Professional Documents
Culture Documents
Czynniki Ksztaltujace Strategie Lancuchow Dostaw W Najwiekszych Polskich Firmach Odziezowych - 1627573172
Czynniki Ksztaltujace Strategie Lancuchow Dostaw W Najwiekszych Polskich Firmach Odziezowych - 1627573172
Dr Beata Milewska
Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu
ORCID: 0000-0002-1748-1248
e-mail: bmilewska@wsb.szczecin.pl
Streszczenie Abstract
Celem artykułu jest identyfikacja czynników kształtują- The aim of the paper is to identify the factors shaping the
cych strategie łańcuchów dostaw w największych polskich strategies of supply chains in the largest Polish clothing
firmach odzieżowych. Autorka przedstawiła wyniki prze- companies. The author presented the results of own
prowadzonych przez siebie badań. Zidentyfikowała strate- research. The strategies of supply chains, their
gie łańcuchów dostaw, ich podobieństwa i różnice oraz similarities and differences and factors affecting the
czynniki kształtujące poszczególne elementy tych strate- individual elements of these strategies were identified.
gii. Wyniki badań wskazują, że istotny wpływ na wybór The research results show, that factors, that impact
strategii łańcuchów dostaw w branży odzieżowej ma stra- significantly on the choice of supply chain strategy in the
tegia konkurencyjna firmy będącej liderem łańcucha do- clothing industry are: a competitive strategy of
staw oraz jej wielkość, charakterystyka popytu i rodzaj a company, that is a leader in the supply chain and its size,
odzieży. the characteristics of demand and the type of clothing.
Słowa kluczowe: Key words:
łańcuch dostaw, strategie logistyczne, uwarunkowania supply chain, logistics strategies, determinants
strategii logistycznych, firmy odzieżowe of logistics strategies, clothing companies
JEL: L1, R4
Gospodarka Materiałowa i Logistyka Material Economy and Logistics Journal ISSN 1231-2037 33
t. LXXII nr 4/2020 DOI 10.33226/1231-2037.2020.4.5
lizacji zakładów produkcyjnych i magazynów, punk- – salonów sprzedaży — własne lub obce,
tu rozdziału i typu przepływu (pull, push) oraz rela- – obsługi e-commers — we własnym zakresie lub
cji między uczestnikami łańcucha dostaw (partner- przekazana na zewnątrz,
stwo, konkurencja) (por. Ciesielski, 2009, s. 18). De- 2) decyzje lokalizacyjne:
cyzje te dotyczą tych aspektów zarządzania przepły- – lokalizacja produkcji — w krajach o niskich
wami materiałowo-towarowymi i powiązanej z nimi kosztach produkcji lub regionalnie, bądź lokal-
informacji, które w znaczący sposób, długotermino- nie (lub mix tych rozwiązań),
wo wpływają na kształtowanie warunków tego prze- – lokalizacja centrum logistycznego,
pływu. Mimo, że decyzje te mogą się odnosić do da- 3) wybór gałęzi transportu (np. dowóz wyrobów go-
nego obszaru logistyki, np. do sfery zaopatrzenia towych z krajów o niskich kosztach produkcji dro-
(wybór dostawców strategicznych), czy dystrybucji gą morską lub transportem lotniczym),
(liczba i lokalizacja magazynów wyrobów gotowych), 4) decyzje dotyczące punktu rozdziału i typu przepły-
to jednak powinny być podejmowane z szerszej per- wu strumienia materiałowo-towarowego w łańcu-
spektywy i powiązane w jedną spójną całość — stra- chu dostaw — na jakim odcinku przepływ jest re-
tegię logistyczną zgodną ze strategiami wyższego gulowany rzeczywistym zapotrzebowaniem (pull),
rzędu, np. ze strategią konkurencyjną (Milewska, a na jakim — prognozami (push),
2017, s. 88). 5) relacje w łańcuchu dostaw, między liderem łańcu-
Strategie logistyczne kształtują się pod wpływem cha dostaw a producentami (szwalniami), opera-
różnych czynników. Przykładowo najważniejsze de- torami logistycznymi, przewoźnikami.
terminanty tworzenia i funkcjonowania globalnych Najpierw scharakteryzowane zostaną elementy
łańcuchów dostaw to natura popytu (stabilny czy strategii wspólne dla największych polskich firm
zmienny), długość łącznego czasu dostawy, konku- odzieżowych, a następnie te, którymi te strategie się
rencja w branży (konkurowanie ceną, jakością wyrobu, różnią.
poziomem logistycznej obsługi klienta) i charaktery-
styka produktu (produkty standardowe czy zindywi-
dualizowane) (por. Ciesielski, 2009, s. 15; Ciesielski
i Długosz, 2010, s. 36). Wspólne elementy strategii
Współczesne uwarunkowania prowadzenia dzia- logistycznych największych
łalności wnoszą element ryzyka i nieprzewidywalno- polskich firm odzieżowych
ści. Stawia to przed procesem zarządzana wiele wy-
zwań związanych z koniecznością właściwej interpre-
tacji sygnałów obrazujących istniejącą sytuację oraz Podobieństwa strategii logistycznej największych
konieczność prognozowania ewentualnych na- polskich firm odzieżowych dotyczą:
stępstw powstałych pod wpływem podejmowanych outsourcingu w produkcji — zlecania produkcji
decyzji (por. Kokiel, 2017, s. 14). Dotyczy to w szcze- według własnych projektów firmom zewnętrznym
gólności strategicznych decyzji logistycznych. (szwalniom),
rozwijania własnej sieć salonów sprzedaży,
outsourcingu e-commers — przekazania na ze-
wnątrz obsługi klientów internetowych,
Najważniejsze elementy strategii przepływu typu pull na odcinku między centrum
łańcuchów dostaw w firmach logistycznym a salonami sprzedaży; przepływu ty-
odzieżowych pu push — między szwalniami a centrum logi-
stycznym,
dobrych relacji w łańcuchu dostaw między lide-
Na podstawie przeprowadzonych przez autorkę rem a operatorem logistycznym, firmami trans-
badań można stwierdzić, że szczególnie istotne są portowymi, firmą obsługującą e-commers.
elementy strategii logistycznych, związane z nastę- Dwa pierwsze elementy były ważnymi czynnikami,
pującymi decyzjami podejmowanymi przez lidera które pozwoliły największym polskim firmom odzie-
łańcucha dostaw odzieży: żowym na zwiększanie skali działania i na zdobywa-
1) decyzje typu make or buy, dotyczące: nie coraz silniejszej pozycji na rynku. Chcąc rozwijać
– produkcji — produkowanie odzieży we własnym się i zwiększać sprzedaż, firmy te skoncentrowały się
zakresie, czy przekazanie produkcji na ze- na tym, co pozwala na realizację największej marży
wnątrz, zysku, pozostałe działania przekazując na zewnątrz.
– dystrybucji — własne centrum logistyczne i or- W branży odzieżowej największe zyski przynosi
ganizowanie dostaw do salonów sprzedaży we sprzedaż odzieży, a nie jej produkcja. W produkcji
własnym zakresie, czy przekazanie magazyno- odzieży trudno jest bowiem uzyskać efekt skali, po-
wania odzieży i organizowania dostaw operato- nieważ nie jest podatna na automatyzację (choć jest
rowi logistycznemu (bądź mix tych rozwiązań), widoczny efekt krzywej uczenia się — skracania cza-
34 Gospodarka Materiałowa i Logistyka Material Economy and Logistics Journal ISSN 1231-2037
t. LXXII nr 4/2020 DOI 10.33226/1231-2037.2020.4.5
Gospodarka Materiałowa i Logistyka Material Economy and Logistics Journal ISSN 1231-2037 35
t. LXXII nr 4/2020 DOI 10.33226/1231-2037.2020.4.5
Rysunek 1
Procesy logistyczne realizowane przez Spedimex sp. z o.o. dla LPP S.A.
Źródło: Badania własne — wizyta w Spedimex Sp. z o.o. w Strykowie, listopad 2018 i w LPP S.A. w Pruszczu Gd., grudzień 2017.
Natomiast w przypadku marki konkurującej jako- sie organizuje dostawy odzieży do salonów sprzeda-
ścią, odzież szyta jest na ogół bliżej, w szwalniach, ży, czy przekazuje realizację tych procesów operato-
gdzie jakość wykonania jest wyższa, współpraca dłu- rowi logistycznemu, może zależeć od skali działania
goterminowa, a w przypadku współpracy z nową fir- oraz od rodzaju odzieży. Przykładowo LPP S.A., bę-
mą — jest możliwość bieżącego, systematycznego dąc największą polską firma odzieżową, może osią-
nadzoru nad jakością. Jednak chodzi nie tylko o ja- gać korzyści skali w magazynowaniu wyrobów goto-
kość wykonania, lecz także o zachowanie jakości wych, posiada więc własne, w dużym stopniu zauto-
w czasie transportu ze szwalni do centrum logistycz- matyzowane, centrum logistyczne. Firma przekazała
nego. Przykładowo, garnitury marki Vistula (produ- jednak operatorowi logistycznemu Spedimex, maga-
kowane tylko w Polsce), są transportowane ze szwal- zynowanie i dystrybucję odzieży, która ma trafić do
ni i magazynowane w centrum dystrybucyjnym na salonów sprzedaży na wieszakach. Tego rodzaju
wieszakach (a nie jak w przypadku odzieży szytej na odzież wymaga bowiem innego wyposażenia maga-
Dalekim Wschodzie, w stanie złożonym i prasowane zynów, innych środków transportu i innego know-
w tunelu prasującym dopiero w centrum dystrybucyj- how, lepiej więc było przekazać to specjaliście.
nym). Ubrania te są odbierane z centrum logistycznego
Wybór lokalizacji produkcji wpływa na wybór ga- LPP S.A. w stanie złożonym, prasowane w tunelu
łęzi transportu wyrobów gotowych od producentów prasującym w centrum dystrybucyjnym Spedimexu,
do centrum logistycznego. W przypadku produkcji a następnie magazynowane na wieszakach i w takim
lokalnie bądź regionalnie będzie to transport drogo- też stanie transportowane do salonów sprzedaży.
wy (Vistula), natomiast w przypadku lokalizacji pro- Dzięki temu nie trzeba prasować odzieży w salonach
dukcji w krajach o niskich kosztach produkcji — sprzedaży — prasowanie w tunelu prasującym jest
transport morski bądź mix (drogą morską w przy- bardziej efektywne. Z kolei Vistula przekazała Spe-
padku towarów, dla których popyt jest przewidywal- dimexowi całą dystrybucję, zarówno odzieży na wie-
ny, natomiast transportem lotniczym — jeśli popyt szakach, jak i złożonej. Spedimex odbiera odzież ze
jest nieprzewidywalny i trzeba skrócić czas dostawy, szwalni, magazynuje w swoim centrum dystrybucyj-
żeby nie ponosić kosztów utraconej sprzedaży — nym i zgodnie z zapotrzebowaniem dowozi do po-
LPP S.A.). szczególnych salonów sprzedaży. Zakres procesów
Również odmienne jest w dużych firmach odzie- przekazany operatorowi logistycznemu przez LPP
żowych podejście do dystrybucji. To, czy firma posia- S.A. i przez Vistulę S.A. został przedstawiony na rys.
da własne centrum logistyczne i we własnym zakre- 1 i 2.
36 Gospodarka Materiałowa i Logistyka Material Economy and Logistics Journal ISSN 1231-2037
t. LXXII nr 4/2020 DOI 10.33226/1231-2037.2020.4.5
Rysunek 2
Procesy logistyczne realizowane przez Spedimex sp. z o.o. dla Vistuli S.A.
Źródło: Badania własne — wizyta w Spedimex Sp. z o.o. w Strykowie, i w Vistula Grup S.A. w krakowie,
listopad 2018.
Tabela 1
Podobieństwa i różnice w strategii łańcucha dostaw największych polskich firm odzieżowych
PODOBIEŃSTWA RÓŻNICE
outsourcing w produkcji — zlecanie produkcji według własnych lokalizacja produkcji — w krajach o niskich kosztach
projektów szwalniom, produkcji lub lokalnie bądź regionalnie, lub mix tych rozwiązań,
własna sieć salonów sprzedaży, transport odzieży z produkcji do centrum
outsourcing e-commers, logistycznego — drogowy, morski, lotniczy,
przepływ typu pull między centrum logistycznym a salonami własne centrum logistyczne i organizacja dostaw do salonów
sprzedaży; przepływ typu push między szwalniami sprzedaży we własnym zakresie lub przekazanie magazynowania
a centrum logistycznym, i dostaw operatorowi logistycznemu,
dobre relacje między liderem łańcucha dostaw a operatorem lokalizacja centrum logistycznego.
logistycznym, firmą zajmującą się obsługą e-commers,
firmami transportowymi.
Gospodarka Materiałowa i Logistyka Material Economy and Logistics Journal ISSN 1231-2037 37
t. LXXII nr 4/2020 DOI 10.33226/1231-2037.2020.4.5
jest przepływ push. Firmy te osiągają także korzyści transportu z krajów o niskich kosztach produkcji
z dobrej współpracy w łańcuchu dostaw — np. z ope- (morski lub lotniczy). Wielkość firmy będącej lide-
ratorami logistycznymi. rem łańcucha dostaw i rodzaj odzieży (złożona czy
Różnice w strategiach łańcuchów dostaw stoso- na wieszakach) wpływa na decyzję — własne cen-
wanych w największych polskich firmach odzieżo- trum logistyczne i organizowanie dystrybucji we wła-
wych wynikają z następujących czynników: snym zakresie, czy przekazanie operatorowi logi-
strategii konkurencyjnej firmy będącej liderem stycznemu. Lokalizacja produkcji i salonów sprzeda-
łańcucha dostaw, ży wpływa natomiast na lokalizację centrum logi-
charakterystyki popytu (stały, zmienny, przewidy- stycznego.
walny lub nieprzewidywalny), Zastosowana strategia logistyczna łańcucha do-
wielkości firmy będącej liderem łańcucha dostaw, staw wpływa w znaczący sposób zarówno na koszty
rodzaju odzieży (odzież złożona, odzież na wiesza- logistyczne (koszty utrzymania zapasów, transportu,
kach). produkcji, utraconej sprzedaży), jak i dostępność
Od strategii konkurencyjnej i charakterystyki po- produktów dla ostatecznego klienta, a czasami rów-
pytu zależy lokalizacja produkcji (w krajach o ni- nież na jakość odzieży. Wszystko to wpływa z kolei
skich kosztach produkcji lub lokalnie). Od charakte- na konkurencyjność. Strategia logistyczna łańcucha
rystyki popytu może zależeć również wybór gałęzi dostaw jest więc dla firmy bardzo ważna.
Bibliografia/References
Brdulak, H. (red.). (2012). Logistyka przyszłości. Warszawa: PWE.
Ciesielski, M., Długosz, J. (red.). (2010). Strategie łańcuchów dostaw. Warszawa: PWE.
Ciesielski, M. (red.). (2009). Instrumenty zarządzania łańcuchami dostaw. Warszawa: PWE.
Kokiel, A. (2017). Ze Wstępu. W: A. Kokiel (red.), Studia Zarządzania i Finansów, 13, s. 13–14.
Milewska, B. (2017). Strategiczne decyzje logistyczne — wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstwa. W: A. Kokiel (red.), Studia Zarzą-
dzania i Finansów, 12, s. 87–97).
Milewski, D. (2013). Relacje procesów logistycznych jako czynnik efektywności ekonomicznej przedsiębiorstw produkcyjnych. Szczecin:
WNUS.
Szymonik, A., Nowak, I. (2018). Współczesna logistyka. Warszawa: Difin.
Szymonik, A. (2011). Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw, część 2. Warszawa: Difin. https://rankingi.wprost.pl/200-najwiekszych-
firm/2018 (11.03.2020).
Doktor nauk ekonomicznych w specjalności logistyka. Stu- Doctor of economic sciences in the specialty of logistics. She
dia magisterskie w zakresie cybernetyki ekonomicznej i in- graduated from the University of Szczecin in economics
formatyki oraz ekonomiki i organizacji transportu ukończy- cybernetics and computer science as well as economics and
ła na Uniwersytecie Szczecińskim. Naukowo specjalizuje się organization of transport. Scientifically specializes in
w zakresie logistyki, zarządzania produkcją, ekonomiki logistics, production management, economics and
i organizacji transportu, zarządzania jakością. organization of transport, quality management.
38 Gospodarka Materiałowa i Logistyka Material Economy and Logistics Journal ISSN 1231-2037