Letërsia e vjetër shqipe Humanizmi shqiptar Marin Barleti

Tema mësimore:

Letërsia e vjetër shqipe Humanizmi shqiptar (ora 1)

Situata e të nxënit:

Nxënësi njeh dhe ndërton kup min e duhur mbi konceptet letrare dhe historike, duke perceptuar

edhe zhvillimin hap pas hapi të letërsisë.

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç:

1. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të

fushës, varësisht temës mësimore

Nxënësi/-ja:

• diskuton në grup në mënyrë konstruk ve,duke dhënë dhe marrë informacion mbi temën;

• Njeh dhe analizon kushtet historiko-kulturore, në të cilat u zhvillua letërsia e vjetër shqipe;

• ton a ësitë e nevojshme për të kuptuar natyrën e letërsisë dhe, në veçan , klasi kimin e
saj në periudha të ndryshme letrare dhe historike;

• vështron tablo dhe përshkruan përje min e j.

Fjalë kyç: Humanizëm/Humanizëm shqiptar/Letërsi e vjetër/Letërsi shqipe/Letërsi lobiblike/

Letërsi laike/Kohë kulturore

Burime: teks i letërsisë, alor i gjuhës shqipe, enciklopedi, foto, kompjuter, , etore etj.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: gjuhë shqipe dhe gjuhë e huaj, arte,
histori
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve Harta e mendimeve, bashkëbisedim, lexim i
drejtuar, disku m i lirë, punë e pavarur, vëzhgim

Organizimi i orës së mësimit

Parashikimi: Harta e mendimeve dhe bashkëbisedim

Në llim të kësaj ore mësimi, kujtojmë dhe ndërtojmë informacione.

- Hidhni në etoren tuaj gjithçka që ju kujton ala “humanizëm”;
- Pasi të keni hedhur idetë që ju vijnë ndërmend, lidhini me njëra-tjetrën;
fi
fi
ft
fl

ti
ti

fj
ti

ti

ti
fj
ti

fl
ti
fi
fi

 ndërtojmë në tabelë pemën e mendimeve.

Plotësohet pema e mendimeve edhe me informacione ndërlëndore (kryesisht nga lënda e historisë).
Ndër mi i njohurive: Lexim i drejtuar, pema e mendimeve, Diagrami i Venit
Shtrojmë një pyetje: – Ç’kuptojnë nxënësit me letërsi të vjetër shqipe?
Për të realizuar këtë, mund të përdorim edhe teknikën e pesëvargëshit. Humanizmi shqiptar llon me
Marin Barle n dhe shtrihet deri te Jeronim De Rada. Sipas studimeve të prof. E. Çabejt, letërsia e
vjetër shqipe kalon nëpër tri kohë kulturore ose letrare:
1.letërsia e humanizmit (shek XVI) - Marin Barle
2.letërsia lobiblike (shek XVI-XVIII) - Gjon Buzuku, Pjetër Budi, Frang Bardhi, Lekë Matrënga, Jul
Variboba, Pjetër Zarishi
3.Letërsia laike ose e bejtexhinjve (shek XVIII) - Nezim Bera , Hasan Zyko Kamberi, Muhamed Kyçyku
Humanizmi shqiptar, sikundër në të gjithë Europën, u zhvillua i ndikuar nga humanizmi italian.
Por,pavarësisht kësaj, kjo lloj letërsie pa një ngjyresë tërësisht shqiptare.
Lexim i drejtuar Për disa minuta lexoni në teks n tuaj materialin e dhënë në lidhje me humanizmin
shqiptar dhe më pas ndërtohen në tabelë, si më poshtë, karakteris kat e humanizmit.
Humanizmi
letërsia e humanizmit (shek XVI) - Marin Barle
letërsia lobiblike (shek XVI-XVIII) - Gjon Buzuku, Pjetër Budi, Frang Bardhi, Lekë Matrënga, Jul
Variboba, Pjetër Zarishi
Letërsia laike ose e bejtexhinjve (shek XVIII) - Nezim Bera , Hasan Zyko Kamberi, Muhamed Kyçyku

Humanizmi shqiptar/vështrimi historic

kjo lloj letërsie dëshmon edhe për fakte të rëndësishme historike të shqiptarëve dëshmon edhe
fak n se sa e moçme është gjuha shqipe është e lidhur ngushtë me atë çka është auten ke shqiptare
vështrimi letrar letërsi heroike kul i qëndresës (liria e atdheut dhe njeriut) iden te kulturor (vlerat
morale dhe shpirtërore) letërsi e mirë lltë për kohën kur u shkrua përfaqësuesit I përkasin elites
kulturore të kohës tema kryesore ishte qëndresa shqiptare kundër turqve për mëvetësi jetësore dhe
kulturore heroi kryesor u bë gura e Skënder
Nëpërmjet Diagramit të Venit i nxi m nxënësit të sjellin të përbashkëtat dhe të veçantat mes
humanizmit shqiptar dhe a j europian.

Humanizmi europian Shek. XIV Shek XVI

Humanizmi shqiptar
Në qendër njeriu- Ndikim nga humanizmi Italian
Rrëfenja Qëndresa e populli
Romani (romani kri k)
Romani historiko-letrar
Donkisho zmi si dukuri -Lu a çlirimtare si dukuri
Hera Njeriu dhe njerëzorja
Përforcimi i njohurive: Diskutimi i lirë shtrohet një pyetje-shumë përgjigje:

Pse pa ndikim kaq të madh lobiblik letërsia humaniste? Mendimin mbështeteni me argumente.
Detyra dhe punë e pavarur Kërkoni në internet informacione shtesë lidhur me zhvillimin e fushave
të tjera të ar t në këtë periudhë.
Vëzhgim:Vëreni me vëmendje dy gurat: “Pagëzimi i Krish t”, i Onufrit dhe “Ikonë”, i Konstandin
Shpatarakut. Ç’ju intrigojnë këto tablo? Çfarë informacioni merrni prej tyre? Kush je
ti
ti
ti
fi
ti
fi
ti
ti
ti
ti
ft
fi
fi
ti
ti
fi
fi

ti
t
ti
ti
ti
ti
ti
ti

ti
ti
ti

ti
fi