Literatuur opdracht morele kwestie & sociogram

Naam: Tycho van den Berg

Klas: V5B
Docent: Dhr. Pouwels
Datum: 25-11-2022
Vak: Nederlands

2
 Inhoudsopgave

Voorbereidende opdracht 3

Sociogram 3

Artikel 6

3
Voorbereidende opdracht

1a. In dit boek is vrijheid een belangrijke waarde. De hoofdpersoon, Erik Hazelhoff
Roelfzema, wil namelijk vluchten naar Engeland omdat nederland bezet is door de duitsers.
Een ander belangrijke waarde van het boek is trouw, de hoofdpersoon wilde bijvoorbeeld
niet bij zijn vriend komen omdat zijn ouders NSB’ers waren.
In het boek is zelfstandigheid ook een belangrijke waarde, de hoofdpersoon doet veel zelf
regelt zelf een vluchtplan en vraagt zijn vrienden om hulp maar zijn ouders helpen
bijvoorbeeld niet.

b. Erik, de hoofdpersoon in het boek heeft een visie op het leven dat hij Nederland
wil helpen en de nederlandse burgers. Hij streeft naar vrijheid.

c. Het boek is vanuit de belevend ik geschreven, dit helpt het boek dat je mee kan
denken met Erik en dat je het zoals Erik het meemaakt.

d. Als iemands zijn ouders NSB’ers zijn is hij dan ook automatisch “slecht"?
Hadden Nederlanders door de bezetting van de duitsers geen vrijheid meer?
Was het verantwoordelijk van Erik’s ouders om hun kind in het verzet te laten?
Waren alle duitse bezetters "slecht"?
Heeft het koningshuis nederland in de steek gelaten door naar Engeland te vluchten?

Sociogram

2a. De sleutel personges zijn:

Erik Hazelhoff Roelfzema is de hoofdpersoon en heeft een relatie met iedere
personage uit het boek, van zijn ouders tot vrienden. Hij vluchtte uit Nederland via
een schip naar Engeland. In Engeland was Erik werkzaam bij de RAF.

Peter Tazelaar is goede helpende vriend die met Erik via de boot naar engeland
vluchtte. Peter helpt Erik met het het communicatie verleggen tussen Nederland en
Engeland als navigator bij de RAF.

Ernst de Jonge Komt van de Studentenvereniging en ging net als Erik op de boot
om te vluchten naar Engeland.

Chris krediet is een goede vriend van Erik ze hebben elkaar ontmoet bij een
ontgroening. Samen melden ze zich vrijwillig bij het leger om tegen de duitsers te
vechten. Chris is al eerder uit Nederland gevlucht naar Engeland en daar is hij ook bij
de RAF.

4
Koningin Wilhelmina ontving Erik en Peter toen ze ontsnapt waren uit Engeland. Ze
gingen op gesprek en kwamen daardoor in contact met de geheime dienst die Erik
hielp om een plan te maken contact te leggen tussen Engeland en Nederland.

Alexander Rowerth was een goede vriend van Erik voordat de oorlog begon maar
zijn ouders bleken NSB’ers te zijn en dat werd niet echt gewaardeerd door Erik. Hij
vind dat de britten en de duitsers één pot nat zijn.

Van 't sant is de butler van de koning en de baas van de geheime dienst hij steunt
het plan van Erik om contact te leggen tussen Engeland en Nederland.

Frits is de helper van Erik door een ontsnapping te regelen voor Erik op de boot.

Bob van der Stok is ontsnapt via dezelfde boot als Erik. Erik haalt Bob uit zijn
verstekeling positie een kleine ruimte in de machinekamer waar hij dan al 10 uur ligt.
In Engeland ging Bob ook bij de RAF.

Gerard Volkersz zat ook op de boot naar Engeland met Erik. Gerard zat op een
middelbare leidse school en ging in Engeland bij de RAF.

Toon Buitendijk was ook een Engelandvaarder en ging via hetzelfde schip als Erik
vluchten naar Engeland.

Sari heeft onderdak aan Erik aangeboden toen Erik gezocht wordt door duitsers
omdat hij een illegale krant uit drukte. Zij had namelijk nog plek in haar appartement
in Amsterdam.

Erik Michielsen was een goede vriend van Erik en hij was bij de eerste pogingen om
te ontsnappen uit Nederland van Erik Hazelhoff. Erik Michielsen was samen met
Chris Krediet al eerder dan Erik Hazelhoff naar Engeland gevlucht.

Van Beelen is een Katwijkse drukker waar Erik iets illegaals uitgedrukt heeft kunnen
krijgen

b. De hoofdpersoon heeft de meeste relaties aangezien het boek om hem draait.

Een andere belangrijke personage is Peter, die heeft niet zoveel relaties dit komt
vooral doordat Erik voor de oorlog connecties in Nederland maar die zijn niet zo
belangrijk omdat het verhaal verder gaat in Engeland maar alle connecties zijn nog in
Nederland waardoor je als peter zijnde niet zoveel connecties hebt. Naast Erik zal
Chris krediet de meeste relaties hebben omdat die al bevriend was met Erik in
Nederland en kent dus ook andere vrienden van Erik en in Engeland komen daar
nog een paar connecties bij.

5
c. Erik hazelhoff is de hoofdpersoon, Erik hazelhoff heeft veel hulp gekregen van
verschillende helpers, Hij kreeg hulp bij zijn mislukte vluchtpogingen van zijn
vrienden, daarna zijn de meeste niet meer belangrijk voor het verhaal.
Als Erik een krant uitdrukt dat illegaal is voor de leidse universiteit. Helpt de drukker
Erik door zijn naam niet te noemen en door Erik niet aan te wijzen. De drukker komt
hierdoor in de cel, en verdwijnt uit het verhaal.
Erik kan bij Sari onderduiken en uiteindelijk kan hij met de hulp van Frits op een
zwitserse boot komen en naar Engeland vluchten.
De duitse bezetters verhinderen Erik bij alles, bijvoorbeeld om te vluchten uit
Nederland. Erik wordt ook in Engeland verhinderd omdat van ‘t sant wordt ontslagen
als baas van de Geheime dienst en zijn opvolger hindert het plan van Erik.
De slachtoffers van de acties van Erik is eigenlijk maar één iemand en dat is de
drukker, Van Beelen, die in de cel terecht komt voor een paar dagen.
d. Je kan je in dit boek goed plaatsen in het hoofd van de hoofdpersoon omdat het
vanuit de belevend ik perspectief is geschreven. Hierdoor kan je goed meedenken en
beleef je het verhaal vanuit zijn gedachten.
e. Ik zou met Erik in discussie zijn gegaan over de vluchtpogingen die hij gedaan
heeft. Erik heeft namelijk meerdere keren geprobeerd via de zee Nederland te
ontvluchten naar Engeland, alle pogingen waren levensgevaarlijk maar sommige
hadden ook een hele kleine slagingskans. Ik zou hier met hem in discussie gaan om
deze vlucht pogingen niet te doen omdat de kans zo klein is dat het werkt dat het de
moeite niet waard is het te proberen. Ik zou overigens wel met zijn geslaagde plan in
zee zijn gegaan.

6
 De Verzetsheld

Erik Hazelhoff Roelfzema de verzetsheld van Nederland. Een bijzonder indrukwekkend

verhaal, verteld, geschreven en verfilmd. De kans om gepakt te worden is super groot
maar de jonge Erik laat zich niet afschrikken en durft in het verzet te gaan. Hij wil per
se naar Engeland vluchten om vanuit daar Nederland te helpen. Zou je vluchten naar
een ander land om je vaderland te helpen?

Morele kwestie
Erik Hazelhoff Roelfzema deed dit, vluchtte uit bezet Nederland naar Engeland en werd
soldaat van Oranje, een verzetsheld. Hij had meerdere pogingen nodig om Nederland te
verlaten. Ik vind het een goede keuze van Erik om naar Engeland te vluchten. Ten eerste
omdat Erik heel graag wilde vluchten. Hij wilde graag vluchten omdat hij dan vanuit
Engeland Nederland kon helpen. Ik vind het een goede gedachten om niet alleen naar
vrijheid te vluchten maar ook dan voor vrijheid te vechten. Ik zou wel anders gehandeld
hebben dan Erik, vooral bij de vluchtpogingen. Ik zou bijvoorbeeld niet zo snel naar
Engeland vluchten, om alles en iedereen achter te laten in Nederland zou ik niet fijn vinden.
Omdat Erik erg naar vrijheid streeft kan ik zijn keuzes goed begrijpen.
Toen de duitsers Nederland aanvielen heeft Erik zich vrijwillig gemeld voor het lege, Ik zou
net als Erik wel bij het leger gaan in deze situatie. Tegenwoordig zijn er zwaardere wapens
en komt er veel gevaar uit de lucht. Veel Nederlandse mensen zouden niet vrijwillig het leger
in gaan. Als Nederland wordt aangevallen door een ander land zou ik mezelf wel melden bij
het leger als ze mij nodig hebben.
Erik vluchtte naar Engeland via een zeer goede vluchtpoging. Ik denk dat iedereen die naar
een ander land zou willen vluchten dit plan een kans had gegeven. Ik zelf zou deze kans
afslaan omdat ik niet alles zou kunnen achter laten wat me lief is in Nederland zoals
bijvoorbeeld familie en vrienden.

Sociogram

7
In dit boek is Erik Hazelhoff Roelfzema de hoofdpersoon alle belangrijke personages hebben
dus een relatie met Erik Hazelhoff Roelfzema. Rechts boven zien we de Engelandvaarders
die met Erik via de boot naar Engeland vluchtte. Van die vijf personages is Peter Tazelaar
het belangrijkste, Peter wordt de navigator van Erik Hazelhoff als hij bij de RAF werkt. Als
Erik en Peter in Engeland zijn gaan ze op gesprek bij Koningin Wilhelmina. De assistent van
de Koningin is Meneer van ‘ Sant, in het gesprek met de Koningin heeft Erik het over een
idee om contact te leggen tussen Nederland en Engeland. Koningin Wilhelmina vind het een
goed idee. Meneer van ‘t Sant nodigt Erik en Peter uit voor een gesprek over het plan.
Meneer van ‘t Sant blijkt dan de baas te zijn van de Geheime dienst die Erik al een tijdje
zocht. Hij steunt het plan om contact te leggen. In de sociogram zien we rechtsonder het
Koninklijk huis, natuurlijk kennen Koningin Wilhelmina en Peter elkaar maar ze zijn niet met
elkaar geconnect omdat de Koningin en Erik elkaar niet van de boottocht kennen.
Linksboven in de sociogram zijn de vrienden uit Nederland van Erik Hazelhoff, deze kent hij
ook van de universiteit. Alexander Rowerth was een goede vriend van Erik Hazelhoff alleen
had Alexander ouders die NSB’ers waren dit verslecht de relatie tussen Erik Hazelhoff en
Alexander. Chris Krediet en Erik Michielsen waren goede vrienden van Erik Hazelhoff ze
waren al voor Erik Hazelhoff naar Engeland gevlucht en later in Engeland komen ze elkaar
weer tegen.
Linksonder in de sociogram zien we de helpers van Erik. Drukker van Beelen hielp Erik door
iets illegaals te drukken en door de naam van Erik niet aan de duitsers te geven.
Sari hielp Erik toen hij onderdak nodig had om voor de duitsers te schuilen.
Frits hielp Erik door een vluchtplan te maken en uit te voeren.

Samengevat
De oorlog breekt uit, Erik en Chris Krediet melden zich vrijwillig bij het leger maar voordat ze
bij het leger mogen heeft Nederland zich al overgegeven. Erik schaamd zich hiervoor. In de
eerstvolgende dagen doet Erik niks meer dan op bed liggen. Na enkele dagen heeft hij
bedacht dat hij naar Engeland wil vluchten om vanuit daar voor de vrijheid van zijn vaderland
te vechten. Hij doet meerdere pogingen om te vluchten maar die mislukken allemaal. Hij legt
dan de focus op zijn studie en slaagt erin zijn studie af te ronden met een diploma. Nadat
Erik hoort dat hij geslaagd is komt er nog beter nieuws, Frits had een vluchtplan! Frits helpt
met alle papieren in te vullen en alles te regelen. Aan boord van het schip ontmoet Erik
Peter, Toon, Ernst, Bob en Gerard. In Engeland gaan ze op gesprek bij de Koningin en
vertellen ze hun plan om contact te leggen tussen nederland en Engeland. De koningin vindt
het een goed plan, de assistent van ‘t Sant nodigt Erik en Peter uit voor een gesprek. Van ‘t
Sant blijkt de baas van de geheime dienst te zijn en steunt het plan van Erik, hij biedt een
kamer aan en geld om het te kunnen organiseren. Van ‘t Sant wordt ontslagen en de nieuwe
baas van de geheime dienst wil niets van Erik weten. Uiteindelijk lukt het Erik toch om heel
wat aantal missies te doen en dus contact te leggen.
Nadat hij hiermee niet verder kan gaat hij bij de RAF als vliegtuig piloot. Bij de RAF komt
Erik heel wat bekenden tegen zoals Erik Michielsen. Peter is de navigator van Erik tijdens
het vliegen. Na een tijdje is er geen werk meer voor Erik en moest hij wachten tot de oorlog
voorbij was. Gelukkig was de oorlog snel voorbij. Erik mocht terug met de koningin en had
hij een onderscheiding gekregen.
Het Nederlandse verzet telde maar liefst meer dan 45000 mensen. 8200 van die mensen is
door zijn of haar verzetsdaden vermoord. Erik Hazelhoff Roelfzema nam een groot risico
door ook in het verzet te gaan, naar Engeland te vluchten en daar door te vechten voor de
vrijheid. Ik doe het hem niet na.

8
Erik Hazelhoff Roelfzema is uitgegroeid tot de grootste verzetsstrijder van Nederland. De
verzetsheld van Nederland.