‫کالت چیست و چرا مردم عضو آن‌ها می‌شوند؟‬

‫فرناندو دوراته‬ ‫‪‬‬

‫بی‌بی‌سی‬ ‫‪‬‬

‫‪ ۲۳‬اردیبهشت ‪ ۱۳ - ۱۴۰۲‬مه ‪۲۰۲۳‬‬

‫منبع تصویر‪Getty Images ،‬‬

‫در کنیا جسد ‪ ۸۰‬عضو یک فرقه مسیحی در گوری دست جمعی کشف‌شده است‪ .‬آن‌طور که گفته‌شده این هشتاد نفر ترغیب‬
‫شده بودند با گرسنگی خود را بکشند‪ .‬این واقعه توجه عمومی را به خطرهایی که گروه‌های افراطی ایجاد می‌کنند جلب‬
‫کرده است‪.‬‬

‫دکتر الکساندر استاین‪ ،‬روانشناس ساکن بریتانیا که درزمینهٔ ایدئولوژی‌های افراطی و روابط اجتماعی خطرناک تخصص‬
‫دارد به بی‌بی‌سی می‌گوید‪« :‬هر جای جهان که باشید حتما ً یک‌جور فرقه (کالت) نزدیک شما خواهد بود‪».‬‬

‫گروه‌هایی مانند گروه کلیسای بین‌المللی خبر خوش که عده‌ای اعتقاددارند‪ S‬مسئول تراژدی کنیا است‪ ،‬در سراسر جهان فعالیت‬
‫دارند و همیشه هم فعالیتشان متمرکز بر مذهب نیست‪ .‬آنچه همه این گروه‌ها در آن مشترک‌اند توانایی‌شان در جذب پیروان و‬
‫مشکل کردن شرایط برای کسانی است که می‌خواهد فرقه را ترک کنند‪S.‬‬

‫فرقه (کالت) چیست؟‬

‫انجمن روانشناسی ایاالت‌متحده آمریکا فرقه (کالت) را چنین تعریف می‌کند‪« :‬گروه مذهبی یا شبه‌مذهبی که به‌واسطه‬
‫اعتقادات غیرعادی و غیرمعمول خود‪ ،‬منزوی بودن از جهان خارج و ساختاری دیکتاتوری شناخته می‌شود‪.».‬‬
 ‫منبع تصویر‪Getty Images ،‬‬

‫توضیح تصویر‪ ،‬تا ‪ ۲۶‬آوریل‪ ،‬پلیس کنیا تقریبا ‪ ۹۰‬جسد را که گمان می‌رود متعلق به پیروان «کلیسای بین‌المللی خبر خوش» باشد‪ ،‬کشف کرده است‬

‫هرچند بیشتر فرقه‌ها ریشه مذهبی دارند اما می‌توانند حول موضوعات دیگری ازجمله سیاست هم تشکیل شوند‪.‬‬

‫مطالب پیشنهادی‬

‫ریچارد ترنر‪ ،‬روانشناس و مشاوری که به اعضا فعلی یا سابق فرقه‌ها کمک می‌کند توضیح می‌دهد‪« S:‬این باور که فرقه‌ها‬
‫فقط مذهبی و افراطی‌اند افسانه‌ای بیش نیست‪».‬‬

‫او اضافه می‌کند‪« S:‬حتی محیط کار‪ ،‬اگر شمارا دائما ً به انجام کارهایی ترغیب کند که از انجام ندادنش احساس گناه کنید‪،‬‬
‫مانند کارکردن برای ساعت‌های طوالنی و بیشتر از زمان رسمی‪ ،‬می‌تواند یک نوع فرقه به‌حساب بیاید‪ .».‬او می‌گوید‬
‫بسیاری از تاکتیک‌هایی که شرکت‌های بازاریابی بزرگ برای استخدام انجام می‌دهند‪ S‬هم شبیه رفتار فرقه‌ها است‪.‬‬

‫چه کسی به یک فرقه (کالت) می‌پیوندد؟‬

‫دکتر استاین می‌گوید مردم نباید در مورد کسانی که عضو و قربانی فرقه‌ها می‌شوند‪ ،‬خصوصا ً درباره سطح تحصیالت یا‬
‫توانایی‌های اجتماعی‌شان پیش‌داوری کنند‪.‬‬

‫او می‌گوید‪« S:‬مردم اغلب فکر می‌کنند‪ S‬کسانی که عضو فرقه‌های می‌شوند یا احمق‌اند یا نیاز به توجه دارند اما مطالعاتی که‬
‫ما درباره فرقه‌ها انجام داده‌ایم خالف این را نشان می‌دهند‪».‬‬
 ‫منبع تصویر‪EPA ،‬‬

‫رهبران فرقه‌ها همیشه می‌خواهند افرادی فعال و باهوش را به عضویت گروه خود دربیاورند چون چنین افرادی می‌توانند‬
‫منابع مالی بیشتری برای آن‌ها فراهم کنند‪S.‬‬

‫«فرقه‌ها دنبال کسانی که نیاز به مراقبت داشته باشند نیستند‪».‬‬

‫یکی دیگر از نکاتی که دکتر استاین به آن اشاره می‌کند این باور اشتباه است که مردم خودآگاهانه عضو فرقه‌ها می‌شوند‪.‬‬

‫منبع تصویر‪Richard Turner ،‬‬

‫توضیح تصویر‪ ،‬ریچارد ترنر یکی از اعضای سابق فرقه است که به عنوان مشاوری که سایر قربانیان را معالجه می‌کند‪ ،‬ظاهر شد‬
‫«این فرقه‌ها تبلیغات آن‌چنانی که مثالً بگوید بیایید‪ S‬و عضو فرقه ما شوید ندارند‪ ».‬جاذبه آن‌ها در ابتدا خیلی بی‌ضرر به نظر‬
‫می‌رسد‪.‬‬

‫خانم استاین اشاره می‌کند تراژدی‌هایی چون مرگ افراد مانند‪ S‬آنچه در کنیا رخ‌داده است‪ ،‬جز رفتارهای معمول فرقه‌ای‬
‫نیست‪.‬‬

‫او می‌گوید‪« S:‬چنین نیست که رهبر فرقه از ابتدا فکر کند قرار است آن تعداد انسان را بکشد‪».‬‬

‫خانم استاین می‌گوید هدف اولیه فرقه دروازه بهشت‪ ،‬فرقه مذهبی آمریکایی که در سال ‪ ۳۹ ،۱۹۹۷‬نفر از اعضایش‬
‫خودکشی گروهی کردند‪ S‬و خبر آن در صد روزنامه‌ها بود‪ ،‬چنین نبود‪ .‬آن‌ها فکر می‌کردند با این کار قراراست با کمک‬
‫موجودات فضایی نجات داده و رستگار شوند‪.‬‬

‫او توضیح می‌دهد‪« S:‬مارشال اپل وایت‪ ،‬رهبر فرقه فکر می‌کرد دچار سرطان شده و می‌خواست همه آن افراد را با خود‬
‫ببرد‪ .‬خودکشی و قتل تنها زمانی در فرقه‌ها رخ می‌دهد که رهبر فرقه درزمانی خاص فکر کند باید اتفاق بیفتد‪».‬‬

‫منبع تصویر‪Getty Images ،‬‬

‫توضیح تصویر‪ ،‬رهبران فرقه مانند مارشال اپل وایت که بیش از ‪ ۳۰‬نفر از پیروان فرقه دروازه بهشت را واداشت تا خود را بکشند‪ ،‬لزوما ً با نیت‌ کشتار شروع‬
‫نمی‌کنند‬
 ‫در فرقه‌ها سو استفاده و بدرفتاری‪ ،‬ازجمله سو استفاده‌های جنسی خطرهای رایج‌تری هستند‪.‬‬

‫چرا رهبران فرقه‌ها تا این حد قدرتمند هستند؟‬

‫خانم استاین در مطالعاتی که درباره رفتارهای فرقه‌ای انجام داده به این نتیجه رسیده است که رهبر فرقه‌ها اغلب‬
‫شخصیت‌هایی جذاب و کاریزماتیک هستند که در زندگی خود پس‌زمینه مشابهی داشته‌اند‪ .‬پس‌زمینه‌ای که در آن یاد گرفته‌اند‬
‫چطور از راه ترغیب و متقاعد کردن افراد به پیروان خود اضافه کنند‪S.‬‬

‫او می‌گوید‪« S:‬آن‌ها این تکنیک‌ها را در طول زندگی خود یاد می‌گیرند و وقتی به‌جایی می‌رسند که مطمئن می‌شوند می‌توانند‬
‫مستقل عمل کنند‪ ،‬مسیر خودشان را شروع می‌کنند‪».‬‬

‫«رهبران فرقه‌ها احمق نیستند‪ S.‬اتفاقا ً خیلی هم باهوش و پرانرژی‌اند چون گرداندن یک فرقه اصالً کار ساده‌ای نیست‪».‬‬

‫رهبر فرقه‌ها اغلب مرد هستند به‌جز یک استثنا بسیار مشهور به نام والنتینا د آندراد در برزیل که ادعا می‌کرد نیروهای‬
‫ماورایی دارد‪ .‬او گروهی به نام لیگ نیروهای برتر جهانی را هدایت می‌کرد که در دهه ‪ ۹۰‬میالدی به اتهام چند مورد قتل‬
‫کودکان موردتحقیق پلیس قرار گرفت و در آخر تبرئه شد‪.‬‬

‫چرا کسانی که عضو فرقه هستند آن را ترک نمی‌کنند؟‬

‫به نظر آقای ترنر‪ ،‬مردم ممکن است به‌سادگی فریب‌خورده و جذب فرقه‌ها شوند چون رهبران فرقه‌ها آن‌ها را در ابتدا با‬
‫عشق بمب باران می‌کنند به این معنی که با ابراز توجه و عالقه بسیار فرد را تحت تأثیر خود قرار داده و به خود جذب‬
‫می‌کنند‪.‬‬

‫منبع تصویر‪Handout ،‬‬

‫توضیح تصویر‪ ،‬والنتینا دی آندراد‪ ،‬که اوایل امسال درگذشت‪ ،‬مورد نادری از رهبری یک زن در فرقه بود‬

‫او خود چنین موقعیتی را تجربه کرده است‪ .‬او در سال ‪ ۲۰۱۳‬به سمت فرقه‌ای از جوان‌های امروزی مسیحی جذب شد‪ .‬او‬
‫دنبال کاری در زمین ٔه کمک به افرادی که قربانی قاچاق انسان شده بودند می‌گشت‪ .‬آقای ترنر می‌گوید‪« S:‬شما هرچقدر هم‬
‫ثروتمند‪ ،‬موفق یا باهوش باشید‪ ،‬جایی در وجودتان و در زندگی نقطه حساسی دارید‪ .‬ممکن است تازگی کاری را یا کسی را‬
‫ازدست‌داده باشید یا هر موقعیت غیرمنتظره‌ای شمارا متزلزل کرده باشد»‬

‫او ادامه می‌دهد‪« :‬آن‌ها به اعتمادبه‌نفس شما نفوذ می‌کنند‪ S‬و یک‌جور اعتیاد در شما ایجاد می‌کنند و بعد دارو مخدر را به شما‬
‫می‌دهند‪ .‬یک فرقه همیشه سعی می‌کند شمارا از دوستان و کسانی که دوست دارید جدا و منزوی کند تا راحت‌تر بتواند شمارا‬
‫مورد سوءاستفاده قرار دهد»‬

‫ترنر که خود مشاور است به خاطر می‌آورد در سال‌هایی که عضو فرقه بود‪ ،‬گاهی تمام حقوقش را به فرقه می‌داد‪ .‬این نشان‬
‫می‌دهد تأثیر آن‌ها تا چه حد بر زندگی او زیاد بود‪.‬‬

‫منبع تصویر‪Getty Images ،‬‬

‫توضیح تصویر‪ ،‬ترک فرقه بسییار دشوارتر از ورود به آن است‬

‫«من عاقبت به دلیل وضعیت روحی و روانی وخیمی که پیدا کردم‪ ،‬فرقه را ترک کردم‪ .‬فرقه‌ها معموالً به‌محض اینکه چنین‬
‫اتفاقی برای کسی می‌افتد‪ ،‬دیگر عالقه‌ای به او ندارند‪».‬‬

‫است؟ا‬ ‫از کجا می‌توان فهمید که یک سازمان یا گروه درواقع یک فرقه‬

‫برنامه‌ای که در آن مهمانان برنامه به پرسش‌های چالشی مربوط به جامعه امروز پاسخ می‌دهند‬

‫آقای ترنر می‌گوید فهم اینکه یک سازمان یا گروه یک فرقه است کار آسانی برای مردم نیست‪ .‬اما یک جستجوی ساده‬
‫اینترنتی می‌تواند سرنخ‌هایی در اختیار شما بگذارد‪.‬‬

‫او توضیح می‌دهد‪« S:‬به نظرات و حرف‌هایی که مردم درباره آن گروه می‌زنند توجه کنید‪ S.‬همین‌طور خود آن گروه یا‬
‫سازمان را جستجو کنید و ببینید چه نوشته‌اند‪ .‬من به تجربه فهمیده‌ام اگر سازمان یا گروهی مطلبی تحت عنوان «چرا ما یک‬
‫فرقه نیستیم‪ ».‬دارد‪ ،‬به‌احتمال‌زیاد آن‌ها یک فرقه هستند‪».‬‬
‫«اگر گروهی که در آن عضو شده‌اید درباره دوستان و اقوام شما حرف‌های منفی میزند و می‌خواهد شما را بیشتر و بیشتر‬
‫در فعالیت‌های گروه خود درگیر کند‪ ،‬خصوصا ً فعالیت‌هایی که احتیاج به پول دارد‪ ،‬باید حواستان را جمع کنید‪S».‬‬

‫بااین‌وجود ترنر می‌گوید مؤثرترین راه اعتماد کردن به حس غریزی‌تان است‪ .‬او می‌گوید‪« :‬به حس ششم خود اطمینان‬
‫کنید‪».‬‬

‫به نظر متخصصانی مانند‪ S‬دکتر استاین و آقای ترنر در مواجه با فرقه‌ها‪ ،‬پیشگیری مؤثرتر از درمان است‪ .‬هردوی آن‌ها‬
‫توصیه می‌کنند دولت‌ها فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده‌ای برای نظارت بر فرقه‌ها انجام دهند‪S.‬‬

‫دکتر استاین می‌گوید‪« :‬ما اقدامات الزم برای آموزش مردم درباره این گروه‌های خطرناک را انجام نمی‌دهیم‪».‬‬

‫«دولت‌ها معموالً درباره قانون‌مند کردن این فعالیت‌ها محتاط و محافظه‌کارند‪ .‬خصوصا ً درباره گروه‌هایی که خود را به‬
‫شکلی وابسته به کلیسا نشان می‌دهند‪».‬‬