ROMA HUKUKUNDAN GÜNÜMÜZE øNTøFA HAKKI

SAHøBøNøN HAKLARI

Rights Of Beneficial Owner In Roman Law And Contemporary Turkish Law

Zeliha DERELø*

ÖZET
øntifa hakk, sahibine tand÷ yetkiler bakmndan en geniú kapsaml snrl ayni hak
türüdür. øntifa hakk tanyan malik, intifa konusu üzerinde sadece tasarruf yetkisini
elinde bulundurmaktadr. Kullanma ve yararlanma haklarnn intifa hakk sahibine
tannmas karúsnda, malikin sahip oldu÷u tasarruf yetkisi Romal hukukçular
tarafndan çplak/kuru mülkiyet anlamna gelen “nuda proprietas” olarak
nitelendirilmekteydi. Malikin neredeyse içi boú bir mülkiyet hakkna sahip oldu÷u
böyle bir durumda, intifa hakknn kapsamnn tespit edilerek intifa hakk sahibinin
intifa konusu üzerindeki haklarnn snrlarnn belirlenmesi önem taúmaktadr.
Roma Hukuku’nda dönemin ihtiyaçlar çerçevesinde tannan ve geliúen intifa hakk 123
Medeni Kanunumuzun 794 ve devam maddelerinde düzenlenmiútir. MK 803/I
maddesine göre, intifa hakk sahibi intifa konusu üzerinde kullanma, yararlanma,
yönetme ve zilyetli÷inde bulundurma haklarna sahiptir. øntifa hakk ancak belli bir
kiúi lehine kurulabilir. Bir baúka ifadeyle, intifa hakk eúyaya ba÷l olarak
kurulamaz. øntifa hakk devredilemez. Bu hak sa÷lararas hukuki iúlem ile üçüncü
kiúilere devredilemeyece÷i gibi, miras yolu ile de intikal etmez. Bununla birlikte,
satm, kira veya ba÷úlama gibi ivazl veya ivazsz bir hukuki iúlem ile intifa
hakknn kullanlmas üçüncü kiúilere devredilebilir. Hakkn kendisinin devredilmesi
ile kullanlmasnn devredilmesi farkldr. øntifa hakknn kullanlmas üçüncü bir
kiúiye devredildi÷inde, devreden intifa hakk sahibi malik karúsnda bu sfatn
korumaya devam eder. Hakkn kullanlmasn devralan kiúi ise, devreden intifa
hakk sahibine karú sadece úahsi bir hakka sahip olur. Bu itibarla, intifa hakknn
kullanlmasnn devredilebilmesi, hakkn devredilmezli÷i ile çeliúmez.
Anahtar kelimeler: intifa hakk, intifa hakk sahibi, intifa hakknn kullanlmasnn
devredilmesi, do÷al ürünler, hukuki semereler
ABSTRACT
Right of usufruct is the most comprehensive sort of all limited real rights. Relevant
right grants broad priviliges on its subject to the holder of this right. Usufruct right is

ȗ ƒ”ƒŸ‹Ǧƒ˜…džƒ›ÇǦƒ”ƒo‹˜‡”•‹–‡•‹‘•›ƒŽ‹Ž‹Ž‡”•–‹–ò•òYœ‡Ž——ȋ‡†‡‹
——Ȍƒ„‹Ž‹ƒŽÇ‘–‘”ƒYº”‡…‹•‹

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Roma Hukukundan Günümüze øntifa Hakk Sahibinin Haklar
Zeliha DERELø

so broad that owner only saves the power of disposition. This power of the owner is
so weak that it is called as nuda proprietas, which means bare ownership. Property
right on the subject of usufruct is hollow. Therefore, it is important to confirm the
scope of usufruct right and determine the limits of beneficial owner’s rights. The
purpose of our article is mainly focused on this issue.
Right of usufruct which came into being and grew in Roman Law is put in order in
Article 794 and more of Turkish Civil Code. According to Article 803/I of Turkish
Civil Code, beneficial owner can use the subject of the right, benefit natural and
civil fruits of it, manage and has posessory rights. Right of usufruct can only be
established in favor of a particular person. This means it can not be established
depending on the goods. This right is an inalienable right and can not be devolved to
third persons with legal transactions between the living and can not be transferred
through inheritance. On the other hand, it is possible to leave the enjoyment of
usufruct right to third persons with an onerous or gratuitous legal transaction such as
sale, ren tor donation. In such a situation, the beneficial owner transferring the
enjoyment of the right saves his/her position of being the holder of the right over
against the owner. The third person who is the transferee has only a personal right
against the transferor. Just because of this, possibility of devolution of enjoyment
usufruct right is not in contradiction with inalienability of this right.
Keywords: right of usufruct, beneficial owner, transfer enjoyment of usufruct right,
124 natural produce, legal produce.
***
GøRøù
øntifa hakk, sahibine tand÷ yetkiler bakmndan en kapsaml snrl
ayni hak türüdür. Bu bakmdan, mülkiyet hakkn geniú bir biçimde
snrlar. øntifa hakknn önemi, bu hakkn sa÷lad÷ yetkilerle mülkiyet
hakknn kapsam karúlaútrld÷nda netlik kazanr.
Roma Hukuku’nda ayni haklar, ça÷daú hukukumuzda oldu÷u gibi,
mülkiyet hakk (dominium, mancipium, proprietas) ve snrl ayni haklar
(iura in re aliena, baúkasna ait mallar üzerindeki haklar) olmak üzere
ikiye ayrlmaktayd. Mülkiyet hakk, sahibine malik oldu÷u eúyay
kullanma (ius utendi), semerelerinden yararlanma (ius fruendi), üzerinde
fiili ve hukuki tasarrufta bulunma (ius abutendi) yetkilerini sa÷lard.
øntifa hakk (ususfructus), sahibine baúkasna ait bir eúya üzerinde
herkese karú ileri sürülebilen kullanma ve yararlanma yetkisi sa÷layan
bir hak olarak, en kapsaml snrl ayni hak türüydü. Eúyas üzerinde
intifa hakk kuran malik ise, tasarruf yetkisinin (ius abutendi) de
snrlandrlmú hali olan hukuki tasarrufta bulunma yetkisini elinde

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Rghts Of Benefcal Owner In Roman Law And Contemporary Turksh Law
Zeliha DERELø

bulundurmaktayd1. Malik, intifa konusu eúyay sadece satp bir

baúkasna devredebilirdi. Bu durumda, yeni malik maln mülkiyetini
intifa hakk ile yüklü olarak kazanrd.
Ça÷daú Hukukumuzda intifa hakk, MK 794 ve devam maddelerinde
düzenlenmiútir. MK 803/I maddesine göre intifa hakk sahibi, hakkn
konusu olan eúyay zilyetli÷inde bulundurma, yönetme, kullanma ve
semerelerinden yararlanma yetkilerine sahiptir. Malikin mülkiyet hakkn
geniú ölçüde snrlayan bu hakkn sahibine tand÷ yetkiler ile bu
yetkilerin kapsamnn belirlenmesinin amaçland÷ çalúmamzda,
öncelikle intifa hakk kavram ve bu hakkn özelliklerine yer verilmiútir.
Daha sonra, kimler lehine intifa hakk kurulabilece÷ine iliúkin bilgi
verilmesini takiben, hak sahibinin intifa konusu üzerindeki yetkileri
incelenmiútir. Bu kapsamda, intifa hakk sahibinin intifa konusunu
kullanma ve ürünlerinden yararlanma haklar ele alnmútr. øntifa hakk
sahibinin yararlanma yetkisi üzerinde durulurken, ürün kavram do÷al
ürünler ile hukuki semereler2 çerçevesinde iúlenmiútir.
Hakkn kullanmn bir baúkasna devretme yetkisi, intifa hakk sahibinin
haklarndan bir di÷eridir. øntifa hakk úahsi irtifaklardan oldu÷undan, hak
125
sahibi bu hakk devredemez. Bununla birlikte, yararlanma yetkisi
kapsamnda hakkn kullanmn ivazl veya ivazsz borçlandrc iúlemle
bir baúkasna brakabilir. Bu çerçevede, intifa hakk sahibinin hakkn
kullanmn devretme yetkisi ve bu yetkinin intifa hakknn úahsa ba÷l
olma özelli÷iyle çeliúip çeliúmedi÷i incelenmiútir.
øntifa konusunu zilyetli÷inde bulundurma hakk, intifa hakknn
kullanlmas ve yararlanlmas haklarnn do÷al bir sonucudur. Yine,
intifa hakk sahibi, malikten defter tutulmasn talep hakkna sahiptir.

ͳ o.o
o
Yǡ ”ƒǣ ‘ƒ ———†ƒ G–‹ˆƒ ƒÇǡ  ƒ”ƒ ͳͻͻͺǡ •Ǥ ʹǤ .ƒº†ƒç
Š————œ†ƒ†ƒƒŽ‹ǡòœ‡”‹†‡„‹”„ƒçƒ•ÇŽ‡Š‹‡‹–‹ˆƒŠƒÇ—”†—º—ƒŽÇòœ‡”‹†‡•ƒ†‡…‡
Š——‹–ƒ•ƒ””—ˆ›‡–‹•‹‹‘”—”ǣYooǡòŽ‡–ȀGǡ‡Ž‹ǣǐǔŽÇ›‹ƒŽƒ”ǡʹǤƒ•Çǡ
G•–ƒ„—ŽͳͻͺʹǦͳͻͺ͵ǡ•ǤͻͷǡͻͺǤ‘ƒ———ǯ†ƒ•ÇÇ”ŽÇƒ›‹ŠƒŽƒ”•‹•–‡‹˜‡‹–‹ˆƒŠƒÇÇ„—
•‹•–‡ ‹­‹†‡‹ ›‡”‹‡ ‹Ž‹ç‹ †‡–ƒ›ŽÇ „‹Ž‰‹ ‹­‹ „ƒǤǣ o.o
o
Yǡ •Ǥ ͵ ˜†ǤǢ GǦ
.GǡYœ…ƒǣ‘ƒ盃———ǡ͵Ǥƒ•Çǡƒ”ƒʹͲͲ͸ǡ•Ǥͺͻ˜†Ǥǡʹ͵͹˜†Ǥ
ʹ Ͷ͹ʹͳ •ƒ›ÇŽÇ ò” ‡†‡‹ ƒ——ǯ†ƒ Šòò †‡º‹ç‹Ž‹Ž‡”‹›Ž‡ „‹”Ž‹–‡ǡ ›ƒ•ƒ ‡–‹ǡ ͹Ͷͳ •ƒ›ÇŽÇ
ȋòŽ‰ƒȌò”ƒ——‡†‡‹•‹ǯ†‡ˆƒ”ŽÇ‘Žƒ”ƒǡ‰òòòœò”­‡•‹‡—›‰—ƒ”ÇŽƒç–ǔǎÇç„‹”
†‹Ž ‹Ž‡ ƒŽ‡‡ ƒŽÇÇç–Ç”Ǥ — ƒ’•ƒ†ƒǡ ǯ†ƒ –ƒ„‹‹ •‡‡”‡Ž‡”†‡ Dz†‘ºƒŽ ò”òŽ‡”dzǡ Š——‹
•‡‡”‡Ž‡”†‡Dzˆƒ‹œŽ‡”˜‡†‹º‡”†Ú‡•‡Ž‰‡Ž‹”Ž‡”dz‘Žƒ”ƒ„ƒŠ•‡†‹Ž‡–‡†‹”Ǥ.ƒŽÇ珃Çœ†ƒ›ƒ•ƒ
‡–‹‡—›‰—‘Žƒ”ƒ–ƒ„‹‹•‡‡”‡Ž‡”‹­‹†‘ºƒŽò”òŽ‡”‹ˆƒ†‡•‹—ŽŽƒÇŽÇç–Ç”Ǥ——Žƒ„‹”Ž‹–‡ǡ
ˆƒ‹œŽ‡” ˜‡ †‹º‡” †Ú‡•‡Ž ‰‡Ž‹”Ž‡” ‹­‹ Š‡’•‹‹ ƒ’•ƒ›ƒ…ƒ 燍‹Ž†‡ DzŠ——‹ •‡‡”‡Ž‡”dz ‹ˆƒ†‡•‹
–‡”…‹Š ‡†‹Ž‹ç–‹”Ǥ ‹”ƒǡ ‘ƒ ———ǯ†ƒ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇÇ —ŽŽƒÇŽƒ•ÇÇ •ƒ–Ǐ •ÚœŽ‡ç‡•‹ ‹Ž‡
ȋ˜‡†‡”‡ —•—ˆ”—…–—Ȍ †‡˜”‡†‹Ž‡•‹›Ž‡ ‡Ž†‡ ‡†‹Ž‡ •‡‡ †Ú‡•‡Ž ‰‡Ž‹” ‘Žƒ›Ç’ǡ ƒ‹ ‡†‹
燍Ž‹†‡‹ˆƒ‡†‹Ž‡Ž‡„‹”Ž‹–‡ǡŠ——‹•‡‡”‡‘Žƒ”ƒƒ„—Ž‡†‹Ž‡–‡›†‹Ǥ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Roma Hukukundan Günümüze øntifa Hakk Sahibinin Haklar
Zeliha DERELø

Digesta’da intifa hakk sahibi ile malikin envanter yapmas tavsiye

edilirken3, malik ve intifa hakk sahibinin defter tutulmasn talep yetkisi
MK 811 maddesinde açkça düzenlenmiútir. øntifa hakk sahibinin
bahsedilen haklarnn incelendi÷i çalúmamzn sonunda genel bir
de÷erlendirmeye yer verilmiútir.
I. øNTøFA HAKKI KAVRAMI VE ÖZELLøKLERø
Medeni Kanun’da (MK), bir snrl ayni hak türü olarak 794 ve devam
maddelerinde düzenlenen intifa hakkna iliúkin bir tanm
bulunmamaktadr. Bununla birlikte, özellikleri ve unsurlarndan yola
çklarak bu hakkn tanmlanmas mümkündür. Buna göre intifa hakk,
ekonomik bir de÷er taúyan eúya4, hak veya malvarl÷ üzerinde belli bir
kiúi lehine kurulan, sahibine eúya üzerinde kullanma ve yararlanma
yetkisi veren, devredilmeyen ve miras yoluyla intikal etmeyen úahsa
ba÷l5 bir snrl ayni haktr6. øntifa hakk sahibi, kanunda aksine bir


͵ ȋǤ͹ǤͻǤͳǤͶǤȌ;fǡ‡Ž‰‹ǣ‘ƒ盃———ǡͶǤƒ•ÇǡG•–ƒ„—ŽʹͲͲͻǡ•ǤͳͳʹǤ
Ͷ ‘ƒ———ǯ†ƒ‹Ž‡–ƒ’–ƒ‹–‹ˆƒŠƒÇÇ›ƒ’Ǖǘ‡‹çŽ‡˜‹‡—›‰—‘Žƒ”ƒ•ƒ†‡…‡—ŽŽƒÇŽƒ•Ç
126 –ò‡–‹Ž‡•‹‡„ƒºŽÇ‘Žƒ›ƒ‡ç›ƒÇ„—Šƒƒ‘—‘Žƒ„‹Ž‡…‡º‹ƒ„—Ž‡†‹Ž‹ç–‹Ǥ
òœ‡Ž‘—Žƒ”ǡ
›‹›‡…‡ƒ††‡Ž‡”‹ǡ„ƒŠƒ”ƒ–Žƒ”˜‡’ƒ”ƒ‰‹„‹—ŽŽƒÇŽƒ•Ç–ò‡–‹Ž‡•‹‡„ƒºŽÇ‘Žƒ‡ç›ƒòœ‡”‹†‡
‹–‹ˆƒ „‡œ‡”‹ Šƒ —”—Žƒ„‹Ž‡…‡º‹ǡ ‹Ž‡”Ž‡›‡ †Ú‡Ž‡”†‡ ‡ƒ–—• –ƒ”ƒˆÇ†ƒ ­Çƒ”ÇŽƒ „‹”
•‡ƒ–—•…‘•—Ž–—‹Ž‡ƒ„—Ž‡†‹Ž‹ç–‹”ǣǤ͹ǤͷǤͳǣDz‡ƒ–—•ǡòŽ‹›‡–‡‘—‘Žƒ„‹Ž‡Š‡”­‡ç‹–ƒŽ
òœ‡”‹†‡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇÇ ˜ƒ•‹›‡– ‡†‹Ž‡•‹‹ òò ÇŽÇç–Ç”Ǥ — •‡ƒ–—•…‘•—Ž–—ǯ— „‹”
•‘—…— ‘Žƒ”ƒǡ —ŽŽƒƒ •—”‡–‹›Ž‡ ›‘ ‘Žƒ ˜‡›ƒ ›Ç’”ƒƒ ƒŽŽƒ” òœ‡”‹†‡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇÇ
˜ƒ•‹›‡– ‡†‹Ž‡„‹Ž‡…‡º‹ ƒ„—Ž ‡†‹Ž‹ç–‹”Ǥdz Ǥ ͹Ǥ ͷǤ ͳͳǣ Dzº‡” ›òǡ ‰òœ‡Ž ‘—Žƒ” ˜‡›ƒ „ƒŠƒ”ƒ–Žƒ”
òœ‡”‹†‡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ ˜ƒ•‹›‡– ‡†‹Ž‹”•‡ǡ Š——‡ „— ƒŽŽƒ” òœ‡”‹†‡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ —”—Žƒ†ÇºÇ
ƒ„—Ž‡†‹Ž‹”Ǥ ƒƒ–ǡ„—–‹’ƒŽŽƒ”‹­‹ǡ„‹”–‡‹ƒ–ڐ‰Ú”‡•‡ƒ–—•…‘•—Ž–—ǯƒò”ƒ…ƒƒ–‡†‹Ž‹”ǤdzǢ
o.o
o
Yǡ G–‹ˆƒǡ •Ǥ Ͷ͹ǡ ͶͺǤ G–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹‹ „— –ò” ‡ç›ƒ›Ç —ŽŽƒƒ•Ç ‘—
–ò‡–‡•‹›Ž‡ •ƒºŽƒ†ÇºÇ ‹­‹ǡ Šƒ •ƒŠ‹„‹‹ „— ‡ç›ƒÇ òŽ‹›‡–‹‹ ƒœƒ†ÇºÇ ƒ„—Ž
‡†‹Ž‡–‡›†‹Ǥ G–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹ –ò‡––‹º‹ ‹–ƒ”†ƒ ‹•Ž‡ ‹ƒ†‡ „‘”…— ƒŽ–ǐƒ ‰‹”‡–‡ǡ ƒ›”Ç…ƒ
„—— ‹­‹ ƒŽ‹‡ –‡‹ƒ– ‰Ú•–‡”‡ †—”——†ƒ›†ÇǤ — Š——‹ ‹Ž‹ç‹ǡ ƒ›‹ Šƒ–ƒ œ‹›ƒ†‡„‹”
„‘”­ ‹Ž‹ç‹•‹‡ „‡œ‡‡–‡›†‹Ǥ ›”Ç…ƒǡ ‹–‹ˆƒ ‘—•—— ڜò‡ œƒ”ƒ” ˜‡”‡†‡ —ŽŽƒƒ
›òòŽòŽòºòò ȋ•ƒŽ˜ƒ ”‡”— •—„•–ƒ–‹ƒ ‹Ž‡•‹Ȍ „‹” •‘—…— ‘Žƒ”ƒǡ ‡ç›ƒÇ –ƒ„‹ƒ–ǐƒ ‰Ú”‡
—ŽŽƒÇŽƒ•Ç –ò‡–‹Ž‡•‹‡ „ƒºŽÇ ƒŽŽƒ” òœ‡”‹†‡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ —”—Žƒƒœ†ÇǤ — ‹–‹„ƒ”Žƒǡ „— –ò”
ƒŽŽƒ” òœ‡”‹†‡ –‡‹ ƒŽƒ†ƒ „‹” ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ —”—Žƒ•Ç†ƒ •Úœ ‡†‹Ž‡‡–‡›†‹Ǥ —
›Ú–‡Ž‡–ƒÇƒŠƒ‹–‹ˆƒ„‡œ‡”‹ȋ“—ƒ•‹—•—•ˆ”—…–—•Ȍ‘Žƒ”ƒƒ†Žƒ†Ç”ÇŽÇç–Ç”Ǥ‘—›ƒ‹Ž‹ç‹
†‡–ƒ›ŽÇ „‹Ž‰‹ ‹­‹ „ƒǤǣ o.o
o
Yǡ ”ƒǣ Dz‘ƒ ———†ƒ ǮG–‹ˆƒ ‡œ‡”‹ ȋ—ƒ•‹
•—•ˆ”—…–—•Ȍǯ‹”–ƒ›ƒ.ǍÇçǘ‡òòŽ‡”‹ǡ”‘ˆǤ”Ǥ‹Ž‰‡Yœ–ƒǯƒ”ƒºƒǡƒ”ƒʹͲͲͺǡ•Ǥ
͸ʹͺ˜†ǤǢo.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•Ǥ͵ͳ˜†Ǥǡڜ‡ŽŽ‹Ž‡•ǤͶͶ˜†ǤǢGǦ.Gǡ•Ǥʹ͸ͳ˜†ǤǢ
;fǡ•Ǥͳͳʹǡͳͳ͵Ǥ
ͷ Žƒ•‹ —— ڐ‡‹ǯ†‡ •ÇÇ”ŽÇ ƒ›‹ ŠƒŽƒ”ǡ –ƒçǐƒœ ‹”–‹ˆƒ ŠƒŽƒ”Ç ȋ•‡”˜‹–—–‡•Ȍǡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ
ȋ—•—•ˆ”—…–—•Ȍǡ —ŽŽƒƒ ŠƒÇ ȋ—•—•Ȍǡ •òƒ ŠƒÇ ȋŠƒ„‹–ƒ–‹‘Ȍǡ ÚŽ‡Ž‡”‹ ˜‡ Šƒ›˜ƒŽƒ”ǐ
Š‹œ‡–Ž‡”‹†‡›ƒ”ƒ”ŽƒƒŠƒÇȋ‘’‡”ƒ‡•‡”˜‘”—‡–ƒ‹ƒŽ‹—Ȍ˜‡”‡Š‹ŠƒÇ†ƒȋ’‹‰—•
˜‡ Š›’‘–Š‡…ƒȌ ‘Ž—珃–ƒ›†ÇǤ —•–‹‹ƒ—• †Ú‡‹†‡ ‹”–‹ˆƒ ŠƒŽƒ”Ç „‡ŽŽ‹ „‹” •‹•–‡ƒ–‹
­‡”­‡˜‡•‹†‡‹…‡Ž‡‡”‡–ƒçǐƒœƒ‹Ž‹ç‹‹”–‹ˆƒŠƒŽƒ”Çȋƒ›‹‹”–‹ˆƒŽƒ”Ȍ•‡”˜‹–—–‡•’”ƒ‡†‹‘”—
ȋ•‡”˜‹–—–‡•”‡”—Ȍǡ烊•‹‹”–‹ˆƒŽƒ”‹•‡•‡”˜‹–—–‡•’‡”•‘ƒ”—‘Žƒ”ƒƒ†Žƒ†Ç”ÇŽÇçǡ‹–‹ˆƒŠƒÇ†ƒ
烊•‹‹”–‹ˆƒŽƒ”ƒ’•ƒÇ†ƒ†‡º‡”Ž‡†‹”‹Ž‹ç–‹”ǣo.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•Ǥͳʹǡͳ͵ǢGǦ
.Gǡ•ǤʹͶͲǡʹͶͳǤ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Rghts Of Benefcal Owner In Roman Law And Contemporary Turksh Law
Zeliha DERELø

düzenleme olmadkça, eúya üzerinde tam bir yararlanma yetkisine

sahiptir. MK 794/II maddesinde ifade edilen bu “tam yararlanma”
yetkisi, kanundaki aksine düzenleme bulunan durumlarla ve özellikle
intifa hakk sahibinin eúyann özüne zarar verecek davranúlardan
kaçnma yükümlülü÷ü7 ile birlikte de÷erlendirilmelidir.
øntifa hakknn Roma Hukuku kaynaklarnda ça÷daú hukukumuzun
esasn oluúturacak úekilde tanmland÷ görülmektedir. Bu hak,
Digesta’da Paulus’a ait oldu÷u belirtilen bir metinde úu úekilde ifade
edilmiútir8: “øntifa hakk özünü muhafaza etmek úartyla baúkasna ait
mal kullanma ve semerelerinden yararlanma hakkdr.” Ayn tanma
Iustinianus’un Institutiones’inde yer verilmiútir9.
øntifa hakk úahsa ba÷l bir irtifak türüdür. Bu hakkn úahsa ba÷l
olmasnn pratik sonucu, hakkn devredilememesi ve miras yoluyla
intikal etmemesidir. øntifa hakknn bu niteli÷inin sebebi, Roma
Hukukunda böyle bir hakkn tannmasn gerektiren koúullar ve bu hakkn
ekonomik iúlevinde aranmaldr. øntifa hakknn belli bir kiúinin geçimini
sa÷lamas için ortaya çkan bir hak10 oldu÷u düúünüldü÷ünde, úahsa ba÷l
 127
͸ fǡf‡”‡ˆǣ‡‹ò”‡†‡‹ƒ——òòŽ‡”‹‡
ڔ‡盃———ǡ͹Ǥƒ•Çǡƒ”ƒʹͲͲ͸ǡ
•ǤͶ͹ͶǢGǡò•‡›‹Ȁǡ‘ƒȀǡ„†òŽƒ†‹”ǣ盃———ǡG•–ƒ„—Žͳͻͻͳǡ•Ǥ
͹Ͳʹǡ͹Ͳ͵Ǥ
͹ G–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹ǡ ŠƒŽƒ”ǐÇ —ŽŽƒÇ”‡ ‡ç›ƒÇ ڜò‡ œƒ”ƒ” ˜‡”‡‡›‡ †‹ƒ– ‡–‡
†—”——†ƒ›†Ç ȋ•ƒŽ˜ƒ ”‡”— •—„•–ƒ–‹ƒȌǤ — ‹Ž‡ǡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹‹ ŠƒŽƒ”ǐǐ •ÇÇ”ǐÇ
­‹œ‡–‡›†‹Ǥ G–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹ ‡ç›ƒ›Ç —ŽŽƒƒ ˜‡ •‡‡”‡Ž‡”‹†‡ ›ƒ”ƒ”Žƒƒ ›‡–‹•‹‡
•ƒŠ‹’–‹Ǥ ƒ •‘ƒ ‡”†‹º‹†‡ ‡ç›ƒ›Ç ƒŽ‹‡ ‹ƒ†‡ ‡–‡Ž‡ ›òòŽò›†òǤ — ‹–‹„ƒ”Žƒǡ ‡ç›ƒ›Ç ›‘
‡–‡ǡ†‡˜”‡–‡›ƒ†ƒ燍Ž‹‹ǡ‡‘‘‹‹çŽ‡˜‹‹ǡ‹–‡Ž‹º‹‹†‡º‹ç–‹”‡ŠƒÇ„—Ž—ƒƒ–ƒ›†ÇǤ
ƒŽ˜ƒ ”‡”— •—„•–ƒ–‹ƒ ‹Ž‡•‹ǡ „— ‹Ž‡‹ ƒƒ…Ç ˜‡ •‘—­Žƒ”ǐƒ ‹Ž‹ç‹ †‡–ƒ›ŽÇ „‹Ž‰‹ ‹­‹ „ƒǤǣ
o.o
o
Yǡ G–‹ˆƒǡ ͵Ͳ ˜†Ǥǡ ͻͷ ˜†Ǥ ›”Ç…ƒ „ƒǤǣ GǦ.Gǡ •Ǥ ʹͷͷǢ Yǡ
—”ƒǣ ò” ‡†‡‹ ———†ƒ 盃 oœ‡”‹†‡ G–‹ˆƒ ƒÇǡ G•–ƒ„—Ž ʹͲͲͺǡ •Ǥ ͸ͷ ˜†ǤǢ
;ǡ Ǥ ‡ƒŽȀG.Gǡ Yœ‡”ȀǦYGǡ ƒ‹„‡ǣ 盃 ———ǡ ͳͳǤ ƒ•Çǡ G•–ƒ„—Ž
ʹͲͲ͸ǡ•Ǥ͸ͷʹǡ͸ͷ͵Ǣǡ ‡”‹–ǤȀGǡƒŽ‹†Ǥǣò”盃———ȋ›‹ƒŽƒ”ȌǡG•–ƒ„—Ž
ͳͻͷͶǡ •Ǥ ͷͲͷǡ ͷͲ͸Ǣ
oǡ ‡ƒŽǤȀǡ ‹”‡–Ȁǡ”‘Žǣ ò” 盃 ———ǡ ʹǤƒ•Çǡ
ƒ”ƒ ͳͻͺͶǡ •Ǥ ͺ͸ͷǢ ǡ ›†ÇȀGǡ ò•‡›‹ǣ 盃 ———ǡ G•–ƒ„—Ž ʹͲͲͻǡ  •Ǥ ʹ͸ʹǤ
—•–‹‹ƒ—• ڐ‡‹ǯ†‡ǡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹‹ ƒŽÇ †—”——— †ƒŠƒ ‹›‹ ŠƒŽ‡ ‰‡–‹”‡„‹Ž‡…‡º‹
ƒ„—Ž ‡†‹Ž‹ç–‹”Ǥ — ƒ’•ƒ†ƒǡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹ ƒŽÇ †‡º‡”‹‹ ƒ”–Ç”ƒ †‡º‹ç‹Ž‹Ž‡”
›ƒ’ƒ„‹Ž‹”†‹ǣo.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•Ǥ͵ͳǡ†ǤͶͲǢǡ•ǤͶͺ͵Ǥ
ͺ Ǥ ͹Ǥ ͳǤ ͳǤǣDz•—•ˆ”—…–—• ‡•– ‹—• ƒŽ‹‡‹• ”‡„—• —–‡†‹ ˆ”—‡†‹ •ƒ˜Žƒ ”‡”— •—„•–ƒ–‹ƒǤdz ǣ
o.o
o
Yǡ G–‹ˆƒǡ •Ǥ ʹǡ ʹͳǢ o.o
o
Yǡ •Ǥ ͸ʹ͹Ǣ ǡ ‹›ƒǣ ‘ƒ ———Ǧ盃
———ȋ›‹ƒŽƒ”ȌǡG•–ƒ„—Žͳͻͺ͵ǡ•ǤͳͶͷǢǡ‹›ƒǣ‘ƒ———‡”•‘–Žƒ”Çǡ͵Ǥƒ•Çǡ
G•–ƒ„—Žͳͻͻͻǡ•ǤͶͺ͵Ǣ;fǡ•Ǥͳͳͳǡ†Ǥ͵ͺǤ
ͻ o.o
o
Yǡ•ǤʹͳǤ
ͳͲ ‘ƒ———†ƒ‡˜Ž‹Ž‹‹Ž†Ú‡Ž‡”†‡ƒ—•‹çŽ‡‹›ƒ’ÇŽƒ”ƒ‰‡”­‡Ž‡ç–‹”‹Ž‡–‡›‡ȋ…—
ƒ—Ȍǡ ‹Ž‡”Ž‡›‡ †Ú‡Ž‡”†‡ „— ‹çŽ‡ ›ƒ’ÇŽƒ†ƒ ‰‡”­‡Ž‡ç–‹”‹Ž‡ ‡˜Ž‹Ž‹Ž‡”‹ •ƒ›Ç•Ç ƒ”–Çç–ÇǤ
ƒ—• ‹çŽ‡‹‹ ›ƒ’ÇŽƒ†ÇºÇ ‡˜Ž‹Ž‹Ž‡”†‡ ȋ•‹‡ ƒ—Ȍǡ ƒ†Ç ‘…ƒÇ ›ƒ †ƒ ‘…ƒ•ÇÇ ƒ‹Ž‡
„ƒ„ƒ•ÇÇ ‡‰‡‡Ž‹º‹ ƒŽ–ǐƒ ‰‹”‹›‘”†—Ǥ ”ƒ‡–‘”ǯŽƒ” –ƒ”ƒˆÇ†ƒ ƒ „ƒºÇƒ †ƒ›ƒŽÇ …‘‰ƒ–‹‘
ŠÇ•ÇŽÇºÇ–ƒÇƒ†ƒڐ…‡—•‹˜‹Ž‡ǯ‹–ƒÇ†ÇºÇ–‡ŠÇ•ÇŽÇ„‹­‹‹‘Žƒƒ‰ƒ–‹‘ŠÇ•ÇŽÇºÇǡƒ›Ç
„ƒ„ƒ ‡‰‡‡Ž‹º‹ ƒŽ–ǐ†ƒ ‘Žƒ ‡•ƒ•Çƒ †ƒ›ƒÇ›‘”†—Ǥ — ‹–‹„ƒ”Žƒǡ ƒ—• ‹çŽ‡‹‹ ›ƒ’ÇŽƒ†ÇºÇ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Roma Hukukundan Günümüze øntifa Hakk Sahibinin Haklar
Zeliha DERELø

olmas anlaúlr bir özelliktir. Ayrca, intifa hakknn sahibine konusu

üzerinde en geniú yetkiler tanyan bir snrl ayni hak olmas da bizi bu
sonuca ulaútrr. Benzer úekilde, intifa hakknn ancak belli bir kiúi lehine
kurulabilmesi, eúyaya ba÷l olarak kurulamamas11 da, bu hakkn úahsa
ba÷l olma özelli÷iyle ilgilidir.
II. øNTøFA HAKKI SAHøBø
øntifa hakk, gerçek veya tüzel kiúi lehine kurulabilir (MK 797/I). Hak
sahipli÷inde önemli olan, kiúinin belirli olmasdr12. Bu anlamda, hak
sahibi belirlenebilir olsa dahi, açkça belirlenmedikçe intifa hakk
kurulmaz. “A ticari iúletmesine kim sahip olursa taúnmazm üzerinde
intifa hakk sahibi olacaktr” biçiminde intifa hakk tannamaz13. Benzer
úekilde, meyve bahçesi üzerinde kim olduklar açkça belirlenmeden
genel olarak çocuklar lehine intifa hakk kurulmas olanakl de÷ildir14.
øntifa hakknn kurulabilmesi için, hak sahibi veya sahiplerinin kimli÷i
açkça anlaúlmaldr.
øntifa hakk taúnmaza ba÷l olarak kurulamaz15. Bunun nedeni,
taúnmazn devredilmesi durumunda yeni malik veya maliklerin kim
128 olaca÷nn belirli olmamasdr. øntifa hakk sahibinin belirli olmas kural
ise, hakkn Roma Hukuku’ndan bu yana úahsa ba÷l irtifaklardan olmas
ile ilgilidir.
Ayn intifa konusu üzerinde birden fazla kiúi lehine intifa hakk
kurulabilir16. Bu takdirde lehine intifa hakk kurulan kiúiler, mülkiyet
hakknda oldu÷u gibi, payl olarak17 veya elbirli÷i halinde hak sahibi

‡˜Ž‹Ž‹Ž‡”†‡ ƒ†Ç ‹Ž‡ ‘…ƒ ˜‡ Šƒ––ƒ ­‘…—Žƒ”Ç ƒ”ƒ•Ç†ƒ ŠÇ•ÇŽÇ „ƒºÇ —”—Žƒ†ÇºÇ†ƒǡ ƒ†Ç
ŠÇ•ÇŽÇºƒ †ƒ›ƒŽÇ ‹”ƒ•­Ç ‘Žƒ ‹ƒÇ†ƒ ›ƒ”ƒ”ŽƒƒÇ›‘”†—Ǥ — ‡†‡Ž‡ǡ ‘…ƒÇ ڎòò
ŠƒŽ‹†‡ ƒ—‡ ‹”ƒ•­Ç ‘Žƒƒ›ƒ ƒ†ÇÇ ‡‘‘‹ „ƒÇ†ƒ ‘”—ƒ ƒƒ…Ç›Žƒ ‘…ƒ
–ƒ”ƒˆÇ†ƒŠƒ›ƒ–„‘›—›ƒ”ƒ”Žƒƒ•Ç‹­‹ƒ†ÇŽ‡Š‹‡„ƒœÇƒŽŽƒ”òœ‡”‹†‡˜ƒ•‹›‡–›‘Ž—‹Ž‡‹–‹ˆƒ
ŠƒÇ —”—Žƒ›ƒ „ƒçŽƒÇç–Ç ȋŽ‡‰ƒ–— —•—•ˆ”—…–—ȌǤ  G–‹ˆƒ ŠƒÇÇ „— 燍‹Ž†‡ ‘”–ƒ›ƒ ­Çƒ
•‘•›ƒŽ ˜‡ ‡‘‘‹ ‹Š–‹›ƒ­Žƒ” †‘º”—Ž–—•—†ƒ Š——‡ –ƒÇ†ÇºÇ ‹ˆƒ†‡ ‡†‹Ž‡–‡†‹”Ǥ G–‹ˆƒ
ŠƒÇÇ ‘”–ƒ›ƒ ­ÇÇç •‡„‡’Ž‡”‹ ˜‡ –ƒ”‹Š­‡•‹‡ ‹Ž‹ç‹ †‡–ƒ›ŽÇ „‹Ž‰‹ ‹­‹ „ƒǤǣ o.o
o
Yǡ
G–‹ˆƒǡ•Ǥʹʹ˜†ǤǡͻͲǡͻͳǤ
ͳͳ ȀGǡ盃ǡ•ǤͳʹǢ;ȀG.GȀǦYGǡ•Ǥ͸͵ͻǤ
ͳʹ Gǡ ƒŽ‡
ǤȀoǡ—”‰—–ǣ盃———ǡG•–ƒ„—ŽʹͲͲͻǡ•Ǥ͸͹ͶǢȀGǡ盃ǡ
•ǤʹͷͺǢǡ—”ŠƒȀ
oǡ—†”‡–ǣ盃———ǡͶǤƒ•Çǡƒ”ƒʹͲͲͺǡ•Ǥ͵͸ͷǤ
ͳ͵ Yǡ•ǤʹͳǤ
ͳͶ Ȁ
oǡ•Ǥ͵͸ͷǤ
ͳͷ ;ȀG.GȀǦYGǡ•Ǥ͸͵ͻǢȀ
oǡ•Ǥ͵͸ͷǤ
ͳ͸ Yǡ ‹Ž‰‡ǣ ‡†‡‹ ——— ‡‡Ž ƒ˜”ƒŽƒ”Çǡ ʹ͵Ǥ ƒ•Çǡ ƒ”ƒ ʹͲͲ͸ǡ •Ǥ ͺ͹ͺǢ
YooȀGǡ•ǤͻͺǢYǡ•Ǥʹ͹˜†Ǥ
ͳ͹ ƒ›ŽÇ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹‹ „— ŠƒÇ Š‡”Šƒ‰‹ „‹” ‡†‡Ž‡ •‘ƒ ‡”†‹º‹†‡ǡ –‡ „ƒçǐƒ ‹–‹ˆƒ
ŠƒÇ •ƒŠ‹’Ž‹º‹†‡ ‘Ž†—º— ‰‹„‹ǡ ƒŽ‹‹ ‹–‹ˆƒ ‘—•—— —ŽŽƒƒ ˜‡ •‡‡”‡Ž‡”‹†‡
›ƒ”ƒ”Žƒƒ ›‡–‹Ž‡”‹ …ƒŽƒÇ” ȏ—— ‹ˆƒ†‡ ‡†‡ ›ƒœƒ”Žƒ” ȋYǡ •Ǥ ʹ͹ǡ †Ǥ ͸ͳǯ†‡ ƒŽ‡Ȍǣ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Rghts Of Benefcal Owner In Roman Law And Contemporary Turksh Law
Zeliha DERELø

olurlar. øntifa hakknda birlikte hak sahipli÷i söz konusu oldu÷unda, payl
mülkiyet (MK 688 vd.) veya elbirli÷i halinde mülkiyete iliúkin kurallar
(MK 701 vd.), aradaki hukuki iliúkinin niteli÷ine uygun düútü÷ü ölçüde
kyasen uygulanr18. Payl mülkiyetin düzenlendi÷i hükümler payl intifa
hakk sahipli÷i iliúkisine kyasen uygulanrken, intifa hakknn niteli÷i,
özellikle devir ve intikal etmeyen bir hak olmas göz önünde
bulundurulmaldr. Bu anlamda, payl intifa hakk sahibi bu payn
devredememelidir. Bununla birlikte, tek baúna intifa hakk sahipli÷inde
oldu÷u gibi, payl hakkn kullanm bir baúkasna braklabilmelidir19.
III. øNTøFA HAKKI SAHøBøNøN HAKLARI
øntifa hakk sahibi, intifa konusunu kullanma (usus) ve semerelerinden
yararlanma (fructus/frui/is qui fruitur20) yetkilerine sahiptir. Mülkiyet


ǡ —†‘ŽˆȀ ǡ ƒ”–‹ǣ ‡” ‹‡••„”ƒ—…Š ‹ ‹˜‹Ž —† –‡—‡””‡…Š–ǡ ͸Ǥ —ˆŽƒ‰‡ǡ
‡”‡ȋ‡”Ž‹ ʹͲͲͳǡ •Ǥ ͶͲǡ ͶͳǢ 
ǡ
ò–‡”ǣ Ǥ ˜‘ –ƒ—†‹‰‡”• ‘‡–ƒ” œ—
ò”‰‡”Ž‹…Š‡
‡•‡–œ„—…Š‹–‹ˆòŠ”—‰•‰‡•‡–œ—†‡„‡‰‡•‡–œ‡ǡ”‹––‡•—…Šǡƒ…Š‡”‡…Š–
Ț ͳͲͳͺǦͳʹͻ͸ǡ ͷǤ „•…Š‹––ǡ ʹǤ ‹–‡Žǡ ‹‡••„”ƒ—…Šǡ ͳʹǤ ‡—„‡ƒ”„‡‹–‡–‡ —ˆŽƒ‰‡ǡ ‡”Ž‹ ͳͻͺͳǡ Ț
ͳͲ͵Ͳǡ Ǥ ͵ͳǢ 
Ȁoǣ ò”‰‡”Ž‹…Š‡•
‡•‡–•„—…Š ‹– ‹ˆòŠ”—‰•‰‡•‡–œ —†
‡„‡‰‡•‡–œ‡ǡ ƒ† ͸ǡ ƒ…Š‡”‡…Š–ǡ Ț ͺͷͶǦͳʹͻ͸ǡ Ǥ „•…Š‹––ǡ ™‡‹–‡” ‹–‡Žǡ ‹‡••„”ƒ—…Šǡ
–—––‰ƒ”–Ǧ‡”Ž‹Ǧڎ ͳͻͺͻǡ Ț ͳͲ͵Ͳǡ Ǥ ͶǢ ǡ ‘Žˆǣ ò…Š‡‡” ‘‡–ƒ” œ—
129
ò”‰‡”Ž‹…Š‡
‡•‡–œ„—…Šǡ ƒ† Ͷǡ ƒ…Š‡”‡…Š– ȋȚ ͺͷͶǦͳʹͻ͸Ȍǡ ‘Š—‰•‡‹‰‡–—•‰‡•‡–œǡ
”„„ƒ—”‡…Š–•˜‡”‘”†—‰ǡ ͷǤ „•…Š‹––ǡ ʹǤ ‹–‡Žǡ ‹‡••„”ƒ—…Šǡ ò…Š‡ ͳͻͺͳǡ Ț ͳͲ͵Ͳǡ Ǥ ͳ͸ȐǤ
‡Ž‹”–‹Ž‡Ž‹†‹” ‹ǡ ‹–‹ˆƒ ‘—•— òœ‡”‹†‡ †‹º‡” ’ƒ›ŽÇ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹’Ž‡”‹‹ ŠƒŽƒ”Ç †‡˜ƒ
‡––‹º‹†‡ǡƒŽ‹‹‹–‹ˆƒŠƒÇ‹Ž‡•ÇÇ”Žƒ†Ç”ÇŽÇç‘Žƒ›‡–‹Ž‡”‹‹…ƒŽƒƒ•Çǡ•‘ƒ‡”‡‹–‹ˆƒ
ŠƒÇ ‘”ƒÇ†ƒ ‰‡”­‡Ž‡ç‹”Ǥ ‹œ †‡ ’ƒ›ŽÇ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹‹ „— ŠƒÇ „‹” 燍‹Ž†‡ •‘ƒ
‡”†‹º‹†‡ǡŠƒ–ƒ†‘ºƒ›‡–‹Ž‡”‹†‹º‡”‹–‹ˆƒŠƒÇ•ƒŠ‹’Ž‡”‹Ž‡Š‹‡†‡˜ƒ‡–‡›‡…‡º‹ǡ„—ƒ
ƒ”çǎǍ ƒŽ‹‹ ›‡–‹Ž‡”‹‹ •‘ƒ ‡”‡ Šƒ ‘”ƒÇ†ƒ ‡•‹ ‹­‡”‹º‹‡ ƒ˜—烅ƒºÇ ˆ‹”‹‡
ƒ–ÇŽƒ–ƒ›ÇœǤ ‹”ƒǡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇÇ —”—Žƒ•Ç ‹­‹ –ƒçǐǔŽƒ” „ƒÇÇ†ƒ œ‹Ž›‡–Ž‹º‹ †‡˜”‹ǡ
–ƒçǐƒœŽƒ”†ƒ –‡•…‹Žǡ ŠƒŽƒ”†ƒ ƒŽƒ…ƒºÇ †‡˜”‹ ‹çŽ‡Ž‡”‹ ›ƒ’ÇŽƒŽÇ†Ç”Ǥ ƒ›ŽÇ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ
•ƒŠ‹’Ž‡”‹†‡ „‹”‹‹ ŠƒÇ •‘ƒ ‡”†‹º‹†‡ †‹º‡” Šƒ •ƒŠ‹’Ž‡”‹‹ ŠƒŽƒ”ǐǐ ƒ’•ƒÇÇ „—
‹çŽ‡Ž‡” ›ƒ’ÇŽƒ†ƒ ‡†‹Ž‹º‹†‡ ‰‡‹çŽ‡›‡…‡º‹‹ •ƒ˜—ƒ ‰ò­–ò”Ǥ Y”‡º‹ „‹” ‡›˜‡
„ƒŠ­‡•‹òœ‡”‹†‡ǡ˜‡Ž‡Š‹‡Š‡”„‹”‹‹’ƒ›Ç᪞‘Žƒ—Dž œ‡”‡‹–‹ˆƒŠƒÇ–ƒÇ†ÇºÇÇƒ„—Ž
‡†‡Ž‹Ǥƒ•ƒŠ‹’Ž‡”‹‹„—ŠƒÇ–ƒ’—ò–òºòò‹Ž‰‹Ž‹•ƒ›ˆƒ•Çƒ„‡Ž‹”Ž‡‡„—‘”ƒŽƒ”Žƒ–‡•…‹Ž
‡†‹Ž‹”ǤǯÇ‹–‹ˆƒŠƒÇ†‹º‡”Šƒ•ƒŠ‹’Ž‡”‹‘Žƒ˜‡Ž‡Š‹‡•‘ƒ‡”‡œǤ‹”„ƒçƒ‹ˆƒ†‡›Ž‡ǡ
˜‡ ǯ‹ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ ’ƒ›Žƒ”Ç ‡†‹Ž‹º‹†‡ Φ ‘”ƒÇƒ ›ò•‡Ž‡œǤ ƒ •ƒŠ‹’Ž‡”‹‹ ’ƒ›ÇÇ
ƒ”–ƒ•Ç‹­‹ƒŽ‹–‡•…‹Ž–ƒŽ‡„‹†‡„—Ž—ƒŽÇ˜‡‹Ž‰‹Ž‹•ƒ›ˆƒ†ƒ–‡•…‹Ž‹›ƒ’ÇŽƒ•ÇÇ•ƒºŽƒƒŽÇ†Ç”Ǥ
˜‡
Ȁoǡ’ƒ›ŽÇ‹–‹ˆƒŠƒÇ•ƒŠ‹„‹‹„—ŠƒÇ•‘ƒ‡”†‹º‹†‡ƒŽ‹‹
„ƒ•ÇŽƒÇç ‘Žƒ ›‡–‹Ž‡”‹‹ •‘ƒ‡”‡‹–‹ˆƒ ŠƒÇ ’ƒ›Ç‘”ƒÇ†ƒƒ”–ƒ›ƒ…ƒºÇǡ„—— ›‡”‹‡
†‹º‡” ’ƒ›ŽÇ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹’Ž‡”‹‹ ›‡–‹Ž‡”‹‹ ‰‡‹çŽ‡›‡…‡º‹ ƒ”ƒ”Žƒç–ǔǎƒ„‹Ž‡…‡º‹‹ ‹ˆƒ†‡
‡–‡–‡†‹”ǣ ǡ Ț ͳͲ͵Ͳǡ Ǥ ͳ͸Ǣ 
Ȁoǡ Ț ͳͲ͵Ͳǡ Ǥ Ͷ ȋYǡ •Ǥ ʹ͹ǡ †Ǥ
͸ͳǯ†‡ƒŽ‡ȌǤڛŽ‡„‹”†—”—†ƒǡƒŽ‹‹‰‡”‡Ž‹œ‹Ž›‡–Ž‹º‹†‡˜”‹ǡ–‡•…‹Ž›ƒ†ƒƒŽƒ…ƒºÇ–‡Ž‹‹
‹çŽ‡‹‹›ƒ’ƒ„‘”…——†‘ºƒ…ƒºÇƒ„—Ž‡†‹Ž‡Ž‹†‹”Ǥ
ͳͺ YooȀGǡ•ǤͻͺǢYǡ•Ǥʹͳǡʹ͹Ǥ
ͳͻ 
Ȁoǡ ò”‰‡”Ž‹…Š‡•
‡•‡–œ„—…Š ‹– ‹ˆòŠ”—‰•‰‡•‡–œ —† ‡„‡‰‡•‡–œ‡ǡ

ƒ† ͸ǡ ƒ…Š‡”‡…Š– ȋȚ ͺͷͶǦͳʹͻ͸Ȍǡ Ǥ „•…Š‹––ǡ ™‡‹–‡” ‹–‡Žǡ ‹‡••„”ƒ—…Šǡ –—––‰ƒ”–Ǧ‡”Ž‹Ǧ
ڎͳͻͺͻǡȚͳͲ͵ͲǡǤͶȋYǡ•Ǥʹ͹ǡ†Ǥ͸Ͳǯ†ƒƒŽ‡ȌǤ
ʹͲ ‘ƒ———ƒ›ƒŽƒ”ǐ†ƒDzˆ”—…–—•dzǡŠƒ•ƒŠ‹„‹‹‹–‹ˆƒ‘—•—†ƒ›ƒ”ƒ”Žƒƒ›‡–‹•‹‹Ž‡

„‹”Ž‹–‡ǡ •‡‡”‡ ƒ˜”ƒÇÇ ‹ˆƒ†‡ ‡–‡ ‹­‹ †‡ —ŽŽƒÇŽÇç–Ç”Ǥ ——Žƒ „‹”Ž‹–‡ǡ ›ƒ”ƒ”Žƒƒ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Roma Hukukundan Günümüze øntifa Hakk Sahibinin Haklar
Zeliha DERELø

hakknn içeri÷inin kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma oldu÷u

düúünüldü÷ünde, intifa hakknn sahibine eúya üzerinde geniú yetkiler
tanyan ve malikin mülkiyet hakkn önemli ölçüde snrlayan bir snrl
ayni hak oldu÷u açktr. Eúyas üzerinde bir baúkas lehine intifa hakk
tanyan malik, sadece tasarruf yetkisini (abusus) elinde tutmaktadr21.
øntifa hakk karúsnda çok geniú bir úekilde snrlanan böyle bir mülkiyet
hakk Roma Hukuku’nda çplak/kuru mülkiyet anlamnda nuda
proprietas22 olarak nitelendirilmekteydi23. Bütün bunlar dikkate
alnd÷nda, intifa hakknn mülkiyet hakk karúsnda di÷er snrl ayni
haklara nispeten en az ölçüde snrlandrlmú ayni hak oldu÷unu ifade
etmek mümkündür.
MK 803 maddesine göre: “øntifa hakk sahibi, hakkn konusu olan mal
zilyetli÷inde bulundurma, yönetme24, kullanma ve ondan yararlanma
yetkilerine sahiptir (f. I). øntifa hakk sahibi, bu yetkilerini kullanrken iyi
bir yönetici gibi özen göstermek zorundadr (f. II).” MK 794/II
maddesine göre ise: “Aksine bir düzenleme olmadkça bu hak, sahibine,
konusu üzerinde tam yararlanma yetkisi sa÷lar.”

130 
›‡–‹•‹†‡•Úœ‡†‡”‡Dzˆ”—‹dzǡDz‹•“—‹ˆ”—‹–—”dz‡Ž‹‡Ž‡”‹†‡—ŽŽƒÇŽÇç–Ç”ǣ„ƒǤo.o
o
Yǡ
G–‹ˆƒǡ•Ǥ͹ͻǤ
ʹͳ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•Ǥ͹͹Ǣ;fǡ•ǤͳͳʹǢǡ盃ǡ•ǤͳͶͷǢYooȀGǡ•Ǥͻ͵Ǣ
ǡ ›†ÇȀGǡ ò•‡›‹ǣ 盃 ——— ‡”•Ž‡”‹ǡ G•–ƒ„—Ž ͳͻͺͳǡ •Ǥ ʹͷͻǤ —ƒ ƒ”çǎǍǡ
„ƒœÇ‹•–‹•ƒ‹ †—”—Žƒ”†ƒ ‹–‹ˆƒŠƒÇ •ƒŠ‹„‹ ‹–‹ˆƒ‘—•— òœ‡”‹†‡ –ƒ•ƒ””—ˆ ›‡–‹•‹‡•ƒŠ‹’–‹”Ǥ
GŽ ‘Žƒ”ƒǡ —ŽŽƒÇŽƒ•Ç –ò‡–‹Ž‡•‹‡ „ƒºŽÇ ‡ç›ƒ òœ‡”‹†‡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ —”—Ž†—º—†ƒǡ ƒ•‹
ƒ”ƒ”Žƒç–ǔǎƒ†Ç­ƒ „— ‡ç›ƒÇ òŽ‹›‡–‹ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹‡ ‰‡­‡”Ǥ G–‹ˆƒ ŠƒÇ •‘ƒ
‡”†‹º‹†‡ Šƒ •ƒŠ‹„‹ ‹•Ž‡ ‹ƒ†‡ ‹Ž‡ ›òòŽò ‘Ž—” ȋ ͺͳͻȀȌǤ …ƒǡ „— †—”—†ƒ Š——‹
‹Ž‹ç‹‹ –‡‹ ƒŽƒ†ƒ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ †‡º‹Žǡ ‹–‹ˆƒ „‡œ‡”‹ ‘Žƒ”ƒ †‡º‡”Ž‡†‹”‹Ž†‹º‹
Šƒ–Ç”Žƒ–ÇŽƒŽÇ†Ç”ȏ‹–‹ˆƒ„‡œ‡”‹ǡDz†òœ‡•‹œ‹–‹ˆƒdzȋ„ƒǤǣGǦ.Gǡ•Ǥʹ͹ʹȌǡDz狄‹Š
‹–‹ˆƒdzȋ„ƒǤǣGǡ ƒŽ‡
Ǥǣò”盃———Ǧ›‹ƒŽƒ”ǡǤǡƒ”ƒͳͻ͹Ͷǡ•ǤͻͺȌ‘Žƒ”ƒ
†ƒƒ†Žƒ†Ç”ÇŽƒ–ƒ†Ç”ȐǤG‹…‹‘Žƒ”ƒǡ–ƒçǐǔ‡ç›ƒ‹–‹ˆƒŠƒÇƒ‘—‘Ž†—º—†ƒ˜‡‹–‹ˆƒŠƒÇ
•ƒŠ‹„‹‡ –‡•Ž‹ ‡†‹Ž‹”‡ †‡º‡”‹ „‡Ž‹”Ž‡†‹º‹†‡ǡ Šƒ •ƒŠ‹„‹ ƒ•‹ ƒ”ƒ”Žƒç–ǔǎƒ†Ç­ƒ ‹–‹ˆƒ
‘—•—òœ‡”‹†‡–ƒ•ƒ””—ˆ›‡–‹•‹‡•ƒŠ‹’‘Ž—”ȋͺͳͻȀȌǤ
ʹʹ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•ǤʹǢGǦ.Gǡ•ǤʹͷͶǢ;fǡ•ǤͳͳʹǢǡ•ǤͶͺ͵Ǣ
ǡ 盃ǡ •Ǥ ͳͶͷǡ ͳͶ͸Ǥ ƒ›ƒŽƒ”†ƒǡ Ǯ—†ƒ  ’”‘’”‹‡–ƒ•ǯ  ƒ˜”ƒÇ ‹Ž‡ ƒ­ÇŽƒƒ „— †—”——
ƒ•‹‹ ‹ˆƒ†‡ ‡–‡ òœ‡”‡ǡ Dz–ƒ  òŽ‹›‡–dz ƒŽƒÇƒ ‰‡Ž‡ Ǯ•‘Ž‹†ƒ  ’”‘’”‹‡–ƒ•Ȁ’Ž‡ƒ ’”‘’”‹‡–ƒ•ǯ
‹ˆƒ†‡Ž‡”‹—ŽŽƒÇŽƒ–ƒ›†Çǣǡ盃ǡ•ǤͳͶ͸Ǣǡ•ǤͶͺ͵Ǣ;fǡ•ǤͳͳͶǤ
ʹ͵ — †—”—†ƒ ƒŽ‹ •ƒ†‡…‡ǡ òœ‡”‹†‡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ —”†—º— ‡ç›ƒ•ÇÇ „‹” „ƒçƒ•Çƒ •ƒ–Ç’
†‡˜”‡†‡„‹Ž‹”†‹Ǥ…ƒƒŽ‹‹„—–ƒ•ƒ””—ˆ—‹–‹ˆƒŠƒÇƒ‡–‹‡–‡œ†‹Ǥ‹”ƒ›‡‹ƒŽ‹ǡ‡ç›ƒ›Ç
‹–‹ˆƒ ŠƒÇ ‹Ž‡ ›òŽò ‘Žƒ”ƒ ‹–‹•ƒ’ ‡†‡”†‹ǣ o.o
o
Yǡ G–‹ˆƒǡ •Ǥ ʹǤ .ƒº†ƒç Š————œ
„ƒÇÇ†ƒ †ƒ †—”— ƒ›Ç†Ç”Ǥ — †—”—ǡ ‹Šƒ›‡–‹†‡ „‹” ƒ›‹ Šƒ ‘Žƒ •ÇÇ”ŽÇ ƒ›‹ ŠƒŽƒ”ǐ
•ƒŠ‹„‹‡ ‘—•— ‘Žƒ ‡ç›ƒ òœ‡”‹†‡ ŠƒÇ ƒ’•ƒÇ†ƒ —›‰— ‘Žƒ”ƒ †‘º”—†ƒ †‘º”—›ƒ
›ƒ”ƒ”Žƒƒ›‡–‹•‹˜‡”‡•‹˜‡Š‡”‡•‡ƒ”çÇ‹Ž‡”‹•ò”òŽ‡„‹Ž‹”Ž‹º‹‹Ž‡‹Ž‰‹Ž‹†‹”Ǥ
ʹͶ G–‹ˆƒŠƒÇ•ƒŠ‹„‹‹›Ú‡–‡ŠƒÇǡŠƒÇÇ—ŽŽƒÇ”‡‹›‹„‹”›Ú‡–‹…‹‰‹„‹ڜ‡‰Ú•–‡”‡˜‡
‹–‹ˆƒ ‘—•—— ڜò‡ œƒ”ƒ” ˜‡”‡…‡ †ƒ˜”ƒÇ玃”†ƒ ƒ­Çƒ ›òòŽòŽòºò ‹Ž‡ „‹”Ž‹–‡
‹…‡Ž‡‡Ž‹†‹”Ǥ—‘—‹•‡‹–‹ˆƒŠƒÇ•ƒŠ‹„‹‹›òòŽòŽòŽ‡”‹‹Ž‡‹Ž‰‹Ž‹‘Ž†—º—†ƒǡ‘——œ
†Ççǐ†ƒ ƒŽƒ–ƒ†Ç”Ǥ — ‹–‹„ƒ”Žƒǡ ­ƒŽÇ珃Çœ†ƒ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹‹ ›Ú‡–‡ ›‡–‹•‹‡ ›‡”
˜‡”‹Ž‡‹çǡŠƒ•ƒŠ‹„‹‹†‹º‡”ŠƒŽƒ”Ç‹…‡Ž‡‹ç–‹”Ǥ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Rghts Of Benefcal Owner In Roman Law And Contemporary Turksh Law
Zeliha DERELø

A. øNTøFA KONUSUNU KULLANMA HAKKI

øntifa konusundan yararlanmak, ayn zamanda onu kullanmay da
gerektirdi÷inden, intifa hakk sahibinin mal kullanma ve semerelerinden
yararlanma yetkisinin eú anlaml oldu÷u ya da yararlanma yetkisinin
kullanmay da içerdi÷i düúünülebilir. Ancak, intifa hakk sahibinin bu
haklar birbirinden ba÷msz haklardr. Kullanma hakknn yararlanma
yetkisinden ba÷msz niteli÷i, özellikle semere vermeyen mallar üzerinde
intifa hakk tannmas durumunda ön plana çkmaktadr. De÷erli taúlar,
tablolar, heykeller gibi malvarlksal bir yarar sa÷lamayan eúya, bu
kapsamda de÷erlendirilebilir25.
øntifa hakk sahibi, intifa konusunu hakkn amacna uygun olarak fiilen
kullanma yetkisine sahiptir26 (MK 803).
B. ÜRÜNLERDEN YARARLANMA HAKKI
1. GENEL OLARAK
øntifa hakk, sahibine tam bir yararlanma yetkisi sa÷lar (MK 794/II).
øntifa konusu eúyadan yararlanma yetkisi, bu eúyann semerelerinin elde
edilmesi anlamna gelir. øntifa konusundan elde edilen her türlü semere, 131
intifa hakk sahibine aittir. Bu noktada, semere kavramndan ne
anlaúlmas gerekti÷i belirlenmelidir.
2. ÜRÜN (FRUCTUS) KAVRAMI VE ÜRÜNLERøN
KAZANILMASI
a) Do÷al Ürünler (Fructus Naturales)
Roma Hukuku’nda, bir maldan belli dönemlerde ayrlarak ba÷msz
nitelik kazanan mallar ürün (semere) olarak kabul edilmekteydi. Bu
anlamda, hayvanlardan elde edilen ürünler ile bunlarn yavrular, arazinin
ekilmesiyle elde edilen ürünler, intifa hakk sahibine ait olurdu27. øntifa
hakk sahibi, do÷al ürünleri, bu ürünleri toplayarak üzerinde zilyetlik
(possessio) kurdu÷u anda kazanrd. Bu iúleme perceptio ad verilirdi28.

ʹͷ o.o
o
Yǡ G–‹ˆƒǡ •Ǥ ͹ͺǤ — ڔ‡–‡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇÇ •ƒŠ‹„‹‡ –ƒÇ†ÇºÇ —ŽŽƒƒ ˜‡
›ƒ”ƒ”Žƒƒ ›‡–‹Ž‡”‹‹ „‹”„‹”‹†‡ „ƒºÇ•Çœ ‘Ž†—º— ƒŽƒçǎƒŽÇ†Ç”Ǥ — –ò” ‡ç›ƒ •‡‡”‡
˜‡”‡†‹º‹ ‹­‹ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹‹ ›ƒ”ƒ”Žƒƒ ›‡–‹•‹ ‘Žƒ†ÇºÇ †òçòòŽ‡‡Ž‹†‹”Ǥ — ‰‹„‹
ŠƒŽŽ‡”†‡‹–‹ˆƒ•ƒŠ‹„‹‹‡ç›ƒ†ƒ‡•–‡–‹ƒŽƒ†ƒ›ƒ”ƒ”Žƒ†ÇºÇƒ„—Ž‡†‹Ž‡Ž‹†‹”Ǥ
ʹ͸ ;ȀG.GȀǦYGǡ •Ǥ ͸ͷʹǤ —ŽŽƒƒ ˜‡ ›ƒ”ƒ”Žƒƒ ›‡–‹Ž‡”‹‹ †‘ºƒŽ „‹”

•‘—…— ‘Žƒ ‹–‹ˆƒ ‘—•—— œ‹Ž›‡–Ž‹º‹†‡ „—Ž—†—”ƒ ŠƒÇǡ ƒ›”Ç „‹” „ƒçŽÇ–ƒ ‹…‡Ž‡‹ç–‹”ǣ
„ƒǤǦǤ
ʹ͹ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•ǤͺͲǢ;fǡ•Ǥͳͳ͵Ǥ
ʹͺ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•Ǥͺ͵Ǥ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Roma Hukukundan Günümüze øntifa Hakk Sahibinin Haklar
Zeliha DERELø

øntifa hakk sahibi öldü÷ünde, toplanmamú olan ürünler hak sahibinin

mirasçsna de÷il, malike ait olurdu29. Zira bu ürünler, asl maldan
ayrlmadan bütünleyici parça olma özelli÷ini korur ve ba÷msz bir eúya
niteli÷i taúmaz. Bu itibarla, bütünleyici parça kural gere÷ince, asl
maldan ayrlmadan malike ait olur; yararlanma hakk kapsamnda intifa
hakk sahibinin mülkiyetine intikal etmezdi.
øntifa hakk sahibi, dönemsel olarak araziye ba÷l olarak elde edilen
ürünlerden de yararlanrd. Arazideki ar kovanlarndan, taú, kireç ve kum
ocaklarndan sa÷lanan gelirler, av ve balkçlk iúleri için tahsis edilmiú
olan arazilerde bu iúlerden elde edilen gelirler ürün saylr ve intifa hakk
sahibine ait olurdu30.
Do÷al niteli÷i itibariyle ürün saylmamakla birlikte, tarmsal iúletmelere
özgülenmiú baz mallar da bu kapsamda de÷erlendirilmekteydi.
Digesta’da Ulpianus’a ait oldu÷u belirtilen bir metinde buna iliúkin
olarak rüzgarn etkisiyle yklan a÷açlarn alnmas, arazinin ihtiyaçlar
için gerekli olan taú, kum ve kirecin kullanlmas örne÷i verilmiútir31. Bu
mallar sadece arazinin ihtiyaçlar için kullanlmak úartyla ürün olarak
de÷erlendirilmekte ve intifa hakk sahibinin bunlardan yararlanabilece÷i
132
kabul edilmekteydi. Burada önemli olan, arazinin a÷aç kesimi ya da taú,
kum, kireç oca÷ iúletilmesine özgülenmemiú olmasdr. Zira arazi bu
amaca özgülendi÷inde intifa hakk sahibi böyle bir snrlamaya tabi
olmadan ad geçen mallardan yararlanabilirdi32.
Tarm faaliyetlerinde kullanlan araç gereçlerin (instrumentum fundi)
kullanm da ürün kapsamnda de÷erlendirilmekteydi. øntifa hakk sahibi,
arazinin iúletilmesine özgülenen araç gereçleri kullanarak bunlar için
ayrca masraf yapmaktan kurtulurdu ve bu úekilde bir yarar sa÷lard.
øntifa hakk sahibinin elde etti÷i bu yarar dolaysyla tarm aletlerinin
kullanlmas geniú anlamda ürün olarak nitelendirilmekteydi33.
Arazide bu arazinin tahsis amac dúnda yetiúen baz bitkiler de, niteli÷i
itibariyle araziden elde edilen ürün olarak de÷erlendirilmemekle birlikte,
semere olarak kabul edilmiútir. Örne÷in, bu÷day ekilmesine tahsis edilen
bir arazinin baz bölümlerinde kendili÷inden yetiúen sö÷üt a÷ac, kamú,
saz gibi bitkiler semere saylarak intifa hakk sahibine ait olmaktayd.

ʹͻ ƒǤǣǡ盃ǡ•ǤͳͶ͸Ǣǡ•ǤͶͺͶǤ
͵Ͳ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•Ǥ͹ͻ˜†Ǥ
͵ͳ Ǥ͹ǤͳǤͳʹǤƒǤǣo.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•ǤͺͳǤ
͵ʹ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•ǤͺͲǡͺͳǤ
͵͵ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•ǤͺʹǤ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Rghts Of Benefcal Owner In Roman Law And Contemporary Turksh Law
Zeliha DERELø

Arazi bu bitkilerin ekilmesine özgülenmiú olsayd, kuúkusuz bu bitkiler

semere saylarak intifa hakk sahibinin yararlanmasna açk olacakt. Bu
noktada, arazinin bu bitkilerin ekilmesine özgülenmemiú oldu÷u
durumlarda da bu bitkilerin semere saylmas dikkat çekmektedir34.
Kölelerin mal saylmasna karúlk, insan onuruna sayg duyulmas
sonucu, köle kadnn çocu÷u semere saylmazd35. Köle üzerinde intifa
hakk kurulmas durumunda, kölenin hizmetleri semere olarak kabul
edilmekteydi. Yine, araziye ba÷l olarak elde edilen gelirlerin ekonomik
anlamda bu araziden sa÷lanan gelir niteli÷i taúd÷ için semere olarak
kabul edilmesine karún, arazide bulunan define geniú anlamda semere
kapsamnda dahi de÷erlendirilmemekteydi. Bu nedenle, define intifa
hakk sahibine de÷il, malike ait olurdu36.
Ça÷daú hukukumuzda da, intifa hakk süresi içinde olgunlaúan do÷al
ürünler intifa hakk sahibine aittir (MK 804/I). øntifa hakk sahibi, bu
ürünleri tüketebilir ya da bunlar üzerinde tasarrufta bulunabilir. Ancak,
hak sahibinin yararlanma hakkn kullanmas bunu gerektirmelidir. Aksi
halde, yararlanmas için gerekli olmad÷ halde tüketti÷i miktarda
tazminat ile sorumlu olur (MK 800/II). Yararlanma hakk, ola÷an snrlar
133
içinde kullanlmaldr. MK 816/II maddesinde, yararlanmann ola÷an
snrlar aúlarak elde edilen ürünlerin intifa hakk sahibine de÷il, malike
ait olaca÷ belirtilmiútir. Yararlanmann ola÷an snr, intifa hakknn
konusu ve yerel adetlere göre her somut olayn özelli÷i çerçevesinde
belirlenmelidir.
øntifa konusu taúnmazdan kum, çakl alnmas gibi, yararlanma
yetkisinin eúyann maddesini azaltacak úekilde bütünleyici parçalarn
alnmasn da kapsad÷ ifade edilmektedir37. Bununla birlikte, niteli÷i
itibariyle maln do÷al verimi ya da ürünü saylmayan bütünleyici parçalar
malike aittir (MK 804/III).
b) Faizler ve Di÷er Dönemsel Gelirler (Hukuki Semereler/Fructus
Civiles)
Roma Hukuku’nda, intifa konusunun hukuki iúleme konu olmas
sonucunda sa÷lanan gelirler, hukuki semere olarak intifa hakk sahibine


͵Ͷ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•ǤͺʹǤ
͵ͷ o.o
o
Yǡ G–‹ˆƒǡ •Ǥ ͺͲǤ ڎ‡ ƒ†ÇÇ ­‘…—º— •‡‡”‡ •ƒ›ÇŽƒ†ÇºÇ†ƒǡ òœ‡”‹†‡ ‹–‹ˆƒ
ŠƒÇ—”—ŽƒÚŽ‡ƒ†ÇÇ­‘…—º—ƒŽ‹‡ƒ‹–‘Ž—”†—ǤƒǤǣǡ•ǤͶͺͶǤ
͵͸ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•ǤͺͲǡͺͳǤ
͵͹ Ȁ
oǡ•Ǥ͵͸ͻǤ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Roma Hukukundan Günümüze øntifa Hakk Sahibinin Haklar
Zeliha DERELø

ait olurdu. Bu gelirin en tipik örne÷i faizdi (usura). Faizin intifa hakkna
konu olmas iki durumda söz konusu olurdu. Öncelikle, vasiyette bulunan
kiúi belirli mal vasiyeti38 alacaklsna alaca÷ üzerinde intifa hakk
tanyabilirdi39. Bu durumda, intifa hakk sahibi anaparann getirisi olan
faizlerden yararlanrd. økinci olarak, bir miktar para üzerinde intifa
bezeri (quasi ususfructus40) kurulabilirdi. øntifa konusu para üzerinde
diledi÷i úekilde tasarrufta bulunma yetkisine sahip olan hak sahibi, bu
paray karz (mutuum) olarak verebilir ve bunun karúl÷nda faiz elde
edebilirdi41. øntifa hakk sahibinin hukuki semere olan faizden
yararlanmas bu úekilde mümkün olurdu.
øntifa devredilemeyen bir snrl ayni hakt. Hakkn kendisinin devri
mümkün olmamakla birlikte, kullanlmas bir baúkasna braklabilirdi.
øntifa hakknn kullanlmasnn devredilmesi, satm (vendere
usumfructum), kira (precario dare) gibi ivazl ya da ba÷úlama (donare
usumfructum) gibi ivazsz iúlemlerle gerçekleútirilebilirdi42. øntifa
hakknn kullanlmasnn ivazl bir iúlem ile devredilmesi durumunda,
hak sahibinin bunun karúl÷nda ald÷ bedel43, hukuki semere olarak
kabul edilmekteydi44.
134
øntifa hakk sahibi, hukuki semereleri, perceptio iúlemine gerek
olmakszn kazanrd. Bunun için herhangi bir devir iúlemi de yaplmazd.
Hak sahibi hukuki semereleri, bu semereler do÷du÷u anda, kendili÷inden
iktisap ederdi. Bu itibarla, intifa hakk sona erdikten sonra muaccel olsa

͵ͺ ‘ƒ———ǯ†ƒ „‡Ž‹”Ž‹ƒŽ ˜ƒ•‹›‡–‹‡ ‹Ž‹ç‹ †‡–ƒ›ŽÇ „‹Ž‰‹ ‹­‹ „ƒǤǣo.o
o
Yǡ ”ƒǣ
‘ƒ———†ƒƒ•‹›‡–ȋ‡•–ƒ‡–—Ȍǡƒ”ƒʹͲͲ͹ǡ•ǤʹͲͺ˜†Ǥ
͵ͻ ‡Ž‹”Ž‹ƒŽ˜ƒ•‹›‡–‹ȋŽ‡‰ƒ–—Ȍ›‘Ž—›Žƒ‹–‹ˆƒŠƒÇÇ—”—Žƒ•Çƒ‹Ž‹ç‹†‡–ƒ›ŽÇ„‹Ž‰‹‹­‹„ƒǤǣ
o.o
o
Yǡ G–‹ˆƒǡ •Ǥ ͷ͹ ˜†Ǥ ‹” ƒŽ òœ‡”‹†‡ „‡Ž‹”Ž‹ ƒŽ ˜ƒ•‹›‡–‹ ›‘Ž—›Žƒ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ
—”—Ž†—º—†ƒǡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹ „— ƒŽ òœ‡”‹†‡ —ŽŽƒƒ ˜‡ ›ƒ”ƒ”Žƒƒ ŠƒŽƒ”ǐƒ •ƒŠ‹’
‘Ž—”†—ǤƒŽÇ­Ç’ŽƒòŽ‹›‡–‹‹•‡‹”ƒ•­ÇŽƒ”ƒ‰‡­‡”†‹ǣǡ•ǤͶͺͷǤ
ͶͲ G–‹ˆƒ„‡œ‡”‹ƒ˜”ƒÇ‹­‹„ƒǤǣ†ǤͳǤ
Ͷͳ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•Ǥͺ͹ǡͺͺǤ
Ͷʹ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•Ǥͺͺǡͻ͵Ǣ;fǡ•Ǥͳͳͳǡ†Ǥ͵͹Ǥ
Ͷ͵ — „‡†‡Žǡ Š——‹ ‹çŽ‡‹ ‹–‡Ž‹º‹‡ ‰Ú”‡ •‡‡ ȋ’”‡–‹—Ȍ ˜‡›ƒ ‹”ƒ „‡†‡Ž‹ ƒŽƒÇ†ƒ ’‡•‹‘
‘Žƒ”ƒƒ†Žƒ†Ç”ÇŽƒ–ƒ›†Çǣo.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•ǤͺͺǤ
ͶͶ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•ǤͺͺǤǤͽǤͷǤͷ͸Ǥ͸ǤǣDz•—•ˆ”—…–—ƒ”‹—•˜‡Ž‹’•‡ˆ”—‹‡ƒ”‡˜‡ŽƒŽ‹‹ˆ”—‡†ƒ
…‘…‡†‡”‡˜‡ŽŽ‘…ƒ”‡˜‡Ž˜‡†‡”‡’‘–‡•–ǣƒ‡–“—‹Ž‘…ƒ–—–‹–—”ǡ‡–“—‹˜‡†‹–—–‹–—”Ǥ‡†‡–•‹ƒŽ‹‹
’”‡…ƒ”‹‘ …‘…‡†ƒ– ˜‡Ž †‘‡–ǡ ’—–‘ ‡— —–‹ ƒ–“—‡ ‹†‡‘ ”‡–‹‡”‡ —•—ˆ”—…–—ǡ ‡– Š‘…ƒ••‹—• ‡–
‡‰ƒ•—•”‡•’‘†‡”—–‡–‘’‘‹—•Ž‹„”‘“—‹–‘‡šƒ„‹‘’”‘„ƒ–ǥdz
ǤͽǤͷǤͷ͸Ǥ͸ǤǣDzG–‹ˆƒŠƒÇ•ƒŠ‹„‹‹–‹ˆƒ‘—•—ƒŽ†ƒ‡†‹•‹ˆƒ›†ƒŽƒƒ„‹Ž‡…‡º‹‰‹„‹ǡ–Ç’ÇƒŽÇÇ
•ƒ–ƒ „‹” ‹ç‹‹„—ŠƒÇÇ —ŽŽƒƒ•Çƒ „‡œ‡” 燍‹Ž†‡ǡƒŽÇ —ŽŽƒƒ ˜‡ˆƒ›†ƒŽƒƒŠƒÇÇ
‹”ƒŽƒƒ ˜‡›ƒ •ƒ–ƒ •—”‡–‹›Ž‡ „‹” „ƒçƒ•Çƒ „Ç”ƒƒ„‹Ž‹”Ǥ —†ƒ „ƒçƒǡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹
ƒŽ†ƒ ˆƒ›†ƒŽƒƒ ŠƒÇÇ ’”‡…ƒ”‹— ›‘Ž—›Žƒ „‹” „ƒçƒ•Çƒ „Ç”ƒÇ”•ƒ ˜‡›ƒ „ƒºÇ玃”•ƒǡ ‹–‹ˆƒ
ŠƒÇ•ƒŠ‹„‹‹ŠƒÇÇ—ŽŽƒ†ÇºÇ˜‡„—›òœ†‡‹–‹ˆƒŠƒÇÇ—Šƒˆƒœƒ‡––‹º‹†òçò…‡•‹†‡›‹Ǥ
—ǡ ƒ••‹—• ˜‡ ‡‰ƒ•—• –ƒ”ƒˆÇ†ƒ ‹Ž‡”‹ •ò”òŽ‡ ˜‡ ƒ„‹—•ǯ— „‡ç‹…‹ ‹–ƒ„ǐ†ƒ ‘’‘‹—•
–ƒ”ƒˆÇ†ƒƒ„—Ž‡†‹Ž‡„‹”‰Ú”òç–ò”ǥdzǣo.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•ǤͺͺǤ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Rghts Of Benefcal Owner In Roman Law And Contemporary Turksh Law
Zeliha DERELø

dahi, intifa hakknn devam etti÷i süre içinde do÷an hukuki semereler,
intifa hakk sahibine ait olurdu. Digesta’da Scaelova’ya ait oldu÷u
belirtilen bir metinde45 verilen örnek, bu konuya yeterli açkl÷
sa÷lamaktadr:
D. 7. 1. 58 pr.: “øntifa hakk sahibi kadn aralk aynda öldü÷ünde, onun
kiraclar ekim aynda arazide yetiúen bütün semereleri toplamúlard.
Burada kira bedelinin, kirann ödenme tarihi olan marttan önce intifa
hakk sahibi kadnn ölmüú olmasna ra÷men, kadnn mirasçsna m
kalmas, yoksa bu mirasç ile çplak mülkiyetinin brakld÷ devlet
arasnda pay edilmesi mi gerekti÷i problemi ortaya çkt. Ben, devletin
kiracya karú bir dava hakk olmad÷ ve intifa hakk sahibinin
mirasçsnn, kirann ödenme gününde (mart aynda) bütün kiray almaya
yetkili oldu÷u cevabn verdim.”
øntifa konusu üzerinde tam yararlanma yetkisi olan intifa hakk sahibi,
ça÷daú hukukumuzda da, Roma Hukuku’nda oldu÷u gibi, intifa
konusundan do÷al ürünleri (MK 804/I) ve hukuki semereleri46 (MK 805)
kazanarak yararlanr. øntifa hakknn devam etti÷i süre içinde do÷an
hukuki semerelerin hak sona erdikten sonra muaccel olsa dahi intifa
135
hakk sahibine ait olmas kural da, Roma Hukuku’ndan günümüze
ulaúarak yasal düzenlemelerimizde yerini almútr. Zira MK 805
maddesine göre: “øntifa hakkna konu olan sermayenin faizleri ve di÷er
dönemsel gelirleri, daha geç muaccel olsalar bile, intifa hakknn
baúlad÷ tarihten sona erdi÷i tarihe kadar intifa hakk sahibine ait
olur.”
øntifa konusu malvarl÷ndan yararlanma, malvarl÷nn net gelirinden
yararlanma úeklinde söz konusu olur. øntifa hakk sahibi, bu malvarl÷na
dahil olan borçlarn faizlerini ödemekle yükümlüdür (MK 814/I-c. 1).
Ancak, durum ve koúullar hakl gösteriyorsa, intifa hakk sahibi bu
yükümlülükten kurtarlmay isteyebilir (c. 2). Koúullarn hakl gösterdi÷i
durum, borca batk bir malvarl÷ üzerinde intifa hakk tannmas olabilir.


Ͷͷ Ǥ ͽǤ ͷǤ ͻ; ’”Ǥǣ Dz‡ˆ—…–ƒ ˆ”—…–—ƒ”‹ƒ ‡•‡ ‡…‡„”‹ǡ ‹ƒ ‘‹„—• ˆ”—…–‹„—•ǡ “—‹ ‹ Š‹• ƒ‰”‹•
ƒ•…—–—”ǡ ‡•‡ …–‘„”‹ ‡” …‘Ž‘‘• •—„Žƒ–‹• “—ƒ‡•‹–— ‡•–ǡ —–”— ’‡•‹‘ Š‡”‡†‹ ˆ”—…–—ƒ”‹ƒ‡
•‘Ž˜‹ †‡„‡”‡–ǡ “—˜‹• ˆ”—…–—ƒ”‹ƒ ƒ–‡ ƒŽ‡†ƒ• ƒ”–‹ƒ•ǡ “—‹„—• ’‡•‹‘‡• ‹ˆ‡””‹ †‡„‡ƒ–ǡ
†‡…‡••‡”‹–ǡ ƒ †‹˜‹†‹ †‡„‡ƒ– ‹–‡” Š‡”‡†‡ ˆ”—…–—ƒ”‹ƒ‡ ‡– ”‡ ’—„Ž‹…ƒǡ “—‹†‡ — …‘Ž‘‘
—ŽŽƒ ƒ…–‹‘‡ Šƒ„‡”‡ǡ ˆ”—…–—ƒ”‹ƒ‡ ˜‡”‘ Š‡”‡†‡ •—ƒ †‹‡ •‡…—†— ‡ƒ “—ƒ‡ ’”‘’‘‡”‡–—”
‹–‡‰”ƒ’‡•‹‘‡’‡”…‡’–—”—Ǥdzǣo.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•ǤͺͻǤ
Ͷ͸ ——‹ •‡‡”‡Ž‡”‹ –‹’‹ ڔ‡º‹ ˆƒ‹œ†‹”Ǥ  ͺͲͷ ƒ††‡•‹†‡ ‹ˆƒ†‡ ‡†‹Ž‡ Dz†‹º‡” †Ú‡•‡Ž

‰‡Ž‹”Ž‡”dz‹•‡ǡŠ‹••‡•‡‡–Ž‡”‹‹–‡‡––òŽ‡”‹ǡ‹”ƒ„‡†‡ŽŽ‡”‹‰‹„‹‰‡Ž‹”Ž‡”†‹”ǤƒǤǣGǡ—狐ǣ
盃———ǡʹǤƒ•Çǡƒ”ƒͳͻͺ͵ǡ•Ǥͳ͸͵Ǥ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Roma Hukukundan Günümüze øntifa Hakk Sahibinin Haklar
Zeliha DERELø

Bu durumda borçlar malike ait olur. øntifa hakk sahibinin malvarl÷ndan

yararlanmas ise, anapara ve faizleri itibariyle borcun ödenmesinden
sonra artan miktar üzerinde mümkün olur (c. 3).
Bir alaca÷n intifa hakkna konu olmas durumunda, intifa hakk sahibi bu
alaca÷ talep ve tahsil ederek yarar sa÷lar. Borçlu, alaca÷ temlik eden ya
da intifa hakk sahibi tarafndan yaplan ihbardan sonra, temliknamede
ad yazl olan intifa hakk sahibine ödeme yaparak borcundan kurtulur47.
C. øNTøFA HAKKININ KULLANILMASINI DEVRETME HAKKI
Niteli÷i gere÷i intifa hakknn kendisinin devri mümkün olmamakla
birlikte, kullanlmasnn bir baúkasna braklmas mümkündü. øntifa
hakk sahibi hakkn do÷rudan do÷ruya kendisi kullanmak yerine, bu
úekilde hakkn kullanlmasn devredebilirdi. øntifa hakknn
kullanlmasnn devredilmesi, satm (vendere usumfructum), kira
(precario dare), precarium veya ba÷úlama (donare usumfructum) gibi
ivazl ya da ivazsz hukuki iúlemlerle sa÷lanrd48.
Hakkn kullanlmasn devreden intifa hakk sahibi, devir iúlemine
ra÷men hak sahipli÷i sfatn korurdu. Bu durumda, intifa hakk
136 hükümlerini yine gerçek intifa hakk sahibi ile malik arasnda meydana
getirirdi49. Devralan kiúinin hukuki durumu ise tamamen gerçek hak
sahibine ba÷lyd. Bu kapsamda, intifa hakknn kullanmn devredenin
bu hakknn herhangi bir nedenle sona ermesi50 sonucunda, devralann da
hakk sona ererdi51. Bu sebeple, intifa hakknn kullanlmasnn
devredilmesinin, bu hakkn devredilmezli÷i ve hak sahibinin úahsna sk
bir úekilde ba÷l olmas özelli÷i ile çeliúmedi÷i ifade edilmektedir52.
øntifa hakk sahibinin hakkn kullanlmasn devredebilmesi, MK
tarafndan da kabul edilmiútir (MK 806). øntifa hakk sahibi intifa konusu
mal úahsen kullanmak zorunda de÷ildir. Eúyann kullanmn, Roma
Hukuku’nda oldu÷u gibi, ivazl veya ivazsz olarak, satm, kira, ariyet
veya ba÷úlama gibi borç iliúkisi kuran bir sözleúme ile bir baúkasna

Ͷ͹ Ȁ
oǡ•Ǥ͵͹Ͷǡ͵͹ͷǤ
Ͷͺ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•Ǥͺͺǡͻ͵Ǣ;fǡ•Ǥͳͳͳǡ†Ǥ͵͹Ǥ
Ͷͻ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•ǤͺͺǤ
ͷͲ ‘ƒ———ǯ†ƒ‹–‹ˆƒŠƒÇÇ•‘ƒ‡”†‹”‡•‡„‡’Ž‡”‹­‹„ƒǤǣo.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•Ǥͳʹͷ
˜†Ǥ›”Ç…ƒ„ƒǤǣ;ȀG.GȀǦYGǡ•Ǥ͸Ͷͷ˜†ǤǢYooȀGǡ•Ǥͳͳͻ˜†ǤǢ
Ȁ
oǡ•Ǥ͵͸ͻ˜†Ǥ
ͷͳ ‡˜‹” ‹çŽ‡‹ ‹Ž‡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇÇ ‡†‹•‹ ›‡”‹‡ǡ „— ŠƒÇ —ŽŽƒÇŽƒ•ÇÇ „Ç”ƒÇŽ†ÇºÇ †‹ƒ–‡
ƒŽÇ†ÇºÇ†ƒǡ †‡˜”‡†‡‹‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹ •Çˆƒ–ǐÇ ‘”—ƒ•Ç ˜‡ 烊•Ç†ƒ ‰‡”­‡Ž‡ç‡„‹” •‘ƒ
‡”‡•‡„‡„‹‹†‡˜”ƒŽƒÇ†ƒ‡–‹Ž‡‡•‹ǡƒŽƒçǎǔ„‹”†—”—†—”Ǥ
ͷʹ o.o
o
YǡG–‹ˆƒǡ•Ǥͻ͵ǡͻͶǤ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Rghts Of Benefcal Owner In Roman Law And Contemporary Turksh Law
Zeliha DERELø

brakabilir53. Buna karúlk, intifa hakknn kullanlmasnn ivazsz olarak

devredilmesinin bu hakkn kuruluúundaki amaca aykr düúece÷i
gerekçesiyle mümkün olmad÷ ileri sürülmüútür54. Yazara göre, intifa
hakk, hak sahibinin bakmn ve düzenli bir gelire sahip olmasn
sa÷lamak amacyla kurulmaktadr. Bu görüúten hareket edildi÷inde, intifa
hakknn kullanmnn düzenli bir gelir sa÷lanmakszn, ani edim
karúl÷nda devredilmesi de söz konusu olmaz55.
øntifa hakknn kullanlmasnn devredilmesi durumunda malik ile hakkn
kullanmn devralan arasnda hukuki iliúki do÷maz56. Hakkn
kullanmnn devrini sa÷layan borçlandrc iúlem, bu iúlemin taraflar
olan intifa hakk sahibi ile devralan kiúi arasnda hüküm ifade eder. Bu
kapsamda, hakkn kullanmn devralan kiúi, sadece devreden intifa hakk
sahibine karú kiúisel bir talep hakkna sahip olur57. Bu itibarla, intifa
hakk sahibinin hakkn kullanmn devretme yetkisinin intifa hakknn
úahsa ba÷l olma özelli÷i ve bunun sonucu olarak devredilmez niteli÷i ile
çeliúmedi÷i fikrine katlmaktayz.
øntifa hakknn kullanmnn devredilmesi mümkün olmakla birlikte,
taraflar bunun aksini kararlaútrabilir. Benzer úekilde, hal ve úartlar intifa
137
konusunun hak sahibince kullanlmasn gerektiriyorsa, hakkn kullanm
devredilemez (MK 806/I).
øntifa hakknn kullanmnn devredilmesi için malikin rzas gerekli
de÷ildir. Bir görüú, bunun nedenini hak sahibinin hakkn kullanmn
devir yetkisinin intifa konusunu yönetme hakkndan kaynaklanmas ile
açklamaktadr58. Bir baúka görüúe göre ise, hakkn kullanmn devir

ͷ͵ Ȁ
oǡ•Ǥ͵͸͸ǢYǡG–‹ˆƒǡ•Ǥͳʹ͹͹Ǣ
oȀȀǡ•ǤͺͳͺǤ
ͷͶ ǡ”–Ǥ͹ͷͺǡǤʹǦ͹Ǥ
ͷͷ Yǡ‹–‹ˆƒŠƒÇÇ‹˜ƒœ•Çœ˜‡›ƒ†Ú‡Ž‹‘Žƒ›ƒǡ„‹”„ƒçƒ‹ˆƒ†‡›Ž‡ƒ‹„‹”‡†‹ƒ”çǎǺǐ†ƒ
†‡˜”‡†‹Ž‡„‹Ž‡…‡º‹‰Ú”òçò†‡†‹”Ǥƒœƒ”ƒ‰Ú”‡ǡ‹–‹ˆƒŠƒÇÇ†‡˜”‡†‹Ž‡•‹Šƒ•ƒŠ‹„‹‹ڜ‡Ž‹
›Ú‡–‹›òòŽòŽòºòò„‹”‰‡”‡º‹‘Žƒ„‹Ž‹”Ǥ—›òòŽòŽòºòò›‡”‹‡‰‡–‹”‡‡›‡…‡‘ŽƒŠƒ
•ƒŠ‹„‹ǡ ƒŽ‹ ƒ”çǕǐ†ƒ‹ ›òòŽòŽòŽ‡”‹‹ǡ ‹˜ƒœŽÇ ˜‡›ƒ ‹˜ƒœ•Çœ ‘Žƒ”ƒǡ ŠƒÇ —ŽŽƒÇŽƒ•ÇÇ
†‡˜”ƒŽƒ ‹ç‹›‡ „Ç”ƒƒ„‹Ž‡Ž‹†‹”Ǥ ›”Ç…ƒǡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹ „— ŠƒÇ†ƒ ˜ƒœ‰‡­‡„‹Ž‹”Ǥ .‘º—
›ƒ’ƒ„‹Ž‡‹ƒœÇ›ƒ’ƒ›ƒ†ƒ›‡–‹Ž‹‘Ž†—º—‹Ž‡•‹‡‰Ú”‡†‡ǡŠƒÇ—ŽŽƒÇŽƒ•ÇÇ‹˜ƒœ•Çœ†‡˜”‹
òò‘ŽƒŽÇ†Ç”ǣYǡG–‹ˆƒǡ•Ǥͳʹ͹͹ǡ†Ǥͳ͸Ǥ
ͷ͸ ——Žƒ „‹”Ž‹–‡ǡ  ͺͲ͸Ȁ ƒ††‡•‹›Ž‡ǡ ƒŽ‹‡ ‡ˆƒƒ–Ž‡”‹‹ ‘”—›ƒ„‹Ž‡•‹ ‹­‹ ŠƒŽƒ”ǐÇ
†‘º”—†ƒ†‘º”—›ƒ†‡˜”ƒŽƒƒƒ”çÇ‹Ž‡”‹•ò”‡„‹Ž‡‹ƒÇ–ƒÇÇç–Ç”Ǥ
ͷ͹ YooȀGǡ•Ǥͳ͵ͻǢȀ
oǡ•Ǥ͵͸͸Ǥ
ͷͺ Yǡ—”ƒǣDzG–‹ˆƒƒÇÇ—ŽŽƒÇŽƒ•ÇÇ‡˜”‹ƒ˜”ƒÇ‡—ƒ˜”ƒÇG–‹ˆƒƒÇÇ
ƒ…œ‹›Ž‡GŽ‹ç‹•‹dzǡ”‘ˆǤ”Ǥò•‡›‹ƒ–‡‹ǯ›‡”ƒºƒǡǤǡG•–ƒ„—ŽʹͲͲͻǡ•Ǥͳʹ͸ͻǢǡ
ƒšǣ …Š™‡‹œ‡”‹•…Š‡• ‹˜‹Ž‰‡•‡–œ„—…Šǡ ‡‹Ž„ƒ† Ȁʹƒǡ ‹‡ ‹‡•–„ƒ”‡‹–‡ —†
”—†Žƒ•–‡ǡ
—–œ‹‡••—‰ —† ƒ†‡”‡ ‹‡•–„ƒ”‡‹–‡ȋ”–Ǥ ͹ͶͷǦ͹͹ͺ 
Ȍǡ—–œ‹‡••—‰ —†‘Š”‡…Š–ǡ
ò”‹…Šͳͻͻͻǡ”–Ǥ͹ͷͺǡǤͷȋYǡG–‹ˆƒǡ•Ǥͳʹ͸ͻǡ†Ǥͳǯ†‡ƒŽ‡ȌǢ
oȀȀǡ•Ǥ
ͺͳͻǤ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Roma Hukukundan Günümüze øntifa Hakk Sahibinin Haklar
Zeliha DERELø

yetkisi, intifa hakk sahibinin mülkiyet hakknn sa÷lad÷ yetkilerden

tasarruf yetkisine yaklaúan tam yararlanma yetkisinden kaynaklanr59. Bu
görüúü savunan yazarlardan bazlar60, kanun koyucunun intifa hakk
sahibine haktan feragat veya hakkn devri anlamna gelmeyecek úekilde
bir tasarruf yetkisi sa÷lamak istedi÷ini ifade etmektedir. Kanaatimizce,
hakkn kullanlmasn devretme yetkisinin intifa hakk sahibinin
yararlanma ve yönetme yetkilerinden kaynakland÷n savunan görüúler
birbiriyle çeliúmemekte, aksine birbirini tamamlamaktadr. ùöyle ki;
intifa hakk sahibi hakkn kullanmn kira sözleúmesi gibi ivazl bir
hukuki iúlem ile devretti÷inde, elde etti÷i kira bedeli hukuki semere
olarak intifa konusundan yararlanma hakk kapsamndadr. Buna karúlk,
hakkn kullanm ba÷úlama sözleúmesi ile bir baúkasna brakld÷nda,
intifa hakk sahibi bunun karúl÷nda herhangi bir ivaz elde
etmedi÷inden, devir yetkisi hak sahibinin yararlanma hakkna
dayandrlamaz. Bu takdirde, devir yetkisinin intifa hakk sahibinin
yönetme yetkisinden kaynakland÷ veya bu yetkinin intifa hakk
sahibinin yararlanma ve yönetme yetkilerinden ba÷msz bir hakk oldu÷u
kabul edilmelidir. Ancak, intifa hakknn kullanlmasn devretme yetkisi
ile kanun koyucunun hak sahibine tasarruf yetkisi sa÷lamak istedi÷ini
138
kabul etmek olanakl de÷ildir. Zira, intifa hakk tanmakla malikin elinde
sadece tasarruf yetkisinin de snrlandrlmú hali olan hukuki tasarruf
yetkisi kalmaktadr. øntifa hakk sahibine hakkn kullanlmasn devretme
yetkisiyle malikin zaten fonksiyonel içerikten yoksun çplak mülkiyetini
ihlal etmenin amaçland÷n savunmak güçtür. Ayrca, hakkn kullanmn
devretme yetkisinin hak sahibinin yararlanma yetkisinden
kaynakland÷nn kabul edilmesiyle, bu yetkiyle donatlmú intifa hakk
sahibinin tam yararlanma yetkisinin tasarruf yetkisine yaklaút÷nn ifade
edilmesi çeliúki yaratmaktadr. Mülkiyet hakknn içeri÷inden kullanma
ve yararlanma yetkisi ayr, tasarruf yetkisi ayrdr. øntifa hakk ile hak
sahibine intifa konusu üzerinde kullanma ve yararlanma haklar
tannrken, tasarruf yetkisi malikte kalmaktadr. øntifa hakk sahibi hakkn
kullanlmasn devretmekle, intifa konusu üzerinde tasarruf etmiú olmaz.
øntifa hakk sahibinin tam yararlanma yetkisine sahip olmas, mülkiyet
hakkn geniú ölçüde snrlayacak úekilde kullanma, yararlanma, intifa
konusunu yönetme ve zilyetli÷inde bulundurma haklarn ifade eder. Tam


ͷͻ Ȁ
oǡ•Ǥ͵͸ͷǤYǡƒ­Ç­ƒ‹ˆƒ†‡‡–‡‡Ž‡„‹”Ž‹–‡ǡ‹–‹ˆƒŠƒÇ•ƒŠ‹„‹‹ŠƒÇ
—ŽŽƒÇÇÇ †‡˜‹” ›‡–‹•‹‹ Šƒ •ƒŠ‹„‹‹ —ŽŽƒƒ ˜‡ ›ƒ”ƒ”Žƒƒ ›‡–‹•‹ ƒ’•ƒÇ†ƒ
‹…‡Ž‡‡–‡†‹”ǤƒǤǣYǡ•Ǥͺͺ͵Ǥ
͸Ͳ Ȁ
oǡ•Ǥ͵͸ͷǤ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Rghts Of Benefcal Owner In Roman Law And Contemporary Turksh Law
Zeliha DERELø

yararlanma yetkisinin sa÷lad÷ bu haklar, intifa hakk sahibinin

yetkilerini tasarruf yetkisine yaklaútrmaz. Bu itibarla, tam yararlanma
yetkisinin intifa hakk sahibinin haklarn tasarruf yetkisine yaklaútrd÷
ifadesi, bu yetkilerin intifa hakkn mülkiyet hakkna yaklaútrd÷
úeklinde anlaúlmaldr.
øntifa hakk sahibinin bu yetkisinin di÷er yetkilerinin ola÷an içeri÷inden
oldu÷u veya ba÷msz bir hak niteli÷i taúd÷ tartúmasnn pratik sonucu,
MK’da intifa hakk sahibine açkça böyle bir hak tannmasnn etkisi
bakmndan önem taúr. Hakkn kullanlmasn devretme yetkisinin
ba÷msz bir hak oldu÷unun kabul edilmesi, bu yetki MK 806/I
maddesinde açkça düzenlenmemiú olsayd, intifa hakk sahibinin böyle
bir yetkisi olmayaca÷ sonucuna ulaútrr. Buna karúlk, bu yetkinin intifa
hakknn sa÷lad÷ yararlanma veya yönetme haklarndan kaynakland÷
kabul edildi÷inde, kanunda açkça düzenlenmeseydi dahi intifa hakk
sahibinin hakkn kullanmn bir devretme yetkisini kullanabilece÷i
sonucuna ulaúlr. Kanaatimizce, intifa hakknn kullanlmasn devretme
yetkisi, intifa hakknn ola÷an içeri÷ine dahildir. Bir baúka ifadeyle, bu
yetki intifa hakk sahibinin di÷er yetkilerinden ba÷msz bir hak de÷ildir.
øntifa hakknn kullanlmasn devretme yetkisinin yararlanma 139
yetkisinden mi yönetme yetkisinden mi kaynakland÷na iliúkin teorik
tartúmalar bir yana braklrsa, sonuç itibariyle intifa hakk sahibi hakk
do÷rudan do÷ruya kendisi kullanmak zorunda olmayp, hakkn
kullanlmasn borçlandrc bir sözleúme ile bir baúkasna brakabilir.
øntifa hakknn kullanlmasn devretme hakknn ister yararlanma veya
yönetme yetkisinden kaynakland÷ kabul edilsin, intifa hakknn sahibine
böyle bir hak sa÷lamasnn pratik sonucu, malikin rzas veya katlm
olmakszn bu hakkn kullanabilmesidir.
D. øNTøFA KONUSUNU ZøLYETLøöøNDE BULUNDURMA
HAKKI
øntifa hakk sahibinin haklarndan bir di÷eri, mal fiili hakimiyetinde
bulundurma yetkisidir61 (MK 803/I). Zira kullanma ve yararlanma

͸ͳ G–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹‹ ŠƒŽƒ”Çǡ „— ŠƒÇ —”—ŽƒŽƒ •ƒŠ‹„‹‡ –ƒÇ†ÇºÇ ›‡–‹Ž‡”†‹”Ǥ ƒŽ„—‹
œ‹Ž›‡–Ž‹ǡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹‹ ŠƒÇ —”—Žƒ•Ç›Žƒ ‡Ž†‡ ‡––‹º‹ „‹” ›‡–‹ †‡º‹Ž†‹”Ǥ ‹Ž›‡–Ž‹º‹
†‡˜”‹ǡ–ƒçǐǔ ƒŽ òœ‡”‹†‡‹–‹ˆƒ ŠƒÇÇ —”—Žƒ•Ç ‹­‹›ƒ’ÇŽƒ•Ç ‰‡”‡Ž‹‘Žƒ ‹çŽ‡†‹”ȋ
͹ͻͷȀȌǤG–‹ˆƒŠƒÇÇ—”—Žƒ•Ç‹­‹Šƒ•ƒŠ‹„‹‡œ‹Ž›‡–Ž‹†‡˜”‡†‹Ž‡–‡†‹”Ǥ—‹–‹„ƒ”Žƒǡ‹–‹ˆƒ
ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹‡ –ƒÇÇç ‘Žƒ „— ›‡–‹‹ Dz‹–‹ˆƒ ‘—•—— œ‹Ž›‡–Ž‹º‹†‡ „—Ž—†—”ƒ ŠƒÇdz
›‡”‹‡ǡœ‹Ž›‡–Ž‹º‹•ƒºŽƒ†ÇºÇ‘”—ƒ›‘ŽŽƒ”ǐ†ƒ›ƒ”ƒ”ŽƒƒŠƒÇ‘Žƒ”ƒ•Úœ‡–‡†ƒŠƒ‹•ƒ„‡–Ž‹
‘Žƒ„‹Ž‹”ǤƒçǐƒœŽƒ”òœ‡”‹†‡‹–‹ˆƒŠƒÇ—”—Žƒ•Ç‹•‡ǡ–ƒ’—ò–òºòò‹Ž‰‹Ž‹•ƒ›ˆƒ•Ç†ƒ–‡•…‹Ž
‹çŽ‡‹‹ ›ƒ’ÇŽƒ•Ç›Žƒ •ƒºŽƒÇ”Ǥ — †—”—†ƒ †ƒǡ Šƒ •ƒŠ‹„‹‹ ‹–‹ˆƒ ‘—•—— œ‹Ž›‡–Ž‹º‹†‡

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Roma Hukukundan Günümüze øntifa Hakk Sahibinin Haklar
Zeliha DERELø

yetkisine iúlevsellik kazandran zilyetliktir. Malik, üzerinde intifa hakk

tand÷ maln dolaysz zilyetli÷ini hak sahibine devretmekle
yükümlüdür. øntifa hakk sahibi, dolaysz fer’i zilyet62 sfatyla zilyetli÷in
sa÷lad÷ bütün haklardan yararlanr, zilyetli÷in ve hakkn korunmas için
yasal yollara baúvurabilir63 (MK 981-983).
øntifa hakk sahibi, zilyetli÷in korunmasna iliúkin yasal düzenlemelerden
malike karú da yararlanabilir. Bu kapsamda intifa hakk sahibi, malik
tarafndan intifa konusu üzerindeki fiili hakimiyetine tamamen son
verilerek zilyetli÷in gaspedilmesi durumunda malike karú MK 982
maddesi gere÷ince iade davas, zilyetli÷e saldrda bulunularak fiili
hakimiyeti kullanmasnn engellenmesi durumunda MK 983 maddesi
gere÷ince saldrnn sona erdirilmesi davas açabilece÷i gibi, bu nedenle
u÷rad÷ zararlarn tazmini yönünde talepte bulunabilir. Koúullar mevcut
ise, MK 981 maddesinin sa÷lad÷ kuvvet kullanma hakkndan malike
karú yararlanabilir.
E. DEFTER TUTULMASINI øSTEME HAKKI
Digesta’da Ulpianus’a ait oldu÷u belirtilen bir metinde, intifa hakk
140 sahibi ile malikin envanter yapmas tavsiye edilmektedir (D. 7. 9. 1. 4.)64.
Bu durum, MK 811 maddesinde açkça düzenlenmiútir. Buna göre intifa
hakk sahibi, malikten giderleri paylaúmak için intifa hakkna konu olan
mallarn noterlik tarafndan resmi defter tutulmasn her zaman65
isteyebilir66. Resmi defter tutulmas talebini kabul etme, malik
bakmndan bir yükümlülüktür. Bu itibarla, malik resmi defter
tutulmasn kabul etmedi÷i takdirde intifa hakk sahibi, mahkemeye


„—Ž—†—”ƒ ›‡–‹•‹‹ ’”ƒ–‹ •‘—…— œ‹Ž›‡–Ž‹º‹ •ƒºŽƒ†ÇºÇ Š——‹ ‹ƒŽƒ”†ƒ ›ƒ”ƒŽƒƒ
‘Žƒ”ƒƒ”çǏǜƒ­Çƒ”Ǥ——Žƒ„‹”Ž‹–‡ǡ†‘–”‹†‡‹–‹ˆƒŠƒÇ•ƒŠ‹„‹‹„—›‡–‹•‹›‡”Ž‡ç‹„‹”
‹ˆƒ†‡ ‘Žƒ”ƒ DzƒŽÇ œ‹Ž›‡–Ž‹º‹†‡ „—Ž—†—”ƒ ŠƒÇdz ‘Žƒ”ƒ ‹–‡Ž‡†‹”‹Ž‡–‡†‹”Ǥ ›”Ç…ƒǡ ‹–‹ˆƒ
ŠƒÇ•ƒŠ‹„‹‹ŠƒŽƒ”ǐǐ†òœ‡Ž‡†‹º‹ͺͲ͵Ȁƒ††‡•‹†‡†‡„—–ƒ„‹”—ŽŽƒÇŽƒ–ƒ†Ç”Ǥ—
‹–‹„ƒ”Žƒǡ ­ƒŽÇ珃Çœ†ƒ †‘–”‹†‡ —ŽŽƒÇŽƒ ›‡”Ž‡ç‹ ‹ˆƒ†‡ ˜‡ ›ƒ•ƒŽ –ƒ„”‡ —›‰— ‘Žƒ”ƒ Šƒ
•ƒŠ‹„‹‹„—›‡–‹•‹‹‹ˆƒ†‡‡–‡òœ‡”‡ƒ›Ç‹ˆƒ†‡—ŽŽƒÇŽÇç–Ç”Ǥ
͸ʹ G–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹ǡ òœ‡”‹†‡ „Ú›Ž‡ „‹” ŠƒÇ „—Ž—†—º— ƒŽÇ „‹” „ƒçƒ•Çƒ ‹”ƒŽƒ›ƒ”ƒ ˜‡›ƒ
ƒ”‹›‡–‘Žƒ”ƒ˜‡”‡”‡ŠƒÇ—ŽŽƒÇÇÇ†‡˜”‡–‡•‹†—”——†ƒ†ƒǡœ‹Ž›‡–‘Žƒ›ƒ†‡˜ƒ‡†‡”Ǥ
— †—”—†ƒ ŠƒÇ —ŽŽƒÇÇÇ †‡˜”‡†‡ ‹–‹ˆƒ ŠƒÇ •ƒŠ‹„‹‹ œ‹Ž›‡–Ž‹º‹ǡ ˆ‡”ǯ‹ †‘Žƒ›ŽÇ
œ‹Ž›‡–Ž‹–‹”Ǥ
͸͵ ǡ —”Šƒǣ 盃 ———ǡ ƒ”ƒ ͳͻͺͷǡ •Ǥ ͳ͸͹Ǣ ȀGǡ •Ǥ ͳ͹ͳǢ
YooȀGǡ•Ǥͻ͹ǡͳ͵͵Ǣ;ȀG.GȀǦYGǡ•Ǥ͸ͷʹǢȀGǡ•Ǥ
ͷͳͺǢȀ
oǡ•Ǥ͵͹͵Ǣ
oȀȀǡ•Ǥͺ͸ͷǤ
͸Ͷ ;fǡ•ǤͳͳʹǤ
͸ͷ ƒ•ƒ†ƒ—ŽŽƒÇŽƒ„—‹ˆƒ†‡‹Ž‡ƒŽƒ–ÇŽƒ‹•–‡‡ǡ‹–‹ˆƒŠƒÇ•ƒŠ‹„‹‹†‡ˆ–‡”–—–—Žƒ•ÇÇ–ƒŽ‡’
ŠƒÇÇŠƒÇ—”—Žƒ•Ç˜‡›ƒ†‡˜ƒÇ•Ç”ƒ•Ç†ƒ—ŽŽƒƒ„‹Ž‡…‡º‹†‹”ǣYooȀGǡ•Ǥͳ͵ʹǤ
͸͸ ‡œ‡”燍‹Ž†‡ǡƒŽ‹†‡‹–‹ˆƒŠƒÇ•ƒŠ‹„‹†‡„—›Ú†‡„‹”–ƒŽ‡’–‡„—Ž—ƒ„‹Ž‹”ȋͺͳͳȌǤ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Rghts Of Benefcal Owner In Roman Law And Contemporary Turksh Law
Zeliha DERELø

baúvurarak resmi defterin mahkemece düzenlenmesini sa÷lama yetkisine

sahiptir67.
Defter tutulmas, intifa hakk sahibine bu hak kapsamnda teslim edilen
eúyann ne oldu÷unun belirlenmesi ve bunlarn durumunun tespit
edilmesini sa÷lar68. Bu anlamda intifa hakk sahibine tannan bu hak, iade
srasnda gündeme gelmesi muhtemel uyuúmazlklarn önlenmesi ve ispat
kolayl÷ bakmndan önem taúr. Di÷er yandan, resmi deftere kaydedilen
eúyann malike ait oldu÷u anlaúld÷ndan, intifa hakk sahibinin
alacakllarnn bu eúyaya baúvurmas engellenmiú olur. Benzer úekilde,
intifa hakk sahibi, defter tutulmasyla malikin alacakllarna karú
korunur69. Ayrca, taúnr eúyann intifa hakkna konu olmas durumunda,
deftere kaydedilirken de÷er tespiti yapld÷ takdirde, iade srasnda
de÷erini ödeme yükümlülü÷ü sakl kalmak kaydyla, intifa hakk
sahibinin bu eúya üzerinde tasarruf yetkisi oldu÷unu belirten MK 819/II
uygulama alan bulur. Bu maddenin uygulanabilmesi için, intifa hakk
sahibinin hakkn konusu olan taúnrlar üzerinde tasarruf yetkisi olmad÷
kararlaútrlmamú olmaldr.
øntifa hakknn baúlangcnda veya devam srasnda tutulan resmi defter,
141
MK 7 kapsamnda güçlü bir ispat kabiliyetine sahiptir70. Bu defterde
yazl olan kaytlar, aksi ispatlanncaya kadar do÷ru kabul edilir.
F. TAZMøNAT øSTEME HAKKI
øntifa hakk sahibi, hakkn devam süresince hakkn konusunu oluúturan
eúya için birtakm masraflar yapmú olabilir. Bunlardan malik tarafndan
karúlanmas gereken önemli onarm masraflar veya vergiler gibi zorunlu
ve faydal masraf kapsamnda de÷erlendirilen harcamalar için hak sahibi,
malikten BK 413 (yeni BK 529) maddesine göre vekaletsiz iú görme
kapsamnda tazminat talebinde bulunabilir.
Vekaletsiz iú görme hükümlerine dayanarak talep edilebilecek masraflar,
hak sahibinin MK 812 ve 813 maddelerine göre yapmak zorunda oldu÷u
ola÷an bakm harcamalar ile iúletme masraflar dúnda kalan
masraflardr. Zira, MK 801/1 maddesinde intifa hakk sahibinin yükümlü


͸͹ ;ȀG.GȀǦYGǡ•Ǥ͸ͷ͸Ǣ
oȀȀǡ•Ǥͺ͸ͺǢ
YooȀGǡ•Ǥͳ͵͵Ǥ
͸ͺ YooȀGǡ •Ǥ ͳ͵ʹǢ ȀGǡ •Ǥ ͷͳ͹Ǣ ;ȀG.GȀǦYGǡ •Ǥ

͸ͷ͸Ǥ
͸ͻ ;ȀG.GȀǦYGǡ•Ǥ͸ͷ͸Ǥ
͹Ͳ ȀGǡ•Ǥͷͳ͹Ǣ
oȀȀǡ•Ǥͺ͸ͺǡͺ͸ͻǤ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Roma Hukukundan Günümüze øntifa Hakk Sahibinin Haklar
Zeliha DERELø

olmad÷ halde yapt÷ masraflar için tazminat talebinde bulunabilece÷ini

belirtilmektedir.
øntifa hakk sona erdi÷i anda henüz olgunlaúmamú olan ürünler hak
sahibine ait olmad÷ndan, hak sahibinin bu ürünler için yapt÷ masraflar
tazminat talebine konu olabilir. Hak konusu eúya için yaplan lüks
masraflar için ise tazminat talebinde bulunulamamakla birlikte, hak
sahibi bunlar eúyaya zarar vermeden söküp alma hakkna sahiptir71.
SONUÇ
Roma Hukuku’nda ayni haklar sistemi, özel hukukun di÷er alanlarnda
oldu÷u gibi, ça÷daú kanunlara kaynak olmuútur. Bu kapsamda intifa
hakk, niteli÷i, özellikleri ve ayni haklar sistemi içindeki konumu
itibariyle Roma Hukuku’ndaki çizgilerini koruyarak Medeni
Kanunumuzda yerini almútr. MK 794 ve devam maddelerinde
düzenlenen intifa hakk, sahibine hakkn konusu olan mal zilyetli÷inde
bulundurma, yönetme, kullanma ve semerelerinden yararlanma yetkileri
sa÷lar (MK 803/I). Bu özelli÷iyle mülkiyet hakkn önemli ölçüde
snrlar. øntifa hakknn úahsi irtifaklardan olmas ve bunun sonucu olarak
142 devredilemez bir hak olmas, mirasçlara intikal etmemesi, hak sahibinin
úahsnn önem taúmas ve bu nedenle intifa hakknn ancak belli bir kiúi
ya da kiúiler lehine kurulabilmesi yönleri itibariyle intifa hakknn
düzenleniú biçimi bakmndan Roma Hukuku ile ça÷daú hukukumuz
arasndaki büyük benzerlik dikkat çekmektedir. Benzer úekilde, Roma
Hukuku kaynaklarnda72 karúlaúlan intifa hakk sona erdikten sonra
muaccel olsa dahi, intifa hakknn devam etti÷i süre içinde do÷an hukuki
semerelerin intifa hakk sahibine ait oldu÷una iliúkin kuraln MK 805
maddesinde ifadesini bulmas ilgi çekicidir.
Roma Hukuku ve ça÷daú hukukumuzda, intifa hakk úahsa ba÷l nitelik
taúd÷ için, devredilemez. Bununla birlikte, hak sahibinin yararlanma ve
yönetme yetkileri kapsamnda hakkn kullanmn borçlandrc bir
hukuki iúlem ile bir baúkasna brakmas mümkündür. Bunun gibi,
kullanma ve yararlanma haklarnn kendisinden beklenen amacn
gerçekleúmesini sa÷lamak için intifa hakknn zorunlu içeri÷inden olan
intifa konusunu zilyetli÷inde bulundurma yetkisinin sonucu olarak, hak
sahibinin dolaysz fer’i zilyet sfatyla zilyetli÷in korunmas için
öngörülen yasal yollardan yararlanabilmesi mümkündür. øade srasnda

͹ͳ G͹oǡ•Ǥ͸ͻͷǤ
͹ʹ ǤͽǤͷǤͻ;’”Ǥǣ„ƒǤ†ǤͶͷǤ

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Rghts Of Benefcal Owner In Roman Law And Contemporary Turksh Law
Zeliha DERELø

gündeme gelebilecek uyuúmazlklarn ve karúlaúlabilecek ispat

güçlüklerini bertaraf etmesi bakmndan intifa hakk sahibine tannan
önemli bir hak olan defter tutulmasn talep hakk, genel olarak intifa
hakknn bütününde oldu÷u gibi, Roma Hukukundan günümüze
yansmútr.
Sonuç itibariyle, Roma Hukuku’nda dönemin ihtiyaçlar çerçevesinde
Klasik Hukuk döneminde bir snrl ayni hak türü olarak karúmza çkan
intifa hakknn, sahibinin tannan hak ve yetkileri bakmndan Medeni
Kanunumuzda Roma Hukuku’ndaki biçimiyle büyük oranda benzer
úekilde düzenlendi÷i görülmektedir. Konuya iliúkin yasal
düzenlemelerimiz dikkate alnd÷nda, ça÷daú özel hukukumuzca tannan
di÷er kurum ve ilkelerde oldu÷u gibi, intifa hakk anlayú bakmndan
güncel hukukumuzun Roma Hukukundan önemli ölçüde izler taúmas,
esasen Roma Hukukunun yaúayan bir hukuk düzeni niteli÷i taúmas
özelli÷ini ortaya koymas bakmndan oldukça ilgi çekicidir.
***

143

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Roma Hukukundan Günümüze øntifa Hakk Sahibinin Haklar
Zeliha DERELø

BøBLøYOGRAFYA

AKøPEK, Jale G. : Türk Eúya Hukuku-Ayni Haklar, C.

III, Ankara 1974.

AKøPEK, Jale G./AKINTÜRK, Turgut : Eúya Hukuku, østanbul 2009.

AYBAY, Aydn/HATEMø, Hüseyin : Eúya Hukuku, østanbul 2009. (Eúya)
AYBAY, Aydn/HATEMø, Hüseyin : Eúya Hukuku Dersleri, østanbul
1981.

AYøTER, Nuúin : Eúya Hukuku, 2. Bas, Ankara

1983.

ERDOöMUù, Belgin : Roma Eúya Hukuku, 4. Bas,

østanbul 2009.
144
ERTAù, ùeref : Yeni Türk Medeni Kanunu
Hükümlerine Göre Eúya Hukuku, 7.
Bas, Ankara 2006.

ESENER, Turhan : Eúya Hukuku, Ankara 1985.

ESENER, Turhan/ : Eúya Hukuku, 4. Bas, Ankara

2008.
GÜVEN, Kudret

GÜRSOY, Kemal T./

EREN, Fikret/CANSEL, Erol : Türk Eúya Hukuku, 2. Bas, Ankara
1984.

HATEMø, Hüseyin/SEROZAN,
Rona/ARPACI, Abdülkadir
: Eúya Hukuku, østanbul 1991.

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Rghts Of Benefcal Owner In Roman Law And Contemporary Turksh Law
Zeliha DERELø

KARADENøZ ÇELEBøCAN, Özcan : Roma Eúya Hukuku, 3. Bas,

Ankara 2006.

KÖPRÜLÜ, Bülent/KANETø, Selim : Snrl Ayni Haklar, 2. Bas, østanbul

1982-1983.

KÜÇÜKGÜNGÖR, Erkan : Roma Hukukunda øntifa Hakk,

Ankara 1998. (øntifa)

KÜÇÜKGÜNGÖR, Erkan : “Roma Hukukunda ‘øntifa Benzeri

(Quasi Ususfructus)’nin Ortaya Çkú
ve Hükümleri, Prof. Dr. Bilge
Öztan’a Arma÷an, Ankara 2008, s.
627-641.

OöUZMAN, M. Kemal/SELøÇø, : Eúya Hukuku, 11. Bas, østanbul 145

2006.
Özer/OKTAY-ÖZDEMøR, Saibe

ÖZEN, Burak : Türk Medeni Hukukunda Eúya

Üzerinde øntifa Hakk, østanbul 2008.

ÖZEN, Burak : “øntifa Hakknn Kullanlmasnn

Devri Kavram Ve Bu Kavramn
øntifa Hakknn Hacziyle øliúkisi”,
Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye
Arma÷an, C. II, østanbul 2009, s.
1269-1290. (øntifa)
ÖZTAN, Bilge : Medeni Hukukun Temel
Kavramlar, 23. Bas, Ankara 2006.

SAYMEN, Ferit H./ : Türk Eúya Hukuku (Ayni Haklar),

østanbul 1954.
ELBøR, Halid K.

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ
 Roma Hukukundan Günümüze øntifa Hakk Sahibinin Haklar
Zeliha DERELø

UMUR, Ziya
: Roma Hukuku-Eúya Hukuku (Ayni
Haklar), østanbul 1983. (Eúya)

UMUR, Ziya : Roma Hukuku Ders Notlar, 3. Bas,

østanbul 1999.

146

ǡ‹Ž–ǣͳǡǎǣʹǡƒ›Çǣ͹ȋʹͲ‹ʹͲͳͳȌ