Mc lc

Mc lc.............................................................................................................................................1 I.Qu trnh hnh thnh v pht trin:.................................................................................................2 1.1.Gii thiu chung:....................................................................................................................2 1.1.1.Mc tiu hot ng ASEAN:.........................................................................................2 1.1.2.Nguyn tc hot ng: (6 nguyn tc theo Hip c Bali):...........................................2 1.2.Cc nc thnh vin:..............................................................................................................3 1.3. Hi ngh cp cao ASEAN :....................................................................................................3 1.4.Cng ng kinh t ASEAN: ..................................................................................................4 1.4.1.Mc ch thnh lp AEC:...............................................................................................5 1.4.2. Cc bin php thc hin:...............................................................................................5 1.4.3.Qu trnh thc hin:.......................................................................................................5 II. Hp tc thng mi trong khi ASEAN:.....................................................................................6 2.1. Tho thun u i Thng mi (PTA):.................................................................................6 2.2. Khu vc Thng mi T do ASEAN (AFTA)......................................................................7 2.2.1.Qu trnh hnh thnh AFTA:..........................................................................................7 2.2.1.1.S ra i ca AFTA:..............................................................................................7 2.2.1.2.Mc tiu ca AFTA:...............................................................................................8 2.2.2. Ni dung loi b hng ro thu quan:...........................................................................8 2.2.2.1Ni dung:.................................................................................................................8 2.2.2.2Cc danh mc hng ho:..........................................................................................9 2.2.2.3. Vn ginh thi gian cho thnh vin mi trin khai cc chng trnh hp tc:....................................................................................................................................10 2.2.2.4. Vn y nhanh CEPT/AFTA:.........................................................................11 2.2.2.5. iu kin cc sn phm c hng u i trong khun kh CEPT/AFTA: 12 2.2.3 Ni dung loi b cc hng ro phi thu quan (NTBs)..................................................13 2.2.4. Qu trnh tham gia AFTA v lch trnh gim thu ca Vit Nam theo CEPT/AFTA.14 2.2.3.1. Nhng thch thc v nhng c hi ca Vit Nam tham gia vo AFTA: ...........14 2.2.3.2. Qu trnh tham gia v lch trnh gim thu ca Vit Nam :................................15 2.2.4.3 .nh gi tc ng ca vic thc hin CEPT-AFTA i vi nn kinh t t khi bt u thc hin CEPT-AFTA:.............................................................................................20 2.3. Lnh vc hi quan:...............................................................................................................21 III. Vit Nam trong ASEAN:..........................................................................................................22 3.1. Chin lc tham gia ASEAN..............................................................................................22 3.2. Vit Nam v khu vc u t ASEAN:................................................................................25 3.2.1. Quan h thng mi, u t Vit Nam ASEAN:.....................................................25 3.2.2. Vit Nam v vic thc hin AIA (xy dng khu vc u t ASEAN):......................26 3.3. Hi nhp kinh t ca Vit Nam vi ASEAN ......................................................................28 3.3.1. Vit Nam-ASEAn 10 nm nhn li:..................................................................................28 3.3.2. y nhanh hi nhp cc ngnh u tin tin ti Cng ng Kinh t ASEAN:............30 3.4. Mu dch t do khu vc v ci cch chnh sch:.................................................................31 3.5. Thc hin cam kt CEPT/AFTA v tham gia hp tc chuyn ngnh.................................33

I.Qu trnh hnh thnh v pht trin:

1.1.Gii thiu chung: Hip hi cc Quc gia ng Nam (Association of Southeast Asian Nations, vit tt l ASEAN) l mt lin minh chnh tr, kinh t, vn ha v x hi trong khu vc ng Nam . T chc ny c thnh lp ngy 8 thng 8 nm 1967 vi cc thnh vin u tin l Thi Lan, Indonesia, Malaysia, Singapore, v Philippines, t r tnh on kt gia cc nc trong cng khu vc vi nhau, ng thi hp tc chng tnh trng bo ng v bt n ti nhng nc thnh vin. Sau Hi ngh Bali nm 1976, t chc ny bt u chng trnh cng tc kinh t, nhng cc hp tc b tht bi vo gia thp nin 1980. Hp tc kinh t ch thnh cng li khi Thi Lan ngh khu vc thng mi t do nm 1991. Hng nm, cc nc thnh vin u t chc cc cuc hi hp chnh thc trao i hp tc.
1.1.1.Mc tiu hot ng ASEAN:

- Thc y s tng trng kinh t, tin b x hi v pht trin vn ho trong khu vc thng qua cc n lc chung trn tinh thn bnh ng v hp tc nhm tng cng nn tng cho mt cng ng cc nc ng Nam ho bnh v thnh vng. - Thc y ho bnh v n nh khu vc bng vic cam kt tn trng cng l v php quyn trong quan h gia cc nc trong vng v tun th cc nguyn tc ca Hin chng LHQ. - Nm 1995, cc nguyn th quc gia v chnh ph ca ASEAN khng nh li: Ho bnh hp tc v thnh vng chung l nhng mc tiu c bn ca ASEAN.
1.1.2.Nguyn tc hot ng: (6 nguyn tc theo Hip c Bali):

- Cng tn trng c lp, ch quyn, bnh ng, ton vn lnh th v bn sc dn tc ca tt c cc dn tc. - Quyn ca mi quc gia c lnh o hot ng ca dn tc mnh m khng c s can thip, lt hoc cng p ca bn ngoi. - Khng can thip vo cng vic ni b ca nhau. - Gii quyt bt ng hoc tranh chp bng bin php ho bnh. - Ln n vic e do hoc s dng v lc. - Hp tc vi nhau mt cch c hiu qu.

1.2.Cc nc thnh vin: Hin nay, t chc ny gm 10 quc gia c lit k theo ngy gia nhp: Cc quc gia sng lp (ngy 8 thng 8 nm 1967): Cng ho Indonesia Lin bang Malaysia Cng ho Philippines Cng ha Singapore Vng quc Thi Lan Cc quc gia gia nhp sau: Vng quc Brunei (ngy 7 thng 1 nm 1984) Vng quc Campuchia (ngy 30 thng 4 nm 1999) Cng ha Dn ch Nhn dn Lo (ngy 23 thng 7 nm 1997) Lin bang Myanma (ngy 23 thng 7 nm 1997) Cng ha X hi Ch ngha Vit Nam (ngy 28 thng 7 nm 1995) Papua Tn Guinea v ng Timor l cc thnh vin quan st ca ASEAN.

1.3. Hi ngh cp cao ASEAN : Hi ngh cp cao ASEAN, hay Hi ngh thng nh ASEAN l hi ngh gia cc nh lnh o ca cc quc gia thnh vin Hip hi cc quc gia ng Nam tho lun v cc vn hp tc pht trin kinh t, vn ha, v an ninh gia cc nc thnh vin vi nhau cng nh vi cc thnh vin i thoi ca ASEAN. Hi ngh cp cao ASEAN ln th nht c t chc vo nm 1976, Cp cao V c t chc vo nm 1995. T cc nh lnh o ASEAN nhn thy s cn thit phi t chc hi ngh nh k hng nm. Tuy nhin, trong thi gian u, do tnh cht ni dung hi ngh khng c g c bit, nn ch t chc hi ngh khng chnh thc. T nm 2001, hi ngh chnh thc mi c t chc thng nin. Cp cao XII d nh t chc vo nm 2006, song v l do an ninh m nc ch nh Philippines quyt nh li thi gian t chc sang u nm 2007. Thng thng, mt Hi ngh cp cao ASEAN bao gm cc phin hp ni b gia cc nh lnh o mi nc thnh vin, phin hi ngh gia cc nh lnh o vi cc ngoi trng ca cc nc thnh vin trong Din n An ninh ASEAN, phin hp gia cc nh lnh o ASEAN+3, phin hp gia cc nh lnh o ASEAN, Australia v New Zealand. T Hi ngh cp cao XI, bt u c thm phin hi ngh gia cc nh lnh o ASEAN vi cc nh lnh o ca su nc Nht Bn, Hn Quc, Trung Quc, Australia, New Zealand, v n vi tn gi

chnh thc l Hi ngh cp cao ng . Ngoi ra cn c phin hi ngh gia cc nh lnh a ASEAN vi lnh o Nga. Cc k Hi ngh cp cao ASEAN K Cp cao I Cp cao II Cp cao III Cp cao IV Cp cao V Cp cao VI Cp cao VII Cp cao VIII Cp cao IX Cp cao X Cp cao XI Cp cao XII Cp cao XIII Cp cao XIV Cp cao XV Cp cao XVI Cp cao XVII a im t chc Bali Kuala Lumpur Manila Singapore Bangkok H Ni Bandar Seri Bengawan Phnom Penh Bali Vientiane Kuala Lumpur Cebu Singapore Hua Hin Hua Hin H Ni H Ni Thi gian 23-24/2/1976 4-5/8/1977 14-15/2/1987 27-29/1/1992 14-15/12/1995 15-16/12/1998 5-6/11/2001 4-5/12/2002 7-8/10/2003 29-30/11/2004 12-14/12/2005 9-15/1/2006 8-22/11/2007 26/02-01/03/2009 23-25/10/2009 08-09/04/2010 28-30/10/2010

Bn k hi ngh cp cao ASEAN khng chnh thc gm: K I: ti Jakarta ngy 30/11/1996 K II: ti Kuala Lumpur ngy 14-16/12/1997 K III: ti Manila ngy 27-28/11/1999 K IV: ti Singapore ngy 22-25/11/2000

1.4.Cng ng kinh t ASEAN: Cng ng kinh t ASEAN (ting Anh: ASEAN Economic Community, vit tt: AEC) l mt khi kinh t khu vc ca cc quc gia thnh vin ASEAN d nh s c thnh lp vo nm 2015[1]. AEC l mt trong ba tr ct quan trng ca Cng ng ASEAN nhm thc hin cc mc tiu ra trong Tm nhn ASEAN 2020. Hai tr ct cn li l: Cng ng An ninh ASEAN v Cng ng Vn ha-X hi ASEAN.

1.4.1.Mc ch thnh lp AEC:

Theo d nh ca cc nh lnh o ASEAN, AEC s c thnh lp vo nm 2015. Tuyn b Ha hp ASEAN II nhn mnh: Cng ng Kinh t ASEAN l vic thc hin mc tiu cui cng ca hi nhp kinh t trong "Tm nhn ASEAN 2020, nhm hnh thnh mt khu vc kinh t ASEAN n nh, thnh vng v c kh nng cnh tranh cao, trong hng ha, dch v, u t s c chu chuyn t do, v vn c lu chuyn t do hn, kinh t pht trin ng u, i ngho v chnh lch kinh t-x hi c gim bt vo nm 2020. K hoch trung hn 6 nm ln th hai ca ASEAN (2004-2010)- Chng trnh Hnh ng Vientian- xc nh r hn mc ch ca AEC l: tng cng nng lc cnh tranh thng qua hi nhp nhanh hn, nhm thc y tng trng v pht trin kinh t ca ASEAN.
1.4.2. Cc bin php thc hin:

Cc bin php chnh m ASEAN s cn thc hin xy dng mt th trng ASEAN thng nht bao gm: hi ha ha cc tiu chun sn phm (hp chun) v qui ch, gii quyt nhanh chng hn cc th tc hi quan v thng mi, v hon chnh cc quy tc v xut s. Cc bin php xy dng mt c s sn xut ASEAN thng nht s bao gm: cng c mng li sn xut khu vc thng qua nng cp c s h tng, c bit l trong cc lnh vc nng lng, giao thng vn ti, cng ngh thng tin v vin thng, v pht trin cc k nng thch hp. Cc bin php ni trn u v ang c cc nc thnh vin ASEAN trin khai trong khun kh cc tha thun v hip nh ca ASEAN. Nh vy, AEC chnh l s y mnh nhng c ch lin kt hin c ca ASEAN, nh Hip nh Khu vc Mu dch T do ASEAN (AFTA), Hip nh Khung ASEAN v Dch v (AFAS), Khu vc u t ASEAN (AIA), Hip nh Khung v Hp tc Cng nghip ASEAN (AICO), L trnh Hi nhp Ti chnh v Tin t ASEAN, v.v, xy dng ASEAN thnh mt th trng v c s sn xut thng nht. Ni cch khc, AEC l m hnh lin kt kinh t khu vc da trn v nng cao nhng c ch lin kt kinh t hin c ca ASEAN c b sung thm hai ni dung mi l t do di chuyn lao ng v di chuyn vn t do hn.
1.4.3.Qu trnh thc hin:

bc u hin thc ha AEC, Hi ngh cp cao ASEAN ln th 9 (2003) ng : ASEAN s thc hin cc khuyn ngh v lin kt kinh t ca Nhm c Trch Cao cp (HLTF) v Lin kt Kinh t ca Hi ngh B trng Kinh t ASEAN (AEM). C th l:

a. y mnh vic thc hin nhng sng kin kinh t hin c, bao gm Khu vc Mu dch T do ASEAN, Hip nh Khung ASEAN v Dch v, v Khu vc u t ASEAN; b. Thc y hi nhp khu vc trong cc ngnh u tin; c. To thun li cho vic i li ca doanh nhn, lao ng lnh ngh v nhn ti, v tng cng cc th ch ca ASEAN v thu hp khong cch pht trin. Hnh ng ln u tin ca ASEAN trin khai cc bin php c th trn chnh l vic cc nh lnh o cc nc thnh vin k Hip nh Khung ASEAN v Hi nhp cc Ngnh u tin. C th coi y l mt k hoch hnh ng trung hn u tin ca AEC. ASEAN hy vng, hi nhp nhanh cc ngnh u tin ny s to thnh bc t ph, to v to ra hiu ng lan ta sang cc ngnh khc. Ti Hip nh ny, cc nc thnh vin cam kt loi b thu quan sm hn 3 nm so vi cam kt theo Chng trnh Thu quan u i C Hiu lc Chung ca AFTA (CEPT/AFTA). Cc ngnh u tin hi nhp gm: 7 ngnh sn xut hng ha l nng sn, thy sn, sn phm cao su, sn phm g, dt may, in t, t; 2 ngnh dch v l hng khng v e- ASEAN (hay thng mi in t); v, 2 ngnh va hng ha va dch v l y t v cng ngh thng tin. Thng 12 nm 2006, ti Hi ngh B trng Kinh t ASEAN, cc b trng quyt nh a thm ngnh hu cn vo danh mc ngnh u tin hi nhp. Nh vy, tng cng c 12 ngnh u tin hi nhp.[2] Cc ngnh ni trn c la chn trn c s li th so snh v ti nguyn thin nhin, k nng lao ng, mc cnh tranh v chi ph, v mc ng gp v gi tr gia tng i vi nn kinh t ASEAN. Cc nc Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thi Lan s h thu quan i vi cc sn phm ca 12 ngnh u tin xung 0% vo nm 2007, trong khi i vi cc nc cn li s l nm 2012.

II. Hp tc thng mi trong khi ASEAN:

2.1. Tho thun u i Thng mi (PTA): Ra i t rt sm trc khi cc quc gia ASEAN k kt Hip nh CEPT, t nm 1977 Tho thun u i Thng mi (PTA) c a vo thc hin. y l chng trnh u tin nhm y mnh thng mi ni b ASEAN. Ni dung ca chng trnh l vic k kt gia cc nc thnh vin v vic p dng mc thu quan u i trn c s m phn a phng hoc song phng, sau mc cam kt a ra s c p dng cho tt c cc thnh vin ASEAN theo nguyn tc ti hu quc.

V cn bn, vic p dng u i thu quan theo PTA tuy l mt bc tin trong quan h thng mi gia cc nc ASEAN vo thi im k kt, nhng n vn cn hn ch c bn l thu quan ch c ct gim mt mc nht nh m cha thc s c xo b. ng thi, cc hng ro phi thu vn tn ti, do gy nhiu tr ngi cho thng mi ni b pht trin. 2.2. Khu vc Thng mi T do ASEAN (AFTA)
2.2.1.Qu trnh hnh thnh AFTA:

ASEAN l mt trong nhng khu vc c nn kinh t tng trng vi tc nhanh nht th gii (tc tng trng kinh t ca ASEAN giai on 1981-1991 l 5,4%, gn gp hai ln tc tng trng trung bnh ca th gii). Tuy vy, trc khi AFTA ra i, nhng n lc hp tc kinh t ca ASEAN u khng t c mc tiu mong mun. ASEAN c cc k hoch hp tc kinh t nh: - Tho thun thng mi u i (PTA). - Cc d n cng nghip ASEAN (AIP). - K hoch h tr cng nghip ASEAN (AIC) v K hoch h tr sn xut cng nghip cng nhn mc (BBC). - Lin doanh cng nghip ASEAN (AIJV) Cc k hoch hp tc kinh t k trn ch tc ng n mt phn nh trong thng mi ni b ASEAN v khng kh nng nh hng n u t trong khi. 2.2.1.1.S ra i ca AFTA: Vo u nhng nm 90, khi chin tranh lnh kt thc, nhng thay i trong mi trng chnh tr, kinh t quc t v khu vc t kinh t cc nc ASEAN ng trc nhng thch thc ln khng d vt qua nu khng c s lin kt cht ch hn v nhng n lc chung ca ton Hip hi, nhng thch thc l : i). Qu trnh ton cu ho kinh t th gii din ra nhanh chng v mnh m, c bit trong lnh vc thng mi, ch ngha bo h truyn thng trong ASEAN ngy cng mt i s ng h ca cc nh hoch nh chnh sch trong nc cng nh quc t. ii). S hnh thnh v pht trin cc t chc hp tc khu vc mi c bit nh EU, NAFTA s tr thnh cc khi thng mi khp kn, gy tr ngi cho hng ho ASEAN khi thm nhp vo nhng th trng ny. iii). Nhng thay i v chnh sch nh m ca, khuyn khch v dnh u i rng ri cho cc nh u t nc ngoi, cng vi nhng li th so snh v ti nguyn thin nhin v ngun nhn lc ca cc nc Trung Quc, Vit Nam, Nga

v cc nc ng u tr thnh nhng th trng u t hp dn hn ASEAN, i hi ASEAN va phi m rng v thnh vin, va phi nng cao hn na tm hp tc khu vc. i ph vi nhng thch thc trn, nm 1992 , theo sng kin ca Thi lan, Hi ngh Thng nh ASEAN hp ti Xingapo quyt nh thnh lp mt Khu vc Mu dch T do ASEAN ( gi tt l AFTA). y thc s l bc ngot trong hp tc kinh t ASEAN mt tm mc mi. 2.2.1.2.Mc tiu ca AFTA: AFTA a ra nhm t c nhng mc tiu kinh t sau: - T do ho thng mi trong khu vc bng vic loi b cc hng ro thu quan trong ni b khu vc v cui cng l cc ro cn phi quan thu. iu ny s khin cho cc Doanh nghip sn xut ca ASEAN cng phi c hiu qu v kh nng cnh tranh hn trn th trng th gii. ng thi, ngi tiu dng s mua c nhng hng ho t nhng nh sn sut c hiu qu v cht lng trong ASEAN , dn n s tng ln trong thng mi ni khi. - Thu ht cc nh u t nc ngoi vo khu vc bng vic to ra mt khi th trng thng nht, rng ln hn. - Lm cho ASEAN thch nghi vi nhng iu kin kinh t quc t ang thay i, c bit l vi s pht trin ca cc tha thun thng mi khu vc (RTA) trn th gii.

2.2.2. Ni dung loi b hng ro thu quan:

2.2.2.1Ni dung: Nhng ni dung chnh trong vic loi b hng ro thu quan ca AFTA c hoch nh nh sau: - Cc nc thnh vin ASEAN s thc hin lch trnh ct gim thu nhp khu cho hng ho c xut x ASEAN theo l trnh trong vng 15 nm xung ti 0 - 5%. Vic ct gim thu bt u t ngy 1/1/1993 v hon thnh vo ngy 1/1/ 2008. - Tuy nhin, trc xu hng t do ho thng mi ton cu ang c thc y mnh m v xut pht t nhu cu tng cng hp tc pht trin ca cc thnh vin, ASEAN quyt nh y nhanh qu trnh t do ho thng mi trong khu vc bng vic rt ngn thi hn hon thnh AFTA. c bit, sau Hi ngh Thng nh ln th VI nm 1998, thi hn ny c y nhanh, n ngy 1/1/2002 cho cc thnh vin c (bao gm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thi Lan

v Brunei, sau y gi l ASEAN-6). Vi Vit Nam thi hn hon thnh ct gim thu quan vn l nm 2006. - Phm vi p dng ca chng trnh CEPT thc hin AFTA bao gm tt c cc hng ho c xut x ASEAN, bao gm hng ho cng nghip, cc sn phm nng nghip ch bin. Ring i vi nng sn cha ch bin mang tnh cht nhy cm ti nn kinh t ca cc nc ASEAN, ti tn AEM-26 thng 9/1994, cc nc mi a loi sn phm ny vo phm vi thc hin Chng trnh CEPT vi nhng quy nh c bit ring v thi hn bt u v kt thc ct gim thu, mc thu sut bt u v khi hon thnh ct gim. Cc sn phm c xc nh l cn thit bo v an ninh quc gia, bo v o c x hi, bo v sc kho v cuc sng ca con ngi v ng thc vt, bo v cc tc phm c gi tr ngh thut, lch s v kho c hc ca cc nc thnh vin ASEAN s khng c a vo chng trnh CEPT. 2.2.2.2Cc danh mc hng ho: trin khai AFTA, cc nc ASEAN phn loi cc hng ho trong biu thu nhp khu thnh 4 danh mc vi l trnh ct gim c xy dng cho tng danh mc c th. Ni dung v l trnh ct gim thu ca tng danh mc nh sau: 1. Danh mc Ct gim ngay (IL) gm cc sn phm m cc nc thnh vin sn sng ct gim thu. Vic ct gim thu ca cc sn phm thuc Danh mc ny c chia thnh 2 l trnh: l trnh ct gim bnh thng v l trnh ct gim nhanh. + L trnh ct gim bnh thng: Theo Hip nh c k kt, vic ct gim thu xung 0-5% s c thc hin trong vng 15 nm, tc l t ngy 1/1/1993 n ngy 1/1/ 2008. Tuy nhin, trong qu trnh thc hin AFTA, cc nc ASEAN quyt nh y nhanh mc thi gian ny. Ti Hi ngh Thng nh ASEAN ln th VI thng 12/1998, cc Nguyn th nht tr y mc thi gian hon thnh vic ct gim thu xung 0-5 % l ti ngy 1/1/ 2002 i vi ASEAN-6. i vi cc nc thnh vin mi gia nhp ASEAN, thi hn ny chm hn, ti ngy 1/1/2006 cho Vit Nam, ngy 1/1/ 2008 cho Lo, Myanmar v ngy 1/1/2010 cho Campuchia. + L trnh ct gim nhanh: Hi ngh Thng nh ASEAN ln th IV nm 1992 xc nh 15 nhm mt hng cn ct gim thu nhanh trong vng 7 nm, l: du thc vt, ho cht, phn bn, sn phm cao su, giy v bt giy, g v song my, qu v trang sc, xi-mng, dc phm, cht do, cc sn phm bng da, hng dt, cc sn phm gm v thu tinh, in cc ng, hng in t. 2. Danh mc Loi tr Tm thi (TEL) l danh mc gm cc sn phm m cc nc cha sn sng ct gim thu ngay. Theo quyt nh ti Hi ngh B trng AEM-26 ngy 22-23/9/1994, danh mc ny s c chuyn dn sang Danh

mc Ct gim ngay trong vng 5 nm, k t ngy 1/1/ 1996 n ngy 1/1/2000 i vi ASEAN-6. 3. Danh mc Loi tr Hon ton (GEL) l danh mc cc sn phm s khng c a vo tham gia AFTA v cc l do bo v an ninh quc gia, bo v o c x hi, bo v sc kho v cuc sng ca con ngi v ng thc vt, bo v cc tc phm c gi tr ngh thut, lch s v kho c hc. 4. Danh mc Nhy cm (SEL): Hip nh CEPT khi c k kt khng bao gm cc sn phm nng nghip cha ch bin trong phm vi ca n. Tuy nhin, xut pht t nhn thc v vai tr ca hng nng sn cha ch bin i vi phn ln cc nc ASEAN, cng nh v s lng cc nhm mt hng ln, thu quan nhp khu cao c cc nc p dng i vi cc mt hng nay, ti Hi ngh AEM-26 thng 9/1994, cc B trng kinh t quyt nh a nng sn cha ch bin vo phm vi ca Hip nh v CEPT thc hin AFTA. Theo quyt nh ti Hi ngh ny, cc sn phm nng sn cha ch bin c phn loi thnh ba danh mc: Danh mc Ct gim ngay, Danh mc Loi tr Tm thi v Danh mc Nhy cm. i vi hai danh mc u, l trnh ct gim thu s thc hin theo l trnh chung cng vi cc mt hng khc thuc danh mc, tc l s t mc thu 0 - 5% vo nm 2002 cho cc nc ASEAN-6, v nm 2006 cho Vit Nam, 2008 cho Lo v Myanmar. i vi cc sn phm trong danh mc nhy cm, vic ct gim s c x l theo c ch ring. Cc nc nht tr v s cn thit phi c mt tho thun c bit i vi vic ct gim thu cho Danh mc ny. Ti Hi ngh Hi ng AFTA ln th 9 thng 4/1996, cc nc nht tr thi hn a cc sn phm hng ho trong Danh mc ny vo Chng trnh CEPT l ngy 1/1/2010. Trn c s cc tin trin t Hi ngh ny, ti Hi ngh AEM-31 thng 9/1999, cc B trng Kinh t ASEAN chnh thc k kt Ngh nh th v cc Sn phm Nhy cm v Nhy cm cao th ch ho l trnh ct gim thu quan cc sn phm nng nghip nhy cm theo chng trnh CEPT. 2.2.2.3. Vn ginh thi gian cho thnh vin mi trin khai cc chng trnh hp tc: Mt nguyn tc c cc nc ASEAN chp thun l cn c vo thi im gia nhp, tnh hnh pht trin kinh t-x hi ca cc thnh vin mi m cc nc thnh vin lun to iu kin v mt thi gian cc thnh vin mi ny c thi gian thc hin cc chng trnh hp tc. i vi Vit Nam, v tham gia thc hin Chng trnh CEPT chm hn cc nc thnh vin khc 3 nm (bt u t ngy 1/1/1996), do thi hn thc hin cc l trnh cho cc danh mc bn trn, cng nh thi hn hon thnh AFTA c

chp nhn s chm hn cc nc thnh vin c tng ng1. Thi hn hon thnh AFTA (tc l tt c cc dng thu trong IL t 0-5%) ca Vit Nam l nm 2006. Cng nh vy, thi hn hon thnh chuyn ton b cc dng thu t TEL sang IL l nm 2003, mi nm 20% s sn phm trong Danh mc ny phi c chuyn vo IL. i vi cc thnh vin mi l Lo v Myanmar s bt u thc hin chng trnh CEPT t ngy 1/1/1998 v kt thc vo ngy 1/ 1/ 2008. Campuchia s thc hin s bt u thc hin chng trnh CEPT t ngy 1/1/2000 v kt thc vo ngy 1/1/2010. 2.2.2.4. Vn y nhanh CEPT/AFTA: Hin nay trong ASEAN c xu hng thc y nhanh hn na vic trin khai thc hin AFTA thc y thng mi trong ni b khu vc, tng tnh cnh tranh, thu ht u t nc ngoi v p li thch thc ca cc khu vc kinh t khc. Ni dung y nhanh AFTA cho ti nay tp trung vo mt s im chnh nh sau:

y nhanh mc thi gian hon thnh AFTA, tc l thi im m cc thnh vin t thu nhp khu CEPT t 0-5% nh va trnh by trn. T mc thi gian l nm 2008 trc y, n nay cc thnh vin ASEAN y nhanh thi hn ny ti nm 2002 cho ASEAN-6, 2006 cho Vit Nam v 2008 cho Lo v Myanmar. y nhanh vic chuyn cc dng thu trong Danh mc Loi tr Tm thi sang Danh mc Ct gim ngay. Chuyn cc mt hng trong Danh mc Nhy cm sang cc danh mc khc, ng thi y nhanh vic ct gim thu cho cc mt hng cn li trong danh mc ny. R sot li v gim cc mt hng trong Danh mc Loi tr Hon ton, ch gi li nhng mt hng c xc nh theo iu 9 ca Hip nh CEPT. Gim thu cc mt hng theo CEPT xung 0% vo nm 2010 i vi cc nc thnh vin c ASEAN-6 v nm 2015 vi cc thnh vin mi. Thc hin cc chng trnh thun li ho thng mi, bao gm cc tho thun cng nhn ln nhau v tiu chun v hp chun, hi ho v hi quan v nhiu chng trnh khc.

2.2.2.5. iu kin cc sn phm c hng u i trong khun kh CEPT/AFTA: c hng nhng u i v thu nhp khu theo chng trnh CEPT, cc sn phm cn phi tho mn ng thi cc iu kin c bn sau y: - Nguyn tc c i c li, tc l: mt sn phm mun c hng u i thu nhp khu phi l sn phm ng thi c trong danh mc ct gim thu ca c nc xut khu v nhp khu, v sn phm phi c thu sut di 20%. - Sn phm phi tho mn quy ch xut x ASEAN, tc l phi c t nht 40% thnh phn ca n c xut x t cc nc ASEAN (tnh gp cc nc). Trn c s thnh phn xut x ny, cc sn phm phi c giy chng nhn xut x (Mu

Thu? quan trung bnh theo CEPT giai o?n 1998-2003 (Theo s? li?u c?a Ban th k ASEAN) 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Nm
D) do c quan c Chnh ph ca tng nc cho php cp.

Brunei Indonesia Lo Malaysia Myanmar Phillippin es Singapor e Thi Lan

T? su?t (%)

Vit Nam S th hin qu trnh ct gim thu theo Chng trnhASEAN* cc CEPT ca

nc ASEAN cn c theo s liu cam kt v thc hin ca cc nc (xem ti Ph lc I). Theo biu ny, kt qu ct gim thu theo CEPT th hin r xu hng gim xung di 5% vo nm 2003 i vi tt c cc nc ASEAN. Vo thi im ny, thu quan bnh qun theo CEPT ca ASEAN s t mc rt thp l 2,6%, y

l kt qu ca qu trnh ct gim thu lin tc hng nm ca tt c cc nc ASEAN.

2.2.3 Ni dung loi b cc hng ro phi thu quan (NTBs)

tin ti vic hon thnh AFTA, iu 5 ca Hip nh CEPT cn xc nh mc tiu loi b cc hng ro phi thu quan nh hn ch s lng, hn ngch gi tr nhp khu, giy php nhp khu c tc dng hn ch nh lng... trong vng 5 nm sau khi mt sn phm c hng u i thu quan. Vi mc tiu c a ra theo Hip nh, nm 1995 cc nc ASEAN thnh lp Nhm Cng tc v Vn cc Hng ro phi thu xc nh v xy dng chng trnh hu b cc hng ro phi thu nh hng thng mi khu vc. Da trn kt qu lm vic ca nhm cng tc, cc nc xc nh cc bin php nh hng rng v ch yu i vi thng mi hng ho trong khu vc ASEAN l ph thu hi quan v cc bin php k thut nh hng ti thng mi (TBT). Nm 1995, ph thu hi quan c p dng trn 2683 dng thu v cc bin php k thut cn tr thng mi (bao gm c cc yu cu v c im sn phm) nh hng ti trn 975 dng thu ca cc nc. Trn c s , ti phin hp Hi ng AFTA ln th 8 cc nc ASEAN thng nht quyt nh thi hn loi b cc bin php k thut nh hng ti thng mi l ht nm 2003. Cc hng ro phi thu quan ph bin nht ca ASEAN theo dng thu (Nm 1995) Hng ro phi thu quan Ph thu hi quan Ph ph Nhp khu theo knh c quyn iu hnh ca thng mi nh nc Cc bin php k thut (TBT) Yu cu v c im sn phm Cc yu cu v tip th Cc quy nh k thut Ngun: Ban Th k ASEAN, 1995 S dng thu b nh hng 2683 126 65 10 568 407 3 3

Cng vi nhm cng tc v vn cc hng ro phi thu, cc c ch t chc khc cng c giao nhim v tham gia vo thc hin mc tiu ny trong lnh vc c th. U ban T vn ASEAN v Tiu chun v Cht lng (ACCSQ) h tr cho vic thng nht cc tiu chun k thut v cc tho thun tha nhn ln nhau gia cc nc ASEAN. Hi ngh cc quan chc cao cp trong nng v lm nghip

(SOM AMAF) m nhim vic loi b cc hng ro v v sinh v v sinh dch t (SPS) trong lnh vc nng - lm nghip. ACCSQ a ra 20 nhm sn phm u tin hi ho tiu chun ASEAN, l: 1. iu ho 2. T lnh 3. Radio 4. in thoi 5. TV 6. Thit b Video 7. Mch in 8. Cc loi my pht in 9. Mn hnh, bn phm my tnh 10. Thch anh in - t 11. Di t 12. Linh kin TV v radio 13. Loa v linh kin loa 14. Linh kin cm ng 15. T in 16. in tr 17. Chuyn mch 18. n hnh 19. Gng tay cao su 20. Bao cao su

Nhn thc c tm quan trng ca cc tho thun tha nhn ln nhau trong vic loi b cc hng ro k thut, cc nc ASEAN k kt Hip nh khung v cc Tho thun Tha nhn ln nhau (MRAs) ti Hi ngh Thng nh ASEAN ln th VI thng 12 nm 1998. Cn c theo Hip nh, cho n nay ba nhm cng tc v hi ho tiu chun cc sn phm M phm, Dc phm v in v Din t c thnh lp v i vo hot ng. Trong lnh vc nng - lm nghip, 14 sn phm c cc nc u tin hi ho tiu chun, bao gm: go, xoi, da, gng, dendrobium, lc, bp ci, ht tiu en, hnh, cam, c ph, da v chui. Cc nc ASEAN cng hi ho tiu chun i vi hm lng cn li ti a ca thuc tr su s dng cho rau qu thc y trao i bun bn mt hng ny trong khu vc. Cc hng ro phi thu quan i vi thng mi khu vc ASEAN c th ni l rt a dng v to ra nhiu tr ngi, n c th lm gim ng k, thm ch trit tiu cc ngha ca vic ct gim thu quan. Do , vn loi b cc hng ro phi thu c cc nc ASEAN rt ch trng trong qu trnh thc hin Khu vc Thng mi T do AFTA. Nhng phn tip theo ca chng ny s cp tip ti cc hot ng , cng nh nhiu hot ng to thun li thng mi trc tip hoc gin tip khc.
2.2.4. Qu trnh tham gia AFTA v lch trnh gim thu ca Vit Nam theo CEPT/AFTA

2.2.3.1. Nhng thch thc v nhng c hi ca Vit Nam tham gia vo AFTA: a.Thun li :

- Khi gia nhp AFTA , hng ho ca Vit Nam s c hng th sut u i thp hn c thu sut ti hu quc m cc nc ASEAN dnh cho cc nc thnh vin WTO, t c iu kin thun li hn hng ho Vit Nam c th thm nhp th trng ca tt c cc nc thnh vin ASEAN. - Bn cnh nhng thun li thu c t hot ng thng mi trong ni b khi , khi gia nhp AFTA, VN s c th hn trong m phn thng mi song phng v a bin vi cc cng quc kinh t, cng nh cc t chc thng mi quc t ln nh M, nht, EU hay WTO.. - Tuy c nhng trng lp gia VN v cc nc ASEAN, nhng c nhiu lnh vc m VN c th khai thc t th trng cc nc ASEAN nh VN c th mnh trong xut khu nng sn, hng dt v may mc, v ta cng c nhu cu nhp nhiu mt hng t cc nc ASEAN vi gi thp hn t cc khu vc khc trn th gii. - Mt mt Doanh nghip c li do tng c kh nng cnh tranh so vi cc nc ngoi ASEAN v gi c, mt khc ngi tiu dng c hng li do gi c r hn v chng loi hng ho phong ph hn. - Thu ht vn u t, tip thu cng ngh, tn dng nhn cng, s dng vn v k thut cao trong khu vc b.Kh khn : - Li ch trc tip ca nh nc l ngun thu ngn sch v thu xut nhp khu gim. - Vic tham gia dn ti s xo b cc hng ro thu quan v phi quan thu, ngha l xo b s bo h ca chnh ph i vi cc doanh nghip, buc cc doanh nghip phi tham gia tht s vo cuc chi cnh tranh khc lit trn th trng khu vc : cnh tranh thc y sn cut pht trin, nhng ng thi c th lm iu ng v ph sn hng lot cc doanh nghip, thm ch hng lot ngnh. Dn ti vic thay i c cu kinh t. y l vn nan gii i vi cc doanh nghip Vit Nam. Tm li gia nhp AFTA l bc tp duyt u tin cho nn kinh t v cc doanh nghip VN chun b cho s gia nhp th trng th gii rng ln v y s cnh tranh hn. 2.2.3.2. Qu trnh tham gia v lch trnh gim thu ca Vit Nam : Nhng yu cu ca CEPT -AFTA i vi Vit Nam: Cn c theo quy nh ca Hip nh CEPT v tho thun gia Vit Nam v cc nc thnh vin khc ca ASEAN, chng trnh gim thu nhp khu theo CEPT ca Vit Nam bt u c thc hin t 1/1/1996 v hon thnh vo

1/1/2006 t c mc thu sut cui cng l 0-5%, chm hn cc nc thnh vin khc 3 nm. Cc bc c th thc hin mc tiu ny bao gm: Xc nh danh mc cc mt hng thc hin gim thu theo CEPT gm: danh mc gim thu ngay (IL), danh mc loi tr tm thi (TEL), danh mc hng nng sn cha ch bin nhy cm (SL), danh mc loi tr hon ton (GEL). Cc mt hng thuc danh mc IL s bt u gim thu t 1/1/1996 v kt thc vi thu sut 0-5% vo 1/1/2006. Cc mt hng c thu sut trn 20% phi gim xung 20% vo 1/1/2001. Cc mt hng c thu sut nh hn hoc bng 20% s gim xung 0-5% vo 1/1/2003. Cc mt hng thuc danh mc TEL s c chuyn sang danh mc IL trong vng 5 nm, t 1/1/1999 n 1/1/2003, mi nm chuyn 20%, thc hin gim thu vi thu sut cui cng l 0-5% vo nm 2006. ng thi, cc bc gim sau khi a vo IL phi c thc hin chm nht l 2-3 nm mt ln v mi ln gim khng t hn 5%. Cc mt hng thuc danh mc SL s bt u gim thu t 1/1/2004 v kt thc vo 1/1/2013 vi thu sut cui cng l 0-5%. Ring mt hng ng vo nm 2010 :0-5%. Cc mt hng a vo chng trnh gim thu v c hng nhng b th phi b ngay cc quy nh v hn ch s lng (QRs) v b dn cc bin php hn ch phi quan thu khc (NTBs) 5 nm sau . Tnh hnh thc hin ca ta cho n nay : a). Nm 1996 Vit Nam cng b cho ASEAN cc loi Danh mc: Danh mc ct gim thu IL; Danh mc loi tr tm thi TEL; Danh mc hng nng sn cha ch bin nhy cm SL v Danh mc loi tr hon ton GEL; Nguyn tc xy dng phng n tham gia ca Vit Nam : - Khng gy nh hng ln n ngun thu ngn sch - Bo h hp l cho nn sn xut trong nc - To iu kin khuyn khch vic chuyn giao k thut, i mi cng ngh cho nn sn xut trong nc - Hp tc vi cc nc ASEAN trn c s cc qui nh ca Hip nh CEPT tranh th u i, m rng th trng cho xut khu v thu ht u t nc ngoi. C th : i. Danh mc loi tr hon ton (GEL):

Danh mc ny c xy dng ph hp vi iu 9 ca Hip nh CEPT v bao gm nhng nhm mt hng c nh hng n an ninh quc gia, cuc sng v sc kho ca con ngi, ng thc vt, n cc gi tr lch s, ngh thut, kho c nh cc loi ng vt sng, thuc phin, thuc n, v kh,... Danh mc ny chim 6,6% tng s nhm mt hng ca Biu thu nhp khu, v l cc mt hng c th nh sau: Thuc phin v cc ch phm t thuc phin, x g, thuc l v ru bia thnh phm; -Cc loi x v tro; -Cc loi xng du (tr du th); -Cc loi thuc n, thuc phng, cc loi pho; -Cc loi lp bm hi c; -Cc loi thit b in thoi, in bo hu tuyn, v tuyn, cc loi thit b ra a, cc loi my thu sng dng cho in thoi, in bo...; -Cc loi t di 16 ch ngi, cc loi t v phng tin t hnh c tay li nghch; -Cc loi v kh, kh ti qun s; -Cc loi vn ho phm i tru, phn ng, chi cho tr em c nh hng xu n gio dc v trt t an ton x hi; -Cc loi ho cht, dc phm c hi, cc cht ph thi, tiu dng qua s dng;... ii. Danh mc cc mt hng nng sn cha ch bin nhy cm (SL): Danh mc cc mt hng nng sn cha ch bin nhy cm ca Vit Nam bao gm 26 nhm mt hng, chim 0,8% tng s nhm mt hng ca Biu thu nhp khu v l nhng mt hng c th nh: tht, trng gia cm, ng vt sng, thc, go lt,..., c xy dng cn c vo yu cu bo h cao ca sn xut trong nc i vi mt s mt hng nng sn cha ch bin v theo ngh ca B Nng nghip v Pht trin nng thn ng thi trn c s tham kho Danh mc ny ca cc nc ASEAN khc. Cc mt hng ny ang c p dng cc bin php phi thu quan nh qun l theo hn ngch hng tiu dng, qun l ca B chuyn ngnh. iii.Danh mc ct gim thu ngay (IL): Danh mc ny ch yu bao gm nhng mt hng trong Biu thu hin ang c thu sut di 20% - l nhng mt hng thuc din c th p dng u i theo CEPT ngay v mt s mt hng tuy c thu sut cao nhng Vit Nam li ang c th mnh v xut khu. Tng s nhm mt hng trong Danh mc ct gim thu quan l 1661, chim 51,6% tng nhm mt hng trong Biu thu nhp khu ca Vit Nam. T l ny thp hn so vi cc nc thnh vin ASEAN khc khi h bt u thc hin chng trnh CEPT, nhng y l bin php an ton nht i vi Vit Nam.

iv.Danh mc loi tr tm thi (TEL): Danh mc ny chim khong 40,9% tng s cc dng thu trong Biu thu nhp khu v ch yu l nhng mt hng sau: -Cc loi t (tr cc loi t di 16 ch ngi); -Xe p, cc loi chi tr em; -Cc loi my gia dng (nh my git, my iu ho, qut in,...); -Cc loi m phm v dng khng thit yu; -Cc loi vi si v mt s may mc; -Cc loi st, thp; -Cc sn phm c kh thng dng;... y ch yu l cc mt hng c thu sut trn 20% v mt s mt hng tuy c thu sut thp hn 20% nhng trc mt cn thit phi bo h bng thu nhp khu, hoc cc mt hng ang c p dng cc bin php phi thu quan nh cc bin php hn ch s lng nhp khu, hng phi c giy php ca B qun l chuyn ngnh, hng phi qua kim tra nh nc v cht lng, hng phi qua kim tra v v sinh dch t v hng phi qua kim tra v an ton lao ng. Ngoi ra theo quy nh ca CEPT, nhng mt hng no ca nc thnh vin ASEAN cng b ct gim thu quan v hng thu sut u i t cc nc thnh vin khc th ng thi cng phi loi b ngay cc hn ch v nh lng v trong thi hn 5 nm sau , thc hin loi b cc bin php hn ch nhp khu thng qua cc hng ro phi thu quan khc. Vic Vit Nam cha a cc mt hng ny vo Danh mc ct gim thu quan s cho php chng ta c thm 5 nm (k t nm mt hng c chuyn sang Danh mc ct gim cho ti khi phi loi b cc bin php hn ch phi thu quan) h tr cc ngnh sn xut v cc doanh nghip trong nc lm quen dn vi mi trng cnh tranh. y l khong thi gian cn thit h tr cho cc ngnh sn xut trong nc v to iu kin cc doanh nghip trong nc lm quen dn vi mi trng cnh tranh, thc y i mi cng ngh, tng nng sut lao ng nn kinh t pht trin c hiu qu hn. b). trnh Chnh ph thng qua lch trnh tng th thc hin ct gim thu cho c giai on 10 nm. Tuy nhin, y mi ch l danh mc nh hng cc doanh nghip trong nc nghin cu c k hoch sn xut kinh doanh, iu chnh c cu sn xut m cha cng b cho ASEAN. ng thi Danh mc ny cn ang theo Biu thu XNK c ( theo m HS c) c). cng b danh mc thc hin CEPT cc nm 1996, 1997, 1998, 1999 v nm 2000 v cc vn bn php l i km (ngh nh ca Chnh ph). Trong nc, B Ti chnh cng ban hnh Thng t hng dn thc hin theo tng nm.

V Danh mc ct gim thu nhp khu ca Vit Nam theo CEPT/AFTA cho nm 2000 Chnh ph ph duyt v ban hnh Danh mc Hng ho ct gim thu nhp khu ca Vit Nam theo Hip nh CEPT cho nm 2000 ti ngh nh s 09/2000/N-CP ngy 21/3/2000. Vit Nam cng b cho ASEAN. Danh mc hng ho ct gim thu nhp khu thc hin CEPT nm 2000 ca Vit Nam l cc mt hng c ct gim thu v mc thu sut tng ng ca nm 2000. Danh mc CEPT 2000 ca Vit Nam bao gm 4230 dng thu ( mt dng thu l mt mt hng), chim gn 68% tng s dng thu phi thc hin ct gim theo CEPT, trong : -C 3590 dng thu c a vo thc hin CEPT t nhng nm 1999 tr v trc ( t 1996 n 1999) v tip tc c ct gim theo tin trnh, do vy hu ht cc mc thu u thp hn mc thu MFN hin hnh v c gim vi t l t nht l 5% mi nm. -V khong 640 dng mi c chuyn t Danh mc loi tr tm thi (TEL) vo thc hin ct gim trong nm 2000 chim khong 25% tng s dng thu cn nm trong Danh mc loi tr tm thi (TEL) tnh n ht nm 1999. Hin nay s dng thu cn li trong Danh mc TEL l khong 1.800 dng v phi tip tc a vo ct gim trong 3 nm tip theo n 2003, mi nm cng phi a vo khong 600 dng. Trong tng s 4230 dng thu a vo thc hin CEPT 2000 c: -Khong 1680 dng thu c mc thu sut bng 0%, chim 39% tng s dng thu CEPT 2000 ( 1680 dng /4230 dng); -Khong 2960 dng thu c mc thu sut t 0% -5% , chim 70% tng s dng thu CEPT 2000; -Khong 820 dng thu trn 5% v di 20%, chim 20% tng s dng thu CEPT 2000; -Khong 450 dng thu t 25-50%, chim 10% tng s dng thu CEPT 2000; Mc thu trn 50%-100% : Khng c dng thu no ( dn vo cc nm sau). Danh mc CEPT nm 2000 c xy dng trn c s cc nguyn tc chnh sau :

-m bo thc hin cc quy nh chung ca Hip nh thu quan u i c hiu lc chung ca ASEAN ( CEPT): cc bc ct gim thu, t l chuyn t Danh mc TEL sang Danh mc IL, mc thu sut ch c duy tr ti a trong 3 nm v mc ct gim t nht 5%. -Cn c vo Lch trnh tng th thc hin CEPT ca Vit Nam c Chnh ph ph chun nm 1997. Ph hp vi Biu thu nhp khu u i p dng t ngy 1/1/1999 v cp nht cc iu chnh sa i. -Cc mt hng mi c a t Danh mc TEL vo ct gim trong nm 2000 c tnh n d kin chin lc pht trin ca cc B ngnh, mc thu khi a vo thp hn hoc bng mc thu MFN tu theo ch trng ca tng b ngnh. -Cha bao gm nhng mt hng s tin hnh thu ho b cc hng ro phi quan thu. 2.2.4.3 .nh gi tc ng ca vic thc hin CEPT-AFTA i vi nn kinh t t khi bt u thc hin CEPT-AFTA: Vit Nam bt u thc hin CEPT-AFTA t nm 1996-1999, vic thc hin CEPT ca ta ch trong phm vi lch trnh gim thu ca cc sn phm trong Danh mc IL v loi b hn ch s lng i vi nhng sn phm . C th ni l vic thc hin ct gim thu ny cho n nay cha nh hng ti ton b nn kinh t v mi kha cnh : Ngn sch, Thng mi xut nhp khu, sn xut, cnh tranh i vi nhng sn phm quan trng ca ngnh cng nghip, nng nghip v cc l do: -Danh mc cc mt hng ct gim thu quan ngay IL ca Vit Nam trong giai on ny ch yu bao gm cc mt hng c thu sut di 20%, c bn l cc mt hng nguyn liu, nhin liu u vo cho sn xut. Nhng mt hng c thu sut cao hn 20% bao gm nhng mt hng m Vit Nam c th mnh xut khu nh dt, may, in t... Nhng SFCN quan trng khc th cha a vo ct gim ngay. -Mc d c nhng mt hng a vo thc hin CEPT, nhng ta vn cn thi gian p dng cc bin php hn ch phi thu quan (trong vng 5 nm sau khi a vo CEPT) nn vn c th khng ch c lng nhp khu vo Vit Nam. Trong khi i vi ta vic p dng cc bin php phi thu quan mi tc ng nhiu ti vic hn ch nhp khu. -Hu ht cc mt ngnh cng nghip cn bo h u c a vo Danh mc loi tr tm thi (TEL) c thi gian ct gim thu di hn: bt u t 1999-2003, chng hn nh: t, xe my, cc sn phm c kh thng dng...Hoc vn cn c gi li trong Danh mc GE. -Vic p dng gi tnh thu ti thiu vn c duy tr i vi 15 nhm mt hng nn khng tc ng ti s n nh ca thu Ngn sch.

2.3. Lnh vc hi quan: Nh c trnh by trn, thc hin Khu vc Thng mi T do ASEAN, vn loi b cc hng ro phi thu quan v to thun li cho thng mi l rt cn thit. Lnh vc hi quan ng mt vai tr trong vn . Cc nc ASEAN xc nh vic hp tc trong lnh vc hi quan l mt trong nhng nhn t quan trng thc hin mc tiu AFTA ca mnh, do vy ngay sau khi Hip nh CEPT c k kt, cc nc tng cng hp tc trn lnh vc ny. to mt khun kh php l cho hp tc, Hip nh ASEAN v Hp tc Hi quan c cc B trng Ti chnh ASEAN k kt ngy 1/3/1997 ti Phuket (Thi Lan). 1. Thc hin thng nht phng php nh gi tnh thu hi quan gia cc nc ASEAN. Hin nay cc nc thnh vin ASEAN ang p dng cc phng php nh gi tnh thu hi quan khc nhau nn to ra mt hng ro cn tr thng mi v gy kh khn cho vic thc hin hip nh v mu dch t do. Do , cc nc ASEAN tho thun hp tc nhm hi ho phng php nh gi hi quan gia cc nc thnh vin v thng nht p dng phng php nh gi hi quan GTV ca GATT t nm 2000. 2. Thc hin hi ho cc th tc hi quan. Th tc hi quan l mt kha cnh qun l quan trng khc trong thng mi quc t. Ngoi nhng th tc thng quan tiu chun khc, cc sn phm bun bn theo chng trnh CEPT cn phi p ng c yu cu xc nh r xut x ca sn phm . Nh ni trn, c hng u i thu quan CEPT, mt sn phm phi c t nht 40% thnh phn c xut x t cc nc ASEAN. iu ny c chng nhn bng Giy chng nhn xut x (Mu D). Nh vy, to thun li cho thng mi trong ASEAN, cn phi n gin ho v hi ho th tc hi quan ca cc nc thnh vin. ASEAN thng nht u tin thc hin hi ho cc th tc hi quan trong hai lnh vc: - Mu khai bo CEPT chung: Hng ho lun chuyn gia cc nc ASEAN cn phi hon thnh 3 loi th tc hi quan: chng nhn xut x, th tc xut khu v th tc nhp khu. V phn ln cc chi tit trong cc mu khai bo hi quan l ging nhau, do cc nc ASEAN c sng kin n gin ho th tc i vi cc sn phm thuc din CEPT bng cch gp c 3 mu ny thnh mt Mu chung ASEAN CEPT (Common ASEAN CEPT Form). Hin nay mu ny ang trong qu trnh hnh thnh. - Th tc xut v nhp khu chung: Hin nay ASEAN ang trong qu trnh n gin ho cc th tc chung. Cc lnh vc sau y c t trng tm tin hnh n gin ho:

+ Th tc np khai bo hng ho khi xut khu; + Th tc np khai bo hng ho khi nhp khu; + Kim tra hng ho; + Cp giy chng nhn xut s hi t; + Hon thu. Vic n gin ho th tc hi quan s c tin hnh da trn nhng hng dn ti Cng c Kyoto - Cng c quc t v th tc hi quan. Th tc hi quan s c hi ho ho trn cc nguyn tc: r rng, thng nht, thc y tnh hiu qu v n gin trong qun l hi quan. Hi quan cc nc ASEAN cng thng nht thit lp cc "hnh lang xanh" (Green lanes) - ca gii quyt th tc hi quan dnh ring cho cc sn phm c nhp khu theo Chng trnh CEPT - ti hi quan ca khu ca tng nc thnh vin. Theo Malaysia vic thit lp Hnh lang xanh gim c thi gian hon thnh cc th tc hi quan trung bnh t 9 gi 30 pht xung cn 3 gi 45 pht. 3. Thc hin p dng mt danh mc biu thu hi ho thng nht ca ASEAN. Trong thng mi quc t, vic hi ho ho v chi tit ho danh mc biu thu nhp khu l rt cn thit to iu kin thun li cho qu trnh xc nh ng tn gi ca hng ho nhp khu p dng ng thu sut. Hin nay, ASEAN ang xy dng mt Danh mc biu thu hi ho chung ASEAN (AHTN). Danh mc biu thu ny s da trn phin bn mi nht ca H thng Hi ho miu t v m s hng ho do T chc Hi quan Th gii (WCO) ban hnh. Danh mc AHTN s c ti a l 7000 dng thu v s bt u c p dng vo nm 2002.

III. Vit Nam trong ASEAN:

3.1. Chin lc tham gia ASEAN S hi nhp Vit Nam- ASEAN l s hi nhp c nh hng. Hi nhp vo cc nc ng Nam nh Vit Nam va qua l mt xu th rt yu, theo ng qu o xt c v trc mt cng nh lu di. Nhng hi nhp theo nhng nguyn tc no th y li l vn cn tranh lun lm sng t. Theo tinh thn c bn ca chin lc i ngoi ghi trong ai hi VII v c khng nh trong hi ngh ton quc gia nhim k ca ng (cui 1993) th ta c th khi qut mt s im sau y: Th nht l: Vi thin ch l bn ca tt c cc nc, quan im nht qun ca ng ta l tn trng c lp ch quyn v ton vn lnh th, trn tinh thn hp tc, bnh ng cng c li gia cc nc thnh vin. Tha nhn s a dng ho cc

loi hnh quan h v bn sc c o ring ca mi nc. V chnh t c th hiu t tng ch o xuyn sut y l: Ly mc tiu li ch chung gia cc quc gia lm im tng ng trn c s thng nht trong s a dng nhm to ra s ng cm v nht tr cao i vi nhng vn c tc ng chi phi vi cc thnh vin . Th hai l: Ho nhp nhng khng l thuc, khng trng ch, li, t duy th ng. Tn trng nhng g b bn v t ho hip gip ta, nhng ng thi phi khng nh c tnh nguyn tc: hp tc trn tinh thn t lc t cng, gi vng c lp ch quyn v cc mt. y mnh a dng ho, a phng ho l nhm bo vnn sn xut trong nc, khai thc c hiu qu ti nguyn quc gia. Cng c c lp dn tc, y mnh tc tng trng kinh t, rt ngn khong cch tt hu tng bc phn u ui kp cc nc trong khu vc; gi gn v pht huy bn sc, truyn thng dn tc l mc tiu tng qut ca hp tc, l nhm to ra nhng li th sm khng nh vai tr v v tr ca ta trong i tc bnh ng cng c li vi cc nc trong khu vc v trn ton th gii. Th ba l: cng vi vic y mnh hp tc trong khu vc, ng ta ch chng quan h hp tc vi tt c cc nc trn th gii, khng phn bit ch chnh tr x hi. Tt nhin m rng khng phi vi ngha dn tri m l m rng c trng im, tu thuc vo tng vn v vo tng thi im m c nhng quyt nh ph hp. Ta ch trng m rng nhm cng c li ch ca chng ta nhng khng lm phng hi n li ch ca cc nc khc. M rng trn tinh thn kt hp li ch dn tc vi vic tng cng tnh on kt hu ngh gia cc nc, khng v quan h vi quc gia ny m xa lnh vi quc gia khc . Khng lm cho cc quan h tr ngi ln nhau m hng n vo cc mc tiu, trc ht l pht trin kinh t. Phng hng chung thc hin chnh sch i ngoi mt cch ch ng l tranh th mi iu kin khch quan thun li tng cng hp tc; tranh th vn,k thut cho s nghip y ti mt bc cng nghip ho, hin i ho. Hi nhp vi ASEAN,nhng khng ch ch trng n ASEAN m xem nh cc quan h khc. Ngc li, cng khng ch ch trng i tc vi cc nc khc m xem nh vai tr ca ASEAN. Quan h v hp tc nhiu mt nhng vn gi c ch quyn ca mnh c v kinh t, vn ha, x hi m khng b nh hng bi bt k mt p lc no t bn ngoi. V tr thnh vin ASEAN ca Vit Nam xut hin ti thi im khi tm c v phm vi ca cc hot ng hp tc ASEAN ngy cng tng nhanh.Nhng yu cu phc tp ca vic hi nhp ASEAN to ra nhng thch thc ng k cho cc nh lp chnh sch v cc t chc ca Vit Nam.Tuy nhin kinh nhim thc t s x vi cc t chc v cc hot ng hp tc ASEAN tng cng kh nng ca Vit Nam tham gia c hiu qu trong lnh vc quc t. L mt c ch cho vic tng cng s hi nhp ca Vit Nam trong nn kinh t khu vc v th gii,v tr thnh vin ASEAN gip nhiu cho Vit Nam. u tin cao nht ca Vit Nam trong bt k chin lc tham gia ASEAN mi no l thc hin cc cam kt hp tc

ASEAN c tin hnh vi s lu c bit i vi khu vc mu dch t do ASEAN. AFTA l hip nh hp tc kinh t quan trng nht ca ASEAN,nhiu s tin cy ca ASEAN da vo .S tham gia y ngha v quan trng ca Vit Nam trong AFTA s xy dng lng tin ca asean i vi Vit Nam tham gia y cc hip nh hp tc ASEAN.Tuy nhin quan trng nht l vic thc hin thnh cng cc cam kt AFTA ca Vit Nam s em li li ch ng k cho bn thn nc ny,cng nh thu ht hnh nh quc t tch cc v s tin tng ln hn trong cc nh u t. Ngoi vic p ng nhng cam kt ASEAN trc y, chin lc tham gia ASEAN ca Vit Nam s da vo phn ln hai vn rng buc ln nhau sau y: -Chng trnh hp tc ASEAN tng lai. Phm vi v hnh thc ca cc hot ng hp tc tng lai s ng gp mt vai tr quan trng trong vic xc nh ni dung v phng hng vic tham gia cua Vit Nam trong ASEAN. -Nng lc hot ng c hiu qu ca Vit Nam trong nhng dn xp c cu dy chuyn th ch ASEAN s xc nh kh nng ca Vit Nam a chng trnh ngh s ring ca nc ny vo k hoch cc hot ng v cam kt hp tc ASEAN trong tng lai. V vy, c th tham gia ASEAN, Vit Nam phi hiu r cc lnh vc kh d hp tc asean trong tng lai v c cu dy truyn th ch xy dng nn cc hip nh. thc hin c hiu qu cng vic ny, Vit Nam cn xem xt qu trnh lch s ca th ch v hp tc ASEAN, cng nh phn tch hin tng hot ng ca ASEAN. gc ln hn, vic tham gia ASEAN ca Vit Nam phi chng minh r rng v khng mp m nhng cam kt ca mnh i vi nhng gi tr ASEAN. S rng buc ASEAN ch yu xut pht t c sc mnh c th ca mi quc gia thnh vin ln s chia s hiu bit v cam kt chung cho nhng l tng ASEAN. Chin lc hp tc ASEAN ca Vit Nam s cn bao gm: - S tham gia rng ri hn trong nhng vn ASEAN. -Mn m cht ch vi ASEAN trong vic xy dng lp trng chung nhng din n quc t khc nhau, t nhng tuyn b quc t, ph chun cc cuc m phn thng mi. Nhy cm hn i vi li ch v cc mi quan tm ca tng quc gia thnh vin, ca khu vc v quc t. Mt khi c c k hoch chin lc, Vit Nam c hai s la chn tham gia thc t vi ASEAN: +Mt chin lc ASEAN th ng c xy dng theo kiu chy theotrn ng ua khi nhng s kin v cc hip nh hp tc mi c m ra . iu kh khn l Vit Nam c th buc phi p ng nhng cam kt khng n nhp g vi mc tiu chin lc di hn ca quc gia.Hn na, mt lot kt qu ca cc chnh sch phn tc dng c th mu thun ch khng phi b sung ln nhau + Mt phng n ASEAN n ul cho Vit Nam tham gia nhiu hn vo vic xy dng chng trnh hp tc ASEAN . iu ny c th m bo rng cc hot ng hp tc tng lai chc chn l b sung cho nhng mi quan tm quc gia ring ca Vit Nam .Tuy nhin,ch vi mt kh nng th ch mnh v am

hiu cc c cu dy chuyn th ch ASEAN , Vit Nam s c th theo con ng ny thnh cng. 3.2. Vit Nam v khu vc u t ASEAN:
3.2.1. Quan h thng mi, u t Vit Nam ASEAN:

Nm thng u nm 2005, xut khu sang th trng ny tng kh cao, ln ti 46,4%. T trng xut khu vo ASEAN nm 2004 t 14,3% tng s xut khu ca Vit Nam. Trong khu vc ng Nam nm 2004, cc nc nhp khu t Vit Nam tnh t cao xung thp l: - Singapore 1.370 triu USD; - Malaysia 601,1 triu USD; - Philippines 498,6 triu USD; - Thi Lan 491 triu USD; - Indonesia 446,6 triu USD; - Campuchia 384,6 triu USD; - Lo 68,5 triu USD; - Myanmar 14,1 triu USD; - ng Timo 4,8 triu USD (nm 2003); - Brunei 0,5 triu USD (nm 2003); Tuy nhin, do nhp khu t khu vc ASEAN ln, nn trong quan h bun bn vi khu vc ny, Vit Nam lun lun v th nhp siu vi quy m ln v t l nhp siu cao. Nhp siu nm 2004 ln nht l t Singapore 2.248,5 triu USD, tip n l Thi Lan 1.367,1 triu USD, Malaysia 613,6 triu USD, Indonesia 216,1 triu USD,... Vit Nam ch xut siu i vi Philippines, Campuchia; xut siu khng ng k i vi ng Timo, Brunei. u t trc tip ca nhng nc trong khu vc vo Vit Nam trong thi gian t 1988 n thng 6/2005 nh sau: - Singapore c 424 d n, vn ng k t 9.037,4 triu USD, c thc hin t khong 3.613,4 triu USD, bng 40% vn ng k; cn hiu lc 361 d n, vi s vn 8.130 triu USD; - Malaysia c 196 d n, vn ng k 1.616,7 triu USD, c thc hin khong trn 850 triu USD, bng trn 50% vn ng k; cn hiu lc 171 d n, vi s vn trn 1.438 triu USD; - Thi Lan c 169 d n, vn ng k 1.593,5 triu USD, c thc hin khong 750 triu USD, gn bng 50% vn ng k; cn hiu lc 120 d n, vi s vn trn 1.432 triu USD; - Philippines c 30 d n, vn ng k 265,7 triu USD; cn hiu lc 22 d n, vi s vn 233,4 triu USD;

- Indonesia c 19 d n, vn ng k 253 triu USD; cn hiu lc 13 d n, vi s vn 123,1 triu USD - Lo c 6 d n, vi 16,1 triu USD ng k v 6 triu USD thc hin; - Brunei c 5 d n, vi 10,4 triu USD ng k; - Campuchia c 3 d n, vi 1 triu USD ng k. Lng khch ca khu vc n Vit Nam nm 2004 cao nht l Campuchia 90,8 nghn lt ngi, tip n l Malaysia 55,7 nghn lt ngi, Thi Lan 53,7 nghn lt ngi, Singapore 50,9 nghn lt ngi, Lo 34,2 nghn lt ngi, Philippines 24,5 nghn lt ngi, Indonesia 18,5 nghn lt ngi, Myanmar 1,5 nghn lt ngi. Su thng u nm 2005, tng trng so vi cng k nm trc ca mt s nc kh cao, nh Campuchia tng 118,9%, Philippines tng 79%, Myanmar tng 74,9%, Singapore tng 72,6%, Thi Lan tng 55,7%, Malaysia tng 44,3%, Lo tng 36,1%, Indonesia tng 26,1%. u l nhng tc tng cao hn nhiu so vi tc chung (23,7%). Thi gian gia nhp cha lu, nhng quan h Vit Nam-ASEAN pht trin kh nhanh v ang ha hn cn pht trin nhanh hn na trong thi gian ti.
3.2.2. Vit Nam v vic thc hin AIA (xy dng khu vc u t ASEAN):

Hn Vit Nam s c nhng kh khn c bit trong vic thc hin AIA. Ngoi cam kt v chnh tr, cn nhiu vn thc t na ngn chn AIA c hiu lc Vit Nam trong nhiu nm ti. i x u i vi cc nh u t ASEAN , c ngha l cc nh u t s c i x theo mt cch ging nh cc nh u t a phng (ch tr mt s ngoi l). iu ny c ngha, bn cnh nhng vn khc, u t trc tip ASEAN s: -Khng l i tng ca lut u t nc ngoi ring. -C cc quyn v ti sn ging cc cng ty Vit Nam . - i ph vi cng ch thu. -Khng yu cu giy php lm vic . Bn cnh , trong qu trnh chuyn i hng ti AIA s cn c ba ch u t : mt cho cc nh u t trong nc mt cho cc nh u t ASEAN v ch th ba cho cc nh u t nc ngoi khc. iu ny theo thi gian s tr nn km hiu qu v kh thi hnh do vn lu ng c lun chuyn nhanh . Cc quy tc v xut x kh c th p dng vi c ch AFTA . Nu mt cng ty ng k Indonexia , v kinh ph c chuyn t Indonexia, iu c phn loi u i ASEAN khng? Trong d tho hip nh AIA c mt qu trnh t do ho hai giai on ngha l i x quc gia cho cc nh u t ASEAN (2010) tip theo l cho cc nh u t ngoi ASEAN (2020).C s tranh ci rng iu ny s cho php cc nc ASEAN chun b cho cnh tranh ton cu trn c s c kim sot hn. Tuy nhin , vn cha c quyt nh nh ngha ph hp nht th no l nh u t

ASEAN cho cc mc ch ca hip nh.Hai phng n c ASEAN cp n , c hai phng n ny u khng c vn l: -Mi nc thnh vin ASEAN s c nh ngha nh u t ASEAN ring ca h. -S dng mt nh ngha nh u t ASEAN chung i hi mc ti thiu 30% s hu vn c phn quc gia. iu c v li nht trc mt cho Vit Nam t AIA s l qu trnh t bn thn n. Vit Nam chia s v hc hi nhiu t vic trao i kinh nghim v FDI vi cc nc ASEAN khc. Cc chi tit nh lin quan n cc chnh sch FDI, t vic s l th thc n thu nhp v chia s thng tin c th c trao i, phn tch v thay i. Tham gia qu trnh AIA s khi dy cuc tranh ci v cc chnh sch FDI Vit Nam y nh tham gia AFTA ang ni ln tranh ci v cc chnh sch thng mi. Mc tiu chnh ca IAI l thng nht ho cc ch u t gia cc nc ASEAN. iu ny, khng phi l mc tiu c hiu theo ngha en v cc nn kinh t qu khc bit nhau. Mc tiu ny nn c hiu l xc nh cc chnh sch FDI ti u cho mi nc, a ra cc mt hn ch v cc xem xt v chnh tr. S hi ho xut hin khi c mt hip nh r rng cc chnh sch li ch v nh vy n s c tt c cc bn thng qua. Trao i quan im v kinh nghim s rt quan trng trong vic x l ny, nhung vic x l phi m bo rng n tip cn c cc nh lp quyt nh Vit Nam c c s thay i. Liu Vit Nam c chp nhn khi nim v AIA khng? Nh lu trn, t do ho u t s l vn mt chiu i vi Vit Nam v Vit Nam ch l nc nhn u t nc ngoi. Tuy nhin, iu ny b qua mt im. Vit Nam l mt nn kinh t cc k ngho, ht sc cn u t nc ngoi. Trong tnh hnh ch u t hin nay cn qu cht ch, v t do ho hn na nn c tip tc vic khng phn bit ca ASEAN. Ch i x a phng c hiu qu v kinh t nhng khng bin minh c v mt chnh tr. Mt dng i x u i no nn c p dng thn trng v n sinh ra nhng mo m v nhng vn gim st. Nhng s i x u i ASEAN khng nn b t chi thng thng. i th cnh tranh chnh ca Vit Nam v u t nc ngoi l Trung Quc. Kh nng ca Vit Nam v thu ht vn u t nc ngoi vo lnh vc tp trung nhn cng cao ch yu l do tnh hp dn lin quan n Trung Quvs. Nhiu cng ty i Loan v Hn Quc coi Vit Nam nh l mt i tc thay th ca Trung Quc v phn b rng nhng ri ro vn u t FDI ca h bng cch u t vo c 2 nc. Cc dn xp v i x u i i vi cc nh u t ASEAN, c th bo m rng Vit Nam thu nhn c phn FDI t Singapore v Malaysia nhiu hn l Trung Quc. Nu Vit Nam c chun b a ra nhng iu kin c bit cho cc nh u t ASEAN, khi ti sao khng p dng cho tt c cc nh u t nc ngoi khc? Ti sao li c ba ch u t m li khng phi l hai? L do khc trnh cc dn xp v i x u i l trnh to ra nhng c hi cho vic vn ng chnh

sch ca nhng nhm lin quan. Vic chn la cc nc v cc ngnh cng nghip i x c bit li cuc s can thip chnh tr v quan liu v s thiu hiu qu kinh t. AIA s b sung thm mt hnh thc hp tc na vo danh sch hin nay ca cc tam gic pht trin v cc c ch hp tc khu vc khc Chu . Nhng hnh mu hp tc ny thng c thc y bi mong mun thu ht u t nc ngoi. Tuy nhin, cnh tranh v u t nc ngoi tr nn mnh m, cc nc v cc nhm khu vc cnh tranh vi nhau v u t, thng l trng lp nhau. Mt tiu cc ca nhng dn xp ny l: -Cc sng kin ca khu vc mi thu ht su ch v nguc lc t cc nhm khc. -u i mt khu vc ny hn khu vc khc c th dn n s u thu phi sn xut gia cc nc v cc tam gic pht trin dng gim thu v cc iu kin khc mi cho cc nh u t c tim nng. -Chnh ph nn thn trng xem xt gi thnh v li nhun quc gia mong i bt k chi ph h tng c s mi v cc khuyn khch v ti chnh bo m nhng ci s nng cao phc li quc gia. y l nhim v kh khn, nhng s t hn rt nhiu nu ch mt ch chnh sch c p dng cho tt c cc nh u t nc ngoi xuyn sut tt c cc ngnh cng nghip. -V vy, ngi ta khuyn co Vit Nam khng nn ng ngoi l AIA. Tm li: -Vit Nam nn tip tc tp trung vo vic xy dng mt ch u t duy nht cho tt c cc nh u t nc ngoi v lm cho ch ny hp dn cc nh u t m vn c li cho Vit Nam. -i x quc gia i vi ton b u t nc ngoi nn l mc tiu chnh sch lu di r rng 3.3. Hi nhp kinh t ca Vit Nam vi ASEAN 3.3.1. Vit Nam-ASEAn 10 nm nhn li: Trong lnh vc hp tc kinh t-thng mi, Vit Nam tng bc tham gia tch cc hu ht cc chng trnh hp tc kinh t ca ASEAN trn cc lnh vc thng mi, u t, dch v, nng-lm nghip, cng nghip, giao thng-vn ti, bu chnhvin thng, nng lng, du lch v hp tc pht trin Tiu vng M Cng. Vit Nam thc hin cc cam kt hi nhp kinh t khu vc v lun n lc m bo tin thc hin cc cam kt ca mnh vi ASEAN trong khun kh Chng trnh u i thu quan c hiu lc chung (CEPT) nhm thc hin Khu vc Mu dch t do ASEAN (AFTA); Hip nh khung ASEAN v Dch v (AFAS); Hip nh hp tc u t (AIA); Chng trnh hp tc cng nghip (AICO); Pht trin kinh t Hnh lang ng - Ty, v.v. Trong iu kin s chnh lch v trnh pht trin kinh t gia Vit Nam vi hu ht cc nc thnh vin ASEAN cn ln nh hin

nay, nhng n lc thc hin cc cam kt trong AFTA c cc nc ASEAN nh gi cao. Vit Nam cng tham gia tch cc vo qu trnh kt np cc nc thnh vin mi bao gm Lo, Myanmar v Campuchia vo ASEAN, hnh thnh mt khi ASEAN thng nht gm tt c 10 quc gia ng - Nam , to ra bc ngot c ngha c bit quan trng trong lch s hnh thnh v pht trin ca ASEAN. Ln u tin sau nhiu thp k chia r v i u, cc nc ng - Nam vt qua nhng tr ngi tr thnh mt khi thng nht trong a dng, on kt v hp tc trong mt t chc khu vc, cng hng ti mc tiu xy dng mt khu vc ha bnh, n nh v thnh vng. Vit Nam t chc thnh cng nhiu hi ngh quan trng trn lnh vc kinh t ca ASEAN: Hi ngh cc B trng kinh t ASEAN (AEM), Hi ngh cc quan chc kinh t cao cp ASEAN (SEOM) v nhiu hi ngh lin quan khc ca ASEAN c t chc ti Vit Nam. Trong bi cnh khu vc ang chu nhng tc ng tiu cc ca cuc khng hong kinh t - ti chnh nm 1997, Vit Nam t chc thnh cng Hi ngh Cp cao ASEAN ln th 6 (1998), ng thi ng gp nhiu vo vic xy dng Chng trnh Hnh ng H Ni (HPA), a ra cc bin php c th thc hin Tm nhn 2020. Tc chm chp v khng ng u ca hp tc x ASEAN khng nh hng cht no n hot ng tng trng kinh t ca tng nc thnh vin. V cui thp k 80, cc cuc ci cnh hng ti t do ho kt hp vi vic qun l kinh t v m ph hp dn n nhng tc tng trng kinh t chu tng c trong hu ht cc nc ASEAN. Vo thp k 90, phn ln cc nn kinh t ASEAN ang pht trin vi tc t 7% n 10% quyt inh lch s ca Vit Nam bt u giai on i mi kinh t mt phn b thc y bi mc tiu bt kp nhng ngi lng ging ASEAN thnh cng cu mnh. S thnh cng ca pht trin theo hng xut khu ca cc nn kinh t ng c gi tr thuyt phc Vit Nam v mt con ng hng ti pha trc l p dng nhng chnh sch theo nh hng xut khu to cho cc cng ty tip cn d dng hn vi vic tng cng xut v nhp khu. Vit Nam thy rng mt mi trng kinh t c th d bo c, nhng quy tc lin chng, c s h tng ph hp, v nhng iu kin n nh v mt kinh t v su kt hp cn thit cc nhn t dn n thnh cng ca nhng ngi ASEAN. Mc ch trnh tt hu ca Vit Nam s khng d dng. Mc d nn kinh t ca Vit Nam vn hnh mc kh trong 10 nm qua, nhng vn cn tn ti nhiu vn chnh sch quan trng. Vo lc bt u qu trnh i mi nm 1986, Vit Nam chp nhn c ch th trng l phng tin phn b ngun lc v l nhu cu nh hng li cc th ch kinh t ca mnh theo c ch . Mc d cc cuc ci cch lc u l p ng cc thch thc trong nc, nhng cuc ci cch ny nhanh

chng chuyn sang c hc lnh vc thng mi v u t nc ngoi vi nhng bng chng v t do ha mt phn cc lung lun chuyn vn v hng ha. Tuy nhin, vn cn xu hng t lc cnh sinh. iu ny c biu l bi nhng c gng to nn cc tng cng ty nh nc quy m ln c th cnh tranh vi cc cng ty nc ngoi v nhng hn ch v u t nc ngoi trong mt s ngnh then cht. Mi trng th ch ca Vit Nam c th thy ang tin trin hng ti mt sn chi cn bng hn cho doanh nghip vn trong nc v nc ngoi. Tuy nhin, n lc ring ca Vit Nam m ca nn kinh t v m rng cc mi quan h ca mnh vi th gii bn ngoi l mt yu t then cht cho hot ng kinh t gy n tng ca n. a v thnh vin ASEAN ca Vit Nam cng c cc mi lin kt thng mi v u t ca nc ny vi cc nc ASEAN cng nh vi cc i tc thng mi ng . N kinh t Vit Nam b sung cho cc nn kinh t ASEAN pht trin hn (v d: Singapore, Malaysia) trong khi c s pha trn gia b sung v cnh tranh vi Thi Lan, Philipin v Indonesia. Tng t nh Vit Nam, ba nn kinh t ny gia phn ln vo vic sn xut hng ch to s dng nhiu lao ng phc v cho xut khu. Nhng nh u t nc ngoi ln nht ca Vit Nam n t cc nc ny v cng nhp khu ln t cc nc . Ngoi vic tng cng cc mi lin kt thng mi v u t trong khu vc, a v thnh vin ASEAN ca Vit Nam cn l mt c ch quan trng rng buc chnh ph vi cc quyt nh chnh sch v phng s c th o ngc chnh sch. a v thnh vin ca Vit Nm trong ASEAN s gy p lc i vi nhng nh lp chnh sch y cc cuc ci cch tin nhanh hn na. Nhng cam kt quc t c th tr gip rng buc cc cuc ci cch ny trong khi gim thiu nhng s phn ng trc mt trong nc. Phng php m Vit Nam s dng nng cao vai tr ca mnh trong ASEAN s l mt then cht trong vic xc nh l trnh c bit hng ti s ci m v chuyn i.
3.3.2. y nhanh hi nhp cc ngnh u tin tin ti Cng ng Kinh t ASEAN:

T nm 2003, khi chng trnh CEPT/AFTA, ni dung ct li ca hi nhp kinh t ni khi trong lnh vc thng mi hng ha, bc vo giai on thc hin cui cng, cc nc ASEAN quyt nh y nhanh hi nhp kinh t khu vc thng qua cc ngnh u tin tin ti mc tiu Cng ng Kinh t ASEAN (AEC) vo nm 2020. ASEAN chn ra 11 ngnh u tin y nhanh hi nhp trong ASEAN bao gm sn phm g, nng sn, t, sn phm cao su, in t, dt may, thy sn, e-ASEAN, vn ti hng khng, du lch v y t. Sau khi Hi ngh Cp cao ASEAN ln th X thng 11/2004 ti Vin Chn, Lo thng qua Hip

nh khung v Hi nhp cc ngnh u nhp trong ASEAN; cc Ngh nh th v cc L trnh Hi nhp cho tng ngnh. Ni dung cc vn kin ny bao qut cc nguyn tc hi nhp chung v cc bin php c th y nhanh t do ho thng mi cc sn phm, dch v lin quan, cc bin php hi ho tiu chun, n gin ho th tc hi quan, thun li ho thng mi, v.v. ng ch nht phi k n bin php y nhanh t do ho thu quan sm 3 nm vi cc sn phm u tin. Theo CEPT thi hn gim thu xung 0-5% l 2010 (vi ASEAN-6) v 2015 (vi CLMV). Vi cc lnh vc u tin, l trnh ny s c y nhanh 3 nm, tng ng l 2007 (ASEAN-6) v 2012 (CLMV). Trong tng lnh vc u tin s bao gm danh mc sn phm y nhanh gim thu trong khng bao gm cc sn phm ang thuc cc danh mc nhy cm TEL, GEL. Tng s dng thu ca tt c cc danh mc loi tr khng qu 15% tng s sn phm ca cc lnh vc u tin. K t u nm 2005, hng lot bin php c trin khai bao gm c cc bin php nn chung, p dng cho tt c cc ngnh, v cc bin php c th cho tng ngnh. Mc tiu hng u ca ASEAN hin nay l tp trung ngun lc h tr tin trnh hi nhp cc ngnh u tin ny, to tin quan trng nhn rng cho cc ngnh khc trong tng lai. Vi mong mun ng gp tch cc hn na vo tin trnh hi nhp kinh t khu vc, v trn c s tim nng pht trin ngnh, Vit Nam m nhn vai tr nc ng Ch tr ngnh nng sn cng vi nc iu phi l Myanmar. 3.4. Mu dch t do khu vc v ci cch chnh sch: Phm vi m ASEAN c th nh hng n phng hng v tc ci cch Vit Nam c t ra kim nghim v khu vc mu dch t do ASEAN (AFTA). AFTA cho n nay cho n nay l chng trnh hp tc kinh t mang nhiu hoi bo nht trong ASEAN. Tm quan trng ca s tham gia Vit Nam trong AFTA c tranh ci vi ni. Vic tham gia AFTA s m rng cc th trng ca Vit Nam v em li s gia tng ca lung u t. S tham gia ca Vit Nam vo mt th trng ASEAN vi 500 triu dn s to nn c hi t c hiu qu sn xut cao hn, theo em li li th v gi. u vo vi gi thp hn t cc nc ASEAN c th ct gim chi ph hn na cho cc nh xut khu Vit Nam v nh vy lm tng kh nng cnh tranh ca h trn th trng th gii. Ngi tiu dng trong nc cng s c hng li t gi thnh thp hn. i vi mt s mt hng nng sn m Vit Nam l nh xut khu c nht, mt th trung ASEAN c m rng c bn s l mi li ln.

V tc ng ca AFTA i vi u t trc tip nc ngoi, c nhng cuc tranh lun ca cc bn. C l l FDI ca Vit Nam s gia tng t cc ngun c trong v ngoi ASEAN. Khi cn c s khc bit v gi c, cc nh u t t trong ASEAN s vn c khuyn khch nh v Vit Nam. H cng s u t vo cc lnh vc vn cn c Vit Nam bo h (mc d iu ny c th c ngha l nhng sn phm s khng c nhn nhng b CEPT) i vi cc nh u t ngoi ASEAN, quy tc 40% hm lng ni khi cho nhng b CEPT c th l mt yu t nh v Vit Nam nhm c tip cn th trng ASEAN. V mt tiu cc li nhun ca FDI Vit Nam c th b nh hng nu nh cc nghnh thc s c t do ha, trc y, c mt chnh sch ch bo h cho mt s nghnh cng nghip khuyn khch FDI em vo vn v cng ngh (nh trong trng hp t). Nu vic bo h thc s c hy b v s cnh tranh ASEAN xut hin trn th trung, khi kh nng ca cc cng ty c th b nh hng v ni chung, cc cng ty ny c cng sut sn xut nh v khng chun b sn sng cho cnh tranh quc t. Tuy nhin cc nh lp chnh sch ca Vit Nam tip tc tm ly nhng vn c bn lin quan n vic tham gia AFTA. Mt vn lin quan l vic ct gim thu quan s gy ra nh hng i vi ngn sch nh nc. Mt gii php ang c d tnh l sp xp li c cu cc Biu thu nhp khu ca Vit Nam trong phm vi c php ca AFTA t 0-5%. Mt vn khc l kh nng non km ca Vit Nam trong cnh tranh vi cc sn phm ASEAN c th lm ngp lt nn kinh t Vit Nam v xa s nhng ngnh cng nghip non tr ca nc ny ? Vi trnh vn v cng ngh sn xut thp. Cc nghn cng nghip trong nc c l phi tri qua cc kh khn khi cc sn phm ASEAN r hn trn vo th trng. Nhng ngnh cng nghip d b tn thong nht l nhng ngnh ang c bo h cao, a s l cc doanh nghip nh nc, nghnh sn xut cc sn phm nh du la, thp, phn ha hc, v xi mng. Vn ny rt quan trng v cc doanh nghip nh nc s dng khong 25% lc lng lao ng v ng gp 50% ngn sch nh nc. Cc ngnh cng nghip khc c th b nh hng l cc nghnh sn xut cc mt hng ch to s dng nhiu vn. Mt vn cui cng l kh nng ca Vit Nam bc vo cc nghnh ch to s dng nhiu vn, cng ngh cao v s quan tm v nh nc tng i tin tin ca nhng ngi lng ging ASEAN c th lm cho qu trnh bt kp khu vc tr nn kh khn nu khng ni l khng th. Mc d Vit Nam c nhng cam kt mnh m i vi AFTA, nhng s tr hon gn y trong vic thc hin cc cam kt ny lm ny sinh nhng lo ngi ln cu ASEAN. Phng php c ch ca Vit Nam i vi cc cam kt AFTA th hin s phn nh nc i tiu biu cho qu trnh ci cch ca nc ny mt mt c gn tham gia nn kinh t th gii, nhng ng thi mun duy tr mt nn kinh t theo k hoch. Mc d Vit Nam c th coi phng php ny l l trnh hin thc hn cho vic chuyn i, lun lun c mt mi nguy him l iu ny cng lm chm li nhng thay i v th ch cn thit, rt bc thit cho qu trnh

ton cu ha. a v thnh vin ASEAN, v vy, s c dng gy p lc ln cc nh lp chnh sch y mnh qu trnh ci cch ca Vit Nam. C th phng on rng s tha k tnh linh hot v khi nht tr lu di ca ASEAN gip Vit Nam lm chm li nhng cam kt AFTA ca nc ny. Nh vy, thay v s dng v tr thnh vin ASEAN nh mt n by chnh sch, Vit Nam dng nh vn dng ti a tnh linh hot c php trong khun kh CEPT cng nh trong bn thn cc qu trnh ASEAN theo ui mt tc c ch hn trong vic p ng cc ngha v CEPT ca h vi mc ch quc gia bt kp nhng ngi lng ging ASEAN ca mnh, chin lc AFTA hin nay ca Vit Nam c th gnh chu nhng hu qu c hi hn v lu di. Cc nguyn tc c i c li cho vic trao i nhng nhng b trong CEPT ng rng nhng li ch ca Vit Nam b tr hon nu cc iu kin cho vic hng cc nhng b ny khng c p ng. Vit Nam cng c ko dy thi hn thm 3 nm p ng cc mc tiu trong AFTA. Phng php sng sut hn l nn c gng p ng rt ngn khong thi gian gia hn ny ch khng phi l lm chm tr. T do ha ASEAN v thng mi (thng qua AFTA v v ngnh dch v) s l nhng lnh vc quan tm then cht ca Vit Nam. Mc d phng hng tng th ca cc chnh sch trong nc ca Vit Nam l r rng i vi 2 lnh vc ny, phm vi v tc ca cc chnh sch ny vn l nhng vn cn phn tn. Nhng nm u tham gia AFTA, dng nh Vit Nam vn cha khai thc y chng trnh ny y nhanh hn na nhng bin php m ca. C nhiu lnh vc, tng cng cc cuc ci cch lin tc cc doanh nghip thuc s hu nh nc, nn tin hnh d b nhiu hng ro phi thu quan c th cn tr vic hng cc nhng b trong AFTA. 3.5. Thc hin cam kt CEPT/AFTA v tham gia hp tc chuyn ngnh Trng tm trong hp tc kinh t ni b ASEAN thi gian qua l vic trin khai cam kt theo Hip nh CEPT/AFTA. Cho n nay, cc nc ASEAN-6 c bn hon thnh vic gim thu xung mc 0-5%, t t l t 95% n 100% s dng thu. Cc nc thnh vin mi bc vo giai on cui cng thc hin cam kt ca mnh, ngoi Campuchia thc hin ct gim sau, cc nc Lo, Myanmar u thc hin gim thu t 62% n 84% s dng thu. Vi Vit Nam, vic chuyn cc sn phm thuc danh mc loi tr tm thi (TEL) sang danh mc ct gim thu (IL) hon thnh t nm 2003, ngoi tr 14 dng thu linh kin t, xe my tm hon thc hin ct gim thu. n nay, Vit Nam cam kt gim thu ti 96,15% dng thu.

Nm 2005 ny cng l nm cui cng Vit Nam thc hin ct gim thu quan cc sn phm thuc danh mc ct gim thu (Inclusion List) thc hin mc tiu v c bn p dng thu sut 0-5% i vi hng ha nhp khu t cc nc ASEAN (tr sn phm thuc cc danh mc tm hon v loi tr). Song song vi chng trnh ct gim thu quan, Vit Nam cn phi hp vi cc nc ASEAN trin khai chng trnh cng tc nhm xc nh, phn loi v tin ti b cc hng ro phi thu quan. Gn cht vi lnh vc thng mi, Vit Nam tch cc tham gia cng cc nc thnh vin ASEAN trin khai cc ni dung hp tc kinh t khc v thng mi dch v, hp tc u t. - Hp tc v Dch v: Sau khi Hip nh khung ASEAN v Dch v (AFAS) c k ngy 15/12/1995, ASEAN lin tc trin khai cc ni dung hp tc v dch v nh cc Vng m phn t do ho thng mi dch v. Hin nay Vit Nam ang cng cc nc ASEAN tham gia Vng m phn th 4 v t do ho thng mi dch v vi phm vi ton din tt c cc ngnh. - Hp tc v u t: Vi Hip nh AIA, cc nc ASEAN, trong c Vit Nam trin khai nhiu chng trnh thun li ho v xc tin u t, hin nay ang tip tc r sot cc danh mc loi tr trong u t, tng cng hp tc thu thp thng tin, thng k u t nhm ci tin hn na mi trng u t trong khu vc. - Hp tc Cng nghip AICO: Ni bt trong hot ng hp tc u t l Chng trnh u i u t ASEAN (AICO). Vit Nam cng l mt bn tham gia chng trnh ny, cp giy php hot ng cho cc doanh nghip AICO, cng cc nc xy dng c ch u i thu xut nhp khu, min tr yu cu t l gp vn quc gia. Ngoi cc lnh vc hp tc nu trn, Vit Nam cn tham gia tch cc trong cc lnh vc hp tc chuyn ngnh khc nh khoa hc cng ngh, tiu chun cht lng, giao thng vn ti, du lch, nng lng ...v.v.