JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1067.

2015-00027
Social Sci,, 2015, Vol. 60, No. 5. pp. 12-20
This paper is available online at http://stdb hnue.edu.vn

THAN PHAN C O N NGUdi TRONG SANG TAC CUA FRANZ KAFKA

Nguyen Thi Thang
Kboa Tieu hgc - Mam non, Trudng Cao ddng Su phgm Bac Ninh

Tom tat. Sang tic ciia Franz Kafka dem din cho con ngtfdi cam nhin ve than phan nhd
be. mong manh ciia kilp ngddi. Gia tri con ngifdi bi triet tieu, sinh mang ngUdi re rung
hdn loai vat. Bi ILI6C doat phifdng tien sdng. khdng cdn nilm tin vao cupc ddi, con ngUdi
thu minh lai trong ndi co ddn ban the Urong khdng gian va thdi gian, Lac khdi thl gidi, con
ngUdi ddn ddc tha hUdng di tim tU do, cong li nhUng no mii d chin trdi xa lie phia Uifdc
mat ma con ngiidi khdng the nao den dUdc dich. Vi thl, khao khit vl mpt the gidi tii do,
hanh phuc dich thUc cho kilp ngUdi hien dai chUa bao gid trd Ihanh hien thilc trong the gidi
tinh than ciia F. Kafka.
Tit khda: Thin phin con ngiidi. sang tic ctia Kafka, cd ddn ban t h l

1. Mb diu
Van de than phan con ngUdi trong van hoc khdng phai den Kafka mdi dUdc de c i p [2-4],
nhUng cd Ie chi tif Katka khai niem than phan con ngUdi trong xa hdi hidn dai mdi thiic sU cd sflc
im anh s i u sac [1. 6], Lich sul tiln hda ciia xa hdi l o i i ngUdi la lich sil cila nhflng nd ldc khdng met
moi dem den cho con ngUdi cudc sdng van rainli, hien dai hdn, NhUng Kafka da chflng minh ngddc
Iai: khi xa hdi cang van minh, than phan con ngfldi cang trd nen nhd be, re riing, dang thUdng den
tdi nghiep. Doc tac phi'ra cua Kafka. ngUdi dpc tim thiy sii giai thiSng ve quan niem con ngUdi, l i
liic con ngudi b i t d i u hoai ngbi va nhin ra ban chit that ve sU tdn lai ciia minh. Sang tac ciia Kafka
se cho chting ta thiy sd that ay, du ngam ra nd that tang thUdng.

2. Noi dung nghien ciiu

2.1. Than phan be nho, mong manh cua kiep ngirbi
Chung ta v i n lira tUdng rang cd ranh gidi phan chia gia t n gifla con ngddi v i loii vat. Con
ngUdi phai dUdc dflng d vi tri cao quy hdn va cai quan raudn loai. diing tren raudn loii. Trong tie
phi'm cua Kafka ranh gidi do khdng tdn tai. khdng cd sii cao quy danh rieng cho con ngUdi, cung
khdng cd sii b i n thiu, thip ben, ngu ddn ciia rieng Ioai vat. Nhflng thudc tinh dd h i i hda trong ban
chit chung cua cac Ioai. k l ca loii ngUdi. Chang phai ngay trong ban than mdi con ngUdi cung cd
sii hda trdn giiia phan "con" va phin "ngfldi" do sao? Bdi viy, sinh mang ciia con ngUdi irong sU
cam nhan cua F, Kafka cung chi nhu c i i rdm, cpng rac ma thdi, Ta hieu vi sao n h i van dem den
cai kit hai hUdc, bi dat, cay dang cho than phan ngUdi nghe si nhjn ddi; l i n trong ddng rdm rac,

Ngay nhan biii 12/12/20_1'1 Ngay nhan dang; 20/4/2015

Lien he Nguyen Thi Thang. e-mail, thangvan bn@gmail.com
 TTidn phdn con ngUt'Ji irong sdng idi i liii Franz Kajla

vui xudng dat siu trong sif quen lang vinh vien cua ngUdi ddi; chiec cui sat dUdc don sach se ddn
than thd cao quy, day sdc manb ciia mdt con bio hoang. Cdn anh chang Gregor Samsa trong thin
xic mpt con cdn triing, sau khi lia ddi, chi bing mdt nhit chdi, bi giup viec don sach diu vit ciia
anb kboi the gidi nay ciing vdi dong rac rudi trong nha, ddng thdi anh bi quet sach khoi ki dc cua
nhflng ngudi thin trong gia dinh. Rd rang thin xac anh bi coi re bdn ca loii vit.
Viy dau la gia tri ciia con ngUdi? Cd le trong cam quan ciia Kafka vl tdn tai kilp ngUdi thdi
bien dai thl gii tri cua anh nam d gia tri Idi ich ma anh dem lai cho ngUdi khac. Khi sU ton tai ciia
anb vd ich ddi vdi viec kiem cdm. khdng the lam ra "ddng tiln bat gao" cho ngddi khac thi anh
chi la rac nidi ban thiu cin dddc quel dpn sach se. Hii hUdc va bi dit tbay cii chet ciia "ngUdi cddi
xo" trong truyen ngan ciing ten ciia Kafka ngim ra lai do chinh anh ta mang lai cho minh: "mdi
xeng than xau nhat ma ba cd. Di nhien tdi se tra ba tien cua ca xd day, nhdng khdng phai ngay biy
gid, khdng pbai ngay biy gid" (Ngudi cudi xd) [6,7961. Cum tif •khdng phai ngay biy gid" iy da
giet chit anh ta. Anh khong cd tiln ngay bay gid d? Thl thi anh chang cd sii tri gi hit vi anb phai
vinh viin bien rait. Trong xi hdi hien dai. khi con ngUdi ta kbdng mudn 1 + 1=2 nfla thi sU thinh
that cila ngUdi cUdi xd ddi khi lai la bi kich trong cudc song.
Khi khdng cdn ranh gidi giiia ngddi va vit nen con ngUdi trong lac pham ciia Kafka bi ddi
xii nhif con vat, tham chi con khdng bing loai vat. Chang nghe si nhin ddi. Gregor Sarasa, ngddi
cddi xd... deu la nan nhan cua cin benb thd d. vd cam dd ciia ngUdi ddi. Can benh ay la san pham
ciia xa hpi bien dai khi con ngUdi chi cham cham vao kilm lim va hudng thu ciia cai vit chit; khi
ddng tien, Idi Ipc va danh vpng cd the lira md mat, xda so' lUdng tam con ngUdi. Kafka da bao
trddc ki nguyen cua can benh vd cam va ngay nay nd di trd thinh rapt "can benh truyen nhiera"
khd chda khi xi hpi cang bien dai. ddi sdng vat chat ngay cang dUdc ning cao.
Kbdng difng Iai d do, cin benh niy cdn san smh ra nhflng con benh biln thai, nhflng ke phi
nhin tinh bien con ngddi thinh vat thi nghiem, nhd nhflng con chudi bach, phuc vu cho nhflng y
tudng tra tan dien cuong, rd dai, khit miu cua bpn cai tri. Canh tra tan da man, day mau sac Trung
cd trong Trgi lao cdi la minh chiing rd net nhil cbo dieu nay. Nhflng ke cai iri man rd liy viec hanh
binb con ngddi lim niem hoan hi, "bin hoan ddn chio cdng Ii dang dddc ihiic hien" rapt cich vd
nban, ban Ibiu.
Cbiing tdi nhan tbay trong quan niem vl ldn tai kilp ngUdi ciia F. Kafka cd mang diu an
van hda Camaval cua van hda dan gian phddng Tay. Tuy nhien, bin chit cua no dUdng nhu hoan
toan khic. Khai ni^m Camaval la ten gpi chung chi cac hinh thiic va nghi thdc le hdi cd yiu td gia
trang vui nhpn, phat trien manh d phUdng Tay thdi ki Phuc hung. Muc dich ciia le hpi Camaval la
dem den sU ddi thay, giup con ngfldi thoit khoi rapi quy dinh, ring budc thddng ngay, raang lai
tieng cddi sang khoii ciia mpt cupc sdng tu do, giai phong hoan loan ve tinh than. Van dung nhiing
yeu td ciia van hda Carnaval vao lac pham ciia minh, Kafka nhan manh linh mdi chieu cua sU thay
ddi. Nlu trong Ie hpi van hda Camaval ludn ludn song hinh hai yeu Id: "lan phong - ha be" thi con
ngfldi trong tic pham cua Kafka chi cd "ha be" hoac "tin phong" de "ha be" con ngUdi tdi mtic
thip nhit, gin nbu triet tidu gia tri con ngfldi trong sU tdn tai cua nhin vit Ching ban d Josephine.
nU ca s7 hay Dan chuot khi xip dil cbi tilt thinh cac ddi cUc: phi thudng > < lira thudng. li lUdng
><phi li tudng, cao c i > < ibip ben, nghe thuat ><phi nghe thuit... Kafka da khien cho nhin
vit gidng nbu ngUdi anb hiing viia dupc "tin phong" bong choc bi 'ha be" mdt cich dau ddn vi
chua chat. Ciu chuyen mang tinb chil Camaval nay dera din trill li tham Ihiiy raa bi dat vd ciing
vl cuoc ddi va con ngddi: cudc ddi niy gidng nhu mot trd chdi, la mdt sin khiu ma radi ngUdi
phai sim rapt vai; ke sam vai anb bung ludn cho minh la vi dai, chi cd ngfldi ngoii cudc mdi Ihay
het tinh khoi bii, kech c6m ciia vai dien. Bi dat tbay khi tieng hat cua ning ca si chupt tudng rang

13
 Nguyin Thi Thing

la "rapt sfl diep", la liing hieu trieu ciia dan tdc. cuoi cung ciing chi li tiing chut chit iham hai cua
loai chupt ludn chui riic trong xd tdi, bi chdn viii trong quen lang. Chang le dd la kit cue tdi le nhat
ciia kiep ngddi?
Dat Idi ke chuyen. Idi bio cao dddng hoang binh than vao mieng mdt con khi. Bdo cdo gvd
vien Hdn ldm ciia Kafka la tiing cUdi diy mia mai, chua chat, gidu nhai con ngUdi: "mpt con tinh
imh nhd va Achilles vi dai la nhu nhau", "chung tdi ihudng nhd vao rait nhau; chi khac la tdi lilm
sach rait sau dd cdn hp thl khdng", "ban chit khi cua tdi rdi khdi tdi, iif dau den gdt chan rdi thoat
ra. do viy chinh ngUdi thiy dau tien cua tdi hau nhU bien thinh khi theo each do"... [I; 312]. Con
khi cang tiln hda thanh ngUdi hoan hao bao nhieu tiu ngUdc lai ban chat cUa con ngUdi cang bi
Idt trin ra thd bi, xiu xa. ding cddi biy nhieu. ThUc ra, con ngUdi cung chang co gi lot dep ca, no
cung chi la mdt thfl ngddi - ngdm vdi mot Id mdt ldc nhiing thdi hU tat xiu: ban thiu, tiic tiu, bit
hch sii. Ifla loc, gia ddi.. va nhit la loi sdng biy dan, mdi loi song chi hdp vdi loai khi hdn la vdi
con ngudi. Hda ra nhflng viec con ngUdi thudng lam nhU hut tau, udng rUdu. Iam tinh... nhflng
phit minh xda nay dddc coi la bin bd ciia loii ngUdi chi la "trd khi" khdng hdn trong rait radt con
khi sau khi da bpc each tiln hda thinh ngddi. Bdi "cudc song cua quy ngii nhu nhflng con khi,
thda quy ngai". Hda ra viec tien hda thanh ngddi lai Ii mdt thit bai tham hai nhat cua con ngUdi
hay sao? Kafka da tao ra sflc cdng phi manh liet cua mdt gipng dieu mia mai, gieu cdl vio ban
chit ngudi thdi hien dai. Khi "tdi cbl vtia bao cio xong" thl cung la liic bdc bilm hoa vl ban chit
con ngudi dUdc trai ra, cdn su menh radng vd tin cua nd din the nao lily thupc vao sU cara nhan
ciia ddc gia
Mit gii ngudi, than phan con ngUdi trong lac pham Kafka cang trd nen nhd be. tdi nghiep,
khdng cdn chd biu viu vao cudc ddi khi nd bi tUdc doat phUdng tien sdng (ca phUdng tien vat chit
lin tinh thin - niem tin vao con ngddi va thl gidi). Song trong cudc ddi, ban than mdi chiing ta
khdng the tdn tai chi bang nhflng dieu kien vat chat hay chi cd the gidi tmh than, Cupc song ciia
con ngUdi la sfl hii hda cua hai yiu id do luy thudc vao dilu kien cung nhd nhu clu hUdng thu
khic nhau d mdi ngUdi. Trong thUc tl, 6 vao tinh hudng lidn quan din sii sdng cdn nao dd, cd the
cd liic chiing ta khdng cd dii dieu kien vat chit nhUng neu dddc sU trd giiip ciia ban be, tinh thin,
gia dinh, hay sii diim boc tif nhflng lira Idng trong xi hdi. chung ta vin se tim dUdc con dUdng
sdng. Dd la con dddng sdng cua long nban ai, linh yeu thUdng, sU chd che, diim boc ciia con ngddi
danh cho con ngfldi trong luc hoan nan. Tuy nhien trong thl gidi ciia Kafka, con ngUdi khdng the
lira dupc "diim phiic" iy. Vi do li thl gidi raa nhflng dilu kien vit chit la thUdc do gia Crj tinh
thin, NIU anh khdng cd tiln tbi ban be, tinh thin, long nhin ai hay thim chi cbl la sU thudng hai
thdi, tit ca chi la con sd khdng. Rdi vao bi kich do, anh tim dau ra dudng sdng?
Nhin vat ciia Kafka vi thl bi tudc doat mpi phddng tien duy tri sii sdng: vit chit va tinh
than. "NgUdi cUdi xd" het nhan than trong Id gifla miia ddng lanh gia. NhUng anh khdng cd tien
nen ba ban than "khdng nghe", "khdng thay" gl hel, dii anb dflng ngay trUdc mat va dang gao rit
cd hpng cau xin chi "mdt xeng than xau nhat" thdi. Gregor Samsa cung vay, khi khdng the di lam
nudi song gia dinh, trd thanh mdt con vat kinh idra, anh lap tflc nhin sd ghe lanh va nhanh chdng
bi quel khdi the gidi ciia chinh nhflng ngUdi than yeu nhit
O rapt phddng dien nao dd, con ngUdi trong tic pham Kafka cd khi cd phUdng tien, cd nghe
nghiep nhUng khdng dUdc sfl dung hoac khdng the sfl dung diing muc dich: ba vd ban than mat
tinh, tai thinh, thi khdng nhln thiy gi, khdng nghe thay gl; ngUdi dac diln bi vflt vao the gidi khdng
cin din do dac; ca si Josephine hiln than cho nghe thuit trong mdt din tdc khdng bilt gl vl nghd
thuat, cung khdng can din nghe thuat; nghe si nhin ddi nd lUc nhin an trong kbi moi ngfldi khdng
cdn quan tam gi din anh nfla, ho chi nio ndc vdi nhflng con thii hoang long ldn trong cui sal...

14
 Thdn phdn con nguili trong sdng ldc ciia Franz Kafka

Con ngUdi da bi vd dung hda. Muc dich ciia dilu nay la de bai trfl anh ra khdi xa hdi. VI con ngfldi
cbl cd the song khi thiy minh tdn tai cd y nghia trong cudc ddi. Khi trd nen vd dung nd cung khdng
khac loii vit, nen nd ciing khdng the dddc sdng cho ra con ngfldi.
Sif ddi Ifla cua con ngfldi danh cho con ngddi da la khdng the chiu dUng ndi. viy mi nhin
vat trong tac pham Kafka cdn phai chdng dd vdi nhflng the Iflc sieu hinh. khien cho ho khi rdi vao
tan cung ndi tuyet vpng vin khdng khdi bin khoan vl su lira dudng lac loi gidng nhU trd dua cua
so menh. Ong ihiy thudc ndng thdn nhin dddc tieng chudng trong dem. dng cin din nha benh
nhin chfla benh ngay nhUng ngUa cua dng di chit, hai con "ngiia ma" xuit hien trong chudng ldn
ciing ga mi phu. Chiing dua dng tdi nhi benh nhan chi trong chdp mat de roi lai keo le thin gia
ciia dng trong bao tuylt tren con dUdng trd vl ma khdng bao gid cd the vl tdi nbi. Cau chuyen nay
da chi ra cd che tfldc doat sU song con ngUdi trong tic phi'm Kafka chinh li bin chat gia tao, Ipc
Ifla deu gia cua xa hdi phi nhan: nd cudp di phUdng tien duy tri sii sdng hang ngay ciia con ngddi,
ddng thdi trao cho anb mdt phUdng lien gia ddi, nham hiem de anh lif dan minh tdi chd chet nhanh
chdng hdn. Vi thl, sfl gia mang thdng diep cila Hoang ibddng "li rapt ga khde manh, khdng bill
met radi" ciing khdng the nio vUdt qua dUdc con dfldng ndi dip nhflng hiu cung, cau tbang, sin
nhd, nhieu san nhd hdn... Gi bi nhan chira d do, chi minh ga d ndi ngap ngua nhflng can ba cua
Ioai ngudi, dm ndi cd dOn di iron kilp ngUdi

2.2. Noi CO d d n b a n the cua con ngUtfi

Doc cac tac pham ciia Franz Kafka, chung tdi cam nhan dUdc ndi cd ddn, sU tuyet vpng
cua radt con ngddi cua dan tdc Do Thai. Dudng nhd nha vin mang vio trong tic phi'm ciia minh
nilm tin gidng nhd sU dinh ninh cua mot ngUdi Do Thii; hp tin rang khdng he cd Chua cflu the,
Jesus khdng phai Chua cflu the, Chiia cflu the chi cd trong tUdng tUdng va chUa bao gid xuit hien.
Lich sfl dau IbUdng ma ngUdi din Do Thii phai bflng chiu di chflng minh dilu do. Theo Charlie
Nguyen thi tien tri Isaiah cua ngUdi Do Thii (the ki VIE TCN) da ndi: "Ding Messiah (Chua cflu
thl) se gora gdp toin dan JDo Tbii trd vl dit Israel". Thl nbUng "lich sfl Do Thai da chflng minh
ngddc lai: Jesus chet khoang nira 30. Den nira 70 thi Israel bi quan La Ma danh chiera va lieu
diet ngudi Do Tbii vd sd kl. Din ndi ngUdi Do Thii sd bi diet chiing nen di bd xfl Ianh nan khap
ndi iren Ibl gidi. Gan 19 ihl ki sau (1949) thi Lien Hiep Qudc (khdng phai Jesus) da gora dan Do
Thai ve Israel" [2;2]. Dieu nay khdng chi xay ra trfldc Kafka ma ca sau khi dng qua ddi, ngUdi din
Do Thii vin ludn hai hung irUdc ndi lo sd bi diet chung. Chang ban sU kien thing 03 nam 1939,
Dflc qudc xa tilp quan loan bd Czech & Slovakia. Hp cira thii ngUdi Czech, ngUdi Slavs cung nhU
din Do Thai. Dc vay chiing dudi til ca nhflng ngfldi Do Thai ra khdi Prague. Udc tinh trong vdng
sau nam, sd Ifldng dan Do Tbii giam sut mpt each dang ke, tfl 100,000 ngddi xudng cdn chfla day
10,000 ngUdi cdn sdng d dd cho den nay. Hitler da len ke hoach bien khu nhi 6 chudt cua dan Do
Thai thinh mdt tUdng dai khdng lUu Iai dau vit vin hda nao vl mdt trong nhflng nen van hda di
thflc sfl bi pha buy. Ba ngfldi chi em gai cua Kafka cung bi chit din trong ndi sd hai khdng ten ciia
sfl hiiy diet hang leal. Lieu cd khi nao sdng Irong sd hai nhu the, nhflng ngfldi dan vo tdi nay da
tflng thdt len: Chua cflu thl, NgUdi d dau? .
Kafka da kbdng chi cam nhin ma cdn lien cam ndi dau ddn dai dang ciia con ngUdi khi thiy
minh la mot sinh vat bi bd rdi dudi gim trdi nay, gidng nhU Chiia trdi da bd rdi ngUdi Do Thai.
Cho nen sd kilp, than phin cua hp trd nen nhd nhoi, mong manb va mang trong minh mot ndi cd
ddn ban the. Mdi con ngudi tu thiy minh lac Ioai, bd vd, cd Ie gifla ddng loai nhu dUdc sinh ra tfl
mpt the gidi khic kbdng phai thl gidi ciia con ngUdi. Tfl Gregor Samsa, Josef K., K., nghe si nhin
ddi, ca si Josephine, dng thay thudc ndng thdn hay ca con vat trong Hang d ciing thay minh cd
 Nguyen Thj Thang

ddn nhu thl. Khdng ai bilt, khdng ai thiu hieu, ngay ca chinh ban thin con ngUdi nbieu khi cung
khdng thl hieu ndi minh,
Khi khdng dUdc thiu hieu, gifla con ngUdi vdi con ngddi rail mai chi la "bai vii tru chfla
diy bi mit" (Xuin Dieu). Sfl ghe lanb cua gia dinh da khien tam hdn nhay cam vdi trach nhiem,
tinh thUdng ctia Gregor Samsa bi chin thudng, vet thUdng Idng ri mau khdng the cflu van, anh di
din tdi cii chit. Ciing bdi khdng dddc ihiu hieu cho nen hanh dpng quen minh vi nghe thuat ciia
nfl ca .SI dan tdc chudt, Josephine, trd thinh kech cdm, dang cUdi, Thl gidi nay hoan loan khdng
cdn radi giao hda, tnidc mat, sau Iflng. tren trdi, dUdi dat chi mdt khdng khi lanh leo, vd tinh. Dd
la ban chit ciia xa hdi hiu cdng nghiep. Con ngfldi phai chay dua vdi thdi gian. cdng viec, tiln tai,
danh vpng; Iao vao tim kilm va hUdng thu cudc sdng vat chit ma quen mat ring cdi ngudn gia tri
hanh phuc chinh ii sii im ap cua tmh than. Cin benh vd cam trong xa hpi hien dai eing khiln ndi
cd ddn cua con ngddi dUdc nhin Ien.
Mang trong minh ddng miu Do Thai, sinh ra tai Prague, thu dd Tiep Khic, dddi sit thdng
tri ciia De chi Ao - Hung, lai dUdc tiep thu nen van hda va sfl giio due ciia ngUdi Dflc, con ngfldi
Kafka cd sd hda trpn phong phii cic nln vin hda iy. Diy cung la nguydn uy sau xa cua mac cam
thieu que hddng, cam giac cd dpc. tha hfldng trong tam hdn Kafka, Trong the gidi npi tim nhay
cam va dl tdn thfldng iy, Kafka ludn cd cam giic ve mot sU tdn tai Id Iflng, chenh chao. vd dinh
Day ciing la cam giic thudng triic trong tam hdn nhan vat cua Kafka: "Tdi se d lai diy lau, vay ma
biy gid da cam thay minh bi bd rdi, tdi khdng ibudc vk nhflng ngUdi ndng din, cung khdng thudc
viLiu dii" [Ldu ddi) [6;3I2]. Cau ndi nay ciia K. vdi ngUdi thiy giao bdc 16 mdt ndi budn menh
mang. tham ihia cua radt con ngfldi ngay tfl dau da lac khdi the gidi Ioai ngfldi, dflng trfldc hien tai
trd trpi, bd vd cdn tddng Iai phia trUdc mat thi diy bat trac..
Khi nghien cflu the gidi nghe thuit cua Franz Kafka, nha nghien cflu Trfldng Ding Dung
khang dinh: "Franz Kafka la nha van da cam nhan mdt each sau sac nhil ndi cd ddn trong ihdi gian
ciia ngfldi bien dai. Dd la ndi cd ddn khi con ngfldi (bupc phai) tfl gia qua khfl, dflng gifla hien lai.
ddi dien vdi tUdng lai bap benh day bi in" [6;94l]. Theo chung tdi dilu nay hoan loan dung nhung
chUa dii. Ndi cd ddn cua con ngUdi trong tac pham Kafka khdng chi la ndi cd ddn trong thdi gian
mi cdn la ndi cd ddn trong khong gian. Ndi cd ddn iy hien hUu khdng chi trong thdi gian thflc ma
ca thdi gian lira li; khdng chi trong khdng gian dia li ma cdn ca trong khdng gian tinh thin. Hdn
thl, ndi cd ddn trong khdng gian tinh than mdi la sU dau khd tuydt vpng diy im anh. Dd la Iiic
sii cd ddn da len din tdt cung. cung la luc con ngUdi tU ddi dien vdi chinh minh, nhin nhan ban
thin minh. Trong Vu an, sfl cd ddn den tan ciing trong tinh thin cua Josef K, cdn d chd: anh khdng
cd ngudi nio khac lam nhan chflng ngoai chinh anh. Day li nic Ihang cudi ciing ddn anh vio con
dudng bi tin diet. Cd Ie vl vay mi ket cue bi tham nhat cua sfl cd ddn la cai chit ciia con ngfldi
trong cd ddn, khdng dUdc thiu hieu?
Bin thin Kafka, trong cudc sdng rieng tU ciia minh cung mang trong Idng ndi cd ddn tdt
ciing ay, Trong bdc thu vilt cho bd cfla Felice, ndi ve chuyen hdn nhin cua Kafka va Felice, ma
Kafka da chu thich "ngay raai tdi se gfli nlu cd dil can dam", nhi van lira sU "chu yiu tinh each
ciia chau la ngUdi cd ddc, it ndi,' khdng chan hda, (...), chau sdng trong gia dinh minh gifla nhflng
ngudi than yen va tfl tl nhat mi cdn xa la hdn ca ngUdi xa la" (Nhgt ki, ngiy 21 thing 08 nam
I9I3) [6;836]. Tfl trong sau Iham tU tudng cua ralnh, Kafka ludn cam nhan bi kich ciia con ngfldi
xa la vdi ddng loai, Ndi dau Idn ddi vdi Kafka la d chd sdng trong gia dinh, bdn canh nhflng ngUdi
thin ygu nhit "ma cdn xa la hdn ca nhflng ngudi xa la". Cdn cd ndi cd ddn nio ldn hdn sU c6 dpc
ngay gifla tinh than? Sfl cd ddn tuyet vong vi khdng c6 ngfldi chia se, khdng ai thiu hilu li cam
giic thudng thiy trong the gidi tinh thin nhan vit cua Kafka. Vl the, cam giic xa la, chii de xa la

16
 Thdn phdn con nguiii trong sdng Idc cua Franz Kafka

gifla con ngfldi vdi con ngUdi khdng chi im anh trong cic tic phi'm cua Kafka ma sau nay nd di
trd thinh van de xuyen sudt nhflng tic pham van hoc Hien sinh chit nghia, hay cua nhflng nbi vilt
Kich phi li...
Noi cd ddn ban the ciia nhi vin di dUdc Kafka tai hien thanh ndi cd ddn dai dang trong tinb
than nhan vat cua dng, Ngay ca luc lam linh vdi Frieda, nhin vat K. van ludn tbay minh dang tim
kiem mpt dieu gi dd khdng cd thUc va lac vio vimg dil hoan toin xa la raa dUdng nhfl anh chfla
he dit chin tdi {Ldu dai). Le ra diy la liic hai tam hdn thflc sU hda quyen, ddng dieu trong hanh
phiic thi do Iai la thdi gian de radi ngUdi bdi trong suy lU, tran trd ciia rieng minh. Hp xa la ngay
trong liic gin gui nhat. Rd rang canh "ddng sing di mdng" khdng pbai bi kich cila rieng ai! ThUc
ra day cung la vin de dang bao dpng ddi vdi cudc sdng con ngUdi ihdi hien dai khi cd qua nhieu
dieu budc ho pbai lo ling, toan tinh, ginh vac qua cudc mUu sinh. Nhi vin da ve ra nhUng ngo
hem khong cting ciia noi bit an, sii cd ddc, khdng dddc thau hieu trong tam id nhin vit 6 do con
ngUdi dan din ngd ra minh cung chi la rapt ngUdi ihfla trong xa bdi, kbdng que hddng. khdng gia
dinh, khong mdt tinh yeu dicb thuc...
Kham pha, tiep can con ngUdi tfl phUdng dien ddi sdng tinh than, F Kafka da bay td sd
dong cim chan thanh cua mot trii tim nhilu thUdng tdn dfli vdi nhflng khd dau cua kilp ngUdi
Tuy nhien. cung gidng nhU chinh nhi van, nhan vat trong tac phim Kafka du ludn cam thiy xa la
vdi ddng loai, bi gat ra khoi ca tinh than, gia dinh va xa hdi. nhflng sau tham trong tim hdn hp la
khit vpng manh liet dUdc bam re vao cudc ddi, dUdc hda hdp vdi con ngUdi trong cudc sdng yen
binh. hanh phuc. Dieu niy da dem den gia tri nhin vin sau sac cho nhflng tic phi'm cua Kafka
Bi day ai trong ndi cd ddn nhd li dinh menh. con ngUdi trong tac pham Kafka trd nen khdng
dii tfl lin md long vdi the gidi, dii khao khat ay van khdng ngudi day vd lira hdn hp. Cho nen, con
ngUdi nhd be. cd ddn trong the gidi ciia Kafka ddng thdi ii con ngddi khep minh, vdi kbit vpng
tha thiet, manb liet mudn dUdc thu minh vao dc dao binh yen cua rieng minh. NhUng lieu ring hp
cd the tim thiy sU binh yen dich thifc?
TrUdc hit, chung ta can nhin nhin rd rapt thUc ll ring each hinb xfl nay cua nhan vat Kafka
vfla mang tinb chu ddng lai vfla bi ddng. Chu ddng vi ban than con ngfldi cd khit vong khep minh
vao the gidi rieng ciia minh de gifl khu khu nhflng gi minh cd. vi khdng raudn chia se vdi ddng
Ioai bdi loi sdng vd nhan vd tinh. Xet tfl khia canh nao dd, nhflng nhin vit nhU: Hoang thUdng
trong Thdng diep ciia Hoing de, mu vd bin than trong Ngudi cudi xo, ngUdi cha trong Hda than
vi Ldi tuyen dn, luat sd Huld, hoa si Tiloreli trong Vu dn... deu thudc kieu con ngUdi nay. VI bo
bo mudn gifl cbo rainh dUdc hUdng trpn nhflng lac thii tren ddi nen Hoang thddng da xay nen dc
dao cua rieng minh: Hoang cung vdi bao cin phdng, hau cung, ciu thang, sin nho khac nhau Va
cbo din khi sip trut hdi thd cudi ciing. Hoing thUdng radi can den sfl gia mang thdng diep ra the
gidi ben ngoii cho ai do. Cach tmyen thdng diep cho sfl gia cung day bi mil: "Ngai bat sfl gia quy
xudng ben giudng de thl thim vao tai ga; cara thiy nd khi quan trpng nen ngai bat gi nhac lai vao
tai ngii" [6;797]. Nhflng Hoang thUdng da lam, ngai khdng biet rang ca ddi ngai gifl nhflng tbii vui
xa hoa hudng lac cho rieng rainh de din khi nham mat xudi tay, ngai di dinh mil mdt thfl quan
trong nhit trong ddi sdng ciia con ngfldi: moi giao hda vdi thl gidi con ngUdi Bdi ngai dau ngd
rang Hoang cung - the gidi rieng cua ngii hda ra lai la ndi diy nham hiem va cam dd. Cho nen gi
sfl gia da khdng the vUdt qua long ham mudn ril con ngUdi cua minh, ga bi nhin chim gifla Hoang
cung, ndi ngap ngua nhflng can ba cua loii ngUdi vi thdng diep di khdng dUdc truyen di.
Rd rang each sdng nay cua con ngddi khdn chi anb hudng tdi ngUdi khac ma cdn bio hai
chinb ban thin hp. Hp tudng rang bing each sdng "mu ni che tai" hp se khdng pbai va vip vdi
cudc ddi, nhung ho khdng bilt rang mim ddc nam trong chinh ldi sdng iy. Mim ddc ay khdng chi

17
 Nguyen Thi Thang

gieo rac cii ic ra xung quanh raa cdn gim nhim nhan cich cua chinh hp. VI vay khi khep kin vio
tbi gidi rieng cua minh, cung li luc con ngudi ddi dien vdi su tha hda, Nhan each ho din bi bao
mdn bdi sU tham lam, dd ki, thdi tfl tu tu ldi, sU tham quyIn cd vi... Vi ldi ich ciia ban thin, con
ngudi khdng chi san sang cha dap len dao dflc, nhin pham, nhin tinh ma cdn san sang bd qua ca
linh cam rudt thit; lam cho cudc sdng cua nhflng ngfldi xung quanh khdn khd tdi nghiep, thim chi
phai ddn nhin cai chil.
Su am anh cua ldi sdng, cua kieu ngUdi bac nhUdc nay, thiic ra khdng phai din Kafka mdi
nhln thiy. Tnrdc Kafka, A. Chekhov (1860 - 1904), nhi vilt truydn ngan kiet xuit cua dit nfldc
Nga va tbi gidi da thd hien va diln ta nd that tai tinh qua hinh tUpng "ngUdi trong bao" Belikov
trong truyen ngan cimg ten ciia dng. Mdt ke nbu nhUdc, yiu hen, sd set, ludn thu minh "trong bao",
khdng sflc song, khdng giao tiep vdi ben ngoai den ndi khi ban chit di rdi mi kbdng khi u im ciia
ldi sdng ma ban mang lai vin bao phu mii len cudc ddi cua nhflng ngddi dang song Tuy nhien.
nlu "ngudi trong bao" cua Chekhov mudn noi din mdt con ngUdi cu the, mdt ciu chuyen cu the,
mdt san pham ki quii cua che dp Nga hoing tam tdi cudi thl ki thfl XIX, mac du y nghia cua ciu
chuyen khdng chi tie ddng den rapt con ngUdi cu the. Cdn nhflng nhin vat cua Kafka, dii cd ten
hay khdng cd ten, nhdng nd di bi xda md tinh cu the vl din tdc, thdi dai. Dd la bie'u hien, li cich
sdng tiSu cUc cua con ngUdi ndi chung, die biel nd ngay cang phd bien d thdi hien dai. d con ngUdi
trong xi hdi hien dai. Can benh vd cam cua con ngddi trong xa hdi hien dai, rai chiing tdi da ndi
d tren. cung chinh la mdt bieu hien cua ldi sdng nay,
Xet cho ciing. hien tUdng nay cd nguyen nhan xa hdi cua nd. Vi bi dit vio hoan canh thii
dich vdi con ngddi nen hp budc phii thu minh lai de chdng dd tam thdi vdi hoan canh. ThUc te. diy
ciing la each flng xfl bi ddng ciia con ngddi trUdc cudc sdng. Dieu nay khien cho con ngUdi vfla
thda man cudc sdng trong khdng gian hep ciia rainh lai vfla cam thay bflc bdi, mat tfl do va khdng
ngflng sd hai. Chung ta hay nhd lai cau chuyen ve con vit trong Hang d ciia Kafka de cam nhan
rd hdn dieu niy. Mdt con vit de trdn tranh khdi nanh vudt ciia ke Ihu, no da dao cho minh mdt cai
hang, rapt cdng trinh kiln true tuyet hao ma nd nghi rang se trinh xa dUdc moi ke thii hung bao
nhit. Nhung ngay khi dang thda min vdi "hang 6" ma nd tao ra, nd vin ludn ludn lo sd mdt ke thii
tiem tang nao dd danh hdi dUdc ndi an nap ciia nd, VI vay, dii da i'n sau dudi long dit, trdn tranh
khdi inh mil trdi, nd van ludn "va mo hdi", thim chi dip diu chay mau vi nhflng cdn md ve mdt
ke thu se din. Rdi nd tilp luc dao rdi Iai phi, xiy dting rdi lai dap bd vi vin khdng the hoin toin
an tam ddi vdi chd tru in cua cudc ddi minh. lam li bao triira len nd la radt ndi bit an thudng irUc
Bit an do lo sp, hoang hdt bdi sU thdng in cua tinh thin len con ngUdi, bdi ddi sdng thuc tai raa
con ngudi dang trai qua co qua nhilu cam biy. Cho nen no "khep minh lai trong "cai minh cd",
cho dii "cai minh cd" dd chi la hoan toan ve mat tinh than, td duy khdng raiy chac chin niy li mdt
each chdng dd tam thdi trUdc cupc sdng" [4,313], Tai sao vay? Bdi vi nd da mit bin long lin vao
thl gidi ben ngoai. Vi mit long tin vao the gidi ben ngoai nen nd thu minh vio cd dpc vdi rieng
minh nhdng van ludn hoai nghi va sd hai trfldc cudc ddi. Vi vay, kieu con ngUdi sd hai, kieu con
ngUdi hoai nghi cung la kieu con ngUdi dac trUng trong tic ph^m Kafka. Nd dem den cam quan
vfla bi dat vfla bai hUdc cho cudc sdng.
Khi viet nhflng dilu nay chiing tdi lai nghi din Kafka. Cupc ddi Kafka cung la cudc sdng
cua mdt con ngUdi cd ddc nhu the. TrUdc khi qua ddi, Kafka da din ban rainh la Max Brod hay dol
hit cac ban thao tac phara cua dng, Phai chang ban than Kafka ciing khdng tin the gidi ben ngoai
CO ngUdi hieu minh. hieu tic phi'm cua ralnh? Cd Ie dd cung la bilu hien cua viec nha van da mit
long tin vao cudc song va con ngUdi.
 Than phdn cnn nguiii ining uing tdc rua Franz Kafka

2.3. Con ngtfM co dan di tim Us do

Con ngUdi trong tie pham Kafka khdng chi Ii nhflng kiep ngfldi be nhd, cd ddc, vd phddng
cflu chfla raa cdn la nhflng con ngUdi hoan loan mil tu do dudi sii thdng tri cua quyIn lUc sieu
hinh, phap luit suy ddi. Bang sii thdng tri dd, chung da bien nhflng con ngddi binh thfldng trd nen
nhd be, quy luy. sd set. thu minh rapt cich bac nhfldc, yeu hen. NhU vay, con ngUdi rait id do vfla
li nguyen nhan, vfla la he qua cua kieu ngUdi khep kin, ma nguyen nhan trUc lilp cua nd chinh la
xa hdi, Xi hdi doi bai raa quyen ning sieu hinh trao tay vao nhflng hinh thflc thong tri quan lieu,
cdng thflc, lim thui chot sii phit trien cua ci nhin. Dd la sU im anh cua thl gidi cdng sd trong tic
phi'm Kafka - thl gidi cua sii phuc liing. O dd chi cd cac dieu le, quy tic, thdng tu, chi thi, chi cd
menh lenh va thuc hien menh lenh. Vi vay, khdng the cd tfl do phit trien trong the gidi dd, khdng
CO sang tao, kbdng cd chd cbo kha ning phat trien con ngddi Con ngUdi trong the gidi iy se budc
phai "xu thdi ninh thl" de cd chd dflng trong xa hpi. Neu khdng raai raai anh chi la ke vd danh tieu
tdt. den kiem raiing in cdn khd. ndi chi den viec dfldc sdng sao cho ra mpt con ngUdi. Vi he qua
tat yeu ciia dilu nay chinh li sd tha bda Ding budn tbay quyen ning cdng sd chinh li thfl quyen
lUc dang ngii tri trong the gidi hien dai va bau hien dai cua chung la ngiy na\'.
Khi phan anh nhflng vin de niy trong lic phi'm ciia minh, cd Ie Kafka di thim nhuan tU
tudng nha nUdc phip quyen (thuin theo tii nbien) cua Lio Tfl. nha trill hpc cich chung ta hdn
2000 nim ve trUdc. Trong Dgo diic kinh, Lao Tfl dUa ra quan niem: con ngiidi do Dao sinh ra vi
van hanh theo Dao, theo quy luit tfl nhien, cd nghia la "con ngUdi sinh ra dUdc Hi do. TU do chinh
la luit Hi nhien cua xa hdi loai ngddi". Vdi nhflng quan niem benh vdc cho tu do va sfl phit tnen
ciia ca nhin con ngddi thuan theo tii nhien. '"trilt hoc phap quyIn cua Lao Tfl di vach mdt bien
thuy gifla cdng quyen va ngUdi dan. Theo dd, tu do ciia con ngUdi cbinh la mpt bien thuy vi cdng
quyen khdng the budc qua" 15;77,114]. Va thuc tl lich sfl loai ngUdi da chflng minh rang: qua trinh
dau tranh cua cac dan tdc, cac tdc ngUdi tren the gidi tbflc chit chinh la qui trinh tranh diu ben
bi va khdng met moi cbo tii do va sU phit trien loan dien ciia con ngUdi. Thl nbUng, cang ao Udc
mdt xa hpi thuan theo lU nhien danh cho con ngfldi nhfl Lio Tfl di quan niem. Kafka cang dau
ddn nhan ra rang xa hdi iy hinh nhu kbdng danh cho con ngUdi thdi hien dai. Con ngddi trong tic
pham Kafka khdng bao gid cd dUdc thfl "luit tfl nhien", eing khdng bao gid dupc dflng irUdc bien
thuy cua vUdng qudc ci nhin mi "cdng quyIn khdng the bUdc qua" dd. Bdi cdng quyen trong tic
pham Kafka co mdi thfl quyen nang sieu phim. Nd khdng chi che ngU ddi sdng xa hdi rai cdn lUdc
doat ca tu do ci nhin, cha dap len ddi sdng tinh thin cua con ngfldi. Nd xim nhip vao ddi sdng
rieng Id mot each thd bi va trang trdn. Nd khdng chi the bien quyen ning mdt each vd hinh mi cdn
hien hinh bang cac cd quan, cic td chflc xa hpi nbu tda an, lau dai, cdng sd, cic vin phdng hanh
chinh Kbdng nhflng the, nd cdn ddi mit vdi con ngfldi bing nhflng ten lay sai hen ha, ki quai.
VI thl, bit chdt mdt sang anb thflc day bdi may ga ao den den gd cila vi ndi ring anh bi bit
vi CO tdi (du chung khdng bill anh da pham tdi gl), anh lip iflc khdng cdn tu do nfla. Cudc sdng
ciia anh bi budc vao vdi tda in, luat phap - the gidi cdng quyen cho den chit (VH an). Bi dai vi hai
hUdc hdn thl, nhin vat K trong Ldu ddi ngay ca luc Iam tinh vdi Frieda cung cd bon con rait coi
chflng cua bai ke phu ta, thuc chat chinh la nhflng ten rait thara trd trio, tfl dd cbang bao gid chiu
rdi kbdi giUdng ngu cua hai ngfldi nfla.
Khi phan tich canh nay, nha nghien cflu Milan Kundera di gpi bi kich cua K. li "sU cd ddn
bi cddng hiep, diy li am anh cua Kafka" [3; 114]. Theo chiing tdi tbi dieu niy phai gpi rapt cich
chinh xac la "sfl tfl do bi cfldng bflc". Dd mdi thflc sfl la am anh ciia Kafka Bdi ndi cd ddn cila
con ngUdi trong tic pham ciia Kafka, nhfl chung ldi da phan ticb d tren, la ndi cd ddn ban the. la
dinh menh lUu diy con ngUdi trong cudc sdng hien dai. Va dii bi luu day trong cd ddn, du tii khef

19
 Nguyen Thi Thing

minh vao cudc sdng cd ddc, con ngUdi vin can dfldc tU do, ke ca tti do trong sU cd ddn. NhUng
ngay ca dieu nay, nhin vat ciia Kafka cung bi tUdc doat mit. Dd la ndi khdn ciing ciia kiep ngUdi.
Con ngUdi trong tic pham Kafka vl thl li con ngUdi cd ddc hinh hUdng di lira tii do. Nhflng tfl do
gidng nhu chan trdi xa lac phia trUdc mat raa khdng the cd dich din. Nen con ngUdi mai mai khdng
thl tlra dddc y nghia ciia cupc song dich thflc Hien thdc ddn dau vin la duy chi cd con ngUdi ddn
ddc tren con dudag kilm tim hanh phuc va y nghia sU sdng cila minh. Thfldng de chang bao gid
xuat hien nen bit hanh vln cdn dd, sU phi li, vd nghia li trong cudc ddi van cdn diy,

3. Ket luan
Kham pha van chUdng Kafka, chung tdi dpc dfldc trong nhflng tie phim cua dng mong mdi
tha thilt cua nha van ve rapt thl gidi vi con ngUdi, vi tfl do va ca tinh sing tao cua ca nhan con
ngfldi. NhUng khao kbit iy cd Ie chfla bao gid thanh hien ihuc trong cam nhin va nhflng lira tdi
ciia Kafka vl Ie sdng con ngfldi. Mac dii quan niem ve tdn tai kilp ngUdi cua Kafka cd phin bi
quan nhUng khdng vl the nd lim giam y nghia nhan van, y nghia nhin smh trong tac pham cua
dng. Bdi cang thiu hieu cudc sdng. eing phieu du trong cupc ddi, cang trii nghiera sU doi thay
cua thl gidi, chung ta cang thira thia va chua chat nhin ra: cudc song con ngUdi cdn qua nhilu n6i
khdn cung, nhUng khdng phai ai cung dam thu nban sU that cay dang iy. Phai chang sfl vl dai cua
nha van cdn d chd dam ndi vi da ndi len dUdc nhflng dieu thupc hien thuc phd bien trong cudc
sdng cung nhu cua lira lu con ngudi, raa ai cung cam nhin dUdc nhung lai khdng the hoac khdng
dim ndi ra?
TAI LIEU THAM KHAO

[1] Le Huy Bac, 2006. Nghe thugt Franz Kafka. Nxb Giao due. Ha Npi.
[2] Charlie Nguyin, 20\0. Jesus dudi cdi nhin cUa Do Thdi gido vd Hdi gido. http://sachhiem.net.
[3] Milan Kundera, 2001, Tieu ludn: Nghe thugt Ueu thuyit vd NhCfng di chuc hi phun hgi. Nguyen
Ngpc dich, Nxb Van hda Thdng tin, Hi Ndi.
[4] Roger Garaudy, 1963. Ve mot chu nghia hien thue kbdng hd ben, in trong Li lugn - phe hinh
van hoc thi ki XX {tip 1), Ldc PhUdng Thiiy chil bien, Nxb Giao due, Ha Ndi, 2007.
[5] Bui Ngpc Sdn. 2007, Triit hgc phdp quyin cua Ldo TL(. Nxb Tu pbap, Ha Npi.
[6] Nhilu tic gia, 2003, Franz Kafka tuyen tdp Idc phdm. Nxb Hpi nha vin, Trung tim van hda
va ngdn ngfl Ddng Tiy. Ha Ndi,

ABSTRACT
The human condition in the creation of Franz Kafka
Composed by Franz Kafka gives people a sense of destiny tiny, fragile human condition.
Human values eliminated, human life than animal cheap. Being deprived of the boat means life,
no faith in life, people crouched in lonely self in space and time. Communication from the world,
lonely man in exile seeking freedom and justice, but it always shakes in the distant horizon in front
of which man can not reach the destination. Thus, the desire for a world of freedom, true happiness
for the modern life has never become a reality in the spiritual world of F. Kafka.
Keywords: Works of Kafka, fragile huraan, lonely self