Psy w służbach mundurowych.

Psy pełnią istotną rolę w służbach mundurowych, takich jak policja, wojsko czy straż
pożarna. Są szkolone i wykorzystywane w różnych zadaniach, w zależności od specjalności
i potrzeb danej służby. Wszystkie te psy przechodzą specjalistyczne szkolenie, które
obejmuje posłuszeństwo, wyszukiwanie i wykrywanie zapachów, a także inne umiejętności
specyficzne dla danej służby. Są traktowane jako pełnoprawni członkowie zespołów i cieszą
się szczególną opieką i szacunkiem ze strony swoich opiekunów.

Historia

Pierwsze informacje o wykorzystywaniu psów przez służby mundurowe datują się na rok
1155, kiedy we francuskim miasteczku Saint-Malo, dla zachowania bezpieczeństwa
obywateli zamykano bramy miasta i spuszczano psy wartownicze (dogi) pomagające
strażnikom. Pierwszymi psami policyjnymi w Anglii były bloodhundy, które zaczęto stosować
już w XIXw. szkoląc je do tropienia złodziei. Według doniesień historycznych pierwszego
przestępcę z udziałem psów schwytano w 1810 roku. W niemieckojęzycznej części Europy
psy w policji zaczęto wykorzystywać około 1900 roku. Początkowo wykorzystywanie psów
przez żandarmów do ochrony osobistej było wyśmiewane przez ludność cywilną, ale także
przez część ich współpracowników. Pogląd ten uległ zmianie podczas wielkiego pożaru
Drezyna użyto psów do rozpędzenia tłumu gapiów, który uniemożliwiał przeprowadzenie
akcji ratunkowej. Kolejnym głośnym sukcesem czworonogów było wytropienie sprawcy
morderstwa przez inspektora niemieckiej policji, który w 1904 roku użył do tropienia śladów
owczarka niemieckiego. w 1911 roku w Bawarii założono pierwszą szkołę tresury psów
służbowych, która przetrwała do II wojny światowej. Po wojnie już nie tylko niemcy, ale także
inne państwa na świecie zaczęły uznawać wartość psa służbowego i zaczęto otwierać
pierwsze szkoły tresury na potrzeby policji. W Polsce pierwszą placówke tego typu
utworzono w 1945r. w Słupsku pod nazwą Szkoła Przewodników i Tresury Psów
Służbowych. W 1949 roku szkołę tę połączono z Zakładem Tresury Psów Służbowych
Korpusu Bezpieczeństwa Publicznego w Sułkowicach. Po wielu przekształceniach od
połowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku funkcjonuje w Sułkowicach Zakład Kynologii
Policyjnej Centrum Szkolenia Policji w Legionowie z siedzibą w Sułkowicach.

Rola psów w służbach mundurowych

Psy w służbach mundurowych odgrywają różnorodne i istotne role. Ich obecność i

umiejętności są niezwykle cenne dla tych służb. Psy są wykorzystywane między innymi w
takich celach jak:
Poszukiwanie i tropienie: Psy są wyszkolone do tropienia i poszukiwania osób lub
przedmiotów. Dzięki wyjątkowemu węchowi potrafią wychwycić ślady zapachowe, nawet w
trudnych warunkach. W służbach policyjnych psy są często wykorzystywane do tropienia
przestępców, poszukiwania zaginionych osób, a także do odnajdywania dowodów
kryminalistycznych na miejscach przestępstw. W wojsku psy mogą tropić wrogów, oznaczać
szlaki lub lokalizować zasadzki.
Detekcja substancji: Psy są szkolone do wykrywania różnych substancji, takich jak
narkotyki, materiały wybuchowe, przemyt towarów czy substancje chemiczne. Dzięki
swojemu wyostrzonemu węchowi mogą precyzyjnie zlokalizować ukryte substancje, nawet w
przypadku, gdy są one starannie zamaskowane. Psy detekcyjne w służbach policyjnych,
celnych i wojskowych odgrywają kluczową rolę w zwalczaniu przestępczości, zapobieganiu
terroryzmowi i utrzymaniu bezpieczeństwa publicznego.
Ochrona i patrolowanie: Psy służbowe są często wykorzystywane do ochrony budynków,
obiektów lub osób. Dzięki swojej odwadze, zwinności i doskonałemu węchowi mogą
stanowić skuteczną warstwę dodatkowej ochrony. Mogą pełnić funkcję psów wartowniczych,
reagując na podejrzane dźwięki lub zachowania, oraz asystować w patrolowaniu obszarów,
szczególnie w trudno dostępnych terenach.
Ratownictwo: Psy ratownicze są niezastąpione w sytuacjach klęsk żywiołowych,
katastrofach naturalnych lub wypadkach. Są szkolone do wyszukiwania i lokalizowania osób
uwięzionych pod gruzami, śniegiem lub w trudno dostępnych miejscach. Ich wyostrzony
węch i zmysł obserwacji pozwalają im skutecznie odnaleźć ofiary, co jest niezwykle ważne w
procesach ratunkowych i może znacznie przyspieszyć odnalezienie poszkodowanych.
Terapia: Psy służą również jako terapeuci, szczególnie w służbach medycznych i opiece
zdrowotnej. Wizyty psów terapeutycznych mogą przynieść ulgę pacjentom, szczególnie tym
cierjącym z problemami emocjonalnymi, chorobami psychicznymi lub przebywającymi w
szpitalach. Interakcja z psem może wpływać pozytywnie na samopoczucie pacjentów,
redukować stres i poprawiać nastrój. Psy terapeutyczne są wyszkolone, aby być cierpliwymi,
łagodnymi i empatycznymi, co sprawia, że są idealnymi towarzyszami w procesie
terapeutycznym.
Wsparcie psychiczne: Psy służbowe, takie jak psy policyjne czy wojskowe, pełnią również
ważną rolę w zapewnianiu wsparcia psychicznego dla swoich opiekunów. Funkcjonariusze
lub żołnierze często łączą się ze swoimi psami na poziomie emocjonalnym i budują silne
więzi. Psy mogą działać jako towarzysze, którzy dają poczucie bezpieczeństwa, relaksu i
zrozumienia. W trudnych sytuacjach i warunkach, obecność psa może pomóc
funkcjonariuszom utrzymać równowagę emocjonalną i zmniejszyć stres.
Wzmacnianie zespołu: Psy w służbach mundurowych są również wykorzystywane do
wzmacniania zespołu i budowania więzi między członkami służb. Wspólne szkolenia, dbanie
o psa oraz wykonywanie zadań związanych z psem umożliwiają funkcjonariuszom
współpracę, zaufanie i solidarność. Psy mogą służyć jako łącznik emocjonalny i wspólna
odpowiedzialność, co przyczynia się do zacieśniania więzi w zespole.
Warto podkreślić, że psy w służbach mundurowych nie tylko pełnią konkretne funkcje i
zadania, ale są również częścią społeczności i reprezentują pozytywny wizerunek. Ich
obecność jest często postrzegana jako symbol bezpieczeństwa, ochrony i oddania dla
społeczeństwa. Psy służbowe są lojalnymi partnerami, które z pełnym zaangażowaniem
służą swoim opiekunom i wspierają w wykonywaniu ich zadań służbowych.

Jednostki wykorzystujące psy:

Psy są szeroko wykorzystywane w różnych jednostkach służb mundurowych, w zależności

od ich specjalizacji i roli, jaką pełnią. Jednostki te obejmują policję, wojsko, straż graniczną,
straż pożarną, służby celne i wiele innych. Wykorzystanie psów w tych służbach ma na celu
wzmocnienie działań operacyjnych, poprawę bezpieczeństwa oraz zwiększenie
efektywności działań.
Policja często wykorzystuje psy w różnych dziedzinach. Psy policyjne są niezastąpionymi
partnerami funkcjonariuszy. Mogą być szkolone do patrolowania terenów, utrzymywania
porządku publicznego, odstraszenia przestępców, tropienia osób zaginionych oraz
poszukiwania śladów i dowodów. Są również wyszkolone do wykrywania substancji
niebezpiecznych, takich jak narkotyki, materiały wybuchowe czy materiały świadczące o
przestępstwach. Ich obecność zwiększa bezpieczeństwo zarówno funkcjonariuszy, jak i
społeczności.
Wojsko również intensywnie korzysta z psów w swoich operacjach. Psy wojskowe są
szkolone do pełnienia różnorodnych zadań, takich jak patrolowanie, rozpoznanie terenu,
tropienie wrogów, poszukiwanie materiałów wybuchowych oraz wsparcie w akcjach
ratunkowych. Dzięki swoim wyszkolonym umiejętnościom, psy mogą zwiększyć zdolności
operacyjne żołnierzy, pomagając w odkrywaniu ukrytych zagrożeń i zapewniając dodatkowe
wsparcie taktyczne.
Straż graniczna wykorzystuje psy do monitorowania granic i przeciwdziałania przemytowi.
Psy szkolone do wykrywania niedozwolonych substancji, takich jak narkotyki, czy materiałów
niebezpiecznych, mogą skutecznie przeszukiwać pojazdy, bagaże i przesyłki. Ich zdolność
wykrywania ukrytych substancji jest niezwykle cenna w zwalczaniu przestępczości
transgranicznej i w utrzymaniu bezpieczeństwa granic.
Straż pożarna również może korzystać z psów w swoich działaniach. Psy ratownicze są
szkolone do odnajdywania osób zaginionych lub uwięzionych w przypadku katastrof, klęsk
żywiołowych lub wypadków. Są w stanie wykrywać zapachy ludzkie i pomagają strażakom w
lokalizowaniu poszkodowanych w trudno dostępnych miejscach. Ich praca może znacznie
zwiększyć szanse na skuteczne ratowanie osób poszkodowanych.
służby celne wykorzystują psy do wykrywania przemytu, niedozwolonych substancji,
materiałów wybuchowych i materiałów zagrożenia biologicznego. Dzięki doskonałemu
węchowi i wyszkoleniu, psy są w stanie wykrywać ukryte substancje, które mogą stanowić
zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego. Ich obecność w służbach celnych przyczynia
się do skutecznego zwalczania przestępczości granicznej i ochrony granic państwa.
Należy jednak pamiętać, że psy są wykorzystywane również w innych jednostkach służb
mundurowych, w zależności od konkretnych potrzeb i zadań. Mogą to być służby więzienne,
służby ochrony, jednostki antyterrorystyczne i wiele innych. Rasy psów wykorzystywanych w
tych jednostkach mogą się różnić, zależnie od specyfiki zadań i wymagań

Rasy wykorzystywane w jednostkach

Owczarek niemiecki: Owczarki niemieckie są jedną z najczęściej wykorzystywanych ras w

służbach mundurowych. Są to wszechstronne psy o solidnej budowie i silnym instynkcie
obronnym. Charakteryzują się inteligencją, lojalnością i determinacją. Są szkolone do wielu
zadań, takich jak tropienie, poszukiwanie osób zaginionych, patrolowanie, ochrona obiektów
oraz interwencje.
Belgijski malinois: Malinois to rasa psa o wysokiej energii, zwinności i wytrzymałości. Są
inteligentne, posłuszne i mają silny instynkt obronny. Ze względu na swoje cechy, malinoisy
są wykorzystywane w służbach policyjnych, wojsku i straży pożarnej. Ich główne zadania to
tropienie, poszukiwanie osób, ochrona obiektów oraz akcje interwencyjne.
Labrador retriever: Labradory to przyjacielskie i łagodne psy o doskonałym węchu. Są
znane z inteligencji, zaangażowania i zdolności do uczenia się. Wykorzystuje się je w
różnych służbach, takich jak policja, straż graniczna i siły zbrojne. Labradory są szkolone do
poszukiwania materiałów wybuchowych, narkotyków, a także jako psy ratownicze, które
pomagają w odnajdywaniu osób zaginionych lub uwięzionych.
 Doberman: Doberman to rasa psa o silnym instynkcie obronnym, wyostrzonym węchu i
inteligencji. Są to psy średniej wielkości, które charakteryzują się determinacją i odwagą. Ze
względu na swoje cechy, dobermany są często wykorzystywane w służbach policyjnych jako
psy ochronne i patrolowe. Ich obecność działa odstraszająco na potencjalnych przestępców.
Border collie: Border collie to rasa znana z doskonałych umiejętności pasterskich. Są to psy
inteligentne, energiczne i zdolne do szybkiego uczenia się. Ich wyostrzony węch, zwinność i
zdolności do współpracy czynią z nich doskonałych kandydatów do zadań
poszukiwawczo-ratowniczych. Border collie są często wykorzystywane w poszukiwaniu osób
zaginionych lub uwięzionych w trudno dostępnych miejscach.

Tresura Psów do służby

Tresura psów do służby w służbach mundurowych jest kompleksowym procesem, który

wymaga zaangażowania doświadczonych trenerów i przewodników. Proces rozpoczyna się
od selekcji odpowiednich psów, które posiadają cechy niezbędne do wykonywania zadań
służbowych, takie jak inteligencja, wytrzymałość fizyczna, silny węch, lojalność i zdolność do
szybkiego uczenia się.
Wstępne szkolenie obejmuje naukę podstawowych komend, takich jak chodzenie na
smyczy, przywoływanie, siadanie, stanie w miejscu i reagowanie na polecenia werbalne i
gesty. Psy są również socjalizowane, aby nauczyć je prawidłowego zachowania w różnych
sytuacjach społecznych. Budowanie relacji i zaufania między psem a przewodnikiem jest
kluczowym elementem tego etapu szkolenia.
Następnie psy przechodzą do specjalistycznego szkolenia, dostosowanego do konkretnych
potrzeb służby, w której będą pracować. W zależności od specjalizacji, psy są szkolone w
różnych umiejętnościach. Na przykład psy tropiące są uczone śledzenia zapachów i
odnajdywania osób lub przedmiotów, psy do wykrywania substancji niebezpiecznych są
szkolone w rozpoznawaniu charakterystycznych zapachów, a psy ochronne są szkolone w
obronie i ochronie swojego przewodnika.
W trakcie szkolenia wykorzystuje się różne metody, w tym pozytywne wzmocnienie,
nagradzanie psów za prawidłowe zachowanie oraz powtarzanie ćwiczeń, aby wzmocnić i
utrwalić nauczone umiejętności. Ważnym aspektem treningu jest również odpowiednie
użycie pochwał i poprawek, aby skorygować niepożądane zachowanie psa i ugruntować
odpowiednie reakcje.
Po zakończeniu treningu psy przechodzą do pracy w terenie, gdzie wykonują zadania
służbowe w ścisłej współpracy z przewodnikiem. Przewodnik musi mieć pełną kontrolę nad
psem i umiejętność skutecznego kierowania nim w różnych sytuacjach. Podczas
rzeczywistych operacji służbowych psy wykorzystują swoje wyszkolone umiejętności, takie
jak tropienie śladów, wykrywanie zapachów, patrolowanie terenu, ochrona i reagowanie na
sytuacje awaryjne.
Tresura psów w służbach mundurowych to proces ciągły. Zarówno psy, jak i przewodnicy,
przechodzą regularne treningi, aby utrzymać i doskonalić swoje umiejętności

Upamiętnienie zasłużonych psów

21 lutego 2020 w wyniku awarii sieci ciepłowniczej tragicznie zginęło 6 psów pełniących
służbę w Komendzie Stołecznej Policji. Zdarzenie miało miejsce w obiekcie policyjnym przy
ul. Jagiellońskiej w Warszawie. Wszystkie psy zmarłe w trakcie tego wydarzenia zostały z
rozkazu komendanta stołecznego Policji 5 marca 2020 upamiętnione tablicą umieszczoną w
Laboratorium Kryminalistycznym KSP w Pałacu Mostowskich w Warszawie.
Znany jest jeden przypadek psa, który zasłynął, jako sierżant wojsk amerykańskich.
Żołnierze nazywali go Strubby. Początkowo miał za zadanie podnosić morale panujące w
oddziale, był maskotką żołnierzy. Jednak szybko odkryto drzemiący w nim potencjał i
Strubby brał udział w walkach na froncie. Strubby za męstwo i oddane na polu walki został
nagrodzony wieloma prestiżowymi odznaczeniami m.in. Purpurowe Serce, Francuski Medal
Pamiątkowy Wielkiej Wojny i Medal American Legion. Jeden medal wręczył mu sam generał
John Pershing. Ponadto był gościem Białego Domu i spotykał się z ówczesnymi
prezydentami Stanów Zjednoczonych, czyli z Calvinem Coolidgem, Woodrowem Wilsonem i
Warrenem G. Hardingiem.

Conan - Belg Malinois, który w 2019 roku brał udział w operacji, która doprowadziła do
śmierci przywódcy Państwa Islamskiego Abu Bakra al-Baghdadiego. Za swoje zasługi
Conan został uhonorowany Medalem Za Wzorową Służbę.

Chips był psem służbowym służącym w United States Army podczas II wojny światowej.
Judy to jedyna suka rasy pointer, maskotka brytyjskiej Royal Navy. W czasie II wojny
światowej Judy była jedynym psem oficjalnie uznanym przez Cesarską Armię Japońską za
jeńca wojennego, po wojnie została odznaczona Medalem Dickin.

Medal Dickin (ang. Dickin Medal) odpowiednik Krzyża Wiktorii, brytyjskiego odznaczenia
wojennego przyznawanego za czyny męstwa na polu bitwy.

Ustanowiony w 1943 roku przez Marię Dickin, założycielkę People’s Dispensary for Sick
Animals (PDSA) (narodowe ambulatorium dla chorych zwierząt), brytyjskiej dobroczynnej
służby weterynaryjnej. Ustanowiła medal na cześć zwierząt zasłużonych w czasie wojny.
Odznaczeniem tym wyróżniano zwierzęta, które wykazały się szczególnym bohaterstwem i
poświęceniem w służbie w siłach zbrojnych oraz cywilnych służbach ratunkowych brytyjskiej
Wspólnoty Narodów. W latach 1943–1949 medal przyznano 54 razy: 18 psom, 3 koniom, 1
kotu i 32 gołębiom, w uznaniu ich odwagi w czasie II wojny światowej.

W 1949 medal został oficjalnie zastąpiony przez cywilny srebrny medal PDSA. W 2002
medal wznowiono, aby nagrodzić trzy psy za ich czyny po atakach 11 września; przyznano
go również dwóm psom w szeregach sił Wspólnoty Brytyjskiej w Bośni i Hercegowinie oraz
w Iraku.

Według niektórych źródeł był to najbardziej uhonorowany pies służący podczas II wojny
światowe]. W składzie 3 Dywizji Piechoty brał udział w operacji Husky, podczas której został
ranny w walce w okolicach miejscowości Licata. Jeszcze tego samego dnia wrócił do
swojego tresera, z którym następnej nocy udało mu się wziąć do niewoli 10 włoskich
żołnierzy. Podczas walk Chips miał także samodzielnie zaatakować gniazdo karabinu
maszynowego i zmusić jego załogę do opuszczenia go i poddania się Amerykanom.

Na podstawie jego historii napisano powieść Chips, the War Dog, a w 1990 roku Disney
stworzyło o nim film pod tym samym tytułem. W Lasdon Park w Katonah powstał
poświęcony mu pomnik.
Psia emerytura
Psy pracujące w służbach mundurowych zazwyczaj są z niej zwalnianie po ok. 9 latach.
Psimi emerytami zazwyczaj zajmują się ich opiekunowie, z którymi wcześniej przyszło im
pracować.