Καλησπέρα θα σας μιλήσω για την σκηνογράφο Εύα Μανιδάκη.

Γεννήθηκε στην Αθήνα ωστόσο σε όλα τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια
ταξίδεψε σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας καθώς ο πατέρας της ως
μηχανικός αναλάμβανε δημόσια έργα. Τα εργοτάξια ήταν η παιδική της
χαρά και της άρεσε πολύ να μπαίνει στο μικρό δωμάτιο στο οποίο
βρισκόταν ο αποθηκάριος, με τα υλικά και τις βίδες.
Από παιδί αγαπούσε το θέατρο και της άρεσε να δημιουργεί σκηνές
θέατρου με αντικείμενα που έβρισκε στο σπίτι Ζωγράφιζε πόρτες και
παράθυρα, κρεμούσε από τη μια μεριά της κούτας τις μικροσκοπικές
κούκλες της, σαν μαριονέτες και μια φορά το μηνά παρουσίαζε της
μικροπαραστάσεις στο σπίτι της, με άλλα έργα και άλλα «σκηνικά».
Ήθελε πάντα να ασχοληθεί με το θέατρο αλλά προερχόμενη από μια
οικογένεια μηχανικών και αρχιτεκτόνων υπήρχε παρότρυνσή ότι πρώτα
έπρεπε να ασχοληθεί με την αρχιτεκτονική και στην συνέχεια με ότι
επιθυμούσε.
Την περίοδο των μαθητικών της χρόνων η αρχιτεκτονική έμπαινε στη ζωή
της μέσα από την καθημερινότητά της. Και συγκεκριμένα από το
γυμνάσιο της Νέας Σμύρνης που είχε σχεδιάσει ο Μπίρης και χωρίς να
καταλάβαινε σε μικρή ηλικία το ότι είναι σημαντικός αρχιτέκτονας,
υπήρχαν κάποιοι χώροι στο κτίριο του σχολείου τους οποίους είχε
ξεχωρίσει και της αρεσαν.

Επιπλεον ασχοληθηκε με το θέατρο σε σχολικες γιορτες και ειδες

παραστασεις της Ξενια Καλογεροπούλου και πολλη βουγιουκλακη.
Σπουδές

Σπουδασε Αρχιτεκτονική στο Παρίσι και θέατρο στην Ανωτέρα Σχολή

Δραματικής Τέχνης του Θεάτρου Εμπρός
Στα φοιτητικά της χρόνια είδε πολύ θέατρο πολλή αρχιτεκτονική και πολλές
εκθέσεις Αρκετά σημαντικό ήταν το ταξίδι της στην Ιαπωνία επηρεασμένη
από την διαλεξη και τα εργα του Τανταο Αντο ένας σπουδαίος Ιάπωνας
αρχιτέκτονας. Από το ταξιδι της αυτό μαγευτηκε και όπως θα δουμε και
στην συνεχεια την επηρεασε αρκετα στις μετεπειτα δουλειες της.

Εργάζεται ως Αρχιτέκτονας και Σκηνογράφος από το 1995, ενώ

παράλληλα από το 2002 διδάσκει στην Αρχιτεκτονική σχολή του
Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Βόλο.
Έχει σκηνογραφήσει θεατρικά έργα στο Εθνικό Θέατρο, στη Στέγη
Γραμμάτων και Τεχνών, Εθνική Λυρική Σκηνή, στο ΚΘΒΕ, στο Ελληνικό
Φεστιβάλ, στο Θέατρο Τέχνης και σε ιδιωτικά θέατρα.
Από το 2007 αποτελεί ιδρυτικό μέλος του γραφείου Flux-office μαζι με τον
Θαναση Δεμιρη, με συμμετοχή και βραβεύσεις σε εκθέσεις, παραστάσεις
και διοργανώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, (όπως Νέκυια - Θέατρο
Νο (2015) στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου )Το ονομα της εταιρειας
προερχεται από την λατινικη λεξη fluxus που σημαίνει ροή, κίνηση,
αλλαγή, «έννοιες που αντιπροσωπεύουν τον τρόπο με τον οποίο
προσεγγίζουμε κάθε πρότζεκτ». Αλλα και από την γατα της που εχει το
ονομα φλουξ

Σκηνογραφικη δουλεια και ύφος

Η Εύα Μανιδάκη αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση στον χώρο του

θεάτρου. Αρχιτέκτων και σκηνογράφος, ξεχωρίζει με την αισθητική και την
ποιότητα που έχουν οι δουλειές της.
Ειδικοτερα σε μια συνεντευξη της αναφερερει πως– Ο τρόπος που
προσεγγίζω τη σκηνογραφία είναι μέσα από την αρχιτεκτονική . Δηλαδή,
κοιτάζω πρώτα τη δομή του κειμένου, του χώρου, της δράσης και μετά
εστιάζω στις εικόνες. Ναι, φυσικά και έχω εμμονές. Υπάρχουν πάντα.
Άλλοτε ορατές και άλλοτε κρυμμένες, αλλά οι εμμονές μου είναι αυτές που
με κινητοποιούν για να προχωρήσω

Επιπλεον τονιζει πως Δεν αντιμετωπίζω τη σκηνογραφία με εικαστικό

τρόπο αλλά ως μια δομή, μια οικοδομή. Διαβάζοντας το κείμενο, ο
τρόπος που μπαίνω σε αυτό είναι από το κομμάτι της αρχιτεκτονικής,
δηλαδή το κομμάτι της οικοδομής, του γιαπιού. Μετά μπαίνει το εικαστικό
κομμάτι. (Οικοδόμημα θα μπορούσε να είναι και το κουκούλι, όχι
απαραίτητα κάτι στιβαρό.

Πάντα στη δουλειά μου, εντελώς ασυνείδητα, ψάχνω το «κρυφό», και

μάλιστα αυτό το κρυφό που μπορεί με έναν τρόπο να το μοιραστώ με τον
άλλον που θα το καταλάβει. Μου αρέσουν πολύ αυτές οι μυστικές
γέφυρες που μπορεί να συμβούν με τους θεατές.
Η Ευα μανιδακη ειναι Διακριτική στον τρόπο με τον οποίο κινείται,
ευφάνταστη και ουσιαστική στον τρόπο με τον οποίο δημιουργεί,
εκφράζεται με λιτότητα, μια λιτότητα που τη συνδέει με την Ιαπωνία, την
οποία τόσο αγαπά.
η επίδραση της Ιαπωνίας βρίσκεται παντού στη δουλειά της, «στα πάντα.
Δεν ξέρω αν προϋπήρχε ή αν το ιαπωνικό μπήκε σε ό,τι κάνω, στα
χρώματα, στα υλικά, στις πιο βαθιές σχέσεις, μετά το ταξίδι. Ακόμα και
όταν διαβάζω ένα θεατρικό κείμενο, κοιτάζω πολύ τους συνδέσμους, εκεί
που το εσωτερικό συναντάει το εξωτερικό, η εσωτερική δράση την
εξωτερική. Και τι εννοώ; Οτι αυτός ο σύνδεσμος στο μεδούλι του έχει
ιαπωνική ρίζα. Γιατί το βλέπουμε με έναν πολύ ανεπαίσθητο και λεπτό
τρόπο στην έννοια που έχει το κατώφλι στην ιαπωνική αρχιτεκτονική. Οχι
μόνο στους ναούς ή στην παραδοσιακή τους αρχιτεκτονική αλλά και
αλλού, όπως στα εστιατόρια. Για να μπεις, υπάρχει μια στενωπός, όπου
το πορτάκι είναι κοντό και πρέπει το σώμα να κάνει αυτή την ανεπαίσθητη
κίνηση για να μπει μέσα, για να αισθανθεί και το ίδιο το σώμα ότι περνάει
από έξω μέσα. Πάντα υπάρχει μια πολύ λεπτή επεξεργασία στο κατώφλι.
Επίσης υπάρχει μια λιτότητα στην ιαπωνική κουλτούρα, και αυτό είναι κάτι
που αγαπώ».

Η σκηνογραφία δεν έχει να κάνει μόνο με τη δική μου ματιά αλλά και με
την ανάγνωση του εκάστοτε κειμένου που γίνεται σε συνομιλία με τον
σκηνοθέτη.
Χωρίς να δουλεύει αποκλειστικά με κάποιους σκηνοθέτες, η Εύα
Μανιδάκη έχει σταθερές θεατρικές σχέσεις: Ηταν ο Λευτέρης Βογιατζής,
είναι ο Γιάννης Χουβαρδάς και ο Μιχαήλ Μαρμαρινός. Είναι η Κατερίνα
Ευαγγελάτου.
«Μπαίνω σε μια δουλειά ξεκινώντας από τους ανθρώπους. Μετά
έρχονται τα έργα και πάντα μέσα από τη ματιά των συγκεκριμένων
ανθρώπων» λέει. «Σημασία έχει ο κοινός τόπος, το κοινό λεξιλόγιο που
μοιράζεσαι μαζί τους, αλλιώς δεν μπορείς να προχωρήσεις».

(Στην συνέχεια κράτησα κάποιες ΑΠΟ τις Σκηνογραφικές δουλείες της

μανιδάκη καθώς μέσα σε 10 λεπτα θα ηταν αδυνατον να παρουσιασω
ολο το έργο της. Εχει αναλάβει πανω από 80 σκηνογραφίες .)
Θα σας παρουσιάσω μέρος της σκηνογραφικής δουλειά της κ. μανιδακη
όπως αυτό παρουσιάστηκε με χρονολογική σειράς.

_____________________________
Ξεκινώντας με την παράσταση τα Δάκρυα της Κλυταιμνήστρα 2004 ένα
ποιητικος μονολογος ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ σκηνοθετησε και επιμέλήθηκε η Αύρα
Σιδηροπούλου στο Θέατρο ΔΊΠΥΛΟΝ. Τα σκηνικά της μανιδακη και τα
κοστούμια η Ιωάννα Τσαμη.
Στην παρασταση αυτή παρατηρουμε τις σκεψεις τις ηρωιαδας
κομματιαστες χωρις λογικη σειρα δλδ Από τότε δηλαδή που σκότωσε ο
Αγαμέμνονας την Ιφιγένεια, μέχρι την επιστροφή του, που τον σκοτώνει
αυτή. Εστιάζεται στην αφόρητη μοναξιά της και τον απελπισμένο έρωτα
της προς εκείνον».

Η σκηνοθετης περιγραφοντας της ηρωιδα αναφερει πως

«H δική μου Κλυταιμνήστρα υποφέρει. Δεν ζητάει βοήθεια, να απαλλαγεί
θέλει από τη μαρτυρική σκέψη. Γνωρίζει το αναπόδραστο της μοίρα της
και βλέπει το θάνατο σαν λύτρωση».

Βρισκεται σε ένα επικυνδινο τοπιο σαν μια υγρη σπυλια το οποιο μοιαζει
αεναο και την πνίγει χωρις να μπορει να ξεφυγει από αυτό και από τις
σκεψεις της . Γεματο σκαλες που δεν εχουν τελος. η ίδια η κλυνταιμνηστρα
δίχως να υπαρχει κανενα στοιχειο θυλικοτητας επανω της θύμιζει με ένα
ένα είδος πλάσματος που σέρνεται από τον άδη . Από μπροστα το
κουστουμι της δειχνει ως ένα φόρεμα και στην πίσω του όψη θυμίζει
ερπετο.

_______________________________________-
Η επομενη παρασταση είναι ο Ιβανοφ του Αντον Τσέχωφη οποια ανεβηκε
στο βασιλικο θεατρο το 2005 σε σκηνοθεσια του Νίκου Μαστοράκη
σκηνικα μανιδακη και κοστούμια του γιαννη μετζικω.
Στην παράσταση αυτή η μανιδακη ήθελε να τονίσει την κλειστότητα του
χώρου ακόμη και οι εξωτερικοί χώροι εμφανίζονται κλειστοί σαν
θερμοκήπιο. Για τον λόγο αυτό γίνεται τοποθέτηση μίας κατασκευής που
δίνει την αίσθηση βαριάς τοιχογραφίας( μεγάλο πλάτος και καλύπτει τρεις
πλευρές επι σκηνή( πίσω και πλάγια).Η τοιχογραφία διακόπτεται από μία
γυάλινη ζώνη που καλύπτεται με φυτό. Στη διάφανη ζώνη εσωτερικά η
απόδοση του εξωτερικού χώρου γεμάτο με φυτά. Αν και είναι σε εξωτερικό
χώρο δίνεται η αίσθηση μιας ασφυκτικής κατάστασης που μοιάζει με
θερμοκήπιο. Επιπλέον η τοιχογραφία και η διάφανη ζώνη έχουν μία οπτική
συνέχεια καθώς συμβάλει το pattern της ταπετσαρίας και εντείνουν την
αίσθηση της κλεισούρας. Τα υλικά που χρησιμοποίησε ξύλο, μέταλλο
πλαστικό με επεξεργασία ζωγραφικής και γλυπτού. Υπάρχουν δύο
επίπεδα στο σκηνικό και κάτω εξελίσσεται κυρίως η δράση . Ένα σπίτι
ανώτερης κοινωνικής τάξης φαίνεται από διάφορα στοιχεία όπως διπλή
μεγάλη σκάλα, πολυέλαιος αριστοκρατικός και η ταπετσαρία.

___________________________________

Η επομενη σκηνογραφικη δουλεια της μανιδακη είναι η περφόρμανς

Cinemascope που κινείται στο όριο μεταξυ κινηματογράφου και θεάτρου
. Με σκηνοθεσια της ομαδας blitz theatre groyp σκηνικα και κοστουμια
της μανιδακη. Πίσω από ένα μεγαλο τζάμι οι θεατες φορώντας ασυρματα
ακουστικα παρακολουθουν το θέαμα που εκτελίσσεται έξω στο δρόμο
βλέπουν 12 ηθοποιους που ζουν τις τελευταιες ημέρες του κόσμου μαζί
με περαστικούς που αθελα τους συμμετέχουν και αυτοι. Ακουν τις σκέψεις
των ηθοποιων τεχντηα ηχητικα εφε και τη φωνη ενός αόρατου αφηγητη.
Βροχη δυνατος αερας και ομιχλη. ,Μερες πανικου και εξεγερσεων
απογνωσης ή ακατανόητης ευφορίας οπου οι ανθρωπποθ κανουν
απολογισμο της ζωης τους τραγουδουν προσπαθουν να αποφύγουν τη
βροχη ερωτεύονται.

ΤΟ σκηνικο είναι Τα γραφεία της απέναντι πολυκατοικίας, το πεζοδρόμιο,

τα δέντρα και τα φώτα. Τα αδέσποτα και οι περαστικοί, κομμάτι του έργου.
Φωτα δρόμου ένα αστέρι έπεφτε από τον ουρανό καπνός, βροχη ήταν
αρκετά μαζί με τους ήχους που έβγαιναν από τα ακουστικά για να
μεταφέρουν στο δυστοπικό αύριο.

Βιντεο στιγμιοτυπο 1:35, 2:52-3:11

________________________________________

Και συνεχίζω με την παράσταση Αμφιτρυων του Μολιερου σε

σκηνοθεσια του λευτερη βογιατζη στην επιδαυρο το 2012 με σκηνικα της
Ευα μανιδακη και κοστουμια του Αγγελου Μέντη.

ο Βογιατζής μετατρέπει τους ηθοποιούς του σε κινούμενα πιόνια που

περιφέρονται σε μια παρτίδα θεάτρου Τα πάντα είναι ταυτόχρονα αλήθεια
και ψέμα.
στο κέντρο της ορχήστρας της Επίδαυρου δεσπόζει ένα τεράστιο
γαιτανακη μιά σκληρή, σιδερένια κατασκευή όπου γύρω του κάθονταν οι
ήρωες του έργου ενώ ταυτόχρονα αποτελούσε και το θρόνο της Νύχτας
Η κατασκευη αυτή αποτελειται από δύο πατώμα και μια σκαλα στο κορμο
της για να επιτρεπει την πρόσβαση προς τα πάνω. ,Με τον τροπο που
περιστρέφεται θυμίζει σαν καρουσέλ, και οι χαρακτήρες μοιαζουν με
κομψές, πορσελάνινες φιγούρες, πού γενιουνταν σταδιακά,
αποβάλλοντας την ακαμψία τους, Το επανω πάτωμα κατά την διαρκεια
της παραστασης αφαιρείται και η κατασκευη στο τελος της παραστασης
μοιαζει σαν να ξεσυναρμολογείται πλήρως.
Καθόλη την διαρκεια της παραστασης Επικρατεί ένα παιχνιδι εξουσίας σε
μόνιμη εναλλαγη.
Στην κορφή του καρουσέλ βρίσκεται η νύχτα η οποια κατευθεύνει το
έργο με σκοπό να θυμίσει ότι όλα όσα βλέπουμε δεν είναι παρά μια
παράσταση -ένα ατελείωτο γοητευτικό ψέμα πιο δυνατό και από την
οποιαδήποτε αλήθεια.( ή κυκλοφορεί στραβοπατώντας πάνω στα
ψηλοτάκουνα της στην ορχήστρα) κρατα το κείμενο στα χέρια
διορθώνοντας σαν υποβολέας τους ηθοποιούς

Ο φτεροτός αγγελιαφόρος του ολυμπου Ερμής εισέρχεται στο αρχαίο

θέατρο πάνω σε ξυλοπόδαρα.

Η ατμόσφαιρα από τα ξυλοπόδαρα, το γαϊτανάκι, τη διάφανη αυλαία και

τις προσομοιώσεις αρχαίων αγαλμάτων που φωτίζονται στο τέλος,
καθώς και οι φινετσάτες αποχρώσεις του πράσινου στα κοστούμια

δημιούργησαν το κατάλληλο κάδρο για την ανάπτυξη της ιστορίας σε μια

ιδέα αισθητικής κομέντια ντελ’ άρτε.
__________________________________________________

Συνεχίζοντας με ακομη τεσσερις σκηνογραφικες δουλιες της Μανιδάκης

Η παρασταση NOH NEKYIA ραψωδία λ του ομηρου σε σκηνοθεσια του
Μιχαηλ Μαρμαρινού το 2015 στην επιδαυρο.

Προκειται για μια θεατρική συνάντηση δύο πολιτισμών με βαθιές ρίζες

μέσα στον χρόνο: Περισσότερο από 2.500 χρόνια μετά τη δημιουργία της
ομηρικής Οδύσσειας και 800 χρόνια από την ίδρυση του θεάτρου Νο,

Στην Νεκυομαντεία ή Νέκυια ραψωδία λ, ο Οδυσσέας αφηγείται πώς, από

νόστο για την πατρίδα του, και με την παρότρυνση της Κίρκης, επιχείρησε
την κάθοδο στον Άδη προκειμένου να λάβει από τον μάντη Τειρεσία
χρησμό για τον γυρισμό του στην Ιθάκη.

Σε μία συνεντευξη της η μανιδακη υποστηριζει πως Σε μια σκηνογραφία

στην Επίδαυρο, την οποία αντιμετωπίζω με τον τρόπο που γίνεται και η
θέαση, δηλαδή κατοψιακή, δεν μπορεί να αγνοήσεις το τοπίο και να πεις
ότι η Επίδαυρος είναι η ορχήστρα και η σκηνή.
Συγκεκριμένα σε αυτην την παράσταση το μπροστινό κομμάτι ήταν με
έναν τρόπο η μνήμη της σκηνής του θεάτρου Νο, στην οποία κανονικά
υπάρχουν 4 κολόνες κι από πάνω μια στέγη, στην Επίδαυρο η στέγη ήταν
ο ουρανός και δεν υπήρχαν κολόνες. Όπως και πίσω, δεν υπήρχε αυτό
που χρησιμοποιούν στο θέατρο Νο, που είναι η ζωγραφική με τα πεύκα,
αλλά υπήρχαν τα πραγματικά πεύκα της Επιδαύρου.

Με αυτό τον τρόπο μπαίνει το τοπίο στην σκηνογραφία.

Εκεί όπου υπάρχουν κολόνες είχα κάνει εσοχές, τις είχα γεμίσει με νερό –
σαν τη μνήμη της κολόνας που έχει η σκηνή του Νο–, για τον συμβολισμό
που έχει το νερό στον θάνατο και τη Νέκυια, και μέσα επέπλεαν φιλαράκια
ελιάς.
Η επομενη παρασταση είναι ο γυαλινος κοσμος του τεννεσι ουλλιαμς σε
σκηνοθεσια της ελενης σκοτη στο θεατρο εμπορικον το 2015. Σκηνικα την
μανιδακη και κοστουμια μικαελα Λιακατα.

Το σκηνικό της Εύας Μανιδάκη αποτελεί ένα σύμπαν γεμάτο κιβώτια με

εύθραυστα υλικά που φέρουν τη σφραγίδα «fragile», όπως εύθραυστες
είναι εν γένει οι αναμνήσεις.
Βλέπουμε το διαμέρισμα των Γουίνγκφιλντ, τη «σκάλα πυρκαγιάς», που
αποτελεί το κρησφύγετο του Τομ, αλλά και το σκυθρωπό εσωτερικό του
ισόγειου διαμερίσματος με το πορτρέτο του πατέρα (κενό όμως), την
εταζέρα όπου φυλάσσεται το «γυάλινο θηριοτροφείο» και το τραπέζι με τη
γραφομηχανή. Σκηνικό αμυδρό, σε χρώματα σέπια, μεσοπολεμικό και
απεριόριστης ποιητικής ελευθερίας.
Το επομενο σκηνικο είναι περιμενοντας τον γκοντο του μπεκετ σε
σκηνοθεσια νατασσα τριανταφυλλη. Η παρασταση αυτή εγινε
Στο Αίθριο του Μουσείο Μπενάκη Εντάσσοντας και την είσοδο του
Μουσείου στη δράση, και το πεζοδρόμιο ακόμα. Δημιουργώντας, σ’
αυτό το προφυλαγμένο αίθριο, το κατάλληλο περιβάλλον για τη δράση
μιας ιστορίας που ακροβατεί μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας,
μεταξύ ελπίδας και απελπισίας.
Τα σκηνικα αυτή της παραστασης επιμελήθηκε η ευα μανιδακη σεβομενη
την σκηνογραφικη οδηγια του συγγραφεα. Γυμνη σκηνη και ένα
ανεστραμμένο δέντρο. Κατω από αυτό το σηκωμένο δέντρο στον αερα η
παρασταση διαδραματίζεται
. Το έργο γράφτηκε μέσα στην καταστροφή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου,
όταν ο άνθρωπος βάδιζε δίπλα δίπλα με το θάνατο. Έτσι, προσπαθήσαμε
να αναπαραστήσουμε αυτό το όριο μεταξύ ζωής και θανάτου μέσα στο
σκηνικό χώρο του αιθρίου, σεβόμενοι το κείμενο.
Η τελευταια σκηνογραφικη δουλεια της μανιδακη που επελεξα να σας
δείξω είναι ο γλαρος του Τσέχωφ σε σκηνοθεσια του γιαννη χουβαρδα
στο δημοτικο θεατρο πειραια το 2017. Τα κοστουμια η ιωαννα Τσαμι.