“Interpretación de los textos Latinos” Máster el Mundo Clásico (UNED)

Prof. Irene Villarroel

Propuesta de poemas para traducir del Libro II de las Odas de Horacio

Se recoge a continuación una selección de pasajes del Libro II tomados

de The Latin Library. Se recomienda intentar traducirlos solamente con
el apoyo del diccionario. Una vez traducido, es aconsejable contrastar
su traducción con las propuestas de las traducciones de referencia.

II
Nullus argento color est avaris
abdito terris, inimice lamnae
Crispe Sallusti, nisi temperato
splendeat usu.

Vivet extento Proculeius aevo, 5

notus in fratres animi paterni;
illum aget pinna metuente solui
Fama superstes.

Latius regnes avidum domando

spiritum quam si Libyam remotis 10
Gadibus iungas et uterque Poenus
serviat uni.

Crescit indulgens sibi dirus hydrops

nec sitim pellit, nisi causa morbi
fugerit venis et aquosus albo 15
corpore languor.

Redditum Cyri solio Prahaten

dissidens plebi numero beatorum
eximit Virtus populumque falsis
dedocet uti 20

vocibus, regnum et diadema tutum

deferens uni propriamque laurum
quisquis ingentis oculo inretorto
spectat acervos.
“Interpretación de los textos Latinos” Máster el Mundo Clásico (UNED)
Prof. Irene Villarroel

VI
Septimi, Gadis aditure mecum et
Cantabrum indoctum iuga ferre nostra et
barbaras Syrtis, ubi Maura semper
aestuat unda,

Tibur Argeo positum colono 5

sit meae sedes utinam senectae,
sit modus lasso maris et viarum
militiaeque.

Unde si Parcae prohibent iniquae,

dulce pellitis ovibus Galaesi 10
flumen et regnata petam Laconi
rura Phalantho.

Ille terrarum mihi praeter omnis

angulus ridet, ubi non Hymetto
mella decedunt viridique certat 15
baca Venafro,

ver ubi longum tepidasque praebet

Iuppiter brumas et amicus Aulon
fertili Baccho minimum Falernis
invidet uvis. 20

Ille te mecum locus et beatae

postulant arces; ibi tu calentem
debita sparges lacrima favillam
vatis amici.

IX

Non semper imbres nubibus hispidos

manant in agros aut mare Caspium
vexant inaequales procellae
usque, nec Armeniis in oris,

amice Valgi, stat glacies iners 5

mensis per omnis aut Aquilonibus
querqueta Gargani laborant
et foliis viduantur orni:

tu semper urges flebilibus modis

Mysten ademptum, nec tibi Vespero 10
surgente decedunt amores
nec rapidum fugiente solem.

At non ter aevo functus amabilem

“Interpretación de los textos Latinos” Máster el Mundo Clásico (UNED)
Prof. Irene Villarroel

ploravit omnis Antilochum senex 15

annos nec inpubem parentes
Troilon aut Phrygiae sorores

flevere semper. Desine mollium

tandem querellarum et potius nova
cantemus Augusti tropaea 20
Caesaris et rigidum Niphaten

Medumque flumen gentibus additum

victis minores volvere vertices
intraque praescriptum Gelonos
exiguis equitare campis.
XII

Nolis longa ferae bella Numantiae,

nec durum Hannibalem nec Siculum mare
Poeno purpureum sanguine mollibus
aptari citharae modis,
5
nec saevos Lapithas et nimium mero
Hylaeum domitosque Herculea manu
Telluris iuvenes, unde periculum
fulgens contremuit domus

Saturni veteris; tuque pedestribus 10

dices historiis proelia Caesaris,
Maecenas, melius ductaque per vias
regum colla minacium.

Me dulcis dominae Musa Licymniae

cantus, me voluit dicere lucidum 15
fulgentis oculos et bene mutuis
fidum pectus amoribus;

quam nec ferre pedem dedecuit choris

nec certare ioco nec dare bracchia
ludentem nitidis virginibus sacro 20
Dianae celebris die.

Num tu quae tenuit dives Achaemenes

aut pinguis Phrygiae Mygdonias opes
permutare velis crine Licymniae,
plenas aut Arabum domos
25
cum flagrantia detorquet ad oscula
cervicem aut facili saevitia negat
quae poscente magis gaudeat eripi,
interdum rapere occupet?
“Interpretación de los textos Latinos” Máster el Mundo Clásico (UNED)
Prof. Irene Villarroel

XIV
Eheu fugaces, Postume, Postume,
labuntur anni nec pietas moram
rugis et instanti senectae
adferet indomitaeque morti,

non, si trecenis quotquot eunt dies, 5

amice, places inlacrimabilem
Plutona tauris, qui ter amplum
Geryonen Tityonque tristi

compescit unda, scilicet omnibus

quicumque terrae munere vescimur 10
enaviganda, sive reges
sive inopes erimus coloni.

Frustra cruento Marte carebimus

fractisque rauci fluctibus Hadriae,
frustra per autumnos nocentem 15
corporibus metuemus Austrum:

visendus ater flumine languido

Cocytos errans et Danai genus
infame damnatusque longi
Sisyphus Aeolides laboris. 20

Linquenda tellus et domus et placens

uxor, neque harum quas colis arborum
te praeter invisas cupressos
ulla brevem dominum sequetur;

absumet heres Caecuba dignior 25

servata centum clavibus et mero
tinguet pavimentum superbo,
pontificum potiore cenis.

XVI
Otium divos rogat in patenti
prensus Aegaeo, simul atra nubes
condidit lunam neque certa fulgent
sidera nautis;

otium bello furiosa Thrace, 5

otium Medi pharetra decori,
Grosphe, non gemmis neque purpura
venale neque auro.

Non enim gazae neque consularis

summovet lictor miseros tumultus 10
“Interpretación de los textos Latinos” Máster el Mundo Clásico (UNED)
Prof. Irene Villarroel

mentis et curas laqueata circum

tecta volantis.

Vivitur parvo bene, cui paternum

splendet in mensa tenui salinum
nec levis somnos timor aut cupido 15
sordidus aufert.

Quid brevi fortes iaculamur aevo

multa? Quid terras alio calentis
sole mutamus? Patriae quis exul
se quoque fugit? 20

Scandit aeratas vitiosa navis

cura nec turmas equitum relinquit,
ocior cervis et agente nimbos
ocior Euro.

Laetus in praesens animus quod ultra est 25

oderit curare et amara lento
temperet risu: nihil est ab omni
parte beatum.

Abstulit clarum cita mors Achillem,

longa Tithonum minuit senectus, 30
et mihi forsan, tibi quod negarit,
porriget hora.

Te greges centum Siculaeque circum

mugiunt vaccae, tibi tollit hinnitum
apta quadrigis equa, te bis Afro 35
murice tinctae

vestiunt lanae; mihi parva rura et

spiritum Graiae tenuem Camenae
Parca non mendax dedit et malignum
spernere volgus. 40

XIX
Bacchum in remotis carmina rupibus
vidi docentem, credite posteri,
Nymphasque discentis et auris
capripedum Satyrorum acutas.

Euhoe, recenti mens trepidat metu 5

plenoque Bacchi pectore turbidum
laetatur. Euhoe, parce Liber,
parce, gravi metuende thyrso.
“Interpretación de los textos Latinos” Máster el Mundo Clásico (UNED)
Prof. Irene Villarroel

Fas pervicacis est mihi Thyiadas

uinique fontem lactis et uberes 10
cantare rivos atque truncis
lapsa cavis iterare mella;

fas et beatae coniugis additum

stellis honorem tectaque Penthei
disiecta non leni ruina, 15
Thracis et exitium Lycurgi.

Tu flectis amnes, tu mare barbarum,

tu separatis uvidus in iugis
nodo coerces viperino
Bistonidum sine fraude crinis. 20

Tu, cum parentis regna per arduum

cohors Gigantum scanderet inpia,
Rhoetum retorsisti leonis
unguibus horribilique mala;

quamquam, choreis aptior et iocis 25

ludoque dictus, non sat idoneus
pugnae ferebaris; sed idem
pacis eras mediusque belli.

Te vidit insons Cerberus aureo

cornu decorum leniter atterens 30
caudam et recedentis trilingui
ore pedes tetigitque crura.

XX
Non usitata nec tenui ferar
penna biformis per liquidum aethera
vates neque in terris morabor
longius invidiaque maior

urbis relinquam. Non ego pauperum 5

sanguis parentum, non ego quem vocas,
dilecte Maecenas, obibo
nec Stygia cohibebor unda.

Iam iam residunt cruribus asperae

pelles et album mutor in alitem 10
superne nascunturque leves
per digitos umerosque plumae.

Iam Daedaleo ocior Icaro

uisam gementis litora Bosphori
Syrtisque Gaetulas canorus 15
ales Hyperboreosque campos.
“Interpretación de los textos Latinos” Máster el Mundo Clásico (UNED)
Prof. Irene Villarroel

Me Colchus et qui dissimulat metum

Marsae cohortis Dacus et ultimi
noscent Geloni, me peritus
discet Hiber Rhodanique potor. 20

Absint inani funere neniae

luctusque turpes et querimoniae;
conpesce clamorem ac sepulcri
mitte supervacuos honores.