TC İNKILAP TARİHİ

12. SINIF
ve ATATÜRKÇÜLÜK

MİLLİ MÜCADELE

Doğu ve Güney Cepheleri

Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

Doğu Cephesi

Batı Cephesi

Güney Cephesi
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

Doğu Cephesi
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

Doğu Cephesi
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

• I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rusya’da çıkan ihtilal

sonucunda Çarlık rejimi yıkılarak Sovyet Rusya kurulmuştu.

• Yeni kurulan rejim ülke içinde otoritesini sağlamakla uğraşırken,

Brest Litowsk Antlaşması’nı imzalamış ve savaştan çekilmişti.

• Kafkasya’da oluşan bu otorite boşluğundan yararlanan

Ermeniler, merkezi Erivan olan bir Ermenistan Devleti kurdular
(28 Mayıs 1918).
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12
 Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

• Mondros Ateşkes Anlaşması’ndan sonra yapılan barış konferanslarına, İtilaf

Devletleri tarafından Ermeni temsilcileri de çağrıldı.

• ABD Başkanı Wilson, Paris Barış Konferansı’nda İtilaf Devletleri’ne bir plan
sundu.

• Bu plana göre Doğu Anadolu Bölgesi’nde bağımsız bir Ermeni devleti kurulacak
ve bu devletin Akdeniz ile Karadeniz’e bağlantısı sağlanacaktı.

• Büyük Ermenistan düşünü gerçekleştirme zamanının geldiğini düşünerek

harekete geçen Ermeniler, Erzurum ve Van’a saldırarak köy ve kasabaları
yakmaya ve Türkleri öldürmeye başladılar.
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

Taşnak ve Hınçak
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

• Bu saldırıların artarak devam etmesi

üzerine, Doğu Anadolu’nun
Ermenilerin eline geçmesini
önlemek için, Doğu Anadolu
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu.

• Kazım Karabekir Paşa’nın 15.

Kolordu Komutanı olarak Erzurum’a
gelmesinden sonra bu cemiyet daha
da güçlendi.
 Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

• İtilaf Devletleri tarafından, Sevr Antlaşması’na Ermeni Devleti’nin

kurulmasını öngören bir madde konuldu.

• Bu gelişmeler yaşanırken BMM Hükûmeti, 15. Kolordu Komutanlığını

Doğu Cephesi Komutanlığına dönüştürerek başına Kazım Karabekir’i
atadı.
• BMM’nin aldığı karar üzerine harekete geçen Kazım Karabekir Paşa,
Sarıkamış ve Kars’ı Ermenilerden kurtardı.
• İlerleyişini sürdüren Türk ordusunun Gümrü’ye yaklaşması üzerine
Ermeniler barış istediler.
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

Batı Cephesi Doğu Cephesi

Güney Cephesi
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

2-3 Aralık 1920 GÜMRÜ ANTLAŞMASI

1. Ermenistan TBMM’yi tanıyacaktır.

2. Kars, Sarıkamış, Kağızman, Iğdır ve Oltu BMM Hükûmeti’ne

bırakılacaktır.

3. İsteyen Ermeniler Türkiye’ye göç edebilecektir.

Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

GÜMRÜ ANTLAŞMASI’NIN ÖNEMİ ve SONUÇLARI

• Bu barış antlaşması TBMM Hükûmetinin uluslararası alanda

sağladığı ilk askerî ve siyasi başarıdır.

• Doğu Anadolu üzerindeki her türlü isteklerinden vazgeçen

Ermeniler, böylelikle Sevr Antlaşması’nın kendilerine tanıdığı
haklardan da vazgeçtiler.

• Bölgedeki silah ve cephanenin bir bölümü diğer cephelere

gönderildi.
 Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

Gümrü Batum Moskova Kars

Ermenistan Gürcistan Sovyet Rusya Azerbaycan

Ermenistan
Gürcistan
 I. Dünya Savaşı – 2 TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

ERMENİ SORUNU KRONOLOJİSİ

Cenevre’de Ermeni komiteciler, Patrik Horen

Berlin Antlaşması Hınçak Partisi kuruldu Aşıkyan’a suikast düzenlediler.

1878 1879 1887 1890 1894 1895

Ermeni isyanları Taşnaksutyun cemiyeti Zeytun’da ve Van’da

başladı. kuruldu. Ermeni İsyanı
 Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

II. Abdülhamid’e 28 Eylül’de

suikast 27 Mayıs Brest Litowsk Doğu Taarruzu
teşebbüsü Tehcir Kanunu Antlaşması başladı.

1905 1915 1915 1916 1918 1918 1920 1920

24 Nisan Rusların Mondros Ateşkesi Gümrü Antlaşması

Dâhiliye Nezaretinin Doğu
Ermeni komitelerini Anadolu’yu
kapatması işgali
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

Güney Cephesi
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

Batı Cephesi

Güney Cephesi
 Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

• Mondros Ateşkes Anlaşması imzalandıktan sonra Adana, Antep, Maraş ve

Urfa’ya önce İngilizler girdiler.

• İngilizler daha sonra buraları Fransızlara bıraktı.

• Fransızlar bu yörelere hem kendileri yerleştiler hem de Mısır ve Suriye’den

getirttikleri Ermenileri yerleştirdiler.

• Fransızların ordularına alarak silahlandırdıkları bu Ermenilerin intikam

duygularıyla saldırıya geçmesi ve Fransızların keyfi davranışları, Türk
halkının düşmana karşı harekete geçmesine sebep oldu.
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12
 Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

• Maraş’ın işgali sonrasında Maraş Ulu

Camii İmamı Rıdvan Hoca’nın halkı
bilinçlendirmesi sonucu kaleye asılı
Fransız bayrağı indirilerek yerine
Türk bayrağı çekildi.

Rıdvan Hoca
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

• Rıdvan Hoca’nın

görev yaptığı

Maraş Ulu Camii.

Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

• Mustafa Kemal Paşa,

Urfa’daki direnişi örgütlemesi için
Ali Saip Bey’i bölgeye gönderdi.

Ali Saip Bey

Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

Fransızların işgaline karşı koyan

Şahin Bey’in (Teğmen Sait Bey)
şehit düşmesi, bütün Antep
şehrinde direnişi başlattı.
On ay, dokuz gün boyunca
direnişini sürdüren Antep, 9 Şubat
1921’de teslim olmak zorunda
kaldı.
Şahin Bey (Teğmen Sait Bey)
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

• Mustafa Kemal Paşa,

Antep’teki direnişi
örgütlemesi için Kılıç Ali
Bey’i bölgeye gönderdi.

Kılıç Ali Bey

Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

ANKARA ANTLAŞMASI’NIN ÖNEMİ ve SONUÇLARI

1. Taraflar arasındaki savaş durumu sona erecek. Fransızlar

Hatay dışındaki Anadolu topraklarından çekilecekler.
2. Hatay bölgesinde özel bir yönetim kurulacak. Türkçe resmi dil
olacak.
3. Fransızlarla gelen Ermeniler, onlarla birlikte Suriye’ye dönecek.
4. Süleymanşah'ın Caber Kalesi'nde bulunan mezarı Türk toprağı
sayılacak ve Türk askeri tarafından korunacak
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

Batı Cephesi
 Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

11 Şubat 20 Ekim 5 Ocak

Maraş’ın kurtuluşu Ankara Antlaşması Adana’nın kurtuluşu

1920 1920 1921 1921 1922 1939

11 Nisan 25 Aralık 23 Temmuz

Urfa’nın kurtuluşu Antep’in kurtuluşu Hatay’ın kurtuluşu
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

1921 1973 1984

Antep’e Maraş’a Urfa’ya

Gazi unvanı verildi Kahraman unvanı verildi Şanlı unvanı verildi
Doğu ve Güney Cepheleri TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12

Batı Cephesi