WIKA AT POLITIKA

Membro ng Pangkat:

Bernabe, Alyssa Faith

Demicais, Ashley Conli
Mantahinay, Antonio Jr.
Talaan ng mga nilalaman
• Introduksyon
• Wika at Politika
- Controlling Domains of Language (CDL)
• Politika ng Wika, Wika ng Politika
• Ang Wika ay kasangkapan ng maykapangyarihan: Ang Wika Bilang
Instrumentong Politikal
• Winika na natin ang daang matuwid
• Wika ng Halalan
- Pangangampanya
- Katangian ng Pagbabago ng Wika ng Halalan
- Kategorya ng Wika ng Halalan
- Kandidato
- Silbi ng Wika sa Halalan
• Konklusyon
• Sanggunian
Introduksyon
Binigyang diin sa mga nagdaang pag-uulat kung paano ginagamit ang wika sa
halos lahat at bawat anggulo ng ating pang araw-araw na pamumuhay. Maituturing
natin na ang wika ay isa sa mga haligi kung paano kumilos ang ating lipunan, magmula
man ito sa mga akademik na disiplina, sa sektor ng pagnenegosyo, at nang sa pang
araw-araw na pakikipagtalastasan kasama ang mga kaibigan at pamilya–ang wika ay
isang konsepto na isa nang pangangailangan para gumana ang mga proseso sa loob
ng lipunan. Ayon sa sinabi ni Georemy Laggui, isa itong bahagi ng
pakikipagtalastasan kung saan, ang wika ay kalipunan ng tunog, simbolo, at mga
kaugnay na batas upang maipahayag ang nais sabihin ng kaisipan. Ating makukuha
rito kung paano nagagamit ang wika bilang behikulo ng kaisipan. Ayon pa sa salita ng
isa sa mga sikat na eksperto sa agham pampolitika, ang mga tao ay mga rasyonal na
mga nilalang. Kahit na tayo ay kasali sa teknikal na klasipikasyon ng mga hayop, tayo
pa rin ay naiiba sa lahat na nabubuhay sa kingdom of animals dahil sa kakaibang
komposisyon ng ating utak. Dahil dito, ang mga tao ay may kakayahang mag-isip ng
mas rasyonal, estratehiko, organisado, at praktikal na mga bagay. Ang mga tao ay
nabiyayaan ng abilidad na makapagpili ng kanyang tatahakin sa buhay, ang abilidad
na makapagplano, at ang makipagsalamuha sa kanyang mga katulad na nilalang
gamit ang mga itinayong mga pamantayan sa pagiging isang parte ng isang lipunan.
Dahil dito sa mga naitayong pamantayan, nabuo ang mga batas, norms,
relihiyon, kultura, at iba pa. Ang akumulasyon nito ay ang rason kung bakit nabuo ang
mga “polity,” isang sibil at organisadong grupo na may sinusunod na mga batas, at
mga proseso upang makamit ang mapayapa at advanced na lipunan. Kaya rito, meron
tayong tinatawag na politika.
Ang politika naman, sa isang pinaka-simple na pagkakahulugan, ay ang sektor
ng lipunan na may patuloy na paglalaban ang pag-aagawan ng mga tao sa kung sino
ang makakakuha ng kapangyarihan, at kung sino ang nakakapagpasaya sino ang
makakakuha at makakabenepisyo ng distribusyon at sirkulasyon ng mga kalakal,
commodities, at serbisyo ng lipunan, pangunahin ang gobyerno. Sa kahit anong
ideolohiya o disiplina, sa papel na ito, ating matatalakay ang tungkulin ng wika sa
politika, paano nabibigyan ng saysay ang mga politikal na diskusyon gamit ang ang
wika, at paano nakaapekto ng politika ang wika bilang isang pangangailan, maging
isang disiplina.

Wika at Politika
Dahil ang Politika ay maihahalintulad natin sa salitang gobyerno, dito
nagaganap ang paggawa ng batas. Ang mga batas na ito ay humuhubog sa lahat ng
kilos sa lipunan, at ang batas mismo ang nagdudulot ng “spillover effect”, isang
termino sa pag-aaral ng agham pampolitika na kung saan ang epekto ng mga
nangyayari sa loob ng politika ay umaabot din sa ibang sektor ng lipunan. Katulad sa
Pilipinas na pina-prioritize ang importasyon ng palay kaysa sa eksportasyon ng palay
na gawa ng ating mga magsasaka, sa kabila ng agrikultura bilang isa sa mga
kalakasan ng Pilipinas. Dahil dito, may tumataas na pagkabahala ng iba’t ibang sektor
sa lipunan. Sa sektor ng agrikultura, nagpoprotesta ang mga magsasaka dahil sa
pagbaba ng presyo ng palay na kanilang pino-produce dahil sa pagbaba ng demand
ng lokal na palay, at pagtaas ng demand sa imported na palay. Bini-view ito ng Human
Rights sector na isang “insensitive” na galaw mula sa gobyerno dahil hindi lamang ito
pagbabalewala sa mga karapatan ng mga magsasaka, ito rin ay nagdudulot ng pinsala
sa ating mga lokal na negosyo. Dahil dito, tumataas ang dami ng mga nagpoprotesta
sa daan, nagiging mainit na isyu ito na pinag-uusapan sa social media, tumataas ang
consciousness ng mga tao sa mga pampolitika na mga proseso, nagpapa-apoy sa
compassion ng mga tao, at samakatuwid. Sa mga halimbawang ito, nabibigyang
pansin natin kung paano nakapwesto ang politika sa lipunan, na hindi lamang ito
limitado sa mga batas o mga legal na kaso, kundi ito rin ay tumatalakay ng isa sa mga
katangian na likas sa tao, ang “pursuit of power.” Dahil sa kapangyarihan, ang politika
ay nagbibigay ng mga kautusan o nagpapakilala sa tungkulin at katayuan sa lipunan
ng nagsasalita.
Ayon kay Aristotle, “man is a political animal.” Ibig sabihin, ang mga tao ay
natural na mga politikal na nilalang. Sa ating kasaysayan, karahasan ang ginagamit
upang makamit ang kapangyarihan. Kaya laging talamak ang konsepto ng “might is
right,” at mga gera. Pero ngayon na umusbong na ang kultura ng mga tao sa
pakikipag-halubilo sa isa’t isa at tayo ay nagiging sibil na, “war of words” o pakikipag-
kompetisyon na gamit ang berbal na komunikasyon na ang ginagamit upang makamit
ang kapangyarihan. Dito papasok ang kahalagahan ng wika sa politika. Ayon sa aklat
nila Santos (2012), ang wika ay nagpapakita ng kapangyarihan ng isang
tagapagsalita upang ipakilala ang kanyang sarili lipunang kanyang kinabibilangan.
Dahil sa wika mismo ay ating nakikilala ang katayuan ng isang tao base sa kanyang
kagalingan sa pagbigkas ng mga salita, ang pagka-komprehensibo ng kanyang mga
salita, at iba pa. Dahil dito, maituturing natin na galing sa “elite” ang mga tao dito dahil
sila ay may mas malawak na access sa edukasyon, kaya naman ay may kakayahan
silang magsalita ng kagalingan sa wika. Kasama nito, nagiging sandata ang wika
upang mapasunod ang mga mas nakakababa sa kanya, kadalasan ay yung mga mas
mahirap at mababa ang estado sa buhay. Kaya halos sa mga telenobela sa Pilipinas,
ang napapansin natin na mga bida sa mga grupo ay yung may karisma sa pagsasalita.
Dahil sa wika, mas nararamdaman natin na tayo ay malapit sa kanila, o hindi kaya
mas naiintindihan natin ang value ng kanyang mga sinasalita.
Dito, ating binibigyang diin ang relasyon ng wika at kapangyarihan. Gamit
ang wika, nagagawa nitong maapektuhan kung ano ang nararamdaman ng tao,
kung ano dapat ang ikilos nila, at kung paano tayo mag-isip. Halimbawa na lang
sa konteksto ng magulang sa kanyang mga anak. Maaaring makakasakit ang salita
ng kanilang mga magulang dahil sa kanilang familial relationship kung kaya mas may
value ang salita ng mga magulang dahil sila ay importante sa buhay natin. Gayundin,
ang mga magulang din ay may awtoridad na mag-utos sa kanilang mga anak. Sa
halimbawang ito, ating nakikita na dinamiko ang wika sa kanyang gamit.
Maihahalintulad natin ito sa politika na may dalawang klase ng kapangyarihan sa
pagpapasya: Influential power at Authoritative power. Ang influential power ay ang
pag aapekto sa kung paano k umilos at mag-isip ang mga tao sa pamamagitan ng
kanilang influence. Sa halimbawa kanina, influential power ang familial relationship
dahil sa impluwensya ng kanilang relasyon bilang magulang at anak. Ang authoritative
power naman ay ang pag aapekto ng pagkilos at pag-iisip ng tao sa pamamagitan ng
direk o ‘di direk na pag-uutos. Sa halimbawa kanina, ang magulang ay may
kapangyarihan mag-utos. Sa konteksto ng politika, parehong klase ng kapangyarihan
ay ginagamit sa politika. Sa pamamagitan ng wika, itong dalawang klase ng
kapangyarihan ay naisasakatuparan dahil ito ay nagsisilbing midyum.
Kaya sa politika, binibigyang importansiya ang lahat ng mga sinasabi rito. Ito
ang tinatawag natin na Controlling Domains of Language (CDL). Ibig sabihin, ang
wika na ginagamit sa pampolitika at panggobyernong mga proseso ay intellectualized
language na kung saan, ginagamit siya para makapagbigay kaalaman sa mga bagay-
bagay. Kaya kung may maliit na pagkakamali sa diskusyon sa loob ng gobyerno ay
maaaring magresulta ng malaking hindi pagkakaintindihan at, kagaya ng sinabi ko
kanina, maaapektuhan ang ibang sektor sa lipunan.
Ang wika rin ay ginagamit bilang instrumento at estratehiya ng mga pulitiko
upang mahikayat ang mga tao na botohin sila. Sa pagkakampanya, ang mga pulitiko
ay todo bigay ng mga pangako, nagbibigay ng mga talumpati para
maimpluwensyahan ang mga botante, at dumadalo ng mga debate. Sa wika,
naihahatid ng mga politiko ang kanilang mga gusto ipahiwatig sa mga tao. Kung
kaya’t, sa pag-usbong ng social media, mas nabigyang importansya ang
komunikasyon. Ang mga sinasabi ng mga pulitiko ay inuulat ng mga mamamahayag,
at dahil dito, nalalaman ng tao ang mga ginagawa ng mga pulitikong kanilang binoto.
Gayon pa man, positibong katangian nga ito sa mga tao dahil sila ay mas nagkaka-
alam, ito naman ay negatibo sa parte ng mga pulitiko. Kagaya nalang ng mga
talumpati ng dating pangulo na si Rodrigo Duterte. Dahil sa kanyang tono at mga
salitang pinili, ang mga tao ay may iba’t ibang interpretasyon. Dahil sa paggamit ng
dating pangulo ng mga maligasgas at hindi pormal na mga salita, maraming tao ang
hindi gusto ng ganito at sa huli, siya ay binabatikos. Maari natin itong ma-attribute sa
lugar na kinalakihan ni Duterte na kung saan, ang mga tao ay sanay sa paggamit ng
mala-galit na tono, at mga salitang maligasgas. Gayunpaman, dahil siya ay ang
pangulo ng Pilipinas, hindi lahat ng tao ay sanay sa ganitong pamamaraan. Kaya sa
Controlling Domains of Language, binibigyang diin na ang mga sinasalita sa gobyerno
ay may dalang mabigat na kahulugan at dapat ito ay eksakto at straightforward para
hindi ma-interpret ng mali.
Samakatuwid, ang wika ay importanteng katangian sa proseso ng politika.
Dahil dito ay nabibigyan ng value ang mga bagay-bagay sa lipunan. Sa patuloy na
pag aaway ng iba’t ibang sektor sa lipunan, ang wika ay patuloy rin na ginagamit, at
ang dalawang konseptong ito ay hindi man mapaghihiwalay.

Politika ng Wika, Wika ng Politika

Ang tao ay maituturing na pinakamataas na uri ng hayop, ngunit ano nga ba
ang pagkakaiba ng tao sa mga hayop tulad ng aso, pusa, at iba pa? Ang tao hindi
tulad ng mga hayop na nabanggit, ay may kakayahang makapagsalita. Naipapaabot
nila ang kanilang damdamin, saloobin, at mga ideya dahil sa konsepto ng
komunikasyon. Subalit ang kakayahang ito ay maaaring magdulot ng negatibong
pangyayari na maaring makasira sa kapwa.
Tinalakay ni Dr. Pamela Constantino sa isang seminar, “Politika ng Wika:
Dekonstruksyon, Ilusyon, Imahinasyon,” ang kahalagahan na ginagampanan ng wika
sa lipunan. Ayon sa kanya, “Sagisag ang pagturing sa wikang pambansa habang
lisensiya naman ang turing sa wikang dayuhan.” Ano ang nais niyang ipaabot?
Binigyang empasis ni Constantino na bagaman ang Filipino ang pambansang wika ng
Pilipinas, hindi ito ang ginagamit sa pagtuturo at mga transaksyon tulad ng sa
negosyo. Gayunpaman, ang wikang Filipino ay mas nagagamit at sinasalita sa
usaping politika. Bilang mga Pilipino, mas naiintindihan ng karamihan ang wikang
Filipino kaysa sa wikang dayuhan, kaya naman tuwing eleksyon o sa
pangangampanya mas naririnig nating ginagamit ang wikang Filipino. Kahit gaano
kagaling ang mga ito (pulitiko) sa pakikipag-usap gamit ang Ingles, higit na mahalaga
ang paggamit ng wikang Filipino sa pakikipagkomunikasyon sa mga tao o botante
dahil ito ang nauunawaan nila at mahalagang maunawaan nila ang mga nais ipaabot
tulad ng mga plataporma. Dagdag pa ni Constantino, “Nasa wika ang mga konsepto
o kaisipan na bumubuo sa lawak ng gawaing politikal kaya naman ginagamit ito para
magkaroon ng political control.” At dahil nabibigyang-diin sa masa ang sadya at ang
nais ipakahulugan, lalong nagkakaroon ng impact na siyang dahilan na
naimpluwensyahan ang isip at desisyon ng tao tulad na lamang ng sa pagpili kung
sino ang iniluklok sa pwesto.
Nagkakaroon din ng kamalayan ang mga tao patungkol sa mga mahahalaga at
napapanahong isyu kaugnay ng gobyerno at politika sa kabuuang aspeto. “Talamak
ang politika sa’ting bansa. Tila nasa dugo na ng mga Pilipino ang pag-usapan ang
mga isyung may kinalaman sa’ting gobyerno,” sabi ni Constantino. Bilang tao, tayo ay
maituturing na “political animal,” ito ay ayon kay Aristotle, at dahil dito tayo ay
inaasahang maging mulat sa reyalidad ng politika at inaasahan ring makibahagi at
magpahayag ng damdamin patungkol sa mga isyu lalo’t lalo na na tayo ay nasa isang
demokratikong bansa.
Ang wika may kakayahang makapagpabago ng persepsyon o paniniwala ng
isang indibidwal, nakakaimpluwensiya ito depende na din sa pagkakagamit ng mga
salita at sa kung ano ang nais mong ipahiwatig gamit ang mga salitang ito. “Ang
anumang kapangyarihan o puwersa ng wika ay itinalaga ng institusyong sosyal,” ani
Constantino. Karagdagan pa rito, “Natatago ang katotohanan sa salita,” ani
Constantino. “Nagagawang kutyain ng mga Pilipino ang mga pulitiko sa pamamagitan
ng pagbibigay sa kanila ng mga pangalang akma sa kanilang pagkatao.” Isang
halimbawang binigay ni Constantino ang “Philippines 2000”. Nang tinanong niya ang
mga Tomasino hinggil dito, maraming mga mag-aaral na agad ikinabit ang
terminolohiya kay dating Pangulong Ramos dahil sa naging programa niya ito noong
panahon ng kanyang panunungkulan. Ngunit, lingid sa kaalaman ng nakararami,
industrialization ang tunay na kahulugan ng “Philippines 2000” ayon kay Constantino.
Hindi maipagkakaila na ang wika ay isang malakas na sandata. Mayroon itong taglay
na kakayahang makapag-impluwensiya sa mga paniniwala, maipabatid ang
damdamin, at kaya rin ng wika itago ang katotohanan. Kaya nitong kontrolin ang isip
ng mga tao, tunay na makapangyarihan ang wika kaya naman magkaugnay ang wika
at politika dahil isa sa mga paksang nilalaman ng politika ay ukol sa kapangyarihan at
sa kung ano ang epekto nito sa mga taong namumuno at pinamumunuan.

Ang Wika ay kasangkapan ng maykapangyarihan: Ang Wika Bilang

Instrumentong Politikal
Kaakibat ng ating buhay ang wika, ito ay nag aakda na buhay tayo at merong
abilidad na kumonekta sa mga taong gumagamit din nito. Lahat ng ating
pangagailangan ay nahahantong sa wika, katulad ng ating pagka-inip, na tayo ay
naghahanap ng makakausap, kung nasasaktan, tayo ay dumadaing.
 Ang wika man ay kaakibat na ng isang tao, pakatandaan na hindi ito parte ng
pisikal na aspeto ng tao. Masasabi nating instrumento ito na hiwalay sa pisikal natin o
katawan, isang konstruksiyong panlipunan na kinagisnan nating “nariyan” na. Ito ay
nakukuha o natututunan natin mula sa ating maggulang, pamilya, paaralan at
komunidad, at pagdating sa atin, kargado na ng mga kahulugan at pagpapahalaga na
galing sa ibang tao, ibang lugar, at ibang panahon. Sa ating pagpasok sa isang lipunan
at ating pakikibahagi, ating tinatanggap ang wika. Ang ating pagkaalam sa wika ay
magkarugtong sa ating pagkaalam bilang indibidwal. Kapag may kapangyarihang
sumakop sa kamalayan ng kapwa natin sa lipunan, kasama tayong napapailalim sa
nasabing kapangyarihan.
Sa pagpapakahulugan ni Lumbera, Bienvenido (2003), ang “may
kapangyarihan ay sino man o alin man na may lakas na pinanghahawakan na
nagpapasunod sa tao o nagpapatupad ng balak at layunin. Sa kabilang dako ang
“instrumentong politikal” naman ay mekanismo sa kumukuha ng pagsang ayon nng
maraming tao sa mga espesipikong gawaing itinatakda ng may kapangyarihan.
Inamit bilang instrumento ang wikang Filipino (Tagalog sa maagang yugto ng
ating kasaysayan) bilang isang instrumento ng mga dayuhan nang tayo ay kanilang
sinakop. Alagadd ng dalawang panginooon ang mga kolonyalista ng sila ay dumating
sa Pilipinas, ang Monarkiyang Espanyol at Simbahanag Katoliko. Nang dumating ang
mga kastila sa Pilipinas, hindi nila ginamitan ng dahas ang pagsakop sa sa bansa, sa
halip mahinahon nila itong ginawa.
Ang misyon nila ay ang pagpapalaganap ng relihiyong katoliko. Wikang
espanyol ang kailangan gamitin sa pagpapalaganap ng kanilang relihiyon sa
pagsasalin lalo na sa mga bagong binyagan. Naipasya ng mga pinuno na sa wikang
katutubo gagawin ang pagtuturo ng pananampalataya at kailangan silang mabawi sa
demonyo sa madaling panahon. Ang mga dating Pilipino ay pagano. Naging
instrumentong politikal ang mga wika ng mga katutubo. Ang mga misyonero ay natuto
ng mga katutubong wika at dahil dito, nakilala ang mga prominenteng tao na
nagpauna sa pag-aaral ng wika nga mga Tagalog - Francisco Blancas de San Jose,
Gaspar de San Agustin, Juan de Plasencia, Pedro de San Buenaventura, Francisco
de San Antonio, Domingo de los Santos, Juan de Noceda at Pedro de Sanlucar
 Noong 1593, lumabas ang Doctrina Christiana, unag librong limbag sa
Filipinas. Nakasaad sa librong ito ang mga batayang dasal ng Simbahan na isinalin
sa Tagalog: padre Nuestro, Ave Maria Purrissima, Credo, Salve Regina at marami
pang iba. Ang layunin ng libro ay magpalaganap ng pananampalataya ng mga
misyonaryo. Ang mga dasal ay binaanggit ng mga Pilipino sa oras ng katesismo
hanggang masaulo ang mga ito.
Misyonaryong si Pedro de Herrera ay nagsalin ng mga pagninilay tuwing may
Santo Exercicio, na nalimbag bilang Meditaciones, cun manga mahal na pagninilay
na sadia sa Santong pag Eexercicios
(1645) Sa unang hati ng siglo 17. dalit ang tawag ng mga tagalog dahil ito ay patula.
Sa pagsisimula ng siglo 18, isang manlilimbag na layko ng mga Heswita, si
Gaspar Aquino de Belen, ang magsasalin ng Recomendacion del Alma ni Tomas de
Villacastin at ilalabas ito bilang Mga panalanging pagtatagobilin sa caloloua ng tauong
naghihingalo (1703). ito ang katibayan na hanngang sa hukay ay inaakay sa
pananampalataya ng mga misyoneryong armado ng wikang katutubo.
Noong siglo 19, dito na nagsisimulang bawiing Filipino ang kapangyarihang
kalakip ng Wikang tagalogna inagaw sa kanila. Ang mga imprenta ay hindi na
ekslusibong pagaari ng mga orden relihiyoso. Nakapatayo na ng mga imprentang
komersiyal, at meron ng produksyon ng mga libro ang mga katutubo. Ang Florante at
Laura ni Francisco Baltazar ay isang halimbawa. Hindi pa gaano nakakabsa ang mga
katutubo kung kaya’t ang ibang mga likhain ay lmaganap sa pamamagitan ng mga
awitin, lalo na sa mga pagititpon. Mapapansin sa mga awitin ang mga dinanas ng mga
Pilipino sa panahon ng Kolonyal na pamahalaan.
Isang malaking tulong ang Florante at Laura dahil naghatid ito ng
kapangyarihan sa wikang Tagalog. Gumamit ito ng traidysonal na himig at ritmong
oamilyar sa pagtulang Tagalog. Gusto din ipkakita ni Baltazar na kaya rin ng isang
indio ang humabi ng tulang maihahanay sa mga tulang pasalaysay na dala ng mga
Espanyol. Dahil malaki ang naging epekto ng nilikha ni Baltazar, tuluyan ngang
lumaganap ang naisasatinig ng tula ang hinaing ng mga mamamayan sa panahon ng
mga dayuhan. Sa ganitong pamamaraan tinatanggap ng mga edukadong mga indio,
kaulad nila Rizal at Mabini ang tula ni Baltazar.
 Sumalungat na man si Marcelo H. del Pilar sa “Sagot ng Espanya sa Hibik ng
Filipinas.” Sa umpisa ng tula, ipinapakita na sa sobrang pagmamahal ng Inang
Espanya sa Pilipinas, kung ano ang nararamdaman ng Pilipinas ay nararamdaman
din umano ng Espanya. Sinasabi ng Espanya na walang nangyayare sa Pilipinas na
hindi nito alam.
Ang Rebolusyong 1896 ay pinasabog ng mitsang sinindihan ng Kilusang
Propaganda nina Rizal at Del Pilar. Kung ating aalalahanin ang mga salita ng
misyonerong si Francisco Blancas de San Jose sa kanyang Memoryal, at isasantabi
ang mga ito sa mga salita ni Emilio Jacinto sa Liwanag sa Dilim, makikita natin na mas
matindi ang kapangyarihan ng wika. Ang dalawang tula ay isinulat sa matalinghagang
paraan. Ang una ay tungkol sa mga paniniwala ng mga Kristiyanong misyonero, na
ang Diyos ay laging mabuti at ang lahat ay pantay-pantay sa kanyang paningin.
Nangangahulugan ito na ang lahat ay nararapat na tratuhin nang patas, anuman ang
kanilang katayuan sa lipunan o ekonomiya. Ang pangalawa ay tungkol sa
mapagpalayang kaisipan ng mga misyonero tungkol sa kalayaan ng mga Pilipino.
Naniniwala sila na sa pagtutulungan, makakamit ng sambayanang Pilipino ang mga
dakilang bagay.
Ang "Pag-ibig sa Tinubuang Bayan" (1896) ay isang pagninilay gaya ng mga
pagninilay sa Meditaciones (1645) ni Pedro de Herrera. Ipinakita ni Andres Bonifacio
sa kanyang mga tagapakinig ang kalagayan ng mga mamamayang dumaranas ng
hirap na dulot ng kolonyal na pamahalaan. Ang wikang inalis sa mga misyonero ay
may kahulugan pa rin ng pagsisisi at panaghoy dahil sa kapabayaan ni Hesukristo na
isang pamana sa kasaysayan ng wika. Ngayon, ang wikang ito ay nagiging
kasangkapan upang ihiwalay ang mga Pilipino sa mga konserbatibo ng mga kolonyal
na kapangyarihan.
Noong 1898, nang sakupin ng mga Amerikano ang Pilipinas, ang wikang
Tagalog ay gumawa ng transisyon at ginamit sa pamamagitan ng puwersa bilang
rebolusyonaryo ng mga manunulat na may layuning itaboy ang mga bagong
kolonyalista. Ang unang dekada ng ika-20 siglo, ang mga may-akda ng pahayagang
Inigo Ed. Regalado at Faustino Aguilar, mga makata na sina Pedro Gatmaitan at
Albino Dimayuga, mga aktor na sina Aurelio Tolentino, Juan Abad at Juan Matapang
Cruz, at ang mamamahayag na si Lope K. Santos na Pascual Poblete.
Ang bagong kasangkapang pampolitika ng mga dayuhan ay ang paaralan,
pampublikong paaralan noong una, at kalaunan ay ang pribadong paaralan na
tumanggap ng wikang panturo na dala ng mga dayuhan. Dahil nakalagay ito sa labas
ng paaralan, walang institusyon na nagpapanatili ng wikang Tagalog. Hindi siya
binihag ng bagong mananakop, inilipat lamang siya sa kolonyal na lungsod. Sa
industriya ng paglalathala, ang wikang Tagalog ay naitanim sa mga sikat na aklat na
binabasa at ipinahahayag ng mga taong natuto ng Ingles.
Sa huling kalahati ng dekada 1960, umusbong ang politika mula sa sitwasyon
ng mga kabataan sa mga kolehiyo at unibersidad na nagnanais ng solusyon.
Ayon sa pagsusuri ng bagong kilusan, ang hirap ng pamumuhay sa bansa ay
dahil sa kontrol ng dayuhan sa ekonomiya at kontrol ng mayayaman sa lupain. Mula
sa posisyon ng mga awtoridad na nagsisilbi sa mga mayor at iba pang mamamayan
mula sa gobyerno, nagpapayaman sila sa mga posisyong hawak nila. Ayon sa mga
aktibista ng kilusang makabayan, ang magbabago sa lipunan ay ang mayorya ng
lipunan. Isang bagong salita ang pumasok sa wika, ang salitang "masa" na tumutukoy
sa karamihan ng mga pagbubukod sa may hawak na kapangyarihan. Ang "Masang"
na ito na pinagtuunan ng pansin ng kilusan ay isang bagong pinagmumulan ng
kapangyarihan para sa wikang Tagalog bilang kasangkapang pampolitika.
Napagtanto ng mga lider ng mag-aaral na gustong baguhin ang lipunan na
kailangan nilang kumonekta sa maraming tao, at ang Ingles ay naging tinik sa halip
na isang koneksyon at suporta para sa kanila sa lipunan. Sa mga kolehiyo at
unibersidad, magsisimulang igiit ng mga aktibista na mabigyan sila ng pagkakataong
makipag-ugnayan sa mga mamamayan, na marami sa kanila ay umabot pa lamang
sa elementarya. Ito, sa kanilang palagay, ay mangyayari lamang kung magkakaroon
sila ng mga kasanayan, kung hindi man, sa wika ng lipunan.
Ngayon, ang wikang Filipino ay naisama na sa kurikulum. Ito ay hindi pa isang
tanyag na wika ng pagtuturo, ngunit mayroon itong lugar sa mga paaralan. naka-log
in na ang akademya ay isang "maraming" wika. Bagama't marami pa rin ang nagpipilit
sa magandang edukasyon ang mga kabataang Pilipino, ay ang paggamit ng Ingles.
Winika na natin ang daang matuwid
“Ang hindi lumingon sa pinanggalingan, di makararating sa paroroonan.” Hindi
mapagkakaila na sa salitang daang matuwid, ito ay isang pagbibigay ng kabuhayan
at pananaw para sa ating kinabukasan. Isang liwanag na ating isinasabuhay para sa
ating pag-asa sa kasalukuyan.
Binigyang kahulugan ni Virgilio Almario ang wika bilang isang katutubong
halagahan o value para sa marangal na buhay ng ating mga ninuno, isang dakilang
pamantayang nararapat sundin saanman at kailanman tungo sa wastong
pakikipagkapuwa-tao. Dagdag niya, isa itong banal na tuntuning kailangang tupdin
upang hindi “maligaw ng landas.” Isa itong napakahirap itong tungkulin, kaya
itinatanim na noon sa kalooban ng kabataan ang mga salawikaing tulad ng
sumusunod: “Isang daang masikip ang daang matuwid at tigib sa panganib,” na siya
ring buod ng kasabihang Sebwano na: “Ang masigpit nga dalan maoy dalan nga
matarong.” Ang mahigpit na daan ay daang matuwid, o hindi kaya marahil, ang higit
na angkop na diwa kung isasalin ay: “Ang pinakamahigpit na daan ay ang daang
matuwid.”
Nangangahulugan lamang na ang pagpapahalaga sa wika ay pagpapatibay sa
kulturang pinagmulan ng isang tao. At ang pagpapahalaga ng isang tao sa
pinagmulang etniko at kultura ay ang susi upang gabayan siya sa pagpapanatili ng
pilosopiya at ideolohiya ng kanyang pinagmulan sa pamamagitan ng wikang
kinagisnan niya. Sa ganitong paraan, kapag ang indibidwal ay may malalim na
pagpapahalaga sa kultura sa pamamagitan ng wika ay madadala nito ang layunin at
maibibigay ang respeto ng nararapat sa kanyang lahi na magiging daan upang
magkaroon din pagpapahalagang pansarili ang hindi malilimutan ang kanyang
pinagmulan.
Sa batas ni Maragtas at Kalantiaw, malinaw na nakapaloob sa kaisipang
ipinapahayag ng wikang ginamit ang pamantayang itinakda ng batas na ito na siya
namang pinagbabatayan ng pamumuhay at pagkahilo ng isang mamamayang Pilipino
sa lipunan na kanyang kinabibilangan. Matagumpay ding naipabatid at naipasa sa
bawat henerasyon ang mga paniniwala at pamamaraang Pilipino bunga ng sabi-sabi
o ‘word of mouth’.
 Ang wikang instrumento ng isang indibidwal sa pakikipagkomunikasyon ay may
malaking salig sa pagtukoy ng kanyang kinabibilangang pangkat sa lipunan gayundin
ang kinikilos o gawi base sa wikang kanilang ginagamit. Isang halimbawa nito ay ang
pangkat etniko ng mga Ilocano na ayon sa nakararami ay may pangkalahatang
katangiang pagiging matipid dahil sa kontekstong nilang salitang binibitawan lalo na
sa usaping pananalapi. Sa pamamagitan ng pakikipagkomunikasyon, kahit na ang
ibang pangkat etniko naipapasa ang paniniwala at persepsyon sa isang bagay sa
pamamagitan ng wika.
Ayon kay Bernales et al. (2011), ang mga ideya ay nabubuhay dahil sa wika,
ito ay katulad ng pagbibigay-katawan sa kaluluwa. Ibig sabihin hindi lamang ang
pormulasyon ng isang wika ay hindi lamang nakatuon sa bahagi ng pananalita,
semantika, kayarian at iba dahil may mga impormasyon pa sa likod o kailaliman ng
wika tulad ng kulturang nakapaloob dito.

Wika ng Halalan
A. Pangangampanya
Sa proseso ng pangangampanya nakapaloob dito ang Operation Dikit o ang
pagkakabit ng mga poster na mayroong mukha ng kandidato, islogan, plataporma, at
numero sa balota. Maari ring sa pamamagitan ng rekorida o pag-aanunsyo,
pagpapatugtog ng jingles. May mga politiko din na gumagamit ng motorcade, tricycle
caravan, o padyak, house-to-house at leafleteering at gift-giving. It ang mga
pamamaraan na kadalasang ginagawa o nangyayari tuwing panahon ng
pangangampanya. Sa panahon ng pangangampanya hindi rin maiiwasan ang
paggamit ng dirty tricks tulad ng vote buying.

B. Katangian ng Pagbabago ng Wika ng Halalan

May sariling wika ang halalan, bilang ang wika ay buhay at dinamiko, kaya
naman may mga bagong salitang umusbong tuwing halalan upang i-akma ito sa
eleksyon tulad na lamang ng salitang “Presidentiable” na ang ibig sabihin ay opisyal
na kandidato sa pagka Presidente. Tuwing halalan, may mga salitang Ingles na
nagbabago ang kahulugan upang iayon ito sa halalan, tulad ng sortie at canvass.
Ginagamit din ang mga acronyms twuing halalan at ang pagpapatawa at paggamit ng
mga witty na salita upang maaliw o makuha ang atensyon ng tao.

C. Kategorya ng Wika ng Halalan

Mayroong kategorya ng wika ng halalan, una na rito ang mga salita sa proseso
ng Halalan tulad ng operation dikit, motorcade, at jingles. Ikalawa ay ang mga salita
ng pangangampanya, mga salitang ginagamit tuwing eleksyon tulad ng sortie,
campaign, rally at iba pa. At ikatlo, mga salita na ginagamit ng kandidato para sa name
call.

D. Kandidato
Ang bawat kandidato ay may sariling islogan, tagline, pagmamahal ng mga
kandidato sa kanilang pangalan, at pagpapahalaga sa numero. Mahalaga ang mga
ito sa mga kandidato dahil ito ang paraan upang madali silang maalala ng tao.

E. Silbi ng Wika sa Halalan

Dagdag pa rito ay ang silbi ng wika sa Halalan, ang wika na higit naiintindihan
ng lahat ay mahalagang gamitin upang mabuklod nito ang mga tao sa komunidad,
magtakda ng pambansang adyenda. Nabanggit ni Tomas U. Santos na ang wika ay
pwede ring maging makapangyarihang sandata ang wika upang wasakin ang kanyang
kapwa. Kaya naman tuwing eleksyon o halalan talamak ang negatibong
pangangampanya at ang panlilinlang sa kapwa.

Konklusyon
Hindi maipagkakaila ang ugnayang mayroon ang wika at politika. Ang politika
tulad ng wika ay ginagamit o mayroong manipestasyon sa pang araw-araw natin na
buhay. Ang simpleng pagdedesisyon ng isang magulang kung sino ang gagawa ng
isang gawaing-bahay, kung magkano ang magiging baon ng kanyang anak, at iba pa,
ay isang manipestasyon ng politika dahil sa pinakamadaling pagpapakahulugan, ang
politika ay ang paggamit ng kapangyarihan sa pagdedesisyon at sa pag-uutos di
lamang para sa kanyang sarili ngunit para din sa ibang grupo o tao. Naipapaabot ang
kabuuang konsepto nito gamit ang wika.
 Sa unang bahagi ng ulat, natalakay ang iba’t-ibang depinisyon o aspeto ng wika
at politika mula sa iba’t-ibang dalubhasa. Ang mga ito ang siyang naging pundasyon
sa mas malalim pang pagdidiskusyon patungkol sa wika at politika. Ayon kay
Constantino, ang wika ay maituturing na behikulo ng pagpapahayag ng damdamin,
isang insrumento rin sa pagtatago at pagsisiwalat ng katotohanan. Ang wika at politika
ay magkatambal sa usaping panlipunan.
Mahalaga ang wika sa lipunan at ang ginagampanan nito sa usaping politika.
Bagaman hindi gaanong ginagamit ang wikang Filipino sa pagtuturo o mga opisyal na
transaksyon ng gobyerno, nabibigyang empasis ang paggamit nito tuwing eleksyon o
halalan. Ang tungkulin ng pangangampanya ay para ipaabot ang nais sabihin ng mga
kandidato sa mga botante, kaya naman mahalagang isaalang-alang ang wikang
gagamitin ng sa gayon maisigurado na naiintindihan ang nais nilang ipahiwatig.
Ang wika bilang isang paraan sa pakikipagkomunikasyon ay may kakayahang
makibagay sa kung saan ito gagamitin, depende na din sa pagkakagamit nito. Kaya
naman mayroon tayo ng tinatawag na “wika ng halalan” na kung saan ang mga salita
o katagang ginagamit ay pagpapakahulugan batay sa konteksto ng eleksyon o politika
sa kabuuan.

Sanggunian:
● Fedorenko, E. (2014). The role of domain-general cognitive control in language
comprehension. National Library of Medicine.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4009428/
● Holmes, R. (1994). Ang Dominanteng Uri ng Pulitika Sa Filipinas: Bakit Hindi
na Kailangan ang mga Dominanteng Pulitiko. Philippine E-Journals.
https://ejournals.ph/article.php?id=7818
● Inter-parliamentary Union (n.d.). Electoral System. Inter-parliamentary Union.
http://archive.ipu.org/parline-e/reports/2254_B.htm
● Sonico, R. (n.d.). Ano ang Wika. Academia.
https://www.academia.edu/33796835/Ano_ang_Wika
● Vote Pilipinas (2020). How does the Philippine Electoral System work?. Vote
Pilipinas. https://votepilipinas.com/electoral-system.html
● Bautista, Ma. Lourdes S. 1988. The parameters of intellectualization –
Applications to Filipino. Philippine Journal of Linguistics. 19.2. 35-44
● Sibayan, Bonifacio P. 1991. The intellectualization of Filipino. International
Journal of. The Sociology of Language. No. 88. 69-82