11.

Sınıf KUVVET VE HAREKET FİZİK

İtme ve Momentum Soru 1.

Bir cisme uygulanan net kuvvet ile kuvvetin uygulama

süresinin çarpımına itme denir. Vektörel büyüklüktür.
Birimi N.s dir

v
F  m.a F  m. İlk hızı 20 m/s olan 4 kg kütleli cisme etki eden
t
kuvveti zamana bağlayan grafik yandaki gibidir.

F .t  m.v
a) 14 s boyunca cisme etki eden itme kaç N.s
İtme Momentum dir?
değişimi

b) Cismin 10.s deki hızı ve momentumu nedir?

Soru 2.

Kuvvet –zaman grafiğinde eğrinin altında kalan alan

itmeyi verir.

I  F .t

4 kg kütleli cisim şekildeki gibi eğik olarak atılıyor.

Cisim yere düşünceye kadar cisme etki eden itme
Bir cismin kütlesi ile hızının çarpımına momentum
kaç N.s dir?
denir.

Vektörel bir büyüklüktür. Birimi kg.m/s dir.

P  m.v

1
 Momentumun Korunumu:
Cisme ya da sisteme dışarıdan kuvvet uygulanmadığı
Soru 3. sürece momentum korunur.

F 0 F.t  m.v

Pilk  Pson 0  P

2 kg kütleli cisim 10 m/s hızla şekildeki engele çarpıp

aynı hızla geri dönüyor.
Engelin cisme uyguladığı itme kaç N.s dir?

Soru 4.

2 kg kütleli cisim 10 m/s hızla şekildeki engele çarpıp

şekildeki gibi yansıyor?
Engelin cisme uyguladığı itme kaç N.s dir?

2
 Esnek olmayan çarpışmalar:

1. Durum

Sistemin ilk ve son momentumları sıfırdır. Nedeni,

sisteme dışarıdan kuvvet uygulanmamıştır. Yayın
uyguladığı kuvvet iç kuvvettir.

  Çarpışma sonucunda momentum korunur.

P  0 Pilk  Pson
 
m1.v1  m2 .v2

  
P1  P2  Port
 
m1.v1  0  (m1  m2 )v ort

Esnek olmayan çarpışmalar:

Çarpışan cisimlerde şekil değişikliği oluyorsa

2. durum
çarpışma esnek değildir.
Böyle çarpışmalarda momentum korunur ancak;
enerji korunmaz.

Çarpışma sonucunda momentum korunur.

  
P1  P2  Port

  
m1.v1  m2v2  (m1  m2 )v ort

3
3. durum

Çarpışma sonucunda momentum korunur.

 
Port  (m1  m2 )v0 rt

  
P1  P2  Port
  
m1.v1  m2v2  (m1  m2 )v ort
Soru 5.

4. durum

Şekildeki cisimler çarpışıp birbirine kenetleniyorlar.

Cisimlerin ortak hızları nedir?
Çözüm:

Çarpışma sonucunda momentum korunur.

4
Esnek çarpışmalar: Esnek çarpışmalar:
Hem momentum hem de kinetik enerjinin korunduğu
çarpışmalardır.

Çarpışma sonucunda momentum korunur.

 
Pilk  Pson
   
m1.v1  m2 .v2  m1.v1  m2 .v2
   
v1  v1  v2  v2

Soru 6.
Özdeş çelik bilyelerden oluşan K, L, M sarkaçları
şekildeki konumdayken K sarkacı serbest bırakıl- Soru 7.
dığında L’ye esnek olarak çarpıyor.

Kütleleri ve hızları şekildeki gibi olan cisimler merkezi

olarak esnek çarpışma yapıyorlar.
Cisimlerin son hızları nedir?

Bu çarpmanın hemen sonunda sarkaçlardan Çözüm:

hangileri hareketsiz kalır?

A) Yalnız K B) Yalnız L C) K ve L
D) L ve M E) K, L ve M
2012 LYS

5
Soru 8. Merkezi olmayan esnek çarpışma:
Cisimlerin hareket doğrultularının farklı olduğu esnek
çarpışmalardır. Bu çarpışmada da momentum ve ki-
netik enerji korunur.

Kütleleri ve hızları şekildeki gibi olan cisimler merkezi

olarak esnek çarpışma yapıyorlar.
Cisimlerin son hızları nedir?

Soru 9.

Örnek:

Sürtünmesiz yatay düzlemde hareket eden m 1 ve m2

kütleli cisimler K noktasında esnek çarpışma yapıyor-
lar.
m2 kütleli cismin hareketi şekildeki gibi ise m1
kütleli cismin hızı ve yönü nedir?

6
Soru 10. E)
Kütlesi 3 kg olan bir cisim, durgun halden harekete F(N)
başlayarak 8 saniyede 4 m/s hıza ulaşmıştır.
6
Bu cisme etki eden net kuvvetin büyüklüğünün
4
zamana göre değişim grafiği aşağıdakilerden
hangisi gibi olabilir? 2

0 2 4 6 8 t(s)
A)
F(N) 2014 LYS
6

Soru 11.
0 2 4 6 8 t(s)
Sürtünmesiz yatay bir ray üzerinde sabit hızlarla
hareket eden K, L cisimlerinin bir andaki hareket
B)
yönleri ve konumları Şekil I’deki gibidir. Bu cisimler
F(N)
P noktasında çarpışıyor ve çarpışmadan sonraki bir
6 anda hareket yönleri ve konumları Şekil II’ deki gibi
4 oluyor.

0 2 4 6 8 t(s)

C)
F(N)

0 2 4 6 8 t(s)

K’nin kütlesi mK, L’nin kütlesi de mL olduğuna

D)
F(N)
göre, oranı kaçtır?

6 (Raydaki bölmeler eşit aralıklıdır.)

4
A) B) C) D) E)2
2

0 2 4 6 8 t(s)
2013 LYS

7
Soru 12. Soru 15.
Kuvvet ile zamanın çarpımı impuls(itme) olduğuna
göre, bu niceliğin birimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) kg B) kg C)

D) kg E)

2012 LYS

Soru 13.

Soru 16.

Soru 14.

Soru 17.

8
Soru 18. Soru 20.

Soru 21.
Soru 19.

9
Soru 22. Soru 24.

Soru 25.

Soru 23.

10
Soru 26. Soru 29.

Soru 27.

Soru 30.

Soru 28.

11
Soru 31. Soru 33.

CEVAP ANAHTARI
1-a)40 2-32 3- 4- 5-
Soru 32. b)v=30 -40 20 20
P=120
6-C 7- 8-v1=-20 9-C 10-A
-20 30 V2=-25
11-C 12-A 13-C 14-A 15-B

16-B 17-D 18-C 19-D 20-C

21-E 22-C 23-C 24-B 25-E

26-D 27-B 28-A 29-D 30-E

31-A 32-B 33-B

12