+

KIẾN TRÚC MÁY TÍNH

 MÔ TẢ MÔN HỌC

 Môn học cơ sở ngành, cung cấp cho các sinh viên kiến thức nền tảng
về tổ chức và kiến trúc của máy tính
 Thời lượng
 Tổng số: 60 tiết
 Lý thuyết: 45 tiết + Thực hành: 15 tiết.
 Tài liệu học tập:
1. Computer Organization and Architecture, William Stallings, 9th Edition
2. Slide bài giảng
 Đánh giá:
Điểm môn học = Điểm quá trình x 40% + Thi trắc nghiệm hết môn x 60%
+
NỘI DUNG
Chương 1 – Giới thiệu
Chương 2 – Sự phát triển của máy tính và hiệu năng
Chương 3 – Tổng quan về chức năng và kết nối trong máy tính
Chương 4 – Bộ nhớ Cache
Chương 5 – Bộ nhớ trong
Chương 6 – Bộ nhớ ngoài
Chương 7 – Vào/Ra
Chương 8 – Các hệ đếm
Chương 9 – Bộ xử lý số học
Chương 10 – Tập lệnh: Các đặc tính và chức năng
Chương 11 – Tập lệnh: Chế độ địa chỉ và khuôn dạng
Chương 12 – Tổ chức và chức năng bộ vi xử lý
+ Chương 1
Giới thiệu
1. Kiến trúc máy tính và Tổ chức máy tính

 Kiến trúc là những thuộc tính mà lập trình viên có thể nhìn thấy
được, hoặc những thuộc tính có tác động trực tiếp đến việc
thực hiện của một chương trình.
 Bao gồm: Tập lệnh (tập các lệnh mã máy hoàn chỉnh có thể
hiểu và xử lý bởi bộ xử lý trung tâm); cách đánh địa chỉ bộ
nhớ; các thanh ghi; các định dạng địa chỉ và dữ liệu; cơ chế
I/O

 Tổ chức là cách thực hiện các tính năng, hoặc các khối hoạt
động được kết nối như thế nào để thực hiện các đặc tính kiến
trúc.
 Bao gồm: Chi tiết phần cứng; Tín hiệu điều khiển; Giao diện
giữa máy tính và thiết bị ngoại vi; Công nghệ bộ nhớ
+
Kiến trúc IBM System/370

 Được giới thiệu vào năm 1970

 Bao gồm nhiều model
 Cóthể nâng cấp lên model đắt tiền và tốc độ nhanh hơn
mà không cần bỏ đi các phần mềm gốc
 Cácmodel mới tung ra được cải tiến kĩ thuật nhưng giữ
nguyên kiến trúc do đó khách hàng không cần mua phần
mềm mới
 Kiến
trúc này được duy trì đến ngày nay trên các dòng
máy tính mainframe IBM
+
Kiến trúc Intel x86

 Bộ vi xử lý Intel 8086 được giới thiệu vào năm 1978

 Kiến trúc x86 gần như chiếm toàn bộ thị phần máy tính cá
nhân, máy workstation, server thậm chí siêu máy tính.
 Các model mới tung ra được cải tiến kĩ thuật nhưng giữ nguyên
kiến trúc do đó khách hàng không cần mua phần mềm mới

Các model khác nhau trong 1 họ có cùng kiến trúc

Nhưng tổ chức khác nhau!
+
2. Cấu trúc và chức năng

 Hệ thống cấp bậc

 Cấutrúc
 Là tập hợp các hệ thống
con có liên quan với nhau Cách thức các thành
phần liên quan đến nhau
 Bản chất cấp bậc của các
hệ thống phức tạp là cần  Chức năng
thiết cho cả thiết kế và mô
tả của chúng. Hoạt động của từng
thành phần riêng của cấu
 Nhà thiết kế chỉ cần làm trúc
việc với từng cấp cụ thể của
hệ thống
 Mỗi cấp có cấu trúc và
chức năng riêng
 Operating Environment
(source and destination of data)

+
2.1 Chức năng
Data
Movement
 Bốn chức năng cơ bản: Apparatus

● Xử lý dữ liệu (Data
processing)
● Lưu trữ dữ liệu (Data
storage)
● Di chuyển dữ liệu Control
Mechanism
(Data movement)
● Điều khiển (Control)

Data Data
Storage Processing
Facility Facility
+ Movement Di
Movement Movement

chuyển

Hoạt động
Control Control

(a) Storage Processing Storage Processing

Di chuyển dữ liệu (a) Điều

Control
(b)

(Data movement) khiển

Movement Movement

Lưu Control Control

Storage Processing
Xử lý
Máy tính phải có khả năng trữ
di chuyển dữ liệu giữa nó
Storage Processing Storage Processing
và thế giới bên ngoài.
(c) (a) (d)

Figure 1.2 Possible Computer Operations

+ Movement Movement

Movement Di
Movement
Hoạt động chuyển

Control Control

(b) Storage Processing Storage Processing

Lưu trữ dữ liệu

(a) (b)

(Data storage) Điều

Control Control
khiển
Movement Movement

Control Control

Máy tính phải tạm thời Lưu

Processing Storage Processing
Xử lý
lưu trữ những mẩu dữ trữ
liệu đang làm việc tại bất Storage Processing Storage Processing

kỳ thời điểm nào. (c) (d)

(a) (b)
Figure 1.2 Possible Computer Operations
+ Movement
Di
Movement
Chuyển
Movement

Hoạt động Control Control

Storage Processing Storage Processing

(c)
Điều
Xử lý dữ liệu vào/ra
(a) (b)
Control
khiển
(Processing from/to storage)
Movement Movement

Control Control
Lưu
Storage Processing
Xử lý
trữ
Storage Processing Storage Processing

(c)
(c) (d)

Figure 1.2 Possible Computer Operations

 +
Movement Movement
Di
Movement
chuyển Movement

Hoạt động Control Control

Storage Processing Storage Processing

(d)
Control Xử lý dữ liệu
(a) Điều
Control
(b)

khiển
từ lưu trữ tới I/O
Movement Movement

Control Control

Processing
Lưu
Storage Processing
Xử lý
• Dữ liệu có thể có nhiều trữ
dạng khác nhau và phạm Storage Processing Storage Processing

vi yêu cầu xử lý rất rộng. (c) (d)

(c) (d)
Figure 1.2 Possible Computer Operations
MÁY TÍNH:
- Lưu trữ
- Xử lý
Máy tính
2.2 Cấu trúc
+  CPU – bộ xử lý trung tâm, điều
khiển hoạt động của máy tính và
thực hiện chức năng xử lý dữ liệu
Máy tính gồm có  Bộ nhớ chính: lưu trữ dữ liệu.
bốn phần chính: Là tập hợp các ô nhớ, mỗi ô nhớ
có một số bit nhất định và chứa
thông tin mã hoá số nhị phân.

 I/O – bộ phận nhập xuất thông

tin – di chuyển dữ liệu giữa máy
tính và môi trường bên ngoài

Hệ thống kết nối (bus) – một số

cơ chế cung cấp cho việc truyền
đạt thông tin giữa CPU, bộ nhớ
chính và I/O
+  Bộ điều khiển (Control Unit - CU)
CPU
 Điều khiển hoạt động của CPU và
cả máy tính
Thành phần cấu trúc
chính gồm:  Khối số học và logic (Arithmetic
and Logic Unit - ALU)
 Thực hiện chức năng xử lý dữ liệu

 Thanh ghi (Registers)

 Cung cấp khả năng lưu trữ nội bộ
cho CPU

 Các kết nối trong CPU

 Một số cơ chế dùng để cung cấp
thông tin liên lạc giữa các khối CU,
ALU và thanh ghi.
+ Tổng kết
Giới thiệu chung
Chương 1
 Tổ chức máy tính  Cấu trúc
 CPU
 Kiến trúc máy tính  Bộ nhớ chính

 Chức năng  I/O

 Xử lý dữ liệu  Kết nối hệ thống

 Lưu trữ dữ liệu

 Thành phần cấu trúc CPU
 Di chuyển dữ liệu
 Bộ điều khiển CU
 Điều khiển
 Khối số học và logic ALU
 Thanh ghi
 Kết nối CPU
+
Internet Resources

Web sites to look for

• WWW Computer Architecture Home Page.
• CPU Info Center.
• Processor Emporium.
• ACM Special Interest Group on Computer Architecture.
• IEEE Technical Committee on Computer Architecture.
• Intel Technology Journal.
• Manufacturer’s sites:
▫ Intel, IBM, etc.
+ https://sites.google.com/site/phuongnh20589
+
Câu hỏi chương 1

1. Phân biệt tổ chức máy tính và kiến trúc máy tính?

2. Phân biệt cấu trúc máy tính và chức năng máy tính?

3. Bốn chức năng chính của máy tính là gì?

4. Kể tên các thành phần cấu trúc chính của 1 máy tính?

5. Kể tên các thành phần cấu trúc chính của 1 bộ xử lý?