SRP

Top Punch
PRIRUČNIK ZA OPERATERA

VERZIJA _________
SERIJSKI BROJ ________________

PROBIJAČICE
BX, CX, ZX, MTX
mod. 750/50 – 750/30 - 1000/30 i 1250/30
ZAHVALJUJEMO VAM NA IZBORU NAŠE MAŠINE

U skladu sa našom filozofijom konstrukcije, koja je zasnovana na principima

postojanosti, lakoće upotrebe i niskih troškova održavanja, svaka komponenta
Euromac mašine za probijanje je bila predmet detaljnih provera i sveobuhvatnog
finalnog testa kako bi se potvrdila sigurnost njenih performansi.
Monoblok konstrukcija jedinice za probijanje je jednostavna i čvrsta. Čini je
izliveni blok od mehanita, koji poseduje izuzetnu otpornost. Rezultat ovoga je robustna
konstrukcija koja sprečava opasna savijanja i oscilacije.
Brzopostavljajući probijači i matrice čine posao izmene alata lakim i brzim i
garantuju čvrsto i sigurno vođenje alata tokom rada.
Euromac probijačice su prilagođene za stanične (Turret type) alate većine poznatih
proizvođača kao i za Trumpf i druge tipove alata, što ih čini veoma upotrebljivim.
Pažljivo pročitajte ovaj priručnik od instalacije do puštanja u rad i dalje. U njemu ćete
pronaći sve osnovne informacije o bezbednosti mašine i operatera
Pažljivo održavajte mašinu i garantujemo vam njen dugi radni vek.

Ako imate bilo kakva pitanja obratite se na adresu

s.p.a. Tel. +39 059 57.95.11

VIA PER SASSUOLO, 68/G Fax +39 059 57.95.12
41043 FORMIGINE (MO) ITALY EMAIL: euromac @ euromac.it
2
 SADRŽAJ

1. UPRAVLJANJE 4
1.1 IZGLED MTX MAŠINE 4
1.2 IZGLED BX – CX – ZX MAŠINE 5

2. UPRAVLJAČKA KONZOLA 6

3. POKRETANJE MAŠINE 8

4. PROGRAMIRANJE 9
4.1 NOVI PROGRAM (F15 NEW PROGRAM) 9
4.2 LISTA ALATA (PUNCH LIST F11) 10
4.3 MULTITOOL (F12) 12
4.4 F13 – MTX – Turret 14
4.5 TASTERI ZA PROGRAMIRANJE CIKLUSA OBRADE (F1-F2-...........-F10) 15
-A- PROBIJANJE 15
-B- IZBIJANJE UGLOVA 18
-C- NIBLOVANJE 21
4.6. SPECIJALNI ALATI ZA OBLIKOVANJE, MARKIRANJE I GRAVIRANJE 23

5. SPECIJALNE FUNKCIJE (F14 SPECIAL FUNCTIONS) 24

5.1 F1 – PRAVOUGAONI SEGMENT (RECTANGULAR FLANGE) 24
5.2 F2 – TRANSLIRANJE (TRANSLATION) 24
5.3 F3 – ROTIRANJE (ROTATION) 25
5.4 F4 – LIK U OGLEDALU (MIRROR) 25
5.5 F5 – KOPIRANJE (COPY) 25
5.6 F14 – SPECIJALNA FUNKCIJA za svaki zadatak 26

6 VINKL (SQUARE) 27

7 DISK, PREGLED, IZMENE 28

7.1 F20 OPERACIJE SA DISKOM – DISK OPERATIONS 28
7.2 DISK MENI 29
7.3 F17 – ZOOM 30
7.4 F18 – BRISANJE (DELETE) 30
7.5 F19 – IZMENA (MODIFY) 31
7.6 F19 – VIRTULENA TASTATURA (VIRTUAL KEYBOARD) 31

8. GLAVNI MENI 32
8.1 GLAVNI MENI U REŽIMU PROGRAMIRANJA 32
8.2 GLAVNI MENI U REŽIMU NC SIMULACIJE 33
8.3 GLAVNI MENI U REŽIMU IZVRŠAVANJA 35

9. REŽIMI RADA KONZOLE 37

9.1 PROGRAMIRANJE (PROGRAMING SCREEN) 37
9.2 NC SIMULACIJA (NC SCREEN – SIMULATION) 37
9.3 IZVRŠAVANJE (MACHINING SCREEN) 38

10. PRIMER 40
10.1 FAZA PROGRAMIRANJA 40
10.2 PRIPREMA ZA IZVRŠENJE 42
10.3 IZVRŠENJE POSLA 42
10.4 POLUATOMATSKI RAD 43

11. PRAVILNO GAŠENJE MAŠINE 44

3
 UPRAVLJANJE 1

1.1 IZGLED MTX MAŠINE

1 = Glavni prekidač
2 = Sigurnosni TOTAL STOP tasteri
3 = Pedale
4 = Upravljačka konzola
5 = Razvodni ormar
6 = Automatske hvataljke
7 = Kontrole na konzoli
8 = Ručna komanda X ose
9 = Ručna komanda Y ose
10 = Birač ručno/automatsko
11 = Reset taster
12 = Zaustavljanje ciklusa - stop
13 = Pokretanje ciklusa - start
14 = Start glavnog motora
15 = Kontrole na mašini
16 = Ručno okretanje turele
17 = Indikator uključenog napajanja
18 = Indicator brave nosača matrica
19 = Indikator pokretanja osa
20 = Indikator uključenog motora
21 = Dugme za podizanje cilindra
22 = Birač za oslobađanje nosača matrica
23 = Birač režima probijanja (jedan
udarac/automatsko) 4

15 7
16 17181920 21 22 23 2 16 8 9 10 11 12 13 14 2

4
 UPRAVLJANJE 1

1.2 IZGLED BX - CX – ZX MAŠINE

1 = Glavni prekidač
2 = Sigurnosni TOTAL STOP tasteri
3 = Pedale
4 = Konzola za programiranje
5 = Razvodni ormar
6 = Automatske hvataljke
7 = Kontrole na konzoli
8 = Ručna komanda X ose
9 = Ručna komanda Y ose
10 = Birač ručno/automatsko
11 = Reset taster
12 = Zaustavljanje ciklusa - stop
13 = Pokretanje ciklusa - start
14 = Start glavnog motora
15 = Kontrole na mašini
17 = Indikator uključenog napajanja
18 = Indicator brave nosača matrica
19 = Indikator pokretanja osa
20 = Indikator uključenog motora
21 = Dugme za podizanje cilindra
22 = Birač za oslobađanje nosača matrica
23 = Birač režima probijanja (jedan
udarac/automatsko)
4

17
18
19
20

15 7
21 22 23 2 8 9 10 11 12 13 14 2

5
UPRAVLJAČKA KONZOLA 2

6
 UPRAVLJAČKA KONZOLA 2
1 - EKRAN
2 – TASTERI ZA PROGRAMIRANJE OBRADE
F1 - F2 - F3 - Mreža F4 -
Pojedinačni Otvori u otvora Prosecanje
otvor liniji linije

F5 - F6 - F7 - F8 - Otvori
Pravougaoni Izbijanje Niblovanje u prstenu
prozor ugla linije

F9 - F10 - Pun
Niblovanje krug
luka

3 - TASTERI ZA PODEŠAVANJA
F11 - Lista F12 - Multitool F13 - Turela
alata stanica (samo MTX)

F14 - F15 -
Specijalne Priprema
funkcije novog
programa
4 - TASTERI ZA IZMENE
F16- Slova F17- Zumiranje F18 -
Brisanje

F19 - Izmena F20 - Operacije

na disku

5 - KALKULATOR
F16 - F24 - F25 -
Kalkulator oduzimanje i sabiranje i
deljenje množenje
6 - NUMERIČKA TASTATURA
7 - STRELICE
8 - OPŠTE FUNKCIJE
Koristi se za Kretanje po ESC - izlaz
izbor masci

Glavni meni ENTER - unos Samo za

potrebe
servisa
9 - DISKETNI UREĐAJ (A:)

7
 POKRETANJE MAŠINE 3
Izvadite disketu iz uređaja ukoliko se neka nalazi u njemu (desna strana konzole) i uključite glavni prekidač.

Nakon pozdravne poruke Windowsa sačekajte da se TopPunch sam aktivira odnosno da se pojavi slika radnog ekrana
programa:

Diskete koje koristite na konzoli NIKAKO NE SMEJU SADRŽATI RAČUNARSKE VIRUSE. Virusi
mogu da oštete operativni sistem, izbrišu program, listu alata, kao i sve vaše crteže koji su
snimljeni na konzoli.
Sve konzole i relevantni programi na njima su testirani tokom instalacije u EUROMAC-u
upotrebom ANTIVIRUS programa. Stoga odgovorno tvrdimo da je opasnost od virusa uklonjena
pre isporuke mašine.
Program koji smo koristili za ovu operaciju je "Dr. Solomon Toolkit". Preporučujemo kupovinu
ovog programa ili nekog sličnog kako bi obezbedili konstatnu proveru konzole i disketa.

8
 PROGRAMIRANJE 4
Ovo poglavlje vodi korisnika kroz kompletan proces obrade lima i prikazuje mogućnosti programa i način na koji se
koriste najbitnije funkcije.

4.1 NOVI PROGRAM F15

Ukoliko niste snimili program na kome ste prethodno radili, kada pristisnete NEW PROGRAM F15
taster pojaviće se poruka "Save current program?". Ako izaberete DELETE ili pritisnete ESC i potom
potvrdite sa ENTER, vratićete se u stari program. Ako izaberete OK i potvdite sa ENTER pojaviće se
dijalog u kome treba da unesete naziv programa. Unesite naziv programa upotrebom virtuelne tastature
na ekranu računara i kada završite pređite na OK i pritisnite ENTER. Sada ćete dobiti ekran sledećeg
sadržaja:

- LENGTH: dužina, dimenzija table lima u mm po X-osi

- WIDTH: širina, dimenzija table lima u mm po Y-osi

- THICKNESS: debljina, debljina lima u mm

- LOADING POS.: pozicija postavljanja nove table po Y-osi

- EXTRA STRIP: ako Vam je potrebno da nakon obrade ostane "ram" na ivici table
radi lakšeg skidanja sa stola ovde zadajete širinu zone od ivice lima po X i po Y osi
koja se neće obrađivati (nećete moći da isprogramirate probijanje u njoj). Zone se
definišu od 0mm do zadate vrednosti, dakle samo sa jedne strane.

VAŽNO
Svaki parametar koji menjate se prvo označi kursorom koristeći strelice za gore i dole ili pritiskom na
TAB taster, gde prelazite na sledeći parametar odozgo na dole! Kada tako unesete sve parametre, pređite na OK
i pritisnite taster ENTER da potvrdite.
Na radnom ekranu videćete tablu lima čije ste dimenzije zadali.

PREMEŠTANJE KURSORA SA JEDNOG POLJA NA DRUGO JE IDENTIČNO KOD SVIH

FUNKCIJA, STOGA PREPORUČUJEMO UPOTREBU TASTERA TAB !!!

9
 PROGRAMIRANJE 4

4.2 LISTA ALATA (PUNCH LIST F11)

PUNCH LIST F11 taster vam otvara deo program u kome unosite, menjate ili brišete sve raspoložive
alate u memoriju mašine i gde možete da snimate ili učitavate listu alata sa diska konzole ili sa diskete.

ALATI
- UNOS NOVOG ALATA:
Napomena: Ako vam je neophodno da istovremeno koristite dva identična alata koji imaju različit ugao
(na primer kvadrat 15mm pod uglom 45º i drugi pod uglom 0º), MORATE DA IH UNESETE KAO DVA
ALATA SA RAZLIČITIM KODOM.
Upotrebom leve i desne strelice postavite kursor na INSERT i pritisnite taster ENTER; na sredini ekrana će vam
se pojaviti dijalog za unos alata.
Konfigurišite alat koji se dodaje na listu; za prelaz iz jednog polja u drugo koristite TAB taster ili strelice a potom
potvrdite postavljanjem kursora na OK i pritiskom na ENTER ili pritiskom na taster F25 - +.
Opis polja koja se unose za novi alat:

Punch Code: brojčani kod za alat (do 4 cifre).

Napomena: za memorisanje alata možete koristiti 9999 brojčanih vrednosti. Nemojte upotrebljavati
slovne znakove.
Punch Type: tip alata odnosno stanice u koju se ubacuje
SINGLE: Pojedinačni alat (važi i za alat u TRUMPF adapteru ako ga koristite)
MULTITOOL 6: Alat predviđen za postavljanje u MTE6 stanicu (max. prečnik 24mm) ili u
MTE10 na pozicije 1, 7 ili 9
MULTITOOL 10: Alat predviđen za postavljanje u MTE10 stanicu (max. prečnik 7mm)
MULTITOOL 4: Alat predviđen za postavljanje u MTE4 stanicu (max. prečnik 31,7mm)
Punch Shape: oblik alata. Na raspolaganju su svi standradni oblici: round (kružni, ø), square (kvadrat),
rectangular (pravougaoni), obround (oval), triangle (trougao) slot, single D, double D itd. i na
kraju special, marker, forming itd. opcije za specijalne alate1. Sa desne strane ekrana se
rikazuje crtež sa oblikom alata koji ste izabrali
Punch dimensions: dimenzije alata u X i Y merama, svaka dimenzija je ilustrovana na crtežu sa desne strane
R: radijus uglova
DOWN: donja krajnja tačka, koju vremenom menjate i korigujete zbog npr. oštrenja probijača i matricne
UP: gornja krajnja tačka, ovo je udaljenost između alata i gornje strane lima. Prava pozicija alata (probojca)
zavisi i od debljine lima, jer ako ovde zadate 5mm, a zadata debljina lima je 2mm alat će automatski
zauzimati poziciju 7mm. Ovo se naravno odnosi samo na gornju krajnu tačku.

1
TopPunch se neprekidno razvija prateći sve inovacije na EUROMAC probijačicama, tako da je moguće da su na vašoj mašini na raspolaganju još
neki dodatni oblici i specijali! (prim. KOPLAS)

10
 PROGRAMIRANJE 4

- BRISANJE ALATA:
Upotrebom strelica izaberite alat koji ćete obrisati sa spiska a potom upotrebom desne strelice izaberite
DELETE i pritisnite ENTER. Pojaviće se poruka da potvrdite brisanje te možete strelicama da izaberete YES ili
NO i da potvrdite izbor sa ENTER. Brži način za ovu operaciju je da izaberete alat i da pritisnete taster F18-
DELETE i potom potvrdite brisanje. Za brisanje više alata odjednom, držite pritisnut taster SHIFT i kretanjem
2
strelicama označite alate a potom pritisnite taster F18. Pritiskom na ESC izlazite iz operacije brisanja .

- IZMENA PARAMETARA VEĆ UNETOG ALATA:

Strelicama gore i dole izaberite alat koji ćete menjati. Zatim desnom strelicom izaberite MODIFY. Pritisnite
ENTER da potvrdite izbor. Pojaviće vam se isti dijalog prozor kao i kod INSERT opcije. Svaku izmenu vrednosti
morate da potvrdite sa ENTER. Brži način za poziv ove operacije je da izaberete alat na listi i pritisnete taster
F19 MODIFY.

LISTA ALATA
- SORTIRANJE LISTE ALATA:
Izaberite SORT pritiskom na strelice i potom taster ENTER. Lista alata se može sortirati u rastućem (increasing)
ili opadajućem (decreasing) poretku na osnovu:
KODA (CODE)
OBLIKA (SHAPE)
DIMENZIJA (DIMENSIONS)
OBLIKA I DIMENZIJA (SHAPE AND DIMENSIONS)

Pritisnite ESC da biste izašli iz ovog menija.

- KREIRANJE NOVE LISTE ALATA:

Strelicama izaberite opciju NEW potvrdite sa ENTER. Sada možete da kreirate novu listu alata i da joj zadate
naziv koristeći virtuelnu tastaturu. Podrazumevani naziv za listu je EUROMAC. Pritisnite ABC-F16 taster da
promenite naziv liste alata. Pritisnite ESC za izlaz iz ovog menija.

- UČITAVANJE, SNIMANJE ILI PROMENA NAZIVA LISTE ALATA:

Strelicama izaberite LOAD (učitaj) ili SAVE (snimi) i potvrdite sa ENTER; eventualno će se pojaviti poruka da
potvrdite snimanje liste alata koja je trenutno u memoriji. Kada se ovo završi pojavljuje se dijalog za
učitavanje/snimanje liste alata. Sve ovo je detaljno opisano u poglavlju F20-DISK OPERATIONS. Pritisnite ESC
za izlaz iz ovog menija.

- PROMENA NAZIVA LISTE ALATA:

Strelicama izaberite opciju NAME i potvrdite sa ENTER. Na ekranu će se prikazato virtuelna tastatura i imaćete
mogućnost da menjate naziv liste alata. Pritisnite ESC za izlaz iz ovog menija.

- BRZI TASTERI:
Navedene operacije sa desne strane ekrana mogu se pozvati i bez označavanja strelicama i pritiska na ENTER,
koristeći brze tastere:

INSERT: taster F25 - +

DELETE: taster F18 - DELETE
RENAME: tasteri SHIFT i F16 ABC istovremeno
LOAD: tasteri CTRL i F20 DISK istoovremeno
SAVE: taster F20 DISK
EXIT: taster ESC

2
Iz svakog dela programa u koji ste ušli greškom možete izaći pritiskom na ESC (prim. KOPLAS)

11
 PROGRAMIRANJE 4
4.3 MULTITOOL (F12)

Ovu funkciju možete pozvati samo na mašini koja može da primi MULTITOOL stanicu.
Funkcija omogućava da se definišu pozicije alata u MULTITOOL stanici. Pratite fizički redosled alata i
na Multitool stanici i na nosaču matricni. Pritisnite prikazani taster F12 da bistete dobili ovu sliku:

MULTITOOL: nudi mogućnost

izmene, dodavanja, brisanja ili izbora
jednog od ponuđenih Multitoolova na
listi sa leve strane

MULTITOOL LIST: nudi opcije

snimanja, učitavanja, promene naziva
ili kreranja nove liste, što znali da ako
imate više Multitool stanica možete ih
snimiti pod jednim nazivom liste koji
je naveden uz gornjem levom uglu (u
ovom primeru EUROMAC1).
Podrazumevani naziv liste je
EUROMAC.

EXIT: za izlaz iz Multitool ekrana

- DODAVANJE NOVOG MULTITOOLA:

Upotrebom strelica izaberite INSERT i potvrdite sa ENTER. Prikazaće se dijalog prozor u kome će vas program
pitati za brojčani kod Multitool stanice (slični kodu alata) i tip (4, 6 ili 10) da biste pomerali kursor sa jednog na
drugi element slike koristite TAB, a za biranje tipa postavite kursor na željenu opciju i pritisnite SPACE, a na
kraju potvrdite sve označavanjem OK i pritiskom na ENTER. Tražiće vam se da unesete naziv Multitoola. Nakon
ovoga potvrdite sa ENTER.

- UMETANJE ALATA U STANICU:

Prvo izaberite Multitool u koji ćete postaviti alat, tako što ćete ga označiti pomoću strelica; kada ste to učinili
prebacite kursor na desnu stranu ekrana i izaberite OPEN. Otvoriće vam se dijalig prozor sa detaljima o
sadržaju Multitoola sa prikazanim pozicijama na koje možete staviti alat. Za umetanje alata izaberite željenu
poziciju i pritisnite F11 PUNCH LIST taster. Prikazaće vam se lista svih alata koji mogu da se smeste u izabranu
stanicu (Na primer ako ste izabrali MTE4 stanicu, biće vam prikazani samo alati koji su predviđeni za MTE4).
Izaberite alat i pritisnite ENTER. Program će od vas tražiti i da unesete ugao pod kojim se alat postavlja (osim
za kružni alat gde to i nema smisla). Podaci o alatu koji se prikazuju u tabeli su sledeći:
ST: pozicija alata u Multitool stanici, odnosno nosaču matricni
TYPE: identifikuje tip stanice za koju je alat predviđen MTE4, MTE6, MTE10.
CODE: numerički kod alata, njegov identifikacioni broj sa liste alata (F11 - PUNCH LIST)
SHAPE: oblik alata (round, square, rectangle ...)
DIMENSIONS: dimenzije alata
ANGLE: ugao pod kojim se probijač i izabrana matricna moraju postaviti

12
 PROGRAMIRANJE 4
- IZBACIVANJE ALATA IZ STANICE
Na spisku alata u Multitoolu označite alat koji se izbacuje a potom strelicama pređite u desni deo ekrana i
izaberite DELETE i potvrdite pritiskom na ENTER. Program će tražiti da potvrdite zahtev, izaberite YES ili NO i
ponovo pritnisnite ENTER. Za izlaz iz ove funkcije pritisnite taster ESC.

- SNIMANJE LISTE MULTITOOLA:

Izaberite SAVE strelicama i pritisnite ENTER. Dobićete isti dijalog koji se aktivira kada pritisnete F20 - DISK
OPERATIONS. Pritisnite TAB da izaberete OK i potvrdite pritiskom na ENTER. Ovim će ispogramirani Multitool
biti snimljen sa novim imenom.

- UČITAVANJE SNIMLJENOG MULTITOOLA:

Na Multitool radnom ekranu izaberite opciju LOAD pomoću strelica i pritisnite ENTER. Dobićete isti dijalog koji
se aktivira kada pritisnete F20 - DISK OPERATIONS. Pritisnite TAB da izaberete OK i potvrdite pritiskom na
ENTER. Ako već postoji učitani multitool na ekranu, program će vas pitati da li želite da poništite komandu ili da
učitate ono što ste odabrali (OK = Učitava izabrani Multitool u memoriju, NO = Poništava komandu).

- BRISANJE SNIMLJENOG MULTITOOLA:

Na Multitool radnom ekranu izaberite opciju DELETE pomoću strelica i pritisnite ENTER. Pojaviće se poruka na
ekranu "WARNING: confirming deletes the selected magazine on board" (UPOZORENJE: Potvrđivanjem ove
komande obrisaćete izabrani magacin alata na mašini.). Ako to stvarno i želite da uradite Izaberite OK i
potvrdite pritiskom na ENTER, u suprotnom birajte NO, pritisnite ENTER i komanda će biti opozvana.

- BIRANJE VAŽEĆEG MULTITOOLA:

Da biste postavili važeći Multitool, izaberite strelicama opciju DEFAULT sa desne strane i pritisnite ENTER. Na
ovaj način ste označeni Multitool proglasili za važeći i on će biti označen drugom bojom.
Pritisnite ESC da napustite Multitool dijalog prozor.

- BRZI TASTERI:
Opcije na desnoj strani ekrana se mogu pozvati i bez upotrebe strelica, korišćenjem sledećih tastera:

OPEN taster ENTER

INSERT taster F25 - +
DELETE taster F18 - DELETE
RENAME tasteri SHIFT i F16 ABC istovremeno
NEW taster F15 - NEW PROGRAM
LOAD tasteri CTRL i F20 DISK istovremeno
SAVE taster F20 DISK
EXIT taster ESC

13
 PROGRAMIRANJE 4

4.4 F13 - MTX - Turela

Ova funkcija je na raspolaganju samo na MTX mašinama3, kod drugih modela ovim tasterom se poziva
SQUARE funkcija koja je opisana u poglavlju 6.
Fukcija omogućava konfigurisanje sadržaja turele MTX mašine. Pratite fizički raspored Multitoolova i
nosača matricni u tureli. Pritiskom na F13 - MTX prikazani taster pojaviće se sledeće:

Naziv Turele ---

ST.: redni broj
stanice u tureli.

CODE:
numerički kod
alata ili multitoola
TOOL: izabrani
alat ili multitool

Ilustracija
sadržaja turele

- POSTAVLJANJE MULTITOOLA U TURELU:

Da učitate prethodno snimljeni Multitool, koristite srelice da označite stanicu u tureli u koju ćete postaviti
Multitool a potom pritisnite F12 - MULTITOOL taster: otvoriće se lista na kojoj će se nalaziti svi snimljeni
Multitoolovi; koristite strelice da izaberete Multitool i pritisnite ESC. Izabrani Multitool će automatski biti
postavljen na traženu stanicu i biće prikazan i raspored alata koje on sadrži.

- POSTAVLJANJE POJEDINAČNOG ALATA U TURELU:

Da biste postavili neki od pojedinačnih ili specijalnih alata u turelu, izaberite stanicu u koju ćete postaviti alat i
pritisnite taster F11 - PUNCH LIST i prikazaće vam se lista alata (redukovana na alate koji su uneti na listu kao
pojedinačni). Izaberite alat i pritisnite ESC; Ako alat ima takav oblik kod kojeg je bitan ugao postavljanja (npr.
kvadrat, pravougaonik), program će tražiti da unesete ugao alata.

- KREIRANJE NOVE TURELE:

Da biste kreirali novu turelu izaberite opciju NEW i potvrdite sa ENTER. Program će tražiti da unesete naziv
nove turele. Unesie ime pomoću virtuelne tastature, označite OK i pritisnite ENTER.

- SNIMANJE NOVE TURELE:

Označite SAVE strelicama i pritisnite ENTER za potvrdu. Dobićete isti dijalog koji se aktivira kada pritisnete F20
- DISK OPERATIONS. Pritisnite TAB da izaberete OK i potvrdite pritiskom na ENTER. Ovim je turela snimljena
na disk sa novim imenom.

- UČITAVANJE PRETHODNO SNIMLJENE TURELE:

Ozbalite LOAD strelicama i pritisnite ENTER za potvrdu; Dobićete isti dijalog koji se aktivira kada pritisnete F20
- DISK OPERATIONS. Izaberite turelu koju želite da učitate potom se TAB označite OK i potvrdite pritiskom na
ENTER. Ako već postoji konfigurisana turela na ekranu, program će vas pitati da li želite da poništite komandu ili
da učitate ono što ste odabrali (OK = Učitava izabrani Turelu u memoriju, NO = Poništava komandu).

- Odaberite EXIT za izlaz iz ovog dela programa.

3
Kada EUROMAC bude razvio novi model sa više stanica u tureli osim MTX, ova opcija će važiti i za taj tip. (prim. prev.)

14
 PROGRAMIRANJE 4

4.5 TASTERI ZA PROGRAMIRANJE CIKLUSA OBRADE (F1 - F2 - .......... - F10)

TOP PUNCH može da radi u režimu probijanja, niblovanja ili izbijanja ugla ("grickanje").
Svaki taster koji se koristi za programiranje ciklusa odgovara jednom šablonu koji geometrijski definiše figuru u mm.

-A- PROBIJANJE
F1 - Pojedinačni otvor

Ovom funkcijom se zadaje pojedinačno probijanje otvora bilo gde na tabli lima
Operater treba da zada koodrinate centra otvora i da navede broj (CODE) alata koji će se upotrebiti.
Upotrebom strelica podesite vrednosti i pritisnite ENTER.

X AXIS = Udaljenost centra otvora od leve ivice table lima.

Y AXIS = Udaljenost centra otvora od gornje (zadnje) ivice table lima.

CODE = kod alata sa liste (F11). Operater može direktno da unese kod ili da
pritisne F11 (PUNCH LIST) i da sa liste alata izabere onaj koji mu treba i
pritiskom na ENTER potvrđuje izbor. Takođe je moguće na sličan način izabrati
alat iz multitoola, pritiskom na F12 MULTITOOL taster, ili na MTX mašinama iz
turele pritiskom na F13.

DIMENSIONS: dimenzije izabranog alata u milimetrima (vrednosti su preuzete sa liste alata i ne mogu se menjati)

ANGLE: ugao pod kojim je alat okrenut (može da se menja kod Autoindex stanica)

VAŽNO: kada menjate ALATE na mašini,4 u morate ih postaviti pod uglom koji ste zadali u
programu na listi alata!5 TopPunch i mašina ne mogu da detektuju grešku u fizičkoj orijentaciji
alata.

F2 - Otvori u liniji
Ovom funkcijom možete da zadate probijanje u liniji sa zadatim razmakom između otvora. Ugao linije koji
zadajete se odnosi na pravac X ose i raste u smeru kazaljke na satu. Unos vrednosti je isti kao i u
prethodnoj operaciji.

X AXIS = Udaljenost centra prvog otvora od leve ivice table lima.

Y AXIS = Udaljenost centra prvog otvora od gornje (zadnje) ivice table lima.

PITCH = Udaljenost između susednih otvora (od centra do centra)

NR. OF HOLES = Broj otvora koji će se izbiti.

ROTATION ANGLE = Ugao linije otvora u odnosu na X osu.

Parametri koji se odnose na alat su isti kao i za prethodnu funkciju (pazite da ne pomešate ugao linije i ugao alata).

4
"Uputstvo za instalaciju i održavanje" (orig. "Machine Manual"), poglavlje 8.
5
Kod Autoindex stanica bitrno je da znate ugao pod kojim ste postavili alat u ležište kako bi se rotacija stanice prilagodila traženom uglu u programu.

15
 PROGRAMIRANJE 4
F3 - Mreža otvora

Ovom funkcijom zadajete probijanje mreže otvora sa konstantnim razmakom po X i Y osi. Zahtevane
parametre unosite isto kao i kod prethodnih funkcija

X AXIS = Udaljenost centra prvog otvora od leve ivice table lima.

Y AXIS = Udaljenost centra prvog otvora od gornje (zadnje) ivice table lima

X PITCH = Udaljenost između susednih otvora po X osi (od centra do centra)

Y PITCH = Udaljenost između susednih otvora po Y osi (od centra do centra)

X NR. HOLES = Broj otvora u mreži po X osi

Y NR. HOLES = Broj otvora u mreži po Y osi

PREFERED DIRECTION: Ovim zadajete smer probijanja koji vam odgovara (X = red po red ili Y = kolona po kolona)

Parametri koji se odnose na alat su isti kao i za prethodnu funkciju

F4 - Prosecanje linije

Ovom funkcijom zadajete mašini prosecanje prave linije proizvoljne dužine, a širinu određuju dimenzije
alata.6 Svi parametri se unose na isti način kao i kod prethodnih funkcija.

START X = udaljenost početka linije od leve ivice table u mm

START Y = udaljenost početka linije od gornje (zadnje) ivice table lima u mm

LENGTH = dužina linije.

ANGLE = ugao linije u odnosu na X osu.

END X = udaljenost kraja linije od leve ivice table u mm

END Y = udaljenost kraja linije od gornje (zadnje) ivice table lima u mm

MICROJOINTS: Mostići, ostavljaju se na uglovima i duž linije prosecanja radi kasnijeg skidanja komada sa table
START MJ = širina mostića na početku.
END MJ = širina mostića na kraju.
MJ LENGHT = širina mostića duž linije prosecanja.
MJ NR. = broj mostića duž linije prosecanja.

REVERSE PUNCHING DIRECTION: mogućnost promene smera probijanja.

TOOL COMPENSATION: kompenzacija alata. Za detaljnije instrukcije o tome kako se koristi kompenzacija pogledajte
poglavlje o funkciji za izbijanje kruga (F10) na narednim stranama.

Napomena: END X i END Y se automatski računaju po prethodno unetim parametrima (START X, START Y,
LENGTH, ANGLE). Ako ih izmenite izazvaćete promenu START X i START Y.

Parametri koji se odnose na alat (kod, ugao) su isti kao i za prethodnu funkciju

6
Ova funkcija se u praksi koristi za izbijanje "rama" oko komada na tabli lima. Najčešće se koristi pravougaoni alat (npr. 20x3 na MTE6 stanici)

16
 PROGRAMIRANJE 4
F5 - Pravougaoni prozor

Ovom funkcijom zadajete probijanje pravougaonog prozora proizvoljne dužine i širine (sa ili bez totalne
eliminacije komada sa table lima). Parametri se unose isto kao i kod prethodnih funkcija.

X AXIS = Udaljenost početka pravougaonika od leve ivice table lima.

Y AXIS = Udaljenost početka pravougaonika od gornje (zadnje) ivice table lima

SIDE 1 = dužina pravougaonika duž X - ose.

SIDE 2 = dužina pravougaonika duž Y- ose.

ROTATION ANGLE = ugao pravougaonika u odnosu na X osu.

FILLER RADIUS = radijus u uglovima ako koristite kružni alat (ako postavite
kvadratni alat ova vrednost se pomoštava)

NIBBLING PITCH = korak niblovanja, udaljenost između dva udarca alatom (min. 0,1 mm, max. 8 mm).

VAŽNO: Preporučuje se korak niblovanja koji iznosi 10% prečnika alata (npr. za kruužni alat 22 mm, korak je 2,2 mm)

SCALLOP HEIGHT = visina "zuba" (zupci koji ostaju kao posledica niblovanja) Ova vrednost se automatski izračunava
na osnovu koraka niblovanja. Što je visina zupca manja to je kvalitet bolji, ali zato će biti potrebno više udaraca alatom,
što produžava vreme izrade komada i habanje alata. Iako možete da radite i obrnuto (unesete visinu zupca pa se korak
izračuna) preporučuje se da zadajete korak niblovanja.

MJ LENGTH = širina mostića

MJ Nr. X = broj mostića po X osi.
MJ Nr. Y = broj mostića po Y osi.
LEAVE SCRAP = ostavljanje otpada, koja određuje da li se unutrašnost prozora ostavlja ili se izbija alatom. Detalje o
ovoj funkciji potražite u poglavlju o funkciji za izbijanje kruga (F10)

F8 - Otvori u prstenu

Ovom funkcijom zadajete mašini probijanje serije ekvidistantnih otvora na zamišljenoj kružnici (360°). Svi
parametri se unose kao i kod prethodnih funkcija.

X AXIS = Udaljenost centra kružnice od leve ivice table lima.

Y AXIS = Udaljenost centra kružnice od gornje (zadnje) ivice table lima

DIAMETER = prečnik kružnice

START ANGLE = ugao prvog otvora u odnosu na pravac X ose

NR. HOLES = broj ekvidistantnih otvora na kružnici.

ANGULAR PITCH = ugaona udaljenost između otvora (za pun krug treba podeliti 360º sa brojem otvora).

ROTATE TOOL = Automatsko rotiranje alata za svaki sledeći otvor (samo kod Autoindex stanica)

Parametri koji se odnose na alat (kod, ugao) su isti kao i za prethodnu funkciju.

17
 PROGRAMIRANJE 4
-B- IZBIJANJE UGLOVA
F6 - Grupa funkcija za izbijanje uglova

Pritisnite F6-NOTCHING i pojaviće vam se izbor koji sadrži sve funkcije izbijanja uglova; da biste odabrali
funkciju koja vam ogovara, pritisnite F1 ili koristite strelice da označite sliku funkcije i pritisnite ENTER.

F1 - Pravougaoni otvor

Ova funkcija zadaje probijanje pravougaonog otvora sa 4 pravougaona "zuba" u uglovima sa zadatim
dimenzijama.
Parametri se unose isto kao i kod ostalih funkcija.

X AXIS = udaljenost leve ivice table lima od početka KOMPLETNOG

pravougaonika
Y AXIS = udaljenost gornje (zadnje) ivice table lima od početka KOMPLETNOG
pravougaonika

SIDE 1 = dužina po X osi KOMPLETNOG pravougaonika

SIDE 2 = dužina po Y osi KOMPLETNOG pravougaonika

ANGLE = ugao u odnosnu na pravac X ose

NOTCH SIDE1 i NOTCH SIDE2 = dimenzije ugaonog elementa na X i Y osi u

uglovima pravougaonika

CORNERS SELECTION: Omogućava operateru da izabere uglove na kojima će biti isečen pravougaoni otvor.
Pritiskom na TAB ili strelicama označite ugao koji treba da se izbije i pritiskom na ENTER "palite i gasite" željene
uglove. Kada završite definisanje uglova premestite kursor na neko drugo polje kako bi ENTER opet dobio značenje
potvrđivanja komande.

Kompenzacija i ostali parametri koji se tiču alata su isti kao i funkcija u prethodnim poglavljima

F2 - Pravougaono izbijanje ugla ("stepenica")

Ova funkcija zadaje izbijanje pravougaonog otvora u uglu, za razliku od prethodne funkcije ova se odnosi
na celu tablu lima. Unos parametara je isti kao i u prethodno opisanim funkcijama.

NOTCH SIDE 1 = Dimenzija pravougaonika po X osi.

NOTCH SIDE 2 = Dimenzija pravougaonika po Y osi.

EXTENSION 1 = određuje u mm, koliko treba da alat izađe van table po X osi.

EXTENSION 2 = određuje u mm, koliko treba da alat izađe van table po Y osi.

Sve ostale opcije imaju isto značenje kao u prethodnoj funkciji

18
 PROGRAMIRANJE 4

F3 - Radius ugao

Ovom funkcijom zadajete kružno izbijanje ugla (radius) na tabli lima. Parametri se unose kao i kod
prethodnih funkcija.

RADIUS = radius kružne ivice u uglu

NIBBLING PITCH = korak niblovanja, udaljenost između dva udarca alatom (min. 0,1 mm, max. 8 mm).

VAŽNO: Preporučuje se korak niblovanja koji iznosi 10% prečnika alata (npr. za kruužni alat 22 mm, korak je 2,2 mm)

SCALLOP HEIGHT = visina "zuba" (zupci koji ostaju kao posledica niblovanja) Ova vrednost se automatski izračunava
na osnovu koraka niblovanja. Što je visina zupca manja to je kvalitet bolji, ali zato će biti potrebno više udaraca alatom,
što produžava vreme izrade komada i habanje alata. Iako možete da radite i obrnuto (unesete visinu zupca pa se korak
izračuna) preporučuje se da zadajete korak niblovanja.

LEAVE SCRAP = "ostavi otpad", ako želite da se nibluje samo ivica radiusa a da otpad ostane na tabli i da se skine po
završetku obrade cele table. Ovim se skraćuje vreme izrade, pošto je broj udaraca manji, ali je zato puna obrada alatom
daje "čistiji" izgled. Za aktiviranje ove opcije označite je pomoću tasera TAB ili strelica i pritisnite ENTER ili SPACE

F4 - Koso izbijanje ugla

Ova funkcija zadaje izbijanje ugla na tabli lima u kosom obliku.
Parametri se unose isto kao i kod predthodnih funkcija.

NOTCH SIDE 1 = Dimenzija izbijenog ugla po X osi.

NOTCH SIDE 2 = Dimenzija izbijenog ugla po Y osi.

EXTENSION 1 = određuje u mm, koliko treba da alat izađe van table po X osi.
EXTENSION 2 = određuje u mm, koliko treba da alat izađe van table po Y osi.

NIBBLING PITCH = korak niblovanja, udaljenost između dva udarca alatom (min. 0,1 mm, max. 8 mm).

VAŽNO: Preporučuje se korak niblovanja koji iznosi 10% prečnika alata (npr. za kruužni alat 22 mm, korak je 2,2 mm)

SCALLOP HEIGHT = visina "zuba" (zupci koji ostaju kao posledica niblovanja) Ova vrednost se automatski izračunava
na osnovu koraka niblovanja. Što je visina zupca manja to je kvalitet bolji, ali zato će biti potrebno više udaraca alatom,
što produžava vreme izrade komada i habanje alata. Iako možete da radite i obrnuto (unesete visinu zupca pa se korak
izračuna) preporučuje se da zadajete korak niblovanja.

F5 -Višestruko stepenica
Ova funkcija zadaje izbijanje ugla na tabli lima, ali u više pravougaonih koraka. Parametri se unose isto
kao i kod prethodno opisanih funkcija

SIDE 1 = Dimenzija pravougaonika (stepenika) po X osi.

SIDE 2 = Dimenzija pravougaonika (stepenika) po Y osi.

EXTENSION 1 = određuje u mm, koliko treba da alat izađe van table po X osi.
EXTENSION 2 = određuje u mm, koliko treba da alat izađe van table po Y osi.

STAIRS NUMBER = broj "stepenika" odnosno pravougaonih koraka.

19
 PROGRAMIRANJE 4
F6 - Bočni klin

Ova funkcija zadaje izbijanje simetričnog 45° trougla na bočnim stranama table lima. Parametri se unose
isto kao i kod prethodnih funkcija.

X CENTER = udaljenost leve ivice table lima od sredine klina po X osi

Y CENTER = udaljenost gornje (zadnje) ivice table lima od sredine klina po Y osi.
DEPTH = visina trougla, dubina "klina".
ROTATION ANGLE = ugao rotacije

F7 - Udubljeni klin
Funkcija zadaje izbijanje ugla sa dva alata sa simetričnog oblika, jedan pod 0° i drugi pod 45°. Parametri se
unose isto kao i kod prethodnih funkcija.
Napomena: Ova funkcija se edituje sa dve prethodno prikazane F2 i F6.

SIDE 1 = veličina udubljena od 45° po obe ose.

SIDE 2 = veličina udubljena od o° po obe ose.
EXTENSION = određuje u mm, koliko treba da alat izađe van table.

F8 - Izbijanje ugla u L obliku

Funkcija zadaje izbijanje ugla u L - obliku. Parametri se unose isto kao i kod prethodnih funkcija.

SIDE 1 = ukupna dubina L oblika po X osi

SIDE 2 = ukupna dubina L oblika po Y osi
SIDE 3 = dubina zupca po X osi
SIDE 4 = dubina zupca po Y osi
EXTENSION = određuje u mm, koliko treba da alat izađe van table.

F9 -Kombinovani klin

Funkcija zadaje izbijanje V klina od 45° na ivicama ili uglovima table lima

NOTCH POSITION = Udaljenost centra klina od ugla table (npr. kod gornjeg levog ugla, to znači koliko se klin pomera
udesno po X osi), ako je ova vrednost 0 podrazumeva se izbijanje u samom uglu.
NOTCH WIDTH = Širina klina u mm
NOTCH DEPTH 1 = dubina pravougaonog dela klina
NOTCH DEPTH 2 = ukupna dubona klina (ove vrednosti su zavisne, ako promenite jednu, druga se automatski računa).
ANGLE = Ugao klina u odnosu na osu.
EXTENSION = određuje u mm, koliko treba da alat izađe van table.

F10 - Dvostruka stepenica7

Funkcija je slična višestrukoj stepenici, ali ovde postoje samo dva stepenika čije dimenzije operater unosi nezavisno.
SIDE 1 = Dubina stepenika po X osi
SIDE 2 = Ukupna dubina izbijenog oblika po Y osi
SIDE 3 = Ukupna dubina izbijenog oblika po X osi
SIDE 4 = Dubina stepenika po Y osi
EXTENSION = određuje u mm, koliko treba da alat izađe van table.

7
Ova funkcija nije bila navedena u originalnom priručniku u trenutku prevođenja, ali je bila u najnovijoj verziji programa TopPunch (prim. KOPLAS)

20
 PROGRAMIRANJE 4

- C- NIBLOVANJE
F7 -Niblovanje linije

Funkcija zadaje probijanje linije proiviljne dužine i širine koju određuje upotrebljeni alat.
Parametri se unose kao i kod prethodno opisanih funkcija.

START X = udaljenost centra prvog otvora od leve ivice table lima po X osi.
START Y = udaljenost centra prvog otvora od gornje (zadnje) ivice table lima po
Y osi.

LENGTH = dužina niblovane linije.

ROTATION ANGLE = ugao niblovane linije u odnosu na X osu.

END X = udaljenost centra prvog otvora od leve ivice table lima po X osi.
END Y = udaljenost centra prvog otvora od gornje (zadnje) ivice table lima po Y
osi.

NIBBLING PITCH = korak niblovanja, udaljenost između dva udarca alatom (min. 0,1 mm, max. 8 mm).

VAŽNO: Preporučuje se korak niblovanja koji iznosi 10% prečnika alata (npr. za kruužni alat 22 mm, korak je 2,2 mm)

SCALLOP HEIGHT = visina "zuba" (zupci koji ostaju kao posledica niblovanja) Ova vrednost se automatski izračunava
na osnovu koraka niblovanja. Što je visina zupca manja to je kvalitet bolji, ali zato će biti potrebno više udaraca alatom,
što produžava vreme izrade komada i habanje alata. Iako možete da radite i obrnuto (unesete visinu zupca pa se korak
izračuna) preporučuje se da zadajete korak niblovanja.

Za detalje oko opcije TOOL COMPENSATION, pogledajte poglavlje o funkciji F10 Izbijanje kruga na narednoj strani.

F9 - Niblovanje luka

Funkcija zadaje niblovanje luka proizvoljne veličine i ugla od 1° - 360°.

Parametri se unose kao i kod prethodno opisanih funkcija.

X CENTER = položaj centra kružnice na kojoj se izbija luk po X osi

Y CENTER = položaj centra kružnice na kojoj se izbija luk po Y osi

RADIUS = poluprečnik kružnice odnosno luka

ANGULAR WIDTH = ugao luka

START ANGLE = ugao početka luka u odnosu na X - osu
END ANGLE = ugao završetka luka u odnosu na X - osu

START POINT i END POINT su pozicije početne i krajnje tačke luka i

izračunavaju se automatski isto kao i END ANGLE.

NIBBLING PITCH = korak niblovanja, udaljenost između dva udarca alatom (min. 0,1 mm, max. 8 mm).

SCALLOP HEIGHT = visina "zuba" koji ostaju kao posledica niblovanja.

Za detalje oko opcije TOOL COMPENSATION, pogledajte poglavlje o funkciji F10 Izbijanje kruga na narednoj strani.

21
 PROGRAMIRANJE 4

F10 - Krug

Ovom funkcijom se zadaje probijanje kruga na limu. Operater ima mogućnost da ostavi otpad (probijanje
samo po kružnici, ivici kruga) ili da se kompletan krug probija alatom.
Parametri se unose kao i kod prethodno opisanih funkcija.

X CENTER = udaljenost centra kruga po X osi od leve ivice table lima

Y CENTER = udaljenost centra kruga po Y osi od gornje (zadnje) ivice table

lima

DIAMETER = prečnik kruga

NIBBLING PITCH = korak niblovanja, udaljenost između dva udarca alatom

(min. 0,1 mm, max. 8 mm).

SCALLOP HEIGHT = visina "zuba" koji ostaju kao posledica niblovanja.

LEAVE SCRAP = ostavljanje otpada (unutar kruga)

_ = probijanje punog kruga: mašina prbo probija unutrašnjost kruga i kreće se prema spolja tako da po završetku
probijanje nema otpada i ne mora da se zaustavlja.
X = probijanje kružnice (ivice kruga) a unutrašnji deo ostaje. U ovom slučaju mašina se zaustavlja (STOP = 1) kako bi
operater ukloinio otpad i time sprečio oštećenje alata i gužvanje lima.

- KOMPENZACIJA

Kod svih operacija niblovanja (F7-F9-F10) i prosecanja linije (F4), potrebno se podesiti KOMPENZACIJU ALATA:
postaviti udarac alata levo, desno (pomeren za radius alata) ili po sredini ivice figure koja se probija.

Na priloženom meniju - slici linija predstavlja ivicu figure, a krug položaj alata u odnosu na liniju. Izaberite model
kompenzacije označavanjem slike koja ga prikazuje, koristeći strelice.
Za izlaz iz izbora kompenzacije pritisnite TAB taster.

Primer za kompenzaciju kod kruga poluiprečnka 80 koji se probija alatom ø20mm.

22
 PROGRAMIRANJE 4

4.6. SPECIJALNI ALATI ZA OBLIKOVANJE, MARKIRANJE I GRAVIRANJE

Specijalne alate za oblikovanje, markiranje I graviranje unosite u listu alata kao I sve druge standardne alate za
probijanje. Ovi alati vam omogućavaju sledeće operacije.

Graviranje
(Sheet marker)

Markiranje
(Marker)

Oblikovanje
(Rolerball)

Ovi alati se regularno koriste u bilo kom NC programu koji je razvijen pomoću dodatnog CAM programa, a TopPunch ih
može koristiti u funkcijama PRAVOUGAONI OTVOR (F5), NIBLOVANJE LINIJE (F7), NIBLOVANJE LUKA (F9) i KRUG
(F10). Kada unosite podatke o specijalnom alatu, X dimenzija mora biti identična sa onom koju ste uneli u CAM softveru
(npr. FabriWIN), a Y dimenzija definiše brzinu interpolacije osa u mm. Ovo znači da ako unesete 1000, ose će se
pomerati maksimalnom brzinom od 1 metra u minuti. Maksimalna dozvoljena vrednost je 8000 mm/min. Preporučujemo
sledeće vrednosti za visinu gornje i donje tačke alata (hod) i brzinu kretanja:

ALAT GT DT BRZINA (Y dimenzija)

Graver 10 -1 1000
Marker 10 3 1500
Roler 10 4,5 2000
U primeru je prikazan način unošenja rolera za oblikovanje u listu alata.

23
 SPECIJALNE FUNKCIJE 5

Specijalne funkcije se pozivaju pritiskom na taster F14 SPECIAL FUNCTION. Na ekranu se pojavljuje
lista specijalnih funkcija. Pritisnite taster koji je naznačen na njenom crtežu ili izaberite funkciju
strelicama pa pritisnite ENTER.

5.1 F1 - PRAVOUGAONI SEGMENT

Ovom funkcijom zadajete mašini probijanje otvora simetrično raspoređenih po stranama pravougaonika
odnosno kvadrata. Parametri se unose na isti način kao i kod prethodnih funkcija.

X AXIS = udaljenost centra prvog otvora (početak pravougaonika) od leve ivice

table lima po X osi
Y AXIS = udaljenost centra prvog otvora (početak pravougaonika) od gornje
(zadnje) ivice table lima po Y osi

X PITCH = udaljenost između otvora, od centra do centra po X osi.

Y PITCH = udaljenost između otvora, od centra do centra po Y osi.

X NR. HOLES = broj otvora po X osi.

Y NR. HOLES = broj otvora po Y osi.
ROTATION ANGLE = ugao rotacije segmenta u odnosu na X osu

5.2 F2 - TRANSLACIJA (PREMEŠTANJE)

Ova funkcija premešta (translira) grupu otvora ili oblika po X i Y osi. Parametri se unose isto kao i kod
prethodnih funkcija.

SELECT:

Select from Screen = biraju se objekti (otvori) na crtežu koji se trenutno radi
Copy = originalni otvori ostaju na svom mestu, a njihgova kopija se postavlja na
zadatu poziciju
Move = premešta otvore sa originalne na zadatu poziciju. Original se briše.

Select from File = umetanje drugog crteža koji je snimljen na disku. Aktivirajte
Browse opciju kako biste mogli da izaberete program sa liste (isto kao kod F20
- DISK FUNCTIONS operacija)

X DISTANCE = dužina pomeraja po X osi u odnosu na original.

Y DISTANCE = dužina pomeraja po Y osi u odnosu na original.

Kada ubacujete program sa diska podrazumeva se nulta tačka kao pozicija originala. Ako izaberete Select from
Screen, prikazaće vam se radni ekran sa crtežom, gde ćete strelicama šetati po tabli i sa SPACE "paliti" i "gasiti" otvore
koje želite da obuhvatite u grupi za kopiranje ili premeštanje.

24
 SPECIJALNE FUNKCIJE 5

5.3 F3 - ROTACIJA
Funkcija premešta grupu otvora rotiranjem oko zadate tačke po zadatom uglu. Parametri se unose kao i
kod prethodnih funkcija.

SELECT = pogledajte opis ove grupe opcija za funkciju F2 - Translacija

X AXIS = pozicija centra rotacije po X osi.

Y AXIS = pozicija centra rotacije po Y osi.

ROTATION ANGLE = Ugao rotacije.

Ostale opcije se koriste na isti način kao kod funkcuje transliranja.

5.4 F4 - LIK U OGLEDALU (MIRROR)

Ovom funkcijom se izabrana grupa otvora okreće kao lik u ogledalu po osi koja je izbor operatera.
"Ogledalo" se zadaje kao duž. Funkcija ne čuva originalnu grupu otvora. Parametri se unose isto kao i kod
prethodnih funkcija.

SELECT = pogledajte opis ove grupe opcija za funkciju F2 - Translacija

START X = Pozicija početne tačke ose "ogledala" po X osi.

START Y = Pozicija početne tačke ose "ogledala" po Y osi.
END X = Pozicija krajnje tačke ose "ogledala" po X osi.
END Y = Pozicija krajnje tačke ose "ogledala" po Yosi.
ROTATION ANGLE = ugao ose "ogledale" u odnosu na pravac X ose; Ako
zadate krajnju tačku ugao se automatski izračunava, a isto tako možete zadati
ugao i sistem će izračunati poziciju krajnje tačke.

Ostale opcije se koriste na isti način kao kod funkcuje transliranja.

5.5 F5 - ČETVOROUGAONA MREŽA KOPIJA

Funkcija zadaje umnožavanje grupe otvora - objekta na jednakim rastojanjima duž obe ose, čime se
dobija mreža kopija originalnog objekta. Parametri se unose isto kao i kod prethodnih funkcija.

SELECT = pogledajte opis ove grupe opcija za funkciju F2 - Translacija

DISTANCE 1 = podužna udaljenost kopija

DISTANCE X = udaljenost kopija po X osi.
DISTANCE 2 = udaljenost kopija po širini.
DISTANCE Y = udaljenost kopija po Y osi.
ANGLE 1 = ugao podužne stranice u odnosu na pravac X ose
ANGLE 2 = ugao širinske stranice u odnosu na pravac Y ose
COUNT 1 = broj kopija po dužini
COUNT 2 = broj kopija po širini

Kao i kod svih prethodnih funkcija parametar na kome stoji kursor je ilustroavan na desnoj strani ekrana. Pratite
ilustracije kako biste razumeli čemu koji parametar služi

25
 SPECIJALNE FUNKCIJE 5

5.6 F14 - SPECIJALNA FUNKCIJA za svaku komandu

F14 - SPECIAL FUNCTION taster možete da pritisnete nakon što ste odabrali neku od funkcija za programiranje obrade
F10; ovo znači da svaka od ovde prikazanih specijalni funkcija može da se "nalepi" na komandu; Na primer ako
pritisnete F1 (Pojedinačni otvor) i posle toga F14, na ekranu ćete videti sledeći sadržaj:

PRIORITY = ova specijalna funkcija omogućava da ručno definišete redosled

probijanja otvora čime menjate redosled koji se zadaje automatskom
optimizacijom8. Veći broj znači da će se taj otvor probijati RANIJE. Numeričkim
tasterima unesite vrednost i potvrdite sa ENTER.

REPOSITION = pauza za manuelno repozicioniranje na levu ili desnu stranu,

PRE IZVRŠENJA funkcije9.

ROTATE = pauza za rotiranje table lima, PRE IZVRŠENJA funkcije.

TURN SHEET = pauza za prevrtanje table lima na drugu stranu, PRE

IZVRŠENJA funkcije.

STOP = AUTOMATIC: omogućavanje automatskog zaustavljanja obrade (pauza) kada je neophodno npr. ako
ima otpada koji treba da se ukloni.

CONTINUOUS (no STOP): biranjem ove funkcije mašina se NIKAD ne zaustavlja.

STOP IN UP STROKE: kada se mašina zaustavi alat se drži u PODIGNUTOM položaju (gornja krajnja
tačka).

STOP IN DOWN STROKE: kada se mašina zaustavi alat se drži u SPUŠTENOM položaju (donja
krajnja tačka).

8
Ovo se koristi ako imate izbijanje komada sa table, pa prvo treba probiti komade pa tek na kraju ih izbijati sa table lima
9
Kod mašina sa automatskom repozicijom (trenutno svi ZX i MTX modeli) sistem će sam dodati funkciju gde bude potrebno i izvršiti repoziciju.

26
 VINKL 6

VAŽNO:
OVA FUNKCIJA (SQUARE) POSTOJI SAMO NA BX, CX i ZX MODELU I AKTIVIRA SE
PRITISKOM NA TASTER F13-MTX
Pritisnite taster F13 i pojaviće se sledeći sadržaj:

Program vas pita da li želite da aktivirate L - vinkl. Da biste to učinili označite opciju Acivate L-gauge mode i pritisnite
ENTER. Automatski će vam biti omogućeno da definišete ExtraStrip po X ili Y osi. Ove mere će biti dodate na veličinu
vinkla koji isporučuje EUROMAC (veličina X=70, Y=90). Potom izaberite OK i pritisnite ENTER. Na radnom ekranu će se
automatski prikazati vinkl u posebnoj boji.
Da bi ste postavili vinkl u hvataljke, olabavite vijke hvataljki tako da one slobodno mogu da klize po letvi, pritisnite
pedalu dotvorite hvataljke i postavite vinkl (mašina je opremljena STANDARDNIM vinklom), podesite položaj hvataljki
prema pozicijama na vinklu i otpustite pedalu. Sada pripremite mašinu za ubacivanje lima, pritiskom na START dugme,
kada se hvataljke budu postavile u položaj, postavite X kraj vinkla uz pin (kod mašina sa X=2000 mm koristite spoljni
pin), zategnite vijke hvataljki i pokrenite ciklus mašine.

Napomena: nakon pokretanja mašine držite lim uz vinkl rukom.

27
 DISK, PREGLED, IZMENE 7

Ovo poglavlje opisuje sve funkcije koje se koriste tokom izvršenja programa.

7.1 F20 -DISK OPERACIJE

Konzola za programiranje poseduje hard disk označen kao uređaj C: i disketnu jedinicu (3"1/2) sa
desne strane konzole koja je označena kao uređaj A:

Diskete koje koristite na konzoli NE SMEJU SADRŽATI RAČUNARSKE VIRUSE. Virus može da
ošteti operativni sistem i izazove gubitak podataka o alatima i crtežima. Sve konzole i programi
su testirani tokom instalacije u EUROMAC-u upotrebom ANTIVIRUS programa. Stoga odgovorno
tvrdimo da su svi eventualni virusi uklonjeni pre isporuke konzole i mašine. Program koji smo
koristili za ovu operaciju je "Dr. Solomon Toolkit". Preporučujemo vam da nabavite ovaj ili sličan
program kako biste obezbedili neprekidno kontrolisanje konzole i disketa.

Pritisnite taster F20 i pojaviće se spisak ponuđenih opcija. Biranjem bilo koje opcije pojaviće se dijalog prozor opisan u
narednom poglavlju 7.2 DISK MENI.

F1- LOAD PROGRAM

Učitavanje programa
Ovom funkcijom se crtež koji je ranije isprogramiran (fajl tipa .SHT) poziva sa diska i učitava u radnu memoriju.

F2- SAVE PROGRAM

Snimanje programa
Ovom funkcijom se crtež koji se trenutno nalazi u radnoj memoriji i na ekranu programa TopPunch snima na disk (fajl
tipa .SHT).

F3- SAVE PROGRAM IN..

Snimanje programa u ...
Ovom funkcijom se crtež koji se trenutno nalazi u radnoj memoriji i na ekranu programa TopPunch snima na disk ali na
tačno izabranu lokaciju i pod drugim imenom.10 (fajl tipa .SHT).

F4 - DOWNLOAD PROGRAM from FLOPPY DISK

Preuzimanje programa sa diskete
Ovom funkcijom se crtež koji je ranije isprogramiran (fajl tipa .SHT) učitava sa diskete u radnu memoriju.

F5 - SAVE PROGRAM on FLOPPY DISK

Snimanje programa na disketu
Ovom funkcijom se crtež koji se trenutno nalazi u radnoj memoriji i na ekranu programa TopPunch snima na disketu
koja je postavljena u disketni uređaj.

10
Ako crtež ima zadato ime i ako je već ranije sniman, funkcija F2 će samo snimiti podatke i obavestiti vas. Funkcija F3 vam daje mogućnost da
ponovo zadate ime i lokaciju na disku. (prim. prev.)

28
 DISK, PREGLED, IZMENE 7

F6 - LOAD NC
Učitavanje NC koda
Ovom funkcijom se učitava crtež sa diska u obliku NC koda, koji je ranije isprogramiran na konzoli ili dobijen iz drugog
programa. Kada se NC kod učita TopPunch se automatski prebacije u režim NC SIMULACIJA, što znači i da se
program učitan u obliku NC koda NE MOŽE modifikovati u njemu.

F7 - SAVE NC
Snimanje NC koda
Ovom funkcijom se crtež iz radne memorije snima na disk u obliku NC koda.

F8 - SAVE NC IN...
Snimanje NC koda u ...
Ovom funkcijom se crtež iz radne memorije snima na disk u obliku NC koda direktno na tačno određeno mesto (slično
funkciji F3).

F9 - IMPORT NC from FLOPPY DISK

Preuzmi NC sa diskete
Ovom funkcijom se sa diskete preuzima NC kod isprogramiran na TopPunch ili drugom softveru. Kada se NC kod učita
TopPunch se automatski prebacije u režim NC SIMULACIJA, što znači i da se program učitan u obliku NC koda NE
MOŽE modifikovati u njemu.

F10 - SAVE NC on FLOPPY DISK

Snimi NC na disketu
Ovom funkcijom se crtež koji se trenutno nalazi u radnoj memoriji i na ekranu programa TopPunch snima u oblikuj NC
koda na disketu koja je postavljena u disketni uređaj.

F11- SAVE NC in FORMAT for EUROWIN

Snimi NC kod u formatu za EUROWIN
Ovom funkcijom snimate crtež u obliku NC koda koji je prilagođen programu EuroWin, koji je instaliran na EUROMAC
mašine starije generacije. Za detaljna uputstva oko preuzimanja NC koda u EuroWin konsultujte vašeg prodavca ili
tehničku podršku EUROMAC-a.11

7.2 DISK MENI

Uređaj: Potvrdi operaciju
A: Disketa Odustani
C: Hard disk Kreiraj novi katalog
Brisanje programa
Promena imena
Sortiranje programa
po malim i velikim
Katalog slovima
(direktorijum)
unutar izabranog Biranjem ove opcije
uređaja programi se
sortiraju rastuće

Naziv programa Lista programa

VAŽNO: Za prelaz sa jednog polja na drugo koristite taster TAB; nakon što ste tako izabrali polje
koje vas interesuje, npr. listu programa (Files) izaberite program koristeći strelice.

11
TopPunch se koristi kao osnovni upravljački program EUROMAC mašina počev od 2004. godine (prim. prev.).

29
 DISK, PREGLED, IZMENE 7

A - UČITAVANJE, SNIMANJE I BRISANJE PROGRAMA:

Za informacije oko snimanja, učitavanja i brisanja programa, pogledajte poglavlje 7.1. Nakon što ste odabrali šta želite
da uradite, izaberite program prelaskom u listu programa sa TAB tasterom, potom izaberite program i potvrdite sa
ENTER.

B - PROMENA NAZIVA PROGRAMA:

Izaberite program kome ćete promeniti naziv, prelaskom u listu programa sa TAB tasterom. Nakon što ste izabrali
program, tasterom TAB pređite na opcije (dugmad) sa desne strane i izaberite RENAME FILE opciju i potvrdite sa
ENTER. Na ekranu će se pojaviti virtuelna tastatura tako da možete da izmenite naziv programa.

C - IZBOR UREĐAJA:
Da biste izabrali drugi uređaj, disketu ili hard disk na konzoli, pritisnite TAB taster da biste ušli u Disks polje i potom
strelicama izaberite uređaj sa spiska.

D - KREIRANJE NOVOG KATALOGA (DIREKTORIJUMA):

Da biste kreirali novi katalog, prvo izaberite DISK na kome želite da ga kreirate (sledite uputstvo po prethodnoj tački).
Zatim pritiskom na TAB taster pređite na opcije (dugmad) sa desne strane i izaberite MAKE DIR i potvrdite sa ENTER;
Na ekranu će se pojaviri virtuelna tastatura na kojoj možete ukucati naziv novog kataloga; Potvrdite sa ENTER i novi
katalog će biti kreiran i prikazan na spisku (polje Directories).

7.3 F17 - ZOOM:

Funkcija uvećava prikaz dela crteža koji se programira. Pritisnite F17 - ZOOM i na ekranu će se
pojaviti sledeće:

VIEW:

SHEET = prikaz cele table na ekranu.

WRK AREA = prikaz jedne radne zone; prikazani pravougaonik sa ispredanim
ivicama prokazuje maksimalni hod X i Y osa.
ALL HITS = prikazuju se svi isprogramirani udarci alatom na tabli.

WINDOW:

ZOOM IN = funkcija prikazuje uvećano prostor koji je označen

pravougaonikom. Veličina označenog prostora se može povaćati ili smanjiti
tasterima + i +.
ZOOM OUT = funkcija prikazuje umanjeno prostor koji je označen
pravougaonikom. Veličina označenog prostora se može povaćati ili smanjiti
tasterima + i +.

DRAW:
PATHS = funkcija u NC-SIMULATION režimu prikazuje hod svih osa.
CENTERS = funkcija u NC-SIMULATION režimu prikazuje centar mulititoola koji koristite.
FILLED = funkcija prokazuje sve otvore na tabli sa centrima popnunjenim bojom. A sami otvori se prikazuju kaok kružne
konture.

GRID:
DRAW GRID = Funkcija prikazuj mrežu (grid) koji se optimizuje na osnovu dimenzija table i koraka po X i Y osi:
X = korak mreže (grida) po X - osi.
Y = korak mreže (grida) po Y - osi.

Pozivanje navedenih opcija je kao i obično: označiti strelicama i potvrditi sa ENTER.

30
 DISK, PREGLED, IZMENE 7

7.4 F18 - BRISANJE

DELETE

Ovom funkcijom se brišu jedna ili više isprogramiranih obrada odnosno otvora12.
Pritisnite F18 -DELETE taster i na tabli će se pojaviti pokazivač u obliku krstića. Pokazivač se
pomera po tabli lima strelicama (ako za to vreme držite pritisnut taster F22 - SHIFT pokazivač će se
pomerati brzo). Označavanje otvora koji se briše se vrši tasterom SPACE, a označeni otvori menjaju
boju kojom su prikazani. Ponovni pritisak na SPACE kada je pokazivač iznad označenog otvora će
poništiti označavanje. Pritiskom na ENTER ćete izvršiti brisanje svih iznačenih otvora.
Ako želite da prekinete rad odnosno odustanete od brisanja pritisnite ESC.

7.5 F19 - IZMENA

MODIFY
Ovom funkcijom se vrši izmena parametara jedne isprogramirane obrade odnosno otvora.
Pritisnite F19 - MODIFY taster i prikazaće se pokazivač u obliku krstića. . Pokazivač se pomera po
tabli lima strelicama (ako za to vreme držite pritisnut taster F22 - SHIFT pokazivač će se pomerati
brzo). Kada se postavite na objkato koji se menja pritisnite ENTER i prikazaće vam se isti dijalog
prozor koji ste popunjavali kada ste programirali taj otvor ili funkciju obrade. Nakon što izmenite
podatke ponovo pritisnite ENTER i izmena će biti prihvaćena.
Ako želite da prekinete rad odnosno odustanete od izmena pritisnite ESC.

7.6 F16 - VIRTUELNA TASTATURA

VIRTUAL KEYBOARD
Ova funkcija prikazuje na ekranu virtuelnu tastaturu koja se koristi za unošenje slova kada se menja
naziv programa, sadržaj liste alata ili multitoola itd. Strelicama se pomera kursor i tako bira znak a
pritiskom na ENTER ćete "otkucati" slovo ili broj koje je označeno kursorom.
Na slici je prikazan izlged virtuelne tastature:

12
Ovako možete da obrišete ili modifikujete liniju otvora ili krug koji ste prethodno isprogramirali. (prim. prev.)

31
 GLAVNI MENI 8

Pritiskom na taster MENU dobija se spisak opcija koji se razliku za svaki od tri režima rada TopPunch-
a. Isto tako se razlikuju i funkcije tastera čiju su nazivi prikazani sa opcijama:

8.1 GLAVNI MENI - REŽIM PROGRAMIRANJA

PROGRAMMING SCREEN
8.1.A
F1- DIMENZIJE TABLE
SHEET DIMENSIONS
Ovom funkcijom možete da zadate ili izmenite dimenzije table lima, maska za unos podataka je ista kao i kada pozovete
funkciju F15 - NEW PROGRAM čiji opis imate u prethodnim poglavljima.

8.1.B
F2 - POZICIJA HVATALJKI
CLAMP POSITION
Ovom funcijom POSTAVLJATE HVATALJKE na tabli lima ručno, unošetem
pozicija hvataljki ili automatski13 ako izaberete AUTOMATIC opciju, koja je
prikazana na slici. Potvrda unose se vrši označavanjem polja OK i pritiskom na
ENTER.

8.1.C
F3 - POSTAVLJANJE REFERENTE TAČKE
SHEET ORIGIN OFFSET

Ovom funkijom postavljate ref. nule X i Y osa relativno u odnosu na

gornji (zadnji) levi ugao table lima. Odaberite funkciju pritiskom na
strelice i pritisnite ENTER. Vrednosti koje su postavljene tokom
testiranja u fabrici su X=0 i Y=0 i može se postaviti do 15 različitih
parova vrednosti referentnih nula za sve funkcije u programu. Prvo
dodelite vrednosti X i Y i potom odaberite strelicama par vrednosti
koji vam treba i potvrdite sa ENTER. Podešavanje sa rednim
brojem 0 je originalno fabričko podešavanje i ne bi trebalo da se
menja.

Napomena: kada se pokrene rad na novom programu, ref. nule ostaju onako kako su podešene.

13
"Automatsko pozicioniranje hvataljki" je funkcija TopPunch programa koja određuje optimalan položaj hvataljki na tabli lima, koja NIJE u direktnoj
vezi i NE TREBA JE MEŠATI SA sa "Automatskom REPOZICIJOM", tj. funkcijom mašine kojom ona sama premešta hvataljke na poziciju koju joj je
zadao TopPunch bilo da je operater otkucao poziciju ili ju je TopPunch automatski odredio. (prim. KOPLAS)

32
 GLAVNI MENI 8

8.1.D
F4 - INFORMACIJE O MAŠINI
MACHINE INFORMATION
Ova funkcija prikazuje sve opšte informacije o programu i mašini.

TOOL CODE = numerički kod alata koji koristite (sa

liste)
STATION = oznaka stanice u kojoj je postavljen alat
CURRENT POS.= trenutna pozicija X i Y ose
CLAMP POS.= pozicija hvataljki na tabli lima
SPEED = brzina kojom se kreću ose.
STROKES = ukupan broj probijanja u toku dana i
ukupan broj probijanja od početka radnog veka
mašine
MACHINE ON TIME = dnevno i ukupno vreme rada
mašine (čak i kada hidraulika nije bila uključena)
OPERATION TIME = ukupno vreme rada hidraulike
CURRENT JOB = naziv programa sa kojim se
trenutno radi.
LINE = broj linija NC koda koje sadrži program.
STROKES = ukupan broj probijanja koje zahteva
program.
TIME = procenjeno vreme za koje će se program
izvršiti.
READY SHEETS = broj obrađenih tabli lima

8.2 GLAVNI MENI - NC KOD I SIMULACIJA

NC SCREEN-SIMULATION
8.2.A
F1 - UPROGRAMIRANI ALATI
PROGRAMMED PUNCHES
Funkcija prikazuje sve informacije koje se tiču alata koji su
upotrebljeni u programu, redom tip multitoola, alat i broj probijanja
koji on treba da izvrši.

8.2.B
F2- SIMULACIJA
SIMULATION

Funkcija prikayuje sekvencu probijanja koja je isprogramirana. Svaki put kada pritisnete ENTER, prikazuje se jedno
probijanje (na dnu ekrana će biti prikazana X i Y pozicija koju mašina zazima, alat koji koristite i njegova stanica kada
koristite MULTITOOL). Pritisnite ESC da biste dobili kompletan mašinski ciklus.

33
 GLAVNI MENI 8

8.2.C
F3 - OPŠTE INFORMACIJE
GENERAL INFORMATION
Ova funkcija prikazuje opšte informacije o NC programu koji se trenutno nalazi u memoriji mašine.

JOB NAME = naziv programa.

SHEET DIM. = dimenzije table po X i Y i
debljina lima.
CLAMP POS.= pozicija hvataljki na tabli
lima.
LOADING POS. = početna pozicija Y ose za
postavljanje lima.
LINE = broj linija NC koda u programu.
STROKES = broj udaraca alatom u
programu.
REPOSITIONS = broj repozicija u programu.
STOP = broj zaustavljanja (pauza) u
programu.
PUNCH CHANGES = broj izmena alata u
programu
MULTITOOL CHANGES = broj izmena
multitool stanica u programu
JOB TIME = procenjeno vreme izvršavanja
programa

8.2.D
F5 - SERIJSKA PROIZVODNJA
PRODUCTION BY LOTS
ovom funkcijom možete da isprogramirate serijsku proizvodnju, drugim rečima sekvencu obrade limova koristeći različite
NC programa (program i broj tabli koje će se obraditi po njemu). Pritiskom na taster F5 pojaviće se sledeći sadržaj:

INSERT = ubacuje novi NC program na spisak zadataka

DELETE = briše program sa spiska.
NAME = omogućava promenu naziva programa.
SHEET = broj tabli lima koje će biti obrađene po navedenom programu.
UP = pomera program naviše na spisku tako da se on izvrši ranije.
DOWN = pomera program naniže na spisku tako da se on izvrši kasnije.
INFO = opšte informacije o programu.
PUNCH = Spisak alata koji se koriste u programu.
CLEAR= Briše kopletan spisak zadataka tako da možete da pripremite novi.

34
 GLAVNI MENI 8

8.3 GLAVNI MENI - IZVRŠENJE OBRADE

MACHINING SCREEN
8.3.A
F4 - KORISNIČKA PODEŠAVANJA
USER CONFIGURATOR
Ovom funkcijom vam je omogućen pregled i izmena parametara programa i mašine koji su dostupni operateru. Izaberite
opciju USER CONFIGURATOR sa strelicama i pritisnite ENTER (ili pritisnite F4). Za izmenu vrednosti, pritisnite
ENTER i unesite novu vrednost numeričkim tastaturima:

1 - Unit of Measurement (1 = Millimetres, 2 = Inches): izbor jedinice mere između MILIMETARA i INČA.
2 - MIN. sheet dimensions on X for Internal Pin loading (mm): Ovde unosite X dimeziju table lima koja će
se postavljati na unutrašnji graničnik14 (samo kod mašina sa proširenim stolom X=2000 koje imaju dva
graničnika). Na primer ako otkucate 1250, table lima čija je širina po X osi manja ili jednaka 1250 se postavlja na
unutrašnji graničnik, dok se kod većih tabli koristi spoljašnji graničnik.
3 - X position for sheet unloading: Ako je ova vrednost 0, mašina će po završetku obrade vratiti tablu lima u
početni položaj, kao za postavljanje nove table.
4 - Y position for sheet unloading: Ako je ova vrednost 0, mašina će po završetku obrade vratiti tablu lima u
početni položaj, kao za postavljanje nove table.
5 - Pause before stroke (ms): vreme čekanja mašine pre izvođenja udarca u milisekundama. Ova opcija se
koristi kada radite sa vrlo tankim limovima (pauza pre svakog udarca dok se vibriranje lima ne smiri).
6 - Pause after stroke (ms): vreme čekanja pre podizanja glave nakon udarca u milisekundama. Ova opcija se
koristi kada radite sa alatima za deformaciju i potrebna je zadrška (npr. alat za "škrge")
7 - Nr. of strokes to activate lubrication: broj udaraca između dva podmazivanja alata.
8 - X dimensions of Square: veličina L-vinkla po X osi, mašina će automatski pomeriti sve otvore po X osi kada
se koristi vinkl.
9 - Y dimensions of Square: veličina L-vinkla po Y osi, mašina će automatski pomeriti sve otvore po Y osi kada
se koristi vinkl.
10 - Square Thickness: debljina lima vinkla.
11 - Square: position of LH clamp: pozicija leve hvataljke kada se koristi vinkl.
12 - Square: position of RH clamp: pozicija desne hvataljke kada se koristi vinkl.
13 - Enable Sheet Rotation (0=No;1=Yes): Ako se upiše 1 mašina će automatski rotirati sve otvore ukoliko je
neophodno.
14 - Prefer Tool Change to Reposition (0=No;1=Yes): Ako se upiše 1 mašina daje prioritet zameni alata u
odnosu na repoziciju.
15 - Push Sheet (0=No;1=Yes): Ako unesete 1, mašina će gurati lim prema spolja. Ako koristite vinkl preporučuje
se da aktivirate ovu funkciju.
16 - Punch changing Time (sec): Ovde zadajete koliko vremena, u sekundama, je potrebno za zamenu alata.
Ovaj podatak se koristi samo radi proračuna ukupnog vremena obrade table lima.
17 - Clamp Repositioning Step (mm): Ova vrednost definiše korak pomeranja hvataljki prilikom automatskog
proračuna položaja hvataljki. Ovaj podatak ne treba menjati.
18 - Check Repositioning Cyl. (0=No;1=Yes): Ako se postavi na 1, program obrade će biti optimizovan tako
da se repozicioni cilindri ne spuste na izbijeni deo table prilikom automatske repozicije.
19 - Sort by Punch or Path (0=Punch;1=Path): Ako se ova vrednost postavi na 1, program obrade će biti
optimizovan tako da se kretanje lima minimizuje. Preporučuje se da se ova vrednost postavi na 0.

14
Misli se na hidraulični klip koji se podiže iz stola kada pritisnete papučicu prilikom postavljanja table lima (prim. prev.)

35
 GLAVNI MENI 8
20 - Create Multitool Autom. (0=No;1=Yes): Ako se ova vrednost postavi na jedan, mašina će na osnovu
programa sama kreirati listu i raspored alata u stanicama. Preporučuje se i da ova vrednost ostane 0.
21 - Enable Production by Lots (0=No;1=Yes): Serijska proizvodnja. Ako ovo postavite na 1, svaki put kada iz
režima programiranja pređete u NC, mašina će pitati koliko tabli lima treba da se obradi po jednom buntu. Za
detalje oko podešavanja serijske proizvodnje pogledajte poglavlje na strani 33.
22 - Enable cycle change message (0=No;1=Yes): Ako je ovaj parametar 1, mašina ispisuje poruke o
promeni alata, zameni multitoola, zameni lima i ako je prethodna opcija (serijska proizvvodnja) aktivirana,
mašina obaveštava i o svakoj završenoj seriji.
8.3.B
F5 - PODEŠAVANJE MAŠINE
GENERAL CONFIGURATOR
Ova funkcija omogućava pristup i izmenu parametara koji se odnose na funkcionisanje sklopova mašine. Ovu funkciju
mogu da koriste ISKLJUČIVO OVLAŠĆENI EUROMAC TEHNIČARI15.

8.3.C
F6- OGRANIČENJE HODA
STROKE LIMIT
Ovom funkcijom možete da podešavate hod alata koji se trenutno koristi. Kada pozovete
ovu funkciju na ekranu će se pojaviti prikazani dijalog prozor u kojem su prikazane
dimenzije i oblik alata, debljina lima i hod alata.

UP STROKE = gornja krajnja tačka hoda alatau odnosu na donju stranu lima, ova
vrednost se DODAJE na debljinu lima.
DOWN STROKE = donja krajnja tačka hoda alata.
Update in Punch List = ako odaberete ovu opciju, novi hod alata koji ste podesili će biti
zabeležen u listi alata za budući rad.

8.3.D
F7- NAČIN IZVRŠAVANJA PROGRAMA
EXECUTION MODE
Ovom funkcijom možete da podesite način izvršavanja programa:
Continuous = Neprekidno. Mašina izvršava program bez zaustavljanja. Ovo je normalni način rada.
Step-by-step = Korak po korak. Nakon svakog izvršenog probijanja mašina će stati i čekati da operater pritisne
dugme START pre nego što izvrši sledeće probijanje.
No Punching = Bez probijanja. Ako izaberete ovu opciju, mašina će "izvršiti" program ali bez probijanja (samo će
pomerati lim).
Za izbor načina rada pritisnite ENTER. Prelaz sa jednog polja na drugo vrši se pritiskom na TAB taster. Nakon što ste
došli do željenog polja izaberite vrednosti korišćenjem tastera sa strelicama.

8.3.E
F8 - DIAGNOSTIKA
DIAGNOSTIC
Ova opcija otvara program za diagnostiku mašine. Za povratak u TopPunch i prelaz iz jednog programa u drugi pritisnite
i držite taster CTRL a onda pritisnite taster MENU zajedno sa njim.
Za detaljne informacije oko diagnostičkog programa, pogledajte "Uputstvo za instalaciju i održavanje", poglavlje 6.
"Diagnostika".

15
Potrebna vam je lozinka da biste pristupili ovom delu programa.

36
 REŽIMI RADA KONZOLE 9
Postoje tri režima rada upravljačke konzole odnosno programa TopPunch.

9.1 PROGRAMIRANJE
PROGRAMMING SCREEN
Režim u kome je mašina kada se uključi. Ovo je režim programiranja, koji prepoznajete po plavoj pozadini naslovu
PROGRAMMING u gornjem desnom uglu slike. Kao što je i opisano u poglavlju 4, "Programiranje" ovde možete da
kreirate, menjate, brišete programe. U režimu programiranja ekran izgleda ovako:

9.2 NC - SIMULACIJA
SIMULATION SCREEN - NC
Drugi režim rada kozole je NC i SIMULACIJA. U gorenjem desnom uglu vidite naslov NC, SIMULATION, a pozadina je
crvene boje. Ovde možete da simulirate izvršenje programa koji ste napravili i takođe mođete da učitate programe u NC
kodu koje ste kreirali na nekom drugom softveru (npr. FabriWin). U režimu SIMULACIJE ekran konzoel izgleda ovako:

37
 REŽIMI RADA KONZOLE 9

9.3 REŽIM IZVRŠAVANJA

MACHINING SCREEN
Treći režim rada je režim izvršavanja obrade. Ovde pokrećete izvršavanje obrade table lima, na bazi informacija koje ste
isprogramirali. Slika izgleda ovako:

Slika sadrži sledeće podatke:

daje podatak o režimu rada mašine16 (ručno, automatsko) što zavisi od položaja birača na
konzoli.

Pozicija X i Y ose

U gornjem levom uglu ekrana možete da vidite pozicije X i Y ose u odnosu na alat

Tip alata
U gornjem levom uglu ekrana, dobijate sledeće informacije:
MULTITOOL: naziv Multitoola, pod uslovom da je naziv snimljem
STATION N°: Redni broj ležišta u Multitool-u u koje je postavljen alat.
DIMENSIONS: dimenzije alata.
ANGLE: ugao alata
MTX: pokazuje redni broj stanice u tureli koji koja je aktivna (samo kod MTX mašine)

Oblik alata će vam takođe biti prikazan na crtežu.

16
Ako instalirate TopPunch na običan PC računar, ovde će stajati simbol ručnog režima i tekst "DEMO" kao što se vidi i na prikazanoj slici.

38
 REŽIMI RADA KONZOLE 9

Hod alata
Ovde je prikazan hod alata. Prvi broj odozgo je gornja krajnja tačka, dok na dnu donja krajnja
tačka. Vrednost u sredini predstavlja trenutnu poziciji alata (na osnovu očitavanja mernog
potenciometra).

Brzina kretanja osa

Ovim parametrom, možete podesiti brzinu kretanja X i Y ose u procentima u odnosu na
17
nominalnu brzinu . Za podešavanje možete koristiti tastere F1 - F5 ukoliko je mašina u
automatskom režimu.

Procenat izvršenja programa - Broj izvršenih probijanja

Prikazuje koliko % programa (obrade) je do sada urađeno, 100% znači da je program završen.
Broj sa leve strane je broj probijanja koja su do sada izvršena.

Opcije u ručnom režimu rada mašine

Kada se mašina prebaci u ručni režim rada (okretanjem birača), pojaviće se spisak funkcija u donjem delu ekrana sa
označenim tasterima koji ih pozivaju:
Prvi blok

Pritisnite F1: Da izmenite hod alata

F2: Da startujete tablu iz početka
F3: Simulacija: Ako je ovde ON (uključeno) mašina pomera lim na zadate pozicije ali ga ne
probija, ako stoji OFF mašina radi normalno.
F4: Za ručno punjenje turele (samo kod MTX)
F5: Prelaz na sledeći, drugi blok funkcija

Drugi blok

Pritisnite F1: Zadavanje broja obrađenih tabli lima (kod serijske)

F2: Pokretanje programa od izabrane linije.
F3: Biranje režima izvršavanja obrade, kontinualno ili korak-po-korak
F4: Nije u potrebljen
F5: Povratak na prvi blok funkcija

Opcije u automatskom režimu rada mašine

Pritisnite F1 : brzina hoda po X i Y osi se postavlja na 20% maksimalne
F2 : brzina hoda po X i Y osi se postavlja na 40% maksimalne
F3 : brzina hoda po X i Y osi se postavlja na 60% maksimalne
F4 : brzina hoda po X i Y osi se postavlja na 80% maksimalne
F5 : brzina hoda po X i Y osi se postavlja na 100% maksimalne

17
Ovim se ne smanjuje brzina probijanja već isključivo brzina kretanja table lima, što je potrebno kada se radi sa veoma tankim
limovima od laganih materijala (npr. Alumunijum) kako bi se izbegle deformacije usled talasanja lima.

39
 PRIMER 10
Ovo poglavlje kroz primer prikazuje redosled operacija za izradu jednog komada na mašini.

10.1 FAZA PROGRAMIRANJA

U ovom primeru treba da se izradi komad na slici. Radi lakšeg rada na TopPunch-u sve otvore na crtežu treba iskotirati
u odnosu na gornji levi ugao table, jer se tako i unose u TopPunch.

Potrebni su sledeći alati

KRUG ø20 mm
KVADRATI 17x17mm

Navedeni alati moraju i da budu uneti u listu alata funkcija F11 - PUNCH LIST.
Ako koristite Multiool, proverite da li su alati postavljeni u njega.

Za započinjanje novog programa, pritisnite taster F15 - NEW PROGRAM i unesite dimenzije table:

X = 1000
Y = 500
Debljina = 1

A potom pritisnite ENTER.

Prvo ćemo isprogramirati otvor u gornjem levom uglu table, Pritisnite F1 - SINGLE HOLE i unesite podatke sa crteža
(X=50, Y=50 itd.), otvor će se pojaviti na slici.

40
 PRIMER 10

Sledeći korak je programiranje izbijanja ugla sa donje leve strane table:

Pritisnite F6 - NOTCHING, a potom F2 - SINGLE NOTCHING, unesite potrebne informacije na osnovu crteža i izaberite
ugao "A". Potvrdite unos pritiskom na ENTER i otvor (izbijeni ugao) će biti prikazan na ekranu:

Sada ćemo isprogramirati krug na poziciji X=500 i Y = 200.

Pritinsite F10 - CIRCLE, unesite sve potrebne podatke na osnovu crteža i izaberite kompenzaciju alata ka unutra.
Potvrdite pritiskom na ENTER i krug će se prikazati na slici.

Sada možete da snimite program na disk ili da odmah pređete na izvršenje.

41
 PRIMER 10

10.2 PRIPREMA ZA IZVRŠENJE

Za prelaz sa režima PROGRAMIRANJA na sledeći pritisnite ENTER kao što vam je i napisano na dnu ekrana. Na taj
način ćete narediti pripremu NC koda koji će biti snimljen a podaci iz njega će se preneti na NC - SIMULACIJA radni
ekran. Zatim ponovo pritisnite ENTER da biste prešli u radni ekran režima IZVRŠAVANJA. Pritiskom na ENTER ste
naredili prenošenje NC koda u mašinu. Iz jedne stranice u drugu možete da se premeštate i pritiskom na TAB ali se
neće kreirati odnosno preneti NC kod, što omogućava pripremu jednog programa dok se drugi izvršava. Značenje
tastera je prikazano na slici:

PROGRAMIRANJE NC-SIMULACIJA IZVRŠAVANJE

ENTER = prelaz iz jednog u drugi režim uz PRENOS INFORMACIJA

TAB = prelaz iz jednog u drugi režim bez PRENOSA INFORMACIJA (MULTITASKING18)
ESC = povratak u režim PROGRAMIRANJA

10.3 IZVRŠENJE POSLA

Pre nego pokrenete izvršavanje programa, morate da uključite hidrauliku i pripremite mašinu, ako to već nije učinjeno:
Prvo otpustite oba TOTAL STOP tastera.
Uključite glavni motor pritiskom na ZELENO dugme START.
Prebacite birač radnog režima mašine na RUČNO (levi položaj).
Pritisnite ŽUTO dugme da biste postavili ose u ref. položaj (tzv. "resetovanje osa")
Okrenite birač radnog režima mašine na AUTOMATSKO (desni položaj).
Pritisnite CRNO dugme za START CIKLUSA (1) i pojaviće se sledeća poruka na ekranu:

A - POSTAVLJANJE ALATA
Mašina traži da postavite alate kako ih program zahteva, ako to niste ranije uradili19.
Pritisnite dugme za podizanje cilindra (udarne glave) u krajnji gornji položaj, zatim okrenite ZELENI birač za bravljenje
nosača matricni u položaj ODBRAVLJENO (levi). Izvadite nosač matricni i zamenite matricne odnosno rasporedite ih
kako zahteva program po postupku koji je opisan u "Priručniku za instalaciju i održavanje", poglavlje 8. Kod MTX modela
sa 5 stanica prvo treba okretati turelu dok vam željena stanica ne bude dostupna.

18
Engleski termin koja označava paralelno izvršavanje više programa na računaru, bukvalno značenje "više poslova" (prim. prev.)
19
Tačan postupak zamene probijača i matricne zavisi od tipa mašine i tipa alata stoga pogledajte "Priručnik za instalaciju i održavanje" poglavlje 8.
"Zamena probijača i matricne" gde ćete naći sve detalje vezane za vaš model mašine. (prim. KOPLAS)

42
 PRIMER 10

- ZAMENA PROBIJAČA KOD .THICK TURRET. / .MULTITOOL. STANICE

Na MTX modelu samo trebna podići poklopac ("haubu") i izvaditi stanicu iz turele (prethodno rotiranjem turele dovedite
traženu stanicu ispred sebe).
Na modelima BX, ZX i CX, treba pritisnuti dugme za podizanje cilindra, i držeći ga stisnutim povući ručku nosača alata
prema sebi i ulevo. Na taj način ste otvorili ležište za stanicu i potom pustite taster za podizanje cilindra.
Izvadite stanicu iz ležišta i zamenite alate po postupku koji je opisan u "Priručniku za instalaciju i održavanje", poglavlje
8. Kada ste završili pripremu alata, postavite stanicu nazad u ležište, kod BX, ZX i CX modela pritisnite taster za
podizanje cilindra i guranjem ručke od sebe u desno zatvorite nosač alata, a potom pustite dugme, dok kod MTX modela
samo treba postaviti stanicu na njeno mesto u tureli i spustiti poklopac.

- ZAMENA PROBIJAČA KOD .TRUMPF. STANICE20

Podignite zaštitni poklopac od pleksiglasa. Jednom rukom pridržavajte probijač a drugom prisnite taster za podizanje
cilindra (time se i otpušta probijač iz ležišta). Izvadite probijač i pustite dugme. Sličnim postupkom postavite drugi
probijač i zatvorite zaštitni poklopac.

UPOZORENJE: Mašina nema informaciju da li ste postavili pravi alat odnosno da li ste ispravno rasporedili
alate u Multitool stanici i TopPunch vas neće upozoriti na greške tog tipa

Kada ste završili postavljanje alata okrenite birač bravljenja alata u položaj ZABRAVLJENO (desni položaj).

B - POSTAVLJANJE HVATALJKI
RUČNO POSTAVLJANJE:
Ako vaša mašina nema Automatsku repoziciju, ključem 17 otpustite vijke na levoj hvataljki i postavite je na poziciju koja
je označena na ekranu (pratite mernu letvu i oznaku bele boje sa leve strane hvataljke), zatim zategnite vijke. Ponovite
postupak za desnu hvataljku.
AUTOMATSKO POSTAVLJANJE:
Ako je vaša mašina opremljena sistemom za Automatsku repoziciju, kada budete pritisnuli CRNI taster za START
CIKLUSA (1) dobićete poruku "REMOVE SHEET" (Uklonite tablu lima), pa ako je potrebno pritisnite pedalu i uklonite
tablu lima sa mašine pa ponovo pritisite taster za START CIKLUSA (1). Mašina će najpre očitati pozicije hvataljki a
potom ih postaviti tamo gde program zahteva.

C - POSTAVLJANJE TABLE LIMA ZA OBRADU

Pritisnite pedalu, mašina će otvoriti hvataljke i izbaciti referenti pin. Držeći pedalu pritisnutu čvrsto postavite tablu lima
levom ivicom uz pin, a gornju (zadnju ivicu) u hvataljke. Otpustite pedalu.
Pritisnite CRNI taster za START CIKLUSA (1) i mašina će započeti probijanje lima po zadatom programu.
Za zaustavljanje obrade pritisnite CRVENO dugme STOP(0).

Nakon završene obrade mašina će postaviti tablu u početni položaj. Pritisnite pedalu da otpustite hvataljke i skinite
obrađenu tablu, potom ponovite korake A, B, C ukoliko je potrebno. Obično se posao svodi na postavljanje nove table i
pritisak na taster za START CIKLUSA (1).

10.4 POLUATOMATSKI RAD

Za demonstraciju ručne odnosno polu-automatske obrade, pozovite program iz primera.
Pojedinačni otvor iz primera probijamo ručnim kontrolama. Postupak pripreme (uključivanja hidraulike) je isti kao kod
automatske obrade, ali birač režima rada mašine treba postaviti u položaj RUČNO (levi položaj)
Komandama za upravljanje X i Y osom, postavite ose na zahtevani položaj, pozicije osa možete da očitate na ekranu.
Kada ste postavili ose, izaberite način probijanja na tro-položajnom biraču.
• Ako je birač u levom položaju, svaki put kada pritisnete pedalu mašina će izvršiti kompletan hod alata
(probijanje).
• U centralnom položaju birača mašina će pritiskom na pedalu probiti lim, ali će alat će ostati u donjem položaju.
Ponovnim pritiskom na pedalu komanduje se podizanje alata u početni položaj.
• Birač je u desnoj poziciji kada se program izvršava automatski.

20
Samo ukoliko je vaša mašina opremljena sa TRUMPF glavom (CX i BX modeli starije generacije). Ovo se NE ODNOSI na TRUMPF adapter koji je
namenjen za postavljanje u multitool - thick turret glavu. (prim. KOPLAS)

43
 PRAVILNO GAŠENJE MAŠINE 10
Svaki put kada treba da isključite mašinu to treba uraditi po navedenom postupku kako biste izbegli oštećenje ili
nestanak informacija i podataka iz konzole.
Uklonite eventualnu tablu lima sa mašine i isključite motor hidrauličke pumpe, pritiskom na jedan od TOTAL STOP
tastera. Zatim pređite na isključivanje konzole i napajanja po sledećem postupku:

1 = Vratite se u režim programiranja (pritisnite ESC).

2 = Pritisnite taster DEL na tastaturi konzole.

3 = Na pitanje da li želite da isključite računar, strelicama odaberite OK i pritisnite ENTER.

4 = Sačekajte da se pojavi poruka:

Mašina od vas traži da eventualno sačuvate listu alata, Multitool, program koji je trenutno na ekranu i raspored
stanica u turelama (ako je vaša mašina MTX). NA ovaj način će kada sledeći put uključite mašinu imati
sačuvane sve informacije.
Potvrdite izabrane opcije sa ENTER

5 = Sačekajte poruku "It's Now Safe To Turn Off Your Computer" koja vas obaveštava da se mašina može isključiti
(konzole novije generacije će se same isključiti, odnosno ekran će biti CRN).

6 = Okrenite glavni prekidač na položaj 0 = OFF, ISKLJUČENO

44