ტრანსნაციონალურ ორგანიზებულ დანაშაულთან ბრძოლის საკითხებს არეგულირებს ორგანიზებულ

დანაშაულთან ბრძოლის საერთაშორისო სამართალი. მისი სპეციფიკიდან გამომდინარე, ორგანიზებულ

დანაშაულთან ბრძოლაში ჩართული ორგანოებისა და შესაბამისი სამართლებრივი საფუძვლების
მიხედვით, ორგანიზებულ დანაშაულთან ბრძოლის საერთაშორისო სამართლის ეს დარგი შეიძლება
დავყოთ 2 სახედ.

ესენია: 1) იუსტიციის ორგანოებს შორის თანამშრომლობა ე.წ. Judicial Cooperation (პროკურატურა,

იუსტიცია და სასამართლო ორგანოები);

2) საპოლიციო თანამშრომლობა ე.წ. Police-to-police Cooperation (უფრო ვრცლად, სამართალდამცავ

ორგანოებს შორის თანამშრომლობა, როგორიცაა პოლიცია, ფინანსური პოლიცია, სამხედრო პოლიცია,
საბაჟო და ყველა სხვა ორგანო (თუნდაც ეროვნული უსაფრთხოების სამსახურები),

საერთაშორისო ჩვეულება „შეიცავს სახელმწიფოთა თანმიმდევრული ქცევიდან წარმოქმნილ წესებს,

რომლის დროსაც სახელმწიფოები მოქმედებდნენ იმ რწმენით, რომ თვით საერთაშორისო სამართალი
მოითხოვდა მათგან ამგვარ ქცევას.

ტრადიციული სამართლის თეორია ჩვეულებითი ნორმის დადგენისათვის ორი ძირითადი

ელემენტის არსებობას მოითხოვს. კერძოდ:

1) ზოგადი, თანმიმდევრული და ერთგვაროვანი (უნიფიცირებული) პრაქტიკა გამოყენებული

ქვეყნების მიერ გარკვეული დროის განმავლობაში. აღნიშნული პირობიდან ოთხი მნიშვნელოვანი
საკითხი შეიძლება გამოიყოს, ესენია: ზოგადი პრაქტიკა, თუმცა აუცილებელი არაა ის იყოს
საყოველთაო და ყველასათვის აუცილებელი. ამ მხრივ შეფასება ეძლევა იმ სახელმწიფოთა
პრაქტიკას, რომლებიც უშუალოდ მონაწილეობენ მასში. შესაბამისად, გვაქვს ზოგადი (ყველასათვის
სავალდებულო) და რეგიონული, ლოკალური ან სპეციალური (ჩამოყალიბებული მსოფლიოს
გარკვეულ რეგიონში) პრაქტიკის სახეობები. თანმიმდევრული პრაქტიკა, გულისხმობს, რომ
სახელმწიფოები ამ პრაქტიკას, ანუ ნორმებს იყენებენ თანმიმდევრულად, უწყვეტად და არა
პერიოდულად, ჯერ იყენებენ, შემდეგ არა და ა.შ. ერთგვაროვანი (უნიფიცირებული) ნიშნავს, რომ
პრაქტიკა კრისტალიზებულია (მკაფიო უფლებები და მოვალეობების გამიჯვნით) და ზუსტად,
ერთგვაროვნად არეგულირებს სახელმწიფოთა ურთიერთობებს. რაც შეეხება გარკვეულ დროს ანუ
პერიოდს აქ ზუსტად განსაზღვრული პერიოდი (თვე, თვეები, წლები) რა თქმა უნდა არ შეიძლება
იყოს. ჩვეულებითი ნორმა შეიძლება ჩამოყალიბდეს რამოდენიმე წელიწადში ან რამოდენიმე
ათწლეულში, 82 გადამწყვეტი მნიშვნელობა სახელმწიფოების ნებაზე და ქვემოთ მოცემულ მეორე
ელემენტთანაა კავშირში.

2) opinio juris ე.ი აღიარება/რწმუნება იმისა, რომ სახელმწიფო პრაქტიკაში დამკვიდრებული ნორმა
არის მოთხოვნილი ან ნებადართული საერთაშორისო სამართლის მიერ, სხვაგვარად რომ ვთქვათ
სახელმწიფოები მათ მიერვე შექმნილი პრაქტიკიდან ჩამოყალიბებულ ნორმას აღიარებენ
(დეკლარაციული ან ჩუმი ფორმით), როგორც მათი ურთიერთოებების რეგულირების ერთადერთ
საშუალებას.
 დემონსტრაციული თანხმობა, ანუ სახელმწიფოს მიერ საჯაროდ დეკლარირებული ნება, რომლითაც
ის აღიარებს ამა თუ იმ ნორმას, როგორც მისთვის ჩვეულებითი სამართლის ნორმის ძალის მქონე
ნორმას. მაგალითად, ზემოაღნიშნული პრეზიდენტ რონალდ რეიგანის განცხადება.

მეორე, ეს არის თანხმობა დუმილით, ანუ როდესაც სახელმწიფო პრაქტიკაში აქტიურად იყენებს
ჩვეულებითი სამართლის ნორმას, თუმცა მისი ოფიციალური დეკლარირების ან აღიარების გარეშე.
მაგალითად, პაპუა ახალი გვინეას შემთხვევაში (case of Chern Jin FA v. Naniura).

მესამეს კი შეიძლება ვუწოდოთ თანხმობა შეგუებით, ანუ ის შემთხვევა, როდესაც სახელმწიფო არ

აპროტესტებს და ეწინააღმდეგება ჩვეულებითი სამართლის ნორმის ჩამოყალიბებას, თუმცა არც
იყენებს ამ ნორმას მის პრაქტიკაში.

სასამართლო გადაწყვეტილებების სამი მნიშვნელოვანი ფუნქცია შეიძლება გამოვყოთ: 116 1) ნორმის

მაიდენტიფიცირებელი, ანუ დამდგენი. მაგ. სასამართლო განხილვამ შეიძლება დაადგინოს ან
აღიაროს ესა თუ ის პრაქტიკა, როგორც საერთაშორისო ჩვეულებითი ნორმა. 117 2) ნორმის
ახსნაგანმარტებითი, ანუ ნორმის ინტერპრეტაცია. ხშირ შემთხვევაში სასამართლოს ეს ფუნქცია
დაკავშირებულია სახელმწიფოების მიერ საერთაშორისო სამართლის ნორმის (ჩვეულებითი თუ
სახელშეკრულებო) გამოყენებით გამოწვეული დავების მოგვარებასთან. 118 3) ნორმის შემქმნელი.

საერთაორისო სამართლის სახეები:

 საყოველთაო, ანუ უნივერსალური საერთაშორისო სამართალი;

 რეგიონალური საერთაშორისო სამართალი (ლათინური ამერიკა, ევროპის სამართალი);

 ე. წ. „პარტიკულარული “საერთაშორისო სამართალი

Vigiles Urbani – ქალაქის პოლიციელები (ქალაქის დარაჯები). ძირითადად მეხანძრის ფუნქცია

გააჩნდათ, თუმცა ასევე იყვნენ ქალაქის ღამის დარაჯები. მათ გააჩნდათ უფლება დაეკავებინათ
ქურდები, ყაჩაღები და გაქცეული მონები, ასევე ებრძოდნენ წვრილმან დანაშაულებს (ძარცვა,
ქურდობა, საზოგადოებრივი წესრიგის დარღვევა და ა.შ.) და იცავდნენ წესრიგს ქუჩებში
პატრულირებისას. სტრუქტურულად ქვედანაქოფი იყო გასამხედროვებული და შედიოდა სამხედრო
ქვედანაყოფის, კოჰორტებისა და ცენტურიების შემადგენლობაში. მათ რიგებში შეიძლება ასევე
ყოფილიყვნენ სახელმწიფო საკუთრებაში მყოფი მონებიც.

CohortesUrbanae – ქალაქის კოჰორტა, საპოლიციო ქვედანაყოფი, რომელიც შექმნა რომის

იმპერატორმა ოქტავიანე ავგუსტუსმა 27–14 წ. ჩ. წ. ა. ქალაქის კოჰორტა სამი დანაყოფისაგან
შედგებოდა და მას ხელმძღვანელობდა ქალაქის პრეფექტი ე.წ. Praefectus Urbanus. ძირითადი ფუნქცია
იყო საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვა, ბრძოლა ორგანიზებულ დანაშაულთან, სხვადასხვა
დაჯგუფებეთან და კრიმინალურ ბანდებთან. მათ ფუნქციებში ასევე შედიოდა ბრბოს მართვა,
არეულობებისა და ამბოხების დროს შესაბამისი რეაგირება (ე.წ. სპეცრაზმის ფუნქციები).

Praetoriani – ელიტარული ქვედანაყოფი, რომის იმპერატორების პირადი მცველები/გვარდია,

რომელიც დიდი ძალაუფლებით სარგებლობდა რომში. წარმოადგენდა საიდუმლო პოლიციასა და
დაცვის სპეციალურ სამსახურს. ქვედანაყოფი გაუქმდა რომის იმპერატორ კონსტანტინე დიდის მიერ
4–ე საუკუნეში.

მრავალმხრივი საპოლიციო თანამშრომლობის პირველი ფორმალური გაერთიანება იყო გერმანულ

სახელმწიფოთა პოლიციის კავშირი (შემადგენლობა: ავსტრია, ბადენი, პრუსია, საქსენი, ჰანოვერი,
ბავარია და ვურტენბერგი). ეს იყო პირველი საერთაშორისო პოლიციის ორგანიზაცია, მრავალმხრივი
თანამშრომლობის ფორუმუ, რომელიც აქტიურად მოქმედებდა 1851–1866 წლებში ანარქისტების,
სოციალისტების და რევოლუციური ჯგუფების წინააღმდეგ. კავშირმა შეწყვიტა თავისი არსებობა 1866
წელს ავსტრიასა და პრუსიას შორის დაწყებული ომის გამო.

1898 წელს (24 ნოემბერი – 21 დეკემბერი) იტალიის მთავრობის მიერ მოწვეული იქნა რომის
კონფერენცია სახელწოდებით „სოციალური დაცვა ანარქიზმის წინააღმდეგ“ (International Conference
of Rome for the Social Defence Against Anarchists). კონფერენციაში მონაწილეობდა 21 ევროპული
ქვეყანა. კონფერენციის საბოლოო ოქმში ანარქიზმი განსაზღვრულია, როგორც ნებისმიერი
ძალადობრივი აქტი მიმართული საზოგადოებრივი მოწყობის დანგრევისაკენ. ოქმი ასევე
ითვალისწინებდა კონკრეტულ სამოქმედო გეგმას, კერძოდ, პოლიციაში სპეციალური საერთაშორისო
თანამშრომლობის ორგანოს შექმნას ინფორმაციის, იდენტიფიკაციის, ექსტრადიციისა და
გამოცდილების გაზიარების მიზნით. ქვეყნები, რომელთაც ხელი მოაწერეს კონფერენციის საბოლოო
ოქმს, შეთანხმდნენ რომ თავიანთ ქვეყნებში შემოეღოთ ე.წ. ‘portrait parlé’ მეთოდი დამნაშავის
იდენტიფიცირების მიზნით. ეს გახლდათ bertillonage სისტემის ტექნიკურად უფრო დახვეწილი
ვერსია, რომელიც ფრანგმა ანთროპოლოგმა ალფონს ბერტილიონმა გამოიგონა.

რომის კონფერენციის მნიშვნელობის რამოდენიმე შემადგენელი საკითხი შეიძლება გამოვყოთ: 1)

საპოლიციო თანამშრომლობის განვითარებაში თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენების
ხაზგასმა22 2) არაოპერატიული თანამშრომლობის საჭიროების ხაზგასმა (გამოცდილების გაზიარება,
საუკეთესო პრაქტიკა, სწავლებები და ა. შ.) 3) იუსტიციის ორგანოებს შორის (Judicial Cooperation)
თანამშრომლობის საჭიროება და შემდგომი განვითარება 4) ორმხრივი და მრავალმხრივი
ოპერატიული თანამშრომლობის მექანიზმის შექმნა 5) ანარქიზმის დეპოლიტიზირება, მისი
კრიმინალიზაცია და არა როგორც პოლიტიკური დოქტრინის განხილვა შესაბამისი
შიდასახლმწიფოებრივი კანონმდებლობის მიღებით.

შეხვედრა გაიმართა 1904 წლის მარტში რუსეთის მაშინდელ დედაქალაქ სანქტ პეტერბურგში. მასში
მონაწილეობა მიიღო ათმა ქვეყანამ, მათ შორის გერმანიამ, ავსტრო-უნგრეთმა და დანიამ, რომლის
დროსაც შეთანხმდა ანარქიზმთან საერთაშორისო ბრძოლის საიდუმლო გეგმა, რომელიც ცალკე ოქმის
სახით მიიღეს. აშშ-ს მთავრობამ უარი განაცხადა შეხვედრაში მონაწილეობაზე და შემდგომ ამ ოქმთან
შეერთებაზე. საფრანგეთმა და დიდმა ბრიტანეთმა კი ხელი არ მოაწერეს აღნიშნულ ოქმს, თუმცა
მზაობა გამოხატეს ანარქიზმთან ბრძლაში საპოლიციო თანამშრომლობის განხორციელებაზე.

ამ კონფერენციებს მაინც გარკვეული ნაკლოვანებები გააჩნდათ რამაც თავისი ზეგავლენა იქონია

საერთაშორისო თანამშრომლობის მექანიზმის ეფექტურობაზე. კერძოდ: 1) მონაწილე
სახელმწიფოების მხოლოდ ნაწილმა შეძლო შესაბამისი შიდასახელმწიფოებრივი კანონმდებლობის
შემუშავება და მიღება რომისა და სანქტ პეტერბურგის შეთანხმებების შესაბამისად. 2) რომისა და
სანქტ პეტერბურგის შეთანხმებების სავალდებულოდ აღიარების საკითხიც პრობლემური იყო, ისეთ
ქვეყნებში სადაც ის რატიფიცირებას საჭიროებდა და იყო პოლიტიკური განხილვის საკითხი. 3)
მხარეები ვერ შეთანხმდნენ შეექმნათ ანარქიზმის წინააღმდეგ ბრძოლის ცენტრალური ოპერატიული
ბიურო, რომლის მეშვეობითაც განხორციელდებოდა ოპერატიული ინფორმაციის გაცვლა ეროვნულ
ბიუროებთან. შესაბამისად, თანამშრომლობა სხვადასხვა სახელმწიფოებს შორის ორმხრივ ფორმატში
ხორციელდებოდა, ვიდრე მრავალმხრივი ფორმატით. 4) მონაწილე სახელმწიფოების იდეოლოგიური
და პოლიტიკური შეხედულებებიც გარკვეულ შეზღუდვებს უწესებდა საპოლიციო თანამშრომლობას.

1902 წლის 15 ივლისს პარიზში მოიწვია საერთაშორისო კონფერენცია. კონფერენციის საბოლოო ოქმით
მხარეები შეთანხმდნენ პროსტიტუციის კრიმინალიზაციაზე და დამნაშავეთა საექსტრადიციო
ღონისძიებებზე. საპოლიციო თანამშრომლობის კუთხით მხარეები ხაზს უსვამდნენ ტრეფიკიორებისა
და საეჭვო პირების მიმართ ოპერატიული ღონისძიებების გატარების აუცილებლობას რკინიგზის
სადგურებსა და საზღვაო პორტებში. 32 1902 წლის კონფერენციის გაგრძელება და შემდგომი ეტაპი იყო
ისევ პარიზის 1904 წლის შეხვედრა, რომლის დროსაც მონაწილეებმა მიიღეს „თეთრი მონათვაჭრობის,
ტრეფიკინგის აღკვეთის საერთაშორისო შეთანხმება“, რომელსაც 12 ქვეყნის მთავრობამ მოაწერა ხელი.
მათ შორის იყვნენ გერმანია, დიდი ბრიტანეთი, საფრანგეთი და რუსეთი. 33 შეთანხმების პირველივე
მუხლი ითვალისწინებდა მასში მონაწილე სახელმწიფოებში სპეციალური ორგანოს შექმნას, რომელიც
ამ დანაშაულთან ბრძოლისათვის განახორციელებდა საპოლიციო ღონისძიებებსა და შეაგროვებდა
ოპერატიულ ინფორმაციას სხვა პარტნიორი ქვეყნების ანალოგიურ ორგანოებთან თანამშრომლობის
მიზნით. ისევე, როგორც პარიზის 1902 წლის ოქმი, ეს შეთანხმებაც, (მუხლი 2) საპოლიციო
თანამშრომლობის კუთხით ხაზს უსვამდა ტრეფიკიორებისა და საეჭვო პირების მიმართ ოპერატიული
ღონისძიებების გატარების აუცილებლობას რკინიგზის სადგურებსა და საზღვაო პორტებში. 34
შეთანხმება, ასევე ითვალისწინებდა აღნიშნული დანაშაულის მსხვერპლთა დაცვას, რეაბილიტაციას
და რეპატრიაციაში თანამშრომლობას (მუხლები 3 და 4).35 „თეთრ მონათვაჭრობასთან“ ბრძოლის
შემდგომი განვითარება იყო ისევ პარიზის 1910 წლის 4 მაისის მეორე კონფერენცია, რომლის დროსაც
მიიღეს „თეთრი მონათვაჭრობის, ტრეფიკინგის აღკვეთის საერთაშორისო კონვენცია.“ მას ხელი
მოაწერა 13 სახელმწიფომ, მათ შორის იმ ქვეყნების უმრავლესობამ, რომლებაც ხელი მოაწერეს 1904
წლის პარიზის შეთანხმებას. აღნიშნული კონვენცია არის 1904 წლის პარიზის შეთანხმების ერთგვარი
დანამატი.
პირველი საერთაშორისო კონფერენცია (ოპიუმის საერთაშორისო კომისია), რომელმაც განიხილა
მსოფლიო ნარკოტიკების პრობლემა, ჩატარდა შანხაიში 1909 წლის 5-26 თებერვალს. კომისიის
შექმნისა და ორგანიზების იდეა ეკუთვნოდა აშშ პრეზიდენტს თეოდორ რუზველტს. შანხაის
შეხვედრაში მონაწილობა მიიღო მსოფლიოს 13 სახელმწიფომ. მიუხედავად იმისა, რომ შანხაის
კომისიას არ მიუღია რაიმე საერთაშორისო სამართლებრივი, ხელშემკვრელი აქტი, ეს საერთაშორისო
ფორუმი მაინც მნიშვნელოვან საფეხურს წარმოადგენდა სახელმწიფოების ძალისხმევაში კონტროლი
დაეწესებინათ ნარკოტიკებსა და მის წარმოებაზე. ნარკოტიკებთან ბრძოლის შემდგომი
მნიშვნელოვანი მოვლენა იყო ოპიუმის მეორე საერთაშორისო კონფერენცია, რომელიც გაიმართა
ჰააგაში 1912 წლის 23 იანვარს და რომლის დროსაც მიიღეს ნარკოტიკების კონტროლის პირველი
საერთაშორისო სამართლებრივი აქტი, საერთაშორისო ოპიუმის კონვენცია (International Opium
Convention). კონვენციას ხელი მოაწერა 11 სახელმწიფომ. მოგვიანებით კონვენციამ უნივერსალური
აღიარება ჰპოვა და მისი მონაწილეების რიცხვი გაიზარდა 67-მდე. 42 საერთაშორისო ოპიუმის
კონვენცია მეტწილად ეხებოდა ნარკოტიკების წარმოებისა და მიმოქცევის კონტროლს, ვიდრე
საპოლიციო ღონისძიებებსა და საპოლიციო თანამშრომლობის მექანიზმების შექმნას.

საერთაშორისო საპოლიციო თანამშრომლობის ჩამოყალიბებას და განვითარებას ხელს უწყობდა

შემდეგი გარემოებები:

1) დანაშაულის ორგანიზებული ხასიათი (3 ან მეტი პირი44). სტრუქტურირებული ორგანიზებული

ჯგუფი, სადაც იერარქიულად დანაწილებულია წევრების კომპეტენციები, როლი და რაც მთავარია ეს
დანაშაულებრივი ორგანიზაცია შექმნილია არა ერთი, არამედ მრავალჯერადი დანაშაულის ჩასადენად;

2) დანაშაულის ტრანსნაციონალური ხასიათი, რომელიც ვრცელდება ერთზე მეტ სახელმწიფოზე,

მოითხოვს სხვადასვა ქვეყნების ძალისხმევას და ეს გახლავთ საერთაშორისო საპოლიციო
თანამშრომლობის ძირითადი საფუძველიც; 46

3) მეცნიერულ-ტექნიკური ინოვაციები და პროგრესი. როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, 47 მეცნიერულ-

ტექნიკურ პროგრესს დიდი მნიშვნელობა აქვს საერთაშორისო სამართლის ნებისმიერი დარგის
განვითარებისთვის, მან შეიძლება ახალი დარგიც შექმნას ან მოახდინოს არსებული დარგის განახლება,
გარდაქმნა. რასაკვირველია დანაშაულთან ბრძოლის სფეროში მეცნიერულტექნიკურ პროგრესს დიდი
მნიშვნელობა აქვს, თანამედროვე ტექნოლოგიებით და მეთოდებით ხდება დანაშაულებრივი ქსელის
გამოვლენა და ჩადენილი დანაშაულის ოპერატიულად, ცხელ კვალზე გახსნა. 19-ე და 20-ე საუკუნის
მეცნიერულ-ტექნიკურმა მიღწევებმა ასევე დიდი როლი ითამაშეს საერთაშორისო საპოლიციო
თანამშრომლობის განვითარებაში, მათ შორის ისეთმა მიღწევებმა როგორიცაა: ალფონს ბერტილიონის
გამოგონება portrait parlé (მოლაპარაკე სურათი) 48 , კავშირგაბმულობის საშუალებები (ტელეფონი,
ტელეგრაფი, ფაქსი, ტელექსი), რადიო, ტელევიზია, მოგვიანებით კი მობილური კავშირი, კომპიუტერი
და ინტერნეტი. თუმცა აქვე ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ დამნაშავეთა სამყარო, ორგანიზებული
დანაშაულებრივი ჯგუფებიც დიდ უპირატესობას და სარგებელს ღებულობენ მეცნიერულტექნიკური
მიღწევებიდან49;

4) გლობალიზაცია და მოსახლეობის მობილურობა. რა თქმა უნდა გლობალიზაციის პროცესის მზარდი

ტენდენციები, განსაკუთრებით კი ეკონომიკური კავშირების გაფართოება, კაპიტალის მიმოქცევის
ზრდა, ტრანსნაციონალური კომპანიები, მოსახლეობის მიგრაცია (განსაკუთრებით შრომითი მიგრაცია
აშშ სა და კანადაში) თავის ზეგავლენას ახდენს ტრანსნაციონალურ ორგანიზებულ დანაშაულებრივ
ჯგუფებსა და მათ ქსელზე, ისინი უფრო მეტად „ტრანსნაციონალური“ ხდებიან;

5) სამართალდამცავი ორგანოების განვითარება და მომზადება. ეს გარემოებაც მნიშვნელოვანია

საერთაშორისო საპოლიციო თანამშრომლობის განვითარებისათვის. იმისათვის, რომ თანამშრომლობა
წარიმართოს სწრაფად, ოპერატიულად და ეფექტურად, ურთიერთნდობის საფუძველზე,
მნიშვნელოვანია, რომ საპოლიციო ორგანოები შეძლებისდაგვარად თანაბრად იყვნენ მომზადებული
და განვითარებული. აქ იგულისხმება ქვეყნებში არსებული სამართლებრივი სისტემები,
საკანონმდებლო ბაზა, პოლიციის ინსტიტუციური მოწყობა, სისტემური პრობლემების არარსებობა,
საპოლიციო განათლების სისტემა და რაც მთავარია, ყოველივე ამაზე დაფუძნებული უნარი დაამყარონ
საპოლიციო თანამშრომლობა პარტნიორი ქვეყნების შესაბამის სამართალდამცავ ორგანოებთან
(კოლეგებთან). მოკლედ, რომ ვთქვად, ყველა პოლიციელი პოლიციელი არაა და ეფექტური
თანამშრომლობა მხოლოდ თანასწორებს შორის წარიმართება!;

6) სამართალდამცავი ორგანოების მეტი ავტონომია და დეპოლიტიზირებაროგორც უკვე აღვნიშნეთ

მნიშვნელოვანი პირობაა საპოლიციო თანამშრომლობის განვითარებისათვის50;

7) სახელმწიფოების პოლიტიკური ნება საპოლიციო თანამშრომლობის დამყარებაზე. ეს ნება შეიძლება

გამოხატული იყოს 2 დონეზე. პირველი ეს არის თეორიული დონე, ანუ დეკლარაციების მიღება და
შეთანხმებების დადება, ხოლო მეორე დონე კი არის უკვე მიღებული შეთანხმებების შესრულება ანუ
მათი იმპლემენტაციის ნება. მაგ. სახელმწიფოებმა შეიძლება გამოხატონ ნება კონკრეტული
შეთანხმებების დადებაზე, მაგრამ მათ სავალდებულოდ აღიარებაზე ან შესრულებაზე გამოიჩინონ
პასიურობა სხვადასვა მიზეზების გამო;

8) რა თქმა უნდა ძალზედ მნიშვნელოვანია საერთაშორისო სამართლებრივი ბაზის არსებობა

(ორმხრივი ასევე მრავალმხრივი ხელშეკრულებები). ეს საერთაშორისო ხელშეკრულებები
განსაზღვრავენ მხარეთა უფლებებსა და მოვალეობებს ტრანსნაციონალურ ორგანიზებულ
დანაშაულთან ბრძოლის კუთხით, ისინი ასევე განსაზღვრავენ მხარეთა თანამშრომლობის ფორმებს და
მეთოდებს, საპოლიციო ღონისძიებებს, ინფორმაციის გაცვლის საშუალებებს, ექსტრადიციის და
სამართლებრივი დახმარების საკითხებს და ა.შ.. ქვეყნებს შორის სამართალდამცავ სფეროში
თანამშრომლობა შეიძლება წარიმართოს საერთაშორისო ხელშეკრულების არარსებობის შემთხვევაშიც,
ანუ დამკვიდრებული პრაქტიკის შესაბამისად, ნაცვალგების ან ad hoc 51 გადაწყვეტილების
საფუძველზე, თუმცა დაწერილ და ძალაში შესულ საერთაშორისო ხელშეკრულებას მაინც უპირატესი
მნიშვნელობა ენიჭება თანამშრომლობის დროს რაიმე სახის უთანხმოებისა და გაუგებრობების თავიდან
აცილების მხრივ. მრავალმხრივი თანამშრომლობა კი საერთაშორისო ხელშეკრულების გარეშე ძნელად
არის წარმოსადგენი;

9) არანაკლებ მნიშვნელოვანია დანაშაულის ერთიანი დეფინიციის არსებობა, ანუ ტრანსნაციონალური

ორგანიზებული დანაშაულის ამა თუ იმ ფორმის ერთიანი მცნება და მისი შიდასახელმწიფოებრივ
კანონმდებლობაში კრიმინალიზირება. მხოლოდ ასეთი უნიფიცირებული დეფინიციის შემთხვევაში
არის შესაძლებელი მხარეებს შორის ერთიანი მიდგომების შემუშავება და თხოვნებზე სწრაფი,
ოპერატიული რეაგირება და სამართლებრივი დახმარების აღმოჩენა;
10) როგორც ზემოთ აღინიშნა, 52 მრავალმხრივი საპოლიციო თანამშრომლობის განვითარების მიზნით
დიდი მნიშვნელობა ენიჭება საერთაშორისო ორგანიზაციის შექმნას, რომელიც ზედამხედველობას და
მონიტორინგს განახორციელებდა ორგანიზებულ დანაშაულთან ბრძოლის საერთაშორისო კონვენციის
დებულებების შესრულებას, ორგანიზებას გაუწევდა კონვენციის მონაწილეთა პერიოდულ შეკრებებს
და კონფერენციებს, ანალიზს გაუკეთებდა ორგანიზებული დანაშაულის ტენდენციებს და მეთოდების
ცვალებადობას, შეისწავლიდა ქვეყნების შიდასახელმწიფოებრივ კანონმდებლობას და ა.შ.. მიხედავად
იმისა, რომ 1851-1866 წწ. არსებობდა გერმანულ სახელმწიფოთა პოლიციის კავშირი, მაგრამ კლასიკური
გაგებით ის ვერ ჩაითვლება საერთაშორისო სამართლებრივ ვალდებულებაზე დაფუძნებულ
საერთაშორისო ორგანიზაციად თავისი წესდებით, სტრუქტურით, კომპეტენციით, მონიტორინგის
მექანიზმით და ა.შ.. ასეთი ორგანიზაციის შექმნისათვის საერთაშორისო საპოლიციო ურთიერთობებს
ჯერ კიდევ გარკვეული დრო და წინაპირობები სჭირდებოდა;

11) და ბოლოს, თუმცა არა საბოლოოდ, ასევე მნიშვნელოვანია მხარეებს შორის ორგანიზებულ
დანაშაულთან ბრძოლის კუთხით საუკეთესო გამოცდილებისა და მიღწევების გაზიარება, რაც
ერთგვარი წამახალისებელი ფაქტორია საპოლიციო თანამშრომლობის განვითარებისა და გაღრმავების
კუთხით. რაც შეეხება ხელშემშლელ გარემოებებს, ძირითად ხელშემშლელ გარემოებებათ შეიძლება
აღვნიშნოთ სახელმწიფოებს შორის დაძაბული პოლიტიკური ურთიერთობები, ომები და
კონფლიქტები, სამართალდამცავი სისტემების უუნარობა და განვითარების დაბალი დონე, კორუფცია,
სისტემის პოლიტიზირება, ნაკლები ავტონომია და ა. შ.

არაპოლიტიკურ საკითხებზე საერთაშორისო საპოლიციო ორგანიზაციის ჩამოყალიბების პირველი

ინიციატივა მეოცე საუკუნეში მიღებულ იქნა 1914 წელს, მონაკოში, კრიმინალური პოლიციის პირველ
საერთაშორისო კონგრესზე. კონგრესმა განიხილა საპოლიციო თანამშრომლობის განვითარების
სხვადასხვა გზები და საშუალებები. კონგრესის მუშაობა 4 თემატურ ჯგუფში მიმდინარეობდა,
რომლებიც ეხებოდა ისეთ საკითხებს როგორიცაა: ზოგადი საპოლიციო საკითხები,
იდენტიფიცირების საკითხები, ცენტრალური სარეგისტრაციო სისტემა და ექსტრადიციის
პროცედურები. საერთაშორისო საპოლიციო თანამშრომლობისთვის ინფორმაციის გაცვლის
სისტემად შეთავაზებული იქნა პოლიციის ორგანოებს შორის პირდაპირი კომუნიკაცია ფოსტის,
ტელეგრაფისა და ტელეფონის საშუალებით. კონგრესმა დასასრულს მიიღო რეზოლუცია, რომელშიც
აღინიშნა პირდაპირი საპოლიციო კომუნიკაციის განვითარების მნიშვნელობა, მოწოდება
სახელმწიფოებს, რომ ხელი შეუწყონ საერთაშორისო საპოლიციო თანამშრომლობის განვითარებას
პოლიციის ორგანოებს შორის კომუნიკაციის სხვადასხვა საშუალებების გამოყენების მეშვეობით.
ფრანგული ენა შერჩეულ იქნა, როგორც საერთაშორისო საპოლიციო თანამშრომლობის ენად.
კონგრესის მნიშვნელობა ასევე იმაში მდგომარეობს, რომ მან ნათლად ჩამოაყალიბა საერთაშორისო
საპოლიციო თანამშრომლობის განვითარების სამომავლო გზამკვლევი და მიზნები, რომლებსაც
სხვაგვარად უწოდებენ კონგრესის 12 სურვილს. 57ესენია: 1) სხვადასხვა ქვეყნის პოლიციის
ორგანოებს შორის პირდაპირი კავშირების დამყარება და განვითარება ტრანსნაციონალური
დანაშაულის გამოძიების ხელშეწყობის მიზნით. სწრაფი კომუნიკაციის საჭიროება სახელმწიფოებს
შორის დამნაშავეთა დადგენისა და სწრაფი დაკავების მიზნით; 2) იუსტიციისა და პოლიციის
ორგანოებს უნდა შეეძლოთ გამოიყენონ საერთაშორისო ფოსტა, ტელეგრაფი და ტელეფონი უფასოდ;
3) საერთო ენის შერჩევა, რომლითაც მოხდებოდა მხარეთა შორის კომუნიკაციის დამყარება და
თანამშრომლობა. ამ მიზნით ფრანგული ენა შეირჩა, როგორც საერთაშორისო ენა; 58 4) ყველა
სამართლის ფაკულტეტზე სტუდენტებისთვის კრიმინალისტიკაში ტრეინინგების ჩატარება; 5)
გამოძიების ახალი მეთოდების შესწავლის მიზნით პოლიციელების მომზადებისა და გადამზადების
შესაბამისი პრაქტიკული სასწავლებლების რიცხვის გაზრდა; 6) დამნაშავეთა იდენტიფიკაციის
მიზნით მათი ბიომეტრიული და ბიოლოგიური მონაცემების დოკუმენტირება; 7) იდენტიფიკაციის
საერთაშორისო ბიუროსა და სისტემის შექმნა; 8) ცენტრალიზებული და სტანდარტიზებული
საერთაშორისო მონაცემთა ბაზის შექმნა; 9) ექსტრადიციის სამოდელო ხელშეკრულების შემუშავება;
10) სახელმწიფოების იუსტიციის ორგანოებს შორის საექსტრადიციო მოთხოვნების პირდაპირი
გადაცემის საშუალების უზრუნველყოფა; 11) წინასაექსტრადიციო დაკავების სწრაფი
უზრუნველყოფა, მათ შორის, გადაუდებელი შემთხვევის დროს მარტივი შეტყობინების მიღების
საფუძველზე; 12) პირის ექსტრადიციის საკითხის დარეგულირება, როდესაც საქმე ეხება ორ ქვეყანაში
მის წინააღმდეგ მიმდინარე სასამართლო პროცესებს.

აღსანიშნავია 1901 წლის ლათინური ამერიკის მეორე სამეცნიერო კონგრესი, რომელიც ჩატარდა ქ.
მონტევიდეოში. ხუან ვუკეტიჩი, არგენტინის ქ. ლა პლატას პოლიციის უფროსი, რომელიც პოლიციის,
ასევე კრიმინალისტიკის რეფორმებისა და მრავალი პროგრესული წამოწყებების ავტორი იყო, 66
აღნიშნულ სამეცნიერო კონგრესზე პირველად წამოაყენა იდეა საპოლიციო თანამშრომლობის
განვითარებისათვის იდენტიფიკაციის საერთაშორისო ოფისების შექმნაზე, რომელიც სამ კონტინეტს
(ჩრდილო ამერიკას, სამხრეთ ამერიკას და ევროპას) ერთმანეთთან დააკავშირებდა და ეფექტური
იქნებოდა კრიმინალთა იდენტიფიკაციის საქმეში (მათი დაქტილოსკოპიური მონაცემების გაცვლით),
რომლებიც ერთი ქვეყნის საზღვრებს სცილდებოდა. მართალია ვუკეტიჩის იდეას არ მოჰყოლია
მყისიერი რეაგირება, თუმცა მოგვიანებით, 1905 წელს ბუენოს აირესში, აღნიშნული საკითხის
განსახილველად მოწვეულ იქნა საერთაშორისო საპოლიციო შეხვედრა, რომლის დროსაც მიიღეს
საერთაშორისო პოლიციის კონვენცია (International Police Convention), რომელსაც ხელი მოაწერა
ბუენოს აირესის, ლა პლატას, მონტევიდეოს, რიო დე ჟანეიროს და სანტიაგო დე ჩილეს პოლიციამ.
აღნიშნული სამართლებრივი აქტი მიზნად ისახავდა პოლიციის ორგანოებს შორის ინფორმაციის
გაცვლის ხელშეწყობას ვუკეტიჩის იდეის საფუძველზე და ერთობლივი ღონისძიებების ორგანიზებას
ტრანსნაციონალურ დამნაშავეთა წინააღმდეგ. 67 შესაბამისად, 1905 წლის ბუენოს აირესის
კონფერენცია შეიძლება ჩაითვალოს, როგორც პირველი მნიშვნელოვანი საფეხური ლათინური
ამერიკის ქვეყნებს შორის ფორმალური საერთაშორისო საპოლიციო თანამშრომლობის დამყარებისა და
განვითარების კუთხით.

სწორედ საერთაშორისო საპოლიციო თანამშრომლობის განვითარების ლოგიკურ შედეგად და მთავარ

ისტორიულ მოვლენად გვევლინება ქ. ვენაში 1923 წელს საერთაშორისო პოლიციის კონგრესზე
კრიმინალური პოლიციის საერთაშორისო კომისიის (International Criminal Police Comission- ICPC)
შექმნა, რომელიც ამჟამად ცნობილია, როგორც ინტერპოლი, გლობალურად მნიშვნელოვანი
სამართალდამცავი საერთაშორისო ორგანიზაცია, რომელიც 194 წევრ სახელმწიფოს ითვლის.
ინტერპოლის ანუ საერთაშორისო საპოლიციო ორგანიზაციის შექმნის იდეა დაიბადა 1914 წელს,
მონაკოში, კრიმინალური პოლიციის პირველ საერთაშორისო კონგრესზე და ICPC-ს შექმნა პირველი
მსოფლიო ომის შემდეგ ამ იდეის გარკვეულწილად ხორცშესხმა და რეალიზება იყო. აქვე უნდა
აღვნიშნოთ ის ფაქტი, რომ პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ პირველი ინიციატივა საერთაშორისო
საპოლიციო თანამშრომლობის ორგანიზაციის შექმნის შესახებ ეკუთვნოდა ნიდერლანდების სამეფოს
კრიმინალური პოლიციის კაპიტანს მარიუს კორნელის ვან ჰოუტენს (Marius Cornelis van Houten).73
მან ჯერ კიდევ 1919 წლის დეკემბერში პირადი ინიციატივით დაუგზავნა მოსაწვევები სხვადასხვა
ქვეყნების პოლიციის ხელმძღვანელ პირებს, რათა მოეწვიათ საერთაშორისო კონფერენცია
საპოლიციო თანამშრომლობის ორგანიზაციის შექმნის შესახებ. მისი იდეა იყო შეექმნათ ერთა ლიგის
პატრონაჟის ქვეშ მყოფი კრიმინალური პოლიციის საერთაშორისო ორგანიზაცია. ორგანიზაცია
თავისი არსით უნდა ყოფილიყო აპოლიტიკური, არ შეეხებოდა პოლიტიკური ხასიათის
დანაშაულებს და იქნებოდა ორიენტირებული ტრანსნაციონალურ დანაშაულთან ბრძოლაზე.
ორგანიზაციის მთავარი მიზანი იქნებოდა დანაშაულის სახეების გლობალური შესწავლა,
კრიმინოლოგია, დანაშაულის პრევენცია და კონტროლი, საერთაშორისო დამნაშავეთა შესახებ
ინფორმაციის გაზიარება და პოლიციის ორგანოებს შორის ინფორმაციის გაცვლის ხელშეწყობა. ვან
ჰოუტენის ინიციატივის თანახმად აღნიშნულ საერთაშორისო ორგანიზაციას არ უნდა ჰქონოდა
აღმასრულებელი, საგამოძიებო უფლებამოსილება, მისი ამოცანა მხოლოდ ქვეყნებს შორის
პირდაპირი კავშირების დამყარება და ინფორმაციის გაცვლა უნდა ყოფილიყო. სამწუხაროდ, ვან
ჰოუტენის ინიციატივას არ ჰქონია აღიარება და დიდი გამოხმაურება. ამის ძირითად მიზეზად
სავარაუდოთ, პირველი მსოფლიო ომის შემდგომი არეულობა და გაურკვევლობა შეიძლება
დასახელდეს. 74 მნიშვნელოვანია 1923 წლის ვენის კონგრესზე, როგორც ისტორიულ მოვლენაზე და
მის მიერ მიღებულ მნიშვნელოვან გადაწყვეტილებებზე, უფრო დეტალური საუბარი და განხილვა.
კონგრესის მოწვევის იდეა ეკუთვნის ქ. ვენის პოლიციის პრეზიდენტს დოქტორ იოჰანეს შობერს.
კონგრესის მოწვევას გარკვეული წინამოსამზადებელი პერიოდი ახლდა. მოსაწვევები დაეგზავნათ
სხვადასხვა ქვეყნის 300 მდე პოლიციის ოფიციალურ პირს. საბოლოოდ კონგრესი ჩატარდა 3-7
სექტემბერს, რომელზეც წარმოდგენილი იყვნენ, როგორც სხვადასხვა ქვეყნების მთავრობების
წარმომადგენლები ოფიციალური დელეგატების სახით, ასევე კერძო პირები და დამკვირვებლები.
კონგრესის მონაწილეები იყვნენ ყველა ძირითადი ევროპის ქვეყნებიდან წარმოდგენილი (ავსტრია,
გერმანია, საფრანგეთი და იტალია), ასევე ეგვიპტედან, იაპონიიდან, ჩინეთიდან და აშშ-დან. სამუშაო
პროცესში განხილულ იქნა საერთაშორისო საპოლიციო თანამშრომლობის ყველა მნიშვნელოვანი და
საჭირბოროტო საკითხები, რომელთა შორის აღსანიშნავია ისეთი საკითხები როგორიცაა:
ტრანსნაციონალურ დანაშაულთან ბრძოლა, საპოლიციო თანამშრომლობა და კომუნიკაციის ენა,
გამოძიების საკითხები და მეთოდები, დანაშაულის ახალი სახეები და ტენდენციები, ასევე
ექსტრადიციის საკითხები. მნიშვნელოვანი საკითხი, რაზეც მიღწეულ იქნა შეთანხმება და მიღებულ
იქნა რეზოლუცია ეხებოდა მუდმივმოქმედი საერთაშორისო საპოლიციო ორგანიზაციის შექმნას,
რომელსაც ექნებოდა ცენტრალური შტაბ-ბინა და ეროვნული ოფისები მონაწილე ქვეყნებში.
საპოლიციო თანამშრომლობის განვითარების კუთხით ხაზგასმით აღინიშნა დანაშაულზე და ძებნილ
პირებზე ოპერატიული ინფორმაციის სწრაფი გაცვლის აუცილებლობა, ხოლო არაოპერატიული
თანამშრომლობის კუთხით აღინიშნა ტრეინინგებისა და გამოცდილების გაზიარების მნიშვნელობა.
ახლადშექმნილი კომისიის შტაბ-ბინად შეირჩა ქ. ვენა, რომელიც ყოველწლიურად ორგანიზებას
გაუწევდა საერთაშორისო შეხვედრებსა და შეკრებებს. რეზოლუციის შესაბამისად კომისია აირჩევდა
პრეზიდენტს, ხუთ რეპორტიორს და სამდივნოს. ექსტრადიციების გამარტივების კუთხით მიღებულ
იქნა გადაწყვეტილება ექსტრადიციის საერთაშორისო შეთანხმების შემუშავების შესახებ. გერმანული,
ფრანგული და ინგლისური ენები რეკომენდირებულ იქნა, როგორც საერთაშორისო საპოლიციო
თანამშრომლობის ენები. აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ ICPC შეიქმნა ყოველგვარი საერთაშორისო
სამართლებრივი აქტის (ხელშეკრულების) ხელმოწერის გარეშე.

მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, 1946 წელს იწყება ორგანიზაციის ხელახალი შექმნა, რომელსაც
სათავეში ბელგია ჩაუდგა. ბელგიის პოლიციის წარმომადგენელი ფლორენს ლოუვეიჯ (Florent
Louwage), რომლის ინიციატივითაც ბრიუსელში გაიმართა ომის შემდგომი პირველი საერთაშორისო
შეხვედრა, არჩეულ იქნა ICPC-ის პრეზიდენტად. ამავე შეხვედრაზე მიიღეს გადაწყვეტილება, რომ
ICPC-ის შტაბ ბინა გადავიდოდა პარიზში. 10 წლის შემდეგ, 1956 წელს ICPC-ის მიერ იქნა მიღებული
ორგანიზაციის კონსტიტუცია და რომლის შესაბამისადაც, ორგანიზაციას კრიმინალური პოლიციის
საერთაშორისო ორგანიზაცია - ინტერპოლი ეწოდა, 91 ორგანიზაცია, რომელიც დღესდღეობით
ყველაზე ეფექტურ გლობალურ საერთაშორისო საპოლიციო თანამშრომლობის ორგანიზაციას
წარმოადგენს. 1956 წლიდან მოყოლებული ორგანიზაციის წევრთა რაოდენობა იზრდებოდა და
დღეისათვის მის შემადგენლობაშია 194 სახელმწიფო.

პოლიციის ანგარიშვალდებულება მოიცავს როგორც ინდივიდუალური პოლიციის ოფიცრების, ასევე,

სამართალდამცავი ორგანოების პასუხისმგებლობას, რათა მოხდეს დანაშაულის კონტროლისა და
წესრიგის დაცვა ეფექტურად და ამავდროულად ინდივიდუალური პირებისადმი მოპყრობა იყოს
სამართლიანი და კანონის ფარგლებში. პოლიციას მოეთხოვება, რომ დაიცვას კანონი სამართლიან
მოპყრობასთან, ჩხრეკასა და ამოღებასთან, დაკავებასთან, დისკრიმინაციასთან დაკავშირებით, ასევე
დაიცვას კანონი დასაქმების თანასწორი პირობების თაობაზე, სექსუალური შევიწროების თაობაზე და
ა.შ. დემოკრატიულ საზოგადოებაში პოლიტიკური პროცესი და არჩეული თანამდებობის პირები
ემსახურებიან იმას, რომ პოლიცია იყოს ანგარიშვალდებული და რომ ისინი ასახავდნენ „ხალხის ნებას“.
თავის მხრივ, პოლიციის ანგარიშვალდებულება მნიშვნელოვანია საზოგადოებაში „სისტემისადმი
ნდობის“ შენარჩუნების თვალსაზრისით.

ანგარიშვალდებულება განმარტებულია როგორც შიდა და გარე კონტროლის მექანიზმი, რომლის

მიზანია, უზრუნველყოს, რომ პოლიცია მასზე დაკისრებულ მოვალეობებს ასრულებს სათანადოდ და
ეკისრება მას პასუხისმგებლობა იმ შემთხვევაში, თუ სათანადოდ ვერ განახორციელებს ამ
მოვალეობებს. ამგვარი სისტემა გამიზნულია იმისათვის, რომ დაცულ იქნეს პოლიციის
კეთილსინდისიერება და თავიდან იქნეს აცილებული გადაცდომები და აღდგენილ ან გაძლიერებულ
იქნეს საზოგადოების ნდობა პოლიციისადმი. პოლიციის კეთილსინდისიერება გულისხმობს
ნორმატიულ და სხვა ტიპის გარანტიებს, რომელიც უზრუნველყოფს, რომ პოლიციამ არასწორად არ
გამოიყენოს საკუთარი უფლებამოსილება და ბოროტად არ ისარგებლოს საკუთარი უფლებებითა და
პრივილეგიებით.

დემოკრატიული საზოგადოების ფუნდამენტური პრინციპია, რომ პოლიციას უნდა დაეკისროს

პასუხისმგებლობა საკუთარი ქმედებებისათვის. ანგარიშვალდებულება მოიცავს ორივეს, თუ რას
აკეთებს პოლიცია და როგორ ახორციელებს ამ ქმედებებს. ანგარიშვალდებულება ორგანოს დონეზე
მოიცავს სამართალდამცავი ორგანოების ქმედებებს დანაშაულთან ბრძოლისა და საზოგადოებისათვის
სერვისების მიწოდებასთან დაკავშირებით. ანგარიშვალდებულება ცალკეული პირების დონეზე
გულისხმობს პოლიციის ოფიცრების ქმედებას მოქალაქეთა მიმართ კანონიერ, ზრდილობიან და
თანაბარ მოპყრობასთან დაკავშირებით.
 კანონი განსაზღვრავს საქართველოს პოლიციის საქმიანობის ძირითად პრინციპებს, პოლიციის
ორგანიზაციული მოწყობის სამართლებრივ საფუძვლებს, პოლიციის ფუნქციებს, საპოლიციო
ღონისძიებებსა და პოლიციის მიერ საკუთარი უფლებამოსილებების განხორციელების
სამართლებრივ ფორმებს, პოლიციაში სამსახურის გავლის წესს, პოლიციელის სამართლებრივი და
სოციალური დაცვის გარანტიებს, პოლიციის საქმიანობის კონტროლს.

კანონის მიზანია, უზრუნველყოს საზოგადოებრივი უსაფრთხოებისა და მართლწესრიგის დაცვა.

საზოგადოებრივი უსაფრთხოება – პირთა უფლებების, სახელმწიფოს სუვერენიტეტის,

ტერიტორიული მთლიანობისა და კონსტიტუციური წყობილების, საქართველოს კანონებისა და სხვა
აქტების ურღვევობა;

მართლწესრიგი – საზოგადოებაში ჩამოყალიბებული ქცევისა და ურთიერთობების სისტემა,

რომელიც წესრიგდება საქართველოს კანონმდებლობითა და იმ ადათ-წესებით, ტრადიციებითა და
ზნეობრივი ნორმებით, რომლებიც არ ეწინააღმდეგება კანონმდებლობას;

საქართველოს პოლიცია არის 1) საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სისტემაში შემავალი,

2) აღმასრულებელი ხელისუფლების განმახორციელებელი 3) სამართალდამცავი დაწესებულებების

სისტემა, რომელიც საქართველოს კანონმდებლობით მინიჭებული უფლებამოსილებების ფარგლებში
4) ახორციელებს პრევენციულ და სამართალდარღვევაზე რეაგირების ღონისძიებებს

5) საზოგადოებრივი უსაფრთხოებისა და მართლწესრიგის დასაცავად

შსს და მისი საქმიანობის ძირითადი მიმართულებები

3 ძირითადი მიმართულება:

• მართლწესრიგის და საზოგადოებრივი უსაფრთხოების დაცვა

• საზოგადოებრივი/სახელმწიფო უსაფრთხოება (ეს ფუნქცია გაყოფის შედეგად გადაეცა სსუს–ს)

„საზოგადოებრივი უსაფრთხოების სამსახურის შესახებ“ საქართველოს 1998 წლის 18 თებერვლის
ძველი კანონი იცნობდა ტერმინს „საზოგადოებრივი უსაფრთხოება“. ახალი კანონით შემოდის
ტერმინი (2015 წ. 8 ივლსი) „სახელმწიფო უსაფრთხოება“.

• მომსახურების/სერვისის მიწოდება

• საგანმანათლებლო სფერო

პოლიციის სამსახურები სამინისტროს სისტემაში ფუნქციონირებენ სტრუქტურული ქვედანაყოფების,

ტერიტორიული ორგანოების, სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი სახელმწიფო
საქვეუწყებო დაწესებულებების – საქართველოს სასაზღვრო პოლიციისა და საგანგებო სიტუაციების
 მართვის სამსახური და სამინისტროს მმართველობის სფეროში მოქმედი საჯარო სამართლის
იურიდიული პირების სახით.

პოლიციის საქმიანობის სამართლებრივი საფუძვლები

პოლიციის საქმიანობის სამართლებრივი საფუძვლებია: საქართველოს კონსტიტუცია, საერთაშორისო

სამართლებრივი აქტები, ეს კანონი და საქართველოს სხვა კანონები, საქართველოს პრეზიდენტის,
საქართველოს მთავრობის, საქართველოს პრემიერ-მინისტრისა და მინისტრის სამართლებრივი
აქტები და სხვა ნორმატიული აქტები.

პოლიციის საქმიანობის ძირითადი სახელმძღვანელო პრინციპები

• ადამიანის ძირითადი უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვისა და პატივისცემის პრინციპი

• კანონიერების პრინციპი

• დისკრიმინაციის დაუშვებლობის პრინციპი

• თანაზომიერების პრინციპი

• (საპოლიციო ღონისძიება უნდა ემსახურებოდეს ლეგიტიმური მიზნის მიღწევას. შერჩეული

საპოლიციო ღონისძიება უნდა იყოს გამოსადეგი, აუცილებელი და პროპორციული)

• დისკრეციული უფლებამოსილების განხორციელების პრინციპი

• (პოლიციელს მინიჭებული აქვს თავისუფლება, საქართველოს კანონმდებლობით

გათვალისწინებული რამდენიმე საპოლიციო ღონისძიებიდან შეარჩიოს ყველაზე მისაღები,
თანაზომიერების პრინციპის შესაბამისად)

• პოლიტიკური ნეიტრალობის პრინციპი

• პოლიციის საქმიანობის გამჭვირვალობის პრინციპი

პოლიციის 4 ძირითადი უფლებამოსილებანი

(პრევენცია, რეაგირება, საგანგებო სიტუაციის, საგანგებო ან საომარი მდგომარეობის დროს და

საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის დაცვის უფლებამოსილებანი)

პოლიციის უფლებამოსილებები საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის დაცვასთან დაკავშირებით

1. საქართველოს სახელმწიფო საზღვარზე, სასაზღვრო ზოლში, სასაზღვრო ზონაში, საქართველოს

საზღვაო სივრცეში და საქართველოს იურისდიქციისადმი დაქვემდებარებულ გემებზე
 კანონსაწინააღმდეგო ქმედებათა პრევენციას, გამოვლენასა და აღკვეთას, აგრეთვე საქართველოს
კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა ღონისძიებების განხორციელებას

2. საქართველოს სახელმწიფო საზღვარზე პირთა ინსპექტირებას, არალეგალურ მიგრაციასთან

დაკავშირებული პროცესების მართვას, არალეგალური მიგრაციის პრევენციას, აღკვეთას, მიგრაციისა
და სახელმწიფო საზღვრის გადამკვეთ პირთა სამართლებრივი მდგომარეობის შესახებ საქართველოს
კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა მოთხოვნების შესრულებას

3. გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის 1982 წლის საზღვაო სამართლის კონვენციით

გათვალისწინებული „ცხელ კვალზე დევნის უფლების“ განხორციელებას

პოლიციის პრევენციული ღონისძიებები

1. პირის გამოკითხვა (მიზანი: პირის ვინაობის დადგენა ან საჭირო ინფორმაციის მიღება)

2. პირის იდენტიფიკაცია (ოქმის შედგენით)

3. პირის მოწვევა (ოქმის შედგენით)

4. ზედაპირული შემოწმება და დათვალიერება (ოქმის შედგენით)

5. სპეციალური შემოწმება და დათვალიერება

6. სპეციალური საპოლიციო კონტროლი

7. ადგილის დატოვების მოთხოვნა და კონკრეტულ ტერიტორიაზე შესვლის აკრძალვა

8. პირის ან სატრანსპორტო საშუალების გადაადგილების ან ნივთის ფაქტობრივი ფლობის შეზღუდვა

9. ავტომატური ფოტოტექნიკის (რადარის) და ვიდეოტექნიკის გამოყენება

10. ტექნიკური საშუალებების შექმნა და გამოყენება

11. ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიებების განხორციელება

1. პირის გამოკითხვა (მიზანი: პირის ვინაობის დადგენა ან საჭირო ინფორმაციის მიღება)

ა) პირს აქვს ძებნილი ან დაკარგული პირის იდენტური გარეგნული ნიშნები;

ბ) არსებობს საკმარისი საფუძველი ვარაუდისთვის, რომ პირმა ჩაიდინა სამართალდარღვევა ან

ჩაიდენს მას;

გ) პირი იმყოფება სპეციალური რეჟიმისადმი დაქვემდებარებულ ტერიტორიაზე ან ობიექტზე ან

სპეციალური საპოლიციო კონტროლის განხორციელების ადგილზე;
 დ) პირს თან აქვს „იარაღის შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრული იარაღი, რომლის
ტარებაც საჭიროებს სპეციალურ ნებართვას, და ამ იარაღის ტარების უფლების დადგენა სხვაგვარად
შეუძლებელია;

ე) პირი იმყოფება დანაშაულის ან საგზაო-სატრანსპორტო ან სხვა საგანგებო შემთხვევის ადგილზე;

ვ) პირის ან სატრანსპორტო საშუალების გარეგნული ნიშნები ან პირის მოქმედება

სამართალდარღვევაში მის შესაძლო მონაწილეობაზე მიანიშნებს.

პირის მიერ ინფორმაციის მიწოდება ნებაყოფლობითია. 14 წლამდე ასაკის პირის მიმართ ამ

ღონისძიების გამოყენება შესაძლებელია მხოლოდ მშობლის ან სხვა კანონიერი წარმომადგენლის
მონაწილეობით.

პირს უნდა განემარტოს საპოლიციო ღონისძიების განხორციელების საფუძველი, თუ ეს ხელს არ

შეუშლის პოლიციას, შეასრულოს ამ კანონით დაკისრებული ფუნქციები!!!

2. პირის იდენტიფიკაცია (ოქმის შედგენით)

am RonisZiebis konkretuli mizani piris vinaobis dadgenaa da mas policieli gamoiyenebs mxolod im
SemTxvevaSi, Tu naklebad intensiuri gziT (piris gamokiTxviT) piris vinaoba ver dgindeba. aRniSnuli SeiZleba
ganpirobebuli iyos შემდეგი mizeziT:

• piris vinaobis dadgena piris gamokiTxviT SeuZlebelia

• piris vinaobis dadgena dakavSirebulia gansakuTrebul sirTuleebTan

• piris identifikacia aucilebelia samarTaldarRvevaTa prevenciisaTvis

• arsebobs sakmarisi safuZveli varaudisTvis, rom am pirs pirdapiri kavSiri aqvs Cadenil samarTaldarRvevasTan

piris identifikacia konkretul RonisZiebebSi gamoixateba, kerZod:

TiTisa da xelisgulis anabeWdebis aReba, fotosuraTis gadaReba, damaxasiaTebeli fizikuri niSnebis dafiqsireba
(naiarevi, Tmis feri, koWloba da a.S.), simaRlis gazomva, xmis Cawera, sxva biometriuli monacemebis
dafiqsireba (აქ პირის დნმ მონაცემები არ შედის).

პირის იდენტიფიკაციის ღონისძიების განხორციელებამდე ამ პირს უნდა მიეცეს საშუალება,

გონივრულ ვადაში ნებაყოფლობით დაამტკიცოს თავისი ვინაობა.

3. პირის მოწვევა (ოქმის შედგენით)

xorcieldeba pirTan gasaubrebiT, romelic Tavis mxriv xorcieldeba ori mizniT:

1) policielis mier informaciis miRebisaTvis, romelic mas daexmareba Tavisi funqciebis SesrulebaSi

2) piris identifikaciis RonisZiebaSi monawileobis miRebisaTvis

(aRniSnuli RonisZieba TiTqos hgavs sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis 131-e muxliT gaTvaliswinebul
sagamoZiebo moqmedebas, romelic Seexeba piris wardgenas amosacnobad, magram igi realurad sxvagvar
urTierTobebs awesrigebs.)

Setyobineba mowvevis Sesaxeb (fostiT, telefoniT, piradad gasaubrebiT da sxv.), mTavaria, mowveul pirs naTlad
ganemartos mowvevis safuZveli da is, rom policiaSi mosvlac da wasvlac nebayoflobiT xasiaTs atarebs.

mowveuli srulwlovani piris policiaSi yofnis xangrZlivoba ar unda aRematebodes 4 saaTs, xolo arasrulwlovanis
SemTxvevaSi - 2 saaTs da isic mxolod mSoblis, an kanonieri warmomadgenlis TanxlebiT.

განსხვავება პირის გამოკითხვისგან:

-gamokiTxvis adgili - piris mowvevisas yovelTvis policiis ganyofilebaa, xolo piris gamokiTxvisas nebismieri
sxva adgili;

-piris mowvevisas policiam yovelTvis winaswar icis mowveuli piris vinaoba;

-piris mowvevisas misi gamokiTxvis mizani mowveulma yovelTvis winaswar unda icodes;

-piris mowvevis erT-erTi mizani SeiZleba iyos sxva piris identifikaciaSi monawileobis miReba;

-piris mowvevis dros aucileblad dgeba oqmi.

4. ზედაპირული შემოწმება და დათვალიერება (ოქმის შედგენით)

es RonisZieba Sinaarsobrivad SeiZleba davyoT or nawilad: 1) piris zedapirul Semowmebad da 2) nivTis an

satransporto saSualebis zedapirul daTvalierebad

piris zedapiruli Semowmeba gulisxmobs piris tansacmlis mxolod gare zedapirze xeliT, specialuri xelsawyoTi an
saSualebiT Sexebas (განსხვავება სსსკ „ჩხრეკა“).

პირის ზედაპირული შემოწმების საფუძვლები:

• arsebobs sakmarisi safuZveli varaudisTvis, rom pirs Tan aqvs nivTi, romlis gadatana SezRudulia an romelic
safrTxes uqmnis mis an sxvis sicocxlesa da janmrTelobas;

• piri imyofeba am kanonis 23-e muxliT gansazRvruli specialuri reJimisadmi daqvemdebarebuli teritoriis an
obieqtis uSualo siaxloves, 20 metris radiusSi;
• arsebobs sakmarisi safuZveli varaudisTvis, rom im adgilze, sadac piri imyofeba, ikribebian saqarTvelos
teritoriaze ukanonod myofi pirebi, imalebian Zebnilebi an SesaZlebelia Cadenil iqnes samarTaldarRveva;

zedapirul Semowmebas axorcielebs Sesabamisi sqesis policieli. gadaudebeli aucileblobis SemTxvevaSi,

zedapiruli Semowmeba SeiZleba ganaxorcielos nebismierma policielma mxolod specialuri xelsawyoTi an
saSualebiT.

nivTis an satransporto saSualebis zedapiruli daTvaliereba

nivTis an satransporto saSualebis zedapiruli daTvaliereba gulisxmobs nivTis an/da satransporto saSualebis
vizualur daTvalierebas, satransporto saSualebis SemTxvevaSi - agreTve misi sabargulis vizualur daTvalierebas.

es RonisZieba ar gulisxmobs Tavis TavSi CanTis gaxsnas da nivTebis amolagebas, telefonSi arsebuli informaciis:
mokle teqsturi Setyobinebebis, miRebuli da ganxorcielebuli zarebis, suraTebisa da videoebis naxvas.

საფუძვლები:

1. rodesac policieli axorcielebs am nivTis an satransporto saSualebis faqtobrivi mflobelis zedapirul Semowmebas;

2. arsebobs sakmarisi safuZveli varaudisTvis, rom am satransporto saSualebaSi imyofeba samarTaldamrRvevi an

ukanonod TavisuflebaSezRuduli piri;

3. arsebobs sakmarisi safuZveli varaudisTvis, rom am satransporto saSualebaSi aris nivTi, romelic amoRebuli unda
iqnes;

4. arsebobs sakmarisi safuZveli varaudisTvis, rom es nivTi an satransporto saSualeba aris iq, sadac SesaZlebelia
Cadenil iqnes danaSauli, romlis Tavidan asacilebladac aucilebelia zedapiruli daTvalierebis ganxorcieleba;

procesualuri garantiebi: 1) unda daeswros am nivTis an satransporto saSualebis faqtobrivi mflobeli an misi
ojaxis wevri; 2) kanonierebis gasaCivrebis ufleba; 3) piris SeCerebis vada ar unda aRematebodes SeCerebis
momentidan 30 wuTs; 4) დგება შესაბამისი ოქმი.

5. სპეციალური შემოწმება და დათვალიერება

specialur sapolicio kontrols aqvs mTeli rigi Taviseburebebi, riTac is gansxvavdeba zedapiruli Semowmebisa da
daTvalierebisagan, kerZod:

-specialuri Semowmeba da daTvaliereba tardeba mxolod specialuri reJimisadmi daqvemdebarebul teritoriasa

an obieqtze, romelTa sruli nusxa mocemulia saqarTvelos mTavrobis 2013 wlis N377 dadgenilebaSi. aseTebs
miekuTvneba: sakanonmdeblo, aRmasrulebeli da sasamarTlo organoebis Senoba-nagebobebi da teritoria,
aeroportis teritoria, rkinigzis sadguri da vagzlis teritoria, sasazRvro zona da zoli, gzagamtarebi, saelCoebi da
sakonsuloebi, metropoliteni da sxva.

es is SemTxvevaa, rodesac nivTis floba zogadad ar warmoadgens samarTaldarRvevas, misi qona da tareba
quCaSi, skversa Tu sazogadoebrivi TavSeyris adgilebSi dasaSvebia, magram specialuri reJimisadmi
daqvemdebarebul teritoriaze an obieqtze misi qona SeiZleba iyos safrTxis Semcveli.
 გემის სპეციალური შემოწმება და დათვალიერება ხორციელდება:

1. droSis saxelmwifos dasadgenad;

2. gemis ekipaJisa da mgzavrebis inspeqtirebis mizniT;

3. gemis usafrTxoebis, sanavigacio-sanaosno saSualebebis, garemosdacviTi da sayofacxovrebo pirobebis

saerTaSoriso standartebTan Sesabamisobis dadgenis mizniT;

specialuri Semowmeba da daTvaliereba, rogorc prevenciuli sapolicio RonisZieba, SeiZleba ganxorcieldes

mxolod im SemTxvevaSi, Tu piri apirebs Sesvlas an/da gadaadgilebas specialur reJims daqvemdebarebul
teritoriasa Tu obieqtze.

6. სპეციალური საპოლიციო კონტროლი (ადგილი, დრო. მინისტრის ბრძანებით

(წერილობითი/გადაუდებელი ზეპირიც 24 საათის განმავლობაში წერილობით გაფორმებული))

specialuri sapolicio kontroli aris policiis mier winaswar SerCeul teritoriaze da gansazRvruli droiT, agreTve
gadaudebeli aucileblobis SemTxvevaSi Sesabamis teritoriaze da saTanado droiT ganxorcielebuli Semowmeba,
romelic tardeba danaSaulis an sxva samarTaldarRvevis Tavidan acilebis an ukve Cadenili samarTaldarRvevis
gamovlenis mizniT.

1. კომპლექსური ხასიათი: specialuri sapolicio kontrolisas SeiZleba moxdes piris zedapiruli Semowmeba, nivTis
an satransporto saSualebis daTvaliereba.

2. ვადები– გონივრული ვადა (ministrma unda gadawyvitos, konkretuli amocanis Sesasruleblad, arsebuli
adamianuri resursis pirobebSi, ra dro dasWirdeba policias amocanebis Sesasruleblad.)

3. specialuri sapolicio kontrolis ganxorcielebisas, policieli aRWurvili unda iyos formis tansacmelze damagrebuli
CarTuli videogadamRebi teqnikiT.

7. ადგილის დატოვების მოთხოვნა და კონკრეტულ ტერიტორიაზე შესვლის აკრძალვა

1) piris usafrTxoebis dasacavad; 2) SemTxvevis adgilis dasacavad; 3) konkretul teritoriaze myof pirTa
usafrTxoebis dasacavad

8. პირის ან სატრანსპორტო საშუალების გადაადგილების ან ნივთის ფაქტობრივი ფლობის შეზღუდვა

მაგ. 1) დანაშაულის ადგილზე შესვლა; 2) ნასვამი მძღოლი

9. ავტომატური ფოტოტექნიკის (რადარის) და ვიდეოტექნიკის გამოყენება

policia uflebamosilia, sazogadoebrivi usafrTxoebis dasacavad, formis tansacmelze, gzasa da Senobebis gare
perimetrze kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli wesiT daamontaJos/ganaTavsos, aseve, gamoiyenos sxvis
 mflobelobaSi damontaJebuli avtomaturi fototeqnika da videoteqnika. aseT SemTxvevebSi informacia
damontaJebuli teqnikis Sesaxeb miTiTebuli unda iyos TvalsaCino adgilas.

1) piris usafrTxoebisa da sakuTrebis, sazogadoebrivi wesrigisa da arasrulwlovnis mavne zegavlenisagan dacvis

miznebisaTvis; 2) sagzao moZraobis wesebis dacvis uzrunvelsayofad; 3) sazRvris ukanono gadakveTis Tavidan
acilebis, aRmoCenis, aRkveTisa da sazRvarze pirTa usafrTxoebis dacvis mizniT;

10. ტექნიკური საშუალებების შექმნა და გამოყენება

policiis mier gamoyenebulma teqnikurma saSualebebma da maTi gamoyenebis meTodebma ar unda Selaxos
piris pativi da Rirseba, saqarTvelos konstituciiT aRiarebuli adamianis ZiriTadi uflebebi da Tavisuflebebi.

11. ოპერატიულ-სამძებრო ღონისძიებების განხორციელება

policiis operatiul-samZebro saqmianoba regulirdeba „operatiul-samZebro saqmianobis Sesaxeb“ saqarTvelos

kanoniTa da sxva normatiuli aqtebiT.

ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენების უფლება

პოლიციელს უფლება აქვს, უკიდურესი ღონისძიების სახით გამოიყენოს ცეცხლსასროლი იარაღი:

1. პირისა და საკუთარი თავის დასაცავად, როდესაც საფრთხე ექმნება სიცოცხლეს ან/და

ჯანმრთელობას

2. უკანონოდ თავისუფლებააღკვეთილის გასათავისუფლებლად

3. მისთვის წინასწარი ცნობით ძალადობრივი ქმედებისათვის ან განსაკუთრებით მძიმე

დანაშაულისათვის დაკავებულის გაქცევის აღსაკვეთად

4. ძალადობრივი დანაშაულის აღსაკვეთად, თუ პირი წინააღმდეგობას უწევს პოლიციელს

5. დაცულ ობიექტზე, სახელმწიფო ორგანოზე ან/და საზოგადოებრივ ორგანიზაციაზე თავდასხმის

მოგერიებისას;

6. საშიში ცხოველის თავდასხმისაგან ადამიანის დასაცავად

7. სატრანსპორტო საშუალების გაჩერების მიზნით მისი დაზიანებისათვის, თუ მძღოლის მოქმედება

რეალურ საფრთხეს უქმნის ადამიანის სიცოცხლეს ან/და ჯანმრთელობას და მძღოლი არ ემორჩილება
პოლიციელის არაერთგზის მოთხოვნას სატრანსპორტო საშუალების გაჩერების შესახებ, გარდა
მოძრავი სატრანსპორტო საშუალებიდან მოძრავი სატრანსპორტო საშუალებისათვის სროლისა.

გაფრთხილების გარეშე ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენება შეიძლება:

1. შეიარაღებული თავდასხმისას, აგრეთვე საბრძოლო ტექნიკით, ნებისმიერი სატრანსპორტო ან

მექანიკური საშუალებით მოულოდნელი თავდასხმისას;
2. პოლიციელისთვის წინასწარი ცნობით სატრანსპორტო საშუალების გამოყენებით განსაკუთრებით
მძიმე დანაშაულისათვის დაკავებულის ან დაპატიმრებულის გაქცევისას;

3. პირის მიერ შეიარაღებული წინააღმდეგობის გაწევისას;

4. განგაშის სიგნალის მისაცემად ან დამხმარე ძალის გამოსაძახებლად;

5. ცეცხლსასროლი იარაღის წართმევის აღსაკვეთად;

6. სასიკვდილოდ დაზიანებული ან დასნებოვნებული ცხოველის სიცოცხლის შესაწყვეტად, როდესაც

ნათელია, რომ პრობლემის სხვაგვარად გადაჭრა შეუძლებელია.

!!!!!! პოლიციელს ეკრძალება ცეცხლსასროლი იარაღის ისეთ ადგილებში გამოყენება, სადაც არსებობს
სხვა პირთა დაშავების საფრთხე, აგრეთვე ცეცხლსაშიშ და აფეთქებასაშიშ ადგილებში, გარდა
აუცილებელი მოგერიების ან/და უკიდურესი აუცილებლობის შემთხვევისა.

პრევენცია ლათინური სიტყვიდან (პრაევენტიო) მომდინარეობს და ქართულად ნიშნავს წინასწარი

ზომების მიღებას რისამე თავიდან ასაცილებლად. პრევენციას საზოგადოების განვითარებისა და
სიმშვიდისათვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს თანამედროვე გან ვითარებულ მსოფლიოში.
პრევენციულად მოქმედებისას სახელ- 20 მწიფო რეაგირებს იქამდე, ვიდრე ზიანი მიადგება
საზოგადოებ რივ სიკეთეებს. შესაბამისად, პრევენციის გზით შესაძლებელია პრობლემათა
მაქსიმალური შემცირება საზოგადოებაში. პოლიციის მიერ განხორციელებული პრევენციული
საქმიანობა შეიძლება განვიხილოთ ფართო და ვიწრო გაგებით. ვიწრო გაგებით 23 პრევენცია ე.წ.
კონკრეტული საფრთხის თავიდან აცილების კონტე ქსტში უნდა განვიხილოთ („კონკრეტული
საფრთხის“ შესახებ იხ.: კარი V. თავი 2.1.). აღსანიშნავია, რომ პრევენციული საპოლიციო
ღონისძიებები, რომლებიც „პოლიციის შესახებ“ კანონშია გაწერი ლი, სწორედ კონკრეტულ საფრთხეს
უკავშირდება და წარმოად გენს პრევენციას ვიწრო გაგებით. გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება.
პოლიციის, როგორც საზოგა დოებრივი უსაფრთხოებისა და მართლწესრიგის დაცვაზე პასუხის
მგებელი უწყების, მთავარი ამოცანაა საფრთხის თავიდან აცილება. ამის შესახებ მიუთითებს კანონის
მე-16 მუხლის პირველი პუნქტი. ზიანის თავიდან აცილება უნდა მოხდეს ადრეულ ეტაპზე, კერძოდ,
მანამდე, სანამ დადგება მავნე შედეგი. აღნიშნული სრულად შეესაბა მება სახელმწიფოს ინტერესებს,
ვინაიდან პრევენციის გზით უზრუნ ველყოფილია საზოგადოებრივი უსაფრთხოებისა და
მართლწესრი გის დაცვა გაცილებით უფრო ნაკლები ფინანსური და ადამიანური რესურსის
გამოყენებით და იმავდროულად - უფრო ეფექტიანად. პრევენცია მოიცავს სამართლებრივი
სიკეთეების დაცვას არა მხო ლოდ მართლსაწინააღმდეგო ქმედებებისგან (ადამიანისაგან მომ დინარე
საფრთხისაგან), არამედ ნებისმიერი წყაროდან მომდინარე საფრთხისაგან, როგორიცაა, მაგალითად:
ხანძარი, მეწყერი და სხვა.

„პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-16 მუხლის მე-2 პუნ ქტის შესაბამისად, პოლიციას
აკისრია სახელმწიფო საზღვრის დაც ვის ფუნქცია. სახელმწიფო საზღვრის დაცვა აერთიანებს მთელ
რიგ კომპლექსურ მოქმედებებს, რომლებიც უზრუნველყოფს სახელმწი ფო საზღვრის
ხელშეუხებლობას. საქართველოს კონსტიტუციით განსაზღვრულია, რომ სახელმწიფო საზღვრის
ხელშეუხებლობა წარმოადგენს კანონით დაცულ სამართლებრივ სიკეთეს. ზემოაღნიშნული მიზნის
მისაღწევად სახელმწიფოს მხრიდან, კერძოდ, საქართველოს უფლებამოსილი სახელმწიფო
ხელისუფლე ბის განმახორცილებელი ორგანოების (საქართველოს შინაგან საქ მეთა სამინისტრო,
საქართველოს თავდაცვის სამინისტრო, საქარ თველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო, საქართველოს
ფინანსთა სამინისტროს შესაბამისი სამსახური, საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი
განვითარების სამინისტრო, საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის
სამინისტრო, საქართვე ლოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრო, საქართველოს გარემოსა და
ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტრო) მიერ ტარდება სხვადასხვა ღონისძიება, მაგალითად: ა)
სამართლებრივ-პოლიტიკური - იგულისხმება სახელმწიფოს პო ლიტიკური მიდგომა სახელმწიფო
საზღვრის დადგენისა და დაცვის საკითხში მესაზღვრე სახელმწიფოებთან მიმართებით; მაგალითად,
შექმნილია საქართველოს სამთავრობო კომისია (მასში შინაგან საქ მეთა სამინისტროს
წარმომადგენლებიც მონაწილეობენ), რომელიც მართავს მოლაპარაკებებს მოსაზღვრე
სახელმწიფოების სამთა ვრობო კომისიებთან, რათა მოხდეს სახელმწიფო საზღვრის დადგე ნა (სადაც
არ არის დადგენილი) და მოგვარდეს ეფექტიანი დაცვის საკითხები. აღნიშნული მიდგომა იცავს
საქართველოს პოლიტიკურ და სამართლებრივ ინტერესებს მოცემულ საკითხებში. ზემოაღნიშნულ
პუნქტში ასევე მოიაზრება შესაბამისი რეაგირება საქართველოს კანონმდებლობის დარღვევის
შემთხვევაში, იქნება ეს წინმსწრები - პრევენციული, თუ უკვე ჩადენილ სამართალდარ ღვევებზე
რეაგირება, კერძოდ: აღკვეთა, გამოძიება და პასუხისმ გებლობის დაკისრება იმ პირთათვის,
რომლებიც უშუალოდ წარ მოადგენდნენ აღნიშნული დარღვევის სუბიექტებს. ბ) ეკონომიკური -
სახელმწიფო საზღვარზე ხდება ტვირთების, ფუ ლადი სახსრების, საქონლისა და მატერიალური
ფასეულეობების გადაადგილების კონტროლი, რეგისტრაცია და შემოწმება, რათა არ მოხდეს მათი
საქართველოში ან საქართველოს გარეთ უკონტრო ლოდ გატანა ან შემოტანა. ამან შეიძლება
დააზიანოს საქართველოს ეკონომიკური ინტერესები - მოხდეს მათი ხელყოფა. მაგალითად, თუ
საბაჟო წესების დარღვევით (კონტრაბანდულად) შემოიტანენ ან გაიტანენ საქონელს, ეს სერიოზულ
ზიანს მიაყენებს სახელმწი ფო ბიუჯეტს. გ) სამხედრო-ოპერატიული - მაგალითად, უკანონო
შეიარაღებული ბანდ-ფორმირებების, ტერორისტული ორგანიზაციების ან/და და ჯგუფებების
საქართველოში შემოჭრის პრევენციისა და აღკვეთის მიზნით შესაძლებელია, პოლიციამ
განახორციელოს ოპერატიული ღონისძიებები როგორც ფარული, ასევე ღია წყაროებისა და მეთო
დების გამოყენებით ინფორმაციის მოსაპოვებლად, აგრეთვე - სასწ რაფო სამხედრო დაზვერვითი თუ
ტაქტიკური ღონისძიებები. დ) ოპერატიულ-სამძებრო - ასეთია, მაგალითად, საზღვრის უკა ნონო
გადაკვეთის ან სხვა სახელმწიფო საზღვრის ხელშეუხებლო ბის წინააღმდეგ მიმართული
დანაშაულების პრევენციის მიზნით, აგრეთვე, გამოვლენის, აღკვეთისა და გამოძიების
ხელშეწყობისათ ვის კონსპირაციული (საიდუმლო/ფარული) და ღია მოქმედებების გატარება
(„ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართ ველოს კანონის შესაბამისად). ე) საინჟინრო-
ტექნიკური - მაგალითად, სახელმწიფო საზღვრის ფიზიკური დაცვის (იგულისხმება: პატრულირება,
საზღვრის კონკ რეტული მონაკვეთების ვიზუალურად ან ტექნიკური საშუალებე ბით
გაკონტროლება) მიზნით შესაძლებელია გამოყენებული იქნეს სპეციალური ტექნიკური საშუალებები
(ფოტო-/ვიდეო-, თერმული, ღამის ხედვის ელექტრონული დაკვირვებისა და სასიგნალიზაციო,
სენსორული და აკრძალული ნივთების აღმოსაჩენად განკუთვნი ლი მოწყობილობები) და საინჟინრო
ინფრასტრუქტურა (საინფორ მაციო მაფრთხილებელი დაფები/ნიშნები, საპატრულო გზები და
ბილიკები, საზღვრის უკანონო გადმოკვეთის დამაბრკოლებელი ნაგებობები, მავთულხლართები,
თხრილები, ვიზუალური თვალთ ვალისათვის განკუთვნილი შენობა-ნაგებობები). ვ) სარეჟიმო -
საქართველოს სამართლებრივი აქტებით დადგე ნილია კონკრეტული ადგილები და ტერიტორიები,
სადაც შეზ ღუდულია პირთა გარკვეული უფლებები და დგინდება სარეჟიმო ღონისძიებები.
მაგალითად, სახელმწიფო საზღვრის ხაზიდან 500 მეტრში, ასევე, სასაზღვრო-გამტარ პუნქტებში
შეზღუდულია თა ვისუფლად, სპეციალური ნებართვის (საშვის) გარეშე გადაადგილე ბა/საქმიანობა.
ნებისმიერი პირი შესაძლებელია დაექვემდებაროს საპოლიციო ღონისძიებას, როდესაც იმყოფება ამ
ტერიტორიაზე. ზ) ეკოლოგიური - იგულისხმება ეკოლოგიური კატასტროფის თა ვიდან
ასაცილებლად ქმედითი კონტროლის ღონისძიებების გატა რება. მაგალითად, ხე-ტყის,
წიაღისეულის, ცხოველთა რეწვისა და გადატანის კონტროლი სახელმწიფო საზღვარზე, ბირთვული
ნედ ლეულის გავრცელებისა და უკანონო შემოტანა-გატანის პრევენ ციისათვის გასატარებელი
მოქმედებები. თ) სანიტარიული - მოიცავს ფიტოსანიტარიულ სასაზღვრო-საკა რანტინო კონტროლის
ღონისძიებებს. ფიტოსანიტარიული კონტ როლის პროცედურების მიზანია ცხოველური და
მცენარეული პროდუქტების მეშვეობით მავნე ორგანიზმების ქვეყანაში შემო ჭრისა და გავრცელების
წინააღმდეგ პრევენციული მოქმედებების განხორციელება; მაგალითად, ფრინველის გრიპის
გავრცელების თავიდან ასაცილებლად საკვებ პროდუქტებზე სპეციალური სა კონტროლო
მოქმედებების ჩატარება. ი) სასაზღვრო გამტარ პუნქტებში დადგენილი წესების შესრულება და
კონტროლი - საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილია, რომ სახელმწიფო საზღვარი პირმა,
ტრანსპორტმა და საქონელმა უნდა გადაკვეთოს სასაზღვრო გამტარ პუნქტებში საჭირო
დოკუმენტების წარდგენის საფუძველზე. მაგალითად, პირი ვალდებულია წარადგი ნოს პასპორტი ან
მისი შემცვლელი დოკუმენტი, ვიზა, საქონლისა თუ ტრანსპორტის მფლობელობის დამასტურებელი
საბუთები, გაიაროს პირადი შემოწმება და ნივთებისა და ტრანსპორტის დათვალიერება. ყველა ეს
ღონისძიება ხორციელდება საქართველოს სახელმწიფო საზღვარზე, სასაზღვრო ზოლში, სასაზღვრო
ზონაში, საქართვე ლოს საზღვაო სივრცესა და საქართველოს იურისდიქციისადმი და
ქვემდებარებულ გემებზე.