Kayarian ng Pandiwa

Ang Pandiwa sa Filipino ay nabubuo sa

pamamagitan ng pagsasama ng salitang-ugat
at ng isa o higit pang panlapi.

Root word sa wikang Ingles ay

Salitang ang pinakasimpleng anyo ng
-ugat isang salita na hindi pa
nababago. (kain, sayaw, talon)

Isang morpema na ikinakabit sa

Panlapi isang salitang-ugat upang
makabuo ng isang bagong salita.
(um, pang, mag atbp.)

Halimbawa:

nag + dasal = nagdasal

panlapi salitang-ugat
 Kaganapan ng Pandiwa
Kaganapang Tagaganap
Ito ay tumutukoy sa bahagi ng panag-uri na gumaganap ng kilos.
Gumagamit ng panandang (ni at ng)
Pandiwa Tagaganap
Hal: Pinagalitan ni Aling Lina ang kaniyang anak.

Kaganapang Tagatanggap
Ito ay bahagi ng panaguri na nagpapahayag kung sino ang nakikinabang sa
kilos ng pandiwa.
Ginagamitan ng panandang (para sa at para kay)
Kaganapang Tagatanggap
Hal: Nagluto ng adobo si Nida para sa mga bata.

Kaganapang Layon
Bahagi ng panag-uri na nagsasaad ng bagay na tinutukoy ng pandiwa.
Ginagamitan ng panandang (ng)

Hal: Namili ng mga mamahaling alahas si Gina.

Kaganapang Kagamitan
Bahagi ng panaguri na nagsasaad kung anong bagay ang kinasangkapan o ginamit upang
maisagawa ang pandiwa.
Ginagamitan ng mga panandang (sa pamamagitan, gamit ang)
Hal: Naglinis siya ng bakuran sa pamamagitan ng walis tingting.

Kaganapang Ganapan
Bahagi ng panaguri na nagsasaad kung saan ginanap ang pandiwa.
Ginagamitan ng panandang (sa)

Hal: Nagpiknik ang mag-anak na Alvarez sa parke.

Kaganapang Direksyunal
Bahagii ng panaguri na nagsasaad ng direksyon ng pandiwa.
Ginagamitan ng panandang (sa, kay)

Hal: nagtanong si Alice kay James.

Pumunta sa palengke si Aling susan

Kaganapang Sanhi
Bahagi ng panaguri na nagsasaad ng dahilan ng pagkakaganap ng kilos ng
pandiwa.
Ginagamitan ng panandang (dahil, dahil sa)

Hal: Gumanda ang kanilang buhay dahil sa pagsisikap ng kaniyang ama.

 Pokus ng Pandiwa
Aktor-Pokus (Pokus sa tagaganap)
Ginagamitan ito ng mga panlaping mag, um, mang, maka,
ma, makapag, maki, o magpa.

Halimbawa: Maglilinis ng bahay si Cassandra dahil may

dadating na bisita ngayong linggo.

Pokus sa Layon
Maglilinis ng bahay si Cassandra dahil may dadating na bisita
ngayong
Sumasagot linggo.
ito sa tanong na “ano?”. Ginagamitan ito ng mga
panlaping in, i, ipa, ma, na, o an.

Halimbawa: Inuwi ni John ang natirang pagkain galing sa

piesta.

Inuwi ni John ang natirang pagkain galing sa piesta.

Lokatibong Pokus (Pokus sa Kaganapan)
Sinasagot nito ang tanong na “saan?”. Karaniwang panlapi
na ginagamit dito ay pag/ an, an/ han, ma/ an, pang/ an,
mapag/ an, pinag/ an, o in/ an.

Halimbawa: Malayo ang ospital na pinagdalhan sa

naaksidente.

Benepaktibong Pokus (Pokus sa Tagatanggap)

Malayo ang ospital na pinagdalhan sa naaksidente.
Sinasagot nito ang tanong na “para kanino?” Karaniwang
ginagamitan ito ng mga panlaping i, in, ipang, o ipag.

Halimbawa: Ipinagdiwang nila ang kaarawan ni Rita.

Instrumentong Pokus (Pokus sa Gamit)
Sumasagot ito sa tanong na “sa pamamagitan ng
ano?” Karaniwang ginagamitan ito ng mga panlaping
ipang o maipang.

Halimbawa: Ipinanghampas ng matanda sa mga

makukulit na bata ang mahabang stick.

Ipinanghampas
Kosatibong Pokusng(Pokus
matanda
sasa mga makukulit na bata
Sanhi)
ang mahabang stick.
Kadalasang sinasagot nito ang katanungan na
“bakit?”. Karaniwang ginagamitan ito ng mga
panlaping i, ika, o ikina.

Halimbawa: Ikinalungkot ng buong pamilya ang

pagkatalo ni Lysa sa sinalihang paligsahan.

Ikinalungkot ng buong pamilya ang pagkatalo ni Lysa

Pokus
sa sa Direksyon
sinalihang paligsahan.
Sumasagot ito sa tanong na “tungo saan o kanino?”
Karaniwang ginagamitan ito ng mga panlaping an,
han, in, o hin.

Halimbawa: Pinuntahan ni Bryan ang hospital kung

saan naconfine ang kanyang kasintahan.

Pinuntahan ni Bryan ang hospital kung saan naconfine

ang kanyang kasintahan.
 Aspekto ng Pandiwa
Ang pandiwa ay nababanghay ayon sa aspekto. Ang aspekto ay nagsasaad kung naganap na
ang kilos o hindi, kung nasimulan na, kung natapos nang ganapin o ipinagpapatuloy pa

Perpektibo o Pangnagdaan
Nagsasaad na ang kilos o gawain ay
natapos nang gawin.
Hal: natapon, nagwalis, kumain,
inayos

Perpektibong Katatapos
Nagsasaad ng kilos na sandali lamang
pagkatapos ito ginawa.
Hal: kagagaling, kabibili, kaluluto,
katatanim

Imperpektibo o Pangkasalukuyan
Nagsasaad ng mga kilos o gawaing
ginagawa sa kasalukuyan.
Hal: natutulog, umiiyak, umuulan,
bumabaha

Kontemplatibo o Panghinaharap
Nagsasaad ng mga kilos o gawain na
hindi pa sinisimulan o gagawin pa
lamang.
Hal: matutulog, maliligo, maglalaba
 Tawag sa pandiwang nagkakaroon ng mga pagbabago, may
pagtatanggal, pagpapalit ng posisyon at pagbabago ng tunog
kung ito ay dinurugtungan ng mga panlapi.

Paglilipat ng Posisyon - Kapag ikinabit

ang gitlaping “in” sa mga salitang
nagsisimula sa y at l,nagkakaroon ng
pagpapalit ng posisyon ng “n” sa “y”
at “n” sa “l”
Hal: lipad+in=nilipad
yapos+in=niyapos Paglilipat ng Posisyon - Kapag ikinabit
ang gitlaping “in” sa mga salitang
nagsisimula sa y at l, nagkakaroon ng
Pagpapalit ng Tunog - pagpapalit ng posisyon ng “n” sa “y”
Nagiging “r” ang huling at “n” sa “l”
titik ng salitang – ugat Hal: lipad+in=nilipad
na nagtatapos sa “d” yapos+in=niyapos
kapag hinuhulapian ng
“in.”
Hal; tawid+in=tawirin Pagkakaltas at
ma+dami=marami Paglilipat
Hal:
tanim+an=tamnan
Pagkakaltas at Pagpapalit – May
atip+an=aptan
tunog na inaalis at kinakaltas.
Hal: tingin-tinginan-tingnan
Kapag nagsisimula
dating-datingan-dinatnan sa p at b ang ilang
salitang-ugat at
inunlapian ng mang
ay magkakaroon ng
Kapag pagkakaltas.
hinuhulapian ang
Hal: palo-magpalo-
huling pantig na mampalo-mamalo
may “o”
ay nagiging“u
Kapag nagsisimula sa d,r,t,s,
Hal: at l ang mang ay nagkaroon
ngpagkakaltas.
tapon+an=tapunan Hal: takot=mangtakot-
takot+in=takutin mantakot-manakot
sira-mangsira-mansira-
manira