Conquer! Geografi Tingkatan 3 - ALL

Panduan Penggunaan Buku
Nota Ekspres
Nota yang diringkaskan
dalam bentuk peta
Nota Ekspres
Nota Ekspres untuk
rujukan cepat. pemikiran i-THINK.
Bab 1 Jadual dan Graf (b) Mengandungi beberapa bar yang dilukis
secara menegak. Bab 7 Kegiatan Ekonomi di Sektor Sekunder: Sektor Perindustrian
1.1 Ciri-ciri dan Kegunaan Jadual (c) Ketinggian bar mewakili kuantiti sesuatu Malaysia 1 Perindustrian merupakan kegiatan memproses
komponen. bahan mentah untuk dijadikan barangan siap.
1 Jadual merupakan cara mempersembahkan
sesuatu data dan maklumat supaya lebih tersusun. 7.1 Jenis Kegiatan Ekonomi di 2 Kegiatan perindustrian di Malaysia terbahagi
Graf Garisan Mudah
2 Ciri utama jadual ialah mempunyai tajuk, data dan Malaysia kepada dua kegiatan industri utama, iaitu:
maklumat serta sumber yang bersesuaian. 1 Kegunaan graf garisan mudah: (a) Industri berasaskan sumber
1 Kegiatan ekonomi di Malaysia terbahagi kepada
3 Kegunaan jadual ialah: (a) Graf menggunakan garisan untuk menunjuk- (b) Industri bukan berasaskan sumber
tiga sektor, iaitu:
(a) Data dan maklumat dalam jadual digunakan kan sesuatu perkara yang mengalami i-THINK Peta Pokok
untuk menghasilkan graf mengikut perubahan jumlah/nilai yang berterusan. Contoh Industri Bukan Berasaskan Sumber
(b) Data yang dipersembahkan ialah maklumat Jenis Kegiatan Ekonomi
kesesuaian. Industri • Barangan elektrik seperti
(b) Menentukan perubahan dan pertalian antara min suhu bulanan, perubahan penduduk,
elektrik dan penyaman udara dan
dua set maklumat. pengeluaran tanaman dan sebagainya.
Sektor primer Sektor sekunder Sektor tertier elektronik televisyen.
(c) Pengelasan maklumat dalam jadual lebih 2 Ciri graf garisan mudah ialah:
• Barangan elektronik seperti
tersusun dan menarik. (a) Dilukis secara garisan yang panjang.
• Pertanian • Pembuatan dan • Pelancongan komputer dan kamera.
4 Kaedah pengumpulan maklumat meliputi kaedah (b) Garisan yang curam menggambarkan
perubahan yang besar manakala garisan yang • Pembalakan perindustrian • Perdagangan
pemerhatian, temu bual, soal selidik, rujukan Industri Kereta, motosikal, dan
landai menggambarkan perubahan yang kecil. • Perikanan • Pembinaan • Pengangkutan
kepustakaan dan bancian. automotif pemasangan van, lori serta
(c) Garisan mendatar bermakna tiada perubahan • Perlombongan • Kewangan
trak.
1.2 Ciri-ciri dan Kegunaan Graf yang berlaku pada nilai yang berkenaan dalam • Penternakan • Pendidikan
Graf Bar Mudah tempoh masa tertentu. Contoh Industri Berasaskan Sumber
(d) Graf garisan mudah tidak memerlukan 7.2 Taburan Kegiatan Ekonomi
1 Kegunaan graf bar mudah: petunjuk kerana mempunyai satu garisan Utama di Malaysia Industri Perabot, papan lapis dan kayu
(a) Graf bar mudah digunakan untuk yang menunjukkan tinggi atau rendah nilai berasaskan gergaji
mempersembahkan data yang boleh dikira sesuatu komponen. Sektor Primer: Sektor Pertanian kayu
seperti orang, kenderaan dan lain-lain.
(b) Graf ini digunakan menunjukkan perbezaan 1 Sektor pertanian di Malaysia tertumpu pada Industri Tayar, kasut dan sarung
antara komponen yang dikaji. kelapa sawit dan getah. berasaskan tangan getah
getah
Kawasan Tanaman Kelapa Sawit
Industri Minyak masak, sabun dan
• Teluk Intan (Perak)
berasaskan barangan kosmetik
• Segamat, Kulai dan Kota Tinggi (Johor)
kelapa sawit
• Muadzam Shah dan Segi Tiga Jengka
(Pahang)
• Terengganu Tengah (Terengganu) Sektor Tertier: Sektor Pelancongan
• Miri dan Bintulu (Sarawak)
1 Kepelbagaian bentuk muka bumi dan budaya
• Tawau, Sandakan dan Lahad Datu (Sabah)
masyarakat majmuk menggalakkan kedatangan
Kawasan Tanaman Getah pelancong dari dalam dan luar negara.
• Ipoh (Perak) 2 Perkembangan sektor pelancongan secara tidak
• Merlimau dan Jasin (Melaka) langsung meningkatkan keperluan perkhidmatan
• Labis, Kluang, Simpang Renggam dan yang lain seperti perhotelan, pengangkutan dan
Segamat (Johor) perhubungan.
• Kuala Lipis dan Segi Tiga Jengka (Pahang)
Graf 1.2 Graf garisan mudah • Sri Aman, Sibu dan Marudi (Sarawak)
• Tenom, Lahad Datu, Kudat dan Keningau
Graf 1.1 Graf bar mudah Graf Gabungan (Sabah)
2 Ciri graf bar mudah ialah: 1 Kegunaan graf gabungan
(a) Terdiri daripada paksi menegak, paksi (a) Menunjukkan perubahan atau perbezaan dua
mendatar, tajuk dan petunjuk. perkara yang saling berkaitan.
N1
Foto 7.2 Kawasan pelancongan
7.3 Faktor-faktor yang

Mempengaruhi Kegiatan
Foto 7.1 Ladang kelapa sawit Ekonomi di Malaysia
N9
Praktis DSKP
Berpandukan susunan dalam buku teks dan juga Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran (DSKP)
Buku Teks: Halaman 30 – 48
Tema: Geografi Fizikal
Bab Pengaruh Persekitaran Fizikal terhadap Kod QR di muka depan setiap unit
e-RPH
Kepelbagaian Tumbuh-tumbuhan Semula

3 Jadi dan Hidupan Liar JAWAPAN mengandungi salinan digital dan
3.1 Faktor-faktor 4 Foto 1 menunjukkan 7 Hidupan liar dalam
e-RPH unit yang berkenaan.
hidupan liar. maklumat di sebelah
Persekitaran terdapat di kawasan
Fizikal yang beriklim
Mempengaruhi A Steppe.
Kepelbagaian B Siberia.
Tumbuh- C Laurentia.
tumbuhan Semula D Gurun Panas.
Jadi dan Hidupan 8 Apakah kelebihan hidupan
Foto 1
Liar liar tersebut dalam
Hidupan liar tersebut meneruskan kehidupan?
1 Antara berikut, yang terdapat di kawasan A Mempunyai bulu yang
manakah elemen utama A tanah pamah. tebal
yang mempengaruhi B tanah tinggi. B Melakukan proses
faktor fizikal iklim? C pinggir laut. penyamaran
I Suhu D cerun bukit. C Mampu hidup di
II Angin kawasan sejuk
III Tanih 5 Pilih kombinasi yang
D Tahan hidup di
IV Jarak benar tentang jenis hutan
kawasan yang panas
A I dan II dan tanih.
ekstrem
B I dan IV A Hutan Konifer – tanih
C II dan III permafrost
9 Apakah jenis tanih
D III dan IV B Hutan Hujan Tropika –
yang dikaitkan dengan
tanih podzol
tumbuhan semula jadi di
2 Kawasan tanah pamah di C Hutan Monsun Tropika
bawah?
Malaysia dilitupi – tanih latosol
A Hutan Tundra. D Hutan Mediterranean – • Rosemary
B Hutan Konifer. tanih chernozem • Lavender
C Hutan Hujan Tropika.
D Hutan Monsun 6 Hidupan liar yang dapat A Tanih latosol
Jawapan untuk guru

Tropika. dikaitkan dengan jenis B Tanih podzol
tanih di bawah ialah C Tanih aridisols
3 Apakah faktor tumbuh- D Tanih terra rossa
dicetak dengan warna biru

tumbuhan di kawasan Tanih permafrost
tanah tinggi berbeza? I karibu. 10 Jenis iklim yang dikaitkan
A Suhu II cerpelai. dengan ciri iklim di bawah
B Tanih III rusa gazelle. ialah
C Udara IV musang artik.
D Saliran • Kerpasan kira-kira
A I dan II 500 mm
B I dan IV • Musim bunga dan
3.2 Faktor-faktor yang C II dan III musim luruh berlaku
Mempengaruhi D III dan IV dalam tempoh yang
Kepelbagaian sangat singkat
Tumbuh- Soalan 7 dan 8 berdasarkan
maklumat di bawah. A iklim Siberia.
tumbuhan Semula
B iklim Laurentia.
Jadi dan Hidupan • Tikus jerboa C iklim Gurun Panas.
Liar • Musang fennec D iklim Monsun Tropika.
18
P1
Conquer Geo F3 Panduan (F).indd 1 23/11/2022 8:27:43 PM

Buku Teks: Halaman 32
3.1 Faktor-faktor Persekitaran Fizikal yang Mempengaruhi Kepelbagaian Tumbuh-tumbuhan

Semula Jadi dan Hidupan Liar
Standard Pembelajaran (S.P)

Berdasarkan foto di bawah, jelaskan faktor persekitaran fizikal yang mempengaruhi
tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar. SP 2.1.2 TP 2
1 dan Tahap Penguasaan (TP)

Tanih:
ditanda pada latihan-latihan
[Apa] Tanih merujuk lapisan paling atas di permukaan
bumi yang terhasil daripada dua bahan, iaitu bahan yang berkaitan.
organik (pereputan sisa tumbuhan dan haiwan dan
bahan bukan organik (pemecahan batuan melalui luluh
hawa).
2
Iklim:
[Apa] Iklim merujuk kombinasi beberapa elemen seperti
suhu, hujan, angin, tekanan udara, keadaan awan serta
kelembapan udara dan keamatan cahaya matahari yang

mempengaruhi iklim dalam tempoh yang panjang di
sesuatu kawasan.
3
Saliran:
[Apa] Saliran merujuk ciri-ciri pola aliran sungai dan
cawangannya serta kuantiti air yang mengairi sesuatu
kawasan bentuk muka bumi.
4
Bentuk muka bumi:
[Apa] Bentuk muka bumi merujuk kepelbagaian ciri serta
ketinggian sesuatu permukaan daratan yang lazimnya
diukur dari ketinggian aras laut.
Tahap Penguasaan yang dicapai oleh

3.1
pelajar bagi latihan yang dibuat.

Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2
20

5.4 Usaha Pemeliharaan dan Pemuliharaan Hidupan Liar di Malaysia
Menjalankan tugasan secara berkumpulan. SP 2.3.4 TP 5 KBAT Menganalisis

Soalan berbentuk KBAT ditanda pada latihan yang
Tajuk: Hidupan liar di Malaysia menguji pemikiran secara kritis, kreatif dan inovatif.
Tajuk tugasan:
Murid dikehendaki membahaskan tentang usaha pemeliharaan dan pemuliharaan penyu
Video
di Malaysia.
Langkah-langkah:
1 Murid perlu dibahagikan kelas kepada dua pasukan bahas di dalam kelas.
2 Namakan Kumpulan P bagi pihak pencadang dan Kumpulan Q bagi pihak pembangkang.
3 Tajuk perbahasan ialah:
“Kempen Mengurangkan Penggunaan Beg Plastik dan Hari Tanpa Beg Plastik lebih
banyak membawa kesan baik berbanding kesan buruk kepada spesies penyu yang
kini diancam kepupusan di Malaysia”.
Thumb index sebagai penanda yang memudahkan
Aktiviti PIB
4 Perbahasan dijalankan selama 35 minit di dalam kelas sewaktu PdPc.

5 Guru geografi akan memantau sepanjang sesi perbahasan berjalan.
pelajar mencari komponen-komponen tertentu.
Jawapan murid
VIDEO
Imbas Kod QR atau layari

https://www.youtube.com/
watch?v=ewQtAg5doZ8 tentang
hidupan liar di Malaysia.
Untuk tujuan pembelajaran
AKTIVITI Pelibatan Ibu Bapa

Aktiviti Pelibatan Ibu Bapa
merupakan latihan tambahan yang
1 Ibu bapa memberikan penerangan kepada anak-anak tentang:
(a) Kepentingan melindungi hidupan liar yang terdapat di Malaysia.
(b) Jenis hidupan liar yang sedang mengalami kepupusan.
2 Ibu bapa bersoal jawab dengan anak tentang kegiatan manusia yang mengancam populasi hidupan liar di Malaysia.
boleh dilakukan bersama ibu bapa.
TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6
Ulasan: ..................................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: ....................
37
P2

Pentaksiran Sumatif
Latihan yang disediakan di akhir setiap bab bagi mentaksir kefahaman murid terhadap topik yang dipelajari
Reviu Bab 2 (Bab 6 hingga Bab 9)

Bahagian A
Arahan: Jawab semua soalan.
1 Antara berikut, yang 4 Sumber mineral yang Apakah industri yang

manakah terdiri daripada
sumber boleh baharu?
penting dalam industri
kimpalan ialah
dikaitkan dengan produk
tersebut? Soalan Objektif menerapkan latihan
berbentuk soalan aneka pilihan.
I Air A pasir. A Industri inap desa
II Hutan B kaolin. B Industri berasaskan
III Kaolin C gas asli. kayu
IV Petroleum D petroleum. C Industri berasaskan
A I dan II getah
B I dan IV 5 Apakah sumber mineral D Industri berasaskan
C II dan III yang dikaitkan dengan kelapa sawit
D III dan IV lokasi berikut?
8 Kawasan yang dikaitkan
2 Kombinasi yang manakah • Merit-Pila dengan hasil pertanian di
benar tentang sumber • Silimpopon bawah ialah
mineral dan kegunaannya?
A Emas • Asparagus
B Gas asli • Kobis
Sumber C Petroleum
Kegunaan A Kundasang.
Mineral D Arang batu
B Segamat.
A Bijih Bahan asas
C Kulim.
timah aluminium 6 Apakah sektor ekonomi
D Sibu.
B Kuprum Wayar
pernyataan berikut? 9 Apakah lokasi penanaman
C Pasir Industri
nanas utama di Malaysia?
kimpalan Mengeluarkan bahan I Labis
D Kaolin Bahan bakar mentah terus daripada II Pontian
sumber semula jadi. III Seremban
3 Foto 1 menunjukkan I Perikanan IV Kota Bharu
Bahagian B
sumber tenaga alternatif. II Kewangan A I dan II
III Perdagangan B I dan IV
IV Perlombongan C II dan III
A I dan II D III dan IV
Soalan 1 berdasarkan Peta 1 menunjukkan saliran di Malaysia.
B I dan IV
10 Antara berikut, yang
C II dan III
manakah kepentingan U
D III dan IV
kegiatan ekonomi di
Malaysia?
7 Foto 2 menunjukkan
I Pemindahan teknologi
produk kosmetik.
Foto 1 II Pengurangan import
E1
III Subsidi kerajaan
Apakah sumber tenaga bertambah E2
alternatif yang berkaitan IV Bilangan pelancong
dengan foto tersebut? luar bertambah
A Suria A I dan II
B Angin B I dan IV E4
C Ombak C II dan III
D Hidroelektrik Foto 2
D III dan IV
E3
66
Peta 1
1 (a) Apakah jenis sumber yang dikaitkan dengan kawasan yang ditandakan dalam Peta 1?
[Apa] Air (empangan hidroelektrik) merupakan sumber boleh baharu.
(b) Namakan stesen jana kuasa hidroelektrik yang bertanda: Soalan Subjektif
(i) E1: [Di mana] Empangan Temenggor menerapkan latihan
(ii) E2: [Di mana] Empangan Kenyir
11.1 Elemen Kitar Semula

(iii) E3: [Di mana] Empangan Bakun
berbentuk soalan
Jelaskan elemen dalam Amalan 3R berdasarkan kata kunci yang diberikan di bawah.
(iv) E4: [Di mana] Empangan Tenom Pangi yang pelbagai.
(c) Berikan dua faktor
SP 5.2.3 TP 2 yang menyebabkan negara kita berpotensi menjana kuasa hidroelektrik.
(i) [Apa] Hujan lebat yang diterima sepanjang tahun melebihi 2 600 mm.
sisa pepejal pembaziran keperluan maksimum berulang kali meminimumkan

[Apa] Aliran sungai yang deras di hulu sungai/isi padu air sungai yang banyak atau tinggi.
(ii)
penggunaan proses kitar (d) Bagaimanakah tenaga elektrik dihasilkan daripada sumber air ini?
jenis mengasingkan baharu masa
[Bagaimana] Empangan perlu dibina di hulu sungai yang merupakan tambak yang dibina untuk
semula semula
menahan aliran air. Air sungai yang diempang, apabila dilepaskan akan memutarkan turbin lalu
1 Reduce mengurangkan sisa pepejalmenghasilkan

untuk tenaga elektrik.
Melibatkan amalan
(Kurangkan)
(e) dan
meminimumkan penggunaan sumber semula jadi Apakah kesan jika berlaku penerokaan hutan di kawasan sekitar empangan hidroelektrik?
[Apa] Kawasan tadahan air musnah menyebabkan kekurangan air di kolam tadahan dan hakisan
menggunakan sesuatu sumber itu mengikut keperluan sahaja.
berlaku menyebabkan sungai berdekatan keroh, tercemar dan cetek.
68
2 Reuse (Guna penggunaan semula barangan secara

Melibatkan tindakan
semula)
berulang kali untuk mengurangkan penghasilan sisa serta
mengelakkan pembaziran kesan penggunaan sumber secara
maksimum.
3 Recycle (Kitar
Amalan yang mengasingkan barangan mengikut jenis untuk
semula)
menghasilkan produk yang sama jenis atau baharu yang akan
menjimatkan masa dan memudahkan proses kitar semula.
e-Soalan
Imbas Kod QR untuk

mendapatkan latihan
e-Soalan Imbas kod QR untuk mendapatkan
soalan tambahan dalam format digital.
tambahan 3.
e-Soalan
11.1 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2
78
P3

e-Pembelajaran
Menyediakan bahan pembelajaran murid secara maya.
LAMAN WEB
Imbas Kod QR atau layari https://

Bab 4 Tumbuh-tumbuhan 4 Tanih
Semula Jadi di Malaysia

(a) Malaysia kaya dengan pelbagai jenis tanih
seperti tanih aluvium, tanih laterit, tanih
www.doe.gov.my/2021/10/03/rakan-
4.1 Jenis dan Taburan Tumbuh-
tumbuhan Semula Jadi di
gambut dan tanih berpasir.
(b) Setiap jenis tanih sesuai untuk tumbuh-
tumbuhan semula jadi yang tertentu.
alam-sekitar/ untuk mendapatkan
Malaysia
4.3 Kepentingan Tumbuh-tumbuhan info kesedaran alam sekitar.
Laman Web
1 Tumbuh-tumbuhan semula jadi dibahagikan 3 Pemeliharaan – pembinaan bandar yang

kepada lima jenis, iaitu:
(a) Hutan Hujan Tropika – di bahagian tengah 1 Kawasan tadahan hujan – hutan di kawasan tanah
tinggi penting sebagai kawasan tadahan hujan.
berasaskan bandar dalam taman.
4 Pemuliharaan – membaik pulih kualiti persekitaran Untuk tujuan pembelajaran
Semenanjung Malaysia dan pedalaman dan memastikan aktiviti pembandaran yang
Laman Web memberi maklumat tambahan

Sabah dan Sarawak. 2 Keseimbangan ekosistem – merujuk interaksi mengambil kira aspek kelestarian alam.
(b) Hutan Paya Air Masin – banyak terdapat di antara komponen biotik dengan komponen
kawasan pinggir laut yang bersaliran buruk, abiotik.
tentang topik yang dipelajari.

berlumpur dan terlindung tetapi ditenggelami 3 Sumber perubatan – terdapat 1 300 spesies Rajah 10.2 Logo Sarawak Forestry Corporation
tumbuh-tumbuhan yang dapat dijadikan ubat-
Video
air laut semasa air pasang.
(c) Hutan Paya Air Tawar – terdapat di kawasan ubatan di Malaysia, contohnya tongkat ali dan 5 Sabah Forestry Department – memberi
bersaliran buruk yang sering ditenggelami air pegaga. perlindungan dan pemuliharaan rizab hutan
sungai dan tasik. 4 Habitat – menjadi tempat tinggal semula jadi bagi berdasarkan konsep Pengurusan Hutan Lestari
(d) Hutan Gunung – kawasan tanah tinggi yang pelbagai spesies flora dan fauna. (SFM).
melebihi 1 200 m dari aras laut. 5 Sumber bahan mentah – pokok kayu keras
(e) Hutan Pantai – pantai berpasir. mempunyai nilai dan harga yang tinggi seperti Badan Bukan Kerajaan
cengal, nyatuh dan merbau.
4.2 Faktor-faktor yang 4.4 Kesan Kegiatan Manusia
Foto 10.2 Pembangunan lestari di Putrajaya
Mempengaruhi Tumbuh- terhadap Tumbuh-tumbuhan
tumbuhan Semula Jadi di 10.4 Peranan Agensi dalam
Semula Jadi di Malaysia Pengurusan Hutan di Malaysia
Malaysia
1 Bentuk muka bumi
Kesan Positif Badan Kerajaan
(a) Tanah pamah dan kaki bukit – kawasan yang 1 Pembangunan hutan – Program Penubuhan 1 Jabatan Alam Sekitar (JAS) – merancang,
Ladang Hutan (PPLH) yang ditubuhkan pada Rajah 10.3 Logo World Wide Fund
berada di bawah 180 m dari aras laut. menyelaras dan memantau pelaksanaan
(b) Muara sungai, pinggir tasik dan pinggir laut –
kawasan berpasir dan berlumpur ditumbuhi
tahun 2006.
2 Penghutanan semula – aktiviti ini dijalankan
dasar serta strategi berkaitan biodiversiti 1 WWF – menghentikan kemusnahan persekitaran VIDEO
dan perhutanan melalui penyelidikan dan alam melalui pemeliharaan kepelbagaian biologi
Hutan Pantai. oleh Jabatan Perhutanan, Institusi Penyelidikan pembangunan perhutanan serta pengurusan dunia dan memastikan sumber semula jadi boleh
Hutan Malaysia (FRIM) dan Jabatan Perlindungan
(c) Tanah tinggi melebihi 1 200 m dari aras laut hutan secara berkekalan. diperbaharui dan digunakan secara lestari serta
– di kawasan tanah tinggi, jenis tumbuh- Hidupan Liar dan Taman Negara (PERHILITAN). penyelidikan dan kempen kesedaran awam.
tumbuhan berbeza-beza mengikut altitud 3 Taman Negara – dijaga dan disimpan dengan 2 The Wildlife Trade Monitoring Network (TRAFFIC)
(ketinggian).
2 Saliran
baik bagi mengekalkan biodiversiti alam sekitar.
4 Hutan simpan kekal di Malaysia ditetapkan
– menguruskan perdagangan yang mampan https://www.youtube.com/
melibatkan tumbuh-tumbuhan dan haiwan liar
(a) Kawasan pinggir pantai yang berpasir dan
tidak ditenggelami air adalah bersaliran baik.
sebagai kawasan sensitif alam sekitar.
Kesan Negatif
watch?v=UyVUPqP9H1U maklumat
tanpa merosakkan integriti sistem ekologi.
3 Sahabat Alam Malaysia (SAM) – mengadakan
(b) Kawasan yang menakung air merupakan
kawasan bersaliran buruk kerana ditenggelami
air.
1 Ketidakseimbangan ekosistem – penyahhutanan
mengganggu kestabilan ekosistem hutan.
lanjut Langkawi Geopark.
kempen untuk memastikan pembangunan dan
pengurusan sumber semula jadi secara lestari.
2 Hakisan tanah – aktiviti pembalakan
(c) Jenis tumbuh-tumbuhan yang terdapat di
kawasan ini ialah Hutan Paya Air Masin dan menyebabkan tanih terdedah kepada hakisan.
3 Kawasan tadahan hujan terganggu – kesan Rajah 10.1 Logo Jabatan Alam Sekitar
Hutan Paya Air Tawar.
3 Iklim daripada penerokaan hutan yang tidak terancang.
Video memberi maklumat tambahan topik

4 Kepupusan flora dan fauna – pelbagai spesies 2 Institut Penyelidikan Perhutanan (FRIM) – menjana
(a) Malaysia mengalami iklim Khatulistiwa yang
flora dan fauna kehilangan habitat serta pengetahuan dan membangunkan teknologi
sesuai untuk pertumbuhan pelbagai jenis
kekurangan sumber makanan. yang bersesuai untuk pemeliharaan, pengurusan, Rajah 10.4 Sahabat Alam Malaysia
tumbuh-tumbuhan.
yang dipelajari secara visual.

pembangunan dan penggunaan sumber hutan
(b) Di kawasan tanah tinggi, keadaan cuaca
LAMAN WEB serta meningkatkan kesedaran terhadap peranan 4 Malaysian Nature Society (MNS) – melindungi dan
adalah berbeza, iaitu nyaman dan sejuk.
alam sekitar dan pemuliharaan hutan. memelihara kepelbagai biologi secara berkesan
(c) Suhu kira-kira 18°C di kawasan tanah tinggi Imbas Kod QR atau layari https://www.doe.
gov.my/2021/10/03/rakan-alam-sekitar/ untuk 3 Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman dan memberi kesedaran alam sekitar melalui
telah menggalakkan pertumbuhan Hutan mendapatkan info kesedaran alam sekitar. Negara (PERHILITAN) – mengekalkan integriti pendidikan.
Gunung.
Untuk tujuan pembelajaran kawasan perlindungan bagi faedah penyelidikan, 5 Global Environment Centre (GEC) – menggalakkan
pendidikan, ekonomi, estetika, rekreasi dan fungsi perlindungan dan penggunaan lestari hutan serta
ekologi. tanah lembap.
N6 4 Sarawak Forestry Corporation – melaksanakan VIDEO
pengurusan hasil hutan, kawasan terlindung
sepenuhnya, pemuliharaan hidupan liar, kawalan Imbas Kod QR atau layari https://www.
youtube.com/watch?v=UyVUPqP9H1U
penuaian dan penguatkuasaan terhadap maklumat lanjut Langkawi Geopark.
pematuhan serta penyelidikan dan pembangunan Untuk tujuan pembelajaran
perhutanan.
N15

1.4 Langkah-langkah Membina Graf Bar Mudah, Graf Garisan Mudah dan Graf Gabungan
1.5 Mentafsir Jadual, Graf Bar Mudah, Graf Garisan Mudah dan Graf Gabungan
Menjalankan tugasan secara berkumpulan. SP 1.1.4 SP 1.1.5 TP 5 TP 6 KBAT Mengaplikasi
Tajuk: Membina graf berdasarkan maklumat yang diberikan dan merumuskan graf yang
telah dihasilkan.
11.3 Amalan Kitar Semula di Malaysia
Objektif: Murid dapat membina graf berdasarkan data yang diberi dan seterusnya
mentafsirkan graf tersebut. A Nyatakan amalan yang dilakukan untuk menyokong kempen Hari Tanpa Beg Plastik
di Malaysia. SP 5.2.3 TP 3
Langkah-langkah:
1 Bahagikan kelas kepada empat atau lima kumpulan kecil.
2 Kemudian, setiap kumpulan dikehendaki mengumpul data dan maklumat tentang salah 1 [Bagaimana] Premis perniagaan yang terlibat tidak memberi beg plastik secara percuma di premisnya
satu tajuk di bawah:
dan mengenakan bayaran RM0.20 kepada pelanggan yang memerlukan beg plastik.
(a) Jenis pekerjaan bapa
(b) Pengangkutan yang digunakan ke sekolah
(c) Makanan kegemaran pada waktu rehat
3 Gunakan kaedah yang sesuai untuk mendapatkan data dan bina jadual untuk merekod 2 [Bagaimana] Pengguna perlu membawa sendiri beg untuk mengisi barangan yang dibeli.
data.
4 Berdasarkan data dan maklumat jadual tersebut, pilih graf yang paling sesuai dibina.
5 Pastikan murid melukis graf tersebut di atas kertas graf. Lengkapkan graf tersebut dengan
ciri graf.
6 Kemudian, tafsirkan graf yang telah dilukis secara terperinci. 3 [Bagaimana] Penggunaan beg mesra alam, beg kertas dan plastik biodegradasi boleh digunakan bagi
7 Setiap kumpulan dikehendaki membentangkan hasil kerja di hadapan kelas untuk menggantikan beg plastik.
dibincangkan.
8 Akhir sekali, guru mata pelajaran akan menilai hasil kerja setiap kumpulan.
(Jawapan murid)
B Jawab semua soalan di bawah. SP 5.2.3 TP 3
1 Bilakah program Pengasingan Sisa di Punca dilaksanakan?

[Bila] Program ini dijalankan secara berperingkat-peringkat bermula pada 1 September 2015.
2 Nyatakan pengisian program Pengasingan Sisa di Punca.

[Apa] Pengguna perlu mengasingkan sisa pepejal mengikut kategori yang telah ditetapkan proses
pemungutan dilakukan setiap minggu mahupun dua minggu sekali.
3 Senaraikan jenis sisa pepejal yang diasingkan mengikut kategori.
(a) [Apa] Sisa kitar semula

Video Tutorial
VIDEO TUTORIAL
Imbas Kod QR dan layari https://www.

(b) [Apa] Sisa baki
youtube.com/watch?v=l4jWdrM9hME
untuk mengetahui langkah-langkah (c) [Apa] Sisa pukal
membina graf bar mudah.
(d) [Apa] Sisa kebun
Video Tutorial
1.4
Belum Menguasai : TP 5 TP 6 Menguasai : TP 5 TP 6
1.5
VIDEO TOTURIAL
Imbas kod QR atau layari

10 watch?v=5vFOouThZ4s untuk
pelaksanaan program kitar semula.
VIDEO TUTORIAL 79

youtube.com/watch?v=l4jWdrM9hME Kod QR memudahkan sesuatu
untuk mengetahui langkah-langkah pautan dicapai tanpa perlu
membina graf bar mudah. menaip pautan tersebut.
Video Tutorial menjelaskan lebih lanjut topik
yang berkenaan secara visual.
P4

Edisi Guru
Rekod Prestasi Murid Rekod Prestasi Murid untuk merekodkan tahap

Geografi KSSM Tingkatan 3 penguasaan murid mengikut topik.
NAMA MURID : KELAS : N
NAMA GURU :
Standard Prestasi Pencapaian MINGGU: 1 HARI:xISNIN TARIKH: 09 JANUARI 2022

Bab Halaman (Menguasai/ Tarikh TT
Belum Menguasai) Guru MASA / KELAS
TP Tafsiran TAJUK / STANDARD PEMBELAJARAN / OBJEKTIF / KRITERIA KEJAYAAN /
/ MATA
BBM / AKTIVITI / REFLEKSI
Bab 1 1 • Menyatakan jadual dan graf. PELAJARAN
2 ELEMEN KEWARGANEGARAAN & NILAI SIVIK
Jadual dan Graf 2 • Menjelaskan ciri serta kegunaan jadual dan graf. MASA: KELAS: BIL. MURID:
MATA PELAJARAN:
1 • Menyatakan jadual dan graf.
2 • Menjelaskan ciri serta kegunaan jadual dan graf.
3 GEOGRAFI Choose an item.
Membina jadual dan graf berdasarkan maklumat yang
3 4 TEMA Kemahiran Geografi TANDAKAN (X) PADA RUANG
diberi.
YANG DISEDIAKAN
Membina jadual dan graf berdasarkan maklumat yang BAB Jadual dan Graf
3 5
diberi. STANDARD
1.1 Jadual dan Graf EMK
Membina jadual dan graf berdasarkan maklumat yang KANDUNGAN
3 6
diberi. TMK ☐
Choose an item.
Membina jadual dan graf berdasarkan maklumat yang Bahasa ☐
3 7 STANDARD
diberi.
PEMBELAJARAN
Choose an item. Nilai Murni ☐
Mentafsir jadual dan graf yang dibina berdasarkan Patriotisme ☐
4
maklumat yang diberi.
8 Choose an item.
Keusahawanan ☐
Memilih graf yang sesuai untuk dibina berdasarkan Pada akhir pengajaran dan pembelajaran murid dapat: Sains & Teknologi
5 9 ☐
maklumat yang diperoleh. 1. Menerangkan ciri-ciri dan kegunaan jadual serta graf.
Kelestarian Global ☐
5 • Memilih graf yang sesuai untuk dibina berdasarkan 2. Menjelaskan dengan contoh graf bar mudah, graf garisan mudah
Pendidikan Kewangan ☐
maklumat yang diperoleh. 10 dan graf gabungan.
6 • Merumus pelbagai graf yang telah dihasilkan. OBJEKTIF Kelestarian Alam
3. Membina jadual berdasarkan maklumat yang diperoleh. ☐
PEMBELAJARAN Sekitar
6 Merumus pelbagai graf yang telah dihasilkan. 11 4. Membina graf bar mudah, graf garisan mudah dan graf gabungan
Kreativiti dan
berdasarkan jadual ☐
Pencapaian Bab 1 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Inovasi
5. Mentafsirkan jadual, graf bar mudah, graf garisan mudah dan graf
Bab 2 1 • Menyatakan carta pai. gabungan. AKTIVITI PAK21
13
Carta Pai 2 • Menjelaskan ciri dan kegunaan carta pai. [Contoh]
KRITERIA Hot Seat ☐
3 Membina carta pai berdasarkan maklumat yang diberi. 14 Murid dapat menyatakan 3 ciri serta kegunaan jadual dan graf
KEJAYAAN Role Play ☐
3 Membina carta pai berdasarkan maklumat yang diberi. 15 dengan betul.
Peta i-Think ☐
4 Mentafsir carta pai yang dibina berdasarkan
16 AKTIVITI PDPC Round Table ☐
Gallery Walk ☐
5 • Memilih maklumat dan membina carta pai.
17 ☐ Buku Teks ☐ Model ☐ Lain-lain: Think Pair Share ☐
6 • Merumuskan carta pai yang telah dihasilkan.
BAHAN BANTU ☐ Internet ☐ Edaran Pembentangan ☐
Pencapaian Bab 2 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 MENGAJAR
☐ Projektor ☐ Carta/Peta Three Stay, One Stay ☐
(BBM)
Bab 3 1 Menyatakan faktor persekitaran fizikal yang ☐ Powerpoint ☐ Lembaran Kerja Deklamasi Sajak/
☐
Pengaruh mempengaruhi tumbuh-tumbuhan semula jadi dan 19 Nyanyian
hidupan liar. STRATEGI PAK-21 Choose an item.
Persekitaran
Fizikal terhadap 2 Menjelaskan faktor persekitaran fizikal yang PENTAKSIRAN & PENILAIAN
☐ Mengingati ☐ Mengaplikasi ☐ Menilai
Kepelbagaian mempengaruhi tumbuh-tumbuhan semula jadi dan 20 ARAS PEMIKIRAN Kuiz ☐
☐ Memahami ☐ Menganalisis ☐ Mencipta
Tumbuh- hidupan liar. Projek ☐
tumbuhan 3 Menghubung kait tumbuh-tumbuhan semula jadi ☐ Titi ☐ Pokok ☐ Bulatan Drama ☐
Semula Jadi dan 21 PETA i-THINK
dan hidupan liar dengan faktor persekitaran fizikal. ☐ Buih ☐ Dakap ☐ Buih Berganda Hasil kerja ☐
Hidupan Liar
3 Menghubung kait tumbuh-tumbuhan semula jadi Soal Jawab ☐
22
dan hidupan liar dengan faktor persekitaran fizikal.
Latihan bertulis ☐
4 Membandingkan faktor persekitaran fizikal yang murid dapat menguasai objektif pembelajaran. Murid
diberikan latihan pengayaan. Pembentangan ☐
mempengaruhi tumbuh-tumbuhan semula jadi dan 23
hidupan liar. Lembaran kerja ☐
murid tidak menguasai objektif pembelajaran. Murid
diberikan latihan pengukuhan. Pemerhatian/ lisan/
5 Membuat justifikasi pengaruh persekitaran fizikal Soal jawab
☐
terhadap tumbuh-tumbuhan semula jadi dan 24
hidupan liar. Aktiviti pengajaran & pembelajaran ditangguhkan kerana: TAHAP PENGUASAAN (PBD)
REFLEKSI/ ☐ Mesyuarat / ☐ Mengiringi Murid ☐ Cuti Rehat / Cuti
Pencapaian Bab 3 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 TP6 ☐
TINDAKAN Kursus Keluar Sakit
SUSULAN ☐ Program ☐ Aktiviti Luar ☐ Cuti Bencana / TP5 ☐
P6 Sekolah Cuti Khas TP4 ☐
☐ Cuti Peristiwa
TP3 ☐
Aktiviti PdP dibawa ke: TP2 ☐
KERJA SUSULAN MURID TP1 ☐
PEMULIHAN
PENGAYAAN
Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 PAK-21
Aktiviti Persembahan/Presentation
e-RPH untuk kegunaan guru membuat Rancangan
Standard Kandungan (SK)/Standard Pembelajaran (SP)
2.2 Langkah-langkah Membina Carta Pai
Pengajaran Harian dengan lebih mudah.
1.2.2 Membina carta pai berdasarkan maklumat yang diberi.
Objektif Pembelajaran
Memberi pendedahan kepada murid untuk membina carta pai menggunakan komputer
berdasarkan maklumat/data yang dikumpul di lapangan.
Bahan yang Digunakan

Bahan pelaksanaan aktiviti.
Alatan Aktiviti PAK-21 sebagai aktiviti tambahan

Buku teks, komputer, buku catatan dan alat tulis.
yang boleh dilaksanakan oleh guru semasa
Langkah-langkah
1 Bahagikan murid kepada beberapa buah kumpulan yang terdiri daripada empat hingga
sesi pengajaran dan pembelajaran.
lima orang.
2 Murid perlu mengumpul data tentang makanan kegemaran rakan-rakan sekelas anda
semasa waktu rehat. Rujuk jadual di bawah.
3 Setiap kumpulan dikehendaki membina carta pai menggunakan perisian yang sesuai.
4 Setiap kumpulan perlu menunjukkan langkah-langkah membina carta pai menggunakan
persembahan multimedia, contoh PowerPoint.
5 Pastikan carta pai yang dilukis lengkap dengan tajuk dan petunjuk yang sesuai.
6 Persembahkan hasil kerja setiap kumpulan di hadapan kelas semasa waktu PdPc untuk
dikongsi dengan rakan-rakan sekelas anda.
7 Guru akan menilai persembahan setiap kumpulan.
Jenis Makanan Jumlah Murid Saiz Sudut Sektor

Peratus (%)
Kegemaran (orang) (°)
Jumlah 100 360
P9
P5

Rekod Prestasi Murid
Geografi KSSM Tingkatan 3
NAMA MURID : KELAS :
NAMA GURU :
Standard Prestasi Pencapaian

Belum Menguasai) Guru
TP Tafsiran
Bab 1 1 • Menyatakan jadual dan graf.
2
Jadual dan Graf 2 • Menjelaskan ciri serta kegunaan jadual dan graf.
1 • Menyatakan jadual dan graf.
3
2 • Menjelaskan ciri serta kegunaan jadual dan graf.
3 4
diberi.
3 5
diberi.
3 6
diberi.
3 7
diberi.
Mentafsir jadual dan graf yang dibina berdasarkan
4 8
Memilih graf yang sesuai untuk dibina berdasarkan
5 9
maklumat yang diperoleh.
5 • Memilih graf yang sesuai untuk dibina berdasarkan
maklumat yang diperoleh. 10
6 • Merumus pelbagai graf yang telah dihasilkan.
6 Merumus pelbagai graf yang telah dihasilkan. 11
Pencapaian Bab 1 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6
Bab 2 1 • Menyatakan carta pai.
13
Carta Pai 2 • Menjelaskan ciri dan kegunaan carta pai.
3 Membina carta pai berdasarkan maklumat yang diberi. 14
3 Membina carta pai berdasarkan maklumat yang diberi. 15
4 Mentafsir carta pai yang dibina berdasarkan
16
5 • Memilih maklumat dan membina carta pai.
17
6 • Merumuskan carta pai yang telah dihasilkan.
Bab 3 1 Menyatakan faktor persekitaran fizikal yang

Pengaruh mempengaruhi tumbuh-tumbuhan semula jadi dan 19
Persekitaran hidupan liar.
Fizikal terhadap 2 Menjelaskan faktor persekitaran fizikal yang
Kepelbagaian mempengaruhi tumbuh-tumbuhan semula jadi dan 20
Tumbuh- hidupan liar.
tumbuhan 3 Menghubung kait tumbuh-tumbuhan semula jadi
Semula Jadi dan 21
Hidupan Liar
3 Menghubung kait tumbuh-tumbuhan semula jadi
22
4 Membandingkan faktor persekitaran fizikal yang
mempengaruhi tumbuh-tumbuhan semula jadi dan 23
hidupan liar.
5 Membuat justifikasi pengaruh persekitaran fizikal
terhadap tumbuh-tumbuhan semula jadi dan 24
hidupan liar.
P6
Conquer Geo F3(Rekod) (F).indd 6 23/11/2022 8:50:30 PM

TP Tafsiran
Bab 4 1 Menyatakan jenis tumbuh-tumbuhan semula jadi di

26
Tumbuh- Malaysia.
tumbuhan 2 Menjelaskan jenis dan taburan tumbuh-tumbuhan
Semula Jadi di 27
semula jadi di Malaysia.
Malaysia
3 Menghubung kait faktor yang mempengaruhi jenis
dan taburan tumbuh-tumbuhan semula jadi di 28
Malaysia.
4 Membandingkan kepentingan tumbuh-tumbuhan
29
5 Membahaskan kegiatan manusia yang mengancam
30
tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia.
6 Mencadangkan idea yang kreatif, inovatif dan boleh
dicontohi tentang potensi tumbuh-tumbuhan semula 31
jadi di Malaysia.
Bab 5 1 Menyenaraikan hidupan liar di Malaysia. 33

Hidupan Liar di 2 Menjelaskan kepentingan hidupan liar di Malaysia. 34
Malaysia
3 Menghubung kait kegiatan manusia dengan contoh
35
hidupan liar yang diancam kepupusan di Malaysia.
4 Menghuraikan kegiatan manusia yang mengancam
36
5 Membahaskan usaha pemeliharaan dan
37
pemuliharaan hidupan liar di Malaysia.
Reviu Bab-1 (Bab 1 hingga Bab 5) 38

Bab 6 1 Menyatakan sumber semula jadi di Malaysia. 43
Sumber Semula
Jadi di Malaysia 2 Menerangkan sumber boleh baharu dan sumber tidak
44
boleh baharu.
3 Menjelaskan dengan contoh taburan sumber boleh
baharu dan sumber tidak boleh baharu di atas peta 45
Malaysia.
4 Menghuraikan kepentingan sumber semula jadi
46
dalam pembangunan ekonomi di Malaysia.
5 Membahaskan penggunaan sumber boleh baharu
47
6 Mencadangkan potensi sumber semula jadi dalam
48
pembangunan setempat.
Bab 7 1 Menamakan kegiatan ekonomi di Malaysia. 50

Kegiatan
Ekonomi di 2 Menjelaskan jenis kegiatan ekonomi primer, sekunder
51
Malaysia dan tertier di Malaysia.
3 Menghubung kait kegiatan ekonomi dengan faktor
52
yang mempengaruhinya di Malaysia.
4 Menghuraikan kepentingan kegiatan ekonomi di
53
Malaysia.
5 Membahaskan faktor yang mempengaruhi kegiatan
54
ekonomi di Malaysia.
P7

TP Tafsiran
Bab 8 1 Menamakan tumbuh-tumbuhan semula jadi dan

56
Tumbuh- hidupan liar di dunia.
tumbuhan 2 Memberi contoh tumbuh-tumbuhan semula jadi dan
Semula Jadi dan hidupan liar di Gurun Panas, Hutan Monsun Tropika,
Hidupan Liar di 57
Hutan Daun Luruh Sederhana dan Hutan Konifer.
Dunia
3 Mengelaskan ciri tumbuh-tumbuhan semula jadi dan
hidupan liar di Gurun Panas, Hutan Monsun Tropika, 58
Hutan Daun Luruh Sederhana dan Hutan Konifer.
4 Membandingkan kepelbagaian tumbuh-tumbuhan
semula jadi dan hidupan liar di Gurun Panas, Hutan
59
Monsun Tropika, Hutan Daun Luruh Sederhana dan
Hutan Konifer.
5 Membahaskan kepentingan tumbuh-tumbuhan
60
semula jadi dan hidupan liar di kawasan hutan dunia.
Bab 9 1 Menyatakan sumber semula jadi utama di dunia. 62

Sumber Semula
Jadi Utama 2 Memberi contoh taburan sumber semula jadi utama
63
dan Kerjasama di dunia.
Ekonomi di 3 Menjelaskan dengan contoh sumber semula jadi yang
Dunia 64
menghadapi krisis di dunia.
4 Menghuraikan kepentingan kerjasama ekonomi
65
antarabangsa.

Bab 10 1 Menyatakan sumber hutan. 71
Sumber Hutan
2 Menerangkan kepentingan pengurusan sumber
72
hutan.
3 Menghubung kait peranan agensi yang berkaitan
dengan pengurusan sumber hutan di Malaysia 73
dengan usaha yang dijalankan.
4 Menjelaskan melalui contoh peranan agensi yang
74
berkaitan dengan pengurusan hutan di Malaysia.
5 Membahaskan usaha pemeliharaan dan
75
pemuliharaan sumber hutan di Malaysia.
Bab 11 1 Menamakan elemen dalam 3R. 77

Kitar Semula
2 Menjelaskan elemen dalam 3R. 78
3 Menerangkan amalan 3R dalam kehidupan. 79
4 Membandingkan amalan 3R di Malaysia dan negara
80
lain.
5 Membahaskan amalan 3R dalam memelihara alam
81
sekitar.

Ujian Akhir Sesi Akademik 86
P8

Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 PAK-21

1.2.2 Membina carta pai berdasarkan maklumat yang diberi.
Memberi pendedahan kepada murid untuk membina carta pai menggunakan komputer
berdasarkan maklumat/data yang dikumpul di lapangan.

Alatan
Buku teks, komputer, buku catatan dan alat tulis.
Langkah-langkah
lima orang.
2 Murid perlu mengumpul data tentang makanan kegemaran rakan-rakan sekelas anda
semasa waktu rehat. Rujuk jadual di bawah.
3 Setiap kumpulan dikehendaki membina carta pai menggunakan perisian yang sesuai.
4 Setiap kumpulan perlu menunjukkan langkah-langkah membina carta pai menggunakan
persembahan multimedia, contoh PowerPoint.
5 Pastikan carta pai yang dilukis lengkap dengan tajuk dan petunjuk yang sesuai.
6 Persembahkan hasil kerja setiap kumpulan di hadapan kelas semasa waktu PdPc untuk
dikongsi dengan rakan-rakan sekelas anda.
7 Guru akan menilai persembahan setiap kumpulan.
Jenis Makanan Jumlah Murid Saiz Sudut Sektor

Peratus (%)
Kegemaran (orang) (°)
Jumlah 100 360
P9
Conquer Geo Tg3(PAK21) (F).indd 9 23/11/2022 8:51:48 PM

Aktiviti Alas Meja/Table Cloth

4.3 Kepentingan Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi di Malaysia
2.2.3 Menjelaskan melalui contoh kepentingan tumbuh-tumbuhan semula Jadi di Malaysia.
Memberi pendedahan kepada murid tentang pelbagai kepentingan tumbuh-tumbuhan

Alatan
Alat tulis, pen penanda, kertas sebak, buku catatan, buku teks dan buku rujukan.
Langkah-langkah
1 Guru akan membahagikan murid kepada beberapa buah kumpulan yang terdiri daripada
empat orang.
2 Guru akan mencantumkan dua helai kertas sebak dan guru akan menulis soalan berikut
di tengah-tengah kertas sebak:
Terangkan pelbagai kepentingan tumbuh-tumbuhan semula jadi

di Malaysia.

3 Guru akan meletakkan kertas sebak tersebut di atas meja.
4 Kemudian, setiap kumpulan diminta untuk menulis jawapan di atas kertas itu secara
bergilir-gilir.
5 Tampal kertas sebak tersebut ditampal di atas papan putih setelah semua kumpulan
selesai menulis jawapan.
6 Setiap murid dalam kumpulan perlu berbincang dengan ahli kumpulan lain dan guru
mata pelajaran.
7 Guru geografi anda akan membuat penilaian dan memberi markah kepada setiap
kumpulan.
P10

Aktiviti Melukis Poster/Drawing Posters

2.3.4 Menjelaskan melalui contoh usaha pemeliharaan dan pemuliharaan hidupan liar di Malaysia.
Memberi peluang murid melaksanakan tugasan melukis poster mengikut kreativiti murid
dalam menyampaikan maklumat kepada umum.

Alatan
Buku teks, buku rujukan, kertas manila (putih), pensel warna, pen warna dan foto yang
sesuai.
Langkah-langkah
lima orang.
2 Setiap ahli kumpulan dikehendaki mencari maklumat untuk menghasilkan poster
tentang usaha mengatasi kepupusan hidupan liar yang diancam kepupusan.
3 Hidupan liar yang boleh dipilih sebagai contoh ialah orang utan, harimau Malaya, gajah
atau lain-lain hidupan liar.
4 Setiap kumpulan perlu melukis satu poster untuk menyampaikan maklumat tersebut.
Kurangkan penggunaan perkataan/ayat dalam menghasilkan poster anda.
5 Setiap kumpulan diperuntukkan masa selama dua minggu untuk menyiapkan poster
tersebut.
6 Semasa PdPc, setiap kumpulan perlu mempamerkan poster di hadapan kelas secara
bergilir-gilir. Seorang wakil perlu menerangkan secara ringkas tentang poster yang
dihasilkan.
7 Guru mata pelajaran murid akan menilai hasil kerja setiap kumpulan.
Contoh
P11

Aktiviti Lawatan ke Galeri/Gallery Walk

6.3 Kepentingan Sumber Semula Jadi dalam Pembangunan Ekonomi di Malaysia.
3.1.4 Merumuskan kepentingan sumber semula jadi dalam pembangunan ekonomi di Malaysia.
Memberi pendedahan kepada murid tentang kepentingan pelbagai sumber semula jadi

Alatan
Pen berwarna, kertas sebak, pensel warna, buku teks dan sticky notes.
Langkah-langkah
1 Bahagikan kelas kepada beberapa kumpulan yang terdiri daripada empat hingga lima
orang.
2 Setiap kumpulan dikehendaki melukis peta minda yang sesuai untuk menunjukkan
tentang kepentingan sumber semula jadi dalam pembangunan ekonomi di Malaysia.
3 Gunakan kertas sebak untuk melukis peta minda anda.
4 Setiap kumpulan akan membina galeri mini berkenaan kepentingan sumber semula jadi
5 Setiap ahli kumpulan perlu membuat pembentangan hasil tugasan yang ditampalkan.
6 Selepas selesai pembentangan, setiap ahli kumpulan akan melihat, berfikir dan
berbincang dengan rakan-rakan sekumpulan berkenaan hasil kerja rakan-rakan lain
yang ditampal. Gunakan sticky notes untuk memberi komen atau maklumat tambahan.
7 Setiap kumpulan akan bergerak ke setiap galeri untuk melihat hasil kerja kumpulan lain
hingga selesai.
P12


7.4 Kepentingan Kegiatan Ekonomi di Malaysia
3.2.4 Membahaskan kepentingan kegiatan ekonomi di Malaysia.
Memberi pendedahan kepada murid tentang kepentingan pelbagai kegiatan ekonomi di
Malaysia serta melahirkan idea yang kreatif.

Alatan
Komputer riba, perisian komputer, buku catatan, bahan teks, kertas mahjong, kertas A4 dan
bahan lain yang sesuai.
Langkah-langkah
1 Bahagikan murid-murid kepada empat buah kumpulan yang terdiri daripada lima
hingga enam orang sahaja.
2 Setiap kumpulan dikehendaki membuat satu persembahan bagi membentangkan idea
yang kreatif dan boleh dicontohi tentang kepentingan kegiatan ekonomi di Malaysia.
3 Antara contoh bentuk persembahan murid termasuklah:
(a) Video
(b) PowerPoint
(c) Pameran
(d) Risalah/lain-lain yang sesuai
4 Murid-murid perlu bekerjasama dalam kumpulan untuk memberi sumbang saran bagi
menyediakan bahan persembahan.
5 Persembahkan hasil kerja setiap kumpulan di hadapan kelas untuk dikongsi bersama-
sama dengan rakan sekelas dan guru mata pelajaran.
6 Guru geografi anda akan membuat penilaian dan memberi maklum balas.
P13

Aktiviti Aktiviti Berempat/Quadrant Activity

8.2 Kepentingan Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar di Dunia.
4.1.3 Merumuskan kepentingan tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di Gurun Panas, Hutan Monsun Tropika, Hutan Daun
Luruh Sederhana dan Hutan Konifer.
Memberi pendedahan kepada murid tentang kepentingan tumbuh-tumbuhan semula jadi
dan hidupan liar di dunia.

Alatan
Buku catatan, buku teks, alat tulis, pen penanda dan kertas mahjong.
Langkah-langkah
1 Bahagikan murid kepada beberapa buah kumpulan yang terdiri daripada empat orang.
2 Secara kumpulan, murid secara bergilir-gilir akan menulis tentang “Kepentingan
Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar di Dunia” di atas kertas yang besar/
kertas mahjong.
3 Terlebih dahulu, guru akan melukis satu bulatan di tengah-tengah kertas yang besar/
kertas mahjong. Di luar bulatan, guru akan membahagikan kertas tersebut kepada empat
bahagian (satu bahagian untuk satu murid).
4 Murid akan berbincang dengan ahli kumpulan dan menulis jawapan yang telah semua
ahli kumpulan sarankan di dalam bulatan.
5 Persembahkan di hadapan kelas untuk dikongsi bersama-sama dengan ahli kumpulan
yang lain.
6 Guru geografi anda akan melakukan penilaian hasil kerja setiap kumpulan.
P14

Aktiviti Kolaborasi/Collaboration

10.4 Peranan Agensi dalam Pengurusan Hutan di Malaysia
5.1.4 Membezakan peranan agensi yang berkaitan dengan pengurusan hutan di Malaysia.
Memberi pendedahan dan maklumat kepada murid di mana terdapat pelbagai badan
kerajaan dan badan bukan kerajaan (NGO) yang bertanggungjawab dalam pengurusan
hutan di Malaysia agar kelestariannya terpelihara.

Alatan
Internet, pencetak, pen berwarna, pensel warna, foto, buku catatan dan kertas A4 (warna
putih/keras dan berwarna).
Langkah-langkah
lima orang.
2 Setiap kumpulan perlu melakukan tugasan secara berkumpulan, iaitu menghasilkan
buku folio tentang badan kerajaan dan badan bukan kerajaan di Malaysia dalam
pengurusan hutan di Malaysia.
3 Setiap kumpulan boleh memilih sama ada badan kerajaan atau badan bukan kerajaan.
Folio anda mesti mempunyai maklumat berikut:
(a) Logo
(b) Tarikh penubuhan
(c) Tujuan penubuhan/misi/visi
(d) Peranan/tanggungjawab
4 Setiap kumpulan diberi masa selama satu minggu untuk menyiapkan tugasan yang
diberikan.
5 Setiap kumpulan perlu mempamerkan folio masing-masing di dalam kelas untuk
dikongsi dengan kumpulan lain.
6 Seterusnya, folio setiap kumpulan akan dinilai oleh guru geografi anda.
P15

Aktiviti Projek Berkumpulan/Team Project

5.2.3 Menjelaskan melalui contoh aktiviti kitar semula.
Memberi peluang kepada murid mereka cipta produk baharu daripada bahan-bahan kitar
semula melalui kreativiti masing-masing.

Alatan
Bahan-bahan kitar semula seperti botol plastik, botol kaca, surat khabar/majalah lama, tin
aluminium dan bahan-bahan lain yang relevan.
Langkah-langkah
1 Bahagikan murid-murid kepada beberapa buah kumpulan yang terdiri daripada empat
hingga lima orang.
2 Setiap kumpulan dikehendaki menghasilkan satu produk yang dihasilkan dengan
menggunakan bahan-bahan kitar semula.
3 Setiap kumpulan perlu mengenal pasti bahan kitar semula yang digunakan dan produk
yang akan dihasilkan.
4 Kumpulkan bahan-bahan kitar semula untuk memudahkan ahli-ahli kumpulan
membuat produk tersebut.
5 Setiap kumpulan diberi masa selama dua minggu untuk menyiapkan produk.
6 Setiap kumpulan perlu mempamerkan produk yang dihasilkan di sudut geografi di
dalam kelas.
7 Hasil kerja setiap kumpulan akan dinilai oleh guru geografi anda.
Contoh
P16

Nota Ekspres
Bab 1 Jadual dan Graf (b) Mengandungi beberapa bar yang dilukis
secara menegak.
1.1 Ciri-ciri dan Kegunaan Jadual (c) Ketinggian bar mewakili kuantiti sesuatu
komponen.
1 Jadual merupakan cara mempersembahkan
sesuatu data dan maklumat supaya lebih tersusun. Graf Garisan Mudah
2 Ciri utama jadual ialah mempunyai tajuk, data dan
maklumat serta sumber yang bersesuaian. 1 Kegunaan graf garisan mudah:
3 Kegunaan jadual ialah: (a) Graf menggunakan garisan untuk menunjuk-
(a) Data dan maklumat dalam jadual digunakan kan sesuatu perkara yang mengalami
untuk menghasilkan graf mengikut perubahan jumlah/nilai yang berterusan.
kesesuaian. (b) Data yang dipersembahkan ialah maklumat
(b) Menentukan perubahan dan pertalian antara min suhu bulanan, perubahan penduduk,
dua set maklumat. pengeluaran tanaman dan sebagainya.
(c) Pengelasan maklumat dalam jadual lebih 2 Ciri graf garisan mudah ialah:
tersusun dan menarik. (a) Dilukis secara garisan yang panjang.
4 Kaedah pengumpulan maklumat meliputi kaedah (b) Garisan yang curam menggambarkan
pemerhatian, temu bual, soal selidik, rujukan perubahan yang besar manakala garisan yang
kepustakaan dan bancian. landai menggambarkan perubahan yang kecil.
(c) Garisan mendatar bermakna tiada perubahan
1.2 Ciri-ciri dan Kegunaan Graf yang berlaku pada nilai yang berkenaan dalam
Graf Bar Mudah tempoh masa tertentu.
(d) Graf garisan mudah tidak memerlukan
1 Kegunaan graf bar mudah: petunjuk kerana mempunyai satu garisan
(a) Graf bar mudah digunakan untuk yang menunjukkan tinggi atau rendah nilai
mempersembahkan data yang boleh dikira sesuatu komponen.
seperti orang, kenderaan dan lain-lain.
(b) Graf ini digunakan menunjukkan perbezaan
antara komponen yang dikaji.
Graf 1.2 Graf garisan mudah
Graf 1.1 Graf bar mudah Graf Gabungan

2 Ciri graf bar mudah ialah: 1 Kegunaan graf gabungan
(a) Terdiri daripada paksi menegak, paksi (a) Menunjukkan perubahan atau perbezaan dua
mendatar, tajuk dan petunjuk. perkara yang saling berkaitan.
N1
Conquer Geog F3 Nota Eks (F).indd 1 23/11/2022 8:57:36 PM

(b) Sesuai digunakan untuk data dan maklumat Jadual 1.2 Unit perkhidmatan yang disertai murid
seperti suhu dan hujan, harga jualan dan Tingkatan 3 SMK Taman Seraya
pengeluaran.
Bilangan Murid
2 Ciri graf gabungan ialah: Unit Perkhidmatan
(orang)
(a) Gabungan antara graf bar mudah dan graf
garisan mudah. Lembaga Pusat
12
(b) Menunjukkan dua maklumat yang berlainan Sumber
dalam satu graf. Pengawas 10
Koperasi 7
Keselamatan Jalan
5
Raya
Sidang Redaksi 2
Jumlah 36
1.4 Langkah-langkah Membina

Graf Bar Mudah, Graf Garisan
Mudah dan Graf Gabugan
Langkah 1
• Lukiskan paksi menegak dan mendatar di atas
kertas graf.
• Paksi menegak mewakili bilangan murid. Paksi
mendatar mewakili unit perkhidmatan.
Graf 1.3 Graf gabungan • Tandakan skala pada paksi menegak (1 cm
mewakili 2 orang murid).
1.3 Langkah-langkah Membina Langkah 2

Jadual • Lukiskan bar-bar mengikut unit perkhidmatan di
1 Data dan maklumat yang diperoleh harus disusun sekolah.
dalam bentuk jadual supaya mudah untuk dibaca, • Tinggi bar menunjukkan bilangan murid.
difahami dan ditafsirkan.
2 Bina jadual kekerapan seperti di bawah: Langkah 3
• Lorekkan atau warnakan setiap bar. Gunakan
Jadual 1.1 Unit perkhidmatan yang disertai murid
lorekan yang berlainan.
Tingkatan 3 SMK Taman Seraya • Labelkan paksi mendatar, menegak, skala graf bar
dan tajuk.
Unit Bilangan • Sediakan petunjuk bagi setiap bar.
Kekerapan
Perkhidmatan Murid (orang)
1.5 Mentafsir Jadual, Graf Bar
Lembaga Pusat Mudah, Graf Garisan Mudah dan
12
Sumber Graf Gabungan
Pengawas 1 Tafsiran graf dapat membantu untuk
10
mengembangkan data secara terperinci.
2 Langkah untuk mentafsir jadual, graf bar mudah,
Koperasi 7 graf garisan mudah dan graf gabungan:
(a) Perhatikan tajuk.
Keselamatan (b) Perhatikan maklumat di dalam jadual.
5 (c) Perhatikan paksi menegak dan paksi
Jalan Raya
mendatar.
(d) Kenal pasti dan huraikan nilai maksimum dan
Sidang Redaksi 2 minimum data.
(e) Huraikan aliran perubahan data.
(f) Huraikan isi tersirat berdasarkan data.
3 Ringkaskan jadual kekerapan dalam bentuk yang (g) Buat rumusan secara keseluruhan.
lebih ringkas dan berikan tajuk.
N2

Bab 2 Carta Pai Langkah 3
Lukiskan satu garisan lurus dari pusat bulatan sebagai
2.1 Ciri-ciri dan Kegunaan Carta Pai garis permulaan untuk mengira darjah sudut sektor.
Carta pai ialah gambar rajah atau perwakilan grafik Langkah 4
untuk memaparkan pembahagian atau pecahan data • Lukis setiap sektor
dan maklumat dalam bentuk bulatan yang dibahagikan 0 10 2
0 berdasarkan saiz
18017016 30
kepada beberapa sektor. 015
01 0
40
4
sudut mengikut arah
50 120
13
60
0
pusingan jam dengan
Ciri-ciri Carta Pai
70
110
U
100
80 90 100 11
menggunakan jangka
1 Mempunyai tajuk dan petunjuk.
80 70 20 1
sudut. Ukur sektor
2 Menyatakan jumlah keseluruhan kuantiti
01
60
dengan nilai yang
50
40
30
maklumat.
3 14
01 0
10 0
terbesar kepada nilai

50
160
170 180
3 Setiap sektor mewakili maklumat tertentu.

yang terkecil.
4 Saiz sudut sektor berdasarkan kuantiti maklumat.
5 Nilai setiap sektor dinyatakan dalam bentuk • Ulang langkah yang sama
peratus. untuk mendapatkan
6 Nilai keseluruhan bulatan ialah 360°. sudut sektor yang kedua
dan seterusnya.
Kegunaan Carta Pai
Langkah 5
1 Mewakili data kepada informasi yang lebih mudah Lorekkan setiap sektor menggunakan lorekan tertentu
dan menarik. atau menggunakan pensel warna. Tulis nilai peratus
2 Perbandingan data dan maklumat dengan lebih pada setiap sektor.
jelas.
3 Menggambarkan taburan data dengan lebih Langkah 6
efektif.
Bilangan Pokok di Hutan Simpan X
4 Rumusan mudah dibuat.
Bilangan Bahan Bacaan di Perpustakaan Z
Akhir sekali, lengkapkan carta pai yang telah dilukis

dengan tajuk dan petunjuk yang sesuai.
2.3 Mentafsir Carta Pai

Jumlah keseluruhan: 100 000 Naskhah
Rajah 2.1 Carta pai yang lengkap
Langkah-langkah Mentafsir Carta Pai
1 Sebelum mentafsir, beberapa langkah perlu
2.2 Langkah-langkah Membina diambil kira untuk mendapatkan tafsiran yang
Carta Pai lengkap.
Langkah 1 i-THINK Peta Alir
Tukar nilai mutlak kepada peratusan. Kenal pasti Kenal pasti Nyatakan nilai
tajuk setiap sektor
Nilai satu item keseluruhan dan
140 nilai setiap sektor
× 100% = 28%
500
Jumlah nilai semua item Nyatakan Tentukan Hurai isi
nilai sektor perbezaan tersirat
Langkah 2 tertinggi dan nilai berdasarkan
Tentukan saiz sudut bagi setiap sektor. terendah sektor dapatan data
140
× 360° = 101° Buat rumusan secara
500
menyeluruh
N3

Bab 3 Pengaruh Persekitaran (f) Contoh kawasan tanah pamah utama dunia:
(i) Dataran Manchuria
Fizikal terhadap (ii) Lembangan Congo
Kepelbagaian Tumbuh- (iii) Lembangan Ganges-Brahmaputra
tumbuhan Semula Jadi (iv) Lembangan Murray
(v) Dataran Siberia Barat
dan Hidupan Liar 2 Tanah tinggi
(a) Tumbuh-tumbuhan semula jadi akan berbeza
3.1 Faktor-faktor Persekitaran mengikut ketinggian, terutamanya selepas
Fizikal yang Mempengaruhi ketinggian melebihi 1 200 m dari aras laut.
Kepelbagaian Tumbuh-tumbuhan (b) Tumbuh-tumbuhan terdiri daripada pokok
Semula Jadi dan Hidupan Liar bantut, rendah dan renek.
(c) Hidupan di kawasan ini seperti kambing
1 Bentuk muka bumi – kepelbagaian ciri serta gurun, tupai, serigala dan ilama.
ketinggian permukaan daratan yang diukur dari
aras laut.
2 Saliran – ciri pola aliran sungai dan cawangannya
serta kuantiti air yang mengairi sesuatu kawasan
bentuk muka bumi.
3 Tanih – lapisan atas permukaan bumi yang
terhasil daripada bahan organik dan bahan bukan
organik.
4 Iklim – kombinasi elemen suhu, angin, tekanan
udara, hujan, kelembapan udara dan penerimaan
cahaya matahari dalam tempoh yang panjang di
sesuatu kawasan.
Foto 3.1 Kawasan tanah tinggi di Malaysia
3.2 Faktor-faktor yang 3 Pinggir laut

Mempengaruhi Kepelbagaian (a) Meliputi kawasan pulau, pantai berpasir,
Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi pantai berlumpur dan paya air masin.
dan Hidupan Liar (b) Tumbuh-tumbuhan di kawasan ini tahan
tiupan angin yang kuat dan gelombang air
Bentuk Muka Bumi laut seperti pokok kelapa, semak samun dan
1 Tanah pamah jemerlang laut.
(a) Kawasan tanah pamah di Malaysia dan (c) Hidupan liar yang terdapat di kawasan pinggir
Amazon diliputi Hutan Hujan Tropika. laut ialah ular, siput, ketam dan umang-
(b) Tanah pamah Laos, Myanmar, Thailand, umang.
Filipina, Bangladesh dan India pula diliputi
Hutan Monsun Tropika.
(c) Tanah pamah sekitar kawasan Tasik Great
St. Lawrence, Kanada pula diliputi oleh Hutan
Konifer.
(d) Kawasan tanah pamah yang luas mempunyai
banyak sumber makanan telah menjadi
habitat semula jadi pelbagai hidupan liar.
(e) Hidupan liar yang terdapat di Malaysia dan
Amazon:
Foto 3.2 Kawasan pinggir laut
Malaysia Amazon
• Gajah • Puma
Saliran
• Harimau • Jaguar
• Monyet • Anakonda 1 Kawasan bersaliran baik:
• Arnab • Ikan pirana (a) Dilitupi tumbuhan semula jadi seperti kawasan
• Rusa Hutan Tropika, Hutan Monsun Tropika, Hutan
• Musang Konifer dan Hutan Mediterranean.
• Badak sumbu (b) Dihuni pelbagai spesies hidupan liar, iaitu
rusa, badak sumbu, harimau dan gajah.
N4

2 Kawasan bersaliran buruk: Tanih Podzol
(a) Tumbuh-tumbuhan yang memerlukan air
yang banyak serta mampu hidup di kawasan • Tanih podzol adalah nipis, berasid dan beku.
berair sepanjang masa seperti bakau, nipah • Tumbuhan semula jadi di kawasan ini
dan mengkuang. mempunyai akar yang pendek dan tidak
(b) Hidupan yang tinggal di kawasan ini adalah menerjah jauh ke dalam tanah.
seperti ular, buaya dan memerang. • Pokok renek yang tumbuh menjadi sumber
makanan dan habitat kepada pelbagai
Tanih hidupan liar di Hutan Konifer.
1 Tanih ialah lapisan paling atas di permukaan bumi
yang terhasil daripada dua bahan, iaitu: Tanih Terra Rossa
(a) Bahan organik – terhasil daripada proses • Tanih merupakan campuran tanah liat dan
pereputan sisa tumbuhan dan bangkai haiwan. pasir, berwarna merah atau coklat kemerahan.
(b) Bahan bukan organik – terhasil daripada • Menggalakkan pertumbuhan hutan
proses pemecahan batuan akibat tindakan Mediterranean yang terdiri daripada hutan
luluhawa. bangkut dan hutan pokok tirus di kawasan
2 Kaitan jenis tanih dengan kawasan hutan semula tanah tinggi.
jadi:
Iklim
Tanih Chernozem
Iklim Gurun Panas
• Tanih hitam yang terdapat di kawasan padang 1 Angin – Angin Timuran yang bertiup adalah angin
rumput yang mengalami iklim Steppe. kering dan tidak membawa hujan.
• Tanih ini sesuai untuk pertumbuhan rumput, 2 Hujan – jumlah hujan tahunan di Gurun Arab
bunga-bungaan dan tumbuhan renek. kurang daripada 250 mm.
• Pada musim sejuk, tanih ini akan membeku 3 Suhu – min suhu tahunan ialah 25°C. Suhu waktu
menyebabkan rumput di kawasan Steppe siang sangat tinggi, kira-kira 32°C hingga 36°C.
mempunyai akar yang pendek. Suhu waktu malam lebih sejuk kira-kira 5°C.
Iklim Monsun Tropika
Tanih Permafrost 1 Angin – angin monsun lembap menyebabkan
• Tanih beku disebabkan suhu yang sejuk hujan berlaku semasa musim panas. Angin
melampau. monsun kering menyebabkan musim kering yang
• Kurang subur, sejuk dan membeku sepanjang nyata berlaku.
tahun hanya tumbuhan yang mempunyai 2 Hujan – hujan agak lebat tetapi taburannya tidak
daya tahan yang tinggi mampu hidup di sekata, iaitu antara 1 000 mm hingga 2 000 mm.
kawasan ini. 3 Suhu antara 24°C hingga 27°C sepanjang tahun.
Iklim Siberia
Tanih Aridisols 1 Angin – angin barat daya di selatan Siberia
membawa udara panas dari Asia Tengah dan
• Kawasan Gurun Panas dilitupi tanih yang
Timur Tengah.
kering dan tandus. 2 Hujan – jumlah kerpasan tahunan kira-kira 500 mm.
• Tumbuhan yang hidup di kawasan ini Pada musim sejuk kerpasan dalam bentuk salji.
mempunyai akar yang panjang untuk 3 Suhu – musim panas pendek, suhu antara 15°C
menyerap air di dalam tanah. hingga 20°C. Musim sejuk antara enam hingga
• Hidupan liar di kawasan Gurun Panas kurang lapan bulan dengan suhu antara -17°C hingga
aktif pada waktu siang. -5°C.
Iklim Laurentia
Tanih Latosol
1 Angin – arus sejuk merendahkan suhu.
• Tekstur tanih ada pelbagai bentuk, iaitu Angin monsun Barat Laut bertiup dari darat
berpasir, liat atau lembap serta berwarna menyebabkan musim dingin adalah kering.
merah atau kuning. 2 Hujan – jumlah hujan tahunan antara 500 mm
• Hutan Hujan Tropika dan Hutan Monsun hingga 1 000 mm.
Tropika tumbuh padat, tinggi dan mempunyai 3 Suhu – min suhu tahunan antara 9°C hingga 17°C.
pelbagai spesies tumbuhan. Suhu musim panas adalah sederhana panas
• Menjadi habitat pelbagai jenis hidupan dan singkat, iaitu antara 21°C hingga 26°C. Suhu
liar yang bergantung sepenuhnya kepada musim sejuk adalah sangat sejuk, iaitu antara
ekosistem hutan. -6°C hingga 10°C.
N5

Bab 4 Tumbuh-tumbuhan 4 Tanih
(a) Malaysia kaya dengan pelbagai jenis tanih
Semula Jadi di Malaysia seperti tanih aluvium, tanih laterit, tanih
gambut dan tanih berpasir.
4.1 Jenis dan Taburan Tumbuh- (b) Setiap jenis tanih sesuai untuk tumbuh-
tumbuhan Semula Jadi di tumbuhan semula jadi yang tertentu.
Malaysia
4.3 Kepentingan Tumbuh-tumbuhan
Laman Web
1 Tumbuh-tumbuhan semula jadi dibahagikan

kepada lima jenis, iaitu:
(a) Hutan Hujan Tropika – di bahagian tengah 1 Kawasan tadahan hujan – hutan di kawasan tanah
Semenanjung Malaysia dan pedalaman tinggi penting sebagai kawasan tadahan hujan.
Sabah dan Sarawak. 2 Keseimbangan ekosistem – merujuk interaksi
(b) Hutan Paya Air Masin – banyak terdapat di antara komponen biotik dengan komponen
kawasan pinggir laut yang bersaliran buruk, abiotik.
berlumpur dan terlindung tetapi ditenggelami 3 Sumber perubatan – terdapat 1 300 spesies
air laut semasa air pasang. tumbuh-tumbuhan yang dapat dijadikan ubat-
(c) Hutan Paya Air Tawar – terdapat di kawasan ubatan di Malaysia, contohnya tongkat ali dan
bersaliran buruk yang sering ditenggelami air pegaga.
sungai dan tasik. 4 Habitat – menjadi tempat tinggal semula jadi bagi
(d) Hutan Gunung – kawasan tanah tinggi yang pelbagai spesies flora dan fauna.
melebihi 1 200 m dari aras laut. 5 Sumber bahan mentah – pokok kayu keras
(e) Hutan Pantai – pantai berpasir. mempunyai nilai dan harga yang tinggi seperti
cengal, nyatuh dan merbau.
4.2 Faktor-faktor yang 4.4 Kesan Kegiatan Manusia
Mempengaruhi Tumbuh- terhadap Tumbuh-tumbuhan
tumbuhan Semula Jadi di Semula Jadi di Malaysia
Malaysia
1 Bentuk muka bumi
Kesan Positif
(a) Tanah pamah dan kaki bukit – kawasan yang 1 Pembangunan hutan – Program Penubuhan
berada di bawah 180 m dari aras laut. Ladang Hutan (PPLH) yang ditubuhkan pada
(b) Muara sungai, pinggir tasik dan pinggir laut – tahun 2006.
kawasan berpasir dan berlumpur ditumbuhi 2 Penghutanan semula – aktiviti ini dijalankan
Hutan Pantai. oleh Jabatan Perhutanan, Institusi Penyelidikan
(c) Tanah tinggi melebihi 1 200 m dari aras laut Hutan Malaysia (FRIM) dan Jabatan Perlindungan
– di kawasan tanah tinggi, jenis tumbuh- Hidupan Liar dan Taman Negara (PERHILITAN).
tumbuhan berbeza-beza mengikut altitud 3 Taman Negara – dijaga dan disimpan dengan
(ketinggian). baik bagi mengekalkan biodiversiti alam sekitar.
2 Saliran 4 Hutan simpan kekal di Malaysia ditetapkan
(a) Kawasan pinggir pantai yang berpasir dan sebagai kawasan sensitif alam sekitar.
tidak ditenggelami air adalah bersaliran baik.
Kesan Negatif
(b) Kawasan yang menakung air merupakan
kawasan bersaliran buruk kerana ditenggelami 1 Ketidakseimbangan ekosistem – penyahhutanan
air. mengganggu kestabilan ekosistem hutan.
(c) Jenis tumbuh-tumbuhan yang terdapat di 2 Hakisan tanah – aktiviti pembalakan
kawasan ini ialah Hutan Paya Air Masin dan menyebabkan tanih terdedah kepada hakisan.
Hutan Paya Air Tawar. 3 Kawasan tadahan hujan terganggu – kesan
3 Iklim daripada penerokaan hutan yang tidak terancang.
(a) Malaysia mengalami iklim Khatulistiwa yang 4 Kepupusan flora dan fauna – pelbagai spesies
sesuai untuk pertumbuhan pelbagai jenis flora dan fauna kehilangan habitat serta
tumbuh-tumbuhan. kekurangan sumber makanan.
(b) Di kawasan tanah tinggi, keadaan cuaca
LAMAN WEB
adalah berbeza, iaitu nyaman dan sejuk.
(c) Suhu kira-kira 18°C di kawasan tanah tinggi Imbas Kod QR atau layari https://www.doe.
gov.my/2021/10/03/rakan-alam-sekitar/ untuk
telah menggalakkan pertumbuhan Hutan mendapatkan info kesedaran alam sekitar.
Gunung.
N6

Bab 5 Hidupan Liar di (e) Mendapat pengetahuan baharu dan tidak
bergantung pada dapatan dari negara lain.
Malaysia
5.1 Hidupan Liar di Malaysia 5.3 Kegiatan Manusia yang
1 Hidupan liar bermaksud spesies haiwan liar atau Mengancam Hidupan Liar di
burung liar, sama ada yang dilindungi sepenuhnya Malaysia
atau yang dilindungi, vertebrata atau invertebrata, 1 Aktiviti pembalakan – penebangan hutan untuk
hidup atau mati, matang atau tidak matang dan tujuan komersial telah menyebabkan kawasan
sama ada boleh dijinakkan atau dibiakkan dalam hutan semula jadi yang luas ditebang.
kurungan atau tidak. 2 Aktiviti pengkuarian – melibatkan penggunaan
2 Contoh spesies hidupan liar di Malaysia bahan letupan untuk memecah bongkah batu.
termasuklah harimau Malaya, gajah Pygmy, badak 3 Pembinaan empangan – melibatkan pembersihan
Sumatera, tapir, enggang, beruang madu, penyu, kawasan hutan semula jadi yang luas.
orang utan, dugong, monyet Belanda (proboscis)
dan helang merah.
5.2 Kepentingan Hidupan Liar di

Malaysia
1 Keseimbangan ekosistem
(a) Keseimbangan ekosistem amat penting bagi
kelangsungan hidup haiwan dan tumbuhan
secara langsung dan tidak langsung.
(b) Hidupan liar menjadi sebahagian daripada
komponen siratan makanan.
(c) Gangguan terhadap organisma dalam aras
trofik akan menyebabkan aliran tenaga
berubah. Foto 5.1 Empangan dibina di kawasan tanah tinggi
(d) Perubahan yang berlaku seterusnya akan 4 Aktiviti pertanian – penerokaan hutan untuk
menjejaskan keseimbangan ekosistem. kegiatan pertanian pindah, komersial dan ladang
menyebabkan kemusnahan habitat hidupan liar.
5 Pengangkutan dan perhubungan – pembinaan
4. Aras trofik
keempat
jaringan pengangkutan menyebabkan kawasan
Pengguna
tertier hutan musnah.
6 Pembinaan kawasan petempatan – pembinaan
(Burung helang)
a
ag
3. Aras trofik
petempatan peneroka seperti di kawasan FELDA
en
Pengguna
nT
sekunder ketiga
ira
(Katak, ular dan burung kecil)

menyebabkan sebahagian hutan telah diteroka.
Al
2. Aras trofik
Pengguna
primer kedua 7 Pemburuan haram – menyebabkan pelbagai
(Belalang, ulat dan tikus)
spesies hidupan liar diancam kepupusan.
Pengeluar 1. Aras trofik
(Tumbuh-tumbuhan hijau) pertama
5.4 Usaha Pemeliharaan dan

Rajah 5.1 Aras trofik Pemuliharaan Hidupan Liar di
Malaysia
2 Ekopelancongan
(a) Berpeluang untuk melihat dan berinteraksi 1 Usaha pemeliharaan dan pemuliharaan hidupan
dengan hidupan liar. liar yang dilaksanakan oleh pihak berwajib untuk
(b) Mendidik masyarakat tentang pentingnya melindungi hidupan liar termasuklah:
usaha pemeliharaan hidupan liar. (a) Menguatkuasakan undang-undang.
(c) Membuka peluang pekerjaan kepada (b) Melaksanakan kempen kesedaran.
penduduk tempatan. (c) Mewujudkan pusat konservasi dan taman
3 Pendidikan negara.
(a) Melestarikan alam sekitar. (d) Menjalankan penyelidikan dan pembangunan.
(b) Penyelidikan dan pembangunan (R&D). (e) Membuat Penilaian Impak Alam Sekitar atau
(c) Kerjaya dalam bidang profesional. Environment Impact Assessment (EIA).
(d) Mengekalkan dan melindungi biodiversiti (f) Memberi pendidikan alam sekitar.
negara. (g) Mewartakan hutan simpan.
N7

Bab 6 Sumber Semula Jadi di (b) Sumber mineral bukan logam – batu granit,
gas asli, pasir, arang batu, kaolin dan
Malaysia petroleum.
6.1 Sumber Semula Jadi di Malaysia 6.2 Taburan Sumber Boleh Baharu
1 Sumber semula jadi merujuk bahan atau punca dan Sumber Tidak Boleh Baharu
yang terdapat di sekeliling kita, sama ada di atas di Malaysia
permukaan bumi, di dalam bumi atau di dalam air.
Laman Web
2 Jenis sumber terbahagi kepada sumber boleh Sumber Semula Jadi Boleh Baharu: Air
baharu dan sumber tidak boleh baharu. (Empangan Hidroelektrik)
1 Jumlah hujan tahunan kira-kira 2 600 mm
Sumber Boleh Baharu setahun menjadikan Malaysia amat berpotensi
1 Dapat digunakan secara berterusan. membangunkan kuasa hidroelektrik.
2 Sumber ini tidak akan habis kerana boleh 2 Aliran air yang deras dari kawasan tanah tinggi
diperbaharui melalui pelbagai kaedah, contohnya membolehkan turbin digerakkan dan seterusnya
penanaman semula, pembiakan dan kitar semula. generator menghasilkan tenaga elektrik.
3 Sumber boleh baharu:
(a) Hutan – Hutan Hujan Tropika, Hutan Pantai, Sumber Semula Jadi Boleh Baharu:
Hutan Gunung, Hutan Paya Hutan
(b) Suria 1 Hutan Hujan Tropika
(c) Tanih – laterit, gambut, aluvium, beris, pasir 2 Hutan Paya Air Tawar
(d) Air – sungai, paya, laut, air bawah tanah, 3 Hutan Paya Air Masin
empangan, kolam dan tasik 4 Hutan Pantai
5 Hutan Gunung
Sumber Tenaga Alternatif
1 Berasaskan alam semula jadi seperti suria,
Sumber Semula Jadi Tidak Boleh
angin, air, ombak, sisa tumbuhan dan tinja untuk
menghasilkan tenaga elektrik.
Baharu: Mineral
2 Bersifat mesra alam dan digunakan untuk 1 Petroleum – bahan api kenderaan, menjana tenaga
menggantikan penggunaan bahan api fosil. elektrik, bahan bakar dan industri petrokimia.
3 Antara sumber tenaga alternatif di Malaysia: 2 Gas asli – bahan api domestik, bahan api alternatif
(a) Tenaga suria – pemasangan panel solar pada kenderaan dan industri petrokimia.
bumbung bangunan dan rumah 3 Emas – barang kemas dan jongkong emas.
(b) Tenaga hidroelektrik – Empangan Kenyir 4 Arang batu – melebur besi, menjana tenaga
(c) Tenaga biomas – Sri Aman dan Miri elektrik.
(d) Tenaga angin – Pulau Layang-layang
6.3 Kepentingan Sumber Semula
Jadi dalam Pembangunan
Ekonomi di Malaysia
1 Sumber bahan mentah – membekalkan bahan
mentah dan bahan asas kepada industri hiliran.
2 Peluang pekerjaan – peluang pekerjaan dalam
sektor perkhidmatan, pembuatan, pembinaan,
pertanian, perlombongan dan pengkuarian.
3 Menjana pendapatan negara – bahan mentah
seperti petroleum, gas asli dan kayu balak.
Foto 6.1 Panel solar pada bumbung rumah 4 Pembukaan kawasan baharu – menggalakkan
pembinaan kemudahan asas seterusnya
berkembang menjadi bandar baharu.
Sumber Tidak Boleh Baharu 5 Kemajuan infrastruktur – merancakkan
1 Sumber semula jadi yang akan habis atau pupus perkembangan ekonomi.
dalam jangka waktu yang tertentu jika penerokaan LAMAN WEB
sesuatu sumber itu tidak dikawal. Imbas Kod QR atau layari https://www.
2 Terbahagi kepada dua jenis, iaitu: st.gov.my/ms/web/general/details/273
berkiatan lokasi stesen jana kuasa di
(a) Sumber mineral logam – emas, bijih besi, Semenanjung Malaysia.
bauksit, bijih timah dan kuprum. Untuk tujuan pembelajaran
N8

Bab 7 Kegiatan Ekonomi di Sektor Sekunder: Sektor Perindustrian
Malaysia 1 Perindustrian merupakan kegiatan memproses
bahan mentah untuk dijadikan barangan siap.
7.1 Jenis Kegiatan Ekonomi di 2 Kegiatan perindustrian di Malaysia terbahagi
Malaysia kepada dua kegiatan industri utama, iaitu:
(a) Industri berasaskan sumber
1 Kegiatan ekonomi di Malaysia terbahagi kepada
(b) Industri bukan berasaskan sumber
tiga sektor, iaitu:
i-THINK Peta Pokok
Contoh Industri Bukan Berasaskan Sumber
Jenis Kegiatan Ekonomi
Industri • Barangan elektrik seperti
elektrik dan penyaman udara dan
Sektor primer Sektor sekunder Sektor tertier elektronik televisyen.
• Barangan elektronik seperti
• Pertanian • Pembuatan dan • Pelancongan komputer dan kamera.
• Pembalakan perindustrian • Perdagangan
Industri Kereta, motosikal, dan
• Perikanan • Pembinaan • Pengangkutan
automotif pemasangan van, lori serta
• Perlombongan • Kewangan
trak.
• Penternakan • Pendidikan
Contoh Industri Berasaskan Sumber

7.2 Taburan Kegiatan Ekonomi
Utama di Malaysia Industri Perabot, papan lapis dan kayu
berasaskan gergaji
Sektor Primer: Sektor Pertanian kayu
1 Sektor pertanian di Malaysia tertumpu pada Industri Tayar, kasut dan sarung
kelapa sawit dan getah. berasaskan tangan getah
getah
Kawasan Tanaman Kelapa Sawit
Industri Minyak masak, sabun dan
• Teluk Intan (Perak)
berasaskan barangan kosmetik
• Segamat, Kulai dan Kota Tinggi (Johor)
kelapa sawit
• Muadzam Shah dan Segi Tiga Jengka
(Pahang)
• Terengganu Tengah (Terengganu) Sektor Tertier: Sektor Pelancongan
• Miri dan Bintulu (Sarawak)
1 Kepelbagaian bentuk muka bumi dan budaya
• Tawau, Sandakan dan Lahad Datu (Sabah)
masyarakat majmuk menggalakkan kedatangan
Kawasan Tanaman Getah pelancong dari dalam dan luar negara.
• Ipoh (Perak) 2 Perkembangan sektor pelancongan secara tidak
• Merlimau dan Jasin (Melaka) langsung meningkatkan keperluan perkhidmatan
• Labis, Kluang, Simpang Renggam dan yang lain seperti perhotelan, pengangkutan dan
Segamat (Johor) perhubungan.
• Kuala Lipis dan Segi Tiga Jengka (Pahang)
• Sri Aman, Sibu dan Marudi (Sarawak)
• Tenom, Lahad Datu, Kudat dan Keningau
(Sabah)
Foto 7.2 Kawasan pelancongan
7.3 Faktor-faktor yang

Mempengaruhi Kegiatan
Foto 7.1 Ladang kelapa sawit Ekonomi di Malaysia
N9

Faktor Fizikal (b) Modal terbahagi kepada modal domestik dan
pelaburan langsung asing.
1 Bentuk muka bumi 5 Pasaran
(a) Tanah pamah – pertanian, pengangkutan dan (a) Pasaran terbahagi kepada pasaran tempatan
perindustrian giat dijalankan. dan pasaran antarabangsa.
(b) Tanah tinggi – pertanian hawa sederhana dan (b) Lokasi pasaran tempatan meliputi kompleks
pelancongan seperti di Cameron Highlands. beli-belah, pasar borong, kedai runcit dan
(c) Pinggir laut – perikanan laut dalam, gerai.
pelancongan dan pelabuhan. 6 Buruh
2 Tanih (a) Malaysia menerima tenaga buruh asing dari
(a) Jenis tanih yang terdapat di Malaysia sesuai negara luar.
untuk pelbagai jenis tanaman. (b) Menampung kekurangan tenaga kerja dalam
(b) Contohnya, tanih laterit sesuai untuk tanaman pelbagai sektor ekonomi.
getah dan kelapa sawit.
3 Iklim
(a) Iklim yang panas dan lembap sepanjang 7.4 Kepentingan Kegiatan Ekonomi
tahun mempengaruhi jenis kegiatan ekonomi di Malaysia
seperti pertanian, pelancongan, perikanan dan 1 Peningkatan taraf hidup
pembalakan. (a) Peningkatan jumlah pendapatan per kapita
(b) Cuaca sejuk dengan suhu sederhana, iaitu keluarga, perumahan yang selesa, tahap
kira-kira 18°C mempengaruhi kegiatan kemudahan dan lain-lain kemudahan.
pelancongan dan pertanian di tanah tinggi. (b) Meningkatkan kuasa beli, taraf kesihatan dan
4 Saliran tahap pendidikan.
(a) Sistem pengairan yang baik dapat mengairi 2 Kemajuan ekonomi negara
kawasan pertanian. (a) Menyumbang kepada pendapatan negara.
(b) Sistem saliran yang baik boleh dibangunkan (b) Pendapatan negara diperoleh daripada kutipan
dengan kegiatan pelancongan seperti Melaka cukai, hasil eksport, kedatangan pelancong
River Cruise. asing dan keuntungan aktiviti perniagaan.
5 Bahan mentah 3 Pemindahan teknologi
(a) Malaysia kaya dengan bahan mentah yang (a) Melibatkan pemindahan kemahiran, kepakaran
diperoleh daripada sumber mineral, hutan dan dan teknik dari satu negara ke negara lain.
pertanian. (b) Pemindahan teknologi di Malaysia
(b) Bahan mentah diproses untuk menghasilkan dilaksanakan melalui latihan pekerja dan
barangan sekunder. latihan sambil bekerja.
Faktor Manusia 4 Mewujudkan peluang pekerjaan
(a) Kadar pengangguran di Malaysia berkurangan.
1 Dasar kerajaan (b) Prestasi eksport dan pengeluaran yang
(a) Kerajaan Malaysia telah merangka dasar- semakin kukuh mewujudkan peluang
dasar untuk mendorong peningkatan ekonomi pekerjaan dalam segala sektor.
negara. 5 Peningkatan infrastruktur
(b) Contohnya, Dasar Pertanian Negara (DPN), (a) Kemajuan ekonomi menggalakkan
Pelan Induk Perindustrian. pembangunan infrastruktur moden.
2 Infrastruktur (b) Contohnya, jalan raya, landasan kereta
(a) Jaringan pengangkutan yang baik api, pengangkutan udara dan pelabuhan
memudahkan proses pengangkutan bahan dibangunkan dengan pesat.
mentah daripada sumbernya ke kilang dan 6 Proses pembandaran (urbanisasi)
barang siap ke pasaran. (a) Kegiatan perindustrian menggalakkan proses
(b) Kemajuan telekomunikasi telah membantu pembandaran.
kepesatan ekonomi melalui penggunaan (b) Kemajuan ekonomi secara tidak langsung
Internet, telekonferens dan mempercepat menyebabkan perkembangan dan perluasan
perhubungan antarabangsa. saiz dan pertambahan fungsi bandar.
3 Teknologi 7 Pengurangan import
(a) Kegiatan ekonomi di Malaysia bertambah (a) Perkembangan ekonomi tempatan
maju dengan teknologi canggih dan moden. mengurangkan pergantungan kepada
(b) Pengeluaran dan kualiti produk yang barangan import.
dihasilkan dapat ditingkatkan. (b) Langkah mengurangkan pergantungan import
4 Modal dengan menggalakkan sektor Industri Kecil
(a) Kegiatan ekonomi yang dilakukan bergantung dan Sederhana (IKS) dan menggalakkan
pada jumlah modal. pengeluaran sektor pertanian.
N10

Bab 8 Tumbuh-tumbuhan Hutan Monsun Tropika
Semula Jadi dan
Hidupan Liar di Dunia
8.1 Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi
dan Hidupan Liar di Dunia
Gurun Panas
Peta 8.2 Lokasi Hutan Monsun Tropika
1 Ciri tumbuh-tumbuhan semula jadi:

(a) Hujung daun berbentuk tirus.
(b) Daun pokok yang banyak dan lebar bagi
mendapatkan cahaya matahari.
(c) Hutan ini jarang dan kelihatan berlapis-lapis
tetapi tidak begitu nyata.
Peta 8.1 Lokasi Gurun Panas (d) Pokok tumbuh antara 20 m hingga 30 m.
(e) Pokok berkayu keras seperti pokok jati,
1 Ciri tumbuh-tumbuhan semula jadi: penaga, cendana, jelutung, buluh dan rotan.
(a) Tumbuhan-tumbuhan yang tahan cuaca 2 Ciri hidupan liar:
panas. (a) Terdiri daripada haiwan yang berbulu nipis,
(b) Pokok jenis Xerofit. kulit berkedut dan bersaiz besar.
(c) Pokok-pokok di kawasan ini juga tumbuh (b) Di lapisan atas hutan terdapat monyet dan
secara jarang-jarang. pelbagai jenis burung.
(d) Mempunyai akar panjang yang menjalar ke (c) Lapisan lantai hutan dihuni haiwan seperti
dalam tanah atau merebak di permukaan gajah, harimau dan sebagainya.
bumi untuk menyerap air.
2 Ciri hidupan liar: Hutan Daun Luruh Sederhana
(a) Kebanyakan hidupan liar di kawasan ini terdiri
daripada jenis nokturnal.
(b) Menjimatkan tenaga dan air dalam badan
dengan berteduh di bawah pokok dan
bersembunyi di dalam lubang, hanya bergerak
aktif pada waktu malam untuk mencari
makanan.
Peta 8.3 Lokasi Hutan Daun Luruh Sederhana
1 Ciri tumbuh-tumbuhan semula jadi:

(a) Pokok daun luruh mempunyai daun yang nipis
dan lembut.
(b) Batang pokok berbentuk silinder dan
mempunyai cabang dahan yang lebih banyak.
(c) Batang pokok mempunyai kulit tebal.
(d) Spesies pokok kayu keras sederhana sangat
Foto 8.1 Unta boleh hidup dalam cuaca ekstrem bernilai untuk kegiatan pembalakan.
N11

2 Ciri hidupan liar: 2 Selain itu, daun pokok yang besar berupaya
(a) Hidupan liar di kawasan ini ialah yang dapat memecahkan butiran hujan dan seterusnya
menyesuaikan diri dengan perubahan musim. mengurangkan kelajuan titisan air hujan yang
(b) Terdapat hidupan liar yang berhijrah atau jatuh ke bumi.
berhibernasi pada musim sejuk. 3 Pokok bakau di kawasan paya air masin mampu
menghalang tindakan hakisan ombak dan kesan
Hutan Konifer pasang surat air laut.
Foto 8.2 Hutan paya air masin
Peta 8.4 Lokasi Hutan Konifer

Ekonomi
1 Ciri tumbuh-tumbuhan semula jadi: 1 Hutan Konifer menghasilkan kayu jenis lembut
(a) Kanopi pokok berbentuk kon untuk yang sesuai untuk tujuan pembalakan.
mengelakkan salji terkumpul di atasnya. 2 Hutan Monsun Tropika pula kaya dengan pokok
(b) Batang pokok berkulit tebal, lurus dan tinggi. kayu keras untuk tujuan pembalakan.
(c) Daun bersaiz kecil, halus dan berbentuk jarum 3 Hasil kayu balak dari kedua-dua hutan tersebut
untuk mengelakkan kehilangan air melalui digunakan untuk tujuan dieksport dan membuat
proses transpirasi. perabot, pulpa dan kertas.
(d) Permukaan daun yang bersalut lilin untuk
mengelakkan ancaman fros. Sumber Perubatan
(e) Akar yang pendek dan sesuai tumbuh di tanih
podzol pada musim sejuk. 1 Penyelidikan di Barat telah mendapati bahawa
2 Ciri hidupan liar: tumbuh-tumbuhan bukan sahaja mempunyai nilai
(a) Pada musim panas, hidupan liar seperti estetika malah mampu merawat pelbagai jenis
burung dan binatang sangat aktif mencari penyakit.
makanan. 2 Terdapat beberapa bahagian pokok yang dijadikan
(b) Pada musim sejuk, rusa dan burung akan sebagai ubat atau ramuan ubat seperti daun,
berpindah ke kawasan yang lebih panas di bunga, akar, hampas buah dan kulit kayu.
bahagian selatan.
Tumbuhan Khasiat
8.2 Kepentingan Tumbuh-tumbuhan Pokok • Batang pokok prickly pear dapat
prickly mengurangkan tahap kolesterol
Semula Jadi dan Hidupan Liar di pear yang tidak baik dalam badan
Dunia seseorang.
Pelancongan • Membantu mengekalkan
kandungan gula dalam badan
1 Kebanyakan hutan semula jadi di dunia sesuai serta merawat penyakit kencing
dijadikan sebagai pusat ekopelancongan. manis.
2 Di kawasan Gurun Panas, unta dijadikan sebagai
Pokok oak Pokok ini digunakan untuk
pengangkutan dan tarikan pelancongan.
menyembuhkan masalah cirit-birit,
3 Contohnya, di Gurun Sahara terdapat kemudahan
sakit tekak dan luka.
tempat tinggal, aktiviti luncur pasir, menunggang
unta dan melihat hidupan liar. Pokok pain • Daun pokok pain kaya dengan
vitamin C boleh digunakan untuk
Penghalang Hakisan membuat teh.
• Biji pokok berfungsi sebagai
1 Akar pokok mampu mengurangkan air larian bahan antiseptik semula jadi
permukaan dan menjadi penghalang hakisan untuk merawat luka.
terutama di kawasan cerun.
N12

Bab 9 Sumber Semula Jadi (b) Negara kekurangan dana untuk membantu
rakyat mengakibatkan kadar kebuluran terus
Utama dan Kerjasama meningkat.
Ekonomi di Dunia (c) Keadaan hidup masyarakat yang tertekan
mewujudkan pelbagai masalah sosial.
9.1 Taburan Sumber Semula Jadi 4 Alam sekitar
Utama di Dunia (a) Krisis sumber semula jadi menyebabkan
kemerosotan kualiti alam sekitar.
Laman Web
Sumber Tenaga Utama di Dunia (b) Eksploitasi pelbagai sumber semula jadi yang
melibatkan penerokaan sesebuah kawasan
Sumber Tenaga Sumber Tenaga menyebabkan kemusnahan pelbagai spesies
Bahan Bakar Alternatif flora dan fauna.
• Petroleum (Arab Saudi) • Geoterma (Iceland) (c) Eksploitasi sumber semula jadi secara tidak
• Gas asli (Amerika • Angin (Belanda) terancang akan menyebabkan rizab sumber
Syarikat) • Ombak (Perancis) semula jadi semakin berkurangan.
• Arang batu (Rusia) • Suria (Jepun)
• Air (China) 9.3 Contoh Kerjasama Ekonomi
• Biomas (India) Antarabangsa

1 Pertubuhan Negara-Negara Asia Tenggara atau
Association of Southeast Asian Nations (ASEAN).
2 Segi Tiga Pertumbuhan Indonesia, Malaysia dan
Singapura (IMS-GT).
3 Segi Tiga Pertumbuhan Indonesia, Malaysia dan
Thailand (IMT-GT).
4 Pertubuhan Ekonomi Negara-Negara Asia Pasifik
atau Asia-Pacifik Economic Cooperation (APEC).
5 Pertumbuhan Perdagangan Dunia atau World
Trade Organization (WTO).
6 Kesatuan Eropah atau European Union (EU).
Foto 9.1 Tenaga angin dijana di Belanda
9.4 Kepentingan Kerjasama Ekonomi
9.2 Krisis Sumber Semula Jadi di Antarabangsa
Dunia 1 Buruh asing – memudahkan kemasukan tenaga
1 Ekonomi buruh asing dari negara lain.
(a) Pendapatan negara pengeksport dan 2 Pemindahan teknologi – berlaku antara negara
pengimport tidak menentukan. maju dengan negara membangun melalui
(b) Kenaikan harga komoditi juga memberi impak pelbagai cara.
negatif kepada negara pengeksport dan 3 Hubungan perdagangan – membuka peluang
pengimport. antara negara untuk menjalinkan hubungan
(c) Krisis ekonomi menyebabkan peningkatan perdagangan.
kos sara hidup kesan daripada kuasa beli 4 Pasaran – memberi peluang kepada negara
yang lemah, pendapatan negara merosot dan anggota bekerjasama meluaskan pasaran eksport
nilai mata wang semakin menurun. barangan keluaran negara masing-masing.
2 Politik 5 Pelaburan – menggalakkan pelaburan dalam
(a) Krisis sumber semula jadi juga berlaku apabila negara untuk dijadikan modal bagi memulakan
berlaku perebutan kawasan yang mempunyai sesuatu kegiatan ekonomi.
sumber semula jadi antara beberapa buah 6 Bahan mentah – memperoleh bahan mentah
negara. daripada rakan dagang untuk kegunaan domestik
(b) Ketegangan yang berterusan membawa dan industri melalui import.
kepada berlakunya konflik wilayah.
(c) Krisis sumber semula jadi juga akan
menyebabkan berlaku konflik politik dalam LAMAN WEB
sesebuah negara. Imbas Kod QR atau layari https://www.

asean.org/wp-content/uploads/images/
3 Masyarakat archive/AC-Brunei.pdf untuk maklumat
(a) Krisis sumber semula jadi menyebabkan lanjut tentang penubuhan ASEAN.
berlakunya peningkatan kadar kemiskinan.
N13

Bab 10 Sumber Hutan 10.3 Usaha Pemeliharaan dan
Pemuliharaan Sumber Hutan di
10.1 Sumber Hutan Malaysia
1 Sumber hutan meliputi kawasan yang ditumbuhi
oleh pelbagai jenis flora dan fauna. Tapak Ramsar
2 Iklim Khatulistiwa yang panas dan lembap 1 Tapak Ramsar ialah senarai tanah lembap yang
sepanjang tahun serta jumlah taburan hujan yang dipersetujui melalui konvensyen tanah lembap di
tinggi telah menggalakkan lagi pertumbuhan Iran pada tahun 1971 untuk pemuliharaan tanah
sumber hutan. lembap serta sumber-sumbernya.
3 Malaysia mempunyai keluasan hutan yang sangat 2 Peranan Tapak Ramsar ialah menjaga tanah
luas, iaitu kira-kira 18.56 juta hektar. lembap khususnya hutan paya bakau yang
mempunyai pelbagai jenis kehidupan.
3 Pemeliharaan – Tapak Ramsar dijadikan sebagai
kawasan ekopelancongan.
4 Pemuliharaan – memulihara kawasan tanah
lembap serta kepelbagaian biologi hutan paya
bakau.
Geopark
1 Geopark merujuk sesuatu kawasan yang terdapat
tapak warisan geologi yang boleh digunakan oleh
semua pihak bagi tujuan pemeliharaan, pendidikan
dan pembangunan lestari.
Foto 10.1 Hutan Hujan Tropika
2 Peranan geopark ialah mementingkan
pembangunan sesebuah kawasan secara lestari.
Elemen pembangunan ini dalam konsep geopark
10.2 Kepentingan Pengurusan merangkumi pemuliharaan alam semula jadi.
Sumber Hutan di Malaysia 3 Pemeliharaan – menjadikan sesuatu lokasi
Keseimbangan Ekosistem sebagai pusat ekopelancongan.
4 Pemuliharaan – pemuliharaan bersepadu antara
• Komponen dalam ekosistem sentiasa berinteraksi warisan budaya dengan alam semula jadi.
dan menghasilkan satu aliran tenaga dan rantaian
makanan yang berterusan. Taman Negara
• Pengurusan sumber hutan yang terancang penting 1 Taman negara merupakan satu kawasan atau
untuk mengekalkan keseimbangan ekosistem. tempat yang dilindungi oleh kerajaan supaya
Keperluan Masyarakat Setempat biodiversiti semula jadi di kawasan tersebut
dipelihara dan dikekalkan.
• Hutan berperanan sebagai sumber bahan makanan, 2 Taman negara berperanan melindungi
bahan asas dalam pembinaan tempat tinggal dan kepelbagaian biologi dan struktur ekologinya,
sumber pendapatan. menyokong ekosistem, mempromosikan
• Contohnya, hasil hutan seperti rotan, gaharu dan pendidikan dan rekreasi.
buah-buahan. 3 Pemeliharaan – memelihara flora dan fauna
supaya tiada gangguan aktiviti manusia.
Ekopelancongan 4 Pemuliharaan – PERHILITAN membaik pulih
• Pelancong dapat menikmati keindahan alam semula hidupan liar dan hutan.
jadi.
• Contoh lokasi ekopelancongan yang popular ialah Pembangunan Lestari
Taman Negeri Royal Belum dan Taman Negara Niah. 1 Pembangunan lestari ialah aktiviti pembangunan
yang memenuhi keperluan pada masa ini tanpa
Membekalkan Sumber Bahan Mentah menjejaskan keupayaan generasi akan datang
• Pengurusan sumber hutan yang cekap menjamin untuk memenuhi keperluan sendiri.
bekalan bahan mentah yang berterusan pada masa 2 Pembangunaan lestari berperanan sebagai satu
hadapan. gagasan pembangunan moden yang paling
• Contohnya, rotan dan buluh digunakan sebagai bahan proaktif dan praktikal untuk menangani isu antara
asas dalam pembuatan perabot dan kraf tangan. tuntutan pembangunan dengan pemuliharaan
alam sekitar.
N14

3 Pemeliharaan – pembinaan bandar yang
berasaskan bandar dalam taman.
4 Pemuliharaan – membaik pulih kualiti persekitaran
dan memastikan aktiviti pembandaran yang
mengambil kira aspek kelestarian alam.
Rajah 10.2 Logo Sarawak Forestry Corporation
Video
5 Sabah Forestry Department – memberi
perlindungan dan pemuliharaan rizab hutan
berdasarkan konsep Pengurusan Hutan Lestari
(SFM).
Badan Bukan Kerajaan
Foto 10.2 Pembangunan lestari di Putrajaya
10.4 Peranan Agensi dalam

Pengurusan Hutan di Malaysia
Badan Kerajaan
1 Jabatan Alam Sekitar (JAS) – merancang,
Rajah 10.3 Logo World Wide Fund
menyelaras dan memantau pelaksanaan
dasar serta strategi berkaitan biodiversiti 1 WWF – menghentikan kemusnahan persekitaran
dan perhutanan melalui penyelidikan dan alam melalui pemeliharaan kepelbagaian biologi
pembangunan perhutanan serta pengurusan dunia dan memastikan sumber semula jadi boleh
hutan secara berkekalan. diperbaharui dan digunakan secara lestari serta
penyelidikan dan kempen kesedaran awam.
2 The Wildlife Trade Monitoring Network (TRAFFIC)
– menguruskan perdagangan yang mampan
melibatkan tumbuh-tumbuhan dan haiwan liar
tanpa merosakkan integriti sistem ekologi.
3 Sahabat Alam Malaysia (SAM) – mengadakan
kempen untuk memastikan pembangunan dan
pengurusan sumber semula jadi secara lestari.
Rajah 10.1 Logo Jabatan Alam Sekitar
2 Institut Penyelidikan Perhutanan (FRIM) – menjana

pengetahuan dan membangunkan teknologi
yang bersesuai untuk pemeliharaan, pengurusan, Rajah 10.4 Sahabat Alam Malaysia
pembangunan dan penggunaan sumber hutan
serta meningkatkan kesedaran terhadap peranan 4 Malaysian Nature Society (MNS) – melindungi dan
alam sekitar dan pemuliharaan hutan. memelihara kepelbagai biologi secara berkesan
3 Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman dan memberi kesedaran alam sekitar melalui
Negara (PERHILITAN) – mengekalkan integriti pendidikan.
kawasan perlindungan bagi faedah penyelidikan, 5 Global Environment Centre (GEC) – menggalakkan
pendidikan, ekonomi, estetika, rekreasi dan fungsi perlindungan dan penggunaan lestari hutan serta
ekologi. tanah lembap.
4 Sarawak Forestry Corporation – melaksanakan VIDEO
pengurusan hasil hutan, kawasan terlindung
sepenuhnya, pemuliharaan hidupan liar, kawalan Imbas Kod QR atau layari https://www.
youtube.com/watch?v=UyVUPqP9H1U
penuaian dan penguatkuasaan terhadap maklumat lanjut Langkawi Geopark.
pematuhan serta penyelidikan dan pembangunan Untuk tujuan pembelajaran
perhutanan.
N15

Bab 11 Kitar Semula 3 Pengasingan Sisa di Punca
(a) Dijalankan secara berperingkat bermula 1
11.1 Elemen Kitar Semula September 2015.
(b) Sisa pepejal diasingkan mengikut kategori
1 Menurut Jabatan Pengurusan Sisa Pepejal Negara sisa kitar semula, sisa baki dan sisa pukal/
(2018) kitar semula bermaksud memungut sisa kebun.
dan mengasingkan sisa pepejal bagi maksud
menghasilkan keluaran. 11.4 Amalan Kitar Semula di Negara-
negara Lain
Video
2 Pengurangan sisa pepejal melalui elemen 3R,

iaitu:
(a) Reduce (kurangkan) – mengurangkan sisa Kitar Semula di Jerman
pepejal untuk meminimumkan penggunaan 1 Ordinan Pembungkusan – melibatkan pengilang
sumber semula jadi. dan pihak yang pemasaran barangan.
(b) Reuse (guna semula) – tindakan penggunaan 2 Duales System Deutschland GmBH – semua kotak
semula barangan secara berulang kali untuk ditanda dengan tanda Green Dot oleh pengilang.
mengurangkan penghasilan sisa. 3 Cara memungut bahan terbuang untuk dikitar
(c) Recycle (kitar semula) – amalan semula – penyediaan tapak pengumpulan dan
mengasingkan barang mengikut jenis untuk tong kitar semula di jalan utama, kilang, kawasan
menghasilkan produk yang sama jenis atau perumahan dan perniagaan.
baharu semula.
Kitar Semula di Denmark
1 Hampir 67% daripada jumlah sisa keseluruhan
di Denmark dikitar semula, 28% dilupus
menggunakan insinerator dan hanya 5% sahaja
dikembalikan semula ke tapak pelupusan sampah.
2 Amalan kitar semula di Denmark ialah Program
Pengembalian Deposit, Program Cukai Sisa,
Rajah 11.1 Logo kitar semula Program Waste 21 1998-2004, Program
Subsidi Sisa, Program Cukai Hijau dan Program
Affaldsbekendtgoerelsen 1999.
11.2 Kepentingan Amalan Kitar
Semula Kitar Semula di Sweden
1 Menjana pendapatan dengan menghasilkan baja 1 Sweden mengitar semula 99% daripada sisa
kompos menggunakan sisa makanan. buangan domestik dan hanya 1% sisa yang
2 Menjimatkan sumber semula jadi (mengurangkan, berakhir di pusat pelupusan sampah.
mengguna semula, mengitar semula). 2 Program kitar semula yang dijalankan:
3 Mewujudkan persekitaran yang sihat, bersih dan (a) Kitar Semula
selesa untuk dihuni. (b) Pelupusan
4 Mengurangkan pencemaran apabila sisa diurus (c) Pencegahan Sisa
dengan cara sistematik. (d) Pemulihan Tenaga
5 Mengurangkan kesan rumah hijau. (e) Guna Semula
11.3 Amalan Kitar Semula di Malaysia Kitar Semula di Taiwan

1 Amalan 3R 1 Bilangan penduduk negara Taiwan yang padat
(a) Amalan kitar semula bertemakan “Fikir memerlukan sisa sampah diuruskan dengan baik.
Dahulu Sebelum Buang”. 2 Program kitar semula yang dijalankan di Taiwan:
(b) Memastikan bahan kitar semula diurus selia (a) Garis Panduan Kitar Semula
dengan baik oleh PBT. (b) Akta Pelupusan Sisa
2 Hari Tanpa Beg Plastik (c) Program 4-Dalam-1
(a) Kempen ini dilaksanakan di Pulau Pinang (d) Kempen Kitar Semula
pada 6 Julai 2009.
(b) Pelanggan dikenakan bayaran RM0.20 bagi VIDEO
setiap beg plastik. Imbas Kod QR atau layari https://www.youtube.

com/watch?v=vmq_mKhQo38 maklumat lanjut
(c) Beg mesra alam, beg kertas dan plastik tentang Sweden membeli sampah sarap deari
biodegradasi digunakan untuk menggantikan negara Eropah lain.
beg plastik. Untuk tujuan pembelajaran
N16

Kandungan
Bab 1 Jadual dan Graf 1 – 11
Bab 2 Carta Pai 12 – 17
Pengaruh Persekitaran Fizikal terhadap Kepelbagaian Tumbuh-

Bab 3 18 – 24
tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar
Bab 4 Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi di Malaysia 25 – 31
Bab 5 Hidupan Liar di Malaysia 32 – 37
Reviu Bab-1 (Bab 1 hingga Bab 5) 38 – 41
Bab 6 Sumber Semula Jadi di Malaysia 42 – 48
Bab 7 Kegiatan Ekonomi di Malaysia 49 – 54
Bab 8 Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar di Dunia 55 – 60
Bab 9 Sumber Semula Jadi Utama dan Kerjasama Ekonomi di Dunia 61 – 65
Bab 10 Sumber Hutan 70 – 75
Bab 11 Kitar Semula 76 – 81
Ujian Akhir Sesi Akademik 86 – 91
Format Pentaksiran Geografi (23) Mulai 2022 92
Panduan Penggunaan Buku P1 – P5

Rekod Prestasi Murid P6 – P8
Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 (PAK-21) P9 – P16
Imbas Kod QR untuk muat turun

• Contoh Kerja Lapangan
• Rekod Prestasi Murid
Conquer Geo F3 Kand (f).indd 1 23/11/2022 8:32:21 PM

Tema: Kemahiran Geografi
Bab
e-RPH
Jadual dan Graf
1 Jawapan
1.1 Ciri-ciri dan 1.3 Langkah-langkah Soalan 6 dan 7 berdasarkan

Kegunaan Jadual Membina Jadual graf di bawah.
Pengeluaran Kelapa Sawit Negara Q
dari Tahun 2016 hingga 2021
1 Antara berikut, yang 4 Berdasarkan jadual
manakah ciri jadual? di bawah, berapakah 1200
1000
I Mempunyai tajuk bilangan murid yang 800
II Terdiri daripada paksi datang ke sekolah? 600

400
menegak 200
III Dilukis secara garisan Cara ke Tahun

Bas 16’ 17’ 18’ 19’ 20’ 21’
yang panjang sekolah

IV Mempunyai maklumat Kekerapan //// //// /// 6 Pengeluaran kelapa
yang sesuai Bilangan sawit Negara Q paling
A I dan II murid X maksimum pada tahun
B I dan IV (orang) A 2016 C 2018
C II dan III B 2017 D 2021
D III dan IV A 10 orang murid
B 11 orang murid 7 Berapakah jumlah
2 Apakah kaedah C 13 orang murid pengeluaran kelapa sawit
pengumpulan maklumat D 15 orang murid paling minimum di Negara
yang dikaitkan dengan Q?
maklumat di bawah? 1.4 Langkah-langkah A 600 ribu tan
B 400 ribu tan
Pengumpulan maklumat Membina Graf C 800 ribu tan
sesuatu jumlah yang Bar Mudah, D 1 200 ribu tan
dihitung. Graf Garisan
A Banci Mudah dan Graf 8 Apakah yang berkaitan
B Temu bual Gabungan dengan graf gabungan di
C Soal selidik bawah?
D Pemerhatian 5 Graf berikut menunjukkan Hujan Graf Iklim Negara X
(mm) Suhu(oC)
graf garisan mudah.
1.2 Ciri-ciri dan 30
20
Kegunaan Graf
Jumlah Bil Telefon Hasni dari Bulan Januari
hingga Jun Pada Tahun 2021 10
Bil telefon (RM) 0
-10
3 Antara berikut, yang 300
250 -20
manakah ciri graf bar 200
50
-30
mudah? 150
25
-40
I Paksi menegak 100 0

J F M A M J J O S O N D
50 Bulan
II Dilukis secara garisan
X
yang panjang Jan Feb Mac Apr Mei Jun
I Hujan tahunan
III Gabungan graf bar melebihi 1 000 mm

Apakah X?
mudah dan graf II Suhu bulan September
A Skala C Bulan
garisan melebihi 10°C
B Tajuk D Petunjuk
IV Ketinggian bar III Suhu paling minimum
mewakili kuantiti kira-kira -43°C
sesuatu komponen
1.5 Mentafsir Jadual, IV Bulan Januari dan April
A I dan II Graf Bar Mudah, mengalami jumlah
B I dan IV Graf Garisan hujan yang sama
C II dan III Mudah dan Graf A I dan II C II dan III
D III dan IV Gabungan B I dan IV D III dan IV
1
1.1 Ciri-ciri dan Kegunaan Jadual
A Namakan rajah yang ditunjukkan di bawah. SP 1.1.1 TP 1
Hobi Bilangan Murid (Orang)

Membaca 4
Melukis 2
Bersukan 13
Bermain alat muzik 5
Bermain e-sukan 6
Jumlah 30
Rajah di atas merujuk jadual .
B Tandakan betul (✓) atau salah (✗) tentang ciri-ciri jadual. SP 1.1.1 TP 2
1 Jadual terdiri daripada lajur dan baris yang mengandungi data. ✓
2 Jadual sesuai menggunakan data peratus sahaja. ✗
3 Jadual dapat mempersembahkan sesuatu data dan maklumat lebih ✓

tersusun.
4 Jadual yang lengkap mempunyai tajuk dan sumber yang sesuai. ✓
5 Jadual dihasilkan selepas graf siap dilukis. ✗
C Lengkapkan rajah di bawah berkaitan dengan kegunaan jadual. SP 1.1.1 TP 2
Kegunaan Jadual
1 Data dan maklumat 2 Jadual digunakan 3 Dengan menggunakan

dalam jadual boleh untuk melihat jadual, pengelasan
digunakan untuk perubahan maklumat lebih
menghasilkan dan
pertalian antara dua tersusun dan mudah
graf mengikut maklumat
kesesuaian. . menarik perhatian
orang yang melihat.
1.1
Conquer Geo F3(1) (F).indd 2 23/11/2022 8:33:21 PM

1.2 Ciri-ciri dan Kegunaan Graf
A Namakan jenis graf di bawah. SP 1.1.1 TP 1
Tempat Tinggal Pelajar Tingkatan 3 Sekolah Menengah Kepong Baru Jumlah Hujan dan Min Suhu Bulanan di Stesen P pada Tahun 2017
Min Suhu di Stesen X dari Bulan Januari hingga Jun 2017
PETUNJUK Suhu (°C)
Bilangan
(Orang) Taman Kepong Suhu (°C) Hujan (mm)
40
Taman Petaling
Taman Fadason
40 Taman Sri Segambut 35 30
Taman Menjalara
35 30 20
30 25 10
25 20 30 0
20 15 20
15 10 10
10 5 0
5 0
Januari Februari Mac April Mei Jun
0 Tempat Bulan
tinggal
[Apa] Graf Bar Mudah [Apa] Graf Garisan Mudah [Apa] Graf Gabungan
1 2 3
B Nyatakan ciri-ciri setiap jenis graf di bawah. SP 1.1.2 TP 2
1 Graf garisan mudah 2 Graf bar mudah 3 Graf gabungan
(a) [Apa] Graf dilukis secara (a) [Apa] Ketinggian bar (a) [Apa] Gabungan antara
garisan yang panjang mewakili kuantiti graf bar mudah dan graf

komponen garisan

(b) [Apa] Garisan yang curam (b) [Apa] Bar dilukis secara
menunjukkan perubahan menegak atau mendatar (b) [Apa] Menunjukkan dua

yang besar maklumat yang berlainan

(c) [Apa] Garisan yang landai (c) [Apa] Graf terdiri daripada dalam satu graf
menunjukkan perubahan paksi menegak, mendatar,

yang kecil tajuk dan petunjuk

C Nyatakan kegunaan graf di bawah. SP 1.1.2 TP 2
1 [Apa] Digunakan untuk menunjukkan perubahan atau

perbezaan antara dua perkara yang saling berkaitan

Graf
Gabungan
2 [Apa] Sesuai digunakan untuk data atau maklumat yang
menunjukkan gabungan seperti suhu dan hujan

1.2

1.3 Langkah-langkah Membina Jadual
Satu soal selidik telah dijalankan oleh guru tingkatan 3 M tentang cita-cita murid setelah
tamat pengajian di peringkat tertinggi pada tahun 2021. Hasil soal selidik ke atas respoden
diperoleh seperti di bawah. SP 1.1.3 TP 3
Bil. Nama Cita-cita Bil. Nama Cita-cita

1 Mustaqim Jurutera 16 Kimie Jurutera
2 Wei Ping Ahli perniagaan 17 Tian Beh Akauntan
3 Min Han Pensyarah 18 Nazri Ahli perniagaan
4 Phyllis Jurutera 19 Ivan Akauntan
5 Aleesa Doktor 20 Tarajit Jurutera
6 Jia Chi Pensyarah 21 Shawn Akauntan
7 Khairul Jurutera 22 Madiyah Doktor
8 Balqis Akauntan 23 Xiang Yun Ahli perniagaan
9 Adiel Doktor 24 Farhan Jurutera
10 Thinagharan Pensyarah 25 Damian Pensyarah
11 Chun Sin Jurutera 26 Eugene Jurutera
12 Marion Ahli perniagaan 27 Jun Fat Akauntan
13 Dhinesh Akauntan 28 Qayyim Ahli perniagaan
14 Natalie Jurutera 29 Misfar Pensyarah
15 Wen Qian Doktor 30 Hareez Jurutera
Berdasarkan data di atas, lengkap jadual kekerapan dan jadual dalam bentuk yang mudah
bagi jenis cita-cita murid tingkatan 3 M.
Jadual Kekerapan: Jenis Cita-cita Murid Setelah Tamat Pengajian di Peringkat
Tertinggi pada Tahun 2021
Cita-cita Murid Kekerapan Bilangan Murid (Orang)

Doktor //// 4
Jurutera //// //// 10
Ahli perniagaan //// 5
Akauntan //// / 6
Pensyarah //// 5
Jadual: Jenis Cita-cita Murid Setelah Tamat Pengajian

di Peringkat Tertinggi pada Tahun 2021
Cita-cita Murid Bilangan Murid (Orang)

Doktor 4
Jurutera 10
Ahli perniagaan 5
Akauntan 6
Pensyarah 5
Jumlah 30
1.3

Lukis graf bar mudah untuk menunjukkan bilangan murid tingkatan 3 M yang ingin
melawat lima negeri di Malaysia pada tahun 2022. Gunakan skala 1 cm bersamaan 1
orang murid untuk graf tersebut. SP 1.1.4 TP 3 KBAT Mengaplikasi
Murid Tingkatan 3 M yang Ingin Melawat Lima Negeri di Malaysia pada tahun 2022
Negeri Bilangan Murid (Orang)

Kedah 6
Pulau Pinang 3
Sarawak 10
Johor 7
Terengganu 4
Jumlah 30
Murid Kelas 3 M yang ingin Melawat Lima Negeri di Malaysia pada Tahun 2021
Bilangan murid (Orang)

10
9
Petunjuk
Kedah
8
Pulau Pinang
Sarawak
7 Johor
Terengganu
0 Negeri

Berdasarkan jadual di bawah, lukis graf garisan mudah untuk menunjukkan perubahan
penduduk Malaysia antara tahun 1980 hingga tahun 2020. Gunakan skala 1 cm bersamaan
5 juta penduduk untuk graf tersebut. SP 1.1.4 TP 3 KBAT Mengaplikasi
Perubahan Penduduk Malaysia antara

Tahun 1980 hingga 2020
Tahun Jumlah Penduduk (juta orang)
1980 13
1990 18
2000 23
2010 28
2020 32
(Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia, 2022)
Perubahan Penduduk Malaysia antara Tahun 1980 hingga 2020
Jumlah Penduduk
(Juta orang)
40
35
30
25
20
15
10
Tahun
1980 1990 2000 2010 2020

Berdasarkan jadual di bawah, lukis graf gabungan untuk menunjukkan jumlah hujan
dan suhu tahunan Bandar X pada tahun 2021. SP 1.1.4 TP 3 KBAT Mengaplikasi
Jadual: Jumlah Hujan dan Suhu Tahunan pada Tahun 2021 Bandar X
Bulan Jan. Feb. Mac April Mei Jun Julai Ogos Sept. Okt. Nov. Dis.
Suhu
20 18 18 16 17 17 16 17 15 16 16 15
(°C)
Hujan
200 250 180 320 270 250 260 280 330 320 340 345
(mm)
Jumlah Hujan dan Suhu tahunan pada Tahun 2021 di Bandar X
Hujan (mm)
20
450 15
400 10
350 5
300 0
250
200
150
100
50
Bulan

Tafsirkan data dan maklumat dalam jadual di bawah. Kemudian, jawab soalan yang
diberikan. SP 1.1.5 TP 4 KBAT Menganalisis
Masalah Pengangkutan yang Dihadapi Penduduk
Taman Kantan Permai pada Tahun 2020
Masalah Bilangan (orang)

Kenderaan lama dan usang 8
Pencemaran udara 5
Keselamatan penumpang 2
Kos pengangkutan mahal 6
Kemudahan disediakan tidak mesra pengguna 4
Jumlah 25
1 Nyatakan tajuk jadual di atas.

[Apa] Masalah pengangkutan yang dihadapi penduduk Taman Kantan Permai pada tahun 2020
2 Senaraikan masalah pengangkutan yang dihadapi penduduk di Taman Kantan Permai

pada tahun 2020.
(a) [Bagaimana] Kenderaan lama dan usang
(b) [Bagaimana] Pencemaran udara
(c) [Bagaimana] Keselamatan penumpang
(d) [Bagaimana] Kos pengangkutan mahal
(e) [Bagaimana] Kemudahan disediakan tidak mesra pengguna
3 Berdasarkan jadual di atas, apakah yang dapat ditafsirkan berkaitan dengan masalah
pengangkutan yang dihadapi penduduk di Taman Kantan Permai pada tahun 2020?
[Apa] 8 respoden menyatakan masalah pengangkutan utama di Taman Kantan Permai
ialah kenderaan lama dan usang
[Apa] 6 respoden menyatakan masalah pengangkutan kedua tertinggi ialah kos pengangkutan mahal
[Apa] 5 respoden menyatakan masalah pengangkutan ketiga tertinggi ialah pencemaran udara
[Apa] 4 respoden menyatakan masalah pengangkutan keempat ialah kemudahan disediakan tidak
mesra pengguna
[Apa] 2 respoden menyatakan masalah pengangkutan paling rendah ialah keselamatan
penumpang
4 Cadangkan dua langkah mengatasi masalah pencemaran udara di kawasan kajian.

(a) [Bagaimana] Menanam pokok di tepi jalan/mengekalkan kawasan hijau
(b) [Bagaimana] Menggunakan pengangkutan lestari seperti MRT/LRT/Monorel dan bas elektrik

Tafsirkan data dan maklumat dalam jadual dan graf bar mudah di bawah. Kemudian,
jawab soalan yang diberikan. SP 1.1.5 TP 4 KBAT Menganalisis
Mata Pelajaran yang Diminati Murid Tingkatan 3 Zuhal di
SMK Menjalara pada Tahun 2019
Mata Pelajaran Bilangan Murid (orang)

Bahasa Melayu 9
Sains 5
Matematik 12
Reka cipta 3
Geografi 6
Jumlah 35
Mata Pelajaran yang Paling Diminati Murid

Tingkatan 3 SMK Menjalara pada Tahun 2019
PETUNJUK
Bahasa Melayu
Bilangan Murid Sains

(orang)
Matematik
Reka cipta
12
Geografi
4
Mata
Pelajaran
0
1 Berikan tajuk graf bar di atas.

[Apa] Mata Pelajaran yang Paling Diminati Murid Tingkatan 3 Zuhal SMK Menjalara pada Tahun 2019
2 Berdasarkan jadual dan graf bar mudah di atas, apakah yang dapat ditafsirkan tentang
mata pelajaran yang paling diminati murid Tingkatan 3 Zuhal SMK Menjalara pada tahun
2019?
[Apa] Mata pelajaran yang paling diminati ialah sains, iaitu 12 orang murid
[Apa] Mata pelajaran kedua paling diminati ialah bahasa Melayu, iaitu 9 orang murid
[Apa] Mata pelajaran ketiga paling diminati ialah geografi, iaitu 6 orang murid
[Apa] Mata pelajaran keempat paling diminati ialah matematik, iaitu 5 orang murid
[Apa] Mata pelajaran paling kurang diminati murid ialah reka cipta, iaitu hanya seramai 3 orang murid

Menjalankan tugasan secara berkumpulan. SP 1.1.4 SP 1.1.5 TP 5 TP 6 KBAT Mengaplikasi
Tajuk: Membina graf berdasarkan maklumat yang diberikan dan merumuskan graf yang
telah dihasilkan.
Objektif: Murid dapat membina graf berdasarkan data yang diberi dan seterusnya
mentafsirkan graf tersebut.
Langkah-langkah:
1 Bahagikan kelas kepada empat atau lima kumpulan kecil.
2 Kemudian, setiap kumpulan dikehendaki mengumpul data dan maklumat tentang salah
satu tajuk di bawah:
(a) Jenis pekerjaan bapa
(b) Pengangkutan yang digunakan ke sekolah
(c) Makanan kegemaran pada waktu rehat
3 Gunakan kaedah yang sesuai untuk mendapatkan data dan bina jadual untuk merekod
data.
4 Berdasarkan data dan maklumat jadual tersebut, pilih graf yang paling sesuai dibina.
5 Pastikan murid melukis graf tersebut di atas kertas graf. Lengkapkan graf tersebut dengan
ciri graf.
6 Kemudian, tafsirkan graf yang telah dilukis secara terperinci.
7 Setiap kumpulan dikehendaki membentangkan hasil kerja di hadapan kelas untuk
dibincangkan.
8 Akhir sekali, guru mata pelajaran akan menilai hasil kerja setiap kumpulan.
(Jawapan murid)
Video Tutorial
VIDEO TUTORIAL

youtube.com/watch?v=l4jWdrM9hME
untuk mengetahui langkah-langkah
membina graf bar mudah.
1.4
1.5
10

Berdasarkan pengetahuan anda, tafsirkan graf gabungan di bawah. Berikan rumusan

anda. SP 1.1.5 TP 6 KBAT Menganalisis
Jumlah Hujan dan Min Suhu Bulanan di Riyadh, Gurun Arab
Hujan (mm) Suhu (°C)
30
20
30 10
25 0
20
15
10
0
Rajah di atas menunjukkan jumlah hujan dan min suhu bulanan di Riyadh, Gurun Arab. Jumlah hujan paling tinggi
dicatatkan pada bulan April, iaitu sebanyak 25 mm manakala jumlah hujan yang paling sedikit pada bulan Januari, iaitu
sebanyak 4 mm sahaja. Terdapat tujuh bulan di Riyadh, Gurun Arab tidak mengalami hujan, iaitu bulan Jun, Julai,
Ogos, September, Oktober, November dan Disember. Jumlah hujan tahunannya kira-kira 81 mm setahun. Bagi min
suhu tahunannya, iaitu kira-kira 23°C dengan julat suhu tahunan sangat besar, iaitu kira-kira 21°C. Bulan-bulan yang
mengalami suhu paling panas adalah antara bulan Jun dan September. Suhu yang paling panas dicatatkan pada bulan
Julai, iaitu 34°C manakala suhu yang paling rendah dicatatkan pada bulan Januari, iaitu kira-kira 13°C.
Taburan min suhu di Riyadh, Gurun Arab didapati rendah pada awal dan hujung tahun tetapi tinggi pada
pertengahan tahun. Selepas bulan Julai walaupun suhu menurun, hujan tidak turun langsung kerana Riyadh
mengalami iklim gurun yang panas dan kering.
Kesimpulannya, jumlah hujan yang diterima di Riyadh sangat sedikit, suhu musim panas yang sangat panas
dan kering dan suhu musim dingin yang sederhana sejuk.
11

Tema: Kemahiran Geografi
Bab
e-RPH
Carta Pai
2 Jawapan
2.1 Ciri-ciri dan 4 Apakah alat yang 7 Berapakah nilai eksport

digunakan untuk melukis petroleum dan gas asli
Kegunaan Carta
carta pai? bagi Negara Q?
Pai I Jangka lukis A RM30 ribu juta
II Kompas B RM45 ribu juta
1 Maklumat yang manakah III Anemometer C RM50 ribu juta
berkaitan dengan carta IV Jangka sudut D RM48 ribu juta
pai? A I dan II
A Terdiri daripada paksi B I dan IV 8 Apakah nilai eksport
x dan y C II dan III kelapa sawit dan koko
B Maklumat lebih D III dan IV bagi Negara Q pada tahun
mudah dibaca 2018?
C Maklumat dalam 5 Apakah langkah selepas A RM28 ribu juta
bentuk bulatan menukar nilai mutlak B RM40 ribu juta
D Menunjukkan dalam jadual kepada C RM60 ribu juta
pembahagian peratus? D RM68 ribu juta
maklumat A Tentukan saiz sudut
setiap sektor 9 Jumlah eksport paling
2 Antara berikut, yang B Tentukan jejari bulatan rendah bagi Negara Q
manakah ciri-ciri carta yang sesuai ialah
pai? C Lukiskan setiap sektor A koko.
I Tidak mempunyai dari nilai terbesar B bauksit.
tajuk D Melengkapkan carta C kayu balak.
II Nilai sektor dalam unit pai dengan tajuk yang D barangan kilang.
darjah (°) sesuai
III Nilai keseluruhan 10 Apakah nilai eksport kayu
bulatan ialah 360° 6 Apakah alat yang balak bagi Negara Q?
IV Saiz sudut sektor digunakan untuk melukis A RM16 ribu juta
berdasarkan kuantiti bulatan setelah jejari B RM17 ribu juta
maklumat ditentukan? C RM18 ribu juta
A I dan II A Pembaris D RM20 ribu juta
B I dan IV B Jangka lukis
C II dan III C Jangka tolok 11 Antara berikut, yang
D III dan IV D Jangka sudut manakah berkaitan
dengan eksport Negara Q?
3 Apakah kegunaan carta
pai?
2.3 Mentafsir Carta I Negara Q sebuah
A Menghasilkan graf Pai negara maju
II Kegiatan ekonomi
yang sesuai paling penting ialah
B Informasi lebih mudah Soalan 7 hingga 11
berdasarkan carta di bawah. perlombongan
dan menarik III Nilai eksport bagi
C Perbezaan antara dua Eksport Negara Q pada Tahun 2018
bauksit Negara Q ialah
perkara sahaja 8% PETUNJUK RM20 ribu juta
D Menunjukkan taburan 10% 25%
Petroleum dan gas asli
IV Jumlah keseluruhan
Barangan kilang
hujan bulanan 14% Kelapa sawit
eksport Negara Q
Koko
23% Bauksit pada tahun 2018 ialah
2.2 Langkah-langkah
20%
Kayu balak
RM150 ribu juta
Membina Carta Jumlah nilai eksport: RM200 ribu juta A I dan II
Pai B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
12
2.1 Ciri-ciri dan Kegunaan Carta Pai
A Terangkan maksud carta pai dengan melengkap ayat di bawah. SP 1.2.1 TP 1
Maksud Carta Pai
Carta pai ialah sejenis gambar rajah atau perwakilan grafik untuk
memaparkan pembahagian atau pecahan data dan maklumat dalam bentuk bulatan yang
dibahagikan kepada beberapa sektor
B Jelaskan ciri carta pai dalam jadual di bawah. SP 1.2.1 TP 2
1 Mempunyai tajuk
2 [Apa] Mempunyai petunjuk
3 [Apa] Setiap sektor mewakili maklumat tertentu
4 [Apa] Saiz sudut setiap sektor berdasarkan kuantiti maklumat
5 [Apa] Menyatakan jumlah keseluruhan kuantiti maklumat
6 [Apa] Nilai setiap sektor dinyatakan dalam peratus (%)
7 [Apa] Nilai keseluruhan bulatan ialah 360° yang mewakili 100%
C Jelaskan kegunaan carta pai. SP 1.2.1 TP 2
1 Memudahkan rumusan dibuat
2 [Bagaimana] Membuat pembacaan yang lebih efektif
3 [Bagaimana] Menggambarkan taburan data dan maklumat
4 [Bagaimana] Mewakilkan data kepada informasi yang lebih mudah dan menarik
5 [Bagaimana] Menunjukkan perbandingan data dan maklumat dengan lebih jelas
6 [Bagaimana] Mewakilkan data seperti destinasi import dan eksport utama Malaysia
2.1 Belum Menguasai : TP 1 TP 2 Menguasai : TP 1 TP 2
13

Lengkapkan peta minda di bawah tentang langkah-langkah membina carta pai. Pilihan
jawapan disediakan di bawah. SP 1.2.2 TP 3
• Lorekkan sektor dan tuliskan nilai peratus setiap sektor.
• Lukiskan jejari dari pusat bulatan tegak ke atas.
• Tentukan jejari yang sesuai dan lukis sebuah bulatan.
• Tuliskan tajuk, petunjuk dan jumlah keseluruhan.
• Tentukan saiz setiap sektor.
• Lukiskan sektor mulai nilai terbesar ke nilai terkecil mengikut arah pusingan jam.
i-THINK Peta Alir
2 [Apa] Tentukan saiz setiap sektor

1 Tukarkan nilai mutlak kepada
peratus
3 [Apa] Tentukan jejari yang sesuai 4 [Apa] Lukiskan jejari dari pusat
dan lukis sebuah bulatan bulatan tegak ke atas

5 [Apa] Lukiskan sektor mulai nilai 6 [Apa] Lorekkan sektor dan tuliskan
terbesar ke nilai terkecil mengikut nilai peratus setiap sektor

arah pusingan jam

7 [Apa] Tuliskan tajuk, petunjuk dan

jumlah keseluruhan

14

Murid dikehendaki membina carta pai berdasarkan maklumat di bawah. SP 1.2.2 TP 3
Eksport Mengikut Sektor Ekonomi Negara X pada Tahun 2021
Sektor Ekonomi Jumlah Eksport (juta RM)

Perindustrian 200 000
Perlombongan 26 000
Pertanian 22 000
Sektor-sektor lain 4 700
Jumlah 252 700
1 Lengkapkan jadual di bawah sebelum membina carta pai. KBAT Menganalisis
Jumlah Eksport
Sektor Ekonomi Peratus (%) Saiz Sudut Sektor (°)
(juta RM)
Perindustrian 200 000 79.1 285
Perlombongan 26 000 10.3 37
Pertanian 22 000 8.7 31
Sektor-sektor lain 4 700 1.9 7
Jumlah 252 700 100 360
* Bundarkan data mengikut kesesuaian untuk memudahkan anda membina carta pai.
2 Bina sebuah carta pai yang lengkap berdasarkan maklumat lengkap di atas. KBAT Mengaplikasi
Eksport Mengikut Sektor Ekonomi Negara X pada Tahun 2021
1.9%
PETUNJUK
8.7%
Perindustrian
10.3% Perlombongan
Pertanian
Sektor-sektor lain
79.1%
Jumlah eksport: RM252 700 juta
15

A Susun semula langkah-langkah mentafsir carta pai mengikut urutan yang betul.
SP 1.2.3 TP 4
No. Pernyataan
7 Buat rumusan keseluruhan.
5 Nyatakan perbezaan nilai antara sektor.
1 Kenal pasti tajuk.
3 Nyatakan nilai keseluruhan dan nilai setiap sektor.
6 Huraikan isi tersirat berdasarkan dapatan data.
2 Kenal pasti sektor.
4 Nyatakan nilai sektor nilai tertinggi dan terendah.
B Tafsirkan carta pai di bawah. SP 1.2.3 TP 4 KBAT Menganalisis
Pengeluaran Sayur-sayuran di Daerah Simpang

pada Tahun 2020
4.6%
PETUNJUK
6%
8% Bayam
Bendi
56.3% Timun
25.1%
Kacang panjang
Cili merah
Jumlah keseluruhan: RM150 ribu
Carta pai di atas menunjukkan pengeluaran sayur-sayuran di Daerah Simpang

pada tahun 2020. Jumlah keseluruhan pengeluaran sayur-sayuran di Daerah Simpang
adalah sebanyak RM150 ribu. Jumlah pengeluaran bayam sebanyak (1) RM84.45 ribu
(56.3%), bendi (2) RM37.65 ribu (25.1%), (3) timun RM12 ribu (8%), kacang panjang
(4) RM9 ribu (6%) dan cili merah (5) RM6.9 ribu (4.6%). Jumlah pengeluaran sayur-
sayuran bagi Daerah Simpang pada tahun 2020 yang tertinggi ialah (6) bayam dan
yang terendah ialah (7) cili merah . Perbezaan adalah sebanyak (8) 51.7% , iaitu
(9) RM77.55 ribu
.
Rumusannya, pelbagai jenis sayur-sayuran yang ditanam di Daerah Simpang mampu
menyediakan banyak peluang (10) pekerjaan . Selain itu, kegiatan ekonomi juga dapat
meningkatkan (11) pendapatan dan seterusnya (12) taraf hidup penduduk di Daerah
Simpang.
16

Pilih maklumat yang sesuai dan bina sebuah carta pai. Kemudian, rumuskan carta pai
yang telah anda hasilkan. SP 1.2.2 SP 1.2.3 TP 5 TP 6 KBAT Mencipta
Tajuk: Membina dan merumus carta pai.
Langkah-langkah:
1 Bahagikan kelas kepada empat hingga lima orang dalam satu kumpulan.
2 Kemudian, setiap kumpulan dikehendaki memilih maklumat dan data yang sesuai untuk
membina sebuah carta pai.
3 Setiap kumpulan boleh mendapatkan data dan maklumat daripada pelbagai media
seperti buku rujukan, majalah, surat khabar dan laman web.
4 Kemudian, setiap kumpulan perlu membina carta pai berdasarkan maklumat dan data
yang dipilih menggunakan program Microsoft Excel untuk membina carta pai.
5 Setiap kumpulan perlu merumuskan carta pai yang telah lengkap dibina.
6 Bentangkan hasil kerja setiap kumpulan di hadapan kelas.
Aktiviti PIB
7 Guru akan membuat penilaian dan memberi maklum balas terhadap hasil kerja setiap
kumpulan.
VIDEO TOTURIAL

youtube.com/watch?v=gS2K7MzB51E
untuk mengetahui Langkah-langkah
membina carta pai.
Video Tutorial
1 Ibu bapa bersoal jawab tentang:

(a) Ciri-ciri yang perlu ada pada sesebuah carta pai yang dihasilkan.
(b) Kegunaan carta pai dalam mempersembahkan data kepada guru dan rakan di sekolah.
17

Bab Pengaruh Persekitaran Fizikal terhadap
e-RPH
Kepelbagaian Tumbuh-tumbuhan Semula
3 Jadi dan Hidupan Liar Jawapan
3.1 Faktor-faktor 4 Foto 1 menunjukkan 7 Hidupan liar dalam

hidupan liar. maklumat di sebelah
Persekitaran terdapat di kawasan
Fizikal yang beriklim
Mempengaruhi A Steppe.
Kepelbagaian B Siberia.
Tumbuh- C Laurentia.
tumbuhan Semula D Gurun Panas.
Jadi dan Hidupan 8 Apakah kelebihan hidupan
Foto 1
Liar liar tersebut dalam

Hidupan liar tersebut meneruskan kehidupan?
1 Antara berikut, yang terdapat di kawasan A Mempunyai bulu yang
manakah elemen utama A tanah pamah. tebal
yang mempengaruhi B tanah tinggi. B Melakukan proses
faktor fizikal iklim? C pinggir laut. penyamaran
I Suhu D cerun bukit. C Mampu hidup di
II Angin kawasan sejuk
III Tanih 5 Pilih kombinasi yang
D Tahan hidup di
IV Jarak benar tentang jenis hutan
kawasan yang panas
A I dan II dan tanih.
ekstrem
B I dan IV A Hutan Konifer – tanih
C II dan III permafrost
9 Apakah jenis tanih
D III dan IV B Hutan Hujan Tropika –
tanih podzol
tumbuhan semula jadi di
2 Kawasan tanah pamah di C Hutan Monsun Tropika
bawah?
Malaysia dilitupi – tanih latosol
A Hutan Tundra. D Hutan Mediterranean – • Rosemary
B Hutan Konifer. tanih chernozem • Lavender
C Hutan Hujan Tropika.
D Hutan Monsun 6 Hidupan liar yang dapat A Tanih latosol
Tropika. dikaitkan dengan jenis B Tanih podzol
tanih di bawah ialah C Tanih aridisols
3 Apakah faktor tumbuh- D Tanih terra rossa
tumbuhan di kawasan Tanih permafrost
tanah tinggi berbeza? I karibu. 10 Jenis iklim yang dikaitkan
A Suhu II cerpelai. dengan ciri iklim di bawah
B Tanih III rusa gazelle. ialah
C Udara IV musang artik.
D Saliran • Kerpasan kira-kira
A I dan II 500 mm
B I dan IV • Musim bunga dan
3.2 Faktor-faktor yang C II dan III musim luruh berlaku
Mempengaruhi D III dan IV dalam tempoh yang
Kepelbagaian sangat singkat
Tumbuh- Soalan 7 dan 8 berdasarkan
maklumat di bawah. A iklim Siberia.
tumbuhan Semula
B iklim Laurentia.
Jadi dan Hidupan • Tikus jerboa C iklim Gurun Panas.
Liar • Musang fennec D iklim Monsun Tropika.
18

A Berdasarkan foto di bawah, nyatakan faktor persekitaran fizikal yang mempengaruhi

1 2
[Apa] Tanih [Apa] Iklim
3 4
[Apa] Saliran [Apa] Bentuk muka bumi
B Nyatakan faktor persekitaran fizikal yang berkaitan dengan maklumat yang diberi.
SP 2.1.1 TP 1
Maklumat Faktor Persekitaran Fizikal
1 Ciri-ciri pola aliran sungai dan cawangannya serta

[Apa] Saliran
kuantiti air yang mengalir.
2 Ketinggian sesuatu permukaan daratan yang diukur

[Apa] Bentuk muka bumi
dari aras laut.
3 Lapisan paling atas di permukaan bumi yang

[Apa] Tanih
terhasil daripada bahan organik dan bukan organik.
4 Terdiri daripada elemen suhu, hujan, angin tekanan

[Apa] Iklim
udara dan keadaan awan.
19


Berdasarkan foto di bawah, jelaskan faktor persekitaran fizikal yang mempengaruhi

1
Tanih:
[Apa] Tanih merujuk lapisan paling atas di permukaan
bumi yang terhasil daripada dua bahan, iaitu bahan
organik (pereputan sisa tumbuhan dan haiwan dan
bahan bukan organik (pemecahan batuan melalui luluh
hawa).
2
Iklim:
[Apa] Iklim merujuk kombinasi beberapa elemen seperti
suhu, hujan, angin, tekanan udara, keadaan awan serta
kelembapan udara dan keamatan cahaya matahari yang
mempengaruhi iklim dalam tempoh yang panjang di
sesuatu kawasan.
3
Saliran:
[Apa] Saliran merujuk ciri-ciri pola aliran sungai dan
cawangannya serta kuantiti air yang mengairi sesuatu
kawasan bentuk muka bumi.
4
Bentuk muka bumi:
[Apa] Bentuk muka bumi merujuk kepelbagaian ciri serta
ketinggian sesuatu permukaan daratan yang lazimnya
diukur dari ketinggian aras laut.
20

3.2 Faktor-faktor yang Mempengaruhi Kepelbagaian Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan

Hidupan Liar
A Isi tempat kosong dengan menyatakan jenis tumbuh-tumbuhan semula jadi dan
hidupan liar berdasarkan pilihan jawapan berikut. SP 2.1.3 TP 3
Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi: Hidupan Liar:

• Pokok caper • Tikus jerboa
• Pokok buluh • Lynx
• Paper birch • Binturong
• Pokok ghaf • Martens
• Pokok jati • Gajah
• Dahurian larch • Oryx
Jenis Iklim Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi Hidupan Liar
1 Iklim Siberia (a) [Apa] Paper birch (c) [Apa] Martens

(b) [Apa] Dahurian larch (d) [Apa] Lynx
2 Iklim Gurun Panas (a) [Apa] Pokok ghaf (c) [Apa] Oryx
(b) [Apa] Pokok caper (d) [Apa] Tikus jerboa
3 Iklim Monsun Tropika (a) [Apa] Pokok buluh (c) [Apa] Binturong
(b) [Apa] Pokok jati (d) [Apa] Gajah
B Nyatakan jenis bentuk muka bumi dengan hidupan liar yang betul berdasarkan
pilihan jawapan di bawah. SP 2.1.3 TP 3
Tanah pamah Tanah tinggi Pinggir laut
Hidupan Liar Jenis Bentuk Muka Bumi
1 Anjing laut, ketam, ular, siput, belangkas dan

[Apa] Pinggir laut
umang-umang.
2 Leopard cat, Summit rat, Asiatic brown bear dan

[Apa] Tanah tinggi
Rhesus monkey.
3 Monyet, arnab, musang, puma, jaguar,

[Apa] Tanah pamah
anakonda dan ikan pirana.
21


Hidupan Liar
Berikan hubung kait tumbuh-tumbuhan semula jadi mengikut jenis tanih yang di bawah.
SP 2.1.3 TP 3
1 Tanih chernozem 2 Tanih permafrost

(a) Kawasan: (a) Kawasan:
[Di mana] Di kawasan padang rumput [Di mana] Di kawasan Hutan Tundra

hawa sederhana

(b) Contoh tumbuh-tumbuhan: (b) Contoh tumbuh-tumbuhan:
(i) [Apa] Big bluestem grass (i) [Apa] Lumut
(ii) [Apa] Buffalo grass (ii) [Apa] Kulampair
(iii) [Apa]Feather grass (iii) [Apa] Willow
(iv) [Apa] Fringed sagebrush (iv) [Apa] Birch dan health
3 Tanih aridisols 4 Tanih latosol

[Di mana] Di kawasan gurun panas [Di mana] Di kawasan Hutan Hujan

Tropika dan Hutan Monsun Tropika


(i) [Apa] Pokok kaktus (i) [Apa] Pokok jati
(ii) [Apa] Pokok akasia (ii) [Apa] Pokok cendana
(iii) [Apa] Pokok kurma (iii) [Apa] Pokok mahogani
(iv) [Apa] Pokok ghaf (iv) [Apa] Pokok jelutong
5 Tanih podzol 6 Tanih terra rossa

[Di mana] Di kawasan Hutan Konifer [Di mana] Di kawasan Hutan

Mediterranean


(i) [Apa] Pokok pain (i) [Apa] Rosemary
(ii) [Apa] Pokok cedar (ii) [Apa] Lavender
(iii) [Apa] Pokok birch (iii) [Apa] Laurel
(iv) [Apa] Pokok sprus (iv) [Apa] Pain
22


Hidupan Liar
Berdasarkan faktor bentuk muka bumi, iaitu kawasan tanah tinggi, bandingkan tumbuh-
tumbuhan semula jadi dan hidupan liar antara kedua-dua kawasan di bawah. SP 2.1.3 TP 4
Video
Faktor: Bentuk Muka Bumi
Kawasan: Tanah Tinggi
1 Banjaran Crocker 2 Banjaran Himalaya
(a) Tumbuh-tumbuhan semula jadi: (a) Tumbuh-tumbuhan semula jadi:

(i) Paku-pakis (i) Barberry
(ii) Lumut (ii) Birch
(iii) Kulampair (iii) Himalayan pine
(iv) Orkid (iv) Cedar
(v) Halia liar (v) Juniper
(b) Hidupan liar: (b) Hidupan liar:

(i) Summit rat (i) Asiatic brown bear
(ii) Leopard cat (ii) Rhesus monkey
(iii) Whitehead’s trogon (iii) Snow leopard
(iv) Binturong (iv) Eurasian brown bear
(v) Katak pokok Kinabalu (v) Snow leopard
VIDEO
Imbas Kod QR atau layari https://www.

youtube.com/watch?v=oYS2Xo2vsb8
maklumat lanjut iklim mempengaruhi zon
tumbuh-tumbuhan semula jadi di dunia.
23


Hidupan Liar
Jawab semua soalan berikut. SP 2.1.4 TP 5
Foto A Foto B
1 Bagaimanakah tumbuhan semula jadi dalam Foto A boleh hidup subur di kawasan
Aktiviti PIB
bersaliran buruk?
[Bagaimana] Hutan paya bakau hidup subur di kawasan bersaliran buruk, terutamanya di kawasan
pinggir laut yang berlumpur dan di kawasan muara sungai. Kawasan bersaliran buruk sinonim dengan
tumbuhan dalam hutan paya air masin yang memerlukan air yang banyak serta mampu hidup di
kawasan berair sepanjang masa seperti pokok bakau. Contohnya, kawasan yang bersaliran ialah Teluk
Lahad Datu, Teluk Merudu dan Kuala Gula.
2 Bagaimanakah hidupan liar dalam Foto B boleh hidup di kawasan hutan paya air tawar?
[Bagaimana] Memerang menjadikan hutan paya air tawar sebagai habitatnya. Sering hidup di kawasan
bersaliran buruk, terutamanya di kawasan tanah rendah yang sentiasa bertakung air. Kawasan ini sinonim
dengan haiwan yang memerlukan air yang banyak serta mampu hidup di kawasan berair sepanjang masa.
Di samping itu, terdapat sumber makanan seperti ikan dan ketam kecil yang dijadikan sumber makanan
kepada memerang. Contoh kawasan terdapatnya haiwan ini ialah Tasik Bera, Delta Rajang dan Meludum.
1 Ibu bapa melakukan aktiviti mengelaskan jenis hidupan liar mengikut jenis iklim.
2 Ibu bapa dan anak-anak berbincang tentang iklim yang mempengaruhi jenis tumbuh-tumbuhan yang hidup di sesuatu
kawasan.
24

Bab Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi di
e-RPH
4 Malaysia Jawapan
4.1 Jenis dan A I dan II 4.3 Kepentingan

Taburan Tumbuh- B I dan IV Tumbuh-
C II dan III
tumbuhan Semula D III dan IV
tumbuhan Semula
Jadi di Malaysia Jadi di Malaysia
1 Peta 1 menunjukkan jenis 4.2 Faktor-faktor yang 7 Foto 1 menunjukkan
hutan di Malaysia. Mempengaruhi tumbuhan semula jadi.
Tumbuh-
tumbuhan Semula
U
Jadi di Malaysia
4 Kawasan tanah pamah
yang sentiasa ditenggelami
air ditumbuhi oleh
A Hutan Pantai. Foto 1
B Hutan Gunung.
Apakah faktor yang
Peta 1
C Hutan Paya Air Masin. mempengaruhi

Apakah jenis hutan di D Hutan Paya Air Tawar. pertumbuhan tumbuhan
kawasan berlorek? tersebut?
A Hutan Pantai 5 Apakah faktor yang I Tanih laterit
B Hutan Gunung mempengaruhi taburan II Suhu melebihi 35°C
C Hutan Hujan Tropika tumbuhan semula jadi? III Kawasan bersaliran
D Hutan Paya Air Masin I Jenis tanih buruk
II Bentuk muka bumi IV Ketinggian melebihi
2 Antara berikut, yang III Kegiatan ekonomi 1 200 m
manakah ciri-ciri Hutan IV Tiupan angin semasa A I dan II C II dan III
Hujan Tropika? monsun B I dan IV D III dan IV
I Lantai hutan dibanjiri A I dan II C II dan III
air hujan B I dan IV D III dan IV 4.4 Kesan Kegiatan
II Lapisan tertinggi
dikenali sebagai 6 Peta 2 menunjukkan
Manusia terhadap
renjong taburan hutan di Malaysia. Tumbuh-
III Hujung daun tumbuhan Semula
berbentuk tirus Jadi di Malaysia
IV Pokok tumbuh renek
A I dan II C II dan III 8 Penebangan hutan
B I dan IV D III dan IV secara tidak terancang
dan berskala besar akan
3 Apakah fungi akar menyebabkan
jangkang? I permukaan tanih
I Menyerap cahaya terhakis.
matahari Peta 2 II sumber bekalan air
II Menyerap udara ketika
Apakah jenis hutan yang semula jadi tercemar.
air pasang berkaitan dengan kawasan III wujud pelbagai spesies
III Menyokong pokok agar berlorek? flora dan fauna baharu.
tidak tumbang A Hutan Pantai IV kawasan tadahan
IV Mengelakkan pokok B Hutan Gunung hujan semakin luas.
ditenggelami air C Hutan Hujan Tropika A I dan II C II dan III
pasang D Hutan Paya Air Tawar B I dan IV D III dan IV
25
4.1 Jenis dan Taburan Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi di Malaysia
A Lengkapkan tempat kosong di bawah dengan jenis tumbuh-tumbuhan semula jadi di

Malaysia. SP 2.2.1 TP 1
1 H U T A N P A N T A I
2 H U T A N G U N U N G
3 H U T A N H U J A N T R O P I K A
4 H U T A N P A Y A A I R T A W A R
5 H U T A N P A Y A A I R M A S I N
B Kenal pasti jenis tumbuh-tumbuhan semula jadi atau hutan yang ditunjukkan dalam
foto di bawah. SP 2.2.1 TP 1
1 [Apa] Hutan Pantai 2 [Apa] Hutan Hujan Tropika 3 [Apa] Hutan Gunung
4 [Apa] Hutan Paya Air Tawar 5 [Apa] Hutan Paya Air Masin
26

4.1 Jenis dan Taburan Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi di Malaysia
Berdasarkan peta di bawah, namakan jenis tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia

serta lokasinya. SP 2.2.1 TP 2
1 (a) Jenis hutan: 2 (a) Jenis hutan: 3 (a) Jenis hutan:

[Apa] Hutan Paya Air [Apa] Hutan Pantai [Apa] Hutan Gunung
Tawar
(b) Lokasi: (b) Lokasi: (b) Lokasi:

[Di mana] Laut Matang [Di mana] Dungun [Di mana] Banjaran
(Perak) (Terengganu) Crocker (Sabah)
4 (a) Jenis hutan: 5 (a) Jenis hutan:

[Apa] Hutan Hujan [Apa] Hutan Paya Air
Tropika Tawar
(b) Lokasi: (b) Lokasi:

[Di mana] Banjaran [Di mana] Tasik Bera
Titiwangsa (Pahang)
27

4.2 Faktor-faktor yang Mempengaruhi Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi di Malaysia
Hubung kait faktor yang mempengaruhi jenis dan taburan tumbuh-tumbuhan semula
jadi di Malaysia. SP 2.2.2 TP 3 KBAT Menganalisis
Hutan Hujan Tropika Hutan Pantai

1 Jenis tanih: 1 Jenis tanih:
(a) [Apa] Tanih aluvium (a) [Apa] Tanih berpasir
(b) [Apa] Tanih laterit 2 Jenis pokok:
2 Jenis pokok: (a) [Apa] Pokok tapak kuda
(a) [Apa] Pokok cengal (b) [Apa] Pokok ru
(b) [Apa] Pokok tualang 3 Lokasi:
3 Lokasi: (a) [Di mana] Pulau Talang-talang (Sarawak)
(a) [Di mana] Banjaran Tahan (Pahang) (b) [Di mana] Pantai Cahaya Bulan (Kelantan)
(b) [Di mana] Banjaran Titiwangsa
Hutan Paya Air Tawar Hutan Paya Air Masin

1 Jenis tanih: 1 Jenis tanih:
(a) [Apa] Tanih aluvium (a) [Apa] Tanih gambut
(b) [Apa] Tanih gambut (b) [Apa] Tanih aluvium
2 Jenis pokok: 2 Jenis pokok:
(a) [Apa] Pokok nipah (a) [Apa] Pokok nibung
(b) [Apa] Mengkuang (b) [Apa] Pokok bakau api-api
3 Lokasi: 3 Lokasi:
(a) [Di mana] Tasik Chini (Pahang) (a) [Di mana] Tanjung Piai (Johor)
(b) [Di mana] Delta Rajang (Sarawak) (b) [Di mana] Laut Matang (Perak)
Hutan Gunung
1 Jenis tanih:
(a) [Apa] Tanih laterit
2 Jenis pokok:
(a) [Apa] Periuk kera
(b) [Apa] Bunga rafflesia
3 Lokasi:
(a) [Di mana] Gunung Jerai (Kedah)
(b) [Di mana] Gunung Kinabalu (Sabah)
28

Huraikan dan bandingkan kepentingan tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia

berdasarkan kata kunci yang diberikan. SP 2.2.3 TP 4 KBAT Menganalisis
1 Sumber perubatan
[Apa] Akar, kulit, daun, ranting dan buah daripada pelbagai spesies tumbuhan boleh dijadikan ubat
tradisional atau alternatif, contohnya pokok tongkat ali, sembong, senduduk, pegaga dan keremek.
2 Habitat
[Apa] Hutan bertindak menjadi habitat kepada pelbagai spesies flora dan fauna. Hutan di Malaysia
menjadi tempat perlindungan dan sumber makanan. Haiwan juga memilih tempat tinggal berlainan
untuk keselamatan, keperluan sumber makanan dan kesesuaian diri. Contohnya, Taman Negara
Aktiviti PIB
(Pahang) dan Lembah Danum (Sabah).
3 Sumber bahan mentah

[Apa] Hutan membekal bahan mentah seperti kayu balak untuk industri perabot, buluh dan rotan untuk
industri kraf tangan dan perabot. Kayu bakau untuk dijadikan bahan api dan bahan binaan (cerucuk),
kayu keras seperti cengal dan keruing dijadikan kayu balak untuk eksport ke luar negara.
4 Kawasan tadahan hujan

[Apa] Hutan bertindak sebagai span berongga yang menyerap air serta mengalirkan air ke sungai,
empangan, kolam dan tasik. Oleh itu, hutan di kawasan tanah tinggi penting sebagai kawasan tadahan
air. Air yang diserap ke dalam tanah akan ditapis secara semula jadi dan menjadi air yang bersih.
[Apa] Konsep keseimbangan ekosistem saling kebergantungan antara komponen biotik dengan
komponen abiotik. Kawasan hutan merupakan satu ekosistem dengan tumbuh-tumbuhan semula jadi
sebagai salah satu komponen biotik utama. Contohnya, Taman Negara Bako dan Taman Negara
Pahang.
1 Dengan menggunakan peta Malaysia, ibu bapa meminta anak-anak:

(a) Menamakan jenis dan taburan tumbuh-tumbuhan semula jadi.
(b) Menentukan lokasi gunung yang tertinggi di Malaysia dan menyatakan nama banjaran.
2 Menerangkan lapisan Hutan Hujan Tropika dengan terperinci.
29

4.4 Kesan Kegiatan Manusia terhadap Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi di Malaysia
Aktiviti berkumpulan. SP 2.2.4 TP 5 KBAT Menganalisis
1 Bahagikan kelas kepada empat kumpulan.

2 Kumpul maklumat tentang aktiviti manusia yang menyebabkan kesan negatif terhadap
tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia.
3 Kemudian, lengkapkan jadual di bawah.
Sebab Kesan
(a) Aktiviti pembukaan [Apa] Kestabilan ekosistem hutan terganggu akibat aktiviti
kawasan ladang penyahhutanan tersebut yang menyebabkan gangguan siratan
secara besar-besaran
makanan, banjir lumpur, tanah runtuh dan kawasan tadahan air
terganggu.
(b) Pembalakan secara [Apa] Mendedahkan permukaan bumi kepada hakisan air hujan.
haram Kekurangan tumbuh-tumbuhan menyebabkan air hujan jatuh
dengan laju ke permukaan bumi dan meningkatkan kadar
hakisan. Hakisan yang giat memendapkan lumpur dan menjadi
dasar sungai cetek dan berlaku banjir.
(c) Penerokaan hutan [Apa] Mengganggu kawasan tadahan air dan hal ini
secara tidak terancang menyebabkan empangan untuk menakung air akan menjadi
untuk pembangunan
cetek kerana kelodak lumpur masuk ke dalam empangan.
di kawasan tanah
tinggi
e-Soalan
Imbas Kod QR untuk

mendapatkan latihan
tambahan 1.
e-Soalan
30

Anda dikehendaki mencari jenis tumbuh-tumbuhan semula jadi yang terdapat di

Malaysia yang mempunyai keistimewaan dan potensi tertentu. Kumpulkan maklumat
yang anda peroleh dan bentangkan hasil dapatan dalam laporan ringkas di bawah.
SP 2.2.3 TP 6 KBAT Menilai
LAPORAN RINGKAS
1 Nama tumbuh-tumbuhan:
2 Foto:
(Sila tampal foto di ruang ini)
3 Keistimewaan:
Jawapan murid
4 Potensi tumbuh-tumbuhan tersebut:

Jawapan murid
31

Bab
e-RPH
Hidupan Liar di Malaysia
5 Jawapan
5.1 Hidupan Liar di • Gajah di Kuala Gandah III Penanaman semula

hutan
Malaysia • Tapir di Pusat
Konservasi Hidupan IV Rondaan pegawai
Liar di Sungai Dusun penguat kuasa
1 Apakah hidupan akuatik
• Penyu di Pusat A I dan II C II dan III
yang terdapat di Malaysia?
Konservasi dan B I dan IV D III dan IV
I Gajah Pygmy
II Enggang Penerangan Penyu di
III Dugong Segari 5.4 Usaha
IV Penyu Pemeliharaan dan
A I dan II A Ekopelancongan Pemuliharaan
B I dan IV B Sumber makanan Hidupan Liar di
C II dan III C Peluang pekerjaan Malaysia
D III dan IV D Keseimbangan
ekosistem 7 Maklumat berikut
2 Rajah 1 menunjukkan berkaitan dengan
hidupan liar di Malaysia. 5.3 Kegiatan Manusia
yang Mengancam • Akta Perhutanan
Hidupan Liar di Negara 1984
• Akta Pemuliharaan
Malaysia
Hidupan Liar 2010
5 Rajah 2 menunjukkan A pendidikan alam
jaringan pengangkutan. sekitar.
Rajah 1 B pewartaan hutan

Di manakah lokasi yang simpan.
dikaitkan dengan hidupan C kempen kesedaran
liar di atas? alam sekitar.
A Hutan paya gambut D penguatkuasaan
B Sekitar perairan Johor undang-undang.
C Taman Negara Batang
Ai 8 Antara berikut, yang
manakah usaha
D Taman Negeri Royal Rajah 2
pemeliharaan dan
Belum
Apakah kesan aktiviti pemuliharaan hidupan liar
manusia tersebut kepada di Malaysia?
5.2 Kepentingan hidupan liar? I Penubuhan hutan
Hidupan Liar di A Kejadian banjir kilat simpan kekal
Malaysia B Landskap asal berubah II Menerapkan
C Habitat hidupan liar pendidikan alam
3 Apakah kepentingan tinja terganggu sekitar
haiwan kepada tanah? D Mengganggu III Mempelbagaikan
A Membekalkan air ketenteraman hidupan kegunaan anggota
B Membekalkan nutrien liar badan hidupan liar
C Membekalkan oksigen IV Memperkasakan
D Membekalkan 6 Antara berikut, yang kegiatan perdagangan
makanan manakah mengancam hidupan liar
hidupan liar di Malaysia? A I dan II
4 Apakah kepentingan I Penebangan hutan B I dan IV
hidupan liar berdasarkan II Kegiatan pertanian C II dan III
maklumat di sebelah? berskala besar D III dan IV
32
5.1 Hidupan Liar di Malaysia
Namakan hidupan liar di bawah serta habitatnya. SP 2.3.1 TP 1
1 (a) Nama: [Apa] Tapir 2 (a) Nama: [Apa] Gajah Pyqmy

(b) Habitat: [Di mana] Hutan tropika (b) Habitat: [Di mana] Tanah rendah/lembah
3 (a) Nama: [Apa] Enggang 4 (a) Nama: [Apa] Badak Sumatera

(b) Habitat: [Di mana] Hutan tropika (b) Habitat: [Di mana] Tanah rendah/lembah
5 (a) Nama: [Apa] Harimau Malaya 6 (a) Nama: [Apa] Monyet Belanda
(b) Habitat: [Di mana] Hutan tanah pamah (b) Habitat: [Di mana] Hutan dipterokarpa
7 (a) Nama: [Apa] Helang merah 8 (a) Nama: [Apa] Beruang matahari
(b) Habitat: [Di mana] Hutan dipterokarpa (b) Habitat: [Di mana] Hutan tropika
33

5.2 Kepentingan Hidupan Liar di Malaysia
Lengkapkan rajah di bawah dengan kepentingan hidupan liar di Malaysia. SP 2.3.2 TP 2
(a) Keseimbangan ekosistem penting bagi kelangsungan hidup hidupan liar dan tumbuh-
tumbuhan secara langsung dan tidak langsung.
(b) Hidupan liar ialah sebahagian daripada komponen siratan makanan .
(c) Gangguan mana-mana organisma dalam aras trofik mengubah aliran tenaga
yang akan menjejaskan keseimbangan ekosistem.

(d) Baja organik hasil daripada penguraian tinja haiwan dapat membekalkan
nutrien kepada tanah.
2 Ekopelancongan
(a) Ekopelancongan ialah pelancongan yang berasaskan sumber dan pemeliharaan
semula jadi.
(b) Para pengunjung berpeluang untuk melihat dan berinteraksi dengan hidupan
liar.
(c) Kegiatan ekopelancongan dapat mendidik masyarakat tentang pentingnya
usaha pemuliharaan hidupan liar.
(d) Kegiatan ekopelancongan mampu membuka peluang pekerjaan kepada penduduk
tempatan seperti pemandu pelancong dan jurulatih skuba.
3 Pendidikan
(a)
Ekopelancongan dapat meningkatkan usaha penyelidikan dan pembangunan (R&D)
berkenaan hidupan liar.

(b) Ekopelancongan mampu menyediakan kerjaya dalam bidang profesional
seperti pegawai veterinar dan ahli forensik.
(c) Pendidikan ekopelancongan dapat membantu dalam melestarikan alam sekitar.
(d) Sektor pelancongan membolehkan penyelidik mendapat pengetahuan baharu tentang
hidupan liar dan tidak bergantung pada dapatan dari negara lain.
(e) Ekopelancongan dapat melindungi kepelbagaian spesies tumbuhan dan
hidupan liar dalam persekitaran semula jadinya.
34

5.3 Kegiatan Manusia yang Mengancam Hidupan Liar di Malaysia
Berdasarkan kegiatan manusia di bawah, nyatakan contoh hidupan liar yang diancam
kepupusan di Malaysia. SP 2.3.3 TP 3
Kegiatan Manusia Contoh Hidupan Liar
1 Pemburuan haram dilakukan bagi mendapatkan

[Apa] Harimau Malaya/Ular sawa
kulit dan daging untuk dijadikan makanan eksotik.
2 Pembinaan empangan hidroelektrik. [Apa] Gajah
3 Pembuangan sampah sarap ke dalam laut. [Apa] Penyu
4 Penggunaan pukat tunda secara besar-besaran di

[Apa] Dugong/penyu
laut.
5 Pembukaan ladang kelapa sawit, pembalakan serta [Apa] Orang Utan/

pemburuan haram (makanan eksotik). Monyet Belanda (Proboscis)
6 Mengutip dan menjual telur kepada peraih. [Apa] Penyu
[Apa] Tapir/rusa/monyet/babi
7 Pembinaan lebuh raya di kawasan berbukit-bukau. hutan
8 Diburu kerana tanduknya mempunyai nilai yang

[Apa] Badak Sumatera
sangat tinggi.
35

5.3 Kegiatan Manusia yang Mengancam Hidupan Liar di Malaysia
Berdasarkan rajah di bawah, huraikan kegiatan manusia yang mengancam hidupan liar
1 Pembalakan
[Bagaimana] Pembalakan menyebabkan keluasan hutan semakin
mengecil. Ini menyebabkan habitat hidupan semula jadi akan
terganggu. Contohnya, pembalakan haram di Sabah telah
menyebabkan spesies orang utan di Sabah semakin terancam
dan mengalami masalah kepupusan.
2 Pembinaan empangan
[Bagaimana] Pembinaan empangan hidroelektrik menyebabkan
kawasan hutan semula jadi yang seluas beribu-ribu hektar
ditenggelami air. Keadaan ini akan menyebabkan haiwan yang
diancam kepupusan seperti gajah terpaksa dipindahkan ke
kawasan lain.
3 Pengangkutan dan perhubungan
[Bagaimana] Pembinaan jaringan pengangkutan di kawasan
tanah tinggi menyebabkan penebangan hutan yang luas. Hal ini
menyebabkan habitat hidupan liar terganggu dan mereka akan
bertindak mencari habitat baharu. Terdapat juga hidupan liar
yang mati akibat dilanggar kenderaan semasa melintasi jalan.
4 Pertanian
[Bagaimana] Penerokaan hutan secara besar-besaran dan dibakar
untuk tujuan pertanian akan menyebabkan landskap asal
berubah. Ini menyebabkan rantaian makanan dalam ekosistem
terganggu dan kemusnahan habitat hidupan liar. Hidupan akuatik
juga terjejas apabila racun serangga dan bahan kimia dibawa air
larian permukaan ke sungai berdekatan.
36

Menjalankan tugasan secara berkumpulan. SP 2.3.4 TP 5 KBAT Menganalisis
Tajuk: Hidupan liar di Malaysia
Tajuk tugasan:
Murid dikehendaki membahaskan tentang usaha pemeliharaan dan pemuliharaan penyu
Video
di Malaysia.
Langkah-langkah:
1 Murid perlu dibahagikan kelas kepada dua pasukan bahas di dalam kelas.
2 Namakan Kumpulan P bagi pihak pencadang dan Kumpulan Q bagi pihak pembangkang.
3 Tajuk perbahasan ialah:
“Kempen Mengurangkan Penggunaan Beg Plastik dan Hari Tanpa Beg Plastik lebih
banyak membawa kesan baik berbanding kesan buruk kepada spesies penyu yang
kini diancam kepupusan di Malaysia”.
Aktiviti PIB
4 Perbahasan dijalankan selama 35 minit di dalam kelas sewaktu PdPc.
5 Guru geografi akan memantau sepanjang sesi perbahasan berjalan.
Jawapan murid
VIDEO

watch?v=ewQtAg5doZ8 tentang
1 Ibu bapa memberikan penerangan kepada anak-anak tentang:

(a) Kepentingan melindungi hidupan liar yang terdapat di Malaysia.
(b) Jenis hidupan liar yang sedang mengalami kepupusan.
2 Ibu bapa bersoal jawab dengan anak tentang kegiatan manusia yang mengancam populasi hidupan liar di Malaysia.
37

Bahagian A
1 Apakah pokok yang 8 Antara berikut, yang

terdapat dalam Hutan manakah ciri lantai Hutan
Hujan Tropika di Amazon? Hujan Tropika?
A Wimba I Terdapat tumbuhan
B Meranti epifit di atas pokok lain
C Merbau II Ketinggian pokok
D Jelutong melebihi 10 meter
Foto 1
III Tumbuh-tumbuhan
2 Apakah faktor
Apakah jenis iklim yang jarang
persekitaran fizikal dikaitkan dengan hidupan IV Diliputi daun kering
yang mempengaruhi liar tersebut? A I dan II
kepelbagaian tumbuh- A Iklim Siberia B I dan IV
tumbuhan semula jadi dan B Iklim Laurentia C II dan III
hidupan liar? C Iklim Gurun Panas D III dan IV
I Iklim D Iklim Monsun Tropika
II Modal 9 Apakah fungsi akar
III Infrastruktur 6 Antara berikut, yang pneumatofor pada pokok
IV Bentuk muka bumi manakah dikaitkan perupuk di dalam Hutan
A I dan II dengan negara dan hutan Paya Air Tawar?
B I dan IV berikut? A Menyerap oksigen
C II dan III B Menyokong pokok
D III dan IV Hutan C Menyediakan sumber
Negara
Pantai makanan
3 Kawasan tanah pamah D Mengawal serangan
A Malaysia Pantai makhluk perosak
di sekitar Tasik Great
Phra Ae
St. Lawrence (Kanada)
diliputi oleh hutan B Thailand Teluk 10 Foto 2 menunjukkan jenis
A Tundra. Wineglass tumbuhan gunung.
B Konifer.
C Khatulistiwa. C Indonesia Pulau Raja
D Monsun Tropika. Ampat
4 Apakah jenis tanih D Australia Teluk

yang dikaitkan dengan Hanauma
maklumat di bawah?
Campuran tanah liat dan 7 Hidupan liar yang
pasir, warna merah atau manakah hidup di
coklat kemerahan kawasan iklim Gurun
Panas? Foto 2
A Podzol I Tikus jerboa
B Latosol II Musang fennec
Tumbuhan tersebut
C Aridisols III Beruang kutub terdapat di lapisan
D Terra rossa IV Northern flicker A tumbuhan alpain.
A I dan II B hutan montane atas.
5 Foto 1 menunjukkan B I dan IV C hutan montane bawah.
hidupan liar di sesebuah C II dan III D tumbuhan hampir
kawasan di dunia. D III dan IV alpain.
38

11 Apakah faktor iklim A Enggang 18 Taman Negara Bukit
yang mempengaruhi B Orang utan Lambir terletak di negeri
pertumbuhan Hutan C Beruang madu A Johor.
Hujan Tropika? D Monyet Belanda B Pahang.
I Min suhu tahunan C Sarawak.
tinggi, 27°C 15 Apakah kebaikan kegiatan D Terengganu.
II Jumlah hujan tahunan ekopelancongan yang
kira-kira 2 600 mm melibatkan hidupan liar? 19 Apakah objektif Penilaian
III Pengaruh tiupan bayu I Menambahkan Impak Alam Sekitar
laut pelaburan modal (EIA) yang dijalankan
IV Mempunyai satu II Meningkatkan terhadap sesuatu projek
musim kering yang infrastruktur asas pembangunan?
nyata III Membuka peluang A Memilih pokok yang
A I dan II pekerjaan matang sahaja yang
B I dan IV IV Peluang berinteraksi boleh ditebang
C II dan III dengan hidupan liar B Memantau perkara
D III dan IV A I dan II yang berkaitan
B I dan IV kemalangan hidupan
12 Kombinasi yang manakah C II dan III liar
betul berkenaan D III dan IV C Meneliti dan memilih
bahan mentah dengan alternatif projek
kegunaannya? 16 Foto 3 menunjukkan yang terbaik untuk
hidupan liar di Malaysia. kelestarian alam
Bahan sekitar
Kegunaan
Mentah D Memberi kesedaran
kepada masyarakat
A Buluh Papan
berkaitan dengan
lapis
pemeliharaan alam
B Kayu bakau Tiang sekitar secara mapan
kelong
Foto 3 20 Antara berikut, yang
C Kayu balak Bakul manakah berkaitan
sampah
Cara pemakanan hidupan
dengan Akta Perhutanan
liar di atas ialah
D Daun Peluntur Negara 1984?
A herbivor.
mengkuang pakaian I Mewujudkan satu
B karnivor.
kawasan hutan
C omnivor.
simpanan kekal
13 Apakah jenis hutan yang D verterbrata.
II Larangan mengambil
dikaitkan dengan tanih
hasil hutan dari hutan
berpasir? 17 Apakah hidupan liar
simpanan kekal
A Hutan Pantai yang dikaitkan dengan
III Memantau perkara
B Hutan Gunung maklumat di bawah?
yang berkaitan dengan
C Hutan Hujan Tropika
“Save The Day” air dan kualiti udara
D Hutan Paya Air Masin
IV Mengeluarkan lesen
I Penyu
untuk permohonan
14 Apakah jenis hidupan liar II Dugong
memburu hidupan
yang dikaitkan dengan III Enggang
liar di kawasan hutan
lokasi berikut? IV Harimau
simpan
A I dan II
• Lanjak Entimau A I dan II
B I dan IV
Wildlife Sanctuary B I dan IV
C II dan III
• Taman Negara Batang C II dan III
D III dan IV
Ai D III dan IV
39

Bahagian B
Soalan 1 berdasarkan Rajah 1.
Bilangan Murid Tingkatan 3 yang Membeli Tiket

Hari Kantin SMK Batu Sapi pada Bulan Ogos
Jualan Tiket
(Keping) PETUNJUK
100 Sukses
Holistik
80
Optimis
60
Efisien
40 Rasional
20
0 Kelas
Rajah 1
1 (a) Namakan tajuk graf bar mudah di atas.

[Apa] Bilangan Murid Tingkatan 3 yangMembeli Tiket Hari Kantin SMK Batu Sapi pada Bulan Ogos

(b) Nyatakan empat ciri graf bar mudah di atas.
(i) [Apa] Terdiri daripada paksi menegak dan paksi mendatar
(ii) [Apa] Mempunyai tajuk dan petunjuk
(iii) [Apa] Bar-bar dilukis secara menegak atau mendatar
(iv) [Apa] Ketinggian bar mewakili kuantiti sesuatu komponen
(c) Rumuskan graf bar mudah di atas.

[Apa] Rajah di atas menunjukkan bilangan tiket Hari Kantin SMK Batu Sapi yang dibeli oleh murid

Tingkatan 3 mengikut kelas. Kelas yang mencatatkan jualan tiket yang tertinggi ialah 3 Sukses,

iaitu sebanyak 90 keping diikuti dengan 3 Optimis, iaitu sebanyak 80 keping, 3 Holistik,

iaitu sebanyak 70 keping, 3 Rasional, iaitu sebanyak 40 keping dan 3 Efisien, iaitu sebanyak 30

keping. Kelas yang mencatatkan bilangan tiket terjual paling tinggi ialah 3 Sukses, iaitu sebanyak 90

keping. Hal ini kerana ibu bapa memberikan sokongan penuh kepada aktiviti tersebut. Kelas yang

mencatatkan bilangan tiket terjual paling kurang ialah 3 Efisien. Hal ini kerana mungkin disebabkan

ibu bapa tidak memberikan sokongan dan bilangan murid dalam kelas ini sedikit. Kesimpulannya,

murid Kelas 3 Sukses memberikan sokongan yang terbaik kepada Hari Kantin sekolah berbanding

dengan kelas 3 Efisien.

40

Gambar 1 menunjukkan profil hutan di Malaysia.
Pokok nibung
Pokok bakau
Pokok nipah
Paku pakis
laut
Aras air pasang
Menuju ke darat Menuju ke laut

Lumpur
Gambar 1
2 (a) Namakan jenis hutan semula jadi dalam Gambar 1.

[Apa] Hutan Paya Air Masin

(b) Di manakah hutan seperti dalam rajah di atas sering ditemui?
[Di mana] Terdapat di kawasan pinggir laut yang bersaliran buruk, berlumpur dan terlindung tetapi

ditenggelami air laut semasa air pasang.

(c) Berikan empat contoh spesies pokok yang tumbuh dalam hutan tersebut.
(i) [Apa] Bakau
(ii) [Apa] Nipah
(iii) [Apa] Lenggadai
(iv) [Apa] Tumu merah/paku pakis/gelam

(d) Apakah faktor yang menyebabkan tumbuh-tumbuhan dalam hutan tersebut berbeza-beza?
[Apa] Jarak tumbuh-tumbuhan tersebut dari laut

(e) Terangkan fungsi akar yang berikut.
(i) Akar ceracak: [Apa] berfungsi untuk pernafasan
(ii) Akar jangkang: [Apa] menyokong pokok daripada tumbang
Bahagian C
Arahan: Jawab semua soalan di bawah.
1 (a) Terangkan bagaimana kawasan bersaliran baik mempengaruhi jenis dan taburan tumbuh-
tumbuhan semula jadi dan hidupan liar.
(b) Bagaimanakah tanih aridisols di kawasan Gurun Panas mempengaruhi ciri tumbuh-
tumbuhan semula jadi dan hidupan liar?
2 (a) Huraikan kepentingan hidupan liar di Malaysia dari segi ekopelancongan.

(b) Mengapakah Penilaian Impak Alam Sekitar atau Environment Impact Assessment (EIA)
penting dijalankan dalam suatu projek pembangunan di Malaysia? Beri alasan anda.
Imbas kod QR untuk

mendapatkan Set jawapan
Reviu Bab-1 (Bahagian C)
41

Tema: Geografi Manusia
Bab
e-RPH
Sumber Semula Jadi di Malaysia
6 Jawapan
6.1 Sumber Semula 6.2 Taburan Sumber A I dan II

Jadi di Malaysia Boleh Baharu dan B I dan IV
Sumber Tidak C II dan III
D III dan IV
1 Antara berikut, yang Boleh Baharu di
manakah benar tentang
Malaysia 6.3 Kepentingan
sumber boleh baharu?
I Sumber akan habis
4 Tumbuhan semula jadi di Sumber Semula
II Penggunaan sumber
bawah didapati Jadi dalam
terhad Pembangunan
III Digunakan secara
berterusan
• Bunga rafflesia Ekonomi di
• Pokok renek
IV Sumber yang tidak Malaysia
akan kehabisan A Laut Matang.
A I dan II B Tanjung Rhu. 8 Pilih kombinasi yang
B I dan IV C Sungai Lupar. benar tentang sumber
C II dan III D Gunung Kinabalu. mineral dan kegunaannya.
D III dan IV I Kaolin – tembikar
5 Sumber X merujuk II Gas asli – industri
2 Antara berikut, yang kimpalan
Sumber X terdapat di III Arang batu – membuat
manakah sumber tidak
bahagian pedalaman barang kemas
boleh baharu?
negeri Sabah dan negeri IV Bauksit –
I Batu granit
Sarawak. menghasilkan
II Bijih timah
III Tanih laterit barangan kaca
A Hutan Pantai.
IV Hutan Hujan Tropika A I dan II
B Hutan Hujan Tropika.
A I dan II B I dan IV
C Hutan Paya Air Tawar.
B I dan IV C II dan III
D Hutan Paya Air Masin.
C II dan III D III dan IV
D III dan IV 6 Stesen hidroelektrik
Tenom Pangi terletak di
3 Foto 1 berkaitan dengan sumber semula jadi.
U
sumber yang boleh

diproses menjadi tenaga
alternatif. B
A
C
Foto 2

Apakah kepentingan
7 Kawasan yang manakah sumber tersebut?
betul tentang sumber A Meningkatkan import
Foto 1
mineral di Malaysia? gas asli

Apakah tenaga tersebut? I Emas – Raub B Pembinaan landasan
A Tenaga suria II Arang batu – Bintulu kereta api
B Tenaga angin III Gas asli – Luar pantai C Memajukan industri
C Tenaga biomas Selangor petrokimia
D Tenaga geoterma IV Petroleum – Bau D Membangunkan
kawasan luar bandar
42
6.1 Sumber Semula Jadi di Malaysia
A Isi tempat kosong dengan maksud sumber semula jadi. SP 3.1.1 TP 1
1 Bahan atau punca yang terdapat di sekeliling
Video
kita, sama ada di atas permukaan bumi , di dalam
bumi atau di dalam air.
Maksud Sumber
Semula Jadi 2 Jenis sumber semula jadi terdiri daripada:
(a) Sumber boleh baharu
(b) Sumber tidak boleh baharu
B Senaraikan contoh sumber semula jadi yang anda tahu dalam rajah di bawah.
SP 3.1.1 TP 1
i-THINK Peta Bulatan
Rakan Guru
1 [Apa] Hutan
8 [Apa] Batu granit 2 [Apa] Suria
Sumber Semula
7 [Apa] Bijih timah Jadi di Malaysia 3 [Apa] Tanih
6 [Apa] Petroleum 4 [Apa] Air
5 [Apa] Biomas
Buku Teks Internet
VIDEO

watch?v=yqYjKBPhaRc tentang
ladang solar di Malaysia.
43
Conquer Geo F3(6) (f).indd 43 23/11/2022 8:38:22 PM

6.1 Sumber Semula Jadi di Malaysia
A Nyatakan maksud jenis sumber di bawah. SP 3.1.3 TP 2
Sumber boleh baharu Sumber tidak boleh baharu
[Apa] Sumber semula jadi yang tidak akan [Apa] Sumber ini akan habis atau pupus
habis walaupun diambil dan digunakan dalam jangka waktu tertentu jika
secara berterusan serta boleh diperbaharui penerokaan sesuatu sumber itu tidak
melalui beberapa kaedah dikawal dan dirancang dengan baik
B Tandakan P pada sumber boleh baharu dan Q pada sumber tidak boleh baharu di
1 Batu kapur Q 6 Tanih P
2 Air P 7 Kaolin Q
3 Bauksit Q 8 Kuprum Q
4 Hutan P 9 Suria P
5 Gas asli Q 10 Emas Q
C Suaikan maklumat di bawah. SP 3.1.3 TP 2
Pernyataan Sumber Alternatif
1 Melibatkan pemasangan panel suria pada bumbung

Tenaga angin
bangunan dan rumah.
2 Sejumlah besar kuantiti air diempang bagi menjana

Tenaga biomas
tenaga elektrik.
3 Dihasilkan daripada bahan buangan seperti hampas

Tenaga hidroelektrik
tebu, kelapa sawit dan sekam padi.
4 Dihasilkan apabila kipas besar diputarkan oleh tiupan

Tenaga suria
angin yang kuat di kawasan pulau atau lapang.
44

6.2 Taburan Sumber Boleh Baharu dan Sumber Tidak Boleh Baharu di Malaysia
Namakan kawasan taburan sumber boleh baharu dan sumber tidak boleh baharu di atas
peta Malaysia. SP 3.1.2 TP 3
P1
G1
H1
H2 P2
E3 LAUT
E2 G2
CHINA
SELATAN
E1 G4 LAUT SULU
P4
Seremban
H4
P3
G3 LAUT
Aktiviti PIB
SULAWESI
H3
E4
Taburan sumber semula jadi di Malaysia
Sumber Air (Empangan Hidroelektrik) Gas Asli

H1 [Apa] Temenggor G1 [Apa] Luar pesisir pantai Kelantan
H2 [Apa] Kenyir G2 [Apa] Luar pesisir pantai Terengganu
H3 [Apa] Bakun G3 [Apa] Luar pesisir pantai Sarawak
H4 [Apa] Tenom Pangi G4 [Apa] Luar pesisir pantai Sabah
Petroleum Emas
P1 [Apa] Luar pesisir pantai Kelantan E1 [Apa] Raub
P2 [Apa] Luar pesisir pantai Terengganu E2 [Apa] Rusila
P3 [Apa] Luar pesisir pantai Sarawak E3 [Apa] Gua Musang
P4 [Apa] Luar pesisir pantai Sabah E4 [Apa] Bau
1 Dengan menggunakan peta Malaysia, ibu bapa meminta anak-anak:

(a) Menyatakan taburan sumber boleh baharu seperti empangan hidroelektrik.
(b) Menamakan lokasi perlombongan sumber tidak boleh baharu seperti emas.
2 Menyatakan faktor yang menyebabkan sungai di Malaysia sangat sesuai untuk menjana sumber tenaga hidroelektrik.
45

6.3 Kepentingan Sumber Semula Jadi dalam Pembangunan Ekonomi di Malaysia
Menghuraikan kepentingan sumber semula jadi dalam pembangunan ekonomi di

Malaysia berserta contoh. SP 3.1.4 TP 4
1 Sumber bahan [Bagaimana] Menyediakan bahan mentah dan bahan asas

mentah
kepada industri hiliran. Contohnya, petroleum digunakan
dalam industri petrokimia seperti membuat cat, plastik, ubat-
ubatan, getah tiruan dan racun serangga.
2 Peluang [Bagaimana] Sumber tanah menyediakan peluang pekerjaan

pekerjaan
kepada penduduk dalam bidang pertanian. Contoh jenis
pekerjaan dalam sektor pertanian ialah petani, buruh ladang,
pengurus dan pegawai pemasaran.
3 Menjana [Bagaimana] Hasil penjualan sumber bahan mentah seperti

pendapatan negara
petroleum, gas asli, emas dan arang batu merupakan
pendapatan untuk negara. Contohnya, pada tahun 2017,
Malaysia mengeksport kayu balak bernilai melebihi RM23
bilion berikutan permintaan global yang semakin stabil.
4 Pembukaan [Bagaimana] Membangunkan bandar baharu yang dilengkapi

kawasan baharu
dengan kemudahan asas. Contohnya, penerokaan petroleum
dan gas asli menggalakkan pembukaan bandar Kerteh, Paka
dan Bintulu.
5 Kemajuan [Bagaimana] Membangunkan pelbagai infrastruktur untuk

infrastruktur
memudahkan pengurusan sumber. Contohnya, perlombongan
petroleum dan gas asli di luar pantai Terengganu membawa
kepada perkembangan jaringan jalan raya serta pembinaan
lapangan terbang di Kerteh.
46

Bahagikan kelas kepada beberapa kumpulan. Kemudian, jawab soalan berdasarkan foto
di bawah. SP 3.1.4 TP 5 KBAT Menganalisis
Kayu balak
1 Nyatakan lima kepentingan sumber boleh baharu di atas terhadap pembangunan

(a) [Mengapa] Menyediakan peluang pekerja kepada penduduk Malaysia
(b) [Mengapa] Membangunkan bandar-bandar berkaitan pembalakan seperti Grik dan Sandakan
(c) [Mengapa] Menyediakan bahan mentah untuk menjana pendapatan negara
(d) [Mengapa] Membangunkan industri hiliran seperti industri membuat perabot
(e) [Mengapa] Membangunkan infrastruktur seperti jalan raya, lebuh raya dan jalan kereta api
Buluh Mengkuang
2 Senaraikan lima kepentingan sumber boleh baharu di atas terhadap pembangunan

(a) [Mengapa] Menyediakan bahan mentah dan bahan asas industri hiliran
(b) [Mengapa] Membangunkan kawasan luar bandar yang mengusahakan industri desa
(c) [Mengapa] Peluang pekerjaan berkaitan produk industri desa
(d) [Mengapa] Meningkatkan pendapatan penduduk tempatan apabila barangan kraf tangan dieksport
(e) [Mengapa] Membangunkan industri pelancongan yang menjana pendapatan negara
47

Menjalankan tugasan secara berkumpulan di dalam kelas. SP 3.1.4 TP 6 KBAT Menganalisis
Tajuk: Sumber Semula Jadi di Malaysia
Objektif: Mengenal pasti potensi sumber semula jadi yang terdapat di persekitaran
Alatan: Kertas A4, alat tulis, Internet, bahan rujukan lain
Tajuk tugasan:
Anda dikehendaki secara berkumpulan mencadangkan potensi sumber semula jadi sama
ada sumber boleh baharu atau sumber tidak boleh baharu dalam pembangunan di sekitar
sekolah atau tempat tinggal anda.
Langkah-langkah:
1 Bahagikan kelas kepada empat hingga lima kumpulan.
2 Setiap kumpulan dikehendaki mengkaji sumber semula jadi (sumber semula jadi sama
ada sumber boleh baharu atau sumber tidak boleh baharu) yang berpotensi diekploitasi
di kawasan kajian.
3 Nyatakan jenis sumber semula jadi dan kepentingannya terhadap pembangunan di
kawasan kajian.
4 Kemudian, buat laporan ringkas setiap kumpulan seperti di bawah.
LAPORAN RINGKAS
Nama kumpulan:
Kawasan kajian:
Potensi kawasan kajian:
Jawapan mrid
48

Tema: Geografi Manusia
Bab
e-RPH
Kegiatan Ekonomi di Malaysia
7 Jawapan
7.1 Jenis Kegiatan III Batu Ferringhi 8 Apakah faktor yang

Ekonomi di IV Cameron Highlands mempengaruhi kegiatan
Malaysia A I dan II ekonomi di Malaysia
B I dan IV berdasarkan maklumat
1 Apakah jenis kegiatan C II dan III berikut?
ekonomi yang D III dan IV
Kayu balak digunakan
menukarkan bahan untuk membuat perabot
mentah kepada barangan
siap kepada pengguna? 7.3 Faktor-faktor yang A Iklim
A Sektor tertier Mempengaruhi B Tanih
B Sektor hiliran Kegiatan Ekonomi C Saliran
C Sektor primer di Malaysia D Bahan mentah
D Sektor sekunder
6 Apakah kegiatan ekonomi 7.4 Kepentingan
2 Kegiatan ekonomi yang dipengaruhi oleh Kegiatan Ekonomi
yang dikaitkan dengan faktor manusia? di Malaysia
maklumat di bawah ialah I Sistem saliran
Kegiatan ekonomi II Bahan mentah 9 Apakah tujuan kerajaan
yang berasaskan bahan III Dasar kerajaan dalam menggalakkan
mentah IV Kelengkapan perkembangan sektor
infrastruktur Industri Kecil dan
A penternakan. A I dan II Sederhana?
B perladangan. B I dan IV A Mengawal harga
C perindustrian. C II dan III barangan
D perlombongan. D III dan IV B Mengurangkan
pergantungan import
7.2 Taburan Kegiatan 7 Foto 1 menunjukkan C Meningkatkan
Ekonomi Utama di kegiatan ekonomi. kecekapan sistem
Malaysia penghantaran
D Mempergiatkan
3 Apakah tanaman utama penyelidikan dan
yang ditanam di kawasan pembangunan
di bawah?
10 Apakah kesan positif
• Segi Tiga Jengka kegiatan ekonomi di
• Segamat Malaysia?
Foto 1 I Mengurangkan
A Padi
Apakah faktor yang pengangguran
B Getah mempengaruhi kegiatan II Membawa masuk
C Nanas ekonomi tersebut? teknologi baharu
D Kelapa sawit I Teknologi seismik III Pendapatan individu
II Suhu kira-kira 18°C menurun
5 Antara berikut, yang III Kawasan tanah tinggi IV Kadar inflasi
manakah kawasan IV Kemudahan lebuh raya meningkat
peranginan tanah tinggi di A I dan II A I dan II
Malaysia? B I dan IV B I dan IV
I Kundasang C II dan III C II dan III
II Port Dickson D III dan IV D III dan IV
49
7.1 Jenis Kegiatan Ekonomi di Malaysia
A Isi tempat kosong di bawah dengan jenis kegiatan ekonomi di Malaysia.

SP 3.2.1 TP 1
1 S E K T O R P R I M E R
2 S E K T O R S E K U N D E R
3 S E K T O R T E R T I E R
Aktiviti PIB
B Kenal pasti jenis kegiatan ekonomi di Malaysia yang dikaitkan dengan foto di bawah.
SP 3.2.1 TP 1
1 2 3
[Apa] Sektor tertier [Apa] Sektor primer [Apa] Sektor sekunder
4 5 6
[Apa] Sektor primer [Apa] Sektor tertier [Apa] Sektor sekunder
1 Ibu bapa bersoal jawab tentang: e-Soalan

(a) Kepentingan lebuh raya pertama di Malaysia yang menghubungkan antara
Kuala Lumpur dengan Pelabuhan Klang terhadap pembangunan ekonomi Imbas Kod QR untuk
negara. mendapatkan latihan
(b) Impak positif pembinaan jalan kereta api terhadap masyarakat dan ekonomi tambahan 2.
e-Soalan
negara.
50

7.1 Jenis Kegiatan Ekonomi di Malaysia
A Suaikan maklumat di bawah dengan maksud kegiatan ekonomi. SP 3.2.1 TP 2
1 Kegiatan ekonomi yang menawarkan pelbagai

perkhidmatan kepada pengguna. Sektor primer
2 Aktiviti mengeluarkan dan mengekstrak bahan

mentah terus daripada sumber semula jadi. Sektor tertier
3 Aktiviti ekonomi yang melibatkan penukaran

bahan mentah kepada barangan siap. Sektor sekunder
B Namakan contoh setiap kegiatan ekonomi utama dalam foto di bawah. SP 3.2.1 TP 2
1 Sektor primer
(a) Perikanan (b) Pertanian (c) Perlombongan
2 Sektor sekunder
(a) Industri getah (b) Industri kelapa sawit (c) Industri petrokimia
3 Sektor tertier
(a) Pendidikan (b) Pengangkutan (c) Pelancongan
51

7.3 Faktor-faktor yang Mempengaruhi Kegiatan Ekonomi di Malaysia
Berdasarkan maklumat di bawah, hubung kaitkan kegiatan ekonomi tersebut dengan

faktor yang mempengaruhinya di Malaysia. SP 3.2.3 TP 3 KBAT Menganalisis
Faktor Fizikal Faktor Manusia
1 Pertanian
(a) [Apa] Tanih laterit yang subur (a) [Apa] Tenaga buruh (tempatan
dan asing)

(b) [Apa] Jumlah hujan tahunan (b) [Apa] Galakan kerajaan

melebihi 2 600 mm melalui peranan FELDA

(c) [Apa] Purata suhu kira-kira (c) [Apa] Memenuhi permintaan

27°C pasaran tempatan

2 Perikanan
(a) [Apa] Pinggir pantai yang cetek (a) [Apa] Jentera penarik pukat
tunda

(b) [Apa] Laut yang kaya dengan (b) [Apa] Tenaga kerja yang ramai
plankton (makanan ikan)

(c) [Apa] Teletak di atas Pentas (c) [Apa] Peranan Lembaga

Sunda Kemajuan Ikan Malaysia (LKIM)

3 Petroleum
(a) [Apa] Menyediakan bahan (a) [Apa] Guna teknologi moden
mentah petroleum dan gas asli seperti jentera, ICT, seismik

(b) [Apa] Pentas benua yang cetek (b) [Apa] Kemudahan pelantar
minyak dan saluran paip

(c) [Apa] Iklim panas dan lembap (c) [Apa] Peranan PETRONAS
sepanjang tahun

4 Automotif
(a) [Apa] Kawasan tanah pamah (a) [Apa] Perkembangan pesat
mudah dibina kilang teknologi robotik dan jentera

(b) [Apa] Bahan mentah yang (b) [Apa] Jalan raya, lebuh
mudah diperoleh raya dan pelabuhan

(c) [Apa] Memudahkan (c) [Apa] Peranan Perbadanan

penyediaan infrastruktur Industri Berat Malaysia (HICOM)

52

7.4 Kepentingan Kegiatan Ekonomi di Malaysia
Berpandukan kata kunci yang diberikan, huraikan kepentingan kegiatan ekonomi di

1 Mewujudkan [Bagaimana] Kegiatan ekonomi seperti pertanian, perindustrian dan

peluang
perlombongan menawarkan pelbagai jenis peluang pekerjaan berkaitan
pekerjaan
kepada penduduk tempatan.
2 Peningkatan [Bagaimana] Gaji atau upah yang diperoleh penduduk melalui pekerjaan
taraf hidup
dalam pelbagai sektor ekonomi mampu meningkatkan taraf hidup penduduk
tempatan.
3 Kemajuan [Bagaimana] Kegiatan ekonomi yang dijalankan dapat menyumbangkan

ekonomi
pendapatan untuk membiayai perbelanjaan mengurus dan mentadbir negara.
negara
4 Peningkatan [Bagaimana] Perkembangan aktiviti ekonomi mendorong penambahan

infrastruktur
infrastruktur seperti jalan raya, jalan kereta api, bekalan air dan elektrik serta
perhubungan seperti telefon, faksimili dan Internet.
5 Pengurangan [Bagaimana] Menggalakkan kegiatan sektor Industri Kecil dan Sederhana (IKS),
import
mengeluarkan input tempatan dan memperkasa pengeluaran sektor pertanian.
6 Pemindahan [Bagaimana] Perkembangan ekonomi telah menggalakkan pemindahan

teknologi
teknologi secara pemindahan kemahiran, kepakaran dan teknik dari negara
lain melalui proses pembelajaran, latihan dan pengalaman.
7 Proses [Bagaimana] Kegiatan ekonomi menyumbang kepada proses pembandaran,

pembandaran
iaitu perubahan petempatan desa menjadi bandar. Aktiviti perlombongan di
(urbanisasi)
sesebuah kawasan mewujudkan kegiatan ekonomi lain.
53

7.3 Faktor-faktor yang Mempengaruhi Kegiatan Ekonomi di Malaysia
Berdasarkan pengetahuan anda, huraikan faktor yang mempengaruhi kegiatan ekonomi

Faktor Fizikal Huraian
1 Bentuk muka [Apa] Bentuk muka bumi yang terdiri daripada tanah pamah, tanah tinggi dan
bumi pinggir laut membolehkan pelbagai kegiatan ekonomi dijalankan.
[Apa] Iklim yang panas dan lembap sepanjang tahun membolehkan kegiatan
2 Iklim
ekonomi seperti pertanian, perikanan dan pembalakan dijalankan.
[Apa] Pelbagai jenis tanih seperti tanih aluvium, laterit, gambut, pasir dan beris
3 Tanih
membolehkan pelbagai kegiatan ekonomi dijalankan.
[Apa] Malaysia mempunyai pelbagai bahan mentah yang diperoleh daripada

4 Bahan mentah
sumber mineral, hutan dan pertanian.
[Apa] Malaysia mempunyai saliran yang baik untuk menjalankan kegiatan

5 Saliran
pertanian dan pelancongan.
Faktor Manusia Huraian
[Apa] Kerajaan Malaysia mengadakan dasar-dasar untuk mendorong

1 Dasar kerajaan
peningkatan ekonomi seperti Dasar Pertanian Negara (DPN).
[Apa] Jaringan pengangkutan yang baik dan kemajuan telekomunikasi

2 Infrastruktur
membantu perkembangan pelbagai sektor ekonomi.
[Apa] Kegiatan ekonomi di Malaysia bertambah maju dengan adanya

3 Teknologi
penggunaan teknologi yang canggih dan moden.
[Apa] Kemajuan ekonomi di Malaysia bergantung pada jumlah modal sedia ada,
4 Modal
iaitu modal domestik dan pelaburan langsung asing.
[Apa] Pasaran tempatan dan pasaran antarabangsa yang luas mempengaruhi

5 Pasaran
jumlah jualan di samping pengaruh kuasa beli pengguna.
[Apa] Buruh tempatan dan buruh asing berganding bahu memajukan pelbagai
6 Buruh
kegiatan ekonomi di Malaysia.
54

Tema: Geografi Kawasan
Bab Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan
e-RPH
8 Hidupan Liar di Dunia Jawapan
8.1 Tumbuh- A Gurun Panas.

Apakah kepentingan
B Hutan Hujan Tropika. pokok tersebut dari segi
tumbuhan Semula C Hutan Monsun ekonomi?
Jadi dan Hidupan Tropika. I Membuat kertas
Liar di Dunia D Hutan Daun Luruh II Kawasan
Sederhana. ekopelancongan
1 Apakah ciri tumbuh- III Bahan antiseptik
tumbuhan semula jadi di 4 Bagaimanakah hidupan semula jadi
kawasan Gurun Panas? liar di Hutan Konifer pada IV Peluang pekerjaan
A Pokok tumbuh secara musim sejuk meneruskan penduduk sekitar
jarang-jarang kelangsungan hidup? A I dan II
B Tumbuhan berakar A Tinggal di atas pokok B I dan IV
pendek B Berpindah ke Kutub C II dan III
C Daun berbentuk tirus Utara D III dan IV
D Tahan cuaca sejuk C Hidupan liar
berhibernasi 7 Apakah kepentingan
2 Foto 1 menunjukkan D Berhijrah ke kawasan pokok prickly pear?
hidupan liar. yang lebih panas I Kaya dengan vitamin C
II Menyembuhkan
5 Negara yang dilitupi oleh masalah cirit-birit
Hutan Monsun Tropika III Mengurangkan tahap
ialah kolestrol dalam badan
I Jepun. IV Mengekalkan
II India. kandungan gula dalam
III Thailand. badan
Foto 1
IV Brunei. A I dan II

Apakah ciri-ciri hidupan A I dan II B I dan IV
liar tersebut? B I dan IV C II dan III
I Berhibernasi pada C II dan III D III dan IV
musim sejuk D III dan IV
II Mempunyai bulu yang 8 Apakah kepentingan
sangat nipis 8.2 Kepentingan hidupan liar dan tumbuh-
III Mencari makanan Tumbuh- tumbuhan semula jadi
pada waktu malam dalam ekosistem?
IV Mampu menyesuaikan
tumbuhan Semula
A Ekopelancongan
diri dengan perubahan Jadi dan Hidupan B Sumber kayu balak
musim Liar di Dunia C Merawat sakit tekak
A I dan II C II dan III D Menghalang hakisan
B I dan IV D III dan IV 6 Foto 2 menunjukkan tanah
pokok di Hutan Konifer.
3 Maklumat di bawah 9 Apakah hidupan liar yang
menerangkan tentang ciri- dijadikan pengangkutan di
ciri Kawasan Gurun Panas?
A Rusa
• Batang pokok
B Unta
berbentuk silinder
C Beaver
• Batang pokok berkulit
D Beruang
tebal Foto 2
55
8.1 Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar di Dunia
A Namakan tumbuh-tumbuhan semula jadi berdasarkan foto di bawah. SP 4.1.1 TP 1
1 Pokok jati 2 Rumput esparto 3 Pokok maple
4 Kaktus 5 Rafflesia kerri 6 Pokok oak
B Namakan hidupan liar di dunia berdasarkan foto di bawah. SP 4.1.1 TP 1
1 Tikus jerboa 2 Moose 3 Harimau Bengal
4 Lynx 5 Badger 6 Musang fennec
56

Lengkapkan peta minda dengan memberi contoh tumbuh-tumbuhan semula jadi dan
hidupan liar di hutan semula jadi yang berikut. SP 4.1.2 TP 2
i-THINK Peta Dakap
(a) Tumbuh-tumbuhan semula jadi:

(i) [Apa] Akasia bantut
(ii) [Apa] Pokok kaktus

1 Gurun Panas
(b) Hidupan liar:
(i) [Apa] Musang fennec
(ii) [Apa] Kala jengking

(i) [Apa] Pokok jati
(ii) [Apa] Pokok buluh

2 Hutan
Monsun (b) Hidupan liar:
Tropika
Tumbuh- (i) [Apa] Gajah
tumbuhan
Semula (ii) [Apa] Ular tedung
Jadi dan
Hidupan
Liar di (a) Tumbuh-tumbuhan semula jadi:
Dunia (i) [Apa] Oak
(ii) [Apa] Maple

3 Hutan Daun
Luruh (b) Hidupan liar:
Sederhana
(i) [Apa] Chipmunk
(ii) [Apa] Badger

(i) [Apa] Pain
(ii) [Apa] Sprus

4 Hutan Konifer
(b) Hidupan liar:
(i) [Apa] Moose
(ii) [Apa] Lynx
57

Kelaskan ciri tumbuh-tumbuhan di Gurun Panas, Hutan Monsun Tropika, Hutan Daun
Luruh Sederhana dan Hutan Konifer berdasarkan pilihan jawapan yang diberikan.
SP 4.1.2 TP 3
Kanopi pokok berbentuk kon Mempunyai akar yang panjang

Mempunyai batang berongga dan berlendair Terdiri daripada tiga lapisan yang nyata
Biji benih berkulit tebal, keras dan tahan kemarau Lantai hutan tebal, dilitupi semak samun
Pokok terdiri daripada pokok kayu lembut Meluruhkan daun pada musim luruh
Menggugurkan daun pada musim kemarau Tumbuh-tumbuhan bawah jarang
Profil hutan terdiri daripada satu lapisan pokok Daun tumbuh semula dalam musim bunga
1 Kawasan Ciri-ciri:
Gurun Panas (a) [Apa] Mempunyai akar yang panjang
(b) [Apa] Mempunyai batang berongga dan berlendair

(c) [Apa] Biji benih berkulit tebal, keras dan tahan kemarau
2 Hutan Ciri-ciri:
Monsun (a) [Apa] Menggugurkan daun pada musim kemarau
Tropika
(b) [Apa] Terdiri daripada tiga lapisan yang nyata
(c) [Apa] Lantai hutan tebal, dilitupi semak samun
3 Hutan Ciri-ciri:
Daun Luruh (a) [Apa] Meluruhkan daun pada musim luruh
Sederhana
(b) [Apa] Daun tumbuh semula dalam musim bunga
(c) [Apa] Tumbuh-tumbuhan bawah jarang
4 Hutan Ciri-ciri:
Konifer (a) [Apa] Profil hutan terdiri daripada satu lapisan pokok sahaja
(b) [Apa] Kanopi pokok berbentuk kon
(c) [Apa] Pokok terdiri daripada pokok kayu lembut
58

8.2 Kepentingan Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar di Dunia
Lengkapkan rajah di bawah dengan membandingkan taburan, ciri dan kepentingan

tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di hutan berikut. SP 4.1.3 TP 4
Hutan Monsun Tropika Hutan Konifer
(a) [Di mana] India (a) [Di mana] Selatan Chile
(b) [Di mana] Myanmar 1 Taburan (b) [Di mana] Bahagian Amerika Utara
tumbuh-
(c) [Di mana] Sri Lanka tumbuhan dan (c) [Di mana] Utara Asia
(d) [Di mana] Filipina

hidupan liar (d) [Di mana] Utara Eropah
(e) [Di mana] Thailand (e) [Di mana] Kanada Utara
(a) [Apa] Kaya dengan pokok kayu (a) [Apa] Kanopi berbentuk kon
keras

(b) [Apa] Lantai hutan tebal diliputi (b) [Apa] Batang pokok berkulit tebal,
semak-samun 2 Ciri tumbuh- lurus dan tinggi

tumbuhan
(c) [Apa] Pokok tumbuh secara semula jadi (c) [Apa] Daun bersaiz kecil, halus
dirian tulen seperti buluh dan berbentuk jarum

(d) [Apa] Menggugurkan daun pada (d) [Apa] Permukaan daun besalut lilin
musim kemarau

(a) [Bagaimana] Habitat pelbagai (a) [Bagaimana] Habitat pelbagai

spesies hidupan liar spesies hidupan liar

(b) [Bagaimana] Membekalkan 3 Kepentingan (b) [Bagaimana] Menghasilkan

kayu keras berharga tumbuh- kayu lembut berharga
tumbuhan
(c) [Bagaimana] Menghasilkan semula jadi dan (c) [Bagaimana] Haiwan diburu untuk
barangan kraf tangan hidupan liar mendapatkan daging dan kulit

(d) [Bagaimana] Mengangkut kayu (d) [Bagaimana] Menghasilkan

balak di hutan, contohnya gajah kayu api untuk tujuan pemanasan

8.1
8.2
59

8.2 Kepentingan Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar di Dunia
Isi tempat kosong di bawah dengan jawapan yang betul tentang kepentingan tumbuh-
tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di kawasan hutan dunia. SP 4.1.3 TP 5 KBAT Menganalisis
1 Aktiviti pelancongan
Video
pusat ekopelancongan
(a) Kebanyakan hutan semula jadi di dunia sesuai dijadikan sebagai .
(b) Gajah dijadikan alat pengangkutan untuk menjelajahi kawasan Erawan
National Park, Thailand.
(c) Unta digunakan sebagai alat pengangkutan dan tarikan pelancongan di
kawasan Gurun Panas.
2 Penghalang hakisan
(a) Daun pokok yang banyak dan lebar memecahkan butiran hujan dan
mengurangkan kelajuan titisan air yang jatuh ke bumi.
(b) Akar pokok mampu mengurangkan air larian permukaan dan menjadi
penghalang hakisan.
(c) Akar pokok bakau menguatkan struktur tanah serta menahan tindakan
ombak di pinggir laut.
3 Ekonomi
(a) Hutan Konifer dan Hutan Monsun Tropika menghasilkan kayu untuk
tujuan pembalakan.
(b) Sumber kayu balak dieksport dan membekalkan bahan mentah untuk industri kertas .
(c) Aktiviti pembalakan menyediakan peluang pekerjaan kepada penduduk di
VIDEO
kawasan berhampiran.
watch?v=lmrebKc4mgY tentang
kelebihan pokok prickly pear.
4 Sumber perubatan Untuk tujuan pembelajaran
(a) Batang pokok prickly pear dapat mengurangkan tahap kolesterol yang
tidak baik dalam badan manusia.
(b) Pokok oak mampu menyembuhkan masalah cirit-birit, sakit tekak dan luka.
(c) Daun pokok pain yang kaya dengan vitamin C digunakan untuk membuat teh.
(d) Biji pain berfungsi sebagai bahan antiseptik semula jadi untuk merawat luka.
60

Tema: Geografi Kawasan
Bab Sumber Semula Jadi Utama dan
e-RPH
9 Kerjasama Ekonomi di Dunia
Jawapan
9.1 Taburan Sumber 4 Eksploitasi sumber • Ditubuhkan pada

yang tidak dikawal
Semula Jadi tahun 1989
menyebabkan
Utama di Dunia I kualiti alam merosot.
• Menggalakkan
perdagangan bebas
II flora dan fauna dan pelaburan dalam
1 Pilih kombinasi negara terancam.
dan sumber tenaga bahan kalangan anggota
III pendapatan negara
bakar. meningkat. A European Union (EU)
A Iceland – suria IV sumber semakin B World Trade
B Rusia – arang batu bertambah. Organization (WTO)
C Arab Saudi – gas asli A I dan II C Asia-Pacific Economic
D Amerika Syarikat – B I dan IV Cooperation (APEC)
petroleum C II dan III D Association of
D III dan IV Southeast Asian
2 Contoh sumber tenaga
Nations (ASEAN)
alternatif ialah 5 Apakah kesan kepada
I gas asli.
II biomas.
sesebuah negara yang 9.4 Kepentingan
III geoterma.
kehabisan sumber? Kerjasama
I Berlaku konflik wilayah
IV arang batu. II Ekonomi menjadi
Ekonomi
A I dan II stabil Antarabangsa
B I dan IV III Kadar kemiskinan
C II dan III meningkat 8 X merujuk
D III dan IV IV Masalah pengangguran X
berlaku
9.2 Krisis Sumber A I dan II Menjadi penggerak
Semula Jadi di B I dan IV utama sektor pertanian,
Dunia C II dan III perladangan dan
D III dan IV pembinaan.
manakah berkaitan 9.3 Contoh Kerjasama A pasaran.
dengan maklumat di Ekonomi B teknologi.
bawah? Antarabangsa C buruh asing.
D bahan mentah.
Krisis sumber semula
jadi membawa kepada 6 Antara berikut, yang
manakah negara yang 9 Apakah faedah Malaysia
krisis politik
menganggotai pertubuhan menyertai kerjasama
I Wujud masalah sosial ekonomi antarabangsa?
ASEAN?
II Pendapatan negara I Meneroka pasaran
I Brunei
merosot baharu
II Afrika Selatan
III Tekanan politik II Membentuk hubungan
III Brazil
terhadap negara perdagangan
IV Kemboja
pengeluar sumber III Meluaskan ideologi
A I dan II
IV Konflik wilayah pemerintahan
B I dan IV
tercetus kerana IV Menerima bantuan
C II dan III
perebutan kawasan ketenteraan
D III dan IV
A I dan II A I dan II
B I dan IV 7 Apakah kerjasama B I dan IV
C II dan III ekonomi antarabangsa C II dan III
D III dan IV yang dimaksudkan? D III dan IV
61
9.1 Taburan Sumber Semula Jadi Utama di Dunia
Namakan sumber semula jadi dan nyatakan jenisnya sama ada sumber tenaga bahan
bakar atau sumber tenaga alternatif berdasarkan foto di bawah. SP 4.2.1 TP 1
1 2
(a) Sumber: [Apa] Petroleum (a) Sumber: [Apa] Ombak
(b) Jenis: [Apa] Sumber tenaga bahan bakar (b)

Jenis: [Apa] Sumber tenaga alternatif
3 4
(a) Sumber: [Apa] Air (a) Sumber: [Apa] Arang batu
(b) Jenis: [Apa] Sumber tenaga alternatif (b)

Jenis: [Apa] Sumber tenaga bahan bakar
5 6
(a) Sumber: [Apa] Angin (a) Sumber: [Apa] Geoterma
(b) Jenis: [Apa] Sumber tenaga alternatif (b)

Jenis: [Apa] Sumber tenaga alternatif
62

9.1 Taburan Sumber Semula Jadi Utama di Dunia
Berdasarkan peta di bawah, namakan negara dan sumber tenaga utama di dunia yang
berkaitan. SP 4.2.2 TP 2
Laman Web
A7
A1
A8
A6
A9 A3
LIBYA
A2
A5 A4
Label Negara Sumber Tenaga
A1 Rusia Arang batu
A2 Jepun Suria
A3 China Air
A4 India Biomas
A5 Arab Saudi Petroleum
A6 Perancis Ombak
A7 Belanda Angin
A8 Iceland Geoterma
LAMAN WEB
A9 Amerika Syarikat Gas asli Imbas Kod QR atau layari http://

ecotenaga.blogspot.com/p/tenaga-
alternatif.html untuk mengetahui
dengan lebih lanjut tenaga alternatif.
63

9.2 Krisis Sumber Semula Jadi di Dunia
Lengkap rajah di bawah dengan menjelaskan contoh sumber semula jadi yang
menghadapi krisis di dunia. SP 4.2.3 TP 3 KBAT Menganalisis
Kesan Krisis Semula Jadi di Dunia
1 Ekonomi
(a) Pendapatan negara pengeksport dan pengimport tidak menentu.

(b) Kenaikan harga sumber petroleum dan gas asli di pasaran
dunia.
(c) Peningkatan kos sara hidup disebabkan pendapatan negara yang
merosot, penurunan mata wang dan kuasa beli yang
lemah.
4 Alam sekitar 2 Politik
(a) Berlaku kemerosotan kualiti alam Tekanan politik

(a) ke atas negara-
sekitar. negara pengeluar sumber.
(b) Gangguan ketidakseimbangan alam (b) Konflik politik dalam negara terlibat
sekitar dan ekosistem. ekoran pelbagai krisis ekonomi .
(c) Berlaku kemusnahan pelbagai (c) Perebutan kawasan yang mempunyai
spesies flora dan fauna. sumber semula jadi sehingga
(d) Sumber semula jadi berkurangan . membawa kepada konflik wilayah .
3 Masyarakat
(a) Berlakunya peningkatan kadar kebuluran .

(b) Berlakunya peningkatan kadar kemiskinan .
(c) Wujud pelbagai masalah sosial dalam kalangan masyarakat
di negara terlibat.
64

9.4 Kepentingan Kerjasama Ekonomi Antarabangsa
Berdasarkan kata kunci yang diberikan, huraikan kepentingan kerjasama ekonomi

antarabangsa. SP 4.2.4 TP 4 KBAT Menganalisis
Kepentingan Huraian
1 Menggalakkan
pemindahan [Bagaimana] Pemindahan teknologi berlaku antara negara maju dengan
teknologi negara membangun melalui pembelian terus barangan modal, pembelian
ekuiti, perjanjian pelesenan, peraturan paten dan cap dagang dan aliran
sumber manusia.
2 Meluaskan
pasaran [[Bagaimana] Membolehkan negara yang bekerjasama meluaskan pasaran
eksport barangan keluaran negara masing-masing. Contohnya, Rusia
mengeksport arang batu ke Korea Selatan, Turki, China dan Jepun.
3 Meningkatkan
pelaburan [Bagaimana] Menggalakkan pelaburan dalam negara untuk dijadikan modal
bagi memulakan sesuatu kegiatan ekonomi melalui dua cara, iaitu pelaburan
ekuiti dan pelaburan langsung asing (Foreign Direct Investment).
4 Memperoleh
bahan mentah [Bagaimana] Membolehkan sesebuah negara memperoleh bekalan bahan
mentah dan rakan dagang untuk kegunaan domestik dan industri melalui
import. Contohnya, Mexico dan Kanada mengimport gas asli dari Amerika
Syarikat.
5 Membentuk
hubungan [Bagaimana] Cara ini telah membuka peluang negara untuk menjalinkan
perdagangan perdagangan serta mendapat keistimewaan seperti pengecualian cukai,
pengurangan tarif kuota dan embargo seperti yang dilakukan oleh MITI dan
MATRADE.
65

Bahagian A
1 Antara berikut, yang 4 Sumber mineral yang

Apakah industri yang
manakah terdiri daripada penting dalam industri dikaitkan dengan produk
sumber boleh baharu? kimpalan ialah tersebut?
I Air A pasir. A Industri inap desa
II Hutan B kaolin. B Industri berasaskan
III Kaolin C gas asli. kayu
IV Petroleum D petroleum. C Industri berasaskan
A I dan II getah
B I dan IV 5 Apakah sumber mineral D Industri berasaskan
C II dan III yang dikaitkan dengan kelapa sawit
D III dan IV lokasi berikut?
8 Kawasan yang dikaitkan
2 Kombinasi yang manakah • Merit-Pila dengan hasil pertanian di
benar tentang sumber • Silimpopon bawah ialah
mineral dan kegunaannya?
A Emas • Asparagus
B Gas asli • Kobis
Sumber C Petroleum
Kegunaan A Kundasang.
Mineral D Arang batu
B Segamat.
A Bijih Bahan asas
C Kulim.
timah aluminium 6 Apakah sektor ekonomi
D Sibu.
B Kuprum Wayar
pernyataan berikut? 9 Apakah lokasi penanaman
C Pasir Industri
nanas utama di Malaysia?
kimpalan Mengeluarkan bahan I Labis
D Kaolin Bahan bakar mentah terus daripada II Pontian
sumber semula jadi. III Seremban
3 Foto 1 menunjukkan I Perikanan IV Kota Bharu
sumber tenaga alternatif. II Kewangan A I dan II
III Perdagangan B I dan IV
IV Perlombongan C II dan III
A I dan II D III dan IV
B I dan IV
C II dan III
manakah kepentingan
D III dan IV
kegiatan ekonomi di
Malaysia?
I Pemindahan teknologi
produk kosmetik.
Foto 1 II Pengurangan import
III Subsidi kerajaan

Apakah sumber tenaga bertambah
alternatif yang berkaitan IV Bilangan pelancong
dengan foto tersebut? luar bertambah
A Suria A I dan II
B Angin B I dan IV
C Ombak C II dan III
D Hidroelektrik Foto 2 D III dan IV
66

11 Apakah kawasan hutan 15 Apakah khasiat batang 18 Apakah kerjasama
yang dikaitkan dengan pokok prickly pear sebagai ekonomi antarabangsa
tumbuhan semula jadi di sumber perubatan? yang dikaitkan dengan
bawah? I Merawat luka akibat maklumat di bawah?
terbakar
• Prickly pear II Merawat penyakit
• Ditubuhkan pada
• Akasia bantut lemah jantung
tahun 1967
III Membantu merawat
• Dianggotai oleh 10
A Gurun Panas penyakit kencing
buah negara Asia
B Hutan Konifer manis
Tenggara
C Hutan Monsun Tropika IV Mengurangkan
D Hutan Daun Luruh kolesterol tidak baik
Sederhana dalam badan A WTO
A I dan II B APEC
12 Antara berikut, yang B I dan IV C ASEAN
manakah ciri tumbuh- C II dan III D IMS-GT
tumbuhan semula jadi D III dan IV
Hutan Daun Luruh 19 Antara berikut, yang
Sederhana? 16 Maklumat di bawah manakah cara
I Daun yang nipis dan berkaitan dengan sumber pemindahan teknologi
lembut tenaga di sebuah negara antara negara maju
II Batang pokok berkulit dalam Peta 1. dengan negara
tebal Apakah negara tersebut? membangun?
III Cabang dahan yang I Pembelian ekuiti
Menghasilkan sumber II Perjanjian pelesenan
sedikit
tenaga bahan bakar yang III Hubungan dua hala
IV Spesies kayu kurang
utama di dunia, iaitu antarabangsa
bernilai
arang batu IV Pemberian hak cipta
A I dan II
B I dan IV dan pelesenan
C II dan III
U
A I dan II
D III dan IV B I dan IV
C C II dan III
A D
13 Mengapakah haiwan di B D III dan IV
kawasan gurun bergerak
aktif pada waktu malam? 20 Apakah kerjasama
A Mencari makanan ekonomi yang berkaitan
B Melindungi serangan 17 Bagaimanakah kesan dengan agensi dalam
musuh krisis sumber semula Rajah 1?
C Melindungi badan jadi daripada aspek alam
daripada hujan sekitar?
D Mengelakkan I Peningkatan kadar
fenomena ribut pasir kebuluran
II Kemerosotan kualiti
14 Apakah ciri tumbuh- alam sekitar
tumbuhan semula jadi III Sumber semula jadi
Hutan Monsun Tropika? semakin berkurangan Rajah 1
A Daun pokok yang lebar IV Tekanan politik ke A Pertanian
B Daun berkilat dan atas negara pengeluar B Pelancongan
berbulu sumber C Perdagangan
C Tahan cuaca panas A I dan II D Perlombongan
melampau B I dan IV
D Batang pokok C II dan III
berbentuk silinder D III dan IV
67

Bahagian B
Soalan 1 berdasarkan Peta 1 menunjukkan saliran di Malaysia.
E1
E2
E4
E3
Peta 1
1 (a) Apakah jenis sumber yang dikaitkan dengan kawasan yang ditandakan dalam Peta 1?
[Apa] Air (empangan hidroelektrik) merupakan sumber boleh baharu.

(b) Namakan stesen jana kuasa hidroelektrik yang bertanda:
(i) E1: [Di mana] Empangan Temenggor

(ii) E2: [Di mana] Empangan Kenyir
(iii) E3: [Di mana] Empangan Bakun
(iv) E4: [Di mana] Empangan Tenom Pangi

(c) Berikan dua faktor yang menyebabkan negara kita berpotensi menjana kuasa hidroelektrik.
(i) [Apa] Hujan lebat yang diterima sepanjang tahun melebihi 2 600 mm.
(ii) [Apa] Aliran sungai yang deras di hulu sungai/isi padu air sungai yang banyak atau tinggi.

(d) Bagaimanakah tenaga elektrik dihasilkan daripada sumber air ini?
[Bagaimana] Empangan perlu dibina di hulu sungai yang merupakan tambak yang dibina untuk

menahan aliran air. Air sungai yang diempang, apabila dilepaskan akan memutarkan turbin lalu

menghasilkan tenaga elektrik.

(e) Apakah kesan jika berlaku penerokaan hutan di kawasan sekitar empangan hidroelektrik?
[Apa] Kawasan tadahan air musnah menyebabkan kekurangan air di kolam tadahan dan hakisan

berlaku menyebabkan sungai berdekatan keroh, tercemar dan cetek.

68

Soalan 2 berdasarkan Peta 2 di bawah.
X
Z
Y
Peta 2
2 (a) Berdasarkan Peta 2, namakan sumber tenaga alternatif tersebut.
W: [Apa] Geoterma Y: [Apa] Air
[Apa] Ombak [Apa] Suria

X: Z:

(b) Namakan tiga sumber tenaga bahan bakar yang dikaitkan dengan negara berikut.
(i) Gas asli: [Di mana] Amerika Syarikat
(ii) Petroleum: [Di mana] Arab Saudi
(iii) Arang batu: [Di mana] Rusia

(c) Jelaskan kesan krisis sumber semula jadi dunia terhadap masyarakat.
[Apa] Peningkatan kadar kemiskinan

[Apa] Peningkatan kadar kebuluran

[Apa] Wujud pelbagai masalah sosial dalam masyarakat

(d) Nyatakan sebab Malaysia berpotensi memajukan sumber tenaga suria.

[Mengapa] Menerima cahaya matahari terik melebihi 6 jam sehari

[Mengapa] Kemajuan teknologi pembuatan panel suria/alat photovoltaik

[Mengapa] Malaysia mengalami iklim Khatulistiwa yang panas sepanjang tahun

[Mengapa] Suhu yang tinggi dengan min suhu kira-kira 27°C

Bahagian C
1 (a) Mengapakah negara kita perlu menjana sumber tenaga alternatif? Berikan alasan anda.
(b) Terangkan kepentingan kepelbagaian sumber semula jadi dalam pembangunan ekonomi di
Malaysia.
2 (a) Huraikan kesan krisis sumber semula jadi dunia terhadap ekonomi sesebuah negara.
(b) Terangkan kepentingan sesebuah negara untuk mengadakan kerjasama ekonomi
antarabangsa.
Imbas kod QR untuk

mendapat Set jawapan
69

Tema: Isu dan Pengurusan Alam Sekitar
Bab
e-RPH
Sumber Hutan
10 Jawapan
10.1 Sumber Hutan A Pembalakan Memelihara

B Perindustrian kepelbagaian biologi
1 Negeri yang mempunyai C Ekopelancongan dunia
hutan paling luas ialah D Pertanian pindah
A World Wide Fund
A Sabah.
(WWF)
B Melaka. 10.3 Usaha B Malaysian Nature
C Pahang. Pemeliharaan Society (MNS)
D Sarawak. dan C Institut Penyelidikan
Pemuliharaan Perhutanan (FRIM)
10.2 Kepentingan Sumber Hutan di D Jabatan Perlindungan
Pengurusan Malaysia Hidupan Liar dan
Sumber Hutan di Taman Negara
Malaysia 5 Pernyataan di bawah (PERHILITAN)
merujuk konsep
2 Apakah kepentingan 8 Agensi kerajaan yang
sumber hutan di Malaysia? • Bandar berkonsepkan manakah terlibat dalam
A Meningkatkan suhu teknologi hijau pengurusan hutan?
C Menggalakkan sektor • Bandar dalam taman A Jabatan Alam Sekitar
ekopelancongan (WWF)
B Menjana sumber A geopark. B Malaysian Nature
tenaga hidroelektrik B taman negara. Society (MNS)
D Mengekalkan C hutan simpan. C Sahabat Alam Malaysia
keseimbangan D pembangunan lestari. (SAM)
ekosistem D Institut Penyelidikan
6 Apakah langkah Perhutanan (FRIM)
3 Apakah kepentingan pemeliharaan sumber
sumber hutan berikut? hutan? 9 Rajah 1 menunjukkan
I Melindungi sumber agensi bukan kerajaan.
hutan
II Merancang dan
mengurus sumber
hutan
III Mengembalikan
kepada keadaan asal
IV Membaik pulih sumber
Foto 1 hutan yang diteroka
Rajah 1
A Dijadikan bakul A I dan II
B Dianyam menjadi tikar B I dan IV
Apakah peranannya?
C Dijadikan cerucuk C II dan III A Melindungi hutan
kelong D III dan IV serta tanah lembap
D Membekalkan kayu B Menjalankan
gergaji 10.4 Peranan penyelidikan
perhutanan
4 Apakah yang dikaitkan Agensi dalam C Memelihara
dengan maklumat berikut? Pengurusan kepelbagaian biologi
Hutan di Malaysia dunia
• Taman Negara Endau- D Mendidik masyarakat
Rompin 7 Apakah agensi yang tentang pembangunan
• Taman Negara Niah dimaksudkan? lestari
70
10.1 Sumber Hutan
A Lengkapkan maklumat di bawah dengan mengariskan jawapan yang betul tentang

maksud sumber hutan. SP 5.1.1 TP 1
Sumber hutan merupakan (sumber boleh baharu, sumber

tidak boleh baharu) dan meliputi kawasan yang ditumbuhi
Maksud Sumber
Hutan pelbagai jenis (flora dan fauna, sistem fizikal) yang hidup
secara (semula jadi, bertaburan) di dalamnya.
B Berdasarkan foto di bawah, tuliskan (S) bagi sumber hutan dan (B) bagi yang bukan
sumber hutan. SP 5.1.1 TP 1
Aktiviti PIB
1 2 3
S S B
4 5 6
S S B
1 Ibu bapa melakukan aktiviti yang boleh menyederhanakan suhu di kawasan persekitaran rumah.
(a) Melakukan penanaman pokok.
(b) Menerapkan amalan kitar semula dari rumah.
(c) Menyokong kempen bebas beg plastik.
71

10.2 Kepentingan Pengurusan Sumber Hutan di Malaysia
A Berdasarkan foto di bawah, kaitkan dengan kepentingan pengurusan sumber hutan

Membekalkan sumber bahan mentah Ekopelancongan

Keseimbangan ekosistem Keperluan masyarakat setempat
1 [Apa] Ekopelancongan 2 [Apa] Membekalkan sumber bahan mentah
3 [Apa] Keperluan masyarakat setempat 4 [Apa] Keseimbangan ekosistem
B Tandakan (✓) pada pernyataan yang betul dan (✗) pada pernyataan yang salah tentang
kepentingan pengurusan sumber hutan di Malaysia. SP 5.1.2 TP 2
1 Ekosistem ialah proses interaksi antara komponen biotik dan abiotik. ✓
2 Pengurusan hutan dijalankan bagi menjamin bekalan sumber berterusan. ✓
3 Fungsi hutan kepada masyarakat setempat sebagai sumber bahan ✓

makanan.
4 Pengurusan hutan secara terancang dapat meningkatkan eksport kayu ✗
balak.
5 Sumber hutan penting dalam membangunkan aktiviti ekopelancongan. ✓
72

Huraikan peranan badan kerajaan dan bukan kerajaan dalam usaha menguruskan
sumber hutan di Malaysia. SP 5.1.4 TP 3
1 Jabatan Alam Sekitar (JAS)
[Bagaimana] Bertanggungjawab merancang, menyelaras dan memantau

pelaksanaan dasar serta strategi berkaitan biodiversiti dan perhutanan
melalui penyelidikan dan pembangunan perhutanan serta pengurusan hutan
secara berkekalan.
2 Sabah Forestry Department
[Bagaimana] Bertanggungjawab memberi perlindungan dan pemuliharaan
rizab hutan berdasarkan konsep Pengurusan Hutan Lestari (SFM)
3 Sarawak Forestry Corporation
[Bagaimana] Melaksanakan pengurusan hasil hutan, kawasan terlindung
sepenuhnya, pemuliharaan hidupan liar, kawalan penuaian dan
penguatkuasaan terhadap pematuhan serta penyelidikan dan pembangunan
perhutanan.
4 Persatuan Pencinta Alam Malaysia (MNS)
[Bagaimana] Memberi kesedaran alam sekitar melalui pendidikan.
Melindungi dan memelihara kepelbagaian biologi secara berkesan.
5 Sahabat Alam Malaysia (SAM)
[Bagaimana] Mendidik masyarakat umum mengenai keperluan
pembangunan lestari. Mengadakan kempen untuk memastikan
pembangunan dan pengurusan sumber semula jadi secara lestari.
73

Berdasarkan kajian anda, jelaskan melalui contoh peranan agensi yang berkaitan dengan
pengurusan hutan di Malaysia. SP 5.1.3 TP 4 KBAT Menganalisis
1
Peranan:
[Apa] Menjana pengetahuan dan pembangunan
teknologi yang bersesuaian untuk pemuliharaan,
pengurusan, pembangunan dan penggunaan sumber
hutan
Contoh:
[Bagaimana] Penyelidikan mengenai penggunaan kayu
getah
2
Peranan:
[Apa] Berfungsi merancang, menyelaras dan memantau
pelaksanaan dasar serta strategi berkaitan biodiversiti
dan perhutanan
Contoh:
[Bagaimana] Pengurusan hutan secara berkekalan
3
Peranan:
[Apa] Mengekalkan integriti kawasan perlindungan bagi
faedah penyelidikan, pendidikan, ekonomi, estetika,
rekreasi dan fungsi ekologi
Contoh:
[Bagaimana] Menubuhkan pusat ekopelancongan
74

10.3 Usaha Pemeliharaan dan Pemuliharaan Sumber Hutan di Malaysia
Kenal pasti contoh usaha pemeliharaan dan pemuliharaan sumber hutan yang telah
dilakukan. SP 5.1.3 TP 5 KBAT Menilai
Pemeliharaan Pemuliharaan
1 [Bagaimana] Tapak Ramsar 1 [Bagaimana] Memulihara

dipelihara sebagai destinasi kawasan tanah lembap serta

pelancongan supaya tidak kepelbagaian biologi hutan paya

digunakan untuk aktiviti
Tapak bakau. Jabatan Perhutanan
Ramsar
pembangunan. mengawal pengeluaran hutan

bakau.

2 [Bagaimana] Memelihara dengan 2 [Bagaimana] Pemuliharaan

menjadikannya sebagai pusat biologi, geologi dan budaya.

ekopelancongan. Pemuliharaan bersifat bersepadu
Geopark
antara warisan budaya dengan

alam semula jadi.

3 [Bagaimana] Menjadikan taman 3 [Bagaimana] PERHILITAN

negara sebagai pusat memainkan peranan dalam

ekopelancongan serta memelihara membaik pulih hidupan liar dan
Taman Negara
flora dan fauna supaya tidak hutan. Contohnya, membina

diganggu dengan aktiviti manusia. Pusat Konservasi Gajah Kuala

Gandah (Pahang).

4 [Bagaimana] Bandar yang dibina 4 [Bagaimana] Meningkatkan

berasaskan bandar dalam taman. kualiti persekitaran dan

Memelihara hutan dalam bentuk Pembangunan mengambil kira aspek
Lestari
ekopelancongan dan hutan pengurangan pelepasan karbon

bandar. dan galakan ekonomi hijau dan

gaya hidup rendah karbon.

75

Tema: Isu dan Pengurusan Alam Sekitar
Bab
e-RPH
Kitar Semula
11 Jawapan
11.1 Elemen Kitar C Membazirkan 11.4 Amalan Kitar

penggunaan sumber
Semula Semula di
semula jadi
D Menjimatkan Negara-negara
1 Apakah maksud kitar
penggunaan ruang Lain
semula?
dalam rumah
A Memulihara hutan 7 Apakah negara yang
B Meminimumkan berkaitan dengan amalan
penggunaan sumber kitar semula di bawah?
manakah kepentingan
C Tindakan penggunaan
amalan kitar semula?
semula barangan Program Kitar
I Meningkatkan kesan Negara
D Memungut dan Semula
rumah hijau
mengasing sisa pepejal
II Memaksimumkan • Program
untuk menghasilkan
tahap pencemaran Cukai Sisa
produk baharu X
III Mengelakkan • Program
kehabisan sumber Waste 21
2 Apakah elemen dalam IV Menjana pendapatan
amalan kitar semula? dengan menghasilkan
I Kurangkan A Taiwan
baja kompos
II Guna semula B Jerman
A I dan II
III Buang semua C Sweden
B I dan IV
IV Proses semula D Denmark
C II dan III
A I dan II D III dan IV 8 Apakah elemen utama
B I dan IV
C II dan III Green Dot?
11.3 Amalan Kitar A Tanda hijau diletak
D III dan IV
Semula di pada setiap kotak
Malaysia B Cukai akan dikenakan
11.2 Kepentingan terhadap pihak yang
Amalan Kitar 5 Apakah tema amalan kitar melupuskan sisa
Semula semula di Malaysia? C Penyediaan tong kitar
A “Sayangi Malaysiaku” semula mengikut
3 Foto 1 menunjukkan B “Banteras Pencemaran kategori di petempatan
amalan kitar semula. Plastik” D Dilaksanakan oleh
C “Fikir Dahulu Sebelum Taiwan Enviromental
Buang” Protection
D “Pengguna Bijak Administration (EPA)
Sentiasa Berjimat”
9 Maklumat di bawah ialah
6 Apakah yang dimaksudkan amalan kitar semula di
dengan X? negara
Permis perniagaan
telah mengenakan Mengitar semula 99%
bayaran RM0.20 sen daripada sisa buangan
Foto 1
kepada pelanggan yang domestik.

Apakah kepentingan
memerlukan X.
amalan tersebut? A Jerman.
A Menjana pendapatan A Troli B Taiwan.
B Mewujudkan B Tandas C Sweden.
persekitaran yang C Beg plastik D Denmark.
bersih D Mesin ATM
76
A Apakah yang dimaksudkan dengan elemen kitar semula 3R? SP 5.2.1 TP 1
Kitar semula bermaksud memunggut dan mengasingkan sisa pepejal bagi maksud menghasilkan
keluaran
B Namakan elemen 3R berdasarkan rajah yang diberi. SP 5.2.1 TP 1
G U N A S E M U L A
K U R A N G K A N
K I T A R S E M U L A
77

Jelaskan elemen dalam Amalan 3R berdasarkan kata kunci yang diberikan di bawah.
SP 5.2.3 TP 2
sisa pepejal pembaziran keperluan maksimum berulang kali meminimumkan
penggunaan proses kitar

jenis mengasingkan baharu masa
semula semula
1 Reduce
Melibatkan amalan mengurangkan sisa pepejal untuk
(Kurangkan)
meminimumkan penggunaan sumber semula jadi dan
menggunakan sesuatu sumber itu mengikut keperluan sahaja.
2 Reuse (Guna
Melibatkan tindakan penggunaan semula barangan secara
semula)
berulang kali untuk mengurangkan penghasilan sisa serta
mengelakkan pembaziran kesan penggunaan sumber secara
maksimum.
3 Recycle (Kitar
Amalan yang mengasingkan barangan mengikut jenis untuk
semula)
menghasilkan produk yang sama jenis atau baharu yang akan
menjimatkan masa dan memudahkan proses kitar semula.
e-Soalan
Imbas Kod QR untuk

mendapatkan latihan
tambahan 3.
e-Soalan
78

A Nyatakan amalan yang dilakukan untuk menyokong kempen Hari Tanpa Beg Plastik
1 [Bagaimana] Premis perniagaan yang terlibat tidak memberi beg plastik secara percuma di premisnya
dan mengenakan bayaran RM0.20 kepada pelanggan yang memerlukan beg plastik.

2 [Bagaimana] Pengguna perlu membawa sendiri beg untuk mengisi barangan yang dibeli.
3 [Bagaimana] Penggunaan beg mesra alam, beg kertas dan plastik biodegradasi boleh digunakan bagi
menggantikan beg plastik.

B Jawab semua soalan di bawah. SP 5.2.3 TP 3
1 Bilakah program Pengasingan Sisa di Punca dilaksanakan?

[Bila] Program ini dijalankan secara berperingkat-peringkat bermula pada 1 September 2015.
2 Nyatakan pengisian program Pengasingan Sisa di Punca.

[Apa] Pengguna perlu mengasingkan sisa pepejal mengikut kategori yang telah ditetapkan proses
pemungutan dilakukan setiap minggu mahupun dua minggu sekali.
3 Senaraikan jenis sisa pepejal yang diasingkan mengikut kategori.
(a) [Apa] Sisa kitar semula
(b) [Apa] Sisa baki
(c) [Apa] Sisa pukal
(d) [Apa] Sisa kebun

Video Tutorial
VIDEO TOTURIAL
Imbas kod QR atau layari

watch?v=5vFOouThZ4s untuk
pelaksanaan program kitar semula.
79

11.4 Amalan Kitar Semula di Negara-negara Lain
Bandingkan amalan kitar semula yang dijalankan di Malaysia dan negara lain di dunia.
SP 5.2.4 TP 4 KBAT Menilai
Malaysia Jerman
Pengasingan Sisa di Punca Green Dot
Program: Program:
[Apa] Pengasingan Sisa di Punca [Apa] Duales System Deutschland GmBH
Keterangan: Keterangan:
[Bagaimana] Pihak kerajaan mewajibkan [Bagaimana] Pengeluar/pengilang dan juga
pengasingan sisa pepejal isi rumah secara penjual perlu membayar yuran/cukai “Green
berperingkat mulai 1 September 2015 Dot” terhadap setiap produk yang dikeluarkan
berdasarkan peraturan di bawah Akta atau dijual. Lebih banyak pembungkusan dibuat
Pengurusan Sisa Pepejal dan Pembersihan terhadap sesuatu produk (seperti makanan
Awam 2007 (Akta 672). Akta ini berkuat kuasa misalnya terdapat aluminium foil di dalam,
di negeri dan Wilayah Persekutuan Putrajaya, kemudian dimasukkan ke dalam kotak dan
Kuala Lumpur, Pahang, Johor, Melaka, Negeri dibalut lagi dengan plastik) akan menambahkan
Sembilan, Perlis dan Kedah. Proses pengasingan lagi yuran atau cukai “Green Dot”. Sistem bijak
sisa pepejal isi rumah ini melibatkan ini telah berjaya mengurangkan penggunaan
pengasingan sisa pepejal mengikut komposisi kertas, kaca yang lebih nipis dan kurangnya
sisa seperti sisa kitar semula, sisa baki dan sisa penggunaan besi/aluminium serta plastik.
pukal/kebun.
11.3
11.4
80

11.2 Kepentingan Amalan Kitar Semula
Menjalankan aktiviti di dalam kelas. SP 5.2.2 TP 5 KBAT Menganalisis
Aktiviti PIB
Amalan 3R
Tajuk: Kitar Semula
Objektif: Membincangkan amalan 3R dalam memelihara alam sekitar.
Aktiviti: Perbahasan
Langkah-langkah:
1 Bentuk dua pasukan bahas dalam kelas anda.
2 Tajuk perbahasan ialah “Amalan 3R dalam kalangan masyarakat Malaysia lebih membawa
kesan baik berbanding kesan buruk dalam memelihara alam sekitar”.
3 Perbahasan dijalankan selama 35 minit semasa PdPc di dalam kelas.
4 Kumpulan A sebagai pencadang manakala Kumpulan B sebagai pembangkang.
5 Pastikan perbahasan anda disandarkan dengan fakta dan contoh yang bernas dan tepat.
6 Guru geografi akan memantau sesi perbahasan untuk dibuat penilaian.
SEMOGA BERJAYA
1 Ibu bapa membimbing anak-anak untuk:

(a) Mengenal pasti aktiviti kitar semula yang terdapat dalam elemen 3R.
(b) Seterusnya, menghasilkan peta pemikiran untuk menilai keberkesanan amalan kitar semula di Malaysia.
2 Ibu bapa dan anak-anak berbincang tentang kesan perubahan cuaca dan iklim di Malaysia yang disebabkan pengabaian
amalan kitar semula.
81

Bahagian A
1 Apakah negeri yang C Keseimbangan 7 Rajah 1 berkaitan dengan

mempunyai jumlah ekosistem badan kerajaan di
keluasan hutan terbesar di D Keperluan masyarakat Malaysia.
Malaysia? setempat
A Kedah
B Pahang 5 Foto 1 menunjukkan
C Sarawak produk yang dihasilkan
D Kelantan daripada sumber hutan.

manakah kepentingan
pengurusan sumber hutan Rajah 1
di Malaysia?
I Ekopelancongan
Apakah tanggungjawab
II Menampung badan kerajaan tersebut?
penduduk meningkat Foto 1 I Mengadakan rondaan
III Menurunkan jumlah di hutan

Apakah sumber hutan II Menjaga kelestarian
import negara
yang digunakan? hidupan liar
IV Membekalkan sumber
A Rotan III Pengurusan hutan
bahan mentah
B Kayu keras secara berkekalan
A I dan II
C Daun nipah IV Penyelidikan dan
B I dan IV
D Daun mengkuang pembangunan
C II dan III
D III dan IV perhutanan
6 Foto 2 menunjukkan tapak A I dan II
geopark di Malaysia. B I dan IV
3 Apakah sumber hutan
yang berkaitan dengan C II dan III
produk berikut? D III dan IV
• Tikar 8 Apakah peranan penting

• Bakul Tapak Ramsar di Malaysia?
A Menjaga biodiversiti
A Kayu keras hidupan akuatik
B Papan lapis Foto 2 B Menyediakan lokasi
C Batang nibung industri asas tani

Apakah tujuan yang
D Daun mengkuang C Mempromosikan
mewujudkan tapak
budaya setempat
tersebut?
4 Apakah kepentingan sesuatu kaum
I Pendidikan
sumber hutan yang D Menjaga tanah lembap
II Pembangunan lestari
dikaitkan dengan khususnya hutan paya
III Penyelidikan
maklumat berikut? bakau
perhutanan
• Taman Negeri Royal IV Gaya hidup rendah
karbon 9 Bagaimanakah usaha
Belum
A I dan II pemeliharaan taman
• Taman Negara Niah
B I dan IV negara dijalankan di
A Ekopelancongan C II dan III Malaysia?
B Sumber bahan mentah D III dan IV
82

A Menubuhkan hutan 12 Apakah bahan yang boleh A Taiwan
ladang dikitar semula? B Sweden
B Pembaikan kualiti A Botol kaca C Jerman
persekitaran B Beg plastik D Denmark
C Membaik pulih hutan C Minyak masak
yang dicerobohi D Krim mandian 17 Apakah program kitar
D Dijadikan sebagai semula di Sweden yang
pusat ekopelancongan 13 Mengapakah kita perlu dikaitkan dengan aktiviti
menggunakan sesuatu dalam pernyataan di
10 Apakah agensi yang sumber mengikut bawah?
berkaitan dengan usaha keperluan sahaja?
berikut? A Menjimatkan wang Satu tan sisa buangan
B Meningkatkan yang dibakar dalam
Mendidik masyarakat pendapatan insinerator akan
mengenai keperluan C Mengurangkan menghasilkan 3MWh
pembangunan lestari penghasilan sisa
pepejal A Pelupusan
A Sahabat Alam Malaysia D Menghasilkan produk B Kitar semula
(SAM) baharu yang berlainan C Pencegahan sisa
B Institut Penyelidikan fungsi D Pemulihan tenaga
Perhutanan (FRIM)
C The Wildlife Trade 14 Antara berikut, yang 18 Bahan yang dikategorikan
Monitoring Network manakah kepentingan sebagai sisa baki ialah
(TRAFFIC) amalan kitar semula? A sisa pukal.
D Jabatan Perlindungan I Menjana pendapatan B sisa dapur.
Hidupan liar dan II Mengurangkan C sisa kebun.
Taman Negara pencemaran D sisa perabot.
(PERHILITAN) III Menjimatkan kos
pembuangan sampah 19 Apakah amalan kitar
11 Rajah 2 menunjukkan logo IV Mengurangkan kesan semula yang dikaitkan
agensi kerajaan. fenomena pulau haba dengan maklumat di
A I dan II bawah?
B I dan IV
C II dan III • Bermula pada 1
D III dan IV September 2015
• Sisa pepejal diasingkan
15 Apakah Amalan 3R yang mengikut kategori
dikaitkan dengan aktiviti
dalam pernyataan di A Amalan 3R
bawah? B Hari Tanpa Beg Plastik
Rajah 2
C Pengasingan Sisa di
Menggunakan e-mel Punca

Apakah peranan agensi di bagi mengurangkan D Hari Kitar Semula
atas? penggunaan kertas Kebangsaan
I Kepentingan
konservasi biodiversiti A Reduce (Kurangkan)
20 Apakah negara yang
II Pengurusan hutan B Reuse (Guna semula)
mengamalkan amalan
secara berkekalan C Recycle (Kitar semula)
kitar semula di bawah?
III Melaksanakan D Rethink (Fikir dahulu)
pengurusan hasil • Ordinan Pembungkusan
16 Apakah negara yang
hutan • Duales System
dikaitkan dengan program
IV Mengekalkan integriti Deutschland GmBH
kitar semula di bawah?
kawasan perlindungan
A I dan II A Taiwan
• Program Waste 21 B Jerman
B I dan IV
• Program Cukai Hijau C Sweden
C II dan III
D III dan IV D Denmark
83

Bahagian B
Soalan 1 berdasarkan foto yang menunjukkan menunjukkan panorama Wilayah Persekutuan

Putrajaya.

Foto 1
1 (a) Pembangunan Putrajaya menekankan konsep pembangunan lestari.

Apakah yang anda faham tentang pembangunan lestari?
[Apa] Pembangunan yang memenuhi keperluan pada masa ini tanpa menjejaskan keupayaan

generasi akan datang untuk memenuhi keperluan mereka sendiri

(b) Mengapakah pembangunan lestari menjadi agenda penting dalam pembangunan Putrajaya?
[Mengapa] Merupakan satu gagasan pembangunan moden untuk menangani isu antara tuntutan

pembangunan dengan pemuliharaan alam sekitar

(c) Nyatakan tiga aspek pemuliharaan bagi mencapai matlamat pembangunan lestari di
Putrajaya.
(i) [Apa] Pengurangan pelepasan karbon
(ii) [Apa] Galakan ekonomi hijau (green business)
(iii) [Apa] Gaya hidup karbon rendah (low carbon and green lifestyle)
(d) Jelaskan usaha pemeliharaan yang dilakukan di Putrajaya untuk memastikan matlamat
pembangunan lestari tercapai.
[Bagaimana] Pembangunan bandar pentadbiran dengan konsep teknologi hijau

[Bagaimana] Bandar yang dibina berasaskan bandar dalam taman

[Bagaimana] Memelihara hutan dalam bentuk ekopelancongan

[Bagaimana] Memelihara hutan dalam bentuk hutan bandar

(e) Apakah tujuan Taman Etnobotani di Putrajaya diwujudkan?

[Apa] Dibangunkan sebagai pusat domestik

[Apa] Program pengurusan sumber genetik tumbuhan di luar kawasan asal, contohnya ladang,

taman botani (ubatan dan beraroma) dan taman pertanian

84

Soalan 2 berdasarkan amalan 3R di Malaysia.
Tong kitar semula
2 (a) Apakah tiga elemen penting yang dikaitkan dengan amalan dalam foto di atas?
(i) [Apa] Reduce (kurangkan)
(ii) [Apa] Reuse (guna semula)
(iii) [Apa] Recycle (kitar semula)

(b) Namakan tema amalan 3R di Malaysia.
[Apa] ‘Fikir Dahulu Sebelum Buang’

(c) Nyatakan empat kepentingan amalan kitar semula yang dijalankan dalam masyarakat.
(i) [Bagaimana] Menjana pendapatan dengan menghasilkan bahan baharu.
(ii) [Bagaimana] Menjimatkan penggunaan sumber semula jadi.
(iii) [Bagaimana] Mewujudkan persekitaran yang sihat, bersih dan selesa dihuni.
(iv) [Bagaimana] Mengurangkan kesan rumah hijau.
(d) Berikan dua cadangan untuk mengurangkan penggunaan beg plastik ketika membeli
barangan di pasar raya.
(i) [Apa] Menggalakkan penggunaan beg kitar semula.
(ii) [Apa] Mengenakan bayaran RM0.20 kepada pelanggan yang memerlukan beg plastik.
Bahagian C
1 (a) Mengapakah sumber hutan di Malaysia perlu diuruskan dengan baik dan bertanggungjawab?
Berikan alasan anda.
(b) Terangkan usaha pemeliharaan dan pemuliharaan yang dijalankan kepada kawasan geopark
di Malaysia.
2 (a) Berdasarkan contoh, bagaimanakah amalan reuse (guna semula) dapat mengurangkan
penghasilan sisa dan mengelakkan pembaziran?
(b) Cadangkan usaha-usaha untuk menjayakan kempen ‘Pengasingan Sisa di Punca’ sejak
diperkenalkan pada tahun 2015 dengan berkesan.
Imbas kod QR untuk
85

Ujian Akhir Sesi Akademik 80
Bahagian A
[20 markah]
Arahan: Jawapan semua soalan.
1 Apakah jenis hutan di 4 Apakah ciri lantai Hutan A Enggang

sekitar Tasik Great St. Hujan Tropika? B Orang utan
Lawrence di Kanada? I Terdapat tumbuhan C Beruang madu
A Hutan Savana epifit di atas pokok lain D Monyet Belanda
B Hutan Konifer II Ketinggian pokok
C Hutan Hujan Tropika melebihi 10 meter 8 Foto 3 menunjukkan
D Hutan Daun Luruh III Tumbuh-tumbuhan produk daripada sumber
Sederhana jarang logam di Malaysia.
IV Diliputi daun kering
2 Maklumat berikut A I dan II
berkaitan dengan jenis B I dan IV
tanih. C II dan III
D III dan IV
• Campuran tanah liat
dan pasir 5 Apakah jenis hutan yang
• Berwarna merah atau Foto 3
dikaitkan dengan tanih
coklat kemerahan berpasir?
Apakah sumber tersebut?

Apakah jenis tanih A Hutan Pantai A Bauksit
tersebut? B Hutan Gunung B Kuprum
A Podzol C Hutan Hujan Tropika C Bijih besi
B Latosol D Hutan Paya Air Masin D Bijih timah
C Aridisols
6 Kawasan tanah tinggi 9 Lokasi dalam peta di
D Terra rossa
yang dikaitkan dengan bawah dikaitkan dengan
tumbuhan semula jadi pengeluaran arang batu.
dalam foto di bawah.
hidupan liar di suatu U

kawasan iklim.
B
A
D
Foto 2 C
A Banjaran Annam
B Banjaran Crocker
Foto 1 C Banjaran Himalaya 10 Apakah sumber mineral
D Banjaran Appalachian yang dikaitkan dengan

Apakah jenis iklim yang
lokasi berikut?
dikaitkan dengan hidupan
7 Apakah jenis hidupan liar
liar tersebut? • Merit-Pila
yang berkaitan dengan
A Iklim Siberia • Silimpopon
lokasi berikut?
B Iklim Laurentia
C Iklim Gurun Panas • Lanjak Entimau A Emas
D Iklim Monsun Tropika Wildlife Sanctuary B Gas asli
• Taman Negara Batang C Petroleum
Ai D Arang batu
86
Conguer Geo F3 UASA (f).indd 86 23/11/2022 8:26:25 PM

11 Kombinasi yang manakah 14 Negara yang penting A Memberi kesedaran
benar tentang sumber dengan penjanaan alam sekitar melalui
mineral dan kegunaannya? geoterma di dunia ialah media sosial
A Jepun B Menguruskan
Sumber B Rusia pengetahuan tentang
Kegunaan
Mineral C Iceland konservasi biodiversiti
A Kuprum Wayar D Perancis C Menggalakkan
perlindungan dan
B Pasir Industri 15 Berikut berkaitan dengan penggunaan lestari
kimpalan sebuah pertubuhan hutan dan tanah
C Kaolin Bahan antarabangsa. lembap
bakar D Membangunkan
D Bijih Bahan asas • Kerjasama ekonomi teknologi berkaitan
timah aluminium serantau spesies hidupan liar
• Dianggotai 10 buah yang mengalami
1 negara Asia Tenggara kepupusan
produk suatu jenis industri

Apakah pertubuhan 18 Apakah jenis sisa pepejal
di Malaysia.
antarabangsa tersebut? yang dikaitkan dengan
A EU maklumat di bawah?
B WTO
C APEC • Sisa dapur
D ASEAN • Lampin pakai buang
16 Apakah peranan penting A Sisa baki

Tapak Ramsar di Malaysia? B Sisa pukal
A Menjaga biodiversiti C Sisa kebun
hidupan akuatik D Sisa kitar semula
B Menyediakan lokasi
Foto 4
industri asas tani 19 Apakah amalan kitar

Apakah jenis industri C Mempromosikan semula yang dijalankan di
tersebut? budaya setempat Jerman?
A Industri automotif sesuatu kaum A Ordinan
B Industri berasaskan D Menjaga tanah lembap Pembungkusan
kayu khususnya hutan paya B Program Green Dot
C Industri berasaskan bakau C Program 4-Dalam-1
getah D Pemulihan Tenaga
D Industri berasaskan 17 Apakah peranan penting
kelapa sawit badan yang dikaitkan 20 Berikut merupakan
dengan logo dalam Rajah program kitar semula di
13 Mengapakah haiwan di 1? sebuah negara.
kawasan gurun bergerak
aktif pada waktu malam? • Program Waste 21
A Mencari makanan • Program Cukai Hijau
B Melindungi serangan
Apakah negara tersebut?
musuh A Taiwan
C Melindungi badan Rajah 1 B Jerman
daripada hujan C Sweden
D Mengelakkan D Denmark
fenomena ribut pasir
87

Bahagian B
[40 markah]
Jawab semua soalan.
1 Jadual 1 menunjukkan peratus cita-cita murid Tingkatan 3 SMK Taman Selasih pada tahun 2021.
Jadual 1 Peratus cita-cita murid Tingkatan 3 SMK Taman Selasih tahun 2021
Cita-cita Jumlah murid

Jurutera 37
Akauntan 25
Guru 16
Ahli perniagaan 10
Doktor 7
Pakar ICT 5
Jumlah 100
(a) Berdasarkan Jadual 1, lukis sebuah carta pai. Gunakan jejari 5 cm untuk membina carta pai.
Cita-cita murid tingkatan 3 SMK Taman Selasih pada tahun 2021
PETUNJUK
5%
7% Jurutera
10% Akauntan
37%
Guru
16% Ahli perniagaan
Doktor
25%
Pakar ICT
Jumlah keseluruhan: 100 orang

[10 markah]
(b) Tafsirkan secara ringkas carta pai yang telah siap anda lukis.
[Apa] Carta pai menunjukkan peratus cita-cita murid tingkatan 2 SMK Taman Selasih pada tahun

2019, iaitu jurutera, akauntan, guru, ahli perniagaan, doktor dan pakar ICT. Peratus cita-cita paling

tinggi ialah jurutera, iaitu 37% manakala peratus cita-cita paling rendah ialah pakar ICT, iaitu hanya

5%. Peratus kedua tertinggi cita-cita murid tingkatan 3 SMK Taman Selasih ialah akauntan (25%),

ketiga ialah guru (16%), keempat ahli perniagaan (10%) dan kelima ialah doktor (7%). Kebanyakan

murid berminat menjadi jurutera disebabkan keadaan semasa kini yang memerlukan ramai jurutera.

Di samping, akauntan menjadi kedua tertinggi disebabkan banyak syarikat multinasional yang

memerlukan perkhidmatan akauntan.
[5 markah]
88

Rajah 1
2 (a) Apakah tujuan Penilaian Impak Alam Sekitar (EIA) dalam Rajah 1 dilakukan?
[Apa] Mengenal pasti, meramal, menilai dan memberitahu maklumat tentang kesan alam sekitar

akibat daripada suatu projek pembangunan yang dicadangkan dan langkah mengurangkan kesan

tersebuts
[2 markah]
(b) Nyatakan lima contoh aktiviti yang memerlukan EIA.

(i) [Apa] Aktiviti pembalakan melebihi keluasan 500 hektar
(ii) [Apa] Aktiviti pertanian melebihi keluasan 500 hektar
(iii) [Apa] Pembinaan resort/hotel di tepi pantai melebihi 80 bilik
(iv) [Apa] Pembinaan empangan hidroelektrik melebihi keluasan 400 hektar
(v) [Apa] Pembinaan infrastruktur seperti lebuh raya dan lapangan terbang
[5 markah]
(c) Berdasarkan pengetahuan anda, terangkan objektif EIA perlu diperkenalkan di Malaysia.
[Mengapa] Meramal impak ke atas alam sekitar

[Mengapa] Meneliti dan memilih alternatif projek yang terbaik

[Mengapa] Meramal dan menjangkakan kesan pembangunan ke atas alam sekitar

[Mengapa] Mengenal pasti langkah kawalan sesuatu projek pembangunan

[Mengapa] Mengenal pasti kos terhadap alam sekitar dan faedah kepada masyarakat

[5 markah]
(d) Satu projek pembinaan lapangan terbang akan dimulakan berdekatan taman perubahan
anda. Sebagai pengerusi taman perumahan, adakah anda bersetuju projek tersebut
diteruskan? Berikan alasan anda.
[Mengapa] Tidak bersetuju

[Mengapa] Meningkatkan suhu setempat

[Mengapa] Kemusnahan hutan semula jadi dalam skala besar

[Mengapa] Kemusnahan habitat fauna dan flora/gangguan ekologi hutan

[3 markah]
89

Rajah 2
(a) Apakah jenis tumbuhan semula jadi yang ditunjukkan dalam Rajah 2?
[Apa] Hujan Hujan Tropika/Hutan Khatulistiwa

[1 markah]
(b) Nyatakan empat spesies tumbuh-tumbuhan semula jadi dalam hutan tersebut.
(i) [Apa] Keruing
(ii) [Apa] Cengal
(iii) [Apa] Tualang
(iv) [Apa] Senduduk
[4 markah]
(c) Jelaskan ciri tumbuhan semula jadi yang ditunjukkan dalam rajah di atas.
[Bagaimana] Malar hijau

[Bagaimana] Empat lapisan yang nyata

[Bagaimana] Ketinggian pokok antara 40 hingga 50 meter/ bukan dirian tulen

[Bagaimana] Kaya dengan pokok kayu keras dan berakar banir

[Bagaimana] Daun pokok bersaiz besar
[5 markah]
(d) Terangkan kepentingan tumbuh-tumbuhan semula jadi di atas terhadap alam sekitar.
[Mengapa] Menyerap karbon dioksida

[Mengapa] Kawasan tadahan air hujan/punca sungai/empangan

[Mengapa] Akar pokok di kawasan hutan mengawal proses hakisan/larian air permukaan

[Mengapa] Habitat pelbagai spesies flora dan fauna

[Mengapa] Menghasilkan oksigen melalui proses fotosintesis

[5 markah]
90

Bahagian C
[20 markah]
Arahan: Jawab dua soalan sahaja.
5 (a) Jelaskan kepentingan hidupan liar di Malaysia dari segi ekopelancongan. [4 markah]
(b) Bagaimanakah aktiviti pembinaan empangan di Malaysia memberi ancaman pelbagai
spesies hidupan liar di Malaysia? [6 markah]
6 (a) Terangkan sebab amalan kitar semula semakin penting dalam kalangan penduduk di
Malaysia. [4 markah]
(b) Jelaskan tentang program pengasingan sisa di punca yang telah diperkenalkan oleh
kerajaan. [6 markah]
7 (a) Kegiatan ekonomi di Malaysia terbahagi kepada tiga jenis, iaitu primer, sekunder dan tertier.
Terangkan maksud sektor sekunder. [4 markah]
(b) Pada pandangan anda, mengapakah Malaysia berpotensi memajukan sektor pelancongan?
Berikan alasan anda. [6 markah]
8 (a) Pokok kaktus dapat tumbuh di kawasan Gurun Panas yang mempunyai cuaca panas
ekstrem.
Huraikan ciri tumbuh-tumbuhan semula jadi di kawasan tersebut. [6 markah]
(b) Bagaimanakah tumbuh-tumbuhan semula jadi di dunia membantu dalam perkembangan
ekopelancongan? Jelaskan berdasarkan contoh. [4 markah]
Imbas kod QR untuk

Ujian Akhir Sesi Akademik
(Bahagian C)
85 – 100 A 70-84 B 60-69 C 50-59 D 40-49 E 0-39 F
91

Format Pentaksiran Geografi (23) Mulai 2022
Perkara Keterangan
Jenis Instrumen Ujian Bertulis
Tempoh 2 jam (120 minit)
Bahagian A Bahagian B Bahagian C
Objektif Aneka Pilihan Subjektif Respons Subjektif Respon

Terhad Terbuka (Esei)
• 1 Soalan Kemahiran Soalan daripada

Geografi Geografi Fizikal,
Jenis Item • 2 Soalan daripada Geografi Manusia,
Geografi Fizikal, Geografi Kawasan serta
Geografi Manusia, Isu dan Pengurusan
Geografi Kawasan Alam Sekitar
serta Isu dan
Pengurusan Alam
Sekitar
• 20 item • 3 item • 4 item

Bilangan Soalan • Jawab semua soalan • Jawab semua soalan • Pilih dua soalan
(20 markah) (40 markah) (20 markah)
Jumlah Markah 80 markah
• Mengingat dan memahami

• Kemahiran mengaplikasi
Konstruk • Kemahiran menganalisis
• Kemahiran menilai
• Kemahiran mencipta
• Dikotomus
Kaedah Penskoran
• Analitik
92
Conquer Geo F3(Format) (F).indd 92 23/11/2022 8:22:17 PM

Conquer! Geografi Tingkatan 3 - ALL

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Conquer! Geografi Tingkatan 3 - ALL

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Conquer! Geografi Tingkatan 3 - ALL

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Panduan Penggunaan Buku

7.3 Faktor-faktor yang

Kepelbagaian Tumbuh-tumbuhan Semula

Jawapan untuk guru

dicetak dengan warna biru

Conquer Geo F3 Panduan (F).indd 1 23/11/2022 8:27:43 PM

3.1 Faktor-faktor Persekitaran Fizikal yang Mempengaruhi Kepelbagaian Tumbuh-tumbuhan

Standard Pembelajaran (S.P)

1 dan Tahap Penguasaan (TP)

suhu, hujan, angin, tekanan udara, keadaan awan serta

kelembapan udara dan keamatan cahaya matahari yang

cawangannya serta kuantiti air yang mengairi sesuatu

kawasan bentuk muka bumi.

ketinggian sesuatu permukaan daratan yang lazimnya

diukur dari ketinggian aras laut.

Tahap Penguasaan yang dicapai oleh

pelajar bagi latihan yang dibuat.

Buku Teks: Halaman 86 – 93

Menjalankan tugasan secara berkumpulan. SP 2.3.4 TP 5 KBAT Menganalisis

4 Perbahasan dijalankan selama 35 minit di dalam kelas sewaktu PdPc.

Imbas Kod QR atau layari

AKTIVITI Pelibatan Ibu Bapa

TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6

Ulasan: ..................................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: ....................

Conquer Geo F3 Panduan (F).indd 2 23/11/2022 8:27:45 PM

Reviu Bab 2 (Bab 6 hingga Bab 9)

Arahan: Jawab semua soalan.

1 Antara berikut, yang 4 Sumber mineral yang Apakah industri yang

11.1 Elemen Kitar Semula

sisa pepejal pembaziran keperluan maksimum berulang kali meminimumkan

1 Reduce mengurangkan sisa pepejalmenghasilkan

2 Reuse (Guna penggunaan semula barangan secara

menjimatkan masa dan memudahkan proses kitar semula.

Imbas Kod QR untuk

Untuk tujuan pembelajaran

11.1 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2

Conquer Geo F3 Panduan (F).indd 3 23/11/2022 8:27:45 PM

Imbas Kod QR atau layari https://

Semula Jadi di Malaysia

1 Tumbuh-tumbuhan semula jadi dibahagikan 3 Pemeliharaan – pembinaan bandar yang

Laman Web memberi maklumat tambahan

tentang topik yang dipelajari.

Video memberi maklumat tambahan topik

yang dipelajari secara visual.

Buku Teks: Halaman 10 – 15

Menjalankan tugasan secara berkumpulan. SP 1.1.4 SP 1.1.5 TP 5 TP 6 KBAT Mengaplikasi

B Jawab semua soalan di bawah. SP 5.2.3 TP 3

1 Bilakah program Pengasingan Sisa di Punca dilaksanakan?

2 Nyatakan pengisian program Pengasingan Sisa di Punca.

pemungutan dilakukan setiap minggu mahupun dua minggu sekali.

3 Senaraikan jenis sisa pepejal yang diasingkan mengikut kategori.

(a) [Apa] Sisa kitar semula

Imbas Kod QR dan layari https://www.

Imbas kod QR atau layari

11.3 Belum Menguasai : TP 3 Menguasai : TP 3

Imbas Kod QR dan layari https://www.

Conquer Geo F3 Panduan (F).indd 4 23/11/2022 8:27:48 PM

Rekod Prestasi Murid Rekod Prestasi Murid untuk merekodkan tahap