ഓം

ശ്രീമദ്ഭാഗവതത്തിലെ
സ്തുതികൾ
(മൂെവം വിവരണവം)

വിവരണം: വവങ്ങക്കാട് കൃഷ്ണൻ നമ്പൂതിരി

സമ്പാദകൻ: നീെമന മാധവൻ നമ്പൂതിരി
2021
1
 ആമുഖം
ഭാഗവതാചാരയൻ ബ്രഹ്മശ്രീ വവങ്ങക്കാട് കൃഷ്ണൻ നമ്പൂതിരിയം പവരതനായ
മുളയ്ക്കൽ കൃഷ്ണൻവപാറ്റിയം വിഭാവനം ലചയ്തു നടപ്പാക്കിയ പദ്ധതിയാു് ് രു
ദിവസം ലകാണ്ട് ശ്രീമദ്ഭാഗവതം മുഴുവനം അനസ്മരിയ്ക്കുക എന്നത്.
ഭാഗവതത്തിലെ സ്തുതികളം അവതാരവലാകങ്ങളം മാത്രം മൂെം വായിച്ച്
ഇടയ്ക്കുവുന്ന കഥ ചുുക്കി അനസ്മരിയ്ക്കുക എന്നതാു് ് അതിലെ രീതി. അത്
നടത്തുവമ്പാൾ അതിന പാകത്തിനള്ള രു പുസ്തകത്തിലെ അഭാവം വായനയ്ക്കു്
കൂടതൽ സമയം പാഴാകുന്നതിന് കാരണമാലണന്ന് വ ാദ്ധയമായവപ്പാൾ ഈ
പുസ്തകത്തിനായള്ള ശ്രമം തടങ്ങി. ഇവപ്പാൾ ഇത് ഭഗവത്പാദത്തിൽ
സമർപ്പിയ്ക്കുന്ന.
ഓവരാുത്തുവടയം സ്തുതി വലാകങ്ങൾ കഴിഞ്ഞാൽ അടത്ത സ്തുതിയ്ക്കു് മുമ്പായി
അതവലരയള്ള ഭാഗവത കഥകളലട സൂചന നൽകിയിരിയ്ക്കുന്ന. തടർച്ചയായി
വായിച്ച വപായാൽ ഭാഗവതം മുഴുവനം അനസ്മരിയ്ക്കുവാൻ കഴിയം. ഈ
വിധത്തിൽ ഗദയത്തിൽ വിവരണം തയ്യാറാക്കിയതം പുസ്തകം പ്രൂഫ്റീഡ് ലചയ്തതം
ബ്രഹ്മശ്രീ വവങ്ങക്കാട് കൃഷ്ണൻ നമ്പൂതിരിയാു് ്. വലാകത്തിലെ ക്രമസംഖയ
നല്കിയിരിയ്ക്കുന്നത് സ്കന്ധം, അദ്ധയായം, വലാകം എന്ന മുറയ്ക്കു് ആു് ്. കൂടാലത
ഓവരാ 50 വലാകങ്ങൾ (പഞ്ഞാതി) കൂടവമ്പാൾ മെയാള സംഖയാെിപിയിൽ
ക്രമസംഖയ നല്കിയി്ടുണണ്ട്. ആലക 7 പഞ്ഞാതി (1850) വലാകങ്ങൾ ഉണ്ട്. ഇത് വളലര
ലസൌകരയപ്രദമായിരിയ്ക്കുലമന്ന് പ്രതീക്ഷിയ്ക്കുന്ന.
ശ്രീമദ്ഭാഗവത ഉപാസനയ്ക്കു് ഈ ഗ്രന്ഥം വളലര പ്രവയാജനലപ്പടലെ എന്ന
ആശംസവയാലട ഭക്തുലട അനഗ്രഹാശിസ്സുകൾക്കായി സമർപ്പിയ്ക്കുന്ന.

എസ്. മാധവൻ നമ്പൂതിരി

നീെമന ഇല്ലം
കാെടി ലസൌത്ത്
കരമന വപാസ്റ്റ്
തിുവനന്തപുരം
14-05-2021
949 59101

2
3
 ഓം
ശ്രീമദ്ഭാഗവതം
സ്തുതികൾ
ജന്മാദയസയ യവതാനവയാദിതരതശ്ചാർവേഷ്വഭിജ്ഞസവരാൾ
വതവന ബ്രഹ്മ ഹൃദാ യ ആദികവവയ മുഹയന്തി യത്സൂരയഃ
വതവജാവാരിമൃദാം യഥാ വിനിമവയാ യത്ര ത്രിസർവഗാഽമൃഷ്ാ
ധാമ്നാ വസവന സദാ നിരസ്തകുഹകം സതയം പരം ധീമഹി 1.1.1
സർവ്വജ്ഞനായ ഭഗവാവനയം ഭാഗവതവത്തയം എല്ലാവും കൂടി സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.
(ധീമഹി = ഞങ്ങൾ ധയാനിയ്ക്കുന്ന). ആറ് സംശയങ്ങൾ ഋഷ്ിമാർ സൂതവനാട്
വചാദിയ്ക്കുന്ന. അതിലെ മറപടിയാു് ് രണ്ടം മൂന്നം അദ്ധയായങ്ങൾ.

ധർമ്മഃവപ്രാജ്ഝിതകകതവവാഽത്രപരവമാനിർമ്മത്സരാണാം സതാം
വവദയം വാസ്തവമത്ര വസ്തു ശിവദം താപത്രവയാന്മൂെനം
ശ്രീമദ്ഭാഗവവത മഹാമുനികൃവത കിം വാ പകരരീശവരഃ
സവദയാ ഹൃദയവുദ്ധയവതഽത്ര കൃതിഭിഃ ശുശ്രൂഷുഭിസ്തത്ക്ഷണാൽ 1.1.2
നിഗമകല്പതവരാർഗളിതം ഫെം ശുകമുഖാദമൃതദ്രവസംയതം
പി തഭാഗവതംരസമാെയംമുഹുരവഹാരസികാഭുവി ഭാവകാഃ 1.1.7
യം പ്രവ്രജന്തമനവപതമവപതകൃതയം
കദവപായവനാ വിരഹകാതര ആജുഹാവ
പുവത്രതി തന്മയതയാ തരവവാഽഭിവനദുസ്തം
സർവ്വഭൂതഹൃദയം മുനിമാനവതാസ്മി 1.2.2
യഃ സവാനഭാവമഖിെശ്രുതിസാരവമകം
അദ്ധയാത്മദീപമതിതീരിഷ്താം തവമാഽന്ധം
സംസാരിണാം കുണയാഹ പുരാണഗുഹയം
തം വയാസസൂനമുപയാമി ഗുും മുനീനാം 1.2.7
നാരായണം നമസ്കൃതയ നരം കചവ നവരാത്തമം
വദവീം സരസവതീം വയാസം തവതാജയമുദീരവയൽ 1.2.4
4
സൂത ഉവാച
ജഗൃവഹ ലപൌുഷ്ം രൂപം ഭഗവാൻ മഹദാദിഭിഃ
സംഭൂതം വഷ്ാഡശകെമാലദൌ വൊകസിസൃക്ഷയാ 1.7.1
യസയാംഭസി ശയാനസയ വയാഗനിദ്രാം വിതനവതഃ
നാഭിഹ്രദാംബുജാദാസീദ് ബ്രഹ്മാ വിശവസൃജാം പതിഃ 1.7.2
യസയാവയവസംസ്ഥാകനഃ കല്പിവതാ വൊകവിസ്തരഃ
തകദവ ഭഗവവതാരൂപം വിശുദ്ധം സത്തവമൂർജ്ജിതം 1.7.7
പശയന്തവദാ രൂപമദഭ്രചക്ഷുഷ്ാ
സഹസ്രപാവദാുഭുജാനനനാദ്ഭുതം
സഹസ്രമൂർദ്ധശ്രവണാക്ഷിനാസികം
സഹസ്രലമൌെയം രകുണ്ഡവൊല്ലസൽ 1.7.4

ഏതന്നാനാവതാരാണാം നിധാനം ീജമവയയം

യസയാംശാംവശന സ-ജവന്ത വദവതിരയങ്നരാദയഃ 1.7.5
സ ഏവ പ്രഥമം വദവഃ ലകൌമാരം സർഗമാസ്ഥിതഃ
ചചാര ദുശ്ചരം ബ്രഹ്മാ ബ്രഹ്മചരയമഖണ്ഡിതം 1.7.6
ദവിതീയം ത ഭവായാസയ രസാതെഗതാം മഹീം
ഉദ്ധരിഷ്യന്നപാദത്ത യവജ്ഞശഃ ലസൌകരം വപുഃ 1.7.

തൃതീയമൃഷ്ിസർഗം ച വദവർഷ്ിതവമുവപതയ സഃ
തന്ത്രം സാത്തവതമാച നൈ കന്കർമ്മയം കർമ്മണാം യതഃ 1.7.8
തവരയ ധർമ്മകൊസർവഗ നരനാരായണാവൃഷ്ീ
ഭൂതവാവത്മാപശവമാവപതമകവരാദ് ദുശ്ചരം തപഃ 1.7.9
പഞ്ചമഃ കപിവൊ നാമ സിവദ്ധശഃ കാെവിപ്ലുതം
വപ്രാവാചാസുരവയ സാംഖയം തത്തവഗ്രാമവിനിർണ്ണയം 1.7.10

ഷ്ഷ്ഠമവത്രരപതയതവം വൃതഃ പ്രാവതാഽനസൂയയാ

5
ആനവീക്ഷികീമളർക്കായ പ്രഹ്ലാദാദിഭയ ഊചിവാൻ 1.7.11
തതസ്സതമ ആകൂതയാം ുവചർയവജ്ഞാഽഭയജായവത
സ യാമാകദയസ്സുരഗകണരപാത്സവായംഭുവാന്തരം 1.7.12
അ നൈവമ വമുവദവയാം ത നാവഭർജ്ജാത ഉുക്രമഃ
ദർശയൻ വർത്മ ധീരാണാം സർവ്വാശ്രമനമസ്കൃതം 1.7.17
ഋഷ്ിഭിർയാചിവതാ വഭവജ നവമം പാർേിവം വപുഃ
ദുവേമാവമാഷ്ധീർവ്വിപ്രാവസ്തനായം സ ഉശത്തമഃ 1.7.14
രൂപം സ ജഗൃവഹ മാത്സയം ചാക്ഷുവഷ്ാദധിസംപ്ലവവ
നാവയാവരാപയ മഹീമയ്യാമപാകദവവസവതം മനം 1.7.15
സുരാസുരാണാമുദധിം മഥ്നതാം മന്ദരാചെം
ദവേ കമഠരൂവപണ പൃഷ്ഠ ഏകാദവശ വിഭുഃ 1.7.16
ധാനവന്തരം ദവാദശമം ത്രവയാദശമവമവ ച
അപായയത്സുരാനനയാൻ വമാഹിനയാ വമാഹയൻ സ്ത്രിയാ 1.7.1
ചതർദ്ദശം നാരസിംഹം ിഭ്രകദ്ദവതയന്ദ്രമൂർജ്ജിതം
ദദാര കരകജർവക്ഷവസയരകാം കടകൃദ് യഥാ 1.7.18
പഞ്ചദശം വാമനകം കൃതവാഗാദദ്ധവരം വെഃ
പദത്രയം യാചമാനഃ പ്രതയാദിത്സുസ്ത്രിവി നൈപം 1.7.19
അവതാവര വഷ്ാഡശവമ പശയൻ ബ്രഹ്മദ്രുവഹാ നൃപാൻ
ത്രിസ്സതകൃതവഃ കുപിവതാ നിഃക്ഷത്രാമകവരാന്മഹീം 1.7.20
തതസ്സതദവശ ജാതസ്സതയവതയാം പരാശരാൽ
ചവക്ര വവദതവരാശ്ശാഖാ ദൃ നൈവാ പുംവസാഽല്പവമധസഃ 1.7.21
നരവദവതവമാപന്നസ്സുരകാരയചികീർഷ്യാ
സമുദ്രനിഗ്രഹാദീനി ചവക്ര വീരയാണയതഃ പരം 1.7.22

6
ഏവകാനവിംവശ വിംശതിവമ വൃഷ്ണിഷു പ്രാപയ ജന്മനീ
രാമകൃഷ്ണാവിതി ഭുവവാ ഭഗവാനഹരദ് ഭരം 1.7.27
തതഃ കലെൌ സമ്പ്രവർവത്ത സവമ്മാഹായ സുരദവിഷ്ാം
ബുവദ്ധാ നാമ്നാജനസുതഃ കീകവടഷു ഭവിഷ്യതി 1.7.24
അഥാലസൌ യഗസന്ധയായാം ദസുപ്രാവയഷു രാജസു
ജനിതാ വിഷ്ണുയശവസാ നാമ്നാ കല്ക്കിർജ്ജഗത്പതിഃ 1.7.25
അവതാരാ ഹയസംവഖയയാ ഹവരഃ സത്തവനിവധർദവിജാഃ
യഥാവിദാസിനഃ കുെയാഃ സരസസ്സുഃ സഹസ്രശഃ 1.7.26
ഋഷ്വയാ മനവവാ വദവാ മനപുത്രാ മലഹൌജസഃ
കൊഃ സർവവ്വ ഹവരവരവ സപ്രജാപതയസ്തഥാ 1.7.2
ഏവത ചാംശകൊഃ പുംസഃ കൃഷ്ണസ്തു ഭഗവാൻ സവയം
ഇന്ദ്രാരിവയാകുെം വൊകം മൃഡയന്തി യവഗ യവഗ 1.7.28
ജന്മ ഗുഹയം ഭഗവവതാ യ ഏതത് പ്രയവതാ നരഃ
സായം പ്രാതർഗൃണൻ ഭക്തയാ ദുഃഖഗ്രാമാദ് വിമുചയവത 1.7.29
ഏതദ്രൂപം ഭഗവവതാ ഹയരൂപസയ ചിദാത്മനഃ
മായാഗുകണർവ്വിരചിതം മഹദാദിഭിരാത്മനി 1.7.70
യഥാ നഭസി വമല ൌവ ാ വരു് ർവ്വാ പാർേിവവാഽനിവെ
ഏവം ദ്ര നൈരി ദൃശയതവമാവരാപിതമബുദ്ധിഭിഃ 1.7.71
അതഃ പരം യദവയക്തം അവൂഢഗുണവൂഹിതം
അദൃ നൈാശ്രുതവസ്തുതവാത് സ ജീവവാ യത്പുനർഭവഃ 1.7.72
യവത്രവമ സദസദ്രൂവപ പ്രതിഷ്ിവദ്ധ സവസംവിദാ
അവിദയയാത്മനി കൃവത ഇതി തദ്ബ്രഹ്മദർശനം 1.7.77
യവദയവഷ്ാപരതാ വദവീ മായാ കവശാരദീ മതിഃ
സമ്പന്ന ഏവവതി വിദുർമ്മഹിമ്മ്നി വസവ മഹീയവത 1.7.74

7
ഏവം ജന്മാനി കർമ്മാണി ഹയകർത്തുരജനസയച
വർണ്ണയന്തി സ്മ കവവയാ വവദഗുഹയാനി ഹൃത്പവതഃ 1.7.75
സ വാ ഇദം വിശവവമാ െീെഃ
സൃജതയവതയത്തി ന സജ്ജവതഽസ്മിൻ
ഭൂവതഷുചാന്തർഹിത ആത്മതന്ത്രഃ
ഷ്ാഡവർഗികം ജിഘ്രതി ഷ്ഡ്ഗുവണശഃ 1.7.76
ന ചാസയ കശ്ചിന്നിപുവണന ധാത-
രകവതി ജന്തഃ കുമനീഷു ഊതീഃ
നാമാനി രൂപാണി മവനാവവചാഭി-
സ്സന്തനവവതാ നടചരയാമിവാജ്ഞഃ 1.7.7

സ വവദ ധാതഃ പദവീം പരസയ

ദുരന്തവീരയസയ രഥാങ്ഗപാവണഃ
വയാഽമായയാ സന്തതയാനവൃതയാ
ഭവജത തത്പാദസവരാജഗന്ധം 1.7.78
അവഥഹ ധനയാ ഭഗവന്ത ഇേം
യദവാസുവദവവഽഖിെവൊകനാവഥ
കുർവ്വന്തി സർവ്വാത്മകമാത്മഭാവം
ന യത്ര ഭൂയഃ പരിവർത്ത ഉഗ്രഃ 1.7.79
ഇദം ഭാഗവതം നാമ പുരാണം ബ്രഹ്മസമ്മിതം
ഉത്തമവലാകചരിതം ചകാര ഭഗവാനൃഷ്ിഃ 1.7.40
നിഃവശ്രയസായ വൊകസയ ധനയം സവസ്തയയനം മഹൽ
തദിദം ഗ്രാഹയാമാസ സുതമാത്മവതാം വരം 1.7.41
സർവ്വവവവദതിഹാസാനാം സാരം സാരം സമുദ്ൃതം
സ ത സംശ്രാവയാമാസ മഹാരാജം പരീക്ഷിതം 1.7.42
പ്രാവയാപവി നൈം ഗങ്ഗായാം പരീതം പരമർഷ്ിഭിഃ
കൃവഷ്ണ സവധാവമാപഗവത ധർമ്മജ്ഞാനാദിഭിസ്സഹ 1.7.47

8
കലെൌ ന നൈദൃശാവമഷ് പുരാണാർവക്കാധുവനാദിതഃ
തത്ര കീർത്തയവതാ വിപ്രാ വിപ്രർവഷ്ർഭൂരിവതജസഃ 1.7.44(൧)
അഹം ചാദ്ധയഗമം തത്ര നിവി നൈസ്തദനഗ്രഹാൽ
വസാഽഹം വഃ ശ്രാവയിഷ്യാമി യഥാധീതം യഥാമതി 1.7.45
സകെവവദാർേങ്ങളം സ്പ നൈമാക്കിയ ഭാരതം വയാസമുനി ഉണ്ടാക്കി. പവക്ഷ
തൃതിയായില്ല. അവപ്പാൾ നാരദമുനി വന്ന് ഭഗവൽകഥാശ്രവണത്താൊു് ് തനിയ്ക്കു്
ഈ നിെ കിെിയലതന്ന് പറഞ്ഞു. വയാസൻ അതലകാണ്ട് ഭാഗവതം രചിച്ച മകൻ
ശ്രീശുകവന ഉപവദശിച്ച. ശ്രീശുകൻ വമാക്ഷത്തിൽ മാത്രം താല്പരയമുള്ളയാളാു് ്.
അവദ്ദഹം ഇത് പഠിച്ച് പരീക്ഷിത്തിവന എങ്ങലന ഉപവദശിച്ച (അ 4,5,6, ). അതിലെ
മറപടിയാു് ് 8 മുതൽ 19 വലര അദ്ധയായങ്ങൾ.

നമവസയ പുുഷ്ം തവാഽഽദയമീശവരം പ്രകൃവതഃ പരം

അെക്ഷയം സർവ്വഭൂതാനാമന്തർബ്ബഹിരവസ്ഥിതം 1.8.18
മായാജവനികാച്ഛന്നമജ്ഞാവധാക്ഷജമവയയം
ന െക്ഷയവസ മൂഢദൃശാ നവടാ നാടയധവരാ യഥാ 1.8.19
തഥാ പരമഹംസാനാം മുനീനാമമൊത്മനാം
ഭക്തിവയാഗവിധാനാർേം കഥം പവശയമ ഹി സ്ത്രിയഃ 1.8.20
കൃഷ്ണായ വാസുവദവായ വദവകീനന്ദനായ ച
നന്ദവഗാപകുമാരായ വഗാവിന്ദായ നവമാ നമഃ 1.8.21
നമഃ പങ്കജനാഭായ നമഃ പങ്കജമാെിവന
നമഃ പങ്കജവനത്രായ നമവസ്ത പങ്കജാംഘ്രവയ 1.8.22
യഥാ ഹൃഷ്ീവകശ ഖവെന വദവകീ
കംവസന ുദ്ധാതിചിരം ശുചാർപ്പിതാ
വിവമാചിതാഹം ച സഹാത്മജാ വിവഭാ
തവകയവ നാവഥന മുഹുർവ്വിപദ്ഗണാൽ 1.8.27
വിഷ്ാന്മഹാവനഃ പുുഷ്ാദദർശനാ-
ദത്സഭായാ വനവാസകൃച്ഛ്രതഃ
മൃവധ മൃവധവനകമഹാരഥാസ്ത്രവതാ
9
ലദ്രൌണയസ്ത്രതശ്ചാസ്മ ഹവരഽഭിരക്ഷിതാഃ 1.8.24
വിപദസ്സന്ത നശ്ശശവത്തത്ര തത്ര ജഗദ്ഗുവരാ !
ഭവവതാ ദർശനം യത്സയാദപുനർഭവദർശനം 1.8.25
ജകന്മശവരയശ്രുതശ്രീഭിവരധമാനമദഃ പുമാൻ
കനവാർഹതയാഭിധാതം കവ തവാമകിഞ്ചനവഗാചരം 1.8.26
നവമാകിഞ്ചനവിത്തായ നിവൃത്തഗുണവൃത്തവയ
ആത്മാരാമായ ശാന്തായ കകവെയപതവയ നമഃ 1.8.2
മവനയ തവാം കാെമീശാനമനാദിനിധനം വിഭും
സമം ചരന്തം സർവ്വത്ര ഭൂതാനാം യന്മിഥഃ കെിഃ 1.8.28
ന വവദ കശ്ചിദ് ഭഗവംശ്ചികീർഷ്ിതം
തവവഹമാനസയ നൃണാം വിഡം നം
ന യസയ കശ്ചിദ്ദയിവതാഽസ്തി കർഹിചിൽ
വദവഷ്യശ്ച യസ്മിൻ വിഷ്മാ മതിർനൃണാം 1.8.29
ജന്മ കർമ്മ ച വിശവാത്മന്നജസയാകർത്തുരാത്മനഃ
തിരയങ്ന്ൠഷ്ിഷു യാദഃസു തദതയന്തവിഡം നം 1.8.70
വഗാപയാദവദ തവയി കൃതാഗസി ദാമ താവൽ
യാ വത ദശാശ്രുകെിൊഞ്ജനസംഭ്രമാക്ഷം
വക്ത്രം നിനീയ ഭയഭാവനയാ സ്ഥിതസയ
സാ മാം വിവമാഹയതി ഭീരപി യദ് ിവഭതി 1.8.71
വകചിദാഹുരജം ജാതം പുണയവലാകസയ കീർത്തവയ
യവദാഃ പ്രിയസയാനവവാവയ മെവസയവ ചന്ദനം 1.8.72
അപവര വസുവദവസയ വദവകയാം യാചിവതാഽഭയഗാൽ
അജസ്തവമസയ വക്ഷമായ വധായ ച സുരദവിഷ്ാം 1.8.77
ഭാരാവതരണായാവനയ ഭുവവാ നാവ ഇവവാദലധൌ
സീദന്തയാ ഭൂരിഭാവരണ ജാവതാ ഹയാത്മഭുവാർേിതഃ 1.8.74
10
ഭവവസ്മിൻ ക്ലിശയമാനാനാമവിദയാകാമകർമ്മഭിഃ
ശ്രവണസ്മരണാർഹാണി കരിഷ്യന്നിതി വകചന 1.8.75

ശൃണവന്തി ഗായന്തി ഗൃണന്തയഭീക്ഷ്ണശഃ

സ്മരന്തി നന്ദന്തി തവവഹിതം ജനാഃ
ത ഏവ പശയന്തയചിവരണ താവകം
ഭവപ്രവാവഹാപരമം പദാംബുജം 1.8.76
അപയദയ നസ്തവം സവകൃവതഹിത ! പ്രവഭാ !
ജിഹാസസി സവിത്സുഹൃവദാഽനജീവിനഃ
വയഷ്ാം ന ചാനയദ് ഭവതഃ പദാംബുജാൽ
പരായണം രാജസു വയാജിതാംഹസാം 1.8.7
വക വയം നാമരൂപാഭയാം യദുഭിസ്സഹ പാണ്ഡവാഃ
ഭവവതാദർശനം യർഹി ഹൃഷ്ീകാണാമിവവശിതഃ 1.8.78
വനയം വശാഭിഷ്യവത തത്ര യവഥദാനീം ഗദാധര !
തവത്പകദരങ്കിതാ ഭാതി സവെക്ഷണവിെക്ഷികതഃ 1.8.79
ഇവമ ജനപദാഃ സ്വൃദ്ധാസ്സുപലകവൌഷ്ധിവീുധഃ
വനാദ്രിനദുനവവന്താ വഹയധവന്ത തവ വീക്ഷികതഃ 1.8.40
അഥ വിവശവശ ! വിശവാത്മൻ ! വിശവമൂർവത്ത ! സവവകഷു വമ
വേഹപാശമിമം ഛിന്ധി ദൃഢം പാണ്ഡുഷു വൃഷ്ണിഷു 1.8.41
തവയി വമഽനനയവിഷ്യാ മതിർമ്മധുപവതഽസകൃൽ
രതിമുദവഹതാദോ ഗംവഗലവൌ മുദനവതി 1.8.42
ശ്രീകൃഷ്ണ കൃഷ്ണസഖ വൃഷ്ണയൃഷ്ഭാവനിധ്രുഗ്-
രാജനയവംശദഹനാനപവർഗവീരയ
വഗാവിന്ദ വഗാദവിജസുരാർത്തിഹരാവതാര
വയാവഗശവരാഖിെഗുവരാ ഭഗവൻ നമവസ്ത 1.8.47

ഇതിമതിുപകല്പിതാ വിതൃഷ്ണാ
11
ഭഗവതി സാതവതപുംഗവവ വിഭൂമ്നി
സവസുഖമുപഗവത കവചിദവിഹർത്തും
പ്രകൃതിമുവപയഷ്ി യദ്ഭവപ്രവാഹഃ 1.9.72

ത്രിഭുവനകമനം തമാെവർണ്ണം
രവികരലഗൌരവാം രം ദധാവന
വപുരളകകുൊവൃതാനനാബ്ജം
വിജയസവഖ രതിരസ്തു വമനവദയാ 1.9.77
യധി തരഗരവജാവിധൂമ്രവിഷ്വ-
ക്കചലുളിതശ്രമവാരയെങ്കൃതാവസയ
മമ നിശിതശകരർവിഭിദയമാന-
തവചി വിെസത്കവവചഽസ്തു കൃഷ്ണ ആത്മാ 1.9.74
സപദി സഖിവവചാ നിശമയ മവദ്ധയ
നിജപരവയാർബ്ബെവയാ രഥം നിവവശയ
സ്ഥിതവതി പരകസനികായരക്ഷ്ണാ
ഹൃതവതി പാർേസവഖ രതിർമ്മമാസ്തു 1.9.75
വയവഹിതപൃതനാമുഖം നിരീക്ഷയ
സവജനവധാദ് വിമുഖസയ വദാഷ്ബുദ്ധയാ
കുമതിമഹരദാത്മവിദയയാ യ-
ശ്ചരണരതിഃ പരമസയ തസയ വമഽസ്തു 1.9.76
സവനിഗമമപഹായ മത്പ്രതിജ്ഞാ-
മൃതമധികർത്തുമവപ്ലുവതാ രഥസ്ഥഃ
ൃതരഥചരവണാഭയയാച്ചെദ്ഗുർ-
ഹരിരിവ ഹന്തമിഭം ഗവതാത്തരീയഃ 1.9.7
ശിതവിശിഖഹവതാ വിശീർണ്ണദംശഃ
ക്ഷതജപരിപ്ലുത ആതതായിവനാ വമ
പ്രസഭമഭിസസാര മദവധാർേം
സ ഭവത വമ ഭഗവാൻ ഗതിർമ്മുകുന്ദഃ 1.9.78

വിജയരഥകുടം ആത്തവതാവത്ര
12
ൃതഹയരശ്മിനി തച്ഛ്രിവയക്ഷണീവയ
ഭഗവതി രതിരസ്തു വമ മുമൂവഷ്ാർ-
യമിഹ നിരീക്ഷയ ഹതാ ഗതാസ്സരൂപം 1.9.79

െളിതഗതിവിൊസവെ്ഗുഹാസ-
പ്രണയനിരീക്ഷണകല്പിവതാുമാനാഃ
കൃതമനകൃതവതയ ഉന്മദാന്ധാഃ
പ്രകൃതിമഗൻ കിെ യസയ വഗാപവധവഃ 1.9.40
മുനിഗണനൃപവരയസങ്കുവെന്ത-
സ്സദസി യധിഷ്ഠിരരാജസൂയ ഏഷ്ാം
അർഹണമുപവപദ ഈക്ഷണീവയാ
മമ ദൃശി വഗാചര ഏഷ് ആവിരാത്മാ 1.9.41
തമിമമഹമജം ശരീരഭാജാം
ഹൃദി ഹൃദി ധിഷ്ഠിതമാത്മകല്പിതാനാം
പ്രതിദൃശമിവ കനകധാർക്കവമകം
സമധിഗവതാസ്മി വിധൂതവഭദവമാഹഃ 1.9.42
സ കവ കിൊയം പുുഷ്ഃ പുരാതവനാ
യ ഏക ആസീദവിവശഷ് ആത്മനി
അവഗ്ര ഗുവണവഭയാ ജഗദാത്മനീശവവര
നിമീെിതാത്മൻ നിശി സുതശക്തിഷു 1.10.21
സ ഏവ ഭൂവയാ നിജവീരയവചാദിതാം
സവജീവമായാം പ്രകൃതിം സിസൃക്ഷതീം
അനാമരൂപാത്മനി രൂപനാമനീ
വിധിത്സമാവനാനസസാര ശാസ്ത്രകൃൽ 1.10.22
സ വാ അയം യത്പദമത്ര സൂരവയാ
ജിവതന്ദ്രിയാ നിർജ്ജിതമാതരിശവനഃ
പശയന്തി ഭക്തുത്കെിതാമൊത്മനാ
നവനവഷ് സത്തവം പരിമാഷ്്ടമർഹതി 1.10.27

സ വാ അയം സഖയനഗീതസത്കവഥാ
13
വവവദഷു ഗുവഹയഷു ച ഗുഹയവാദിഭിഃ
യ ഏക ഈവശാ ജഗദാത്മെീെയാ
സൃജതയവതയത്തി ന തത്ര സജ്ജവത 1.10.24

യദാഹയധർവമ്മണ തവമാധിവയാ നൃപാ

ജീവന്തി തകത്രഷ് ഹി സതവതഃ കിെ
ധവത്ത ഭഗം സതയമൃതം ദയാം യവശാ
ഭവായ രൂപാണി ദധദ് യവഗ യവഗ 1.10.25
അവഹാ അെം ലാ യതമം യവദാഃകുെ-
മവഹാ അെം പുണയതമം മവധാർവ്വനം
യവദഷ് പുംസാമൃഷ്ഭഃ ശ്രിയഃ പതിഃ
സവജന്മനാ ചങ്ക്രമവണന ചാഞ്ചതി 1.10.26
അവഹാ ത സവർയശസസ്തിരസ്കരീ
കുശസ്ഥെീ പുണയയശസ്കരീ ഭുവഃ
പശയന്തി നിതയം യദനഗ്രവഹഷ്ിതം
സ്മിതാവവൊകം സവപതിം സ്മ യത്പ്രജാഃ 1.10.2
നൂനം വ്രതോനഹുതാദിവനശവര-
സ്സമർച്ചിവതാ ഹയസയ ഗൃഹീതപാണിഭിഃ
പി ന്തി യാസ്സഖയധരാമൃതം മുഹുർ-
വ്രജസ്ത്രിയസ്സംമുമുഹുർയദാശയാഃ 1.10.28
യാ വീരയശുവല്ക്കന ഹൃതാസ്സവയംവവര
പ്രമേയ കചദയപ്രമുഖാൻ ഹി ശുഷ്മിണഃ
പ്രദുമ്നസാം ാം സുതാദവയാഽപരാ
യാശ്ചാഹൃതാ ലഭൌമവവധ സഹസ്രശഃ 1.10.29
ഏതാഃ പരം സ്ത്രീതവമപാസ്തവപശെം
നിരസ്തലശൌചം ത സാധു കുർവ്വവത
യാസാം ഗൃഹാത് പുഷ്കരവൊചനഃ പതിർ-
ന ജാതവകപതയാഹൃതിഭിർഹൃദി സ്പൃശൻ 1.10.70

നതാഃ സ്മ വത നാഥ! സദാങ്ഘ്രിപങ്കജം

14
വിരിഞ്ചകവരിഞ്ചയസുവരന്ദ്രവന്ദിതം
പരായണം വക്ഷമമിവഹച്ഛതാം പരം
ന യത്ര കാെഃ പ്രഭവവത് പരഃ പ്രഭുഃ 1.11.6

ഭവായ നസ്തവം ഭവ വിശവഭാവന!

തവവമവ മാതാഥ സുഹൃത്പതിഃ പിതാ
തവം സദ്ഗുുർന്നഃ പരമം ച കദവതം
യസയാനവൃത്തയാ കൃതിവനാ ഭൂവിമ 1.11. (൨)
അവഹാ സനാഥാ ഭവതാ സ്മ യദവയം
കത്രവി നൈപാനാമപി ദൂരദർശനം
വപ്രമസ്മിതേിേനിരീക്ഷണാനനം
പവശയമ രൂപം തവ സർവ്വലസൌഭഗം 1.11.8
യർഹയംബുജാക്ഷാപസസാര വഭാ ഭവാൻ
കുരൂൻ മധൂൻ വാഥ സുഹൃദ്ദിദൃക്ഷയാ
തത്രാബ്ദവകാടിപ്രതിമഃ ക്ഷവണാ ഭവവദ്-
രവിം വിനാവക്ഷ്ണാരിവ നസ്തവാചുത! 1.11.9
പരീക്ഷിത്തിവന ഭഗവാൻ സുദർശനാസ്ത്രത്താൽ രക്ഷിച്ചവപ്പാൾ കുന്തി സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.
സവവൊകപ്രാതിയ്ക്കു് തയ്യാറായ ഭീഷ്മർ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന. ഭഗവാൻ
ദവാരകയിവെയ്ക്കു മടമവമ്പാൾ ഹസ്തിനാപുരത്തിവെ സ്ത്രീകൾ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.
ഭഗവാൻ ദവാരകയിലെത്തുവമ്പാൾ ദവാരകാവാസികൾ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.
പരീക്ഷിത്തിലെ ജന്മമാു് ് പിന്നീട് വർണ്ണിയ്ക്കുന്നത്. വിദുരർ, വജയഷ്ഠൻ
ൃതരാഷ്ട്രർക്കം ഗാന്ധാരിയ്ക്കും വമാക്ഷം വനടി ലകാടക്കന്ന. യധിഷ്ഠരൻ
ഹസ്തിനാപുരത്തു് ദശ്ശകുനങ്ങൾ കാു് ന്ന. ദവാരകയിൽ നിന്ന് മടങ്ങിയ
അർജ്ജുനൻ ഭഗവാലെ സവർഗാവരാഹണം വജയഷ്ഠലന അറിയിയ്ക്കുന്ന.

യത്സംശ്രയാദ് ദ്രുപദവഗഹമുപാഗതാനാം
രാജ്ഞാം സവയംവരമുവഖ സ്മരദുർമ്മദാനാം
വതവജാ ഹൃതം ഖലു മയാഭിഹതശ്ച മത്സയ-
സ്സജ്ജീകൃവതന ധനഷ്ാധിഗതാ ച കൃഷ്ണാ 1.15.
യത്സന്നിധാവഹമു ഖാണ്ഡവമനവയഽദാ-
മിന്ദ്രം ച സാമരഗണം തരസാ വിജിതയ
െബ്ധാ സഭാ മയകൃതാത്ഭുതശില്പമായാ
15
ദിഗ്വഭയാഽഹരൻ നൃപതവയാ െിമദ്ധവവര വത 1.15.8
യവത്തജസാ നൃപശിവരാഽങ്ഘ്രിമഹൻ മഖാർവേ
ആവരയാഽനജസ്തവ ഗജായതസതവവീരയഃ
വതനാഹൃതാഃ പ്രമഥനാഥമഖായ ഭൂപാ
യവന്മാചിതാസ്തദനയൻ െിമദ്ധവവര വത 1.15.9
പത്ന്യാസ്തവാധിമഖകൢതമഹാഭിവഷ്ക-
ലാ ിഷ്ഠചാുക രം കിതകവസ്സഭായാം
സ്പൃ നൈം വികീരയ പദവയാഃ പതിതാശ്രുമുഖയാ
യസ്തത്സ്ത്രിവയാഽകൃത ഹവതശവിമുക്തവകശാഃ 1.15.10
വയാ വനാ ജുവഗാപ വനവമതയ ദുരന്തകൃച്ഛ്രാദ്
ദുർവ്വാസവസാരിവിഹിതാദയതാഗ്രഭുഗ് യഃ
ശാകാന്നശി നൈമുപയജയ യതസ്ത്രിവൊകീം
തൃതാമമംസ്ത സെിവെ വിനിമനസം ഃ 1.15.11
യവത്തജസാഥ ഭഗവാൻ യധി ശൂെപാണിർ-
വിസ്മാപിതഃ സഗിരിവജാഽസ്ത്രമദാന്നിജം വമ
അവനയപി ചാഹമമുകനവ കവള വരണ
പ്രാവതാ മവഹന്ദ്രഭവവന മഹദാസനാർദ്ധം 1.15.12
തകത്രവ വമ വിഹരവതാ ഭുജദണ്ഡയഗ്മം
ഗാണ്ഡീവെക്ഷണമരാതിവധായ വദവാഃ
വസന്ദ്രാ ശ്രിതാ യദനഭാവിതമാജമീഢ!
വതനാഹമദയ മുഷ്ിതഃ പുുവഷ്ണ ഭൂമ്നാ 1.15.17
യദ് ാന്ധവഃ കുു ൊബ്ധിമനന്തപാര-
വമവകാ രവഥന തതവരഽഹമതാരയസത്തവം
പ്രതയാഹൃതം ഹു ധനം ച മയാ പവരഷ്ാം
വതജാസ്പദം മണിമയം ച ഹൃതം ശിവരാഭയഃ 1.15.14
വയാ ഭീഷ്മകർണ്ണഗുുശെയചമൂഷ്വദഭ്ര-
രാജനയവരയരഥമണ്ഡെമണ്ഡിതാസു
അവഗ്രചവരാ മമ വിവഭാ! രഥയൂഥപാനാ-
മായർമ്മനാംസി ച ദൃശാ സഹ ഓജ ആർച്ഛൽ 1.15.15
16
യവദ്ദാഷ്്ഷു മാ പ്രണിഹിതം ഗുുഭീഷ്മകർണ്ണ-
ലദ്രൌണി ത്രിഗർത്തശെകസന്ധവ ാൽഹികാകദയഃ
അസ്ത്രാണയവമാ മഹിമാനി നിരൂപിതാനി
വനാ പസ്പൃശുർനൃഹരിദാസമിവാസുരാണി 1.15.16
ലസൌവതയ വൃതഃ കുമതിനാത്മദ ഈശവവരാ വമ
യത്പാദപദ്മമഭവായ ഭജന്തി ഭവയാഃ
മാം ശ്രാന്തവാഹമരവയാ രഥിവനാ ഭുവിഷ്ഠം
ന പ്രാഹരൻ യദനഭാവനിരസ്തചിത്താഃ 1.15.1
നർമ്മാണുദാരുചിരസ്മിതവശാഭിതാനി
വഹ പാർേ! വഹർജ്ജുന! സവഖ! കുുനന്ദവനതി
സഞ്ജല്പിതാനി നരവദവ! ഹൃദിസ്പൃശാനി
സ്മർത്തുർല്ലുഠന്തി ഹൃദയം മമ മാധവസയ 1.15.18

ശയ്യയാസനാടനവികേനവഭാജനാദി-
കഷ്വകയാദ് വയസയ! ഋതവാനിതി വിപ്രെബ്ധഃ
സഖുഃ സവഖവ പിതൃവത് തനയസയ സർവ്വം
വസവഹ മഹാൻ മഹിതയാ കുമവതര ം വമ 1.15.19
വസാഹം നൃവപന്ദ്ര! രഹിതഃ പുുവഷ്ാത്തവമന
സഖയാ പ്രിവയണ സുഹൃദാ ഹൃദവയന ശൂനയഃ
അധവനുുക്രമപരിഗ്രഹമങ്ഗ! രക്ഷൻ
വഗാകപരസദ്ഭിര വെവ വിനിർജ്ജിവതാഽസ്മി 1.15.20
തദ് കവ ധനസ്ത ഇഷ്വഃ സ രവഥാ ഹയാവസ്ത
വസാഹം രഥീ നൃപതവയാ യത ആനമന്തി
സർവ്വം ക്ഷവണന തദഭൂദസദീശരിക്തം
ഭസ്മൻ ഹുതം കുഹകരാദ്ധമിവവാതമൂഷ്യാം 1.15.21
പരീക്ഷിത്തിലെ കെിവിജയം, ബ്രാഹ്മണശാപം, പ്രാവയാപവവശം, ശ്രീശുകൻ
അവതരിയ്ക്കുന്നത്.

തത്രാഭവദ് ഭഗവാൻ വയാസപുവത്രാ

യദൃച്ഛയാ ഗാമടമാവനാഽനവപക്ഷഃ
17
അെക്ഷയെിങ്വഗാ നിജൊഭതവ നൈാ
വൃതശ്ച ാകെരവധൂതവവഷ്ഃ 1.19.25
തം ദവയ നൈവർഷ്ം സുകുമാരപാദ-
കവരാു ാഹവംസകവപാെഗാത്രം
ചാർവ്വായതാവക്ഷാന്നസതെയകർണ്ണ-
സുഭ്രവാനനം കംബുസുജാതകണ്ഠം 1.19.26
നിഗൂഢജത്രം പൃഥുതങ്ഗവക്ഷസ-
മാവർത്തനാഭിം വെിവെ്ഗൂദരം ച
ദിഗം രം വക്രവികീർണ്ണവകശം
പ്രെം ാഹും സവമവരാത്തമാഭം 1.19.2

ശയാമം സദാപീചയവവയാങ്ഗെക്ഷ്മ്യാ
സ്ത്രീണാം മവനാജ്ഞം ുചിരസ്മിവതന
പ്രതുേിതാവസ്ത മുനയഃ സവാസവനഭയ-
സ്തല്ലക്ഷണജ്ഞാ അപി ഗൂഢവർച്ചസം 1.19.28
“മരിയ്ക്കാറായയാൾ എന്താു് ് ലചവയ്യണ്ടലതന്നപവദശിയ്ക്കണ” ലമന്ന
പരീക്ഷിത്തിലെ അവപക്ഷയനസരിച്ച് “നാരായണസ്തുതിയാു് ് ലചവയ്യണ്ടത്“
എന്ന പറഞ്ഞു ലകാണ്ട് പതിന്നാലു വൊകങ്ങവളയം ഭഗവാലെ അങ്ഗങ്ങളായി
വർണ്ണിച്ച(1). ഭഗവാലെ സുന്ദരമായ ആകാരവർണ്ണനയം ലചയ്തു(2). ഓവരാ
ആഗ്രഹങ്ങൾക്കം ആവരയാു് ് വസവിവയ്ക്കണ്ടലതന്ന് പറഞ്ഞു് 12 മുതൽ 27 വലര
വലാകങ്ങവളലക്കാണ്ട് ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന(4).

പാതാളവമതസയ ഹി പാദമൂെം
പഠന്തി പാർഷ്ണിപ്രപവദ രസാതെം
മഹാതെം വിശവസൃവജാഽഥ ഗുെ്ലഫൌ
തൊതെം കവ പുുഷ്സയ ജങ്വ 2.1.26
വദവ ജാനനീ സുതെം വിശവമൂർവത്ത-
രൂുദവയം വിതെം ചാതെം ച
മഹീതെം തജ്ജ നം മഹീപവത!
നഭസ്തെം നാഭിസവരാ ഗൃണന്തി 2.1.2
ഉരഃസ്ഥെം വജയാതിരനീകമസയ
18
ഗ്രീവാ മഹർവ്വദനം കവ ജവനാഽസയ
തവപാ രരാടീം വിദുരാദിപുംസ-
സ്സതയം ത ശീർഷ്ാണി സഹസ്രശീർഷ്ണഃ 2.1.28

ഇന്ദ്രാദവയാ ാഹവ ആഹുുസ്രാഃ

കർലണ്ണൌ ദിശഃ വശ്രാത്രമമുഷ്യ ശബ്ദഃ
നാസതയദലസ്രൌ പരമസയ നാവസ
ഘ്രാവണാഽസയ ഗവന്ധാ മുഖമനിരിദ്ധഃ 2.1.29
ലദയൌരക്ഷിണീ ചക്ഷുരഭൂത്പതങ്ഗഃ
പക്ഷ്മ്ാണി വിവഷ്ണാരഹനീ ഉവഭ ച
തദ്ൂവിജംഭഃ പരവമഷ്ഠിധിഷ്ണയ-
മാവപാസയ താലൂ രസ ഏവ ജിഹവാ 2.1.70
ഛന്ദാംസയനന്തസയ ശിവരാ ഗൃണന്തി
ദംഷ്ട്രാ യമഃ വേഹകൊ ദവിജാനി
ഹാവസാ ജവനാന്മാദകരീ ച മായാ
ദുരന്തസർവഗാ യദപാങ്ഗവമാക്ഷഃ 2.1.71
വ്രീവഡാത്തവരാവഷ്ഠാഽധര ഏവ വൊവഭാ
ധർമ്മഃസ്തവനാഽധർമ്മപവഥാഽസയ പൃഷ്ഠം
കസ്തസയ വമഢ്രം വൃഷ്ലണൌ ച മിലത്രൌ
കുക്ഷിസ്സമുദ്രാ ഗിരവയാഽസ്ഥിസങ് ാഃ 2.1.72
നവദയാഽസയ നാവഡയാഽഥ തനൂുഹാണി
മഹീുഹാ വിശവതവനാർനൃവപന്ദ്ര!
അനന്തവീരയഃ ശവസിതം മാതരിശവാ
ഗതിർവ്വയഃ കർമ്മ ഗുണപ്രവാഹഃ 2.1.77
ഈശസയ വകശാൻ വിദുരാംബുവാഹാൻ
വാസസ്തു സന്ധയാം കുുവരയ! ഭൂമ്നഃ
അവയക്തമാഹുർഹൃദയം മനശ്ച
സ ചന്ദ്രമാസ്സർവ്വവികാരവകാശഃ 2.1.74

വിജ്ഞാനശക്തിം മഹിമാമനന്തി
19
സർവ്വാത്മവനാഽന്തഃകരണം ഗിരിത്രം
അശവാശവതരുഷ്ട്രഗജാ നഖാനി
സർവവ്വ മൃഗാഃ പശവഃ വശ്രാണിവദവശ 2.1.75

വയാംസി തദവയാകരണം വിചിത്രം

മനർമ്മനീഷ്ാ മനവജാ നിവാസഃ
ഗന്ധർവ്വിവിദയാധരചാരണാപ്സര-
സ്സവരസ്മൃതീരസുരാനീകവീരയഃ 2.1.76
ബ്രഹ്മാനനം ക്ഷത്രഭുവജാ മഹാത്മാ
വിഡൂുരങ്ഘ്രിശ്രിതകൃഷ്ണവർണ്ണഃ
നാനാഭിധാഭീജയഗവണാപപവന്നാ
ദ്രവയാത്മകഃ കർമ്മവിതാനവയാഗഃ 2.1.7
ഇയാനസാവീശവരവിഗ്രഹസയ
യസ്സന്നിവവശഃ കഥിവതാ മയാ വത
സന്ധാരയവതഽസ്മിൻ വപുഷ്ി സ്ഥവിവഷ്ഠ
മനസ്സവബുദ്ധയാ ന യവതാഽസ്തി കിഞ്ചിൽ 2.1.78
സ സർവ്വധീവൃത്തയനഭൂതസർവ്വ
ആത്മാ യഥാ സവപ്നജവനക്ഷികതകഃ
തം സതയമാനന്ദനിധിം ഭവജത
നാനയത്ര സവജ്ജദ് യത ആത്മപാതഃ 2.1.79
വകചിത് സവവദഹാന്തർഹൃദയാവകാവശ
പ്രാവദശമാത്രം പുുഷ്ം വസന്തം
ചതർഭുജം കഞ്ജരഥാങ്ഗശങ്ഖ-
ഗദാധരം ധാരണയാ സ്മരന്തി 2.2.8
പ്രസന്നവക്ത്രം നളിനായവതക്ഷണം
കദം കിഞ്ജല്ക്കപിശങ്ഗവാസസം
െസന്മഹാരത്ന്ഹിരണ്മയാങ്ഗദം
സ്ഫുരന്മഹാരത്ന്കിരീടകുണ്ഡെം 2.2.9

ഉന്നിദ്രഹൃത്പങ്കജകർണ്ണികാെവയ
20
വയാവഗശവരാസ്ഥാപിതപാദപല്ലവം
ശ്രീെക്ഷ്മ്ണം ലകൌസ്തുഭരത്ന്കന്ധര-
മമ്ലാനെക്ഷ്മ്യാ വനമാെയാഽഽചിതം 2.2.10

വിഭൂഷ്ിതം വമഖെയാങ്ഗുെീയകകർ-
മഹാധകനർന്നൂപുരകങ്കണാദിഭിഃ
േിോമൊകുഞ്ചിതനീെകുന്തകളർ-
വ്വിവരാചമാനാനനഹാസവപശെം 2.2.11
അദീനെീൊഹസിവതക്ഷവണാല്ലസദ്-
ൂഭങ്ഗസംസൂചിതഭൂരയനഗ്രഹം
ഈവക്ഷത ചിന്താമയവമനമീശവരം
യാവന്മവനാ ധാരണയാവതിഷ്ഠവത 2.2.12
ഏകകകവശാഽങ്ഗാനി ധിയാനഭാവവയൽ
പാദാദി യാവദ്ധസിതം ഗദാഭൃതഃ
ജിതം ജിതം സ്ഥാനമവപാഹയ ധാരവയൽ
പരം പരം ശുദ്ധയതി ധീർയഥാ യഥാ 2.2.17
യാവന്ന ജാവയത പരാവവരഽസ്മിൻ
വിവശവശവവര ദ്ര നൈരി ഭക്തിവയാഗഃ
താവത് സ്ഥവീയഃ പുുഷ്സയ രൂപം
ക്രിയാവസാവന പ്രയതഃ സ്മവരത 2.2.14
സ്ഥിരം സുഖം ചാസനമാശ്രിവതാ യതിർ-
യദാ ജിഹാസുരിമമങ്ഗ! വൊകം
കാവെ ച വദവശ ച മവനാ ന സജ്ജവയൽ
പ്രാണാൻ നിയവച്ഛന്മനസാ ജിതാസുഃ 2.2.15
മനസ്സവബുദ്ധയാമെയാനിയമയ
വക്ഷത്രജ്ഞ ഏതാം നിനവയത്തമാത്മനി
ആത്മാനമാത്മനയവുധയ ധീവരാ
െവബ്ധാപശാന്തിർവ്വിരവമത കൃതയാൽ 2.2.16

ന യത്ര കാവൊഽനിമിഷ്ാം പരഃ പ്രഭുഃ

21
കുവതാ ന വദവാ ജഗതാം യ ഈശിവര
ന യത്ര സത്തവം ന രജസ്തമശ്ച
ന കവ വികാവരാ ന മഹാൻ പ്രധാനം 2.2.1

പരം പദം കവഷ്ണവമാമനന്തി തദ്-

യവന്നതി വനതീതയതദുത്സിസൃക്ഷവഃ
വിസൃജയ ലദൌരയാത്മമനനയലസൌഹൃദാ
ഹൃവദാപഗുഹാർഹപദം പവദ പവദ 2.2.18
ഇേം മുനിസ്തൂപരവമദ് വയവസ്ഥിവതാ
വിജ്ഞാനദൃഗവീരയസുരന്ധിതാശയഃ
സവപാർഷ്ണിനാഽഽപീഡയ ഗുദം തവതാഽനിെം
സ്ഥാവനഷു ഷ്ട്സൂന്നമവയജ്ജിതക്ലമഃ 2.2..19
നാഭയാം സ്ഥിതം ഹൃദയധിവരാപയ തസ്മാ-
ദുദാനഗവതയാരസി തം നവയന്മുനിഃ
തവതാനസന്ധായ ധിയാ മനസവീ
സവതാലുമൂെം ശനകകർന്നവയത 2.2.20
തസ്മാദ്ുവവാരന്തരമുന്നവയത
നിുദ്ധസതായതവനാഽനവപക്ഷഃ
സ്ഥിതവാ മുഹൂർത്താർദ്ധമകുണ്ഠദൃ നൈിർ-
ന്നിർഭിദയ മൂർദ്ധൻ വിസൃവജത് പരം ഗതഃ 2.2.21
യദി പ്രയാസയൻ നൃപ! പാരവമഷ്ഠയം
കവഹായസാനാ!മുത യദവിഹാരം
അ നൈാധിപതയം ഗുണസന്നിവാവയ
സകഹവ ഗവച്ഛന്മനവസന്ദ്രികയശ്ച 2.2.22(൩)
വയാവഗശവരാണാം ഗതിമാഹുരന്തർ-
ഹിസ്ത്രിവൊകയഃ പവനാന്തരാത്മനാം
ന കർമ്മഭിസ്താം ഗതിമാപ്നവന്തി
വിദയാതവപാവയാഗസമാധിഭാജാം 2.2.27

കവശവാനരം യാതി വിഹായസാ ഗത-

22
സ്സുഷുമ്നയാ ബ്രഹ്മപവഥന വശാചിഷ്ാ
വിധൂതകവല്ക്കാഽഥ ഹവരാുദസ്താൽ
പ്രയാതി ചക്രം നൃപ! കശശുമാരം 2.2.24

തദ് വിശവനാഭിം തവതിവർത്തയ വിവഷ്ണാ-

രണീയസാ വിരവജനാത്മകനകഃ
നമസ്കൃതം ബ്രഹ്മവിദാമുകപതി
കല്പായവഷ്ാ യദ് വിബുധാ രമവന്ത 2.2.25
അവഥാ അനന്തസയ മുഖാനവെന
ദന്ദഹയമാനം സ നിരീക്ഷയ വിശവം
നിരയാതി സിവദ്ധശവരജു നൈധിഷ്ണയം
യദ് കദവപരാർദ്ധയം തദു പാരവമഷ്ഠയം 2.2.26
ന യത്ര വശാവകാ ന ജരാ ന മൃതുർ-
ന്നാർത്തിർന്ന വചാവദവഗ ഋവത കുതശ്ചിൽ
യച്ചിത്തവതാദഃ കൃപയാനിദംവിദാം
ദുരന്തദുഃഖപ്രഭവാനദർശനാൽ 2.2.2
തവതാ വിവശഷ്ം പ്രതിപദയ നിർഭയ-
വസ്തനാത്മനാവപാഽനെമൂർത്തിരതവരൻ
വജയാതിർമ്മവയാ വായമുവപതയ കാവെ
വായവാത്മനാ ഖം ൃഹഹദാത്മെിങ്ഗം 2.2.28
ഘ്രാവണന ഗന്ധം രസവനന കവ രസം
രൂപം ത ദൃ നൈയാ ശവസനം തവകചവ
വശ്രാവത്രണ വചാവപതയ നവഭാഗുണതവം
പ്രാവണന ചാകൂതിമുകപതി വയാഗീ 2.2.29
സ ഭൂത സൂവക്ഷ്മ്ന്ദ്രിയസന്നികർഷ്ം
മവനാമയം വദവമയം വികാരയം
സംസാദയ ഗതയാ സഹ വതന യാതി
വിജ്ഞാനതത്തവം ഗുണസന്നിവരാധം 2.2.70

വതനാത്മനാത്മാനമുകപതി ശാന്ത-
23
മാനന്ദമാനന്ദമവയാഽവസാവന
ഏതാം ഗതിം ഭാഗവതീം ഗവതാ യ-
സ്സ കവ പുനർവന്നഹ വിഷ്ജ്ജവതഽങ്ഗ! 2.2.71

ഏവത സൃതീ വത നൃപ! വവദഗീവത

തവയാഭിപൃവ നൈ ഹ സനാതവന ച
വയ കവ പുരാ ബ്രഹ്മണ ആഹ പൃ നൈ
ആരാധിവതാ ഭഗവാൻ വാസുവദവഃ 2.2.72
നമഃ പരകസ്മ പുുഷ്ായ ഭൂയവസ
സദുദ്ഭവസ്ഥാനനിവരാധെീെയാ
ഗൃഹീതശക്തിത്രിതയായ വദഹിനാ-
മന്തർഭവായാനപെക്ഷയവർത്മവന 2.4.12
ഭൂവയാ നമസ്സദ്വൃജിനിനച്ഛിവദഽസതാ-
മസംഭവായാഖിെസത്തവമൂർത്തവയ
പുംസാം പുനഃ പാരമഹംസയ ആശ്രവമ
വയവസ്ഥിതാനാമനമൃഗാദാശിവഷ് 2.4.17
നവമാ നമവസ്തഽസ്ത്വൃഷ്ഭായ സാതവതാം
വിദൂരകാഷ്ഠായ മുഹുഃ കുവയാഗിനാം
നിരസ്തസാമയാതിശവയന രാധസാ
സവധാമനി ബ്രഹ്മണി രംസയവത നമഃ 2.4.14
യത്കീർത്തനം യത്സ്മരണം യദീക്ഷണം
യദവന്ദനം യച്ഛ്രവണം യദർഹണം
വൊകസയ സവദയാ വിധുവനാതി കല്മഷ്ം
തകസ്മ സുഭദ്രശ്രവവസ നവമാ നമഃ 2.4.15
വിചക്ഷണാ യച്ചരവണാപസാദനാൽ
സംഗം വുദവസയാഭയവതാഽന്തരാത്മനഃ
വിന്ദന്തി ഹി ബ്രഹ്മഗതിം ഗതക്ലമാ-
സ്തകസ്മ സുഭദ്രശ്രവവസ നവമാ നമഃ 2.4.16

തപസവിവനാ ദാനപരാ യശസവിവനാ

24
മനസവിവനാ മന്ത്രവിദസ്സുമംഗളാഃ
വക്ഷമം ന വിന്ദന്തി വിനാ യദർപ്പണം
തകസ്മ സുഭദ്രശ്രവവസ നവമാ നമഃ 2.4.1

കിരാതഹൂണാന്ധ്രപുളിന്ദപുല്ക്കസാ
ആഭീരകങ്കാ യവനാഃ ഖസാദയഃ
വയവനയ ച പാപാ യദുപാശ്രയാശ്രയാഃ
ശുദ്ധയന്തി തകസ്മ പ്രഭവിഷ്ണവവ നമഃ 2.4.18
സ ഏഷ് ആത്മാത്മവതാമവധീശവര-
സ്ത്രയീമവയാ ധർമ്മമയസ്തവപാമയഃ
ഗതവയളീകകരജശങ്കരാദിഭിർ-
വ്വിതർക്കയെിങ്വഗാ ഭഗവാൻ പ്രസീദതാം 2.4.19
ശ്രിയഃ പതിർയ്യജ്ഞപതിഃ പ്രജാപതിർ-
ധിയാം പതിർവല്ലാകപതിർദ്ധരാപതിഃ
പതിർഗതിശ്ചാന്ധകവൃഷ്ണിസാതവതാം
പ്രസീദതാം വമ ഭഗവാൻ സതാം പതിഃ 2.4.20
യദങ്ഘ്രയഭിധയാനസമാധിലധൌതയാ
ധിയാനപശയന്തി ഹി തത്തവമാത്മനഃ
വദന്തി കചതത്കവവയാ യഥാുചം
സ വമ മുകുവന്ദാ ഭഗവാൻ പ്രസീദതാം 2.4.21
പ്രവചാദിതാ വയന പുരാ സരസവതീ
വിതനവതാജസയ സതീം സ്മൃതിം ഹൃദി
സവെക്ഷണാ പ്രാദുരഭൂത് കിൊസയതഃ
സ വമ ഋഷ്ീണാമൃഷ്ഭഃ പ്രസീദതാം 2.4.22
ഭൂകതർമ്മഹദ്ഭിർയ ഇമാ പുവരാ വിഭുർ-
ന്നിർമ്മായ വശവത യദമൂഷു പൂുഷ്ഃ
ഭുങ്ങ്വക്ത ഗുണാൻ വഷ്ാഡശ വഷ്ാഡശാത്മകഃ
വസാെങ്കൃഷ്ീ നൈ ഭഗവാൻ വചാംസി വമ 2.4.27

നമസ്തകസ്മ ഭഗവവത വാസുവദവായ വവധവസ

25
പപുർജ്ഞാനമയം ലസൌമയാ യന്മുഖാംബുുഹാസവം 2.4.24
ജഗത്തിലെ യഥാർോവസ്ഥ ഭഗവാൻ ബ്രഹ്മാവിനപവദശിച്ചത് അവദ്ദഹം
നാരദനപവദശിച്ച. (5,6). ബ്രഹ്മാവ് ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

യവത്രാദയതഃ ക്ഷിതിതവൊദ്ധരണായ ിഭ്രൽ

ലക്രൌഡീം തനം സകെയജ്ഞമയീമനന്തഃ
അന്തർമ്മഹാർണ്ണവ ഉപാഗതമാദികദതയം
തം ദംഷ്ട്രയാദ്രിമിവ വജ്രധവരാവ ാ ദദാര 2. .1
ജാവതാ ുവചരജനയത്സുയമാൻ സുയജ്ഞ
ആകൂതിസൂനരമരാനഥ ദക്ഷിണായാം
വൊകത്രയസയ മഹതീമഹരദ് യദാർത്തിം
സവായംഭുവവന മനനാ ഹരിരിതയനൂക്തഃ 2. .2
ജവജ്ഞ ച കർദ്ദമഗൃവഹ ദവിജ! വദവഹൂതയാം
സ്ത്രീഭിസ്സമം നവഭിരാത്മഗതിം സവമാവത്ര
ഊവച യയാഽഽത്മശമെം ഗുണസങ്ഗപങ്ക-
മസ്മിൻ വിധൂയ കപിെസയ ഗതിം പ്രവപവദ 2. .7

അവത്രരപതയമഭികാംക്ഷത ആഹ തവ നൈാ
ദവത്താ മയാഹമിതി യദ്ഭഗവാൻ സ ദത്തഃ
യത്പാദപങ്കജപരാഗപവിത്രവദഹാ
വയാഗർദ്ധിമാപുുഭയീം യദുകഹഹയാകദയഃ 2. .4
തതം തവപാ വിവിധവൊകസിസൃക്ഷയാ വമ
ആലദൌ സനാത്സവതപസസ്സ ചതസ്സവനാഽഭൂൽ
പ്രാക്കല്പസംപ്ലവവിന നൈമിഹാത്മതത്തവം
സമയഗ്ജജഗാഗ മുനവയാ യദചക്ഷതാത്മൻ 2. .5
ധർമ്മസയ ദക്ഷദുഹിതരയജനി നൈ മൂർത്തയാം
നാരായവണാ നര ഇതി സവതപഃ പ്രഭാവഃ
ദൃ നൈവാഽഽത്മവനാ ഭഗവവതാ നിയമാവവൊപം
വദവയസ്തവനങ്ഗപൃതനാ ടിതം ന വശകുഃ 2. .6

കാമം ദഹന്തി കൃതിവനാ നന വരാഷ്ദൃ നൈയാ

26
വരാഷ്ം ദഹന്തമുത വത ന ദഹന്തയസഹയം
വസായം യദന്തരമെം പ്രവിശൻ ിവഭതി
കാമഃ കഥം ന പുനരസയ മനഃ ശ്രവയത 2. .

വിദ്ധഃ സപത്ന്ുദിതപത്രിഭിരന്തി രാവജ്ഞാ

ാവൊപി സന്നപഗതസ്തപവസ വനാനി
തസ്മാ അദാദ് ധ്രുവഗതിം ഗൃണവത പ്രസവന്നാ
ദിവയാഃ സ്തുവന്തി മുനവയാ യദുപരയധസ്താൽ 2. .8
യവദവനമുത്പഥഗതം ദവിജവാകയവജ്ര-
വിപ്ലു നൈലപൌുഷ്ഭഗം നിരവയ പതന്തം
ത്രാതവാർേിവതാ ജഗതി പുത്രപദം ച വെവഭ
ദുോ വസൂനി വസുധാ സകൊനി വയന 2. .9
നാവഭരസാവൃഷ്ഭ ആസ സുവദവിസൂനർ-
വയാ കവ ചചാര സമദൃഗ്ജഡവയാഗചരയാം
യത്പാരമഹംസയമൃഷ്യഃ പദമാമനന്തി
സവസ്ഥഃ പ്രശാന്തകരണഃ പരിമുക്തസങ്ഗഃ 2. .10
സവത്ര മമാസ ഭഗവാൻ ഹയശീരഷ്ാവഥാ
സാക്ഷാത്സ യജ്ഞപുുഷ്സ്തപനീയവർണ്ണഃ
ഛവന്ദാമവയാ മഖമവയാഖിെവദവതാത്മാ
വാവചാ ഭൂവുശതീശ്ശവസവതാസയ നസ്തഃ 2. .11
മവത്സയാ യഗാന്തസമവയ മനവനാപെബ്ധഃ
വക്ഷാണീമവയാ നിഖിെജീവനികായവകതഃ
വിസ്രംസിതാനുഭവയ സെിവെ മുഖാവന്മ
ആദായ തത്ര വിജഹാര ഹ വവദമാർഗാൻ 2. .12
ക്ഷീവരാദധാവമരദാനവയൂഥപാനാ-
മുന്മഥ്നതാമമൃതെബ്ധയ ആദിവദവഃ
പൃവഷ്ഠന കച്ഛപവപുർവ്വിദധാര വഗാത്രം
നിദ്രാക്ഷവണാഽദ്രിപരിവർത്തകഷ്ാണകണ്ഡുഃ 2. .17

കത്രവി നൈവപാുഭയഹാ സ നൃസിംഹരൂപം

27
കൃതവാ ഭ്രമദ്ുകുടിദംഷ്ട്രകരാളവക്ത്രം
കദവതയന്ദ്രമാശു ഗദയാഭിപതന്തമാരാ-
ദൂലരൌ നിപാതയ വിദദാര നകഖഃ സ്ഫുരന്തം 2. .14

അന്തസ്സരസുു വെന പവദ ഗൃഹീവതാ

ഗ്രാവഹണ യൂഥപതിരംബുജഹസ്ത ആർത്തഃ
ആവഹദമാദിപുുഷ്ാഖിെവൊകനാഥ!
തീർേശ്രവഃ! ശ്രവണമംഗളനാമവധയ! 2. .15
ശ്രുതവാ ഹരിസ്തമരണാർേിനമപ്രവമയ-
ശ്ചക്രായധഃ പതഗരാജഭുജാധിരൂഢഃ
ചവക്രണ നക്രവദനം വിനിപാടയ തസ്മാ-
ദ്ധവസ്ത പ്രഗൃഹയ ഭഗവാൻ കൃപവയാജ്ജഹാര 2. .16
ജയായാൻ ഗുകണരവരവജാഽപയദിവതസ്സുതാനാം
വൊകാൻ വിചക്രമ ഇമാൻ യദഥാധിയജ്ഞഃ
ക്ഷ്മ്ാം വാമവനന ജഗൃവഹ ത്രിപദച്ഛവെന
യാച്ഞാമൃവത പഥി ചരൻ പ്രഭുഭിർന്ന ചാെയഃ 2. .1
നാർവോ വെരയമുുക്രമപാദലശൌച-
മാപശ്ശിഖാ ൃതവവതാ വിബുധാധിപതയം
വയാ കവ പ്രതിശ്രുതമൃവത ന ചികീർഷ്ദനയ-
ദാത്മാനമങ്ഗ! ശിരസാ ഹരവയഽഭിവമവന 2. .18
തഭയം ച നാരദ! ഭൃശം ഭഗവാൻ വിവൃദ്ധ-
ഭാവവന സാധു പരിത നൈ ഉവാച വയാഗം
ജ്ഞാനം ച ഭാഗവതമാത്മസതത്തവദീപം
യദ് വാസുവദവശരണാ വിദുരഞ്ജകസവ 2. .19
ചക്രം ച ദിക്ഷവവിഹതം ദശസു സവവതവജാ
മനവന്തവരഷു മനവംശധവരാ ിഭർത്തി
ദുവ നൈഷു രാജസു ദമം വയദധാത് സവകീർത്തിം
സവതയ ത്രിപൃഷ്ഠ ഉശതീം പ്രഥയംശ്ചരികത്രഃ 2. .20

ധനവന്തരിശ്ച ഭഗവാൻ സവയവമവ കീർത്തിർ-

28
ന്നാമ്നാ നൃണാം പുുുജാം ുജ ആശു ഹന്തി
യവജ്ഞ ച ഭാഗമമൃതായരവാവുന്ധ
ആയശ്ച വവദമനശാസ്തയവതീകയവൊവക 2. .21

ക്ഷത്രം ക്ഷയായ വിധിവനാപഭൃതം മഹാത്മാ

ബ്രഹ്മധ്രുഗുഝിതപഥം നരകാർത്തിെിപ്സു
ഉദ്ധന്തയസാവവനികണ്ടകമുഗ്രവീരയ-
സ്ത്രിഃസതകൃതവ ഉുധാരപരശവവധന 2. .22
അസ്മത്പ്രസാദസുമുഖഃ കെയാ കവെശ
ഇക്ഷവാകുവംശ അവതീരയ ഗുവരാർനിവദവശ
തിഷ്ഠൻ വനം സദയിതാനജ ആവിവവശ
യസ്മിൻ വിുദ്ധയ ദശകന്ധര ആർത്തിമാർച്ഛൽ 2. .27
യസ്മാ അദാദുദധിരൂഢഭയാങ്ഗവവവപാ
മാർഗം സപദയരിപുരം ഹരവദ്ദിധവക്ഷാഃ
ദൂവര സുഹൃന്മഥിർതവരാഷ്സുവശാണദൃ നൈയാ
താതപയമാനമകവരാരഗനക്രചക്രഃ 2. .24
വക്ഷഃസ്ഥെസ്പർശുർഗ്ണമവഹന്ദ്രവാഹ-
ദകന്തർവ്വിഡം ിതകകു ്ജുഷ് ഊഢഹാസം
സവദയാസുഭിസ്സഹ വിവനഷ്യതി ദാരഹർത്തുർ-
വിസ്ൂർജ്ജികതർധനഷ് ഉച്ചരവതാഽധി കസവനയ 2. .25
ഭൂവമസ്സുവരതരവരൂഥവിമർദ്ദിതായാഃ
വക്ലശവയയായ കെയാ സിതകൃഷ്ണവകശഃ
ജാതഃകരിഷ്യതി ജനാനപെക്ഷയമാർഗഃ
കർമ്മാണി ചാത്മമഹിവമാപനി ന്ധനാനി 2. .26
വതാവകന ജീവഹരണം യദുലൂകികായാ-
കസ്ത്രമാസികസയ ച പദാ ശകവടാപവൃത്തഃ
യദ്രിങ്ഗതാന്തരഗവതന ദിവിസ്പൃവശാർവ്വാ
ഉന്മൂെനം തവിതരഥാർജ്ജുനവയാർന്ന ഭാവയം 2. .2 (൪)

യദ് കവ വ്രവജ വ്രജപശൂൻ വിഷ്വതായപീഥാൻ

29
പാൊംസ്തവജീവയദനഗ്രഹദൃ നൈിവൃ നൈയാ
തച്ുദ്ധവയതിവിഷ്വീരയവിവൊെജിഹവ-
മുച്ചാടയിഷ്യദുരഗം വിഹരൻ ഹ്രദിനയാം 2. .28

തത്കർമ്മ ദിവയമിവ യന്നിശി നിശ്ശയാനം

ദാവാനിനാ ശുചിവവന പരിദഹയമാവന
ഉന്നവഷ്യതി വ്രജമവതാഽവസിതാന്തകാെം
വനവത്ര പിധായ്യയ സ വൊഽനധിഗമയവീരയഃ 2. .29
ഗൃഹ്ണീത യദയദുപ ന്ധമമുഷ്യ മാതാ
ശുെ് ം സുതസയ ന ത തത്തദമുഷ്യ മാതി
യജ്ജംഭവതാസയ വദവന ഭുവനാനി വഗാപീ
സംവീക്ഷയ ശങ്കിതമനാഃ പ്രതിവ ാധിതാഽഽസീൽ 2. .70
നന്ദം ച വമാക്ഷയതി ഭയാദ് വുണസയ പാശാദ്-
വഗാപാൻ ിവെഷു പിഹിതാൻ മയസൂനനാ ച
അഹ്ന്യാപൃതം നിശി ശയാനമതിശ്രവമണ
വൊകം വികുണ്ഠമുപവനഷ്യതി വഗാകുെം സ്മ 2. .71
വഗാകപർമ്മവഖ പ്രതിഹവത വ്രജവിപ്ലവായ
വദവവഭിവർഷ്തി പശൂൻ കൃപയാ രിരക്ഷുഃ
ധർവത്താച്ഛിെീന്ധ്രമിവ സത ദിനാനി സത-
വർവഷ്ാ മഹീേമനക കകവര സെീെം 2. .72
ക്രീഡൻ വവന നിശി നിശാകരരശ്മിലഗൌരയാം
രാവസാന്മുഖഃ കളപദായതമൂർച്ഛിവതന
ഉദ്ദീപിതസ്മരുജാം വ്രജഭൃദവധൂനാം
ഹർത്തുർഹരിഷ്യതി ശിവരാ ധനദാനഗസയ 2. .77
വയ ച പ്രെം ഖരദർദുരവകശയരി നൈ-
മവല്ലഭകംസയവനാഃ കുജലപൌണ്ഡ്രകാദയാഃ
അവനയ ച സാെവകപി െവെദന്തവക്ത്ര-
സവതാക്ഷശം രവിദൂരഥുക്മിമുഖയാഃ 2. .74

വയ വാ മൃവധ സമിതിശാെിന ആത്തചാപാഃ

30
കാംവ ാജമത്സയകുുകകകയസൃഞ്ജയാദയാഃ
യാസയന്തയദർശനമെം െപാർേഭീമ-
വയാജാഹവവയന ഹരിണാ നിെയം തദീയം 2. .75

കാവെന മീെിതധിയാമവമൃശയ നൃ്ൠണാം

വസ്താകായഷ്ാം സവനിഗവമാ ത ദൂരപാരഃ
ആവിർഹിതസ്തവനയഗം സ ഹി സതയവതയാം
വവദദ്രുമം വിടപവശാ വിഭജിഷ്യതി സ്മ 2. .76
വദവദവിഷ്ാം നിഗമവർത്മനി നിഷ്ഠിതാനാം
പൂർഭിർമവയന വിഹിതാഭിരദൃശയതൂർഭിഃ
വൊകാൻ ഘ്നതാം മതിവിവമാഹമതിപ്രവൊഭം
വവഷ്ം വിധായ ഹു ഭാഷ്യത ഔപധർമ്മയം 2. .7
യർഹയാെവയഷ്വപി സതാം ന ഹവരഃ കഥാ സുഃ
പാഖണ്ഡിവനാ ദവിജജനാ വൃഷ്ളാ നൃവദവാഃ
സവാഹാ സവധാ വഷ്ഡിതി സ്മ ഗിവരാ ന യത്ര
ശാസ്താ ഭവിഷ്യതി കവെർഭഗവാൻ യഗാവന്ത 2. .78
സർവഗ തവപാഽഹമൃഷ്വയാ നവ വയ പ്രവജശാഃ
സ്ഥാവന ച ധർമ്മമഖമനവമരാവനീശാഃ
അവന്ത തവധർമ്മഹരമനുവശാസുരാദയാ
മായാവിഭൂതയ ഇമാഃ പുുശക്തിഭാജഃ 2. .79
വിവഷ്ണാർന വീരയഗണനാം കതവമാഽർഹതീഹ
യഃ പാർേിവാനയപി കവിർവിമവമ രജാംസി
ചസ്ക്കംഭ യസ്സവരംഹസാസ്ഖെതാ ത്രിപൃഷ്ഠം
യസ്മാത് ത്രിസാമയസദനാദുു കമ്പയാനം 2. .40
നാന്തം വിദാമയഹമമീ മുനവയാഽഗ്രജാവസ്ത
മായാ െസയ പുുഷ്സയ കുവതാഽപവര വയ
ഗായൻഗുണാൻ ദശദശതാനന ആദിവദവ-
വശ്ശവഷ്ാഽധുനാപി സമവസയതി നാസയ പാരം 2. .41
വയഷ്ാം സ ഏവ ഭഗവാൻ ദയവയദനന്ത-
സ്സർവ്വാത്മനാശ്രിതപവദാ യദി നിർവയളീകം
31
വത ദുസ്തരാമതിതരന്തി ച വദവമായാം
കനഷ്ാം മമാഹമിതി ധീഃ ശവസൃഗാെഭവക്ഷയ 2. .42
വവദാഹമങ്ഗ! പരമസയ ഹി വയാഗമായാം
യൂയം ഭവശ്ച ഭഗവാനഥ കദതയവരയഃ
പത്ന്ീ മവനാസ്സ ച മനശ്ച തദാത്മജാശ്ച
പ്രാചീന ര്ഹിർഋഭുരങ്ഗ ഉത ധ്രുവശ്ച 2. .47
ഇക്ഷവാകുകരളമുചുകുന്ദവിവദഹഗാധി-
ര വം രീഷ്സഗരാ ഗയനാഹുഷ്ാദയാഃ
മാന്ധാത്രളർക്കശതധനവനരന്തിവദവാ
വദവവ്രവതാ െിരമൂർത്തരവയാ ദിെീപഃ 2. .44

ലസൌഭരുതങ്കശി ിവദവെപിപ്പൊദ-
സാരസവവതാദ്ധവപരാശരഭൂരിവഷ്ണാഃ
വയവനയ വിഭീഷ്ണഹനൂമദുവപന്ദ്രദത്ത-
പാർോർ നൈിവഷ്ണവിദുരശ്രുതവദവവരയാഃ 2. .45
വത കവ വിദന്തയതിതരന്തി ച വദവമായാം
സ്ത്രീശൂദ്രഹൂണശ രാ അപി പാപജീവാഃ
യദയത്ഭുതക്രമപരായണശീെശിക്ഷാ-
സ്തിരയഗ്ജനാ അപി കിമു ശ്രുതധാരണാ വയ 2. .46
ശശവത്പ്രശാന്തമഭയം പ്രതിവ ാധമാത്രം
ശുദ്ധം സമം സദസതഃ പരമാത്മതത്തവം
ശവബ്ദാ ന യത്ര പുുകാരകവാൻ ക്രിയാർവോ
മായാ പകരതയഭിമുവഖ ച വിെജ്ജമാനാ 2. .4
തകദവ പദം ഭഗവതഃ പരമസയ പുംവസാ
ബ്രവഹ്മതി യദ് വിദുരജസ്രസുഖം വിവശാകം
സേയങ് നിയമയ യതവയാ യമകർത്തവഹതിം
ജഹുഃ സവരാഡിവ നിപാനഖനിത്രമിന്ദ്രഃ 2. .48
സ വശ്രയസാമപി വിഭുർഭഗവാൻ യവതാഽസയ
ഭാവസവഭാവവിഹിതസയ സതഃപ്രസിദ്ധിഃ
32
വദവഹ സവധാതവിഗവമനവിശീരയമാവണ
വവയാവമവ തത്ര പുുവഷ്ാ ന വിശീരയവതജഃ 2. .49
രാജാവ് പെ സംശയങ്ങളം വചാദിയ്ക്കുന്ന(8). ഭഗവാൻ ബ്രഹ്മാവിലെ മുമ്പിൽ
പ്രതയക്ഷനായി നാലു വലാകത്തിൽ ഭാഗവതം ബ്രഹ്മാവിന്നപവദശിയ്ക്കുന്ന.

തകസ്മ സവവൊകം ഭഗവാൻ സഭാജിതഃ

സന്ദർശയാമാസ പരം ന യത്പരം
വയവപതസങ് വക്ലശവിവമാഹസാദ്ധവസം
സവദൃ നൈവത്ഭിർവിബുകധരഭിഷ്്ടതം 2.9.9

പ്രവർത്തവത യത്ര രജസ്തമസ്തവയാ-

സ്സതവം ച മിശ്രം ന ച കാെവിക്രമഃ
ന യത്ര മായാ കിമുതാപവര ഹവര-
രനവ്രതാ യത്ര സുരാസുരാർച്ചിതാഃ 2.9.10
ശയാമവദാതാശ്ശതപത്രവൊചനാഃ
പിശങ്ഗവസ്ത്രാസ്സുുചസ്സുവപശസഃ
സർവവ്വ ചതർബ്ബാഹവ ഉന്മിഷ്ന്മണി-
പ്രവവകനിഷ്കാഭരണാസ്സുവർച്ചസഃ
പ്രവാളകവഡൂരയമണാളവർച്ചസഃ
പരിസ്ഫുരത്കുണ്ഡെലമൌെിമാെിനഃ 2.9.11
ഭ്രാജിഷ്ണുഭിർയഃ പരിവതാ വിരാജവത
െസദവിമാനാവെിഭിർമ്മഹാത്മനാം
വിവദയാതമാനഃ പ്രമവദാത്തമാദുഭി-
സ്സവിദുദഭ്രാവെിഭിർയഥാ നഭഃ 2.9.12
ശ്രീർയത്ര രൂപിണുുഗായപാദവയാഃ
കവരാതി മാനം ഹുധാ വിഭൂതിഭിഃ
വപ്രങ്ഖം ശ്രിതാ യാ കുസുമാകരാനകഗർ-
വിഗീയമാനാ പ്രിയകർമ്മ ഗായതീ 2.9.17
ദദർശ തത്രാഖിെസാതവതാം പതിം
ശ്രിയഃപതിം യജ്ഞപതിം ജഗത്പതിം
സുനന്ദനന്ദപ്ര ൊർഹണാദിഭി-
33
സ്സവപാര്ഷ്ദമുകഖയഃ പരിവസവിതം വിഭും 2.9.14
ഭൃതയപ്രസാദാഭിമുഖം ദൃഗാസവം
പ്രസന്നഹാസാുണവൊചനാനനം
കിരീടിനം കുണ്ഡെിനം ചതർഭുജം
പീതാം രം വക്ഷസി െക്ഷിതം ശ്രിയാ 2.9.15
അധയർഹണീയാസനമാസ്ഥിതം പരം
വൃതം ചതഃവഷ്ാഡശപഞ്ചശക്തിഭിഃ
യക്തം ഭകഗകസ്സവരിതരത്ര ചാധ്രുകവ-
സ്സവ ഏവ ധാമൻ രമമാണമീശവരം 2.9.16
യാവാനഹം യഥാഭാവവാ യദ്രൂപഗുണകർമ്മകഃ
തകഥവ തത്തവവിജ്ഞാനമസ്തു വത മദനഗ്രഹാൽ 2.9.71
അഹവമവാസവമവാവഗ്ര നാനയദ് യത് സദസത്പരം
പശ്ചാദഹം യവദതച്ച വയാഽവശിവഷ്യത വസാസ്മയഹം 2.9.72
ഋവതഽർേം യത്പ്രതീവയത ന പ്രതീവയത ചാത്മനി
തദവിദയാദാത്മവനാ മായാം യഥാഽഽഭാവസാ യഥാ തമഃ 2.9.77
യഥാ മഹാന്തി ഭൂതാനി ഭൂവതഷൂച്ചാവവചഷ്വന
പ്രവി നൈാനയപ്രവി നൈാനി തഥാ വതഷു ന വതഷ്വഹം 2.9.74
ഏതാവവദവ ജിജ്ഞാസയം തത്തവജിജ്ഞാസുനാഽഽത്മനഃ
അനവയവയതിവരകാഭയാം യത് സയാത് സർവ്വത്ര സർവ്വദാ 2.9.75
ഭാഗവതെക്ഷണങ്ങൾ പറഞ്ഞവശഷ്ം ശ്രീശുകൻ വിദുരുലട തീർേയാത്രയം(1)
ഉദ്ധവദർശനവം വർണ്ണിയ്ക്കുന്ന. ഉദ്ധവൻ ഭഗവാലന സ്മരിയ്ക്കുന്ന(2.7).

ദുർഭവഗാ ത വൊവകാഽയം യദവവാ നിതരാമപി

വയ സംവസവന്താ ന വിദുർഹരിം മീനാ ഇവവാഡുപം 7.2.8
ഇങ്ഗിതജ്ഞാഃ പുുലപ്രൌഢാ ഏകാരാമാശ്ച സാതവതാഃ
സാതവതാമൃഷ്ഭം സർവവ്വ ഭൂതാവാസമമംസത 7.2.9

34
വദവസയ മായയാ സ്പൃ നൈാ വയ ചാനയദസദാശ്രിതാഃ
ഭ്രാമയവത ധീർന തദവാകകയരാത്മനുതാത്മവനാ ഹലരൌ 7.2.10
പ്രദർശയാതതതപസാമവിതൃതദൃശാം നൃണാം
ആദായാന്തരധാദ് യസ്തു സവ ിം ം വൊകവൊചനം 7.2.11
യന്മർത്തയെീലെൌപയികം സവവയാഗ-
മായാ െം ദർശതയാ ഗൃഹീതം
വിസ്മാപനം സവസയ ച ലസൌഭഗർവദ്ധഃ
പരം പദം ഭൂഷ്ണഭൂഷ്ണാങ്ഗം 7.2.12
യദ്ധർമ്മസൂവനാർബ്ബത രാജസൂവയ
നിരീക്ഷയ ദൃക്സ്വസ്തയയനം ത്രിവൊകഃ
കാർവയയന ചാവദയഹ ഗതം വിധാത-
രർവ്വാക്സൃലതൌ ലകൌശെമിതയമനയത 7.2.17

യസയാനരാഗപ്ലുതഹാസരാസ-
െീൊവവൊകപ്രതിെബ്ധമാനാഃ
വ്രജസ്ത്രിവയാ ദൃഗ്ഭിരനപ്രവൃത്ത-
ധിവയാവതസ്ഥുഃ കിെ കൃതയവശഷ്ാഃ 7.2.14
സവശാന്തരൂവപഷ്വിതകരഃ സവരൂകപ-
രഭയർദയമാവനഷ്വനകമ്പിതാത്മാ
പരാവവരവശാ മഹദംശയവക്താ
ഹയവജാഽപി ജാവതാ ഭഗവാൻ യഥാനിഃ 7.2.15
മാം വഖദയവതയതദജസയ ജന്മ-
വിഡം നം യദ് വസുവദവവഗവഹ
വ്രവജ ച വാവസാഽരിഭയാദിവ സവയം
പുരാദ് വയവാത്സീദ് യദനന്തവീരയഃ 7.2.16
ദുവനാതി വചതഃ സ്മരവതാ മകമതദ്
യദാഹ പാദാവഭിവന്ദയ പിവത്രാഃ
തതാം ! കംസാദുുശങ്കിതാനാം
പ്രസീദതം വനാകൃതനിഷ്കൃതീനാം 7.2.1
35
വകാ വാ അമുഷ്യാങ്ഘ്രിസവരാജവരു് ം
വിസ്മർത്തുമീശീത പുമാൻ വിജിഘ്രൻ
വയാ വിസ്ഫുരദ്ൂവിടവപന ഭൂവമർ-
ഭാരം കൃതാവന്തന തിരശ്ചകാര 7.2.18
ദൃ നൈാ ഭവദ്ഭിർന്നന രാജസൂവയ
കചദയസയ കൃഷ്ണം ദവിഷ്വതാഽപി സിദ്ധിഃ
യാം വയാഗിനസ്സംസ്പൃഹയന്തി സമയഗ്
വയാവഗന കസ്തദവിരഹം സവഹത 7.2.19
തകഥവ ചാവനയ നരവൊകവീരാ
യ ആഹവവ കൃഷ്ണമുഖാരവിന്ദം
വനകത്രഃ പി വന്താ നയനാഭിരാമം
പാർോസ്ത്രപൂതാഃ പദമാപുരസയ 7.2.20

സവയം തവസാമയാതിശയസ്ത്രയധീശഃ
സവാരാജയെക്ഷ്മ്യാതസമസ്തകാമഃ
െിം ഹരദ്ഭിശ്ചിരവൊകപാകെഃ
കിരീടവകാവടയഡിതപാദപീഠഃ 7.2.21 (൫)
തത്തസയ കകങ്കരയമെം ഭൃതാവന്നാ
വിഗ്ലാപയതയങ്ഗ! യദുഗ്രവസനം
തിഷ്ഠൻ നിഷ്ണ്ണം പരവമഷ്ഠിധിവഷ്ണയ
നയവ ാധയദ് വദവ! നിധാരവയതി 7.2.22
അവഹാ കീ യം സ്തനകാളകൂടം
ജി ാംസയാപായയദപയസാധവീ
വെവഭഗതിം ധാത്രുചിതാം തവതാഽനയം
കം വാ ദയാലും ശരണം വ്രവജമ 7.2.27
മവനയസുരാൻ ഭാഗവതാംസ്ത്രയധീവശ
സംരംഭമാർഗാഭിനിവി നൈചിത്താൻ
വയ സംയവഗഽചക്ഷത താർക്ഷയപുത്ര-
മംവസ സുനാഭായധമാപതന്തം 7.2.24
36
വസുവദവസയ വദവകയാം ജാവതാ വഭാവജന്ദ്ര ന്ധവന
ചികീർഷുർഭഗവാനസയാശ്ശമവജനാഭിയാചിതഃ 7.2.25

തവതാ നന്ദവ്രജമിതഃ പിത്രാ കംസാദ് വി ിഭയതാ

ഏകാദശസമാസ്തത്ര ഗൂഢാർച്ചിസ്സ വൊഽവസൽ 7.2.26
പരീവതാ വത്സകപർവ്വത്സാംശ്ചാരയൻ വയഹരദ് വിഭുഃ
യമുവനാപവവന കൂജദ്ദവിജസങ്കുെിതാങ്ഘ്രിവപ 7.2.2

ലകൌമാരീം ദർശയംവശ്ച നൈാം വപ്രക്ഷണീയാം വ്രലജൌകസാം

ുദന്നിവ ഹസന്മുഗ്ധ ാെസിംഹാവവൊകനഃ 7.2.28

സ ഏവ വഗാധനം െക്ഷ്മ്യാ നിവകതം സിതവഗാവൃഷ്ം

ചാരയന്നഗാൻ വഗാപാൻ രണവദവു് രരീരമൽ 7.2.29

പ്രയക്താൻ വഭാജരാവജന മായിനഃ കാമരൂപിണഃ

െീെയാ വയനദത്താംസ്താൻ ാെഃക്രീഡനകാനിവ 7.2.70
വിപന്നാൻ വിഷ്പാവനന നിഗൃഹയ ഭുജഗാധിപം
ഉോപയാപായയദ്ഗാവസ്തവത്തായം പ്രകൃതിസ്ഥിതം 7.2.71
അയാജയദ് വഗാസവവന വഗാപരാജം ദവിവജാത്തകമഃ
വിത്തസയ വചാുഭാരസയ ചികീർഷ്ൻ സ്ദവയയം വിഭുഃ 7.2.72
വർഷ്തീവന്ദ്ര വ്രജഃ വകാപാദ് ഭനമാവനഽതിവിഹവെഃ
വഗാത്രെീൊതപവത്രണ ത്രാവതാ ഭദ്രാനഗൃഹ്ണതാ 7.2.77
ശരച്ചശികകരർമൃ നൈം മാനയൻ രജനീമുഖം
ഗായൻ കളപദം വരവമ സ്ത്രീണാം മണ്ഡെമണ്ഡനഃ 7.2.74
തതസ്സ ആഗതയ പുരം സവപിവത്രാ-
ശ്ചികീർഷ്യാ ശം െവദവസംയതഃ
നിപാതയ തങ്ഗാദ് രിപുയൂഥനാഥം
ഹതം വയകർഷ്ദ് വയസുവമാജവസാർവ്വയാം 7.7.1
37
സാന്ദീപവനഃ സകൃത്വപ്രാക്തം ബ്രഹ്മാധീതയ സവിസ്തരം
തകസ്മ പ്രാദാദ് വരം പുത്രം മൃതം പഞ്ചജവനാദരാൽ 7.7.2

സമാഹുതാ ഭീഷ്മകകനയയാ വയ
ശ്രിയസ്സവർവണ്ണന ബുഭൂഷ്കയഷ്ാം
ഗാന്ധർവ്വവൃതയാ മിഷ്താം സവഭാഗം
ജവഹ്ര പദം മൂർദ്ധ്നി ദധത്സുപർണ്ണഃ 7.7.7
കകുദ്മവതാവിദ്ധനവസാ ദമിതവാ
സവയംവവര നാനജിതീമുവാഹ
തദ്ഭനമാനാനപി ഗൃധയവതാഽജ്ഞാൻ
ജവഘ്നഽക്ഷതശ്ശസ്ത്രഭൃതസ്സവശകസ്ത്രഃ 7.7.4
പ്രിയം പ്രഭുർഗ്രാമയ ഇവ പ്രിയായാ
വിധിത്സുരാർച്ഛദ് ദുതും യദർവേ
വജ്രയാദ്രവത്തം സഗവണാ ുഷ്ാന്ധഃ
ക്രീഡാമൃവഗാ നൂനമയം വധൂനാം 7.7.5
സുതം മൃവധ ഖം വപുഷ്ാ ഗ്രസന്തം
ദൃ നൈവാ സുനാവഭാന്മഥിതം ധരിത്രയാ
ആമന്ത്രിതസ്തനയായ വശഷ്ം
ദതവാ തദന്തഃപുരമാവിവവശ 7.7.6
തത്രാഹൃതാസ്താ നരവദവകനയാഃ
കുവജന ദൃ നൈവാ ഹരിമാർത്ത ന്ധം
ഉോയ സവദയാ ജഗൃഹുഃ പ്രഹർഷ്-
വ്രീഡാനരാഗപ്രഹിതാവവൊകകഃ 7.7.
ആസാം മുഹൂർത്ത ഏകസ്മിന്നാനാഗാവരഷു വയാഷ്ിതാം
സവിധം ജഗൃവഹ പാണീനനരൂപസ്സവമായയാ 7.7.8
താസവപതയാനയജനയദാത്മതെയാനി സർവ്വതഃ
ഏകകകസയാം ദശ ദശ പ്രകൃവതർവിബുഭൂഷ്യാ 7.7.9

38
കാെമാഗധസാെവാദീനനീകക ുന്ധതഃ പുരം
അജീ നത് സവയം ദിവയം സവപുംസാം വതജ ആദിശൽ 7.7.10
ശം രം ദവിവിദം ാണം മുരം െവെവമവ ച
അനയാംശ്ച ദന്തവക്ത്രാദീനവധീത്കാംശ്ച ാതയൽ 7.7.11
അഥ വത ഭ്രാതൃപുത്രാണാം പക്ഷവയാഃ പതിതാൻ നൃപാൻ
ചചാെ ഭൂഃ കുുവക്ഷത്രം വയഷ്ാമാപതതാം കെഃ 7.7.12
സകർണ്ണദുശ്ശാസനലസൌ ൊനാം
കുമന്ത്രപാവകന ഹതശ്രിയായഷ്ം
സുവയാധനം സാനചരം ശയാനം
ഭവനാുമുർവയാം ന നനന്ദ പശയൻ 7.7.17
കിയാൻ ഭുവവാഽയം ക്ഷപിവതാുഭാവരാ
യദ് വദ്രാണഭീഷ്മാർജ്ജുനഭീമമൂകെഃ
അ നൈാദശാലക്ഷൌഹിണിവകാ മദംകശ-
രാവസ്ത െം ദുർവിഷ്ഹം യദൂനാം 7.7.14
മിവഥാ യകദഷ്ാം ഭവിതാ വിവാവദാ
മധവാ മദാതാമ്രവിവൊചനാനാം
കനഷ്ാം വവധാപായ ഇയാനവതാവനയാ
മയ്ുദയവതഽന്തർദ്ദധവത സവയം സ്മ 7.7.15
ഏവം സഞ്ചിന്തയ ഭഗവാൻ സവരാവജയ സ്ഥാപയ ധർമ്മജം
നന്ദയാമാസ സുഹൃദസ്സാധൂനാം വർത്മ ദർശയൻ 7.7.16
ഉത്തരായാം ൃതഃ പൂവരാർവ്വംശഃ സാധവഭിമനുനാ
സ കവ ലദ്രൌണയസ്ത്രസംഛിന്നഃ പുനർഭഗവതാ ൃതഃ 7.7.1
അയാജയദ്ധർമ്മസുതമശവവമകധസ്ത്രിഭിർവ്വിഭുഃ
വസാപി ക്ഷ്മ്ാമനകജ രക്ഷൻ വരവമ കൃഷ്ണമനവ്രതഃ 7.7.18
ഭഗവാനപി വിശവാത്മാ വൊകവവദപഥാനഗഃ
കാമാൻ സിവഷ്വവ ദവാർവ്വതയാമസക്തസ്സാംഖയമാസ്ഥിതഃ 7.7.19
39
േിേസ്മിതാവവൊവകന വാചാ പീയൂഷ്കല്പയാ
ചരിവത്രണാനവവദയന ശ്രീനിവകവതന ചാത്മനാ 7.7.20
ഇമം വൊകമമും കചവ രമയൻ സുതരാം യദൂൻ
വരവമ ക്ഷണദയാ ദത്തക്ഷണസ്ത്രീക്ഷണലസൌഹൃദഃ 7.7.21
തകസയവം രമമാണസയ സംവത്സരഗണാൻ ഹൂൻ
ഗൃഹവമവധഷു വയാവഗഷു വിരാഗസ്സമജായത 7.7.22
കദവാധീവനഷു കാവമഷു കദവാധീനഃ സവയം പുമാൻ
വകാ വിസ്രംവഭത വയാവഗന വയാവഗശവരമനവ്രതഃ 7.7.27
ഉദ്ധവനിർവദ്ദശപ്രകാരം ജ്ഞാനപ്രാതിയ്ക്കു് വിദുരർ കമവത്രയലന കാു് ന്ന.
കമവത്രയൻ പ്രപഞ്ചസൃ നൈി വർണ്ണിയ്ക്കുന്ന. വദവന്മാർ സവധർമ്മപാെനത്തിന്ന്
ശക്തി െഭിയ്ക്കുവാൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന. വദവന്മാർക്ക് സവക്രിയാശക്തി
െഭിയ്ക്കുന്ന. അവർ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന(6, ,8). അവപ്പാൾ ഭഗവാൻ രവര സമയം
അവരിൽ പ്രവവശിച്ച. അവർ വയാജിച്ച് പ്രവർത്തിയ്ക്കുവാൻ ശക്തരാക്കി. അവപ്പാൾ
ബ്രഹ്മാണ്ഡവം ബ്രഹ്മാവം ഉണ്ടായി. വിദുരർ പവെ സംശയങ്ങളം വചാദിയ്ക്കുന്ന( ).
കമവത്രയർ തനിയ്ക്കു് ഭാഗവതം െഭിച്ചലതങ്ങലനലയന്ന് പറയന്ന. അങ്ങലന
ബ്രഹ്മാവിലെ ഉല്പത്തി പറഞ്ഞു. ബ്രഹ്മാവ് ഉണ്ടായ ഉടവന ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നമാമ വത വദവ! പദാരവിന്ദം

പ്രപന്നതാവപാപശമാതപത്രം
യന്മൂെവകതാ യതവയാഽഞ്ജവസാു-
സംസാരദുഃഖം ഹിുത്ക്ഷിപന്തി 7.5.78
ധാതർയ്യദസ്മിൻ ഭവ ഈശ ജീവാ-
സ്താപത്രവയവണാപഹതാ ന ശർമ്മ
ആത്മംല്ലഭവന്ത ഭഗവംസ്തവാങ്ഘ്രി-
ച്ഛായാം സവിദയാമത ആശ്രവയമ 7.5.79
മാർഗന്തി യവത്ത മുഖപത്മനീകഡ-
ശ്ഛന്ദസ്സുപർകണ്ണർഋഷ്വയാ വിവിവക്ത
യസയാ മർവഷ്ാദസരിദവരായാഃ
പദം പദം തീർേപദഃ പ്രപന്നാഃ 7.5.40

40
യച്ഛ്രദ്ധയാ ശ്രുതവതയാ ച ഭക്തയാ
സമ്മൃജ്ജയമാവന ഹൃദവയഽവധായ
ജ്ഞാവനന കവരാഗയ വെന ധീരാ
വ്രവജമ തവത്തങ്ഘ്രിസവരാജപീഠം 7.5.41

വിശവസയ ജന്മസ്ഥിതി സംയമാർവേ

കൃതാവതാരസയ പദാംബുജം വത
വ്രവജമ സർവവ്വ ശരണം യദീശ
സ്മൃതം പ്രയച്ഛതയഭയം സവപുംസാം 7.5.42
യത്സാന വന്ധസതി വദഹവഗവഹ
മമാഹമിതൂഢദുരാഗ്രഹാണാം
പുംസാം സുദൂരം വസവതാഽപി പുരയാം
ഭവജമ തവത്ത ഭഗവൻ! പദാബ്ജം 7.5.47
താൻ കവ ഹയസയദ്വൃത്തിഭിരക്ഷിഭിർവയ
പരാഹൃതാന്തർമ്മനസഃ പവരശ!
അവഥാ ന പശയന്തുുഗായ! നൂനം
വയ വത പദനയാസവിൊസെക്ഷ്മ്യാഃ 7.5.44

പാവനന വത വദവ! കഥാസുധായാഃ

പ്രവൃദ്ധഭക്തയാ വിശദാശയാ വയ
കവരാഗയസാരം പ്രതിെഭയ വ ാധം
യഥാഞ്ജസാനവീയരകുണ്ഠധിഷ്ണയം 7.5.45
തഥാപവര ചാത്മസമാധിവയാഗ-
വെന ജിതവാ പ്രകൃതിം െിഷ്ഠാം
തവാവമവ ധീരാഃ പുുഷ്ം വിശന്തി
വതഷ്ാം ശ്രമസ്സയാന്ന ത വസവയാ വത 7.5.46
തവത്ത വയം വൊകസിസൃക്ഷയാദയ
തവയാനസൃ നൈാസ്ത്രിഭിരാത്മഭിഃ സ്മ
സർവവ്വ വിയക്താഃ സവവിഹാരതന്ത്രം
ന ശക്നമസ്തത്പ്രതിഹർത്തവവ വത 7.5.4

41
യാവദ് െിം വതജ ഹരാമ കാവെ
യഥാ വയം ചാന്നമദാമ യത്ര
യവഥാഭവയഷ്ാം ത ഇവമ ഹി വൊകാ
െിം ഹരവന്താന്നമദന്തയനൂഹാഃ 7.5.48
തവം നഃ സുരാണാമസി സാനവയാനാം
കൂടസ്ഥ ആദയഃ പുുഷ്ഃ പുരാണഃ
തവം വദവ! ശക്തയാം ഗുണകർമ്മവയാലനൌ
വരതസ്തവജായാം കവിമാദവധഽജഃ 7.5.49
തവതാ വയം സത്പ്രമുഖാ യദർവേ
ഭൂവിതാത്മൻ കരവാമ കിം വത
തവം നഃ സവചക്ഷുഃ പരിവദഹി ശക്തയാ
വദവ ക്രിയാർവേ യദനഗ്രഹാണാം 7.5.50
ഭഗവാൻ പ്രതയക്ഷനായി സൃ നൈിയിവെർലപ്പടാൻ ബ്രഹ്മാവിവന ഉപവദശിയ്ക്കുന്ന.
ബ്രഹ്മാവ് പത്തു് വിധം സൃ നൈികൾ ലചുന്ന(7.10). കാെവത്തപ്പറ്റി പറയന്ന(7.11).
സനകാദികൾ, ുദ്രന്മാർ, പത്തു് ഋഷ്ിമാർ, സരസവതി, വവദങ്ങൾ, പുരാണങ്ങൾ,
ഛന്ദസ്സുകൾ, ആശ്രമങ്ങൾ പെതം സൃ നൈിച്ച(7.12). പവക്ഷ സൃ നൈി മുവമ്പാ്ടുണ് വപായില്ല.
അവപ്പാൾ ബ്രഹ്മാവിലെ ശരീരം രണ്ടായി. മനവം ശതരൂപയമുണ്ടായി. അവർക്ക്
പ്രിയവ്രതൻ, ഉത്താനപാദൻ ഇങ്ങലന ആണ്മക്കളം ആകൂതി, വദവഹൂതി, പ്രസൂതി
ഇങ്ങലന ലപണ്മക്കളമുണ്ടായി.

ജ്ഞാവതാസി വമദയ സുചിരാന്നന വദഹഭാജാം

ന ജ്ഞായവത ഭഗവവതാ ഗതിരിതയവദയം
നാനയത്തവദസ്തി ഭഗവന്നപി തന്ന ശുദ്ധം
മായാഗുണവയതികരാദ് യദുുർവ്വിഭാസി 7.9.1 (൬)
രൂപം യവദതദവവ ാധരവസാദവയന
ശശവന്നിവൃത്തതമസസ്സദനഗ്രഹായ
ആലദൌ ഗൃഹീതമവതാരശകതക ീജം
യന്നാനഭിപത്മഭവനാദഹമാവിരാസം 7.9.2
നാതഃപരം പരമ! യദ്ഭവതസ്സവരൂപ-
മാനന്ദമാത്രമവികല്പമവിദ്ധവർച്ചഃ
42
പശയാമി വിശവസൃജവമകമവിശവമാത്മൻ!
ഭൂവതന്ദ്രിയാത്മകമദസ്ത ഉപാശ്രിവതാഽസ്മി 7.9.7
തദവാ ഇദം ഭുവനമങ്ഗള! മങ്ഗളായ
ധയാവന സ്മ വനാ ദർശിതം ത ഉപാസകാനാം
തകസ്മ നവമാ ഭഗവവതഽനവിവധമ തഭയം
വയാഽനാദൃവതാ നരകഭാഗ്ഭിരസത്പ്രസങ്കഗഃ 7.9.4
വയ ത തവദീയചരണാംബുജവകാശഗന്ധം
ജിഘ്രന്തി കർണ്ണവിവകരഃ ശ്രുതിവാതനീതം
ഭക്തയാ ഗൃഹീതചരണഃ പരയാ ച വതഷ്ാം
നാകപഷ്ി നാഥ! ഹൃദയാംബുുഹാത് സവപുംസാം 7.9.5

താവദ് ഭയം ദ്രവിണവഗഹസുഹൃന്നിമിത്തം

വശാകഃ സ്പൃഹാ പരിഭവവാ വിപുെശ്ച വൊഭഃ
താവന്മവമതയസദവഗ്രഹ ആർത്തിമൂെം
യാവന്ന വതങ്ഘ്രിമഭയം പ്രവൃണീത വൊകഃ 7.9.6
കദവവന വത ഹതധിവയാ ഭവതഃ പ്രസങ്ഗാൽ
സർവ്വാശുവഭാപശമനാദ് വിമുവഖന്ദ്രിയാ വയ
കുർവ്വന്തി കാമസുഖവെശെവായ ദീനാ
വൊഭാഭിഭൂതമനവസാഽകുശൊനി ശശവൽ 7.9.
ക്ഷുത്തൃട്ത്രിധാതഭിരിമാ മുഹുരർദയമാനാ-
ശ്ശീവതാഷ്ണവാതവർകഷ്രിതവരതരാച്ച
കാമാനിനാചുത! ുഷ്ാ ച സുദുർഭവരണ
സമ്പശയവതാ മന ഉുക്രമ സീദവത വമ 7.9.8
യാവത് പൃഥക്തവമിദമാത്മന ഇന്ദ്രിയാർേ-
മായാ െം ഭഗവവതാ ജന ഈശ പവശയൽ
താവന്ന സംസൃതിരലസൌ പ്രതിസങ് ക്രവമത
വയർോപി ദുഃഖനിവഹം വഹതീ ക്രിയാർോ 7.9.9
അഹ്ന്യാപൃതാർത്തകരണാ നിശി നിശ്ശയാനാ
നാനാമവനാരഥധിയാ ക്ഷണഭനനിദ്രാഃ
കദവാഹതാർേരചനാ ഋഷ്വയാഽപി വദവ!
43
യഷ്മത്പ്രസങ്ഗവിമുഖാ ഇഹ സംസരന്തി 7.9.10
തവം ഭാവവയാഗപരിഭാവിതഹൃത്സവരാജ
ആവസ്സ ശ്രുവതക്ഷിതപവഥാ നന നാഥ! പുംസാം
യദയദ്ധിയാ ത ഉുഗായ വിഭാവയന്തി
തത്തദ് വപുഃ പ്രണയവസ സദനഗ്രഹായ 7..9.11
നാതിപ്രസീദതി തവഥാപചിവതാപചാകര-
രാരാധിതസ്സുരഗകണർഹൃദി ദ്ധകാകമഃ
യത്സർവ്വഭൂതദയയാസദെഭയകയവകാ
നാനാജവനഷ്വവഹിതസ്സുഹൃദന്തരാത്മാ 7.9.12
പുംസാമവതാ വിവിധകർമ്മഭിരധവരാകദയർ-
ദാവനന വചാഗ്രതപസാ വ്രതചരയയാ ച
ആരാധനം ഭഗവതസ്തവ സത്ക്രിയാർവോ
ധർവമ്മാഽർപ്പിതഃ കർഹിചിദ് േിയവത ന യത്ര 7.9.17
ശശവത്സവരൂപമഹകസവ നിപീതവഭദ-
വമാഹായ വ ാധധിഷ്ണായ നമഃ പരകസ്മ
വിവശവാത്ഭവസ്ഥിതിെവയഷു നിമിത്തെീൊ-
രാസായ വത നമ ഇദം ചകൃവമശവരായ 7.9.14
യസയാവതാരഗുണകർമ്മവിഡം നാനി
നാമാനി വയാസുവിഗവമ വിവശാ ഗൃണന്തി
വത കനകജന്മശമെം സഹകസവ ഹിതവാ
സംയാന്തയപാവൃതമൃതം തമജം പ്രപവദയ 7.9.15
വയാ വാ അഹം ച ഗിരിശശ്ച വിഭുഃ സവയം ച
സ്ഥിതുത്ഭവപ്രളയവഹതവ ആത്മമൂെം
ഭിത്തവാ ത്രിപാദ് വവൃധ ഏക ഉുപ്രവരാഹ-
സ്തകസ്മ നവമാ ഭഗവവത ഭുവനദ്രുമായ 7.9.16
വൊവകാ വികർമ്മനിരതഃ കുശവെ പ്രമത്തഃ
കർമ്മണയയം തവദുദിവത ഭവദർച്ചവന വസവ
യസ്താവദസയ െവാനിഹ ജീവിതാശാം
44
സദയഃ ഛിനത്തയനിമിഷ്ായ നവമാഽസ്തു തകസ്മ 7.9.1
യസ്മാദ് ിവഭമയഹമപി ദവിപരാർദ്ധധിഷ്ണയ-
മധയാസിതഃ സകെവൊകനമസ്കൃതം യൽ
വതവപ തവപാ ഹുസവവാഽവുുത്സമാന-
സ്തകസ്മ നവമാ ഭഗവവതഽധിമഖായ തഭയം 7.9.18
തിരയങ്മനഷ്യവിബുധാദിഷു ജീവവയാനി-
ഷ്വാവത്മച്ഛയാഽഽത്മകൃതവസതപരീപ്സയാ യഃ
വരവമ നിരസ്തരതിരപയവുദ്ധവദഹ-
സ്തകസ്മ നവമാ ഭഗവവത പുുവഷ്ാത്തമായ 7.9.19
വയാഽവിദയയാനപഹവതാഽപി ദശാർദ്ധവൃതയാ
നിദ്രാമുവാഹ ജഠരീകൃതവൊകയാത്രഃ
അന്തർജ്ജവെഹികശിപുസ്പർശാനകൂൊം
ഭീവമാർമ്മാെിനി ജനസയ സുഖം വിവൃണവൻ 7.9.20
യന്നാഭപത്മഭവനാദഹമാസമീഡയ!
വൊകത്രവയാപകരവണാ യദനഗ്രവഹണ
തകസ്മ നമസ്ത ഉദരസ്ഥഭവായ വയാഗ-
നിദ്രാവസാനവികസന്നളിവനക്ഷണായ 7.9.21
വസായം സമസ്തജഗതാം സുഹൃവദക ആത്മാ
സവത്തവന യന്മൃഡയവത ഭഗവാൻ ഭവഗന
വതകനവ വമ ദൃശമനസ്പൃശതാദ് യഥാഹം
സ്രക്ഷയാമി പൂർവ്വവദിദം പ്രണതപ്രിവയാഽലസൌ 7.9.22
ഏഷ് പ്രപന്നവരവദാ രമയാഽഽത്മശക്തയാ
യദയത് കരിഷ്യതി ഗൃഹീതഗുണാവതാരഃ
തസ്മിൻ സവവിക്രമമിദം സൃജവതാഽപി വചവതാ
യഞ്ജീത കർമ്മശമെം ച യഥാ വിജഹയാം 7.9.27
നാഭിഹ്രദാദിഹ സവതാമ്ഭസി യസയ പുംവസാ
വിജ്ഞാനശക്തിരഹമാസമനന്തശവക്തഃ
രൂപം വിചിത്രവിദമസയ വിവൃണവവതാ വമ
45
മാ രീരിഷ്ീ നൈ നിഗമസയ ഗിരാം വിസർഗഃ 7.9.24
വസാസാവദഭ്രകുവണാ ഭഗവാൻ വിവൃദ്ധ-
വപ്രമസ്മിവതന നയനാംബുുഹം വിജംഭൻ
ഉോയ വിശവവിജയായ ച വനാ വിഷ്ാദം
മാധവയാ ഗിരാപനയതാത് പുുഷ്ഃ പുരാണഃ 7.9.25
മനവിലെ സന്തതികൾക്ക് ജിവിയ്ക്കാൻ ഇടം കാണാലത വന്ന. ബ്രഹ്മാവ് ഭഗവാവന
ധയാനിച്ച. ഭഗവാൻ ബ്രഹ്മാവിലെ മൂക്കിൽ നിന്ന് വരാഹരൂപത്തിൽ ഉത്ഭവിച്ച്
ജെത്തിൊണ്ട ഭൂമിലയ ഉയർത്തി. എതിലര വന്ന ഹിരണയാക്ഷലന വധിച്ച. ഋഷ്ിമാർ
വരാഹസവാമിവയ സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

വയഷ്ാം ന തവ നൈാ ഭഗവാൻ യജ്ഞെിങ്വഗാ ജനാർദ്ദനഃ

വതഷ്ാം ശ്രവമാ ഹയപാർോയ യദാത്മാ നാദൃതഃ സവയം 7.17.17
മനുവാച
ആവദവശഹം ഭഗവവതാ വർവത്തയാമീവസൂദന!
സ്ഥാനം തവിഹാനജാനീഹി പ്രജാനാം മമ ച പ്രവഭാ! 7.17.14
യവദാകസ്സർവ്വസതവാനാം മഹീ മനാ മഹാംഭസി
അസയാ ഉദ്ധരവണ യവത്ന്ാ വദവ! വദവയാ വിധീയതാം 7.17.15
കമവത്രയ ഉവാച
പരവമഷ്ഠീ തവപാം മവദ്ധയ തഥാ സന്നാമവവക്ഷയ ഗാം
കഥവമനാം സമുവന്നഷ്യ ഇതി ദലദ്ധയൌ ധിയാ ചിരം 7.17.16
സൃജവതാ വമ ക്ഷിതിർവ്വാർഭിഃ പ്ലാവയമാനാ രസാം ഗതാ
അഥാത്ര കിമനവഷ്ഠയമസ്മാഭിസ്സർഗവയാജികതഃ
യസയാഹം ഹൃദയാദാസം സ ഈവശാ വിദധാത വമ 7.17.1
ഇതയഭിദ്ധയായവതാ നാസാവിവരാത് സഹസാന !
വരാഹവതാവകാ നിരഗാദങ്ഗുഷ്ഠപരിമാണകഃ 7.17.18
ജിതം ജിതം വത ജിത! യജ്ഞഭാവന!
46
ത്രയീം തനം സവാം പരിധുനവവത നമഃ
യവദ്രാമഗർവത്തഷു നിെിെുരദ്ധവരാ-
സ്തകസ്മ നമഃ കാരണസൂകരായ വത 7.17.74

രൂപം തകവതന്നന ദുഷ്കൃതാത്മനാം

ദുർദ്ദർശനം വദവ! യദദ്ധവരാത്മകം
ഛന്ദാംസി യസയ തവചി ർഹിവരാമ-
സവാജയം ദൃശി തവങ്ഘ്രിഷു ചാതർവഹാത്രം 7.17.75
സ്രുക് തണ്ഡ ആസീത് സ്രുവ! ഈശ! നാസവയാ-
രിവഡാദവര ചമസാഃ കർണ്ണരവന്ധ്ര
പ്രാശിത്രമാവസയ ഗ്രസവന ഗ്രഹാസ്തു വത
യച്ചർവ്വണം വത ഭഗവന്നനിവഹാത്രം 7.17.76
ദീക്ഷാനജവന്മാപസദശ്ശിവരാധരം
തവം പ്രായണീവയാദയനീയദംഷ്ട്രഃ
ജിഹവാ പ്രവർഗയസ്തവ ശീർഷ്കം ക്രവതാ-
സ്സഭയാവസേയം ചിതവയാസവവാ ഹി വത 7.17.7
വസാമസ്തു വരതസ്സവനാനയവസ്ഥിതി-
സ്സംസ്ഥാവിവഭദാസ്തവ വദവ! ധാതവഃ
സത്രാണി സർവ്വാണി ശരീരസന്ധി-
സ്തവം സർവ്വയജ്ഞക്രതരി നൈി ന്ധനഃ 7.17.78
നവമാ നമവസ്തഖിെമന്ത്രവദവതാ-
ദ്രവയായ സർവ്വക്രതവവ ക്രിയാത്മവന
കവരാഗയഭക്തയാത്മജയാനഭാവിത-
ജ്ഞാനായ വിദയാഗുരവവ നവമാ നമഃ 7.17.79
ദംഷ്ട്രാഗ്രവകാടയാ ഭഗവംസ്തവയാ ൃതാ
വിരാജവത ഭൂധര! ഭൂഃ സഭൂധരാ
യഥാ വനാന്നിസ്സരവതാ ദതാ ൃതാ
മതങ്ഗവജന്ദ്രസയ സപത്രപത്മിനീ 7.17.40

ത്രയീമയം രൂപമിദം ച ലസൌകരം

47
ഭൂമണ്ഡവെനാഥ ദതാ ൃവതന വത
ചകാംസ്തി ശൃങ്വഗാഢ വനന ഭൂയസാ
കുൊചവെന്ദ്രസയ യകഥവ വിഭ്രമഃ 7.17.41

സംസ്ഥാപകയനാം ജഗതാം സതസ്ഥുഷ്ാം

വൊകായ പത്ന്ീമസി മാതരം പിതാ
വിവധമ ചാകസയ നമസാ സഹ തവയാ
യസയാം സവവതവജാഽനിമിവാരണാവധാഃ 7.17.42
കഃ ശ്രദ്ദധീതാനയതമസ്തവ പ്രവഭാ!
രസാം ഗതായാ ഭുവ ഉദവി ർഹണം
ന വിസ്മവയാഽലസൌ തവയി വിശവവിസ്മവയ
വയാ മായവയദം സസൃവജഽതിവിസ്മയം 7.17.47
വിധുനവതാ വവദമയം നിജം വപുർ-
ജ്ജനസ്തപസ്സതയനിവാസിവനാ വയം
സടാശിവഖാദ്ധൂതശിവാംബു ിന്ദുഭിർ-
വ്വിമൃജയമാനാ ഭൃശമീശ പാവിതാഃ 7.17.44
സ കവ ത ഭ്ര നൈമതിസ്തകവഷ് വത
യഃ കർമ്മണാം പാരമപാരകർമ്മണഃ
യവദയാഗമായാഗുണവയാഗവമാഹിതം
വിശവം സമസ്തം ഭഗവൻ! വിവധഹി ശം 7.17.45
വിദുരർ ഹിരണയാക്ഷവധത്തിലെ കാരണം ആരാഞ്ഞു. കമവത്രയർ പറഞ്ഞു
തടങ്ങി. വദവന്മാുലട അവപക്ഷയനസരിച്ച് ബ്രഹ്മാവ് അവവരാട് പറഞ്ഞതാു് ്.

വസന്തി യത്ര പുുഷ്ാഃ സർവവ്വ കവകുണ്ഠമൂർത്തയഃ

വയനിമിത്തനിമിവത്തന ധർവമ്മണാരാധയൻ ഹരിം 7.15.14
യത്ര ചാദയഃ പുമാനാവസ്ത ഭഗവാൻ ശബ്ദവഗാചരഃ
സത്തവം വി നൈഭയ വിരജം സവാനാം വനാ മൃഡയൻ വൃഷ്ഃ 7.15.15
യത്ര കനഃവശ്രയസം നാമ വനം കാമദുക ർദ്രുകമഃ
സർവ്വർത്തുശ്രീഭിർവ്വിഭ്രാജത് കകവെയമിവ മൂർത്തിമൽ 7.15.16

48
കവമാനികാസ്സെെനാശ്ചരിതാനി യത്ര
ഗായന്തി വൊകശമെക്ഷപണാനി ഭർത്തുഃ
അന്തർജ്ജവെഽനവികസന്മധുമാധവീനാം
ഗവന്ധന ഖണ്ഡിതധിവയാഽപയനിെം ക്ഷിപന്തഃ 7.15.1
പാരാവതാനയഭൃതസാരസചക്രവാക-
ദാതൂഹഹംസശുകതിത്തിരി ർഹിണാം യഃ
വകാൊഹവൊ വിരമവതഽചിരമാത്രമുകച്ചർ-
ഭൃംഗാധിവപ ഹരികഥാമിവ ഗായമാവന 7.15.18

മന്ദാരകുന്ദകുരവവാത്പെചമ്പകാർണ്ണ-
പുന്നാഗനാഗ കുളാംബുജപാരിജാതാഃ
ഗവന്ധഽർച്ചിവത തളസികാഭരവണന തസയാ
യസ്മിംസ്തപസ്സുമനവസാ ഹു മാനയന്തി 7.15.19
യത്സങ്കുെം ഹരിപദാനതിമാത്രദൃക നൈർ-
കവ്വഡൂരയമാരകതവഹമമകയർവ്വിമാകനഃ
വയഷ്ാം ൃഹഹത്കടിതടാഃ സ്മിതവശാഭിമുഖയഃ
കൃഷ്ണാത്മാനാം ന രജ ആദധുുത്സ്മയാകദയഃ 7.15.20
ശ്രീ രൂപിണീ കവണയതീ ചരണാരവിന്ദം
െീൊംബുവജന ഹരിസദ്മനി മുക്തവദാഷ്ാ
സംെക്ഷയവത സ്ഫടികകുഡയ ഉവപതവഹമ്നി
സമ്മാർജ്ജതീവ യദനഗ്രഹവണഽനയയത്ന്ഃ 7.15.21 (൭)
വാപീഷു വിദ്രുമതടാസവമൊമൃതാപ്സു
വപ്രഷ്വാനവിതാ നിജവവന തളസീഭിരീശം
അഭയ ർച്ചതീ സവളകമുന്നസമീക്ഷയ വക്ത്ര-
മുവച്ഛഷ്ിതം ഭഗവവതതയമതാങ്ഗ! യച്ഛ്രീഃ 7.15.22
യന്ന വ്രജന്തയ ഭിവദാ രചനാനവാദാ-
ച്ൃണവന്തി വയനയവിഷ്യാഃ കുകഥാ മതിഘ്നീഃ
യാസ്തു ശ്രുതാ ഹതഭകഗർനൃഭിരാത്തസാരാ-
സ്താംസ്താൻ ക്ഷിപന്തയശരവണഷു തമസ്സു ഹന്ത 7.15.27

49
വയഽഭയർേിതാമപി ച വനാ നൃഗതിം പ്രപന്നാ
ജ്ഞാനം ച തത്തവവിഷ്യം സഹധർമ്മ യത്ര
നാരാധനം ഭഗവവതാ വിതരന്തയമുഷ്യ
സവമ്മാഹിതാ വിതതയാ ത മായയാ വത 7.15.24
യച്ച വ്രജന്തയനിമിഷ്ാമൃഷ്ഭാനവൃതയാ
ദൂവര യമാ ഹുപരി നഃ സ്പൃഹണീയശീൊഃ
ഭർത്തുർമ്മിഥസ്സുയശസഃ കഥനാനരാഗ-
കവക്ല യ ാഷ്പകെയാ പുളകീകൃതാങ്ഗാഃ 7.15.25

തദ് വിശവഗുർവ്വധികൃതം ഭുവകനകവന്ദയം

ദിവയം വിചിത്രവിബുധാഗ്രയവിമാനവശാചിഃ
ആപുഃ പരാം മുദമപൂർവ്വമുവപതയ വയാഗ-
മായാ വെന മുനയസ്തദവഥാ വികുണ്ഠം 7.15.26
വയാഽന്തർഹിവതാ ഹൃദി ഗവതാഽപിദുരാത്മനാം തവം
വസാകദയവ വനാ നയനമൂെമനന്ത! രാദ്ധഃ
യർവഹയവ കർണ്ണവിവവരണ ഗുഹാം ഗവതാ നഃ
പിത്രാനവർണ്ണിതരഹാ ഭവദുത്ഭവവന 7.15.46
തം തവാം വിദാമ ഭഗവൻ! പരമാത്മതത്തവം
സവത്തവന സമ്പ്രതി രതിം രചയന്തവമഷ്ാം
തവത്തഽനതാപവിദികതർദൃഢഭക്തിവയാകഗ-
ുദ്ഗ്രന്ഥവയാ ഹൃദി വിദുർമ്മുനവയാ വിരാഗാഃ 7.15.4
നാതയന്തികം വിഗണയന്തയപി വത പ്രസാദം
കിന്തവനയദർപ്പിതഭയം ുർവ ഉന്നകയവസ്ത
വയഽങ്ഗ! തവദംഘ്രിശരണാ ഭവതഃ കഥായാഃ
കീർത്തനയതീർേയശസഃ കുശൊ രസജ്ഞാഃ 7.15.48
കാമം ഭവഃ സവവൃജികനർന്നിരവയഷു നഃ സ്താ-
വച്ചവതാഽളിവയദ് യദി ന വത പദവയാ രവമത
വാചശ്ച നസ്തുളസിവദ് യദി വതഽങ്ഘ്രിവശാഭാഃ
പൂവരയത വത ഗുണഗകണർയദി കർണ്ണരന്ധ്രഃ 7.15.49

50
പ്രാദുശ്ച കർേ യദിദം പുുഹൂതരൂപം
വതവനശ! നിർവൃതിമവാപുരെം ദൃവശാ നഃ
തസ്മാ ഇദം ഭഗവവത നമ ഇദവിവധമ
വയാഽനാത്മനാം ദുുദവയാ ഭഗവാൻ പ്രതീതഃ 7.15.50
സനകാദികൾ കവകുണ്ഠത്തിൽ വന്നവപ്പാൾ തടഞ്ഞുനിർത്തിയ
ദവാരപാെകരായ വിജയവനയം ജയവനയം ഭൂമിയിൽ വന്ന് ജനിയ്ക്കവെലയന്ന്
ശപിച്ച(7.15). അവപ്പാൾ ഭഗവാൻ അവിലട പ്രതയക്ഷനായി അത് മൂന്ന്
ജന്മങ്ങളായിക്കറച്ച(7.16). ഹിരണാക്ഷജന്മം(7.1 ), ഹിരണയാക്ഷനം ഭഗവാനം
തമ്മിലുള്ള യദ്ധവം ഹിരണയാക്ഷവധവം(7.18,19) വർണ്ണിച്ച. മനവിലന
സൃ നൈിച്ചതിനവശഷ്ം ബ്രഹ്മാവ് ലചയ്ത സൃ നൈികൾ കൂടി കമവത്രയർ പറയന്ന.
കർദ്ദമപ്രജാപതിയ്ക്കു് ഭഗവാൻ ദർശനം നല്കി. അവദ്ദഹം ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ജു നൈം താദയാഖിെസതവരാവശ-
സ്സാംസിദ്ധയമവക്ഷ്ണാസ്തവ ദർശനാന്നഃ
യദ്ദർശനം ജന്മഭിരീഡയ സദ്ഭി-
രാശാസവത വയാഗിവനാ രൂഢവയാഗാഃ 7.21.17
വയ മായയാ വത ഹതവമധസസ്തവൽ
പാദാരവിന്ദം ഭവസിന്ധവപാതം
ഉപാസവത കാമെവായ വതഷ്ാം
രാസീശ! കാമാൻ നിരവയഽപി വയ സുഃ 7.21.14
തഥാ സ ചാഹം പരിവവാഢുകാമഃ
സമാനശീൊം ഗൃഹവമധവധനം
ഉവപയിവാൻ മൂെമവശഷ്മൂെം
ദുരാശയഃ കാമദു ാങ്ഘ്രിപസയ 7.21.15

പ്രജാപതവസ്ത വചസാധീശ! തന്തയാ

വൊകഃ കിൊയം കാമഹവതാഽന ദ്ധഃ
അഹം ച വൊകാനഗവതാ വഹാമി
െിം ച ശുക്ലാനിമിഷ്ായ തഭയം 7.21.16
വൊകാംശ്ച വൊകാനഗതാൻ പശൂംശ്ച
ഹിതവാ ശ്രിതാവസ്ത ചരണാതപത്രം
പരസ്പരം തവദ്ഗുണവാദസീധു-
51
പീയൂഷ്നിരയാപിതവദഹധർമ്മാഃ 7.21.1
ന വതഽജരാക്ഷഭ്രമിരായവരഷ്ാം
ത്രവയാദശാരം ത്രിശതം ഷ് നൈിപർവ്വ
ഷ്ൺവനമയനന്തച്ഛദി യത്ത്രിണാഭി
കരാളവസ്രാവതാ ജഗദാച്ഛിദയ ധാവൽ 7.21.18
ഏകഃ സവയം സഞ്ജഗതസ്സിസൃക്ഷയാഽ-
ദവിതീയയാഽഽത്മന്നധിവയാഗമായയാ
സൃജസയദഃ പാസി പുനർഗ്രസിഷ്യവസ
യവഥാർണ്ണനാഭിർഭഗവൻ! സവശക്തിഭിഃ 7.21.19
കനതദ് താധീശ! പദം തവവപ്സിതം
യന്മായയാ നസ്തനവഷ് ഭൂ!തസൂക്ഷ്മ്ം
അനഗ്രഹായാസ്തവപി യർഹി മായയാ
െസത്തുളസയാ തനവാ വിെക്ഷിതഃ 7.21.20
തം തവാനഭൂവതയാപരതക്രിയാർേം
സവമായയാ വർത്തിതവൊകതന്ത്രം
നമാമയഭീക്ഷ്ണം നമനീയപാദ-
സവരാജമല്പീയസി കാമവർഷ്ം 7.21.21
ഭഗവാലെ നിർവദ്ദശപ്രകാരം മനപ്രജാപതി കർദ്ദമാശ്രമത്തിൽ ഭാരയ
ശതരൂപയം മകൾ വദവഹൂതിയം രന്നിലച്ചത്തി. വദവഹൂതിവയ കർദ്ദമന് നല്കാൻ
ആഗ്രഹിയ്ക്കുന്നലവന്ന് പറഞ്ഞു. ഭഗവാൻ കർദ്ദമവനാട് വദവഹൂതി അനരൂപ
വധുവാലണന്ന് പറഞ്ഞിുന്ന. കർദ്ദമൻ വദവഹൂതിവയ സവീകരിച്ച്
തപസ്സുതടമന്ന. കുവറക്കാെം കഴിഞ്ഞു് വദവഹൂതിയലട പാതിവ്രതയത്തിൽ
സവന്താഷ്ിച്ച് അവദ്ദഹം അവുലമാത്തു് ലെൌകികജീവിതം നയിച്ച. രമ്പത്
ലപണ്മക്കളണ്ടായി. അവവര ഋഷ്ിമാർക്ക് വിവാഹം ലചയ്തുലകാടത്തു. കെവയ
മരീചിയ്ക്കും അനസൂയവയ അത്രിയ്ക്കും ശ്രദ്ധവയ അങ്ഗിരസ്സിനം ഹവിർഭൂവിവന
പുെസ്തയനം ഗതിവയ പുെഹനം ക്രിയവയ ക്രതവിന് ഖയാതിവയ ഭൃഗുവിനം
അുന്ധതിവയ വസിഷ്ഠനം ശാന്തിവയ അഥർവ്വണനം ആു് ് നല്കിയത്.
അതിന്നമുമ്പ് വദവഹൂതിയ്ക്കു് മകനായി ഭഗവാൻ കപിെനായി അവതരിച്ച.
കർദ്ദമൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.
കർദ്ദമന് വമാക്ഷം കിെി. വദവഹൂതിയം കപിവനം മാത്രമായി. മക്കൾ, ഭർത്താവ്
ഇവർ വപായ ദുഃഖത്താൽ വദവഹൂതി കപിെഭഗവാവന തലെ ദുഃഖം

52
അറിയിച്ചവപ്പാൾ ഭഗവൽകഥ വകൾക്കാനം (7.25) പ്രപഞ്ചസൃ നൈിയലട രഹസയവം
(7.26) പ്രകൃതി പുുഷ് ന്ധവം അമ്മയ്ക്കു് ഉപവദശിയ്ക്കുന്ന. പിലന്ന ഭഗവദ്ധയാന
മാർഗവം ഉപവദശിയ്ക്കുന്ന.

സ ചാവതീർണ്ണം ത്രിയഗമാജ്ഞായ വിബുധർഷ്ഭം

വിവിക്ത ഉപസങ്ഗമയ പ്രണമയ സമഭാഷ്ത 7.24.26
അവഹാ പാപചയമാനാനാം നിരവയ കസവരമങ്ഗകളഃ
കാവെന ഭൂയസാ നൂനം പ്രസീദന്തീഹ വദവതാഃ 7.24.2
ഹുജന്മവിപവകവന സമയവഗയാഗസമാധിനാ
ദ്രഷ്്ടം യതവന്ത യതയഃ ശൂനയാഗാവരഷു യത്പദം 7.24.28
സ ഏവ ഭഗവാനദയ വഹളനം നഗണയ്യ നഃ
ഗൃവഹഷു ജാവതാ ഗ്രാമയാണാം യഃസവാനാം പക്ഷവപാഷ്ണഃ 7.24.29
സവീയം വാകയമൃതം കർത്തുമവതീർവണ്ണാഽസി വമ ഗൃവഹ
ചികീർഷുർഭഗവാൻ ജ്ഞാനം ഭക്താനാം മാനവർദ്ധനഃ 7.24.70
താവനയവ വതഽഭിരൂപാണി രൂപാണി ഭഗവംസ്തവ
യാനി യാനി ച വരാചവന്ത സവജനാനാമരൂപിണഃ 7.24.71
തവാം സൂരിഭിസ്തത്തവബുഭുത്സയാദ്ധാ
സദാഭിവാദാർഹണപാദപീഠം
ഐശവരയകവരാഗയയവശാഽവവ ാധ-
വീരയശ്രിയാ പൂർത്തമഹം പ്രപവദയ 7.24.72
പരം പ്രധാനം പുുഷ്ം മഹാന്തം
കാെം കവിം ത്രിവൃതം വൊകപാെം
ആത്മാനഭൂതയാനഗതപ്രപഞ്ചം
സവച്ഛന്ദശക്തിം കപിെം പ്രപവദയ 7.24.77
ആ സ്മാഭിപൃവച്ഛഽദയ പതിം പ്രജാനാം
തവയാവതീർണ്ണാർണ്ണ ഉതാതകാമഃ
പരിവ്രജത്പദവീമാസ്ഥിവതാഽഹം
ചരിവഷ്യ തവാം ഹൃദി യഞ്ജൻ വിവശാകഃ 7.24.74
53
പിലന്ന മൂന്ന തരം ഭക്തികളം(7.29) ജീവലെ ഗതിയം(7.70) ഗർഭത്തിൽ
ഇരിയ്ക്കുവമ്പാഴുള്ള ജീവലെ ചിന്തയം ഭഗവൽസ്തുതിയം(7.71) വിവരിയ്ക്കുന്ന.
പ്രസന്നവദനാംവഭാജം പത്മഗർഭാുവണക്ഷണം
നീവൊല്പെദളശയാമം ശങ്ഖചക്രഗദാധരം 7.28.17
െസല്പങ്കജകിഞ്ജല്ക്കപീതലകൌവശയവാസസം
ശ്രീവത്സവക്ഷസം ഭ്രാജത്ലകൌസ്തുഭാമുക്തകന്ധരം 7.28.14
മത്തദവിവരഫകെയാ പരീതം വനമാെയാ
പരാർദ്ധയഹാരവെയകിരീടാങ്ഗദനൂപുരം 7.28.15
കാഞ്ചീഗുവണാല്ലസച്വഛ്രാണിം ഹൃദയാംവഭാജവി നൈരം
ദർശനീയതമം ശാന്തം മവനാനയനവർദ്ധനം 7.28.16
അപീചയദർശനം ശശവത്സർവ്വവൊകനമസ്കൃതം
സന്തം വയസി കകവശാവര ഭൃതയാനഗ്രഹകാതരം 7.28.1
കീർത്തനയതീർേയശസം പുണയവലാകയശസ്കരം
ധയാവയവദ്ദവം സമഗ്രാങ്ഗം യാവന്ന ചയവവത മനഃ 7.28.18
സ്ഥിതം വ്രജന്തമാസീനം ശയാനം വാ ഗുഹാശയം
വപ്രക്ഷണീവയഹിതം ധയാവയച്ുദ്ധഭാവവന വചതസാ 7.28.19
തസ്മിംല്ലബ്ധപദം ചിത്തം സർവ്വാവയവസംസ്ഥിതം
വിെകക്ഷയകത്ര സംയജയാദങ്വഗ ഭഗവവതാ മുനിഃ 7.28.20
സഞ്ചിന്തവയദ് ഭഗവതശ്ചരണാരവിന്ദം
വജ്രാങ്കുശദ്ധവജസവരാുഹൊഞ്ഛനാഢയം
ഉത്തുങ്ഗരക്തവിെസന്നഖചക്രവാള-
വജയായാഭിരാഹതമഹദ്ൃദയാന്ധകാരം 7.28.21
യലച്ഛൌചനിഃസൃതസരിത്പ്രവവരാദവകന
തീർവേന മൂർദ്ധ്ന്യധികൃവതന ശിവശ്ശിവവാഽഭൂൽ
ധയാതർമ്മനശ്ശമെകശെനിസൃ നൈവജ്രം
54
ധയാവയച്ചിരം ഭഗവതശ്ചരണാരവിന്ദം 7.28.22
ജാനദവയം ജെജവൊചനയാ ജനനയാ
െക്ഷ്മ്യാഖിെസയ സുരവന്ദിതയാ വിധാതഃ
ഊർവവ്വാർന്നിധായ കരപല്ലവവരാചിഷ്ാ യൽ
സംൊളിതം ഹൃദി വിവഭാരഭവസയ കുരയാൽ 7.28.27
ഊരൂ സുപർണ്ണഭുജവയാരധിവശാഭമാനാ-
വവാവജാനിധീ അതസികാകുസുമാവഭാലസൌ
വയാെം ിപീതവരവാസസി വർത്തമാന-
കാഞ്ചീകൊപപരിരംഭി നിതം ിം ം 7.28.24
നാഭിഹ്രദം ഭുവനവകാശഗുവഹാദരസ്ഥം
യത്രാത്മവയാനിധിഷ്ണാഖിെവൊകപത്മം
വൂഢം ഹരിന്മണിവൃഷ്സ്തനവയാരമുഷ്യ
ധയാവയദ് ദവയം വിശദഹാരമയൂഖലഗൌരം 7.28.25
വവക്ഷാധിവാസമൃഷ്ഭസയ മഹാവിഭൂവതഃ
പുംസാം മവനാനയനനിർവൃതിമാദധാനം
കണ്ഠം ച ലകൌസ്തുഭമവണരധിഭൂഷ്ണാർേം
കുരയാന്മനസയഖിെവൊകനമസ്കൃതസയ 7.28.26
ാഹൂംശ്ച മന്ദരഗിവരഃ പരിവർത്തവനന
നിർണ്ണിക്ത ാഹുവെയാനധിവൊകപാൊൻ
സഞ്ചിന്തവയദ് ദശസതാരമസഹയവതജഃ
ശങ്ഖം ച തത്കരസവരാുഹരാജഹംസം 7.28.2
ലകൌവമാദകീം ഭഗവവതാ ദയിതാം സ്മവരത
ദിോമരാതിഭടവശാണിതകർദ്ദവമന
മാൊം മധുവ്രതവരൂഥഗിവരാപഘു നൈാം
കചതയസയ തത്തവമമെം മണിമസയ കവണ്ഠ 7.28.28
ഭൃതയാനകമ്പിതധിവയഹ ഗൃഹീതമൂർവത്ത-
സ്സഞ്ചിന്തവയദ് ഭഗവവതാ വദനാരവിന്ദം
യദവിസ്ഫുരന്മകരകുണ്ഡെവെ്ഗിവതന
55
വിവദയാതിതാമെകവപാെമുദാരനാസം 7.28.29
യച്ഛ്രീനിവകതമളിഭിഃ പരിവസവയമാനം
ഭൂതവാ സവയാ കുടിെകുന്തളവൃന്ദജു നൈം
മീനദവയാശ്രയമധിക്ഷിപദബ്ജവനത്രം
ധയാവയന്മവനാമയമതന്ദ്രിത ഉല്ലസത്ു 7.28.70
തസയാവവൊകമധികം കൃപയാതിവ ാര-
താപത്രവയാപശമനായ നിസൃ നൈമവക്ഷ്ണാഃ
േിേസ്മിതാനഗുണിതം വിപുെപ്രസാദം
ധയാവയച്ചിരം വിപുെഭാവനയാ ഗുഹായാം 7.28.71
ഹാസം ഹവരരവനതാഖിെവൊകതീവ്ര-
വശാകാശ്രുസാഗരവിവശാഷ്ണമതുദാരം
സവമ്മാഹനായ രചിതം നിജമായയാസയ
ൂമണ്ഡെം മുനികൃവത മകരധവജസയ 7.28.72
ധയാനായനം പ്രഹസിതം ഹുൊധവരാഷ്ഠ-
ഭാസാുണായിതതനദവിജകുന്ദപങ്ക്തി
ധയാവയത് സവവദഹകുഹവരവസിതസയ വിവഷ്ണാർ-
ഭക്തയാഽഽർദ്രയാർപ്പിതമനാ ന പൃഥഗ്ദിദൃവക്ഷൽ 7.28.77
ഏവം ഹലരൌ ഭഗവതി പ്രതിെബ്ധഭാവവാ
ഭക്തയാദ്രവദ്ധൃദയ ഉത്പുളകഃ പ്രവമാദാൽ
ഔത്കണ്ഠയ ാഷ്പകെയാ മുഹുരർദയമാന-
സ്തച്ചാപി ചിത്ത ഡിശം ശനകകർവ്വിയങ്വക്ത 7.28.74 (൮)
മുക്താശ്രയം യർഹി നിർവ്വിഷ്യം വിരക്തം
നിർവ്വാണമൃച്ഛതി മനസ്സഹസാ യഥാർച്ചിഃ
ആത്മാനമത്ര പുുവഷ്ാഽവയവധാനവമക-
മനവീക്ഷവത പ്രതിനിവൃത്തഗുണപ്രവാഹഃ 7.28.75
വസാഽവപയതയാ ചരമയാ മനവസാ നിവൃത്തയാ
തസ്മിൻ മഹിമ്നയവസിതഃ സുഖദുഃഖ ാവഹയ
വഹതതവമപയസതി കർത്തരി ദുഃഖവയാർയൽ
56
സവാത്മൻ വിധത്ത ഉപെബ്ധപരാത്മകാഷ്ഠഃ 7.28.76
വദഹം ച തം ന ചരമഃ സ്ഥിതമുേിതം വാ
സിവദ്ധാ വിപശയതി യവതാഽധയഗമത് സവരൂപം
കദവാദുവപതമഥ കദവവശാദവപതം
വാവസാ യഥാ പരികൃതം മദിരാമദാന്ധഃ 7.28.7
വദവഹാഽപി കദവവശഗഃ ഖലു കർമ്മ യാവൽ
സവാരംഭകം പ്രതിസമീക്ഷത ഏവ സാസുഃ
തം സപ്രപഞ്ചമധിരൂഢസമാധിവയാഗഃ
സവാപ്നം പുനർന്ന ഭജവത പ്രതിബുദ്ധവസ്തുഃ 7.28.78
യഥാ പുത്രാച്ച വിത്താച്ച പൃഥങ്മർത്തയഃ പ്രതീയവത
അപയാത്മവതവനാഭിമതാദ് വദഹാവദഃ പുുഷ്സ്തഥാ 7.28.79
യവഥാെ്മുകാദ് വിസ്ഫുെിങ്ഗാദ് ധൂമാദ് വാപി സവസംഭവാത്
അപയാത്മവതവനാഭിമതാദ് യഥാനിഃ പൃഥഗുെ്മുകാൽ 7.28.40
ഭൂവതന്ദ്രിയാന്തഃകരണാത്പ്രധാനാജ്ജീവസംജ്ഞിതാൽ
ആത്മാ തഥാ പൃഥഗ് ദ്ര നൈാ ഭഗവാൻ ബ്രഹ്മസംജ്ഞിതഃ 7.28.41
സർവ്വഭൂവതഷു ചാത്മാനം സർവ്വഭൂതാനി ചാത്മനി
ഈവക്ഷതാനനയ ാവവന ഭൂവതഷ്വിവ തദാത്മതാം 7.28.42
സവവയാനിഷു യഥാ വജയാതിവരകം നാനാ പ്രതീയവത
വയാനീനാം ഗുണകവഷ്മയാത്തഥാഽഽത്മാ പ്രകൃലതൌ സ്ഥിതഃ 7.28.47
തസ്മാദിമാം സവാം പ്രകൃതിം കദവീം സദസദാത്മികാം
ദുർവ്വിഭാവയാം പരാഭാവയ സവരൂവപണാവതിഷ്ഠവത 7.28.44
ഭക്തിവയാഗത്തിലെ മാഹാത്മയവം(7.72) കൂടി ഉപവദശിച്ച് യാത്രയായവപ്പാൾ
കപിെൻ ഭഗവാനാലണന്നറിഞ്ഞു് വദവഹൂതി സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

തവസയാപസന്നമവിതം ജഗദിച്ഛയാത്ത-
നാനാതവനാർഭുവി ചെച്ചരണാരവിന്ദം
വസാഹം വ്രജാമി ശരണം ഹയകുവതാഭയം വമ
57
വയവനദൃശീ ഗതിരദർശയസവതാഽനരൂപാ 7.71.12
യസ്തവത്ര ദ്ധ ഇവ കർമ്മഭിരാവൃതാത്മാ
ഭൂവതന്ദ്രിയാശയമയീമവെം യമായാം
ആവസ്ത വിശുദ്ദമവികാരമഖണ്ഡവ ാധ-
മാതപയമാനഹൃദവയഽവസിതം നമാമി 7.71.17
യഃ പഞ്ചഭൂതരചിവത രഹിതശ്ശരീവര
ഛവന്നാ യവഥന്ദ്രിയഗുണാർേചിദാത്മവകാഽഹം
വതനാവികുണ്ഠമഹിമാനമൃഷ്ിം തവമനം
വവന്ദ പരം പ്രകൃതിപുുഷ്വയാഃ പുമാംസം 7.71.14

യന്മായവയാുഗുണകർമ്മനി ന്ധവനഽസ്മിൻ
സാംസാരിവക പഥി ചരംസ്തദഭിശ്രവമണ
ന നൈസ്മൃതിഃ പുനരയം പ്രവൃണീത വൊകം
യക്തയാ കയാ മഹദനഗ്രഹമന്തവരണ 7.71.15
ജ്ഞാനം യവദതദദധാത്കതമസ്സവദവ-
കസ്ത്രകാെികം സ്ഥിരചവരഷ്വനവർത്തിതാംശഃ
തം ജീവകർമ്മപദവീമനവർത്തമാനാ-
സ്താപത്രവയാപശമനായ വയം ഭവജമ 7.71.16
വദഹയനയവദഹവിവവര ജഠരാനിനാസൃഗ്-
വിണ്മൂത്രപതിവതാ ഭൃശതതവദഹഃ
ഇച്ഛന്നിവതാ വിവസിതം ഗണയൻ സവമാസാൻ
നിർവ്വാസയവത കൃപണധീർഭഗവൻ! കദാ ന 7.71.1
വയവനദൃശീം ഗതിമലസൌ ദശമാസയ ഈശ!
സങ്ഗ്രാഹിതഃ പുുദവയന ഭവാദൃവശന
വസവകനവ തഷ്യത കൃവതന സ ദീനനാഥഃ
വകാ നാമ തത്പ്രതി വിനാഞ്ജെിമസയ കുരയാൽ 7.71.18
പശയതയയം ധിഷ്ണയാ നന സതവേിഃ
ശാരീരിവക ദമശരീരയപരഃ സവവദവഹ
58
യത്സൃ നൈയാഽഽസം തമഹം പുുഷ്ം പുരാണം
പവശയ ഹിർഹൃദി ച കചതയമിവ പ്രതീതം 7.71.19
വസാഽഹം വസന്നപി വിവഭാ! ഹുദുഃഖവാസം
ഗർഭാന്ന നിർജ്ജിഗമിവഷ് ഹിരന്ധകൂവപ
യവത്രാപയാതമുപസർപ്പതി വദവമായാ
മിേയാമതിർയദന സംസൃതിചക്രവമതൽ 7.71.20
തസ്മാദഹം വിഗതവിക്ലവ ഉദ്ധരിഷ്യ
ആത്മാനമാശു തമസസ്സുഹൃദാഽഽത്മകനവ
ഭൂവയാ യഥാ വയസനവമതദവനകരന്ധ്രം
മാ വമ ഭവിഷ്യദുപസാദിതവിഷ്ണുപാദഃ 7.71.21
ഞാൻ ഉപവദശിച്ച മാർഗം സവീകരിച്ചാൽ അമ്മയ്ക്കു് പരമമായ ഗതി കി്ടുണലമന്ന്
പറഞ്ഞു് കപിെഭഗവാൻ യാത്രയായി. വദവഹൂതി ആ കപിെവന തവന്ന ധയാനിച്ച്
ആ ആശ്രമത്തിൽ തലന്നയിുന്ന വമാക്ഷം പ്രാപിച്ച.

അഥാപയവജാഽന്തസ്സെിവെ ശയാനം
ഭൂവതന്ദ്രിയാർോത്മമയം വപുവസ്ത
ഗുണപ്രവാഹം സദവശഷ് ീജം
ദലദ്ധയൌ സവയം യജ്ജഠരാബ്ജജാതഃ 7.77.2
സ ഏവ വിശവസയ ഭവാൻ വിധവത്ത
ഗുണപ്രവാവഹണ വിഭക്തവീരയഃ
സർഗാദയനീവഹാഽവിതഥാഭിസന്ധി-
രാവത്മശവവരാഽതർക്കയസഹസ്രശക്തിഃ 7.77.7

സ തവം ഭൃവതാ വമ ജഠവരണ നാഥ!

കഥം ന യവസയാദര ഏതദാസീൽ
വിശവം യഗാവന്ത വടപത്ര ഏകഃ
വശവത സ്മ മായാശിശുരങ്ഘ്രിപാനഃ 7.77.4
തവം വദഹതന്ത്രഃ പ്രശമായ പാപ്മനാം
നിവദശഭാജാം ച വിവഭാ! വിഭൂതവയ
യഥാവതാരാസ്തവ സൂകരാദയ-
സ്തഥായമപയാത്മപവഥാപെബ്ധവയ 7.77.5
59
യന്നാമവധയശ്രവണാനകീർത്തനാദ്
യത്പ്രഹവണാദ് യത്സ്മരണാദപി കവചിൽ
ശവാവദാഽപി സദയസ്സവനായ കല്പവത
കുതഃ പുനവസ്ത ഭഗവൻ! ന ദർശനാൽ 7.77.6
അവഹാ ത ശവപവചാഽവതാ ഗരീയാൻ
യജ്ജിഹവാവഗ്ര വർത്തവത നാമ തഭയം
വതപുസ്തപവസ്ത ജുഹുവസ്സസ്നരാരയാ
ബ്രഹ്മാനൂചുർന്നാമ ഗൃണന്തി വയ വത 7.77.
തം തവാമഹം ബ്രഹ്മ പരം പുമാംസം
പ്രതയക് വസ്രാതസയാത്മനി സംവിഭാവയം
സവവതജസാ ധവസ്തഗുണപ്രവാഹം
വവന്ദ വിഷ്ണും കപിെം വവദഗർഭം 7.77.8
ുചി ആകൂതിവയയം ദക്ഷൻ പ്രസൂതിവയയം വിവാഹം കഴിച്ച. ആകൂതിയലട
പുത്രന്മാുലട കഥയം വദവഹൂതിയലട സന്താനങ്ങളലട വിവരണത്തിനം വശഷ്ം
പ്രസൂതിയലട മക്കളലട കഥയാു് ്. 16 മക്കളാു് ് പ്രസൂതിയ്ക്കു്. ധർമ്മൻ 17 മക്കലള
വിവാഹം കഴിച്ച. അതിൽ മൂർത്തിയലട മക്കളാു് ് നരനാരായണന്മാർ.
സവാഹവയ അനിയ്ക്കും സവധവയ പിതൃക്കൾക്കം സതിവയ പരമശിവനം വിവാഹം
ലചയ്തുലകാടത്തു. ഭർത്താവിലന അച്ഛൻ അവമാനിച്ചതിനാൽ സതി അനിയിൽ
പ്രവവശിച്ച. വകാപിഷ്ഠനായ ഭഗവാൻ മഹാവദവൻ ദക്ഷയാഗം നശിപ്പിച്ച. പവക്ഷ
ബ്രഹ്മസ്തുതിയാൽ സന്ത നൈനായി ദക്ഷലന പുനുജ്ജീവിപ്പിച്ച. യാഗം
പുനരാരംഭിച്ച. ഭഗവാൻ പ്രതയക്ഷനായി. എല്ലാവും ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ജാവന തവാമീശം വിശവസയ ജഗവതാ വയാനി ീജവയാഃ

ശവക്തശ്ശിവസയ ച പരം യത്തദ്ബ്രഹ്മ നിരന്തരം 4.6.42
തവവമവ ഭഗവവന്നതച്ഛിവശവക്തയാഃ സരൂപവയാഃ
വിശവം സൃജസി പാസയത്സി ക്രീഡന്നൂർണ്ണപവടാ യഥാ 4.6.47
തവവമവ ധർമ്മാർേദു ാഭിപത്തവയ
ദവക്ഷണ സൂവത്രണ സസർജ്ജിഥാദ്ധവരം
തവകയവ വൊവകഽവസിതാശ്ച വസതവവാ
യാൻ ബ്രാഹ്മണാഃ ശ്രദ്ദധവത ൃതവ്രതാഃ 4.6.44

60
തവം കർമ്മണാം മങ്ഗള! മങ്ഗളാനാം
കർത്തുഃ സ്മ വൊകം തനവഷ് സവഃ പരം വാ
അമങ്ഗളാനാം ച തമിസ്രമുെ് ണം
വിപരയയഃ വകന തവദവ കസയചിൽ 4.6.45
നകവ സതാം തവച്ചരണാർപ്പിതാത്മനാം
ഭൂവതഷു സർവവ്വഷ്വഭിപശയതാം തവ
ഭൂതാനി ചാത്മനയപൃഥഗ്ദിദൃക്ഷതാം
പ്രാവയണ വരാവഷ്ാഽഭിഭവവദയഥാ പശും 4.6.46

പൃഥഗ്ധിയഃ കർമ്മദൃവശാ ദുരാശയാഃ

പവരാദവയനാർപ്പിതഹൃദ്രുവജാഽനിശം
പരാൻ ദുുകക്തർവ്വിതദന്തയുന്തദാ-
സ്താന്മാ വധീദ് കദവവധാൻ ഭവദവിധഃ 4.6.4
യസ്മിൻ യദാ പുഷ്കരനാഭമായയാ
ദുരന്തയാ സ്പൃ നൈധിയഃ പൃഥഗ്ദൃശഃ
കുർവ്വന്തി തത്ര ഹയനകമ്പയാ കൃപാം
ന സാധവവാ കദവ ൊത്കൃവത ക്രമം 4.6.48
ഭവാംസ്തു പുംസഃ പരമസയ മായയാ
ദുരന്തയാസ്പൃ നൈമതിസ്സമസ്തദൃക്
തയാ ഹതാത്മസവനകർമ്മവചത-
സ്സവനഗ്രഹം കർത്തുമിഹാർഹസി പ്രവഭാ! 4.6.49
ഉത്താനപാദപുത്രൻ ധ്രുവലെ കഥ. ലചറിയമ്മ സുുചിയ്ക്കു വശഗനായ അച്ഛൻ
തനിയ്ക്കു അർഹമായ സ്ഥാനം നല്കിലല്ലന്നറിഞ്ഞു് 5 വയസ്സുള്ള ധ്രുവൻ
നാരവദാപവദശാനസരണം ഭഗവാവന ഭജിച്ച. ഭഗവാൻ പ്രതയക്ഷലപ്പെവപ്പാൾ
ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ഭൂയാനനഗ്രഹ അവഹാ ഭവതാ കൃവതാ വമ

ദണ്ഡസ്തവയാ മയി ൃവതാ യദപി പ്രെബ്ധഃ
ന ബ്രഹ്മ ന്ധഷു ച വാം ഭഗവന്നവജ്ഞാ
തഭയം ഹവരശ്ച കുത ഏവ ൃതവ്രവതഷു 4. .17
വിദയാതവപാവ്രതതരാൻ മുഖതഃ സ്മ വിപ്രാൻ
61
ബ്രഹ്മാത്മതത്തവമവിതം പ്രഥമം തവമസ്രാക്
തദ്ബ്രാഹ്മണാൻ പരമ! സർവ്വവിപത്സു പാസി
പാെഃ പശൂനിവ വിവഭാ! പ്രഗൃഹീതദണ്ഡഃ 4. .14

വയാഽലസൌ മയാവിദിതതത്തവദൃശാ സഭായാം

ക്ഷിവതാ ദുുക്തിവിശികഖരഗണയ്യയ തന്മാം
അർവ്വാക്പതന്തമർഹത്തമനിന്ദയാപാദ്
ദൃ നൈയാഽഽർദ്രയാ സ ഭഗവാൻ സവകൃവതന തവഷ്യൽ 4. .15
ശയാവമാ ഹിരണയരശവനാഽർക്കകിരീടജുവ നൈാ
നീൊളകഭ്രമരമണ്ഡിതകുണ്ഡൊസയഃ
കം വബ്ജചക്രശരചാപഗദാസിചർമ്മ-
വയകഗ്രർഹിരണ്മയഭുകജരിവ കർണ്ണികാരഃ 4. .20
വക്ഷസയധിശ്രിതവധൂർവ്വനമാെുദാര-
ഹാസാവവൊകകെയാ രമയംശ്ച വിശവം
പാർശവഭ്രമദവയജനചാമരരാജഹംസഃ
വശവതാതപത്രശശിവനാപരി രജയമാനഃ 4. .21
ശുദ്ധം സവധാമ്നയപരതാഖിെബുദ്ധയവസ്ഥം
ചിന്മാത്രവമകമഭയം പ്രതിഷ്ിദ്ധയ മായാം
തിഷ്ഠംസ്തകയവ പുുഷ്തവമുവപതയ തസയാ-
മാവസ്ത ഭവാനപരിശുദ്ധ ഇവാത്മതന്ത്രഃ 4. .26
തത്തവം ന വത വയമനഞ്ജന! ു!ദ്രശാപാൽ
കർമ്മണയവഗ്രഹധിവയാ ഭഗവൻ! വിദാമഃ
ധർവമ്മാപെക്ഷണമിദം ത്രിവൃദദ്ധവരാഖയം
ജ്ഞാതം യദർേമധികദവമവദാ വയവസ്ഥാഃ 4. .2
ഉത്പതയദ്ധവനയശരണ ഉുവക്ലശദുർവഗഽന്തവകാഗ്ര-
വയാളാനവിവ നൈ വിഷ്യമൃഗതൃഷ്ണാത്മവഗവഹാുഭാരഃ
ദവന്ദവശവവഭ്ര ഖെമൃഗഭവയ വശാകദാവവഽജ്ഞസാർേഃ
പാലദൌകവസ്ത ശരണദ കദാ യാതി കാവമാപസൃ നൈഃ 4. .28

തവ വരദ വരാങ്ഘ്രാവാശിവഷ്ഹാഖിൊർവേ
62
ഹയപി മുനിഭിരസകക്തരാദവരണാർഹണീവയ
യദി രചിതധിയം മാവിദയവൊവകാഽപവിദ്ധം
ജപതി ന ഗണവയ തത്തവത്പരാനഗ്രവഹണ 4. .29

യന്മായയാ ഗഹനയാപഹൃതാത്മവ ാധാ

ബ്രഹ്മാദയസ്തനഭൃതസ്തമസി സവപന്തഃ
നാത്മൻ ശ്രിതം തവ വിദന്തയധുനാപി തത്തവം
വസാഽയം പ്രസീദത ഭവാൻ പ്രണതാത്മ ന്ധഃ 4. .70
കനതത്സവരൂപം ഭവവതാഽലസൌ പദാർേ-
വഭദഗ്രകഹഃ പുുവഷ്ാ യാവദീവക്ഷൽ
ജ്ഞാനസയ ചാർേസയ ഗുണസയ ചാശ്രവയാ
മായാമയാദവയതിരിവക്താ യതസ്തവം 4. .71
ഇദമപയചുത ! വിശവഭാവനം
വപുരാനന്ദകരം മവനാദൃശാം
സുരവിദവിട്ക്ഷപകണുദായകധർ-
ഭുജദകണ്ഡുപപന്നമ നൈഭിഃ 4. .72
യവജ്ഞാഽയം തവ യജനായ വകന സൃവ നൈാ
വിധവസ്തഃ പശുപതിനാദയ ദക്ഷവകാപാൽ
തം നസ്തം ശവശയനാഭശാന്തവമധം
യജ്ഞാത്മൻ! നളിനുചാ ദൃശാ പുനീഹി 4. .77
അനനവിതം വത ഭഗവൻ! വിവച നൈിതം
യദാത്മനാ ചരസി ഹി കർമ്മ നാജയവസ
വിഭൂതവയ യത ഉപവസദുരീശവരീം
ന മനയവത സവയമനവർത്തതീം ഭവാൻ 4. .74
അയം തവത്കഥാമൃ നൈപീയൂഷ്നദയാം
മവനാവാരണഃ വക്ലശദാവാനിദേഃ
തൃഷ്ാർവത്താവഗാവഢാ ന സസ്മാര ദാവം
ന നിഷ്ക്രാമതി ബ്രഹ്മസമ്പന്നവന്നഃ 4. .75 (൯)

സവാഗതം വത പ്രസീവദശ! തഭയം നമഃ

63
ശ്രീനിവാസ! ശ്രിയാ കാന്തയാ ത്രാഹി നഃ
തവാമൃവതഽധീശ! നാങ്കഗർമ്മഖവശ്ശാഭവത
ശീർഷ്ഹീനഃ ക വന്ധാ യഥാ പൂുഷ്ഃ 4. .76

ദൃ നൈഃ കിം വനാ ദൃഗ്ഭിരസങ്ഗ്രകഹസ്തവം

പ്രതയഗ് ദ്ര നൈാ ദൃശയവത വയന ദൃശയം
മായാ വഹയഷ്ാ ഭവദീയാ ഹി ഭൂമൻ!
യസ്തവം ഷ്ഷ്ഠഃ പഞ്ചഭിർഭാസി ഭൂകതഃ 4. .7
വപ്രയാൻ ന വതഽവനയാഽസ്തയമുതസ്തവയി പ്രവഭാ!
വിശവാത്മനീവക്ഷന്ന പൃഥഗയ ആത്മനഃ
അഥാപി ഭവക്തയശ! തവയാപധാവതാ-
മനനയവൃതയാനഗൃഹാണ വത്സെ! 4. .78
ജഗദുദ്ഭവസ്ഥിതിെവയഷു കദവവതാ
ഹുഭിദയമാനഗുണയാഽഽത്മമായയാ
രചിതാത്മവഭദമതവയ സവസംസ്ഥയാ
വിനിവർത്തിതഭ്രമഗുണാത്മവന നമഃ 4. .79
നമവസ്ത ശ്രിതസതവായ ധർമ്മാദീനാം ച സൂതവയ
നിർഗ്ഗുണായ ച യത്കാഷ്ഠാം നാഹം വവദാപവരഽപി ച 4. .40
യവത്തജസാഹം സുസമിദ്ധവതജാ
ഹവയം വവഹ സവദ്ധവര ആജയസിക്തം
തം യജ്ഞിയം പഞ്ചവിധം ച പഞ്ചഭിഃ
സവി നൈം യജുർഭിഃ പ്രണവതാഽസ്മി യജ്ഞം 4. .41
പുരാ കല്പാപാവയ സവകൃതമുദരീകൃതയ വികൃതം
തവവമവാദയസ്തസ്മിൻ സെിെ ഉരവഗന്ദ്രാധിശയവന
പുമാൻ വശവഷ് സികദ്ധർഹൃദി വിമൃശിതാദ്ധയാത്മപദവിഃ
സ ഏവാദയാവക്ഷ്ണാർയഃ പഥി ചരസി ഭൃതയാനവസി നഃ 4. .42
അംശാംശാവസ്ത വദവ! മരീചയാദയ ഏവത
ബ്രവഹ്മന്ദ്രാദയാ വദവഗണാ ുദ്രപുവരാഗാഃ
ക്രീഡാഭാണ്ഡം വിശവമിദം യസയ വിഭൂമം-
64
സ്തകസ്മ നിതയം നാഥ! നമവസ്ത കരവാമ 4. .47
തവന്മായയാർേമഭിപദയ കവള വരഽസ്മിൻ
കൃതവാ മമാഹമിതി ദുർമ്മതിുത്പകഥഃ കസവഃ
ക്ഷിവതാഽപയസദവിഷ്യൊെസ ആത്മവമാഹം
യഷ്മത്കഥാമൃതനിവഷ്വക ഉദവുദവസയൽ 4. .44
തവം ക്രതസ്തവം ഹവിസ്തവം ഹുതാശഃ സവയം
തവം ഹി മന്ത്രഃ സമിദ്ദർഭപാത്രാണി ച
തവം സദസയർതവിവജാ ദമ്പതീ വദവതാ
അനിവഹാത്രം സവധാ വസാമ ആജയം പശുഃ 4. .45
തവം പുരാ ഗാം രസായാ മഹാസൂകവരാ
ദംഷ്ട്രയാ പത്മിനീം വാരവണവന്ദ്രാ യഥാ
സ്തൂയമാവനാ നദംല്ലീെയാ വയാഗിഭിർ-
വുജ്ജഹർേ ത്രയീഗാത്ര ! യജ്ഞക്രതഃ 4. .46
സ പ്രസീദ തവമസ്മാകമാകാംക്ഷതാം
ദർശനം വത പരിഭ്ര നൈസത്ക്കർമ്മണാം
കീർത്തയമാവന നൃഭിർന്നാമ്നി യവജ്ഞശ! വത
യജ്ഞവിഘ്നാഃ ക്ഷയം യാന്തി തകസ്മ നമഃ 4. .4
വയാന്തഃ പ്രവിശയ മമ വാചമിമാം പ്രസുതാം
സഞ്ജീവയതയഖിെശക്തിധരഃ സവധാമ്നാ
അനയാംശ്ച ഹസ്തചരണശ്രവണതവഗാദീൻ
പ്രാണാൻ നവമാ ഭഗവവത പുുഷ്ായ തഭയം 4.9.6
ഏകസ്തവവമവ ഭഗവന്നിദമാത്മശക്തയാ
മായാഖയവയാുഗണയാ മഹദാദയവശഷ്ം
സൃ നൈവാനവിശയ പുുഷ്സ്തദസദ്ഗുവണഷു
നാവനവ ദാുഷു വിഭാവസുവദവിഭാസി 4.9.
തവദ്ദത്തയാ വയനവയദമച നൈ വിശവം
സുതപ്രബുദ്ധ ഇവ നാഥ! ഭവത്പ്രപന്നഃ
തസയാപവർഗശരണം തവ പാദമൂെം
65
വിസ്മരയവത കൃതവിദാ കഥമാർത്ത വന്ധാ! 4.9.8
നൂനം വിമു നൈമതയസ്തവ മായയാ വത
വയ തവാം ഭവാപയയവിവമാക്ഷണമനയവഹവതാഃ
അർച്ചന്തി കല്പകതും കുണവപാപവഭാഗയ-
മിച്ഛന്തി യത് സ്പർശജം നിരവയഽപി നൄണാം 4.9.9

യാ നിവൃതിസ്തനഭൃതാം തവ പാദപത്മ-
ധയാനാദ്ഭവജ്ജനകഥാശ്രവവണന വാ സയാൽ
സാ ബ്രഹ്മണി സവമഹിമനയപി നാഥ ! മാ ഭൂൽ
കിം തവന്തകാസിലുളിതാത്പതതാം വിമാനാൽ 4.9.10
ഭക്തിം മുഹുഃ പ്രവഹതാം തവയി വമ പ്രസങ്വഗാ
ഭൂയാദനന്ത! മഹതാമമൊശയാനാം
വയനാഞ്ജവസാെ് ണമുുവയസനം ഭവാബ്ധിം
വനവഷ്യ ഭവദ്ഗുണകഥാമൃതപാനമത്തഃ 4.9.11
വത ന സ്മരന്തയതിതരാം പ്രിയമീശ! മർത്തയം
വയ ചാനവദഃ സുതസുഹൃദ്ഗൃഹവിത്തദാരാഃ
വയ തവബ്ജനാഭ! ഭവദീയപദാരവിന്ദ-
ലസൌഗന്ധയലുബ്ധഹൃദവയഷു കൃതപ്രസങ്ഗാഃ 4.9.12
തിരയങ്നഗദവിജസരീസൃപവദവകദതയ-
മർത്തയാദിഭിഃ പരിചിതം സദസദവിവശഷ്ം
രൂപം സ്ഥവിഷ്ഠമജ! വത മഹദാദയവനകം
നാതഃ പരം പരമ! വവദ്മി ന യത്ര വാദഃ 4.9.17
കല്പാന്ത ഏതദഖിെം ജഠവരണ ഗൃഹ്ണൻ
വശവത പുമാൻ സവദൃഗനന്തസഖസ്തദവങ്ക
യന്നാഭിസിന്ധുഹകാഞ്ചനവൊകപത്മ-
ഗർവഭ ദുമാൻ ഭഗവവത പ്രണവതാഽസ്മി തകസ്മ 4.9.14
തവം നിതയമുക്തപരിശുദ്ധവിബുദ്ധ ആത്മാ
കൂടസ്ഥ ആദിപുുവഷ്ാ ഭഗവാംസ്ത്രയധീശഃ
യദ്ബുദ്ധയവസ്ഥിതിമഖണ്ഡിതയാ സവദൃ നൈയാ
66
ദ്ര നൈാ സ്ഥിതാവധിമവഖാ വയതിരിക്ത ആവസ്സ 4.9.15
യസ്മിൻ വിുദ്ധഗതവയാ ഹയനിശം പതന്തി
വിദയാദവയാ വിവിധശക്തയ ആനപൂർവ്വയാൽ
തദ്ബ്രഹ്മ വിശവഭവവമകമനന്തമാദയ-
മാനന്ദമാത്രമവികാരമഹം പ്രപവദയ 4.9.16
സതയാശിവഷ്ാ ഹി ഭഗവംസ്തവ പാദപത്മ-
മാശീസ്തഥാനഭജതഃ പുുഷ്ാർേമൂർവത്തഃ
അവപയവമാരയ! ഭഗവാൻ പരിപാതി ദീനാൻ
വാവശ്രവ വത്സകമനഗ്രഹകാതവരാഽസ്മാൻ 4.9.1
ഭഗവാലെ അനഗ്രഹം കിെിയ ധ്രുവൻ മടങ്ങിവന്ന. അവദ്ദഹലത്ത ഉത്താനപാദൻ
ചക്രവർത്തിയായി അഭിവഷ്കം ലചയ്തു. ധ്രുവൻ ശിംശുമാരപുത്രി ഭ്രമിവയയം
വായവിലെ പുത്രി ഇളവയയം വിവാഹം കഴിച്ച. വസാദരൻ ഉത്തമനം അമ്മയം
മരിച്ച. ഉത്തമവന വധിച്ച ഗന്ധർവ്വന്മാവര ധ്രുവൻ നശിപ്പിയ്ക്കാൻ തടങ്ങിയവപ്പാൾ
മുത്തശ്ശൻ മന സദുപവദശത്താൽ അവദ്ദഹലത്ത തടഞ്ഞു. കാെക്രവമണ
വമാക്ഷത്തിനർഹനായ ധ്രുവൻ അമ്മവയാടകൂടി വിമാനത്തിൽ
കവകുണ്ഠത്തിവെയ്ക്കു് വപായി. ധ്രുവലെ വംശത്തിൽ ജനിച്ച അങ്ഗലെ മകനായി
വവനനണ്ടായി. അവദ്ദഹം ദു നൈനായതിനാൽ ഋഷ്ിമാർ ഹുങ്കാരത്താൽ
അവദ്ദഹലത്ത വധിച്ച. രാജയത്തു് ഭരണകർത്താവില്ലാതായി. അതിനാൽ വവനലെ
കകുകൾ കടഞ്ഞു് ഭഗവാലെ അവതാരമായ പൃഥുവിനം അർച്ചിയ്ക്കും ജന്മം നല്കി.
പൃഥു ചക്രവർത്തിയായി. അവദ്ദഹലത്ത സ്തുതിപാഠകർ സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ഇതി ബ്രുവാണം നൃപതിം ഗായകാ മുനിവചാദിതാഃ

തഷ്്ടവസ്തു നൈമനസസ്തദവാഗമൃതവസവയാ 4.16.1
നാെം വയം വത മഹിമാനവർണ്ണവന
വയാവദവവവരയാഽവതതാര മായയാ
വവനാങ്ഗജാതസയ ച ലപൌുഷ്ാണി വത
വാചസ്പതീനാമപി ഭ്രമുർധിയഃ 4.16.2
അഥാപുദാരശ്രവസഃ പൃവഥാർഹവരഃ
കൊവതാരസയ കഥാമൃതാദൃതാഃ
യവഥാപവദശം മുനിഭിഃ പ്രവചാദിതാഃ
ലാ യാനി കർമ്മർ ാണി വയം വിതന്മഹി 4.16.7

67
ഏഷ് ധർമ്മഭൃതാം വശ്രവഷ്ഠാ വൊകം ധർവമ്മഽനവർത്തയൻ
വഗാതാ ച ധർമ്മവസതൂനാം ശാസ്താ തത്പരിപന്ഥിനാം 4.16.4
ഏഷ് കവ വൊകപാൊനാം ിഭർവത്തയകസ്തലനൌ തനൂഃ
കാവെ കാവെ യഥാഭാഗം വൊകവയാുഭവയാർഹിതം 4.16.5
വസുകാെ ഉപാദവത്ത കാവെ ചായം വിമുഞ്ചതി
സമഃ സർവവ്വഷു ഭൂവതഷു പ്രതപൻ സൂരയവദ് വിഭുഃ 4.16.6
തിതിക്ഷതയക്രമം കവനയ ഉപരയാക്രമതാമപി
ഭൂതാനാം കുണഃ ശശവദാർത്താനാം ക്ഷിതിവൃത്തിമാൻ 4.16.
വദവവഽവർഷ്തയലസൌ വദവവാ നരവദവവപുർഹരിഃ
കൃച്ഛ്രപ്രാണാഃ പ്രജാ വഹയഷ് രക്ഷിഷ്യതയഞ്ജവസന്ദ്രവൽ 4.16.8
ആപയായതയലസൌ വൊകം വദനാമൃതമൂർത്തിനാ
സാനരാഗാവവൊവകന വിശദസ്മിതചാുണാ 4.16.9
അവയക്തവർകത്മഷ് നിഗൂഢകാവരയാ
ഗംഭീരവവധാ ഉപഗുതവിത്തഃ
അനന്തമാഹാത്മയഗുകണകധാമാ
പൃഥുഃ പ്രവചതാ ഇവ സംവൃതാത്മാ 4.16.10
ദുരാസവദാ ദുർവ്വിഷ്ഹ ആസവന്നാഽപി വിദൂരവൽ
കനവാഭി ഭവിതം ശവകയാ വവനാരണുേിവതാഽനെഃ 4.16.11
അന്തർബ്ബഹിശ്ച ഭൂതാനാം പശയൻ കർമ്മാണി ചാരകണഃ
ഉദാസീന ഇവാദ്ധയവക്ഷാ വായരാവത്മവ വദഹിനാം 4.16.12
നാദണ്ഡയം ദണ്ഡയവതയഷ് സുതമാത്മദവിഷ്ാമപി
ദണ്ഡയതയാത്മജമപി ദണ്ഡയം ധർമ്മപവഥ സ്ഥിതഃ 4.16.17
അസയാപ്രതിഹതം ചക്രം പൃവഥാരാമാനസാചൊൽ
വർത്തവത ഭഗവാനർവക്കാ യാവത്തപതി വഗാഗകണഃ 4.16.14

68
രഞ്ജയിഷ്യതി യവല്ലാകമയമാത്മവിവച നൈികതഃ
അഥാമുമാഹൂ രാജാനം മവനാരഞ്ജനകകഃ പ്രജാഃ 4.16.15
ദൃഢവ്രതഃ സതയസവന്ധാ ബ്രഹ്മവണയാ വൃദ്ധവസവകഃ
ശരണയഃ സർവ്വഭൂർതാനാം മാനവദാ ദീനവത്സെഃ 4.16.16
മാതൃഭക്തിഃ പരസ്ത്രീഷു പത്ന്യാമർദ്ധ ഇവാത്മനഃ
പ്രജാസുഃ പിതൃവയിേഃ കിങ്കവരാ ബ്രഹ്മവാദിനാം 4.16.1
വദഹിനാമാത്മവത് വപ്രഷ്ഠഃ സുഹൃദാം നന്ദിവർദ്ധനഃ
മുക്തസങ്ഗപ്രസങ്വഗായം ദണ്ഡപാണിരസാധുഷു 4.16.18
അയം ത സാക്ഷാദ് ഭഗവാംസ്ത്രയധീശഃ
കൂടസ്ഥ ആത്മാ കെയാവതീർണ്ണഃ
യസ്മിന്നവിദയാരചിതം നിരർേകം
പശയന്തി നാനാതവമപി പ്രതീതം 4.16.19
അയം ഭുവവാ മണ്ഡെവമാദയാവദ്രർ-
വഗാകതകവീവരാ നരവദവനാഥഃ
ആസ്ഥായ കജത്രം രഥമാത്തചാപഃ
പരയസയവത ദക്ഷിണവതാ യഥാർക്കഃ 4.16.20
അകസ്മ നൃപാൊഃ കിെ തത്ര തത്ര
െിം ഹരിഷ്യന്തി സവൊകപാൊഃ
മംസയന്ത ഏഷ്ാം സ്ത്രിയ ആദിരാജം
ചക്രായധം തദയശ ഉദ്ധരന്തയഃ 4.16.21
അയം മഹീം ഗാം ദുദുവഹഽധിരാജഃ
പ്രജാപതിർവൃത്തികരഃ പ്രജാനാം
വയാ െീെയാദ്രീൻ സവശരാസവകാടയാ
ഭിന്ദൻ സമാം ഗാമകവരാദ് യവഥന്ദ്രഃ 4.16.22
വിസ്ൂർജ്ജയന്നാജഗവം ധനഃ സവയം
യദാചരദ്ക്ഷ്മ്ാമവിഷ്ഹയമാലജൌ
തദാ നിെിെുർദിശി ദിശയസവന്താ
69
ൊംഗൂെമുദയമയ യഥാ മൃവഗന്ദ്രഃ 4.16.27
ഏവഷ്ാഽശവവമധാൻ ശതമാജഹാര
സരസവതീ പ്രാദുരഭാവി യത്ര
അഹാരഷ്ീദയസയ ഹയം പുരന്ദരഃ
ശതക്രതശ്ചരവമ വർത്തമാവന 4.16.24
ഏഷ് സവസദ്വമാപവവന സവമതയ
സനത്കുമാരം ഭഗവന്തവമകം
ആരാധയ ഭക്തയാെഭതാമെം ത-
തജ്ജ്ഞാനം യവതാ ബ്രഹ്മ പരം വിദന്തി 4.16.25
തത്ര തത്ര ഗിരസ്താസ്താ ഇതി വിശ്രുതവിക്രമഃ
വശ്രാഷ്യതയാത്മാശ്രിതാ ഗാഥാഃ പൃഥുഃ പൃഥുപരാക്രമഃ 4.16.26 (൧൦)
ദിവശാ വിജിതയാപ്രതിുദ്ധചക്രഃ
സവവതജവസാത്പാടിതവൊകശെയഃ
സുരാസുവരകന്ദ്രുപഗീയമാന-
മഹാനഭാവവാ ഭവിതാ പതിർഭുവഃ 4.16.2
രാജയത്തു് വെിയ ക്ഷാമമുണ്ടായി. വിളവ് തരാത്ത ഭൂമിവദവിവയാട് വകാപിച്ച് പൃഥു
വദവിവയ വധിയ്ക്കാൻ ശ്രമിച്ചവപ്പാൾ വദവി സ്തുതിയ്ക്കുകയാു് ്.

നമഃ പരകസ്മ പുുഷ്ായ മായയാ

വിനയസ്തനാനാതനവവ ഗുണാത്മവന
നമഃ സവരൂപാനഭവവന നിർധുത-
ദ്രവയക്രിയാകാരകവിഭ്രവമാർമ്മവയ 4.1 .29
വയനാഹമാത്മായതനം വിനിർമ്മിതാ
ധാത്രാ യവതായം ഗുണസർഗസങ്ഗ്രഹഃ
സ ഏവ മാം ഹന്തമുദായധഃ സവരാ-
ഡുപസ്ഥിവതാഽനയം ശരണം കമാശ്രവയ 4.1 .70
യ ഏതദാദാവസൃജച്ചരാചരം
സവമായയാഽഽത്മാശ്രയയാവിതർക്കയയാ

70
തകയവ വസാഽയം കിെ വഗാപ്തുമുദയതഃ
കഥം ന മാം ധർമ്മപവരാ ജി ാംസതി 4.1 .71
നൂനം വതശസയ സമീഹിതം ജകന-
സ്തന്മായയാ ദുർജ്ജയയാകൃതാത്മഭിഃ
ന െക്ഷയവത യസ്തവകവരാദകാരയദ്
വയാഽവനക ഏകഃ പരതശ്ച ഈശവരഃ 4.1 .72

സർഗാദി വയാസയാനുണദ്ധി ശക്തിഭിർ-

ദ്രവയക്രിയാകാരകവചതനാത്മഭിഃ
തകസ്മ സമുന്നദ്ധനിുദ്ധശക്തവയ
നമഃ പരകസ്മ പുുഷ്ായ വവധവസ 4.18.77
സ കവ ഭവാനാത്മവിനിർമ്മിതം ജഗദ്
ഭൂവതന്ദ്രിയാന്തഃകരണാത്മകം വിവഭാ!
സംസ്ഥാപയിഷ്യന്നജ! മാം രസാതൊ-
ദഭുജ്ജഹാരാംഭസ ആദിസൂകരഃ 4.18.74
അപാമുപവസ്ഥ മയി നാവയവസ്ഥിതാഃ
പ്രജാ ഭവാനദയ രിരക്ഷിഷുഃ കിെ
സ വീരമൂർത്തിഃ സമഭൂദ്ധരാധവരാ
വയാ മാം പയസുഗ്രശവരാ ജി ാംസസി 4.18.75

നൂനം ജകനരീഹിതമീശവരാണാ-
മസ്മദവികധസ്തദ്ഗുണസർഗമായയാ
ന ജ്ഞായവത വമാഹിതചിത്തവർത്മഭി-
വസ്തവഭയാ നവമാ വീരയശസ്കവരഭയഃ 4.18.76
പൃഥു നടത്തിയ യാഗത്തിൽ ഭഗവാൻ പ്രതയക്ഷനായി പൃഥുവിവന ഉപവദശിയ്ക്കുന്ന.

ശ്രീഭഗവാനവാച
ഏഷ് വതഽകാരഷ്ീദ് ഭങ്ഗം ഹയവമധശതസയ ഹ
ക്ഷമാപയത ആത്മാനമമുഷ്യ ക്ഷന്തമർഹസി 4.20.2

71
സുധിയഃ സാധവവാ വൊവക നരവദവ നവരാത്തമാഃ
നാഭിദ്രുഹയന്തി ഭൂവതവഭയാ യർഹി നാത്മാ കവള രം 4.20.7
പുുഷ്ാ യദി മുഹയന്തി തവാദൃശാ വദവമായയാ
ശ്രമ ഏവ പരം ജാവതാ ദീർ യാ വൃദ്ധവസവയാ 4.20.4
അതഃ കായമിമം വിദവാനവിദയാകാമകർമ്മഭിഃ
ആരബ്ധ ഇതി കനവാസ്മിൻ പ്രതിബുവദ്ധാഽനഷ്ജ്ജവത 4.20.5
അസംസക്തഃ ശരീവരസ്മിന്നമുവനാത്പാദിവത ഗൃവഹ
അപവതയ ദ്രവിവണ വാപി കഃ കുരയാന്മമതാം ബുധഃ 4.20.6

ഏകഃ ശുദ്ധഃ സവയവഞ്ജയാതിർന്നിർഗ്ഗുവണാഽലസൌ ഗുണാശ്രയഃ

സർവ്വവഗാഽനാവൃതഃ സാക്ഷീ നിരാത്മാഽഽത്മാഽഽത്മനഃ പരഃ 4.20.
യ ഏവം സന്തമാത്മാനമാത്മസ്ഥം വവദ പുുഷ്ഃ
നാജയവത പ്രകൃതിവസ്ഥാഽപി തദ്ഗുകണഃ സ മയി സ്ഥിതഃ 4.20.8
യഃ സവധർവമ്മണ മാം നിതയം നിരാശീഃ ശ്രദ്ധയാനവിതഃ
ഭജവത ശനകകസ്തസയ മവനാ രാജൻ ! പ്രസീദതി 4.20.9
പരിതയക്തഗുണഃ സമയഗ്ദർശവനാ വിശദാശയഃ
ശാന്തിം വമ സമവസ്ഥാനം ബ്രഹ്മകകവെയമശ്നുവത 4.20.10

ഉദാസീനമിവാദ്ധയക്ഷം ദ്രവയജ്ഞാനക്രിയാത്മനാം
കൂടസ്ഥമിമമാത്മാനം വയാ വവദാവപ്നാതി വശാഭനം 4.20.11
ഭിന്നസയ െിങ്ഗസയ ഗുണപ്രവാവഹാ
ദ്രവയക്രിയാകാരകവചതനാത്മനഃ
ദൃ നൈാസു സമ്പത്സു വിപത്സു സൂരവയാ
ന വിക്രിയവന്ത മയി ദ്ധലസൌഹൃദാഃ 4.20.12
സമഃ സമാവനാത്തമമദ്ധയമാധമഃ
സുവഖ ച ദുവഖ ച ജിവതന്ദ്രിയാശയഃ

72
മവയാപകൢതാഖിെവൊകസംയവതാ
വിധത്സവ വീരാഖിെവൊകരക്ഷണം 4.20.17
വശ്രയഃ പ്രജാപാെനവമവ രാവജ്ഞാ
യത്സാമ്പരാവയ സുകൃതാത് ഷ്ഷ്ഠമംശം
ഹർത്താനയഥാ ഹൃതപുണയഃ പ്രജാനാ-
മരക്ഷിതാ കരഹാവരാഽ മത്തി 4.20.14
ഏവം ദവിജാഗ്രയാനമതാനവൃത്ത-
ധർമ്മപ്രധാവനാഽനയതവമാഽവിതാസയാഃ
ഹ്രവസവന കാവെന ഗൃവഹാപയാതാൻ
ദ്ര നൈാസി സിദ്ധാനനരക്തവൊകഃ 4.20.15
വരം ച മത്കഞ്ചന മാനവവന്ദ്ര !
വൃണീഷ്വ വതഹം ഗുണശീെയന്ത്രിതഃ
നാഹം മകഖർകവ്വ സുെഭസ്തവപാഭിർ-
വയാവഗന വാ യത്സമചിത്തവർത്തീ 4.20.16
പൃഥു ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

വരാൻ വിവഭാ ! തവദ് വരവദശവരാദ് ബുധഃ

കഥം വൃണീവത ഗുണവിക്രിയാത്മനാം
വയ നാരകാണാമപി സന്തി വദഹിനാം
താനീശ! കകവെയപവത! വൃവണ ന ച 4.20.27
ന കാമവയ നാഥ! തദപയഹം കവചി-
ന്ന യത്ര യഷ്മച്ചരണാദബുജാസവഃ
മഹത്തമാന്തർഹൃദയാന്മുഖചുവതാ
വിധത്സവ കർണ്ണായതവമഷ് വമ വരഃ 4.20.24
സ ഉത്തമവലാക മഹന്മുഖചുവതാ
ഭവത്പദാംവഭാജസുധാകണാനിെഃ
സ്മൃതിം പുനർവ്വിസ്മൃതതത്തവവർത്മനാം
കുവയാഗിനാം വനാ വിതരതയെം വകരഃ 4.20.25

73
യശഃ ശിവം സുശ്രവ! ആരയസങ്ഗവമ
യദൃച്ഛയാ വചാപശൃവണാതി വത സകൃത്
കഥം ഗുണവജ്ഞാ വിരവമദ് വിനാ പശും
ശ്രീർയത് പ്രവവവ്ര ഗുണസങ്ഗ്രവഹച്ഛയാ 4.20.26
അഥാഭവജ തവാഖിെപൂുവഷ്ാത്തമം
ഗുണാെയം പത്മകവരവ ൊെസഃ
അപയാവവയാവരകപതിസ്പൃവധാഃ കെിർ-
ന്നസയാത് കൃതതവച്ചരകണകതാനവയാഃ 4.20.2

ജഗജ്ജനനയാം ജഗദീശ! കവശസം

സയാവദവ യത്കർമ്മണി നഃ സമീഹിതം
കവരാഷ്ി ഫെ്ഗവപുു ദീനവത്സെഃ
സവ ഏവ ധിവഷ്ണയഽഭിരതസയ കിം തയാ 4.20.28
ഭജന്തയഥ തവാമത ഏവ സാധവവാ
വുദസ്തമായാഗുണവിഭ്രവമാദയം
ഭവത്പദാനസ്മരണാദൃവത സതാം-
നിമിത്തമനയദ് ഭഗവൻ! ന വിദ്മവഹ 4.20.29
മവനയ ഗിരം ജഗതാം വിവമാഹിനീം
വരം വൃണീവഷ്വതി ഭജന്തമാേ യൽ
വാചാ ന തന്തയാ യദി വത ജവനാഽസിതഃ
കഥം പുനഃ കർമ്മ കവരാതി വമാഹിതഃ 4.20.70
തവന്മായയാദ്ധാ ജന ഈശ! ഖണ്ഡിവതാ
യദനയദാശാസ്ത ഋതാത്മവനാഽബുധഃ
യഥാ ചവരദ് ാെഹിതം പിതാ സവയം
തഥാ തവവമവാർഹസി നഃ സമീഹിതം 4.20.71
ഇതയാദിരാവജന നതഃ സ വിശവദൃക്
തമാഹ രാജൻ മയി ഭക്തിരസ്തു വത
ദിവ നൈയദൃശീ ധീർമ്മയി വത കൃതാ യയാ
മായാം മദീയാം തരതി സ്മ ദുസ്തയജാം 4.20.72

74
പൃഥു യാഗം നിർത്തി. ഇന്ദ്രവനാട് സഖയം സ്ഥാപിച്ച. എന്നി്ടുണ് യാഗശാെയിൽ വച്ച്
സദസയവര ഉപവദശിയ്ക്കുന്ന.

യത്പാദവസവാഭിുചിസ്തപസവിനാ-
മവശഷ്ജവന്മാപചിതം മെം ധിയഃ
സദയഃ ക്ഷിവണാതയനവഹവമധതീ സതീ
യഥാ പദാംഗുഷ്ഠവിനിഃസൃതാ സരിൽ 4.21.71
വിനിർധുതാവശഷ്മവനാമെഃ പുമാ-
നസങ്ഗവിജ്ഞാനവിവശഷ്വീരയവാൻ
യദങ്ഘ്രിമൂവെ കൃതവകതനഃ പുനർ-
ന്ന സംസൃതിം വക്ലശവഹാം പ്രപദയവത 4.21.72
തമവ യൂയം ഭജതാത്മവൃത്തിഭിർ-
മ്മവനാവചഃ കായഗുകണഃ സവകർമ്മഭിഃ
അമായിനഃ കാമദു ാങ്ഘ്രിപങ്കജം
യഥാധികാരാവസിതാർേസിദ്ധയഃ 4.21.77

അസാവിഹാവനകഗുവണാഽഗുവണാഽധവരഃ
പൃഥഗവിധദ്രവയഗുണക്രിവയാക്തിഭിഃ
സമ്പദയവതഽർോശയെിംഗനാമഭിർ-
വ്വിശുദ്ധവിജ്ഞാന നഃസവരൂപതഃ 4.21.74
പ്രധാനകാൊശയധർമ്മസങ്ഗൃവഹ
ശരീരഏഷ്പ്രതിപദയ വചതനാം
ക്രിയാഫെവതവന വിഭുർവ്വിഭാവയവത
യഥാനവൊ ദാുഷു തദ്ഗുണാത്മകഃ 4.21.75
അവഹാ മമാമീ വിതരന്തയനഗ്രഹം
ഹരിം ഗുും യജ്ഞഭുജാമധീശവരം
സവധർമ്മവയാവഗന യജന്തി മാമകാ
നിരന്തരം വക്ഷാണിതവെ ദൃഢവ്രതാഃ 4.21.76

മാ ജാത വതജഃ പ്രഭവവന്മഹർദ്ധിഭി-

75
സ്തിതിക്ഷയാ തപസാ വിദയയാ ച
വദദീപയമാവനഽജിതവദവതാനാം
കുവെ സവയം രാജകുൊദ്ദവിജാനാം 4.21.7

ബ്രഹ്മണയവദവഃ പുുഷ്ഃ പുരാതവനാ

നിതയം ഹരിർയച്ചരണാരഭിവന്ദനാൽ
അവാപ െക്ഷ്മ്ീമനപായിനീം യവശാ
ജഗത്പവിത്രം ച മഹത്തമാഗ്രണീഃ 4.21.78
യവത്സവയാവശഷ്ഗുഹാശയഃ സവരാഡ്
വിപ്രപ്രിയസ്തുഷ്യതി കാമമീശവരഃ
തവദവ തദ്ധർമ്മപകരർവ്വിനീകതഃ
സർവ്വാത്മനാ ബ്രഹ്മകുെം നിവഷ്വയതാം 4.21.79
പുമാംല്ലവഭതാനതിവവെമാത്മനഃ
പ്രസീദവതാതയന്തശമം സവതഃ സവയം
യന്നിതയസം ന്ധനിവഷ്വയാ തതഃ
പരം കിമത്രാസ്തി മുഖം ഹവിർഭുജാം 4.21.40
അശ്നാതയനന്തഃ ഖലു തത്തവവകാവികദഃ
ശ്രദ്ധാഹുതം യന്മുഖ ഇജയനാമഭിഃ
ന കവ തഥാ വചതനയാ ഹിഷ്കൃവത
ഹുതാശവന പാരമഹംസയപരയഗുഃ 4.21.41
യദ്ബ്രഹ്മ നിതയം വിരജം സനാതനം
ശ്രദ്ധാതവപാമങ്ഗളലമൌനസംയകമഃ
സമാധിനാ ിഭ്രതി ഹാർേദൃ നൈവയ
യവത്രദമാദർശ ഇവാവഭാസവത 4.21.42
വതഷ്ാമഹം പാദസവരാജവരു് -
മാരയാ വവഹയാധികിരീടമായഃ
യം നിതയദാ ിഭ്രത ആശു പാപം
നശയതയമും സർവ്വഗുർണാ ഭജന്തി 4.21.47

ഗുണായനം ശീെധനം കൃതജ്ഞം

76
വൃദ്ധാശ്രയം സംവൃണവതഽന സമ്പദഃ
പ്രസീദതാം ബ്രഹ്മകുെം ഗവാം ച
ജനാർദ്ദനഃ സാനചരശ്ച മഹയം 4.21.44
യാഗശാെയിൽ സനകാദികൾ പ്രതയക്ഷരായി പൃഥുവിവന ഉപവദശിയ്ക്കുന്ന.

മകൻ വിജിതാശവവന രാജാവായി അവവരാധിച്ചി്ടുണ് പൃഥു ഭാരയ അർച്ചിവയാടകൂടി

തപസ്സു് ലചയ്യാൻ വപായി വമാക്ഷം വരിച്ച. അർച്ചിമഹാറാണി സതീതവം അനഷ്ഠിച്ച.
വിജിതാശവലെ മകൻ അന്തർദ്ധാനനം അവദ്ദഹത്തിലെ മകൻ ഹവിർദ്ധാനനം
ആു് ്. അവദ്ദഹത്തിലെ ലപൌത്രനാു് ് ർഹിഷ്ദ്. അവദ്ദഹത്തിലെ പത്തു
മക്കൾ പ്രവചതസ്സുകൾ അച്ഛൻ പറഞ്ഞവപാലെ ഗാർഹസ്ഥയത്തിന് വയാഗയത
വനടാൻ വപായവപ്പാൾ പരവമശവരൻ മന്ത്രമുപവദശിച്ച. ആ മന്ത്രത്താൽ ഭഗവാവന
ഭജിച്ച.

സാധു പൃ നൈം മഹാരാജ ! സർവ്വഭൂതഹിതാത്മനാ

ഭവതാ വിദുഷ്ാ ചാപി സാധൂനാം മതിരീദൃശീ 4.22.18

സങ്ഗമഃ ഖലു സാധൂനാമുഭവയഷ്ാം ച സമ്മതഃ

യത്സംഭാഷ്ണസമ്പ്രശ്നഃ സർവവ്വഷ്ാം വിതവനാതി ശം 4.22.19(൧൧)

അവസ്തയവ രാജൻ! ഭവവതാ മധുദവിഷ്ഃ

പാദാരവിന്ദസയ ഗുണാനവാദവന
രതിർദ്ദുരാപാ വിധുവനാതി കനഷ്ഠികീ
കാമം കഷ്ായം മെമന്തരാത്മനഃ 4.22.20
ശാവസ്ത്രഷ്വിയാവനവ സുനിശ്ചിവതാ നൃണാം
വക്ഷമസയ സേഗവിമൃവശഷു വഹതഃ
അസങ്ഗ ആത്മവയതിരിക്ത ആത്മനി
ദൃഢാ രതിർബ്രഹ്മണി നിർഗ്ഗുവണ ച യാ 4.22.21
സാ ശ്രദ്ധയാ ഭഗവദ്ധർമ്മചരയയാ
ജിജ്ഞാസയാഽഽദ്ധയാത്മികവയാഗനിഷ്ഠയാ
വയാവഗശവവരാപാസനയാ ച നിതയം
പുണയശ്രവഃകഥയാ പുണയയാ ച 4.22.22

അർവേന്ദ്രിയാരാമസവഗാഷ്ഠയതൃഷ്ണയാ
77
തത്സമ്മതാനാമപരിഗ്രവഹണ ച
വിവിക്തുചയാ പരിവതാഷ് ആത്മൻ
വിനാ ഹവരർഗ്ഗുണപീയൂഷ്പാനാൽ 4.22.27

അഹിംസയാ പാരമഹംസയചരയയാ
സ്മൃതയാ മുകുന്ദാചരിതാഗ്രയസീധുനാ
യകമരകാകമർന്നിയകമശ്ചാപയനിന്ദയാ
നിരീഹയാ ദവന്ദവതിതിക്ഷയാ ച 4.22.24
ഹവരർമ്മുഹുസ്തത്പരകർണ്ണപൂര-
ഗുണാഭിധാവനന വിജംഭമാണയാ
ഭക്തയാ ഹയസങ്ഗഃ സദസതയനാത്മനി
സയാന്നിർഗ്ഗുവണ ബ്രഹ്മണി ചാഞ്ജസാ രതിഃ 4.22.25
യദി രതിർബ്രഹ്മണി കനഷ്ഠികീ പുമാ-
നാചാരയവാൻ ജ്ഞാനവിരാഗരംഹസാ
ദഹതയവീരയം ഹൃദയം ജീവവകാശം
പഞ്ചാത്മകം വയാനിമിവവാേിവതാഽനിഃ 4.22.26
ദോശവയാ മുക്തസമസ്തതദ്ഗുവണാ
കനവാത്മവനാ ഹിരന്തർവ്വിചവ നൈ
പരാത്മവനാർയദവയവധാനം പുരസ്താൽ
സവവപ്ന യഥാ പുുഷ്സ്തദവിനാവശ 4.22.2
ആത്മാനമിന്ദ്രിയാർേം ച പരം യദുഭവയാരപി
സതയാശയ ഉപാലധൌ കവ പുമാൻ പശയതി നാനയദാ 4.22.28
നിമിവത്ത സതി സർവ്വത്ര ജൊദാവപി പൂുഷ്ഃ
ആത്മനശ്ച പരസയാപി ഭിദാം പശയതി നാനയദാ 4.22.29
ഇന്ദ്രികയർവ്വിഷ്യാകൃക നൈരാക്ഷിതം ധയായതാം മനഃ
വചതനാം ഹരവത ബുവദ്ധഃ സ്തം വസ്തായമിവ ഹ്രദാൽ 4.22.70
ഭ്രശയതയനസ്മൃതിശ്ചിത്തം ജ്ഞാനഭ്രംശഃ സ്മൃതിക്ഷവയ
തവദ്രാധം കവയഃ പ്രാഹുരാത്മാപവഹ്ന്മാത്മനഃ 4.22.71
78
നാതഃ പരതവരാ വൊവക പുംസഃ സവാർേവയതിക്രമഃ
യദധയനയസയ വപ്രയസ്തവമാത്മനഃ സവവയതിക്രമാൽ 4.22.72

അർവേന്ദ്രിയാർോഭിധയാനം സർവ്വാർോപഹ്ന്വവാ നൃണാം

ഭ്രംശിവതാ ജ്ഞാനവിജ്ഞാനാദ് വയനാവിശതി മുഖയതാം 4.22.77
ന കുരയാത് കർഹിചിത്സങ്ഗം തമസ്തീവ്രം തിതീരിഷുഃ
ധർമ്മാർേകാമവമാക്ഷാണാം യദതയന്തവി ാതകം 4.22.74

തത്രാപി വമാക്ഷ ഏവാർേ ആതയന്തികതവയഷ്യവത

കത്രവർവഗയാഽർവോ യവതാ നിതയം കൃതാന്തഭയസംയതഃ 4.22.75

പവരവവര ച വയ ഭാവാ ഗുണവയതികരാദന

ന വതഷ്ാം വിദയവത വക്ഷമമീശവിധവംസിതാശിഷ്ാം 4.22.76

തത്തവം നവരന്ദ്ര! ജഗതാമഥ തസ്ഥുഷ്ാം ച

വദവഹന്ദ്രിയാസുധിഷ്ണാത്മഭിരാവൃതാനാം
യഃവക്ഷത്രവിത്തപതയാ ഹൃദി വിഷ്വഗാവിഃ
പ്രതയക്ചകാസ്തി ഭഗവാംസ്തമവവഹി വസാഽസ്മി 4.22.7
യസ്മിന്നിദം സദസദാത്മതയാ വിഭാതി
മായാ വിവവകവിധൂതി സ്രജിവാഹിബുദ്ധിഃ
തം നിതയമുക്തപരിശുദ്ധവിബുദ്ധതത്തവം
പ്രതൂഢകർമ്മകെിെപ്രകൃതിം പ്രപവദയ 4.22.78
യത്പാദപങ്കജപൊശവിൊസഭക്തയാ
കർമ്മാശയം ഗ്രഥിതമുദ്ഗ്രഥയന്തി സന്തഃ
തദവന്ന രിക്തമതവയാ യതവയാഽപി ുദ്ധ-
വസ്രാവതാഗണാസ്തമരണം ഭജ വാസുവദവം 4.22.79
കൃച്വഛ്രാ മഹാനിഹ ഭവാർണ്ണവമപ്ലവവശാം
ഷ്ഡവർഗനക്രമസുവഖന തിതീരിഷ്ന്തി
തത്തവം ഹവരർഭഗവവതാ ഭജനീയമങ്ഘ്രിം
കൃവതവാഡുപം വയസനമുത്തര ദുസ്തരാർണ്ണം 4.22.40
79
ഇതിനിടയ്ക്കു് പ്രാചീന ർഹിസ്സിന് നാരദൻ പുരഞ്ജവനാപാഖയാനമുപവദശിച്ച.
അവദ്ദഹം പ്രവചതസ്സുകവള രാജയഭാരവമല്പിച്ച് മുക്തി വരിച്ച. ഭഗവാൻ
പ്രവചതസ്സുകൾക്ക് ദർശനം നല്കി വരം നലല്ക പ്രവചതസ്സുകൾ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ജിതം ത ആത്മവിദ്ധുരയസവസ്തവയ സവസ്തിരസ്തു വമ

ഭവതാ രാധസാ രാദ്ധം സർവ്വസ്മാ ആത്മവന നമഃ 4.24.77
നമഃ പങ്കജനാഭായ ഭൂതസൂവക്ഷ്മ്ന്ദ്രിയാത്മവന
വാസുവദവായ ശാന്തായ കൂടസ്ഥായ സവവരാചിവഷ് 4.24.74
സങ്കർഷ്ണായ സൂക്ഷ്മ്ായ ദുരന്തായാന്തകായ ച
നവമാ വിശവപ്രവ ാധായ പ്രദുമ്നായാന്തരാത്മവന 4.24.75
നവമാ നവമാഽനിുദ്ധായ ഹൃഷ്ീവകവശന്ദ്രിയാത്മവന
നമഃ പരമഹംസായ പൂർണ്ണായ നിഭൃതാത്മവന 4.24.76
സവർഗാപവർഗദവാരായ നിതയം ശുചിഷ്വദ നമഃ
നവമാ ഹിരണയവീരയായ ചാതർവഹാത്രായ തന്തവവ 4.24.7
നമ ഊർജ്ജ ഇവഷ് ത്രയ്യയാഃ പതവയ യജ്ഞവരതവസ
തൃതിദായ ച ജീവാനാം നമഃ സർവ്വരസാത്മവന 4.24.78
സർവ്വസതവാത്മവദഹായ വിവശഷ്ായ സ്ഥവീയവസ
നമകസ്ത്രവൊകയപാൊയ സഹ ഓവജാ ൊയ ച 4.24.79
അർേെിങ്ഗായ നഭവസ നവമാഽന്തർബ്ബഹിരാത്മവന
നമഃ പുണയായ വൊകായ അമുകഷ്മ ഭൂരിവർച്ചവസ 4.24.40
പ്രവൃത്തായ നിവൃത്തായ പിതൃവദവായ കർമ്മവണ
നവമാഽധർമ്മവിപാകായ മൃതയവവ ദുഃഖദായ ച 4.24.41
നമസ്ത ആശിഷ്ാമീശ! മനവവ കാരണാത്മവന
നവമാ ധർമ്മായ ൃഹഹവത കൃഷ്ണായാകുണ്ഠവമധവസ
80
പുുഷ്ായ പുരാണായ സാങ്ഖയവയാവഗശവരായ ച 4.24.42
ശക്തിത്രയസവമതായ മീഢുവഷ്ഹങ്കൃതാത്മവന
വചത ആകൂതിരൂപായ നവമാ വാവചാവിഭൂതവയ 4.24.47
ദർശനം വനാ ദിദൃക്ഷൂണാം വദഹി ഭാഗവതാർച്ചിതം
രൂപം പ്രിയതമം സവാനാം സർവവ്വന്ദ്രിയഗുണാഞ്ജനം 4.24.44
േിേപ്രാവൃഡ് നശയാമം സർവ്വലസൌന്ദരയസങ്ഗ്രഹം
ചാർവ്വായതചതർബ്ബാഹും സുജാതുചിരാനനം 4.24.45
പത്മവകാശപൊശാക്ഷം സുന്ദരു സുനാസികം
സുദവിജം സുകവപാൊസയം സമകർണ്ണവിഭൂഷ്ണം 4.24.46
പ്രീതിപ്രഹസിതാപാങ്ഗമളകകുപവശാഭിതം
െസത്പങ്കജകിഞ്ജല്ക്കദുകൂെം മൃ നൈകുണ്ഡെം 4.24.4
സ്ഫരത്കിരീടവെയഹാരനൂപുരവമഖെം
ശങ്ഖചക്രഗദാപത്മമാൊമണുത്തമർദ്ധിമൽ 4.24.48
സിംഹസ്ക്കന്ധതവിവഷ്ാ ിഭ്രലത്സൌഭഗഗ്രീവലകൌസ്തുഭം
ശ്രിയാനപായിനയാക്ഷിതനികഷ്ാവശ്മാരവസാല്ലസൽ 4.24.49
പൂരവരചകസംവിനവെിവെ്ഗുദവളാദരം
പ്രതിസങ്ക്രാമയദവിശവം നാഭയാഽഽവർത്തഗഭീരയാ 4.24.50
ശയാമവശ്രാണയധിവരാചിഷ്ണുദുകൂെസവർണ്ണവമഖെം
സമചാർവ്വങ്ഘ്രിജങ്വ ാുനിമ്നജാനസുദർശനം 4.24.51
പദാ ശരത്പത്മപൊശവരാചിഷ്ാ
നഖദുഭിർവന്നാഽന്തര ം വിധുനവതാ
പ്രദർശയ സവീയമപാസ്തസാദ്ധവസം
പദം ഗുവരാ! മാർഗഗുുസ്തവമാജുഷ്ാം 4.24.52

ഏതദ്രൂപമനവധയയമാത്മശുദ്ധിമഭീപ്സതാം
81
യദ്ഭക്തിവയാവഗാഽഭയദഃ സവധർമ്മമനതിഷ്ഠതാം 4.24.57
ഭവാൻ ഭക്തിമതാ െവഭയാ ദുർല്ലഭഃ സർവ്വവദഹിനാം
സവാരാജയാസയാപയഭിമത ഏകാവന്തനാത്മവിദ്ഗതിഃ 4.24.54
തം ദുരാരാദ്ധയമാരാദ്ധയ സതാമപി ദുരാപയാ
ഏകാന്തഭക്തയാ വകാ വാവഞ്ഛത്പാദമൂെം വിനാ ഹിഃ 4.24.55
യത്ര നിർവ്വി നൈമരണം കൃതാവന്താ നാഭിമനയവത
വിശവം വിദ്ധവംസയൻ വീരയലശൌരയവിസ്ൂർജ്ജിതുവാ 4.24.56
ക്ഷണാർവദ്ധനാപി തെവയ ന സവർഗം നാപുനർഭവം
ഭഗവത്സങ്ഗിസങ്ഗസയ മർത്തയാനാം കിമുതാശിഷ്ഃ 4.24.5
അഥാന ാങ്വഘ്രസ്തവ കീർത്തിതീർേവയാ-
രന്തർബ്ബഹിഃോനവിധൂതപാപ്മനാം
ഭൂവതഷ്വനവക്രാശസുസതവശീെിനാം
സയാത്സങ്ഗവമാഽനഗ്രഹ ഏഷ് നസ്തവ 4.24.58
ന യസയ ചിത്തം ഹിരർേവിഭ്രമം
തവമാഗുഹായാം ച വിശുദ്ധമാവിശൽ
യദ്ഭക്തിവയാഗാനഗൃഹീതമഞ്ജസാ
മുനിർവ്വിചവ നൈ നന തത്ര വത ഗതിം 4.24.59
യവത്രദം വയജയവത വിശവം വിശവസ്മിന്നവഭാതി യൽ
തത്തവം ബ്രഹ്മ പരം വജയാതിരാകാശമിവ വിസ്തൃതം 4.24.60
വയാ മായവയദം പുുരൂപയാസൃജൽ
ിഭർത്തി ഭൂയഃ ക്ഷപയതയവിക്രിയഃ
യദ്വഭദബുദ്ധിഃ സദിവാത്മദുഃസ്ഥയാ
തമാത്മതന്ത്രം ഭഗവൻ! പ്രതീമഹി 4.24.61(൧൨)
ക്രിയാകൊകപരിദവമവ വയാഗിനഃ
ശ്രദ്ധാനവിതാഃ സാധു യജന്തി സിദ്ധവയ
ഭൂവതന്ദ്രിയാന്തഃ കരവണാപെക്ഷിതം
82
വവവദ ച തവന്ത്ര ച ത ഏവ വകാവിദാഃ 4.24.62
തവവമക ആദയഃ പുുഷ്ഃ സുതശക്തി-
സ്തയാ രജസ്സത്തവതവമാ വിഭിദയവത
മഹാനഹം ഖം മുദനിവാർദ്ധരാഃ
സുരർഷ്വയാ ഭൂതഗണാ ഇദം യതഃ 4.24.67
സൃ നൈം സവശവക്തയദമനപ്രവി നൈ-
ശ്ചതർവ്വിധം പുരർമാത്മാംശവകന
അവഥാ വിദുസ്തം പുുഷ്ം സന്തമന്തർ-
ഭുങ്വക്ത ഹൃഷ്ീകകർമ്മധു സാര ം യഃ 4.24.64
സ ഏഷ് വൊകാനതിചണ്ഡവവവഗാ
വികർഷ്സി തവം ഖലു കാെയാനഃ
ഭൂതാനി ഭൂകതരനവമയതവത്തവാ
നാവെീർവ്വായരിവാവിഷ്ഹയഃ 4.24.65
പ്രമത്തമുകച്ചരിതികൃതയചിന്തയാ
പ്രവൃദ്ധവൊഭം വിഷ്വയഷു ൊെസം
തവമപ്രമത്തഃ സഹസാഭിപദയവസ
ക്ഷുവല്ലെിഹാവനാഽഹിരിവാഖുമന്തകഃ 4.24.66
കസ്തവത്പദാബ്ജം വിജഹാതി പണ്ഡിവതാ
യവസ്തവമാനവയയമാനവകതനഃ
വിശങ്കയാസ്മദ്ഗുുരർച്ചതി സ്മ യദ്-
വിവനാപപത്തിം മനവശ്ചതർദ്ദശ 4.24.6
അഥ തവമസി വനാ ബ്രഹ്മൻ! പരമാത്മൻ! വിപശ്ചിതാം
വിശവം ുദ്രഭയധവസ്തമകുതശ്ചിദ്ഭയാ ഗതിഃ 4.24.68
ഇദം ജപത ഭദ്രം വവാ വിശുദ്ധാ നൃപനന്ദനാഃ!
സവധർമ്മമനതിഷ്ഠവന്താ ഭഗവതയർപ്പിതാശയാഃ 4.24.69
തവമവാത്മാനമാത്മസ്ഥം സർവ്വഭൂവതഷ്വവസ്ഥിതം
പൂജയദ്ധവം ഗൃണന്തശ്ച ധയായന്തശ്ചാസകൃദ്ധരിം 4.24. 0
83
വയാഗാവദശമുപാസാദയ ധാരയവന്താ മുനിവ്രതാഃ
സമാഹിതധിയഃ സർവ്വ ഏതദഭയസതാദൃതാഃ 4.24. 1

ഇദമാഹ പുരാസ്മാകം ഭഗവാൻ വിശവസൃക്പതിഃ

ഭൃഗവാദീനാമാത്മജാനാം സിസൃക്ഷുഃ സംസിസൃക്ഷതാം 4.24. 2
വത വയം വനാദിതാഃ സർവവ്വ പ്രജാസർവഗ പ്രവജശവരാഃ
അവനന ധവസ്തതമസഃ സിസൃവക്ഷ്മ്ാ വിവിധാഃ പ്രജാഃ 4.24. 7

അവഥദം നിതയദാ യവക്താ ജപന്നവഹിതഃ പുമാൻ

അചിരാച്വഛ്രയ ആവപ്നാതി വാസുവദവപരായണഃ 4.24. 4

വശ്രയസാമിഹ സർവവ്വഷ്ാം ജ്ഞാനം നിഃവശ്രയസം പരം

സുഖം തരതി ദുഷ്പാരം ജ്ഞാനലനൌർവയസനാർണ്ണവം 4.24. 5
നാരദൻ പ്രതയക്ഷനായി പ്രവചതസ്സുകവള അനഗ്രഹിയ്ക്കുന്ന.

നവമാ നമഃ വക്ലശവിനാശനായ

നിരൂപിവതാദാരഗുണാഹവയായ
മവനാവവചാവവഗപുവരാജവായ
സർവ്വാക്ഷമാർകഗരഗതാദ്ധവവന നമഃ 4.70.22
ശുദ്ധായ ശാന്തായ നമഃ സവനിഷ്ഠയാ
മനസയപാർേം വിെസദ്ദവയായ
നവമാ ജഗത്സ്ഥാനെവയാദവയഷു
ഗൃഹീതമായാഗുണവിഗ്രഹായ 4.70.27
നവമാ വിശുദ്ധസത്തവായ ഹരവയ ഹരിവമധവസ
വാസുവദവായ കൃഷ്ണായ പ്രഭവവ സർവ്വസാതവതാം 4.70.24
നമഃ കമെനാഭായ നമഃ കമെമാെിവന
നമഃ കമെപാദായ നമവസ്ത കമവെക്ഷണ ! 4.70.25

നമഃ കമെകിഞ്ജല്ക്കപിശങ്ഗാമെവാസവസ
84
സർവ്വഭൂതനിവാസായ നവമാഽയക്ഷ്മ്ഹി സാക്ഷിവണ 4.70.26
രൂപം ഭഗവതാ വതവതദവശഷ്വക്ലശസംക്ഷയം
ആവിഷ്കൃതം നഃ ക്ലി നൈാനാം കിമനയദനകമ്പിതം 4.70.2
ഏതാവത്തവം ഹി വിഭുഭിർഭാവയം ദീവനഷു വത്സകെഃ
യദനസ്മരയവത കാവെ സവബുദ്ധയാഭദ്രരന്ധന! 4.70.28
വയവനാപാശാന്തിർഭൂതാനാം ക്ഷുല്ലകാനാമപീഹതാം
അന്തർഹിവതാഽന്തർഹൃദവയ കസ്മാവന്നാ വവദ നാശിഷ്ഃ 4.70.29
അസാവവവ വവരാഽസ്മാകമീപ്സിവതാ ജഗതഃപവത!
പ്രസവന്നാ ഭഗവാൻ വയഷ്ാമപവർഗഗുുർഗതിഃ 4.70.70
വരം വൃണീമവഹഽഥാപി നാഥ! തവത്പരതഃ പരാൽ
ന ഹയന്തസ്തവദവിഭൂതീനാം വസാഽനന്ത ഇതി ഗീയവസ 4.70.71
പാരിജാവതഽഞ്ജസാ െവബ്ധ സാരങ്വഗാഽന്നയന്ന വസവവത
തവദങ്ഘ്രിമൂെമാസാദയ സാക്ഷാത് കിം കിം വൃണീമഹി 4.70.72
യാവവത്ത മായയാ സ്പൃ നൈാ ഭ്രമാമ ഇഹ കർമ്മഭിഃ
താവദ്ഭവത്പ്രസങ്ഗാനാം സങ്ഗഃസയാവന്നാ ഭവവ ഭവവ 4.70.77
തെയാമ െവവനാപി ന സവർഗം നാപുനർഭവം
ഭഗവത്സങ്ഗിസങ്ഗസയ മർത്തയാനാം കിമുതാശിഷ്ഃ 4.70.74
യവത്രഡയവന്ത കഥാ മൃ നൈാസ്തൃഷ്ണായാഃ പ്രശവമാ യതഃ
നിർകവ്വരം യത്ര ഭൂവതഷു വനാവദവവഗാ യത്ര കശ്ചന 4.70.75
യത്ര നാരായണഃ സാക്ഷാദ്ഭഗവാൻ നയാസിനാം ഗതിഃ
സംസ്തൂയവത സത്കഥാസു മുക്തസങ്കഗഃ പുനഃ പുനഃ 4.70.76
വതഷ്ാം വിചരതാം പത്ഭയാം തീർോനാം പാവവനച്ഛയാ
ഭീതസയ കിം ന വരാവചത താവകാനാം സമാഗമഃ 4.70.7

85
വയം ത സാക്ഷാദ്ഭഗവൻ! ഭവസയ
പ്രിയസയ സഖുഃ ക്ഷണസങ്ഗവമന
സുദു!ശ്ചികിത്സയസയ ഭവസയ മൃവതയാർ-
ഭിഷ്ക്തമം തവാദയ ഗതിം ഗതാഃ സ്മഃ 4.70.78
യന്നഃ സവധീതം ഗുരവഃ പ്രസാദിതാ
വിപ്രാശ്ച വൃദ്ധാശ്ച സദാനവൃത്തയാ
ആരയാ നതാഃ സുഹൃവദാ ഭ്രാതരശ്ച
സർവ്വാണി ഭൂതാനയനസൂയകയവ 4.70.79

യന്നഃ സുതതം തപ ഏതദീശ!

നിരന്ധസാം കാെമദഭ്രമപ്സു
സർവ്വം തവദതത്പുുഷ്സയ ഭൂവമ്നാ
വൃണീമവഹ വത പരിവതാഷ്ണായ 4.70.40
മനഃ സവയംഭൂർഭർഗവാൻ ഭവശ്ച
വയഽവനയ തവപാജ്ഞാനവിശുദ്ധസത്തവാഃ
അദൃ നൈപാരം അപി യന്മഹിമ്നഃ
സ്തുവന്തയവഥാ തവാഽഽത്മസമം ഗൃണീമഃ 4.70.41
നമഃ സമായ ശുദ്ധായ പുുഷ്ായ പരായ ച
വാസുവദവായ സത്തവായ തഭയം ഭഗവവത നമഃ 4.70.42
പ്രവചതസ്സുകൾ നാരദൻ പറഞ്ഞ ഭഗവന്മാഹാത്മയം ചിന്തിച്ച് ചിന്തിച്ച് തല്പദം പൂകി.

തജ്ജന്മ താനി കർമ്മാണി തദായസ്തന്മവനാ വചഃ

നൃണാം വയവനഹ വിശവാത്മാ വസവയവത ഹരിരീശവവര 4.71.9
കിം ജന്മഭിസ്ത്രിഭിർവവ്വഹ ലശൌക്ല സാവിത്രയാജ്ഞികകഃ
കർമ്മഭിർവ്വാ ത്രയീവപ്രാകക്തഃ പുവസാഽപി വിബുധായഷ്ാ 4.71.10
ശ്രുവതന തപസാ വാ കിം വവചാഭിശ്ചിത്തവൃത്തിഭിഃ
ബുദ്ധയാ വാ കിം നിപുണയാ വെവനന്ദ്രിയരാധസാ 4.71.11

കിം വാ വയാവഗന സാങ്വഖയന നയാസസവാദ്ധയായവയാരപി

86
കിം വാ വശ്രവയാഭിരകനയശ്ച ന യത്രാത്മപ്രവദാ ഹരിഃ 4.71.12
വശ്രയസാമപി സർവവ്വഷ്ാമാത്മാ ഹയവധിരർേതഃ
സർവവ്വഷ്ാമപി ഭൂതാനാം ഹരിരാത്മാഽഽത്മദഃ പ്രിയഃ 4.71.17
യഥാ തവരാർമ്മൂെനിവഷ്ചവനന
തൃപയന്തി തത്സ്ക്കന്ധഭുവജാപശാഖാഃ
പ്രാവണാപഹാരാച്ച യവഥന്ദ്രിയാണാം
തകഥവ സർവ്വാർഹണമചുവതജയാ 4.71.14

യകഥവ സൂരയാത്പ്രഭവന്തി വാരഃ

പുനശ്ച തസ്മിൻ പ്രവിശന്തി കാവെ
ഭൂതാനി ഭൂലമൌ സ്ഥിരജങ്ഗമാനി
തഥാ ഹരാവവവ ഗുണപ്രവാഹഃ 4.71.15
ഏതത്പദം തജ്ജഗദാത്മനഃ പരം
സകൃദവിഭാതം സവിതർയഥാ പ്രഭാ
യഥാസവവാ ജാഗ്രതി സുതശക്തവയാ
ദ്രവയക്രിയാജ്ഞാനഭിദാഭ്രമാതയയഃ 4.71.16
യഥാ നഭസയഭ്രതമഃപ്രകാശാ
ഭവന്തി ഭൂപാ ന ഭവന്തയനക്രമാൽ
ഏവം പവര ബ്രഹ്മണി ശക്തയസ്തവമൂ
രജസ്തമഃസത്തവമിതി പ്രവാഹഃ 4.71.1
വതകനകമാത്മാനമവശ,വദഹിനാം
കാെം പ്രധാനം പുുഷ്ം പവരശം
സവവതജസാ ധവസ്തഗുണപ്രവാഹ-
മാകത്മകഭാവവന ഭജധവമദ്ധാ 4.71.18
ദയയാ സർവ്വഭൂവതഷു സന്ത നൈയാ വയന വകന വാ
സർവ്വഭൂവതന്ദ്രിവയാപശാന്തയാ ച തഷ്യതയാശു ജനാർദ്ദനഃ 4.71.19
അപഹതസകകെഷ്ണാമൊത്മ-
നയവിരതവമധിതഭാവവനാപഹൂതഃ
87
നിജജനവശഗതവമാത്മവനാഽയ-
ന്ന സരതി ഛിദ്രവദക്ഷരഃ സതാം ഹി 4.71.20
ന ഭജതി കുമനീഷ്ിണാം സ ഇജയാം
ഹരിരധനാത്മധനപ്രിവയാ രസജ്ഞഃ
ശ്രുതധനകുെകർമ്മണാം മകദർവയ
വിദധതി പാപമകിഞ്ചവനഷു സത്സു 4.71.21
ശ്രിയമനചരതീം തദർേിനശ്ച
ദവിപദപതീൻ വിബുധാംശ്ച യത്സവപൂർണ്ണഃ
ന ഭജതി നിജഭൃതയവർഗതന്ത്രഃ
കഥമമുമുദവിസൃവജത് പുമാൻ കൃതജ്ഞഃ 4.71.22
ശ്രീശുകൻ പ്രിയവ്രതലെ കഥ പറയാൻ തടങ്ങി. പ്രിയവ്രതന് ഗാർഹസ്ഥയത്തിൽ
താല്പരയമില്ല. അവപ്പാൾ ബ്രഹ്മാവ് നാരദാദികവളാലടാുമിച്ച് അവിലട വന്ന്
പ്രയിവ്രതവന ഉപവദശിച്ച. പ്രിയവ്രതൻ ഗാർഹസ്ഥയം സവീകരിച്ച.
വിശവകർമ്മാവിലെ മകൾ ർഹിഷ്മതീവയ വിവാഹം കഴിച്ച. രമ്പത് മക്കളണ്ടായി.
വവലറാു ഭാരയയിൽ ഉത്തമൻ, താമസൻ, കരവതൻ ഇങ്ങലന മൂന്ന് മക്കളം
ഉണ്ടായി. അവദ്ദഹം വവണ്ടവിധം രാജയഭാരാദികൾ ഈശവരാർപ്പണമായി നടത്തി
വമാക്ഷം പ്രാപിച്ച. അവദ്ദഹത്തിലെ ആദയപുത്രൻ അനീേൻ പൂർവ്വചിത്തി എന്ന്
വപരായ അപ്സരസ്സിൽ ഭ്രമിച്ച് മരണവശഷ്ം ആ വൊകത്തിലെത്തി. അവദ്ദഹത്തിലെ
മകൻ നാഭി രാജാവായി. ഈശവരതെയനായ രു മകവന ആശിച്ച് യാഗം നടത്തി.
ഭഗവാൻ പ്രതയക്ഷനായി. ഋതവിക്കകൾ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നിവ ാധ താവതദമൃതം ബ്രവീമി

മാസൂയിതം വദവമർഹസയപ്രവമയം
വയം ഭവവസ്ത തത ഏഷ് മഹർഷ്ിർ-
വ്വഹാമ സർവവ്വ വിവശാ യസയ ദി നൈം 5.1.11(൧൩)
ന തസയ കശ്ചിത്തപസാ വിദയയാ വാ
ന വയാഗവീവരയണ മനീഷ്യാ വാ
കനവാർേധർകമ്മഃ പരതഃ സവവതാ വാ
കൃതം വിഹന്തം തനഭൃദ് വിഭൂയാൽ 5.1.12
ഭവായ നാശായ ച കർമ്മ കർത്തും
വശാകായ വമാഹായ സദാ ഭയായ
സുഖായ ദുഃഖായ ച വദഹവയാഗ-
88
മവയക്തദി നൈം ജനതാങ്ഗ! ധവത്ത 5.1.17
യദവാപി തന്തയാം ഗുണകർമ്മദാമഭിഃ
സുദുസ്തകരർവ്വത്സ! വയം സുവയാജിതാഃ
സർവവ്വ വഹാവമാ െിമീശവരായ
വപ്രാതാ നസീവ ദവിപവദ ചതഷ്പദഃ 5.1.14
ഈശാഭിസൃ നൈം ഹയവുന്ധ്മവഹഽങ്ഗ!
ദുഃഖം സുഖം വാ ഗുണകർമ്മസങ്ഗാൽ
ആസ്ഥായ തത്തദ് യദയങ്ക്ത നാഥ-
ശ്ചക്ഷുഷ്മതാന്ധാ ഇവ നീയമാനാഃ 5.1.15
മുവക്താഽപി താവദ് ിഭൃയാത്സവവദഹ-
മാരബ്ധമശ്നന്നഭിമാനശൂനയഃ
യഥാനഭൂതം പ്രതിയാതനിദ്രഃ
കിം തവനയവദഹായ ഗുണാൻ ന വൃങ്വക്ത 5.1.16
ഭയം പ്രമത്തസയ വവനഷ്വപി സയാദ്-
യതഃ സ ആവസ്ത സഹഷ്ട്സപത്ന്ഃ
ജിവതന്ദ്രിയസയാത്മരവതർബ്ബുധസയ
ഗൃഹാശ്രമഃ കിം ന കവരാതയവദയം 5.1.1
യഃ ഷ്ട്സപത്ന്ാൻ വിജിഗീഷ്മാവണാ
ഗൃവഹഷു നിർവ്വിശയ യവതത പൂർവ്വം
അവതയതി ദുർഗാശ്രിത ഊർജ്ജിതാരീൻ
ക്ഷീവണഷു കാമം വിചവരദ് വിപശ്ചിൽ 5.1.18
തവം തവബ്ജനാഭാങ്ഘ്രിസവരാജവകാശ-
ദുർഗാശ്രിവതാ നിർജ്ജിതഷ്ട്സപത്ന്ഃ
ഭുങ്വക്ഷവഹ വഭാഗാൻ പുുഷ്ാതിദി നൈാൻ
വിമുക്തസങ്ഗഃ പ്രകൃതിം ഭജസവ 5.1.19
ഭഗവാൻ മകനായി ജനിച്ച. നാഭി ഭഗവാന് ഋഷ്ഭൻ എന്ന് വപരി്ടുണ. നാഭി, ഋഷ്ഭൻ
വളർന്നവപ്പാൾ ഋഷ്ഭവന രാജാവായി അഭിവഷ്കം ലചയ്തു് നരനാരായണവര
പ്രാപിച്ച. ഋഷ്ഭൻ ഇന്ദ്രൻ നല്കിയ ജയന്തിവയ വിവാഹം ലചയ്തു 100 മക്കളണ്ടായി.

89
ആദയവത്തയാൾ ഭരതൻ. ഋഷ്ഭൻ വവണ്ടവണ്ണം രാജയഭാരം നടത്തി. ജനങ്ങൾക്കം
മക്കൾക്കം ഉപവദശങ്ങൾ ലകാടത്തു.

അർഹസി മുഹുരർഹത്തമാർഹണമസ്മാകമനപഥാനാം നവമാ നമ

ഇവതയതാവത് സദുപശിക്ഷിതം വകാഽർഹതി പുമാൻ പ്രകൃതി
ഗുണവയതികരമതിരനീശ ഈശവരസയ പരസയ പ്രകൃതി
പുുഷ്വയാരർവ്വാക്തനാഭിർന്നാമരൂപാകൃതിഭീ നിരൂപണം 5.7.4
സകെജനനികായവൃജിനനിരസനശിവതമപ്രവരഗുണഗകണകവദ
ശകഥനാദൃവത 5.7.5
പരിജനാനരാഗവിരചിതശ ളസംശബ്ദസെിെ
സിതകിസെയതളസികാദൂർവ്വാങ്കുകരരപി സംഭൃതയാ സപരയയാ
കിെ പരമ! പരിതഷ്യസി 5.7.6
അഥാനയാപി ന ഭവത ഇജയവയാുഭാര ഭരയാ
സമുചിതമർേമിവഹാപെഭാമവഹ 5.7.
ആത്മന ഏവാനസവനമഞ്ജസാവയതിവരവകണ വ ാഭൂയമാനാ
വശഷ്പുുഷ്ാർേസവരൂപസയ കിന്ത നാഥാശിഷ്
ആശാസാനാനാവമതദഭിസംരാധനമാത്രം ഭവിതമർഹതി 5.7.8
തദ് യഥാ ാെിശാനാം സവയമാത്മനഃ വശ്രയഃ പരമവിദുഷ്ാം പരമ !
പരമപുുഷ്! പ്രകർഷ്ക ുണയാ സവമഹിമാനം
ചാപവർഗാഖയമുപകല്പയിഷ്യൻ സവയം നാപചിത
ഏവവതരവദിവഹാപെക്ഷിതഃ 5.7.9
അഥായവമവ വവരാ ഹയർഹത്തമ! യർഹി ർഹിഷ്ി രാജർവഷ്ർ
വ്വരദർഷ്വഭാ ഭവാൻ നിജപുുവഷ്ക്ഷണവിഷ്യ ആസീൽ 5.7.10 (൧൩)
അസങ്ഗനിശിതജ്ഞാനാനെവിധൂതാവശഷ്മൊനാം
ഭവത്സവഭാവാനാമാത്മാരാമാണാം മുനീനാമനവരതപരിഗുണിത
ഗുണഗണപരമമങ്ഗളായനഗുണഗണകഥവനാഽസി 5.7.11

90
അഥ കഥഞ്ചിത് സ്ഖെനക്ഷുത്പതനജംഭണദുരവസ്ഥാനാദിഷു
വിവശാനാം നഃ സ്മരണായ ജവരമരണദശായാമപി
സകെകശ്മെനിരസനാനി തവ ഗുണകൃതനാമവധയാനി
വചനവഗാചരാണി ഭവന്ത 5.7.12
കിഞ്ചായം രാജർഷ്ിരപതയകാമഃ പ്രജാം ഭവാദൃശീമാശാസാന
ഈശവരമാശിഷ്ാം സവർഗാപവർഗവയാ-രപി ഭവന്തമുപധാവതി
പ്രജായാമർേപ്രതയവയാ ധനദമിവാധനഃ ഫെീകരണം 5.7.17
വകാ വാ ഇഹ വതഽപരാജിവതാഽപരാജിതയാ
മായയാനവസിതപദവയാനാവൃതമതിർവ്വിഷ്യവിഷ്രയാനാവൃത-
പ്രകൃതിരനപാസിതമഹച്ചരണഃ 5.7.14
യദു ഹ വാവ തവ പുനരദഭ്രകർത്തരിഹസമാഹൂതസ്തത്രാർേ
ധിയാം മന്ദാനാം നസ്തദ് യവദ്ദവവഹളനം വദവവദവാർഹസി
സാവമയന സർവ്വാൻ വ 5.7.15

ർഹിഷ്ി തസ്മിവന്നവ വിഷ്ണുദത്ത ഭഗവാൻ പരമർഷ്ിഭിഃ പ്രസാദിവതാ

നാവഭഃ പ്രിയചികീർഷ്യാ തദവവരാധായവന വമുവദവയാം
ധർമ്മാന്ദർശയിതകാവമാ വാതരശനാനാം
ശ്രമണാനാമൂർദ്ധവമന്ഥിനാം ശുക്ലയാ തനവവതാര 5.7.20
ഋഷ്ഭൻ ഭരതവന രാജാവാക്കി പരമഹംസാശ്രമത്തിൽ ാക്കി ജീവിതം കഴിച്ച്
കുടകാചെത്തിൽ വച്ച് കാ്ടുണതീയിൽ ശരീരം തയജിച്ച. ഭരതൻ വിശവരൂപലെ മകൾ
പഞ്ചജനിവയ വവ്ടുണ. അവർക്ക് അഞ്ചുമക്കളം ഉണ്ടായി. അന്ന് മുതൽ അജനാഭം
എന്ന വപരായ നാട് ഭാരതം എന്നവപരിൽ അറിയാൻ തടങ്ങി. മക്കവള രാജയഭാരം
ഏല്പിച്ച് അവദ്ദഹം പുെഹാശ്രമത്തിൽ വപായി ഭഗവാവന വസവിച്ച് മരിച്ച.
അന്തയകാെത്തു് രു മാൻകുെിയിലുള്ള പ്രിയം കാരണം അടത്ത ജന്മം രു
മാനായി ജനിലച്ചങ്കിലും പൂർവ്വജന്മസ്മൃതി ലകാണ്ട് ജീവിതം നിസ്സങ്ഗമായിതീർത്തു്
അടത്ത ജന്മം അങ്ഗിരവഗാത്രത്തിവെ ബ്രാഹ്മണഗൃഹത്തിൊയി.
സർവ്വജ്ഞനായിുലന്നങ്കിലും രു ജഡവനവപ്പാലെ ലപുമാറി. ഭദ്രകാളിവയ
പ്രതയക്ഷമായിക്കണ്ട. രഹൂഗണലനന്ന രാജാവിന് തവത്തവാപവദശങ്ങൾ നല്കി.
പതിനഞ്ചാമലത്ത അദ്ധയായത്തിൽ ഭരതലെ വംശവർണ്ണനയിൽ മഹാനായ
ഗയലനന്ന രാജാവിലെ മാഹാത്മയം ചുുക്കിപ്പറഞ്ഞു് ഭൂമിയലട വർണ്ണന.
നടക്കള്ള ഇളാവൃതത്തിൽ പരവമശവരൻ സങ്കർഷ്ണമൂർത്തിവയ സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നായം വദവഹാ വദഹഭാജാം നൃവൊവക

ക നൈാൻ കാമാനർഹവത വിഡ്ഭുജാം വയ
91
തവപാ ദിവയം പുത്രകാ വയന സത്തവം
ശുവദ്ധയദ് യസ്മാദ് ബ്രഹ്മലസൌഖയം തവനന്തം 5.5.1
മഹവത്സവാം ദവാരമാഹുർവ്വിമുവക്ത-
സ്തവമാദവാരം വയാഷ്ിതാം സങ്ഗിസങ്ഗം
മഹാന്തവസ്ത സമചിത്താഃ പ്രശാന്താ
വിമനയവഃ സുഹൃദഃ സാധവവാ വയ 5.5.2
വയ വാ മയീവശ കൃതലസൌഹൃദാർോ
ജവനഷു വദഹംഭരവാർത്തിവകഷു
ഗൃവഹഷു ജായാത്മജരാതിമത്സു
ന പ്രീതിയക്താ യാവദർോശ്ച വൊവക 5.5.7

നൂനം പ്രമത്തഃ കുുവത വികർമ്മ

യദിന്ദ്രിയപ്രീതയ ആപൃവണാതി
ന സാധു മവനയ യത ആത്മവനായ-
മസന്നപി വക്ലശദ ആസ വദഹഃ 5.5.4
പരാഭവസ്താവദവ ാധജാവതാ
യാവന്ന ജിജ്ഞാസത ആത്മതത്തവം
യാവത്ക്രിയാസ്താവദിദം മവനാ കവ
കർമ്മാത്മകം വയന ശരീര ന്ധഃ 5.5.5
ഏവം മനഃ കർമ്മവശം പ്രയങ്വക്ത
അവിദയയാഽഽത്മനുപധീയമാവന
പ്രീതിർന്ന യാവന്മയി വാസുവദവവ
ന മുചയവത വദഹവയാവഗന താവൽ 5.5.6
യദാ ന പശയതയയഥാ ഗുവണഹാം
സവാർവേ പ്രമത്തഃ സഹസാ വിപശ്ചിൽ
ഗതസ്മൃതിർവ്വിന്ദതി തത്ര താപാ-
നാസാദയ കമഥുനയമഗാരമജ്ഞഃ 5.5.
പുംസഃ സ്ത്രിയാ മിഥുനീഭാവവമതം
തവയാർമ്മിവഥാ ഹൃദയഗ്രന്ഥിമാഹുഃ
92
അവതാ ഗൃഹവക്ഷത്രസുതാതവികത്തർ-
ജനസയ വമാവഹാഽയമഹം മവമതി 5.5.8
യദാ മവനാ ഹൃദയഗ്രന്ഥിരസയ
കർമ്മാന വദ്ധാ ദൃഢ ആലവഥത
തദാ ജനഃ സമ്പരിവർത്തവതഽസ്മാ-
ന്മുക്തഃ പരം യാതയതിഹായ വഹതം 5.5.9
ഹംവസ ഗുലരൌ മയി ഭക്തയാനവൃത്തയാ
വിതൃഷ്ണയാ ദവന്ദവതിതിക്ഷയാ ച
സർവ്വത്ര ജവന്താർവ്വയസനാവഗതയാ
ജിജ്ഞാസയാ തപവസഹാനിവൃത്തയാ 5.5.10

മത്കർമ്മഭിർമ്മത്കഥയാ ച നിതയം
മവദ്ദവസങ്ഗാദ് ഗുണകീർത്തനാവന്മ
നിർകവ്വരസാവമയാപശവമന പുത്രാ
ജിഹാസയാ വദഹവഗഹാത്മബുവദ്ധഃ 5.5.11
അദ്ധയാത്മവയാവഗന വിവിക്തവസവയാ
പ്രാവണന്ദ്രിയാത്മാഭിജവയന സേയക്
സച്ഛ്രദ്ധയാ ബ്രഹ്മചവരയണ ശശവ-
ദസമ്പ്രമാവദന യവമന വാചാം 5.5.12
സർവ്വത്ര മദ്ഭാവവിചക്ഷവണന
ജ്ഞാവനന വിജ്ഞാനവിരാജിവതന
വയാവഗന ൃതുദയമസത്തവയവക്താ
െിങ്ഗം വയവപാവഹത് കുശവൊഽഹമാഖയം 5.5.17
കർമ്മാശയം ഹൃദയഗ്രന്ഥി ന്ധ-
മവിദയയാഽഽസാദിതമപ്രമത്തഃ
അവനന വയാവഗന യവഥാപവദശം
സമയഗ് വയവപാവഹയാപരവമത വയാഗാൽ 5.5.14
പുത്രാംശ്ച ശിഷ്യാംശ്ച നൃവപാ ഗുുർവ്വാ
മവല്ലാകകാവമാ മദനഗ്രഹാർേഃ
93
ഇേം വിമനുരനശിഷ്യാദതജ്ഞാൻ
ന വയാജവയത് കർമ്മസു കർമ്മമൂഢാൻ
കം വയാജയൻ മനവജാഽർേം െവഭത
നിപാതയൻ ന നൈദൃശം ഹി ഗർവത്ത 5.5.15
വൊകഃ സവയം വശ്രയസി ന നൈദൃ നൈിർ-
വയാഽർോൻ സമീവഹത നികാമകാമഃ
അവനയാനയകവരഃ സുഖവെശവഹവതാ-
രനന്തദുഃഖം ച ന വവദ മൂഢഃ 5.5.16

കസ്തം സവയം തദഭിവജ്ഞാ വിപശ്ചി-

ദവിദയായാമന്തവര വർത്തമാനം
ദൃ നൈവാ പുനസ്തം സഘൃണഃ കുബുദ്ധിം
പ്രവയാജവയദുത്പഥഗം യഥാന്ധം 5.5.1
ഗുുർന്ന സ സയാത് സവജവനാ ന സ സയാത്
പിതാ ന സ സയാജ്ജനനീ ന സാ സയാത്
കദവം ന തത് സയാന്ന പതിശ്ച സ സയാ-
ന്ന വമാചവയതദ് യഃ സമുവപതമൃതും 5.5.18
ഇദം ശരീരം മമ ദുർവ്വിഭാവയം
സത്തവം ഹി വമ ഹൃദയം യത്ര ധർമ്മഃ
പൃവഷ്ഠ കൃവതാ വമ യദധർമ്മ ആരാ-
ദവതാ ഹി മാമൃഷ്ഭം പ്രാഹുരാരയാഃ 5.5.19
തസ്മാദ് ഭവവന്താ ഹൃദവയന ജാതാഃ
സർവവ്വ മഹീയാംസമമും സനാഭം
അക്ലി നൈബുദ്ധയാ ഭരതം ഭജദ്ധവം
ശുശ്രൂഷ്ണം തദ്ഭരണം പ്രജാനാം 5.5.20
ഭൂവതഷു വീുദ്ഭയ ഉദുത്തമാ വയ
സരീസൃപാവസ്തഷു സവ ാധനിഷ്ഠാഃ
തവതാ മനഷ്യാഃ പ്രഥമാസ്തവതാഽപി
ഗന്ധർവ്വസിദ്ധാഃ വിബുധാനഗാ വയ 5.5.21

94
വദവാസുവരവഭയാ മ വത്പ്രധാനാ
ദക്ഷാദവയാ ബ്രഹ്മസുതാസ്തു വതഷ്ാം
ഭവഃ പരഃ വസാഽഥ വിരിഞ്ചവീരയഃ
സ മത്പവരാഽഹം ദവിജവദവവദവഃ 5.5.22
ന ബ്രാഹ്മകണസ്തുെവയ ഭൂതമനയൽ
പശയാമി വിപ്രാഃ കിമതഃ പരം ത
യസ്മിന്നൃഭിഃ പ്രഹുതം ശ്രദ്ധയാഹ-
മശ്നാമി കാമം ന തഥാനിവഹാവത്ര 5.5.27

ൃതാ തനൂുശതീ വമ പുരാണീ

വയവനഹ സത്തവം പരമം പവിത്രം
ശവമാ ദമഃ സതയമനഗ്രഹശ്ച
തപസ്തിതിക്ഷാനഭവശ്ച യത്ര 5.5.24
മവത്താഽപയനന്താത് പരതഃ പരസ്മാൽ
സവർഗാപവർഗാധിപവതർന്ന കിഞ്ചിൽ
വയഷ്ാം കിമു സയദിതവരണ വതഷ്ാ-
മകിഞ്ചനാനാം മയി ഭക്തിഭാജാം 5.5.25
സർവ്വാണി മദ്ധിഷ്ണയതയാ ഭവദ്ഭി-
ശ്ചരാണി ഭൂതാനി സുതാ ധ്രുവാണി
സംഭാവിതവയാനി പവദ പവദ വവാ
വിവിക്തദൃഗ്ഭിസ്തദു ഹാർഹണം വമ 5.5.26
മവനാവവചാദൃക്കരവണഹിതസയ
സാക്ഷാത്കൃതം വമ പരി ർഹണം ഹി
വിനാ പുമാൻ വയന മഹാവിവമാഹാൽ
കൃതാന്തപാശാന്ന വിവമാക്തമീവശൽ 5.5.2
ഇതി വതഷ്ാം വൃഷ്ളാനാം രജസ്തമഃ പ്രകൃതീനാം
ധനമദരജഉത്സിക്തമനസാം ഭഗവത്കൊവീരകുെം
കദർേീകൃവതയാത്പവഥന കസവരം വിഹരതാം
ഹിംസാവിഹാരാണാം കർമ്മാതിദാുണം യദ്ബ്രഹ്മഭൂതസയ
സാക്ഷാത്ബ്രഹ്മർഷ്ിസുതസയ നിർകവ്വരസയ സർവ്വഭൂതസുഹൃദഃ
95
സൂനായാമപയനനമതമാെംഭനം തദുപെഭയ
ബ്രഹ്മവതജസാതിദുർവ്വിഷ്വഹണ ദന്ദഹയമാവനന വപുഷ്ാ
സഹവസാച്ചചാട കസവ വദവീ ഭദ്രകാളീ 5.9.1

അവകാവിദഃ വകാവിദവാദവാദാൻ
വദസയവഥാ നാതിവിദം വരിഷ്ഠഃ
ന സൂരവയാ ഹി വയവഹാരവമനം
തത്തവാവമർവശന സഹാമനന്തി 5.11.1
തകഥവ രാജന്നുഗാർഹവമധ-
വിതാനവിവദയാുവിജംഭിവതഷു
ന വവദവാവദഷു ഹി ത്തവവാദഃ
പ്രാവയണ ശുവദ്ധാ ന ചകാസ്തി സാധുഃ 5.11.2(൧൪)
ന തസയ തത്തവഗ്രഹണായ സാക്ഷാദ്-
വരീയസീരപി വാചഃ സമാസൻ
സവവപ്ന നിുക്തയാ ഗൃഹവമധിലസൌഖയം
ന യസയ വഹയാനമിതം സവയം സയാൽ 5.11.7
യാവന്മവനാ രജസാ പുുഷ്സയ
സവത്തവന വാ തമസാ വാനുദ്ധം
വചവതാഭിരാകൂതിഭിരാതവനാതി
നിരങ്കുശം കുശെം വചതരം വാ 5.11.4
സ വാസനാത്മാ വിഷ്വയാപരവക്താ
ഗുണപ്രവാവഹാ വികൃതഃ വഷ്ാഡശാത്മാ
ിഭ്രത് പൃഥങ്നാമഭി രൂപവഭദ-
മന്തർബ്ബഹി നൈവം ച പുകരസ്തവനാതി 5.11.5
ദുഃഖം സുഖം വയതിരിക്തം ച തീവ്രം
കാവൊപപന്നം ഫെമാവയനക്തി
ആെിങ്ഗയമായാരചിതാന്തരാത്മാ
സവവദഹിനം സംസൃതിചക്രകൂടഃ 5.11.6

താവാനയം വ്വഹാരഃ സദാവിഃ

96
വക്ഷത്രജ്ഞസാവക്ഷയാ ഭവതി സ്ഥൂെസൂക്ഷ്മ്ഃ
തസ്മാന്മവനാ െിങ്ഗമവദാ വദന്തി
ഗുണാഗുണതവസയ പരാവരസയ 5.11.

ഗുണാനരക്തം വയസനായ ജവന്താഃ

വക്ഷമായ കനർഗുണയമവഥാ മനഃ സയാൽ
യഥാ പ്രദീവപാ ഘൃതവർത്തിമശ്നൻ
ശിഖാഃ സധൂമാ ഭജതി ഹയനയദാ സവം
പദം തഥാ ഗുണകർമ്മാന ദ്ധം
വൃത്തീർമ്മനഃ ശ്രയവതഽനയത്ര തത്തവം 5.11.8
ഏകാദശാസൻ മനവസാ ഹി വൃത്തയ
ആകൂതയഃ പഞ്ച ധിവയാഽഭിമാനഃ
മാത്രാണി കർമ്മാണി പുരം ച താസാം
വദന്തി കഹകാദശ വീര ! ഭൂമീഃ 5.11.9

ഗന്ധാകൃതിസ്പർശരസശ്രവാംസി
വിസർഗരതയർത്തയഭിജല്പശില്പാഃ
ഏകാദശം സവീകരണം മവമതി
ശയ്യയാമഹം ദവാദശവമക ആഹുഃ 5.11.10
ദ്രവയസവഭാവാശയകർമ്മകാകെ-
വരകാദശാമീ മനവസാ വികാരാഃ
സഹസ്രശഃ ശതശഃ വകാടിശശ്ച
വക്ഷത്രജ്ഞവതാ ന മിവഥാ ന സവതഃ സുഃ 5.11.11
വക്ഷത്രജ്ഞ ഏതാ മനവസാ വിഭൂതീർ-
ജീവസയ മായാരചിതസയ നിതയാഃ
ആവിർഹിതാഃ കവാപി തിവരാഹിതാശ്ച
ശുവദ്ധാ വിചവ നൈ ഹയവിശുദ്ധകർത്തുഃ 5.11.12
വക്ഷത്രജ്ഞ ആത്മാ പുുഷ്ഃ പുരാണഃ
സാക്ഷാത് സവയവഞ്ജയാതിരജഃ പവരശഃ
നാരായവണാ ഭഗവാൻ വാസുവദവഃ
സവമായയാഽഽത്മനയവധീയമാനഃ 5.11.17
97
യഥാനിെഃ സ്ഥാവരജങ്ഗമാനാ-
മാത്മസവരൂവപണ നിവി നൈ ഈവശൽ
ഏവം പവരാ ഭഗവാൻ വാസുവദവഃ
വക്ഷത്രജ്ഞ ആവത്മദമനപ്രവി നൈഃ 5.11.14
ന യാവവദതാം തനഭൃന്നവരന്ദ്ര !
വിധൂയ മായാം വയവനാദവയന
വിമുക്തസങ്വഗാ ജിതഷ്ട്സപവത്ന്ാ
വവദാത്മതത്തവം ഭ്രമതീഹ താവൽ 5.11.15
ന യാവവദതന്മന ആത്മെിങ്ഗം
സംസാരതാപാവപനം ജനസയ
യവച്ഛാകവമാഹാമയരാഗവൊഭ-
കവരാന ന്ധം മമതാം വിധവത്ത 5.11.16

ഭ്രാതൃവയവമനം തദദഭ്രവീരയ-
മുവപക്ഷയാവധയധിതമപ്രമത്തഃ
ഗുവരാർഹവരശ്ചരവണാപാസനാവസ്ത്രാ
ജഹി വയളീകം സവയമാത്മവമാഷ്ം 5.11.1
അയം ജവനാ നാമ ചെൻ പൃഥിവയാം
യഃ പാർേിവഃ പാർേിവ ! കസയ വഹവതാഃ
തസയാപി ചാങ്വഘ്രയാരധി
ഗുെ്ഫജങ് ാജാനൂുമവദ്ധയാരശിവരാധരാംസാഃ 5.12.5
അംവസാഽധി ദാർവ്വീ ശി ികാ ച യസയാം
ലസൌവീരരാവജതയപവദശ ആവസ്ത
യസ്മിൻ ഭവാൻ രൂഢനിജാഭിമാവനാ
രാജാസ്മി സിന്ധഷ്വിതി ദുർമ്മദാന്ധഃ 5.12.6
വശാചയാനിമാംസ്തവമധിക നൈദീനാൻ
വി നൈയാ നിഗൃഹ്ണന്നിരനഗ്രവഹാഽസി
ജനസയ വഗാതാസ്മി വികേമാവനാ
ന വശാഭവസ വൃദ്ധസഭാസു ൃ നൈഃ 5.12.
98
യദാ ക്ഷിതാവവവ ചരാചരസയ
വിദാമ നിഷ്ഠാം പ്രഭവം ച നിതയം
തന്നാമവതാഽനയദ് വയവഹാരമൂെം
നിരൂപയതാം സത് ക്രിയയാനവമയം 5.12.8
ഏവം നിുക്തം ക്ഷിതിശബ്ദവൃത്ത-
മസന്നിധാനാത് പരമാണവവാ വയ
അവിദയയാ മനസാ കല്പിതാവസ്ത
വയഷ്ാം സമൂവഹന കൃവതാ വിവശഷ്ഃ 5.12.9
ഏവം കൃശം സ്ഥൂെമു് ർൃഹഹദ് യ-
ദസച്ച സജ്ജീവമജീവമനയൽ
ദ്രവയസവഭാവാശയകാെകർമ്മ-
നാമ്നാജയാവവഹി കൃതം ദവിതീയം 5.12.10

ജ്ഞാനം വിശുദ്ധം പരമാർേവമക-

മനന്തരം തവ ഹിർബ്രഹ്മ സതയം
പ്രതയക്പ്രശാന്തം ഭഗവച്ഛബ്ദസംജ്ഞം
യദവാസുവദവം കവവയാ വദന്തി 5.12.11
രഹൂഗകണതത്തപസാ ന യാതി
ന വചജയയാ നിർവ്വപണാദ് ഗൃഹാദ് വാ
ന ഛന്ദസാ കനവ ജൊനിസൂകരയർ-
വ്വിനാ മഹത്പാദരവജാഭിവഷ്കം 5.12.12
യവത്രാത്തമവലാകഗുണാനവാദഃ
പ്രസ്തൂയവത ഗ്രാമയകഥാവി ാതഃ
നിവഷ്വയമാവണാനദിനം മുമുവക്ഷാർ-
മ്മതിം സതീം യച്ഛതി വാസുവദവവ 5.12.17
അഹം പുരാ ഭരവതാ നാമ രാജാ
വിമുക്തദൃ നൈശ്രുതസങ്ഗ ന്ധഃ
ആരാധനം ഭഗവത ഈഹമാവനാ
മൃവഗാഽഭവം മൃഗസങ്ഗാദ്ധതാർേഃ 5.12.14
99
സാ മാം സ്മൃതിർമൃഗവദവഹഽപി വീര !
കൃഷ്ണാർച്ചനപ്രഭവാ വനാ ജഹാതി
അവഥാ അഹം ജനസങ്ഗാദസങ്വഗാ
വിശങ്കമാവനാഽവിവൃതശ്ചരാമി 5.12.15
തസ്മാന്നവരാഽസങ്ഗസുസങ്ഗജാത-
ജ്ഞാനാസിവനകഹവ വിവൃക്ണവമാഹഃ
ഹരിം തദീഹാകഥനശ്രുതാഭയാം
െബ്ധസ്മൃതിർയാതയതിപാരമധവനഃ 5.12.16
ഭദ്രാശവലമന്ന കിഴവക്ക രാജയത്തു് ഭദ്രശ്രവസ്സുകൾ ഭഗവാലെ
ഹയശീർഷ്ാവതാരവത്ത സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ഓം നവമാ ഭഗവവത മഹാപുുഷ്ായ

സർവ്വഗുണസങ്ഖയാനായാനന്തായാവയക്തായ നമ ഇതി 5.1 .1

ഭവജ ഭജനയാരണപാദപങ്കജം
ഭഗസയ കൃയസയ പരം പരായണം
ഭവക്തഷ്വെം ഭാവിതഭൂതഭാവനം
ഭവാപഹം തവാ ഭവഭാവമീശവരം 5.1 .18
ന യസയ മായാഗുണചിത്തവൃത്തിഭിർ-
ന്നിരീക്ഷവതാ ഹയണവപി ദൃ നൈിരജയവത
ഈവശ യഥാ വനാഽജിതമനുരംഹസാം
കസ്തം ന മവനയത ജിഗീഷുരാത്മനഃ 5.1 .19

അസദ്ദൃവശാ യഃ പ്രതിഭാതി മായയാ

ക്ഷീവ വ മധവാസവതാമ്രവൊചനഃ
ന നാഗവവധവാഽർഹണ ഈശിവര ഹ്രിയാ
യത്പാദവയാഃ സ്പർശനധർഷ്ിവതന്ദ്രിയാഃ 5.1 .20
യമാഹുരസയ സ്ഥിതിജന്മസംയമം
ത്രിഭിർവ്വിഹീനം യമനന്തമൄഷ്യഃ
ന വവദ സിദ്ധാർേമിവ കവചിത് സ്ഥിതം
100
ഭൂമണ്ഡെം മൂർദ്ധസഹസ്രധാമസു 5.1 .21
യസയാദയ ആസീദ്ഗുണവിഗ്രവഹാ മഹാൻ
വിജ്ഞാനധിവഷ്ണയാ ഭഗവാനജഃ കിെ
യത്സംഭവവാഽഹം ത്രിവൃതാ സവവതജസാ
കവകാരികം താമസകമന്ദ്രിയം സൃവജ 5.1 .22
ഏവത വയം യസയ വവശ മഹാത്മനഃ
സ്ഥിതാഃ ശകുന്താ ഇവ സൂത്രയന്ത്രിതാഃ
മഹാനഹം കവകൃതതാമവസന്ദ്രിയാഃ
സൃജാമ സർവവ്വ യദനഗ്രഹാദിദം 5.1 .27
യന്നിർമ്മിതാം കർഹയപി കർമ്മപർവ്വണീം
മായാം ജവനായം ഗുണസർഗവമാഹിതഃ
ന വവദ നിസ്താരണവയാഗമഞ്ജസാ
തകസ്മ നമവസ്ത വിെവയാദയാത്മവന 5.1 .24
ഓം നവമാ ഭഗവവത ധർമ്മായാത്മവിവശാധനായ നമ ഇതി 5.18.2
അവഹാ വിചിത്രം ഭഗവദവിവച നൈിതം
ഘ്നന്തം ജവനാഽയം ഹി മിഷ്ൻ ന പശയതി
ധയായന്നസദ് യർഹി വികർമ്മ വസവിതം
നിർഹൃതയ പുത്രം പിതരം ജിജീവിഷ്തി 5.18.7
വദന്തി വിശവം കവയഃ സ്മ നശവരം
പശയന്തി ചാദ്ധയാത്മവിവദാ വിപശ്ചിതഃ
തഥാപി മുഹയന്തി തവാജ! മായയാ
സുവിസ്മിതം കൃതയമജം നവതാഽസ്മി തം 5.18.4
വിവശവാത്ഭവസ്ഥാനനിവരാധകർമ്മ വത
ഹയകർത്തുരങ്ഗീകൃതമപയപാവൃതഃ
യക്തം ന ചിത്രം തവയി കാരയകാരവണ
സർവ്വാത്മനി വയതിരിവക്ത ച വസ്തുതഃ 5.18.5
വവദാൻ യഗാവന്ത തമസാ തിരസ്കൃതാൻ
101
രസാതൊദ് വയാ നൃതരങ്ഗവിഗ്രഹഃ
പ്രതയാദവദ കവ കവവയഽഭിയാചവത
തകസ്മ നമവസ്തഽവിതവഥഹിതായ ഇതി 5.18.6
അതിലെ കിഴക്ക് നരസിംഹവത്ത പ്രഹ്ലാദൻ സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ഓം നവമാ ഭഗവവത നരസിംഹായ നമവസ്തജവസ്തജവസ

ആവിരാവിർഭവ വജ്രനഖ! വജ്രദംഷ്ട്ര ! കർമ്മാശയാൻ രന്ധയ
രന്ധയ തവമാ ഗ്രസ ഗ്രസ ഓം സവാഹാ. അഭയമഭയമാത്മനി ഭൂയിഷ്ഠ
ഓം ക്ഷ്ലറൌം 5.18.8

സവസ്തയസ്തു വിശവസയ ഖെഃ പ്രസീദതാം

ധയായന്ത ഭൂതാനി ശിവം മിവഥാ ധിയാ
മനശ്ച ഭദ്രം ഭജതാദവധാക്ഷവജ
ആവവശയതാം വനാ മതിരപയകഹതകീ 5.18.9
മാഗാരദാരാത്മജവിത്ത ന്ധഷു
സങ്വഗാ യദി സയാദ് ഭഗവത്പ്രിവയഷു നഃ
യഃ പ്രാണവൃത്തയാ പരിത നൈ ആത്മവാൻ
സിദ്ധയതയദൂരാന്ന തവഥന്ദ്രിയപ്രിയഃ 5.18.10
യത്സങ്ഗെബ്ധം നിജവീരയകവഭവം
തീർേം മുഹുഃ സംസ്പൃശതാം ഹി മാനസം
ഹരതയവജാഽന്തഃ ശ്രുതിഭിർഗവതാങ്ഗജം
വകാ കവ ന വസവവത മുകുന്ദവിക്രമം 5.18.11

യസയാസ്തി ഭക്തിർഭഗവതയകിഞ്ചനാ
സർകവ്വർഗുകണസ്തത്ര സമാസവത സുരാഃ
ഹരാവഭക്തസയ കുവതാ മഹദ്ഗുണാ
മവനാരവഥനാസതി ധാവവതാ ഹിഃ 5.18.12
ഹരിർഹി സാക്ഷാദ് ഭഗവാൻ ശരീരിണാ-
മാത്മാ ഝഷ്ാണാമിവ വതായമീപ്സിതം
ഹിതവാ മഹാംസ്തം യദി സജ്ജവത ഗൃവഹ
തദാ മഹത്തവം വയസാ ദമ്പതീനാം 5.18.17
102
തസ്മാദ് രവജാരാഗവിഷ്ാദമനു-
മാനസ്പൃഹാഭയകദനയാധിമൂെം
ഹിതവാ ഗൃഹം സംസൃതിചക്രവാളം
നൃസിംഹപാദം ഭജതാകുവതാഭയമിതി 5.18.14
പടിഞ്ഞാറ് വകതമാെത്തിൽ രമാവദവി ഹൃഷ്ീവകശനായ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ഓം ഹ്രാം ഹ്രീം ഹ്രൂം ഓം നവമാ ഭഗവവത ഹൃഷ്ീവകശായ

സർവ്വഗുണവിവശകഷ്ർവ്വിെക്ഷിതാത്മവന ആകൂതീനാം ചിത്തീനാം
വചതസാം വിവശഷ്ാണാം ചാധിപതവയ വഷ്ാഡശകൊയ
ച്ഛവന്ദാമയായാന്നമയായാമൃതമയായ സർവ്വമയായ സഹവസ
ഓജവസ ൊയ കാന്തായ കാമായ നമവസ്ത ഉഭയത്ര ഭൂയാൽ 5.18.18
സ്ത്രിവയാ വ്രകതസ്തവാ ഹൃഷ്ീവകശവരം സവവതാ
ഹയാരാദ്ധയ വൊവക പതിമാശാസവതഽനയം
താസാം ന വത കവ പരിപാന്തയപതയം
പ്രിയം ധനായൂംഷ്ി യവതാഽസവതന്ത്രാഃ 5.18.19
സ കവ പതിഃ സയാദകുവതാഭയഃ സവയം
സമന്തതഃ പാതി ഭയാതരം ജനം
സ ഏക ഏവവതരഥാ മിവഥാ ഭയം
കനവാത്മൊഭാദധിമനയവത പരം 5.18.20(൧൫)
യാ തസയ വത പാദസവരാുഹാർഹണം
നികാമവയത് സാഖിെകാമെമ്പടാ
തവദവ രാസീപ്സിതമീപ്സിവതാഽർച്ചിവതാ
യദ് ഭനയാച്ഞാ ഭഗവൻ! പ്രതപയവത 5.18.21

മത്പ്രാതവയഽവജശസുരാസുരാദയ-
സ്തപയന്ത ഉഗ്രം തപ ഐന്ദ്രിവയധിയഃ
ഋവത ഭവത്പാദപരായണാൻ ന മാം
വിന്ദന്തയഹം തവദ്ധൃദയാ യവതാഽജിത ! 5.18.22

സ തവം മമാപയചുത ! ശീർഷ്ണി വന്ദിതം

103
കരാംബുജം യത്തവദധായി സാതവതാം
ിഭർഷ്ി മാം െക്ഷ്മ് വവരണയ! മായയാ
ക ഈശവരവസയഹിതമൂഹിതം വിഭുരിതി 5.18.27
വടക്ക് രമയകരാജയത്തു് സതയവ്രതൻ മത്സയാവതാരവത്ത സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ഓം നവമാ ഭഗവവത മുഖയതമായ നമഃ സത്തവായ പ്രാണാലയൌജവസ

സഹവസ ൊയ മഹാമത്സയായ നമ ഇതി 5.18.25
അന്തർബ്ബഹിശ്ചാഖിെവൊകപാെകക-
രദൃ നൈരൂവപാ വിചരസുുസവനഃ
സ ഈശവരസ്തവം യ ഇദം വവശഽനയ-
ന്നാമ്നാ യഥാ ദാുമയീം നരഃ സ്ത്രിയം 5.18.26
യം വൊകപാൊഃ കിെ മത്സരജവരാ
ഹിതവാ യതവന്താഽപി പൃഥക്സ്വമതയ ച
പാതം നവശകുർദവിപദശ്ചതഷ്പദഃ
സരീസൃപം സ്ഥാു് യദത്ര ദൃശയവത 5.18.2

ഭവാൻ യഗാന്താർണ്ണവ ഊർമ്മിമാെിനി

വക്ഷാണീമിമാവമാഷ്ധിവീുധാം നിധിം
മയാ സവഹാു ക്രമവതഽജ ഓജസാ
തകസ്മ ജഗത്പ്രാണഗണാത്മവന നമ ഇതി 5.18.28
ഹിരണ്മയത്തിൽ കൂർമ്മാവതാരലത്ത അരയമാക്കൾ സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ഓം നവമാ ഭഗവവത അകൂപാരായ

സർവ്വസത്തവഗുണവിവശഷ്യാനപെക്ഷിതസ്ഥാനായ നവമാ
വർഷ്മവണ നവമാ ഭൂവമ്ന നവമാ നവമാവസ്ഥാനായ നമവസ്ത 5.18.70
യദ്രൂപവമതന്നിജമായയാർപ്പിത-
മർേസവരൂപം ഹുരൂപരൂപിതം
സങ്ഖയാ ന യസയാസ്തയയവഥാപെംഭനാ-
ത്തകസ്മ നമവസ്തഽവയപവദശരൂപിവണ 5.18.71
ജരായജം വസവദജമണ്ഡവജാദ്ഭിദം
104
ചരാചരം വദവർഷ്ിപിതൃഭൂതകമന്ദ്രിയം
ലദയൌഃ ഖം ക്ഷിതിഃ കശെസരിത്സമുദ്ര-
ദവീപഗ്രഹർവക്ഷതയഭിവധയ ഏകഃ 5.18.72

യസ്മിന്നസങ്വഖയയവിവശഷ്നാമ-
രൂപാകൃലതൌ കവിഭിഃ കല്പിവതയം
സങ്ഖയാ യയാ തത്തവദൃശാപനീയവത
തകസ്മ നമഃ സാങ്ഖയനിദർശനായ വത ഇതി 5.18.77
ഏറ്റവം വടക്ക് കുുരാജയത്തു് വരാഹാവതാരവത്ത ഭൂമിവദവി സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ഓം നവമാ ഭഗവവത മന്ത്രതത്തവെിങ്ഗായ യജ്ഞക്രതവവ

മഹാധവരാവയവായ മഹാപുുഷ്ായ നമഃ കർമ്മശുക്ലായ ത്രിയഗായ
നമവസ്ത 5.18.75
യസയ രൂപം കവവയാ വിപശ്ചിവതാ
ഗുവണഷു ദാുഷ്വിവ ജാതവവദസം
മഥ്നന്തി മഥ്നാ മനസാ ദിദൃക്ഷവവാ
ഗൂഢം ക്രിയാർകേർന്നമ ഈരിതാത്മവന 5.18.76
ദ്രവയക്രിയാവഹതവയവനശകർത്തൃഭിർ-
മ്മായാഗുകണർവ്വസ്തുനിരീക്ഷിതാത്മവന
അനവീക്ഷയാങ്ഗാതിശയാത്മബുദ്ധിഭിർ-
ന്നിരസ്തമായാകൃതവയ നവമാ നമഃ 5.18.7
കവരാതി വിശവസ്ഥിതിസംയവമാദയം
യവസയപ്സിതം വനപ്സിതമീക്ഷിതർഗ്ഗുകണഃ
മായാ യഥാവയാ ഭ്രമവത തദാശ്രയം
ഗ്രാവ്വണാ നമവസ്ത ഗുണകർമ്മസാക്ഷിവണ 5.18.78
പ്രമഥയ കദതയം പ്രതിവരണം മൃവധ
വയാ മാം രസായാ ജഗദാദിസൂകരഃ
കൃതവാഗ്രദംവഷ്ട്ര നിരഗാദുദനവതഃ
ക്രീഡന്നിവവഭഃ പ്രണതാസ്മി തം വിഭുമിതി 5.18.79

105
ഹരിവർഷ്ത്തിനം ലതക്ക് കിമ്പുഷ്വർഷ്ത്തിെിുന്ന് ഹനൂമാൻ ശ്രീരാമലന
സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ഓം നവമാ ഭഗവവത ഉത്തമവലാകായ നമ ആരയ െക്ഷണശീെവ്രതായ

നമ ഉപശിക്ഷിതാത്മന ഉപാസിതവൊകായ നമഃ
സാധുവാദനികഷ്ണായ നവമാ ബ്രഹ്മണയവദവായ മഹാപുുഷ്ായ
മഹാരാജായ നമ ഇതി 5.19.7
യത്തദവിശുദ്ധാനഭവമാത്രവമകം
സവവതജസാ ധവസ്തഗുണവയവസ്ഥം
പ്രതയക്പ്രശാന്തം സുധിവയാപെംഭനം
ഹയനാമരൂപം നിരഹം പ്രപവദയ 5.19.4
മർത്തയാവതാരസ്തവിഹ മർത്തയശിക്ഷണം
രവക്ഷാവധാകയവ ന വകവെം വിവഭാഃ
കുവതാഽനയഥാ സയാദ് രമതഃ സവ ആത്മനഃ
സീതാകൃതാനി വയസനാനീശവരസയ 5.19.5
ന കവ സ ആത്മാഽഽത്മവതാം സുഹൃത്തമഃ
സക്തസ്ത്രിവൊകയാം ഭഗവാൻ വാസുവദവഃ
ന സ്ത്രീകൃതം കശ്മെമശ്നവീത
ന െക്ഷ്മ്ണം ചാപി വിഹാതമർഹതി 5.19.6
ന ജന്മ നൂനം മഹവതാ ന ലസൌഭഗം
ന വാങ് ന ബുദ്ധിർന്നാകൃതിവസ്താഷ്വഹതഃ
കതർയദവിസൃ നൈാനപി വനാ വലനൌകസ-
ശ്ചകാര സവഖയ ത െക്ഷ്മ്ണാഗ്രജഃ 5.19.
സുവരാഽസുവരാ വാപയത വാനവരാ നരഃ
സർവ്വാത്മനാ യഃ സുകൃതജ്ഞമുത്തമം
ഭവജത രാമം മനജാകൃതിം ഹരിം
106
യ ഉത്തരാനനയത്വകാസൊൻ ദിവമിതി 5.19.8
ഏറ്റവം ലതക്ക് ഭാരതത്തിെിുന്ന് നാരദൻ നരനാരായണന്മാവര സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ഓം നവമാ ഭഗവവത ഉപശമശീൊവയാപരതാനാത്മയായ നവമാഽകി

ഞ്ചനവിത്തായ ഋഷ്ിഋഷ്ഭായ നരനാരായണായ പരമഹംസപരമ
ഗുരവവ ആത്മാരാമാധിപതവയ നവമാനമഇതി 5.19.11
ഗായതി വചദം-
കർത്താസയ സർഗാദിഷു വയാ ന ധയവത
ന ഹനയവത വദഹഗവതാഽപി കദഹികകഃ
ദ്രഷ്്ടർന്ന ദൃഗയസയ ഗുകണർവ്വിദൂഷ്യവത
തകസ്മ നവമാഽസക്തവിവിക്തസാക്ഷിവണ 5.19.12
ഇദം ഹി വയാവഗശവര ! വയാഗകനപുണം
ഹിരണയഗർവഭാ ഭഗവാൻ ജഗാദ യൽ
യദന്തകാവെ തവയി നിർഗ്ഗുവണ മവനാ
ഭക്തയാ ദധീവതാജ്ഝിതദുഷ്കവള രഃ 5.19.17

യകഥഹികാമുഷ്മികകാമെമ്പടഃ
സുവതഷു ദാവരഷു ധവനഷു ചിന്തയൻ
ശവങ്കത വിദവാൻ കുകവള രാതയയാദ്-
യസ്തസയ യത്ന്ഃ ശ്രമ ഏവ വകവെം 5.19.14
തന്നഃ പ്രവഭാ ! തവം കുകവള രാർപ്പിതാം
തവന്മായയാഹം മമതാമവധാക്ഷജ!
ഭിന്ദയാമ വയനാശു വയം സുദുർഭിദാം
വിവധഹി വയാഗം തവയി നഃ സവഭാവമിതി 5.19.15
ഹംസാദികൾ സൂരയവനയം (5.20.5) ശാല്മെിയിൽ ശ്രുതധരാദികൾ ചന്ദ്രവനയം
(5.20.11) കുശദവീപിൽ കുളകന്മാർ അനിവയയം (5.20.1 ) ലക്രൌഞ്ചദവീപിൽ
പുുഷ്ാദികൾ വുണവനയം (5.20.27) ശാകത്തിൽ ഋതവ്രതാദികൾ
വായവിവനയം (5.20.28) പു്കരത്തിൽ വീതിവഹാത്രൻ ശ്രീഹരിവയയം സ്തുതിയ്ക്കുന്ന
(5.20.77). പിലന്ന ശ്രീശുകൻ സൂരയവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന (5.20.47).

107
പിലന്ന ആദിതയഗതിപറഞ്ഞു ഗ്രഹങ്ങവളയം നക്ഷത്രങ്ങവളയം പ്രപഞ്ചത്തിലെ
ശിശുമാരരൂപവം വർണ്ണിച്ച് ഭൂമിയ്ക്കു് താലഴയള്ള അതൊദിവൊകങ്ങവള വർണ്ണിച്ച.
പതിന്നാലു വൊകങ്ങവളയം താമന്ന ആദിവശഷ്വന നാരദൻ സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

പ്രത്ന്സയ വിവഷ്ണാ രൂപം യത് സതയസയർത്തസയ ബ്രഹ്മണഃ

അമൃതസയ ച മൃവതയാശ്ച സൂരയമാത്മാനമീമഹീതി 5.20.5
സവവഗാഭിഃ പിതൃവദവവവഭയാ വിഭജൻ കൃഷ്ണശുക്ലവയാഃ
പ്രജാനാം സർവ്വാസാം രാജാന്ധഃ വസാവമാ ന ആസ്തവിതി 5.20.12
പരസയ ബ്രഹ്മണഃ സാക്ഷാജ്ജാതവവവദാഽസി ഹവയവാൾ
വദവാനാം പുുഷ്ാങ്ഗാനാം യവജ്ഞന പുുഷ്ം യവജതി 5.20.1
ആപഃപുുഷ്വീരയാഃ സ്ഥ പുനന്തീർഭൂർഭുവഃ സുവഃ
താ നഃ പുനീതാമീവഘ്നീഃ സ്പൃശതാമാത്മനാ ഭുവ ഇതി 5.20.27
അന്തഃ പ്രവിശയ ഭൂതാനി വയാ ിഭർത്തയാത്മവകതഭിഃ
അന്തരയാമീശവരഃ സാക്ഷാത്പാത വനാ യദവവശ സ്ഫുടം 5.20.28
യത്തത്കർമ്മമയം െിങ്ഗം ബ്രഹ്മെിങ്ഗം ജവനാഽർച്ചവയൽ
ഏകാന്തമദവയം ശാന്തം തകസ്മ ഭഗവവത നമ ഇതി 5.20.77
ഇുപത്തിയാറാമദ്ധയായത്തിൽ 28 നരകങ്ങളലട വർണ്ണനയാു് ് സഥൂെമായ
പ്രപഞ്ചത്തിൽ ശ്രദ്ധിച്ചാലും സൂക്ഷ്മ്മായ ബ്രഹ്മജ്ഞാനം െഭിയ്ക്കുലമന്നം പറഞ്ഞു
നിർത്തുന്ന.

ഉത്പത്തിസ്ഥിതിെയവഹതവവാഽസയകല്പാഃ
സത്തവാദയാഃ പ്രകൃതിഗുണാ യദീക്ഷയാഽഽസൻ
യദ്രൂപം ധ്രുവമകൃതം യവദകമാത്മൻ
നാനാധാത്കഥമു ഹ വവദ തസയ വർത്മ 5.25.9
മൂർത്തിം നഃ പുർുകൃപയാ ഭാര സത്തവം
സംശുദ്ധം സദസദിദം വിഭാതി യത്ര
യല്ലീൊം മൃഗപതിരാദവദഽനവദയാ-
മാദാതം സവജനമനാംസുദാരവീരയഃ 5.25.10

108
യന്നാമ ശ്രുതമനകീർത്തവയദകസ്മാ-
ദാർവത്താ വാ യദി പതിതഃ പ്രെംഭനാദ് വാ
ഹന്തയംഹഃ സപദി നൃണാമവശഷ്മനയം
കം വശഷ്ാത്ഭഗവത ആശ്രവയന്മുമുക്ഷുഃ 5.25.11

മൂർദ്ധനയർപ്പിതമു് വത് സഹസ്രമൂർധ്നോ

ഭൂവഗാളം സഗിരിസരിത്സമുദ്രസത്തവം
ആനന്തയാദനിമിതവിക്രമസയ ഭൂമ്നഃ
വകാ വീരയാണയധിഗണവയത് സഹസ്രജിഹവഃ 5.25.12
ഏവം പ്രഭാവവാ ഭഗവാനനവന്താ
ദുന്തവീവരയാുഗുണാനഭാവഃ
മൂവെ രസായാഃ സ്ഥിത ആത്മതവന്ത്രാ
വയാ െീെയാ ക്ഷ്മ്ാം സ്ഥിതവയ ിഭർത്തി 5.25.17
ഭഗവത്ഭക്തന്മാർ ലതറ്റുകൾ ലചയ്താലും അവവര ഭഗവാൻ നല്ല വഴിയ്ക്കു് തിരിച്ച വി്ടുണ്
ഉദ്ധരിയ്ക്കുലമന്ന് സ്ഥാപിയ്ക്കുകയാു് ് ഈ സ്ക്കന്ധത്തിൽ. അജാമിളൻ എന്ന് വപരായ
ബ്രാഹ്മണൻ രു വവശയയ്ക്കടിമലപ്പ്ടുണ് അച്ഛനമ്മമാവരയം ഭാരയവയയം ഉവപക്ഷിച്ച്
അവളമായി രമിച്ച. മരണസമയത്തു് നാരായണലനന്ന വപരായ മകവന വിളിച്ച.
ഉടൻ വിഷ്ണുപാർഷ്ദർ വന്ന് യമകിങ്കരന്മാവര മാറ്റി അജാമിളവന രക്ഷിച്ച. അവദ്ദഹം
പശ്ചാത്തപിച്ച് മനസ്സുമാറി ഹരിദവാരത്തിൽ വച്ച് വമാക്ഷം പ്രാപിച്ച. യമദൂതന്മാർ
കാരയം യമവനാട് പറഞ്ഞു. അവപ്പാൾ യമൻ മറപടി പറയന്ന.

പവരാ മദവനയാ ജഗതസ്തസ്ഥുഷ്ശ്ച

ഓതം വപ്രാതം പടവദ് യത്ര വിശവം
യദംശവതാഽസയ സ്ഥിതിജന്മനാശാ
നവസയാതവദ് യസയ വവശ ച വൊകഃ 6.7.12
വയാ നാമഭിർവ്വാചി ജനാൻ നിജായാം
നോതി തന്തയാമിവ ദാമഭിർഗാഃ
യകസ്മ െിം ത ഇവമ നാമകർമ്മ-
നി ന്ധ ദ്ധാശ്ചകിതാ വഹന്തി 6.7.17

അഹം മവഹവന്ദ്രാ നിരൃതിഃ പ്രവചതാഃ

വസാവമാഽനിരീശഃ പവവനാഽർവക്കാ വിരിഞ്ചഃ
109
ആദിതയവിവശവ വസവവാഽഥ സാദ്ധയാ
മുദ്ഗണാ ുദ്രഗണാഃ സസിദ്ധാഃ 6.7.14
അവനയ ച വയ വിശവസൃവജാഽമവരശാ
ഭൃഗവാദവയാഽസ്പൃ നൈരജസ്തമസ്കാഃ
യവസയഹിതം ന വിദുഃ സ്പൃ നൈമായാഃ
സത്തവപ്രധാനാ അപി കിം തവതാഽവനയ 6.7.15
യം കവ ന വഗാഭിർമ്മനസാസുഭിർവ്വാ
ഹൃദാ ഗിരാ വാസുഭൃവതാ വിചക്ഷവത
ആത്മാനമന്തർഹൃദി സന്തമാത്മനാം
ചക്ഷുർയകഥവാകൃതയസ്തതഃപരം 6.7.16

തസയാത്മതന്ത്രസയ ഹവരരധീശിതഃ
പരസയ മായാധിപവതർമ്മഹാത്മനഃ
പ്രാവയണ ദൂതാഃ ഇഹ കവ മവനാഹരാ-
ശ്ചരന്തി തദ്രൂപഗുണസവഭാവാഃ 6.7.1
ഭൂതാനി വിവഷ്ണാഃ സുരപൂജിതാനി
ദുർദ്ദർശെിങ്ഗാനി മഹാദ്ഭുതാനി
രക്ഷന്തി തദ്ഭക്തിമതഃ പവരവഭയാ
മത്തശ്ച മർത്തയാനഥ സർവ്വതശ്ച 6.7.18
ധർമ്മം ത സാക്ഷാദ് ഭഗവത്പ്രണീതം
ന കവ വിദുർഋഷ്വയാ നാപി വദവാഃ
ന സിദ്ധമുഖയാ അസുരാ മനഷ്യാഃ
കുതശ്ച വിദയാധരചാരണാദയഃ 6.7.19
സവയംഭൂർന്നാരദഃ ശംഭുഃ കുമാരഃ കപിവൊ മനഃ
പ്രഹ്ലാവദാ ജനവകാ ഭീവഷ്മാ െിർകവ്വയാസകിർവ്വയം 6.7.20
ദവാദകശവത വിജാനീവമാ ധർമ്മം ഭാഗവതം ഭടാഃ!
ഗുഹയം വിശുദ്ധം ദുർവബ്ബാധം യം ജ്ഞാതവാമൃതമശ്നുവത 6.7.21

ഏതാവാവനവ വൊവകഽസ്മിൻ പുംസാം ധർമ്മഃ പരഃ സ്മൃതഃ

110
ഭക്തിവയാവഗാ ഭഗവതി തന്നാമഗ്രഹണാദിഭിഃ 6.7.22
നാവമാച്ചരണമാഹാത്മയം ഹവരഃ പശയത പുത്രകാഃ!
അജാമിവളാഽപി വയകനവ മൃതുപാശാദമുചയത 6.7.27(൧൬)
ഏതാവതാെമ നിർഹരണായ പുംസാം
സങ്കീർത്തനം ഭഗവവതാ ഗുണകർമ്മനാമ്നാം
വിക്രുശയ പുത്രമ വാൻ യദജാമിവളാഽപി
നാരായവണതി മ്രിയമാണ ഇയായ മുക്തിം 6.7.24

പ്രാവയണ വവദ തദിദം ന മഹാജവനാഽയം

വദവയാ വിവമാഹിതമതിർബ്ബത മായയാെം
ത്രയ്യയാം ജഡീകൃതമതിർമ്മധുപുഷ്പിതായാം
കവതാനിവക മഹതി കർമ്മി യജയമാനഃ 6.7.25
ഏവം വിമൃശയ സുധിവയാ ഭഗവതയനവന്ത
സർവ്വാത്മനാ വിദധവത ഖലു ഭാവവയാഗം
വത വമ ദണ്ഡമർഹന്തയഥ യദയമീഷ്ാം
സയാത്പാതകം തദപി ഹന്തുുഗായവാദഃ 6.7.26
വത വദവസിദ്ധപരിഗീതപവിത്രഗാഥാ
വയ സാധവഃ സമദൃവശാ ഭഗവത്പ്രപന്നാഃ
താൻ വനാപസീദത ഹവരർഗദയാഭിഗുതാൻ
കനഷ്ാം വയം ന ച വയഃ പ്രഭവാമ ദവണ്ഡ 6.7.2
താനാനയധവമസവതാ വിമുഖാൻ മുകുന്ദ-
പാദാരവിന്ദമകരന്ദരസാദജസ്രം
നിഷ്കിഞ്ചകനഃ പരമഹംസകുകെ രസകജ്ഞർ-
ജു നൈാദ്ഗൃവഹ നിരയവർത്മനി ദ്ധതൃഷ്ണാൻ 6.7.28
ജിഹവാ ന വക്തി ഭഗവദ്ഗുണനാമവധയം
വചതശ്ച ന സ്മരതി തച്ചരണാരവിന്ദം
കൃഷ്ണായ വനാ നമതി യച്ഛിര ഏകദാപി
താനാനയദ്ധവമസവതാഽകൃതവിഷ്ണുകൃതയാൻ 6.7.29

111
തത്ക്ഷമയതാം സ ഭഗവാൻ പുുഷ്ഃ പുരാവണാ
നാരായണഃ സവപുുകഷ്ർയദസത്കൃതം നഃ
സവാനാമവഹാ ന വിദുഷ്ാം രചിതാഞ്ജെീനാം
ക്ഷാന്തിർഗരീയസി നമഃ പുുഷ്ായ ഭൂവമ്ന 6.7.70
പ്രവചതസ്സുകൾ വൃക്ഷങ്ങളലട മകളായ മാരിഷ്വയ വിവാഹം കഴിച്ച. അവർക്ക്
ദക്ഷൻ എന്ന് വപരായ മകനണ്ടായി. ദക്ഷൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നമഃ പരായാവിതഥാനഭൂതവയ
ഗുണത്രയാഭാസനിമിത്ത ന്ധവവ
അദൃ നൈധാവമ്ന ഗുണതത്തവബുദ്ധിഭിർ-
ന്നിവൃത്തമാനായ ദവധ സവയംഭുവവ 6.4.27
ന യസയ സഖയം പുുവഷ്ാഽകവതി സഖുഃ
സഖാ വസൻ സംവസതഃ പുവരഽസ്മിൻ
ഗുവണാ യഥാ ഗുണിവനാ വയക്തദൃവ നൈ-
സ്തകസ്മ മവഹശായ നമസ്കവരാമി 6.4.24
വദവഹാഽസവവാഽക്ഷാ മനവവാ ഭൂതമാത്രാ
നാത്മാനമനയം ച വിദഃ പരം യൽ
സർവ്വം പുമാൻ വവദ ഗുണാംശ്ച തജ്ജ്വഞാ
ന വവദ സർവ്വജ്ഞമനന്തമീവഡ 6.4.25
യവദാപരാവമാ മനവസാ നാമരൂപ-
രൂപസയ ദൃ നൈസ്മൃതിസമ്പ്രവമാഷ്ാൽ
യ ഈയവത വകവെയാ സവസംസ്ഥയാ
ഹംസായ തകസ്മ ശുചിസദ്മവന നമഃ 6.4.26

മനീഷ്ിവണാന്തർഹൃദി സംനിവവശിതം
സവശക്തിഭിർന്നവഭിശ്ച ത്രിവൃദ്ഭിഃ
വഹ്ന്ിം യഥാ ദാുണി പാഞ്ചദശയം
മനീഷ്യാ നിഷ്കർഷ്ന്തി ഗൂഢം 6.4.2
സ കവ മമാവശഷ്വിവശഷ്മായാ-
നിവഷ്ധനിർവ്വാണസുഖാനഭൂതിഃ
112
സ സർവ്വനാമാ സ ച വിശവരൂപഃ
പ്രസീദതാമനിുക്താത്മശക്തിഃ 6.4.28
യദയന്നിുക്തം വചസാ നിരൂപിതം
ധിയാക്ഷഭിർവ്വാ മനസാ വവാത യസയ
മാ ഭൂത്സവരൂപം ഗുണരൂപം ഹി തത്തൽ
സ കവ ഗുണാപായവിസർഗെക്ഷണഃ 6.4.29
യസ്മിൻ യവതാ വയന ച യസയ യകസ്മ
യദ് വയാ യഥാ കുുവത കാരയവത ച
പരാവവരഷ്ാം പരമം പ്രാക്പ്രസിദ്ധം
തദ്ബ്രഹ്മ തവദ്ധതരനനയവദകം 6.4.70

യച്ഛക്തവയാ വദതാം വാദിനാം കവ

വിവാദസംവാദഭുവവാ ഭവന്തി
കുർവ്വന്തി കചഷ്ാം മുഹുരാത്മവമാഹം
തകസ്മ നവമാഽനന്തഗുണായ ഭൂവമ്ന 6.4.71
അസ്തീതി നാസ്തീതി ച വസ്തുനിഷ്ഠവയാ-
വരകസ്ഥവയാർഭിന്നവിുദ്ധധർമ്മവയാഃ
അവവക്ഷിതം കിഞ്ചന വയാഗസാങ്ഖയവയാഃ
സമം പരം ഹയനകൂെം ൃഹഹത്തൽ 6.4.72
വയാനഗ്രഹാർേം ഭജതാം പാദമൂെ-
മനാമരൂവപാ ഭഗവാനനന്തഃ
നാമാനി രൂപാണി ച ജന്മകർമ്മഭിർ-
വഭവജ സ മഹയം പരമഃ പ്രസീദത 6.4.77
യഃ പ്രാകൃകതർജ്ഞാനപകഥർജ്ജനാനാം
യഥാശയം വദഹഗവതാ വിഭാതി
യഥാനിെഃ പാർേിവമാശ്രിവതാ ഗുണം
സ ഈശവവരാ വമ കുുതാന്മവനാരഥം 6.4.74
ദക്ഷന് ഉണ്ടായ ആയിരക്കണക്കിന് പുത്രന്മാർ നാരവദാപവദശത്താൽ തപസ്സു
ലചയ്യാൻ വപായി. പിലന്ന ദക്ഷന് 60 ലപൺകുെികളണ്ടായി. അവവര ധർമ്മന് 10,

113
കശയപന് 17, ചന്ദ്രന് 2 , പുതന് 2, അങ്ഗിരസ്സിന് 2, കൃശാശവന് 2, താർക്ഷയന് 4
ഇങ്ങലന വിവാഹം ലചയ്തു ലകാടത്തു. കശയപപുത്രനായ ഇന്ദ്രൻ ൃഹഹസ്പതിലയ
അവമാനിച്ച. ൃഹഹസ്പതി ഇന്ദ്രവന ഉവപക്ഷിച്ച. അതിനാൽ ബ്രഹ്മാവിലെ
ഉപവദശത്താൽ അവർ വിശവരൂപവന ഗുുവാക്കി. കദതയന്മാവര വതാല്പിച്ച.
നാരായണകവചമുപവദശിച്ച.

ഓം ഹരിർവ്വിദദ്ധയാന്മമ സർവ്വരക്ഷാം
നയസ്താങ്ഘ്രിപത്മഃ പതവഗന്ദ്രപൃവഷ്ഠ
ദരാരിചർമ്മാസിഗവദഷുചാപ-
പാശാൻ ദധാവനാഽ നൈഗുവണാഽ നൈ ാഹുഃ 6.8.12

ജവെഷു മാം രക്ഷത മത്സയമൂർത്തിർ-

യാവദാഗവണവഭയാ വുണസയ പാശാൽ
സ്ഥവെഷു മായാവടവാമവനാഽവയാൽ
ത്രിവിക്രമഃ വഖഽവത വിശവരൂപഃ 6.8.17
ദുർവഗഷ്വടവയാജിമുഖാദിഷു പ്രഭുഃ
പായാന്നൃസിംവഹാഽസുരയൂഥപാരിഃ
വിമുഞ്ചവതാ യസയ മഹാെഹാസം
ദിവശാ വിവനദുർനയപതംശ്ച ഗർഭാഃ 6.8.14

രക്ഷതയലസൌ മാധവനി യജ്ഞകല്പഃ

സവദംഷ്ട്രവയാന്നീതധവരാ വരാഹഃ
രാവമാദ്രികൂവടഷ്വഥ വിപ്രവാവസ
സെക്ഷ്മ്വണാവയാദ് ഭരതാഗ്രവജാഽസ്മാൻ 6.8.15
മാമുഗ്രധർമ്മാദഖിൊദ്പ്രമാദാ-
ന്നാരായണഃ പാത നരശ്ച ഹാസാൽ
ദത്തസ്തവവയാഗാദഥ വയാഗനാഥഃ
പായാദ് ഗുവണശഃ കപിെഃ കർമ്മ ന്ധാൽ 6.18.16
സനത്കുമാവരാവത കാമവദവാ-
ദ്ധയശീർഷ്ാ മാം പഥി വദവവഹളനാൽ
വദവർഷ്ിവരയഃ പുുഷ്ാർച്ചനാന്തരാൽ

114
കൂർവമ്മാ ഹരിർമ്മാം നിരയാദവശഷ്ാൽ 6.8.1
ധനവന്തരിർഭഗവാൻ പാതവപഥയാദ്
ദവന്ദവാദ് ഭയാദൃഷ്വഭാ നിർജ്ജിതാത്മാ
യജ്ഞശ്ച വൊകാദവതാജ്ജനാന്താൽ
വൊ ഗണാത്വക്രാധവശാദഹീന്ദ്രഃ 6.8.18
കദവപായവനാ ഭഗവാനപ്രവ ാധാദ്
ബുദ്ധസ്തു പാഖണ്ഡഗണാത്പ്രമാദാൽ
കല്ക്കിഃ കവെഃ കാെമൊത്പ്രപാത
ധർമ്മാവനാവയാുകൃതാവതാരഃ 6.8.19
മാം വകശവവാ ഗദയാ പ്രാതരവയാൽ
വഗാവിന്ദ ആസങ്ഗവമാത്തവവു് ഃ
നാരായണഃ പ്രാഹ്ന് ഉദാത്തശക്തിർ-
മ്മദ്ധയന്ദിവന വിഷ്ണുരരീന്ദ്രപാണിഃ 6.8.20
വദവവാഽപരാഹ്വണ മധുവഹാഗ്രധനവാ
സായം ത്രിധാമാവത മാധവവാ മാം
വദാവഷ് ഹൃഷ്ീവകശ ഉതാർദ്ധരാവത്ര
നിശീഥ ഏവകാഽവത പത്മനാഭഃ 6.8.21
ശ്രീവത്സധാമാപരരാത്ര ഈശഃ
പ്രതൂഷ് ഈവശാഽസിധവരാ ജനാർദ്ദനഃ
ദാവമാദവരാഽവയാദനസന്ധയം പ്രഭാവത
വിവശവശവവരാ ഭഗവാൻ കാെമൂർത്തിഃ 6.8.22
ചക്രം യഗാന്താനെതിഗ്മവനമി
ഭ്രമത്സമന്താദ്ഭഗവത്പ്രയക്തം
ദന്ദേിദന്ദേയരികസനയമാശു
കക്ഷം യഥാ വാതസവഖാ ഹുതാശഃ 6.8.27
ഗവദഽശനിസ്പർശന വിസ്ഫുെിങ്വഗ!
നിഷ്പിണ്ഢി നിഷ്പിണ്ഢയജിതപ്രിയാസി
കൂഷ്മാണ്ഡകവനായകയക്ഷരവക്ഷാ-
115
ഭൂതഗ്രഹാംശ്ചൂർണ്ണയ ചൂർണ്ണയാരീൻ 6.8.24

തവം യാതധാനപ്രമഥവപ്രതമാതൃ-
പിശാചവിപ്രഗ്രഹവ ാരദൃ നൈീൻ
ദവരന്ദ്ര! വിദ്രാവയ കൃഷ്ണപൂരിവതാ
ഭീമസവവനാഽവരർഹൃദയാനി കമ്പയൻ 6.8.25
തവം തിഗ്മധാരാസിവരാരികസനയ-
മീശപ്രയവക്താ മമ ഛിന്ധി ഛിന്ധി
ചക്ഷൂംഷ്ി ചർമ്മൻ! ശതചന്ദ്ര! ഛാദയ
ദവിഷ്ാമവ ാനാം ഹര പാപചക്ഷുഷ്ാം 6.8.26
യവന്നാ ഭയം ഗ്രവഹവഭയാഽഭൂത്വകതവഭയാ നൃഭയ ഏവ ച
സരീസൃവപവഭയാ ദംഷ്ട്രിവഭയാ ഭൂവതവഭയാഽമ്വഹാഭയ ഏവ വാ 6.8.2
സർവ്വാവണയതാനി ഭഗവന്നാമരൂപാസ്ത്രകീർത്തനാൽ
പ്രയാന്ത സംക്ഷയം സവദയാ വയ നഃ വശ്രയഃ പ്രതീകാഃ 6.8.28
ഗുവഡാ ഭഗവാൻ വസ്താത്രവസ്താഭശ്ഛവന്ദാമയഃ പ്രഭുഃ
രക്ഷതവവശഷ്കൃധ്ച്ഛ്രവഭയാ വിഷ്വവക്സ്നഃ സവനാമഭിഃ 6.8.29

സർവ്വാപവത്ഭയാ ഹവരർന്നാമരൂപയാനായധാനി നഃ
ബുദ്ധീന്ദ്രിയമനഃപ്രാണാൻ പാന്ത പാർഷ്ദഭൂഷ്ണാഃ 6.8.70
യഥാ ഹി ഭഗവാവനവ വസ്തുതഃ സദസച്ച യൽ
സവതയനാവനന നഃ സർവവ്വ യാന്ത നാശമുപദ്രവാഃ 6.8.71
യകഥകാത്മയാനഭാവാനാം വികല്പരഹിതഃ സവയം
ഭൂഷ്ണായധെിങ്ഗാഖയാ ധവത്ത ശക്തീഃ സവമായയാ 6.8.72
വതകനവ സതയമാവനന സർവ്വവജ്ഞാ ഭഗവാൻ ഹരിഃ
പാത സർകവ്വഃ സവരൂകപർന്നഃ സദാ സർവ്വത്ര സർവ്വഗഃ 6.8.77
വിദിക്ഷു ദിക്ഷൂർദ്ധവമധഃ സമന്താ-

116
ദന്തർബ്ബഹിർഭഗവാൻ നാരസിംഹഃ
പ്രഹാപയംവല്ലാകഭയം സവവനന
സവവതജസാ ഗ്രസ്തസമസ്തവതജാഃ 6.8.74
വിശവരൂപൻ യാഗഭാഗം കദതയന്മാർക്ക് ലകാടത്തിനാൽ ഇന്ദ്രൻ അവദ്ദഹലത്ത
വധിച്ച. വകാപിച്ച തവ നൈാവ് യാഗാനിയിൽ വൃത്രലന സൃ നൈിച്ച. വൃത്രവന ഭയലപ്പ്ടുണ
വദവന്മാർ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന..
വായവം രാനയപ്ക്ഷിതയസ്ത്രിവൊകാ
ബ്രഹ്മാദവയാ വയ വയമുദവിജന്തഃ
ഹരാമ യകസ്മ െിമന്തവകാഽലസൌ
ിവഭതി യസ്മാദരണം തവതാ നഃ 6.9.21
അവിസ്മിതം തം പരിപൂർണ്ണകാമം
വസവകനവ ൊവഭന സമം പ്രശാന്തം
വിവനാപസർപ്പതയപരം ഹി ാെിശഃ
ശവൊങ്ഗുവെനാതിതിതർത്തി സിന്ധം 6.9.22

യവസയാുശൃങ്വഗ ജഗതീം സവനാവം

മനർയഥാഽഽ ധയ തതാര ദുർഗം
സ ഏവ നസ്തവാഷ്ട്രഭയാദ്ദുരന്താൽ
ത്രാതാഽഽശ്രിതാൻ വാരിചവരാഽപി നൂനം 6.9.27
പുരാ സവയംഭൂരപി സംയമാംഭ-
സുദീർണ്ണവാവതാർമ്മിരകവഃ കരാവള
ഏവകാരവിന്ദാത്പതിതസ്തതാര
തസ്മാത്ഭയാവദയന സവനാഽസ്തു പാരഃ 6.9.24
യ ഏക ഈവശാ നിജമായയാ നഃ
സസർജ്ജ വയനാനർസൃജാമ വിശവം
വയം നയസയാപി പുരഃ സമീഹതഃ
പശയാമ െിങ്ഗം പൃഥഗീശമാനിനഃ 6.9.25
വയാ നഃ സപകത്ന്ർഭൃശമർദയമാനാൻ
വദവർഷ്ിതിരയങ്നൃഷു നിതയ ഏവ
കൃതാവതാരസ്തനഭിഃ സവമായയാ
കൃതവാഽഽത്മസാത്പാതി യവഗ യവഗ ച 6.9.26
117
തവമവ വദവം വയമാത്മകദവതം
പരം പ്രധാനം പുുഷ്ം വിശവമനയം
വ്രജാമ സർവവ്വ ശരണം ശരണയം
സവാനാം സ വനാ ധാസയതി ശം മഹാത്മാ 6.9.2
ഭഗവാൻ പ്രതയക്ഷലപ്പെവപ്പാൾ വദവന്മാർ വീണ്ടം ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നമവസ്ത യജ്ഞവീരയായ വയവസ ഉത വത നമഃ

നമവസ്ത ഹയസ്തചക്രായ നമഃ സുപുുഹൂതവയ 6.9.71(൧൭)
യവത്ത ഗതീനാം തിസൃണാമീശിതഃ പരമം പദം
നാർവ്വാചീവനാ വിസർഗസയ ധാതർവവ്വദിതമർഹതി 6.9.72
ഓം നമവസ്തഽസ്തുഭഗവൻ ! നാരായണ ! വാസുവദവാദിപുുഷ് !
മഹാപുുഷ് ! മഹാനഭാവ ! പരമമങ്ഗള ! പരമകെയാണ !
പരമകാുണിക ! വകവെ ! ജഗദാധാര ! വൊകകകനാഥ !
സർവവ്വശവര ! െക്ഷ്മ്ീനാഥ ! പരമഹംസപരിവ്രാജകകഃ
പരവമണാത്മവയാഗസമാധിനാ പരിഭാവിതപരിസ്ഫുടപാരമഹംസയ
ധർവമ്മവണാദ് ാടിതതമഃകവാടദവാവരചിവത്തഽപാവൃത
ആത്മവൊവക സവയമുപെബ്ധനിജസുഖാനഭവവാ ഭവാൻ 6.9.77
ദുരവവ ാധ ഇവ തവായം വിഹാരവയാവഗാ യദശരവണാശരീര
ഇദമനവവക്ഷിതാസ്മത്സമവായ ആത്മകനവാവിക്രിയമാവണന
സഗുണമഗുണഃ സൃജസി പാസി ഹരസി 6.9.74
അഥ തത്ര ഭവാൻ കിം വദവദത്തവദിഹ ഗുണവിസർഗപതിതഃ
പാരതവന്ത്രയണ സവകൃതകുശൊകുശെം
ഫെമുപാദദാതയാവഹാസവിദാത്മാരാമ ഉപശമശീെഃ
സമഞ്ജസദർശന ഉദാസ്ത ഇതി ഹ വാവ ന വിദാമഃ 6.9.75
ന ഹി വിവരാധ ഉഭയം ഭഗവതയപരിഗണിതഗുണഗവണ
ഈശവവരഽനവഗാഹയമാഹാവത്മയഽർവ്വാചീനവികല്പവിതർക്കവിചാര
പ്രമാണാഭാസകുതർക്കശാസ്ത്രകെിൊന്തഃകരണാശ്രയദുരവഗ്രഹവാ
ദിനാം വിവാദാനവസര ഉപരതസമസ്തമായാമവയ വകവെ
118
ഏവാത്മമായാമന്തർദ്ധായ വകാ നവർവോ ദുർ ട ഇവ ഭവതി
സവരൂപദവയാഭാവാൽ 6.9.76
സമവിഷ്മമതീനാം മതമനസരസി യഥാ രജ്ജുഖണ്ഡഃ
സർപ്പാദിധിയാം 6.9.7
സ ഏവ ഹി പുനഃ സർവ്വവസ്തുനിവസ്തുസവരൂപഃ സർവവ്വശവരഃ
സകെജഗത്കാരണകാരണഭൂതഃ സർവ്വപ്രതയഗാത്മതവാത്
സർവ്വഗുണാഭാവസാപെക്ഷിത ഏക ഏവ പരയവവശഷ്ിതഃ 6.9.78

അഥ ഹ വാവ തവ മഹിമാമൃതരസസമുദ്രവിപ്രുഷ്ാ സകൃദവെീഢയാ

സവമനസി നിഷ്യന്ദമാനാനവരതസുവഖന
വിസ്മാരിതദൃ നൈശ്രുതവിഷ്യസുഖവെശാഭാസാഃ പരമഭാഗവതാ
ഏകാന്തിവനാ ഭഗവതി സർവ്വഭൂതപ്രിയസുഹൃദി സർവ്വാത്മനി
നിതരാം നിരന്തരം നിർവൃതമനസഃ കഥമു ഹ വാ ഏവത മധുമഥന !
പുനഃസവാർേകുശൊ ഹയാത്മപ്രിയസുഹൃദഃ
സാധവസ്തവച്ചരണാംബുജാനവസവാം വിസൃജന്തി ന യത്ര പുനരയം
സംസാരപരയാവർത്തഃ 6.9.79
ത്രിഭുവനാത്മഭവന ! ത്രിവിക്രമ ! ത്രിനയന !
ത്രിവൊകമവനാഹരാനഭാവ ! തകവവ വിഭൂതവയാ
ദിതിജദനജാദയശ്ചാപി വതഷ്ാമനപക്രമസമവയാഽയമിതി
സവാത്മമായയാ സുരനരമൃഗമിശ്രിതജെചരാകൃതിഭിർയഥാപരാധം
ദണ്ഡം ദണ്ഡധര ! ദധർേ ഏവവമനമപി ഭഗവൻ ! ജഹി തവാഷ്ട്രമുത
യദി മനയവസ 6.9.40
അസ്മാകം താവകാനാം തവ നതാനാം തത ! തതാമഹ ! തവ
ചരണനളിനയഗളധയാനാന ദ്ധഹൃദയനിഗഡാനാം
സവെിങ്ഗവിവരവണനാത്മസാത്കൃതാനാമനകമ്പാനരഞ്ജിതവിശദ
ുചിരശിശിരസ്മിതിവവൊവകന വിഗളിതമധുരമുഖരസാമൃതകെയാ
ചാന്തസ്താപമ ാർഹസി ശമയിതം 6.9.41
അഥ
ഭഗവംസ്തവാസ്മാഭിരഖിെജഗദുത്പത്തിസ്ഥിതിെയനിമിത്തായമാനദി
വയമായാവിവനാദസയ സകെജീവനികായാനാമന്തർഹൃദവയഷു
119
 ഹിരപി ച ബ്രഹ്മപ്രതയഗാത്മസവരൂവപണ പ്രധാനരൂവപണ ച
യഥാവദശകാെവദഹാവസ്ഥാനവിവശഷ്ം
തദുപാദാവനാപെംഭകതയാനഭവതഃ സർവ്വപ്രതയയസാക്ഷിണ
ആകാശശരീരസയ സാക്ഷാത്പരബ്രഹ്മണഃ പരമാത്മനഃ കിയാനിഹ
വാ അർേവിവശവഷ്ാ വിജ്ഞാപനീയഃ സയാദ് വിസ്ഫുെിങ്ഗാദിഭിരിവ
ഹിരണയവരതസഃ 6.9.42
അത ഏവ സവയം തദുപകല്പയാസ്മാകം ഭഗവതഃ പരമഗുവരാസ്തവ
ചരണശതപൊശച്ഛായാം വിവിധവൃജിനസംസാരപരിശ്രവമാപശമ-
നീമുപസൃതാനാം വയം യത്കാവമവനാപസാദിതാഃ 6.9.47
അവഥാ ഈശ ! ജഹി തവാഷ്ട്രം ഗ്രസന്തം ഭുവനത്രയം
ഗ്രസ്താനി വയന നഃ കൃഷ്ണ ! വതജാംസയസ്ത്രായധാനി ച 6.9.44
ഹംസായ ദഹ്രനിെയായ നിരീക്ഷകായ
കൃഷ്ണായ മൃ നൈയശവസ നിുപക്രമായ
സത്സങ്ഗ്രഹായ ഭവപാന്ഥനിജാശ്രമാതാ-
വവന്ത പരീ നൈഗതവയ ഹരവയ നമവസ്ത 6.9.45
ഭഗവാൻ ദധയങ് ഋഷ്ിയലട എല്ലുലകാണ്ട് ആയധമുണ്ടാക്കി വൃത്രവന വധിയ്ക്കാൻ
ഉപവദശിച്ച. സവശരീരത്തിൽവപാലും മമത നശിച്ചിുന്ന ഋഷ്ി ശരീരം ഉവപക്ഷിച്ച.
വദവന്മാർ അതലകാണ്ട് വജ്രം ഉണ്ടാക്കി. വൃത്രവനാട് യദ്ധത്തിന് ലചന്ന. വൃത്രന്
കാരയം മനസ്സിൊയി. വൃത്രൻ സ്തുതിച്ച.

അഹം ഹവര! തവ പാകദകമൂെ-

ദാസാനദാവസാ ഭവിതാസ്മി ഭൂയഃ
മനഃ സ്മവരതാസുപവതർഗ്ഗുണാംവസ്ത
ഗൃണീത വാക്കർമ്മ കവരാത കായഃ 6.11.24

ന നാകപൃഷ്ഠം ന ച പാരവമഷ്ഠയം
ന സാർവ്വലഭൌമം ന രസാധിപതയം
ന വയാഗസിദ്ധീരപുനർഭവം വാ
സമഞ്ജസ! തവാ വിരഹയ്യയ കാങ്വക്ഷ 6.11.25
അജാതപക്ഷാ ഇവ മാതരം ഖഗാഃ
സ്തനയം യഥാ വത്സതരാഃക്ഷുധാർത്താഃ
120
പ്രിയം പ്രിവയവ വുഷ്ിതം വിഷ്ണ്ണാ
മവനാഽരവിന്ദാക്ഷ! ദിദൃക്ഷവത തവാം 6.11.26
മവമാത്തമവലാകജവനഷു സഖയം
സംസാരചവക്ര ഭ്രമതഃ സവകർമ്മഭിഃ
തവന്മായയാഽഽത്മാത്മജദാരവഗവഹ-
ഷ്വാസക്തചിത്തസയ ന നാഥ ! ഭൂയാൽ 6.11.2
ഇന്ദ്രൻ വൃത്രവന വധിച്ച. പവക്ഷ ഇന്ദ്രവന ആ ബ്രഹ്മഹതയാപാപം പിന്തടർന്ന.
തപസ്സു ലചയ്തും യാഗം നടത്തിയം ഇന്ദ്രൻ രക്ഷലപ്പ്ടുണ. വൃത്രൻ പൂർവ്വജന്മത്തിൽ
ചിത്രവകത എന്ന രാജാവായിുന്ന. അവദ്ദഹത്തിന് അങ്ഗിരസ്സ് മഹർഷ്ിയലട
അനഗ്രഹത്താൽ യാഗം ലചയ്തു് രു കുഞ്ഞുണ്ടായി. പവക്ഷ അധികം
താമസിയാലത മരിച്ചവപായി. ദുഃഖിച്ചിുന്നവപ്പാൾ നാരദമഹർഷ്ി പ്രതയക്ഷനായി
ആവത്മാപവദശം ലചയ്തു് വിദയയം ഉപവദശിച്ച. ചിത്രവകത ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ഓം നമസ്തുഭയം ഭഗവവത വാസുവദവായ ധീമഹി

പ്രദുമ്നായായനിുദ്ധായ നമഃ സങ്കർഷ്ണായ ച 6.16.18

നവമാ വിജ്ഞാനമാത്രായ പരമാനന്ദമൂർത്തവയ

ആത്മാരാമായ ശാന്തായ നിവൃത്തകദവതദൃ നൈവയ 6.16.19
ആത്മാനന്ദാനഭൂകതയവ നയസ്തശക്തൂർമ്മവയ നമഃ
ഹൃഷ്ീവകശായ മഹവത നമവസ്ത വിശവമൂർത്തവയ 6.16.20
വചസുപരവതഽപ്രാപയ യ ഏവകാ മനസാ സഹ
അനാമരൂപശ്ചിന്മാത്രഃ വസാവയാന്നഃ സദസത്പരഃ 6.16.21

യസ്മിന്നിദം യതവശ്ചദം തിഷ്ഠതയവപയതി ജായവത

മൃണ്മവയഷ്വിവ മൃജ്ജാതിസ്തകസ്മ വത ബ്രഹ്മവണ നമഃ 6.16.22
യന്ന സ്പൃശന്തി ന വിദുർമ്മവനാബുദ്ധീന്ദ്രിയാസവഃ
അന്തർബ്ബഹിശ്ച വിതതം വവയാമത്തന്നവതാഽസ്മയഹം 6.16.27
വദവഹന്ദ്രിയപ്രാണമവനാധിവയാഽമീ
യദംശവിദ്ധാഃ പ്രചരന്തി കർമ്മസു
കനവാനയദാ വൊഹമിവാപ്രതതം
121
സ്ഥാവനഷു തദ് ദ്രഷ്ട്രപവദശവമതി 6.16.24
ഓം നവമാ ഭഗവവത മഹാപുുഷ്ായ മഹാനഭാവായ
മഹാവിഭൂതിപതവയ സകെസാതവതപരിവൃഢനികരകരകമെ-
കുഡ്മവളാപൊളിതചരണാരവിന്ദയഗള ! പരമ ! പരവമഷ്ഠിൻ ! നമവസ്ത
6.16.25
സങ്കർഷ്ണമൂർത്തി പ്രതയക്ഷനായി വരങ്ങൾ നല്കി. ചിത്രവകത
സങ്കർഷ്ണമൂർത്തിയായ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

അജിത ! ജിതഃ സമമതിഭിഃ

സാധുഭിർഭവാൻ ജിതാത്മഭിർഭവതാ
വിജിതാവസ്തഽപി ച ഭജതാ-
മകാമാത്മനാം യ ആത്മവദാഽതികുണഃ 6.16.74
തവ വിഭവഃ ഖലു ഭഗവൻ !
ജഗദുദയസ്ഥിതിെയാദീനി
വിശവസൃജവസ്തഽമ്ശാംശാ-
സ്തത്ര മൃഷ്ാ സ്പർദ്ധവന്ത പൃഥഗഭിമതയാ 6.16.75

പരമാു് പരമമഹവതാ-
സ്തവമാദയന്താന്തരവർത്തീ ത്രയവിധുരഃ
ആദാവവന്തഽപി ച സതവാനാം
യദ്ധ്രുവം തവദവാന്തരാവളഽപി 6.16.76

ക്ഷിതയാദിഭിവരഷ് കിൊവൃതഃ
സതഭിർദ്ദശഗുവണാത്തകരരാണ്ഡവകാശഃ
യത്ര പതതയു് കല്പഃ
സഹാണ്ഡവകാടിഭിസ്തദനന്തഃ 6.16.7

വിഷ്യതൃവഷ്ാ നരപശവവാ
യ ഉപാസവത വിഭൂതീർന്ന പരം തവാം
വതഷ്ാമാശിഷ് ഈശ!
തദന വിനശയന്തി യഥാ രാജകുെം 6.16.78
കാമധിയസ്തവയി രചിതാ
122
ന പരമ! വരാഹന്തി യഥാ കരംഭ ീജാനി
ജ്ഞാനാത്മനയഗുണമവയ
ഗുണഗണവതാഽസയ ദവന്ദവജാൊനി 6.16.79

ജിതമജിത ! തദാ ഭവതാ

യദാഽഽഹ ഭാഗവതം ധർമ്മമനവദയം
നി്കിഞ്ചനാ വയ മുനയ
ആത്മാരാമാ യമുപാസവതഽപവർഗായ 6.16.40
വിഷ്മമതിർന്ന യത്ര നൃണാം
തവമഹമിതി മമ തവവതി ച യദനയത്ര
വിഷ്മധിയാ രചിവതാ യഃ
സ ഹയവിശുദ്ധഃ ക്ഷയിഷ്ണുരധർമ്മ ഹുെഃ 6.16.41
കഃ വക്ഷവമാ നിജപരവയാഃ
കിയാനർേഃ സവപരദ്രുഹാ ധർവമ്മണ
സവവദ്രാഹാത്തവ വകാപഃ
പരസമ്പീഡയാ ച തഥാധർമ്മഃ 6.16.42
ന വയഭിചരതി തവവക്ഷാ
യയാ ഹയഭിഹിവതാ ഭാഗവവതാ ധർമ്മഃ
സ്ഥിരചരസത്തവകദംവ -
ഷ്വപൃഥേിവയാ യമുപാസവത തവാരയാഃ 6.16.47
ന ഹി ഭഗവന്ന ടിതമിദം
തവദ്ദർശനാന്നൃണാമഖിെപാപക്ഷയഃ
യന്നാമ സകൃച്ഛ്രവണാൽ
പുല്ക്കസവകാഽപി വിമുചയവത സംസാരാൽ 6.16.44

അഥ ഭഗവൻ! വയമധുനാ
തവദവവൊകപരിമൃ നൈാശയമൊഃ
സുരഋഷ്ിണാ യദുദിതം
താവവകന കഥമനയഥാ ഭവതി 6.16.45

123
വിദിതമനന്ത! സമസ്തം
തവ ജഗദാത്മവനാ ജകനരിഹാചരിതം
വിജ്ഞാപയം പരമഗുവരാഃ
കിയദിവ സവിതരിവ ഖവദയാകതഃ 6.16.46
നമസ്തുഭയം ഭഗവവത
സകെജഗത്സ്ഥിതിെവയാദവയാദവയശായ
ദുരവസിതാത്മഗതവയ
കുവയാഗിനാം ഭിദാ പരമഹംസായ 6.16.4
യം കവ ശവസന്തമന വിശവസൃജഃ ശവസന്തി
യം വചകിതാനമന ചിത്തയ ഉച്ചകന്തി
ഭൂമണ്ഡെം സർഷ്പായതി യസയ മൂർദ്ധ്ന്ി
തകസ്മ നവമാ ഭഗവവതഽസ്തു സഹസ്രമൂർധ്ദ്ധ്ന് 6.16.48
വിദയാധരനായിത്തീർന്ന ചിത്രവകത രരിയ്ക്കൽ കകൊസത്തിൽ ലചന്നവപ്പാൾ
മടിയിൽ പാർവ്വതിലയാത്തിരിയ്ക്കുന്ന പരവമശവരവന കണ്ട പുച്ഛിച്ച. പാർവ്വതി ശപിച്ച.
അങ്ങവനയാു് ് ചിത്രവകത വൃത്രനായി ജനിയ്ക്കാൻ കാരണം. ദിതിയ്ക്കു് മുത്തുകൾ
പുത്രനായണ്ടായ കഥ പറഞ്ഞു് ദിതിയ്ക്കു് കാശയപനപവദശിച്ച
പുംസവനവ്രതാനഷ്ഠാനചരയ വിവരിയ്ക്കുന്ന.

ഭഗവാലെ ഊതി അഥവാ കാമയകർമ്മങ്ങൾ ലചുന്നതിൽ നിന്ന് രക്ഷ എന്ന

െീെയാു് ് ഏഴാമലത്ത സ്ക്കന്ധത്തിൽ വിവരിയ്ക്കുന്നത്. മൂന്നാമലത്ത സ്ക്കന്ധത്തിൽ
വരാഹമൂർത്തിയായി അവതരിച്ച് ഹിരണയാക്ഷവന വധിച്ച് ഭൂമിവയ രക്ഷിച്ച കഥ
നമ്മൾ വക്ടുണ. ഹിരണയാക്ഷലെ വസാദരൻ ഹിരണയകശിപുവിവന വധിച്ച.
പ്രഹ്ലാദവനവപാലുള്ള സജ്ജനസംരക്ഷണമാു് ് ഇവിലട. ഭഗവാവന
വദവഷ്ബുദ്ധിവയാടകൂടി സ്മരിച്ചാലും ഭഗവാൻ നമ്മവള രക്ഷിയ്ക്കുലമന്ന് ഈ
സ്ക്കന്ധത്തിൽ പറയന്ന. ഹിരണയകശിപു വസാദരലെ ഭാരയവയാടം മറ്റുള്ളവവരാടം
ശത്രക്കവള നശിപ്പിയ്ക്കുകയാു് ് വവണ്ടലതന്ന് രു പ്രാവിലെ കഥ പറഞ്ഞു
സമർേിയ്ക്കുന്ന. തലെ ശത്രവിവന വധിയ്ക്കാനള്ള ശക്തി സംഭരിയ്ക്കുന്നതിനായി
ബ്രഹ്മാവിലന തപസ്സു ലചയ്തു. ബ്രഹ്മാവ് പ്രതയക്ഷനായി. അവപ്പാൾ ഹിരണയകശിപു
ബ്രഹ്മാവിലന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

കല്പാവന്ത കാെസൃവ നൈന വയാഽവന്ധന തമസാഽഽവൃതം

അഭിവയനഗ് ജഗദിദം സവയവഞ്ജയാതിഃ സവവരാചിഷ്ാ .7.26
ആത്മനാ ത്രിവൃതാ വചദം സൃജതയവതി ലുമ്പതി
124
രജസ്സതവതവമാധാവമ്ന പരായ മഹവത നമഃ .7.2
നമ ആദയായ ീജായ ജ്ഞാനവിജ്ഞാനമൂർത്തവയ
പ്രാവണന്ദ്രിയമവനാബുദ്ധിവികാകരർവയക്തിമീയവഷ് .7.28

തവമീശിവഷ് ജഗതസ്തസ്ഥുഷ്ശ്ച
പ്രാവണന മുവഖയന പതിഃ പ്രജാനാം
ചിത്തസയ ചിവത്തർമ്മന ഇന്ദ്രിയാണാം
പതിർമ്മഹാൻ ഭൂതഗുണാശവയശഃ .7.29
തവം സതതന്തൂൻ വിതവനാഷ്ി തനവാ
ത്രയ്യയാ ചാതർവഹാത്രകവിദയയാ ച
തവവമക ആത്മാഽഽത്മവതാമനാദി-
രനന്തപാരഃ കവിരന്തരാത്മാ .7.70
തവവമവ കാവൊഽനിമിവഷ്ാ ജനാനാ-
മായർെവാദയാവയകവഃ ക്ഷിവണാഷ്ി
കൂടസ്ഥ ആത്മാ പരവമഷ്ഠയവജാ മഹാം-
സ്തവം ജീവവൊകസയ ച ജീവ ആത്മാ .7.71
തവത്തഃ പരം നാപരമപയവനജ-
വദജച്ച കിഞ്ചിദവയതിരിക്തമസ്തി
വിദയാഃകൊവസ്ത തനവശ്ച സർവ്വാ
ഹിരണയഗർവഭാഽസി ൃഹഹത്ത്രിപൃഷ്ഠഃ .7.72
വയക്തം വിവഭാ! സ്ഥൂെമിദം ശരീരം
വയവനന്ദ്രിയപ്രാണമവനാഗുണാംസ്തവം
ഭുങ്വക്ഷ സ്ഥിവതാ ധാമനി പാരവമവഷ്ഠയ
അവയക്ത ആത്മാ പുുഷ്ഃ പുരാണഃ .7.77
അനന്താവയക്തരൂവപണ വയവനദമഖിെം തതം
ചിദചിച്ഛക്തിയക്തായ തകസ്മ ഭഗവവത നമഃ .7.74(൧൮)
ബ്രഹ്മാവ് ജീവൻ രക്ഷിയ്ക്കാൻ ഹിരണയകശിപു ആവശയലപ്പെ വരങ്ങൾ ലകാടത്തു.
അവദ്ദഹം മൂന്ന വൊകങ്ങളം തലെ കീഴിൊക്കി. മകൻ പ്രഹ്ലാദൻ വിഷ്ണുഭക്തനാു് ്.
125
ഇതറിഞ്ഞു് പ്രഹ്ലാദവന വധിയ്ക്കാൻ എടത്ത മാർഗലമാന്നം ഫെലപ്പെില്ല.
പ്രഹ്ലാദലെ ഗുുക്കന്മാരായ ശണ്ഡാമർക്കന്മാുലട ഉപവദശപ്രകാരം പ്രഹ്ലാദവന
വുണപാശത്താൽ ന്ധിച്ചി്ടുണ. അവിലട വച്ച് പ്രഹ്ലാദൻ അസുര ാെന്മാവരാട്
പറയന്ന.

ലകൌമാര ആചവരത് പ്രാവജ്ഞാ ധർമ്മാൻ ഭാഗവതാനിഹ

ദുർല്ലഭം മാനഷ്ം ജന്മ തദപയധ്രുവമർേദം .6.1
യഥാ ഹി പുുഷ്വസയഹ വിവഷ്ണാഃ പാവദാപസർപ്പണം
യവദഷ് സർവ്വഭൂതാനാം പ്രിയ ആവത്മശവരഃ സുഹൃത് .6.2
സുഖകമന്ദ്രിയകം കദതയാ വദഹവയാവഗന വദഹിനാം
സർവ്വത്ര െഭയവത കദവാദയഥാ ദുഃഖമയത്ന്തഃ .6.7
തത്പ്രയാവസാ ന കർത്തവവയാ യത ആയർവയയഃ പരം
ന തഥാ വിന്ദവത വക്ഷമം മുകുന്ദചരണാംബുജം .6.4
തവതാ യവതത കുശെഃ വക്ഷമായ ഭയമാശ്രിതഃ
ശരീരം ലപൌുഷ്ം യാവന്ന വിപവദയത പു്കെം .6.5
പുംവസാ വർഷ്ശതം ഹയായസ്തദർദ്ധം ചാജിതാത്മനഃ
നിഷ്ഫെം യദലസൌ രാത്രയാം വശവതഽന്ധം പ്രാപിതസ്തമഃ .6.6
മുേസയ ാവെയ ലകൌമാവര ക്രീഡവതാ യാതി വിംശതിഃ
ജരയാ ഗ്രസ്തവദഹസയ യാതയകല്പസയ വിംശതിഃ .6.
ദുരാപൂവരണ കാവമന വമാവഹന ച െീയസാ
വശഷ്ം ഗൃവഹഷു സക്തസയ പ്രമത്തസയപയാതി ഹി .6.8
വകാ ഗൃവഹഷു പുമാൻ സക്തമാത്മാനമജിവതന്ദ്രിയഃ
വേഹപാകശർദ്ദൃകഢർബ്ബദ്ധമുത്സവഹത വിവമാചിതം .6.9

വകാ നവർേതൃഷ്ണാം വിസൃവജത്പ്രാവണവഭയാഽപി യ ഈപ്സിതഃ

യം ക്രീണാതയസുഭിഃ വപ്രകഷ്ഠസ്തസ്കരഃ വസവവകാ വണിക് .6.10

126
കഥം പ്രിയായാ അനകമ്പിതായാഃ
സങ്ഗം രഹസയം ുചിരാംശ്ച മന്ത്രാൻ
സുഹൃത്സു ച വേഹസിതഃ ശിശൂനാം
കളാക്ഷരാണാമനരക്തചിത്തഃ .6.11

പുത്രാൻ സ്മരംസ്താദുഹിതൄർഹൃദയ്യയാ
ഭ്രാതൄൻ സവസൄർവ്വാ പിതലരൌ ച ദീലനൌ
ഗൃഹാൻ മവനാവജ്ഞാുപരിച്ഛദാംശ്ച
വൃത്തീശ്ച കുെയാഃ പശുഭൃതയവർഗാൻ .6.12
തയവജത വകാശസ്കൃദിവവഹമാനഃ
കർമ്മാണി വൊഭാദവിതൃതകാമഃ
ഔപസ്ഥയകജഹവയം ഹുമനയമാനഃ
കഥം വിരവജയത ദുരന്തവമാഹഃ .6.17
കുടം വപാഷ്ായ വിയൻ നിജായർ-
ന്ന ബുദ്ധയവതഽർേം വിഹതം പ്രമത്തഃ
സർവ്വത്ര താപത്രയദുഃഖിതാത്മാ
നിർവ്വിദയവത ന സവകുടം രാമഃ .6.14

വിവത്തഷു നിതയാഭിനിവി നൈവചതാ

വിദവാംശ്ച വദാഷ്ം പരവിത്തഹർത്തുഃ
വപ്രവതയഹ ചാഥാപയജിവതന്ദ്രിയസ്ത-
ദശാന്തകാവമാ ഹരവത കുടം ീ .6.15
വിദവാനപീേം ദനജാഃ! കുടം ം
പുഷ്ണൻ സവവൊകായ ന കല്പവത കവ
യഃ സവീയപാരകയവിഭിന്നഭാവ-
സ്തമഃ പ്രപവദയത യഥാ വിമൂഢഃ .6.16
യവതാ ന കശ്ചിത് കവ ച കുത്രചിദ് വാ
ദീനഃ സവമാത്മാനമെം സമർേഃ
വിവമാചിതം കാമദൃശാം വിഹാര-
ക്രീഡാമൃവഗാ യന്നിഗവഡാ വിസർഗഃ .6.1

127
തവതാ വിദൂരാത് പരിഹൃതയ കദതയാ
കദവതയഷു സങ്ഗം വിഷ്യാത്മവകഷു
ഉവപത നാരായണമാദിവദവം
സ മുക്തസങ്കഗരിഷ്ിവതാഽപവർഗഃ .6.18
ന ഹയചുതം പ്രീണയവതാ ഹവായാവസാഽസുരാത്മജാഃ
ആത്മതവാത് സർവ്വഭൂർതാനാം സിദ്ധതവാദിഹ സർവ്വതഃ .6.19
പരാവവരഷു ഭൂവതഷു ബ്രഹ്മാന്തസ്ഥാവരാദിഷു
ലഭൌതിവകഷു വികാവരഷു ഭൂവതഷ്വഥ മഹത്സു ച .6.20
ഗുവണഷു ഗുണസാവമയ ച ഗുണവയതികവര തഥാ
ഏക ഏവ പവരാ ഹയാത്മാ ഭഗവാനീശവവരാഽവയയഃ .6.21
പ്രതയഗാത്മസവരൂവപണ ദൃശയരൂവപണ ച സവയം
വയാപയവയാപകനിർവദ്ദവശയാ ഹയനിർവദ്ദവശയാഽവികല്പിതഃ .6.22
വകവൊനഭവാനന്ദസവരൂപഃ പരവമശവരഃ
മായയാന്തർഹികതശവരയ ഈയവത ഗുണസർഗയാ .6.27
തസ്മാത് സർവവ്വഷു ഭൂവതഷു ദയാം കുുത ലസൌഹൃദം
ആസുരം ഭാവമുന്മുചയ യയാ തഷ്യതയവധാക്ഷജഃ .6.24
തവ നൈ ച തത്ര കിമെഭയമനന്ത ആവദയ
കിം കതർഗ്ഗുണവയതികരാദിഹ വയ സവസിദ്ധാഃ
ധർമ്മാദയഃ കിമഗുവണന ച കാങ്ക്ഷിവതന
സാരഞ്ജുഷ്ാം ചരണവയാുപഗായതാം നഃ .6.25

ധർമ്മാർേകാമ ഇതി വയാഭിഹിതസ്ത്രിവർഗ

ഈക്ഷാ ത്രയീ നയദലമൌ വിവിധാ ച വർത്താ
മവനയ തവദതദഖിെം നിഗമസയ സതയം
സവാത്മാർപ്പണം സവസുഹൃദഃ പരമസയ പുംസഃ .6.26
ജ്ഞാനം തവദതദമെം ദുരവാപമാഹ
128
നാരായവണാ നരസഖഃ കിെ നാരദായ
ഏകാന്തിനാം ഭഗവതസ്തദകിഞ്ചനാനാം
പാദാരവിന്ദരജസാഽഽപ്ലുതവദഹിനാം സയാൽ .6.2

ശ്രുതവമതന്മയാ പൂർവ്വം ജ്ഞാനം വിജ്ഞാനസംയതം

ധർമ്മം ഭാഗവതം ശുദ്ധം നാരദാദ് വദവദർശനാൽ .6.28
അസുര ാെന്മാരാവശയലപ്പെപ്രകാരം പ്രഹ്ലാദൻ തനിയ്ക്കു് നാരവദാപവദശം
കിെിയ കഥയം അവവരാട് പറഞ്ഞു. കഥകളറിഞ്ഞു് ഹിരണയകശിപു മകവന
വുത്തി വധിയ്ക്കുവാൻ തടമന്ന.

ന വകവെം വമ ഭവതശ്ച രാജൻ!

സകവ െം െിനാം ചാപവരഷ്ാം
പവരഽവവരഽമീ സ്ഥിരജങ്ഗമാ വയ
ബ്രഹ്മാദവയാ വയന വശം പ്രണീതാഃ .8.8
സ ഈശവരഃ കാെ ഉുക്രവമാഽസാ-
വവാജഃ സഹഃ സത്തവ വെന്ദ്രിയാത്മാ
സ ഏവ വിശവം പരമഃ സവശക്തിഭിഃ
സൃജതയവതയത്തി ഗുണത്രവയശഃ .8.9
ജഹയാസുരം ഭാവമിമം തവമാത്മനഃ
സമം മവനാ ധത്സവ ന സന്തി വിദവിഷ്ഃ
ഋവതഽജിതാദാത്മന ഉത്പതഥസ്ഥിതാത്
തദ്ധി ഹയനന്തസയ മഹത്സമർഹണം .8.10
ദസൂൻ പുരാ ഷ്ണ്ണ വിജിതയ ലുമ്പവതാ
മനയന്ത ഏവക സവജിതാ ദിവശാ ദശ
ജിതാത്മവനാ ജ്ഞസയ സമസയ വദഹിനാം
സാവധാഃ സവവമാഹപ്രഭവാഃ കുതഃ പവര .8.11
തകദവ തസ്മിൻ നിനവദാഽതിഭീഷ്വണാ
ഭൂവ വയനാണ്ഡകടാഹമസ്ഫുടൽ
യം കവ സവധിവഷ്ണയാപഗതം തവജാദയഃ
ശ്രുതവാ സവധാമാപയയമങ്ഗ! വമനിവര .8.16

129
സ വിക്രമൻ പുത്രവവധപ്സുവരാജസാ
നിശമയ നിർഹ്രാദമപൂർവ്വമത്ഭുതം
അന്തഃ സഭായാം ന ദദർശ തത്പദം
വിതത്രസുർവയന സുരാരിയൂഥപാഃ .8.1

സതയം വിധാതം നിജഭൃതയഭാഷ്ിതം

വയാതിം ച ഭൂവതഷ്വഖിവെഷു ചാത്മനഃ
അദൃശയതാതയത്ഭുതരൂപമുദവഹൻ
സ്തംവഭ സഭായാം ന മൃഗം ന മാനഷ്ം .8.18
സത്തവവമനം പരിവതാഽപി പശയൻ
സ്തംഭസയ മദ്ധയാദന നിർജ്ജിഹാനം
നായം മൃവഗാ നാപി നവരാ വിചിത്ര-
മവഹാ കിവമതന്നൃമൃവഗന്ദ്രരൂപം .8.19

മീമാംസമാനസയ സമുേിവതാഽഗ്രവതാ
നൃസിംഹരൂപസ്തദെം ഭയാനകം
പ്രതതചാമീകരചണ്ഡവൊചനം
സ്ഫുരത്സടാവകസരജംഭിതാനനം .8.20

കരാെദംഷ്ട്രം കരവാളചഞ്ചെ-
ക്ഷുരാന്തജിഹവം ുകുടീമുവഖാല്ബണം
സ്തവബ്ധാർദ്ധവകർണ്ണം ഗിരികന്ദരാത്ഭുത-
വയാത്താസയനാസം ഹനവഭദഭീഷ്ണം .8.21
ദിവിസ്പൃശത്കായമദീർ പീവര-
ഗ്രീവവാുവക്ഷഃസ്ഥെമല്പമദ്ധയമം
ചന്ദ്രാംശുലഗൌകരശ്ഛുരിതം തനൂുകഹർ-
വ്വിഷ്വഗ്ഭുജാനീകശതം നഖായധം .8.22
പവക്ഷ ഭഗവാൻ നരസിംഹമൂർത്തിയായി അവതരിച്ച് ഹിരണയകശിപുവിലന
വധിച്ച. ബ്രഹ്മാവടക്കം എല്ലാവും ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നവതാഽസ്മയനന്തായ ദുരന്തശക്തവയ

130
വിചിത്രവീരയായ പവിത്രകർമ്മവണ
വിശവസയ സർഗസ്ഥിതിസംയമാൻ ഗുകണഃ
സവെീെയാ സന്ദധവതഽവയയാത്മവന .8.40

വകാപകാവൊ യഗാന്തവസ്ത ഹവതാഽയമസുവരാഽല്പകഃ

തത്സുതം പാഹുപസൃതം ഭക്തം വത ഭക്തവത്സെ! .8.41
പ്രതയാനീതാഃ പരമ! ഭവതാ ത്രായതാ നഃ സവഭാഗാ
കദതയാക്രാന്തം ഹൃദയകമെം തവദ്ഗൃഹം പ്രതയവ ാധി
കാെഗ്രസ്തം കിയദിദമവഹാ നാഥ! ശുശ്രൂഷ്താം വത
മുക്തിവസ്തഷ്ാം ന ഹി ഹുമതാ നാരസിംഹാപകരഃ കിം .8.42
തവം നസ്തപ! പരമമാേ യദാത്മവതവജാ
വയവനദമാദിപുുഷ്ാത്മഗതം സസർജ്ജ
തദവിപ്രലുതമമുനാദയ ശരണയപാെ!
രക്ഷാഗൃഹീതവപുഷ്ാ പുനരനവമംസ്ഥാഃ .8.47
ശ്രാദ്ധാനി വനാഽധിബുഭുവജ പ്രസഭം തനൂകജർ-
ദത്താനി തീർേസമവയഽപയപി ത്തിൊംബു
തവസയാദരാന്നഖവിദീർണ്ണവപാദ് യ ആർച്ഛൽ
തകസ്മ നവമാ നൃഹരവയഖിെധർമ്മവഗാപ് വത്ര .8.44
വയാ വനാ ഗതിം വയാഗസിദ്ധാമസാധു-
രഹാരഷ്ീദ് വയാഗതവപാ വെന
നാനാദർപ്പം തം നകഖർന്നിർദ്ദദാര
തകസ്മ തഭയം പ്രണതാഃ വസ്മാ നൃസിംഹ! .8.45
വിദയാം പൃഥോരണയാനരാദ്ധാം
നയവഷ്ധദവജ്ഞാ െവീരയദൃതഃ
സ വയന സങ്വഖയ പശുവദ്ധതസ്തം
മായാനൃസിംഹം പ്രണതാഃ സ്മ നിതയം .846
വയന പാവപന രത്ന്ാനി സ്ത്രീരത്ന്ാനി ഹൃതാനി നഃ
തദവക്ഷഃപാടവനനാസാം ദത്താനന്ദ! നവമാഽസ്തു വത .8.4

131
മനവവാ വയം തവ നിവദശകാരിവണാ
ദിതിവജന വദവ! പരിഭൂതവസതവഃ
ഭവതാ ഖെഃ സ ഉപസംഹൃതഃ പ്രവഭാ!
കരവാമ വത കിമനശാധി കിങ്കരാൻ .8.48
പ്രവജശാ വയം വത പവരശാഭിസൃ നൈാ
ന വയന പ്രജാ കവ സൃജാവമാ നിഷ്ിദ്ധാഃ
സ ഏഷ് തവയാ ഭിന്നവക്ഷാ ന വശവത
ജഗന്മങ്ഗളം സത്തവമൂർവത്തഽവതാരഃ .8.49

വയം വിവഭാ! വത നടനാടയഗായകാ

വയനാത്മസാദ് വീരയ ലെൌജസാ കൃതാഃ
സ ഏഷ് നീവതാ ഭവതാ ദശാമിമാം
കിമുത്പഥസ്ഥഃ കുശൊയ കല്പവത .8.50(൧൯)
ഹവര! തവാങ്ഘ്രിപങ്കജം ഭവാപവർഗമാശ്രിതാഃ
യവദഷ് സാധുഹൃച്ഛയസ്തവയാസുരഃ സമാപിതഃ .8.51
വയമനചരമുഖയാഃ കർമ്മഭിവസ്ത മവനാകജ്ഞ-
സ്ത ഇഹ ദിതിസുവതന പ്രാപിതാ വാഹകതവം
സ ത ജനപരിതാപം തത്കൃതം ജാനതാ വത
നരഹര! ഉപനീതഃ പഞ്ചതാം പഞ്ചവിംശ! .8.52
വയം കിമപുുഷ്ാസ്തവം ത മഹാപുുഷ് ഈശവരഃ
അയം കുപുുവഷ്ാ നവ നൈാ ധിക്കൃതഃ സാധുഭിർയദാ .8.57
സഭാസു സവത്രഷു തവാമെം യവശാ
ഗീതവാ സപരയാം മഹതീം െഭാമവഹ
യസ്താം വയകനഷ്ീദ്ഭൃശവമഷ് ദുർജ്ജവനാ
ദി നൈയാ ഹതവസ്ത ഭഗവൻ! യഥാഽഽമയഃ .8.54
വയമീശ! കിന്നരഗണാസ്തവാനഗാ
ദിതിവജന വി നൈിമമുനാന കാരിതാഃ
ഭവതാ ഹവര! സ വൃജിവനാഽവസാദിവതാ
നരസിംഹ! നാഥ! വിഭവായ വനാ കവ .8.55
132
അകദയതദ്ധരിനരരൂപമത്ഭുതം വത
ദൃ നൈം നഃ ശരണദ ! സർവ്വവൊകശർമ്മ
വസായം വത വിധികര ഈശ! വിപ്രശത-
സ്തവസയദം നിധനമനഗ്രഹായ വിദ്മഃ .8.56
വകാപിഷ്ഠനായ നരസിംഹവത്ത ബ്രഹ്മാവിലെ നിർവദ്ദശത്താൽ പ്രഹ്ലാദൻ സ്തുതിച്ച്
സാന്തവനിപ്പിയ്ക്കുന്ന. പ്രഹ്ലാദലെ വംശത്തിൽ 10 തെമുറ മുവമ്പാ്ടുണം 10 തെമുറ
പിവമ്പാ്ടുണം ഉള്ള ജന്മങ്ങലളല്ലാം ശുദ്ധരായിരിയ്ക്കുലമന്ന് അനഗ്രഹിച്ച. ബ്രഹ്മാവ്
പ്രഹ്ലാദവന അസുരരാജാവാക്കി. അത് കഴിഞ്ഞു് ഭഗവാലെ സഹായവത്താലട
പരവമശവരൻ ത്രിപുരദഹനം നടത്തിയ കഥ പറയന്ന. പതിലനാന്നാമവത്ത
അദ്ധയായത്തിൽ നാലു വർണ്ണങ്ങവളയം ധർമ്മങ്ങൾ പറയന്ന. ബ്രഹ്മചാരി,
ഗൃഹസ്ഥൻ, വാനപ്രസ്ഥൻ ഇവുലട ധർമ്മങ്ങൾ വിസ്തരിച്ച് 12-)മദ്ധയായത്തിൽ
പറയന്ന. 17-)മദ്ധയായത്തിൽ യതിയലട ധർമ്മം വിവരിയ്ക്കുന്ന. 14-)മദ്ധയായത്തിൽ
ഗൃഹസ്ഥലെ ധർമ്മം വീണ്ടം വിശദീകരിയ്ക്കുന്ന. 15-)മദ്ധയായത്തിൽ എല്ലാ
ധർമ്മങ്ങളം ചുുക്കി പറയന്ന.

ബ്രഹ്മാദയഃ സുരഗണാ മുനവയാഽഥ സിദ്ധാഃ

സകത്തവകതാനമതവയാ വചസാം പ്രവാകഹഃ
നാരാധിതം പുുഗുകണരധുനാപി പിപ്രുഃ
കിം വതാഷ്ടുമർഹതി സ വമ ഹരിുഗ്രജാവതഃ .9.8

മവനയ ധനാഭിജനരൂപതപഃശ്രുലതൌജ-
വസ്തജഃ പ്രഭാവ െലപൌുഷ്ബുദ്ധിവയാഗാഃ
നാരാധനായ ഹി ഭവന്തി പരസയ പുംവസാ
ഭക്തയാ തവതാഷ് ഭഗവാൻ ഗജയൂഥപായ .9.9
വിപ്രാദ് ദവിഷ്ഡ്ഗുണയതാദരവിന്ദനാഭ-
പാദാരവിന്ദവിമുഖാച്ഛവപചം വരിഷ്ഠം
മവനയ തദർപ്പിതമവനാവചവനഹിതാർേ-
പ്രാണം പുനാതി സ കുെം ന ത ഭൂരിമാനഃ .9.10
കനവാത്മനഃ പ്രഭുരയം നിജൊഭപൂർവണ്ണാ
മാനം ജനാദവിദുഷ്ഃ കുവണാ വൃണീവത
യദയജ്ജവനാ ഭഗവവത വിദധീത മാനം
തച്ചാത്മവന പ്രതിമുഖസയ യഥാ മുഖശ്രീഃ .9.11
133
തസ്മാദഹം വിഗതവിക്ലവ ഈശവരസയ
സർവ്വാത്മനാ മഹി ഗൃണാമി യഥാമനീഷ്ം
നീവചാഽജയാ ഗുണവിസർഗമനപ്രവി നൈഃ
പൂവയത വയന ഹി പുമാനനവർണ്ണിവതന .9.12
സർവവ്വ ഹയമീ വിധികരാസ്തവ സത്തവധാവമ്നാ
ബ്രഹ്മാദവയാ വയമിവവശ! ന വചാദവിജന്തഃ
വക്ഷമായ ഭൂതയ ഉതാത്മസുഖായ ചാസയ
വിക്രീഡിതം ഭഗവവതാ ുചിരാവതാകരഃ .9.17
തദ് യച്ഛ മനുമസുരശ്ച ഹതസ്തവയാദയ
വമാവദത സാധുരപി വൃശ്ചികസർപ്പഹതയാ
വൊകാശ്ച നിർവൃതിമിതാഃ പ്രതിയന്തി സർവവ്വ
രൂപം നൃസിംഹ! വിഭയായ ജനാഃ സ്മരന്തി .9.14

നാഹം ിവഭമയജിത! വതഽതിഭയാനകാസയ-

ജിഹവാർക്കവനത്രുകുർടീരഭവസാഗ്രദംഷ്ട്രാൽ
ആന്ത്രസ്രജഃ ക്ഷതജവകസരശങ്കുകർണ്ണാ-
ന്നിർഹ്രാദഭീതദിഗിഭാദരിഭിന്നഖാഗ്രാൽ .9.15
ത്രവസ്താസ്മയഹം കൃപണവത്സെ! ദുഃസ്സവഹാഗ്ര-
സംസാരചക്രകദനാദ്ഗ്രസതാം പ്രണീതഃ
ദ്ധഃ സവകർമ്മഭിുശത്തമ! വതഽങ്ഘ്രിമൂെം
പ്രീവതാഽപവർഗശരണം ഹവയവസ കദാ ന .9.16
യസ്മാത് പ്രിയാപ്രിയവിവയാഗസവയാഗജന്മ-
വശാകാനിനാ സകെവയാനിഷു ദഹയമാനഃ
ദുഃലഖൌഷ്ധം തദപി ദുഃഖമതദ്ധിയാഹം
ഭൂമൻ! ഭ്രമാമി വദ വമ തവ ദാസയവയാഗം .9.1
വസാഹം പ്രിയസയ സുഹൃദഃ പരവദവതായാ
െീൊകഥാസ്തവ നൃസിംഹ! വിരിഞ്ചഗീതാഃ
അഞ്ജസ്തിതർമ്മയനഗൃണൻ ഗുണവിപ്രമുവക്താ
ദുർഗാണി വത പദയഗാെയഹംസസങ്ഗഃ .9.18
134
 ാെസയ വനഹ ശരണം പിതലരൌ നൃസിംഹ !
നാർത്തസയ ചാഗദമുദനവതി മജ്ജവതാ ലനൌഃ
തതസയ തത്പ്രതിവിധിർ യ ഇഹാഞ്ജവസ നൈ-
സ്താവദ് വിവഭാ! തനഭൃതാം തവദുവപക്ഷിതാനാം .9.19
യസ്മിൻ യവതാ യർഹി വയന ച യസയ യസ്മാദ്
യകസ്മ യഥാ യദുത യസ്തവപരഃ പവരാ വാ
ഭാവഃ കവരാതി വികവരാതി പൃഥക്സ്വഭാവഃ
സവഞ്ചാദിതസ്തദഖിെം ഭവതഃ സവരൂപം .9.20
മായാ മനഃ സൃജതി കർമ്മമയം െീയഃ
കാവെന വചാദിതഗുണാനമവതന പുംസഃ
ഛവന്ദാമയം യദജയാർപ്പിതവഷ്ാഡശാരം
സംസാരചക്രമജ! വകാതിതവരത്തവദനയഃ .9.21

സ തവം ഹി നിതയവിജിതാത്മഗുണഃ സവധാമ്നാ

കാവൊ വശീകൃതവിസൃജയവിസർഗശക്തിഃ
ചവക്ര വിസൃ നൈമജവയശവര ! വഷ്ാഡശാവര
നിഷ്പീഡയമാനമുപകർഷ് വിവഭാ ! പ്രപന്നം .9.22
ദൃ നൈാ മയാ ദിവി വിവഭാഽഖിെധിഷ്ണയപാനാ-
മായഃശ്രിവയാ വിഭവ ഇച്ഛതി യാൻ ജവനാഽയം
വയഽസ്മത്പിതഃ കുപിതഹാസവിജംഭിതൂ-
വിസ്ഫൂർജ്ജിവതന ലുളിതാഃ സ ത വത നിരസ്തഃ .9.27

തസ്മാദമൂസ്തനഭൃതാമഹമാശിവഷ്ാ ജ്ഞ
ആയഃ ശ്രിയം വിഭവകമന്ദ്രിയമാവിരിഞ്ചാൽ
വനച്ഛാമി വത വിലുളിതാനുവിക്രവമണ
കാൊത്മവനാപനയ മാം നിജഭൃതയപാർശവം .9.24
കുത്രാസിഷ്ഃ ശ്രുതിസുഖാ മൃഗതൃഷ്ണിരൂപാഃ
വകവദം കവള രമവശഷ്ുജാം വിവരാഹഃ
നിർവ്വിദയവത ന ത ജവനാ യദപീതി വിദവാൻ
കാമാനെം മധുെകവഃ ശമയൻ ദുരാകപഃ .9.25
135
കവാഹം രജഃപ്രഭവ ഈശ! തവമാഽധിവകഽസ്മിൻ
ജാതഃ സുവരതരകുവെ കവ തവാനകമ്പാ
ന ബ്രഹ്മവണാ ന ത ഭവസയ ന കവ രമായാ
യവന്മഽർപ്പിതഃ ശിരസി പത്മകരഃ പ്രസാദഃ .9.26
കനഷ്ാ പരാവരമതിർഭവവതാ നന സയാ-
ജ്ജവന്താർ യഥാഽഽത്മസുഹൃവദാ ജഗതസ്തഥാപി
സംവസവയാ സുരതവരാരിവ വത പ്രസാദഃ
വസവാനരൂപമുദവയാ ന പരാവരതവം .9.2
ഏവം ജനം നിപതിതം പ്രഭവാഹികൂവപ
കാമാഭികാമമന യഃ പ്രപതൻ പ്രസങ്ഗാൽ
കൃതവാഽഽത്മസാത്സുരർഷ്ിണാ ഭഗവൻ! ഗൃഹീതഃ
വസാഽഹം കഥം ന വിസൃവജ തവ ഭൃതയവസവാം .9.28

മത്പ്രാണരക്ഷമനന്ത! പിതർവ്വധശ്ച
മവനയ സവഭൃതയഋഷ്ിവാകയമൃതം വിധാതം
ഖഡ്ഗം പ്രഗൃഹയ യദവവാചദസദവിധിത്സു-
സ്തവാമീശവവരാ മദപവരാഽവത കം ഹരാമി .9.29
ഏകസ്തവവമവ ജഗവദതദമുഷ്യ യത്തവ-
മാദയന്തവയാഃ പൃഥഗവസയസി മദ്ധയതശ്ച
സൃ നൈവാ ഗുണവയതികരം നിജമായവയദം
നാവനവ കതരവസിതസ്തദനപ്രവി നൈഃ .9.70
തവം വാ ഇദം സദസദീശ! ഭവാംസ്തവതാഽവനയാ
മായാ യദാത്മപരബുദ്ധിരിയം ഹയപാർോ
യദ് യസയ ജന്മ നിധനം സ്ഥിതിരീക്ഷണം ച
തദ് കവ തവദവ വസുകാെവദ നൈിതർവവ്വാഃ .9.71
നയവസയദമാത്മനി ജഗദവിെയാംബുമവദ്ധയ
വശവഷ്ഽഽത്മനാ നിജസുഖാനഭവവാ നിരീഹഃ
വയാവഗന മീെിതദൃഗാത്മനിപീതനിദ്ര-
സ്തുവരയ സ്ഥിവതാ ന ത തവമാ ന ഗുണാംശ്ച യങ്വക്ഷ .9.72
136
തകസയവ വത വപുരിദം നിജകാെശക്തയാ
സവഞ്ചാദിതപ്രകൃതിധർമ്മണ ആത്മഗൂഢം
അംഭസയനന്തശയനാദ് വിരമത്സമാവധർ-
ന്നാവഭരഭൂത്സവകണികാവടവന്മഹാബ്ജം .9.77
തത്സംഭവഃ കവിരവതാഽനയദപശയമാന-
സ്തവാം ീജമാത്മനി തതം സവ ഹിർവ്വിചിന്തയ
നാവിന്ദദബ്ദശതമപ്സു നിമജ്ജമാവനാ
ജാവതഽങ്കുവര കഥമു വഹാപെവഭത ീജം .9.74
സ തവാത്മവയാനിരതിവിസ്മിത ആസ്ഥിവതാഽബ്ജം
കാവെന തീവ്രതപസാ പരിശുദ്ധഭാവഃ
തവാമാത്മനീശ ! ഭുവി ഗന്ധമിവാതിസൂക്ഷ്മ്ം
ഭൂവതന്ദ്രിയാശയമവയ വിതതം ദദർശ .9.75
ഏവം സഹസ്രവദനാങ്ഘ്രിശിരഃകവരാു-
നാസാസയകർണ്ണനയനാഭരണായധാഢയം
മായാമയം സദുപെക്ഷിതസന്നിവവശം
ദൃ നൈവാ മഹാപുുഷ്മാപ മുദം വിരിഞ്ചഃ .9.76
തകസ്മ ഭവാൻ ഹയശിരസ്തനവം ച ിഭ്രദ്
വവദദ്രുഹാവതി ലെൌ മധുകകടഭാലഖയൌ
ഹതവാഽഽനയച്ഛ്രുതിഗണാംസ്തു രജസ്തമശ്ച
സത്തവം തവ പ്രിയതമാം തനമാമനന്തി .9.7

ഇേം നൃതിരയഗൃഷ്ിവദവഝഷ്ാവതാകരർ-
വൊകാൻ വിഭാവയസി ഹംസി ജഗത്പ്രതീപാൻ
ധർമ്മം മഹാപുുഷ്! പാസി യഗാനവൃത്തം
ഛന്നഃ കലെൌ യദഭവസ്ത്രിയവഗാഽഥ സ തവം .9.78
കനതന്മനസ്തവ കഥാസു വികുണ്ഠനാഥ!
സമ്പ്രീയവത ദുരിതദു നൈമസാധു തീവ്രം
കാമാതരം ഹർഷ്വശാകഭകയഷ്ണാർത്തം

137
തസ്മിൻ കഥം തവ ഗതിം വിമൃശാമി ദീനഃ .9.79
ജികഹവകവതാഽചുത! വികർഷ്തി മാവിതൃതാ
ശിവശ്നാഽനയതസ്തവഗുദരം ശ്രവണം കുതശ്ചിൽ
ഘ്രാവണാഽനയതശ്ചപെദൃക് കവ ച കർമ്മശക്തിർ-
ബ്ബഹവയഃ സപത്ന്യ ഇവ വഗഹപതിം ലുനന്തി .9.40
ഏവം സവകർമ്മപതിതം ഭവകവതരണയാ-
മവനയാനയജന്മമരണാശനഭീതഭീതം
പശയൻ ജനം സവപരവിഗ്രഹകവരകമത്രം
ഹവന്തതി പാരചര! പീപൃഹി മൂഢമദയ .9.41
വകാ നവത്ര വതഽഖിെഗുവരാ! ഭഗവൻ! പ്രയാസ
ഉത്താരവണഽസയ ഭവസംഭവവൊപവഹവതാഃ
മൂവഢഷു കവ മഹദനഗ്രഹ ആർത്ത വന്ധാ!
കിം വതന വത പ്രിയജനാനവസവതാം നഃ .9.42
കനവവാദവിവജ പര! ദുരതയയകവതരണയാ-
സ്തവദവീരയഗായനമഹാമൃതമനചിത്തഃ
വശാവച തവതാ വിമുഖവചതസഇന്ദ്രിയാർേ-
മായാസുഖായ ഭരമുദവഹവതാ വിമൂഢാൻ .9.47
പ്രാവയണ വദവ! മുനയഃ സവവിമുക്തികാമാ
ലമൌനം ചരന്തി വിജവന ന പരാർേനിഷ്ഠാഃ
കനതാൻ വിഹായ കൃപണാൻ വിമുമുക്ഷ ഏവകാ
നാനയം തവദസയ ശരണം ഭ്രമവതാഽനപവശയ .9.44
യകന്മഥുനാദി ഗൃഹവമധിസുഖം ഹി തച്ഛം
കണ്ഡൂയവനന കരവയാരിവ ദുഃഖദുഃഖം
തൃപയന്തി വനഹ കൃപണാ ഹുദുഃഖഭാജഃ
കണ്ഡൂതിവന്മനസിജം വിഷ്വഹത ധീരഃ .9.45
ലമൌനവ്രതശ്രുതതവപാഽദ്ധയയനസവധർമ്മ-
വയാഖയാരവഹാജപസമാധയ ആപവർഗയാഃ
പ്രായഃ പരം പുുഷ്! വത തവജിവതന്ദ്രിയാണാം
138
വാർത്താ ഭവന്തുത ന വാത്ര ത ദാംഭികാനാം .9.46
രൂവപ ഇവമ സദസതീ തവ വവദസൃവ നൈ
ീജാങ്കുരാവിവ ന ചാനയദരൂപകസയ
യക്താഃ സമക്ഷമുഭയത്ര വിചിനവവത തവാം
വയാവഗന വഹ്ന്ിമിവ ദാുഷു നാനയതഃ സയാൽ .9.4
തവം വായരനിരവനിർവ്വിയദംബുമാത്രാഃ
പ്രാവണന്ദ്രിയാണി ഹൃദയം ചിദനഗ്രഹശ്ച
സർവ്വം തവവമവ സഗുവണാ വിഗുണശ്ച ഭൂമൻ!
നാനയത് തവദസ്തയപി മവനാവചസാ നിുക്തം .9.48
കനവത ഗുണാ ന ഗുണിവനാ മഹദാദവയാ വയ
സർവവ്വ മനഃപ്രഭൃതയഃ സഹവദവമർത്തയാഃ
ആദയന്തവന്ത ഉുഗായ! വിദന്തി ഹി തവാ-
വമവം വിമൃശയ സുധിവയാ വിരമന്തി ശബ്ദാൽ .9.49
തത് വതഽർഹത്തമ! നമഃസ്തുതികർമ്മപൂജാഃ
കർമ്മ സ്മൃതിശ്ചരണവയാഃ ശ്രവണം കഥായാം
സംവസവയാ തവയി വിവനതി ഷ്ഡങ്ഗയാ കിം
ഭക്തിം ജനഃ പരമഹംസഗലതൌ െവഭത .9.50
എൊം സ്ക്കന്ധത്തിൽ മനവന്തരങ്ങവളപ്പറ്റി പറയന്ന. ആദിമന, സവാവരാചിഷ്ൻ,
ഉത്തമൻ, താമസൻ. ആ മനവന്തരത്തിൽ ഭഗവാൻ ഭക്തലെ അവതാരമായ
ഗജവത്ത മുതെയലട പിടിയിൽ നിന്ന് രക്ഷിയ്ക്കുന്ന കഥ പറയന്ന. ഇന്ദ്രദുമ്നൻ എന്ന്
വപരായ രാജാവ് അഗസ്തയശാപത്താൽ രു ആനയായി. ആ ആന ലപായ്കയിൽ
കൂ്ടുണകാവരാടകൂടി കുളിയ്ക്കുവമ്പാൾ വദവെകലെ ശാപത്താൽ ആ ലപായ്കയിൽതലന്ന
വന്ന ലപെ ഹൂഹൂ എന്ന ഗന്ധർവ്വൻ രു മുതെയായി ആ ഗജത്തിലെ കാെിൽ
പിടിച്ച വെിച്ച. ഗവജന്ദ്രൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ഓം നവമാ ഭഗവവത തകസ്മ യത ഏതച്ചിദാത്മകം

പുഷ്ായാദി ീജായ പവരശായാഭിധീമഹി 8.7.2(൨൦)
യസ്മിന്നിദം യതവശ്ചദം വയവനദം യ ഇദം സവയം
വയാഽസ്മാത്പരസ്മാച്ച പരസ്തം പ്രപവദയ സവയംഭുവം 8.7.7

139
യഃ സവാത്മനീദം നിജമായയാർപ്പിതം
കവചിദ് വിഭാതം കവ ച തത് തിവരാഹിതം
അവിദ്ധദൃക് സാക്ഷുഭയം തദീക്ഷവത
സ ആത്മമൂവൊഽവത മാം പരാത്പരഃ 8.7.4
കാവെന പഞ്ചതവമിവതഷു കൃയവശാ
വൊവകഷു പാവെഷു ച സർവ്വവഹതഷു
തമസ്തദാഽഽസീദ് ഗഹനം ഗഭീരം
യസ്തസയ പാവരഽഭിവിരാജവത വിഭുഃ 8.7.5

ന യസയ വദവാ ഋഷ്യഃ പദം വിദുർ-

ജ്ജന്തഃ പുനഃ വകാഽർഹതി ഗന്തമീരിതം
യഥാ നടസയാകൃതിഭിർവ്വിവച നൈവതാ
ദുരതയയാനക്രമണഃ സ മാവത 8.7.6
ദിദൃക്ഷവവാ യസയ പദം സുമങ്ഗളം
വിമുക്തസങ്ഗാ മുനയഃ സുസാധവഃ
ചരന്തയവൊകവ്രതമവ്രണം വവന
ഭൂതാത്മഭൂതാഃ സുഹൃദഃ സ വമ ഗതിഃ 8.7.
ന വിദയവത യസയ ച ജന്മ കർമ്മ വാ
ന നാമരൂവപ ഗുണവദാഷ് ഏവ വാ
തഥാപി വൊകാപയയസംഭവായ യഃ
സവമായയാ താനയനകാെമൃച്ഛതി 8.7.8
തകസ്മ നമഃ പവരശായ ബ്രഹ്മവണഽനന്തശക്തവയ
അരൂപാവയാുരൂപായ നമ ആശ്ചരയകർമ്മവണ 8.7.9
നമ ആത്മപ്രദീപായ സാക്ഷിവണ പരമാത്മവന
നവമാ ഗിരാം വിദൂരായ മനസവശ്ചതസാമപി 8.7.10
സവത്തവന പ്രതിെഭയായ കന്കർവമ്മയണ വിപശ്ചിതാ
നമഃ കകവെയനാഥായ നിർവ്വാണസുഖസംവിവദ 8.7.11

നമഃ ശാന്തായ വ ാരായ മൂഢായ ഗുണധർമ്മിവണ

140
നിർവ്വിവശഷ്ായ സാമയായ നവമാ ജ്ഞാന നായ ച 8.7.12
വക്ഷത്രജ്ഞായ നമസ്തുഭയം സർവ്വാദ്ധയക്ഷായ സാക്ഷിവണ
പുുഷ്ായാത്മമൂൊയ മൂെപ്രകൃതവയ നമഃ 8.7.17
സർവവ്വന്ദ്രിയഗുണദ്രവഷ്ട്ര സർവ്വപ്രതയയവഹതവവ
അസതാ ഛായവയാക്തായ സദാഭാസായ വത നമഃ 8.7.14
നവമാ നമവസ്തഽഖിെകാരണായ
നിഷ്കാരണായാത്ഭുതകാരണായ
സർവ്വാഗമാമ്നായ മഹാർണ്ണവായ
നവമാഽപവർഗായ പരായണായ 8.7.15

ഗുണാരണിച്ഛന്നചിദൂഷ്മപായ
തത്വക്ഷാഭവിസ്ൂർജ്ജിതമാനസായ
കന്കർമ്മയഭാവവന വിവർജ്ജിതാഗമ-
സവയംപ്രകാശായ നമസ്കവരാമി 8.7.16
മാദൃക്പ്രപന്നപശുപാശവിവമാക്ഷണായ
മുക്തായ ഭൂരികുണായ നവമാഽെയായ
സവാംവശന സർവ്വതനഭൃന്മനസി പ്രതീത-
പ്രതയഗ്ദൃവശ ഭഗവവത ൃഹഹവത നമവസ്ത 8.7.1

ആത്മാത്മജാതഗൃഹവിത്തജവനഷു സകക്തർ-
ദ്ദുഷ്പ്രാപണായ ഗുണസങ്ഗവിവർജ്ജിതായ
മുക്താത്മഭിഃ സവഹൃദവയ പരിഭാവിതായ
ജ്ഞാനാത്മവന ഭഗവവത നമ ഈശവരായ 8.7.18
യം ധർമ്മകാമാർേവിമുക്തികാമാ
ഭജന്ത ഇ നൈാം ഗതിമാപ്നുവന്തി
കിം തവാശിവഷ്ാ രാതയപി വദഹമവയയം
കവരാത വമഽദഭ്രവയാ വിവമാക്ഷണം 8.7.19
ഏകാന്തിവനാ യസയ ന കഞ്ചനാർേം

141
വാഞ്ഛന്തി വയ കവ ഭഗവത്പ്രപന്നാഃ
അതയത്ഭുതം തച്ചരിതം സുമങ്ഗളം
ഗായന്ത ആനന്ദസമുദ്രമനാഃ 8.7.20

തമക്ഷരം ബ്രഹ്മ പരം പവരശ-

മവയക്തമാദ്ധയാത്മികവയാഗഗമയം
അതീന്ദ്രിയം സൂക്ഷ്മ്മിവാതിദൂര-
മനന്തമാദയം പരിപൂർണ്ണമീവഡ 8.7.21
യസയ ബ്രഹ്മാദവയാ വദവാ വവദാ വൊകാശ്ചരാചരാഃ
നാമരൂപവിവഭവദന ഫെ്ഗവയാ ച കെയാ കൃതാഃ 8.7.22
യഥാർച്ചിവഷ്ാവനഃ സവിതർഗഭസ്തവയാ
നിരയാന്തി സംയാന്തയസകൃത്സവവരാചിഷ്ഃ
തഥാ യവതാഽയം ഗുണസമ്പ്രവാവഹാ
ബുദ്ധിർമ്മനഃ ഖാനി ശരീരസർഗാഃ 8.7.27
സ കവ ന വദവാസുരമർത്തയതിരയങ്
ന സ്ത്രീ ന ഷ്വണ്ഡാ ന പുമാൻ ന ജന്തഃ
നായം ഗുണഃ കർമ്മ ന സന്ന ചാസ-
ന്നിവഷ്ധവശവഷ്ാ ജയതാദവശഷ്ഃ 8.7.24
ജിജീവിവഷ് നാഹമിഹാമുയാ കി-
മന്തർബ്ബഹിശ്ചാവൃതവയഭവയാനയാ
ഇച്ഛാമി കാവെന ന യസയ വിപ്ലവ-
സ്തസയാത്മവൊകാവരണസയ വമാക്ഷം 8.7.25
വസാഽഹം വിശവസൃജം വിശവമവിശവം വിശവവവദസം
വിശവാത്മാനമജം ബ്രഹ്മ പ്രണവതാഽസ്മി പരം പദം 8.7.26
വയാഗരന്ധിതകർമ്മാവണാ ഹൃദി വയാഗവിഭാവിവത
വയാഗിവനാ യം പ്രപശയന്തി വയാവഗശം തം നവതാഽസ്മയഹം 8.7.2
നവമാ നമസ്തുഭയമസഹയവവഗ-
ശക്തിത്രയായാഖിെധീഗുണായ
142
പ്രപന്നപാൊയ ദുരന്തശക്തവയ
കദിന്ദ്രിയാണാമനവാപയവർത്മവന 8.7.28
നായം വവദ സവമാത്മാനം യച്ഛക്തയാഹംധിയാ ഹതം
തം ദുരതയയമാഹാത്മയം ഭഗവന്തമിവതാഽസ്മയഹം 8.7.29
ഏവം ഗവജന്ദ്രമുപവർണ്ണിതനിർവ്വിതനിർവ്വിവശഷ്ം
ബ്രഹ്മാദവയാ വിവിധെിങ്ഗഭിദാഭിമാനാഃ
കനവത യവദാപസസയസൃപുർന്നിഖിൊത്മകതവാൽ
തത്രാഖിൊമരവയാ ഹരിരാവിരാസീൽ 8.7.70
വസാഽന്തഃസരസുു വെന ഗൃഹീത ആർവത്താ
ദൃ നൈവാ ഗുത്മതി ഹരിം ഖ ഉപാത്തചക്രം
ഉത്ക്ഷിപയ സാംബുജകരം ഗിരമാഹ കൃച്ഛ്രോ-
‘ന്നാരായണാഖിെഗുവരാ ! ഭഗവൻ ! നമവസ്ത’ 8.7.72
ഭഗവാൻ പ്രതയക്ഷനായി. ഹൂഹൂവിനം ഗവജന്ദ്രനം വമാക്ഷം നല്കി. അഞ്ചാമവത്ത
മനവന്തരവത്ത സൂചിപ്പിച്ച് ആറാമവത്തതിൽ അജിതനായി അവതരിച്ച് നടത്തിയ
പാൊഴിമഥനം വിവരിയ്ക്കുന്ന. ദുർവ്വാസാവിലെ ശാപത്താൽ വദവന്മാർക്ക് ശ്രീ
ന നൈലപ്പ്ടുണ. അവർക്ക് പൂർവ്വസ്ഥിതി കകവരാൻ ബ്രഹ്മാവ് ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

അവിക്രിയം സതയമനന്തമാദയം
ഗുഹാശയം നി്കളമപ്രതർക്കയം
മവനാഽഗ്രയാനം വചസാനിുക്തം
നമാമവഹ വദവവരം വവരണയം 8.5.26

വിപശ്ചിതം പ്രാണമവനാധിയാത്മനാ-
മർവേന്ദ്രിയാഭാസമനിദ്രമവ്രണം
ഛായാതലപൌ യത്ര ന ഗൃേപലക്ഷൌ
തമക്ഷരം ഖം ത്രിയഗം വ്രജാമവഹ 8.5.2
അജസയ ചക്രം തവജവയരയമാണം മവനാമയം പഞ്ചദശാരമാശു
ത്രിണാഭി വിദുച്ചെമ നൈവനമി യദക്ഷമാഹുസ്തമൃതം പ്രപവദയ 8.5.28
യ ഏകവർണ്ണം തമസഃ പരം ത-
ദവൊകമവയക്തമനന്തപാരം
143
ആസാഞ്ചകാവരാപസുപർണ്ണവമന-
മുപാസവത വയാഗരവഥന ധീരാഃ 8.5.29
ന യസയ കശ്ചാതിതർത്തി മായാം
യയാ ജവനാ മുഹയതി വവദ നാർേം
തം നിർജ്ജിതാത്മാത്മഗുണം പവരശം
നമാമ ഭൂവതഷു സമം ചരന്തം 8.5.70
ഇവമ വയം യത്പ്രിയകയവ തനവാ
സത്തവവന സൃ നൈാ ഹിരന്തരാവിഃ
ഗതിം സൂക്ഷ്മ്ാമൃഷ്യമശ്ച വിദ്മവഹ
കുവതാഽസുരാദയാ ഇതരപ്രധാനാഃ 8.5.71

പാലദൌ മഹീയം സവകൃകതവ യസയ

ചതർവ്വിവധാ യത്ര ഹി ഭൂതസർഗഃ
സ കവ മഹാപുുഷ് ആത്മതന്ത്രഃ
പ്രസീദതാം ബ്രഹ്മ മഹാവിഭൂതിഃ 8.5.72
അംഭസ്തു യവദ്രത ഉദാരവീരയം
സിദ്ധയന്തി ജീവന്തുത വർദ്ധമാനാഃ
വൊകാസ്ത്രവയാഽഥാഖിെവൊകപാൊഃ
പ്രസീദതാം ബ്രഹ്മ മഹാവിഭൂതിഃ 8.5.77
വസാമം മവനാ യസയ സമാമനന്തി
ദിലവൌകസാം കവ െമന്ധ ആയഃ
ഈവശാ നഗാനാം പ്രജനഃ പ്രജാനാം
പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ 8.5.74
അനിർമ്മുഖം യസയ ത ജാതവവദാ
ജാതഃ ക്രിയാകാണ്ഡനിമിത്തജന്മാ
അന്തഃ സമുവദ്രഽനപചൻ സവധാതൂൻ
പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ 8.5.75
യച്ചക്ഷുരാസീത് തരണിർവദ്ദവയാനം
ത്രയീമവയാ ബ്രഹ്മണ ഏഷ് ധിഷ്ണയം
144
ദവാരം ച മുവക്തരമൃതം ച മൃതുഃ
പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ 8.5.76
പ്രാണാദഭൂദ് യസയ ചരാചരാണാം
പ്രാണഃ സവഹാ െവമാജശ്ച വായഃ
അനവാസ്മ സമ്രാജമിവാനഗാ വയം
പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ 8.5.7
വശ്രാത്രാദ് ദിവശാ യസയ ഹൃദശ്ച ഖാനി
പ്രജജ്ഞിവര ഖം പുുഷ്സയ നാഭയാഃ
പ്രാവണന്ദ്രിയാത്മാസുശരീരവകതം
പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ 8.5.78

ൊന്മവഹന്ദ്രസ്ത്രിദശാഃ പ്രസാദാ-
ന്മവനയാർഗിരീവശാ ധിഷ്ണാദ് വിരിഞ്ചഃ
വഖഭയശ്ച ഛന്ദാംസ്യൃഷ്വയാ വമഢ്രതഃ കഃ
പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ 8.5.79
ശ്രീർവ്വക്ഷസഃ പിതരശ്ഛായയാഽഽസൻ
ധർമ്മഃ സ്തനാദിതരഃ പൃഷ്ഠവതാഽഭൂൽ
ലദയൌർയസയ ശീർവഷ്ണാഽപ്സരവസാ വിഹാരാൽ
പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ 8.5.40

വിവപ്രാ മുഖം ബ്രഹ്മ ചയസയ ഗുഹയം

രാജനയ ആസീദ് ഭുജവയാർബ്ബെഞ്ച
ഊർവവ്വാർവ്വിവഡാവജാഽങ്ഘ്രിരവവദശൂലദ്രൌ
പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ 8.5.41
വൊവഭാഽധരാത് പ്രീതിുപരയഭൂദ് ദുതിർ-
ന്നർസ്തഃ പശവയഃ സ്പർവശന കാമഃ
ുവവാർയമഃ പക്ഷ്മ്ഭവസ്തു കാെഃ
പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ 8.5.42
ദ്രവയം വയഃ കർമ്മ ഗുണാൻ വിവശഷ്ം
യവദയാഗമായാവിഹിതാൻ വദന്തി
145
യദ് ദുർവ്വിഭാവയം പ്രബുധാപ ാധം
പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ 8.5.47
നവമാഽസ്തു തസ്മാ ഉപശാന്തശക്തവയ
സവാരാജയൊഭപ്രതിപൂരിതാത്മവന
ഗുവണഷു മായാരചിവതഷു വൃത്തിഭിർ-
ന്ന സജ്ജമാനായ നഭസവദൂതവയ 8.5.44
സ തവം വനാ ദർശയാത്മാനമസ്മത്കരണവഗാചരം
പ്രപന്നാനാം ദിദൃക്ഷൂണാം സസ്മിതം വത മുഖാംബുജം 8.5.45
കതകസ്തഃ വസവച്ഛാൃകത രൂകപഃ കാവെ കാവെ സവയം വിവഭാ !
കർമ്മ ദുർവ്വിഷ്ഹം യവന്നാ ഭഗവാംസ്തത് കവരാതി ഹി 8.5.46(൨൧)
വക്ലശഭൂരയല്പസാരാണി കർമ്മാണി വിഫൊനി വാ
വദഹിനാം വിഷ്യാർത്താനാം ന തകഥവാർപ്പിതം തവയി 8.5.4
നാവമഃ കർമ്മകവല്പാഽപി വിഫൊവയശവരാർപ്പിതഃ
കല്പവത പുുഷ്കസയഷ് സ ഹയാത്മാ ദയിവതാ ഹിതഃ 8.5.48
യഥാ ഹി സ്കന്ധശാഖാനാം തവരാർമ്മൂൊവവസചനം
ഏവമാരാധനം വിവഷ്ണാഃ സർവവ്വഷ്ാമാത്മനശ്ച ഹി 8.5.49
നമസ്തുഭയമനന്തായ ദുർവ്വിതർക്കയാത്മകർമ്മവണ
നിർഗ്ഗുണായ ഗുവണശായ സത്തവസ്ഥായ ച സാമ്പ്രതം 8.5.50
ഭഗവാൻ പ്രതയക്ഷനായി. ബ്രഹ്മാവ് വീണ്ടം സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

അജാതജന്മസ്ഥിതിസംയമായാ-
ഗുണായ നിർവ്വാണസുഖാർണ്ണവായ
അവണാരണിവമ്നഽപരിഗണയധാവമ്ന
മഹാനഭാവായ നവമാ നമവസ്ത 8.6.8

രൂപം തകവതത് പുുഷ്ർഷ്വഭജയം

വശ്രവയാഽർേിഭിർകവദികതാന്ത്രിവകണ
വയാവഗന ധാതഃ സഹ നസ്ത്രിവൊകാൻ
146
പശയാമയമുഷ്മിൻ ന ഹ വിശവമൂർലത്തൌ 8.6.9
തവയ്യയഗ്ര ആസീത് തവയി മധയ ആസീത്
തവയ്യയന്ത ആസീദിദമാത്മതവന്ത്ര
തവമാദിരവന്താ ജഗവതാഽസയ മദ്ധയം
ടസയ മൃവയവ പരഃ പരസ്മാൽ 8.6.10
തവം മായായത്മാശ്രയയാ സവവയദം
നിർമ്മായ വിശവം തദനപ്രവി നൈഃ
പശയന്തി യക്താ മനസാ മനീഷ്ിവണാ
ഗുണവയവാവയഽപയഗുണം വിപശ്ചിതഃ 8.6.11
യഥാനിവമധസയമൃതം ച വഗാഷു
ഭുവയന്നമംബൂദയമവന ച വൃത്തിം
വയാകഗർമ്മനഷ്യാ അധിയന്തി ഹി തവാം
ഗുവണഷു ബുദ്ധയാ കവവയാ വദന്തി 8.6.12
തം തവാം വയം നാഥ! സമുജ്ജിഹാനം
സവരാജനാഭാതിചിവരപ്സിതാർേം
ദൃ നൈവാ ഗതാ നിർവൃതിമദയ സർവവ്വ
ഗജാ ദവാർത്താ ഇവ ഗാങ്ഗമംഭഃ 8.6.17
സ തവം വിധത്സവാഖിെവൊകപാൊ
വയം യദർോസ്തവ പാദമൂെം
സമാഗതാവസ്ത ഹിരന്തരാത്മൻ!
കിം വാനയവിജ്ഞാപയമവശഷ്സാക്ഷിണഃ 8.6.14
അഹം ഗിരിത്രശ്ച സുരാദവയാ വയ
ദക്ഷാദവയാഽവനരിവ വകതവവസ്ത
കിം വാ വിദാവമശ! പൃഥഗവിഭാതാ
വിധത്സവ ശം വനാ ദവിജവദവമന്ത്രം 8.6.15
വിവൊകയ വിവഘ്നശവിധിം തവദശവവരാ
ദുരന്തവീവരയാഽവിതഥാഭിസന്ധിഃ
കൃതവാ വപുഃ കാച്ഛപമത്ഭുതം മഹത്
പ്രവിശയ വതായം ഗിരിമുജ്ജഹാര 8. .8
147
ഭഗവാൻ പ്രതയക്ഷനായി. അസുരന്മാുലട സഹായവത്താലട മന്ദരപർവ്വതവത്ത
കടവകാൊക്കി വാസുകിവയ കയറാക്കി പാൊഴി കടഞ്ഞു് അമൃത്
ഭുജിയ്ക്കാനപവദശിച്ച. അവർ അങ്ങലന കടയാൻ തടങ്ങിയവപ്പാൾ മന്ദരം കടെിൽ
താു് . അവപ്പാൾ ഭഗവാൻ രു ആമയായി അവതരിച്ച് മന്ദരവത്ത ലപാക്കി.
എന്നി്ടുണം അമൃത് ഉണ്ടാവാലത വന്നവപ്പാൾ ഭഗവാൻ സവയം കടഞ്ഞു. അവപ്പാൾ
ഹാൊഹെലമന്ന വിഷ്മുണ്ടായി വൊകനാശം ഉണ്ടാകാൻ തടങ്ങി. അവപ്പാൾ
പ്രജാപതികൾ മഹാവദവവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

വദവവദവ ! മഹാവദവ ! ഭൂതാത്മൻ ! ഭൂതഭാവന !

ത്രാഹി നഃ ശരണആപന്നാംകസ്ത്രവൊകയദഹനാദ് വിഷ്ാൽ 8. .21
തവവമകഃ സർവ്വജഗത ഈശവവരാ ന്ധവമാക്ഷവയാഃ
തം തവാമർച്ചന്തി കുശൊഃ പ്രപന്നാർത്തിഹരം ഗുും 8. .22
ഗുണമയ്യയാ സവശക്തയാസയ സർഗസ്ഥിതയപയയാൻ വിവഭാ!
ധവത്സ യദാ സവദൃഗ്ഭൂമൻ! ബ്രഹ്മവിഷ്ണുശിവാഭിധാം 8. .27
തവം ബ്രഹ്മ പരമം ഗുഹയം സദസദ്ഭാവഭാവനഃ
നാനാശക്തിഭിരാഭാതസ്തവാമാത്മാ ജഗദീശവരഃ 8. .24
തവം ശബ്ദവയാനിർജ്ജഗദാദിരാത്മാ
പ്രാവണന്ദ്രിയദ്രവയഗുണസവഭാവഃ
കാെഃ ക്രതഃ സതയമൃതം ച ധർമ്മ-
സ്തവയ്യയക്ഷരം യത് ത്രിവൃദാമനന്തി 8. .25
അനിർമ്മുഖം വതഽഖിെവദവതാത്മാ
ക്ഷിതിം വിദുർവല്ലാകഭവാങ്ഘ്രിപങ്കജം
കാെം ഗതിം വതഽഖിെവദവതാത്മവനാ
ദിശശ്ച കർലണ്ണൌ രസനം ജവെശം 8. .26
നാഭിർനമവസ്ത ശവസനം നഭസവാൻ
സൂരയശ്ച ചക്ഷൂംഷ്ി ജെം സ്മ വരതഃ
പരാവരാത്മാശ്രയണം തവാത്മാ
വസാവമാ മവനാ ലദയൌർഭഗവൻ ! ശിരവസ്ത 8. .2

148
കുക്ഷിഃ സമുദ്രാ ഗിരവയാഽസ്ഥിസങ് ാ
വരാമാണി സർലവ്വൌഷ്ധിവീുധവസ്ത
ഛന്ദാംസി സാക്ഷാത് തവ സത ധാതവ-
സ്ത്രയീമയാത്മൻ ! ഹൃദയം സർവ്വധർമ്മഃ 8. .28
മുഖാനി പവഞ്ചാപനിഷ്ദസ്തവവശ!
കയസ്ത്രിംശദവ നൈാത്തരമന്ത്രവർഗഃ
യത് തച്ഛിവാകയം പരമാർേതത്തവം
വദവ! സവയം വജയാതിരവസ്ഥിതിവസ്ത 8. .29

ഛായാ തവധർവമ്മാർമ്മിഷു കയർവ്വിസർവഗാ

വനത്രത്രയം സത്തവരജസ്തമാംസി
സാങ്ഖയാത്മനഃ ശാസ്ത്രകൃതസ്തവവക്ഷാ
ഛവന്ദാമവയാ വദവ! ഋഷ്ിഃ പുരാണഃ 8. .70
ന വത ഗിരിത്രാഖിെവൊകപാെ-
വിരിഞ്ച കവകുണ്ഠസുവരന്ദ്രഗമയം
വജയാതിഃ പരം യത്ര രജസ്തമശ്ച
സത്തവം ന യദ്ബ്രഹ്മ നിരസ്തവഭദം 8. .71
കാമാദ്ധവരത്രിപുരകാെഗരാദയവനക-
ഭൂതദ്രുഹഃ ക്ഷപയതഃ സ്തുതവയ ന തവത്ത
യസ്തവന്തകാെ ഇദമാത്മകൃതം സവവനത്ര-
വഹ്ന്ിസ്ഫുെിങ്ഗശിഖയാ ഭസിതം ന വവദ 8. .72
വയ തവാത്മരാമഗുുഭിർഹൃദി ചിന്തിതാങ്ഘ്രി-
ദവന്ദവം ചരന്തമുമയാ തപസാഭിതതം
കേന്ത ഉഗ്രപുഷ്ം നിരതം ശ്മശാവന
വത നൂനമൂതിമവിദംസ്തവ ഹാതെജ്ജാഃ 8. .77
തത് തസയ വത സദസവതാഃ പരതഃ പരസയ
നാഞ്ജഃ സവരൂപഗമവന പ്രഭവന്തി ഭൂമ്നഃ
ബ്രഹ്മാദയഃ കിമുത സംസ്തവവന വയം ത
തത്സർഗസർഗവിഷ്യാ അപി ശക്തിമാത്രം 8. .74

149
ഏതത്പരം പ്രപശയാവമാ ന പരം വത മവഹശവര!
മൃഡനായ ഹി വൊകസയ വയക്തിവസ്തഽവയക്തകർമ്മണഃ 8. .75
പരവമശവരൻ ഹാൊഹെവിഷ്ം ഭക്ഷിച്ച് വൊകവത്ത രക്ഷിച്ച. പിലന്നയം
കടഞ്ഞവപ്പാൾ ഉണ്ടായ കാമവധന, ഉകച്ചശ്രവസ്സു്, ഐരാവതം, ലകൌസ്തുഭം,
പാരിജാതം, അപ്സരസ്സുകൾ എന്നിവവര വദവന്മാർ സവീകരിച്ച. പിന്നീട്
പാൊഴിയിൽ നിന്നയർന്ന വന്ന ശ്രീഭഗവതി മഹാവിഷ്ണുവിലന വരിച്ച.
വാുണീലയ അസുരന്മാർ സവീകരിച്ച. ധനവന്തരി അമൃതകെശവമായി വന്നത്
അസുരന്മാർ അപഹരിച്ച. ഭഗവാൻ വമാഹിനിയായി അവതരിച്ച് അസുരന്മാവര
പറ്റിച്ച് അമൃത് വദവന്മാർക്ക് ലകാടത്തു. അതിവനതടർന്ന് വദവന്മാും
അസുരന്മാും തമ്മിൽ വെിയ യദ്ധമുണ്ടായി. അതിനിടയ്ക്കു് ഭഗവാൻ
പ്രതയക്ഷലപ്പ്ടുണ. യദ്ധത്തിൽ അസുരവംശം നശിയ്ക്കുലമന്ന് വതാന്നിയവപ്പാൾ
ബ്രഹ്മാവിലെ നിർവദ്ദശത്താൽ നാരദൻ യദ്ധം നിർത്തിപ്പിച്ച. ഭഗവാലെ
വമാഹിനിയായി്ടുണള്ള അവതാരം കാണാൻ മഹാവദവൻ പാർവ്വതിവയാടം
ഭൂതഗണങ്ങവളാടം കൂലടലയയത്തി മഹാവിഷ്ണുവിലന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

വദവവദവ ! ജഗദവയാപിൻ ! ജഗദീശ ! ജഗന്മയ !

സർവവ്വഷ്ാമപി ഭാവാനാം തവമാത്മാ വഹതരീശവരഃ 8.12.4
ആദയന്താവസയ യന്മദ്ധയമിദമനയദഹം ഹിഃ
യവതാഽവയയസയ കനതാനി തത്സതയം ബ്രഹ്മ ചിദ്ഭവാൻ 8.12.5
തകവവ ചരണാംവഭാജം വശ്രയസ്കാമാ നിരാശിഷ്ഃ
വിസൃവജയാഭയതഃ സങ്ഗം മുനയഃ സമുപാസവത 8.12.6
തവം ബ്രഹ്മ പൂർണ്ണമമൃതം വിഗുണം വിവശാക-
മാനന്ദമാത്രമവികാരമനനയദനയൽ
വിശവസയ വഹതുദയസ്ഥിതിസംയമാനാ-
മാവത്മശവരശ്ച തദവപക്ഷതയാനവപക്ഷഃ 8.12.
ഏകസ്തവവമവ സസദസദ് ദവയമദവയഞ്ച
സവർണ്ണം കൃതാകൃതമിവവഹ ന വസ്തുവഭദഃ
അജ്ഞാനതസ്തവയി ജകനർവ്വിഹിവതാ വികവല്പാ
യസ്മാദ്ഗുകണർവയതികവരാ നിുപാധികസയ 8.12.8
തവാം ബ്രഹ്മ വകചിദവയന്തുത ധർമ്മവമവക
ഏവക പരം സദസവതാഃ പുുഷ്ം പവരശം
150
അവനയഽവയന്തി നവശക്തിയതം പരം തവാം
വകചിന്മഹാപുുഷ്മവയയമാത്മതന്ത്രം 8.12.9

നാഹം പരായരൃഷ്വയാ ന മരീചിമുഖയാ

ജാനന്തി യദവിരചിതം ഖലു സത്തവസർഗാഃ
യന്മായയാ മുഷ്ിതവചതസ ഈശ! കദതയ-
മർത്തയാദയഃ കിമുത ശശവദഭദ്രവൃത്താഃ 8.12.10

സ തവം സമീഹിതമദഃ സ്ഥിതിജന്മനാശം

ഭൂവതഹിതം ച ജഗവതാ ഭവ ന്ധവമാലക്ഷൌ
വായർയഥാ വിശതി ഖം ച ചരാചരാഖയം
സർവ്വം തദാത്മകതയാവഗവമാഽവുൻവത്സ 8.12.11
വിഷ്ണുഭഗവാൻ തലെ വമാഹിനീരൂപം കാണിച്ച ലകാടത്തു. മഹാവദവൻ വപാലും ആ
രൂപത്തിൽ മയങ്ങി. ശ്രീശുകൻ തടർന്ന് ശ്രാദ്ധവദവൻ മുതൽ സാവർണ്ണി,
ദക്ഷസാവർണ്ണി, ബ്രഹ്മസാവർണ്ണി, ധർമ്മസാവർണ്ണി, ുദ്രസാവർണ്ണി,
വദവസാവർണ്ണി, ഇന്ദ്രസാവർണ്ണി ഇങ്ങലന മുതൽ 14 വലരയള്ള മനവന്തരങ്ങളിലെ
മനമാുലട കഥയം ചുുക്കിപ്പറയന്ന. ഓവരാ മനവന്തരങ്ങളിലും ഭഗവാൻ
വൊകരക്ഷ ലചുന്നലതങ്ങലനലയന്ന് പറയന്ന. കഥ തടുന്ന. വപാരിൽ വതാറ്റു
വപായിുന്ന മഹാ െി ശുക്രമഹർഷ്ിയലട സഹായവത്താലട സവർഗം ആക്രമിച്ച്
കീഴടക്കി. വദവന്മാുലട നിസ്സഹായത കണ്ട ദുഃഖിച്ച് അദിതി കശയപവനാട് തലെ
മക്കൾക്ക് സവർഗം വീണ്ടകി്ടുണവാൻ ലചവയ്യണ്ടത് ലചയ്യണലമന്ന് അവപക്ഷിച്ചവപ്പാൾ
കശയപൻ ഫൽഗുനമാസത്തിൽ ലവളത്ത പക്ഷത്തിൽ ലചവയ്യണ്ട പവയാവ്രതവം
ഭഗവത്സ്തുതിയം ഉപവദശിച്ച.

നമസ്തുഭയം ഭഗവവത പുുഷ്ായ മഹീയവസ

സർവ്വഭൂതനിവാസായ വാസുവദവായ സാക്ഷിവണ 8.16.29
നവമാഽവയക്തായ സൂക്ഷ്മ്ായ പ്രധാനപുുഷ്ായ ച
ചതർവ്വിംശദ്ഗുണജ്ഞായ ത്രയീവിദയാത്മവന നമഃ 8.16.70
നവമാ ദവിശീർവഷ്ണ ത്രിപവദ ചതഃശൃങ്ഗായ തന്തവവ
സതഹസ്തായ യജ്ഞായ ത്രയീവിദയാത്മവന നമഃ 8.16.71
നമഃശിവായ ുദ്രായ നമഃ ശക്തിധരായ ച
സർവ്വവിദയാധിപതവയ ഭൂതാനാം പതവയ നമഃ 8.16.72

151
നവമാ ഹിരണയഗർഭായ പ്രാണായ ജഗദാത്മവന
വയാകഗശവരയശരീരായ നമവസ്ത വയാഗവഹതവവ 8.16.77
നമസ്ത ആദിവദവായ സാക്ഷിഭൂതായ വത നമഃ
നാരായണായ ഋഷ്വയ നരായ ഹരവയ നമഃ 8.16.74
നവമാ മരകതശയാമവപുവഷ്ഽധിഗതശ്രിവയ
വകശവായ നമസ്തുഭയം നമവസ്ത പീതവാസവസ 8.16.75
തവം സർവ്വവരദഃ പുംസാം വവരണയ! വരദർഷ്ഭ!
അതവസ്ത വശ്രയവസ ധീരാഃ പാദവരു് മുപാസവത 8.16.76
അനവവർത്തന്ത യം വദവാഃ ശ്രീശ്ച തത്പാദപത്മവയാഃ
സ്പൃഹയന്ത ഇവാവമാദം ഭഗവാൻ വമ പ്രസീദതാം 8.16.7
വദവിയലട സ്തുതിയാൽ സന്ത നൈനായ ഭഗവാൻ പ്രതയക്ഷനായി. അദിതി ഭഗവാവന
സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

യവജ്ഞശ ! യജ്ഞപുുഷ്ാചുത ! തീർേപാദ !

തീർേശ്രവഃ! ശ്രവണമങ്ഗളനാമവധയ !
ആപന്നവൊകവൃജിവനാപശവമാദയാദയ !
ശം നഃ കൃധീശ ! ഭഗവന്നസി ദീനനാഥഃ 8.1 .8
വിശവായ വിശവഭവനസ്ഥിതിസംയമായ
കസവരം ഗൃഹീതപുുശക്തിഗുണായ ഭൂവമ്ന
സവസ്ഥായ ശശവദുപൃഹംഹിതപൂർണ്ണവ ാധ-
വയാപാദിതാത്മതമവസ ഹരവയ നമവസ്ത 8.1 .9
ആയഃ പരം വപുരഭീ നൈമതെയെക്ഷ്മ്ീർ-
വദയാഭൂരസാഃ സകെവയാഗഗുണാസ്ത്രിവർഗഃ
ജ്ഞാനം ച വകവെമനന്ത! ഭവന്തി ത നൈാൽ
തവവത്താ നൃണാം കിമു സപത്ന്ജയാദിരാശീഃ 8.1 .10
അദിതിയ്ക്കുണ്ടായ ഗർഭത്തിൽ ഭഗവാനാലണന്നറിഞ്ഞു് ബ്രഹ്മാവ് സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ജവയാുഗായ! ഭഗവന്നുക്രമ ! നവമാഽസ്തു വത

152
നവമാ ബ്രഹ്മണയവദവായ ത്രിഗുണായ നവമാ നമഃ 8.1 .25
നമവസ്ത പൃശ്നിഗർഭായ വവദഗർഭായ വവധവസ
ത്രിനാഭായ ത്രിപൃഷ്ഠായ ശിപിവി നൈായ വിഷ്ണവവ 8.1 .26(൨൨)
തവമാദിരവന്താ ഭുവനസയ മദ്ധയ-
മനന്തശക്തിം പുുഷ്ം യമാഹുഃ
കാവൊ ഭവാനാക്ഷിപതീശ വിശവം
വസ്രാവതാ യഥാന്തഃപതിതം ഗഭീരം 8.1 .2

തവം കവ പ്രജാനാം സ്ഥിരജങ്ഗമാനാം

പ്രജാപതീനാമസി സംഭവിഷ്ണുഃ
ദിലവൌകസാം വദവ! ദിവശ്ചുതാനാം
പരായണം ലനൌരിവ മജ്ജവതാഽപ്സു 8.1 .28
ഭഗവാൻ അവതരിച്ചവപ്പാൾ ശ്രീശുകൻ പറയന്ന.

ഇേം വിരിഞ്ചസ്തുതകർമ്മവീരയഃ
പ്രാദുർബ്ബഭൂവാമൃതഭൂരദിതയാം
ചതർഭുജഃ ശങ്ഖഗദാബ്ജചക്രഃ
പിശങ്ഗവാസാ നളിനായവതക്ഷണഃ 8.18.1
ശയാമാവദാവതാ ഝഷ്രാജകുണ്ഡെ-
തവിവഷ്ാല്ലസച്ഛ്രീ വദനാമംബുജഃ പുമാൻ
ശ്രീവത്സവക്ഷാ വെയാങ്ഗവദാല്ലസൽ
കിരീടകാഞ്ചീഗുണചാുനൂപുരഃ 8.18.2
മധുവ്രതവ്രാതവിഘു നൈയാ സവയാ
വിരാജിതഃ ശ്രീവനമാെയാ ഹരിഃ
പ്രജാപവതർവവശ്മതമഃ സവവരാചിഷ്ാ
വിനാശയൻ കണ്ഠനിവി നൈലകൌസ്തുഭഃ 8.18.7

ദിശഃ പ്രവസദുഃ സെിൊശയാസ്തദാ

പ്രജാഃ പ്രഹൃ നൈാ ഋതവവാ ഗുണാനവിതാഃ
ലദയൌരന്തരിക്ഷം ക്ഷിതിരനിജിഹവാ
153
ഗാവവാ ദവിജാഃ സഞ്ജഹൃഷുർന്നഗാശ്ച 8.18.4
വശ്രാണായാം ശ്രവണദവാദശയാം മുഹൂർവത്തഽഭിജിതി പ്രഭുഃ
സർവവ്വ നക്ഷത്രതാരാദയാശ്ചക്രുസ്തജ്ജന്മ ദക്ഷിണം 8.18.5
ദവാദശയാം സവിതാതിഷ്ഠൻ മദ്ധയന്ദിനഗവതാ നൃപ!
വിജയാ നാമ സാ വപ്രാക്താ യസയാം ജന്മ വിദുർഹവരഃ 8.18.6

ശങ്ഖദുന്ദുഭവയാ വനദുർമ്മൃദങ്ഗപണവാനകാഃ
ചിത്രവാദിത്രതൂരയാണാം നിർവ ാഷ്സ്തുമുവൊഽഭവൽ 8.18.
പ്രീതാശ്ചാപ്സരവസാഽനൃതയൻ ഗന്ധർവ്വപ്രവരാ ജഗുഃ
തഷ്ടുവർമ്മുനവയാ വദവാ മനവഃ പിതവരാഽനയഃ 8.18.8

സിദ്ധവിദയാധരഗണാഃ സകിമ്പുഷ്കിന്നരാഃ
ചാരണാ യക്ഷരക്ഷാംസി സുപർണ്ണാ ഭുജവഗാത്തമാഃ 8.18.9

ഗായവന്താഽതിപ്രശംസവന്താ നൃതയവന്താ വിബുധാനഗാഃ

അദിതയാ ആശ്രമപദം കുസുകമഃ സമവാകിരൻ 8.18.10

ദൃ നൈവാദിതിസ്തം നിജഗർഭസംഭവം
പരം പുമാംസം മുദമാപ വിസ്മിതാ
ഗൃഹീതവഗഹം നിജവയാഗമായയാ
പ്രജാപതിശ്ചാഹ ജവയതി വിസ്മിതഃ 8.18.11
യത്തദവപുർഭാതി വിഭൂഷ്ണായകധ-
രവയക്തചിദ് വയക്തമധാരയദ്ധരിഃ
ഭൂവ വതകനവ സ വാമവനാ വടഃ
സമപശയവതാർദ്ദിവയഗതിർയ്യഥാ നടഃ 8.18.12
തം വടം വാമനം ദൃ നൈവാ വമാദമാനാ മഹർഷ്യഃ
കർമ്മാണി കാരയാമാസുഃ പുരസ്കൃതയ പ്രജാപതിം 8.18.17
തവസയാപനീയമാസയ സാവിത്രീം സവിതാബ്രവീൽ

154
ൃഹഹസ്പതിർബ്രഹ്മസൂത്രം വമഖൊം കശയവപാഽദദാൽ 8.18.14
ദലദൌ കൃഷ്ണാജിനം ഭൂമിർദ്ദണ്ഡം വസാവമാ വനസ്പതിഃ
ലകൌപീനാച്ഛാദനം മാതാ ലദയൌഃ ഛത്രം ജഗതഃ പവതഃ 8.18.15
കമണ്ഡലും വവദഗർഭഃ കുശാൻ സതർഷ്വയാ ദദുഃ
അക്ഷമാൊം മഹാരാജ! സരസവതയവയയാത്മനഃ 8.18.16
തസ്മാ ഇതുപനീതായ യക്ഷരാട്പാത്രികാമദാൽ
ഭിക്ഷാം ഭഗവതീ സാക്ഷാദുമാദാദം ികാ സതീ 8.18.1
സ ബ്രഹ്മവർച്ചവസകനവം സഭാം സംഭാവിവതാ വടഃ
ബ്രഹ്മർഷ്ിഗണസഞ്ജു നൈാമതയവരാചത മാരിഷ്ഃ 8.18.18
സമിദ്ധമാഹിതം വഹ്ന്ിം കൃതവാ പരിസമൂഹനം
പരിസ്തീരയ സമഭയർച്ചയ സമിദ്ഭിരജുവഹാദ് ദവിജഃ 8.18.19
ഉപനയനം കഴിഞ്ഞു് ബ്രഹ്മചാരിയായ ഭഗവാൻ മഹാ െിയലട യാഗം നടക്കന്ന
ഭൃഗുകച്ഛപത്തിലെത്തി. മഹാ െി ഭഗവാലെ കാലുകഴിച്ച് എന്താു് ് ദാനം
വവണ്ടലതന്ന വചാദിച്ച. വാമനഭഗവാൻ സവന്തം കാലുലകാണ്ട് അളന്ന് മൂന്നടി
സ്ഥെം മാത്രം വചാദിച്ച. ശുക്രമഹർഷ്ിയലട ഉപവദശവത്ത സവീകരിയ്ക്കാലത
മഹാ െി ദാനം ലകാടത്തു. ഭഗവാൻ വിശവരൂപം കകലക്കാണ്ട.

തദ് വാമനം രൂപമവർദ്ധതാത്ഭുതം

ഹവരരനന്തസയ ഗുണത്രയാത്മകം
ഭൂഃ ഖം ദിവശാ ലദയൌർവ്വിവരാഃ പവയാധയ-
സ്തിരയങ്നൃവദവാ ഋഷ്വയാ യദാസത 8.20.21
കാവയ െിസ്തസയ മഹാവിഭൂവതഃ
സഹർത്തവിഗാചാരയസദസയ ഏതൽ
ദദർശ വിശവം ത്രിഗുണം ഗുണാത്മവക
ഭൂവതന്ദ്രിയാർോശയജീവയക്തം 8.20.22
രസാമച നൈാങ്ഘ്രിതവെഽഥ പാദവയാർ-
മ്മഹീം മഹീോൻ പുുഷ്സയ ജങ് വയാഃ
പതത്ത്രിവണാ ജാനനി വിശവമൂർവത്ത-
155
ുർവവാർഗണം മാുതമിന്ദ്രവസനഃ 8.20.27
സന്ധയാം വിവഭാർവ്വാസസി ഗുഹയ ഐക്ഷൽ
പ്രജാപതീൻ ജ വന ആത്മമുഖയാൻ
നാഭയാം നഭഃ കുക്ഷിഷു സതസിന്ധ-
നുക്രമവസയാരസി ചർക്ഷമാൊം 8.20.24
ഹൃദയങ്ഗ! ധർമ്മം സ്തനർവയാർമ്മുരാവരർ-
ഋതം ച സതയം ച മനസയവഥന്ദും
ശ്രിയം ച വക്ഷസയരവിന്ദഹസ്താം
കവണ്ഠ ച സാമാനി സമസ്തവരഫാൻ 8.20.25
ഇന്ദ്രപ്രധാനാനാമരാൻ ഭുവജഷു
തത്കർണ്ണവയാഃ കകുവഭാ ലദയൌശ്ച മൂർദ്ധ്ന്ി
വകവശഷു വമ ാൻ ശവസനം നാസികായാ-
മവക്ഷ്ണാശ്ച സൂരയം വദവന ച വഹ്ന്ിം 8.20.26

വാണയാം ച ഛന്ദാംസി രവസ ജവെശം

ുവവാർന്നിവഷ്ധം ച വിധിം ച പക്ഷ്മ്സു
അഹശ്ച രാത്രിം ച പരസയ പുംവസാ
മനും െൊവടഽധര ഏവ വൊഭം 8.20.2
സ്പർവശ ച കാമം നൃപ! വരതവസാഽമ്ഭഃ
പൃവഷ്ഠ തവധർമ്മം ക്രമവണഷു യജ്ഞം
ഛായാസു മൃതും ഹസിവത ച മായാം
തനൂുവഹവഷ്വാഷ്ധിജാതയശ്ച 8.20.28
നദീശ്ച നാഡീഷു ശിൊ നവഖഷു
ബുദ്ധാവജം വദവഗണാനൃഷ്ീംശ്ച
പ്രാവണഷു ഗാവത്ര സ്ഥിരജങ്ഗമാനി
സർവ്വാണി ഭൂതാനി ദദർശ വീരഃ 8.20.29
സർവ്വാത്മനീദം ഭുവനം നിരീക്ഷയ
സർവവ്വഽസുരാഃ കശ്മെമാപുരങ്ഗ!
സു!ദർശനം ചക്രമസഹയവതവജാ
156
ധനശ്ച ശാർങ്ഗം സ്തനയിത്നുവ ാഷ്ം 8.20.70

പർജ്ജനയവ ാവഷ്ാ ജെജഃ പാഞ്ചജനയഃ

ലകൌവമാദകീ വിഷ്ണുഗദാ തരസവിനീ
വിദയാധവരാഽസിഃ ശതചന്ദ്രയക്ത-
സ്തൂവണാത്തമാവക്ഷയസായലകൌ ച 8.20.71

സുനന്ദമുഖയാ ഉപതസ്ഥുരീശം
പാർഷ്ദമുഖയാഃ സഹവൊകപാൊഃ
സ്ഫുരത്കിരീടാങ്ഗദമീനകുണ്ഡെ-
ശ്രീവത്സരവത്ന്ാത്തമവമഖൊം കരഃ 8.20.72
മധുവ്രതസ്രഗവനമാെയാ വൃവതാ
രരാജ രാജൻ! ഭഗവാനുക്രമഃ
ക്ഷിതിം പകദവകന വെർവ്വിചക്രവമ
നഭഃ ശരീവരണ ദിശശ്ച ാഹുഭിഃ 8.20.77

പദം ദവിതീയം ക്രമതസ്ത്രിവി നൈപം

ന കവ തൃതീയായ തദീയമണവപി
ഉുക്രമസയാങ്ഘ്രിുപരുപരയവഥാ
മഹർജ്ജനാഭയാം തപസഃ പരം ഗതഃ 8.20.74
രണ്ടടി വച്ചവപ്പാഴവത്തയ്ക്കും ഭൂമിയം ആകാശവം തീർന്ന. മൂന്നാമവത്ത അടി
വയ്ക്കുവാൻ സ്ഥെമില്ല. ഗുഡൻ െിവയ വുണപാശത്താൽ ന്ധിച്ച. മഹാ െി
ഭഗവാവനാട് മൂന്നാമവത്ത അടി സവന്തം ശിരസ്സിൽ വയ്ക്കണലമന്നവപക്ഷിച്ച.
പ്രഹ്ലാദനം വിന്ധയാവെിയം ബ്രഹ്മാവ വപാലും മഹാ െിയ്ക്കു മാപ്പു
ലകാടക്കണലമന്ന് ഭഗവാവനാടവപക്ഷിച്ച. ഭഗവാൻ പറഞ്ഞു
അഹങ്കാരികവളയാു് ് ഞാൻ ശിക്ഷിയ്ക്കുന്നത്. െി സുതെത്തിൽ വാഴവെ. അവിലട
സവർഗവത്തക്കാൾ കൂടതൽ ഐശവരയമുണ്ടാകും. ഞാലനവപ്പാഴും അവിലട
രക്ഷയ്ക്കുണ്ടാകും. പ്രഹ്ലാദൻ സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

വനമം വിരിവഞ്ചാ െഭവത പ്രസാദം

ന ശ്രീർന്ന ശർവ്വഃ കിമുതാപവര വത
യവന്നാഽസുരാണാമസി ദുർഗപാവൊ
വിശവാഭിവകന്ദയരപി വന്ദിതാങ്ഘ്രിഃ 8.27.6

157
യത്പാദപത്മമകരന്ദനിവഷ്വവണന
ബ്രഹ്മാദയഃ ശരണദാശ്നുവവത വിഭൂതീഃ
കസ്മാദ് വയം കുസൃതയഃ ഖെവയാനവസ്ത
ദാക്ഷിണയദൃ നൈിപദവീം ഭവതഃ പ്രണീതാഃ 8.27.

ചിത്രം തവവഹിതമവഹാഽമിതവയാഗമായാ-
െീൊവിസൃ നൈഭുവനസയ വിശാരദസയ
സർവ്വാത്മനഃ സമദൃവശാ വിഷ്മഃ സവഭാവവാ
ഭക്തപ്രിവയാ യദസി കല്പതുസവഭാവഃ 8.27.8
വാമനവന ബ്രഹ്മാവ് വൊകങ്ങളലട രക്ഷിതാവാക്കി. ഈ സമയത്തു് പരീക്ഷിത്തു്
മത്സയാവതാരം കഥ വകൾക്കണലമന്ന പറഞ്ഞു. അവപ്പാൾ ശ്രീശുകൻ ആ കഥ
പറയന്ന. കവവസവതമനവിലെ പൂർവ്വജന്മത്തിൽ അവദ്ദഹം സതയവ്രതൻ എന്ന
വപരായ രാജാവായിുന്ന. അവദ്ദഹം സന്ധയാവന്ദനം ലചുവമ്പാൾ രു ലചറിയ
മത്സയം കകയ്യിൽ വന്ന ലപ്ടുണ. ആ മത്സയം തവന്ന മറ്റു മത്സയങ്ങൾ ഭക്ഷിയ്ക്കുലമന്നം
തവന്ന രക്ഷിയ്ക്കണലമന്നം പറഞ്ഞു. അതിലന രക്ഷിയ്ക്കാൻ രാജാവ് ശ്രമിച്ച. പവക്ഷ
അത വലുതായി കടെിൽ വപാലും ലകാള്ളാതായി രടവിൽ സമുദ്രത്തിലെത്തി.
രാജാവിവനാട് ഏഴു് ദിവസത്തിനകം പ്രളയമണ്ടാകുലമന്നം അവപ്പാൾ
സതഋഷ്ികലളാത്തു രു വെിയ വള്ളത്തിൽ സഞ്ചരിയ്ക്കണലമന്നം പറഞ്ഞു.
അങ്ങലന ലചയ്തവപ്പാൾ വളലര വെിയ വെിയ രു മത്സയമായി ഭഗവാൻ
അവതരിച്ച് അവവര രക്ഷിച്ച. രാജാവ് സ്തുതിച്ച.

വസാനധയാതസ്തവതാ രാജ്ഞാ പ്രാദുരാസീന്മഹാർണ്ണവവ

ഏകശൃങ്ഗധവരാ മവത്സയാ കഹവമാ നിയത വയാജനഃ 8.24.44

അനാദയവിവദയാപഹതാത്മസംവിദ-
സ്തന്മൂെസംസാരപരിശ്രമാതരാഃ
യദൃച്ഛവയവഹാപസൃതാ യമാപ്നുയർ-
വ്വിമുക്തിവദാ നഃ പരവമാ ഗുുർഭവാൻ 8.24.46
ജവനാഽബുവധാഽയം നിജകർമ്മ ന്ധനഃ
സുവഖച്ഛയാ കർമ്മസമീഹവതഽസുഖം
യവത്സവയാ താം വിധുവനാതയസന്മതിം
ഗ്രന്ഥിം സ ഭിന്ദയാദ്ധൃദയം സ വനാ ഗുുഃ 8.24.4

യവത്സവയാവനരിവ ുദ്രവരാദനം
158
പുമാൻ വിജഹയാന്മെമാത്മനസ്തമഃ
ഭവജത വർണ്ണം നിജവമഷ് വസാഽവയവയാ
ഭൂയാത് സ ഈശഃ പരവമാ ഗുവരാർഗ്ഗുുഃ 8.24.48

ന യത്പ്രസാദായതഭാഗവെശ-
മവനയ ച വദവാ ഗുരവവാ ജനാഃ സവയം
കർത്തും സവമതാഃ പ്രഭവന്തി പുംസ-
സ്തമീശവരം തവാം ശരണം പ്രപവദയ 8.24.49
അചക്ഷുരന്ധസയ യഥാഗ്രണീഃ കൃത-
സ്തഥാ ജനസയാവിദുവഷ്ാഽബുവധാ ഗുുഃ
തവമർക്കദൃക് സർവ്വദൃശാം സമീക്ഷവണാ
വൃവതാ ഗുുർന്നഃ സവഗതിം ബുഭുത്സതാം 8.24.50
ജവനാ ജനസയാദിശവതഽസതീം മതിം
യയാ പ്രപവദയത ദുരതയയം തമഃ
തവം തവവയയം ജ്ഞാനമവമാ മഞ്ജസാ
പ്രപദയവത വയന ജവനാ നിജം പദം 8.24.51
തവം സർവ്വവൊകസയ സുഹൃത്പ്രിവയശവവരാ
ഹയാത്മാ ഗുുർജ്ഞാനമഭീ നൈസിദ്ധിഃ
തഥാപി വൊവകാ ന ഭവന്തമന്ധധീർ-
ജ്ജാനാതി സന്തം ഹൃദി ദ്ധകാമഃ 8.24.52
തം തവാമഹം വദവവരം വവരണയം
പ്രപദയ ഈശം പ്രതിവ ാധനായ
ഛിന്ധയർേദീകപർഭഗവൻ! വവചാഭിർ-
ഗ്രന്ഥീൻ ഹൃദയ്യയാൻ വിവൃു് സവവമാകഃ 8.24.57
ഭഗവത്ഭക്തന്മാുലട കഥയാു് ് ഈ സ്ക്കന്ധത്തിൽ കവവസവതമനവിലെ
വംശത്തിലുള്ളവുലട കഥ വകൾക്കാൻ പരീക്ഷിത്തു് ആഗ്രഹിച്ച. ശ്രീശുകൻ
പറഞ്ഞു. ഈ മനവിന് ശ്രാദ്ധവദവലനന്ന വപു്. മക്കൾ ഇക്ഷവാകു, നൃഗൻ,
ശരയാതി, ദി നൈൻ, ൃ നൈൻ, കരൂഷുകൻ, നരിഷ്യന്തൻ, പൃഷ്േർ, നഭാഗൻ, കവി.
അതിനമുമ്പ് അവദ്ദഹത്തിലനാു മകളണ്ടായി. ഇവരിൽ ഇക്ഷവാകു, നൃഗൻ,
ശരയാതി, നഭഗൻ ഇവുലട കഥ മാത്രവമ കാരയമായി്ടുണള്ളൂ. ശരയാതിയലട മകൻ
കകുദ്മിയലട മകൾ വരവതിയലട െരാമൻ വവ്ടുണ. നഭഗപുത്രൻ നാഭാഗലെ
159
മകൻ അം രീഷ്ൻ ശിവലെ അനഗ്രത്തിന പാത്രമായി വിഷ്ണുഭക്തനമായി.
അവദ്ദഹവത്തപ്പറ്റി ശ്രീശുകൻ പറയന്ന.

സ കവ മനഃ കൃഷ്ണപദാരവിന്ദവയാർ-
വ്വചാംസി കവകുണ്ഠഗുണാനവർണ്ണവന
കലരൌ ഹവരർമ്മന്ദിരമാർജ്ജനാദിഷു
ശ്രുതിം ചകാരാചുതസത്കവഥാദവയ 9.4.18
മുകുന്ദെിങ്ഗാെയദർശവന ദൃലശൌ
തദ്ഭൃതയഗാത്രസ്പർവശഽങ്ഗസങ്ഗമം
ഘ്രാണം ച തത്പാദസവരാജലസൌരവഭ
ശ്രീമത്തുളസയാ രസനാം തദർപ്പിവത 9.4.19

പാലദൌ ഹവരഃ വക്ഷത്രപദാനസർപ്പവണ

ശിവരാ ഹൃഷ്ീവകശപദാഭിവന്ദവന
കാമം ച ദാവസയ ന ത കാമകാമയയാ
യവഥാത്തമവലാകജനാശ്രയാ രതിഃ 9.4.20(൨൩)
ഏവം സദാ കർമ്മകൊപമാത്മനഃ
പവരഽധിയവജ്ഞ ഭഗവതയവധാക്ഷവജ
സർവ്വാത്മഭാവം വിദധന്മഹീമിമാം
തന്നിഷ്ഠവിപ്രാഭിഹിതഃ ശശാസ ഹ 9.4.21
ഈവജഽശവവമകധരധിയജ്ഞമീശവരം
മഹാവിഭൂവതയാപചിതാങ്ഗദക്ഷികണഃ
തകതർവ്വസിഷ്ഠാസിതലഗൌതമാദിഭിർ-
ദ്ധനവനയഭിവസ്രാതമലസൌ സരസവതീം 9.4.22
യസയ ക്രതഷു ഗീർവ്വാകണഃ സദസയാ ഋതവിവജാ ജനാഃ
തെയരൂപാശ്ചാനിമിഷ്ാ വയദൃശയന്ത സുവാസസഃ 9.4.27
സവർവഗാ ന പ്രാർേിവതാ യസയ മനകജരമരപ്രിയഃ
ശൃണവദ്ഭിുപഗായദ്ഭിുത്തമവലാകവച നൈിതം 9.4.24

സമർദ്ധയന്തി താൻ കാമാഃ സവാരാജയപരിഭാവിതാഃ

160
ദുർല്ലഭാ നാപി സിദ്ധാനാം മുകുന്ദം ഹൃദി പശയതഃ 9.4.25
സ ഇേം ഭക്തിവയാവഗന തവപായവക്തന പാർേിവഃ
സവധർവമ്മണഹരിംപ്രീണൻസങ്ഗാൻസർവ്വാൻശകനർജലഹൌ 9.4.26

ഗൃവഹഷു ദാവരഷു സുവതഷു ന്ധഷു

ദവിവപാത്തമസയന്ദനവാജിപത്തിഷു
അക്ഷയ്യയരത്ന്ാഭരണായധാദി-
ഷ്വനന്തവകാവശഷ്വകവരാദസന്മതിം 9.4.2
അം രീഷ്വനാട് ഏകാദശിവ്രതം ഭങ്ഗിച്ച് ഭക്ഷണം തരാത്തതിനാൽ
ദുർവ്വാസാവ് വകാപിച്ച് രു കൃതയവയ സൃ നൈിച്ച് അം രീഷ്വന വധിയ്ക്കാൻ ശ്രമിച്ച.
പവക്ഷ ഭഗവാൻ അം രീഷ്ന് നല്കിയിുന്ന ശ്രീചക്രം കൃതയലയ ലകാന്ന.
ദുർവ്വാസാവിലെ വനവര ലചന്ന. ദുർവ്വാസാവിന് ത്രിമൂർത്തികളം അഭയം
ലകാടത്തില്ല. രടവിൽ അം രീഷ്ലെയടലത്തത്തി. അവദ്ദഹം ശ്രീചക്രലത്ത
സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

തവമനിർഭഗവാൻ സൂരയസ്തവം വസാവമാ വജയാതിഷ്ാംപതിഃ

തവമാപസ്തവം ക്ഷിതിർവവയാമ വായർമ്മാവത്രന്ദ്രിയാണി ച 9.5.7
സുദർശന! നമസ്തുഭയം സഹസ്രാരാചുതപ്രിയ!
സർവ്വാസ്ത്ര ാതിൻ! വിപ്രായ സവസ്തി ഭൂയാ ഇഡസ്പവത! 9.5.4
തവം ധർമ്മസ്തവമൃതം സതയം തവം യവജ്ഞാഽഖിെയജ്ഞഭുക്
തവം വൊകപാെഃ സർവ്വാത്മാ തവം വതജഃ ലപൌുഷ്ം പരം 9.5.5
നമഃ സുനാഭാഖിെധർമ്മവസതവവ
ഹയധർമ്മശീൊസുരധൂമവകതവവ
കത്രവൊകയവഗാപായ വിശുദ്ധവർച്ചവസ
മവനാജവായാത്ഭുതകർമ്മവണ ഗൃവണ 9.5.6
തവവത്തജസാ ധർമ്മമവയന സംഹൃതം
തമഃ പ്രകാശശ്ച ൃവതാ മഹാത്മനാം
ദുരതയയവസ്ത മഹിമാ ഗിരാം പവത!
തവദ്രൂപവമതത് സദസത് പരാവരം 9.5.

161
യദാ വിസൃ നൈസ്തവമനഞ്ജവനന കവ
െം പ്രവിവ നൈാഽജിത! കദതയദാനവം
ാഹൂദവരാർവ്വങ്ഘ്രിശിവരാധരാണി
വൃക്ണന്നജസ്രം പ്രധവന വിരാജവസ 9.5.8

സ തവം ജഗത്ത്രാണഖെപ്രഹാണവയ
നിരൂപിതഃ സർവ്വസവഹാ ഗദാഭൃതാ
വിപ്രസയ ചാസ്മത്കുെകദവവഹതവവ
വിവധഹി ഭദ്രം തദനഗ്രവഹാ ഹി നഃ 9.5.9
ദുർവ്വാസാവ് മുക്തനായി. അം രീഷ്വന അനഗ്രഹിച്ച. അം രീഷ്വംശം
അധികം നീണ്ടവപായില്ല. ഇക്ഷവാകുവിലെ മകൻ വികുക്ഷി. അവദ്ദഹത്തിലെ മകൻ
പുരഞ്ജയൻ. അവദ്ദഹത്തിലെ മകൻ അവനനൻ. പിലന്ന പൃഥു. പൃഥുവിലെ പുത്രൻ
ചന്ദൻ. ചന്ദലെ പുത്രൻ യവനാശവൻ. അവദ്ദഹത്തിലെ പുത്രൻ മാന്ധാതാവ്.
അവദ്ദഹത്തിലെ 50 ലപണ്മക്കവള ലസൌഭരി വിവാഹം കഴിച്ച. ആണ്മക്കൾ
പുുകുത്സൻ, അം രീഷ്ൻ, മുചുകുന്ദൻ. പുുകുത്സലെ മൂന്നാമലത്ത തെമുറ
ഹരിശ്ചന്ദ്രൻ. ഹരിശ്ചന്ദ്രലെ മകൻ വരാഹിതലെ വംശത്തിലുണ്ടായ ഭഗീരഥൻ
ഗംഗവയ ഭൂമിയിലെത്തിച്ച് പിതൃക്കൾക്ക് വമാക്ഷം വുത്തി.

ന പശയതി തവാം പരമാത്മവനാഽജവനാ

ന ബുദ്ധയവതഽദയാപി സമാധിയക്തിഭിഃ
കുവതാഽപവര തസയ മനഃശരീരധീ-
വിസർഗസൃ നൈാ വയമപ്രകാശാഃ 9.8.22

വയ വദഹഭാജസ്ത്രിഗുണപ്രധാനാ
ഗുണാൻ വിപശയന്തുത വാ തമശ്ച
യന്മായയാ വമാഹിതവചതസവസ്ത
വിദുഃ സവസംസ്ഥം ന ഹിഃപ്രകാശാഃ 9.8.27
തം തവാമഹം ജ്ഞാന നം സവഭാവ-
പ്രധവസ്തമായാഗുണവഭദവമാകഹഃ
സനന്ദനന്ദാകദയർമ്മുനിഭിർവ്വിഭാവയം
കഥം ഹി മൂഢഃ പരിഭാവയാമി 9.8.24
പ്രശാന്തമമായാഗുണകർമ്മെിങ്ഗ-
മനാമരൂപം സദസദവിമുക്തം
162
ജ്ഞാവനാപവദശായ ഗൃഹീതവദഹം
നമാമവഹ തവാം പുുഷ്ം പുരാണം 9.8.25
തവന്മായാരചിവത വൊവക വസ്തുബുദ്ധയാ ഗൃഹാദിഷു
ഭ്രമന്തി കാമവൊവഭർഷ്യാവമാഹവിഭ്രാന്തവചതസഃ 9.8.26
അദയ നഃ സർവ്വഭൂതാത്മൻ! കാമകർവമ്മന്ദ്രിയാശയഃ
വമാഹപാവശാ ദൃഢശ്ഛിവന്നാ ഭഗവംസ്തവ ദർശനാൽ 9.8.2
അവദ്ദഹത്തിലെ വംശത്തിൽ ഉണ്ടായ സുദാസന് വസിഷ്ഠലെ അനഗ്രഹത്താൽ
ഉണ്ടായ അശ്മകലെ വംശത്തിൽ ദശരഥനം ഭഗവാലെ അവതാരമായ നാലു
മക്കളമുണ്ടായി.

വദകവഃ കാമവവരാ ദവത്താ മഹയം ത്രിഭുവവനശവകരഃ

ന വൃവണ തമഹം കാമം ഭൂതഭാവനഭാവനഃ 9.8.45
വയ വിക്ഷിവതന്ദ്രിയധിവയാ വദവാവസ്ത സവഹൃദി സ്ഥിതം
ന വിന്ദന്തി പ്രിയം ശശവദാത്മാനം കിമുതാപവര 9.8.46
അവഥശമായാരചിവതഷു സങ്ഗം
ഗുവണഷു ഗന്ധർവ്വപുവരാപവമഷു
രൂഢം പ്രകൃതയാഽഽത്മനി വിശവകർത്തുർ-
ഭാവവന ഹിതവാ തമഹം പ്രപവദയ 9.8.4
ഖടവാങ്ഗാത് ദീർ ാഹുശ്ച രഘുസ്തസ്മാത് പൃഥുശ്രവാഃ
അജസ്തവതാ മഹാരാജസ്തസ്മാദ് ദശരവഥാഽഭവൽ 9.10.1

തസയാപി ഭഗവാവനഷ് സാക്ഷാത് ബ്രഹ്മമവയാ ഹരിഃ

അംശാംവശന ചതർദ്ധാഗാത് പുത്രതവം പ്രാർേിതഃ സുകരഃ
രാമെക്ഷ്മ്ണഭരതശത്രഘ്നാ ഇതി സംജ്ഞയാ 9.10.2

തസയാനചരിതം രാജന്നൃഷ്ിഭിസ്തത്തവദർശിഭിഃ
ശ്രുതം ഹി വർണ്ണിതം ഭൂരി തവയാ സീതാപവതർമ്മുഹുഃ 9.10.7

ഗുർവ്വർവേ തയക്തരാവജയാ വയചരദനവനം

163
പത്മപത്ഭയാം പ്രിയായാഃ
പാണിസ്പർശാക്ഷമാഭയാം മൃജിതപഥുവജാ
വയാഹരീന്ദ്രാനജാഭയാം
കവരൂപയാച്ഛൂർപ്പണാഖയാഃ പ്രിയവിരഹുഷ്ാഽഽ-
വരാപിതൂവിജംഭ-
ത്രസ്താബ്ധിർബ്ബദ്ധവസതഃ ഖെദവദഹനഃ
വകാസവെവന്ദ്രാഽവതാന്നഃ 9.10.4
ശ്രീരാമഭഗവാലെ കഥ ചുുക്കി രണ്ടദ്ധയായങ്ങളിൽ കൂടി ശ്രീശുകബ്രഹ്മഋഷ്ി
പറഞ്ഞു. ആ വംശത്തിവെ കുശൻ മുതൊയ രാജാക്കന്മാുലട വപുകൾ പറഞ്ഞു.
ഇുപതാമലത്ത തെമുറയിൽ മു ഉണ്ടായി. കെികാെം കഴിയവമ്പാൾ അവദ്ദഹം
രാജയഭാരം നടത്തും ഇക്ഷവാകുവംശത്തിവെ മറ്റു രാജാക്കന്മാുലട വപും പറഞ്ഞു.
പിലന്ന നിമിയലട കഥ പറഞ്ഞു. നിമിയലട മകളാു് ് രാമായണത്തിവെ
സീതാവദവി.

പിലന്ന വസാമവംശമാു് ്. ശ്രാദ്ധവദവലെ മകൾ ഇളവയ ബുധൻ വേഹിച്ച്

വിവാഹം കഴിച്ച. അവുലട മകനാു് ് പുരൂരവസ്സു്. വസാമന് ൃഹഹസ്പതിയലട
പത്ന്ി താരയിൽ ഉണ്ടായതാു് ് ബുധൻ. പുരൂരവസ്സിന് ഉർവ്വശിയിൽ അഞ്ചു
പുത്രന്മാുണ്ടായി. അതിൽ വിജയലെ വംശത്തിൽ ഗാധിയണ്ടായി. ഗാധിയലട
മകൻ വിശവാമിത്രൻ. ജമദനിയലട പുത്രനായി പരശുരാമനണ്ടായി.
കാർത്തവീരയാർജ്ജുനൻ ജമദനിലയ വധിച്ച. പരശുരാമൻ കാർത്തവീരയവന
യദ്ധത്തിൽ വധിച്ച. കൂടാലത ദു നൈന്മാരായ ക്ഷത്രിയലരലയല്ലാം വധിച്ച.
പുരൂരവസ്സിലെ ആദയപുത്രനായ അയവിലെ പുത്രനാു് ് നഹുഷ്ൻ. നഹുഷ്ലെ
ആദയപുത്രൻ യയാതി. യയാതി ശുക്രമഹർഷ്ിയലട മകൾ വദവയാനിവയ
വിവാഹം കഴിച്ച.യയാതി വദവയാനിയലമാത്തു് ഭഗവാവന ഭജിച്ച് വമാക്ഷം പ്രാപിച്ച.
വദവയാനി സത്സങ്ഗത്താലും മുക്തയായി.

തസയാം കവ ഭാർഗവഋവഷ്ഃ സുതാ വസുമദാദയഃ

യവീയാൻ ജജ്ഞ ഏവതഷ്ാം രാമ ഇതയഭിവിശ്രുതഃ 9.15.17
നമസ്തുഭയം ഭഗവവത വാസുവദവായ വവധവസ
സർവ്വഭൂതാധിവാസായ ശാന്തായ ൃഹഹവത നമഃ 9.19.29
യയാതിയലട മകൻ പൂുവിലെ മകൻ ദുഷ്യന്തൻ ശകുന്തളവയ വിവാഹം കഴിച്ച്
ഭരതനണ്ടായി. ഭരതന് ഭരദവാജനിൽ നിന്ന് വിതഥനണ്ടായി. അവദ്ദഹത്തിലെ
വംശത്തിൽ ജനിച്ച രന്തിവദവൻ സർവ്വത്ര ഈശവരവന ദർശിച്ച് വമാക്ഷം പ്രാപിച്ച.
ആ വംശത്തിൽ അഹെയയണ്ടായി. പിലന്ന ഭീഷ്മുലട ജനനവം വയാസാവതാരവം
ൃതരാഷ്ട്രുലട പുത്രുവടയം പാണ്ഡുവിലെ പുത്രുവടയം കഥ പറയന്ന. തടർന്ന്
മധുവംശത്തിൽ സത്രാജിത്തു് , അക്രൂരൻ, വദവകൻ, ഉഗ്രവസനൻ, കംസൻ,
164
വസുവദവൻ, പൃഥ, ശിശുപാെൻ, ദന്തവക്ത്രൻ, വസുവദവപുത്രന്മാുണ്ടായ കാരയം
പറഞ്ഞു് വസുവദവുലട എൊമവത്ത പുത്രനായ ഭഗവാവനപ്പറ്റി വിസ്തരിയ്ക്കുന്ന.

യസയാനനം മകരകുണ്ഡെചാുകർണ്ണ-
ഭ്രാജത്കവപാെസുഭഗം സവിൊസഹാസം
നിവതയാത്സവം ന തതൃപുർദൃശിഭിഃ പി വന്തയാ
നാവരയാ നരാശ്ച മുദിതാഃ കുപിതാ നിവമശ്ച 9.24.65
ജാവതാ ഗതഃ പിതൃഗൃഹാദ് വ്രജവമധിതാർവോ
ഹതവാ രിപൂൻ സുതശതാനി കൃവതാുദാരഃ
ഉത്പാദയ വതഷു പുുഷ്ഃ ക്രതഭിഃ സമീവജ
ആത്മാനമാത്മനിഗമം പ്രഥയൻ ജവനഷു 9.24.66

പൃഥവയാഃ സ കവ ഗുുഭരം ക്ഷപയൻ കുരൂണാ-

മന്തഃ സമുേകെിനാ യധി ഭൂപചമവഃ
ദൃ നൈയാ വിധൂയ വിജവയ ജയമുദവിവ ാഷ്യ
വപ്രാവചയാദ്ധവായ ച പരം സമഗാത് സവധാമം 9.24.6
യദുവംശത്തിൽ ജനിച്ച ഭഗവാലെ കഥ പറയണലമന്ന പരീക്ഷിത്തു്
അവപക്ഷിയ്ക്കുന്ന.

നിവൃത്തതർകഷ്ുപഗീയമാനാദ്
ഭലവൌഷ്ധാധ്ച്ഛ്രോത്രമവനാഭിരാമാൽ
ക ഉത്തമവലാകഗുണാനവാദാൽ
പുമാൻ വിരവജ്ജയത വിനാ പശുഘ്നാൽ 10.1.4
പിതാമഹാ വമ സമവരഽമരഞജകയർ-
വദ്ദവവ്രതാദയാതിരകഥസ്തിമിങ്ഗകെഃ
ദുരതയയം ലകൌരവകസനയസാഗരം
കൃതവാതരൻ വത്സപദം സ്മ യത് പ്ലവാഃ 10.1.5
ലദ്രൌണയസ്ത്രവിപ്ലു നൈമിദം മദങ്ഗം
സന്താന ീജം കുുപാണ്ഡവാനാം
ജുവഗാപ കുക്ഷിം ഗത ആത്തചവക്രാ
മാതശ്ച വമ യഃ ശരണം ഗതായാഃ 10.1.6

165
വീരയാണി തസയാഖിെവദഹഭാജാ-
മന്തർബ്ബഹിഃ പൂുഷ്കാെരൂകപഃ
പ്രയച്ഛവതാ മൃതുമുതാമൃതഞ്ച
മായാമനഷ്യസയ വദസവ വിദവൻ! 10.1.
ഗർവഭ പ്രണീവത വദവകയാ വരാഹിണീം വയാഗനിദ്രയാ
അവഹാ വിസ്രംസിവതാ ഗർഭ ഇതി ലപൌരാ വിചുക്രുശുഃ 10.2.15
ദു നൈന്മാർ അധികമായതിലുള്ള ഭൂമീവദവിയലട ദുഖവത്ത അറിഞ്ഞു് ബ്രഹ്മാവ്
പാൊഴിയിലെത്തി ഭഗവാവന കാരയം അറിയിച്ച. ഭഗവാൻ വസുവദവപുത്രനായി
ജനിച്ച് വവണ്ടത് ലചയ്യാലമന്ന പറഞ്ഞു. യദുകുെത്തിൽ കംസവസാദരി വദവകിവയ
വസുവദവർ വിവാഹം കഴിച്ച. വദവകിയലട എൊമവത്ത പുത്രൻ കംസവന
വധിയ്ക്കുലമന്ന് അശരീരിയണ്ടായി. അവപ്പാൾ കംസൻ വദവകിലയ വധിയ്ക്കാൻ
ശ്രമിച്ച. പവക്ഷ മക്കവള ഉണ്ടായയടവന കംസന നല്കാലമന്ന വസുവദവുലട
വാഗ്ദാനത്താൽ കംസൻ പിന്മാറി. അങ്ങലന ആദയവത്ത ആറ കുെികവളയം
കംസൻ വധിച്ച. ഏഴാമവത്ത ഗർഭവത്ത വയാഗമായ വരാഹിണീഗർഭത്തിൊക്കി.
എൊമത് ഭഗവാവന ഗർഭം ധരിച്ച. അവപ്പാൾ ബ്രഹ്മാവം ശിവനം
നാരദാദിമുനിമാലരാത്തു് ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

സതയവ്രതം സതയപരം ത്രിസതയം

സതയസയ വയാനിം നിഹിതം ച സവതയ
സതയസയ സതയമൃതസതയവനത്രം
സതയാത്മകം തവാം ശരണം പ്രപന്നാഃ 10.2.26
ഏകായവനാഽലസൌ ദവിഫെസ്ത്രിമൂെ-
ശ്ചതൂരസഃ പഞ്ചവിധഃ ഷ്ഡാത്മാ
സതതവഗ നൈവിടവപാ നവാവക്ഷാ
ദശച്ഛദീ ദവിഖവഗാ ഹയാദിവൃക്ഷഃ 10.2.2
തവവമക ഏവാസയ സതഃ പ്രസൂതി-
സ്തവം സന്നിധാനം തവമനഗ്രഹശ്ച
തവന്മായയാ സംവൃതവചതസസ്തവാം
പശയന്തി നാനാ ന വിപശ്ചിവതാ വയ 10.2.28
ിഭർഷ്ി രൂപാണയവവ ാധ ആത്മാ
വക്ഷമായ വൊകസയ ചരാചരസയ
സവത്തവാപപന്നാനി സുഖാവഹാനി
166
സതാമഭദ്രാണി മുഹുഃ ഖൊനാം 10.2.29
തവയ്യയംബുജാക്ഷാഖിെസത്തവധാമ്നി
സമാധിനാഽഽവവശിതവചതകസവക
തവത്പാദവപാവതന മഹത്കൃവതന
കുർവ്വന്തി വഗാവത്സപദം ഭവാബ്ധിം 10.2.70
സവയം സമുത്തീരയ സുദുസ്തരം ദുമൻ!
ഭവാർണ്ണവം ഭീമമദഭ്രലസൌഹൃദാഃ
ഭവത്പദാംവഭാുഹനാവമത്ര വത
നിധായ യാതാഃ സദനഗ്രവഹാ ഭവാൻ 10.2.71
വയഽവനയഽരവിന്ദാക്ഷ! വിമുക്തമാനിന-
സ്തവയ്യയസ്തഭാവാദവിശുദ്ധബുദ്ധയഃ
ആുഹയ കൃധ്ച്ഛ്രണ പരം പദം തതഃ
പതന്തയവധാഽനാദൃതയഷ്മദങ്ഘ്രയഃ 10.2.72

തഥാ ന വത മാധവ! താവകാഃ കവചിൽ

ഭ്രശയന്തി മാർഗാത്തവയി ദ്ധലസൌഹൃദാഃ
തവയാഭിഗുതാ വിചരന്തി നിർഭയാ
വിനായകാനീകപമൂർദ്ധസു പ്രവഭാ! 10.2.77
സത്തവം വിശുദ്ധം ശ്രയവത ഭവാൻ സ്ഥിലതൌ
ശരീരിണാം വശ്രയ ഉപായനം വപുഃ
വവദക്രിയാവയാഗതപഃ സമാധിഭി-
സ്തവാർഹണം വയന ജനഃ സമീഹവത 10.2.74
സത്തവം ന വചദ്ധാതരിദം നിജം ഭവവദ്
വിജ്ഞാനമജ്ഞാനഭിദാപമാർജ്ജനം
ഗുണപ്രകാകശരനമീയവത ഭവാൻ
പ്രകാശവത യസയ ച വയന വാ ഗുണഃ 10.2.75
ന നാമരൂവപ ഗുണജന്മകർമ്മഭിർ-
ന്നിരൂപിതവവയ തവ തസയ സാക്ഷിണഃ
മവനാവവചാഭയാമനവമയവർത്മവനാ
167
വദവ! ക്രിയായാം പ്രതിയന്തയഥാപി ഹ 10.2.76
ശൃണവൻ ഗൃണൻ സംസ്മരയംശ്ച ചിന്തയൻ
നാമാനി രൂപാണി ച മങ്ഗളാനി വത
ക്രിയാസു യസ്തവച്ചരണാരവിന്ദവയാ-
രാവി നൈവചതാ ന ഭവായ കല്പവത 10.2.7
ദി നൈയാ ഹവരഽസയാ ഭവതഃ പവദാ ഭുവവാ
ഭാവരാഽപനീതസ്തവ ജന്മവനശിതഃ
ദി നൈയാങ്കിതം തവത്പദകകഃ സുവശാഭകനർ-
ദ്രക്ഷയാമ ഗാം ദയാം ച തവാനകമ്പിതാം 10.2.78(൨൪)
ന വതഽഭവവസയശ! ഭവസയ കാരണം
വിനാ വിവനാദം ത തർക്കയാമവഹ
ഭവവാ നിവരാധഃ സ്ഥിതിരപയവിദയയാ
കൃതാ യതസ്തവയ്യയഭയാശ്രയാത്മനി 10.2.79
മത്സയാശവകച്ഛപനൃസിംഹവരാഹഹംസ-
രാജനയവിപ്രവിബുവധഷു കൃതാവതാരഃ
തവം പാസി നസ്ത്രിഭുവനം ച യഥാധുവനശ!
ഭാരം ഭുവവാ ഹര യദൂത്തമ! വന്ദനം വത 10.2.40
ഭഗവാലെ കൃഷ്ണാവതാരം.

അഥ സർവ്വഗുവണാവപതഃ കാെഃ പരമവശാഭനഃ

യർവഹയവാജനജന്മർക്ഷം ശാന്തർക്ഷഗ്രഹതാരകം 10.7.1
ദിശഃ പ്രവസദുർഗഗനം നിർമ്മവൊഡുഗവണാദയം
മഹീമങ്ഗളഭൂയിഷ്ഠപുരഗ്രാമവ്രജാകരാ 10.7.2
നദയഃ പ്രസന്നസെിൊ ഹ്രദാ ജെുഹശ്രിയഃ
ദവിജാളികുെസന്നാദസ്ത കാ വനരാജയഃ 10.7.7
വലവൌ വായഃ സുഖസ്പർശഃ പുണയഗന്ധവഹഃ ശുചിഃ
അനയശ്ച ദവിജാതീനാം ശാന്താസ്തത്ര സമിന്ധത 10.7.4
168
മനാംസയാസൻ പ്രസന്നാനി സാധൂനാമസുരദ്രുഹാം
ജായമാവന ജവന തസ്മിൻ വനദുർദ്ദുന്ദുർഭവയാ ദിവി 10.7.5

ജഗുഃ കിന്നരഗന്ധർവ്വാസ്തുഷ്ടുവഃ സിദ്ധചാരണാഃ

വിദയാധരയശ്ച നനൃതരപ്സവരാഭിഃ സമം തദാ 10.7.6
മുമുചുർമ്മുനവയാ വദവാ സുമനാംസി മുദാനവിതാഃ
മന്ദം മന്ദം ജെധരാഃ ജഗർജ്ജുരനസാഗരം 10.7.
നിശീവഥ തമ ഉദ്ഭൂവത ജായമാവന ജനാർദ്ദവന
വദവകയാം വദവരൂപിണയാം വിഷ്ണുഃ സർവ്വഗുഹാശയഃ
ആവിരാസീദ് യഥാ പ്രാചയാം ദിശീന്ദുരിവ പുഷ്കെഃ 10.7.8
തമദ്ഭുതം ാെകമംബുവജക്ഷണം
ചതർഭുജം ശങ്ഖഗദാരുദായധം
ശ്രീവത്സെക്ഷ്മ്ം ഗളവശാഭിലകൌസ്തുഭം
പീതാം രം സാന്ദ്രപവയാദലസൌഭഗം 10.7.9
മഹാർഹകവഡൂരയകിരീടകുണ്ഡെ-
തവിഷ്ാ പരിഷ്വക്തസഹസ്രകുന്തളം
ഉദ്ദാമകാഞ്ചയങ്ഗദകങ്കണാദിഭിർ-
വ്വിവരാചമാനം വസുവദവ ഐക്ഷത 10.7.10
വസുവദവർ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

വിദിവതാഽസി ഭവാൻ സാക്ഷാത് പുുഷ്ഃ പ്രകൃവതഃ പരഃ

വകവൊനഭവാനന്ദസവരൂപഃ സർവ്വബുദ്ധിദൃക് 10.7.17

സ ഏവ സവപ്രകൃവതയദം സൃ നൈവാവഗ്ര ത്രിഗുണാത്മകം

തദന തവം ഹയപ്രവി നൈഃ പ്രവി നൈ ഇവ ഭാവയവസ 10.7.14

യവഥവമവികൃതാ ഭാവാസ്തഥാ വത വികൃകതഃ സഹ

നാനാവീരയാഃ പൃഥഗ്ഭൂതാ വിരാജം ജനയന്തി ഹി 10.7.15

169
സന്നിപതയ സമുത്പാദയ ദൃശയവന്തഽനഗതാ ഇവ
പ്രാവഗവ വിദയമാനതവാന്ന വതഷ്ാമിഹ സംഭവഃ 10.7.16
ഏവം ഭവാൻ ബുദ്ധയനവമയെക്ഷകണർ-
ഗ്രാകഹയർഗ്ഗുകണഃ സന്നപി തദ്ഗുണാഗ്രഹഃ
അനാവൃതതവാദ് ഹിരന്തരം ന വത
സർവ്വസയ സർവ്വാത്മന ആത്മവസ്തുനഃ 10.7.1

യ ആത്മവനാ ദൃശയഗുവണഷു സന്നിതി

വയവസയവത സവവയതിവരകവതാഽബുധഃ
വിനാനവാദം ന ച തന്മനീഷ്ിതം
സമയഗയതസ്തയക്തമുപാദദത്പുമാൻ 10.7.18
തവവത്താഽസയ ജന്മസ്ഥിതിസംയമാൻ വിവഭാ!
വദന്തയനീഹാദഗുണാദവിക്രിയാൽ
തവയീശവവര ബ്രഹ്മണി വനാ വിുദ്ധയവത
തവദാശ്രയതവാദുപചരയവത ഗുകണഃ 10.7.19
സ തവം ത്രിവൊകസ്ഥിതവയ സവമായയാ
ിഭർഷ്ി ശുക്ലം ഖലു വർണ്ണമാത്മനഃ
സർഗായ രക്തം രജവസാപൃഹംഹിതം
കൃഷ്ണം ച വർണ്ണം തമസാ ജനാതയവയ 10.7.20

തവമസയ വൊകസയ വിവഭാ രിരക്ഷിഷുർ-

ഗൃവഹവതീർവണ്ണാഽസി മമാഖിവെശവര!
രാജനയസംജ്ഞാസുരവകാടിയൂഥകപർ-
ന്നിർവ്വൂഹമാനാ നിഹനിഷ്യവസ ചമൂഃ 10.7.21
വദവകി ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

രൂപം യത് തത്പ്രാഹുരവയക്തമാദയം

ബ്രഹ്മവജ്ജയാതിർന്നിർഗ്ഗുണം നിർവ്വികാരം
സത്താമാത്രം നിർവ്വിവശഷ്ം നിരീഹം
സ തവം സാക്ഷാദ് വിഷ്ണുരദ്ധയാത്മദീപഃ 10.7.24

170
നവ നൈ വൊവക ദവിപരാർദ്ധാവസാവന
മഹാഭൂവതഷ്വാദിഭൂതം ഗവതഷു
വയവക്തഽവയക്തം കാെവവവഗന യാവത
ഭവാവനകഃ ശിഷ്യവത വശഷ്സംജ്ഞഃ 10.7.25
വയാഽയം കാെസ്തസയ വതഽവയക്ത വന്ധാ!
വച നൈാമാഹുവശ്ച നൈവത വയന വിശവം
നിവമഷ്ാദിർവ്വത്സരാവന്താ മഹീയാം-
സ്തം വതവശാനം വക്ഷമധാമ പ്രപവദയ 10.7.26

മർവത്തയാ മൃതുവയാളഭീതഃ പൊയൻ

വൊകാൻ സർവ്വാന്നിർഭയം നാദ്ധയഗച്ഛൽ
തവത്പാദാബ്ജം പ്രാപയ യദൃച്ഛയാദയ
സവസ്ഥഃ വശവത മൃതുരസ്മാദകപതി 10.7.2
സ തവം വ ാരാദുഗ്രവസനാത്മജാന്ന-
സ്ത്രാഹി ത്രസ്താൻ ഭൃതയവിത്രാസഹാസി
രൂപം വചദം ലപൌുഷ്ം ധയാനധിഷ്ണയം
മാ പ്രതയക്ഷം മാംസദൃശാം കൃഷ്ീഷ്ഠാഃ 10.7.28
ഭഗവാവെ ഉപവദശത്താൽ വസുവദവർ ലകാച്ചകുഞ്ഞായിത്തീർന്ന ഭഗവാവന
നന്ദവഗാപുലട ഭവനത്തിലെത്തിച്ച് അവിലട യവശാദ പ്രസവിച്ച കിടന്നിുന്ന
വദവിലയ പകരം എടത്തുലകാണ്ട വപാന്ന. കുഞ്ഞു വദവകിയലട
സമീപലത്തത്തിയവപ്പാൾ ഉറലക്ക കരഞ്ഞു. കംസൻ വധിയ്ക്കാനായി വന്ന.
അവപ്പാൾ ലപൺകുഞ്ഞാു് ് എങ്കിലും വധിയ്ക്കാൻ തടങ്ങി. കുഞ്ഞു് ദുർഗാവദവിയലട
രൂപം ധരിച്ച് അപ്രതയക്ഷയായി. കംസമന്ത്രിമാർ രാജയവത്ത എല്ലാ കുെികവളയം
വധിയ്ക്കാനപവദശിച്ച. യവശാദയ്ക്കു് ആൺകുെിയാു് ണ്ടായലതന്ന് എല്ലാവും
വിശവസിച്ച. ജന്മദിനം ആവ ാഷ്ിച്ച. അവപ്പാൾ പൂതനലയന്ന രാക്ഷസി ഭഗവാവന
വിഷ്ം വതച്ചമുെ ലകാടത്തു വധിയ്ക്കാൻ ശ്രമിച്ച സവയം വധിയ്ക്കലപ്പ്ടുണ. കൃഷ്ണന് ഭയം
വവന്നാ എന്ന വപടിച്ച് വഗാപികൾ കൃഷ്ണന് വദഹരക്ഷ ലചുന്ന.

അവയാദവജാഽങ്ഘ്രി മണിമാംസ്തവ ജാനവവഥാരൂ

യവജ്ഞാചുതഃ കടിതടം ജഠരം ഹയാസയഃ
ഹൃത്വകശവസ്തവദുര ഈശ ഇനസ്തു കണ്ഠം
വിഷ്ണുർഭുജം മുഖമുുക്രമ ഈശവരഃ കം 10.6.22
ചക്രയഗ്രതഃ സഹഗവദാ ഹരിരസ്തു പശ്ചാൽ
171
തവത്പാർശവവയാർദ്ധനരസീ മധുഹാജനശ്ച
വകാവണഷു ശങ്ഖ ഉുഗായ ഉപരുവപന്ദ്ര-
സ്താർക്ഷയഃ ക്ഷിലതൌ ഹെധരഃ പുുഷ്ഃ സമന്താൽ 10.6.27

ഇന്ദ്രിയാണി ഹൃഷ്ീവകശഃ പ്രാണാൻ നാരായവണാഽവത

വശവതദവീപപതിശ്ചിത്തം മവനാ വയാവഗശവവരാഽവത 10.6.24
പൃശ്നിഗർഭസ്തു വത ബുദ്ധിമാത്മാനം ഭഗവാൻ പരഃ
ക്രീഡന്തം പാത വഗാവിന്ദഃ ശയനം പാത മാധവഃ 10.6.25

വ്രജന്തമവയാദ് കവകുണ്ഠ ആസീനം തവാം ശ്രിയഃ പതിഃ

ഭുഞ്ജാനം യജ്ഞഭുക് പാത സർവ്വഗ്രഹഭയങ്കരഃ 10.6.26

ഡാകിവനയാ യാതധാനയശ്ച കൂഷ്മാവണ്ഡാ വയഽർഭകഗ്രഹാഃ

ഭൂതവപ്രതപിശാചാശ്ച യക്ഷരവക്ഷാവിനായകാഃ 10.6.2

വകാടരാ വരവതീ വജയഷ്ഠാ പൂതനാ മാതൃകാദയഃ

ഉന്മാദാ വയ ഹയപസ്മാരാ വദഹപ്രാവണന്ദ്രിയദ്രുഹഃ 10.6.28
സവപ്നദൃ നൈാ മവഹാത്പാതാ വൃദ്ധ ാെഗ്രഹാശ്ച വയ
സർവവ്വ നശയന്ത വത വിവഷ്ണാർന്നാമഗ്രഹണഭീരവഃ 10.6.29
തടർന്ന് കൃഷ്ണവന വധിയ്ക്കാൻ വണ്ടിയലട രൂപത്തിലും ലകാടങ്കാറ്റിലെ രൂപത്തിലും
വന്ന അസുരന്മാവര കൃഷ്ണൻ വധിച്ച. ഗർഗൻ ഇതിനിടയ്ക്കു് വഗാകുെത്തിൽ വന്ന്
ഭഗവാൻ നാരായണസമലനന്ന് പറഞ്ഞു് വരാഹിണീപുത്രന് രാമലനന്ന് വപരി്ടുണ.
കൃഷ്ണൻ വമാഷ്ണം വപാലുള്ള കുസൃതികൾ ലകാണ്ട് വഗാപസ്ത്രീകവള രമിപ്പിച്ച.
രരിയ്ക്കൽ യവശാദ ഭഗവാവന ഉരെിവന്മൽ ലകെിയി്ടുണ. ഭഗവാൻ ഉരലും വെിച്ച്
നാരദശാപത്താൽ വൃക്ഷമായ നളകൂ രവനയം മണിഗ്രീവവനയം വൃക്ഷവത്ത
മറിച്ചി്ടുണ് വമാചിതരാക്കി. നാരദശാപം പറയന്ന.

ന ഹയവനയാ ജുഷ്വതാ വജാഷ്യാൻ ബുദ്ധിഭ്രംവശാ രവജാഗുണഃ

ശ്രീമദാദാഭിജാതയാദിർയത്ര സ്ത്രീ ദൂതമാസവഃ 10.10.8
ഹനയവന്ത പശവവാ യത്ര നിർദ്ദകയരജിതാത്മഭിഃ
മനയമാകനരിമം വദഹമജരാമൃതു നശവരം 10.10.9

172
വദവസംജ്ഞിതമപയവന്ത കൃമിവിഡ്ഭസ്മസംജ്ഞിതം
ഭൂതധ്രുക് തത്കൃവത സവാർേം കിം വവദ നിരവയാ യതഃ 10.10.10

വദഹഃ കിമന്നദാതഃ സവം നിവഷ്ക്തുർമ്മാതവരവ ച

മാതഃ പിതർവ്വാ െിനഃ വക്രതരവനഃ ശുവനാഽപിവാ 10.10.11
ഏവം സാധാരണം വദഹമവയക്തപ്രഭവാപയയം
വകാ വിദവാനാത്മസാത്കൃതവാ ഹന്തി ജന്തൂനൃവതഽസതഃ 10.10.12
അസതഃ ശ്രീമദാന്ധസയ ദാരിദ്രയം പരമഞ്ജനം
ആലത്മൌപവമയന ഭൂതാനി ദരിദ്രഃ പരമീക്ഷവത 10.10.17
യഥാ കണ്ടകവിദ്ധാങ്വഗാ ജവന്താർവന്നച്ഛതി താം വയഥാം
ജീവസാമയം ഗവതാ െിങ്കഗർന്ന തഥാവിദ്ധകണ്ടകഃ 10.10.14
ദരിവദ്രാ നിരഹംസ്തംവഭാ മുക്തഃ സർവ്വമകദരിഹ
കൃച്ഛ്രൂം യദൃച്ഛയാഽഽവപ്നാതി തദ്ധി തസയ പരം തപഃ 10.10.15

നിതയം ക്ഷുത്ക്ഷാമവദഹസയ ദരിദ്രസയാന്നകാങ്ക്ഷിണഃ

ഇന്ദ്രിയാണയനശുഷ്യന്തി ഹിംസാപി വിനിവർത്തവത 10.10.16
ദരിദ്രകസയവ യജയവന്ത സാധവഃ സമദർശിനഃ
സദ്ഭിഃ ക്ഷിവണാതി തം തർഷ്ം തത ആരാദ് വിശുദ്ധയതി 10.10.1
സാധൂനാം സമചിത്താനാം മുകുന്ദചരകണഷ്ിണാം
ഉവപകക്ഷയഃ കിം ധനസ്തംകഭരസദ്ഭിരസദാശ്രകയഃ 10.10.18
നളകൂ രന്മാുലട സ്തുതി

കൃഷ്ണ! കൃഷ്ണ! മഹാവയാഗിംസ്തവമാദയഃ പുുഷ്ഃ പരഃ

വയക്താവയക്തമിദം വിശവം രൂപം വത ബ്രാഹ്മണാ വിദുഃ 10.10.29

തവവമകഃ സർവ്വഭൂതാനാം വദഹാസവാവത്മന്ദ്രിവയശവരഃ

തവവമവ കാവൊ ഭഗവാൻ വിഷ്ണുരവയയ ഈശവരഃ 10.10.70

173
തവം മഹാൻ പ്രകൃതീഃ സൂക്ഷ്മ്ാ രജഃസത്തവതവമാമയീ
തവവമവ പുുവഷ്ാഽദ്ധയക്ഷഃ സർവ്വവക്ഷത്രവികാരവിൽ 10.10.71

ഗൃഹയമാകണസ്തവമഗ്രാവഹയാ വികാകരഃ പ്രാകൃകതർഗ്ഗുകണഃ

വകാ നവിഹാർഹതി വിജ്ഞാതം പ്രാക്സ്ിദ്ധം ഗുണസംവൃതഃ 10.10.72
തകസ്മ തഭയം ഭഗവവത വാസുവദവായ വവധവസ
ആത്മവദയാതഗുകണഃ ഛന്നമഹിവമ്ന ബ്രഹ്മവണ നമഃ 10.10.77(൨൫)
യസയാവതാരാ ജ്ഞായവന്ത ശരീവരഷ്വശരീരിണഃ
കതകസ്തരതെയാതിശകയർവ്വീകരയർവദ്ദഹിഷ്വസങ്ഗകതഃ 10.10.74
സ ഭവാൻ സർവ്വവൊകസയ ഭവായ വിഭവായ ച
അവതീർവണ്ണാഽമ്ശഭാവഗന സാമ്പ്രതം പതിരാശിഷ്ാം 10.10.75
നമഃ പരമ കെയാണ! നമഃ പരമമങ്ഗള!
വാസുവദവായ ശാന്തായ യദൂനാം പതവയ നമഃ 10.10.76
അനജാനീഹി ലനൌ ഭൂമംസ്തവാനചരകിങ്കലരൌ
ദർശനം ലനൌ ഭഗവത ഋവഷ്രാസീദനഗ്രഹാൽ 10.10.7
വാണീ ഗുണാനകഥവന ശ്രവലണൌ കഥായാം
ഹലസ്തൌ ച കർമ്മസു മനസ്തവ പാദവയാർന്നഃ
സ്മൃതയാം ശിരസ്തവ നിവാസജഗത്പ്രണാവമ
ദൃ നൈിഃ സതാം ദർശവനഽസ്തു ഭവത്തനൂനാം 10.10.78
വഗാകുെത്തിൽ അരി നൈങ്ങൾ വുന്നതായിക്കണ്ട ഉപനന്ദൻ എന്ന വപരായ
വഗാപലെ ഉവദശത്താൽ എല്ലാവും വൃന്ദാവനത്തിവെയ്ക്കു് താമസം മാറ്റി. അവിലട
വച്ച് വത്സാസുരവനയം കാസുരവനയം ഭഗവാൻ ആദയമായി വധിച്ച.
അ ാസുരൻ രു ലപുമ്പാമ്പിലെ രൂപത്തിൽ വന്ന് വഗാപ ാെന്മാവര വിഴുങ്ങി.
ഭഗവാവനയം.22.4 ഭഗവാൻ ലതാണ്ടയിൽ വച്ച് വളർന്ന് ആ അസുരന് വമാക്ഷം
ലകാടത്തു. ഭഗവാലെ െീെ കാണാൻ ആഗ്രഹിച്ച് ബ്രഹ്മാവ് രരിയ്ക്കൽ
വഗാപ ാെന്മാവരയം വഗാക്കവളയം മറച്ച. പവക്ഷ ഭഗവാൻ തലെ
വയാഗശക്തിയാൽ അത്രയം വഗാക്കവളയം വഗാപന്മാവരയം സൃ നൈിച്ച. ബ്രഹ്മാവിന്
അലതാു നിമിഷ്മാലണങ്കിലും വൊകത്തിൽ അത് രു ലകാല്ലമായി. ബ്രഹ്മാവിന്
കാരയം മനസ്സിൊയി. ബ്രഹ്മാവ് ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

174
ലനൌമീഡയ ! വതഽഭ്രവപുവഷ് തഡിദം രായ
ഗുഞ്ജാവതംസപരിപിഞ്ഛെസന്മുഖായ
വനയസ്രവജ ക ളവവത്രവിഷ്ാണവവു് -
െക്ഷ്മ്ശ്രിവയ മൃദുപവദ പശുപാങ്ഗജായ 10.14.1
അസയാപി വദവ! വപുവഷ്ാ മദനഗ്രഹസയ
വസവച്ഛാമയസയ ന ത ഭൂതമയസയ വകാഽപി
വനവശ മഹി തവസിതം മനസാഽഽന്തവരണ
സാക്ഷാത്തകവവ കിമുതാത്മസുഖാനഭുഭൂവതഃ 10.14.2

ജ്ഞാവന പ്രയാസമുദപാസയ നമന്ത ഏവ

ജീവന്തി സന്മുഖരിതാം ഭവദീയവാർത്താം
സ്ഥാവന സ്ഥിതാഃ ശ്രുതിഗതാം തനവാങ്മവനാഭിർ-
വയ പ്രായവശാഽജിത! ജിവതാപയസി കതസ്ത്രിവൊകയാം 10.14.7
വശ്രയഃസ്രുതിം ഭക്തിമുദസയ വത വിവഭാ !
ക്ലിശയന്തി വയ വകവെവ ാധെബ്ധവയ
വതഷ്ാമലസൌ വക്ലശെ ഏവ ശിഷ്യവത
നാനയദ് യഥാ സ്ഥൂെതഷ്ാവ ാതിനാം 10.14.4
പുവരഹ ഭൂമൻ ! ഹവവാഽപി വയാഗിന-
സ്തവദർപ്പിവതഹാ നിജകർമ്മെബ്ധയാ
വിബുദ്ധയ ഭകക്തയവ കവഥാപനീതയാ
പ്രവപദിവരവഞ്ജാചുത! വത ഗതിം പരാം 10.14.5

തഥാപി ഭൂമൻ! മഹിമാഗുണസയ വത

വിവ ാദ്ധുമർഹതയമൊന്തരാത്മഭിഃ
അവിക്രിയാത്സവാനഭവാദരൂപവതാ
ഹയനനയവ ാദ്ധയാത്മതയാ ന ചാനയഥാ 10.14.6
ഗുണാത്മനവസ്തഽപി ഗുണാൻ വിമാതം
ഹിതാവതീർണ്ണസയ ക ഈശിവരഽസയ
കാവെന കയർവ്വാ വിമിതാഃ സുകകല്പർ-
ഭൂപാംസവഃ വഖ മിഹികാ ദുഭാസഃ 10.14.
175
തവത്തനകമ്പാം സുസമീക്ഷമാവണാ
ഭുഞ്ജാന ഏവാത്മകൃതം വിപാകം
ഹൃദവാഗവപുർഭിർവ്വിദധന്നമവസ്ത
ജീവവത വയാ മുക്തിപവദ സ ദായഭാക് 10.14.8
പവശയശ! വമഽനാരയമനന്ത ആവദയ
പരാത്മനി തവയ്യയപി മായിമായിനി
മായാം വിതവതയക്ഷിതമാത്മകവഭവം
ഹയഹം കിയാകനച്ഛമിവാർച്ചിരലനൌ 10.14.9
അതഃ ക്ഷമസവാചുത! വമ രവജാഭുവവാ
ഹയജാനതസ്തവത്പൃഥഗീശമാനിനഃ
അജാവവെപാന്ധവതാവമാഽന്ധചക്ഷുഷ്
ഏവഷ്ാഽനകവമ്പയാ മയി നാഥവാനിതി 10.14.10

കവാഹം തവമാമഹദഹങ്ഖചരാനിവാർഭൂ-
സംവവ നൈിതാണ്ഡ ടസതവിതസ്തികായഃ
വകവദൃഗവിധാവിഗണിതാണ്ഡപരാു് ചരയാ-
വാതാദ്ധവവരാമവിവരസയ ച വത മഹിതവം 10.14.11
ഉത്വക്ഷപണം ഗർഭഗതസയ പാദവയാഃ
കിം കല്പവത മാതരവധാക്ഷജാഗവസ
കിമസ്തിനാസ്തിവയപവദശഭൂഷ്ിതം
തവാസ്തി കുവക്ഷഃ കിയദപയനന്തഃ 10.14.12

ജഗത്ത്രയാവന്താദധിസമ്പ്ലവവാവദ
നാരായണവസയാദരനാഭിനാളാൽ
വിനിർഗവതാഽജസ്തവിതി വാങ്ന കവ മൃഷ്ാ
കിം തവീശവര! തവന്ന വിനിർഗവതാഽസ്മി 10.14.17
നാരായണസ്തവം ന ഹി സർവ്വവദഹിനാ-
മാത്മാസയധീശാഖിെവൊകസാക്ഷീ
നാരായവണാഽങ്ഗം നരഭൂജൊയാനാ-
ത്തച്ചാപി സതയം ന തകവവ മായാ 10.14.14
176
തവച്ചജ്ജെസ്ഥം തവ സജ്ജഗദവപുഃ
കിം വമ ന ദൃ നൈം ഭഗവംസ്തകദവ
കിം വാ സുദൃ നൈം ഹൃദി വമ തകദവ
കിം വനാ സപവദയവ പുനർവയദർശി 10.14.15
അകത്രവ മായാധമനാവതാവര
ഹയസയ പ്രപഞ്ചസയ ഹിഃസ്ഫുടസയ
കൃയസയചാന്തർജ്ജഠവര ജനനയാ
മായാതവവമവ പ്രകടീകൃതം വത 10.14.16
യസയ കുക്ഷാവിദം സർവ്വം സാത്മം ഭാതി യഥാ തഥാ
തത്തവയ്യയപീഹ തത്സർവ്വം കിമിദം മായയാ വിനാ 10.14.1
അകദയവ തവദൃവതഽസയ കിം മമ ന വത മായാതവമാദർശിത-
വമവകാഽസി പ്രഥമം തവതാ വ്രജസുഹൃദവത്സാഃ സമസ്താ അപി
താവവന്താസി ചതർഭുജാസ്തദഖികെഃ സാകം മവയാപാസിതാ-
സ്താവവന്തയവ ജഗന്തയഭൂസ്തദമിതം ബ്രഹ്മാദവയം ശിഷ്യവത 10.14.18
അജാനതാം തവത്പദവീമനാത്മ-
നയാത്മാഽഽത്മനാ ഭാസി വിതതയ മായാം
സൃ നൈാവിവാഹം ജഗവതാ വിധാന
ഇവ തവവമവഷ്ാഽന്ത ഇവ ത്രിവനത്രഃ 10.14.19

സുവരഷ്വൃഷ്ിഷ്വീശ! തകഥവ നൃഷ്വപി

തിരയക്ഷു യാദസ്സവപി വതഽജനസയ
ജന്മാസതാം ദുർമ്മദനിഗ്രഹായ
പ്രവഭാ! വിധാതഃ സദനഗ്രഹായ ച 10.14.20

വകാ വവത്തി ഭൂമൻ! ഭഗവൻ! പരാത്മൻ!

വയാവഗശവവരാതീർഭവതസ്ത്രിവൊകയാം
കവ വാ കഥം വാ കതി വാ കവദതി
വിസ്താരയൻ ക്രീഡസി വയാഗമായാം 10.14.21
തസ്മാദിദം ജഗദവശഷ്മസത്സവരൂപം
177
സവപ്നാഭമസ്തധിഷ്ണം പുുദുഃഖദുഃഖം
തവവയ്യയവ നിതയസുഖവ ാധതനാവനവന്ത
മായാത ഉദയദപി യത് സദിവാവഭാതി 10.14.22

ഏകസ്തവമാത്മാ പുുഷ്ഃ പുരാണഃ

സതയഃ സവയവഞ്ജയാതിരനന്ത ആദയഃ
നിവതയാഽക്ഷവരാഽജസ്രസുവഖാ നിരഞ്ജനഃ
പൂർവണ്ണാഽദവവയാ മുക്ത ഉപാധിവതാഽമൃതഃ 10.14.27
ഏവം വിധം തവാം സകൊത്മനാമപി
സവാത്മാനമാത്മാത്മതയാ വിചക്ഷവത
ഗുർവ്വർക്കെവബ്ധാപനിഷ്ത്സുചക്ഷുഷ്ാ
വയ വത തരന്തീവ ഭവാനൃതാംബുധിം 10.14.24
ആത്മാനവമവാത്മതയാവിജാനതാം
വതകനവ ജാതം നിഖിെം പ്രപഞ്ചിതം
ജ്ഞാവനന ഭൂവയാഽപി ച തത്പ്രെീയവത
രജ്ജവാമവഹർവഭാഗഭവാഭലവൌ യഥാ 10.14.25
അജ്ഞാനസംലജ്ഞൌ ഭവ ന്ധവമാലക്ഷൌ
ലദവൌ നാമ നാലനയൌ സ്ത ഋതജ്ഞഭാവാൽ
അജസ്രചിതയാത്മനി വകവവെ പവര
വിചാരയമാവണ തരണാവിവാഹനീ 10.14.26
തവാമാത്മാനം പരം മതവാ പരമാത്മാനവമവ ച
ആത്മാ പുനർബ്ബഹിർമ്മൃഗയ അവഹാഽജ്ഞജനതാജ്ഞതാ 10.14.2

അന്തർഭവവഽനന്ത! ഭവന്തവമവ
ഹയതത്തയജവന്താ മൃഗയന്തി സന്തഃ
അസന്തമപയന്തയഹിമന്തവരണ
സന്തം ഗുണം തം കിമു യന്തി സന്തഃ 10.14.28
അഥാപി വത വദവ! പദാംബുജദവയ-
പ്രസാദവെശാനഗൃഹീത ഏവ ഹി
ജാനാതി തത്തവം ഭഗവൻ! മഹിവമ്നാ
178
ന ചാനയ ഏവകാഽപി ചിരം വിചിനവൻ 10.14.29
തദസ്തു വമ നാഥ! സ ഭൂരിഭാവഗാ
ഭവവഽത്ര വാനയത്ര ത വാ തിരശ്ചാം
വയനാഹവമവകാഽപി ഭവജ്ജനാനാം
ഭൂതവാ നിവഷ്വവ തവപാദപല്ലവം 10.14.70
അവഹാഽതിധനയാ വ്രജവഗാരമണയഃ
സ്തനയാമൃതം പീതമതീവ വത മുദാ
യാസാം വിവഭാ! വത്സതരാത്മജാത്മനാ
യത്തൃതവയഽദയാപി ന ചാെമദ്ധവരാഃ 10.14.71
അവഹാ ഭാഗയമവഹാ ഭാഗയം നന്ദവഗാപവ്രലജൌകസാം
യന്മിത്രം പരമാനന്ദം പൂർണ്ണം ബ്രഹ്മ സനാതനം 10.14.72
ഏഷ്ാം ത ഭാഗയമഹിമാചുത! താവദാസ്താ-
വമകാദകശവ ഹി വയം ത ഭൂരിഭാഗാഃ
ഏതദ്ധൃഷ്ീകചഷ്കകരസത്കൃത്പി ാമഃ
ശർവ്വാദവയാങ്ഘ്രുദജമദ്ധവമൃതാസവം വത 10.14.77
തദ്ഭൂരിഭാഗയമിഹ ജന്മ കിമപയടവയാം
യദ്വഗാകുവെഽപി കതമാങ്ഘ്രിരവജാഽഭിവഷ്കം
യജ്ജീവിതം ത നിഖിെം ഭഗവാൻ മുകുന്ദ-
സ്തവദയാപി യത്പദരജഃ ശ്രുതിമൃഗയവമവ 10.14.74
ഏഷ്ാം വ ാഷ്നിവാസിനാമുത ഭവാൻ
കിം വദവ! രാവതതി ന-
വശ്ചവതാ വിശവഫൊത്ഫെം തവദപരം
കുത്രാപയയൻ മുഹയതി
സവദവഷ്ാദിവ പൂതനാപി സകുൊ
തവാവമവ വദവാപിതാ
യദ്ധാമാർേസുഹൃത്പ്രിയാത്മതനയ-
പ്രാണാശയാസ്തവത്കൃവത 10.14.75
താവദ് രാഗാദയഃ വസ്തനാസ്താവത് കാരാഗൃഹം ഗൃഹം
179
താവവന്മാവഹാഽങ്ഘ്രിനിഗവഡാ യാവത് കൃഷ്ണ ! ന വത ജനാഃ 10.14.76
പ്രപഞ്ചം നിഷ്പ്രപവഞ്ചാഽപി വിഡം യസി ഭൂതവെ
പ്രപന്നജനതാനന്ദസവന്ദാഹം പ്രഥിതം പ്രവഭാ! 10.14.7
ജാനന്ത ഏവ ജാനന്ത കിം ഹൂക്തയാ ന വമ പ്രവഭാ!
മനവസാ വപുവഷ്ാ വാവചാ കവഭവം തവ വഗാചരഃ 10.14.78
അനജാനീഹി മാം കൃഷ്ണ! സർവ്വം തവം വവത്സി സർവ്വദൃക്
തവവമവ ജഗതാം നാവഥാ ജഗവദതത്തവാർപ്പിതം 10.14.79
ശ്രീകൃഷ്ണ! വൃഷ്ണികുെപുഷ്കരവജാഷ്ദായിൻ!
ക്ഷ്മ്ാനിർജ്ജരദവിജപശൂദധിവൃദ്ധികാരിൻ!
ഉദ്ധർമ്മശാർവ്വരഹര! ക്ഷിതിരാക്ഷസധ്രു-
ഗാകല്പമാർക്കമർഹൻ! ഭഗവൻ! നമവസ്ത 10.14.40
വൃന്ദാവനത്തിൽ താെപഴം ധാരാളമുള്ള രു സ്ഥെമുണ്ട്. അവിലട വധനകൻ
എന്നവപരായ അസുരവന ഭയലപ്പ്ടുണ് ആർക്കം ഫെം കഴിയ്ക്കാൻ പറ്റുന്നില്ല.
അതിനാൽ െരാമൻ ആ അസുരവന വധിച്ച. കാളിന്ദിയിൽ താമസമാക്കിയ
കാളിയലെ ഉപദ്രവത്താൽ ആ ജെം ആർക്കം ഉർപവയാഗിയ്ക്കാൻ പറ്റുന്നില്ല.
ഭഗവാൻ കാളിയലെ മുകളിൽ കയറി നൃത്തം ലചയ്തു. കാളിയൻ മരിയ്ക്കാറായി.
കാളിയപത്ന്ിമാർ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നയാവയ്യയാ ഹി ദണ്ഡഃ കൃതകിെ് ിവഷ്ഽസ്മിം-

സ്തവാവതാരഃ ഖെനിഗ്രഹായ
രിവപാഃ സുതാനാമപി തെയദൃവ നൈർ-
ദ്ധവത്സ ദമം ഫെവമവാനശംസൻ 10.16.77
അനഗ്രവഹാഽയം ഭവതഃ കൃവതാ ഹി വനാ
ദവണ്ഡാഽസതാം വത ഖലു കല്മഷ്ാപഹഃ
യദ്ദന്ദശൂകതവമമുഷ്യ വദഹിനഃ
വക്രാവധാഽപി വതനഽഗ്രഹ ഏവ സമ്മതഃ 10.16.74
തപഃ സുതതം കിമവനന പൂർവ്വം
നിരസ്തമാവനന ച മാനവദന
ധർവമ്മാഽഥ വാ സർവ്വജനാനകമ്പയാ
180
യവതാ ഭവാംസ്തുഷ്യതി സർവ്വജീവഃ 10.16.75
കസയാനഭാവവാഽസയ ന വദവ! വിദ്മവഹ
തവാങ്ഘ്രിവരു് സ്പർശാധികാരഃ
യദവാഞ്ഛയാ ശ്രീർല്ലെനാഽഽചരത്തവപാ
വിഹായ കാമാൻ സുചിരം ൃതവ്രതാ 10.16.76
ന നാകപൃഷ്ഠം ന ച സാർവ്വലഭൌമം
ന പാരവമഷ്ഠയം ന രസാധിപതയം
ന വയാഗസിദ്ധീരപുനർഭവം വാ
വാഞ്ഛന്തി യത്പാദരജഃപ്രപന്നാഃ 10.16.7
തവദഷ് നാഥാപ ദുരാപമകനയ-
സ്തവമാജനിഃ വക്രാധവവശാഽപയഹീശഃ
സംസാരചവക്ര ഭ്രമതഃ ശരീരിവണാ
യദിച്ഛതഃ സയാദ് വിഭവഃ സമക്ഷഃ 10.16.78(൨൬)
നമസ്തുഭയം ഭഗവവത പുുഷ്ായ മഹാത്മവന
ഭൂതാവാസായ ഭൂതായ പരായ പരമാത്മവന 10.16.79
ജ്ഞാനവിജ്ഞാനനിധവയ ബ്രഹ്മവണഽനന്തശക്തവയ
അഗുണായാവികാരായ നമവസ്തഽപ്രാകൃതായ ച 10.16.40
കാൊയ കാെനാഭായ കാൊവയവസാക്ഷിവണ
വിശവായ തദുപദ്രവഷ്ട്ര തത്കർവത്ത്ര വിശവവഹതവവ 10.16.41
ഭൂതമാവത്രന്ദ്രിയപ്രാണമവനാബുദ്ധയാശയാത്മവന
ത്രിഗുവണനാഭിമാവനന ഗൂഢസവാത്മാനഭൂതവയ 10.16.42
നവമാനന്തായ സൂക്ഷ്മ്ായ കൂടസ്ഥായ വിപശ്ചിവത
നാനാവാദാനവരാധായ വാചയവാചകശക്തവയ 10.16.47
നമഃ പ്രമാണമൂൊയ കവവയ ശാസ്ത്രവയാനവയ
പ്രവൃത്തായ നിവൃത്തായ നിഗമായ നവമാ നമഃ 10.16.44
നമഃകൃഷ്ണായ രാമായ വസുവദവസുതായ ച
181
പ്രദുമ്നായാനിുദ്ധായ സാതവതാം പതവയ നമഃ 10.16.45
നവമാ ഗുണപ്രദീപായ ഗുണാത്മച്ഛാദനായ ച
ഗുണവൃത്തുപെക്ഷയായ ഗുണദ്രവഷ്ട്ര സവസംവിവദ 10.16.46
അവയാകൃതവിഹാരായ സർവ്വവയാകൃതസിദ്ധവയ
ഹൃഷ്ീവകശ! നമവസ്തഽസ്തു മുനവയ ലമൌനശീെിവന 10.16.4
പരാവരഗതിജ്ഞായ സർവ്വാദ്ധയക്ഷായ വത നമഃ
അവിശവായ ച വിശവായ തദ് ദ്രവഷ്ട്രഽസയ ച വഹതവവ 10.16.48
തവം ഹയസയ ജന്മസ്ഥിതിസംയമാൻ പ്രവഭാ!
ഗുകണരനീവഹാഽകൃതകാെശക്തിൃക്
തത്തത്സവഭാവാൻ പ്രതിവ ാധയൻ സതഃ
സമീക്ഷായാവമാ വിഹാര ഈഹവസ 10.16.49

തകസയവ വതഽമൂസ്തനവസ്ത്രിവൊകയാം
ശാന്താ അശാന്താ ഉത മൂഢവയാനയഃ
ശാന്താ പ്രിയാവസ്ത ഹയധുനാവിതം സതാം
സ്ഥാതശ്ച വത ധർമ്മപരീപ്സവയഹതഃ 10.16.50
അപരാധഃ സകൃദ് ഭർത്ത്രാ വസാഢവയഃ സവപ്രജാകൃതഃ
ക്ഷന്തമർഹസി ശാന്താത്മൻ! മൂഢസയ തവാമജാനതഃ 10.16.51
അനഗൃഹ്ണീഷ്വ ഭഗവൻ! പ്രാണാംസ്തയജതി പന്നഗഃ
സ്ത്രീണാം നഃ സാധുവശാചയാനാം പതിഃ പ്രാണഃ പ്രദീയതാം 10.16.52
വിവധഹി വത കിങ്കരീണാമനവഷ്ഠയം തവാജ്ഞയാ
യച്ഛ്രദ്ധയാനതിഷ്ഠൻ! കവ മുചയവത സർവ്വവതാഭയാൽ 10.16.57
തടർന്ന് വമാചിതനായ കാളിയൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

വയം ഖൊഃ സവഹാത്പത്തയാ താമസാ ദീർ മനയവഃ

സവഭാവവാ ദുസ്തയവജാ നാഥ ! വൊകാനാം യദസദ്ഗ്രഹഃ 10.16.56

182
തവയാ സൃ നൈമിദം വിശവം ധാതർഗ്ഗുണവിസർജ്ജനം
നാനാസവഭാവവീലരയൌവജാവയാനി ീജാശയാകൃതി 10.16.5
വയം ച തത്ര ഭഗവൻ ! സർപ്പാ ജാതുുമനയവഃ
കഥം തയജാമസ്തവന്മായാം ദുസ്തയജാം വമാഹിതാഃ സവയം 10.16.58
ഭവാൻ ! ഹി കാരണം തത്ര സർവ്വവജ്ഞാ ജഗദീശവരഃ
അനഗ്രഹം നിഗ്രഹം വാ മനയവസ തദ് വിവധഹി നഃ 10.16.59
ഭഗവാൻ കാളിയവന രമണകദവീപിവെയ്ക്കു് പറഞ്ഞയച്ച. പ്രെം ൻ എന്ന വപരായ
അസുരൻ അവവര ലകാല്ലാൻ വന്ന. പവക്ഷ െരാമൻ പ്രെം വന വധിച്ച.
രരിയ്ക്കൽ പശുക്കളം വഗാപ ാെും മുഞ്ജപ്പുല്ലുകൾ ഉള്ള സ്ഥെത്തു് വപായി.
അവപ്പാൾ അവിലട തീ പടർന്നപിടിച്ച. ഭഗവാൻ അവവരാട് കണ്ണടയ്ക്കാൻ പറഞ്ഞു.
കണ്ണു തറന്നവപ്പാൾ അവർ പഴയ സ്ഥാനലത്തത്തിയിുന്ന. ശ്രീശുകൻ
പ്രപഞ്ചത്തിൽ കാു് ന്ന മഴ മുതൊയലതല്ലാം നമുക്ക് ഓവരാ ഉപവദശങ്ങൾ
തുലന്നന്ന പറഞ്ഞു. ഭഗവാൻ കാെിൽ വപാകുവമ്പാൾ വഗാപിമാർ ഭഗവാവന
ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ർഹാപീഡം നടവരവപുഃ കർണ്ണവയാഃ കർണ്ണികാരം

ിഭ്രദ് വാസഃ കനകകപിശം കവജയന്തീം ച മാൊം
രന്ധ്രാൻ വവവണാരധരസുധയാ പൂരയൻ വഗാപവൃകന്ദർ-
വൃന്ദാരണയം സവപദരമണം പ്രാവിശദ് ഗീതകീർത്തിഃ 10.21.5
വവു് ഗീതം

അക്ഷണവതാം ഫെമിദം ന പരം വിദാമഃ

സഖയഃ പശൂനന വിവവശയവതാർവ്വയകസയഃ
വക്ത്രം വ്രവജശസുതവയാരനവവു് ജു നൈം
കയർവ്വാ നിപീതമനരക്തകടാക്ഷവമാക്ഷം 10.21.

ചൂതപ്രവാള ർഹസ്ത വകാത്പൊബ്ജ-

മാൊനപൃക്തപരിധാനവിചിത്രവവലഷ്ൌ
മവദ്ധയ വിവരജതരെം പശുപാെവഗാഷ്ഠയാം
രംവഗ യഥാ നടവലരൌ കവ ച ഗായമാലനൌ 10.21.8
വഗാപയഃ കിമാചരദയം കുശെം സ്മ വവു് ർ-
ദ്ദാവമാദരാധരസുധാമപി വഗാപികാനാം
183
ഭുങ്വക്ത സവയം യദവശി നൈരസം ഹ്രദിവനയാ
ഹൃഷ്യത്തവവചാഽശ്രു മുമുചുസ്തരവവാ യഥാഽഽരയാഃ 10.21.9
വൃന്ദാവനം സഖി ! ഭുവവാ വിതവനാതി കീർത്തിം
യവദ്ദവകീസുതപദാംബുജെബ്ധെക്ഷ്മ്ി
വഗാവിന്ദവവു് മന മത്തമയൂരനൃതയം
വപ്രക്ഷയാദ്രിസാന്നവപരതാനയസമസ്തസത്തവം 10.21.10
ധനയാഃ സ്മ മൂഢമതവയാഽപി ഹരിണയ ഏതാ
യാ നന്ദനന്ദനമുപാത്തവിചിത്രവവഷ്ം
ആകർണ്ണയ വവു് രണിതം സഹകൃഷ്ണസാരാഃ
പൂജാം ദധുർവ്വിരചിതാം പ്രണയാവവൊകകഃ 10.21.11

കൃഷ്ണം നിരീക്ഷയ വനിവതാത്സവരൂപശീെം

ശ്രുതവാ ച തത്കവണിതവവു് വിചിത്രഗീതം
വദവവയാ വിമാനഗതയഃ സ്മരനന്നസാരാ
ഭ്രശയത്പ്രസൂനക രാ മുമുഹുർവ്വിനീവയഃ 10.21.12
ഗാവശ്ച കൃഷ്ണമുഖനിർഗതവവു് ഗീത-
പീയൂഷ്മുത്തഭിതകർണ്ണപുകടഃ പി ന്തയഃ
ശാ ാഃ സ്നുതസ്തനപയഃ ക ളാഃ സ്മ തസ്ഥുർ-
വഗാവിന്ദമാത്മനി ദൃശാശ്രുകൊഃ സ്പൃശന്തയഃ 10.21.17

പ്രാവയാ ! താം ! വിഹഗാ മുനവയാ വവനഽസ്മിൻ

കൃവഷ്ണക്ഷിതം തദുദിതം കളവവു് ഗീതം
ആുഹയ വയ ദ്രുമഭുജാൻ ുചിരപ്രവാളാൻ
ശൃണവന്തയമീെിതദൃവശാ വിഗതാനയവാചഃ 10.21.14
നദയസ്തദാ തദുപധാരയ മുകുന്ദഗീത-
മാവർത്തെക്ഷിതമവനാഭവഭനവവഗാഃ
ആെിങ്ഗനസ്ഥഗിതമൂർമ്മിഭുകജർമ്മുരാവരർ-
ഗൃണ്ഹന്തി പാദയഗളം കമവൊപഹാരാഃ 10.21.15
ദൃ നൈവാഽഽതവപ വ്രജപശൂൻ സഹ രാമവഗാകപഃ
സഞ്ചാരയന്തമന വവു് മുദീരയന്തം
184
വപ്രമപ്രവൃദ്ധ ഉദിതഃ കുസുമാവെീഭിഃ
സഖുർവ്വയധാത് സവവപുഷ്ാംബുദ ആതപത്രം 10.21.16
പൂർണ്ണാഃ പുളിന്ദയ ഉുഗായപദാബ്ജരാഗ-
ശ്രീകുങ്കുവമന ദയിതാസ്തനമണ്ഡിവതന
തദ്ദർശനസ്മരുജസ്തൃണരൂഷ്ിവതന
െിമ്പന്തയ ആനനകുവചഷു ജഹുസ്തദാധിം 10.21.1
ഹന്തായമദ്രിര ൊ ഹരിദാസവവരയാ
യദ് രാമകൃഷ്ണചരണസ്പർശപ്രവമാദഃ
മാനം തവനാതി സഹവഗാഗണവയാസ്തവയാർയത്
പാനീയസൂയവസകന്ദരകന്ദമൂകെഃ 10.21.18

ഗാ വഗാപകകരനവനം നയവതാുദാര-
വവു് സവകനഃ കളപകദസ്തനഭൃത്സു സഖയഃ!
അസ്പന്ദനം ഗതിമതാം പുളകസ്തരൂണാം
നിവരയാഗപാശകൃതെക്ഷണവയാർവ്വിചിത്രം 10.21.19
വഗാപസ്ത്രീകൾ ഭഗവാവന പ്രാപിയ്ക്കാനായി കാതയാനീവ്രതം അനഷ്ഠിയ്ക്കുന്ന.
അതിനായി വഗാപികൾ വദവിവയാട് പ്രാർേിയ്ക്കുന്ന.

കാതയയായനി ! മഹാമാവയ ! മഹാവയാഗിനയധീശവരി !

നന്ദവഗാപസുതം വദവി ! പതിം വമ കുു വത നമഃ
ഇതി മന്ത്രം ജപന്തയസ്താഃ പൂജാം ചക്രുഃ കുമാരികാഃ 10.22.4
വഗാപികമാർ ഭഗവാവന െഭിയ്ക്കാനായി അനഷ്ഠിച്ച വ്രതത്തിന് ഭംഗം വന്നത്
ഇല്ലാതാക്കി ഭഗവാൻ അവവര അനഗ്രഹിയ്ക്കാലമന്ന പറഞ്ഞു. ചിെ ബ്രാഹ്മണർ
പവെ സത്കർമ്മങ്ങളം ലചയ്കയായിുന്ന. പവക്ഷ ഭക്തി വപാരാ. അവുലട
ഭാരയമാുലട ഭക്തി അവവര വ ാദ്ധയലപ്പടത്തുന്നതാു് ് പിലന്ന. ഇന്ദ്രന്
അഹങ്കാരം അധികരിച്ച. അതില്ലാതാക്കാൻ ഇന്ദ്രവന രക്ഷിക്കണലമന്ന വിചാരിച്ച്
ഭഗവാൻ ഇന്ദ്രയാഗം മുടക്കി. ഇന്ദ്രൻ വകാപിച്ച് രൂക്ഷമായ മഴ ലപയ്യിച്ച. പവക്ഷ
ഭഗവാൻ വഗാവർദ്ധനപർവ്വതം ലപാക്കിപ്പിടിച്ച് എല്ലാവവരയം രക്ഷിച്ച. ഇന്ദ്രലെ
മദം വപായി ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

വിശുദ്ധസത്തവം തവ ധാമ ശാന്തം

തവപാമയം ധവസ്തരജസ്തമസ്കം
മായാമവയാഽയം ഗുണസമ്പ്രവാവഹാ
185
ന വിദയവത വതഽഗ്രഹണാന ന്ധഃ 10.2 .4
കുവതാ ന തവദ്ധതവ ഈശ! തത്കൃതാ
വൊഭാദവയാ വയഽബുധെിങ്ഗഭാവാഃ
തഥാപി ദണ്ഡം ഭഗവാൻ ിഭർത്തി
ധർമ്മസയ ഗുകതയ ഖെനിഗ്രഹായ 10.2 .5
പിതാ ഗുുസ്തവം ജഗതാമധീവശാ
ദുരതയയഃ കാെ ഉപാത്തദണ്ഡഃ
ഹിതായ വസവച്ഛാതനഭിഃ സമീഹവസ
മാനം വിധുനവൻ ജഗദീശമാനിനാം 10.2 .6
വയ മദവിധാജ്ഞാ ജഗദീശമാനിന-
സ്തവാം വീക്ഷയ കാവെഽഭയമാശു തന്മദം
ഹിതവാരയമാർഗം പ്രഭജന്തയപസ്മയാ
ഈഹാ ഖൊനാമപി വതഽനശാസനം 10.2 .
സ തവം മകമശവരയമദപ്ലുതസയ
കൃതാഗസവസ്തവിദുഷ്ഃ പ്രഭാവം
ക്ഷന്തം പ്രവഭാഽഥാർഹസി മൂഢവചതവസാ
കമവം പുനർഭൂന്മതിരീശ! വമഽസതീ 10.2 .8
തവാവതാവരാഽയമവധാക്ഷവജഹ
സവയംഭരാണാമുുഭാരജന്മനാം
ചമൂപതീനാമഭവായ വദവ!
ഭവായ യഷ്മച്ചരണാനവർത്തിനാം 10.2 .9
നമസ്തുഭയം ഭഗവവത പുുഷ്ായ മഹാത്മവന
വാസുവദവായ കൃഷ്ണായ സാതവതാം പതവയ നമഃ 10.2 .10
സവച്ഛവന്ദാപാത്തവദഹായ വിശുദ്ധജ്ഞാനമൂർത്തവയ
സർവ്വകസ്മ സർവ്വ ീജായ സർവ്വഭൂതാത്മവന നമഃ 10.2 .11
മവയദം ഭഗവൻ! വഗാഷ്ഠനാശായാസാരവായഭിഃ
വച നൈിതം വിഹവത യവജ്ഞ മാനിനാ തീവ്രമനുനാ 10.2 .12
186
തവവയശാനഗൃഹീവതാഽസ്മി ധവസ്തസ്തംവഭാ വൃവഥാദയമഃ
ഈശവരം ഗുുമാത്മാനം തവാമഹം ശരണം ഗതഃ 10.2 .17
രരിയ്ക്കൽ രാത്രി കുളിയ്ക്കാൻ വപായ നന്ദവഗാപവര വുണശിഷ്യന്മാർ
ന്ധനസ്ഥനാക്കി. ഭഗവാൻ വുണവൊകലത്തത്തി നന്ദവഗാപവര രക്ഷിച്ച.
വുണൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

അദയ വമ നിഭൃവതാ വദവഹാകദയവാർവോഽധിഗതഃ പ്രവഭാ!

തവത്പാദഭാവജാ ഭഗവന്നവാപുഃ പാരമധവനഃ 10.28.5
നമസ്തുഭയം ഭഗവവത ബ്രഹ്മവണ പരമാത്മവന
ന യത്ര ശ്രൂയവത മായാ വൊകസൃ നൈിവികല്പനാ 10.28.6
അജാനതാ മാമവകന മൂവഢനാകാരയവവദിനാ
ആനീവതാഽയം തവ പിതാ തദ്ഭവാൻ ക്ഷന്തമർഹതി 10.28.
മമാപയനഗ്രഹം കൃഷ്ണ ! കർത്തുമർഹസയവശഷ്ദൃക്
വഗാവിന്ദ! നീയതാവമഷ് പിതാ വത പിതൃവത്സെ! 10.28.8
ഭഗവാലെ അത്ഭുതസിദ്ധികൾ കണ്ട് വഗാപർ ഭഗവാവനാട് കവകുണ്ഠം കാണിച്ച
തരാനഭയർേിച്ചവപ്പാൾ അവർക്ക് ഭഗവാൻ കവകുണ്ഠം കാണിച്ച ലകാടത്തു.
ഭഗവാൻ വഗാപികമാവരാട് വാഗ്ദാനം ലചയ്ത സവാരാജയാനഭൂതി അവർക്ക്
നല്കാനായി നിൊവള്ള രു രാത്രിയിൽ വനത്തിൽ ഓടക്കഴൽ വായിച്ചനിന്ന.
വഗാപികൾ ഓടിലയത്തി. പറ്റാത്തവർ ഭഗവദ്ധയാനത്താൽ വമാക്ഷം പ്രാപിച്ച.
വഗാപികകവളാട് കുടം ധർമ്മം അനഷ്ഠിയ്ക്കാനായി തിരിച്ച വപാകാൻ
ഭഗവാനാവശയലപ്പെവപ്പാൾ അവർ മറപടി പറയന്ന.

കമവം വിവഭാഽർഹതി ഭവാൻ ഗദിതം നൃശംസം

സന്തയജയ സർവ്വവിഷ്യാംസ്തവ പാദമൂെം
ഭക്താ ഭജസവ ദുരവഗ്രഹ ! മാ തയജാസ്മാൻ
വദവവാ യഥാദിപുുവഷ്ാ ഭജവത മുമുക്ഷൂൻ 10.29.71
യത്പതയപതയസുഹൃദാമനവൃത്തിരങ്ഗ !
സ്ത്രീണാം സവധർമ്മ ഇതി ധർമ്മവിദാ തവവയാക്തം
അവസ്തവവവമതദുപവദശപവദ തവയീവശ
വപ്രവഷ്ഠാ ഭവാംസ്തനഭൃതാം കിെ ന്ധരാത്മാ 10.29.72(൨൭)
187
കുർവ്വന്തി ഹി തവയി രതിം കുശൊഃ സവ ആത്മൻ
നിതയപ്രിവയ പതിസുതാദിഭിരാർത്തികദഃ കിം
തന്നഃ പ്രസീദ പരവമശവര! മാ സ്മ ഛിന്ദയാ
ആശാം ഭൃതാം തവയി ചിരാദരവിന്ദവനത്ര! 10.29.77
ചിത്തം സുവഖന ഭവതാപഹൃതം ഗൃവഹഷു
യന്നിർവ്വിശതുത കരാവപി ഗൃഹയകൃവതയ
പാലദൌ പദം ന ചെതസ്തവ പാദമൂൊദ്
യാമഃ കഥം വ്രജമവഥാ കരവാമ കിം വാ 10.29.74
സിഞ്ചാങ്ഗ! നസ്തവദധരാമൃതപൂരവകണ
ഹാസാവവൊകകളഗീതജഹൃച്ഛയാനിം
വനാ വചദ് വയം വിരഹജാനുപയക്തവദഹാ
ധയാവനന യാമ പദവയാഃ പദവീം സവഖ വത 10.29.75

യർഹയംബുജാക്ഷ! തവ പാദതെം രമായാ

ദത്തക്ഷണം കവചിദരണയജനപ്രിയസയ
അസ്പ്രാക്ഷ്മ് തത്പ്രഭൃതി നാനയസമക്ഷമങ്ഗ!
സ്ഥാതം തവയാഭിരമിതാ ത പാരയാമഃ 10.29.76
ശ്രീർയത്പദാംബുജരജശ്ചകവമ തളസയാ
െബ്ധവാപി വക്ഷസി പദം കിെ ഭൃതയജു നൈം
യസയാഃ സവവീക്ഷണകൃവതഽനയസുരപ്രയാസ-
സ്തദവദ് വയം ച തവ പാദരജഃ പ്രപന്നാഃ 10.29.7
തന്നഃ പ്രസീദ വൃജിനാർദ്ദന! വതഽങ്ഘ്രിമൂെം
പ്രാതാ വിസൃജയ വസതീസ്തവദുപാസനാശാഃ
തവത്സുന്ദരസ്മിതനിരീക്ഷണതീവ്രകാമ-
തതാത്മനാം പുുഷ്ഭൂഷ്ണ! വദഹി ദാസയം 10.29.78
വീക്ഷയാളകാവൃതമുഖം തവ കുണ്ഡെശ്രീ-
ഗണ്ഡസ്ഥൊധരസുധം ഹസിതാവവൊകം
ദത്താഭയം ച ഭുജദണ്ഡയഗം വിവൊകയ
വക്ഷഃ ശ്രീകയകരമണം ച ഭവാമ ദാസയഃ 10.29.79
188
കാ സ്ത്രയങ്ഗ! വത കളപദായതമൂർച്ഛിവതന
സവമ്മാഹിതാഽഽരയചരിതാന്ന ചവെത്ത്രിവൊകയാം
കത്രവൊകയലസൌഭഗമിദം ച നിരീക്ഷയ രൂപം
യദ്വഗാദവിജദ്രുമമൃഗാഃ പുളകാനയ ിഭ്രൻ 10.29.40
വയക്തം ഭവാൻ വ്രജഭയാർത്തിഹവരാഽഭിജാവതാ
വദവവാ യഥാഽഽദിപുുഷ്ഃ സുരവൊകവഗാതാ
തവന്നാ നിവധഹി കരപങ്കജമാർത്ത വന്ധാ!
തതസ്തവനഷു ച ശിരസ്സു ച കിങ്കരീണാം 10.29.41
ഭഗവാൻ വഗാപികവളാവടാത്തു് രാസെീെയാടി. അവർക്ക് അഹങ്കാരം വന്നവപ്പാൾ
ഭഗവാൻ അപ്രതയക്ഷനായി. വഗാപികലളല്ലാം വചർന്ന് ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ജയതി വതഽധികം ജന്മനാ വ്രജഃ

ശ്രയത! ഇന്ദിരാ ശശവദത്ര ഹി
ദയിത! ദൃശയതാം ദിക്ഷു താവകാ-
സ്തവയി ൃതാസവസ്തവാം വിചിനവവത 10.71.1
ശരദുദാശവയ സാധുജാതസത്-
സരസിവജാദരശ്രീമുഷ്ാ ദൃശാ
സുരതനാഥ! വതഽശുല്ക്കദാസികാ
വരദ! നിഘ്നവതാ വനഹ കിം വധഃ 10.71.2
വിഷ്ജൊപയയാദ് വയാളരാക്ഷസാദ്
വർഷ്മാുതാദ് കവദുതാനൊത്
വൃഷ്മയാത്മജാദ് വിശവവതാഭയാ-
ദൃഷ്ഭ! വത വയം രക്ഷിതാ മുഹുഃ 10.71.7
ന ഖലു വഗാപിതാന്ദവനാ ഭവാ-
നഖിെവദഹിനാമന്തരാത്മദൃക്
വിഖനസാർേിവതാ വിശവഗുതവയ
സഖ ഉവദയിവാൻ സാതവതാം കുവെ 10.71.4
വിരചിതാഭയം വൃഷ്ണിധുരയ! വത
ചരണമീയഷ്ാം സംസൃവതർഭയാൽ
189
കരസവരാുഹം കാന്ത! കാമദം
ശിരസി വധഹി നഃ ശ്രീകരഗ്രഹം 10.71.5
വ്രജജനാർത്തിഹൻ! വീര ! വയാഷ്ിതാം
നിജജനസ്മയധവംസനസ്മിത !
ഭജ സവഖ! ഭവത്കിങ്കരീഃ സ്മ വനാ
ജെുഹാനനം ചാു ദർശയ 10.71.6
പ്രണതവദഹിനാം പാപകർശനം
തൃണചരാനഗം ശ്രീനിവകതനം
ഫണിഫണാർപ്പിതം വത പദംബുജം
കൃു് കുവചഷു നഃ കൃന്ധി ഹൃച്ഛയം 10.71.

മധുരയാ ഗിരാ വെ്ഗുവാകയയാ

ബുധമവനാജ്ഞയാ പുഷ്കവരക്ഷണ!
വിധികരീരിമാ വീര ! മുഹയതീ-
രധരസീധുനാഽഽപയായസവ നഃ 10.71.8
തവ കഥാമൃതം തതജീവനം
കവിഭിരീഡിതം കല്മഷ്ാപഹം
ശ്രവണമങ്ഗളം ശ്രീമദാതതം
ഭുവി ഗൃണന്തി വത ഭൂരിദാ ജനാഃ 10.71.9
പ്രഹസിതം പ്രിയ ! വപ്രമവീക്ഷണം
വിഹരണം ച വത ധയാനമങ്ഗളം
രഹസി സംവിവദാ യാ ഹൃദിസ്പൃശഃ
കുഹക! വനാ! മനഃ വക്ഷാഭയന്തി ഹി 10.71.10
ചെസി യദ് വ്രജാച്ചാരയൻ പശൂൻ
നളിനസുന്ദരം നാഥ ! വത പദം
ശിെതൃണാങ്കുകരഃ സീദതീതി നഃ
കെിെതാം മനഃ കാന്ത! ഗച്ഛതി 10.71.11
ദിനപരിക്ഷവയ നീെകുന്തകളർ-
വനുഹാനനം ിഭ്രദാവൃതം
190
 നരജസവെം ദർശയൻ മുഹുർ-
മ്മനസി നഃ സ്മരം വീര യച്ഛസി 10.71.12
പ്രണതകാമദം പദ്മജാർച്ചിതം
ധരണിമണ്ഡിനം വധയയമാപദി
ചരണപങ്കജം ശന്തമം ച വത
രമണ! നഃ സ്തവനഷ്വർപ്പയാധിഹൻ! 10.71.17
സുരതവർദ്ധനം വശാകനാശനം
സവരിതവവു് നാ സുഷ്ഠു ചും ിതം
ഇതരരാഗവിസ്മാരണം നൃണാം
വിതര വീര! നവസ്തഽധരാമൃതം 10.71.14
അടതി യദ്ഭവാനഹ്ന്ി കാനനം
ത്രടിർയഗായവത തവാമപശയതാം
കുടിെകുന്തളം ശ്രീമുഖം ച വത
ജഡ ഉദീക്ഷതാം പക്ഷ്മ്കൃദ് ദൃശാം 10.71.15
പതിസുതാനവയഭ്രാതൃ ാന്ധവാ-
നതിവിെങ് യ വതഽന്തയചുതാഗതാഃ
ഗതിവിദസ്തവവാദ്ഗീതവമാഹിതാഃ
കിതവ! വയാഷ്ിതഃ കസ്തയവജന്നിശി 10.71.16

രഹസി സംവിദം ഹൃച്ഛവയാദയം

പ്രഹസിതാനനം വപ്രമവീക്ഷണം
ൃഹഹദുരഃ ശ്രിവയാ വീക്ഷയ ധാമ വത
മുഹുരതിസ്പൃഹാ മുഹയവത മനഃ 10.71.1
വ്രജവലനൌകസാം വയക്തിരങ്ഗ! വത
വൃജിനഹന്ത്രയെം വിശവമങ്ഗളം
തയജമനാക് ച നസ്തവത്സ്പൃഹാത്മനാം
സവജനഹൃദ്രുജാം യന്നിഷൂദനം 10.71.18
യവത്ത സുജാതചരണാംബുുഹം സ്തവനഷു
ഭീതാഃ ശകനഃ പ്രിയ! ദധീമഹി കർക്കവശഷു
191
വതനാടവീമടസി തദ് വയഥവത ന കിംസവിത്
കൂർപ്പാദിഭിർഭ്രമതി ധീർഭവദായഷ്ാം നഃ 10.71.19
ഭഗവാൻ പ്രതയക്ഷനായി അവവര കണ്ണാടിയിവെ പ്രതി ിം വം നമ്മുലട ശരീരവം
വപാലെയാു് ് ന്ധങ്ങലളന്ന് കാണിച്ച ലകാടത്തു. രരിയ്ക്കൽ നന്ദവഗാപവര രു
ലപുമ്പാമ്പ് പിടിച്ച. അങ്ഗിരസ്സിലെ ശാപത്താൽ അങ്ങലനയായിത്തീർന്ന
സുദർശനലനന്ന വിദയാധരനായിുന്ന അത്. ഭഗവാൻ പാദസ്പർശത്താൽ
അവദ്ദഹത്തിന് പൂർവ്വരൂപം ലകാടത്തു. കൃഷ്ണൻ വനത്തിൽ വപാകുവമ്പാൾ
വഗാപികമാർ സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

യഗളഗീതം

വാമ ാഹുകൃതവാമകവപാവൊ
വെ്ഗിതുരധരാർപ്പിതവവു് ം
വകാമളാങ്ഗുെിഭിരാശ്രിതമാർഗം
വഗാപയ ഈരയതി യത്ര മുകുന്ദഃ 10.75.2
വവയാമയാനവനിതാഃ സഹ സികദ്ധർ-
വിസ്മിതാസ്തദുപധാരയ സെജ്ജാഃ
കാമമാർഗണസമർപ്പിതചിത്താഃ
കശ്മെം യയരപസ്മൃതനീവയഃ 10.75.7
ഹന്ത ചിത്രമ ൊഃ! ശൃു് വതദം
ഹാരഹാസ ഉരസി സ്ഥിരവിദുത്
നന്ദസൂനരയമാർത്തജനാനാം
നർമ്മവദാ യർഹി കൂജിതവവു് ഃ 10.75.4

വൃന്ദവശാ വ്രജവൃഷ്ാ മൃഗഗാവവാ

വവു് വാദയഹൃതവചതസ ആരാൽ
ദന്തദ നൈക ളാ ൃതകർണ്ണാ
നിദ്രിതാ െിഖിത ചിത്രമിവാസൻ 10.75.5
ർഹിണസ്ത കധാതപൊകശർ-
ബ്ബദ്ധമല്ലപരി ർഹവിഡം ഃ
കർഹിചിത്സ െ ആളി! സ വഗാകപർ-
ഗാഃ സമാഹവയതി യത്ര മുകുന്ദഃ 10.75.6
192
തർഹി ഭനഗതയഃ സരിവതാ കവ
തത്പദാംബുജരവജാഽനിെനീതം
സ്പൃഹയതീർവ്വയമിവാ ഹുപുണയാഃ
വപ്രമവവപിതഭുജാഃ സ്തിമിതാപഃ 10.75.
അനചകരഃ സമനവർണ്ണിതവീരയ
ആദിപുുഷ് ഇവാചെഭൂതിഃ
വനചവരാ ഗിരിതവടഷു ചരന്തീർ-
വവ്വു് നാഽഽഹവയതി ഗാഃ സ യദാ ഹി 10.75.8
വനെതാസ്തരവ ആത്മനി വിഷ്ണും
വയഞ്ജയന്തയ ഇവ പുഷ്പഫൊഢയാഃ
പ്രണതഭാരവിടപാ മധുധാരാഃ
വപ്രമഹൃ നൈതനവഃ സസൃജുഃ സ്മ 10.75.9

ദർശനീയതിെവകാ വനമാൊ-
ദിവയഗന്ധതളസീമധുമകത്തഃ
അളികുകെരെഘുഗീതമഭീ നൈ-
മാദ്രിയൻ യർഹി സന്ധിതവവു് ഃ 10.75.10
സരസി സാരസഹംസവിഹങ്ഗാ-
ശ്ചാുഗീതഹൃതവചതസ ഏതയ
ഹരിമുപാസത വത യതചിത്താ
ഹന്ത! മീെിതദൃവശാ ൃതലമൌനാഃ 10.75.11
സഹ െഃ സ്രഗവതംസവിൊസഃ
സാനഷു ക്ഷിതിഭൃവതാ വ്രജവദവയഃ!
ഹർഷ്യൻ യർഹി വവു് രവവണ
ജാതഹർഷ് ഉപരംഭതി വിശവം 10.75.12
മഹദതിക്രമണശങ്കിതവചതാ
മന്ദമന്ദമനഗർജ്ജതി വമ ഃ
സുഹൃദമഭയവർഷ്ത് സുമവനാഭിഃ
ഛായയാ ച വിദധത്പ്രതപത്രം 10.75.17
193
വിവിധവഗാപചരവണഷു വിദവോ
വവു് വാദയ ഉുധാ നിജശിക്ഷാഃ
തവ സുതഃ സതി! യദാധര ിംവ
ദത്തവവു് രനയത് സവരജാതീഃ 10.75.14
സവനശസ്തദുപധാരയ സുവരശാഃ
ശക്രശർവ്വപരവമഷ്ഠിപുവരാഗാഃ
കവയ ആനതകന്ധരചിത്താഃ
കശ്മെം യയരനിശ്ചിതതത്തവാഃ 10.75.15
നിജപദാബ്ജദകളർദ്ധവജവജ്ര-
നീരജാങ്കുശവിചിത്രെൊകമഃ
വ്രജഭുവഃ ശമയൻ ഖുരവതാദം
വർഷ്മധുരയഗതിരീഡിതവവു് ഃ 10.75.16

വ്രജതി വതന വയം സവിൊസ-

വീക്ഷണാർപ്പിതമവനാഭവവവഗാഃ
കുജഗതിം ഗമിതാ ന വിദാമഃ
കശ്മവെന ക രം വസനം വാ 10.75.1
മണിധരഃ കവചിദാഗണയൻ ഗാ
മാെയാ ദയിതഗന്ധതളസയാഃ
പ്രണയിവനാഽനചരസയ കദാംവസ
പ്രക്ഷിപൻ ഭുജമഗായത യത്ര 10.75.18
കവണിതവവു് രവഞ്ചിതചിത്താഃ
കൃഷ്ണമനവസത കൃഷ്ണഗൃഹിണയഃ
ഗുണഗണാർണ്ണമനഗതയ ഹരിവണയാ
വഗാപികാ ഇവ വിമുക്തഗൃഹാശാഃ 10.75.19
കുന്ദദാമകൃതലകൌതകവവവഷ്ാ
വഗാപവഗാധനവൃവതാ യമുനായാം
നന്ദസൂനരനവ ! തവ വവത്സാ
നർമ്മദഃ പ്രണയിനാം വിജഹാര 10.75.20
194
മന്ദവായൂുപവാതയനകൂെം
മാനയൻ മെയജസ്പർവശന
വന്ദിനസ്തമുപവദവഗണാ വയ
വാദയഗീത െിഭിഃ പരിവവ്രുഃ 10.75.21

വത്സവൊ വ്രജഗവാം യദഗവോ

വന്ദയമാനചരണഃ പഥി വൃകദ്ധഃ
കൃയവഗാധനമുവപാഹയ ദിനാവന്ത
ഗീതവവു് രനവഗഡിതകീർത്തിഃ 10.75.22
ഉത്സവം ശ്രമുചാപി ദൃശീനാ-
മുന്നയൻ ഖുരരജഃുരിതസ്രക്
ദിത്സകയതി സുഹൃദാശിഷ് ഏഷ്
വദവകീജഠരഭൂുഡുരാജഃ 10.75.27

മദവിഘൂർണ്ണിതവൊചന ഈഷ്-
ന്മാനദഃ സവസുഹൃദാം വനമാെീ
ദരപാണ്ഡുവദവനാ മൃദുഗണ്ഡം
മണ്ഡയൻ കനകകുണ്ഡെെക്ഷ്മ്യാ 10.75.24(൨൮)
യദുപതിർദവിരദരാജവിഹാവരാ
യാമിനീപതിരികവഷ് ദിനാവന്ത
മുദിതവക്ത്ര ഉപയാതി ദുരന്തം
വമാചയൻ വ്രജഗവാം ദിനതാപം 10.75.25
ഇതിനിടയ്ക്കു് ഭഗവാൻ കാളയായിവന്ന രരസുരവന വധിച്ച. നാരദൻ
പറഞ്ഞതനസരിച്ച് ഭഗവാൻ വൃന്ദാവനത്തിലുലണ്ടന്നറിഞ്ഞ കംസൻ ഭഗവാവന
മഥുരയിൽ വുത്തി വധിയ്ക്കാൻ നിശ്ചയിച്ച. അതിനായി അക്രൂരലന അയച്ച. വകശി
എന്ന വപരായ അസുരവനയം വവയാമലനന്ന വപരായ അസുരവനയംഗവാൻ
വധിച്ച. അക്രൂരൻ ഭഗവാവന കാണാനള്ള സവന്താഷ്വത്താലട മധുരയ്ക്കു
യാത്രയായി. നാരദൻ ഭഗവാവന കണ്ട് കാരയങ്ങൾ അറിയിയ്ക്കുന്ന.

കൃഷ്ണ ! കൃഷ്ണാപ്രവമയാത്മൻ ! വയാവഗശ ! ജഗദീശവര !

വാസുവദവാഖിൊവാസ ! സാതവതാം പ്രവര ! പ്രവഭാ ! 10.7 .11

195
തവമാത്മാ സർവ്വഭൂതാനാവമവകാ വജയാതിരികവധസാം
ഗൂവഢാ ഗുഹാശയഃ സാക്ഷീ മഹാപുുഷ് ഈശവരഃ 10.7 .12
ആത്മനാഽഽത്മാശ്രയഃ പൂർവ്വം മായയാ സസൃവജ ഗുണാൻ
കതരിദം സതയസങ്കല്പഃ സൃജസയത്സയവസീശവരഃ 10.7 .17
സ തവം ഭൂധരഭൂതാനാം കദതയപ്രമഥരക്ഷസാം
അവതീർവണ്ണാ വിനാശായ വസതൂനാം രക്ഷണായ ച 10.7 .14
വിശുദ്ധവിജ്ഞാന നം സവസംസ്ഥയാ
സമാതസർവ്വാർേമവമാ വാഞ്ഛിതം
സവവതജസാ നിതയനിവൃത്തമായാ-
ഗുണപ്രവാഹം ഭഗവന്തമീമഹി 10.7 .27
തവാമീശവരം സവാശ്രയമാത്മമായയാ
വിനിർമ്മിതാവശഷ്വിവശഷ്കല്പനം
ക്രീഡാർേമദയാത്തമനഷ്യവിഗ്രഹം
നവതാഽസ്മി ധുരയം യദുവൃഷ്ണിസാതവതാം 10.7 .24
അക്രൂരൻ ഭഗവാവന കാണാൻ സാധിച്ച ഭാഗയവത്ത സ്മരിയ്ക്കുന്ന.

കിം മയാചരിതം ഭദ്രം കിം തതം പരമം തപഃ

കിം വാഥാപയർഹവത ദത്തം യദ്ദ്രക്ഷയാമയദയ വകശവം 10.78.7
മകമതദ് ദുർല്ലഭം മനയ ഉത്തമവലാകദർശനം
വിഷ്യാത്മവനാ യഥാ ബ്രഹ്മകീർത്തനം ശൂദ്രജന്മനഃ 10.78.4
കമവം മമാധമസയാപി സയാവദവാചുതദർശനം
ഹ്രിയമാണഃ കാെനദയാ കവചിത്തരതി കശ്ചന 10.78.5
മമാദയാമങ്ഗളം ന നൈം ഫെവാംകശ്ചവ വമ ഭവഃ
യന്നമവസയ ഭഗവവതാ വയാഗിവധയയാങ്ഘ്രിപങ്കജം 10.78.6
കംവസാ താദയാകൃത വമഽതയനഗ്രഹം
ദ്രവക്ഷയഽങ്ഘ്രിപത്മം പ്രഹിവതാമുനാ ഹവരഃ
196
കൃതാവതാരസയ ദുരതയയം തമഃ
പൂർവവ്വഽതരൻ യന്നഖമണ്ഡെതവിഷ്ാ 10.78.
യദർച്ചിതം ബ്രഹ്മഭവാദിഭിഃ സുകരഃ
ശ്രിയാ ച വദവയാ മുനിഭിഃ സസാതവകതഃ
വഗാചാരണായാനചകരശ്ചരദ് വവന
യദ് വഗാപികാനാം കുചകുങ്കുമാങ്കിതം 10.78.8
ദ്രക്ഷയാമി നൂനം സുകവപാെനാസികം
സ്മിതാവവൊകാുണകഞ്ജവൊചനം
മുഖം മുകുന്ദസയ ഗുഡാളകാവൃതം
പ്രദക്ഷിണം വമ പ്രചരന്തി കവ മൃഗാഃ 10.78.9

അപയദയ വിവഷ്ണാർമ്മനജതവമീയൂവഷ്ാ
ഭാരാവതാരായ ഭുവവാ നിവജച്ഛയാ
ൊവണയധാവമ്നാ ഭവിവതാപെംഭനം
മഹയം ന സയാത് ഫെമഞ്ജസാ ദൃശഃ 10.78.10
യ ഈക്ഷിതാഹംരഹിവതാഽപയസത്സവതാഃ
സവവതജസാപാസ്തതവമാഭിദാഭ്രമഃ
സവമായയാഽഽത്മൻ രചികതസ്തദീക്ഷയാ
പ്രാണാക്ഷധീഭിഃ സദവനഷ്വഭീയവത 10.78.11
യസയാഖിൊമീവഹഭിഃ സുമങ്ഗകളർ-
വ്വാവചാ വിമിശ്രാ ഗുണകർമ്മജന്മഭിഃ
പ്രാണന്തി ശുംഭന്തി പുനന്തി കവ ജഗദ്-
യാസ്തദവിരക്താഃ ശവവശാഭനാ മതാഃ 10.78.12
സ ചാവതീർണ്ണഃ കിെ സാതവതാനവവയ
സവവസതപാൊമരവരയശർമ്മകൃൽ
യവശാ വിതനവൻ വ്രജ ആസ്ത ഈശവവരാ
ഗായന്തി വദവാ യദവശഷ്മങ്ഗളം 10.78.17
തം തവദയ നൂനം മഹതാം ഗതിം ഗുും
കത്രവൊകയകാന്തം ദൃശിമന്മവഹാത്സവം
197
രൂപം ദധാനം ശ്രിയ ഈപ്സിതാസ്പദം
ദ്രവക്ഷയ മമാസന്നഷ്സഃ സുദർശനാഃ 10.78.14
അഥാവരൂഢഃ സപദീശവയാ രഥാൽ
പ്രധാനപുംവസാശ്ചരണം സവെബ്ധവയ
ധിയാ ൃതം വയാഗിഭിരപയഹം ധ്രുവം
നമസയ ആഭയാം ച സഖീൻ വലനൌകസഃ 10.78.15
അപയങ്ഘ്രിമൂവെ പതിതസയ വമ വിഭുഃ
ശിരസയധാസയന്നിജഹസ്തപങ്കജം
ദത്താഭയം കാെഭുജങ്ഗരംഹസാ
വപ്രാവദവജിതാനാം ശരകണഷ്ിണാം നൃണാം 10.78.16

സമർഹണം യത്ര നിധായ ലകൌശിക-

സ്തഥാ െിശ്ഛാപ ജഗത്ത്രവയന്ദ്രതാം
യദ് വാ വിഹാവര വ്രജവയാഷ്ിതാം ശ്രമ
സ്പർവശന ലസൌഗന്ധികഗന്ധയപാനദൽ 10.78.1
ന മുകപഷ്യതയരിബുദ്ധിമചുതഃ
കംസസയ ദൂതഃ പ്രഹിവതാഽപി വിശവദൃക്
വയാഽന്തർബ്ബഹിവശ്ചതസ ഏതദീഹിതം
വക്ഷത്രജ്ഞ ഈക്ഷതയമവെന ചക്ഷുഷ്ാ 10.78.18
അപയങ്ഘ്രിമൂവെവഹിതം കൃതാഞ്ജെിം
മാമീക്ഷിതാ സസ്മിതമാർദ്രയാ ദൃശാ
സപദയപധവസ്തസമസ്തകിെ് ിവഷ്ാ
വവാഢാ മുദം വീതവിശങ്ക ഊർജ്ജിതാം 10.78.19
സുഹൃത്തമം ജ്ഞാതിമനനയകദവതം
വദാർഭയാം ൃഹഹത്ഭയാം പരിരപ്സയവതഽഥ മാം
ആത്മാ ഹി തീർേീക്രിയവത തകദവ വമ
ന്ധശ്ച കർമ്മാത്മക ഉച്ഛവസിതയതഃ 10.78.20
െബ്ധാങ്ഗസങ്ഗം പ്രണതം കൃതാഞ്ജെിം
മാം വക്ഷയവതഽക്രൂര! തവതതുുശ്രവാഃ
198
തദാ വയം ജന്മഭൃവതാ മഹീയസാ
കനവാദൃവതാ വയാ ധിഗമുഷ്യ ജന്മ തൽ 10.78.21
ന തസയ കശ്ചിത് ദയിതഃ സുഹൃത്തവമാ
ന ചാപ്രിവയാ വദവഷ്യ ഉവപക്ഷയ ഏവ വാ
തഥാപി ഭക്താൻ ഭജവത യഥാ തഥാ
സുരദ്രുവമാ യദവദുപാശ്രിവതാഽർേദഃ 10.78.22
കിഞ്ചാഗ്രവജാ മാവനതം യദൂത്തമഃ
സ്മയൻ പരിഷ്വജയ ഗൃഹീതമഞ്ജലെൌ
ഗൃഹം പ്രവവശയാതസമസ്തസത്കൃതം
സംപ്രക്ഷയവത കംസകൃതം സവ ന്ധഷു 10.78.27
അക്രൂരൻ വൃന്ദാവനത്തിലെത്തി എല്ലാവവരാടം കാരയങ്ങളറിയിച്ച് ഭഗവാവനാടം
െരാമവനാടം കൂടി പുറലപ്പടന്ന. അവപ്പാൾ വഗാപികമാർ വിെപിയ്ക്കുന്ന.

ഏവം ബ്രുവാണാ വിരഹാതരാ ഭൃശം

വ്രജസ്ത്രിയഃ കൃഷ്ണവിഷ്ക്തമാനസാഃ
വിസൃജ്ജയ െജ്ജാം ുുദുഃ സ്മ സുസവരം
വഗാവിന്ദ ! ദാവമാദര ! മാധവവതി 10.79.71

യാത്രയിൽ അക്രൂരൻ ോനത്തിൽ ജെത്തിൽ ശ്രീകൃഷ്ണലെ മുഖമുള്ള

മഹാവിഷ്ണുവിവന കണ്ട് സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നവതാഽസ്മയഹം തവാഖിെവഹതവഹതം
നാരായണം പൂുഷ്മാദയമവയയം
യന്നാഭിജാതാദരവിന്ദവകാശാദ്
ബ്രഹ്മാവിരാസീദ് യത ഏഷ് വൊകഃ 10.40.1
ഭൂവസ്തായമനിഃ പവനഃ ഖമാദിർ-
മ്മഹാനജാദിർമ്മന ഇന്ദ്രിയാണി
സർവവ്വന്ദ്രിയാർോ വിബുധാശ്ച സർവവ്വ
വയ വഹതവവസ്ത ജഗവതാഽങ്ഗഭൂതാഃ 10.40.2
കനവത സവരൂപം വിദുരാത്മനവസ്ത
199
ഹയജാദവയാഽനാത്മതയാ ഗൃഹീതാഃ
അവജാഽന ദ്ധഃ സ ഗുകണരജായാ
ഗുണാത്പരം വവദ ന വത സവരൂപം 10.40.7

തവാം വയാഗിവനാ യജന്തയദ്ധാ മഹാപുുഷ്മീശവരം

സാദ്ധയാത്മം സാധിഭൂതം ച സാധികദവം ച സാധവഃ 10.40.4
ത്രയ്യയാ ച വിദയയാ വകചിത് തവാം കവ കവതാനികാ ദവിജാഃ
യജവന്ത വിതകയർയ്യകജ്ഞർന്നാനാരൂപാമരാഖയയാ 10.40.5

ഏവക തവാഖിെകർമ്മാണി സന്നയവസയാപശമം ഗതാഃ

ജ്ഞാനിവനാ ജ്ഞാനയവജ്ഞന യജന്തി ജ്ഞാനവിഗ്രഹം 10.40.6

അവനയ ച സംസ്കൃതാത്മാവനാ വിധിനാഭിഹിവതന വത

യജന്തി തവന്മയാസ്തവാം കവ ഹുമൂർവത്തയകമൂർത്തികം 10.40.

തവാവമവാവനയ ശിവവാവക്തന മാർവഗണ ശിവരൂപിണം

ഹവാചാരയവിവഭവദന ഭഗവൻ! സമുപാസവത 10.40.8
സർവ്വ ഏവ യജന്തി തവാം സർവ്വവദവമവയശവരം
വയഽപയനയവദവതാഭക്താ യദയപയനയധിയഃ പ്രവഭാ! 10.40.9
യഥാദ്രിപ്രഭവാ നദയഃ പർജ്ജനയാപൂരിതാഃ പ്രവഭാ!
വിശന്തി സർവ്വതഃ സിന്ധം തദവത്തവാം ഗതവയാഽന്തതഃ 10.40.10

സത്തവം രജസ്തമ ഇതി ഭവതഃ പ്രകൃവതർഗ്ഗുണാഃ

വതഷു ഹി പ്രാകൃതാഃ വപ്രാതാ ആബ്രഹ്മസ്ഥാവരാദയഃ 10.40.11
തഭയം നമവസ്തഽസ്തവവിഷ്ക്തദൃ നൈവയ
സർവ്വാത്മവന സർവ്വധിയാം ച സാക്ഷിവണ
ഗുണപ്രവാവഹാഽയമവിദയയാ കൃതഃ
പ്രവർത്തവത വദവനൃതിരയഗാത്മസു 10.40.12
അനിർമ്മുഖം വതവനിരങ്ഘ്രിരീക്ഷണം
സൂവരയാ നവഭാ നാഭിരവഥാ ദിശഃ ശ്രുതിഃ
200
ലദയൌഃ കം സുവരന്ദ്രാസ്തവ ാഹവവാർണ്ണവാഃ
കുക്ഷിർമ്മുത്പ്രാണ െം പ്രകല്പിതം 10.40.17
വരാമാണി വൃലക്ഷൌഷ്ധയഃ ശിവരാുഹാ
വമ ാഃ പരസയാസ്ഥിനഖാനി വതഽദ്രയഃ
നിവമഷ്ണം രാത്രയഹനീ പ്രജാപതിർ-
വമ്മഢ്രസ്തു വൃ നൈിസ്തവ വീരയമിഷ്യവത 10.40.14
തവയ്യയവയയാത്മൻ ! പുുവഷ് പ്രകല്പിതാ
വൊകാഃ സപാൊ ഹുജീവസങ്കുൊഃ
യഥാ ജവെ സഞ്ജിഹവത ജലെൌകവസാഽ-
പുദും വര വാ മശകാ മവനാമവയ 10.40.15

യാനി യാനീഹ രൂപാണി ക്രീഡനാർേം ിഭർഷ്ി ഹി

കതരാമൃ നൈശുവചാ വൊകാ മുദാ ഗായന്തി വത യശഃ 10.40.16

നമഃ കാരണമത്സയായ പ്രളയാബ്ധിചരായ ച

ഹയശീർവഷ്ണ നമസ്തുഭയം മധുകകടഭമൃതയവവ 10.40.1
അകൂപാരായ ൃഹഹവത നവമാ മന്ദരധാരിവണ
ക്ഷിതുദ്ധാരവിഹാരായ നമഃ സൂകരമൂർത്തവയ 10.40.18
നമവസ്തത്ഭുതസിംഹായ സാധുവൊകഭയാപഹ!
വാമനായ നമസ്തുഭയം ക്രാന്തത്രിഭുവനായ ച 10.40.19
നവമാ ഭൃഗൂണാം പതവയ ദൃതക്ഷത്രവനച്ഛിവദ
നമവസ്ത രഘുവരയായ രാവണാന്തകരായ ച 10.40.20
നമവസ്ത വാസുവദവായ നമഃ സങ്കർഷ്ണായ ച
പ്രദുമ്നായാനിുദ്ധായ സാതവതാം പതവയ നമഃ 10.40.21(൨൯)
നവമാ ബുദ്ധായ ശുദ്ധായ കദതയദാനവവമാഹിവന
വമ്ലച്ഛപ്രായക്ഷത്രഹവന്ത്ര നമവസ്ത കല്ക്കിരൂപിവണ 10.40.22

ഭഗവൻ! ജീവവൊവകാഽയം വമാഹിതസ്തവ മായയാ

201
അഹം മവമതയസദ്ഗ്രാവഹാ ഭ്രാമയവത കർമ്മവർത്മസു 10.40.27
അഹം ചാത്മാത്മജാഗാരദാരാർേസവജനാദിഷു
ഭ്രമാമി സവപ്ന കവല്പഷു മൂഢഃ സതയധിയാ വിവഭാ! 10.40.24
അനിതയാനാത്മദുഃവഖഷു വിപരയയമതിർഹയഹം
ദവന്ദവാരാമസ്തവമാവിവ നൈാ ന ജാവനതവാഽഽത്മനഃ പ്രിയം 10.40.25
യഥാബുവധാ ജെം ഹിതവാ പ്രതിച്ഛന്നം തദുദ്ഭകവഃ
അവഭയതി മൃഗതൃഷ്ണാം കവ തദവത് തവാഹം പരാങ്മുഖഃ 10.40.26
വനാത്സവഹഽഹം കൃപണധീഃ കാമകർമ്മഹതം മനഃ
വരാദ്ധും പ്രമാഥിഭിശ്ചാകക്ഷർഹ്രിയമാണമിതസ്തതഃ 10.40.2
വസാഽഹം തവാങ്ഘ്രുപഗവതാഽസ്മയസതാം ദുരാപം
തച്ചാപയഹം ഭവദനഗ്രഹ ഈശ! മവനയ
പുംവസാ ഭവവദ് യർഹി സംസരണാപവർഗ-
സ്തവയ്യയബ്ജനാഭ! സദുപാസനയാ മതിഃ സയാത് 10.40.28
നവമാ വിജ്ഞാനമാത്രായ സർവ്വപ്രതയയവഹതവവ
പുുവഷ്ശപ്രധാനായ ബ്രഹ്മവണഽനന്തശക്തവയ 10.40.29
നമവസ്ത വാസുവദവായ സർവ്വഭൂതക്ഷയായ ച
ഹൃഷ്ീവകശ ! നമസ്തുഭയം പ്രപന്നം പാഹി മാം പ്രവഭാ ! 10.40.70
അക്രൂരനം കൃഷ്ണനം െരാമനം മഥുരയിലെത്തി. ഭഗവാൻ നഗരം കാണാൻ
വപായവപ്പാൾ രു ലവളവത്തടന് വമാക്ഷം ലകാടത്തു. മാെ ലക്ടുണന്നവവനയം വസ്ത്രം
തന്നന്നവവനയം അനഗ്രഹിച്ച. തനിയ്ക്കും വജയഷ്ഠനം ചന്ദനക്കറികൂട്്ടുണ് നല്കിയ
കസരന്ധ്രിവയ അനഗ്രഹിച്ച് സുന്ദരിയാക്കി ഇന്ദ്രധനസ്സു് പൂജിച്ചിുന്ന
സ്ഥെലത്തത്തി ആ ധനസ്സിവന മുറിച്ച. നന്ദും മറ്റു വഗാപന്മാും ഇതിവനാടകം
മഥുരയിൽ എത്തിയിുന്ന.അന്ന രാത്രി ഭഗവാൻ അവവരാടകൂടി കഴിച്ച. പിവറ്റ
ദിവസം െരാമവനാടകൂടി യാത്രയായി. ദുന്ദുഭി ആൊപന ശബ്ദം വകെ അവങ്ങാ്ടുണ
വപായി. അവപ്പാൾ തവന്ന തടഞ്ഞ കുവെയപീഡലമന്ന വപരായ ആനവയ വധിച്ച.
തങ്ങവളാട് യദ്ധത്തിന വന്ന ചാണൂരവനയം മു നൈികവനയം വധിച്ച. കംസവനയം
വധിച്ച. അവർ അച്ഛൻ വസുവദവവരയം അമ്മ വദവകിവയയം കണ്ട് അവവര
സാന്തവനിപ്പിച്ച. അവവര ഗർഗൻ ഗായത്രീവ്രതം അനഷ്ഠിപ്പിച്ച. സാന്ദീപനി മുനി മറ്റു്
വിദയകൾ അഭയസിപ്പിച്ച. അവർ ഗുുദക്ഷിണയായി ഗുുവിലെ മരിച്ചവപായ പുത്രവര
202
യമനിൽ നിന്ന് സവീകരിച്ച് ഗുുവിന് നല്കി. പഞ്ചജനലനന്ന വപരായ ശംഖിലെ
രൂപത്തിലുള്ള രു അസുരവനയം വധിച്ച. വഗാപികമാവര ആശവസിപ്പിയ്ക്കാൻ
ഭഗവാൻ ഉദ്ധവവന വൃന്ദാവനത്തിവെയ്ക്കയച്ച. ഉദ്ധവവര കണ്ട് വഗാപികമാർ
പറയന്ന.

മധുപ ! കിതവ വന്ധാ ! മാ സ്പൃശാങ്ഘ്രിം സപത്ന്യാഃ

കുചവിലുളിതമാൊകുങ്കുമശ്മശ്രുഭിർനഃ
വഹത മധുപതിസ്തന്മാനിനീനാം പ്രസാദം
യദുസദസി വിഡം യം യസയ ദൂതസ്തവമീദൃക് 10.4 .12
സകൃദധരസുധാം സവാം വമാഹിനീം പായയിതവാ
സുമനസ ഇവ സദയസ്തതയവജഽസ്മാൻ ഭവാദൃക്
പരിചരതി കഥം തത്പാദപത്മം ത പത്മാ
ഹയപി ത ഹൃതവചതാ ഉത്തമവലാകജകല്പഃ 10.4 .17

കിമിഹ ഹു ഷ്ഡങ്വഘ്ര ! ഗായസി തവം യദൂനാ-

മധിപതിഗൃഹാണാമഗ്രവതാ നഃ പുരാണം
വിജയസഖസഖീനാം ഗീയതാം തത്പ്രസങ്ഗഃ
ക്ഷപിതകുചുജവസ്ത കല്പയന്തീ നൈമി നൈാഃ 10.4 .14
ദിവി ഭുവി ച രസായാം കാഃ സ്ത്രിയസ്തദ്ദുരാപാഃ
കപടുചിരഹാസൂവിജംഭസയ യാഃ സുഃ
ചരണരജ ഉപാവസ്ത യസയ ഭൂതിർവ്വയം കാ
അപി ച കൃപണപവക്ഷ ഹുത്തമവലാകശബ്ദഃ 10.4 .15
വിസൃജ ശിരസി പാദം വവദ്മയഹം ചാടകാകര-
രനനയവിദുഷ്വസ്തവഭയതയ ലദൌകതയർമ്മുകുന്ദാൽ
സവകൃത ഇഹ വിസൃ നൈാപതയപതയനയവൊകാ
വയസൃജദകൃതവചതാഃ കിം ന സവന്ധയമസ്മിൻ 10.4 .16
മൃഗയരിവ കപീന്ദ്രം വിവൃവധ ലുബ്ധധർമ്മാ
സ്ത്രിയമകൃത വിരൂപാം സ്ത്രീജിതഃ കാമയാനാം
െിമപി െിമത്തവാവവ നൈയദ്ധവാങ് ക്ഷവദ് യ-
സ്തദെമസിതസകഖയർദ്ദുസ്തയജസ്തത്കഥാർേഃ 10.4 .1
യദനചരിതെീൊകർണ്ണംപീയൂഷ്വിപ്രുട്-
203
സകൃദദനവിധൂതദവന്ദവധർമ്മാ വിന നൈാഃ
സപദി ഗൃഹകുടം ം ദീനമുത്സൃജയ ദീനാ
ഹവ ഇഹ വിഹങ്ഗാ ഭിക്ഷുചരയാം ചരന്തി 10.4 .18
വയമൃതമിവ ജിഹ്മവയാഹൃതം ശ്രദ്ദധാനാഃ
കുെികുതമിവാജ്ഞാഃ കൃഷ്ണവവധവാ ഹരിണയഃ
ദദൃശുരസകൃവദതത്തന്നഖസ്പർശതീവ്ര-
സ്മരുജ ഉപമന്ത്രിൻ! ഭണയതാമനയവാർത്താ 10.4 .19
പ്രിയസഖ! പുനരാഗാഃ വപ്രയസാ വപ്രഷ്ിതഃ കിം
വരയ കിമനുവന്ധ മാനനീവയാഽസി വമഽങ്ഗ!
ന!യസി കഥമിഹാസ്മാൻ ദുസ്തയജദവന്ദവപാർശവം
സതതമുരസി ലസൌമയ! ശ്രീർവ്വധൂഃ സാകമാവസ്ത 10.4 .20
അപി ത മധുപുരയാമാരയപുവത്രാഽധുനാഽഽവസ്ത
സ്മരതി സ പിതൃവഗഹാൻ ലസൌമയ! ന്ധംശ്ച വഗാപാൻ
കവചിദപി സ കഥാ നഃ കിങ്കരീണാം ഗൃണീവത
ഭുജമഗുസുഗന്ധം മൂർദ്ധ്ന്യധാസയത് കദാ ന 10.4 .21
ഉദ്ധവൻ മഥുരയിവെയ്ക്കു് മടങ്ങിയവപ്പാൾ വഗാകുെവാസികൾ പ്രാർേിയ്ക്കുന്ന.

മനവസാ വൃത്തവയാ നഃ സുഃ കൃഷ്ണപാദാംബുജാശ്രയാഃ

വാവചാഽഭിധായിനീർന്നാമ്നാം കായസ്തത്പ്രഹവണാദിഷു 10.4 .66
കർമ്മഭിർഭ്രാമയമാണാനാം യത്ര കവാപീശവവരച്ഛയാ
മങ്ഗളാചരികതർദ്ദാകന രതിർന്നഃ കൃഷ്ണ ഈശവവര! 10.4 .6
ഉദ്ധവൻ കൃഷ്ണൻ തന്ന സവന്ദശം വഗാപികകൾക്ക് ലകാടത്തു. അവുലട കൃഷ്ണഭക്തി
ദർശിച്ച് അത്ഭുതലപ്പ്ടുണ. ഭഗവാൻ ചന്ദനം തന്ന കസരന്ധ്രിവയ അനഗ്രഹിച്ച്
അക്രൂരവന അനഗ്രഹിയ്ക്കാൻ അവദ്ദഹത്തിലെ ഭവനത്തിൽ വപായി. അക്രൂരൻ
ഭഗവാവനയം െഭദ്രവരയം സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

യവാം പ്രധാനപുുലഷ്ൌ ജഗവദ്ധതൂ ജഗന്മലയൌ

ഭവത്ഭയാം ന വിനാ കിഞ്ചിത് പരമസ്തി ന ചാപരം 10.48.18

ആത്മസൃ നൈമിദം വിശവമനവാവിശയ സവശക്തിഭിഃ

204
ഈയവത ഹുധാ ബ്രഹ്മൻ ! ശ്രുതപ്രതയക്ഷവഗാചരം 10.48.19
യഥാ ഹി ഭൂവതഷു ചരാചവരഷു
മഹയാദവയാ വയാനിഷു ഭാന്തി നാനാ
ഏവം ഭവാൻ വകവെ ആത്മവയാനി-
ഷ്വാത്മാത്മതവന്ത്രാ ഹുധാ വിഭാതി 10.48.20
സൃജസയവഥാ ലുമ്പസി പാസി വിശവം
രജസ്തമഃസതവഗുകണഃ സവശക്തിഭിഃ
ന ദ്ധയവസ തദ്ഗുണകർമ്മഭിർവ്വാ
ജ്ഞാനാത്മനവസ്ത കവ ച ന്ധവഹതഃ 10.48.21
വദഹാദുപാവധരനിരൂപിതതവാദ്
ഭവവാ ന സാക്ഷാന്ന ഭിദാഽഽത്മനഃ സയാൽ
അവതാ ന ന്ധസ്തവ കനവ വമാക്ഷഃ
സയാതാം നികാമസ്തവയി വനാഽവിവവകഃ 10.48.22
തവവയാദിവതാഽയം ജഗവതാ ഹിതായ
യദാ യദാ വവദപഥഃ പുരാണഃ
ാവധയത പാഖണ്ഡപകഥരസദ്ഭി-
സ്തദാ ഭവാൻ സത്തവഗുണം ിഭർത്തി 10.48.27
സ തവം പ്രവഭാഽദയ വസുവദവഗൃവഹവതീർണ്ണഃ
സവാംവശന ഭാരമപവനതമിഹാസി ഭൂവമഃ
അലക്ഷൌഹിണീശതവവധന സുവരതരാംശ-
രാജ്ഞാമമുഷ്യ ച കുെസയ യവശാ വിതനവൻ 10.48.24
അവദയശ! വനാ വസതയഃ ഖലു ഭൂരിഭാഗാ
യഃ സർവ്വവദവപിതൃഭൂതനൃവദവമൂർത്തിഃ
യത്പാദലശൌചസെിെം ത്രിജഗത്പുനാതി
സ തവം ജഗത്ഗുുരവധാക്ഷജ! യഃ പ്രവി നൈഃ 10.48.25
കഃ പണ്ഡിതസ്തവദപരം ശരണം സമീയാദ്-
ഭക്തപ്രിയാദൃതഗിരഃ സുഹൃദഃ കൃതജ്ഞാത്
സർവ്വാൻ ദദാതി സുഹൃവദാ ഭജവതാഭികാമാ-
205
നാത്മാനമപുപചയാപചലയൌ ന യസയ 10.48.26
ദി നൈയാ ജനാർദ്ദന! ഭവാനിഹ നഃ പ്രതീവതാ
വയാവഗശവകരരപി ദുരാപഗതിഃ സുവരകശഃ
ഛിന്ധയാശു നഃ സുതകളത്രധനാതവഗഹ-
വദഹാദിവമാഹരശനാം ഭവദീയമായാം 10.48.2
അക്രൂരലന ഭഗവാൻ പാണ്ഡവുലട കഥയറിഞ്ഞു വരാനായി
ഹസ്തിനപുരത്തിവെയ്ക്കയച്ച. ൃതരാഷ്ട്രർ അക്രൂരവനാട് ഭഗവാലെ മഹതവം
പറയന്ന.

വയാ ദുർവ്വിമർശപഥയാ നിജമായവയദം

സൃ നൈവാ ഗുണാൻ വിഭജവത തദനപ്രവി നൈഃ
തകസ്മ നവമാ ദുരവവ ാധവിഹാരതന്ത്ര-
സംസാരചക്രഗതവയ പരവമശവരായ 10.49.29
കംസലെ ഭാരയമാർ അസ്തിയം പ്രാതിയം അച്ഛൻ ജരാസന്ധവനാട് കൃഷ്ണൻ
ഭർത്താവിവന വധിച്ച കാരയം പറഞ്ഞു. ജരാസന്ധൻ കൃഷ്ണവനാട് യദ്ധത്തിന വന്ന.
പതിവനഴു പ്രാവശയം പരാജിതനായി. പതിലനൊമവത്ത പ്രാവശയം ഭഗവാൻ വതാറ്റ
വപാലെ നടിച്ച. ഇതിനിടയ്ക്കു് നാരദൻ പറഞ്ഞതനസരിച്ച് യവനൻ യദ്ധത്തിന
വന്ന. അയാലള പറ്റിച്ച ഭഗവാൻ മാന്ധാതൃപുത്രൻ മുചുകുന്ദൻ കിടന്നറങ്ങിയ
ഗുഹയിലെത്തിച്ച. മുചുകുന്ദവന കൃഷ്ണലനന്ന ലതറ്റിദ്ധരിച്ച യവനൻ ചവിെി. മുചുകുന്ദൻ
ഉണർന്ന വനാക്കി. ആ വനാെത്തിൽ യവനൻ ഭസ്മമായി. അവപ്പാൾ മുചുകുന്ദൻ
ഭഗവാവന കണ്ട. മുചുകുന്ദൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

വിവമാഹിവതാഽയം ജന ഈശ! മായയാ

തവദീയയാ തവാം ന ഭജതയനർേദൃക്
സുഖായ ദുഃഖപ്രഭവവഷു സജ്ജവത
ഗൃവഹഷു വയാഷ്ിത് പുുഷ്ശ്ച വഞ്ചിതഃ 10.51.46
െബ്ധവാ ജവനാ ദുർല്ലഭമത്ര മാനഷ്ം
കഥഞ്ചിദവയങ്ഗമയത്ന്വതാഽന !
പാദാരവിന്ദം ന ഭജതയസന്മതിർ-
ഗൃഹാന്ധകൂവപ പതിവതാ യഥാ പശുഃ 10.51.4
മകമഷ് കാവൊഽജിത! നിഷ്ഫവൊ ഗവതാ
രാജയശ്രിവയാന്നദ്ധമദസയ ഭൂപവതഃ
206
മർത്തയാത്മബുവദ്ധഃ സുതദാരവകാശഭൂ-
ഷ്വാസജ്ജമാനസയ ദുരന്തചിന്തയാ 10.51.48
കവള വരഽസ്മിൻ ടകുഡയസന്നിവഭ
നിരൂഢമാവനാ നരവദവ ഇതയഹം
വൃവതാ രവഥഭാശവപദാതയനീകകപർ-
ഗാം പരയടംസ്തവാഗണയൻ സുദുർമ്മദഃ 10.51.49
പ്രമത്തമുകച്ചരിതി കൃതയചിന്തയാ
പ്രവൃദ്ധവൊഭം വിഷ്വയഷു ൊെസം
തവമപ്രമത്തഃ സഹസാഭിപദയവസ
ക്ഷുവല്ലെിഹാവനാഽഹിരിവാഖുമന്തകഃ 10.51.50

പുരാ രകഥർവഹമപരിഷ്കൃകതശ്ചരൻ
മതങ്ഗകജർവ്വാ നരവദവസംജ്ഞിതഃ
സ ഏവ കാവെന ദുരതയവയന വത
കവള വരാ വിട്കൃമിഭസ്മസംജ്ഞിതഃ 10.51.51
നിർജ്ജിതയ ദിക്ചക്രമഭൂതവിഗ്രവഹാ
വരാസനസ്ഥഃ സമരാജവന്ദിതഃ
ഗൃവഹഷു കമഥുനയസുവഖഷു വയാഷ്ിതാം
ക്രീഡാമൃഗഃ പൂുഷ് ഈശ ! നീയവത 10.51.52
കവരാതി കർമ്മാണി തപസ്സുനിഷ്ഠിവതാ
നിവൃത്തവഭാഗസ്തദവപക്ഷയാ ദദൽ
പുനശ്ച ഭൂവയയമഹം സവരാഡിതി
പ്രവൃദ്ധതർവഷ്ാ ന സുഖായകല്പവത 10.51.57
ഭവാപവർവഗാ ഭ്രമവതാ യദാ ഭവവ-
ജ്ജനസയ തർഹയചുത! സത്സമാഗമഃ
സത്സങ്ഗവമാ യർഹി തകദവ സദ്ഗലതൌ
പരാവവരവശ തവയി ജായവത മതിഃ 10.51.54
മവനയ മമാനഗ്രഹ ഈശ! വത കൃവതാ
രാജയാന ന്ധാപഗവമാ യദൃച്ഛയാ
207
യഃ പ്രാർേയവത സാധുഭിവരകചരയയാ
വനം വിവിക്ഷത്ഭിരഖണ്ഡഭൂമികപഃ 10.51.55
ന കാമവയഽനയം തവ പാദവസവനാ-
ദകിഞ്ചനപ്രാർേയതമാദ് വരം വിവഭാ !
ആരാദ്ധയ കസ്തവാം ഹയപവർഗദം ഹവര !
വൃണീത ആവരയാ വരമാത്മ ന്ധനം 10.51.56
തസ്മാദ് വിസൃജയാദിഷ് ഈശ! സർവ്വവതാ
രജസ്തമഃസത്തവഗുണാന ന്ധനാഃ
നിരഞ്ജനം നിർഗ്ഗുണമദവയം പരം
തവാം ജ്ഞതിമാത്രം പുുഷ്ം വ്രജാമയഹം 10.51.5
ചിരമിഹ വൃജിനാർത്തസ്തപയമാവനാനതാകപ-
രവിതൃഷ്ഷ്ഡമിവത്രാഽെബ്ധശാന്തിഃ കഥഞ്ചിൽ
ശരണദ! സമുവപതസ്തവത്പദാബ്ജം പരാത്മ-
ന്നഭയമൃതമവശാകം പാഹി മാഽഽപന്നമീശ ! 10.51.58
മുചുകുന്ദന് അടത്ത ജന്മം വമാക്ഷം കി്ടുണലമന്ന് ഭഗവാൻ അനഗ്രഹിച്ച. വരവതിവയ
െരാമൻ വിവാഹം കഴിച്ച കാരയം പറഞ്ഞവല്ലാ. കൃഷ്ണലെ വിവാഹകഥ പറയാം.
വിദർഭരാജാവ് ഭീഷ്മകലെ പുത്രി ുഗ്മിണി ഭഗവാവന വിവാഹം കഴിയ്ക്കാനാഗ്രഹിച്ച.
തവന്ന ശിശുപാെന് ലകാടക്കലമന്നറിഞ്ഞ ുഗ്മിണി കൃഷ്ണന് രലരഴുലത്തഴുതി രു
ബ്രാഹ്മണലെ കകയ്യിൽ കൃഷ്ണലന ഏല്പിയ്ക്കാനായി ലകാടത്തയച്ച.

ശ്രുതവാ ഗുണാൻ ഭുവനസുന്ദര! ശൃണവതാം വത

നിർവ്വിശയ കർണ്ണവിവകരർഹരവതാഽങ്ഗതാപം
രൂപം ദൃശാം ദൃശിമതാമഖിൊർേൊഭം
തവയ്യയചുതാവിശതി ചിത്തമപത്രപം വമ 10.52.7
കാ തവാ മുകുന്ദ ! മഹതീ കുെശീെരൂപ-
വിദയാവവയാദ്രവിണധാമഭിരാത്മതെയം
ധീരാ പതിം കുെവതീ ന വൃണീത കനയാ
കാവെ നൃസിംഹ! നരവൊകമവനാഭിരാമം 10.52.78
തവന്മ ഭവാൻ ഖലു വൃതഃ പതിരങ്ഗ ജായാ-
മാത്മാർപ്പിതശ്ച ഭവവതാഽത്ര വിവഭാഽ വിവധഹി
208
മാ വീരഭാഗമഭിമർശത കചദയ ആരാദ്-
വഗാമായവന്മൃഗപവതർബ്ബെിമംബുജാക്ഷ! 10.52.79

പൂർവത്ത നൈദത്തനിയമവ്രതവദവവിപ്ര-
ഗുർവ്വർച്ചനാദിഭിർരെം ഭഗവാൻ പവരശഃ
ആരാധിവതാ യദി ഗദാഗ്രജ ഏതയ പാണിം
ഗൃഹ്ണാത വമ ന ദമവ ാഷ്സുതാദവയാഽവനയ 10.52.40

വശവാഭാവിനി തവമജിവതാദവഹവന വിദർഭാൻ

ഗുതഃ സവമതയ പൃതനാ പൃതനാഭിപതിഭിഃ പരീതഃ
നിർമ്മഥയ കചദയമഗവധന്ദ്ര െം പ്രസഹയ
മാം രാക്ഷവസന വിധിവനാദവഹ വീരയശുല്ക്കാം 10.52.41(൩൦)
അന്തഃപുരാന്തരചരീമനിഹതയ ന്ധം-
സ്തവാമുദവവഹ കഥമിതി പ്രവദാമുപായം
പൂർവവ്വദുരസ്തി മഹതീ കുെവദവിയാത്രാ
യസയാം ഹിർന്നവവധൂർഗിരിജാമുവപയാൽ 10.52.42
യസയാങ്ഘ്രിപങ്കജരജഃേപനം മഹാവന്താ
വാഞ്ഛന്തുമാപതിരിവാത്മതവമാഽപഹകതയ
യർഹയംബുജാക്ഷ ! ന െവഭയ ഭവത്പ്രസാദം
ജഹയാമസൂൻ വ്രതകൃശാൻ ശതജന്മഭിഃ സയാൽ 10.52.47
ഭഗവാൻ വിദർഭരാജയലത്തത്തി. യവരാജാവായ ുഗ്മിലയ പരാജയലപ്പടത്തി
ുഗ്മിണിവയ വിവാഹം കഴിച്ച. ുഗ്മിണിയ്ക്കു് രു മകനണ്ടായി. കുെിവയ അവപ്പാവഴ
ശം രൻ എന്ന അസുരൻ അപഹരിച്ച് ജെത്തിലെറിലഞ്ഞങ്കിലും മുക്കവന്മാർ
ശം രലെ ഗൃഹത്തിലെത്തിച്ച. ശം രലെ അടക്കളക്കാരി ആ കുെിലയ വളർത്തി.
രതിയലട അവതാരമായിുന്ന ആ യവതി. കാമവദവലെ അവതാരമായ
പ്രദുമ്നനാു് ് കൃഷ്ണലെ മകനായി പിറന്ന ആ കുെി. പ്രദുമ്നൻ ശം രവന വധിച്ച.
അവർ ദവാരകയിലെത്തി. എല്ലാവും നാരദൻ പറഞ്ഞതനസരിച്ച് അവവര
സവീകരിച്ച. സത്രാജിലത്തന്ന വപരായ യാദവന് സൂരയൻ സയമന്തകമണി നല്കി.
അത് കഴുത്തിൽ ധരിച്ച് വവെയ്ക്കു് വപായ പ്രവസനവന രു സിംഹം വധിച്ച.
സിംഹവത്ത ജാം വാൻ വധിച്ച് സയമന്തകമണി കുെിയ്ക്കു് കളിയ്ക്കാൻ ലകാടത്തു.
ഭഗവാനാു് ് മണി അപഹരിച്ചലതന്ന പരാതിയായി. ഭഗവാൻ അവനവഷ്ിച്ച്
ജാം വാനമായി യദ്ധം ലചയ്തു. യദ്ധത്തിൽ പരാജയലപ്പെവപ്പാൾ തലെ
സവാമിയായ ഭഗവാനാണിലതന്ന് മനസ്സിൊക്കിയ ജാം വാൻ ഭഗവാവന
സ്തുതിയ്ക്കുന്ന. ജാം വതിവയ ഭഗവാൻ വിവാഹം ലചയ്തു.
209
ജാവന തവാം സർവ്വഭൂതാനാം പ്രാണ ഓജഃ സവഹാ െം
വിഷ്ണും പുരാണപുുഷ്ം പ്രഭവിഷ്ണുമധീശവരം 10.56.26
തവം ഹി വിശവസൃജാം സ്ര നൈാ സൃജയാനാമപി യച്ച സത്
കാെഃ കെയതാമീശഃ പര ആത്മാ തഥാഽഽത്മനാം 10.56.2
യവസയഷ്ദുത്കെിതവരാഷ്കടാക്ഷവമാകക്ഷർ-
വ്വർത്മാദിശത്ക്ഷുഭിതനക്രതിമിങ്ഗവൊഽബ്ധിഃ
വസതഃ കൃതഃ സവയശ ഉജ്ജവെിതാ ച െങ്കാ
രക്ഷഃ ശിരാംസി ഭുവി വപതരിഷുക്ഷതാനി 10.56.28
സത്രാജിത്തു് മകൾ സതയഭാമവയ പശ്ചാത്താപവത്താലട ഭഗവാന് നല്കി. മകൾ
സതയഭാമവയ ശതധനവാവിന് നല്കാലമന്ന് സത്രാജിത്തു് പറഞ്ഞിുന്ന. അത്
െം ിച്ചതിലുള്ള വകാപത്താൽ അയാൾ സത്രാജിത്തിവന വധിച്ച. കാരയം അറിഞ്ഞു്
കൃഷ്ണൻ ശതധനവാവിലന വധിച്ച. ഭഗവാൻ അക്രൂരലെ കകയ്യിൽ രത്ന്മുലണ്ടന്ന
കാരയം എല്ലാവവരയം അറിയിച്ച. കാളിന്ദി, മിത്രവിന്ദാ, സതയാ, ഭദ്രാ, െക്ഷ്മ്ണഇവവര
വിവാഹം കഴിയ്ക്കുന്ന കഥയാു് ് പിന്നം പറയന്നത്. നരകാസുരവന വധിച്ച
ഭഗവാൻ നരകാസുരലെ കാരാഗ്രഹത്തിലുണ്ടായിുന്ന 16000 കനയകമാലര
വമാചിപ്പിച്ചവപ്പാൾ അവർ ഭഗവാലന വരിച്ച. നരകാസുരൻ അപഹരിച്ച
കുണ്ഡൊദികൾ ഭൂമിവദവിയ്ക്കു് ഭഗവാൻ തിരിലക നല്കിയവപ്പാൾ ഭൂമിവദവി ഭഗവാവന
സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നമവസ്ത വദവവദവവശ ! ശങ്ഖചക്രഗദാധര !

ഭവക്തവച്ഛാപാത്തരൂപായ പരമാത്മൻ ! നവമാഽസ്തുവത 10.59.25
നമഃ പങ്കജനാഭായ നമഃ പങ്കജമാെിവന
നമഃ പങ്കജവനത്രായ നമവസ്ത പങ്കജാങ്ഘ്രവയ 10.59.26
നവമാ ഭഗവവത തഭയം വാസുവദവായ വിഷ്ണവവ
പുുഷ്ായാദി ീജായ പൂർണ്ണവ ാധായ വത നമഃ 10.59.2
അജായ ജനയിവത്രഽസയ ബ്രഹ്മവണഽനന്തശക്തവയ
പരാവരാത്മൻ ! ഭൂതാത്മൻ ! പരമാത്മൻ ! നവമാഽസ്തുവത 10.59.28
തവം കവ സിസൃക്ഷൂ രജ ഉത്കടം പ്രവഭാ!
തവമാ നിവരാധായ ിഭർഷ്യസംവൃതഃ
210
സ്ഥാനായ സത്തവം ജഗവതാ ജഗത്പവത!
കാെഃ പ്രധാനം പുുവഷ്ാ ഭവാൻ പരഃ 10.59.29
അഹം പവയാ വജയാതിരഥാനിവൊ നവഭാ
മാത്രാണി വദവാ മന ഇന്ദ്രിയാണി
കർത്താ മഹാനിതയഖിെം ചരാചരം
തവയ്യയദവിതീവയ ഭഗവന്നയം ഭ്രമഃ 10.59.70
തസയാത്മവജായം തവ പാദപങ്കജം
ഭീതഃ പ്രപന്നാർത്തിഹവരാപസാദിതഃ
തത്പാെകയനം കുു ഹസ്തപങ്കജം
ശിരസയമുഷ്യാഖിെകല്മഷ്ാപഹം 10.59.71
ഭഗവാൻ രഗ്മിണിവയ കളിയായി രരിയ്ക്കൽ കുറ്റലപ്പടത്തി. അവപ്പാൾ ുഗ്മിണി
ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നവനവവവമതദരവിന്ദവിവൊചനാഹ
യദ് കവ ഭവാൻ ഭഗവവതാഽസദൃശീ വിഭൂമ്നഃ
കവ വസവ മഹിമ്നയഭിരവതാ ഭഗവാംസ്ത്രയധീശഃ
കവാഹം ഗുണപ്രകൃതിരജ്ഞഗൃഹീതപാദാ 10.60.74
സതയം ഭയാദിവ ഗുവണഭയ ഉുക്രമാന്തഃ
വശവത സമുദ്ര ഉപെംഭനമാത്ര ആത്മാ
നിതയം കദിന്ദ്രിയഗകണഃ കൃതവിഗ്രഹസ്തവം
തവവത്സവകകർന്നൃപപദം വിധുതം തവമാഽന്ധം 10.60.75

തവത്പാദപത്മമകരന്ദജുഷ്ാം മുനീനാം
വർത്മാസ്ഫുടം നൃപശുഭിർന്നന ദുർവ്വിഭാവയം
യസ്മാദലെൌകികമിവവഹിതമീശവരസയ
ഭൂമംസ്തവവഹിതമവഥാ അന വയ ഭവന്തം 10.60.76
നിഷ്കിഞ്ചവനാ നന ഭവാൻ ന യവതാഽസ്തി കിഞ്ചിദ്-
യകസ്മ െിം െിഭുവജാപി ഹരന്തയജാദയാഃ
ന തവാ വിദന്തയസുതൃവപാഽന്തകമാഢയതാന്ധാഃ

211
വപ്രവഷ്ഠാ ഭവാൻ െിഭുജാമപി വതഽപി തഭയം 10.60.7
തവം കവ സമസ്തപുുഷ്ാർേമയഃ ഫൊത്മാ
യദവാഞ്ഛയാ സുമതവയാ വിസൃജന്തി കൃയം
വതഷ്ാം വിവഭാ! സമുചിവതാ ഭവതഃ സമാജഃ
പുംസഃ സ്ത്രിയാശ്ച രതവയാഃ സുഖദുഃഖിവനാർന്ന 10.60.78
തവം നയസ്തദണ്ഡമുനിഭിർഗദിതാനഭാവ
ആത്മാഽഽത്മദശ്ച ജഗതാമിതി വമ വൃവതാഽസി
ഹിതവാ ഭവദ്ുവ ഉദീരിതകാെവവഗ-
ധവസ്താശിവഷ്ാഽബ്ജഭവനാകപതീൻ കുവതാഽവനയ 10.60.79
ജാഡയം വചസ്തവ ഗദാഗ്രജ ! യസ്തു ഭൂപാൻ
വിദ്രാവയ ശാർങ്ഗനിനവദന ജഹർേ മാം തവം
സിംവഹാ യഥാ സവ െമീശ! പശൂൻ സവഭാഗം
വതവഭയാ ഭയാദ് യദുദധിം ശരണം പ്രപന്നഃ 10.60.40
യദവാഞ്ഛയാ നൃപശിഖാമണവയാഽങ്ഗകവനയ-
ജായന്തനാഹുഷ്ഗയാദയ ഐകപതയം
രാജയം വിസൃജയ വിവിശുർവ്വനമംബുജാക്ഷ!
സീദന്തി വതഽനപദവീം ത ഇഹാസ്ഥിതാഃ കിം 10.60.41
കാനയം ശ്രവയത തവ പാദസവരാജഗന്ധ-
മാഘ്രായ സന്മുഖരിതം ജനതാപവർഗം
െക്ഷ്മ്യാെയം തവവിഗണയ്യയ ഗുണാെയസയ
മർത്തയാ സവദാുഭയമർേവിവിക്തദൃ നൈിഃ 10.60.42
തം തവാനരൂപമഭജം ജഗതാമധീശ-
മാത്മാനമത്ര ച പരത്ര ച കാമപൂരം
സയാവന്മ തവാങ്ഘ്രിരരണം സൃതിഭിർഭ്രമന്തയാ
വയാ കവ ഭജന്തമുപയാതയനൃതാപവർഗഃ 10.60.47
തസയാഃ സുരചുത! നൃപാ ഭവവതാപദി നൈാഃ
സ്ത്രീണാം ഗൃവഹഷു ഖരവഗാശവ ിഡാെഭൃതയാഃ
യത്കർണ്ണമൂെമരികർഷ്ണ! വനാപയായാദ്-
212
യഷ്മത് കഥാ മൃഡവിരിഞ്ചസഭാസു ഗീതാ 10.60.44
തവക്ശ്മശ്രുവരാമനഖവകശപിനദ്ധമന്തർ-
മ്മാംസാസ്ഥിരക്തകൃമിവിട്കഫപിത്തവാതം
ജീവച്ഛവം ഭജതി കാന്തമതിർവ്വിമൂഢാ
യാ വത പദാബ്ജമകരന്ദമജിഘ്രതീ സ്ത്രീ 10.60.45
അസ്തവംബുജാക്ഷ! മമ വത ചരണാനരാഗ
ആത്മൻ രതസയ മയി ചാനതിരിക്തദൃവ നൈഃ
യർഹയസയ വൃദ്ധയ ഉപാത്തരവജാഽതിമാവത്രാ
മാമീക്ഷവസ തദു ഹ നഃ പരമാനകമ്പാ 10.60.46
ുഗ്മിയലട മകൾ വരാചനവയ അനിുദ്ധൻ വിവാഹം കഴിയ്ക്കുന്ന. ാണൻ
അനിുദ്ധവന തടവിൊക്കി. ഭഗവാനം ാണലെ രക്ഷകനായ
പരവമശവരനമായി യദ്ധമുണ്ടായി. മാവഹശവരജവരം പരാജയലപ്പെവപ്പാൾ
ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നമാമി തവാനന്തശക്തിം പവരശം

സർവ്വാത്മാനം വകവെം ജ്ഞതിമാത്രം
വിവശവാത്പത്തിസ്ഥാനസംവരാധവഹതം
യത്തദ്ബ്രഹ്മ ബ്രഹ്മെിങ്ഗം പ്രശാന്തം 10.67.25
കാവൊ കദവം കർമ്മ ജീവഃ സവഭാവവാ
ദ്രവയം വക്ഷത്രം പ്രാണ ആത്മാ വികാരഃ
തത്സങ് ാവതാ ീജവരാഹപ്രവാഹ-
സ്തവന്മാകയഷ്ാ തന്നിവഷ്ധം പ്രപവദയ 10.67.26
നാനാഭാകവർല്ലീെകയവവാപപകന്നർ-
വദ്ദവാൻ സാധൂംവല്ലാകവസതൂൻ ിഭർഷ്ി
ഹംസുന്മാർഗാൻ ഹിംസയാ വർത്തമാനാൻ
ജകന്മതവത്ത ഭാരഹാരായ ഭൂവമഃ 10.67.2
തവതാഽഹം വത വതജസാ ദുഃസ്സവഹന
ശാവന്താവഗ്രണാതുെ് വണന ജവവരണ
താവത്താവപാ വദഹിനാം വതഽങ്ഘ്രിമൂെം
വനാ വസവവരൻ യാവദാശാന ദ്ധാഃ 10.67.28
213
യദ്ധത്തിൽ ാണലന പരാജയലപ്പടത്തി ാണലെ അഹങ്കാരം
നശിപ്പിച്ചവപ്പാൾ പരവമശവരൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

തവം ഹി ബ്രഹ്മ പരം വജയാതിർഗൂഢം ബ്രഹ്മണി വാങ്മവയ

യം പശയന്തയമൊത്മാന ആകാശമിവ വകവെം 10.67.74
നാഭിർന്നവഭാഽനിർമ്മുഖമംബു വരവതാ
ലദയൌഃ ശീർഷ്മാശാ ശ്രുതിരങ്ഘ്രിുർവ്വീ
ചവന്ദ്രാ മവനാ യസയ ദൃഗർക്ക ആത്മാ
അഹം സമുവദ്രാ ജഠരം ഭുവജന്ദ്രഃ 10.67.75
വരാമാണി യലസയൌഷ്ധവയാഽമ്ബുവാഹാഃ
വകശാ വിരിവഞ്ചാ ധിഷ്ണാ വിസർഗഃ
പ്രജാപതിർഹൃദയം യസയ ധർമ്മഃ
സ കവ ഭവാൻ പുുവഷ്ാ വൊകകല്പഃ 10.67.76

തവാവതാവരാഽയമകുണ്ഠധാമൻ !
ധർമ്മസയ ഗുകതയ ജഗവതാ ഭവായ
വയം ച സർവവ്വ ഭവതാനഭാവിതാ
വിഭാവയാവമാ ഭുവനാനി സത 10.67.7
തവവമക ആദയഃ പുുവഷ്ാഽദവിതീയ-
സ്തുരയഃ സവദൃഗ്വ തരവഹതരീശവരഃ
പ്രതീയവസഽഥാപി യഥാവികാരം
സവമായയാ സർവ്വഗുണപ്രസികദ്ധയ 10.67.78
യകഥവ സൂരയഃ പിഹിതഃ ഛായയാ സവയാ
ഛായാം ച രൂപാണി ച സഞ്ചകാസ്തി
ഏവം ഗുവണനാപിഹിവതാ ഗുണാസ്തവ-
മാത്മപ്രദീവപാ ഗുണിനശ്ച ഭൂമൻ ! 10.67.79
യന്മായാവമാഹിതധിയഃ പുത്രദാരഗൃഹാദിഷു
ഉന്മജ്ജന്തി നിമജ്ജന്തി പ്രസക്താ വൃജിനാർണ്ണവവ 10.67.40

വദവദത്തമിമം െബ്ധവാ നൃവൊകമജിവതന്ദ്രിയഃ

214
വയാ നാദ്രിവയത തവത്പാലദൌ സ വശാവചയാ ഹയാത്മവഞ്ചകഃ 10.67.41
യസ്തവാം വിസൃജവത മർത്തയ ആത്മാനം പ്രിയമീശവരം
വിപരയവയന്ദ്രിയാർോർേം വിഷ്മത്തയമൃതം തയജൻ 10.67.42
അഹം ബ്രഹ്മാഥ വിബുധാ മുനയശ്ചാമൊശയാഃ
സർവ്വാത്മനാ പ്രപന്നാസ്തവാമാത്മാനം വപ്രഷ്ഠമീശവരം 10.67.47

തം തവാ ജഗത് സ്ഥിതുദയാന്തവഹതം

സമം പ്രശാന്തം സുഹൃദാത്മകദവം
അനനയവമകം ജഗതാത്മവകതം
ഭവാപവർഗായ ഭജാമ വദവം 10.67.44
അയം മവമവ നൈാ ദയിവതാനവർത്തീ
മയാഭയം ദത്തമമുഷ്യ വദവ!
സമ്പാദയതാം തദ്ഭവതഃ പ്രസാവദാ
യഥാ ഹി വത കദതയപലതൌ പ്രസാദഃ 10.67.45
ാണൻ ഉഷ്വയ അനിുദ്ധന നല്കി. നൃഗൻ എന്ന് വപരായ രാജാവ്
ബ്രാഹ്മണശാപത്താൽ ഭഗവാലെ ഉദയാനത്തിൽ ഓന്തായി വന്ന. ഭഗവാൻ
സ്പർശിച്ച് നൃഗന് വമാക്ഷം നല്കി. ബ്രഹ്മസവം അപഹരിയ്ക്കുലതന്ന് ഭഗവാൻ
എല്ലാവവരയം ഉപവദശിച്ച. െഭദ്രർ വൃന്ദാവനത്തിൽ വന്ന് വഗാപസ്ത്രീകവള
സാന്തവനിപ്പിയ്ക്കുന്ന. ഭഗവാലെ വവഷ്ം ലകെി താനാു് ് വാസുവദവലനന്നഹങ്കരിച്ച
ലപൌണ്ഡ്രകാസുരവന ഭഗവാൻ വധിയ്ക്കുന്ന. പിലന്ന അവദ്ദഹവത്ത സഹായിച്ച
കാശിരാജാവിവനയം മകൻ സുദക്ഷിണവനയം വധിച്ച. രാമായണത്തിവെ
ദവിവിദൻ എന്ന വപരായ വാനരൻ െഭദ്രവര അവമാനിച്ച് യദ്ധം ലചയ്തു് മരണം
പ്രാപിയ്ക്കുന്ന. ദുവരയാധനലെ മകൾ െക്ഷ്മ്ണ ഭഗവാലെ പുത്രൻ സാം ലന വപ്രമിച്ച.
സാം ൻ െക്ഷണവയ ലകാണ്ടവപാരാൻ ശ്രമിച്ചവപ്പാൾ ലകൌരവർ അവദ്ദഹലത്ത
തടങ്കെിൊക്കി. െഭദ്രർ ലചന്ന് സവ െം കാെിയവപ്പാൾ ലകൌരവർ െഭദ്രവര
സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

രാമ ! രാമാഖിൊധാര ! പ്രഭാവം ന വിദാമ വത

മൂഢാനാം നഃ കുബുദ്ധീനാം ക്ഷന്തമർഹസയതിക്രമം 10.68.44
സ്ഥിതുത്പത്തയപയയാനാം തവവമവകാ വഹതർന്നിരാശ്രയഃ
വൊകാൻ ക്രീഡനകാനീശ! ക്രീഡതവസ്ത വദന്തി ഹി 10.68.45
215
തവവമവ മൂർദ്ധ്ന്ീദമനന്ത ! െീെയാ
ഭൂമണ്ഡെം ിഭർഷ്ി സഹസ്രമൂർദ്ധൻ!
അവന്ത ച യഃ സവാത്മനി ുദ്ധവിശവഃ
വശവഷ്ഽദവിതീയഃ പരിശിഷ്യമാണഃ 10.68.46
വകാപവസ്തഽഖിെശിക്ഷാർേം ന വദവഷ്ാന്ന ച മത്സരാത്
ിഭ്രവതാ ഭഗവൻ! സത്തവം സ്ഥിതിപാെനതത്പരഃ 10.68.4
നമവസ്ത സർവ്വഭൂതാത്മൻ! സർവ്വശക്തിധരാവയയ!
വിശവകർമ്മൻ! നമവസ്തഽസ്തു തവാം വയം ശരണം ഗതാഃ 10.68.48
െക്ഷണവയ സാം ന് വിവാഹം കഴിച്ച ലകാടത്തു. നാരദൻ ഭവാലെ
പതിനാറായിരലത്ത്ടുണ് ഭാരയമാുലമാത്തുള്ള ദാമ്പതയം കാണാൻ ലചല്ലുന്ന. പിലന്ന
ഭഗവാലെ ദിനചരയയാു് ്. ഭഗവാൻ ബ്രാഹ്മമുഹൂർത്തത്തിലുണർന്ന് കദനന്ദിന
കൃതയങ്ങൾ ലചയ്തു് രാജസഭയിലെത്തും. ജരാസന്ധനാൽ തടവിൊക്കലപ്പെ
രാജാക്കന്മാർ തങ്ങലള വമാചിപ്പിയ്ക്കണലമന്നയാവശയം അറിയിക്കാനായി അയച്ച
ദൂതൻ രു ദിവസം ദവാരകയിലെ രാജസഭയിലെത്തി ഭഗവവന ഉണർത്തിച്ച.
ദൂതൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

കൃഷ്ണ ! കൃഷ്ണാപ്രവമയാത്മൻ ! പ്രപന്നഭയഭഞ്ജന !

വയം തവാം ശരണം യാവമാ ഭവഭീതാഃ പൃഥേിയഃ 10. 0.25

വൊവകാ വികർമ്മനിരതഃ കുശവെ പ്രമത്തഃ

കർമ്മണയയം തവദുദിവത ഭവദർച്ചവന വസവ
യസ്താവദസയ െവാനിഹ ജീവിതാശാം
സദയഃ ഛിനത്തയനിമിഷ്ായ നവമാഽസ്തു തകസ്മ 10. 0.26
വൊവക ഭവാൻ ജഗദിനഃ കെയാവതീർണ്ണഃ
സദ്രക്ഷണായ ഖെനിഗ്രഹണായ ചാനയഃ
കശ്ചിത് തവദീയമതിയാതി നിവദശമീശ!
കിം വാ ജനഃ സവകൃതമൃച്ഛതി തന്ന! വിദ്മഃ 10. 0.2
സവപ്നായിതം നൃപസുഖം പരതന്ത്രമീശ!
ശശവദ്ഭവയന മൃതവകന ധുരം വഹാമഃ
ഹിതവാ തദാത്മനി സുഖം തവദനീഹെഭയം
216
ക്ലിശയാമവഹഽതികൃപണാസ്തവ മയാവയഹ 10. 0.28(൩൧)
തവന്നാ ഭവാൻ പ്രണതവശാകഹരാങ്ഘ്രിയവഗ്മാ
ദ്ധാൻ വിയങ് ക്ഷവ മഗധാഹവയകർമ്മപാശാത്
വയാ ഭുഭുവജായതമതങ്ഗജവീരയവമവകാ
ിഭ്രദ് ുവരാധ ഭവവന മൃഗരാഡിവാവീഃ 10. 0.29
വയാ കവ തവയാ ദവിനവകൃതവ ഉദാത്തചക്ര!
ഭവനാ മൃവധ ഖലു ഭവന്തമനന്തവീരയം
ജിതവാ നൃവൊകനിരതം സകൃദൂഢദർവപ്പാ
യഷ്മത്പ്രജാ ുജതി വനാഽജിത ! തദ് വിവധഹി 10. 0.70
ആ സമയത്തു് നാരദൻ വന്ന യധിഷ്ഠിരവന രാജസൂയത്തിന്ന
സഹായിവയ്ക്കണലമന്ന് ഭഗവാവനാട് യധിഷ്ഠിരൻ അവപക്ഷിച്ചതായി അറിയിച്ച.
ഭഗവാൻ കുടം സവമതനായി ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥത്തിലെത്തി. ദിഗവിജയത്തിൽ
ജരാസന്ധവന വതാല്പിയ്ക്കാൻ പറ്റാത്തതിനാൽ അർജ്ജുനനനം ഭീമനലമാത്തു്
ഗിരിവ്രജത്തിലെത്തി. ദവന്ദവയദ്ധത്തിൽ ഭീമവസനൻ ജരാസന്ധവന വധിച്ച.
രാജാക്കന്മാവര വമാചിപ്പിച്ച. രാജാക്കന്മാർ സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നമവസ്ത വദവവദവവശ ! പ്രപന്നാർത്തിഹരാവയയ !

പ്രപന്നാൻ പാഹി നഃ കൃഷ്ണ! നിർവ്വിണ്ണാൻ വ ാരസംസൃവതഃ 10. 7.8
കനനം നാഥാനവസൂയാവമാ മാഗധം മധുസൂദന !
അനഗ്രവഹാ യദ്ഭവവതാ രാജ്ഞാം രാജയചുതിർവ്വിവഭാ! 10. 7.9
രാകജയശവരയമവദാന്നവദ്ധാ ന വശ്രവയാ വിന്ദവത നൃപഃ
തവന്മായാവമാഹിവതാഽനിതയാ മനയവത സമ്പവദാഽചൊഃ 10. 7.10
മൃഗതൃഷ്ണാം യഥാ ാൊ മനയന്ത ഉദകാശയം
ഏവം കവകാരികീം മായാമയക്താ വസ്തു ചക്ഷവത 10. 7.11
വയം പുരാ ശ്രീമദന നൈദൃ നൈവയാ
ജിഗീഷ്യാസയാ ഇതവരതരസ്പൃധഃ
ഘ്നന്തഃ പ്രജാഃ സവാ അതിനിർഘൃണാഃ പ്രവഭാ!
മൃതും പുരസ്തവാവിഗണയ്യയ ദുർമ്മദാഃ 10. 7.12

217
ത ഏവ കൃഷ്ണാദയ ഗഭീരരംഹസാ
ദുരന്തവീവരയണ വിചാെിതാഃ ശ്രിയഃ
കാവെന തനവാ ഭവവതാഽനകമ്പയാ
വിന നൈദർപ്പാശ്ചരലണൌ സ്മരാമ വത 10. 7.17
അവഥാ ന രാജയം മൃഗതൃഷ്ണിരൂപിതം
വദവഹന ശശവത് പതതാ ുജാം ഭുവാ
ഉപാസിതവയം സ്പൃഹയാമവഹ വിവഭാ!
ക്രിയാഫെം വപ്രതയ ച കർണ്ണവരാചനം 10. 7.14

തം നഃ സമാദിവശാപായം വയന വത ചരണാബ്ജവയാഃ

സ്മൃതിർയഥാ ന വിരവമദപി സംസരതാമിഹ 10. 7.15

കൃഷ്ണായ വാസുവദവായ ഹരവയ പരമാത്മവന

പ്രണതവക്ലശനാശായ വഗാവിന്ദായ നവമാ നമഃ 10. 7.16
ഭഗവാൻ അവർക്ക് നല്ല ഉപവദശങ്ങൾ ലകാടത്തു് അവരവുലട
രാജയങ്ങളിവെയ്ക്കുയച്ച. രാജസൂയത്തിൽ ആവരയാു് ് അഗ്രപൂജ ലചവയ്യണ്ടലതന്ന
ചർച്ചയിൽ സഹവദവൻ പറഞ്ഞ അഭിപ്രായം മാനിച്ച് യധിഷ്ഠിരൻ കൃഷ്ണന് അഗ്രജ
നടത്തി. ശിശുപാെൻ അതിൽ കുപിതനായി കൃഷ്ണലന അപെപിച്ച. ഭഗവാൻ
അവദ്ദഹത്തിന് ശ്രീചക്രത്താൽ വമാക്ഷം നല്കി. യാഗം കഴിഞ്ഞു്
ഐശവരയവത്താലടയിരിയ്ക്കുന്ന യധിഷ്ഠിരലനക്കണ്ട് അസൂയലപ്പെ ദുവരയാധനന്
പറ്റിയ അമളികൾ കണ്ട് എല്ലാവും ചിരിച്ച. ദുവരയാധനൻ നാണിച്ചിറങ്ങിവപ്പായി.
ഭഗവാവനാട് യദ്ധത്തിന വന്ന ശാെവനം ദന്തവക്ത്രനം വമാക്ഷം നല്കി. െഭദ്രൻ
തീർേയാത്രയ്ക്കിടയ്ക്കു് കനമിഷ്ത്തിലെത്തി. ഋഷ്ിമാവര ഉപദ്രവിച്ചിുന്ന ിെവെവന
വധിച്ച. തീർേയാത്ര കഴിഞ്ഞു് മടങ്ങിലയത്തിയവപ്പാൾ
മഹാഭാരതയദ്ധാവസാനം ഭീമനം ദുവരയാധനനം തമ്മിലുള്ള ഗദായദ്ധം
കാണാൻ വപായി. അവവര അതിൽ നിന്ന് പിൻവാങ്ങാൻ വപ്രരിപ്പിച്ച. പവക്ഷ
നടന്നില്ല. അവദ്ദഹം വീണ്ടം കനമിഷ്ത്തിൽ ഋഷ്ിസദനത്തിലെത്തി. പരീക്ഷിത്തു്
പറയന്ന.

സാ വാഗ് യയാ തസയ ഗുണാൻ ഗൃണീവത

കലരൌ ച തത്കർമ്മകലരൌ മനശ്ച
സ്മവരദ് വസന്തം സ്ഥിരജങ്ഗവമഷു
ശൃവണാതി തത്പുണയകഥാഃ സ കർണ്ണഃ 10.80.7
ശിരസ്തു തവസയാഭയെിങ്ഗമാനവമത്-
218
തവദവ യത് പശയതി തദ്ധി ചക്ഷുഃ
അങ്ഗാനി വിവഷ്ണാരഥ തജ്ജനാനാം
പാവദാദകം യാനി ഭജന്തി നിതയം 10.80.4
ഭഗവാലെ സുഹൃത്തു് കുവചെൻ ഭാരയയലട നിർബ്ബന്ധത്തിന് വഴങ്ങി ധനത്തിന്
വവണ്ടി ഭഗവാവന കാണാൻ വന്ന. ഭഗവാൻ അവദ്ദഹവത്ത സവീകരിച്ച് പഴയ
കഥകൾ പറഞ്ഞു. കുവചെൻ ഭഗവവാ പ്രകീർത്തിയ്ക്കുന്ന.

കിമസ്മാഭിരനിർവൃത്തം വദവവദവ ! ജഗദ്ഗുവരാ !

ഭവതാ സതയകാവമന വയഷ്ാം വാവസാ ഗുരാവഭൂത് 10.80.44
യസയ ഛവന്ദാമയം ബ്രഹ്മ വദഹ ആവപനം വിവഭാ!
വശ്രയസാം തസയ ഗുുഷു വാവസാതയന്തവിഡം നം 10.80.45
കുവചെവന ഭഗവാൻ ധനം നല്കാലത പറഞ്ഞയച്ച. പവക്ഷ തിരിച്ച്
സവഗൃഹത്തിലെത്തിയ കുവചെൻ അപൂർവ്വമായ െക്ഷ്മ്ീവിൊസമാണവിലട കണ്ടത്.
കുവചെൻ ഭഗവാവനാട് പ്രാർേിയ്ക്കുന്ന.

തകസയവ വമ ലസൌഹൃദസഖയകമത്രീ
ദാസയം പുനർജ്ജന്മനി ജന്മനി സയാൽ
മഹാനഭാവവന ഗുണാെവയന
വിഷ്ജ്ജതസ്തത്പുുഷ്പ്രസങ്ഗഃ 10.81.76
ഭഗവാലെ നിർവദ്ദശപ്രകാരം യാദവർ രു സൂരയഗ്രഹണസമയത്തു്
സമന്തപഞ്ചകത്തിലെത്തി. ഭാരതത്തിലെ പെ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്നം അവിലട
ആളകൾ വന്നിുന്ന. അവർ പരസ്പരം ന്ധം പുതക്കി. ുഗ്മിണി മുതൊയ
ഭഗവത്പത്ന്ിമാർ അവുലട വിവാഹത്തിലെ കഥ പരസ്പരം പറഞ്ഞു. ഭഗവാവന
കാണാൻ അവിലട ഋഷ്ിമാർ വന്ന.

യന്മായയാ തത്തവവിദുത്തമാ വയം

വിവമാഹിതാ വിശവസൃജാമധീശവരാഃ
യദീശിതവയായതി ഗൂഢ ഈഹയാ
അവഹാ വിചിത്രം ഭഗവദവിവച നൈിതം 10.84.16
അനീഹ ഏതദ് ഹുകധക ആത്മനാ
സൃജതയവതയത്തി ന ധയവത യഥാ
ലഭൌകമർഹി ഭൂമിർ ഹുനാമരൂപിണീ
219
അവഹാ വിഭൂമ്നശ്ചരിതം വിഡം നം 10.84.1
അഥാപി കാവെ സവജനാഭിഗുതവയ
ിഭർഷ്ി സത്തവം ഖെനിഗ്രഹായ ച
സവെീെയാ വവദപഥം സനാതനം
വർണ്ണാശ്രമാത്മാ പുുഷ്ഃ പവരാ ഭവാൻ 10.84.18
ബ്രഹ്മ വത ഹൃദയം ശുക്ലം തപഃസവാദ്ധയായസംയകമഃ
യവത്രാപെബ്ധം സദ് വയക്തമവയക്തം ച തതഃ പരം 10.84.19

തസ്മാദ് ബ്രഹ്മകുെം ബ്രഹ്മൻ! ശാസ്ത്രവയാവനസ്തവമാത്മനഃ

സഭാജയസി സദ്ധാമ തദ് ബ്രഹ്മണയാഗ്രണീർഭവാൻ! 10.84.20

അദയ വനാ ജന്മസാഫെയം വിദയായാസ്തപവസാ ദൃശഃ

തവയാ സങ്ഗമയ സദ്ഗതയാ യദന്തഃ വശ്രയസാം പരഃ 10.84.21

നമസ്തകസ്മ ഭഗവവത കൃഷ്ണായാകുണ്ഠവമധവസ

സവവയാഗമായയാച്ഛന്നമഹിവമ്ന പരമാത്മവന 10.84.22
ന യം വിദന്തയമീ ഭൂപാ ഏകാരാമാശ്ച വൃഷ്ണയഃ
മായാജവനികാച്ഛന്നമാത്മാനം കാെമീശവരം 10.84.27
യഥാ ശയാനഃ പുുഷ് ആത്മാനം ഗുണതത്തവദൃക്
നാമമാവത്രന്ദ്രിയാഭാതം ന വവദ രഹിതം പരം 10.84.24
ഏവം തവാ നാമമാവത്രഷു വിഷ്വയഷ്വിന്ദ്രിവയഹയാ
മായയാ വിഭ്രമച്ചിവത്താ ന വവദ സ്മൃതുപപ്ലവാൽ 10.84.25
തസയാദയ വത ദദൃശിമാങ്ഘ്രിമല ൌ മർഷ്-
തീർോസ്പദം ഹൃദി കൃതം സുവിപകവവയാകഗഃ
ഉത്സിക്തഭക്തുപഹതാശയജീവവകാശാ
ആപുർഭവദ്ഗതിമവഥാഽനഗൃഹാണ ഭക്താൻ 10.84.26
യധിഷ്ഠിരൻ അവിലടവച്ച് രു യജ്ഞം നടത്തി. എല്ലാവും സവവഗഹങ്ങളിവെയ്ക്കു്
മടങ്ങി. വസുവദവർ നാരദവനാട് ആത്മജ്ഞാനം അവപക്ഷിയ്ക്കുന്ന. നാരദലെ
നിർവദ്ദശപ്രകാരം കൃഷ്ണൻ അത നൾകുന്ന. ഭഗവാൻ വദവകിയലട
220
അവപക്ഷപ്രകാരം കംസൻ വധിച്ച പുത്രന്മാവര അവർക്ക് കാണിച്ച ലകാടക്കന്ന.
അതിനവവണ്ടി സുതെത്തിൽ വപായവപ്പാൾ മഹാ െി ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നവമാഽനന്തായ ൃഹഹവത നമഃ കൃഷ്ണായ വവധവസ

സാങ്ഖയവയാഗവിതാനായ ബ്രഹ്മവണ പരമാത്മവന 10.85.79
ദർശനം വാം ഹി ഭൂതാനാം ദുഷ്പ്രാപം ചാപയദുർല്ലഭം
രജസ്തമഃസവഭാവാനാം യന്നഃ പ്രാലതൌ യദൃച്ഛയാ 10.85.40
കദതയദാനവഗന്ധർവ്വാഃ സിദ്ധവിദയാേചാരണാഃ
യക്ഷരക്ഷഃപിശാചാശ്ച ഭൂതപ്രമഥനായകാഃ 10.85.41
വിശുദ്ധസത്തവധാമ്നയദ്ധാ തവയി ശാസ്ത്രശരീരിണി
നിതയം നി ദ്ധകവരാവസ്ത വയം ചാവനയ ച താദൃശാഃ 10.85.42
വകചവനാദ് ദ്ധകവവരണ ഭക്തയാ വകചന കാമതഃ
ന തഥാ സത്തവസംരബ്ധാഃ സന്നികൃ നൈാഃ സുരാദയഃ 10.85.47
ഇദമിേമിതി പ്രായസ്തവ വയാവഗശവവരശവര!
ന വിദന്തയപി വയാവഗശാ വയാഗമായാം കുവതാ വ!യം 10.85.44
തന്നഃ പ്രസീദ നിരവപക്ഷവിമൃഗയയഷ്മത്-
പാദാരവിന്ദധിഷ്ണാനയഗൃഹാന്ധകൂപാൽ
നിഷ്ക്രമയ വിശവശരണാങ്ഘ്രുപെബ്ധവൃത്തിഃ
ശാവന്താ യകഥക ഉത സർവ്വസകഖശ്ചരാമി 10.85.45
ശാദ്ധയസ്മാനീശിതവവയശ! നിഷ്പാപാൻകുു നഃ പ്രവഭാ!
പുമാൻ യച്ഛ്രദ്ധയാഽഽതിഷ്ഠംവശ്ചാദനായാവിമുചയവത 10.85.46
അർജ്ജുനൻ തീർേയാത്രാസമയത്തു് ഭഗവാലെ വസാദരി സുഭദ്രവയ കാു് ന്ന.
വിവാഹം കഴിയ്ക്കുന്ന. ഭഗവാൻ ബ്രാഹ്മണവശ്രഷ്ഠനായ ശ്രുതവദവനം
രാജവരയനായ ഹുൊശവവനയം അനഗ്രഹിയ്ക്കാൻ അവുലട ഭവനങ്ങളിൽ
വപാകുന്ന. ഹുൊശവൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

ഭവാൻ ഹി സർവ്വഭൂതാനാമാത്മാ സാക്ഷീ സവദൃഗ് വിവഭാ!

അഥ നസ്തവത് പദാംവഭാദം സ്മരതാം ദർശനം ഗതഃ 10.86.71

221
സവവചസ്തദൃതം കർത്തുമസ്മദ് ദൃവഗാചവരാ ഭവാൻ
യദാകേകാന്തഭക്താൻ വമ നാനന്തഃ ശ്രീരജഃ പ്രിയഃ 10.86.72
വകാ ന തവച്ചരണാംവഭാജവമവംവിദ് വിസൃവജത്പുമാൻ
നിഷ്കിഞ്ചനാനാം ശാന്താനാം മുനീനാം യസ്തവമാത്മദഃ 10.86.77
വയാഽവതീരയ യവദാർവ്വംവശ നൃണാം സംസരതാമിഹ
യവശാ വിവതവന തച്ഛാകന്തയ കത്രവൊകയവൃജിനാപഹം 10.86.74
നമസ്തുഭയം ഭഗവവത കൃഷ്ണായാകുണ്ഠവമധവസ
നാരായണായ ഋഷ്വയ സുശാന്തം തപ ഈയവഷ് 10.86.75
ദിനാനി കതിചിദ്ഭൂമൻ ! ഗൃഹാൻ വനാ നിവസ ദവികജഃ
സവമതഃ പാദരജസാ പുനീഹീദം നിവമഃ കുെം 10.86.76
ശ്രുതവദവൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.
നാദയ വനാ ദർശനം പ്രാതഃ പരം പരമപൂുഷ്ഃ
യർഹീദം ശക്തിഭിഃ സൃ നൈവാ പ്രവിവ നൈാ ഹയാത്മസത്തയാ 10.86.44
യഥാ ശയാനഃ പുുവഷ്ാ മനകസവാത്മമായയാ
സൃ നൈവാ വൊകം പരം സവാപ്നമനവിശയാവഭാസവത 10.86.45
ശൃണവതാം ഗദതാം ശശവദർച്ചതാം തവാഭിവന്ദതാം
നൃണാം സംവദതാമന്തർഹൃദി ഭാസയമൊത്മനാം 10.86.46
ഹൃദിവസ്ഥാഽപയതിദൂരസ്ഥഃ കർമ്മവിക്ഷിതവചതസാം
ആത്മശക്തിഭിരഗ്രാവഹയാഽപയന്തുപവപതഗുണാത്മനാം 10.86.4
നവമാഽസ്തു വതഽധയാത്മവിദാം പരാത്മവന
അനാത്മവന സവാത്മവിഭക്തമൃതയവവ
സകാരണാകാരണെിങ്ഗമീയവഷ്
സവമായയാസംവൃതുദ്ധദൃ നൈവയ 10.86.48
സ തവം ശാധി സവഭൃതയാൻ നഃ കിം വദവ ! കരവാമവഹ
ഏതദവന്താ നൃണാം വക്ലവശാ യദ്ഭവാനക്ഷിവഗാചരഃ 10.86.49
222
വശ്രാത്രാദികൾക്കം ബുദ്ധിയ്ക്കും അതീതമായ ബ്രഹ്മവത്തപ്പറ്റി വവദങ്ങൾക്ക് എന്ത്
പറയാൻ പറ്റുലമന്ന് പരീക്ഷിത്തു് വചാദിച്ചവപ്പാൾ വവദങ്ങൾ ഭഗവാവനാട്
പറഞ്ഞകാരയം സനന്ദനൻ പറഞ്ഞത് ശ്രീശുകൻ പറയന്ന.

ജയ ജയ ജഹയജാമജിത! വദാഷ്ഗൃഭീതഗുണാം
തവമസി യദാത്മനാ സമവുദ്ധസമസ്തഭഗഃ
അഗജഗവദാകസാമഖിെശക്തയവവ ാധക! വത
കവചിദജയാഽഽത്മനാ ച ചരവതാഽനചവരന്നിഗമഃ 10.8 .14
ൃഹഹദുപെബ്ധവമതദവയന്തയവവശഷ്തയാ
യത ഉദയാസ്തമലയൌ വികൃവതർമ്മൃദി വാവികൃതാൽ
അത ഋഷ്വയാ ദധുസ്തവയി മവനാവചനാചരിതം
കഥമയഥാ ഭവന്തി ഭുവി ദത്തപദാനി നൃണാം 10.8 .15
ഇതി തവ സൂരയസ്ത്രയധിപവതഽഖിെവൊകമെ-
ക്ഷപണകഥാമൃതാബ്ധിമവഗാഹയ തപാംസി ജഹുഃ
കിമുത പുനഃ സവധാമവിധുതാശയകാെഗുണാഃ
പരമ! ഭജന്തി വയ പദമജസ്രസുഖാനഭവം 10.8 .16((൩൨)
ദൃതയ ഇവ ശവസന്തയസുഭൃവതാ യദി വതഽനവിധാ
മഹദഹമാദവയാഽണ്ഡമസൃജൻ യദനഗ്രഹതഃ
പുുഷ്വിവധാഽനവവയാഽത്ര ചരവമാഽന്നമയാദിഷു യഃ
സദസതഃ പരം തവമഥ യവദഷ്വവവശഷ്മൃതം 10.8 .1

ഉദരമുപാസവത യ ഋഷ്ിവർത്മസു കൂർപ്പദൃശഃ

പരിസരപദ്ധതിം ഹൃദയമാുണവയാ ദഹരം
തത ഉദഗാദനന്ത! തവ ധാമ ശിരഃ പരമം
പുനരിഹ യത് സവമതയ ന പതന്തി കൃതാന്തമുവഖ 10.8 .18
സവകൃതവിചിത്രവയാനിഷു വിശന്നിവ വഹതതയാ
തരതമതശ്ചകാസയനെവത് സവകൃതാനകൃതിഃ
അഥ വിതഥാസവമൂഷ്വവിതഥം തവ ധാമ സമം
വിരജധിവയാഽനവയന്തയഭിവിപണയവഏകരസം 10.8 .19

223
സവകൃതപുവരഷ്വമീഷ്വ ഹിരന്തരസംവരണം
തവ പുുഷ്ം വദന്തയഖിെശക്തിൃവതാഽമ്ശകൃതം
ഇതി നൃഗതിം വിവിചയ കവവയാ നിഗമാവപനം
ഭവത ഉപാസവതഽങ്ഘ്രിമഭവം ഭുവി വിശവസിതാഃ 10.8 .20
ദുരവഗമാത്മതത്തവനിഗമായ തവാത്തതവനാ-
ശ്ചരിതമഹാമൃതാബ്ധിപരിവർത്തപരിശ്രമണാഃ
ന പരിെഷ്ന്തി വകചിദപവർഗമപീശവര! വത
ചരണസവരാജഹംസകുെസങ്ഗവിസൃ നൈഗൃഹാഃ 10.8 .21

തവദനപഥം കുൊയമിദമാത്മസുഹൃത്പ്രിയവ-
ച്ചരതി തവഥാന്മുവഖ തവയി ഹിവത പ്രിയ ആത്മനി ച
ന ത രമന്തയവഹാ അസദുപാസനയാഽഽത്മഹവനാ
യദനശയാ ഭ്രമന്തുുഭവയ കുശരീരഭൃതഃ 10.8 .22
നിഭൃതമുന്മവനാഽക്ഷദൃഢവയാഗയവജാ ഹൃദി യ-
ന്മുനയ ഉപാസവത തദരവയാഽപി യയഃ സ്മരണാൽ
സ്ത്രിയ ഉരവഗന്ദ്രവഭാഗഭുജദണ്ഡവിഷ്ക്തധിവയാ
വയമപി വത സമാഃ സമദൃവശാഽങ്ഘ്രിസവരാജസുധാഃ 10.8 .27
ക ഇഹ ന വവദ താവരജന്മെവയാഽഗ്രസരം
യത ഉദഗാദൃഷ്ിർയമന വദവഗണാ ഉഭവയ
തർഹി ന സന്ന ചാസദുഭയം ന ച കാെജവഃ
കിമപി ന തത്ര ശാസ്ത്രമവകൃഷ്യ ശയീത യദാ 10.8 .24
ജനിമസതഃ സവതാ മൃതിമുതാത്മനി വയ ച ഭിദാം
വിപണമൃതം സ്മരന്തുപദിശന്തി ത ആുപികതഃ
ത്രിഗുണമയഃ പുമാനിതി ഭിദാ യദവ ാധകൃതാ
തവയി ന തതഃ പരത്ര സ ഭവവദവവ ാധരവസ 10.8 .25
സദിവ മനസ്ത്രിവൃത്തവയി വിഭാതയസദാമനജാൽ
സദഭിമൃശന്തയവശഷ്മിദമാത്മതയാഽഽത്മവിദഃ
ന ഹി വികൃതിം തയജന്തി കനകസയ തദാത്മതയാ
സവകൃതമനപ്രവി നൈമിദമാത്മതയാവസിതം 10.8 .26

224
തവ പരി വയ ചരന്തയഖിെസത്തവനിവകതതയാ
ത ഉത പദാക്രമന്തയവിഗണയ്യയ ശിവരാ നിരൃവതഃ
പരിവയവസ പശൂനിവ ഗിരാ വിബുധാനപി താം-
സ്തവയി കൃതലസൌഹൃദാഃ ഖലു പുനന്തി ന വയ വിമുഖാഃ 10.8 .2

തവമകരണഃ സവരാഡഖിെകാരകശക്തിധര-
സ്തവ െിമുദവഹന്തി സമദന്തയജയാനിമിഷ്ാഃ
വർഷ്ഭുവജാഽഖിെക്ഷിതിപവതരിവ വിശവസൃവജാ
വിദധതി യത്ര വയ തവധികൃതാ ഭവതശ്ചകിതാഃ 10.8 .28
സ്ഥിരചരജാതയഃ സുരജവയാേനിമിത്തയവജാ
വിഹര ഉദീക്ഷയാ യദി പരസയ വിമുക്ത! തതഃ
ന ഹി പരമസയ കശ്ചിദപവരാ ന പരശ്ച ഭവവദ്
വിയത ഇവാപദസയ തവ ശൂനയതൊം ദധതഃ 10.8 .29
അപരിമിതാ ധ്രുവാസ്തനഭൃവതാ യദി സർവ്വഗതാ-
സ്തർഹി ന ശസയവതതി നിയവമാ ധ്രുവ! വനതരഥാ
അജനി ച യന്മയം തദവിമുചയ നിയന്തയ ഭവവത്
സമമനജാനതാം യദമതം മതദു നൈതയാ 10.8 .70
ന ടത ഉദ്ഭവഃ പ്രകൃതിപുുഷ്വയാരജവയാ-
ുഭയയജാ ഭവന്തയസുഭൃവതാ ജെബുദ്ബുദവത്
തവയി ഇവമ തവതാ വിവിധനാമഗുകണഃ പരവമ
സരിത ഇവാർണ്ണവവ മധുനി െിെുരവശഷ്രസാഃ 10.8 .71
നൃഷു തവ മായയാ ഭ്രമമമീഷ്വവഗതയ ഭൃശം
തവയി സുധിവയാഽഭവവ ദധതി ഭാവമനപ്രഭവം
കഥമനവർത്തതാം ഭവഭയം തവ യദ്ുകുടിഃ
സൃജതി മുഹുസ്ത്രിവണമിരഭവച്ഛരവണഷു ഭയം 10.8 .72
വിജിതഹഷ്ീകവായഭിരദാന്തമനസ്തുരഗം
യ ഇഹ യതന്തി യന്തമതിവൊെമുപായഖിദഃ
വയസനശതാനവിതാഃ സമവഹായ ഗുവരാശ്ചരണം
വണിജ ഇവാജ! സന്തയകൃതകർണ്ണധരാ ജെലധൌ 10.8 .77

225
സവജനസുതാത്മദാരധനധാമധരാസുരകഥ-
സ്തവയി സതി കിം നൃണാം ശ്രയത ആത്മനി സർവ്വരവസ
ഇതി സദജാനതാം മിഥുനവതാ രതവയ ചരതാം
സുഖയതി വകാ നവിഹ സവവിഹവത സവനിരസ്തഭവഗ 10.8 .74

ഭുവി പുുപുണയതീർേസദനാനയൃഷ്വയാ വിമദാ-

സ്ത ഉത ഭവത്പദാംബുജഹൃവദാഽ ഭിദങ്ഘ്രിജൊഃ
ദധതി സകൃന്മനസ്തവയി യ ആത്മനി നിതയസുവഖ
ന പുനുപാസവത പുുഷ്സാരഹരാവസഥാൻ 10.8 .75
സത ഇദമുേിതം സദിതി വചന്നന തർക്കഹതം
വയഭിചരതി കവ കവ ച മൃഷ്ാ ന തവഥാഭയയൿ
വയവഹൃതവയ വികല്പ ഇഷ്ിവതാഽന്ധപരമ്പരയാ
ഭ്രമയതി ഭാരതീ ത ഉുവൃത്തിഭിുക്ഥജഡാൻ 10.8 .76
ന യദിദമഗ്ര ആസ ന ഭവിഷ്യദവതാ നിധനാ-
ദനമിതമന്തരാ തവയി വിഭാതി മൃകഷ്കരവസ
അത ഉപമീയവത ദ്രവിണജാതിവികല്പപകഥർ-
വ്വിതഥമവനാവിൊസമൃതമിതയവയന്തയബുധാഃ 10.8 .7
സ യദജയാ തവജാമനശയീത ഗുണാംശ്ച ജുഷ്ൻ
ഭജതി സരൂപതാം തദന മൃതുമവപതഭഗഃ
തവമുത ജഹാസി താമഹിരിവ തവചമാത്തഭവഗാ
മഹസി മഹീയവസഽ നൈഗുണിവതഽപരിവമയഭഗഃ 10.8 .78
യദി ന സമുദ്ധരന്തി യതവയാ ഹൃദി കാമജടാ
ദുരധിഗവമാഽസതാം ഹൃദി ഗവതാഽസ്മൃതകണ്ഠമണിഃ
അസുതൃപവയാഗിനാമുഭയവതാഽപയസുഖം ഭഗവ-
ന്നനപഗതാന്തകാദനധിരൂഢപദാദ് ഭവതഃ 10.8 .79

തവദവഗമീ ന വവത്തി ഭവദുേശുഭാശുഭവയാർ-

ഗ്ഗുണവിഗുണാനവയാംസ്തർഹി വദഹഭൃതാം ച ഗിരഃ
അനയഗമനവഹം സഗുണ ! ഗീതപരമ്പരയാ
ശ്രവണഭൃവതാ യതസ്തവമപവർഗഗതിർമ്മനകജഃ 10.8 .40

226
ദുപതയ ഏവ വത ന യയരന്തമനന്തതയാ
തവമപി യദന്തരാണ്ഡനിചയാ നന സാവരണാഃ
ഖ ഇവ രജാംസി വാന്തി വയസാ സഹ യച്ഛ്രുതയ-
സ്തവയി ഹി ഫെന്തയതന്നിരസവനന ഭവന്നിധനാഃ 10.8 .41
മഹാവിഷ്ണു വയാഗയരായ ഭക്തർവക്ക വരം നൾകൂ. അല്ലാലത വരം ലകാടത്തു്
അ ദ്ധം പറ്റിയ പരവമശവരലെ കഥ പറയന്ന. ത്രിമൂർത്തികളിൽ
സാത്തവതഭാവം ഭഗവാനാലണന്ന് ഭൃഗുമഹർഷ്ിയലട കഥ പറഞ്ഞു്
സമർേിയ്ക്കുന്ന. പുത്രന്മാർ മരിച്ച് ദവാരകയിൽ വന്ന വിെപിച്ച രു ബ്രാഹ്മണവനാട്
അടത്തുണ്ടാകുന്ന സന്തതിവയ രക്ഷിയ്ക്കാലമവന്നറ്റു് വതാറ്റ അർജ്ജുനവന ഭഗവാൻ
കവകുണ്ഠത്തിലെത്തിയ്ക്കുന്ന.

തതഃ പ്രവി നൈഃ സെിെം നഭസവതാ

െീയകസജദ്ൃഹഹദൂർമ്മിഭൂഷ്ണം
തത്രാത്ഭുതം കവ ഭവനം ദുമത്തമം
ഭ്രാജന്മണിസ്തംഭസഹസ്രവശാഭിതം 10.89.57
തസ്മിൻ മഹാഭീമമനന്തമത്ഭുതം
സഹസ്രമൂർദ്ധനയഫണാമണിദുഭിഃ
വിഭ്രാജമാനം ദവിഗുവണാല്ബവണക്ഷണം
സിതാചൊഭം ശിതികണ്ഠജിഹവം 10.89.54
ദദർശ തദ്വഭാഗസുഖാസനം വിഭും
മഹാനഭാവം പുുവഷ്ാത്തവമാത്തമം
സാന്ദ്രാംബുദാഭം സുപിശങ്ഗവാസസം
പ്രസന്നവക്ത്രം ുചിരായവതക്ഷണം 10.89.55
മഹാമണിവ്രാതകിരീടകുണ്ഡെ-
പ്രഭാപരിക്ഷിതസഹസ്രകുന്തളം
പ്രെം ചാർവ്വ നൈഭുജം സലകൌസ്തുഭം
ശ്രീവത്സെക്ഷ്മ്ം വനമാെയാ വൃതം 10.89.56
സുനന്ദനന്ദപ്രമുകഖഃ സവപാർഷ്കദ-
ശ്ചക്രാദിഭിർമ്മൂർത്തിധകരർന്നിജായകധഃ
പു നൈയാ ശ്രിയാ കീർത്തയജയാഖിെർദ്ധിഭിർ-
നിവഷ്വയമാണം പരവമഷ്ഠിനാം പതിം 10.89.5
227
ഭഗവാലെ പത്ന്ിമാർ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

കുരരി ! വിെപസി തവം വീതനിദ്രാ ന വശവഷ്

സവപിതി ജഗതി രാത്രയാമീശവവരാ ഗുതവ ാധഃ
വയമിവ സഖി ! കച്ചിദ് ഗാഢനിർഭിന്നവചതാ
നളിനനയനഹാവസാദാരെീവെക്ഷിവതന 10.90.15
വനവത്ര നിമീെയസി നക്തമദൃ നൈ ന്ധ-
സ്തവം വരാരവീഷ്ി കുണം ത ചക്രവാകി!
ദാസയം ഗതാ വയമിവാചുതപാദജു നൈം
കിം വാ സ്രജം സ്പൃഹയവസ ക വരണ വവാഢും 10.90.16

വഭാ വഭാഃ ! സദാ നി നൈനവസ ഉദനവ-

ന്നെബ്ധനിവദ്രാഽധിഗതപ്രജാഗരഃ
കിം വാ മുകുന്ദാപഹൃതാത്മൊഞ്ഛനഃ
പ്രാതാം ദശാം തവം ച ഗവതാ ദുരതയയാം 10.90.1
തവം യക്ഷ്മ്ണാ െവതാസി ഗൃഹീത ഇവന്ദാ!
ക്ഷീണസ്തവമാ ന നിജദീധിതി!ഭിഃ ക്ഷിവണാഷ്ി
കച്ചിന്മുകുന്ദഗദിതാനി യഥാ വയം തവം
വിസ്മൃതയ വഭാഃ സ്ഥഗിതഗീുപെക്ഷയവസ നഃ 10.90.18
കിന്തവാചരിതമസ്മാഭിർമ്മെയാനിെ! വതഽപ്രിയം
വഗാവിന്ദാപാങ്ഗനിർഭിവന്ന ഹൃദീരയസി നഃ സ്മരം 10.90.19
വമ ! ശ്രീമംസ്തവമസി ദയിവതാ യാദവവന്ദ്രസയ നൂനം
ശ്രീവത്സാങ്ഗം വയമിവ ഭവാൻ ധയായതി വപ്രമ ദ്ധഃ
അതുത്കണ്ഠഃ ശ ളഹൃദവയാഽസ്മദവിവധാ ാഷ്പധാരാഃ
സ്മൃതവാ സ്മൃതവാ വിസൃജസി മുഹുർദുഃഖദസ്തത്പ്രസങ്ഗഃ 10.90.20
പ്രിയരാവപദാനി ഭാഷ്വസ
മൃതസഞ്ജീവികയാനയാ ഗിരാ
കരവാണി കിമദയ വത പ്രിയം
വദ വമ വെ്ഗിതകണ്ഠ! വകാകിെ! 10.90.21
228
ന ചെസി ന വദസുദാരബുവദ്ധ!
ക്ഷിതിധര! ചിന്തയവസ മഹാന്തമർേം
അപി ത വസുവദവനന്ദനാങ്ഘ്രിം
വയമിവ കാമയവസ സ്തകനർവ്വിധർത്തും 10.90.22

ശുഷ്യദ്ധ്രദാഃ കർശിതാ ത സിന്ധപത്ന്യഃ

സമ്പ്രതയപാസ്തകമെശ്രിയ ഇ നൈഭർത്തുഃ
യദവദ് വയം മധുപവതഃ പ്രണയാവവൊക-
മപ്രാപയ മു നൈഹൃദയാഃ പുുകർശിതാഃ സ്മഃ 10.90.27
ഹംസ! സവാഗതമാസയതാം പി പവയാ
ബ്രൂഹയങ്ഗ! ലശൌവരഃ കഥാം
ദൂതം തവാം ന വിദാമ കച്ചിദജിതഃ
സവസ്തയാസ്ത ഉക്തം പുരാ
കിം വാ നശ്ചെലസൌഹൃദഃ സ്മരതി തം
കസ്മാദ്ഭജാവമാ വയം
ലക്ഷൌദ്രാൊപയ കാമദം ശ്രിയമൃവത
കസകവകനിഷ്ഠാസ്ത്രിയാം 10.90.24
ഭഗവാലെ വംശവൃദ്ധി സൂചിപ്പിച്ച് ദശമസ്ക്കന്ധം സമാപിയ്ക്കുന്ന.

തീർേം ചവക്ര നൃവപാനം യദജനി യദുഷു

സവഃസരിത്പാദലശൌചം
വിദവിട്േിോഃ സവരൂപം യയരജിതപരാ
ശ്രീർയദർവേഽനയയത്ന്ഃ
യന്നാമാമങ്ഗളഘ്നം ശ്രുതമഥ ഗദിതം
യത്കൃവതാ വഗാത്രധർമ്മഃ
കൃഷ്ണകസയതന്ന ചിത്രം ക്ഷിതിഭരഹരണം
കാെചക്രായധസയ 10.90.4
ജയതി ജനനിവാവസാ വദവകീജന്മവാവദാ
യദുവരപരിഷ്കത്സവർവദ്ദാർഭിരസയന്നധർമ്മം
സ്ഥിരചരവൃജിനഘ്നഃ സുസ്മിതശ്രീമുവഖന
വ്രജപുരവനിതാനാം വർദ്ധയൻ കാമവദവം 10.90.48
229
ഇേം പരസയ നിജവർത്മരിരക്ഷയാഽഽത്ത-
െീൊതവനാസ്തദനരൂപവിഡം നാനി
കർമ്മാണി കർമ്മകഷ്ണാനി യദൂത്തമസയ
ശ്രൂയാദമുഷ്യ പദവയാരനവൃത്തിമിച്ഛൻ 10.90.49
മർത്തയസ്തയാനസവവമധിതയാ മുകുന്ദ-
ശ്രീമത്കഥാശ്രവണകീർത്തനചിന്തകയതി
തദ്ധാമ ദുസ്തരകൃതാന്തജവാപവർഗം
ഗ്രാമാദ് വനം ക്ഷിതിഭുവജാഽപി യയർയദർോഃ 10.90.50
മുനികവള അവവഹളിച്ചതിനാൽ യദുവംശനാശം വരവെ എന്ന് അവർ ശപിയ്ക്കുന്ന.
ദുഃഖിതനായ വസുവദവർ നാരദവനാട് ദുഃഖശാന്തിമാർഗങ്ങൾ അവപക്ഷിയ്ക്കുന്ന.
നാരദൻ നവവയാഗികളലട കഥ പറഞ്ഞു ലകാടക്കന്ന. കവി ഭയം വപാകാൻ
അച്ചതവന വസവിയ്ക്കണലമന്ന്, ഹരി അഹംഭാവം വപാകണലമന്നം അന്തരിക്ഷൻ
മായയലട സവഭാവവം, ഭഗവൽകഥ വകൾക്കക, പറയക, ധയാനിയ്ക്കുക ഇവ
വവണലമന്ന് പ്രബുദ്ധനം ആത്മാവിലെ സവഭാവം പിപ്പൊയനനം
കർമ്മാകർമ്മവികർമ്മങ്ങവള ആവിർവഹാത്രനം ഭഗവാലെ െീെകൾ ദ്രുമിളനം
തത്തവങ്ങവള ദുർവയാഖയാനം ലചയ്യുലതന്ന് ചമസനം കെികാെത്തു്
ഭഗവത്സങ്കീർത്തനം വവണലമന്ന് കരഭാജനനം ജനകവന ഉപവദശിച്ചതായി
പറഞ്ഞു. കരഭാജനൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നമവസ്ത വാസുവദവായ നമഃ സങ്കർഷ്ണായ ച

പ്രദുമ്നായാനിുദ്ധായ തഭയം ഭഗവവത നമഃ 11.5.29
നാരായണായ ഋഷ്വയ പുുഷ്ായ മഹാത്മവന
വിവശവശവരായ വിശവായ സർവ്വഭൂതാത്മവന നമഃ 11.5.70

വധയയം സദാ പരിഭവഘ്നമഭീ നൈവദാഹം

തീർോസ്പദം ശിവവിരിഞ്ചനതം ശരണയം
ഭൃതയാർത്തിഹം പ്രണതപാെ ഭവാബ്ധിവപാതം
വവന്ദ മഹാപുുഷ് വത ചരണാരവിന്ദം 11.5.77
തയക്തവാ സുദുസ്തയജസുവരപ്സിതരാജയെക്ഷ്മ്ീം
ധർമ്മിഷ്ഠ ആരയവചസാ യദഗാദരണയം
മായാമൃഗം ദയിതവയപ്സിതമനവധാവദ്
വവന്ദ മഹാപുുഷ് വത ചരണാരവിന്ദം 11.5.74
230
ബ്രഹ്മാവ് ഋഷ്ിമാവരാടം വദവന്മാവരാടം കൂടി ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

നതാഃ സ്മ വത നാഥ ! പദാരവിന്ദം

ബുദ്ധീന്ദ്രിയപ്രാണമവനാവവചാഭിഃ
യച്ചിന്തയവതഽന്തർഹൃദി ഭാവയകക്തർ-
മുമുക്ഷുഭിഃ കർമ്മമവയാുപാശാൽ 11.6.
തവം മായയാ ത്രിഗുണയാഽഽത്മനി ദുർവ്വിഭാവയം
വയക്തം സൃജസയവസി ലുമ്പസി തദ്ഗുണസ്ഥഃ
കനകതർഭവാനജിത! കർമ്മഭിരജയവത കവ
യത് വസവ സുവഖഽവയവഹിവതഽഭിരവതാഽനവദയഃ 11.6.8(൩൩)

ശുദ്ധിർന്നൃണാം ന ത തവഥഡയ! ദുരാശയാനാം

വിദയാശ്രുതാദ്ധയയനദാനതപഃക്രിയാഭിഃ
സത്തവാത്മനാമൃഷ്ഭ! വത യശസി പ്രവൃദ്ധ-
സച്ഛ്രദ്ധയാ ശ്രവണസംഭൃതയാ യഥാ സയാൽ 11.6.9

സയാന്നസ്തവാങ്ഘ്രിരശുഭാശയധൂമവകതഃ
വക്ഷമായ വയാ മുനിഭിരാർദ്രഹൃവദാഹയമാനഃ
യഃ സാതവകതഃ സമവിഭൂതയ ആത്മവദ്ഭിർ-
വൂവഹഽർച്ചിതഃ സവനശഃ സവരതിക്രമായ 11.6.10
യശ്ചിന്തയവത പ്രയതപാണിഭിരധവരാലനൌ
ത്രയ്യയാ നിുക്തവിധിവനശ! ഹവിർഗൃഹീതവാ
അദ്ധയാത്മവയാഗ ഉത വയാഗിഭിരാത്മമായാം
ജിജ്ഞാസുഭിഃ പരമഭാഗവകതഃ പരീ നൈഃ 11.6.11
പരു നൈയാ തവ വിവഭാ! വനമാെവയയം
സംസ്പർദ്ധിനീ ഭഗവതീ പ്രതിപത്ന്ിവച്ഛ്രീുഃ
യഃ സുപ്രണീതമമുയാർഹണമാദദവന്നാ
ഭൂയാത് സദാങ്ഘ്രിരശുഭാശയധൂമവകതഃ 11.6.12
വകതസ്ത്രിവിക്രമയതസ്ത്രിപതത്പതാവകാ
യവസ്ത ഭയാഭയകവരാഽസുരവദവചവമവാഃ
231
സവർഗായ സാധുഷു ഖവെഷ്വിതരായ ഭൂമൻ!
പാദഃ പുനാത ഭഗവൻ! ഭജതാമ ം നഃ 11.6.17
നവസയാതഗാവ ഇവ യസയ വവശ ഭവന്തി
ബ്രഹ്മാദയസ്തനഭൃവതാ മിഥുരർദ്ദയമാനാഃ
കാെസയ വത പ്രകൃതിപൂുഷ്വയാഃ പരസയ
ശം നസ്തവനാത ചരണഃ പുുവഷ്ാത്തമസയ 11.6.14
അസയാസി വഹതുദയസ്ഥിതിസംയമാനാ-
മവയക്തജീവമഹതാമപി കാെമാഹുഃ
വസായം ത്രിണാഭിരഖിൊപചവയ പ്രവൃത്തഃ
കാവൊ ഗഭീരരയ ഉത്തമപൂുഷ്സ്തവം 11.6.15

തവത്തഃ പുമാൻ സമധിഗമയ യയാ സവവീരയം

ധവത്ത മഹാന്തമിവ ഗർഭമവമാ വീരയഃ
വസായം തയാനഗത ആത്മന ആണ്ഡവകാശം
കഹമം സസർജ്ജ ഹിരാവരകണുവപതം 11.6.16

തത്തസ്ഥുഷ്ശ്ച ജഗതശ്ച ഭവാനധീവശാ

യന്മായവയാേഗുണവിക്രിയവയാപനീതാൻ
അർോൻ ജുഷ്ന്നപി ഹൃഷ്ീകപവത! ന െിവതാ
വയഽവനയ സവതഃ പരിഹൃതാദപി ിഭയതി സ്മ 11.6.1

സ്മായാവവൊകെവദർശിതഭാവഹാരി-
ൂമണ്ഡെപ്രഹിതലസൌരതമന്ത്രലശൌകണ്ഡഃ
പത്ന്യസ്തു വഷ്ാഡശസഹസ്രമനങ്ഗ ാകണർ-
യവസയന്ദ്രിയം വിമഥിതം കരകണർന്ന വിഭവയഃ 11.6.18
വിഭവയസ്തവാമൃതകവഥാദവഹാസ്ത്രിവൊകയാഃ
പാദാവവനജസരിതഃ ശമൊനി ഹന്തം
ആനശ്രവം ശ്രുതിഭിരങ്ഘ്രിജമങ്ഗസങ്കഗ-
സ്തീർേദവയം ശുചിഷ്ദസ്ത ഉപസ്പൃശന്തി 11.6.19
ഭഗവാവനാട് മടങ്ങിവരാനവപക്ഷിച്ച. ഭഗവാൻ ദു നൈസംഹാരം ഇനിയമുലണ്ടന്ന്
പറഞ്ഞു് ബ്രഹ്മാവിലന മടക്കിയയച്ച. ഭഗവാലെ നിർവദ്ദശത്താൽ യാദവർ
232
പ്രഭാസത്തിവെയ്ക്കു് വപാകുന്ന. അവപ്പാൾ ഉദ്ധവൻ ഭഗവാവന സമീപിച്ച് തവന്ന
ഉവപക്ഷിയ്ക്കുലതന്ന പറയന്ന. ഉദ്ധവൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

വയാവഗശ ! വയാഗവിനയാസ! വയാഗാത്മൻ! വയാഗസംഭവ!

നിഃവശ്രയസായ വമ വപ്രാക്തസ്തയാഗഃ സന്നയാസെക്ഷണഃ 11. .14
തയാവഗാഽയം ദു്കവരാ ഭൂമൻ! കാമാനാം വിഷ്യാത്മഭിഃ
സുതരാം തവയി സർവ്വാത്മന്നഭകക്തരിതി വമ മതിഃ 11. .15
വസാഹം മമാഹമിതി മൂഢമതിർവ്വിഗാഢ-
സ്ത്ന്്മായയാ വിരചിതാത്മനി സാന വന്ധ
തത്തവഞ്ജസാ നിഗദിതം ഭവതാ യഥാഹം
സംസാധയാമി ഭഗവന്നനശാധി ഭൃതയം 11. .16
സതയസയ വത സവദൃശ ആത്മന ആത്മവനാഽനയം
വക്താരമീശ ! വിബുവധഷ്വപി നാനപവക്ഷ
സർവവ്വ വിവമാഹിതധിയസ്തവ മായവയവമ
ബ്രഹ്മാദയസ്തനഭൃവതാ ഹിരർേഭാവാഃ 11. .1

തസ്മാദ് ഭവന്തമനവദയമനന്തപാരം
സർവ്വജ്ഞമീശവരമകുണ്ഠവികുണ്ഠധിഷ്ണയം
നിർവ്വിണ്ണധീരഹമു ഹ വൃജിനാഭിതവതാ
നാരായണം നരസഖം ശരണം പ്രപവദയ 11. .18
ഭഗവാൻ ഉദ്ധവർക്ക് 24 ഗുുക്കന്മാുലണ്ടന്ന് ഉള്ള യദുവിലെ
അവധൂതനമായണ്ടായ സംവാദം ഓർമ്മിപ്പിച്ച. പഞ്ചഭൂതങ്ങൾ, ആദിതയചന്ദ്രന്മാർ,
പ്രാവ്, ലപുമ്പാമ്പ്, സമുദ്രം, ഇയ്യാമ്പാറ്റ, വതനീച്ച, ആന, വതൻകാരൻ, മാൻ,
മത്സയം, പിങ്ഗള എന്ന വവശയ, കുരരപ്പക്ഷി, ാെൻ, കുമാരി, ശരമുണ്ടാക്കന്നവൻ,
സർപ്പം, എ്ടുണകാെി, വവൊവളിയൻ ഇവരിൽ നിലന്നാലക്ക നമുക്ക് ജ്ഞാനം
െഭിയ്ക്കാനണ്ട്. പിങ്ഗള ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

അവഹാ വമ വമാഹവിതതിം പശയതാവിജിതാത്മനഃ

യാ കാന്താസദതഃ കാമം കാമവയ വയന ാെിശാ 11.8.70
സന്തം സമീവപ രമണം രതിപ്രദം
വിത്തപ്രദം നിതയമിമം വിഹായ
അകാമദം ദുഃഖഭയാധിവശാക-
233
വമാഹപ്രദം തച്ഛമഹം ഭവജഽജ്ഞാ 11.8.71
അവഹാ മായാത്മാ പരിതാപിവതാ വൃഥാ
സാവങ്കതയവൃത്തയാതിവിഗർഹയവാർത്തയാ
കസ്ത്രണാന്നരാദ് യാർേതൃവഷ്ാഽനവശാചയാൽ
ക്രീവതന വിത്തം രതിമാത്മവനച്ഛതീ 11.8.72
യദസ്ഥിഭിർന്നിർമ്മിതവംശവംശയ-
സ്ഥൂണം തവചാ വരാമനകഖഃ പിനദ്ധം
ക്ഷരന്നവദവാരമഗാരവമതദ്
വിണ്മൂത്രപൂർണ്ണം മദുകപതി കാനയാ 11.8.77
വിവദഹാനാം പുവര ഹയസ്മിന്നഹവമകകവ മൂഢധീഃ
യാനയമിച്ഛന്തയസതയസ്മദാത്മദാത് കാമമചുതാൽ 11.8.74

സുഹൃത്വപ്രഷ്ഠതവമാ നാഥ ആത്മാ ചായം ശരീരിണാം

തം വിക്രീയാത്മകനവാഹം രവമവനന യഥാ രമാ 11.8.75
കിയത്പ്രിയം വത വയഭജൻ കാമാ വയ കാമദാ നരാഃ
ആദയന്തവവന്താ ഭാരയായാ വദവാ വാ കാെവിദ്രുതാഃ 11.8.76
നൂനം വമ ഭഗവാൻ പ്രീവതാ വിഷ്ണുഃ വകനാപി കർമ്മണാ
നിർവവ്വവദാഽയം ദുരാശായാ യവന്മ ജാതഃ സുഖാവഹഃ 11.8.7
കമവം സുർമ്മന്ദഭാഗയായാഃ വക്ലശാ നിർവവ്വദവഹതവഃ
വയനാന ന്ധം നിർഹൃതയ പുുഷ്ഃ ശമമൃച്ഛതി 11.8.78
വതവനാപകൃതമാദായ ശിരസാ ഗ്രാമയസങ്ഗതാഃ
തയക്തവാ ദുരാശാഃ ശരണം വ്രജാമി തമധീശവരം 11.8.79
സന്ത നൈാ ശ്രദ്ദധവതയതദ് യഥാൊവഭന ജീവതീ
വിഹരാമയമുകനവാഹമാത്മനാ രമവണന കവ 11.8.40

സംസാരകൂവപ പതിതം വിഷ്കയർമ്മുഷ്ിവതക്ഷണം

234
ഗ്രസ്തം കാൊഹിനാഽഽത്മാനം വകാഽനയസ്ത്രാതമധീശവരഃ 11.8.41
ആകത്മവ ഹയാത്മവനാ വഗാതാ നിർവ്വിവദയത യദാഖിൊത്
അപ്രമത്ത ഇദം പവശയദ്ഗ്രസ്തം കാൊഹിനാ ജഗത് 11.8.42
ആത്മസ്ഥമായ ആത്മവിവന അറിയാൻ ശ്രമിയ്ക്കുണം. ജീവിതം ശാശവതമല്ല.
ബ്രഹ്മാവിനം മരണമുണ്ട്. മവനാരാജയം അുത്. എല്ലാവവരാടം ദയ വവണം. ഭക്തി
വവണം. സത്സങ്ഗം വവണം. ഇന്ദ്രിയങ്ങൾക്ക് വവദയമായ ഗുണങ്ങവളയം
വിചാരങ്ങവളയം രവര സമയത്തു് ഉവപക്ഷിയ്ക്കണം. ഭക്തിവയവപ്പാലെ
ജ്ഞാനപ്രാതിയ്ക്കു് നല്ല മലറ്റാു മാർഗമില്ല. അത് െഭിയ്ക്കാൻ അ നൈാങ്ഗവയാഗം
ശീെിയ്ക്കണം. അങ്ങവനയായാൽ 18 സിദ്ധികൾ അയത്ന്ം െഭിയ്ക്കും. ഏത വസ്തുവിലും
അതിലെ വശ്രഷ്ഠതവമാു് ് എലെ വിഭൂതി. ഉദാഹരണമായി വദവർഷ്ികളിൽ
നാരദനാു് ് ഭഗവാൻ. ഇവയറിയാൻ നാൊശ്രമങ്ങളം ഭഗവാൻ ഉപവദശിച്ച.
ഭക്തിയം ജ്ഞാനവം രന്ന തവന്നയാലണന്ന പറഞ്ഞു് അ നൈാങ്ഗവയാഗത്തിലെ
ആദയവത്ത യമനിയമാദികളപവദശിച്ച. ജ്ഞാനവയാഗം, കർമ്മവയാഗം,
ഭക്തിവയാഗം ഇവയ്ക്കർഹരായവുലട െക്ഷണവം പറഞ്ഞു. വദശം, കാെം
മുതൊയവയലട ഗുണവദാഷ്ം പറഞ്ഞു. തത്തവങ്ങൾ പെതലണ്ടന്ന് പണ്ഡിതന്മാർ
പറയം. രവര രു തത്തവവമയള്ളൂ. എന്ത ദുഃഖമുണ്ടായാലും ആത്മാവിവന സവയം
ഉദ്ധരിയ്ക്കണലമന്ന് പറഞ്ഞു് സകെതം ന നൈലപ്പ്ടുണ് വക്ലശിച്ച രു ബ്രാഹ്മണൻ
പറഞ്ഞത് ഉപവദശിച്ച.

നായം ജവനാ വമ സുഖദുഃഖവഹതർ-

ന്ന വദവതാഽഽത്മാ ഗ്രഹകർമ്മകാൊഃ
മനഃ പരം കാരണമാമനന്തി
സംസാരചക്രം പരിവർത്തവയദ് യത് 11.27.47
മവനാ ഗുണാൻ കവ സൃജവത െീയ-
സ്തതശ്ച കർമ്മാണി വിെക്ഷണാനി
ശുക്ലാനി കൃഷ്ണാനയഥ വൊഹിതാനി
വതഭയഃ സവർണ്ണാഃ സൃതവയാ ഭവന്തി 11.27.44
അനീഹ ആത്മാ മനസാ സമീഹതാ
ഹിരണ്മവയാ മത്സഖ ഉദവിചവ നൈ
മനഃ സവെിങ്ഗം പരിഗൃഹയ കാമാൻ
ജുഷ്ൻ നി വദ്ധാ ഗുണസങ്ഗവതാഽലസൌ 11.27.45

ദാനം സവധർവമ്മാ നിയവമാ യമശ്ച

235
ശ്രുതം ച കർമ്മാണി ച സദ്വ്രതാനി
സർവവ്വ മവനാനിഗ്രഹെക്ഷണാന്താഃ
പവരാ ഹി വയാവഗാ മനസഃ സമാധിഃ 11.27.46

സമാഹിതം യസയ മനഃ പ്രശാന്തം

ദാനാദിഭിഃ കിം വദ തസയ കൃതയം
അസംയതം യസയ മവനാ വിനശയദ്
ദാനാദിഭിവശ്ചദപരം കിവമഭിഃ 11.27.4
മവനാവവശഽവനയ ഹയഭവൻ സ്മ വദവാ
മനശ്ച നാനയസയ വശം സവമതി
ഭീവഷ്മാ ഹി വദവഃ സഹസഃ സഹീയാൻ
യഞ്ജയാദ് വവശ തം സ ഹി വദവവദവഃ 11.27.48
തം ദുർജ്ജയം ശത്രമസഹയവവഗ-
മുന്തദം തന്ന വിജിതയ വകചിത്
കുർവ്വന്തയസദവിഗ്രഹമത്ര മർകത്തയർ-
മ്മിത്രാണുദാസീനരിപൂൻ വിമൂഢാഃ 11.27.49
വദഹം മവനാമാത്രമിമം ഗൃഹീതവാ
മമാഹമിതയന്ധധിവയാ മനഷ്യാഃ
ഏവഷ്ാഽഹമവനയാഽയമിതി ഭ്രവമണ
ദുരന്തപാവര തമസി ഭ്രമന്തി 11.27.50
ജനസ്തു വഹതഃ സുഖദുഃഖവയാവശ്ചത്
കിമാത്മനശ്ചാത്ര ഹ ലഭൌമവയാസ്തത്
ജിഹവാം കവചിത് സന്ദശതി സവദദ്ഭി-
സ്തവദവദനായാം കതമായ കുവപയത് 11.27.51
ദുഃഖസയ വഹതർയ്യദി വദവതാസ്തു
കിമാത്മനസ്തത്ര വികാരവയാസ്തത്
യദങ്ഗമങ്വഗന നിഹനയവത കവചിത്
ക്രുവദ്ധയത കകസ്മ പുുഷ്ഃ സവവദവഹ 11.27.52

ആത്മാ യദി സയാത് സുഖദുഃഖവഹതഃ

236
കിമനയതസ്തത്ര നിജസവഭാവഃ
ന ഹയാത്മവനാനയദ് യദി തന്മൃഷ്ാ സയാത്
ക്രുവദ്ധയത കസ്മാന്ന സുഖം ന ദുഃഖം 11.27.57
ഗ്രഹാ നിമിത്തം സുഖദുഃഖവയാവശ്ചത്
കിമാത്മവനാജസയ ജനസയ വത കവ
ഗ്രകഹർഗ്രഹകസയവ വദന്തി പീഡാം
ക്രുവദ്ധയത കകസ്മ പുുഷ്സ്തവതാഽനയഃ 11.27.54
കർമ്മാസ്തു വഹതഃ സുഖദുഃഖവയാവശ്ചത്
കിമാത്മനസ്തദ്ധി ജഡാജഡവതവ
വദഹസ്തവചിത്പുവഷ്ാഽയം സുപർണ്ണഃ
ക്രുവദ്ധയത കകസ്മ ന ഹി കർമ്മമൂെം 11.27.55
കാെസ്തു വഹതഃ സുഖദുഃഖവയാവശ്ചത്
കിമാത്മനസ്തത്ര തദാത്മവകാഽലസൌ
നാവനർഹി താവപാ ന ഹിമസയ തത് സയാത്
ക്രുവദ്ധയത കകസ്മ ന പരസയ ദവന്ദവം 11.27.56
ന വകനചിത് കവാപി കഥഞ്ചനാസയ
ദവവന്ദവാപരാഗഃ പരതഃ പരസയ
യഥാഹമഃ സംസൃതിരൂപിണഃ സയാ-
വദവം പ്രബുവദ്ധാ ന ിവഭതി ഭൂകതഃ 11.27.5
ഏതാം സ ആസ്ഥായ പരാത്മനിഷ്ഠാ-
മദ്ധയാസിതാം പൂർവ്വതകമർമഹർഷ്ിഭിഃ
അഹം തരിഷ്യാമി ദുരന്തപാരം
തവമാ മുകുന്ദാങ്ഘ്രിനിവഷ്വകയവ 11.27.58
പിലന്ന സാങ്ഖയവയാഗം ഉപവദശിച്ച് സത്തവരജസ്തവമാഗുണങ്ങളലട സവഭാവം
പറഞ്ഞു. ഇങ്ങലന ലചയ്താൽ ഉർവ്വശി വപാലുള്ള ഭാരയമാലരാത്തു ജീവിച്ചാലും ന്ധം
വരിലല്ലന്ന് പുരൂരവസ്സിലെ കഥ പറഞ്ഞു വകൾപ്പിച്ച. പുരൂരവസ്സു് പറയന്ന.

അവഹാ വമ വമാഹവിസ്താരഃ കാമകശ്മെവചതസഃ

വദവയാ ഗൃഹീതകണ്ഠസയ നായഃഖണ്ഡാ ഇവമ സ്മൃതാഃ 11.26.

237
നാഹം വവദാഭിനിർമ്മുക്തഃ സൂവരയാ വാഭുദിവതാഽമുയാ
മുഷ്ിവതാ വർഷ്പൂഗാനാം താഹാനി ഗതാനുത 11.26.8

അവഹാ വമ ആത്മസവമ്മാവഹാ വയനാത്മാ വയാഷ്ിതാം കൃതഃ

ക്രീഡാമൃഗശ്ചക്രവർത്തീ നരവദവശിഖാമണിഃ 11.26.9
സപരിച്ഛദമാത്മാനം ഹിതവാ തൃണമിവവശവരം
യാന്തീം സ്ത്രിയം ചാനവഗമം നന ഉന്മത്തവദ് ുദൻ 11.26.10

കുതസ്തസയാനഭാവഃ സയാത് വതജ ഈശിതവവമവ വാ

വയാനവഗച്ഛം സ്ത്രിയം യാന്തീം ഖരവദ്പാദതാഡിതഃ 11.26.11(൩൪)

കിം വിദയയാ കിം തപസാ കിം തയാവഗന ശ്രുവതന വാ

കിം വിവിവക്തന ലമൌവനന സ്ത്രീഭിർയസയ മവനാ ഹൃതം 11.26.12

സവാർേസയാവകാവിദം ധിങ്മാം മൂർഖം പണ്ഡിതമാനിനം

വയാഽഹമീശവരതാം പ്രാപയ സ്ത്രീഭിർവഗാഖരവജ്ജിതഃ 11.26.17
വസവവതാ വർഷ്പൂഗാൻ വമ ഉർവ്വശയാ അധരാസവം
ന തൃപയതയാത്മഭൂഃ കാവമാ വഹ്ന്ിരാഹുതിഭിർയഥാ 11.26.14
പുംശ്ചെയാപഹൃതം ചിത്തം വകാ നവവനയാ വമാചിതം പ്രഭുഃ
ആത്മാരാവമശവരമൃവത ഭഗവന്തമവധാക്ഷജം 11.26.15
വ ാധിതസയാപി വദവയാ വമ സൂക്തവാവകയന ദുർമ്മവതഃ
മവനാഗവതാ മഹാവമാവഹാ നാപയാതയജിതാത്മനഃ 11.26.16
കിവമതയാ വനാഽപകൃതം രജ്ജവാ വാ സർപ്പവചതസഃ
രജ്ജുസവരൂപാവിദുവഷ്ാ വയാഽഹം യദജിവതന്ദ്രിയഃ 11.26.1
കവായം മെീമസഃ കാവയാ ലദൌർഗന്ധയാദയാത്മവകാഽശുചിഃ
കവ ഗുണാഃ ലസൌമനസയാദയാ ഹയധയാവസാഽവിദയയാ കൃതഃ 11.26.18

പിവത്രാഃ കിം സവം ന ഭാരയായാഃ സവാമിവനാഽവനഃ ശവഗൃേവയാഃ

238
കിമാത്മനഃ കിം സുഹൃദാമിതി വയാ നാവസീയവത 11.26.19
തസ്മിൻ കവള വരഽവമവദ്ധയ തച്ഛനിവഷ്ഠ വിഷ്ജ്ജവത
അവഹാ സുഭദ്രം സുനസം സുസ്മിതം ച മുഖം സ്ത്രിയാഃ 11.26.20
തവങ്മാംസുധിരോയവമവദാമജ്ജാസ്ഥി സംഹലതൌ
വിണ്മൂത്രപൂവയ രമതാം കൃമീണാം കിയദന്തരം 11.26.21
അഥാപി വനാപസവജ്ജത സ്ത്രീഷു കസ്ത്രവണഷു ചാർേവിത്
വിഷ്വയന്ദ്രിയസംവയാഗാന്മനഃ ക്ഷുഭയതി നാനയഥാ 11.26.22
അദൃ നൈാദശ്രുതാദ്ഭാവാന്ന ഭാവ ഉപജായവത
അസമ്പ്രയഞ്ജതഃ പ്രാണാൻ ശാമയതി സ്തിമിതം മനഃ 11.26.27
തസ്മാത്സങ്വഗാ ന കർത്തവയഃ സ്ത്രീഷു കസ്ത്രവണഷു വചന്ദ്രികയഃ
വിദുഷ്ാം ചാപയവിശ്രബ്ധഃ ഷ്ഡവർഗഃ കിമു മാദൃശാം 11.26.24
പൂജ മുതൊയ ക്രിയാവയാഗം ഉപവദശിച്ച. പ്രപഞ്ചം മുഴുവൻ ഞാനാലണന്ന്
ചിന്തിച്ച് ആവരയം പ്രശംസിയ്ക്കുകവയാ നിന്ദിയ്ക്കുകവയാ അുത്. രന്നിവന രണ്ടായി
കാു് ന്നതാു് ് വികല്പം. എല്ലാ ഭൂതജാെങ്ങളവടയം അകത്തും പുറത്തും
ഞാനാലണന്ന് വിചാരിയ്ക്കു എലന്നല്ലാം പറഞ്ഞു.

അഥാത ആനന്ദദു ം പദാംബുജം

ഹംസാഃ ശ്രവയരന്നരവിന്ദവൊചന!
സുഖം ന വിവശവശവര! വയാഗകർമ്മഭി-
സ്തവന്മായയാമീ വിഹതാ ന മാനിനഃ 11.29.7

കിം ചിത്രമചുത ! തകവതദവശഷ് വന്ധാ !

ദാവസഷ്വനനയശരവണഷു യദാത്മസാത്തവം
വയാഽവരാചയത് സഹമൃകഗഃ സവയമീശവരാണാം
ശ്രീമത്കിരീടതടപീഡിതപാദപീഠഃ 11.29.4
തം തവാഖിൊത്മദയിവതശവരമാശ്രിതാനാം
സർവ്വാർേദം സവകൃതവിദ് വിസൃവജത വകാ ന
വകാ വാ ഭവജത് കിമപി വിസ്മൃതവയഽനഭൂകതയ
കിം വാ ഭവവന്ന തവ പാദരവജാജുഷ്ാം നഃ 11.29.5
239
കനവവാപയന്തയപചിതിം കവയസ്തവവശ!
ബ്രഹ്മായഷ്ാപി കൃതമൃദ്ധമുദഃ സ്മരന്തഃ
വയാഽന്തർബ്ബഹിസ്തനഭൃതാമശുഭം വിധുനവ-
ന്നാചാരയകചതയവപുഷ്ാ സവഗതിം വയനക്തി 11.29.6
ഉദ്ധവൻ ഭഗവാലെ നിർവദ്ദശപ്രകാരം ദരിയ്ക്കു് ദുഃഖവത്താലട ഭഗവാലെ
പാദുകങ്ങൾ തെയിൽ ചുമന്നലകാണ്ടവപായി. ബ്രാഹ്മണശാപത്താൽ
പ്രഭാസത്തിൽ വച്ച് യദുവംശം പരസ്പരം യദ്ധം ലചയ്തു് നാമാവവശഷ്മായി.
െഭദ്രും ഭഗവാനം വയാഗശക്തിയാൽ സവർഗാവരാഹണം ലചയ്തു. ദാുകൻ
ദവാരകയിൽ വന്ന് വിവരം അറിയിച്ച.

ഭഗവാലെ സവർഗാവരാഹണാനന്തരം കെികാെമായി. ജീവിതം ദുസ്സഹമായി.

ഭഗവാൻ കല്ക്കിയായി അവതരിച്ച.

ശംഭളഗ്രാമമുഖയസയ ബ്രാഹ്മണസയ മഹാത്മനഃ

ഭവവന വിഷ്ണുയശസഃ കല്ക്കിഃ പ്രാദുർഭവിഷ്യതി 12.2.18
അവപ്പാൾ മുതൽ കൃതയഗമായി. അതയാഗ്രഹികളായ രാജാക്കന്മാവര കണ്ട
ഭൂമിവദവി ചിരിച്ചലകാണ്ട് പറയന്ന.

ദൃ നൈവാത്മനി ജവയ വയഗ്രാൻ നൃപാൻ ഹസതി ഭൂരിയം

അവഹാ മാ വിജിഗീഷ്ന്തി മൃവതയാഃ ക്രീഡനകാ നൃപാഃ 12.7.1
കാമ ഏഷ് നവരന്ദ്രാണാം വമാ ഃ സയാദ് വിദുഷ്ാമപി
വയന വഫവനാപവമ പിവണ്ഡ വയഽതിവിശ്രംഭിതാ നൃപാഃ 12.7.2
പൂർവ്വം നിർജ്ജിതയ ഷ്ഡവർഗം വജഷ്യാവമാ രാജമന്ത്രിണഃ
തതഃ സചിവലപൌരാതകരീന്ദ്രാനസയ കണ്ടകാൻ 12.7.7
ഏവം ക്രവമണ വജഷ്യാമഃ പൃഥവീം സാഗരവമഖൊം
ഇതയാശാ ദ്ധഹൃദയാ ന പശയന്തയന്തിവകഽന്തകം 12.7.4
സമുദ്രാവരണാം ജിതവാ മാം വിശന്തയബ്ധിവമാജസാ
കിയദാത്മജയകസയതന്മുക്തിരാത്മജവയ ഫെം 12.7 5
യാം വിസൃകജയവ മനവസ്തത്സുതാശ്ച കുരൂദവഹ!
240
ഗതാ യഥാഗതം യവദ്ധ താം മാം വജഷ്യന്തയബുദ്ധയഃ 12.7.6
മത്കൃവത പിതൃപുത്രാണാം ഭ്രാതൃണാം ചാപി വിഗ്രഹഃ
ജായവത ഹയസയതാം രാവജയ മമതാ ദ്ധവചതസാം 12.7.
മകമവവയം മഹീ കൃയാ ന വത മൂവഢതി വാദിനഃ
സ്പർദ്ധമാനാ മിവഥാ ഘ്നന്തി മ്രിയവന്ത മത്കൃവത നൃപാഃ 12.7.8
പൃഥുഃ പുരൂരവാ ഗാധിർന്നഹുവഷ്ാ ഭരവതാഽർജ്ജുനഃ
മാന്ധാതാ സഗവരാ രാമഃ ഖടവാങ്വഗാ ധുന്ധഹാ രഘുഃ 12.7.9
തൃണ ിന്ദുർയയാതിശ്ച ശരയാതിഃ ശന്തനർഗയഃ
ഭഗീരഥഃ കുവെയാശവഃ കകുത്സ്വഥാ കനഷ്വധാ നൃഗഃ 12.7.10
ഹിരണയകശിപുർവൃവത്രാ രാവവണാ വൊകരാവണഃ
നമുചിഃ ശം വരാ ലഭൌവമാ ഹിരണയാവക്ഷാഽഥ താരകഃ 12.7.11
അവനയ ച ഹവവാ കദതയാ രാജാവനാ വയ മവഹശവരാഃ
സർവ്വാ സർവ്വവിദഃ ശൂരാഃ സർവവ്വ സർവ്വജിവതാഽജിതാഃ 12.7.12
മമതാം മയ്യയവർത്തന്ത കൃവതവാകച്ചർമ്മർത്തയധർമ്മിണഃ
കഥാവവശഷ്ാഃ കാവെന ഹയകൃതാർോഃ കൃതാ വിവഭാ! 12.7.17
കഥാ ഇമാവസ്ത കഥിതാ മഹീയസാം
വിതായ വൊവകഷു യശഃ പവരയഷ്ാം
വിജ്ഞാനകവരാഗയവിവക്ഷയാ വിവഭാ!
വവചാവിഭൂതീർന്ന ത പാരമാർേയം 12.7.14
യസ്തൂത്തമവലാകഗുണാനവാദഃ
സങ്ഗീയവതഽഭീക്ഷ്ണമമങ്ഗളഘ്നഃ
തവമവ നിതയം ശൃു് യാദഭീക്ഷ്ണം
കൃവഷ്ണഽമൊം ഭക്തിമഭീപ്സതഃ 12.7.15

241
ഭഗവാവന മനസ്സിൽ ധയാനിച്ചാൽ അതയന്തമായ ശുദ്ധി കി്ടുണം. കനമിത്തികം,
പ്രാകൃതികം, നിതയം, ആതയന്തികം ഇങ്ങവനയള്ള െയങ്ങവളപ്പറ്റി പറഞ്ഞു്
ശ്രീശുകൻ എല്ലാം ചുുക്കി പറയന്ന.

ബ്രവഹ്മാപവദശം

ശ്രീശുക ഉവാച
അത്രാനവർണ്ണയവതഽഭീക്ഷ്ണം വിശവാത്മാ ഭഗവാൻ ഹരിഃ
യസയ പ്രസാദവജാ ബ്രഹ്മാ ുദ്രഃ വക്രാധസമുത്ഭവഃ 12.5.1

തവം ത രാജൻ! മനവഷ്യതി പശുബുദ്ധിമിമാം ജഹി

ന ജാതഃ പ്രാഗഭൂവതാഽദയ വദഹവത് തവം ന നങ്ക്ഷയസി 12.5.2

ന ഭവിഷ്യസി ഭൂതവാ തവം പുത്രലപൌത്രാദിരൂപവാൻ

ീജാങ്കുരവദ് വദഹാവദർവയതിരിവക്താ യഥാനെഃ 12.5.7

സവവപ്ന യഥാ ശിരവശ്ഛദം പഞ്ചതവാദയാത്മനഃ സവയം

യസ്മാത് പശയതി വദഹസയ തത ആത്മാ ഹയവജാഽമരഃ 12.5.4
വട ഭിവന്ന യഥാഽഽകാശ ആകാശഃ സയാദ് യഥാ പുരാ
ഏവം വദവഹ മൃവത ജീവവാ ബ്രഹ്മ സമ്പദയവത പുനഃ 12.5.5
മനഃ സൃജതി കവ വദഹാൻ ഗുണാൻ കർമ്മാണി ചാത്മനഃ
തന്മനഃ സൃജവത മായാ തതാ ജീവസയ സംസൃതിഃ 12.5.6

വേഹാധിഷ്ഠാനവർത്തയനിസംവയാവഗാ യാവദീയവത
തവതാ ദീപസയ ദീപതവവമവം വദഹകൃവതാ ഭവഃ
രജഃ സത്തവതവമാവൃതയാ ജായവതഽഥ വിനശയതി 12.5.
ന തത്രാത്മാ സവയവഞ്ജയാതിർവയാ വയക്താവയക്തവയാഃ പരഃ
ആകാശ ഇവ ചാധാവരാ ധ്രുവവാഽനവന്താപമസ്തതഃ 12.5.8
ഏവമാത്മാനമാത്മസ്ഥമാത്മകനവാമൃശ പ്രവഭാ!
ബുദ്ധയാനമാനഗർഭിണയാ വാസുവദവാന ചിന്തയാ 12.5.9

242
വചാദിതാ വിപ്രവാവകയന ന തവാം ധക്ഷയതി തക്ഷകഃ
മൃതയവവാ വനാപധക്ഷയന്തി മൃതൂനാം മൃതുമീശവരം 12.5.10
അഹം ബ്രഹ്മ പരം ധാമ ബ്രഹ്മാഹം പരമം പദം
ഏവം സമീക്ഷന്നാത്മാനമാത്മനയധായ നിഷ്കവള 12.5.11
ദശന്തം തക്ഷകം പാവദ വെെിഹാനം വിഷ്ാനകനഃ
ന ദ്രക്ഷയസി ശരീരം ച വിശവം ച പൃഥഗാത്മനഃ 12.5.12
ഏതവത്ത കഥിതം താത ! യഥാഽഽത്മാ പൃ നൈവാൻ നൃപ !
ഹവരർവ്വിശവാത്മനവശ്ച നൈാം കിം ഭൂയഃ വശ്രാതമിച്ഛസി 12.5.17
ഇതുക്തഃ സ തവഥതയാഹ മഹർവഷ്ർമ്മാനയൻ വചഃ
സർപ്പസത്രാദുപരതഃ പൂജയാമാസ വാക്പതിം 12.6.28
കസഷ്ാ വിവഷ്ണാർമ്മഹാമായാ ാധയയാെക്ഷണാ യയാ
മുഹയന്തയകസയവാത്മഭൂതാ ഭവതഷു ഗുണവൃത്തിഭിഃ 12.6.29
ന യത്ര ദംഭീതയഭയാ വിരാജിതാ
മായാഽഽത്മവാവദഽസകൃദാത്മവാദിഭിഃ
ന യദവിവാവദാ വിവിധസ്തദാശ്രവയാ
മനശ്ച സങ്കല്പവികല്പവൃത്തി യൽ 12.6.70
ന യത്ര സൃജയം സൃജവതാഭവയാഃ പരം
വശ്രയശ്ച ജീവസ്ത്രിഭിരനവിതസ്തവഹം
തവദതദുത്സാദിത ാധയ ാധകം
നിഷ്ിധയ വചാർമ്മീൻ വിരവമത് സവയം മുനിഃ 12.6.71
പരം പദം കവഷ്ണവമാമനന്തി തദ്
യവന്നതി വനതീതയതദുത്സിസൃക്ഷവഃ
വിസൃജയ ലദൌരാത്മയമനനയലസൌഹൃദാ
ഹൃവദാപഗുഹയാവസിതം സമാഹികതഃ 12.6.72(൩൫)
ത ഏതദധിഗച്ഛന്തി വിവഷ്ണാർയത്പരമം പദം
അഹം മവമതി ലദൌർജ്ജനയം ന വയഷ്ാം വദഹവഗഹജം 12.6.77
243
അതിവാദാംസ്തിതിവക്ഷത നാവമവനയത കഞ്ചന
ന വചമം വദഹമാശ്രിതയ കവരം കുർവ്വീത വകനചിൽ 12.6.74

നവമാ ഭഗവവത തകസ്മ കൃഷ്ണായാകുണ്ഠവമധവസ

യത്പാദാംബുുഹധയാനാത് സംഹിതാമധയഗാമിമാം 12.6.75
ശ്രീശുകൻ വിട വാമന്ന. പരീക്ഷിത്തിന് സവയം ധനയനാലയന്ന് വതാന്നന്ന.
പരീക്ഷിത്തിലന തക്ഷകൻ ദംശിച്ച. പരീക്ഷിത്തു് ശരീരം ഉവപക്ഷിയ്ക്കുന്ന.
ജനവമജയൻ സർപ്പയജ്ഞം നടത്തി. അത് ൃഹഹസ്പതിയലട ഉപവദശത്താൽ
നിർത്തി. ലശൌനകലെ ആഗ്രഹത്താൽ വവദങ്ങളലട ഉല്പത്തിയം യാജ്ഞവല്ക്കയലെ
സൂരയസ്തുതിയം പറഞ്ഞു.

യാജ്ഞവല്ക്കയലെ സൂരയസ്തുതി

ഓം നവമാ ഭഗവവത ആദിതയായാഖിെജഗതാമാത്മസവരൂവപണ

കാെസവരൂവപണ ചതർവ്വിധഭൂതനികായാനാം ബ്രഹ്മാദിസ്തം പരയ-
ന്താനാമന്തർഹൃദവയഷു ഹിരപി ചാകാശ ഇവവാപാധിനാവയവധീ-
യമാവനാ ഭവാവനക ഏവ ക്ഷണെവനിവമഷ്ാവയവവാപചിതസംവ-
ത്സരഗവണനാപാമാദാനവിസർഗാഭയാമിമാം
വൊകയാത്രാമനവഹതി 12.6.6
യദു ഹ വാവ വിബുധർഷ്ഭ! സവിതരദസ്തപതയനസവനമഹരഹരാ-
മ്നായവിധിവനാപതിഷ്ഠമാനാനാമഖിെദുരിതവൃജിന ീജാവഭർജ്ജന
ഭഗവതഃ സമഭിധീമഹി തപനമണ്ഡെം 12.6.68
യ ഇഹ വാവ സ്ഥിരചരനികരാണാം നിജനിവകതനാനാം മനഇന്ദ്രി-
യാസുഗണാനനാത്മനഃ സവയമാത്മാന്തരയാമി പ്രവചാദയതി 12.6.69

യ ഏവവമം വൊകമതികരാളവദനാന്ധകാരസംജ്ഞാജഗരഗ്രഹ-
ഗിളിതം മൃതകമിവ വിവചതനമവവൊകയാനകമ്പയാപരമകാുണിക
ഈക്ഷകയവവാോപയാഹരഹരനസവനം വശ്രയസി സവധർമ്മാ-
ഖയാത്മാവസ്ഥാവന പ്രവർത്തയതയവനിപതിരിവാസാധൂനാം
ഭയമുദീരയന്നടതി 12.6. 0
പരിത ആശാപാകെസ്തത്ര തത്ര കമെവകാശാഞ്ജെിഭിുപ-
ഹൃതാർഹണഃ 12.6. 1
244
അഥ ഹ ഭഗവംസ്തവ ചരണനളിനയഗളം ത്രിഭുവനഗുുഭിർവ്വന്ദിത-
മഹമയാതയാമയജുഃകാമ ഉപസരാമീതി 12.6. 2
അഥർവ്വവവദത്തിലെ പുരാണങ്ങളവടയം കഥ പറഞ്ഞു മാർക്കവണ്ഡയകഥ
പറയന്ന. മാർക്കവണ്ഡയലെ തപസ്സിൽ സന്ത നൈരായ നരനാരായണന്മാവര
പ്രതയക്ഷത്തിൽ കണ്ട് മാർക്കവണ്ഡയൻ ഭഗവാവന സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

കിം വർണ്ണവയ തവ വിവഭാ ! യദുദീരിവതാഽസുഃ

സംസ്പന്ദവത തമന വാങ്മന ഇന്ദ്രിയാണി
സ്പന്തന്തി കവ തനഭൃതാമജശർവ്വവയാശ്ച
സ്സവസയാപയഥാപി ഭജതാമസി ഭാവ ന്ധഃ 12.8.40
മൂർത്തീ ഇവമ ഭഗവവതാ ഭഗവംസ്ത്രിവൊകയാഃ
വക്ഷമായ താപവിരമായ ച മൃതുജികതയ
നാനാ ിഭർഷ്യവിതമനയതനൂർയവഥദം
സൃ നൈവാ പുനർഗ്രസസി സർവ്വമിവവവാർണ്ണനാഭിഃ 12.8.41

തസയാവിതഃ സ്ഥിരചവരശിതരങ്ഘ്രിമൂെം
യത്സ്ഥം ന കർമ്മഗുണകാെുജഃ സ്പൃശന്തി
യദ് കവ സ്തുവന്തി നിനമന്തി യജന്തയഭീക്ഷ്ണം
ധയായന്തി വവദഹൃദയാ മുനയസ്തദാകതയ 12.8.42
നാനയം തവാങ്ഘ്രുപനയാദപവർഗമൂർവത്തഃ
വക്ഷമം ജനസയ പരിവതാഭിയ ഈശ! വിദ്മഃ
ബ്രഹ്മാ ിവഭതയെമവതാ ദവിപരാർദ്ധധിഷ്ണയഃ
കാെസയവത കിമുത തത്കൃതലഭൌതികാനാം 12.8.47

തകദവ ഭജാമ്യൃതധിയസ്തവ പാദമൂെം

ഹിവതവദമാത്മച്ഛദി ചാത്മഗുവരാഃ പരസയ
വദഹാദയപാർേമസദന്തയമഭിജ്ഞമാത്രം
വിവന്ദത വത തർഹി സർവ്വമനീഷ്ിതാർേം 12.8.44
സത്തവം രജസ്തമ ഇതീശ! തവാത്മ വന്ധാ!
മായാമയാഃ സ്ഥിതിെവയാദയവഹതവവാഽസയ

245
െീൊ ൃതാ യദപി സത്തവമയീ പ്രശാകന്തയ
നാവനയ നൃണാം വയസനവമാഹഭിയശ്ച യാഭയാം 12.8.45
തസ്മാത്തവവഹ ഭഗവന്നഥ താവകാനാം
ശുക്ലാം തനം സവദയിതാം കുശൊ ഭജന്തി
യത്സാതവതാഃ പുുഷ്രൂപമുശന്തി സത്തവം
വൊവകാ യവതാഽഭയമുതാത്മസുഖം ന ചാനയൽ 12.8.46
തകസ്മ നവമാ ഭഗവവത പുുഷ്ായ ഭൂവമ്ന
വിശവായ വിശവഗുരവവ പരവദവതാകയ
നാരായണായ ഋഷ്വയ ച നവരാത്തമായ
ഹംസായ സംയതഗിവര നിഗവമശവരായ 12.8.4

യം കവ ന വവദ വിതഥാക്ഷപകഥർഭ്രമദ്ധീഃ
സന്തം സവവഖഷ്വസുഷു ഹൃദയപി ദൃക്പവഥഷു
തന്മായയാഽഽവൃതമതിഃ സ ഉ ഏവ സാക്ഷാ-
ദാദയസ്തവാഖിെഗുവരാുപസാദയ വവദം 12.8.48
യദ്ദർശനം നിഗമ ആത്മരഹഃപ്രകാശം
മുഹയന്തി യത്ര കവവയാഽജപരാ യതന്തഃ
തം സർവ്വവാദവിഷ്യപ്രതിരൂപശീെം
വവന്ദ മഹാപുുഷ്മാത്മനി ഗൂഢവ ാധം 12.8.49
നരനാരായണാനഗ്രഹത്താൽ മാർക്കവണ്ഡയൻ മായ കാു് ന്ന.
ക നൈപ്പാടകലളല്ലാം രു മിഥയയാലണന്നറിയന്ന. പരവമശവരനം വദവിയം
മാർക്കവണ്ഡയന ദർശനം നൾകി. അവപ്പാൾ മാർക്കവണ്ഡയൻ മഹാവദവലന
സ്തുതിയ്ക്കുന്ന.

അവഹാ ഈശവരെീവെയം ദുർവ്വിഭാവയാ ശരീരിണാം

യന്നമന്തീശിതവയാനി സ്തുവന്തി ജഗദീശവരാഃ 12.10.28
ധർമ്മം ഗ്രാഹയിതം പ്രായഃ പ്രവക്താരശ്ച വദഹിനാം
ആചരന്തയനവമാദവന്ത ക്രിയമാണം സ്തുവന്തി ച 12.10.29
കനതാവതാ ഭഗവതഃ സവമായാമയവൃത്തിഭിഃ
ന ദുവഷ്യതാനഭാവകസ്തർമ്മായിനഃ കുഹകം യഥാ 12.10.70
246
സൃവ നൈവദം മനസാ വിശവമാത്മനാനപ്രവിശയ യഃ
ഗുകണഃ കുർവ്വത്ഭിരാഭാതി കർവത്തവ സവപ്നദൃഗ് യഥാ 12.10.71

തകസ്മ നവമാ ഭഗവവത ത്രിഗുണായ ഗുണാത്മവന

വകവൊയാദവിതീയായ ഗുരവവ ബ്രഹ്മമൂർത്തവയ 12.10.72
കം വൃവണ ന പരം ഭൂമൻ ! വരം തവദ് വരദർശനാൽ
യദ്ദർശനാത് പൂർണ്ണകാമഃ സതയകാമഃ പുമാൻ ഭവവൽ 12.10.77

വരവമകം വൃവണഽഥാപി പൂർണ്ണാത് കാമാഭിവർഷ്ണാൽ

ഭഗവതയചുതാം ഭക്തിം തത്പവരഷു തഥാ തവയി 12.10.74
ഭഗവാലെ ആഭരണങ്ങളലട മാഹാത്മയവം ആദിതയലെ പന്ത്രണ്ട് രാശികളിലുമുള്ള
യാത്രയം വർണ്ണിച്ച് ഭാഗവതത്തിലെ ഉള്ളടക്കംഅടത്ത അദ്ധയായത്തിൽ പറഞ്ഞു്
ഗ്രന്ഥം സമാപിയ്ക്കുന്ന.
പന്ത്രണ്ടാം അദ്ധയായം

നവമാ ധർമ്മായ മഹവത നമഃ കൃഷ്ണായ വവധവസ

ബ്രാഹ്മവണവഭയാ നമസ്കൃതയ ധർമ്മാൻ വവക്ഷയ സനാതനാൻ 12.12.1
ഏതദ് വഃ കഥിതം വിപ്രാ വിവഷ്ണാശ്ചരിതമത്ഭുതം
ഭവത്ഭിർയ്യദഹം പൃവ നൈാ നരാണാം പുുവഷ്ാചിതം 12.12.2
അത്ര സങ്കീർത്തിതഃ സാക്ഷാത് സർവ്വപാപഹവരാ ഹരിഃ
നാരായവണാ ഹൃഷ്ീവകവശാ ഭഗവാൻ സാതവതാം പതിഃ 12.12.7
അത്ര ബ്രഹ്മ പരം ഗുഹയം ജഗതഃ പ്രഭവാപയയം
ജ്ഞാനം ച തദുപാഖയാനം വപ്രാക്തം വിജ്ഞാനസംയതം 12.12.4
ഭക്തിവയാഗഃ സമാഖയാവതാ കവരാഗയം ച തദാശ്രയം
പാരീക്ഷിതമുപാഖയാനം നാരദാഖയാനവമവ ച 12.12.5
പ്രാവയാപവവവശാ രാജർവഷ്ർവ്വിപ്രശാപാത് പരീക്ഷിതഃ
ശുകസയ ബ്രഹ്മർഷ്ഭസയ സംവാദശ്ച പരീക്ഷിതഃ 12.12.6

247
വയാഗധാരണവയാത്ക്രാന്തിഃ സംവാവദാ നാരദാജവയാഃ
അവതാരാനഗീതം ച സർഗഃ പ്രാധാനിവകാഽഗ്രതഃ 12.12.
വിദുവരാദ്ധവസംവാദഃ ക്ഷത്തൃകമവത്രയവയാസ്തതഃ
പുരാണസംഹിതാപ്രവശ്നാ മഹാപുുഷ്സംസ്ഥിതിഃ 12.12.8
തതഃ പ്രാകൃതികഃ സർഗഃ സത കവകൃതികാശ്ച വയ
തവതാ ബ്രഹ്മാണ്ഡസംഭൂതിർകവ്വരാജഃ പുുവഷ്ാ യതഃ 12.12.9
കാെസയ സ്ഥൂെസൂക്ഷ്മ്സയ ഗതിഃ പത്മസമുത്ഭവഃ
ഭുവ ഉദ്ധരവണഽമ്വഭാവധർഹിരണയാക്ഷവവധാ യഥാ 12.12.10
ഊർദ്ധവതിരയഗവാക്സ്ർവഗാ ുദ്രസ്സർഗകസ്ഥവ ച
അർേനാരീനരസയാഥ യതഃ സവായംഭുവവാ മനഃ 12.12.11
ശതരൂപാ ച യാ സ്ത്രീണാമാദയാ പ്രകൃതിുത്തമാ
സന്താവനാ ധർമ്മപത്ന്ീനാം കർദ്ദമസയ പ്രജാപവതഃ 12.12.12
അവതാവരാ ഭഗവതഃ കപിെസയ മഹാത്മനഃ
വദവഹൂതയാശ്ച സംവാദഃ കപിവെന ച ധീമതാ 12.12.17
നവബ്രഹ്മസമുപത്പത്തിർദ്ദക്ഷയജ്ഞവിനാശനം
ധ്രുവസയ ചരിതം പശ്ചാത് പൃവഥാഃ പ്രാചീന ര്ഹിഷ്ഃ 12.12.14
നാരദസയ ച സംവാദസ്തതഃ കപ്രയവ്രതം ദവിജാഃ
നാവഭസ്തവതാഽനചരിതമൃഷ്ഭസയ ഭരതസയ ച 12.12.15
ദവീപവർഷ്സമുദ്രാണാം ഗിരിനദുപവർണ്ണനം
വജയാതിശ്ചക്രസയ സംസ്ഥാനം പാതാളനരകസ്ഥിതിഃ 12.12.16
ദക്ഷജന്മ പ്രവചവതാഭയസ്തത്പുത്രീണാം ച സന്തതിഃ
യവതാ വദവാസുരനരാസ്തിരയങ്നഗഖഗാദയഃ 12.12.1
തവാഷ്ട്രസയ ജന്മ നിധനം പുത്രവയാശ്ച ദിവതർദവിജാഃ
കദവതയശവരസയ ചരിതം പ്രഹ്ലാദസയ മഹാത്മനഃ 12.12.18
248
മനവന്തരാനകഥനം ഗവജന്ദ്രസയ വിവമാക്ഷണം
മനവന്തരാവതാരാശ്ച വിവഷ്ണാർഹയശിരാദയഃ 12.12.19

ലകൌർമ്മം ധാനവന്തരം മാത്സയം വാമനം ച ജഗത്പവതഃ

ക്ഷീവരാദമഥനം തദവദമൃതാർവേ ദിലവൌകസാം 12.12.20
വദവാസുരമഹായദ്ധം രാജവംശാനകീർത്തനം
ഇക്ഷവാകുജന്മ തദവംശഃ സുദുമ്നസയ മഹാത്മനഃ 12.12.21

ഇവളാപാഖയാനമവത്രാക്തം താവരാപാഖയാനവമവ ച
സൂരയവംശാനകഥനം ശശാദാദയാ നൃഗാദയഃ 12.12.22

ലസൌകനയം ചാഥ ശരയാവതഃ കകുത്സ്ഥസയ ച ധീമതഃ

ഖടവാങ്ഗസയ ച മാന്ധാതഃ ലസൌഭവരഃ സഗരസയ ച 12.12.27

രാമസയ വകാസവെന്ദ്രസയ ചരിതം കെ് ിഷ്ാപഹം

നിവമരങ്ഗപരിതയാവഗാ ജനകാനാം ച സംഭവഃ 12.12.24(൩൬)
രാമസയ ഭാർഗവവന്ദ്രസയ നിഃക്ഷത്രകരണം ഭുവഃ
ഐളസയ വസാമവംശസയ യയാവതർന്നഹുഷ്സയ ച 12.12.25
ലദൌഷ്യവന്തർഭരതസയാപി ശന്തവനാസ്തത്സുതസയ ച
യയാവതർവജ്ജയഷ്ഠപുത്രസയ യവദാർവംവശാനകീർത്തിതഃ 12.12.26
യത്രാവതീർവണ്ണാ ഭഗവാൻ കൃഷ്ണാവഖയാ ജഗദീശവരഃ
വസുവദവസഗൃവഹ ജന്മ തവതാ വൃദ്ധിശ്ച വഗാകുവെ 12.12.2
തസയ കർമ്മാണയപാരാണി കീർത്തിതാനയസുരദവിഷ്ഃ
പൂതനാസുപയഃ പാനം ശകവടാച്ചാടനം ശിവശാഃ 12.12.28
തൃണാവർത്തസയ നിവഷ്പഷ്സ്തകഥവ കവത്സവയാഃ
വധനകസയ സഹഭ്രാതഃ പ്രെം സയ ച സംക്ഷയഃ 12.12.29

വഗാപാനാം ച പരിത്രാണം ദാവാവനഃ പരിസർപ്പതഃ

249
ദമനം കാളിയസയാവഹർമ്മഹാവഹർന്നന്ദവമാക്ഷണം 12.12.70
വ്രതചരയാ ത കനയാനാം യത്ര തവ നൈാഽചുവതാ വ്രകതഃ
പ്രസാവദാ യജ്ഞപത്ന്ീവഭയാ വിപ്രാണാം ചാനതാപനം 12.12.71
വഗാവർദ്ധവനാദ്ധാരണം ച ശക്രസയ സുരവഭരഥ
യജ്ഞാഭിവഷ്കം കൃഷ്ണസയ സ്ത്രീഭിഃ ക്രീഡാ ച രാത്രിഷു 12.12.72
ശങ്ഖചൂഡസയ ദുർബ്ബുവദ്ധർവ്വവധാഽരി നൈസയ വകശിനഃ
അക്രൂരാഗമനം പശ്ചാത്പ്രസ്ഥാനം രാമകൃഷ്ണവയാഃ 12.12.77
വ്രജസ്ത്രീണാം വിൊപശ്ച മഥുരാവൊകനം തതഃ
ഗജമു നൈികചാണൂരകംസാദീനാം ച വയാ വധഃ 12.12.74

മൃതസയാനയനം സൂവനാഃ പുനഃ സാന്ദീപവനർഗ്ഗുവരാഃ

മഥുരായാം നിവസതാ യദുചക്രസയ യത്പ്രിയം
കൃതമുദ്ധവരാമാഭയാം യവതന ഹരിണാ ദവിജാഃ 12.12.75
ജരാസന്ധസമാനീതകസനയസയ ഹുവശാ വധഃ
ാതനം യവവനന്ദ്രസയ കുശസ്ഥെയാ നിവവശനം 12.12.76
ആദാനം പാരിജാതസയ സുധർമ്മായാഃ സുരാെയാൽ
ുക്മിണയാ ഹരണം യവദ്ധ പ്രമഥയ ദവിഷ്വതാ ഹവരഃ 12.12.7

ഹരസയ ജംഭണം യവദ്ധ ാണസയ ഭുജകൃന്തനം

പ്രാഗ്വജയാതിഷ്പതിം ഹതവാ കനയാനാം ഹരണം ച യൽ 12.12.78

കചദയലപൌണ്ഡ്രകസാെവാനാം ദന്തവക്ത്രസയ ദുർമ്മവതഃ

ശം വരാ ദവിവിദഃ പീവഠാ മുരഃ പഞ്ചജനാദയഃ 12.12.79
മാഹാത്മയം ച വധവസ്തഷ്ാം വാരാണസയാശ്ച ദാഹനം
ഭാരാവതരണം ഭൂവമർന്നിമിത്തീകൃതയ പാണ്ഡവാൻ 12.12.40

വിപ്രശാപാപവദവശന സംഹാരഃ സവകുെസയ ച

250
ഉദ്ധവസയ ച സംവാവദാ വാസുവദവസയ ചാത്ഭുതഃ 12.12.41
യത്രാത്മവിദയാ ഹയഖിൊ വപ്രാക്താ ധർമ്മവിനിർണ്ണയഃ
തവതാ മർത്തയപരിതയാഗ ആത്മവയാഗാനഭാവതഃ 12.12.42

യഗെക്ഷണവൃത്തിശ്ച കലെൌ നൄണാമുപപ്ലവഃ

ചതർവ്വിധശ്ച പ്രളയ ഉത്പത്തിസ്ത്രിവിധാ തഥാ 12.12.47

വദഹതയാഗശ്ച രാജർവഷ്ർവ്വിഷ്ണുരാതസയ ധീമതഃ

ശാഖാപ്രണയനമൃവഷ്ർമ്മാർക്കവണ്ഡയസയ സത്കഥാ
മഹാപുുഷ്വിനയാസഃ സൂരയസയ ജഗദാത്മനഃ 12.12.44
ഇതി വപ്രാക്തം ദവിജവശ്രഷ്ഠാ യത്പൃവ നൈാഽഹമിഹാസ്മി വഃ
െീൊവതാരകർമ്മാണി കീർത്തിതാനീഹ സർവ്വശഃ 12.12.45
പതിതഃ സ്ഖെിതശ്ചാർത്തഃ ക്ഷുത്തവാ വാ വിവവശാ ബ്രുവൻ
ഹരവയ നമഃ ഇതുകച്ചർമുചയവത സർവ്വപാതകാൽ 12.12.46
സങ്കീർത്തയമാവനാ ഭഗവാനനന്തഃ
ശ്രുതാനഭാവവാ വയസനം ഹി പുംസാം
പ്രവിശയ ചിത്തം വിധുവനാതയവശഷ്ം
യഥാ തവമാഽർവക്കാഽഭ്രമിവാതിവാതഃ 12.12.4

മൃഷ്ാ ഗിരസ്താ ഹയസതീരസത്കഥാ

ന കഥയവത യദ്ഭഗവാനവധാക്ഷജഃ
തവദവ സതയം തദുകഹവ മങ്ഗളം
തവദവ പുണയം ഭഗവദ്ഗുവണാദയം 12.12.48
തവദവ രമയം ുചിരം നവം നവം
തവദവ ശശവന്മനവസാ മവഹാത്സവം
തവദവ വശാകാർണ്ണവവശാഷ്ണം നൃണാം
യദുത്തമവലാകയവശാഽനഗീയവത 12.12.49
ന തദ് വചശ്ചിത്രപദം ഹവരർയ്യവശാ
ജഗത്പവിത്രം പ്രഗൃണീത കർഹിചിൽ
251
തദ്ധവാങ്ക്ഷതീർേം ന ത ഹംസവസവിതം
യത്രാചുതസ്തത്ര ഹി സാധവവാഽമൊഃ 12.12.50
സ വാഗവിസർവഗാ ജനതാ സംപ്ലവവാ
യസ്മിൻ പ്രതിവലാകമ ദ്ധവതയപി
നാമാനയനന്തസയ യവശാഽങ്കിതാനി യ-
ച്ഛൃണവന്തി ഗായന്തി ഗൃണന്തി സാധവഃ 12.12.51

കന്കർമ്മയമപയചുതഭാവവർജ്ജിതം
ന വശാഭവത ജാഞാനമെം നിരഞ്ജനം
കുതഃ പുനഃ ശശവഭദ്രമീശവവര
ന ഹയർപ്പിതം കർമ്മ യദപയനത്തമം 12.12.52
യശഃശ്രിയാവമവ പരിശ്രമഃ പവരാ
വർണ്ണാശ്രമാചാരതപഃശ്രുതാദിഷു
അവിസ്മൃതിഃ ശ്രീധരപാദപത്മവയാർ-
ഗ്ഗുണാനവാദശ്രവണാദിഭിർഹവരഃ 12.12.57

അവിസ്മൃതിഃ കൃഷ്ണപദാരവിന്ദവയാഃ
ക്ഷിവണാതയഭദ്രാണി ശമം തവനാതി ച
സത്തവസയ ശുദ്ധിം പരമാത്മഭക്തിം
ജ്ഞാനം ച വിജ്ഞാനവിരാഗയക്തം 12.12.54
യൂയം ദവിജാഗ്രയാ ത ഭൂരിഭാഗാ
യച്ഛശവദാത്മനയഖിൊത്മഭൂതം
നാരായണം വദവമവദവമീശ-
മജസ്രഭാവാ ഭജതാവിവവശയ 12.12.55
അഹം ച സംസ്മാരിത ആത്മതത്തവം
ശ്രുതം പുരാ വമ പരമർഷ്ിവക്ത്രാൽ
പ്രാവയാപവവവശ നൃപവതഃ പരീക്ഷിതഃ
സദസ്യൃഷ്ീണാം മഹതാം ച ശൃണവതാം 12.12.56

ഏതദ് വഃ കഥിതം വിപ്രാ! കഥനീവയാുകർമ്മണഃ

252
മാഹാത്മയം വാസുവദവസയ സർവ്വാശുഭവിനാശനം 12.12.5
യ ഏവം ശ്രാവവയന്നിതയം യാമക്ഷണമനനയധീഃ
ശ്രദ്ധാവാൻ വയാനശ്ശൃു് യാത് പുനാതയാത്മാനവമവ സഃ 12.12.58

ദവാദശയാവമകാദശയാം വാ ഗൃണവന്നായഷ്യവാൻ ഭവവത്

പഠതയനശ്നൻ പ്രയതസ്തവതാ ഭവതയപാതകീ 12.12.59

പുഷ്കവര മഥുരായാം ച ദവാരവതയാം യതാത്മവാൻ

ഉവപാഷ്യ സംഹിതാവമതാം പഠിതവാ മുചയവത ഭയാൽ 12.12.60
വദവതാ മുനയഃ സിദ്ധാഃ പിതവരാ മനവവാ നൃപാഃ
യച്ഛന്തി കാമാൻ ഗൃണതഃ ശൃണവവതാ യസയ കീർത്തനാൽ 12.12.61
ഋവചാ യജംഷ്ി സാമാനി ദവിവജാഽധീതയാനവിന്ദവത
മധുകുെയാ ഘൃതകുെയാഃ പയഃ കുെയാശ്ച തത്ഫെം 12.12.62

പുരാണസംഹിതാവമതാമധീതയപ്രയവതാ ദവിജഃ
വപ്രാക്തം ഭഗവതാ യത്തു തത്പദം പരമം വ്രവജൽ 12.12.67

വിവപ്രാഽധീതയാപ്നുയാത്പ്രജ്ഞാം രാജവനയാദധിവമഖൊം
കവവശയാ നിധിപതിതവം ച ശൂദ്രഃ ശുവദ്ധയത പാതകാൽ 12.12.64
കെിമെസംഹതികാെവനാഽഖിവെവശാ
ഹരിരിതരത്ര ന ഗീയവത ഹയഭീക്ഷ്ണം
ഇഹ ത പുനർഭഗവാനവശഷ്മൂർത്തിഃ
പരിപഠിവതാഽനപദം കഥാപ്രസങ്കഗഃ 12.12.65
തമഹമജമനന്തമാത്മതത്തവം
ജഗദുദയസ്ഥിതിസംയമാത്മശക്തിം
ദുപതിഭിരജശക്രശങ്കരാകദയർ-
ദുരവസിതസ്തവമചുതം നവതാഽസ്മി 12.12.66
ഉപചിതനവശക്തിഭിഃ സവ ആത്മ-

253
നുപരചിതസ്ഥിരജങ്ഗമാെയായ
ഭഗവത ഉപെബ്ധിമാത്രധാവമ്ന
സുരഋഷ്ഭായ നമഃ സനാതനായ 12.12.6

സവസുഖനിഭൃതവചതാസ്തദവുദസ്താനയഭാവവാഽ-
പയജിതുചിരെീൊകൃ നൈസാരസ്തദീയം
വയതനത കൃപയാ യസ്തത്തവദീപം പുരാണം
തമഖിെവൃജിനഘ്നം വയാസസൂനം നവതാഽസ്മി 12.12.68
ശ്രീമദ്ഭാഗവതം പുരാണമമെം യദ് കവഷ്ണവാനാം പ്രിയം
യസ്മിൻ പാരമഹംസയവമകമമെം ജ്ഞാനം പരം ഗീയവത
തത്രജ്ഞാനവിരാഗഭക്തിസഹിതം കന്കർമ്മയമാവിഷ്കൃതം
തച്ഛ്രൃണവൻ വിപഠൻ വിചാരണപവരാ ഭക്തയാ വിമുവചയന്നരഃ 12.17.18

കകസ്മ വയന വിഭാസിവതാഽയമതവൊ ജ്ഞാനപ്രദീപഃ പുരാ

തദ്രൂവപണ ച നാരദായ മുനവയ കൃഷ്ണായ തദ്രൂപിണാ
വയാഗീന്ദ്രായ തദാത്മനാഥ ഭഗവദ്രാതായ കാുണയത-
സ്തച്ഛുദ്ധം വിമെം വിവശാകമമൃതം സതയം പരം ധീമഹി 12.17.19

നമസ്തകസ്മ ഭഗവവത വാസുവദവായ സാക്ഷിവണ

യ ഇദം കൃപയാ കകസ്മ വയാചചവക്ഷ മുമുക്ഷവവ 12.17.20
വയാഗീന്ദ്രായ നമസ്തകസ്മ ശുകായ ബ്രഹ്മരൂപിവണ
സംസാരസർപ്പദ നൈം വയാ വിഷ്ണുരാതമമൂമുചൽ 12.17.21
ഭവവ ഭവവ യഥാഭക്തിഃ പാദവയാസ്തവ ജായവത
തഥാ കുുഷ്വ വദവവശ ! നാഥസ്തവം വനാ യതഃ പ്രവഭാ ! 12.17.22
നാമസങ്കീർത്തനം യസയ സർവ്വപാപപ്രണാശനം
പ്രണാവമാ ദുഃഖശമനസ്തം നമാമി ഹരിം പരം 12.17.27(൩൭)

ഓം നവമാ ഭഗവവത വാസുവദവായ

254