บทที่1

บทนำ
ที่มาและความสำคัญ
ตัง้ เเต่เด็กจนโตทุกคนต้องรู้จักกับมะม่วงซึ่งเป็ นผลไม้ชนิดหนึง่ ที่พบ
ได้มากมายในท่องตลาดยิ่งเฉพาะในฤดูร้อน มะม่วงเป็ นผลไม้ที่คนมักจะ
นำมาทานเล่นไม่ว่าจะเป็ นมะม่วงดิบ มะม่วงสุก หรือผลิตภัณฑ์ที่เเปรรูป
จากมะม่วง เเต่ในปั จจุบันคนมักจะชอบทานอะไรง่ายๆอร่อยเเละทานได้
ตลอดเวลาซึ่งมักจะเป็ นผลิตภัณฑ์เเปรรูป คณะผูศ
้ ึกษาค้นคว้าจึงได้สืบค้น
เเละศึกเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์เเปรรูปที่ทำมาจากมะม่วงนัน
้ ก็คือส้มลิม
้ โดยใน
จังหวัดสุโขทัยไม่ว่าใครก็ต้องรู้จักเป็ นอย่างดีเพราะส้มลิม
้ เป็ นผลิตภัณฑ์ที่
คนในท้องถิ่นสามารถทำขายหรือทำทานเอง
ส้มลิม
้ คือ ของกินชนิดหนึง่ ที่นำเอามะม่วงที่สุกแต่ไม่งอม มากวน
เติมน้ำตาลเล็กน้อย ทำเป็ นก้อนเล็กๆ ตากแดดสีออกขาวใสหรือขุ่น
รสชาติเปรีย
้ วอมหวาน ส้มลิม
้ เป็ นภูมิปัญญาชาวบ้านแต่ดงั ้ เดิม แต่ละ
พื้นที่ทั่วประเทศไทยเชื่อว่าหากมีการถ่ายทอดมายังรุ่นลูกในฤดูกาลที่ต้น
มะม่วงออกผลมาจำนวนมากเกินกว่าที่จะบริโภคผลสดได้หมด เริ่มจะมี
มะม่วงสุกร่วงหล่นจากต้นมาก ไม่น่ามาใช้รับประทานผลไม้สดได้ วิธี
ดัง้ เดิมของชาวบ้านก็มักจะนำมะม่วงสุกเหล่า นีม
้ าทำ “ส้มแผ่น” ที่
รสชาติอร่อยออกหวานอมเปรีย
้ วเพื่อเก็บไว้กินได้อีกนาน หากปี ไหนทำส้ม
แผ่นกันมากเกินเก็บ ก็จะเอามาขายบ้าง  ซึ่งมีการรวมกลุ่มชาวบ้านใน
หมู่บ้านหมู่ 12 บ้านวังครุฑ ต.วังทอง อ.วังทองจ.พิษณุโลก เป็ นผู้ผลิต  เริ่
มเกิดความคิดที่จะนำส้มแผ่นซึง่ เป็ นผลผลิตของชาวบ้านมาเป็ นสินค้า
หลักและมีเป้ าหมายที่จะทำให้ช่ อ
ื “ส้มแผ่น” เป็ นสินค้าของฝาก จาก
อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก และได้รับความนิยมจากผู้บริโภค ได้เลือก
ซื้อเป็ นของฝากเสมอ แรกเริ่มนัน
้ ได้รับซื้อผลมะม่วงสุกจากชาวบ้าน
อำเภอข้างเคียงนำมาปอก แล้วกวนให้เป็ นเนื้อเดียวกันพักไว้ให้หายร้อน
จากนัน
้ นำไปตากกับถุงพลาสติกทิง้ ไว้ประมาณ 2-3 วัน เสร็จแล้วจึงค่อย
เก็บพับหรือม้วนห่อไว้ในถุงเป็ นการถนอมอาหารไว้ทานในช่วงที่ไม่มี
มะม่วงได้ การจัดเก็บ จากที่ใส่ถุงธรรมดามาเป็ นแผ่นกลมบ้างพับครึ่งบ้าง
มาทำม้วนเป็ นแท่งกลมแล้วใส่กล่องพลาสติกใส แล้วทดลองขายตาม
ตลาดนัดบ้าง ตามสถานที่ราชการบ้าง และจังหวัดใกล้เคียงเเละในจังหวัด
สุโขทัยก็มีส้มลิม
้ เป็ นเอกลักษณ์ของจังหวัดเช่นกันนั่นก็คือส้มลิม
้ คุณสุ
กัญญาส้มลิม
้ ของคุณสุกัญญาเกิดจากการที่ได้รับผลกระทบภัยแล้งและน้ำ
ท่วมพื้นที่สวนผลไม้ ทำให้ปัจจุบันการแปรรูป “ส้มลิม
้ ” ได้กลายเป็ น
อาชีพหลักแทนการทำสวนไปแล้ว โดยที่บ้านจะทำขายกันตลอดทัง้ ปี พอ
มะม่วงในพื้นที่สุโขทัยหมดช่วงฤดู ก็จะนำมะม่วงจากภาคใต้ ภาคกลาง
ภาคเหนือ และประเทศเพื่อนบ้าน เข้ามาแปรรูปแทน
คณะผูศ
้ ึกษาค้นคว้าจึงได้มุ่งศึกษา เรื่องส้มลิม
้ ของดีเมืองสุโขทัย
เพื่อช่วยอนุรักษ์ภูมิปัญญาของคนจังหวัดสุโขทัยให้คนรุ่นใหม่ได้เข้ามา
ศึกษาเเละช่วยกันพัฒนาภูมิปัญญาของคนในสุโขทัยเพื่อสร้างความมั่นคง
ในเเก่เศรษฐกิจในชุมชนนัน
้ ๆอีกทัง้ ยังเป็ นประโยชน์เเก่ผู้ที่สนใจในเรื่อง
ส้มลิม
้ ต่อไป

วัตถุประสงค์
1. เพื่อศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับประวัติความเป็ นมาของส้มลิม
้
2. เพื่อเรียนรู้การทำส้มลิม
้ เเละการใช้วัตถุดิบ
3. เพื่อตระหนักถึงภูมิใจปั ญญาของคนสุโขทัยเเละร่วมช่วยกันอนุรักษ์
สืบไป
วิธีการศึกษาค้นคว้า
1. กำหนดหัวข้อที่จะศึกษาเกี่ยวกับส้มลิม
้
2. ดำเนินการหาข้อมูลเเละรวบรวมข้อมูล
3. ลงพื้นที่ชุมชนที่ผลิตส้มลิม
้ ไปเรียนเรียนรู้มะม่วงที่ใช้การทำส้มลิม
้ เเต่
ละขัน
้ ตอน
4. ตรวจสอบข้อมูลที่ได้จากการศึกษาเพื่อทำรายงาน
5. จัดทำรายงานเรื่องส้มลิม
้ ของดีเมืองสุโขทัย