Mga Sinaunang Lipunang Pilipino 3. ang alipin ay bibilhin ang sariling kalayaan.
Pamilya –ang batayang unit ng lipunan.
Ang sinaunang pilipino ay may mahigpit at matatag na
ugnayan. Ang mga anak nila ay binibigyan ng sapat na
atensyon, pagmamahal, at disiplina.
Mga Antas ng Tao
1. Maginoo –kinabibilangan ng mga datu, rajah, sultan, at mga
kaanak nila.
Dayang-dayang ----ang tawag sa asawa o kabiyak ng
datu o rajah.
2. Maharlika –ang tawag sa pangkat ng mga mandirigmang
may responsibilidad na tulad ng mga timawa. Tuwing digmaan
sila ay kasama ng kanilang mga datu sa pakikipaglaban.
Katulad sila ng karapatan ng mga timawa.
3. Timawa –o malalayang tao. Sila ang mga karaniwang tao
na ipinanganak nang malaya. Ang iba sa kanila ay dating alipin
na ibinili ang sariling kalayaan mula sa kanilang panginoon o
mga dating aliping pinalaya na ng kanilang panginoon.
Sila ang nagbabayad ng buwis.
May karapatan silang magkaroon at mamili ng sariling
hanap-buhay at makapagmay-ari ng lupa, bahay, at iba
pa.
Inaasahan din silang maging matapat at nakikiisa sa
kanilang barangay.
4. Alipin –ang pinakamababang antas sa lahat.
 Nagiging alipin ang isang tao kung siya ay
ipinanganak nang alipin o buhat sa pamilyang dati
nang alipin, ang mga bihag sa digmaan, hindi
nakakapagbayad ng utang, at ang mga pinarusahan
dahil sa ginawang kasalanan.
2 uri ng Aliping Tagalog:
1. Aliping namamahay –maaaring makapamuhay nang sarili
at makapag-asawa kahit walang pahintulot ang kanyang
panginoon.
 Maari din siyang makapamili ng mapapangasawa.
 Hindi maaring ipagbili ng kanilang panginoon.
2. Aliping Sagigilid –walang karapatang tinatamasa.
 Nakatira sa bahay ng kanilang panginoon at
nagtatrabahon ng walang bayad at hindi maaring
makapagmay-ari ng mga ari-arian.
 Maaring ipagbili at hindi maaaring makapag-aasawa
nang walang pahintulot ng kanilang panginoon.
3 uri ng Aliping Bisaya:
1. Tumataban –naglilingkod sa kanyang panginoon araw-
araw.
2. Tumarampuk –minsan sa iang linggo lang maglingkod sa
kanyang panginoon.
3. Aguey –naglilingkod tatlong beses sa isang linggo.
 Magiging malaya lamang ang isang alipin:
1. maaring kusang loob na palayain ng kanyang
panginoon.
2. palayain bilang gantimpala sa kanyang katapangan sa
digmaan
Organisasyong Panlipunan
Ang Datu at ang Pamahalaang Barangay
 Noon wala silang hari o pinakmataas na punong
tagapangasiwa at walang pambansang pamahalaan
tanging barangay lamang meron sila.
 Barangay –isang yunit pampolitika. Ito ay hango sa
salitang balangay –tumutukoy sa sasakyang pandagat
na ginamit ng mga unang Malay.
 2 kahulugan ng barangay:
1. “bilang pamayanan” –bawat barangay ay binubuo ng 30-
100 pamilyang namumuhay nang malaya at nagsasarili.
 Sandugo –isang kasunduan kung saan ang kopitang
may alak ay pinapatakan ng dugo mula sa braso ng
mga pinunong nagkasundo.
 Ang pag-inom ng mga pinuno sa alak ang simula ng
kanilang “magkakapatid” o “magkakapatid sa dugo”.
Kompederasyon ng Madya-as sa Panay
 Ang unang nakilalang samahan ng mga
barangay.
Sanhi ng digmaan:
1. pagparusa o pagpatay sa isang taong nabibilang s aisang
barangay.
2. pagtangay ng isang babaeng asawa ng taga ibang barangay
3. paghihiganti
Datu –namumuno sa barangay,
 Tagapagpaganap, tagapagbatas, at tagahatol.
Tungkulin ng datu:
1. ipagtanggol ang nasasakupan
2. tulungan ang mga mamamayan kapag sila ay maysakit
3. magbigay ng payo kung hinihingi ito sa suliraning
pampamilya
4. mamuno nsa nasasakupan sa paraang makatwiran.
Ang pagiging Datu ay minana ng anak na lalaki ng
datu o ng anak ng babae kung walang anak na lalaki.
Minsan nakakamit ng iba sa pamamagitan ng talino,
lakas, tapang, kababayanihan, at yaman.
2 Uri ng mga Batas
1. Nakasulat –mga batas na pinagtibay ng datu at ng
kanyang nga tagapayo. Tumatalakay ito sa mga
kasalanang mortal: pagpatay sa kapwa; pagdaan sa
bakuran ng iba nang walang pahintulot; hindi
pagbabayad ng utang; pagnananakaw; iba pang gawi
na ipinapalagay na mahalay.
2. Di-Nakasulat –ayon sa mga kaugalian at tradisyon.
Maaaring ang mg autos ng datu na ang pagpapairal ay
panandalian lamang o pangmahabang panahon.
Umalohokan –ang tawag sa tagapagbalita ng bagong
batas na kung saan lumilibot sa boing barangay at sa
kalipumpunan ng mga tao.
Paglilitis at Pagsubok
Walang tagapagtanggol sa hukuman at ang
tumatayong hukom ay ang datu.
Ang sino mang makapagharap ng mas maraming
testigo ang ipinapalagay na panalo sa usapin.
Kung tutulan ang pasya ang datu ang tatapos sa usapin
sa pamamagitan ng pagpanig sa taong nauna nang
inihayag na panalo.
Paglilitis na may pagsubok –ang sino mang mananalo ay
kinasihan ni Bathala.
1. Ang mga nasasakdal ay pinangunguya ng bigas. Ang
may malapot na laway ay ituturing na may sala.
2. Ang mga pinaghihinalaan ay bibgyan ng sulo na may
sindi ang unang mamamatayan nito ay ituturing na
may sala.
3. Ang mga isinasangkot ay papupulutin ng batong
nakababad sa kumukulong tubig, ang sino mang
tumangi o nakahihigit ang paltos ay ituturing na may
sala.
4. Ang mga taong nasa usapin ay pinatatalon sa ilog
ituturing na may sala ang unang lulutang.
5. Nasasakdal- pinagbubuno ang matalo ang may sala.
(Bultong –tawag ng mga Ifugao)
Ang Sultan at ang Pamahalaang Sultanato
 Sultanato –ay isang uri ng sentralisadong
Pamamahala na pinamumunuan ng sultan.
 Umiiral sa Sulu at Maguindanao
 Binubuo ng 10-12 nagkakaisang barangay.
 Sharif ul-Hashim o Abu Bakr –ang nagtatag sa
unang sultanato sa Sulu.
 Sultan Kabungsuwan –ang nagtatag sa unang
sultanato sa Maguindanao.
 Sultan –ang nangangsiwa sa sultanato.
 Ruma Bichara –isang sangguniang tumutulong sa
sultan a binubuo ng mayayaman, maimpluwensya at
marunong na datu.
Ang pagiging Datu ay minana ng anak na lalaki ng
datu o ng anak ng babae kung walang anak na lalaki.
Minsan nakakamit ng iba sa pamamagitan ng talino,
lakas, tapang, kababayanihan, at yaman.
2 Uri ng mga Batas
3. Nakasulat –mga batas na pinagtibay ng datu at ng
kanyang nga tagapayo. Tumatalakay ito sa mga
kasalanang mortal: pagpatay sa kapwa; pagdaan sa
bakuran ng iba nang walang pahintulot; hindi
pagbabayad ng utang; pagnananakaw; iba pang gawi
na ipinapalagay na mahalay.
4. Di-Nakasulat –ayon sa mga kaugalian at tradisyon.
Maaaring ang mg autos ng datu na ang pagpapairal ay
panandalian lamang o pangmahabang panahon.
Umalohokan –ang tawag sa tagapagbalita ng bagong
batas na kung saan lumilibot sa boing barangay at sa
kalipumpunan ng mga tao.
Paglilitis at Pagsubok
Walang tagapagtanggol sa hukuman at ang
tumatayong hukom ay ang datu.
Ang sino mang makapagharap ng mas maraming
testigo ang ipinapalagay na panalo sa usapin.
Kung tutulan ang pasya ang datu ang tatapos sa usapin
sa pamamagitan ng pagpanig sa taong nauna nang
inihayag na panalo.
Paglilitis na may pagsubok –ang sino mang mananalo ay
kinasihan ni Bathala.
6. Ang mga nasasakdal ay pinangunguya ng bigas. Ang
may malapot na laway ay ituturing na may sala.
7. Ang mga pinaghihinalaan ay bibgyan ng sulo na may
sindi ang unang mamamatayan nito ay ituturing na
may sala.
8. Ang mga isinasangkot ay papupulutin ng batong
nakababad sa kumukulong tubig, ang sino mang
tumangi o nakahihigit ang paltos ay ituturing na may
sala.
9. Ang mga taong nasa usapin ay pinatatalon sa ilog
ituturing na may sala ang unang lulutang.
10. Nasasakdal- pinagbubuno ang matalo ang may sala.
(Bultong –tawag ng mga Ifugao)
Ang Sultan at ang Pamahalaang Sultanato
 Sultanato –ay isang uri ng sentralisadong
Pamamahala na pinamumunuan ng sultan.
 Umiiral sa Sulu at Maguindanao
 Binubuo ng 10-12 nagkakaisang barangay.
 Sharif ul-Hashim o Abu Bakr –ang nagtatag sa
unang sultanato sa Sulu.
 Sultan Kabungsuwan –ang nagtatag sa unang
sultanato sa Maguindanao.
 Sultan –ang nangangsiwa sa sultanato.
 Ruma Bichara –isang sangguniang tumutulong sa
sultan a binubuo ng mayayaman, maimpluwensya at
marunong na datu.

Ang mga nayon ay pinapangkat-pangkat sa mga
purok.
Maharajah –namumuno sa mga purok na
tinuntulungan ng 3 opisyal
Panglima –katulong ng sultan sa pamamalakad ng
purok.
4 tauhan ng panglima:
1. Laksamana –pinuno ng hukbong dagat.
2. Bintala –tagapangasiwa ng kanilang pinakapari ng bawat
purok.
Pandita –pinakapari sa bawat purok.
3. nakib –namamahala sa hukbo.
4. makabili –ang nagpapatupad sa tungkulin bilang alagad sa
palengke.
 Relihiyong Islam at Sultanato –ay magkakambal dahil
binubuklod-buklod nito ang mga nayon at organisadong
gawain kaya hindi nito nasakop ng mga Espanol ang
mga kahariang Muslim.
 Ang batayan sa pagpili sa bagong sultan ay gulang,
katayuan ng ina, katayuan ng biyenang lalaki, bilang
ng nasasakupan, at kayamanan.
 Sagisag ng pinakamaunlad na katutubong estado ang
mga sultanato.
 Maguindanao at Sulu –umiiral ang pamahalaang
sultanato.
Ang mga nayon ay pinapangkat-pangkat sa mga
purok.
Maharajah –namumuno sa mga purok na
tinuntulungan ng 3 opisyal
Panglima –katulong ng sultan sa pamamalakad ng
purok.
4 tauhan ng panglima:
1. Laksamana –pinuno ng hukbong dagat.
2. Bintala –tagapangasiwa ng kanilang pinakapari ng bawat
purok.
Pandita –pinakapari sa bawat purok.
3. nakib –namamahala sa hukbo.
4. makabili –ang nagpapatupad sa tungkulin bilang alagad sa
palengke.
 Relihiyong Islam at Sultanato –ay magkakambal dahil
binubuklod-buklod nito ang mga nayon at organisadong
gawain kaya hindi nito nasakop ng mga Espanol ang
mga kahariang Muslim.
 Ang batayan sa pagpili sa bagong sultan ay gulang,
katayuan ng ina, katayuan ng biyenang lalaki, bilang
ng nasasakupan, at kayamanan.
 Sagisag ng pinakamaunlad na katutubong estado ang
mga sultanato.
 Maguindanao at Sulu –umiiral ang pamahalaang
sultanato.
Ang mga nayon ay pinapangkat-pangkat sa mga
purok.
Maharajah –namumuno sa mga purok na
tinuntulungan ng 3 opisyal
Panglima –katulong ng sultan sa pamamalakad ng
purok.
4 tauhan ng panglima:
1. Laksamana –pinuno ng hukbong dagat.
2. Bintala –tagapangasiwa ng kanilang pinakapari ng bawat
purok.
Pandita –pinakapari sa bawat purok.
3. nakib –namamahala sa hukbo.
4. makabili –ang nagpapatupad sa tungkulin bilang alagad sa
palengke.
 Relihiyong Islam at Sultanato –ay magkakambal dahil
binubuklod-buklod nito ang mga nayon at organisadong
gawain kaya hindi nito nasakop ng mga Espanol ang
mga kahariang Muslim.
 Ang batayan sa pagpili sa bagong sultan ay gulang,
katayuan ng ina, katayuan ng biyenang lalaki, bilang
ng nasasakupan, at kayamanan.
 Sagisag ng pinakamaunlad na katutubong estado ang
mga sultanato.
 Maguindanao at Sulu –umiiral ang pamahalaang
sultanato.

Ang mga nayon ay pinapangkat-pangkat sa mga

purok.
Maharajah –namumuno sa mga purok na
tinuntulungan ng 3 opisyal
Panglima –katulong ng sultan sa pamamalakad ng
purok.
4 tauhan ng panglima:
1. Laksamana –pinuno ng hukbong dagat.
2. Bintala –tagapangasiwa ng kanilang pinakapari ng bawat
purok.
Pandita –pinakapari sa bawat purok.
3. nakib –namamahala sa hukbo.
4. makabili –ang nagpapatupad sa tungkulin bilang alagad sa
palengke.
 Relihiyong Islam at Sultanato –ay magkakambal dahil
binubuklod-buklod nito ang mga nayon at organisadong
gawain kaya hindi nito nasakop ng mga Espanol ang
mga kahariang Muslim.
 Ang batayan sa pagpili sa bagong sultan ay gulang,
katayuan ng ina, katayuan ng biyenang lalaki, bilang
ng nasasakupan, at kayamanan.
 Sagisag ng pinakamaunlad na katutubong estado ang
mga sultanato.
 Maguindanao at Sulu –umiiral ang pamahalaang
sultanato.