GENEL KAVRAMLAR:

Maden Yatakları: Mineral birikimlerinin, başta kökenleri olmak üzere fiziksel ve kimyasal
karakterlerini, mineralojilerini, yataklanma ortam ve koşullarını inceleyen bilim dalıdır. Bu
inceleme sırasında, mineral birikiminin işletilip işletilemeyeceğine bakılmaksızın jeolojik
yerleşim, mineralojik ve kimyasal bileşim, jeokimya ve alterasyon, petroloji, zaman ve
mekanda dağılıma yönelik çalışmalar ön plandadır.

Maden Jeolojisi: Büyüklüğü ne olursa olsun, yeryüzünde ve/veya yeraltında yeni cevher
aramaya yönelik çalışmaların tamamını kapsar. Bu çalışmalar kapsamında jeolojik faktörler
sınırlı tutulurken, işletme, ekonomik, mühendislik ve çevre faktörleri ön plandadır.

Cevher: Bir veya daha fazla çeşit faydalı mineral içeren ve ekonomik olarak değer
taşıyan doğal bir kayaçtır. Sadece faydalı minerallerden meydana gelebileceği gibi, gang
mineralleri de içerebilir.

Metal: Metalik pırıltılı, dövülüp bükülebilir, ısı ve elektriği iyi geçiren, iyonizasyon
enerjileri düşük, kolayca oksitlenerek (+) iyonlar verebilen maddelerdir.

Tuvönan (Ham) Cevher: Cevherin maden yatağından çıkarıldığı andaki durumu için
kullanılır. Bu durumda cevher üzerinde herhangi bir işlem yapılmamıştır.

Gang: Cevher içerisindeki herhangi bir ekonomik değeri olmayan kısım için kullanılan
kavramdır.

Steril: Gang ile eş anlamda kullanılır. Aynı zamanda günün koşulları altında ekonomik
önemi olmayan, fakat daha sonraları gelişen teknoloji ile ekonomik olabilecek kütleler için
kullanılan kavramdır.

Tenör: Cevher içerisindeki faydalı mineral, bileşim veya metal oranını belirler. Ağırlık
olarak gr/ton veya gr/m 3 şeklinde ifade edilir.

Klark: Bir elementin yer kabuğunda ki ortalama bulunuş yüzdesidir. Goldschmidt'e göre O,
Si, Al, Fe, Ca, Na, K ve Mg elementlerinin yerkabuğundaki dağılımı %98.59 dur.

Rezerv: Cevher kütlesinin ton veya m3 olarak miktarıdır. Bazı durumlarda toplam kütle
içerisindeki faydalı mineral, bileşim veya metal miktarı içinde rezerv kavramı kullanılır.
Metallojeni: Metal içeren cevherleşmeleri mineralojik, petrografik ve jenetik yönden
inceleyen bilim dalıdır.

Maden Provensi: Benzer özellikteki maden yataklarının birbirlerine yakın olarak

bulundukları arazi parçasıdır. Örneğin Doğu Karadeniz Cu, Pb, Zn, Mn provensi,
Fethiye-Marmaris Cr provensi gibi.

Prospeksiyon: Bir maden yatağının bulunmasından değerlendirilmesine kadar geçen zaman

içerisinde yapılan çalışmalar bütünüdür.

Prospeksiyon Jeolojisi: Cevherleşme ve maden belirtilerini yüzeyde belirlemek için

yapılan çalışmalardır.

Ocak Jeolojisi: İşletmesi yapılan ve/veya yapılmakta olan bir maden yatağının yeraltında
kalan kısımları için yapılan çalışmalardır.

Parajenez: Bir maden yatağında benzer kökenli minerallerin gruplanmasıdır. Örnek

olarak Cu-Pb-Zn oluşumları verilebilir.

Süksesyon: Bir maden yatağında minerallerin oluşum sırasıdır. Maden yatağından alınan
cevher örneklerinin mikroskopta incelenmesi sonucu o yatağa ait süksesyon belirlenebilir.

Sinjenetik: Cevher kütlesinin veya cevher minerallerinin içinde bulundukları yan kayaçla
aynı zamanda ve benzer koşullarda oluştuğunu belirtir.

Epijenetik: Cevher kütlesinin veya cevher minerallerinin içinde bulundukları yan kayaçtan
sonra ve farklı koşullarda oluştuğunu belirtir.

Endojen veya Hipojen: Yerküre içerisinde meydana gelen iç olaylara bağlı olarak oluşmuş
maden yataklarıdır. Magmatizma ve metamorfizma sonucu oluşmuş yataklarının çoğunluğu
bu tip yataklardır.

Ekzojen veya Süperjen: Yerküre üzerinde meydana gelen dış olaylara bağlı olarak
oluşmuş maden yataklarıdır. Sedimantasyon, atmosferik ayrışmalar ve taşınma sonucu
oluşmuş yataklar bu tip yataklardır.

Tipimorf mineral: Renk, biçim ve bileşimleri yatak tipine veya maden yatağını oluşturan
olaylara bağlı olarak geliştiği mineral veya mineral topluluklarına denir. Örneğin turmalin,
topaz, beril, fluorit, kassiterit mineralleri tipimorf minerallerdir.