‫م ﺧﺎ ﻖ ا ﺪ ﻪ‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻧﻘﺶ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد‬

‫ﯾﺎددا ﺖ‬
‫در ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺟﻮاﻧﺎن‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ادﯾﺒﯽ ﺳﺪه‪ ،‬ﻣﻬﺪي؛ ﺑﺮرﺳﯽ ﻋـﻮاﻣـﻞ ﻣـﻮﺛـﺮ ﺑـﺮ ﻣﺸـﺎرﮐـﺖ‬ ‫‪.1‬‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‪ .‬اراﻣﻨﻪ ﺟﻠﻔﺎي اﺻﻔﻬﺎن‪ ،‬ﻣـﺠﻠـﻪ‬
‫ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬ﺳﺎل اول‪ ،‬ﺷﻤﺎره دوم‪ ،‬ﺑﻬﺎر ‪.1386‬‬
‫ذواﻟﻨﻮرﯾﺎن‪ ،‬ﻣﻬﺪي؛ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي اﻣﺪادي ﺑـﺮ‬ ‫‪.2‬‬
‫ﻫﻮﯾﺖ دﯾﻨﯽ و ﻣﻠﯽ ﺟﻮاﻧﺎن؛ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻫـﻤـﺎﯾـﺶ ﻣـﻠـﯽ‬
‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻫﻤﺴﺎزي ﻫﻮﯾﺖ دﯾﻨﯽ و ﻣﻠﯽ ﺟﻮاﻧﺎن‪.1387 ،‬‬

‫ﺳﻌﯿﺪي‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ؛ درآﻣـﺪي ﺑـﺮ ﻣﺸـﺎرﮐـﺖ ﻣـﺮدﻣـﯽ و‬ ‫‪.3‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮدوﻟﺘﯽ؛ ﻧﺸﺮ ﺳﻤﺖ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪.1382 ،‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﮐﺘﺎب‬
‫ﺷﻔﯿﻌﯽ ﻣﻄﻬﺮ‪ ،‬ﺳﯿﺪ ﻋﻠﯽ؛ ﻣﺒﺎﻧﯽ و ﺿﺮورت ﻣﺸـﺎرﮐـﺖ؛ ﻧﺸـﺮ‬ ‫‪.4‬‬
‫ﻧﻘﺶ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد در ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺟﻮاﻧﺎن‬
‫ﺸﺎر‬

‫ﻋﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪.1383 ،‬‬

‫ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﮔﺮدآوري‪ :‬ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻠﯽاﮐﺒـﺮ داﻧـﺶ‪ ،‬ﻣـﻬـﻨـﺪس داود‬
‫ﮔﻠﺸﻦ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ؛ راﻫﻨﻤﺎي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟـﺘـﯽ‪،‬‬ ‫‪.5‬‬
‫ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻞ‪ ،‬اﺑﺰار ﻣﻌﺎﺻـﺮ‬ ‫ﻋﺰﯾﺰاﻟﻠﻬﯽ‬
‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪1386 ،‬‬ ‫وﯾﺮاﯾﺶ اول‪ :‬آذرﻣﺎه ‪1387‬‬
‫ﻣﺤﺴﻨﯽ‪ ،‬ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ‪ ،‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در اﯾﺮان؛ ﻧﺸـﺮ آرون‪،‬‬ ‫‪.6‬‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻔﺎرش‪ :‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﯽ ﺟﻮاﻧﺎن‬
‫ﺗﻬﺮان‪.1382 ،‬‬ ‫وﯾﺮاﺳﺘﺎري و ﺻﻔﺤﻪﺑﻨﺪي‪ :‬دﻓﺘﺮ ﻓﻨﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﺧﺮد ﭘﺎرس‬
‫‪40‬‬ ‫ﭼﺎپ و ﺻﺤﺎﻓﯽ‪ :‬ﭼﺎپ ﮐﻠﯿﺸﻪ‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻫﻤﻮﻃﻨﺎن و ارﺗﻘﺎء ﺳﻄﺢ اﺟﺘﻤـﺎﻋـﯽ‪،‬‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬دوﻟﺖ را ﻧـﯿـﺰ در رﻓـﻊ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪1...........................................................................................................‬‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻨﺎﺳﯽ‪3............................................................................................‬‬ ‫ﮐﻤﺒﻮدﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﯾﺎري ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﭘﺲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣـﻔـﺎﻫـﯿـﻢ‪،‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻏﯿﺮدوﻟﺘﯽ و ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد‪7................................................................‬‬
‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮي‪ ،‬وﯾﮋﮔﯽﻫﺎ و ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي ﻣﺸﺎﮐﺮت اﺟـﺘـﻤـﺎﻋـﯽ و‬
‫ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻧﻈﺮي ﻣﺸﺎرﮐﺖ و ﻋﻤﻞ ﺟﻤﻌﯽ‪12.................................................‬‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺷﺮوط ﺗﺤﻘﻖ آن‪18................................................‬‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬ﻟﺰوم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺶ‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﺳﺎﺧﺘﺎر دوﻟﺖ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد‪28.......................‬‬

‫از ﭘﯿﺶ دوﻟﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﺎن و ﺗﺰرﯾﻖ ﺗﻔﮑﺮ و اﻧﮕﯿﺰه ﺟﻮان ﺑﻪ ﮐﺎﻟﺒﺪ‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي‪38........................................................................................‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﮐﺸﻮر اﺳﺖ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳـﺖ آن‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‪........................................................................................‬‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻠﯽ ﺑـﺮاي ﻣﺸـﺎرﮐـﺖ‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﺸﺎر‬

‫‪11.............................................‬‬
‫‪ .4‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺤﯿﻂ ﺧﺎرﺟﯽ‪ :‬ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ و ﺗﻬﺪﯾﺪﻫﺎ‪18..............................................‬‬ ‫ﺟﻮاﻧﺎن در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎي‪ ،‬ﺗﺼﻤﯿﻢﺳﺎزي‪ ،‬ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي‪ ،‬اﺟﺮا و‬
‫‪.5‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺤﯿﻂ داﺧﻠﯽ‪ :‬ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ و ﻗﻮت‪19...................................................‬‬
‫‪ .6‬ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮑﯽ ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﻮاﺟﻪ اﺳﺖ‪21.................‬‬ ‫ﻧﻈﺎرت ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺣﺲ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺟﻮﯾﯽ ﺟﻮاﻧﺎن و ﺗﻮﺳﻌـﻪ و‬
‫‪ .7‬ﺗﺪوﯾﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋيﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‪29..........................‬‬ ‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﯿﺶ از ﭘﯿﺶ ﮐﺸﻮر اﺳﻼﻣﯿﻤﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .8‬ﺗﺪوﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐﺎرﺳﺎز ﺑﺮاي آﯾﻨﺪه‪32................................................‬‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي‪37............................................................................................................‬‬
‫اﻟﻒ‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‪38........................................................................................................‬‬ ‫‪39‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪:‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮدوﻟﺘﯽ ﻋﻤﻮﻣﺎً و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺑﻪ ﻃﻮرﺧﺎص‬ ‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻓﻌﺎل و ﻣﺜﺒﺖ ﺟﻮاﻧﺎن در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻋﺮﺻـﻪ ﻫـﺎي ﺳـﯿـﺎﺳـﯽ‪،‬‬
‫داﺋﻤﺎً در ﺗﻼﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬ﻓﻌﺎلﺗﺮ و ﻣﻮﺛﺮﺗﺮ اﻋﻀﺎي ﺧﻮد را‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻫﻤﻮاره ﯾﮑﯽ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ دﻏﺪﻏﻪ ﻫﺎي‬
‫ﻣﺪﯾﺮان و ﻣﺴﺌﻮﻻن ﻫﻤﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻣـﻘـﺎم ﻣـﻌـﻈـﻢ‬
‫ﺟﻠﺐ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﻘﺎي ﺧﻮد را در ﺟـﻠـﺐ و ﺣـﻔـﻆ‬
‫رﻫﺒﺮي ﻧﯿﺰ ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ در دﯾﺪار ﺟﻮاﻧﺎن و داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺑﺎ اﯾﺸـﺎن ﺑـﻪ‬
‫اﻋﻀﺎﯾﺸﺎن ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻫﻤﻮاره ﻣﯽﮐﻮﺷﻨﺪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣـﺮدم را‬ ‫اﻫﻤﯿﺖ ﺗﻼش و ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ ﺟﻮاﻧﺎن در راه ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺸـﻮر‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﺟﻬﺖ ﺷﺮﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻏﯿﺮاﻧﺘﻔﺎﻋﯽ و ﻋﺎماﻟﻤﻨـﻔـﻌـﻪ‬ ‫اﺳﻼﻣﯿﻤﺎن اﺷﺎره ﻓﺮﻣﻮده و ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﯿﻨﻪ از اﺳﺘﻌﺪادﻫـﺎ‬
‫ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﮐﻨﻨﺪ و در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن اﻧﮕﯿﺰه‪ ،‬ﺗـﻮان و اﻧـﺮژي ﺟـﻮاﻧـﺎن‪،‬‬ ‫و ﺗﺨﺼﺺ ﻫﺎي ﺟﻮاﻧﺎن و ﻧﺨﺒﮕﺎن اﯾﺮاﻧﯽ را ﺑﻪ دﻟﺘﻤﺮدان ﮔﻮﺷﺰد ﮐـﺮده‬
‫اﻧﺪ‪ .‬در ﻫﻤﯿﻦ راﺳﺘﺎ و ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﻬﺎرم ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗـﺘـﺼـﺎدي‪،‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد را ﺑﺮ آن ﻣﯽدارد ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ﻫﻤﻪ ﺗﻮان ﺧـﻮد‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﺸﺎر‬

‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﮐﺸﻮر‪ ،‬ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﯽ ﺟﻮاﻧﺎن در ﺳﺎل ‪ 1384‬اﻗﺪام‬

‫را ﻣﺼﺮف ﺟﺬب‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﻮاﻧﺎن ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ارﺗﻘﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺟﻮاﻧﺎن ﻧـﻤـﻮده اﺳـﺖ‪ .‬از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎ و ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ﻫﺎي اﺟـﺮاﯾـﯽ ذﮐـﺮ ﺷـﺪه در اﯾـﻦ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺟﻮاﻧﺎن ﮐﻪ ﭼﻨﺪﺳﺎﻟﯽ ﺑﯿﺸﺘـﺮ‪ ،‬از ﻋـﻤـﺮ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻬﻤﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ‪» :‬ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺣﺲ ﻣﺸﺎرﮐﺖﺟﻮﯾﯽ ﺟﻮاﻧﺎن« و »ارﺗﻘﺎء و‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯿﺸﺎن ﻧﻤﯽﮔﺬرد‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ذﻫﻦ اﯾﺪهآل ﻃﻠﺒﺸﺎن ﻫﻤﻮاره در‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﺗﺸﮑﻞﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ﺟـﻮاﻧـﺎن در‬
‫ﺗﻼﺷﻨﺪ ﺑﺎ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺧﻼءﻫﺎ‪ ،‬ﮐﺎﺳﺘﯽﻫﺎ و ﻧﻮاﻗﺺ رﯾﺰ و درﺷﺖ ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫اﺑﻌﺎد اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ« اﺷﺎره ﮐﺮد‪.‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪38‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺣﺮﮐﺖ در ﻣﺴﯿﺮ ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎ و ﺧﻂﻣﺸﯽﻫﺎي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷـﺪه را‬ ‫در ﭼﻨﯿﻦ وﺿﻌﯿﺘﯽ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﻣﮑﻤﻞ دوﻟﺖ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪ ،‬ﺗﺪوﯾﻦ دﻗﯿﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و اﻗﺪاﻣﺎت اﺟﺮاﯾﯽ اﺳﺖ و‬ ‫ﺑﻮد و ﻧﻪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ آن‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻫﻢ دوﻟﺖ و ﻫﻢ ﺳﺎزﻣـﺎنﻫـﺎي‬
‫ﻧﻘﻄﻪﻗﻮت و ﻗﺎﺑﻞ اﺗﮑﺎء اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺗﻼش در ﺟﻬﺖ » ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐـﻤـﯽ و‬
‫ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺑﻪ ﺟﺎي ﻧﻘﺶﻫﺎي ﻣﺘﻀﺎد داراي ﻧﻘﺶﻫـﺎي ﻣـﮑـﻤـﻞ‬
‫ﮐﯿﻔﯽ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ﺟﻮاﻧﺎن در اﺑﻌﺎد اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ« ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راﻫﮑﺎر اﺟﺮاﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎي ﻓﻮقاﻟﺬﮐﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺸﺮﯾﮏ ﻣﺴﺎﻋﯽ‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﺠﻤﻮع ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺗﺪوﯾﻦﮐﻨﻨﺪﮔﺎن و ﺗﺼـﻮﯾـﺐ‪-‬‬ ‫ﻣﻮﺳﺴﺎت دوﻟﺘﯽ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺣﻤـﺎﯾـﺖ ﯾـﺎ ﻋـﺪم‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ارﺗﻘﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺟﻮاﻧﺎن اﻋﺘﻘﺎد دارﻧﺪ‪ ،‬ﯾﮑـﯽ‬ ‫ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺮﭼـﻪ‬
‫از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ راﻫﮑﺎرﻫﺎي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺟﻮاﻧﺎن‪ ،‬ﺗﻮﺳﻌـﻪ ﮐـﻤـﯽ و‬
‫آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ اﺟﺮاي ﭘﺮوژهﻫﺎ ﺑﺮ ارﺗﺒﺎط دوﻟﺖ ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ﻏﯿﺮ‬
‫ﮐﯿﻔﯽ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺟﻮاﻧﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﯿﺰ در اﯾـﻦ ﻣـﺠـﺎل‬
‫دوﻟﺘﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ دوﻟﺖﻫﺎ در اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺸـﺎرﮐـﺖ و‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﺸﺎر‬

‫ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐﻮﺷﯿﺪ ﻧﻘﺶ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد در ﻣﺸـﺎرﮐـﺖ‬

‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺟﻮاﻧﺎن را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪..‬‬ ‫اﯾﺠﺎد ﯾﮏ دوﻟﺖ ﺧﻮب از اﯾﻦ واﻗﻊ ﺑﯿﻨﯽ ﺑﺮﺧﻮر دارﻧﺪ ﮐـﻪ رﺷـﺪ‬
‫ﺑﺨﺶ ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ﺳﺎﻟﻢ‪ ،‬ﺳﻬﻢ ﻣﻬﻤﯽ در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺮوه ﻣﻮﻟﻔﺎن‬
‫ﭘﺎﯾﯿﺰ ‪1387‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪37‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫ﻋﻤﻠﮑﺮدﺷﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺰﯾﻨﺸﯽ ﯾﺎ ﺗﺤﺮﯾﻒ ﺷﺪه اراﺋﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨـﺪ و‬ ‫‪ -1‬ﻣﻔﻬﻮم ﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي را ﻧﻤﯽﭘﺬﯾﺮد‪ ،‬راﯾﺰﻧﯽ ﭼـﯿـﺰي‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر درك ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻋﻠﻤﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬در اﺑﺘﺪا ﺑـﻪ ﺷـﺮح و‬
‫ﺑﯿﺶ از روﯾﺎروﯾﯽ و ﺗﻘﺎﺑﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ اﺻﻠﯽ از ﺟﻤﻠﻪ‪» :‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ« و »ﺳﺎزﻣـﺎنﻫـﺎي ﻏـﯿـﺮ‬
‫دوﻟﺘﯽ و ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد« ﻣﯽﭘﺮدازﯾﻢ‪.‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﭘﺮ ﮐﺮدن ﺧﻼء ﺧﺪﻣﺎت‬
‫‪-1-1‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ )‪ (participation‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘـﻦ ﻣـﻨـﺎﺑـﻊ‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫دوﻟﺘﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻗﺸﺮﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﯽ از ﺟﺎﻣﻌﻪ اﯾـﻔـﺎ‬
‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﺷﺨﺼﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﻬﯿﻢ ﺷﺪن در ﯾﮏ اﻗﺪام ﺟﻤﻌﯽ اﺳﺖ‪ .‬در ﻓﺮﻫﻨﮓ‬

‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ در ﺟﻬﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ در راﻫﺒﺮد ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻠـﯽ ﺑـﺎ دوﻟـﺖ‬
‫ﻣﻌﯿﻦ واژه ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺷﺮﮐﺖ و اﻧﺒﺎزي ﮐـﺮدن آﻣـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺮاﻫﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﻮآوريﻫﺎي اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ ﺷـﯿـﻮهﻫـﺎي‬
‫»آﻟﻦ ﺑﯿﺮو« ﻣﺸﺎرﮐﺖ را ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪:‬‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﺸﺎر‬

‫ﺟﺪﯾﺪي را از ﻣﺮﺣﻠﻪ آزﻣﺎﯾﺶ ﺧﺎرج و ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﻤﻞ وارد ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻣـﺎ‬

‫» ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺳﻬﻤﯽ در ﭼﯿﺰي ﯾﺎﻓﺘﻦ و از آن ﺳﻮد ﺑﺮدن و ﯾﺎ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﺪاوم اﯾﻦ ﻧﻮآوريﻫﺎ اﻣﯿﺪوار ﺑﻮد ﮐـﻪ آﻧـﻬـﺎ‬
‫در ﮔﺮوﻫﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﺟﺴﺘﻦ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ آن ﻫﻤﮑﺎري داﺷﺘـﻦ اﺳـﺖ‪«.‬‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻠﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑـﻪ اﯾـﻦ‬
‫» اوﮐﻠﯽ« ﮐﻪ ﮔﺮاﯾﺶ ﺧﺎص ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﮐﺎرﺑﺮدي ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺸﺎرﮐـﺖ دارد‪،‬‬
‫ﻫﺪف دﺳﺘﯿﺎﺑﻨﺪ اﯾﻦ اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد دارد ﮐﻪ دوﻟـﺖ اراﺋـﻪ ﺑـﺮﺧـﯽ‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪»:‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺣﺴﺎسﺳﺎزي ﻣﺮدم و در‬
‫ﺧﺪﻣﺎت را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ واﮔﺬار ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪36‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫ﻧﻬﺎﯾﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﺬﯾﺮش و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ آﻧﺎن ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎي‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ از ﻃﺮﯾﻖ درﮔﯿﺮ ﮐﺮدن آﻧﺎن ﺑﺎ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي‪ ،‬اﺟﺮا و ارزﺷﯿـﺎﺑـﯽ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻼشﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ رﯾﺸﻪ در ﺳﺎﺧﺖ و رواﺑﻂ ﮔﺮوﻫﯽ در ﺳﻄﻮح ﻣﺤﻠﯽ‬
‫و ﻣﻠﯽ دارد و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﯾﮏ ﻓﺮاﯾﻨﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺮاﯾﻨﺪي ﮐﻪ ﻃـﯽ‬
‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬
‫آن اﻃﻤﯿﻨﺎن و ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم ﺑﺮﻗـﺮار ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬ﻣﺸـﺎرﮐـﺖ‪،‬‬
‫ﻋﻀﻮي ﭘﻮﯾﺎ‪ ،‬ﮐﻤﯿﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ و ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑـﻞ ﭘـﯿـﺶﺑـﯿـﻨـﯽ و‬
‫دﮔﺮﮔﻮن ﮐﻨﻨﺪه ﺷﺮاﯾﻂ اﺳﺖ‪) «.‬ﻣﺤﺴﻨﯽ‪(1382 ،‬‬
‫ﺸﺎر‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﻨﺶ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن‬
‫اﻓﺮاد ﺑﻪ ﻃﻮر آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ و ﻣﻮﺛﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻢ ﻣﯽآﻣﯿﺰﻧﺪ ﺗﺎ ﻫﺪف ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ ﺗﺤﻘﻖ ﭘﺬﯾﺮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑـﺮاﯾـﻦ در اﺑـﻌـﺎد‬
‫ﮔﺴﺘﺮده‪ ،‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻓﺮاﯾﻨﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ آن ﻓﺮد‪ ،‬ﻧﻘﺶﻫﺎﯾﯽ در‬
‫‪4‬‬
‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﻃﺮحﻫﺎ و ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎي دوﻟﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑـﺎ دﻋـﻮت از‬
‫دﺑﯿﺮان ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺮاي ﺷﺮﮐﺖ در ﻧﺸﺴـﺖ‪-‬‬
‫ﻫﺎي دوﻟﺘﯽ از دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺸﻮرﺗﯽ‪ ،‬آﻧﺎن ﺗﺄﺛﯿﺮ ﭘﺬﯾـﺮد‪ .‬ﺗـﺠـﺮﺑـﻪ‬
‫ﺑﺎﻧﮏ ﺟﻬﺎﻧﯽ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 25‬ﭘﺮوژه ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ ﺑﺎﻧﮏ ﺣـﻤـﺎﯾـﺖ‬
‫ﻣﺎﻟﯽ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﻗﻮي ﺑﯿﻦ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ‬
‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬
‫ﭘﺮوژه و ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﺧﻮدﺟﻮش وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس اﻃﻼﻋﺖ ﻣﻬﻢ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از راﯾﺰﯾﻦﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑـﯿـﻦ‬
‫دوﻟﺖ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد‪ ،‬ﺑﺎﻧﮏ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﻘﺶ ﺳﺎزﻣﺎنﻫـﺎي‬
‫ﺸﺎر‬
‫ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد را ﻣﺜﺒﺖ ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ راﯾﺰﯾﻦﻫﺎ ﺟﺎﯾﯽ‬
‫ﻣﻮﺛﺮ واﻗﻊ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ دوﻟﺖ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧـﻬـﺎد اﻫـﺪاف‬
‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﺑﭙﺬﯾﺮﻧﺪ و ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ از ﺗﺠﺎرب ﻫﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺟﺎﯾﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺑﺮاي ﻓﺮار از اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎي دوﻟﺖ‪ ،‬ﮔﺰارش‬
‫‪35‬‬
 ‫ﺣﯿﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺸﻮر اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺟﺎﻣﻌـﻪ را‬
‫ﯾﮏ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺻﺤﯿﺢ ﺑﯿﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬـﺎد ﺟـﻮاﻧـﺎن و‬
‫ﺟﻬﺖ ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﺶ ﯾﺎري ﻣﯽرﺳﺎﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺤﺪودﺗﺮ ﻣﺸﺎرﮐـﺖ‬
‫دوﻟﺖ در زﻣﯿﻨﻪ رﻓﻊ ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻠﯽ ﯾﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺑﺎﯾـﺪ ﺑـﺮاﺳـﺎس‬
‫اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻓﺮاد اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﺗﺎ از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺎ ﻣـﺪﯾـﺮﯾـﺖ‬
‫اﺣﺘﺮام دو ﺟﺎﻧﺒﻪ‪ ،‬ﭘﺬﯾﺮش اﺳﺘﻘﻼل ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﻋﺪم واﺑﺴﺘﮕﯽ ﮐﺜـﺮت‪-‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﻤﮑﺎري ﮐﻨﻨﺪ و در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي و ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮيﻫـﺎ ﺑـﺎ آﻧـﻬـﺎ‬
‫ﮔﺮاﯾﯽ و ﻧﯿﺰ ﭘﺬﯾﺮش ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ از ﯾﮏ ﺳﻮ ﺑﻪ ﻧﯿﺎزﻫﺎ و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺮﺳﻨﺪ‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﺑﺴﯿﺎري از ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺟﻮاﻧﺎن ﮐﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺗـﻌـﯿـﯿـﻦ‬

‫و از ﺳﻮﯾﯽ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ وﯾـﮋﮔـﯽﻫـﺎي‬
‫ﮐﻨﻨﺪهاي ﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺬاﮐﺮه و ﺑﺎ رﯾﺴﮏﭘﺬﯾﺮي ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑـﺮ‬
‫ﻋﻤﺪه ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ داﺷﺘﻦ ﻫﺪف ﻣﺸﺘﺮك‪ ،‬آﮔﺎﻫـﯽ و اراده و‬
‫ﻣﻮاﻧﻊ ﺳﺮ راه ﻓﺎﺋﻖ آﻣﺪه‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ارﺗﺒﺎط ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮي ﺑﺎ دوﻟـﺖ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ و اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺑﻮدن اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻓﺮاﯾـﻨـﺪي‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﺸﺎر‬

‫ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬اﻋﺘﻘﺎد اﯾﻦ ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﻃـﺮﯾـﻖ‬

‫اﺳﺖ ﻓﻌﺎل‪ ،‬آﮔﺎه‪ ،‬آزاد و ﻣﺴﺌﻮل‪) .‬ﺷﮑﻮري‪(1386،43 ،‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ‪ ،‬ﻧﻘﺶآﻓﺮﯾﻨﯽ ﮐﻨﻨﺪ )ﺟﺎﺑﺮي‪،1382 ،‬‬
‫از ﻋﻤﺪهﺗﺮﯾﻦ آﺛﺎر ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﻘﻮﯾﺖ اﺣﺴﺎس واﺑﺴـﺘـﮕـﯽ و‬
‫‪(68‬‬
‫ﻋﻼﻗﻤﻨﺪي اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﮐـﻪ ﻫـﺮﮔـﺎه‬
‫اﻧﺴﺎن در ﭘﺪﯾﺪ آوردن اﻣﺮي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﮐﻨﺪ‪ ،‬از آن ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﺧـﻮاﻫـﺪ‬
‫‪34‬‬ ‫ﮐﺮد‪.‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫ﺑﺎز ﮐﺮدن راه ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﭘﺪﯾﺪ آوردن اﻧﺪﯾﺸـﻪ و ﺗﺼـﻤـﯿـﻢ‬
‫اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﭼﻨﯿﻦ ﻫﻤﮑﺎريﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﺗﻤﺎﯾﻞ دوﻟﺘﻤﺮدان ﻣﺤﻠﯽ‬
‫ﮔﯿﺮي‪ ،‬اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﺑﺮاﺑﺮ رﻫﺎوردﻫﺎي آن ﺳﻮق ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫و ﻣﺮﮐﺰي و ﻧﯿﺰ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﻋـﻤـﺪه ﺑـﻪ اﯾـﻦ‬
‫)ﺳﻌﯿﺪي‪(12 ،1382 ،‬‬
‫ﻫﻤﮑﺎريﻫﺎي ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪ .‬ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﻋﺒﺎرﺗﻨـﺪاز‪ :‬ﻣـﯿـﺰان‬
‫از ﻫﻤﯿﻦ روﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺲ ﺗﻌﻠﻖ ﻣـﻠـﯽ‬
‫ﺗﺸﻮﯾﻖ‪ ،‬راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و آﻣﻮزشﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ ﻫﻤـﮑـﺎري‪-‬‬
‫در آﻧﻬﺎ ﺷﺪه و ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﺷﻮد اﻫﺪاف ﺧﻮد را ﺑﺎ اﻫﺪاف ﻣﻠﯽ ﻫﻤـﺴـﻮ و‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻫﺎي ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﻣﺮدم اﺣﺴﺎس ﮐﻨﻨﺪ در ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي دﺧـﯿـﻞ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﻫﺎي آن را ﻫﻢ ﻣﯽﭘﺬﯾﺮﻧﺪ و از اﺟـﺮاي آن ﻗـﻮﯾـﺎً‬ ‫در ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺜﺒﺖ دارد و ﺳـﺎزﻣـﺎن‪-‬‬
‫ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪) .‬ﺷﻔﯿﻌﯽ‪(56 ،1383 ،‬‬ ‫ﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺟﻮاﻧﺎن ﻫﻢ ﮐﺎر آﻣﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺑـﺮاي‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﺸﺎر‬

‫در ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻼش ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را‬ ‫اﯾﺠﺎد رواﺑﻂ دو ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻗﻮي و ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻫﻤﮑﺎريﻫﺎي ﻣﺸـﺘـﺮك‬
‫از ﻣﻨﻈﺮ ﻫﻤﮑﺎري ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ و ﺑﻪ وﯾﮋه اﻧﺠﻤـﻦﻫـﺎ ﯾـﺎ‬ ‫وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﮔﺮوه ﺑﻨﺪيﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐـﻪ اﯾـﻦ ﻧـﻮع‬
‫ﻣﻮﺳﺴﺎت از ﻣﻈﺎﻫﺮ ﺑﺎرز ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻏﯿﺮ اﻟﺰاﻣﯽ‪ ،‬داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ و ﺑﻪ ﻃـﻮر‬
‫‪6‬‬ ‫‪33‬‬
‫ﮐﻠﯽ ﻏﯿﺮ ﺳﻮدﺟﻮﯾﺎﻧﻪ ﺗﻠﻘﯽ ﺷﺪهاﻧﺪ‪) .‬ﻣﺤﺴﻨﯽ‪(12 ،1382 ،‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫‪ -1-2‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻏﯿﺮدوﻟﺘﯽ و ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد‬
‫دوﻟﺖﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎﯾﯽ را ﺑﺮاي ﻫﻤﮑﺎري ﺳﺎزﻣـﺎنﻫـﺎي‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻏﯿﺮدوﻟﺘﯽ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺗﺮﺟﻤﻊ ﻟﻔﻆ ﺑﻪ ﻟﻔﻆ ‪،NGO‬‬
‫ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣـﺎن‪-‬‬
‫)‪ (Non Governmental Organization‬ﺑﻪ ﻓـﺎرﺳـﯽ ﺣـﺎﺻـﻞ‬
‫ﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد اﺟﺎزه ﻣﯽدﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈـﺮ ﺧـﻮد را‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺻﻄﻼﺣﯽ ﮐﻪ آﻧﻘﺪر وﺳﯿﻊ و ﻣﺒﻬﻢ اﺳﺖ ﮐـﻪ ﻧـﻤـﯽﺗـﻮان‬
‫ﺗﻌﻘﯿﺐ ﮐﻨﻨﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻮﮐﻼﻧﺸﺎن‪ ،‬ﺑﻪ وﯾﮋه در ﺑﺮاﺑـﺮ ارﺗـﻘـﺎي‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺟﺎﻣﻊ و ﮐﺎﻣﻠﯽ از آن اراﺋﻪ ﮐﺮد‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟـﺘـﯽ در‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫روشﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﮐﺎرﮔﺰار ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽاﻧﺪ‪ ،‬در ﻋـﻤـﻞ‬
‫ﻧﻘﺶﻫﺎي ارزﺷﻤﻨﺪي ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺳﻤـﻦ‪-‬‬ ‫ﻧﻮﻋﯽ اﻧﺠﻤﻦ ﻣﺬﻫﺒﯽ و ﺧﯿﺮﯾﻪ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ داﯾﺮه‬
‫ﻫﺎي ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي دوﻟﺖ اﯾﻔﺎ ﮐﻨﻨـﺪ‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ را وﺳﯿﻊﺗﺮ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬ﺗـﻌـﺎوﻧـﯽﻫـﺎي‬
‫ﺸﺎر‬

‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﺑﯿﺎن ﻧﯿﺎزﻫﺎي اﻓﺮاد ذﯾﺤﻖ ﺑﺮاي ﻟﺤﺎظ ﮐﺮدن در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫دوﻟﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻬﯿﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي در ﻧﺸـﺴـﺖ ﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻧﺸﺴﺖ ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪي از ﻣﻨـﺎﻓـﻊ ﺑـﺮﻧـﺎﻣـﻪﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﺧﺪﻣﺎترﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ دور اﻓﺘﺎده ﯾﺎ ﺑـﻪ ﻋـﻨـﻮان‬
‫‪32‬‬
‫ﻣﺠﺮي ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد‪.‬‬
‫ﻣﺤﻠﯽ ﻣﺴﺘﻘﻞ‪ ،‬اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ‪ ،‬ﺗﺸﮑﻞﻫﺎي زﻧﺎن و اﻧـﺠـﻤـﻦﻫـﺎي‬
‫داﻣﺪاري و ﻧﯿﺰ ﮔﺮوهﻫﺎي ﺷﻬﺮوﻧﺪي ﮐﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮدﺷﺎن ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻗـﺪرت‬
‫ﺳﯿﺎﺳﯽ اﺛﺮﮔﺬار اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﻮزه ﺷﻤﻮل ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘـﯽ ﻗـﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪7‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﭼﺸﻢاﻧﺪازي از ﺣﻮزه ﻋﻤﻞ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ﺑﺮﺧﯽ از‬
‫‪ -3 -5 -5‬ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻧﻈﺎرت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﺮدم‬
‫ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﺼﻮص اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ را ﻣﺮور ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺎم اداري از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺴﻬﯿﻞ در اﯾﺠﺎد ﺗﺸﮑﻞﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘـﯽ‬
‫و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮدم )ﺟﺎﺑﺮي‪(66 ،1381 ،‬‬
‫‪ -1 -2 -1‬ﺷﻮراي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‪ :‬ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐـﻪ‬
‫اﺻﻮﻻً راﺑﻄﻪ دوﻟﺖ ﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد از اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻬﺎدﻫﺎي دوﻟﺘﯽ ﯾﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺑﯿـﻦ دوﻟـﺖﻫـﺎ ﺷـﮑـﻞ‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ اﺳﺖ‪ ،‬اﻫﻤﯿﺘﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ ﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ ﻗـﺎﺋـﻞ‬

‫ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﮔﺮدد‪).‬ﺳﻄﻮﺗﯽ‪(77 ،1382 ،‬‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺮراﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﺄﺳﯿﺲ و ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺳﺎزﻣـﺎنﻫـﺎي ﻣـﺮدم‬
‫‪ -1-2-2‬ﺷﻮراي اروﭘﺎ‪ :‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ‪ ،‬ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶﻫـﺎ‬ ‫ﻧﻬﺎد وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ در اﺧﺘﯿﺎر ﺑﺨﺶ ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ﻗﺮار داده‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﺸﺎر‬

‫ﯾﺎ ﮔﺮوهﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ از دوﻟﺖ‪ ،‬ﺑﺪون ﻗﺼﺪ ﻣﻨﻔﻌﺖ ﻃﻠﺒﯽ و‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ارﺗﺒﺎط ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي دوﻟﺘﯽ و ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ و ﺳـﺎز و‬
‫در ﺟﻬﺖ دﻓﺎع از ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﺎﺻﯽ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺷﻐﻠﯽ‪ ،‬اﺟـﺘـﻤـﺎﻋـﯽ‪،‬‬ ‫ﮐﺎرﻫﺎي ﻧﻈﺎرت وﮐﻨﺘﺮل دوﻟﺖ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد آﻧﻬﺎ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻤﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‪ ،‬ﺗﺠﺎري‪ ،‬ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬ﻋﻠﻤﯽ‪ ،‬اﻧﺴﺎن دوﺳﺘﺎﻧـﻪ‪ ،‬ﻣـﺬﻫـﺒـﯽ و ‪...‬‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺮ رﺷﺪ و ﮔﺴﺘﺮش ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮔﺮدﯾﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪31‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫‪ -1-2-3‬ﺑﺎﻧﮏ ﺟﻬﺎﻧﯽ‪ :‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻏﯿﺮ اﻧـﺘـﻔـﺎﻋـﯽ ﮐـﻪ‬
‫در ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﺧﯽ راﻫﮑﺎرﻫﺎي اﺻﻼح ﺳﺎﺧﺘﺎر اداري در زﻣﯿﻨﻪ‬
‫ﻣﺎﻫﯿﺘﯽ داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﯾﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺤﻮر دارد و در راﺳﺘﺎي اﻫـﺪاف‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﻪ ﻗﺮار زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﻋﻀﺎء ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺳـﺎزﻣـﺎنﻫـﺎي‬
‫‪ -3-5-1‬ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﺠﺪد رواﺑﻂ دوﻟﺖ و ﻣﺮدم و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﭘـﺎﯾـﮕـﺎه و‬ ‫ﻋﺎماﻟﻤﻨﻔﻌﻪ در ﺷﻤﺎر اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺣﺘﺮام دوﻟﺖ وﻣﺮدم در ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫‪ -1-2 -4‬ﺳﺎﻻﻣﻮن ﻟﺴﺘﺮ‪ :‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ‪ ،‬ﺗﺸـﮑـﻠـﯽ ﻣﺴـﺘـﻘـﻞ‪،‬‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻣﻨﻌﻄﻒ‪ ،‬دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ و ﻏﯿﺮاﻧﺘﻔﺎﻋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﺧـﻮد را در‬

‫‪ -3-5-2‬ﺑﺴﺘﺮﺳﺎزي ﺑﺮاي ﺗﺼﺪي اﻣﻮر اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﺮدم‬
‫ﺟﻬﺖ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺑﻨﯿﻪﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘـﻤـﺎﻋـﯽ ﮔـﺮوهﻫـﺎي‬
‫‪ -3-5-3‬ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ و ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺟـﻮاﻧـﺎن ﺑـﺮاي‬ ‫ﺣﺎﺷﯿﻪاي‪ ،‬ﺣﻞ ﻣﻌﻀﻼت ﻋﺎﻣﻪ و ﮔﺎه رﻓـﻊ ﻣﺴـﺎﺋـﻞ ﻗﺸـﺮي ﺧـﺎص‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﺸﺎر‬

‫ﮐﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ ﺗﺼﺪي دوﻟﺖ و واﮔﺬاري ﮐﻠﯿﻪ ﺗﺼﺪيﻫﺎي ﻏﯿﺮﺿﺮور‬ ‫ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد‬ ‫‪ -1-2-5‬ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮدوﻟﺘﯽ اﯾﺮان‪ :‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻏـﯿـﺮ‬
‫دوﻟﺘﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﺸﮑﯿﻼت و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺸﺨﺼﯽ داﺷـﺘـﻪ و‬
‫‪ -3 -5 -4‬ﺗﻘﻮﯾﺖ روﺣﯿﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖﺟﻮﯾﯽ و ﻣﺸﺎرﮐـﺖﭘـﺬﯾـﺮي در‬
‫ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻏﯿﺮ اﻧﺘﻔﺎﻋﯽ و داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﺑـﻮده و ﻋـﻤـﺪه‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺟﺮاﯾﯽ ﮐﺸﻮر ﺟﻬﺖ ﭘﺬﯾﺮش ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺟﻮاﻧﺎن‬ ‫‪9‬‬
‫‪30‬‬ ‫اﻋﺘﺒﺎر آن از ﺑﺨﺶ ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﻮد و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي ﺗﻤﺎم ﯾﺎ ﺑﺨﺸﯽ‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫از ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬ﮔﻠﺸﻦ ﭘﮋوه‪ (30 ،1385،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐـﻪ‬
‫و ﮔﺴﺘﺮش ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد اﺷﺎره ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬آﻧﺎن ﺑـﺮ اﯾـﻦ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ ﺗﻌﺎرﯾﻒ اراﺋﻪ ﺷﺪه از ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ آﻧﻘـﺪر‬
‫ﺑﺎور ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﯾﮑﺒﺎره ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺗـﻬـﺪﯾـﺪ‬
‫ﻣﺘﻨﻮع و ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮان دو ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺎﻣﻼً ﻣﺸﺎﺑﻪ را در ﮐﻨـﺎر‬
‫ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ را اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ‪ .‬از ﺳـﻮي دﯾـﮕـﺮ‬
‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻗﺮار داد‪ .‬در واﻗﻊ ﺣﻮزه ﻋﻤﻠﮑﺮد اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ آﻧﻘﺪر وﺳـﯿـﻊ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺑﺎ اﻓﺸﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي دوﻟﺖ ﻣﺸﮑﻼﺗـﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻓﺮد ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ از ﻧﮕﺎه ﮐﺎرﮐﺮدي ﺧﻮد اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗـﻌـﺮﯾـﻒ‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻠﯽ و ﻣﺤﻠﯽ ﺑﻮﺟﻮد آورﻧﺪ و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎً در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐـﻪ‬

‫آﻧﻬﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﯿﺎن ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﻣﺮدم ﻫﻤﺪﻟﯽ ﮐﻤﺘﺮي وﺟﻮد داﺷـﺘـﻪ ﺑـﺎﺷـﺪ و‬
‫در ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﻼش ﺑﺮاي رﺳﯿـﺪن ﺑـﻪ‬
‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ وﺣﺪت ﻣﻠﯽ در ﮐﺸﻮر ﻓﻌﺎﻟﯿـﺖ ﮐـﻨـﻨـﺪ‪ ،‬اﯾـﻦ‬
‫ﯾﮏ ﺗﻌﺮﯾﻒ واﺣﺪ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ﮐـﻪ‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﺸﺎر‬

‫اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد دارد ﮐﻪ از ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣـﺮدم ﻧـﻬـﺎد ﺧﺼـﻮﺻـﺎً‬

‫در ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻣﺪه اﺳﺖ ﺑﭙﺮدازﯾﻢ‪ .‬اﺳﺘﻘﻼل از دوﻟﺖ‪ ،‬ﻓﻌـﺎﻟـﯿـﺖ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺳﯿـﺎﺳـﯽ ﺷـﻮد‪ .‬ﮐـﻪ‬
‫داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻏﯿﺮاﻧﺘﻔﺎﻋﯽ و ﻋﺎم اﻟﻤﻨﻔﻌﻪ‪ ،‬ﺧﻮدﮔﺮداﻧﯽ و ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘـﮕـﯽ‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻨﺎً ﺑﺎ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﻨﻔﯽاﻧﮕﺎري ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﺷﺎﻫﺪ رﺷـﺪ‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺑﻮد‪) .‬ﺳﻌﯿﺪي‪(140 ،1384 ،‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪29‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫اﻣﺎ ﯾﮑﯽ از اﻧﻮاع ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫـﺎي ﻣـﺮدم ﻧـﻬـﺎد‬
‫‪ -3 -5‬ﺳﺎﺧﺘﺎر دوﻟﺖ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣـﺮدم‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﮔﺮوهﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺷﺪهاي از اﻓـﺮاد‬
‫ﻧﻬﺎد‬
‫ﻣﺤﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﻧﻤﻮدن اﻋﻀﺎي ﺧﻮد و ﻓـﻌـﺎﻟـﯿـﺖ در‬

‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﻏﯿﺮ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ و دﻣـﻮﮐـﺮاﺗـﯿـﮏ اﺳـﺖ‬ ‫زﻣﯿﻨﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪهاﻧﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﺗـﻨـﻬـﺎ ﺑـﺮﺧـﯽ از‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﻤﯽﺗﻮان از ﺳﻮﯾﯽ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﻣﺸـﺎرﮐـﺖﻫـﺎي‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ‪ ،‬را ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد داﻧﺴﺖ‪ .‬ﻋـﻤـﺪهﺗـﺮﯾـﻦ‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻣﺮدﻣﯽ ﺷﺪ و از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺑﺮ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ ﺳـﺎﺧـﺘـﺎرﻫـﺎي اداري‪،‬‬ ‫وﯾﮋﮔﯽ ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ‬

‫ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﺄﮐﯿﺪ داﺷﺖ‪.‬‬ ‫را ﻣﯽﺗﻮان ﺧﻮد ﺟﻮش ﺑﻮدن آن داﻧﺴﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﺑﺎﯾﺪ ﺑـﺮآﻣـﺪه از‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺮدم ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺣـﺮﮐـﺘـﯽ‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﺸﺎر‬

‫ﺳﯿﺎﺳﺘﻤﺪاران ﺗﺤﻠﯿﻞﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ از رﺷﺪ و ﮔﺴﺘﺮش ﺗﺸﮑﻞﻫﺎي‬

‫دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در اﻧﺪازه ﮐﻮﭼﮏ‪ ،‬ﺑﺎ ﺟﻤﻊآوري ﮐﻤﮏ از ﻣﻨﺎﺑـﻊ‬
‫ﻣﺮدﻣﯽ اراﺋﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬ﻣﻮاﻓﻘﺎن ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي آﻧـﻬـﺎ در ﺟـﺬب‬
‫ﻣﺸﺮوع ﻣﻠﯽ و ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ و ﻧﯿﺰ ﻧﯿﺮوﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ‪ ،‬از ﺣـﻘـﻮق‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ و ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي اﯾﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎي ﺑﺎﻟـﻘـﻮه در‬
‫ﺟﻤﻌﯽ دﻓﺎع ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و ﮔﺮﻫﯽ از ﻣﺸﮑﻼت ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺤﻠﯽ‪ ،‬ﻣﻨﻄﻘﻪ اي و ﻣﻠﯽ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽورزﻧـﺪ‪ .‬ﻣـﺨـﺎﻟـﻔـﺎن‬
‫در ﺑﺤﺚ ﭘﯿﺶ رو ﻋﻤﺪه ﺗﺄﮐﯿﺪات ﻣﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫـﺎ اﺳـﺘـﻮار‬
‫‪28‬‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﺎً در ﮐﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ‪ ،‬ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﻣﻨﻔﯽ رﺷﺪ‬ ‫‪11‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫‪ - 2‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻧﻈﺮي ﻣﺸﺎرﮐﺖ و ﻋﻤﻞ ﺟﻤﻌﯽ‬
‫اﯾﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺑﺴﯿﺞ ﻣﺮدم ﯾﺎ ﻋـﻘـﺪ ﻗـﺮارداد ﺑـﺎ‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮدي ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﺠﺎل‪ ،‬ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻔﺼﯿﻠﯽ ﻧﻈﺮﯾﺎت ﻋﻠـﻤـﯽ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي دوﻟﺘﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺗﻮﻓﯿﻖ ﺳـﺎزﻣـﺎن‪-‬‬
‫اراﺋﻪ ﺷﺪه ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﻣﺸﺎرﮐﺖ و ﻋﻤﻞ ﺟﻤﻌﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ دﻟﯿـﻞ‬
‫ﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺟﻮاﻧﺎن را در ﺟﺬب ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﮐﺮده‬
‫اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﺎت در ﺷﮑﻞﮔﯿﺮي ﻋﻤﻞ ﺟﻤﻌﯽ و ﻧﻘـﺶ آﻧـﻬـﺎ در‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻻزم ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﺒﺮد ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي ﻣﺤﻠـﯽ‬
‫درك ﺑﺴﯿﺎري از رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺟﻮﯾﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣـﺮور‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫را دارﻧﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﯽ از ﻣﺮدم‪ ،‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ آﻧﺎن را ﭘﯿﮕﯿﺮي ﻣـﯽ‪-‬‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﺎت ﺑﭙﺮدازﯾﻢ‪.‬‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﮐﺎﻧﻮﻧﯽ ﺑﺮاي ﺟﺬب‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧـﺪﻫـﯽ‬
‫‪ -2-1‬ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻓﻄﺮت‪ :‬ﺑﺮﺧﯽ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان ﺑﺮ وﯾﮋﮔﯽ ذاﺗـﯽ و ﻓـﻄـﺮي‬
‫وﻫﺪاﯾﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ و اﺳﺘﻤﺮار آن ﻣﺤﺴﻮب ﻣـﯽﺷـﻮﻧـﺪ‪ .‬از‬
‫ﺑﻮدن ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻧﻮﻋﺪوﺳﺘﯽ ﺗﺄﮐﯿﺪ دارﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻣﻌﺘـﻘـﺪﻧـﺪ‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﺸﺎر‬

‫آﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻧـﺰدﯾـﮏ و ﻫـﻢ ﺑـﻪ‬

‫ﻫﻤﮑﺎري و ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﺎ دﯾﮕﺮ اﻓﺮاد اﺟﺘﻤﺎع ﺑﺨﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮاي ﺑـﻘـﺎء‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﯽ از ﺳﻮي ﻣﺮدم ﺑﺎ دوﻟﺘﻤﺮدان ارﺗﺒﺎط دارﻧﺪ‪ ،‬در ﻋﻤﻞ داراي‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ‪) .‬ﮐﻤﺒﻞ ‪(1965‬‬
‫ﻧﻘﺶ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه ارﺗﺒﺎط ﺑﯿـﻦ ﻣـﺮدم و دوﻟـﺖ‬
‫‪ -2 -2‬ﻧﻈﺮﯾﻪ اﮐﺘﺴﺎﺑﯽ‪ :‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﻄﺮي ﮔﺮاﯾﺎن‪ ،‬ﻋﺪهاي ﺑـﺮ ﺧﺼـﻠـﺖ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮐﺘﺴﺎﺑﯽ ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻧﻮﻋﺪوﺳﺘﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﻋـﻤـﺎل‬
‫‪12‬‬ ‫‪27‬‬
‫دﯾﮕﺮان اﺷﺎره ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪).‬آرﺋﻮ ﻓﺮﯾﺮ ‪(1970‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫‪ -2 -3‬ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ‪ :‬ﻃﺒﻖ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ اﺳﺎس ﻫﺴﺘﯽ ﺑﺮ ﺑﻘﺎء ژنﻫﺎ‬
‫ﻧﯿﺎزﻫﺎي واﻗﻌﯽ ﻣﺮدم ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣـﺮدم ﻧـﻬـﺎد‬
‫اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ژنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺷﺮاﯾﻄﯽ از ﺟﻤﻠـﻪ‬
‫ﺟﻮاﻧﺎن در ﭼﻨﯿﻦ ﺧﻼء ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ ﺷﮑﻞ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨـﺪ ﮐـﻪ‬
‫رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ و اﻧﺴﺎن دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪) .‬ﻣﺎﯾﺮز ‪(1998‬‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ در ﺷﮑﻞﮔﯿﺮي و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آﻧﻬﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻮاﻧﺎن‬
‫‪ -2 -4‬ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﺒﺎدﻟﻪ‪ :‬ﺑﻪ زﻋﻢ ﺗﺌﻮريﭘﺮدازان اﯾﻦ ﻣﮑﺘـﺐ‪ ،‬ﻣـﺒـﺎدـﻟـﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﻣﯿﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‪ ،‬ﺗﺨﺼﺺ‪ ،‬ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬ﻣﺤﻞ و ﻧـﯿـﺎزﻫـﺎي‬
‫ﺑﺴﯿﺎري از رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺸـﺎرﮐـﺖ اﺟـﺘـﻤـﺎﻋـﯽ‪ ،‬در‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﮐﻪ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮد ﺟﻮش و داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺗﺸـﮑـﻞ‪-‬‬

‫ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﺒﺎدﻻت اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻫﺴﺘـﻨـﺪ‪ .‬در رواﺑـﻂ ﺑـﯿـﻦ‬
‫ﻫﺎﯾﯽ را اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺧﻮد را ﺑﺮاي دﻓﻊ‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻣﺎدﯾﺎت رد و ﺑﺪل ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎﯾﯽ ﻧﻈﯿـﺮ‬
‫ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﺟﻤﻌﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺼﻪ ﻇﻬﻮر ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن‪-‬‬

‫ﺸﺎر‬
‫دوﺳﺘﯽﻫﺎ و ﻋﻼﯾﻖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪) .‬ﻣـﺎﯾـﺮ‬
‫ﺸﺎر‬

‫ﻫﺎ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﻣﺮدم در ارﺗﺒﺎط ﺑﻮده‪ ،‬زﺑﺎن ﮔﻮﯾﺎي ﻧﯿﺎزﻫﺎي آﻧﺎن ﺑـﻪ‬
‫‪(1988‬‬
‫ﺷﻤﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ ،‬ﮐﺎﻧﻮنﻫﺎي ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي دوﻟﺘﯽ در ﺟﻬﺖ‬
‫‪ – 2-5‬ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه‪،‬‬
‫ﻫﻤﺴﻮﯾﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﯿﺎزﻫﺎي واﻗﻌﯽ ﻣﺮدم ﺗـﻠـﻘـﯽ ﻣـﯽﺷـﻮﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻫﻤﻨﻮع ﯾﮏ ﻫﻨﺠﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳـﺖ و‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻣﻮﻗﻌـﯿـﺖ‬
‫اﻓﺮاد ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﺮارداد اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪) .‬ﺷﻮﺗﻠﻨﺪ و‬
‫ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت رﺳﻤﯽ و ﻏﯿﺮ رﺳﻤﯽ در ﭘـﺮوژهﻫـﺎي‬ ‫‪13‬‬
‫‪26‬‬
‫اﺳﺘﯿﻔﻦ ‪(1985‬‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪاي ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎناي دوﻟﺘﯽ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫‪ -2 -6‬ﻧﻈﺮﯾﻪ ﮐﻨﺶ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ ﻣﺪل‪ :‬ﺑﻪ واﺳﻄﻪ اﯾﻨﮑﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻧـﻮع‬
‫دوﺳﺘﺎﻧﻪ اﻓﺮاد در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﯾﮕﺮان و در ﯾﮏ راﺑﻄﻪ ﺗﻌﺎﻣﻠـﯽ ﺻـﻮرت‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬اﯾﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎ ﮐﻨﺶ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ ﯾﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در اﯾـﻦ‬
‫ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﺪلﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻄﺮحﺗﺮﯾـﻦ‬
‫آﻧﻬﺎ » ﻣﺪل اﻧﺘﻈﺎر و ﻓﺎﯾﺪه« اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺪل ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ دﻻﯾﻠﯽ اﺳـﺖ‬
‫ﺷﮑﺎﯾﺖ و اﺣﺴﺎس آزادي ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻫﺮ ﭼـﻨـﺪ اﻧـﺪك‪،‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺮدم اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺎﺳﯽ دارد‪ .‬ﺑﺎ اﻧﺪﮐﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ در روﻧﺪ ﺷﮑﻞ‪-‬‬
‫ﮔﯿﺮي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺟﻮاﻧﺎن در ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻋﻠـﺖ‬
‫اﺻﻠﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ در ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻗﺸﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣـﺮدم‬
‫ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﺒﻮد ﺗﺸـﮑـﻞﻫـﺎي ﻣـﺮدﻣـﯽ‪ ،‬ﮐـﺎﻧـﻮﻧـﯽ ﺑـﺮاي‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻋﻤﺎل ﺧﻮد دارﻧﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ آن ﺑﻪ اﻧﺘﺨـﺎب‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي ﺟـﻮاﻧـﺎن وﺟـﻮد ﻧـﺪارد‪ .‬در‬
‫ﻣﻨﻄﻘﯽ دﺳﺖ ﻣﯽزﻧﻨﺪ‪) .‬ﺷﮑﻮري‪ ،‬ﻫﻤﺎن‪(137 ،‬‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻓﺮدﮔﺮاﯾﯽ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫـﺎي‬
‫‪ -2-7‬ﻧﻈﺮﯾﻪ دورﮐﯿﻢ‪ :‬وﺟﺪان ﺟﻤﻌﯽ ﮐﻪ ﻣـﺠـﻤـﻮﻋـﻪ ﺑـﺎورﻫـﺎي و‬ ‫ﺟﻤﻌﯽ در زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺮدم ﻧﻬﺎدﯾﻨﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي دوﻟﺘﯽ از‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﺸﺎر‬

‫اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﺸﺘﺮك اﻋﻀﺎي ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺪون ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﻓـﺮاد‬ ‫روﯾﮑﺮد ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي و ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي ﭘﯿﺮوي ﻣـﯽ‪-‬‬
‫در آن‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ واﻗﻌﯿﺖ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬زﯾﺮا زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺮاي ﮔﺴﺘﺮش ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ و ﻣﺸـﺎرﮐـﺖ‬
‫ﻣﺮدم و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي و ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﺸـﺪه اﺳـﺖ و در‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺮﺟﻌﯽ از ﺳﻮي ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳـﺎزﻣـﺎن‪-‬‬
‫‪14‬‬ ‫‪25‬‬
‫ﻫﺎي دوﻟﺘﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬از اﯾﻦ رو در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎ و‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫اﻣﺎ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﺎﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻗﺪرت و ﻫـﺪاﯾـﺖ آن ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻄﻮح ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫـﺎي اﺟـﺘـﻤـﺎﻋـﯽ ﻣـﺎﻧـﻨـﺪ‬
‫ﺷﻬﺮداريﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻮراﻫﺎ و ﺗﻌﺎوﻧﯽﻫﺎي از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎﯾـﯽ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ را ﺗﺴﻬﯿﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ از ﺟﻤﻠﻪ آﻣﺎل اﺻﻠﯽ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬـﺎد ﺟـﻮاﻧـﺎن‬
‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬
‫اﺳﺖ و دوﻟﺖ ﻫﺎي ﮐﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ درﯾﺎﻓـﺘـﻪاﻧـﺪ ﮐـﻪ‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد را از روﯾﮑﺮد ﺑﺎﻻ ﺑـﻪ ﭘـﺎﯾـﯿـﻦ‬
‫ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮرﺳﯽ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺗـﺎ ﭼـﻪ ﺣـﺪودي‬
‫ﺸﺎر‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ را ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺘﯿﺠـﻪ ﯾـﮑـﯽ از‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي اﺧﯿﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﻫﻠﻨﺪ اﯾﻦ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫـﺎي‬
‫ﻧﺮدم ﻧﻬﺎد ﺑﻪ ﻃﻮر وﺳﯿﻊ ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزي ﻣﺮدم اﻓﺰوده اﺳﺖ‪ .‬اﯾـﻦ‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم در ﮔﺮوهﻫﺎي ﻫﺪف‪ ،‬اﻏﻠـﺐ ﺑـﺎ‬
‫‪24‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﺑﯿﺮون از دﻫﮑﺪه ﻣﺠﺎدﻟﻪ‪ ،‬از ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﯽ‬
‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬
‫‪ -2 -8‬ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﺎﮐﺲ وﺑﺮ‪ :‬اﻋﺘﺒﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ و ﻗـﻮاﻋـﺪ‬
‫رﻓﺘﺎري ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻋﻀﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺑﺎور و ﻋﻘﯿﺪه‪ ،‬آﻧـﻬـﺎ‬
‫را ﻣﺸﺮوع ﺗﻠﻘﯽ ﮐﺮده‪ ،‬رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺮاﺳﺎس آﻧﻬﺎ ﺷـﮑـﻞ داده‪،‬‬
‫ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﺣﯿﺎت ﯾﺎدوام اﯾﻦ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐـﺖ اﻓـﺮاد‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻫﺴﺘﯽ آﻧﻬﺎ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻣـﯿـﺰان ﻣﺸـﺎرﮐـﺖ‪،‬‬
‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬
‫ﻗﻮاﻋﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬اﻋﺘﺒﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣـﯽدﻫـﻨـﺪ‬
‫)ادﯾﺒﯽ‪(44 ،1386 ،‬‬
‫ﺸﺎر‬
‫‪ -2 -9‬ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻋﻤﻞ ﻋﻘﻼﻧﯽ‪ :‬ﺧﯿﺮﻫﺎي ﺟﻤﻌﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ ﮐـﻪ در‬
‫ﺻﻮرت ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮاﺳﺎس ﻋﻘﻼﻧﯿﺖ اﺑﺰاري اﯾﻨﮕـﻮﻧـﻪ‬
‫ﻋﻤﻞ ﮐﺎﻣﻼً ﻏﯿﺮ ﻋﻘﻼﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺑﺎزﯾﮕﺮ ﻣـﻨـﻔـﺮد اﺑـﺪاً‬
‫ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﻫﻤﻪ ﺛﻤﺮات ﻣﻮﻓـﻘـﯿـﺖ در‬
‫‪15‬‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺧﯿﺮ ﺟﻤﻌﯽ ﺑﺪون ﮐﻤﮏ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ آن‪ ،‬ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﮔﺮدد‪،‬‬
 ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﻮد را در ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﻦ ﺧﯿﺮ ﺟﻤﻌﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔـﺬاري ﮐـﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي‬
‫اﯾﻨﮑﻪ ﯾﮏ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺟﻤﻌﯽ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﯾﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺘـﻮاﻧـﻨـﺪ‬
‫اﻋﻀﺎﯾﺸﺎن را ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖ در اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ و ﯾﺎ اﻧـﮕـﯿـﺰهﻫـﺎي‬
‫ﮔﺰﯾﻨﺸﯽ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻧـﻤـﯽ‪-‬‬
‫ﮐﻨﻨﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﻮد ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬ﻃﺒﯿﻌﺘﺎً در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾـﻪ واﮐـﻨـﺶﻫـﺎي‬
‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺴﯿﺎري از ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﮐﻪ در ﻣﻮرد ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻓﺮدي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ از ﺑﯿﻦ اﻧـﮕـﯿـﺰهﻫـﺎي‬
‫ﮔﺰﯾﻨﺸﯽ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ارزشﻫﺎ و ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽﻫﺎي ﮔﺮوه )و ﻧﻪ اﻧﮕـﯿـﺰهﻫـﺎي‬
‫ﺸﺎر‬
‫ﻣﺎدي( ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﮐﻨﻨﺪه ﻋﻤﻞ ﺟﻤﻌﯽ اﺳﺖ‪ ) .‬ﭘﺎﺗـﻨـﺎم‪،1380،‬‬
‫‪(279‬‬
‫‪ -2-10‬ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻋﻤﻞ ﻏﯿﺮ ﻋﻘﻼﻧﯽ‪ :‬ﺑﺴﯿﺎري از ﭘﮋوﻫﺸﮕـﺮان ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬
‫ﺟﺪي اﺑﺮاز ﺗﺮدﯾﺪ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮان ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ را ﮐـﻪ در ﺧﺼـﻮص‬
‫‪16‬‬
‫ﻋﻤﻞ ﻓﺮدي ﻓﺎﯾﺪه ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﻣﻄﺮح ﺷﺪهاﻧﺪ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﻤﻞ ﺟﻤﻌﯽ ﺑﻪ‬
‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬
‫‪ -3-3‬ﺗﺴﻬﯿﻼت و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺎدي و ﺗﺨﺼﺺﻫﺎي ﺿﺮوري‬
‫ﮐﻤﺒﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ و اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮان آﻧﻬﺎ را در اﺧﺘﯿﺎر ردهﻫﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻌﯽ درﺟﻬﺖ ﮐﺎراﯾﯽ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﭼـﻨـﺎﻧـﭽـﻪ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﻪ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺎﻟﯽ و اﺧﺘﯿﺎرات ﻻزم ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻃﺮحﻫﺎي ﺧـﺎص‬
‫ﺧﻮد دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺎي ﺧـﻮد را ﺑـﻪ‬
‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬
‫ﺑﯽﻋﻼﻗﮕﯽ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫‪ -3-4‬ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ‬
‫ﺸﺎر‬
‫اﯾﺠﺎد ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ از دﯾﮕﺮ ﺷـﺮطﻫـﺎي ﻧـﻬـﺎدي ﮐـﺮدن‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺟﻮاﻧﺎن اﺳﺖ‪ ،‬اﯾـﻦ ﻧـﻬـﺎدﻫـﺎ در‬
‫ﻫﺮﮐﺸﻮر ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻋﻮاﻣﻞ ﻫﻤﭽﻮن ﺟﻬـﺖﮔـﯿـﺮي‬
‫اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژﯾﮏ ﮐﺸﻮر‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷـﻨـﺎﺳـﯽ‬
‫‪23‬‬
‫و ‪ ...‬ﺷﮑﻠﯽ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺷﺎﻣﻞ آﮔﺎﻫﯽﻫﺎﯾﯽ در زﻣﯿـﻨـﻪ‬
‫ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﺳﯿﺎﺳﯽ دوﻟﺖ و ﺗﻮﺿﯿﺤﺎﯾﺖ درﺑﺎره ﻫﺪف ﻧﻬﺎﯾﯽ از ﺗﻐـﯿـﯿـﺮات‬
‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم را در زﻣﯿﻨﻪ ﻃﺮحﻫـﺎي‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮد‪ ،‬ﻓﺮﺻﺖ اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ آن را ﻧﺪارﻧﺪ ﺟـﻠـﺐ ﮐـﻨـﯿـﻢ‪،‬‬
‫آﻣﻮزشﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد‪.‬‬
‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻨﯽ‪ ،‬ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺄﻣﻮران ادارات‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻪ روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ اﺟﺮاي ﺑﻌﻀﯽ ﻃـﺮحﻫـﺎ را‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻨﺪ ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن را در ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑـﻬـﺘـﺮ‬
‫ﺸﺎر‬
‫ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ ﯾﺎري ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﯿﺰان ﮐﺎراﯾﯽ اﯾﻦ ﻧﻮع اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺎ ﺣﺪي ﺑﻪ‬
‫آﻣﻮزش ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺷﺎﻣﻞ آﮔﺎﻫﯽ درﺑﺎره ﺷﯿﻮه و زﻣﺎن اﺟﺮاي ﻃﺮحﻫـﺎ‬
‫و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻈﺎرت ﻣﺪاوم ﺑﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎزﮔﺸﺘﯽ از روﺳﺘﺎﻫـﺎ‬
‫‪22‬‬
‫ﺑﻪ ادارات ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬
‫ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ دﻻﯾﻠﯽ ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ از اﻧﮕﯿﺰهﻫﺎي ﻏـﯿـﺮ ﻣـﺎدي‬
‫ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ‪.‬‬
‫اول اﯾﻨﮑﻪ ﻓﺮﺿﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاﺳﺎس آن ﺑﺎزﯾﮕﺮان اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻫﻤـﯿـﺸـﻪ ﺑـﺮ‬
‫ﻣﺒﻨﺎي اﺻﻮل ﻋﻘﻼﻧﯽ اﻗﺪام ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺟﺎي ﺑﺤﺚ و ﺗﺮدﯾﺪ دارد‪ .‬اﻫﻤﯿﺖ‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﯿﺮ ﻋﻘﻼﻧﯽ ﻧﻈﯿﺮ دﻟﺒﺴﺘﮕﯽﻫﺎ‪ ،‬اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬
‫ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺟﻬﺖ ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﺤﻘـﻘـﺎن‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪) .‬دﻻﭘﻮرﺗﺎ‪(1383 ،‬‬
‫ﺣﺎﻣﯿﺎن اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻊ ﻗﺒﻮل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺗﺮي اﺧﯿﺮ دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻋﻘـﻞ‬
‫ﺸﺎر‬
‫ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﺑﻪ دﻻﯾﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﺸﺮوط و اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻨﺘﻘﺪان‪ ،‬روﯾﮑﺮد ﻋﻘﻞ ﮔـﺮاﯾـﺎﻧـﻪ را ﺑـﻪ‬
‫ﻏﻔﻠﺖ از اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺘﻬﻢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎزﯾﮕﺮان اﺟﺘﻤـﺎﻋـﯽ‪ ،‬درون‬
‫ﯾﮏ ﻧﻈﺎم واﺑﺴﺘﮕﯽ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮده و دﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽزﻧـﻨـﺪ‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ اﻧﺘﻈﺎرات ﺑﺎزﯾﮕﺮ از‬
 ‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ارﺗﺒﺎط دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬ ‫از اﯾﻦ ﺟﻮاﻣﻊ ﻃﺒﻘﺎت ﺑﺎﻻي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﺪرت را ﻗﺒﻀﻪ ﮐﺮدهاﻧﺪ و در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻫﺮ اﻗﺪاﻣﯽ ﺑﺮاي ﺗﻘﺴﯿﻢ آن ﺑﺎ ﺗﻮدهﻫﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣـﯽورزﻧـﺪ‪ .‬ﻃـﺒـﻘـﺎت‬
‫‪ - 3‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺷﺮوط ﺗﺤﻘﻖ آن‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻧﯿﺰ ﻓﺎﻗﺪ ﻧﯿﺮو ﺑﺎ آﮔﺎﻫﯽ ﻻزم ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻃﺒﻘﺎت ﺑﺎﻻ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻫﺪف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻤﯿﻖﺗﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪيﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻔـﯽ از آن‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺤﺪود ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ از آن ﻣﯿﺎن ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‬
‫از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺳﻨﺘﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺮﺧﯽ از ﺟﻮاﻣﻊ ﻧﯿﺰ ﻣﺸـﺎرﮐـﺖ در‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬

‫و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ راﯾﺞﺗﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﺠﺎل ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐﻮﺷﯿﺪ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮيﻫﺎ را ﺑﺎ ﻣﺎﻧﻊ روﺑﻪرو ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻫﻤﻮاره ﮔﺮوهﻫﺎﯾﯽ از اﯾـﻦ‬
‫ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ﻓﺮاﯾﻨﺪ‪ ،‬ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎ و وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي آن را‬
‫ﺳﻨﺖﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮد ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﮐﺮدهاﻧﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫اﯾﺠﺎد روﺣﯿﻪ ﺗﺤﺴﯿﻦ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺖ و اﻧﺘﻘﺎد‪ ،‬ﻧﻈﺎمﻫﺎي ﺗﮏ ﺣﺰﺑﯽ‬

‫ﺸﺎر‬
‫ﺸﺎر‬

‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﻧﻮاع ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺤـﺴـﻮب ﻣـﯽﺷـﻮد‪.‬‬

‫را اﺳﺘﺤﮑﺎم ﺑﺨﺸﯿﺪه اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﺷﮑﺎل ﻣﺸﺎرﮐﺖ داراي ﻧﻮﻋﯽ راﺑﻄﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽاﻧـﺪ و از‬
‫اﯾﻦ رو ﺑﺤﺜﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽآﯾﻨﺪ‪ ،‬ﻋﺮﺻﻪﻫﺎﯾﯽ در‬
‫‪-3-2‬اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ و آﻣﻮزش‬
‫زﻧﺪﮔﯽ ﺟﻤﻌﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ آﻧﻬﺎ را از ﺧﺮده ﻧﻈﺎم اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‬
‫در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژﯾﮏ‪ ،‬ﻓﻨﯽ و ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‬
‫‪18‬‬ ‫و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺟﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﮔﺮوهﻫﺎي‬ ‫‪21‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

 ‫اﻣﺎ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ واﻗﻌﯽ ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وﺟﻮد ﺣـﺪاﻗـﻞ ﭘـﻨـﺞ‬
‫ﺷﺮط ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺸﺎرﮐﺖ‪ ،‬ﻧﻈﺎم اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ و آﻣﻮزش‪ ،‬ﺗﺴﻬـﯿـﻼت و‬
‫اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺎدي و ﺗﺨﺼﺺﻫﺎي ﺿﺮوري‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ‪ ،‬ﺳﺎﺧـﺘـﺎر‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺖ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد ﺿـﺮورت دارد ﮐـﻪ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم ﻧﻬﺎد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻔﺼﻞ ﺧﻮاﻫﯿﻢ‬
‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽآﯾﺪ‪) .‬ﭘﯿﺮان‪ (12 ،1376 ،‬ﻣﺸـﺎرﮐـﺖ‬
‫‪ -3-1‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺸﺎرﮐﺖ‪:‬‬
‫ﺸﺎر‬
‫ﮔﺴﺘﺮش ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﭘـﯿـﺶ‬
‫از آﻧﮑﻪ روﻧﺪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻧﻬﺎدي ﺷﺪن روﺣﯿﻪ دﻣﻮﮐﺮاﺳـﯽ‬
‫ﺿﺮورت ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﻧﻬﺎدﯾﻨﻪ ﻧﺸﺪن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺸﺎرﮐـﺖ در‬
‫ﺟﻮاﻣﻌﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎي آﻓﺮﯾﻘﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ ﮐـﻪ‬
‫‪20‬‬
‫در راه ﻇﻬﻮر ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺎﻧﻊ اﯾﺠﺎد ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﭘﯿﺮاﻣﻮﻧﺸﺎن ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي ﻣـﺤـﻠـﯽ‪،‬‬
‫روﺳﺘﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺷﻬﺮي‪ ،‬اﻧﻮاع اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ و ‪...‬‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻔﻬﻮم ﺷـﻬـﺮوﻧـﺪي‬
‫ﻧﻘﻄﻪ اﺷﺘﺮاك ﻣﺸﺮاﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺒﺎرزه ﻣﺸـﺘـﺮك‬
‫اﻓﺮاد ﺑﺮاي ﺣﻖ ﺗﺸﮑﯿﻞ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي داوﻃﻠﺒﺎﻧـﻪ‬
‫ﻮ ﺘﺎب ی ﻮا ﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎزﻣﺎن ی دم ﮫﺎد ﻮا ن‬
‫و ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻘﻮق اوﻟﯿﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪي‪ ،‬از ﻣـﻈـﺎﻫـﺮ ﻣـﻬـﻢ‬
‫ر ی ا ﺮا ﯾﮏ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ آن‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎع‪ ،‬ﺟﻤﺎﻋﺖ ﯾﺎ ﮔـﺮوه‬
‫ﺑﺎﻫﻢ ﻣﯽﭘﯿﻮﻧﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎي ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﯾﺎ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز را ﺑﻪ اﺟـﺮا‬
‫در آورﻧﺪ‪ .‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻃـﺮﯾـﻖ‬
‫آن ﺷﺨﺼﯿﺖ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺷﮑﻞ ﻣﯽﮔﯿﺮد و ﻓﺮد ﺑﺮاي زﻧـﺪﮔـﯽ ﮔـﺮوﻫـﯽ‬
‫آﻣﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪19‬‬