Projekt SKILLS

PROJEKTOWANIE KONSTRUKCJI STALOWYCH

Z UWAGI NA WARUNKI POŻAROWE
EFEKTY KSZTAŁCENIA – CELE NINIEJSZEJ PREZENTACJI

Celem niniejszej prezentacji jest dostarczenie niezbędnych

informacji dotyczących obliczania i projektowania stalowych
konstrukcji budowlanych z uwzględnieniem oddziaływań
występujących w nadzwyczajnej sytuacji projektowej, jaką jest
pożar.

Treści merytoryczne zawarte w prezentacji mogą

zainteresować zarówno osoby zaangażowane zawodowo w
procesy inwestycyjne – inwestorów, projektantów i
wykonawców, jak również odpowiednie władze,
odpowiedzialne za zapewnienie bezpieczeństwa pożarowego
budynków i budowli.

3
Zawartość
Wprowadzenie
Podstawy projektowania
Metody oceny konstrukcji
Oddziaływania i obciążenia (termiczne i mechaniczne)
Obliczeniowe właściwości materiału
Właściwości materiałowe
Ocena odporności pożarowej
Uwagi ogólne
Metody uproszczone – proste modele obliczeniowe
Zaawansowane modele obliczeniowe
Przykłady obliczeń
Słup ściskany osiowo
Belka zginana i ściskana
Belka o przekroju wykonanym z profilu zamkniętego
Podsumowanie
Literatura 4
WPROWADZENIE
WPROWADZENIE – WYMAGANIA PODSTAWOWE

Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane i wykonane w taki

sposób, aby w przypadku pożaru:
Nośność konstrukcji mogła być zapewniona przez założony okres
czasu
Powstawanie i rozprzestrzenianie się ognia i dymu w obiektach
było ograniczone
Rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie obiekty było
ograniczone
Użytkownicy mogli opuścić zagrożony obiekt lub mogli być
uratowani w inny sposób
Uwzględnione było bezpieczeństwo ekip ratowniczych

6
WPROWADZENIE – ODPORNOŚĆ POŻAROWA
Odporność pożarowa została zdefiniowana w domenie czasowej
jako wielkość charakteryzująca:
• Odpowiedni czas działania ognia, w którym dana funkcja odporności
ogniowej konstrukcji jest zachowana pomimo występowania
oddziaływań pożarowych
Zgodnie z normą europejską, przyjęto 3 kryteria do określania/opisu
odporności pożarowej elementów konstrukcji:
R – kryterium nośności pożarowej
E – kryterium szczelności pożarowej przegrody
I – kryterium izolacyjności termicznej przegrody
Spełnienie powyższych kryteriów w stosunku do przegród
budowlanych może być wymagane oddzielnie lub łącznie, np.:
• tylko zapewnienie skutecznego oddzielenia pożarowego: kryterium
szczelności (E) i - jeśli wymagane- kryterium izolacyjności (I)
• tylko zapewnienie funkcji nośnej: kryterium nośności (R)
• równoczesne zapewnienie funkcji 7oddzielającej i nośnej: kryteria R, E oraz -
jeśli wymagane - kryterium I
WPROWADZENIE – ODPORNOŚĆ POŻAROWA
R – nośność w warunkach pożaru
Obciążenia mechaniczne
Zdolność konstrukcji do zachowania przez
określony okres czasu odpowiedniej funkcji
nośnej przy określonym poziomie obciążeń w
przypadku wystąpienia wyjątkowej sytuacji
pożaru
E – szczelność ogniowa/pożarowa Gorące gazy

Zdolność przegród budynku do zachowania Ciepło

przez określony okres czasu odpowiedniej
funkcji oddzielającej dla gorących gazów,
płomieni i dymu
I – izolacyjność termiczna Gorące
gazy
Zdolność przegród budowlanych do zachowania
przez określony okres czasu odpowiedniej Średni przyrost
temperatury ≤140 K
Ciepło

funkcji oddzielającej, polegającej na (pożar standardowy)

Maksymalny przyrost
nieprzekroczeniu granicznej wartości
8
temperatury ≤ 180 K
(pożar standardowy)

temperatury po drugiej stronie przegrody

WPROWADZENIE – ZAKRES NORMY PN-EN 1993-1-2
Obejmuje wyłącznie wymagania dotyczące nośności, użytkowalności,
trwałości i odporności ogniowej konstrukcji stalowych
Znajduje zastosowanie przy projektowaniu konstrukcji lub elementów
konstrukcji objętych normą PN-EN 1993-1 i wg niej projektowanych
Powinna być stosowana w powiązaniu z normami PN-EN 1991-1-2 oraz
PN-EN 1993-1-1
Zawiera reguły dodatkowe i uzupełniające w stosunku do reguł
projektowania w normalnej temperaturze otoczenia
Obejmuje jedynie bierne metody zabezpieczeń przeciwpożarowych
Podane metody obliczeniowe mają zastosowanie do:
Stali konstrukcyjnych gatunków: S235, S275, S355, S420 i S460 wg
PN-EN 10025 oraz wszystkich gatunków wg PN-EN 10210 i PN-EN 10219
Elementów wykonanych z kształtowników giętych i blach profilowanych
na zimno, objętych postanowieniami PN-EN 1993-1-3
Elementów oraz blach poszycia wykonanych ze stali nierdzewnej i
objętych postanowieniami PN-EN
9 1993-1-4
PODSTAWY PROJEKTOWANIA
PODSTAWY PROJEKTOWANIA – METODY WERYFIKACJI
Postanowienia ogólne
Dla odpowiedniego okresu ekspozycji pożarowej t, ogólny
warunek nośności określony jest wzorem:
Efi,d ≤ Rfi,d,t
Efi,d: wartość obliczeniowa efektu oddziaływań w sytuacji pożarowej
(wg PN-EN 1991-1-2), z uwzględnieniem termicznych efektów
rozszerzalności i deformacji
Rfi,d,t: odpowiednia nośność obliczeniowa w sytuacji pożarowej
(wg PN-EN 1993-1-2)

Różne poziomy i modele analizy konstrukcji

Globalna analiza konstrukcji
Analiza podukładu konstrukcji
Analiza elementu
11
PODSTAWY PROJEKTOWANIA – METODY WERYFIKACJI
Analiza elementu
niezależna analiza konstrukcji
efekt wynikający z rozszerzalności termicznej
może być pominięty
prosta do zastosowania
znajduje zastosowanie dla warunków
tzw. pożaru nominalnego
Analiza podukładu lub całej konstrukcji
wzajemne oddziaływania pomiędzy
różnymi elementami konstrukcji
powinny być wzięte pod uwagę
uwzględnia wpływ przegród oddzielenia
pożarowego/podziału budynku na strefy
uwzględnia globalną stateczność
12
konstrukcji
ODDZIAŁYWANIA TERMICZNE W WARUNKACH POŻARU

Oddziaływania PN-EN 1991-1-2 § 3

termiczne
Temperatura
Gas gazu (°C)
Temperature
Nominalne modele 1200 Krzywa węglowodorowa
pożaru
1000

Naturalne modele 800 Krzywa standardowa

pożaru
600 Krzywa pożaru zewnętrznego

400 Przykładowa
krzywa
200 parametryczna

0 1200 2400 3600

Time
Czas (sec)
(sekundy)
13
ODDZIAŁYWANIA TERMICZNE W WARUNKACH POŻARU
PN-EN 1991-1-2 § 3.1
Strumień ciepła netto na powierzchnie poddane działaniu ognia
konwekcyjny strumień ciepła netto
. . .
hnet = hnet,c + hnet,r

strumień ciepła netto radiacyjny strumień

ciepła netto

Konwekcyjny strumień ciepła netto:

h&net ,c = α c (θ g − θ m )
ε m = 0 . 7 dla stali węglowych
ε m = 0 . 4 dla stali nierdzewnych
Radiacyjny strumień ciepła netto:

(
h& net , r = 5 . 67 x 10 − 8 Φ ε m ε f (θ r + 273 )4 − (θ m + 273 )4 )

14
ZASADY KOMBINACJI OBCIĄŻEŃ
Kombinacje oddziaływań mechanicznych PN-EN 1991-1-2 § 4.3.1
Dla wyjątkowych sytuacji obliczeniowych (PN-EN 1990)
Efi,d,t = ∑Gk,j + (Ψ1,1 lub Ψ2,1) Qk,1 + ∑ Ψ2,i Qk,i
j≥1 i≥2
Gk,j : wartość charakterystyczna oddziaływania stałego „j”
Qk,1 : wartość charakterystyczna wiodącego oddziaływania
zmiennego
Qk,i : wartości charakterystyczne towarzyszących oddziaływań
zmiennych
ψ1,1 : współczynnik dla wartości częstej wiodącego
oddziaływania zmiennego
ψ2,i : współczynnik dla wartości prawie stałej towarzyszących
oddziaływań zmiennych
(stosowanie ψ2,1 lub ψ1,1 powinno być podane w załączniku
15
krajowym – zaleca się stosowanie ψ2,1 ).
PODSTAWY PROJEKTOWANIA - ODDZIAŁYWANIA
Oddziaływania ψ1 ψ2
Obciążenia zmienne w budynkach, kategoria (patrz PN-EN 1991-1-1)
Kategoria A : powierzchnie mieszkalne 0.5 0.3
Kategoria B : powierzchnie biurowe 0.5 0.3
Kategoria C : miejsca zebrań 0.7 0.6
Kategoria D : powierzchnie handlowe 0.7 0.6
Kategoria E : powierzchnie magazynowe 0.9 0.8
Kategoria F : powierzchnie ruchu pojazdów 0.7 0.6
ciężar pojazdu ≤ 30 kN
Kategoria G : powierzchnie ruchu pojazdów, 0.5 0.3
30 kN < ciężar pojazdu ≤ 160 kN
Kategoria H : dachy 0.0 0.0
Obciążenie budynków śniegiem (patrz PN-EN 1991-1-3)
Finlandia, Islandia, Norwegia, Szwecja 0.50 0.20
Pozostałe kraje CEN, miejscowości położone na wysokości 0.50 0.20
H > 1000 m powyżej poziomu morza
Pozostałe kraje CEN, miejscowości położone na wysokości 0.20 0.0
H ≤ 1000 m powyżej poziomu morza
Obciążenie wiatrem (patrz PN-EN 1991-1-4) 0.2 0.0
Temperatura (nie pożarowa) w budynku (patrz PN-EN 1991-1-5) 0.5 0.0
16
PODSTAWY PROJEKTOWANIA - ODDZIAŁYWANIA
PN-EN 1991-1-2 § 4.3.2
Efekty oddziaływań mechanicznych
Dla uproszczenia efekty oddziaływań można ustalić na
podstawie efektów wyznaczonych dla temperatury
normalnej, z wykorzystaniem współczynnika redukcyjnego
ηfi
E fi ,d ,t = (E fi ,d ,t =0 = E fi ,d ) = η fi E d

Ed : wartość obliczeniowa odpowiednich efektów oddziaływań według

kombinacji podstawowej (zgodnie z PN-EN 1990)
Efi,d,t : odpowiadająca stała wartość obliczeniowa efektów oddziaływań
w sytuacji podstawowej (zgodnie z PN-EN 1991-1-2)
ηfi : współczynnik redukcyjny (rozumiany jako poziom obciążenia przy
projektowaniu na warunki pożarowe)

17
PODSTAWY PROJEKTOWANIA - ODDZIAŁYWANIA
Przykładowe wartości współczynnika redukcyjnegoηfi
0.80
Dla: γG=1.35 η = (1 +ψ ξ)/(γ + γ ξ)
1,1
0.75 γQ,1=1.50 fi G Q,1

0.70
Ψ1,1 = 0.9
KATEGORIA E :
ηfi
0.65
powierzchnie
0.60 magazynowe
Ψ1,1 = 0.7
0.55
KATEGORIA C lub D :
miejsca zebrań lub
0.50 Ψ1,1 = 0.5 powierzchnie
handlowe
0.45
KATEGORIA A lub B :
0.40 powierzchnie biurowe
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3
ξ = Qk1 / Gk obciążenia zmienne
obciążenia stałe
18
OBLICZENIOWE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW KONSTRUKCYJNYCH

Właściwości mechaniczne (wytrzymałościowe i odkształceniowe):

X d , fi = kθ X k / γ M , fi PN-EN 1993-1-2 § 2.3 (1)
Xk : wartość charakterystyczna właściwości wytrzymałościowej lub
odkształceniowej w normalnej temperaturze wg PN-EN 1993-1-1
kθ : współczynnik redukcyjny do wyznaczania zależnych od temperatury
parametrów wytrzymałościowych lub odkształceniowych materiału
γM,fi : częściowy współczynnik bezpieczeństwa odnoszący się do sytuacji
pożarowej
Właściwości termiczne PN-EN 1993-1-2 § 2.3 (2)
Jeżeli zwiększenie danej wartości jest korzystne dla bezpieczeństwa:
X d , fi = X K ,θ / γ M , fi
Jeżeli zwiększenie danej wartości jest niekorzystne dla bezpieczeństwa:
Xk,θ : wartość charakterystyczna danej właściwości, X d , fi = γ M , fi X K ,θ
zależna od temperatury materiału
γM,fi : częściowy współczynnik bezpieczeństwa dotyczący rozpatrywanej
właściwości materiału w sytuacji19 pożarowej
OBLICZENIOWE WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁÓW KONSTRUKCYJNYCH

Wartości częściowych współczynników bezpieczeństwa

Projektowanie na
Projektowanie na warunki warunki normalne
Materiał
pożarowe (temperatura
otoczenia)
Stalowe elementy
γ M,fi = 1,0 γ M,0 = 1,0
konstrukcyjne
Połączenia i węzły w
konstrukcjach γ M,fi = 1,0 γ M,2 = 1,25
stalowych

20
WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁOWE
WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁOWE

Przepisy normalizacyjne podają informacje dotyczące

Zmienności właściwości termicznych stali konstrukcyjnych
w podwyższonych temperaturach, takich jak:
Wydłużenie termiczne
Ciepło właściwe
Przewodność cieplna
Zmienności właściwości mechanicznych, takich jak:
Zależność naprężenie-odkształcenie
Moduł sprężystości podłużnej (modułu Younga)
Granica plastyczności
Rodzaje stali objęte postanowieniami
PN-EN 1993-1-2 § 3.4
normowymi:
PN-EN 1993-1-2 Załącznik C
Stale węglowe
Stale nierdzewne 22
WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁOWE – STALE WĘGLOWE
PN-EN 1993-1-2 § 3.4.1

Właściwości termiczne w podwyższonych temperaturach

Przewodność cieplna Ciepło właściwe

60
(W/m K) 5000 (J/kg K)
50 4000
40 3000
30
2000
20
1000
10

0 200 400 600 800 1000 1200 0 200 400 600 800 1000 1200
Temperatura (°C) Temperatura (°C)
23
WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁOWE – STALE WĘGLOWE

Gęstość masy 7850 kg/m3 PN-EN 1993-1-2 § 3.2.2

Względne wydłużenie termiczne PN-EN 1993-1-2 § 3.4.1.1

20 ∆L/L (x10-3)

15

10

0
0 200 400 600 800 1000 1200
Temperatura (°C)
24
WŁAŚCIWOŚCI MATERIAŁOWE – STALE WĘGLOWE
PN-EN 1993-1-2 § 3.2.1
Właściwości mechaniczne w podwyższonych temperaturach
Procentowo w stosunku
% do warunków normalnych Naprężenia znormalizowane*
Efektywna 20°C 200°C 400°C
100 1
granica 500°C
80 plastyczności 0.8
60 0.6 600°C
40 Moduł 0.4
700°C
20 Younga 0.2 800°C
0
0 300 600 900 1200 0 5 10 15 20
Temperatura (°C) Odkształcenia (%)
*Umocnienie stali wg Załącznika A.
Współczynniki redukcyjne:
Dla efektywnej granicy plastyczności : ky,θ = fy,θ / fy
Dla sprężystości podłużnej: kE,θ = Ea,θ / Ea
25
OCENA ODPORNOŚCI OGNIOWEJ
OCENA ODPORNOŚCI OGNIOWEJ – UWAGI OGÓLNE
W celu wyznaczenia odporności ogniowej dopuszcza się stosowanie
metod oceny konstrukcji, które wykorzystują:
Proste Modele Obliczeniowe (PMO)
Znajdują zastosowanie do pojedynczych elementów konstrukcyjnych w
prostych stanach obciążenia (rozciąganie, ściskanie, zginanie)
Wykorzystują dwa alternatywne sposoby oceny: stosując kryterium
wytrzymałościowe albo kryterium temperaturowe
Uwzględniają proces narastania temperatury w stali
Oparte na konserwatywnych założeniach upraszczających
Zaawansowane Modele Obliczeniowe (ZMO)
Znajdują zastosowanie do wszystkich typów konstrukcji
Pozwalają na określenie odpowiedzi mechanicznej i odpowiedzi
termicznej konstrukcji
Bazują na zdobyczach Metody Elementów Skończonych i Metody Różnic
Skończonych
Pozwalają na wiarygodne przybliżenie rzeczywistego zachowania się
konstrukcji w pożarze. 27
OCENA ODPORNOŚCI OGNIOWEJ – UWAGI OGÓLNE

Zakres zastosowań odpowiednich metod oceny konstrukcji

Oddziaływania Pożar naturalny Pożar nominalny
termiczne
Typ analizy PMO ZMO PMO ZMO
Analiza Tak Tak Tak Tak
pojedynczego (o ile dostępne)
elementu
Analiza Nie znajdują Tak
Tak Tak
podukładu zastosowania (o ile dostępne)
konstrukcji
Globalna Nie znajdują Nie znajdują
analiza Tak Tak
zastosowania zastosowania
konstrukcyjna
28
OCENA ODPORNOŚCI OGNIOWEJ – UWAGI OGÓLNE

Klasyfikacja przekrojów
Odbywa się na tych samych zasadach jak w obliczeniach
przy normalnej temperaturze (PN-EN 1993-1-1) z
uwzględnieniem zredukowanej wartości ε :
0.5
ε =0,85235 / f  PN-EN 1993-1-2 § 4.2.2
 y 

1 M = Mpl φ > φreq

2 M = Mpl φ < φreq
3 M = Mel
4 M = Meff

29
OCENA ODPORNOŚCI OGNIOWEJ – UWAGI OGÓLNE
Zalecenia normowe dotyczące węzłów śrubowych
i spawanych* PN-EN 1993-1-2 § 4.2.1 (6)
Sprawdzenie odporności ogniowej
 df   df 
  węzła ≥ minimalnej wartości  
λ  λ 
 f c  f m
łączonych elementów, gdzie:
df : grubość warstwy materiału izolacji ochronnej
λ : efektywna przewodność cieplna materiału izolacji ogniochronnej
f

Sprawdzenie poziomu obciążenia

ηc , fi węzła ≤ maksymalnej wartości ηm, fi któregokolwiek z
łączonych elementów , gdzie:
ηc, fi : stopień wytężenia węzła
ηm, fi : stopień wytężenia któregokolwiek z łączonych elementów
* Alternatywnie odporność ogniową węzła można wyznaczyć z wykorzystaniem
metody opisanej w Załączniku D. 30
PMO – KRYTERIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE

Obszar zastosowań:
Elementy rozciągane, ściskane i zginane
Przekroje zaklasyfikowane do klasy 1, 2 lub 3
Elementy konstrukcji zabezpieczone i niezabezpieczone
ogniowo

A co z przekrojami klasy 4? Generalnie TAK, ale z pewnymi

ograniczeniami i w sposób dostosowany do specyfiki tego
typu przekrojów.

31
PMO – KRYTERIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE

Elementy rozciągane PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.1

O równomiernej temperaturze θa na wysokości przekroju
N fi ,θ ,Rd = ky ,θ ⋅ NRd [γ M ,0 / γ M , fi ] = A ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi

O nierównomiernej temperaturze θa na wysokości przekroju

Obliczeniową nośność elementu rozciąganego o nierównomiernym
rozkładzie temperatury na wysokości przekroju można wyznaczyć ze wzoru:
n
N fi ,t ,Rd = ∑ Ai ⋅ ky ,θ ,i ⋅ fy / γ M , fi
i −1

Ai : elementarne pole przekroju z temperaturą θi

ky,θ,i : współczynnik redukcyjny granicy plastyczności stali w temperaturze θi
θi : temperatura w elementarnym polu Ai.
32
PMO – KRYTERIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE

PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.2

Pręty ściskane obciążone osiowo
O równomiernej temperaturze θa na wysokości przekroju

Nb , fi ,t ,Rd = χ fi ⋅ A ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi

gdzie χ fi jest współczynnikiem wyboczenia giętnego w

pożarowej sytuacji projektowej

33
PROSTE MODELE OBLICZENIOWE – KRYTERIA NOŚNOŚCI
PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.2
Wartość współczynnika wyboczenia giętnego w pożarowej
sytuacji projektowej określa się dla miarodajnego kierunku
wyboczenia ze wzoru:
1
χ fi =
ϕ + ϕ 2 −λ θ 2
przy
czym
1
ϕ = [1+α ⋅ λθ +λθ 2 ] α =0,65 235 / f
2 y
gdzie

λ θ =λ 20°C ky ,θ / kE ,θ λ 20°C = Afy /N cr

N cr = π 2 (EI) / L fi 2

34
PMO – KRYTERIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE
Długości wyboczeniowe słupów w ramach stężonych wyznacza się
jak w obliczeniach w normalnej temperaturze, przy założeniu:
Ciągłości słupów i nieprzesuwności węzłów ograniczających
element od góry i od dołu
Pod warunkiem, że odporność ogniowa elementów
oddzielających pomieszczenia wydzielone ogniowo jest nie
mniejsza niż odporność ogniowa słupa

lfi=0,7L

Tężnik pionowy
lub tarcza ścienna
lfi=0,5L

35
PMO – KRYTERIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE
Belki o przekrojach klasy 1 lub 2, poprzecznie stężone
Przy równomiernym rozkładzie temperatury θa na wysokości
przekroju
M fi ,θ ,Rd =ky ,θ [γ M ,0 /γ M , fi ] MRd PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.3(1)
MRd : nośność plastyczna przy zginaniu przekroju brutto w normalnej temperaturze,
lub zredukowana nośność, wynikająca z równoczesnego działania znacznych sił
ścinających, określana zgodnie z PN-EN 1993-1-1
Przy nierównomiernym rozkładzie temperatury θa na
wysokości przekroju
n
M fi ,t ,Rd = ∑ Ai ⋅ zi ⋅ ky ,θ ,i ⋅ fy ,i / γ M , fi PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.3 (3)
i −1
zi : odległość od osi obojętnej w stanie plastycznym do środka ciężkości
elementarnego pola przekroju Ai ;
fy,i : nominalna granica plastyczności fy, w elementarnym polu Ai przyjmowana jako
dodatnia po ściskanej stronie przekroju w stanie plastycznym i jako ujemna po
stronie rozciąganej 36
PMO – KRYTERIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE
Belki o przekrojach klasy 1 lub 2, poprzecznie stężone

Rozwiązanie uproszczone: M fi ,t ,Rd =M fi ,θ ,Rd /(κ 1 ⋅ κ 2 )

Wartości współczynników przystosowania κ1 i κ2

Rozkład temperatury w przekroju κ1
Belki Eksponowane z 4 stron 1.00
nieosłonięte Eksponowane z 3 stron 0.70
Eksponowane z 4 stron 1.00
Belki osłonięte
Eksponowane z 3 stron 0.85
Rozkład temperatury na długości belki κ2
Podpory belek 0.85
Belki ciągłe
Pozostałe przypadki 1.00
37
PMO – KRYTERIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE

Belki o przekrojach klasy 1 lub 2, poprzecznie niestężone

Mb , fi ,t ,Rd = χ LT , fi ⋅Wpl ,y ⋅ ky ,θ ,com ⋅ fy /γ M , fi PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.3(4)

χLT,fi : współczynnik zwichrzenia w pożarowej sytuacji projektowej

ky,θ,com: współczynnik redukcyjny granicy plastyczności stali
określony dla stali pasa ściskanego i najwyższej jego
temperatury osiągniętej w czasie trwania pożaru

38
PMO – KRYTERIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE
Belki o przekrojach klasy 3, poprzecznie stężone:
Przy równomiernym rozkładzie temperatury θa na wysokości
przekroju

M fi ,t ,Rd =ky ,θ MRd [γ M ,0 /γ M , fi ] PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.4(1)

Przy nierównomiernym rozkładzie temperatury θa na wysokości
przekroju

M fi ,t ,Rd =ky ,θ ,max MRd [γ M ,0 /γ M , fi ] /κ 1κ 2 PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.4(2)

MRd = Wel ⋅ fy / γ M ,0 : Nośność sprężysta przekroju brutto
w normalnej temperaturze

Belki o przekrojach klasy 3, poprzecznie niestężone:

Mb , fi ,t ,Rd = χ LT , fi ⋅Wel ,y ⋅ ky ,θ ,com ⋅ fy /γ M , fi PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.4(3)

39
PMO – KRYTERIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE

Współczynnik zwichrzenia w pożarowej sytuacji projektowej

1
χ LT , fi = PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.3(5)
φLT ,θ ,com + φLT ,θ ,com − λLT ,θ ,com
2 2

φLT ,θ ,com
1
[
= 1 + α ⋅ λLT ,θ ,com + λLT ,θ ,com 2
2
] α = 0,65 235 / fy

λLT ,θ = λLT ky ,θ ,com / kE ,θ ,com

gdzie

λLT = Wpl fy / Mcr dla przekrojów klasy 1 i 2

λLT = Wel fy / Mcr dla przekrojów klasy 3

Mcr: Krytyczna wartość momentu zginającego przy zwichrzeniu sprężystym

Zachowawczo, z korzyścią dla bezpieczeństwa można przyjąć, że θa,com odpowiada

równomiernej temperaturze θa,max. 40
PMO – KRYTERIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE

Sprawdzenie nośności na ścinanie:

Vfi ,t ,Rd = ky ,θ ,web ⋅ VRd ⋅ [γ M ,0 / γ M , fi ] PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.3(6)

PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.4(4)
gdzie
VRd: nośność przekroju brutto przy ścinaniu w normalnej
temperaturze, według PN-EN 1993-1-1
ky,θ,web: współczynnik redukcyjny granicy plastyczności stali
w maksymalnej temperaturze, jaka wystąpi w
ściance środnika

41
PMO – KRYTERIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE

Elementy zginane i ściskane o przekrojach klasy 1 lub 2

PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.5

Nośność elementu ze względu na stateczność ogólną Rfi,t,d

w czasie t trwania pożaru, bez zwichrzenia:
N fi ,Ed ky ⋅ My , fi ,Ed kz ⋅ Mz , fi ,Ed
+ + ≤1
χmin, fi ⋅ A ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi Wpl ,y ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi Wpl ,z ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi

Z uwzględnieniem zwichrzenia:

N fi ,Ed kLT ⋅ My , fi ,Ed kz ⋅ Mz , fi ,Ed

+ + ≤1
χ z , fi ⋅ A ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi χ LT , fi ⋅Wpl ,y ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi Wpl ,z ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi

42
PMO – KRYTERIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE

Elementy zginane i ściskane o przekrojach klasy 3

PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.5

Nośność elementu ze względu na stateczność ogólną Rfi,t,d

w czasie t trwania pożaru, bez zwichrzenia:
N fi ,Ed ky ⋅ My , fi ,Ed kz ⋅ Mz , fi ,Ed
+ + ≤1
χmin ⋅ A ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi Wel ,y ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi Wel ,z ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi

Z uwzględnieniem zwichrzenia
N fi ,Ed kLT ⋅ My , fi ,Ed kz ⋅ Mz , fi ,Ed
+ + ≤1
χ z , fi ⋅ A ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi χ LT , fi ⋅Wel ,y ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi Wel ,z ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi

43
PMO – KRYTERIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE
PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.6

Zasady projektowania elementów o przekrojach klasy 4

Za wyjątkiem elementów rozciąganych,

jeżeli θa ≤ θcr (=350°C) Efi,d ≤ Rfi,d,t

Pozostałe, bardziej szczegółowe informacje – w Załączniku E

44
PMO – KRYTERIUM TEMPERATUROWE

Obszar zastosowań:
Pręty rozciągane
Elementy o przekrojach klasy 1, 2 lub 3
Belki i krępe elementy ściskane
Elementy konstrukcyjne ze stali węglowej

45
PMO – KRYTERIUM TEMPERATUROWE

Wartość temperatury krytycznej θcr w czasie t trwania pożaru

dla elementu o równomiernym rozkładzie temperatury
1
θcr = 39.19 ln - 1 +482
0.9674µ03.833

µ0 : wskaźnik wykorzystania

Typ elementu konstrukcyjnego µ0

Elementy rozciągane i ściskane bez Efi,d,t γM,fi

µ0 = = ηfi,t
ryzyka utraty stateczności Rfi,d,0 γM0
Efi,d,t γM,fi
µ0 = =η κκ
Elementy zginane Rfi,d,0 fi,t γM0 1 2

46
PMO – NARASTANIE TEMPERATURY W STALI

Elementy konstrukcyjne wewnętrzne

Bez izolacji ogniochronnej
Z izolacją ogniochronną

Elementy konstrukcyjne zewnętrzne

47
PMO – NARASTANIE TEMPERATURY W STALI

Wskaźnik przekroju (wskaźnik ekspozycji): stosunek pola

powierzchni nagrzewanej (wyeksponowanej na działanie
temperatury) do objętości nagrzewanego elementu stalowego.

Elementy konstrukcyjne wewnętrzne Elementy konstrukcyjne wewnętrzne

bez izolacji ogniochronnej izolowane termicznie

48
PMO – NARASTANIE TEMPERATURY W STALI

Niezabezpieczone wewnętrzne elementy konstrukcyjne

Wskaźnik ekspozycji => Am/V b

obwód wyeksponowany fragment obwodu 2(b+h)

pole przekroju pole przekroju pole przekroju

49
PMO – NARASTANIE TEMPERATURY W STALI

Przyrost temperatury w stalowym,

nieosłoniętym elemencie prętowym: PN-EN 1993-1-2 § 4.2.5.1

k sh A m & ∆t < 5 sekund

∆ θ a .t = h net ∆ t
ca ρ a V
temperatura
Temperatura
gazów θg
gdzie: stali θm

ksh: współczynnik poprawkowy uwzględniający efekt zacienienia Element

Am V : wskaźnik ekspozycji przekroju [1/m] stalowy

ca: ciepło właściwe stali [J/kg∙K]

h&net : wartość obliczeniowa przejętego strumienia ciepła na jednostkę

powierzchni [W/m2]
ρa: gęstość masy stali [kg/m3]. 50
PMO – NARASTANIE TEMPERATURY W STALI
Współczynnik poprawkowy uwzględniający efekt zacienienia ksh
Efekt zacienienia jest spowodowany lokalnym zmniejszeniem
radiacyjnego przepływu ciepła z uwagi na przesłanianie
wynikające z kształtu przekroju:
Dla profili otwartych (I lub H) => należy uwzględnić efekt
zacienienia
A  Am
ksh = 0,9  m  PN-EN 1993-1-2 § 4.2.5.1(2)
 V b V
We wszystkich pozostałych przypadkach, t.j. dla przekrojów
o wypukłym kształcie => efekt zacienienia nie odgrywa roli*
ksh =1.0
*Pominięcie efektu zacienienia (ksh=1.0) prowadzi do uzyskania wyników po
stronie bezpiecznej.

51
PMO – NARASTANIE TEMPERATURY W STALI

Przykładowa temperatura niezabezpieczonego elementu

stalowego w funkcji wskaźnika ekspozycji przekroju:
Temperatura [°C]

800
30 minut

600
15 minut

400

200

0 50 100 150 200 250 300 350

kshAm/V (m-1)
52
PMO – NARASTANIE TEMPERATURY W STALI

Izolowane wewnętrzne elementy konstrukcyjne

Wskaźnik ekspozycji => Ap/V
b

wewnętrzny 2(b+h)
obwód elem.
obwód warstwy pole przekroju
stalowego
izolującej elem. stalowego
pole przekroju
elem. stalowego pole przekroju
elem. stalowego
53
PMO – NARASTANIE TEMPERATURY W STALI

temperatura
Warstwy izolacyjne mogą gazów
występować w formie temperatura
stali
konturowej lub skrzynkowej
Ciepło zakumulowane w
stal
warstwie izolacyjnej:
izolacja
c p ρ p Ap c p ρ p : pojemność cieplna stali dp
φ= dp
ca ρ a V ca ρa : pojemność cieplna izolacji
Przyrost temperatury osłoniętego elementu stalowego w
przedziale czasu ∆t:
λp Ap / V (θ g ,t − θ a ,t )
∆θ a ,t = ∆t − (eφ / 10 − 1)∆θ g ,t PN-EN 1993-1-2 § 4.2.5.2
d p ca ρ a (1 + φ / 3)
∆t ≤ 30 sekund 54
PMO – NARASTANIE TEMPERATURY W STALI
Reguły projektowania dla zewnętrznych stalowych elementów
konstrukcyjnych (obowiązują jedynie dla stali węglowych)
Temperaturę zewnętrznych elementów stalowych wyznacza się
biorąc pod uwagę:
Radiacyjny i konwekcyjny strumienie ciepła od płomieni
wydostających się przez otwory
Radiacyjny strumień ciepła z pomieszczenia wydzielonego
ogniowo
Radiacyjne i konwekcyjne straty słup
ciepła z elementu stalowego do
belka
otaczającej atmosfery strop

Rozmiary i usytuowanie elementów

konstrukcyjnych
Geometrię pomieszczeń płomień

Oddziaływania termiczne: wg
Załącznika B, EC1
55
Nagrzewanie stali: wg Załącznika B, EC3
ZAAWANSOWANE MODELE OBLICZENIOWE
Przykład zastosowania zaawansowanych analiz termicznych
• Symulacja nagrzewanie węzła konstrukcji stalowej, dla
którego stawia się wymaganie nośności na poziomie R90

Model numeryczny węzła Rozkład pola temperatur Rozkład pola temperatur w

izolowanego ogniowo węzła izolowanego elementach składowych
węzła
56
ZAAWANSOWANE MODELE OBLICZENIOWE
Przykład zastosowania zaawansowanych analiz wytrzymałościowych
• Schemat zniszczenia stalowej konstrukcji prętowej wystawionej
na działanie ognia

Ściana
oddzielenia
pożarowego
57
PRZYKŁADY OBLICZENIOWE
PRZYKŁADY OBLICZENIOWE - PRZEGLĄD

Przykłady obliczeniowe z wykorzystaniem procedur zawartych w

PN-EN 1993, część 1-2 :
Słup stalowy obciążony osiowo
Element ściskany mimośrodowo (ściskany i zginany)
Belka o przekroju zamkniętym

59
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – SŁUP OSIOWO ŚCISKANY

Cel: Sprawdzenie nośności (odporności) ogniowej słupa przy

osiowym ściskaniu w warunkach pożaru
Przyjęto prosty model obliczeniowy elementu ściskanego

Układ usztywniający

Słup wystawiony
na działanie ognia

60
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – SŁUP OSIOWO ŚCISKANY

Kategoria obiektu: dom towarowy

Wymagana klasa odporności ppoż.: R 90
Obciążenia:
Gk = 1200 kN
Pk = 600 kN Obudowa izolująca
Przekrój słupa: HE 300 B
Profil walcowany
HE 300 B
Obudowa izolująca: zabudowa konturowa z płyty gipsowej o
grubości dp = 3 cm
Klasa stali: S 235
Przyjęto równomierne nagrzanie profilu słupa do temperatury
θa = 445 °C
61
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – SŁUP OSIOWO ŚCISKANY
Oddziaływania
Oddziaływania mechaniczne podczas pożaru
Kombinacja oddziaływań dla wyjątkowej sytuacji
obliczeniowej: PN-EN 1991-1-2 § 4.3

E = G + ψ Q + ∑ψ Q
fi , d 1 1 i >1 2, i i
E = G + 0.6Q ψ
fi , d 2 Współczynnik kombinacyjny dla
powierzchni handlowych = 0.6

⇒ N fi ,d = 1200 kN + 0.6 ∙ 600 kN = 1560 kN

62
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – SŁUP OSIOWO ŚCISKANY

Współczynniki redukcyjne ky,θ i kE,θ PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.2

θa = 445 °C => ky,θ = 0.901

kE,θ = 0.655
Współczynnik wyboczeniowy (wyboczenia giętnego) χfi

λ θ =λ ky ,θ / kE ,θ = 0.21 ⋅ 0.901 / 0.655 = 0.25

gdzie: λ = LKz /(i z ⋅ λa ) = 0.5 ⋅ 300 / 7.58 ⋅ 93.9 = 0.21
1 1
χ fi = = = 0.86
ϕ + ϕ − λθ
2 2
0.61 + 0.61 − 0.25
2 2

gdzie: ϕ =0.5 ⋅[1+α ⋅ λθ +λθ ] = 0.5[1+0.65 ⋅ 0.25+0.252 ] = 0.61

2

oraz α =0.65 ⋅ 235 / fy = 0.65 ⋅ 235 / 235 = 0.65

63
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – SŁUP OSIOWO ŚCISKANY

Obliczeniowa nośność na wyboczenie giętne: PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.2

23.5
Nb , fi ,t ,Rd = χ fi ⋅ A ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi = 0.86 ⋅ 149 ⋅ 0.901 ⋅ = 2713 kN
1.0
Sprawdzenie nośności według kryterium wytrzymałościowego:
N fi ,d / Nb , fi ,t ,Rd = 1560 / 2713 = 0.58 < 1

64
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – BELKA ŚCISKANA I ZGINANA

Cel: Sprawdzenie nośności (odporności) ogniowej belki ściskanej

mimośrodowo w warunkach pożaru

Przyjęto prosty model obliczeniowy elementu ściskanego i

zginanego równocześnie (ściskanego mimośrodowo), o
schemacie statycznym jak na rysunku poniżej

65
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – BELKA ŚCISKANA I ZGINANA

Kategoria obiektu: powierzchnie biurowe

Wymagana klasa odporności ppoż.: R 90
Obciążenia:
Gk = 96.3 kN
gk = 1.5 kN/m Płyta stropowa
pk = 1.5 kN/m HE 200 B
Przekrój belki: Płyta gipsowa
Profil walcowany
HE 200 B
Obudowa izolująca: zabudowa konturowa z płyty gipsowej o
grubości dp = 2 cm
Klasa stali: S 235
Przyjęto równomierne nagrzanie profilu belki do temperatury
θa = 540 °C 66
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – BELKA ŚCISKANA I ZGINANA

Oddziaływania
Oddziaływania mechaniczne podczas pożaru
Kombinacja oddziaływań dla wyjątkowej
sytuacji obliczeniowej: PN-EN 1991-1-2 § 4.3

E = G + ψ Q + ∑ψ Q
fi , d 1 1 i >1 2, i i

E = G + 0.3 ⋅ Q ψ Współczynnik kombinacyjny dla

fi , d 2 powierzchni biurowych = 0.3

N fi ,d = 96.3 kN
⇒ 102
M fi ,d = [1.5 + 0.3 ⋅ 1.5]⋅ = 24.38 kNm
8
67
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – BELKA ŚCISKANA I ZGINANA

Współczynniki redukcyjne ky,θ i kE,θ :

θa = 540 °C => ky,θ = 0.656
kE,θ = 0.484
Sprawdzenie nośności belki na wyboczenie giętne :
Wartości współczynników wyboczenia giętnego χmin,fi
λ y = Lcr /(iy ⋅ λa ) = 1000 /(8.54 ⋅ 93.9) = 1.25 PN-EN 1993-1-1 § 6.3.1.3

λ z = Lcr /(iy ⋅ λa ) = 1000 /(5.07 ⋅ 93.9) = 2.10

ky ,θ 0.656
λ y ,θ = λ y = 1.25 = 1.46 PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.5
kE ,θ 0.484
ky ,θ 0.656
λ z ,θ = λ z = 2.1 = 2.44
kE ,θ 0.484
68
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – BELKA ŚCISKANA I ZGINANA
PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.5
Wartości współczynników wyboczeniowych χmin,fi (cd.):
ϕ y ,θ =0.5 ⋅[1+α ⋅ λy ,θ +λy ,θ 2 ] = 0.5[1+0.65 ⋅ 1.46 +1.462 ] = 2.04
ϕ y ,θ =0.5 ⋅[1+α ⋅ λz ,θ +λz ,θ 2 ] = 0.5[1+0.65 ⋅ 2.44 +2.442 ] = 4.27
gdzie: α =0.65 ⋅ 235 / f = 0.65 ⋅ 235 / 235 = 0.65
y
1 1
χ y , fi = = = 0.29
ϕ y ,θ + ϕ y ,θ − λ y ,θ
2 2
2.04 + 2.04 − 1.46
2 2

1 1
χ z , fi = = = 0.13
ϕ z ,θ + ϕ z ,θ − λ z ,θ
2 2
4.27 + 4.27 − 2.44
2 2

⇒ χ min, fi = χ z , fi = 0.13

69
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – BELKA ŚCISKANA I ZGINANA
PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.5
Warunek interakcyjny dla prętów ściskanych i zginanych :
Sprawdzenie:
N fi ,Ed ky ⋅ My , fi ,Ed
+ ≤1
χmin ⋅ A ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi Wpl ,y ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi
96.3 1.50 ⋅ 2438
+ = 0.98 ≤ 1
0.13 ⋅ 78.1 ⋅ 0.656 ⋅ 23.5 / 1.0 642.5 ⋅ 0.656 ⋅ 23.5 / 1.0
gdzie:
µ y = (1.2 ⋅ β M ,y − 3)⋅ λ y ,θ + 0.44 ⋅ β M ,y − 0.29 =
= (1.2 ⋅ 1.3 − 3) ⋅ 1.46 + 0.44 ⋅ 1.3 − 0.29 = −1.82
µ y ⋅ N fi .d − 1.82 ⋅ 96.3
ky = 1 − =1− = 1.50
χ y , fi ⋅ A ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ m , fi 0.29 ⋅ 78.1 ⋅ 0.656 ⋅ 23.5 / 1.0
70
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – BELKA ŚCISKANA I ZGINANA

Sprawdzenie nośności belki na zwichrzenie:

Smukłość względna w temperaturze otoczenia λ LT
Wpl ,y ⋅ fy 642.5 ⋅ 23.5
λ LT = = = 1.02 PN-EN 1993-1-1 § 6.3.1.3
Mcr 14547.5
  Iw (k ⋅ L )2 ⋅ G ⋅ It
2 
π ² ⋅ E ⋅ Iz   k
gdzie: Mcr = C1 ⋅   + + (C ⋅z )2
− C 2 ⋅z g  =
(k ⋅ L)2   kw  Iz π ⋅ E ⋅ Iz
2 2 g

 
π ² ⋅ 21000 ⋅ 2000
= 1.132 ⋅ ⋅
(1.0 ⋅ 1000) 2

  1.0 2 171100 (1.0 ⋅ 1000)2 ⋅ 8100 ⋅ 59.3  20 

2
20 
⋅   + +  0.459 ⋅  − 0.459 ⋅  =
  1.0  2003 π ⋅ 21000 ⋅ 2003
2
 2  2

= 14547.5 kNcm
71
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – BELKA ŚCISKANA I ZGINANA

Sprawdzenie nośności belki na zwichrzenie (ciąg dalszy):

Smukłość względna w sytuacji pożarowej λ LT ,θ
ky ,θ 0.656
λ LT ,θ = λ LT = 1.02 ⋅ = 1.19 PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.3
kE ,θ 0.484
Obliczenie wartości współczynnika zwichrzenia χ LT , fi
PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.3
1 1
χ LT , fi = = = 0.38
ϕLT ,θ + ϕLT ,θ − λ LT ,θ
2 2
1.59 + 1.59 − 1.19
2 2

gdzie:
ϕ LT ,θ =0.5 ⋅[1+α ⋅ λLT ,θ +λLT ,θ 2 ] = 0.5[1+0.65 ⋅ 1.19 +1.192 ] = 1.59

72
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY – BELKA ŚCISKANA I ZGINANA
Sprawdzenie nośności belki na zwichrzenie (ciąg dalszy):
Sprawdzenie warunku interakcyjnego
PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.5
N fi ,d kLT ⋅ My , fi ,d
+ ≤1
χ z , fi ⋅ A ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi χ LT , fi ⋅Wpl ,y ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ M , fi
96.3 0.80 ⋅ 2438
+
0.13 ⋅ 78.1 ⋅ 0.656 ⋅ 23.5 / 1.0 0.38 ⋅ 642.5 ⋅ 0.656 ⋅ 23.5 / 1.0
= 0.62 + 0.52 = 1.14 > 1
Interakcyjny warunek nośności z uwzględnieniem zwichrzenia nie jest spełniony – belka wymaga
przeprojektowania

gdzie:
µLT = 0.15 ⋅ λ z ,θ ⋅ β M ,LT − 0.15 = 0.15 ⋅ 2.44 ⋅ 1.3 − 0.15 = 0.33 < 0.9
µLT ⋅ N fi .d 0.33 ⋅ 96.3
kLT = = = 0.80
χ z , fi ⋅ A ⋅ ky ,θ ⋅ fy / γ m , fi 0.13 ⋅ 78.1 ⋅ 0.656 ⋅ 23.5 / 1.0
73
PRZYKŁAD – BELKA O PRZEKROJU ZAMKNIĘTYM

Cel: Sprawdzenie nośności (odporności) ogniowej belki o

przekroju zamkniętym w warunkach pożaru
Przyjęto prosty model obliczeniowy elementu zginanego
obciążonego w sposób równomierny na długości o
schemacie statycznym, jak na rysunku poniżej
Ponadto założono, że analizowana belka jest zabezpieczona
przed utratą stateczności globalnej

74
PRZYKŁAD – BELKA O PRZEKROJU ZAMKNIĘTYM

Kategoria obiektu: Analizowany element jest częścią

konstrukcji dachu hali
Wymagania w zakresie klasy odporności ppoż.: R 30
Obciążenia:
gk = 9.32 kN/m
pk = 11.25 kN/m
Przekrój belki:
Profil skrzynkowy spawany
hw=650 mm, tw=25 mm, h=700 mm, b=450 mm
Rodzaj zabezpieczenia ogniowego: żadne
Rodzaj obciążenia zmiennego: obciążenie śniegiem
Klasa stali: S 355
75
PRZYKŁAD – BELKA O PRZEKROJU ZAMKNIĘTYM

Oddziaływania
Oddziaływania mechaniczne podczas pożaru
Kombinacja oddziaływań dla wyjątkowej
sytuacji obliczeniowej: PN-EN 1991-1-2 § 4.3

E = G + ψ Q + ∑ψ Q
fi , d 1 1 i >1 2, i i
Współczynnik kombinacyjny dla
ψ obciążenia śniegiem w sytuacji
2
pożarowej = 0.0
35.0²
⇒ M fi ,d = [9.32 + 0.0 ⋅ 11.25]⋅ = 1427.1 kNm
8

76
PRZYKŁAD – BELKA O PRZEKROJU ZAMKNIĘTYM
Maksymalna temperatura elementu stalowego w pożarze
Temperatura gazów na podstawie krzywej standardowej
temperatura-czas:
θ = 20 + 354 ⋅ log 10 (8 ⋅ t + 1) PN-EN 1991-1-2 § 3.2. 1
g
Przyrost temperatury przekroju stalowego: PN-EN 1993-1-2 § 4.2.5.1
Am / V & 40
∆θ =k sh ⋅ ⋅ hnet ⋅ ∆t = 1.0 ⋅ ⋅ 5 ⋅ h&net =
a,t ca ⋅ ρ a 600 ⋅ 7850
= 4.25 ⋅ 10 −5 ⋅ h&net
Gdzie: wskaźnik ekspozycji przekroju elementu Am 1
stalowego bez izolacji ogniochronnej: ≈ = 40 m-1
V t
i – dla uproszczenia: c a = 600 J /(kg ⋅ K )
∆t = 5 sekund
ksh = 1.0
77
PRZYKŁAD – BELKA O PRZEKROJU ZAMKNIĘTYM

Przyrost temperatury przekroju stalowego (ciąg dalszy)

PN-EN 1991-1-2 § 3. 1
(
h&net = α c ⋅ (θ g − θ m ) + Φ ⋅ ε m ⋅ ε r ⋅ σ ⋅ (θ g + 273)4 − (θ m + 273)4 = )
(
= 25 ⋅ (θ g − θ m ) + 3.969 ⋅ 10 −8 ⋅ (θ g + 273)4 − (θ m + 273)4 )

Temperatura (°C)
1000 temperatura gazów
750
θ a ,max,30= 646°C 500 temperatura stali
250
0
0 15 30 45 60
Czas (min)

78
PRZYKŁAD – BELKA O PRZEKROJU ZAMKNIĘTYM
PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.3
Weryfikacja według kryterium temperaturowego:
1.0
M fi ,Rd ,0 = Wpl ⋅ fy ⋅ ky ,θ ,max / γ M , fi = 12875 ⋅ 10 ⋅ 355 ⋅
3
⋅ 10 −6 =
1.0
= 4570.6 kNm

gdzie:
ky ,θ ,max = 1.0
γ M , fi = 1.0
 2 ⋅ Aw hw h − tw   650 700 − 25 
Wpl = 2 ⋅  ⋅ + Af ⋅  = 2 16250 ⋅ + 11250 ⋅ =
 2 4 2   4 2 
= 12875 ⋅ 103 mm3

79
PRZYKŁAD – BELKA O PRZEKROJU ZAMKNIĘTYM

Weryfikacja według kryterium temperaturowego (ciąg dalszy):

µ 0 = E fi ,d / R fi ,d ,0 = M fi ,d / M fi ,Rd ,0 = 1427.1 / 4570.6 = 0.31
⇒ θ a ,cr = 659°C PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.3

θ a ,max,30 646
= = 0.98 < 1
θ a ,cr 659

80
PRZYKŁAD – BELKA O PRZEKROJU ZAMKNIĘTYM
PN-EN 1993-1-2 § 4.2.3.3
Weryfikacja według kryterium wytrzymałościowego:
γ M ,0 1
M fi ,t ,Rd = Mpl ,Rd ,20°C ⋅ ky ,θ ⋅ ⋅ =
γ M , fi κ 1 ⋅ κ 2

= (12875 ⋅ 10 ⋅ 355 / 1.1)⋅ 0.36 ⋅

1.1 1.0
3
⋅ ⋅ 10 −6 =
1.0 1.0 × 1.0
= 1645.4 kNm

gdzie:
ky,θ = 0.360 M fi ,d 1427.1
κ1 = 1.0 = = 0.87 < 1
M fi ,t ,Rd 1645.4
κ2 = 1.0

81
PODSUMOWANIE

PN-EN 1993-1-2 dostarcza narzędzi pozwalających do

dokonania wiarygodnej oceny nośności konstrukcji stalowych
narażonych na termiczne oddziaływania pożarowe.

Nośność konstrukcji stalowych może być łatwo

zweryfikowana przy zastosowaniu prostych modeli
obliczeniowych.

Zaproponowane metody analizy pozwalają na ocenę zarówno

elementów wewnętrznych i zewnętrznych konstrukcji.

82
LITERATURA
LITERATURA
PN-EN 1993-1-1:2007 – Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji
stalowych - Część 1-2: Reguły ogólne – Obliczanie konstrukcji z
uwagi na warunki pożarowe, Polski Komitet Normalizacyjny,
Warszawa 2007
PN-EN 1991-1-2:2006 – Eurokod 1: Oddziaływania na
konstrukcje – Część 1-2: Oddziaływania ogólne –
Oddziaływania na konstrukcje w warunkach pożaru, Polski
Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2006
PN-EN 1990:2004 – Eurokod – Podstawy projektowania
konstrukcji, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2004
ENV 1993-1-2 – General rules, Structural fire design, CEN,
Brussels 1995
ECCS Technical Note 92, Explanatory Documents to ECCS No
89, Fire resistance of steel structures, Brussels 1996
84
Moduły szkoleniowe SKILLS zostały opracowane przez konsorcjum organizacji, podanych na dole slajdu.
Materiał jest w objęty licencją Creative Commons

Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej.

Publikacje w ramach tego projektu odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autorów i Komisja Europejska
nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.