‫לסדר תחת אשר קנא לאלקיו ויכפר על בנ"י (פנחס) תשפ"ג לפ"ק‬ ‫בס"ד‬

‫הגליון טעון גניזה‬

‫עכ"ז גיבן מיר אכטונג נישט צו‬
‫(גליון קצח)‬ ‫זעקת החינוך‬
‫שרייבן קיין פסוקים במילואם‬ ‫‪Tel. 020-3514-6632 / Fax: 020-3925-7853‬‬

‫פינחס בן אלעזר בן אהרן הכהן השיב את חמתי מעל בני ישראל וגו' ולא כליתי את בני ישראל וגו'‬
‫אין שו"ת מחולת המחנים ברענגט ער ארויס דעם ענין פון זמרי בן סלוא‪ ,‬אז דעמאלטס איז די הלכה‬
‫אין דעם ענין איז נאך נישט געווען אזוי קלאר‪ ,‬עס איז נאך שייך געווען מפלפל צו זיין אין דעם‪ - ,‬מען‬
‫זעהט דאך רש"י סוף פאריגע פרשה זאגט אז זמרי איז געקומען צו משה רבינו מיט א שאלה פון אסורה‬
‫או מותרת‪ ,‬ואם אסורה בת יתרו מי התיר לך‪ ,‬זעהט מען פון דעם אז עס איז נאך שייך געווען א פלפול‬
‫אין דעם‪ ,‬און ס'איז מער א ענין פון 'קנאין פוגעין בו'‪ – .‬ערקלערט ער דארט‪ ,‬אז זמרי איז געגאנגען‬
‫מיטן מהלך פון "וואו שטייט עס אין שו"ע"‪ ,‬א זאך וואס שטייט נישט בפירוש אין שו"ע קען מען נישט‬
‫אסר'ן‪ ,‬נו‪ ,‬אז איינער וויל מחמיר זיין תבוא עליו ברכה‪ ,‬אבער מען קען דאס נישט אסר'ן וכו' וכו'‪- .‬‬
‫אבער פנחס האט אנדערש פארשטאנען‪ ,‬ער האט אריין געקוקט טיפער אין די שורש פון די זאך‪ ,‬ער‬
‫האט איינגעזעהן אז דער גאנצער מעשה פון בנות מואב איז בכלל קיין תמימות'דיגע זאך‪ ,‬דאס‬
‫שטאמט אלץ פון דעם טיפן עצת בלעם הרשע וואס האט מיט דעם נידערטרעכטיגע עצה געוואלט עוקר‬
‫זיין כלל ישראל‪ ,‬ער האט פארשטאנען אז דא רעדט מען נישט פון קיין פרטיות'דיגע עבירה‪ ,‬נאר חכמים‬
‫הם להרע אויסצורייסן דעם גאנצן כלל ישראל‪ ,‬האט פנחס נישט געפרעגט "וואו שטייט עס אין שו"ע"‪ ,‬נאר‬
‫ראה מעשה ונזכר הלכה און ער האט געטוען א געוואגטע פעולה וואס האט אויסגעריסן דעם מכשול און‬
‫דורך דעם האט ער זוכה געווען צו ראטעווען כלל ישראל‪ ,‬ויכפר על בני ישראל‪.‬‬
‫אט די אלע זמרי‪-‬טענות‪ ,‬וואס די אויערן פון יעדן ערליכן יוד דא אין שטאט זענען שוין געלעכערט‬
‫פון דעם‪ ,‬ליידער אלע שמד‪-‬שטיק ברענגט מען היינט אריין מיט אט די זמרי‪-‬טענות‪" ,‬וואו שטייט עס‬
‫אין שו"ע"‪" ,‬אוודאי איז זייער חשוב אז איינער קען זיך מסדר זיין נישט צו נעמען קיין שמד‪-‬געלט‬
‫פון די רשעים‪ ,‬מען קען עס אבער נישט אסר'ן פאר א ציבור"‪" ,‬פאר א ציבור מוז מען גיין נאר מיטן‬
‫געדרוקטן קלאהרן שו"ע"‪ .‬ממש א גלגול פון זמרי בן סלוא!‬
‫ווען מיר קוקן אבער אריין אביסל טיפער אין דעם ענין‪ ,‬אזוי ווי פנחס האט געטאן‪ ,‬דאן זעהט מען‬
‫אז די אלע 'אפסטעד' פאדערונגען זענען גארנישט אזעלכע תמימות'דיגע פאדערונגען ווי זיי קוקן‬
‫אויס‪" ,‬נאר העלט‪-‬און‪-‬סעיפטי"‪" ,‬נאר אביסעלע מער ידיעות אין עניני העולם"‪" ,‬אביסעלע גוי'אישע‬
‫וועליוס" רח"ל‪ - ,‬עס איז זייער קלאר‪ ,‬פאר ווער עס קוקט נאר אביסעלע טיפער אריין אין זייערע‬
‫שריפטן ‪ -‬אז זייער ציל איז אסאך טיפער פון דעם‪ ,‬זיי ווילן עוקר זיין פון אונזערע קינדער די גאנצע‬
‫אמונה און דעם גאנצן דרך הקדושה מן השורש רח"ל! זיי שטעלן זיך נישט אויף קיין פרטים‪ ,‬זיי‬
‫פראבירן נישט מלחמה צו האלטן מיט יעדע עפעלע פון בוים דאס צו פארדארבן‪ ,‬ווייל דאן וואלטן‬
‫געווען א גרויסער 'ויצעקו' פון ציבור‪ ,‬און זיי וואלטן פארשעמט געווארן פאר די גאנצע וועלט‪ ,‬היתכן‪,‬‬
‫דא איז דאך עפעס א דעמאקראטיש לאנד! ‪ -‬נאר זיי גייען לכתחילה גלייך צום שורש פון בוים‪ ,‬דארט‬
‫ביים שורש ווילן זיי פארדארבן! אז מען מאכט חרוב ביים שורש‪ ,‬דארט וואו מען זעהט נישט דעם‬
‫חורבן אויפן פלאץ‪ ,‬דאס וועט מען נאר אנזעהן ערשט‪-‬שפעטער ווען די פירות וועלן ארויסוואקסן‪,‬‬
‫היל"ת‪ - ,‬דארט ביים שורש רוקט מען אריין די חורבנות און די שוואכקייטן אין אמונה און קדושה‪,‬‬
‫דורך טריקס און חכמה'לעך וואס אונזערע "אזויגערופענע תמימים" האלטן אין איין שרייען אזוי ווי‬
‫זמרי בן סלוא "וואס איז אזוי שלעכט" "א זאך וואס שטייט נישט אין שו"ע קען מען נישט אסר'ן"‪- ,‬‬
‫און צודערצו באגלייטן די רשעים זייערע פאדערונגען מיט א הון‪-‬תועפות‪ ,‬מיט הויפענעס געלט‪ ,‬וואס‬
‫דער שוחד יעוור טוט פארדעקן מען זאל נישט וועלן זעהן דעם שורש הענין‪ ,‬און זיך נישט כאפן ביז ווען‬
‫עס וועט שוין זיין צו שפעט רח"ל‪.‬‬
‫אבער די ערליכע יודן האבן בעז"ה דעם קאפ אויפן פלאץ‪ ,‬און שטעלן זיך אנטקעגן מיטן גאנצן‬
‫מסירות נפש כפנחס בשעתו‪ ,‬און דערפאר האבן זיי די ברכה פון ערליכע קינדער ווי דער פסוק פירט‬
‫דארט אויס והיתה לו ולזרעו אחריו ברית כהונת עולם‪.‬‬
 ‫בעזהשי"ת ווילן מיר זיך אצינד צוריקערן צו די שאלה וואס איז אריין געקומען צו די מערכת (צוויי וואכן צוריק)‬
‫הלמאי אז "מען זעהט נישט קיין ערנסטע שינויים אין די מוסדות"‪ ,‬ועל מה יצא הקצף הזה‪.‬‬
‫מיר האבן ארויס געברענגט אין די פריערדיגע אבער יעדער בר‪-‬דעת פארשטייט אז די השפעה‬
‫גליונות‪ ,‬אז אפילו אויב עס וואלט אמת געווען אז עס קומט אריין פון אלע זייטן‪ ,‬ספעציעל ווען עס איז‬
‫קומט נישט אריין אין די מוסדות קיין שום שינויים‪ - ,‬באגלייט מיט א סאך געלט‪ ,‬און מען ווערט‬
‫עכ"ז‪ ,‬די עצם זאך אז דער גוי איז בעל הבית אין מוסד‪ ,‬צוגעוואוינט צו די גרויסע געלטער וואס זיי גיבן "סתם‬
‫אזוי" "בלי שום תנאי"‪ ,‬און שפעטער ווען זיי הייבן אן‬ ‫דאס אליין פאר זיך איז שוין דער גענצליכער חורבן‪.‬‬
‫מיר זעהען פון איין זייט שטייען די ערליכע צו פאדערן 'דאס' מיט 'יענץ'‪ ,‬קען מען נישט מסרב זיין‬
‫מוסדות‪ ,‬וואס נעמען נישט קיין פרוטה פון די ווייל מ'איז שוין משוחד און מען קען זיך שוין נישט‬
‫רעגירונג‪ - ,‬עס שטייען ערליכע יודן וואס ווילן זיך אפגעוואוינען פון די גרויסע געלטער‪ ,‬און דער שוחד‬
‫בשום אופן נישט אוועק רירן קיין זיז כל שהיא פון דעם יעוור מאכט גענצליך בלינד מען זאל נישט זעהן די‬
‫פשוט'ן ערליכן דרך החינוך פון ביז היינט‪ ,‬און ב"ה דער הארבקייט פון די אלע זאכן‪ ,‬און אויף יעדן פרט דינגט‬
‫'גוי' האט דארט נישט קיין שום צוטריט‪ ,‬זיי זענען ב"ה מען זיך‪ ,‬דאס איז נאך נישט אזוי געפערליך און יענץ‬
‫ריין און אפגעהיטן פון יעדע פרעמדע השפעה וואס‪ -‬איז אויך נישט אזוי געפערליך‪ ,‬אז צוליב דעם זאל מען‬
‫אימער‪ ,‬זיי זענען פשוט ממשיך דעם ריינעם חינוך דארפן אפזאגן אזוי פיל געלט‪" ,‬מען קען דאך ממש‬
‫וואס מיר האבן מקבל געווען דור אחר דור‪ ,‬כנתינתן נישט פירן די מוסדות אן די געלטער‪ .‬און אט אזוי‬
‫מסיני‪ - .‬און פון די אנדערע זייט שטייען די אנדערע דרינגט דער גוי אריין טרעפל נאך טרעפל רח"ל‪.‬‬
‫(בדרך אגב‪ :‬די ערליכע מוסדות‪ ,‬כאטש זיי האבן נישט קיין‬ ‫מוסדות וואס האבן זיך ליידער יא אונטער געגעבן צום‬
‫רוקן‪-‬האלטערס אזוי ווי די גרויסע פארטייען‪ ,‬און למרבית‬ ‫שולחן איזבל‪ ,‬זיי נעמען אלע פראגראמען‪ ,‬אלע מיני‬
‫הפלא זיי קענען יא! זיי שטייען ב"ה לשם ולתפארת! די‬ ‫געלטער פון די רעגירונג‪ - ,‬דער 'גוי' קומט דארט אריין‪,‬‬
‫סיעתא דשמיא טוט זיי באגלייטן אויף טריט און שריט! ‪ -‬און‬ ‫און בריווח‪ ,‬ער האט דארט כסדר וואס צו‬
‫פון די אנדערע זייט שטייען די אנדערע מוסדות‪ ,‬אלע מיט‬ ‫באלעבאטעווען און וואס איינצוטיילן‪ ,‬אמת‪ ,‬מען‬
‫גרויסע ריזיגע פארטייען און מולטי‪-‬מיליאנערן אונטער זיך‪,‬‬ ‫פראבירט זיך טאקע צו שלאגן מיט אים אויף וויפיל‬
‫און נעבעך "זיי קענען נישט"! עס איז "פשוט נישט מעגליך"‬ ‫עס איז נאר שייך‪ ,‬אבער טאקע נאר וויפיל עס איז שייך‪,‬‬
‫אנצוגיין אן די גוי'אישע טמא'נע שמד‪-‬געלטער‪.‬‬ ‫און דער גוי רוקט זיך אריין אלץ מער און מער‪ ,‬זיינע‬
‫מיר האבן שוין בעבר צוגעברענגט פון א געוויסן‬ ‫פאדערונגען ווערן מערער און ברייטער און‬
‫פארשטערקערט‪ - .‬ערשט פאריגע וואך (‪ )27 Jun‬איז "היימישן" מוסד אין שטאט‪ ,‬וואס אין זייער רעפארט‬
‫געווען א דעבאטע אין פארלימענט‪ ,‬וואו איינער פון די שטייט זייער קלאר אז די אינספעקטארס האבן‬
‫געפרעגט די קינדער ‪( -‬זיי האבן ליידער גערעדט מיט די‬ ‫עדיוקעישן מיניסטארן (‪ )N.G.‬ימ"ש‪ ,‬האט פארלאנגט‬
‫מיט א שטארקייט‪ ,‬אז "עס איז פון די גרעסטע‪ -‬קינדער אליין‪ ,‬אן קיין אויפזיכט פון די הנהלה) ‪ -‬צו זיי ווייסן‬
‫וויכטיגקייטן אריינצוברענגען די ידיעות פון די דרכי פון א געוויסע סארט תועבה‪ ,‬רח"ל‪ .‬דאס שטייט‬
‫התועבה‪ ,‬די טמא'נע לעבנס‪-‬שטייגער פון דור המבול ארויסגעשריבן שווארץ אויף ווייס אין זייער רעפארט!‬
‫(מיר האבן דאס בעבר מעתיק געווען אין ענגליש בלשונם‬ ‫און אנשי סדום‪ ,‬אין די ריינע נשמות פון די הייליגע‬
‫קינדער‪ ,‬און ער האט זיך אויסגעדרוקט "ספעציעל אין הטמא)‪ ,‬און ליידער ליידער די הנהלת המוסד איז בכלל‬
‫די ארטאדאקסישע קינדער"‪ ,‬און האט פארגעהאלטן נישט געווארן איבערגעשראקן פון די גיפט וואס האט‬
‫דעם פארלימענט‪ ,‬און דעקלארירט "דאס וועט מטמא געווען די הייליגע נשמות וואס זענען אונטער‬
‫קיינמאל נישט פאסירן אויב מען וועט נישט זייער אחריות‪ ,‬זיי זענען נאר געווען פארנומען צו‬
‫ארויסגעבן קיין קלארע און שטארקע געזעצן אויף פארטושן און פארדרייען די פאקטן‪ ,‬אז דער‬
‫דעם‪ ,‬נאר מיטן כח פון געזעץ וועט מען דאס קענען 'רעפארט' מיינט נישט דאס‪ ,‬און מיינט נישט יענץ‪,‬‬
‫אריינברענגען ביי זיי"! היל"ת‪ ,‬און ער האט שטארק ס'מיינט יתומים מיט אלמנות וכו' וכו'‪ ,‬און מען האט‬
‫פארלאנגט אין פארלימענט אז מען זאל שטופן דעם נישט ממש גערעדט דאס אדער יענץ מיט די קינדער‪,‬‬
‫געזעץ פון מוזן לערנען די דרכי התועבה רח"ל‪ ,‬היל"ת‪ .‬און בכלל האבן זיי גע'טענה'עט אז די רעגירונג שרייבן‬
‫און אט די רשעים‪ ,‬זייער השפעה קומט אריין אין זייער רעפארט שקר!‪ ...‬און אז זיי גייען נעמען‬
‫'אפסטעד' אין קארט‪( ...‬מען ווארט נאך אויפן קארט ביז‬ ‫במישרים אדער בעקיפין פון אלע ווינקלעך גלייך‬
‫אריין אין אונזערע בתי חינוך‪ ,‬יא‪ ,‬מען פראבירט אפשר היינט‪ )...‬ליידער אן קיין טראפ יראת שמים רח"ל‪ ,‬נאר‬
‫צו האלטן די וואסער‪-‬דאמבע וויפיל עס איז שייך‪ ,‬קוים קוים אביסעלע 'יראת אדם'‪ ,‬וואס האלט זיי נאך‬
‫דארף טאקע אויסמעקן די אלע דברי כפירה! ממש‬
‫שפתיים ישק! ממש א מלחמה לה' בעמלק! מען האט‬
‫אויסגעמעקט די דברי כפירה‪ - ,‬פארשטייט זיך שוין‬
‫נאכדעם וואס אלע קינדער (פון ‪ 16-17‬יאהרגענג) האבן‬
‫עס שוין אדורך געליינט‪ ,‬און עס איז ליידער שוין אריין‬
‫אין זייערע מוחות כיתד בל תמוט רח"ל‪ ,‬ערשט דאן‬
‫האט מען געהייסן אז מען זאל דאס אויסמעקן פון די‬
‫טעסטס! אבער שומו שמים!! ווער גייט דאס אויסמעקן‬
‫פון זייערע הערצער??!! זייערע הערצער זענען שוין‬
‫נפגם געווארן פון די דברי כפירה וואס איז מפעפע‬
‫כארס בלבם רח"ל‪ ,‬ושאני מינות דמשכי!!!‬
‫דאס אלעס זענען די ביטערע תוצאות פון די אזוי‪-‬‬
‫גערופענע "נישט שינויים" און די "בלי זיז כל שהוא'ס"‬
‫פון אונזערע מוסדות! ווען נישט דער שוחד יעוור איז‬
‫פשוט אז יעדער וואלט פארשטאנען דעם מורא'דיגן‬
‫חורבן וואס קומט אריין ביי אונז דורכן זיך צובינדן צו‬
‫די גוים‪ ,‬און יעדער וואלט געשטאנען פעלזן‪-‬פעסט על‬
‫נפש בנינו ובנותינו‪ ,‬אז זיי זאלן חלילה נישט נפגם ווערן‪,‬‬
‫נאר זאלן בלייבן ריין און גאנץ אזוי ווי די קינדער פון די‬
‫ערליכע מוסדות‪ ,‬וואס זענען ריין פון אט די אלע‬
‫ביטערע סכנות! זייערע קינדער זענען נישט‬
‫אויסגעשטעלט צו די שרעקליכע סכנות פון די‬
‫גוי'אישע גאס‪ ,‬נאר זיי שטייען מיט שטאלץ אום אני‬
‫חומה‪ ,‬מיטן הייליגן יודישן פייער אזוי ווי יודן זענען‬
‫געשטאנען אין אלע דורות פון די אבות הק' ביזן‬
‫היינטיגן טאג‪ ,‬און נאר דאס האט אונז געהאלטן‪ ,‬און‬
‫נאר אויף דעם וועג קענען מיר בכלל האפן זיך צו‬
‫האלטן ווייטער עד ביאת גואל צדק בב"א‪.‬‬
‫דאס אלעס וואלט געווען אפילו אויב מען וואלט‬
‫באמת נישט געזעהן קיין שום שינויים אין די מוסדות‪,‬‬
‫מכש"כ וק"ו‪ ,‬אז עס זענען יא דא שינויים‪ ,‬מיר האבן‬
‫צוגעברענגט (פ' קורח) אין ערשטן חלק פון דעם מאמר‬
‫פארשידענע שינויים וואס זענען יא געווארן‪ ,‬און‬
‫במשך די צוויי וואכן איז אריינגעקומען א היבשע צאל‬
‫מעסעדזשעס פון עלטערן וואס האבן זיך אפגערעדט‬
‫וועגן היבש אסאך שינוים אין די מוסדות‪ - ,‬און ווי מיר‬
‫האבן שוין געשריבן‪ ,‬האלטן מיר זיך צוריק בדרך כלל‬
‫פון שרייבן פון דעם בפרטיות‪ ,‬ווען אויף יעדע זאך‬
‫וועט ווערן א גאנצע דינגעריי‪ ,‬יא געווען‪ ,‬נישט געווען‪,‬‬
‫נאר איין מאל געווען‪ ,‬עס איז אלע מאל געווען‪ ,‬עס איז‬
‫געווע א איינמאליגער טעות [נאר ליידער איז עס טעות‬
‫לעולם חוזר‪ ...‬עס חזר'ט זיך איבער נאכאמאל און‬
‫נאכאמאל‪ ]...‬וכו' וכו' נאך אזעלכע נארישקייטן וואס‬
‫האט נישט קיין שום ערך קעגן די מורא'דיגע הארבקייט‬
‫פון אונזער מצב‪ .‬עכ"פ איז שווער אריינצוגיין אין‬
‫פרטים‪ - ,‬מיר וועלן נאר צוברענגען א פאר שינויים‬
‫אביסעלע צוריק (דערווייל‪ )...‬און ליידער אן קיין טראפ‬
‫אחריות אויף די יודישע נשמות וואס ליגט ביי זיי אין‬
‫די הענט און אונטער זייער אחריות‪ .‬דער עיקר אז די‬
‫געלט פליסט ווייטער אריין‪ ,‬מען גיסט אביסל זאמד‬
‫אין די אויגן פונעם תמימות'דיגן ציבור‪ ,‬מיט נארישע‬
‫תירוצים‪ ,‬און די באן פארט ווייטער‪.‬‬
‫דער חסד ה' ביי די מעשה איז געווען‪ ,‬אז ב"ה‬
‫אונזערע קינדער זענען אזוי אפגעהיטן פון די טמא'נע‬
‫גויאישע גאס‪ ,‬אז זיי האבן ניטאמאל פארשטאנען‬
‫וואס דער גוי דער רשע פרעגט בכלל‪ - ,‬אט די‬
‫מורא'דיגע חומה‪ ,‬דער מויער וואס אונזערע עלטערן‬
‫און רבי'ס ‪ -‬אשר לאורם נסע ונלך‪ - ,‬האבן‬
‫אויפגעשטעלט בדם לבבם‪ ,‬דאס האט עומד געווען אז‬
‫די טריפה'נע און טמא'נע השפעה האט ב"ה נישט‬
‫אריינגעדרונגען אין די הערצער פון די קינדער‪ ,‬אבער‬
‫ליידער וועט דאס שוין נישט אזוי זיין ביים קומענדיגן‬
‫דור‪ - ,‬ווייל אז מען ברעכט אויף אט די הייליגע חומה‪,‬‬
‫צוביסלעך צוביסלעך‪ ,‬פון די השפעה פון די געלט‬
‫וואס "מען קען נישט" אפזאגן‪ ,‬ווערט מותר איין זאך‬
‫נאכן צווייטן‪ ,‬זאכן וואס מען איז נאך מיט א יאהר‬
‫פריער דערציטערט געווארן פון דעם‪ ,‬איז היינט‬
‫ליידער גענצליך גלאטיג‪ .‬למשל‪ ,‬דער לאזן אז די‬
‫אינספעקטארס זאלן האבן צוטריט דירעקט צו די‬
‫קינדער‪ ,‬און אין רוב מוסדות אן א השגחה בכלל‪ ,‬און‬
‫אפי' דארט וואו עס איז שוין אנגעבליך יא דא עפעס א‬
‫השגחה‪ ,‬דארף דאס אויך גרויס רחמים‪ ,‬ס'איז אזוי ווי‬
‫אויפשטעלן א שפיטאל נעבן דעם פאר'סמ'טן‬
‫ברונעם‪ ,‬וואס ווער עס טרונקט דערפון ווערט קראנק‬
‫מיט א טויטליכע קרענק‪ ,‬אבער אפשפארן דעם‬
‫ברונעם "קען מען דאך נישט" ווייל עס קומט אריין פון‬
‫דארט אסאך געלט‪ ,‬איז מאכט מען אויף א שפיטאל‬
‫צו באנדאזשירן די אלע צו'מזיק'טע פון דארט‪ ,‬און‬
‫פארשטייט זיך יעדער זעהט דאך ווי "מען פירט א‬
‫מלחמה"‪" ,‬מען קעמפט ממש מיט ציין און נעגל"‪.‬‬
‫בערך אזא מעשה איז געווען די פארגאנגענע וואך‬
‫אין איינע פון די "היימישע" מוסדות‪ ,‬ווען עס איז‬
‫אנגעקומען די ‪ GCSE‬טעסט‪ .‬ווי באקאנט איז כמעט‬
‫נישט דא קיין מעגליכקייט איבערצוקוקן די טעסטס‬
‫פאר מען טיילט דאס אויס פאר אונזערע קינדער‪ ,‬מען‬
‫האט גאר א קורצע צייט (בערך ‪ 15‬מינוט) פאר דעם‪ ,‬און‬
‫ווי פארשטענדליך איז נישט מעגליך דאס‬
‫איבערצוקוקן נאר ממש ממש פון אויבן אויף‪ ,‬און‬
‫צומאל דאס אויך נישט‪ - ,‬און ליידער האבן די קינדער‬
‫געטראפן דארט מינות און כפירה! און עס זענען געווען‬
‫קינדער וואס האבן געמאכט א 'ויצעקו' אויף דעם! און‬
‫עס איז געווארן מוחלט מטעם המוסד אז יא‪ ,‬מען‬
‫דאס זעלבע לערנט מען מיט די גאנץ קליינע‬ ‫וואס איז באקאנט און קלאר פאר יעדן‪ ,‬און יעדער‬
‫קינדער די 'סעווען‪-‬עריעס'‪ ,‬עס קומען אריין‬ ‫ווייסט פון דעם און קען זיך דאס גרינג איבערצייגן‪.‬‬
‫ספעציעלע טיטשערס אויף געוויסע שעות‪ ,‬און נעמען‬ ‫אין געוויסע מוסדות הענגט גרויסע בילדער פון‬
‫איבער די גאנצע כיתה‪ ,‬און לערנען מיט די קינדער כל‬ ‫פארשידענע גוי'אישע טמאים‪ ,‬אויסגעמישט צווישן‬
‫מיני סעקולארע זאכן און מושגים‪ ,‬ווי מען זעהט פון די‬ ‫[להבדיל אלפי הבדלות] בילדער פון גדולי ישראל‪.‬‬
‫בילדער וואס הענגען אויף די ווענט‪( ,‬אויף די בילדער‬ ‫למשל דער הייליגער חת"ס‪ ,‬און נעבן דעם עפעס א‬
‫זעהט מען נישט סתם סעקולארע זאכן‪ ,‬וואס הענגען‬ ‫גוי'אישער קנאקער‪ ,‬נאך דעם דער הייליגער נודע‬
‫"צופעליג" אויפן וואנט‪ ,‬און "ווער קוקט בכלל אויף דעם?"‪,‬‬ ‫ביהודא‪ ,‬און נאך עפעס א גוי'אישער שווארץ‪-‬יאר‬
‫נאר אין די בילדער זעהט מען ווי די קינדער מאכן אקטיוויטיס‬ ‫נעבן דעם און ווייטער דער חפץ חיים‪ .‬וכד'‪ – .‬אזא‬
‫אין דעם‪ ,‬זיי ארבעטן און שפילן‪-‬אויס די אלע זאכן‪ ,‬מען זעהט‬ ‫עקלדיגער עירוב טוב ברע וואס שוידערט‪-‬אויף יעדן‬
‫קלאר פון די בילדער אז אין חדר לייגט מען א שטארקן דגוש‬ ‫נפש היפה‪ ,‬און וואס איז דירעקט געצילט אלעס צו‬
‫אויף די אלע לימודים‪ ,‬מען זעהט קינדער פאקטיש‬ ‫פארוואסערן און חרוב מאכן‪.‬‬
‫פארשטעלט ווי א ציין‪-‬דאקטער און ער ארבעט אויף די‬ ‫ווי אויך איז באוואוסט פאר יעדן‪ ,‬אז אין געוויסע‬
‫ציינער פון אנדערע קינדער‪ ,‬אדער פייער‪-‬לעשער אדער‬ ‫תקופות [ווען מען איז חושש פאר אומגעוואונטשענע געסט‬
‫סעילס‪-‬מאן און שטייט ביים קאונטער‪ ,‬און אנדערע קינדער‬ ‫וד"ל] (און מען רעדט פון תקופות פון עטליכע וואכן אין‪-‬א‪-‬‬
‫שטייען אין די רייע איינצוקויפן‪ ,‬א‪.‬ד‪.‬ג‪ ,).‬דאס איז זאכן וואס‬ ‫צי) וואס מען לערנט מיט די גאנץ קליינע קינדער‬
‫יעדער איינער קען דאס זעהן אין כמעט אלע מוסדות‬ ‫ענגליש! וואס דאס איז אויך קיינמאל נישט געווען!‬
‫וואס זענען אונטער אפסטעד‪ .‬דאס זענען אויך אלעס‬ ‫וועט מען ווידער פרעגן‪ ,‬נו‪ ,‬וואס איז שוין אזוי‬
‫זאכן וואס מיר האבן קיינמאל נישט געלערנט‪.‬‬ ‫געפערליך מיט דעם‪ ,‬מען לערנט סך הכל אביסעלע‬
‫נו‪ ,‬וועט מען ווייטער פרעגן‪ ,‬מה כל הרעש אז מען‬ ‫ענגליש‪ ,‬א יאהר פריער א יאהר שפעטער‪ ,‬ומה כל‬
‫לערנט וועגן גראדע שורות און פיר‪-‬עקיגע און רונדיגע‬ ‫הרעש‪ ,‬באמת דאס איז א אפהאנדלונג פאר זיך‪ ,‬און‬
‫שורות‪ ,‬איז דאס אזא שמד? איז ווייטער די ערשטע‬ ‫הגאון רבי עקיבא אייגער זי"ע שרייבט זייער שארף‬
‫תשובה אויף דעם‪ ,‬אז מיר באציען זיך צו די שאלה‬ ‫אויפן לערנען מיט קינדער גוי'אישע לימודים נאך‬
‫וואס פרעגט אזוי בתמימות אז מען מאכט נישט קיין‬ ‫איידער עס איז מושרש ביי זיי יראת ה' ותורתו‪ ,‬וזל"ק‬
‫שינויים! איז דאס קען מען נישט זאגן‪ ,‬מען מאכט יא‬ ‫הנה גם זאת כי לימוד כזה סופו להסיר לבותם מאמונת‬
‫שינוים‪ ,‬און היבש אסאך שינויים! – יעצט צו‬ ‫ה' ויראתו כי רך השנים אם יבוסו אותו בענינים זולתם‬
‫באהאנדלען ווי געפערליך עס זענען די שינויים‪ ,‬דאס‬
‫טרם יושרש יראת ה' ותורתו בלבו הנה יקבל דעות זרות‬
‫איז א עקסטערע שמועס וואס מיר וועלן ממשיך זיין‬
‫כי יצר לב האדם רע וכו' (מכתבי רעק"א קצ"ב)‪.‬‬
‫אין די קומענדיגע געלעגנהייט בעזהשי"ת‪.‬‬
‫אבער בכל אופן דאס איז זיכער אז אמאל ‪ -‬ווען מיר‬
‫מיר האבן דא נאר צוגעברענגט איינציגע זאכן וואס‬
‫זענען געווען קינדער און ווען אונזערע טאטעס זענען‬
‫מען קען זיך אויף זיי נישט דינגען‪ ,‬און מען דארף נישט‬
‫געווען קינדער ‪ -‬איז דאס נישט געווען! נישט קיין‬
‫קיין ראיות צו דעם‪ ,‬ווייל יעדער וואס איז ‪ -‬ווי‬
‫חילוק אין וועלכע תלמוד תורה אימער‪ ,‬אין ערגעץ איז‬
‫געשמועסט ‪ -‬נאך נישט אזא בעל מדריגה נישט‬
‫דאס נישט געווען! איז קודם זאל מען נישט טענה'ען‬
‫אויפצוהייבן די אויגן פון די ד' אמות‪ ,‬זעהט ליידער די‬
‫אז מען מאכט נישט קיין שינויים!‬
‫אלע זאכן פון זיך אליין‪( - .‬המשך יבא בעזהשי"ת)‬
‫============================================================================================================================= =================================‬

‫מיר האבן באקומען מערערע ‪ -‬גאר וויכטיגע און יסודות'דיגע ‪ -‬מעסידזעס און בריוו בנוגע די שאלה‪-‬ותשובה פון‬
‫'שינויים אין די בתי חינוך'‪ .‬מחוסר מקום האבן מיר נישט געקענט אלעס צוברענגען‪ ,‬א חלק האבן מיר כולל געווען‬
‫אין אונזערע ווערטער‪ ,‬און עטליכע וועלן מיר בעזהשי"ת ברענגען אין די קומענדיגע גליונות‪.‬‬
‫=============================================================================================== ===============================================================‬

‫הנוגע לענינינו‪ ,‬מיר קענען טאקע נישט באהאלטן די‬ ‫לכ' המערכת שיחיו‬ ‫בס"ד‬
‫נפטרת שוין באלד ‪ 2‬וואכן‪ ,‬אבער פארוואס זענען מיר‬ ‫הגם איך בין נישט קיין חברה‪-‬קדישא‪ ,‬וויל איך אבער‬
‫אזוי קאלט?!‪ ,‬אפילו קיין קאפיטל תהלים נאכן‬ ‫מעורר זיין די מעשה פון חפץ חיים זי"ע וואס האט‬
‫דאווענען זאגט מען כמעט נישט‪ ,‬מיר פארלירן אונזער‬ ‫געפרעגט א רב פארוואס ער טוט גאר נישט למצב‬
‫יודיש הרגש‪ ,‬וויאזוי וואלטן יודן א דור צוריק געטאן‬ ‫החינוך אין זיין שטאט? האט יענען גענטפערט איך קען‬
‫אין אזא וואך? תהלים‪ ,‬צדקה‪ ,‬השתדלות‪ ,‬מחאות‪,‬‬ ‫גארנישט טוהן‪ ,‬האט דער ח"ח געזאגט‪ ,‬חליש'ן קענט‬
‫בריוון פאר קאנסולאטן וכדו'‪ ,‬אבער סתם שלאפן?!‬ ‫איר דאך‪ ,‬נישט חלש'ן ‪ -‬איז נישט קיין גוטער סימן‪.‬‬
‫הכותב בצער נורא ( ‪) -‬‬ ‫מאן דכר שמי'‪.‬‬