Content

YUNIT 1 PAGBASA SA IBA’T IBANG DISIPLINA
Kabanata 1: Kahulugan ng Pagbasa
Intended Learning Outcomes (ILO)
Sa pagtatapos ng yunit, inaasahan na ang mga mag-aaral ay:
a) nakapagbibigay ng sariling kahulugan ng pagbasa;
b) nailalahad ang kahalagahan ng pagbasa sa iba’t ibang disiplina;

at
c) napahalagahan ang mga hakbang sa pagbasa;
Introduksyon
Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik
Ang pagbasa ay sinasabing unang hakbang sa pagtamo ng kaalaman. Ito ay

may kaugnayan sa pagkatuto at sa pagsulat. Ang pagbasa rin ay tumutukoy
sa kognitibong proseso ng pag-unawa sa mensahe ng wikang nakasulat.
Bilang karagdagan, matatagpuan sa ensayklopidya ang kahulugan ng
pagbasa. Ito ay proseso ng pagkuha muli at pag-unawa sa ilang anyo na
nakaimbak na mga impormasyon o mga ideya. Tatalakayin ng yunit na ito
ang kahalagan ng pagbasa, layunin at iba’t ibang uri nito
Unlocking Difficulty
Teorya – ay isang salitang maraming kahulugan. Sa una, ang teorya ay
maaaring isang magkakaugmang pangkat ng nasubukan nang panglahatang
mga mungkahi, na itinuturing bilang tama o tumpak, na maaaring gamitin
bilang mga prinsipyo ng paliwanag at prediksiyon (hula) para sa isang uri ng
kababalaghan.
Layunin – Ang salitang ugat ng salitang layunin ay layon. Ang ibig sabihin ng
layunin ay pagkakaroon ng layon. Kapag sinabing may layunin, ibig sabihin
ay may intensyon. Ang kasingkahulugan nito ay obhektibo.
Yugto – Ingles: Chapter, Part – Kabanata (isang libro, nobela, eksena

ng isang pelikula, etc.)
1
Lecture Notes
Ang Pagbasa ayon sa iba’t ibang awtor
∙ Ang pagbasa ay kompleks, daynamikong proseso ng pagdadala ng

mensahe sa teksto at pagkuha ng kahulugan mula sa teksto. Ito ay
integratibong proseso ng pagsasanaib ng apektibo, perseptwal at
kognatibong domeyn. -Rubin at Bernhardt
∙ Ang pagbasa ay kasangkapan sa pagkatuto ng mga kabatiran ukol sa

iba’t ibang larangan ng pamumuhay. Sa katunayan, 90% sa napag-
aralan ng tao ay mula sa kanyang karanasan sa pagbasa.
- Baltazar
∙ Ang pagbasa ay isang "psycholinguistic guessing game"
-Goodman
∙ Para sa lubusang pag-unawa sa isang teksto, kailangan ang dating
kaalaman ng tagabasa ay maiugnay niya sa kaniyang kakayahang
bmuo ng mga konsepto at kasanayan sa pagpoproseso ng mga
impormasyon.
-Coady
∙ Ang kakayahang pangkaisipan ay ang panlahat na kakayahang
intelektwal ng isang tagabasa.
-Badayos ∙ Ang pagbasa ng anumang uri ng katha ay nagkakabisa sa ating
isip, damdamin at kaasal -Belvez
Mga Layunin ng Pagbasa

1. Nagbabasa tayo upang maaliw.
2. Tumuklas ng mga bagong kaalaman at maimbak ito sa ating kaisipan.
3. Mabatid ang iba pang mga karanasan na kapupulutan ng aral.
4. Mapaglakbay ang ating diwa sa mga lugar na pinapangarap nating
marating.
5. Mapag-aralan natin ang kultura ng ibang lahi at mabatid ang
pagkakatulad at pagkakaiba nito sa kulturang ating kinagisnan.
2
Mga Teorya sa Pagbasa
Katulad ng ibang metodo sa pagtuturo. ang pagbasa ay dumaraan din sa
proseso ng pagbabago sa paglipas ng panahon. Mula sa tradisyunal na
pagkilala sa mga nakalimbag na salita hanggang sa pag-unawa sa mga
ito. Dito, ang mga magaaral ay nagkakaroon ng kontrol at manipulasyon
sa kanyang binasa.
1. Teoryang Bottom- up -Batay sa "Teoryang stimulusresponse" ang

sentro ng pagbasa ay ang teksto na kailangan munang maunawaan ng
mambabasa bago siya makapagbigay ng kaukulang reaksyon o
interpretasyon.
2. Teoryang Top- Down - ang mambabasa ay nagiging isang aktibong

partisipant sa pagbasa dahil sa taglay niyang "Stock Knowledge" o mga
nakaimbak na kaalaman bunga ng kanyang mga karanasan.
3. Teoryang Interaktiv - Learning is a two-way process. Hindi monopolyo

ng mga mambabasa ang pag-unawa sa tekso. Sa paggamit ng dalawang
paraan (bottom-up at topdown), nagaganap ang interaksyon sa pagitan
ng teksto at ng mambabasa.
4. Teoryang Iskema - Tumutukoy sa teoryang ito sa kalayaan ng

mambabasa na magbigay ng kahulugan sa teksto. Ang iskema ay
nararagdagan, nalilinang, nababago at napauunlad.
Tatlong Yugtong Estratehiya sa Pagbasa
Ipinaliwanag ni Vicki A. Jacobs ng Harvard Graduate School of

Education ang tatlong yugtong estratehiya sa pagbasa. Ang mga yugtong
ito ay ang mga sumusunod:
1. Bago Bumasa
2. Pinatnubayang Pagbasa
3. Pagkatapos Bumasa
Mga Uri Ng Pagbasa
1. ISKANING- Uri ng pagbasa sa kung saan ang nagbabasa ay

nagsasagawa ng paggalugad sa materyal na hawak tulad ng pagbasa sa
mga susi na salita o key word, pamagat at sub-titles. Dito, ang
mahalagang salita ay di binibigyan pansin.
2. ISKIMING- Ito ay pagsaklaw o mabilisang pagbasa upang makuha ang

pangkalahatang ideya o impresyon, o kaya’y pagpili ng materyal na
babasahin.
3
3. PREVIEWING- Sa uring ito, ang mambabasa ay hindi kaagad sa aklat o
chapter. Sinusuri muna ang kabuuan at ang estilo at register ng wika ng
sumulat.
4. KASWAL- Pagbasa ng pansamantala o di-palagian. Magaan ang
pagbasa tulad halimbawa habang may inaantay o pampalipas ng oras.
5. PAGBASANG PANG-IMPORMASYON- Ito’y pagbasang may layunin

malaman ang impormasyon tulad halimbawa ng pagbasa sa pahayagan
kung may bagyo, sa hangarin malaman kung may pasok o wala.
6. MATIIM NA PAGBASA- Nangangailangan ito ng maingat na pagbasa

na may layuning maunawaang ganap ang binabasa para matugunan ang
pangangailangan tulad ng report, riserts, at iba pa.
7. RE-READING O MULING PAGBASA- Paulit na binabasa kung ang

binabasa ay mahirap unawain bunga ng mahirap na talasalitaan o
pagkakabuo ng pahayag.
8. PAGTATALA- Ito’y pagbasang may kasamang pagtatala ng mga

mahalagang kaisipan o ideya bilang pag-imbak ng impormasyon.
Focus Questions
Panuto: Sagutan ang mga sumusunod na katanungan, ilagay ang iyong
sagot sa MS word at isumiti sa Schoology o Google classroom.
1. Bakit sinasabing ang pagbasa ang unang hakbang sa pagtatamo ng

kaalaman? Ipalianag ang sagot.
2. Anung yugto ng pagbasa ang nagpapakita na maaaring maging tulay o

suporta sa pagtuklas ng bago at dating kaalaman sa pagbasa ng mga
mag-aaral
3. Saan naka salalay ang kakayahan sa bilis ng pagbasa ng isang tao?
Related Readings
Para sa karagdagang pagbasa sa Tatlong Yugtong Estratehiya
sa Pagbasa, i-click ang link sa ibaba para sa pag-access:
https://www.slideshare.net/lazojovina/meta-28769756
https://prezi.com/p/fmowzfmhiebh/metakognitibong-
pagbasa/ https://prezi.com/miv4pcetjxtb/lol/
4
Learning / Assessment Activities
sagot sa MS word at isumiti sa Schoology o Google classroom. Gawain:
Pumili ng isang sanaysay sa nagkamit sa Gantingpalang Carlos Palanca.
Bumuo ng Balangkas sa Binasang sanaysay
____________________________
Pamagat
Introduksyon:
I.
II.
Katawan:
I.
A.
B.
II.
C.
D.
III.
E.
F.
Kongklusyon :
I.
II.
5
RUBRIKS SAPAGMAMARKA
Organisasyon..................... 5
Nilalaman…….................... 10
Kalinisan ng Awtput........... 5
Kabuuan ........................... 20 puntos
Kabanata 2: Interaktibong Pagdulog sa Pagbasa
a) maintindihan ang interaktibong pagdulog sa pagbasa; b)

mailalahad ang proseso ng interaktibong pagbasa.
Introduksyon
Sa kabanatang ito ay tatalakayin natin ang ugnayan ng awtor at ng
mambabasa. Anong kaisipan, kaalaman o impormasyon ang ibig niyang
tukuyin at ilahad sa teksto at paano naman ito inuunawa, tinatanggap o
maaaring inilalapat niya sa aktwal na karanasan niya. -Pag-unawa
(comprehension) ang pinakapuso ng interaktibong pagdulog sa pagbasa na
may mga prosesong pinagdadaanan at hindi kung ano kaagad ang
kinalabasan.
Mensahe – Ang mensahe ay ang nais sabihin o nais iparating ng isang tao
o teksto.
Piksyon – Ang piksyon ay isang uri ng literatura na mayroon layunin

magsaad ng kwento na karaniwan ay nagmumula sa imahinasyon ng
isang tao. Ito ay walang katotohanan kung kaya't ang mga paksa na
madalas na tinatalakay dito ay makulay o hindi kaya ay isang pantasya.
Ang mga tauhan ay madalas na mayroong kapangyarihan o hindi kaya ay
nakagagawa ng mga bagay na hindi normal na nagagawa ng isang tao.
Di-Piksyon – Ay tumutukoy sa mga uri ng literatura na nagsasaad ng mga

totoong pangyayari sa buhay ng isang tao. Ito ay may layuning ibahagi o
isalaysay ang mga naging karanasan ng isang tao.
6
Lecture Notes
Rummelhart (1977) – nagbigay ng panukala sa interaktibong
modelo sa pagbasa.
MENSAHE
 Kaalamang Semantiko– kahulugan
 Impormasyon– magbigay ng pag – uunawa
 Interpretasyon– pag- uunawa sa mensahe
 Dating kaalaman– madagdagan, mapalawak, mapapalitan
 Kaalamang ortograpiya– letra-bantas
 Kaalamang sintaktiko– nakabuo ng salita
https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.researchgate.net%2Ffigure%2FRu
melharts Interactive-Model-of-Reading-Source-Rumelhart
1985_fig1_316273745&psig=AOvVaw1pos2nz3uHQQ3UM1Qn9AJM&ust=1598936022368
000&source=image s&cd=vfe&ved=0CA0QjhxqFwoTCPDEv4nTxOsCFQAAAAAdAAAAABAD
Message Board – sa modelong ito ang pagbasa ay tinitingnan bilang

padron ng pagbubuo na nananagawan sa aplikasyon o integrasyon ng
lahat ng dating kaalaman na ipinakikita ng dayagram.
Spiro (1980) - sa kabuuan ang Pagbasa ay isang multilevel na

interaktibong proseso na ang teksto ay kailangang suriin sa iba’t ibang
antas mula sa letra patungo sa kabuuan ng teksto. Bilang karagdagan, sa
pagpoproseso ng malinaw na larawan ng teksto, ang mambabasa ay
kailangang magbigay ng dating kaalaman sa pag
ugnawa sa pagbasa. Ang interaksyon ng proseso batay sa teksto at batay
sa kaalaman gayundin ang mga antas sa bawat proseso ay mahalaga.
Tandaan na ang proseso ng interaktibong pagbasa ay nangangailangan

ng masalimuot na koordinasyon ng pinagmulan ng maraming
impormasyon:
7
 Ang teksto ng pahina
 Nilalaman mula sa naunang teksto
 Dating kaalaman
 Layunin sa pagbabasa
Anotasyon– Ang anotasyon ay naglalaman ng maikling deskripsyon sa anyo

at nilalaman ng isang akda. Ginagamitan ng pagsasalungguhit, paggawa ng
komento, pagsulat ng mga katanungan, paggawa ng balangkas.
Mga kasanayan sa mapanuring Pagbasa
1. Bago magbasa -Previewing/surveying

2. Habang Nagbabasa
⮚ Pagtantiya sa bilis ng pagbasa
⮚ Biswalisasyon ng binabasa
⮚ Pagbuo ng koneksyon
⮚ Paghihinuha
⮚ Pagsubaybay sa komprehensyon
3. Muling pagbabasa- Pagkuha ng kahulugan mula sa konteksto.

Elaborasyon -pagpapalawak at pagdadagdag ng bagong ideya.
Organisasyon -Pagbuo ng koneksyon pagbuo ng tekstwal na imahe.
4. Pagktapos Magbasa
⮚ Pagtatasa ng komprehensyon
⮚ Pagbubuod
⮚ Pagbuo ng sintesis
⮚ Ebalwasyon
✔ Pagkilala sa opinyon at katotohanan
✔ Pagtuloy sa layunin, panananaw at damdamin ng
teksto.
✔ Pagsukat ng pharaphrase, abstrak, rebyu.
o Paraphrase -muling pagpapahayag ng ideya ng may akda sa ibang

pamamaraan upang palinawin nito sa mambabasa.
o Abstrak – buod ng pananaliksik, thesis o kaya tala ng komprehensya o
ano mang pag-aaral sa isang tiyak na disiplina o pagbuo. /sypnosis/precis.
o Rebyu -isang uri ng pampanitikan kritisismo, na ang layunin ang suriin
ang isang akdat batay sa nilalaman, istilo atpaghahasulat.
8
Tekstong Impormatibo – ekspositori -naglalayang magpaliwan at
magbigay-impormasyon
Halimbawa: Biyograpiya Balita sa radyo diksyunaryo

encyclopedia
almanac
papel-pananaliksik(journal)
Siyentipikong ulat
3 KAKAYAHAN NG TEKSTONG IMPORMATIBO
1. pagpapahayag ng imbak na kaalaman

2. pagbuo ng hinuha
3. pagkakaroon ng mayaman na karanasan.
Tekstong Deskriptibo
Ang tekstong Deskriptibo ay may layuning maglalarawan ng isang bagay,

tao, lugar, karanasan, sitwasyon, at iba pa.
Katangian:
∙ May isang malinaw at pangunahing impresyon na nililikha sa

mambabasa.
∙ Maaring obhetibo o suhetibo.
⮚ Obhetibo – Direktang paglalarawan ng katangiang
makatotohanan.
⮚ Suhetibo – kapalooban ng
∙ Kahalagahang maging espisipiko at naglaman/maglaman ng
konkretong detalye.
Tekstong Persweysibo
Ang tekstong persweysib ay isang uri ng di- piksyon na pagsulat upang

kumbinsihin ang mga mambabasa na sumang-ayon sa manunulat hinggil
sa isang isyu.
Naglalaman ng:
∙ malalim na pananaliksik
∙ Kaalaman sa mga pisiblung paniniwala ng mga mambabasa.
∙ malalim na pagkaunawa sa dalawang panig na isyu.
9
Layuning textong persweysiv na maglahad ng isang opinyong kailangang
mapanindigan at maipagtanggol sa tulong ng mga patnubay at totoong
datos upang makumbinsi ang mga mambabasa na pumanig sa
manunulat. Mga pahayag na makaakit sa damdamin at isipan ng
mambabasa. Mgapangangatwirang hahantong sa isang lojikal na
konklusyon.
Mga dokumentong buhat sa mga pag-aaral at pananaliksik upang higit

na maging kapani-paniwala at may kredibilidad ang paglalahad.
Narrativ
Ang narativ o naratibo ay mahusay na pagkukwento. Layunin nito ang

magsalaysay o magkwento batay sa isang tiyak na pangyayari, totoo man
o hindi.
⮚ Piksyon
1. Nobela
2. Maikling kwento
3. Tula
⮚ Di-piksyon
1. Memoir
2. Biyograpiya
3. Balita
4. Malikhaing Sanaysay
⮚ Elemento
1. Paksa
2. Estruktura
3. Oryentasyon
4. Pamamaraan Ng Nareysyon
✔ Diyalogo – pag-uusap ng mga tauhan

✔ Foreshadowing – pahiwatig o hint
✔ Plot twist – tahasang pagbabago ng direksyon
✔ Ellipsis– misyon o pag-alis ng ilang bahagi ng yugto ng kwento. Mula
sa Iceberg Theory o Theory of Omission ni Ernest Hemingway.
✔ In Medias Res-nagsisimula ang nareysyon sa kalagitnaan ng kwento.
✔ Deus Ex Machina-God from the machine; plot device
10
✔ Komplikasyon o tunggalian- batayan ng paggalaw at pagbabago sa
posisyo o disposisyon ng tao.
✔ Resolusyon – kahalahantungan ng kumplikasyon at tunggalian
✔ Pagsulat ng Creative Non-fiction (CNF)-literary non- fiction o
Narrative non- fiction. Bagong genre sa malikhaing pagsulat
Ang tekstong narativ o narrative sa Ingles, ay isang uri ng teksto na

naglalahad ng magkakasunod-sunod na mga pangyayari. Maaari rin itong
tumukoy sa isang simpleng salaysay. Ito ay naglalahad ng impormasyong
tiyak at sumasagot sa mga tanong na paano, saan, at kailan.
Karamihan sa mga akdang pampanitikan ay isang uri ng tekstong narativ

sapagkat nagsasalaysay ito ng mga pangyayari na naganap sa isang
kwento.
Argumentativ/ Argumentatibo
– teksto na nangangailangang ipagtanggol ng manunulat ang posisyon

sa isang paksa o usapin gamit ang mga ebidensiya mula sa personal
na karanasan, kaugnay na mga literatura at pag-aaral, ebidensyang
kasaysayan at resulta ng empirikal na pananaliksik.
Elemento
⮚ Proposisyon -pahayag na inilalaan upang pagtalunan
⮚ Argumento – paglalatag ng mga dahilan at ebidensya upang

maging makatwiran ang isang panig,
Katangian at nilalaman ang mahusay na tekstong argumentatibo:
∙ Mahalaga at napapanahong paksa

∙ Maikli ngunit malaman at malinaw
∙ Malinaw at lohikal na transisyon
∙ Maayos na pagkakasuno-sunod ng mga talata.
∙ Matibay na ebidensya para sa argumento.
Argumento kung saan may dalawang panig na nakakaroon ng hindi

magkaparehong pananaw ukol sa isang paksa kung saan sila ay
nagkakaroon ng argumento kung sino ang tama at kng sino naman ang
hindi.
11
Tekstong Prosidyural/ Prosijural
– Isang uri ng paglalahad na kadalasang nagbibigay ng impormasyon

at instruksyon kung paanong isasagawa ang isang tiyak na bagay.
– Layunin nitong makapagbigay ng sunod-sunod na direksyon at
impormasyon sa mga tao.
Apat na nilalaman
1. Layunin O Target Na Awtput

2. Mga Kagamitan
3. Metodo
4. Ebalwasyon
Katangian
⮚ Nasusulat sa kasalukuyang panahunan

⮚ Nakapokus sa pangkalahatan
⮚ Tinutukoy ang mambabasa sa pangkalahatang pamamaraan
⮚ Gumagamit ng mga tiyak na pandiwa para sa instruksyon
⮚ Gumagamit na malinaw na pang-ugnay at cohesive devices
upang ipakita ang pagkakasunod-sunod at ugnayan ng mga
bahagi
⮚ Mahalaga ang detalyado at tiyak na deskripsyon.
Ang tekstong prosidyural ay nagbibigay ng kaalaman para sa maayos na

pagkakasunod-sunod ng isang gawain. Mula umpisa hanggang sa wakas.
Focus Questions
1. Talakayin kung bakit isang multilevel na interaktibong proseso ang

pagbasa.
2. Ano ang message board na tinutukoy ni Rummelhart sa pagbasa?

Palawakin ang sagot.
12
3. Talakayin ang kaibahan ng narativ at argumentative.
Related Readings
Para sa karagdagang kaalaman sa Interaktibong Pagdulog sa Pagbasa, i-click
ang link sa ibaba para sa pag-access:
http://www.geocities.ws/leiturainstrumental/an_interactive_model
_of_the_read.htm
https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1081770.pdf

Gawain: Narito ang pagsasanay na iminungkahi ni Gary Hopkins para sa

interaktibong Gawain sa pagbasa
1. Aling Salita?
Pumili ng isang kabanata ng teksto sa Filipino. Magtala ng limang

“mahihirap na salita” sa piniling kabanata sa teksto. Isulat ang mga ito sa
ibaba at pagkatapos ay bigyan ito ng sariling pagkakahulugan.
1.
2.
3.
4.
5.
13
Kabanata 3: Metakognitiv na Pagbasa
Sa pagtatapos ng yunit, inaasahan na ang mga mag-aaral
ay:
a) maunawaan ang Metakognitib na pagbasa
b) nailalahad ang batayan ng metakognitiv na
estratehiya
Introduksyon
Ang pag-unawa sa binasa ayon kay Badayos, ay mas mainam na
bigayang-diin bilang isang proseso at hindi isang produkto.
Bilang isang proseso, ang tuon sa mga pagsusuri sa mga sagot sa pag-
unawa ay kung paano nabuo ang mga kasagutan. Ito ay isang mabisan
paraan kung paano matutulungan ang mambabasa para maunawaan ang
akdang binasa. Pumapasok na rin ito sa laranganng metakognisyon.
Kamalayang metkognitiv ay isa sa mahahalagang konsepo sa paglinang ng
kahusayan sa pagbasa.
Metakognisyon - ito ay tumutukoy sa ating kamalayan sa mga proseso

ng pag-iisip habang tayo ay gumagawa ng pagpapakahulugan. Ang
mga ebidensiya sa mga kakayahang metakognitibo ay ang
pagmomonitor o ang pagwawasto sa sarili tulad ng mapanuring
pagbasa, pagpapatunay sa mga hipotesis at pagtatanong sa sarili.
∙ Decoding – kinikilala sa prosesong ito ang mga salitang binabasa at
binibigyan ng kaukulang kahulugan
∙ Encoding – inuunawa, inaayos at binibigyang-anyo ang tekstong
binasa
Lecture Notes
Baker at Brown – tumutukoy sa kaalaman at pagkontrol sa sariling pag-
iisip at mga gawain sa pagkatuto ng mga estudyante.
Jacob at Paris (1987) – dalawang kategorya ng metakognisyon:
1. Sariling pagtataya – kasama dito ang pagpapahayag ng kaalaman

14
tungkol sa kognisyon, at kaalamang kondisyunal.
2. Sariling pamamahala – tumutukoy sa pagplaplano, pagtatasa at pag-

aayos ng estratehiya.
Ang pinakamahalagang proseso sa kamalayang metakognitiv na

ginagamit ng mambabasa upang makiha ang kahulugan ay ang
pagmomonitor ng sariling pag-uunawa para malaman kung tagumpay o
bigo siya.
Ang batayan ng metakognitiv na estratehiya ay:
1. pag-uugnay ng bagong impormasyon sa dating kaalaman;
2. Sadyang pagpili ng estratehiyang pangkaisipan; at

3. Pagpaplano, pagmomonitor at pagtataya sa prosesong pangkaisipan.
Mclellan (1997) – nagmungkahi ng mga estratehiyang gaya ng muling

pagsasaad ng pangungusap, paglalagom, pagtatala at pagsagot sa mga
tanong.
Bloom (1984) – gumawa ng kategorya sa paraan ng pagbuo ng mga

tanong na saklaw ng kognitibong kaalaman.
Mga Elemento sa Pagbasa

Ang pagbasa ay sinasabing susi sa pagtatagumpay sa buhay kaya
mahalagang malinang sa mga mag-aaral ang kasanayang ito.
Ang Steck-Vaughn na tagapaglimbag ng mga materyales sa

larangan ng edukasyon ay nag bigay ng mga elemento sa pagbasa na
makatutulong sa mga bata na maging matagumpay na mambabasa. Ang
mga elementong ito sa pagbasa ay:
∙ Bokabularyo o Talasalitaan
∙ Kahusayan
∙ Pag-unawa
∙ Palabigkasan at Palatunugan
Mga Elemento Ng Metakognitib Na Pagbasa

Kasanayan Sa Metakognisyon
∙ Decoding
∙ Encoding
15
Pagkatapos Magbasa – pagsulat ng buod at ebalwasyon na magpapakita
kung hanggang saan naunawaan ang binasang teksto. Sa paggawa ng
ebalwasyon at mga komentaryo, maipapakita ang kritikal na pag-unawa
at interpretasyon sa teksto
Bago Magbasa (Paglinang ng Plano) – dito nagagamit ang kritikal na pag-

iisip sa paggawa ng mga tanong na magiging basehan para makagawa ng
interpretasyon tungkol sa binabasang teksto.
∙ Ano ang aking dating kaalaman na nakatutulong sa akin sa gawaing

ito?
∙ Sa anong direksyon ko nais dalhin ako ng aking pag-iisip? ∙ Ano ang
una kong dapat gawin?
∙ Bakit ko ito binabasa?
∙ Ano ang pamagat nito?
∙ Sino ang may akda?
Sa “Bagong Pananaw sa Pagbasa” ni Laluni (2016), ang metakognitib na

pagbasa ay isang istratehiya sa pagkatuto. Dahil dito, magiging malalim
na ang pag-unawa ng mambabasa. Marunong na siya ng pagbabalak,
pagsubaybay, at pagpapahalaga na maaaring lapatan ng mga malikhaing
gawain.
Habang Nagbabasa – ito ang pagsagot sa mga tanong na nabuo bago

magbasa. Dito nagbibigay ng sariling opinyon o kuru-kuro ang nagbabasa
Anotasyon
∙ Analisa – pagsagot sa mga tanong na nabuo bago magbasa. Dito

nagbibigay ng sariling opinyon o kuru- kuro ang nagbabasa ∙
Pagsalungguhit – pagsalungguhit sa mga salita o pariralang hindi
maintindihan at pagkatapos ay maghahanap ng kahulugan nito.
∙ Pagtatanong – pagbuo ng mga katanungan tungkol sa mga bahagi ng
teksto na hindi maintindihan
∙ Pagbabalangkas – pagtukoy sa paksa ng bawat pangungusap upang
makabuo ng balangkas na magsasaayos sa mga ideya at argumento.
16
Sa pamamagitan nito, mas magiging madali ang pag-unawa sa teksto.
∙ anu-ano ang mga gustong ipahiwatig ng may akda? ∙ anu-ano sa mga

ito ang katotohanan at opinyon? ∙ may katotohanan nga ba ang mga
ito?
ANTAS NG METAKOGNITIB NA PAGBASA
Kaalaman at pagkakabatid kung papaano makokontrol ang proseso ng

pag-iisip proseso ng pagkakakilanlan kung ano ang ating alam at kung
paano natin malalaman ito
Binubuo ito ng dalawang aspeto
1. Ang pagkakaroon ng kamalayan kung kailan hindi mauunawaan ang

isang bagay
2. at ang pagka-alam sa istratehiyang dapat gamitin upang malunasan
ang kakulangan sa pag-unawa
Focus Questions
1. Ayun kay Mclellan, ano an mga estratehiyang magagamit ng mga

mag-aaral para malinang sa kanila ang metakognitiv na pagbasa?
2. Paano nakatutulong sa mambabasa ang metakognitiv na
estratehiya?
3. Anu-ano ang mga elemento sa pagbasa na tinalakay sa teksto?
Related Readings
Para sa karagdagang kaalaman sa Mga element sa Pagbasa, i-click ang
link sa ibaba para sa pag-access:
https://prezi.com/k8hmjlwd4w27/elemento-ng-metakognitibong
pagbasa/
https://prezi.com/cubmu1kl_dtt/mga-elemento-ng-metakognitib na-
pagbasa/
https://www.slideshare.net/nerzbaldres/elemento-sa-pagbasa
17
sagot sa MS word at isumiti sa Schoology o Google classroom. Gawain:
Pumili ng isang artikulo sa isang babasahing Filipino. Isual ang pamagat nito
at tukuyin ang batayan ng metakognitiv na estratehiya:
1. Pag-uugnay ng bagong impormasyon sa dating kaalaman
2. Sadayang pagpili ng estratehiyang pangkaisipan
3. Pagpaplano, pagmomonitor at pagtataya sa prosesong
pangkaisipan
Organisasyon..................... 5
Nilalaman…….................... 10
Kabuuan ........................... 20 puntos
Kabanata 4: Mga elemento sa Pagbabasa

a) napag-iiba ang mga elemnto ng pagbasa;
b) naunawaan ang kahalagahan ng pagbasa
Introduksyon
Ang pagbassa ay sinasabing unang hakbang sa pagtamo ng kaalaman. Ito
ay may kaugnayan sa pagkatuto at sa pagsulat. Ang pagbasa rin ay
tumutukoy sa kognitibong proseso ng pag-unawa sa mensahe ng wikang
nakasulat.
Bilang karagdagan, matatagpuan sa ensayklopidya ang kahulugan ng

pagbasa. Ito ay proseso ng pagkuha muli at pag-unawa sa ilang anyo na
nakaimbak na mga impormasyon o mga ideya. Tatalakayin ng yunit na ito
ang kahalagan ng pagbasa, layunin at iba’t ibang uri nito .
18
Elemento – tumutukoy sa mga pangunahing bahagi ng isang bagay o
nilalang o kaganapan. Sa kemistri, ang mga elemento ay masusing
binigyan ng pangalan at kinilala ayon sa panlabas at atomong katangian.
Sa daigdig nating ito, may apat na pangunahing elemento o bahagi, ito ay
ang lupa, hangin, tubig at apoy.
Pagbabasa – ay ang proseso ng pagkuha at pag-unawa sa ilang anyo ng

inimbak o nakasulat na impormasyon o ideya. Kadalasang kinakatawan ng
ilang uri ng wika ang mga ideya na ito, bilang mga simbolo na sinisuri ng
paningin, o hipo. Maaari na di nakasalig sa wika ang ibang uri ng pababasa,
katulad ng notasyon sa musika o piktogram. Sa paghahambing, sa
pangkompyuter, tinatawag na pagbabasa ang pagkuha ng datos mula sa
ilang uri ng imbakan ng kompyuter.
Lecture Notes
∙ Ang mga elemento ng pagbasa ay binubuo ng bokabularyo o
talasalitaan, kahusayan, pag - unawa, palabigkasan at palatunugan.
∙ Ang bokabularyo o talasalitaan Ang bokabularyo o talasalitaan ay ang
kaalaman sa mga salitang binigkas o binasa. Sa pamamagitan nito
nasusukat ang kahandaaan ng mambabasa at ang lawak ng
kanyang kaalaman sa loob o labas man ng paaralan.
∙ Ang kahusayan naman ay tumutukoy sa kakayanang magbasa ng
wasto at mabilis. Upang maging mahusay na mambabasa
kinakailangan ng makabuluhang pagsasanay.
∙ Ang pag - unawa ay ang interpretasyong sa akdang binasa.
Karaniwang napapaunlad ang pang - unawa sa papamitang ng mga
susing salita na nakapaloob dito.
∙ Ang palabigkasan at palatunugan ay ang pag - aaral ng tunog ng

mga letra habang nagbabasa. Dito ay nauunawaan ng
mambabasa na ang salita ay mga tunog na nakaayos.
Steck-Vaughn – tagapaglimbag ng mga materyales sa larangan ng

edukasyon (sa pamamagitan ng software)
⮚ Bokabularyo o Talasalitaan
⮚ Kahusayan
⮚ Pag-unawa
⮚ Palabigkasan at Palatunugan
19
Mga elemento sa Pagbabasa
1. Bokabularyo o Talasalitaan – na kilala rin bilang bukabularyo o sa
Ingles bilang vocabulary, ay ang pangkat ng mga salitang nasa loob
ng isang wika na pamilyar sa isang tao. Ito rin ang umuunlad na
sabay rin sa edad at kadalasang ginagamit ito bilang pundamental
na gamit para sa komunikasyon at pagkakamit ng kaalaman.
Narito ang mga iba’t ibang mga halimbawa nito:

1. linggatong – suliranin
2. sasalitin – isalaysay
3. kintang – pahingahan
4. duklay – nakalaylay
5. bumabalong – umaagos
6. tumok – kagubatan
7. legwas – isang metro
8. gali – paligsahan
9. maniig – mamihasa
10.malawig – matagal
2. Kahusayan sa Pagbabasa – tumutukoy sa kakayahan ng bata na

magbasa nang mabilis at wasto sa teksto. Ang pagbabasa ay isang
proseso ng pagtanggap at pag-interpreta ng mga impormasyong
nakakoda sa anyo ng wika sa pamamagitan ng limbag na midyum
3. Pag-unawa – ang pag-intindi sa kahulugan ng teksto o sa mga susing
salita nito.
4. Palabigkasan at palatunugan – pag-aaral kung paano nagiging
tunog ang mga letra.
Focus Questions

1. Anu-ano ang mga elemento sa pagbasa na tinalakay sa teksto?
20
2. Bakit mahalaga sa mga mag-aaral na katulad mo na matutuhan ang
ilang metakognitiv na estratehiya sa pagbasa?
3. Bakit ang pagbabasa ay nakakatulong sa pag-imbak ng bokabularyo

o talasalitaan ng tao?
Related Readings
Para sa karagdagang pagbasa sa Mga elemento sa Pagbabasa, i-click ang
pagbasa/
https://prezi.com/ao-_cji1orgp/elemento-ng-pagbasa/

Panuto: Sagutan ang mga sumusunod na katanungan, ilagay ang iyong sagot
sa MS word at isumiti sa Schoology o Google classroom.
Gawain: Subukin ang inyong kakayahan sa pag-unawa. Lapatan ng

interpretasyon ang mga sumusunod na kasabihan.
1. Aling pag-ibig pa ang hihigit kaya sa pagkadalisay at pagkadakila, gaya ng

pag-ibig sa tinubuang lupa? Aling pag ibig pa? Wala na nga, wala.
-Andres Bonifacio
2. Kung ako’y may labing-isang anak, nais kong ang bawat isa’y mamatay
para sa karangalan ng bayan. Hindi ko gusto na isa man sa kanila’y walang
ginawa sa maghapon kundi magpasarap lamang.
-Shakespeare
21
Organisasyon..................... 5
Nilalaman…….................... 10
Kabuuan ........................... 20 puntos
Kabanata 5: Mga Tekstong Ekspositori

a) Maunawaan ang tekstonh ekspoeitory;

b) Nabibigyan ng sariling pagkakahulugan ng mga huwaran ng
organisasyon ng teksto.
Introduksyon
Ang kabanatang ito ay may layuning magpaliwanag at maglahad ng
mga impormasyon at ideya tungkol sa tekstong ekspositori. Ang tekstong
ekspositore ay nagbibigay ng impormasyon at ito ay may paliwanag, ang
tono nito ay tono: sabdyektib -na ang tono nito ay walang pinapanigan;
walang emosyon; walang kinakampihan na maariring: obdyektib -na ito ay
pasok sa damdamin; mayroong emosyon; ito ay maaring masya, galit,
malungkot, atiba pa aisipan at datos. Analitiko ang pagsusuri ng mga
kaisipan at datos.
Teksto – ay isang uri ng teks na may to o anumang bagay na maaaring
maging "basahin", kung ang mga bagay na ito ay isang trabaho ng
panitikan, isang street sign, isang pag-aayos ng mga gusali sa lungsod ng
bloke, o mga estilo ng pananamit. Ito ay isang maliwanag na hanay ng mga
palatandaan na nagpapadala ng ilang mga uri ng mapagbigay-kaalamang
mga mensahe.
Eskpositori – ekspositori o naglalahad ay isang uri ng sulatin na

naglalayong magbigay paliwanag, paglalarawan, nagbibigay impormasyon
o nagpapaalam.
22
Lecture Notes
Tekstong Ekspositori - anumang teksto na nagpapaliwanag o naglalahad
ng mga kaalaman hinggil sa anumang paksang saklaw ng kaalaman ng
tao
Sabdyektib - walang pinapanigan; walang emosyon; walang
kinakampihan
Obdyektib - ito ay pasok sa damdamin; mayroong emosyon; ito ay

maaring masaya, galit, malungkot, at iba pa.
Mga Huwaran ng Organisasyon ng Teksto: Uri at Katangian

1. Depenisyon- ito ay may layuning ipaliwanag o bigyan ng
kahulugan ng isang termino o parirala. Pagbibigay ng kahulugan
sa di pamilyar na salita. Karaniwan ay may 3 bahagi ang
pagbibigay ng kahulugan: ang termino, ang uri
nakinabibilangan at natatanging katangian nito o kung papaano
ito naiiba sa iba. Pwedeng gamitin ang synonym, intensive at
extensive na pagpapakahulugan.
Intensive pagsunod Extensive patalatang pagpapaliwanag
Dalawang uri ng pakahulugan:

∙ Intensibong pakahulugan-Maaaring ibigay ang kasingkahulugan
o sinonimo ng salita o kaya ay pagbibigay ng uri Na kinabibilangan
ng salita at katangiang ikinaiba nito SA iba.
∙ Ektensibong pakahulugan-pinapalawak dito ang kahulugang
ibinigay SA intensibong pakahulugan SA paraang patalata.
1. Paghahambing-may layuning ipakita ang pagkakatulad at

pagkakaiba ng dalawang bagay, tao, pangyayari o ideya.
2. Enumerasyon o Pag-iisa-isa-ang hulwarang ito ay maaaring

maglahad ng mga halimbawa Na nabibilang sa isang uri o
klasipikasyon.
23
3. Sanhi at Bunga-nagpapakita ito ng mga kadahilanan ng isang
bagay o pangyayari at ang kaugnay Na epekto nito.
4. Kahinaan at kalakasan-inilalahad dito ang positibo at negatibong

posibilidad kaugnay ng isang sitwasyon o pangyayari.
5 Pagkakasunud-sunod o order-nagpapakita ito ng serye ng mga

pangyayari Na maaaring humantong SA isang konklusyon o
pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari. Maaari din ang
hakbangin o proseso. (Mga salitang gagamitin: una, pangalawa. . .
Matapos, habang, sumunod, ang susunod Na, SA ngayon at iba
pa). Uri ng pagkakasunud-sunod:
⮚ Sikwensyal- kinapapalooban ng mga serye ng
pangyayaring magkakaugnay sa isa’t isa na
humahantong sa isang pangyayari na siyang
pinakapaksa ng teksto: kwento, pangyayari at iba pa
⮚ Kronolohikal- ang paksa nito ay ang tao o kung ano pa
mang bagay na inilalahad sa isang paraan batay sa
isang tiyak na baryabol: impormasyon at mahalagang
pangyayari: ginagamit ayon sa petsa gaya ng tiyak na
araw at taon
⮚ Prosidyural- ito ay tungkol sa serye ng Gawain upang
matamo ang inaasahang hangganan o resulta
6. Problema at Solusyon-paglalahad ito ng mga suliranin at

paglalapat ng kaukulang solusyon. Iba-iba ang hulwaran ng
organisasyon kung pag-uusapan ang tekstong ekspositori Ang
tekstong ekspositori ay naglalahad o nagpapaliwanag ng mga
kaalaman tungkol saanumang paksa. Ang manunulat ng
tekstong ekspositori ay dapat na marunong magsuri at kritikal
sakanyang lipunang ginagalawan.
Focus Question
1. Ibigay ang iba’t ibang uri ng teksto.
24
2. Anu-ano ang kaibahan ng Sikwensyal, Kronolohika,
Prosidyural?
Related Readings
Para sa karagdagang kaalaman sa Mga Tekstong Ekspositori, i-click
https://www.academia.edu/10213070/TEKSTONG_EKSPOSITOR
http://jaysonbsed1bfilipino.blogspot.com/2012/03/tekston
g ekspositori.html
https://www.slideshare.net/JohnCarlCarcero/ekspositori-
o paglalahad
https://prezi.com/jqbkdqbbla4t/ang-tekstong-ekspositori-
mga katangian-at-bahagi/

Gawain: Gumupit ng isang mapanahong balita at tuklasin ang mga

bahagi na nagsasaad ng mga iba’t ibang uri ng tekstong ekspositori.
a. Depinisyon
b. Enumersasyo
c. Pagsusunod-sunod
d. Paghahambing at pagkokontrast
e. Problema at solusyon
f. Sanhi at bunga
Kompletong impormasyon ..................... 30
Nilalaman ……....................................... 10
Kabuuan .............................................. 40 puntos
25
Kabanata 6: Mga Kasanayan sa Akademikong Pagbasa
a) mapag-uuri ang mga ideya at detalye;

b) matukoy ang layunin ng teksto;
c) makapabibigay interpretasyon sa mapa, tsart, grap at
talahanayan.
Introduksyon
Ang pagbasa ay isang magandang gawain kung kaya’t
maraming naidudulot na magandang bagay sa isang tao. Hinggil
sa hilig at interes nito, maraming bentahe na makukuha rito. Ito
ayang tuwid na instrumento upang makuha at makilala ng lubusan
ang mga ideya, kaisipan atdamdamin ng isang tao sa mga sagisag
o titik na nakalimbag sa mga pahina upang maibigkas itosa
pamamagitan ng pasalita. Mahalaga ang pagbasa sa buhay nga
bawat tao sapagkat ito angnagsisilbing pangunahing kasangkapan
sa pagtuklas ng karunungan, kung baga ito ang gintongsusi na
magbubukas ng pinto sa daigdig ng karunungan at kasiyahan.
Kasanayan – ay ang natutunang kapasidad o kakayahan na maipatupad ang
mga resultang nauna nang natukoy at kadalasang may mababang paggugol
ng panahon, enerhiya o pareho.
Ideya – Ang ideya ay anumang kuro-kuro na umiiral sa isip bilang resulta ng

pag-unawa sa kaisipan, kamalayan, o aktibidad. Ang isang pag-iisip o
koleksyon ng mga saloobin na bumubuo sa isip. Karaniwang binuo ang isang
ideya na may hangarin, ngunit maaari ding gawing hindi sinasadya. Ang ideya
ay isang plano, mungkahi, o posibleng pagkilos.
Mapa – ay naglalarawan ng lokasyon, hugis at distansya. Ang mapa ay

nagtuturo sa mga palatandaan ng lokasyon ng isang lugar. Ito ay
nakatutulong sa pagbibigay direksyon. Ang pagbibigay ng direksyon ay isang
uri ng pagpapaliwanag. Tulad ng pagpapaliwanag ng paggawa ng isang
bagay, nangangailangan ito ng katiyakan, kapayakan at kaliwanagan.
Kailangan din ang maliwanag na pagkakasunod-sunod ng mga hakbang na
26
kailangang sundin.
Tsart – Ang tsart ay nagpapakita ng dami o estruktura ng isang sistema sa

pamamagitan ng hanay batay sa hinihingi o ibibigay na impormasyon.
Grap – Ang grap ay mauuri sa sumusunod: (a) larawang grap, (b) linyang
grap, (c) bar grap, at (d) bilog na grap.
Talahanayan – Ang talahanayan ay naglalahad ng datos sa tabular na anyo.

Sistematikong inilalagay sa mga hanay o kolum ang mga nalikom na datos.
Lecture Notes
Pag-uuri ng mga Ideya at Detalye
1. Paksang Pangungusap- sentro o pangunahing tema/pokus sa
pagpapalawak ng ideya.
2. Suportang Detalye- tumutulong, nagpapalawak, nagbibigay-linaw sa
paksang pangungusap.
https://www.slideshare.net/EmmanuelAlimpolos/mga-kasanayan-sa-akademikong-pagbasa-55453099
Pagtukoy sa Layunin ng Teksto

o Kung ano ang nais mangyari ng awtor sa kanyang mambabasa.
Mahihinuha ito sa mga salitang ginamit sa teksto at sa paraan
ng pagkakaorganisa nito.
o Layunin: Manlibang o mang-aliw, maghikayat, magbigay
impormasyon, magbigay opinion o magpaliwanag.
Pagtiyak sa Damdamin, Tono at Pananaw ng Teksto
o Damdamin- Kung ano ang nagging saloobin ng mambabasa sa

binasang teksto (saya/tuwa, lungkot, takot, galit, pagkabahala
at iba pa.)
o Tono -saloobin ng awtor sa paksang kanyang tinalakay (masaya,
27
malungkot, seryoso, mapagbiro, mapangutya).
3. Pananaw- tumutukoy sa punto de vistang ginagamit ng awtor
a. Unang Panauhan – ako, ko, akin, kita, tayo, natin, atin, kami,
naming at amin
b. Ikalawang Panauhan- ikaw, ka, mo, iyo, kayo, ninyo, at inyo
c. Ikatlong Panauhan- siya, niya, kanya, sila, nila at kanila

Pagkilala sa Pagkakaiba ng Opinyon at Katotohanan
o Opinyon- Pahayag ng isang tao hinggil sa isang paksa batay
sa kanyang paniniwala o prinsipyo.
o Katotohanan- Mga paktwal (Factual) na kaisipan o pahayag
na hindi na mapasusubalian at samakatuwid ay tinatanggap
ng lahat.
Pagsusuri kung Valid o Hindi ang Ideya o Pananaw
1. Sino ang nagsabi ng ideya o pananaw?

2. Masasabi bang siya ay awtoridad sa kanyang paksang
tinatalakay?
3. Ano ang kanyang nagging batayan sa pagsasabi ng ideya o
pananaw?
4. Gaano katotoo ang ginamit niyang batayan? Mapananaligan ba
iyon?
Paghinuha at Paghula
o Paghihinuha (Inferencing) - Tumutukoy sa kakayahang

tukuyin ang isang bagay na hindi pa alam batay sa ilang
clues.
o Paghula (prediksyon) - Ang isang matalinong mambabasa ay
nakakagawa ng halos akyureyt na hula kung ano ang
susunod na mangyayari o maging ang kalabasan o wakas.
Pagbuo ng Lagom at konklusyon
o Lagom o Buod - Tumutukoy sa pinakapayak at pinakamaikling

anyo ng diskurso na batay sa isang binasang teksto. Taglay
nito ang pinakadiwa at mahalagang kaisipan ng teksto.
28
 Konklusyon - Tumutukoy sa mga implikasyong
mahahango sa isang binasang teksto.
Pagbibigay-Interpretasyon sa Mapa, Tsart, Grap at
Talahanayan
o Mga presentasyong biswal na kadalasang ginagamit bilang
pantulong sa isng teksto.
o Nagagawang payak at mas madaling unawain ang mga datos
na inilahahad sa isang teksto.
Tsart Mapa
https://www.slideshare.net/Naj_Jandy/mga-kasanayan-sa-akademikong-pagbasa-32030253
29
Pie
30
LINE GRAPH
Bar Graph
Picto Graph
31
Talahanayan
Focus Questions
1. Bakit mahalaga na mapag-aralan an pagbibigay ng

interpretasyon ng mga datos na ipinakikita ng grap, mapa at
talahanayan?
2. Ano ang pagkakaiba ng pagbibigay ng buod sa pagbibigay ng

kongklusyon?
3. Bakit magkaugnay ang tono at ang damdamin sa isang teksto?
32
Related Readings
Para sa karagdagang kaalaman sa Mga Kasanayan sa Akademikong Pagbasa,
i-click ang link sa ibaba para sa pag-access:
https://prezi.com/vk4vnxjxm6pj/mga-kasanayan-sa akademikong-pagbasa/
https://prezi.com/vk4vnxjxm6pj/mga-kasanayan-sa akademikong-pagbasa/
https://www.academia.edu/25529651/Kahalagahan_ng_Pagbabas a
https://www.academia.edu/27992273/FILIPINO_2_MGA_BATAYAN
G_KAALAMAN_SA_PAGBASA
https://www.slideshare.net/Naj_Jandy/mga-kasanayan-sa akademikong-
pagbasa-32030253

Gawain: Pumili ng isang artikulo tungkol sa iyong kursong pinag aaralan.

Suriin ang artikulo batay sa:
 Pangunahing idea
 Pagkilala sa paksa
 konklusyon sa teksto
 Layunin ng Teksto
 Damdamin at tono ng teksto
Organisasyon..................... 5
Nilalaman…….................... 10
Kabuuan ........................... 20 puntos
33
YUNIT 2: PAGSULAT SA IBA’T IBANG DISIPLINA
Kabanata 7: Kahulugan at Kalikasan ng Pagsulat
a.) natutukoy at nailalahad ang kahulugan at kalikasan ng Pagsulat;

b.) naibabalangkas nang mabisa at naipaliliwananag ang iba't ibang
modelo ayon sa Sosyo-Kognitibong Pananaw sa Pagsusulat;
c.) masigasig na nakikisali sa talakayan;
d.) nakikibahagi ng sariling kabatiran sa paksang tinatalakay;
e.) nakabubuo ng isang sulatin gamit ang iba't ibang layunin sa
pagsulat.
Introduksyon
Ang yunit na ito ay tungkol sa kahulugan at kalikasan ng pagsusulat.

Tatalakayin din ang Sosyo-Kognitibong Pananaw sa Pagsusulat at Mga
Layunin sa Pagsulat (Expresive o Transaksyunal).
Ang pagtalakay sa mga paksa ay makatutulong sa mga mag-aaral na

matukoy at mailahad ang kahulugan at kalikasan ng pagsusulat. Ang mga
matutunang aralin ay maiuugnay ng mga mag-aaral sa totoong buhay
gaya ng pagsulat ng isang komposisyon ayon sa kani
kanilang layunin.
Ang bawat mag-aaral ay magiging isang mabuting mananaliksik
sapagkat sa pagtatapos ng aralin ay nalalaman nila ang kahulugan,
katangian, tungkulin ng pananaliksik at Responsibilidad ng
Mananaliksik.Kabanata 4: Mga elemento sa Pagbabasa
Pagsulat – ay pagsasalin sa papel o saanumang kasangkapang maaaring
magamit namapagsasalinan ng mga nabuong salita, simbulo atilustrasyon
ng isang tao o mga tao sa layuningmaipahayag ang kanyang/ kanilang
kaisipan.
Kognitib – anumang tumutukoy sa pag-iisip, nauugnay rin ito sa

empirikal o paktwal na kaalaman
34
Lecture Notes
Pagsulat
Ang pagsusulat ay isang paglalarawan ng wika sa tekstuwal na
tagapamagitan sa pamamagitan ng paggamit ng isang pangkat ng
mga tanda o sagisag (kilala bilang sistema ng pagsusulat). Iniiba ito sa
larawang-guhit, katulad ng mga larawang-guhit sa yungib at pinta, at ang
pagtatala ng wika sa pamamagitan ng hindi-tekstuwal na tagapamagitan
katulad ng magnetikong teyp na awdyo.
Ito ay isang pisikal at mental na aktibiti na ginagawa para sa iba’t ibang

layunin.
Pisikal na aktibiti sapagkat ginagamit dito ang kamay sa pagsulat sa kahit

anong paraan katulad ng sa papel, o sa paggamit ng tayprayter o
kompyuter. Ginagamit din sa pagsulat ang mata upang imonitor ang anyo
ng pagsulat kahit pa ito ay sulat kamay o rehistro sa monitor ng
kompyuter.
Mental na aktibiti sapagkat ito ay isang ehersisyo ng pagsasatitik ng mga

ideya ayon sa isang tiyak na metodo ng debelopment at pattern ng
organisasyon at sa isang istilo ng gramar na naayon sa mga tuntunin ng
wikang ginamit.
Sosyo Kognitibong Pananaw sa Pagsulat
Sosyo ito ay isang salitang tumutukoy sa lipunan ng mga tao.
Samantalang ang kognitib naman ay tumutukoy sa pag-iisip.
Ang sosyo-kognitibong pananaw sa pagsulat ay isang paraan ng pagtingin

sa proseso ng pagsulat.
Proseso ng Pagsulat
Ang proseso ng pagsulat ay mahahati sa iba’t- ibang yugto. Ang mga

yugtong ito ay sumusunod:
a. Prewriting
b. Writing
c. Revising
d. Editing
35
Mga Yugto ng Proseso ng Pagsulat
Ang Pabalik-balik na Mubment ng Proseso ng Pagsulat
https://www.slideshare.net/jombasto7/pagsulat-15995547
Layunin ng Gawaing Pagsulat

1. Pansariling Pagpapahayag
2. Impormasyonal na Pagsulat
3. Malikhaing Pagsulat
Focus Questions
1. Bakit mahalaga ang kasanayang pasulat sa buhay ng tao?

2. Anu-ano ang mga proseso ng pagsulat?
3. Ito ay proseso ng pagsulat kung saan kinakailangan ang pagbabasang

muli sa burador nang makailang ulit para sa layuning pagpapabuti at
paghuhubog ng dokumento.
Related Readings
Para sa karagdagang pagbasa sa Kahulugan at Kalikasan ng Pagsulat sa
Pagbasa, i-click ang link sa ibaba para sa pag-access:
https://prezi.com/0bnlvridajq1/kahulugan-at-kalikasan-ng pagsusulat/
36
https://www.academia.edu/34016876/KAHULUGAN_AT_KALIKAS
AN_NG_PAGSULAT
https://pdfslide.tips/documents/kahulugan-at-kalikasan-ng pagsulat-
56df6a44d9b81.html

Gawain
1. Sumipi mg isang artikulo tungkol sa iyong kursong pinag aaralan
at talakayin kung ano ang nilalaman nito. Punahin ang estilo at
layunin ng manunulat.
Organisasyon..................... 5
Nilalaman…….................... 10
Kabuuan ........................... 20 puntos
Kabanata 8: Mga Uri ng Pagsulat
a) matukoy ang apat na uri ng pagsulat at mga katangian nito;
b) makapagbigay ng sariling kaisipan, kuro-kuro, pananaw hinggil sa

iba’t ibang pangangailan ng tao sa pagsulat;
c) maihambing ang mga katangian ng apat na uri ng pagsulat.
Introduksyon
Maraming uri ang pagsulat. Mauuri ito ayon sa iba’t ibang
pangangailangan ng mga tao sa lipunan. Ang isang manunulat ay maaring
magbigay-impormasyon ukol sa isang paksa o isyu. Maari rin naman
37
siyang tumalakay sa kasaysayan ng isang bagay, pangyayari at pook o
kaya’y magsulat ng isang simpleng akdang nagbibigay-aliw sa mga
mambabasa. Ang mga ito ang itinuturing na may batayan at
mahahalagang dahilan kung bakit nagsusulat ang isang tao.
Feasibility Study – y karaniwang ginagawa bago bumuo ng isang proyekto,

negosyo o pananaliksik. Ang kahalagahan ng feasibility study ay ito ay
tumutulong upang malaman kung karapat-dapat bang ituloy ang isang
proyekto, negosyo o pananaliksik. Bukod dito, natutukoy rin sa
feasibility study ang mga hakbang na kinakailangan upang maresolba
ang mga hadlang sa pagbuo ng isang proyekto, negosyo o pananaliksik.
∙ Pagsulat – Ito ay isang pisikal at mental na aktibiti na ginagawa para sa

iba’t ibang layunin. Pisikal na aktibiti sapagkat ginagamit dito ang kamay
sa pagsulat sa papel, o sa pagpindot ng mga keys ng tayprayter o ng
keyboard ng kompyuter. Ginagamit din sa pagsulat ang mata upang
imonitor ang anyo ng writing output kahit pa ito ay handwritten lamang
o rehistro sa monitor ng kompyuter o print -out na.
∙ Kolum – ay isang serye ng mga artikulo sa isang magasin, pahayagan o iba

pang uri ng babasahin. Ang isang kolum ay naglalaman din ng mga
komentaryo o opinyon. Makikita ang isang Kolum sa mga magasin,
pahayagan o dyaryo. Maari mo din itong makita sa isang
Blog. Ang isang Kolum ay isinusulat ng isang tao o isang grupo, na

maaring gamitan ng ibang pangalan o alias.
Lecture Notes
Teknikal na pagsulat – isang uri ng tekstong ekspositori na nagbibigay ng
impormasyon para sa komersyal o teknikal na layunin. Limilikha ang
manunulat ng dokumentasyon para sa teknolohiya. Isang espesiyalisadong
uri ng pagsulat na tumutugon sa mga kognitibo at sikolohikal na
pangangailangan ng mga mamasyong maari makatulong sa pagbibigay
solusyon sa isang komplikadong suliranin. Saklaw nito ang pagsulat ng
38
FEASIBILITY STUDY at KORESPONDING PAMPANGANGALAKAL. Gumagamit
ng mga teknikal na terminolohiya sa idang partikular na paksa tulad ng
science and technology. Nakatuon sa isang tiyak na audience o pang kat ng
mga mambabasa.
Referensiyal na pagsulat – isang uri ng pagsulat na nagpapapliwanang,

nagbibigay impormasyon o nagsusuri. Layunin nito na maiharap ang
impormasyon batay sa katotohanan, naglalayong magrekomenda ng iba
pang sanggunian o source hinggil sa isang paksa madalas, binubuod ng
isang manunulat ang ideya ng ibang manunulat at tinutukoy ang
pinaghanguan ng ibang manunulat at tinutukoy ang pinaghanguan nitong
maaring sa paraang pamaklong (parential) footnotes o endnotes. Madalas
itong makikita sa mga TEKSBUK, PAMANAHUNANG PAPEL, TESIS, O
DISERTASYON. Maihahanay din dito ang paggawa ng BIBLIOGRAPHY,
INDEX at NOTE CARDS.
Jornalistik na pagsulat – isang uri ng pagsulat ng balita. Pampahayagan ang

uring ito ng pagsulat na kadalasang ginagawa ng mga mamahayag o
jornalist. Saklaw nito ang pagsulat ng BALITA, EDITORYAL, KOLUM,
LATHALAIN at iba pang akdang mambabasa sa mga PAHAYAGAN at
MAGAZINE.
Masining na pagsulat – masining na uri ng pasulat sa larangan panitikan o

literatura, ang tuon ay ang imahinasyo ng manunulat. Layunin nitong
paganahin ang imahinasyon ng manunulat at pukawin ang damdamin ng
mga mambabasa. Maihahanay sa uring ito ang pagsulat ng TULA, NOBELA,
MAIKLING KUWENTO, DULA, at SANAYSAY.
Akademikong pagsulat – ito ay may isinusulat na partikular na

kumbensiyon. Ito’y may layuning maipakita ang resulta ng pagsisiyasat o
pananaliksik na ginawa. Ito ay maaring maging KRITIKAL NA SANAYSAY, LAB
REPORT, EKSPERIMENT, KONSEPTONG PAPEL, TERM PAPER o
PAMANAHONG PAPEL, TESIS o DISERTASYON. Itinuturing din itong isang
intelektwal na pagsulat dahil sa layunin nitong pataasin ang antas at kalidad
ng kaalaman ng mga estudyante sa paaralan.
Profesyonal na Pagsulat – Ito ay nakatuon sa isang tiyak na profesyon.

Saklaw nito ang mga sumusunod: police report – pulis; investigative report
– imbestigador; legal forms, briefs at pleadings – abogado; patient’s
journal – doktor at nurse.
39
Pamamaraan ng Pagsulat
∙ Pag-asinta (Triggering) - Kailangang may isang bagay na magsisilbing daan

upang tayo’y sumulat. Kung tayo’y may paniniwala sa ating sarili,
matutuklasan natin ang mga paraan upang magtagumpay sa pagsulat.
Makalilikha ng mabuting sulatin ang sinuman kung nailalagay niya ang
kanyang sarili sa paksa.
∙ Pagtipon (Gathering) - Anumang paksang napili, kailangan pa ring
magdaan sa masusing pagsasaliksik at pagtuklas. Kailangang
makapangalap ng sapat na materyales at ebidensyag magpapatunay.
Bukod sa ating sariling karanasan, maaari tayong magsaliksik sa dyornal,
magazine, ensayklopedya, pahayagan, interbyu at maging sa panonood ng
sine at telebisyon.
∙ Paghugis (Shaping) - Habang nangangalap tayo ng mga materyales,
bibigyan na natin ng hugis ang ating paksang susulatin. Maaari na nating
sulatin ang burador na maaari ring maging batayan sa pangangalap ng mga
kagamitan. Kailangan Makita natin ang pokus n gating paksa sa
pamamagitan ng pagtatanong sa sarili kung ano ang tunay na paksa.
∙ Pagrebisa (Revising) -Ang isang sulatin ay hindi nakukuha sa isang upuan

lamang. Ang isang mabuting papel ay nagdadaan ng ilang yugto ng pag-
unlad mula sa mga di-formal na tala tungo sa unang burador, hanggang sa
paynal na papel. Karamihan sa mga nalathalang sulatin ay dumaan ng mga
pagbabago at muling pagsulat hanggang sa maabot nito ang pinakawasto
at tumpak na pamaraan ng pagsulat.
Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Pamanahong Papel:

⮚ Alamin ang mga pangangailangang ibinigay ng propesor sapagbuo ng
pamanahong papel. Bahagi rito ang pipiliing paksa, pormat at istilo
ng pananaliksik, deadline at iba pang kasunduan (oras ng
konsultasyon, bilang ng pahina atbp.
⮚ Siguraduhing naaprubahan ng iyong propesor ang paksangnapili.
⮚ Tupdin ang mga iminungkahing hakbang sa pagbuo ngpananaliksik
papel. Ang pagmamadali o shortcut ay makakaapekto sa kalidad ng
pananaliksik papel.
⮚ Laging kilalanin ang pinagkunan ng mga impormasyon. Ito
aymaaaring awtor, aklat o nasa anyong multi media. Iwasan ang
pladyerismo.
⮚ Itago ang lahat ng mga sangguniang ginamit.
40
⮚ Tiyakin na ang tentatibong bibliograpiya ay updated. Itala
angpinakahuling sanggunian na ginamit. Mainam na gumamit
ngtalahanayan.
⮚ Magkaroon nang maayos na sistema.
⮚ Alamin ang kahinaan at harapin ang kinatatakutan.
⮚ Magtakda ng iskedyul o timetable.
⮚ Sumangguni sa propesor kung may paglilinaw at mga tanong.
Focus Questions
Gawain: Word Hunt: Ang gawaing ito ay naglalayong matukoy ang
kaalaman ng mga mag-aaral tungkol sa Mga Uri ng Pagsulat. Hanapin sa
puzzle box ang mga terminong tinutukoy ng mga katanungan sa ibaba sa
direksyong pahalang at pababa. Gamitin
ang una at huling letra ng salita upang maging gabay sa pagha hanap.
1. Itinuturing itong isang intelektwal na pagsulat dahil layunin nitong

pataasin ang antas at kalidad ng kaalaman ng mga estudyante sa
paaralan.
2. Nagsasaad ito ng mga impormasyong maaaring makatulong sa

pagbibigaysolusyon sa isang komplikadong suliranin.
3. Saklaw nito ang pagsulat ng balita, editoryal, kolum, lathalain at

iba pang akdang mababasa sa mga pahayagan at magazin.
4. Naglalayong magrekomenda ng iba pang sanggunian o source

hinggil sa isang paksa.
5. Ito ay ang pagsulat na nakatuon o ekslusiv sa isang tiyak na

propesyon.
6. Ang fokus ng pagsulat na ito ay ang imahinasyon ng manunulat

bagamat maaaring fiksyonal at di-fiksyonal ang akdang isinusulat.
7. Ito ay nagbibigay-daan para maihayag ng mga tao ang kanilang

mga opinyon at saloobin sa pamamagitan ng tekstuwal na
pamamaraan.
41
Related Readings
Para sa karagdagang pagbasa sa Mga Uri ng Pagsulat, i-click ang link sa
ibaba para sa pag-access:
http://docshare04.docshare.tips/files/4775/47759129.pdf
https://abmnatics.wordpress.com/2016/06/27/uri-ng-pagsulat/
https://www.academia.edu/9631847/Mga_Uri_ng_Pagsulat

Gawain: Sa mas payak na pagpapaliwanag, isa-isahin ang apat na uri ng
pagsulat at ibigay ang katangian ng bawat isa.
 Akademiko
 Teknikal
 Journalistic
 Reperensyal
 Masining
Organisasyon ng ideya ....................... 10
Nilalaman ……...................................... 10
Puntos bawat uri ng pagsulat …………… 5 (25)
Kabuuan ...............................................45 puntos
42
MGA KASANAYAN SA AKADEMIKONG PAGSULAT
Kabanata 9: Pagbuo ng Konseptong Papel
a) makapagbibigay ng sariling kaisipan o opinion hinggil sa
kahalagahan ng konseptong papel, ng pag-aayos ng datos at
pagbabalangkas sa kanilang pag-aaral at pananaliksik;
b) maipapahayag ang kabutihang dulot ng mga kasanayan sa pag
aayos ng datos sa pagsulat ng mga akademikong sulatin;
c) matukoy ang iba’t ibang paraan ng pagbabalangkas ng mga paksa;
d) matukoy ang pagkakaiba ng iba’tibang paraan ng paggamit at
Introduksyon
Ang konseptong papel ay unang mahalagang hakbang bago
magpatuloy sa pagsusulat. Isa rin itong gabay upang maipakita ang potensyal
sa gagawing pag-aaral. Ito ay hindi lalagpas ng limang pahina. Isaalang-alang
din ang babasa ng papel. Nararapat iayon ang salitang gagamitin sa antas ng
mga babasa nito, kaya nararapat na hind imaging teknikal kung hindi ito ang
oryentasyon ng mambabasa.
Konseptong Papel – Nagsisilbing proposal para maihanda ang isang
pananaliksik. Isang kabuuang ideya na nabuo mula sa isang framework o
balangkas ng paksang bubuuin.
Balangkas – isang naksulat na plano ng mahahalagang bahagi ng isang

sulatin na nakaayos ayon sa pagkakasunod-sunod ng mga ito. Mahalagang
bahagi lamang ang nakapaloob dito upang magsilbing patnubay sa
gagamitin ukol sa magiging nilalaman ng isang sulatin.
Datos – Ito ay ang koleksyon ng mga elemento o mga kaalaman na
ginagamit sa mga eksperimento, pagsusui, pag-aaral ng isang bagay. Isa rin
ito’ng mahalagang parte ng ano mang pagsusuri, dahil dito naka salalay ang
tiyak na resulta. Isa sa mga halimbawa ay ang pag determina ng mga taong
nangangailangan nang mas malaking tulong galing sa ating gobyerno.
Upang ma kamtan ang resulta, nangngailangan ito ng mga datos para sa
pag kalkyula kung ilan ang nangangailangan. Sila ay gumagawa ng isang
43
tinatawag na survey. Ang resulta ng survey na ito ngayon ay nag tataglay ng
mga datos na kinakailangan para sa tanong kung ilang ang nangangailangan
ng agarang tulong galing sa gobyerno.
Lecture Notes
Bahagi ng konseptong papel

∙ PAKSA – Nakasulat dito kung tungkol saan ang gagawing
pananaliksik. Ilimita ang paksa gamit ang mga tinukoy na batayan
sa paglilimita.
Halimbawa:
Paksa: Information Technology: Daan sa makabagong Panahon
∙ Rasyunal (Rationale) – Gaya ng natalakay na sa unang bahagi, taglay

ng rasyunal ang pinagmulan ng ideya o kadahilanan kung bakit
napili ang isang paksa. Ang kabuluhan at kahalagahan ng naturang
paksa o pagaaral ay inilalahad sa puntong ito.
Halimbawa:
Paksa: Information Technology: Daan sa makabagong Panahon
Rasyunal: bago sumapit ang information katakut-takut na pasakit at

paghihirap ang dinanas upang makatanggap o makapagpadala ng
mensahe. Ilang araw o buwan ang kailangang lumipas bago matanggap
ang liham. Kuntento na rin sa isang beses na makapag
usap dahil mahal ang overseas long distance. Samakatuwid, mabagal ang
paraan ng komunikasyon.
Sa paglipas ng panahon, tila ang Mindanao ay naging Quiapo at ang
Hongkong ay Divisoria. Kaunting pihit lang sa kompyuter ay konektado ka
na sa kabilang bahagi ng mundo. May pagkakataon pa ngang makausap
o Makita ang isa’t isa sa screen ng kompyuter. Ang lahat ng ito ay dahil
sa teknolohiya.
Julie Ebel (2014) Wika at lipunan sa panahon ng impornasyon

∙ Layunin(objective) – Ang hangarin o pakay ng pag-aaral na nais
matamo ng mapiling paksa. Maaari itong pangkalahatan(general) o
tiyak (specific). Sa pangkalahatang layunin, ipinahayag nito ang
kabuuang layon, nais gawin, mangyari o matamo sa pananaliksik.
Sa tiyak na layunin, ipinahahayag nito ang ispesipikong pakay sa
44
pananaliksik sa paksa.
Halimbawa:
Paksa: Ang wikang Filipino sa larangan ng text Messaging

Pangkalahatang Layunin: Malalaman ang tungkuling ginagampanan
ng wikang Filipino sa larangan ng text messaging.
Mga tiyak na Layunin:
1. Natutukoy ang lawak at hangganan ng paggamit ng Filipino sa
larangan ng text messaging:
2. Naibibigay ang mga paraan ng paggamit ng mensahe sa Filipino
gamit ang text messaging;
3. Nailalahad ang implikasyon ng pagpapaikli ng pahayag sa Filipino
gamit ang Text messaging.
∙ Metolohiya (Methology) – Ang paraan (technique) at pamamaraan
(method) ginagamit sa pagkuha ng datos at pagsusuri ng piniling
paksa sa pananaliksik ay nasa bahagi ng metolohiya. Maaaring
gamitin sa pagkuha ng datos ang serbey, questionnaire, case study,
obserbasyon, intervyu at iba pa. kung magsusuri, magagamit ang
paraang empirical, komparatibo, interpretasyon o
pagpapakahulugan. Magagamit ang mga ito depende sa larangang
gagamitin.
Inaasahang bunga (expected outcome, output) – dito inilalahad ang
inaasahang kalalabasan o magiging resulta ng pananaliksik o pag
aaral. Dahil patuloy parin ang pangangalap ng impormasyon ay
maaari paring mahkaroon ng pagbabago sa inaasahang resulta sa
pinal na papel depende sa kalalabasan ng pagkalap ng datos.
Halimbawa ng Konseptong Papel
“PANAGBENGA: ISANG KULTURA AT EKONOMIKONG PAGSUSURI”

(Konseptong Papel)
Ni Crisanto S. Salamat
U.P. Baguio
Hindi lingid sa ating kaalaman ang malawakang paglaganap ng globalisasyon

at komersyalisasyon sa ating bansa. Ito ay mararamdaman sa halos lahat ng
panig ng Pilipinas, particular na ang Baguio na isa sa mga maunlad na
lungsod sa bansa. Ang Baguio ay isa sa mga paboritong bakasyunan ng mga
45
turista dahil sa magnada nitong klima. Tinagurian din itong “Summer
Capital” ng Pilipinas. Ipinagmamalaki rin ng Baguio ang Panagbenga o
“Flower Festival” na dinarayo ng mga turista. Tampok ditto Ang parade ng
iba’t ibang bulaklak na tanim sa Baguio. Ngunit nababahiran ito ng
komersyalisasyon na lagging dala ng turismo sa ibang lugar. Sa halip na isang
cultural na pagdiriwang ay nagiging isang komersyal na Gawain ito. Sa
ganitong pangyayari ay unti-unting namulat ang tradisyon kasama ang
kultura sa oryentasyong pagkamal ng salapi kapalit ng pananatili ng
katutubong kultura. Ang panagbenga ay isang malinaw na resulta ng
komersyalisasyon.
Pangunahing layunin ng papel na ito, na ipakita sa mga mamamayan ang

tunay na kaganapan at kalagayan ng Cordillera (sa perspektiba ng lungsod
ng Baguio) na ikinukubli ng Masaya at magarbong pagdiriwang ng
Panagbenga. pangalawa, ay upang bigyang katwiran kahit na ito sa
konteksto ng naabuso at nabubusabos na katutubong kultura ng mga
Cordillera na minana pa nila sa kanilang ninuno. Tiyak na layunin ng papel
na (a) Tukuyin ang pag-unlad ng Baguio mula sa panahon ng Kastila
hanggang sa kasalukuyan; (b) Tiyakin ang kasaysayn ng Panagbenga at
komersyalismong nangyayari rito; (c) Suriin ang epekto ng
komersyalisasyong ito at lungsod; (d) Tukuyin ang mga maaaring hakbang
para lutasin ang problema. Magpopokus ang papel na ito sa kultura at
ekonomikal na aspekto ng Baguio kasama ng Panagbenga at ang epekto ng
lumalaganap na komersyalisasyon. Mithiin ng pag-iinterbyu, pagsasalikisik
sa aklatan, mga artikulo at pahayagan, pagkuha ng opinion at pananaw ng
iba, kasama ang kaunting paghahanap ng datos sa internet, na maipakita at
malinawan ang tunay na kalagayan ng Panagbenga sa aspektong cultural at
ekonomikal. At upang Makita rin ang epekto ng komersyalisasyon sa lungsod
ng Baguio, kultura at sa mga taong nakakasaksi ng “Commercialiazed
Panagbenga”.
Isang 20-25 pahinang papel, double-spaced, ang inaasahang mabubuo ng

pananaliksik na tutukoy sa huli sa mga hakbang tungo sa paglutas sa
problema ng komersyalisasyon ng Panagbenga. Lalagyan din ito ng 2-3
apendiks na bubuuin ng mga litrato at ilang dokumento.
-Halaw mula sa Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik
46
Kabanata 10: Ang Paggawa ng Balangkas
Ang balangkas ay isang naksulat na plano ng mahahalagang bahagi ng isang
sulatin na nakaayos ayon sa pagkakasunod-sunod ng mga ito. Mahalagang
bahagi lamang ang nakapaloob dito upang magsilbing patnubay sa gagamitin
ukol sa magiging nilalaman ng isang sulatin.
Mahalaga ang paggawa ng balangkas sa paghahanda ng ulat o anumang

sulatin katulad ng pag-uulat, pananaliksik, at pagsasaayos ng mga
impormasyon. Matapos makuha ang mga impormasyong kailangan sa iyong
ulat ang susunod mong iisipini ay kung alin sa maraming impormasyon mong
nakuha ang iyong isasama sa ulat. Sa bahaging ito, mahalaga ang
paghahanda ng isang balangkas.
Mga Uri ng Balangkas

 ∙ Pamaksang Balangkas (topic outline) – Ito ay binubuo ng salita o
parirala lamang dahil matipid ito sa pananalita o pahayag. Madalas
ginagamitan ito ng mga pangngalang-diwa (gumagamit ng panlaping
makangalan na pag.
 ∙ Pangungusap na Balangkas (sentence outline) – Ito ay binubuo ng
mga buong pangungusap na naglalaman ng pangunahing ideya at
maynor na ideya.
 ∙ Patalatang Balangkas (paragraph outline) – Ito ay binubuo ng mga
pangungusap na naglalahad ng nilalaman ng buong mga talata ng
sulatin.
Mga Dapat Isaalang-alang sa Paggawa ng Balangkas

 Basahin muna nang pahapyaw ang isang tekto bago magtala ng mga
paksa o detalye.
 ∙ Suriin ang pagkakaayos ng mga ideya sa binasang teksto. Ito ba ay
nasa ayos na kronolohikal, mula sa simple patungo sa kumplikadong
mga ideya, sanhi at bunga, malawak na paksa patungo sa mga tiyak
na ideya, mga tiyak na ideya patungo sa malawak na paksa o lohikal
na ayos at iba pa.
 ∙ Pag-aralan kung ano-ano ang mahahalaga o pangunahing ideya at
ang mga pantulong na ideya.
 ∙ Tiyakin kung anong uri ng balangkas ang angkop na gamitin sa paksa.
 ∙ Sundin ang halimbawa ng pormat ng balangkas na nakalarawan sa
teksto.
 ∙ Gumamit ng wastong bantas.
47
 ∙ Tandaan na ang balangkas ay maaaring baguhin o palitan kung
kinakailangan.
Mga Tuntunin sa Pagsulat ng Balangkas
 1. Piliin ang mga pangunahing paksa. Gamitin ang bilang Romano
tulad ng I, II, III, o IV. Ayusin ang mga bilang nang magkakapantay.
 2. Isulat ang maliliit na paksa tungkol sa pangunahing paksa. Gamitin
ang malalaking titik tulad ng A, B, C, o D. Lagyan ng tuldok ang
malaking titik at isulat nang may kaunting pasok ang maliit na paksa.
 3. Para sa mga detalye ng bawat maliit na paksa, gamitin ang mga
bilang na 1,2,3,4 at iba pa.
 4. Gamitin ang malaking titik sa simula ng pangunahing paksa, maliliit
na paksa at mga detalye.
Kabanata 11: Pagkuha, Paggamit, at Pagsasaayos ng mga

Datos
Ang hakbang na ito gagawin ang paunang bibliografi na gagamitin sa
paghahanap ng mga datos. Ito’y mahalaga dahil: Nakakatiyak na siya’y
makakakuha ng sapat na impormasyon sa paksang tatalakayin. Sa sandaling
ibig makita ang naturang paksa madali itong mahahanap. Ito’y nagsisilbing
gabay sa paggawa ng panghuling bibliografi para sa huling sulatin.
Dalawang uri ng Datos
1. Pangunahing Datos – o primary data ay mga data na kinokolekta ng
isang mananaliksik mula sa mga unang mapagkukunan, gamit ang
mga pamamaraan tulad ng mga survey, panayam, o mga
eksperimento. Nakolekta ito sa pamamagitan ng pananaliksik ng
direkta mula sa pangunahing mga mapagkukunan. Ang
pangunahing datos o data ay impormasyon na nakolekta sa
pamamagitan ng orihinal o unang-kamay na pananaliksik.
Halimbawa, ang mga survey at pagtuon ng talakayan ng pangkat.
Ito ay isang data na kinokolekta ng isang mananaliksik mula sa mga
unang mapagkukunan, gamit ang mga pamamaraan tulad ng mga
survey, panayam, o eksperimento. Halimbawa ng mga
pangunahing datos o data ay ang mga pananaliksik sa internet, mga
artikulo sa pahayagan at ulat ng kumpanya.
2. Sekundaryong Datos – ay ang impormasyong galing sa iba o nalaman
lang dahil sa taong nakasaksi ng pangyayari. Ito ay salaysay ng di
nakasaksi ng pangyayari ngunit nalaman ito mula sa isang saksi o
48
sa iba. Ito rin ay kadalasang may halong interpretasyon ng mga di
nakasaksi. Kabilang dito ang mga dyaryo, libro, at dokumentaryo.
Pagkuha ng mga Datos
∙ Konsiderasyon sa pangalan at paggamit ng mga datos Ang pagkilala

sa ideya ng isang tao ay mahalaga. Nakatutulong ito sa
kredibilidad ng isang teksto o anumang sulating
pananaliksik. Hindi pwedeng angkinin ng isang indibidwal
ang ideya ng ibang tao. Dapat kilalanin kung kaninong ideya
ang impormasyong gagamitin sa pananaliksik. Magagawa
ang pagkilala sa taong pinaghanguan ng ideya bibliograpiya
at parentetikal-sanggunian. Matatagpuan ang
pagpapaliwanag ditto sa bahagi ng Sistema ng
dokumentasyon.
∙ Direktang Sipi
Eksaktong salita o pahayag ng isang awtor. Kinopya nang
direkta, salita-sa-salita, mula sa sanggunian.
Ginagamit ito ng mananaliksik kapag nais niyang: ⮚ Idagdag
ang kapangyarihan ng salita ng awtor upang suportahan
ang argument.
⮚ Nais pabulaanan o hindi sang-ayunan ang argument
ng awtor.
⮚ Bigyang-diin particular ang isang malinaw o
makapangyarihang pahayag o sipi.
⮚ Naghahambing ng mga ispesipikong punto de vista ∙
Sinopsis (Buod)
Ang layunin ng sinopsis ay pagnanais na madetermina ang
pangunahing ideya ng pinagbatayang teksto. Ninanais
nitong maglarawan ng pangkalahatang kaalaman mula sa
maraming sanggunian tungkol sa paksa. Ninanais nitong
magbigay ng pananaw hinggil sa isang paksa. Ito ay
pinagsama-sama ang mga pangunahing ideya ng isa o
maraming manunulat gamit ang sariling pangungusap.
Ito ay ang mga binuod na ideya ay kadalasang hindi
ipinipresenta sa paraang tulad sa orihinal. Lagi itong mas
maikli kaysa sa orihinal at naglalaman ng kabuuang kaisipan
ng pinagkunang materyal.
49
∙ Presi (Précís)
ay galing sa salitang precis na ang ibig sabihin sa lumang
Pranses ay pinaikli. Ang presi ay nangangahulugang buod ng
buod. Mula sa depinisyon nito ay higit pa itong mas maikli
sa buod at halos ang pinakatesis ng buong akda ang
tinatalakay. Bagamat maikli pa ito sa buod ng isang punto,
pahayag, ideya o impormasyon, ang paglalahad dito ay
malinaw, kumpleto ang nilalaman, at may pagkakaugnay
ugnay ang mga ideya.
∙ Paggamit ng ellipsis (. . .)
Ito ay tatlong magkakasunod na tuldok (. . .) na
matatagpuan sa isang pangungusap, at maaaring ito ay nasa
umpisa, gitna o hulihang bahagi nito. Kapag mayroong
ellipsis, ipinapakita nitong mayroong pinutol na bahagi ng
pangungusap na orihinal na bahagi nito, at pinutol lamang
upang ipahiwatig na hindi nagbabago ang diwa at kahulugan
ng pangungusap. Mahalaga ito lalo na sa pagsipi sa mga
pananalitang ginamit mismo sa isang akda.
Narito ang halimbawa:
Ipinasiya niyang manahimik . . . upang maiwasan niyang

makapagbitiw ng mga masasakit na salita.
- Sa halimbawang ito, maaaring ang pinutol na salita ay: "na

lang sa mga walang-saysay na usapan at sagutan nilang
magkakapitbahay"
∙ Abstrak
Ay paglalahad ng problema o suliranin, metolohiya, at resulta
ng pananaliksik na isinagawa. Dito rin nakasaad ang
konklusyon at rekomendasyon ng pananaliksik. Ang abstrak
ay isang maikling buod ng isang artikulo, ulat, pag-aaral, at
pananaliksik na makikita bago ang introduksiyon. Nakasulat
dito ang mahahalagang bahagi. Karaniwang gumagamit ng
100 to 500 na salita sa paggawa ng abstrak. Maaari ring
magbago ang nilalaman ng abstrak ayon sa disiplina at
kagustuhan ng palimbagan. Ito ay nahahati sa ganap
(kumpletong abstrak) at di-ganap (limitadong abstrak).
50
Uri ng Abstrak
1. Deskriptibong Abstrak - ang pangunahing ideya ng papel ay
inilalarawan sa mga mambabasa. Dito nakapaloob ang
kaligiran, tuon, at layunin ng papel. Wala itong konkretong
buod o konkretong resulta ngunit para itong isang plano na
dapat na sundan ng isang manunulat. Ito ay maiksi at binubuo
lamang ng 100 o kulang sa 100 na mga salita.
2. Impormatibong Abstrak - ang mahahalagang ideya ng papel ay
ipinahahayag sa mga mambabasa. Nakapaloob dito ang halos
lahat ng elemento ng abstrak na sulatin. Ito ay kumpleto,
detalyado, kapaki-pakinabang, at may malinaw na
impormasyon. Ito ay karaniwang maikli na may 10% haba ng
buong papel ngunit mas mahaba kumpara sa deskriptibong
abstrak. Ito ay isang talata lamang na binubuo ng halos
dalawang daan at limampung salita o higit pa.
Katangian ng Abstrak
 ∙ Binubuo ng 200 hanggang 250 na salita.
 ∙ Ginagamitan ng mga simpleng pangungusap.
 ∙ Walang impormasyong hindi nabanggit sa papel.
 ∙ Madaling nauunawaan ng target na mambabasa. ∙
Sintesis
Ito ay kalimitang ginagamit sa mga tekstong naratibo. Ito ay para
mabigyan ng buod an mga maiklling kwento, mahabang
akademikong sulatin at / o kaya naman iba pang tuluyan o prosa.
Isang ebalwasyon o pagsusuri ang sintesis. Inaanalisa’t sinusuri nito
ang ebidensya ng isang partikular na paksa na ginamit upang
makatulong sa pagpapasya sa pagbuo ng mga patakaran. Isa itong
pamamaraan kung saan ang isang manunulat, akda, at / o
tagapagsalita ay sinasabi ang mga orihinal na teksto sa mas buod at
mas maikling paliwanag pero dapat ay sa kumpleto at detalyadong
paraan. Ang pagbubuod o pagsusulat ng isang sintesis ay di lamang
pagpuputol putol ng mga pangyayari o hindi lamang basta-bastang
pagbabanghay. Ito ay dapat mas malikhaing paraan kung saan ang
mga pinaka-importanteng bahagi ay naibabahagi sa sintesis sa
pamamagitan ng iba pang mga pahayag, salita o mga kataga. Ang
mga impormasyon at detalye sa sintesis ay matagumpay na
naipapasa at naipapahayag kahit hindi kasing haba ng orihinal na
teksto ang pagbubuod na gagawin.
51
Pagsasalin sa Filipino ng mga Sipi
Sinabi ni Peter Newmark (2015) na ang diwa ng pagsasalin
ay ang paglilipat ng buong kahukugan ng teksto mula sa
orihinal na wika patungo sa ibang wika. Ayon pa sa kanya,
hangga’t maari ay isaalang alang ng tagasalin ang uri ng
kanyang mambabasa o target na mambabasa sa pagsasalin.
Gabay na magagamit sa pagsasalin ng anumang teksto:

⮚ Basahin ang buong teksto nang dalawang beses hangga't
maaari.
⮚ Panatilihin ang diwa ng orihinal na teksto.
⮚ Alamin ang kultura ng bawat wika.
⮚ Isalin ang diwa ng orihinal na teksto sa target na wikang
pagsasalinan.
Halimbawa: INGLES
 Thorny path = Matinik na landas
 Tamed dove = Maamong kalapati
 To be truly a woman = Magpakababae
 The mouth is bad = Masama ang bibig
Focus Questions
1. Paano makatutulong ang bagbabalangkas sa paghahanda sa pagsulat

ng papel na pananaliksik?
2. Lahat ba ng mg teksto ay maaaring iparapreys? Pangatwiranan ang
sagot.
3. Bakit mahalagang isulat muna ang konseptong papel bago ang sulating
pananaliksik?
Related Readings
Para sa karagdagang kaalaman sa Pagbuo ng Konseptong papel, i click ang
https://www.slideshare.net/ihartdenzelflores/konseptong-papel
filipino?from_action=save
https://www.academia.edu/31543594/Pagbuo_ng_Konseptong_Pa pel
52
https://digitalessays.com/essays/konseptong-papel
https://brainly.ph/question/2717427
Para sa karagdagang kaalaman sa Paggawa ng Balangkas, i-click ang link

sa ibaba para sa pag-access:
https://study-everything.blogspot.com/2014/06/ang
pagbabalangkas.html
https://prezi.com/y1xeyf2aoj6i/paggawa-ng-balangkas/
https://wol.jw.org/tl/wol/d/r27/lp-tg/1102001058
Gawain: A. Isalin sa Filipino ang mensaheng nasa ibaba. Ilagay ang salin sa
kanang bahagi ng papel. Tandaan: diwa ang isasalin at hindi salita sa salita.
Tekstong Ingles Salin sa Filipino
1. If a man hadn’t discovered

something that he could
die for, he isn’t fit to live.
-Martin Luther King
2. Common sense is not so

common.
-Voltaire
3. I never give answer. I lead

on from one question to
another. That is my
leadership.
-Rabindranath Tagore
53
4. He who knows others is
learned; he who knows
himself is wise.
-Lao-Tzu
5. Death is not the greatest

loss in life. The greatest
loss is what dies inside us
while we live.
-Norman Cousins
B. Magtala ng 5 paksa na gusto mong pag-aralan na may kinalaman sa

iyong kurso at sa mapanahong pangyayari.
Kurso:
Paksa #1.
Paksa #2.
Paksa #3.
Paksa #4.
Paksa #5.
Sa 5 paksa, pumili ng tatlong paksa at bumuo ng 3 layunin sa paggawa ng

konseptong papel.
Paksang napili:
Mga Layunin:
1.
2.
3.
54
Paksang napili:
Mga Layunin:
1.
2.
3.
Paksang napili:
Mga Layunin:
1.
2.
3.
YUNIT 3: PANANALIKSIK
Kabanata 11: Mga Batayang Kaalaman sa Pananaliksik
Nagmula sa paksa ang suliranin. Ang suliranin at launin ng pag aaral ay iisa
lamang ngunit sa magkaibang paraan ipinapahayag. Ang layunin ay isang
paraang paturol samantala ang suliranin ng pag-aaral ay sa paraang
patanong.
Bakit kailangang magsaliksik? Ang buhay sa paaralan ay umuikot sa

pananliksik. Lahat ng itinuturo sa loob ng klsarum ay nakabatay o
nakasalig sa pananaliksik. Ibig sabihin, umiikot sa produksyon ng
kaalaman ang natatanging layunin ng paaralan.

Sa pagtatapos ng yunit, inaasahan na ang mga mag-
aaral ay:
a) naisasaalang-alang ang katangian ng pananaliksik
b) maunawaan ang tungkulin ng mananaliksik
c) maipamalay ang responsibilidad ng isang mananaliksik
Introduksyon
Bunga ng paglaganap ng iba’t ibang suliranin at pag-unlad ng
teknolohiya, ang papel pananaliksik ay mahalagang kasangkapanpang-
intelektwal. Malaking bahagi ang ginagampanan nito sa pagtuklas ng mga
kaalaman, mga datos at katotohanan ng isang isyu opaksa.
Binigyan-kahulugan ni Kerlinger (1973) ang pananaliksik bilangisang
55
sistematiko, kontrolado, empirical at kritikal na imbestigasyon ng mga
proposisyong haypotetikal. Sistematiko ang pananaliksik kung sumusunod
ito sa mga hakbang o yugto na nagsisimula sa pagtukoy sasuliranin, pag-
uugnay ng suliranin sa mga umiiral na teorya, pangangalap ng datos,
pagbuo ng konklusyon at pagsanib ng mga konklusyon.
Ang papel pananaliksik ay resulta ng maingat na pag-aaral at

paghahanap ng mga impormasyon tungkol sa paksang nais tuklasin. Dahil
sa pananaliksik, natuturuan nito ang mga mag-aaral sa hayskul at kolehiyo
na maging masikap at matiyaga sa pag-aaral at mapaunlad ang kakayahang
mag-organisa ng lohika. Nagiging mapanuri rin ang isang mag-aaral
sapagkat kailangan piliin ang mga makabuluhang babasahing gagamitin sa
pananaliksik. Higit na maibibigay ng isang mahigpit na pangangailangan ang
papel pananaliksik sa mga mag-aaral.
 Pananaliksik – ay ang proseso ng pangangalap ng mga totoong
impormasyon na humahantong sa kaalaman. Isinasagawa ito sa
pamamagitan ng paggamit ng kung ano ang nalalaman o napag-
alaman na. Matatanggap ang karagdagang kaalaman sa pamamagitan
ng pagpapatunay ng mga panukala (teoriya) o mga pamamaraan (o
sistema), at sa pagsubok sa mas mainam na pagpapaliwanag ng mga
napapansin o obserbasyon. Isang prosesong mapagsuri, sistematiko o
maparaan, organisado o nakaayos, at walang-kinikilingan (obhetibo).
Nararapat na masagot ng prosesong ito ang isang katanungan o
hipotesis. Sa ganitong paraan, dapat itong nakapagpapataas o
nakapagdaragdag ng kaalaman hinggil sa isang hindi nakikilalang
bagay na ibig mapag-alaman pa ng mga mamamayan.
 ∙ Papel Pananaliksik – Ay produkto ng isang proseso ng paghahanap
ng mga makatotohanang impormasyon na kinakailangan upang
mapatunayan ang isang phenomenon. Isinasagawa ito ito sa
pamamagitan ng pagpapatunay (o di pagpapatunay) sa mga teorya o
panukala, o mga pamamaraan o Sistema na nais pag-aralan.
56
Lecture Notes
Kahulugan Ng Pananaliksik
✔ Ayon kay Aquino (1974), ang pananaliksik ay isang maingat at

sistematikong paghahanap ng kaukulang impormasyon o datos sa
tiyak na paksang pag-aaralan.
✔ Ipinahayag naman nina Manuel at Medel (1976) na ang pananaliksik
ay isang proseso ng paglilikom ng mga datos o impormasyon para
malutas ang isang partikular o tiyak na suliranin sa isang
siyentipikong paraan.
✔ Si Perel (Sanchez, 1980) ay nagbigay ng kahulugan sa pananaliksik
bilang sistematikong pag-aaral o pagsisiyasat bilang pagsagot sa
mga tanong na ginawa ng mananaliksik
✔ Sina Treece at Treece (1977) ay nagbigay puna na ang pananaliksik
ay isang pagtatangkang makahanap ng mga solusyon sa mga
suliranin. Ito ay tinipong mga datos sa kontroladong sitwasyon para
sa pagpapaliwanag at pagbibigay ng prediksyon.
✔ Sina Atienza at iba pa (1996) ng Unibersidad ng Pilipinas ay bumuo
ng isang praktikal na depinisyon ng pananaliksik. Ayon sa kanila,
ang pananaliksik ay ang matiyaga, maingat, sistematiko, mapanuri,
at kritikal na pagsisiyasat o pag-aaral tungkol sa isang bagay,
konsepto, kagawian, problema, isyu o aspekto ng kultura
Mga Katangian ng Pananaliksik

1. Ang pananaliksik ay sistematiko. Ito’y sumusunod sa maayos at
makabuluhang proseso na nagbubunsod sa pagtuklas ng
katotohanan, solusyon sa suliranin o anuman na naglalayong
matuklasan ang bagay na hinahanapan kasagutan.
2. Ang pananaliksik ay kontrolado. Ito’y hindi isang ordinaryong
problema na madaling lutasan. Pinaplano itong mabuti at ang
bawat hakbang pinag-iisipan kaya hindi pwedeng manghula ng
resulta ng pag-aaral na isinasagawa.
3. Ang pananaliksik ay empirikal. Ipinapakita rito na kapag ang lahat
ng mga datos ay kumpleto na, ang mga ebidensya ay handa na
upang mapatunayan o mapatunayan o mapasinungalingan ang
binuong hipotesis sa umpisa pa lamang ng pagsisiyasat. Ang mga
empirikal na datos na ito ay magsisilbing batayan sa pagbuo ng
kongklusyon.
57
4. Ang pananaliksik ay pagsusuri. Ito’y masusuri sa pag- aaral sa mga
datos na kwantitatibo at kwalitatibo. Sinasabing kwantitatibo
kapag ang pagsusuri ay nakatuon sa pagkalkula ng mga bilang na
ginagamit samantalang ang kwalitatib ay tumutukoy sa malinaw at
tiyak na pagbibigay ng kuru-kuro o interpretasyon
5. Ang pananaliksik ay obhetibo, walang kinikilingan at lohikal.
Ipinakikita sa pahayag na ito na ang anumang resulta ng pag aaral
ay may sapat na batayan at hindi salig sa sariling opinyon ng
mananaliksik.
6. Ang pananaliksik ay ginagamitan ng hipotesis. Ayon kay Gay (1976),
ang hipotesis ay pansamantala o temporaryong pagpapaliwanag
sa isang tiyak na kaasalan, bagay na hindi pangkaraniwan,
pangyayaring naganap na o magaganap pa lamang.
Tungkulin at responsibilidad ng mananaliksik

1. Ang isang mananaliksik ay masigasig
2. Ang mananaliksik ay masinop
3. Ang mananaliksik ay masistema
4. Ang mananaliksik ay maparaan
5. Ang mananaliksik ay magaling magsiyasat
6. Ang pananaliksik ay may pananagutan
Responsibilidad ng isang mananaliksik
Huwag mangopya ng mga impormsyong gagamitin sa sulating

pananaliksik. May batas tayo na nagpaparusa sa tuwirang pangongopya
ng impormasyon na hindi kinakilala ang tunay na sumulat nito. Tinatawag
na PLAGIARISM ang tuwirang pangongopya ng ga impormasyon.
Focus Questions

1. Sa paanong paraan makatutulong ang pagsasagawa ng

pananaliksik?
2. Bakit kinakailangan ang layunin at limitasyon ng pag-aaral sa
pananaliksik?
3. Ano ang Kahulugan ng pagiging obhektibo? Paano ito makikita sa
paraan ng pananaliksik?
58
Related Readings
Para sa karagdagang pagbasa sa Mga Batayang Kaalaman sa Pananaliksik,
i-click ang link sa ibaba para sa pag-access:
file:///C:/Users/Lenovo/Downloads/baixardoc.com-batayang kaalaman-
sa-pananaliksik.pdf
https://www2.slideshare.net/majoydrew/ang-papel-pananaliksik
filipino11?from_action=save
https://www.academia.edu/38434425/_Rebyu_sa_Mga_Batayang_
Kaalaman_sa_Pananalisik_PART

Gawain: Pumili ng isang paksang papel pananaliksik. Subukang bumuo ng

isang maikling sulating pananaliksik ukol ditto.
Organisasyon ng ideya ............. 25

Nilalaman …….......................... 25
Kabuoang puntos ..……………… 50
Kabanata 12: Mga Bahagi ng Pananaliksik

a) maiorganisa sa isipan ang mga bahagi ng pananaliksik;
b) maisaalang-alang ang kahalagahan ng literatura sa pananaliksik;

c) malaman ang saklaw at limitasyon sa pananaliksik.
59
Introduksyon
Ang sulating pananaliksik ay may sinusunod na mga bahagi na ginagamit
sa gabay ng mga mananaliksil. Kontrolado ang sulating ito kaya hindi
magagawa ng manunulat na manipulahin ito.
Natiro ang mga bahahi ng isang sulating pananaliksik.
∙ Bahagi Ng Pananaliksik– ito ang mga nagbibigay linaw sa mga prosesong
dapat gawin sa iyong mga pananaliksik.
Output – ay isang bagay na gawa ng tao o ng isang grupo as evidence., o

bunga nang pinaghirapan mong gawain.
Lecture Notes
KABANATA I Suliranin at Kaligiran
∙ Rasyunal
⮚ Dito malalaman ang sagot sa tanong na Ano at Bakit. Ano
ba ang paksang inaaralan at Bakit ito pinag-aaralan. ∙
Paglalahad ng suliranin
⮚ Dito nakalagay ang sanhi o layunin ng paksang inaaralan
sa anyong patanong
⮚ Iaanyo itongnangunguna ang pangkalahatang layunin na
susundan ng 3 o higitpang mga tiyak na layunin.
∙ Kahalagahan ng Talakay
⮚ Dito bibigyang kahulugan ang mga salitang mahahalaga
o pili naginagamit sa pananaliksik.
∙ Batayang Konseptwal
⮚ Dito nakalagay ang teoryang pagbabatayan ng pag-
aaral. ∙ Saklaw at Limitasyong ng Pag-aaral
⮚ Dito naka saad ang lawak at limitasyong ng pinag
aaralan.
∙ Depinisyon ng mga Terminolohiya
⮚ Ang mga katawagang makailang ginamit sa pananaliksik
at ang bawat isa’y binigyan ng kahulugan.
60
KABANATA II METODOLOHIYA NG PANANALIKSIK
Sa kabanata ng metodolohiya makikita ang maikling paliwanag ukol sa

paraan o “strategy” ng pagsulat ng riserts kung ito ay:
a. Pangkasaysayan (Historical)
b. Eksperimental (Expiremental)
c. Palarawan (Descriptive)
d. Kaso (Case Study)
e. Serbiyon (Survey)
f. Pagsubay-bay na Pag-aaral (Follow-up Studies)
g. Pagsusuri ng Dokumento
h. Kalakarang Pagsusuri (Trend Analysis)
Ang susunod na bahagi sa pagsasagawa ng pananaliksik bago

dumako sa pangangalap ng mga datos sa pamamagitan ng sarbey ay
pagbubuo ng disenyo ng pananaliksik. Tinatalakay sa bahaging ito ang
mga konsepto at mga yunit ng matalinong pagpili ng angkop na metodong
gagamitin, populasyon, respondent at pamamaraan sa pangangalap ng
mga datos, kaakibat rin nito ang pagsukat sa usapin ng balidad at
relayadibilidad at ang mga pamamaraang ginamit upang makita ang
kahusayan ng pananaliksik.
A. DISENYO NG PANANALIKSIK
Nililinaw dito kung anong uri ng pananaliksik ang pinag aaralan
B. PAMAMARAAN NG PAGPILI NG RESPONDENTE
C. INSTRUMENTO NG PANANALIKSIK
D. PAMAMARAAN NG PAGKALAP NG DATOS
E. ISTATISTIKAL NA PAGSUSURI NG MGA DATOS
∙ Laging tandaan na sa seksyon ng metodolohiya, ipinaalam sa mga
mambabasa kung ano ang ating ginawa. Anumang pagkakamali
o kakulangang natuklasan sa pagsasagawa ng riserts ay dapat
bigyan ng kaukulang pansin, at anumang resulta dala ng
limitasyong ito ay dapat maitala nang buo.
Modelong halimbawa ng PAMAMARAAN NG

PANANALIKSIK METODOLOHIYA NG PANANALIKSIK
Inilahad sa kabanatang ito ang mga pamamaraang ginamit sa pag-
aaral at paglalarawan sa mga hakbang na isakatuparan sa pagsusuri at
pagpapakahulugan nnng mga walong pangunahing wika at wikang
cultural. Matatagpuan dito ang disenyo ng pananaliksik at a ng
61
linggwistikang pagsusuri ng mga walong pangunahing wika at wikang
kultural.
A. DISENYO NG PANANALIKSIK
Ang naisagawang pananaliksik ay gumamit ng deskriptibong

metodolohiya ng pananaliksik. Maraming uri ng deskriptibong
pananaliksik, ngunit napili ng mananaliksik na gamitin ang
“Descriptive Survey Research Design”, na gumagamit ng
talatanungan (survey questionnaire) para makalikom ng mga datos.
Naniniwala ang mananaliksik na angkop ang disenyong ito para sa
paksang ito sapagkat mas mapapadali ang pangangalap ng datos
mula sa maraming respondent.
Limitado lamang ang bilang ng mga tagasagot sa mga
talatanungan, ngunit ang uri ng disenyong ito sy hindi lamang
nakadepende sa dami ng sumagot sa mga talatanungan. Kung kaya
lubos na nauunawaan ng mga mananaliksik na nababagay ito sa
pag-aaral kungsaan maari ring magsagawa ng pakikipanayam at
obserbasyon upang makadagdag sa pagkalap ng mga datos at
impormasyon.
Ang disenyong paglalarawan o deskriptibo ay ang nakita ng
mananaliksik na magiging mabisa sa pagaaral na ito upang mas
makakalap ng impormasyon na magiging epektibo sa
pananalisksik.
B. PAMAMARAAN NG PAGPILI NG RESPONDENTE
Upang makakuha ng mga impormasyon ang mananaliksik

ukol sa paksang “Naitutulong ng youtube sa unang taon ng mga
mag-aaral ng kursong Mass Comm Tech sa La Verdad Christian
College Caloocan” ginamit ang simple random sampling kung saan
ang pagpili ng respondente ay malaya mula sa kinabibilangan
nitong grupo.
Ang napiling respondente sa pagsusuring ito ay ang mga mag-
aaral na nasa unang taon ng kursong Mass Comm Tech La Verdad
Christian College Caloocan. Nahahati sa tatlong pangkat ang
kursong Mass Comm Tech sa unang taon, malayang pumili ang
mananaliksik nang dalawampu’t walong (28) mag-aaral na maaring
kumatawan sa kabuuan ng pag aaral.
62
Talahanayan 1.
Mag-aaral at tagasagot ng mga talatanungan mula sa unang taon ng Mass

Comm Tech sa La Veradad Christian College Caloocan taong 2012-2013.
Kabuua Kasarian ng mga mag Pangkat na
ng aaral na Tagasagot kinabibilangan
bilang
Ng mga Lalaki Babae MC MCT MCT13
mag T 12
aaral 11
28 14 14 14 8 6
Ang kabuuang bilang ng mga sumagot ay dalawampu’t walo (28) na

mga mag-aaral mula sa unang taon ng Mass Comm Tech sa La Verdad
Christian College Caloocan. Ayon sa kasarian ng mga tagasagot, kalahati o
labing apat (14) sa mga sumagot ay lalaki at labing apat (14) din naman ng
nagmula sa babae.
Limampung porsyento (50%) ng mga tagasagot o labing apat (14) na
mag-aaral ay mula sa Mass Comm Tech 11, tatlumpung porsyento (30%)
naman ng mga tagasagot o walong mag-aaral ay mula sa Mass Comm Tech
12, at dalawampung porsyento (20%) naman ng mga tagasagot o anim na
mag-aaral ay nagmula sa Mass Comm Tech 13.
Ang mananaliksik ay nagsagawa ng maikling oryentasyon sa mga

mag-aaral upang masiguro na nauunawa ng mga sasagot sa mga
talatanungan ang bawat bagay maging ang pagiging kompidensyal ng bawat
datos upang maipahayag ang kanilang nararapat at kailang mga
impormasyon.
C. INSTRUMENTO NG PANANALIKSIK
Ang mananaliksik ay gumamit ng talatanungan o survey questionaire

bilang pangunahing instrumento sa pagkalap ng mga datos na magagamit
sa pag-aaral. Ang talatanungan ay nahahati sa dalawang pangkat: ang
profile at ang survey ukol sa paksang pinagaaralan. Ang survey ay nagbigay
ng iba’t ibang persepsyon sa mga mag-aaral kung sa papaanong paraan
makakatulong ang youtube sa kanilang pag-aaral.
Narito ang sipi ng survey questionaire upang lubos na maunawaan
ang komposisyon ng mga talatanungan na ginamit sa pag-aaral.
63
Pangalan: _______________________ Lagda: ________________
Propesyon:___________________Kasarian:__________________________
Edad: ________________________
Panuto:
Bilugan ang titik ng sagot na iyongpipiliin. Pumili lamang ng isa. 1.
1. Gaano kaepektibo ang mgamakabagong teknolohiya sapanggagamot ng

mga pasyenteng maymalalang sakit? a. Napakaepektibo
b. Hindi masayadong epektibo
c. Hindi epektibo
2. Alin ang mas epektibong panggamot samga pasyenteng may malalang

sakit?
a. Paggamit ng makabagongteknolohiya
b. Paggamit ng iba pang alternatibo
3.Ano ang maaaring dahilan ng pag-usbong ng mga makabagongteknolohiya

sa larangan ng medisina? a. Paglaganap ng napakaraming sakitsa bansa
b.Kompetensya sa ibang bansa
c.Para sa mabilis na pag-unlad atpaggaling ng mga pasyente
4. Alin ang mas gugustuhin mo kungsakaling isa kang pasyente?

a. Magpagaling gamit angmakabagong teknolohiya b. Magpagaling gamit
angalternatibong paraan ng panggagamot
5. Anong sakit ang ginagamitan ngpinakamaraming aparato o kagamitan

sapanggagamot?
Pumili ng halimbawa
a. Cancer
b. Karamdaman sa puso
c. Karamdaman sa utak
d. Karamdaman sa buto
D. PAMAMARAAN NG PAGKALAP NG DATOS
Ang mananaliksik ang mismong kumalap ng mga impormasyon upang

lubos na maunawaan ang mga saklaw at mga posibilidad sa pag-aaral upang
matiyak ang kalidad ng ipipresentang datos.
Ginamit nito ang talatanungan sa pagkolekta ng mga datos upang
mas mapadali sa mga mananaliksik maging sa mga tagasagot. Ang
64
mananaliksik ay nagsagawa ng maikling oryentasyon sa mga mag-aaral at
siniguro ang pagiging kompidensyal ng mga nakakalap na datos bago ang
pamamahagi ng talatanungan upang mas makapagpahayag ang mga
sasagot ng tanong.
Ang kabuuang pag-aaral ay nagsimula Enero hanggang sa Pebrero ng
taong kasalukuyan. Ang pagkolekta ng datos ay sinagawa ng isang araw
kung saan maalwan na oras para sa mga mag-aaral.
Upang masiguro ang impormasyong nakalap ay nagsagawa ng
interbyu ang mananaliksik sa iba’t ibang saklaw ng pag-aaral: guro,
magulang at publikong opisyal ng bansa.
E. ISTATISTIKAL NA PAGSUSURI NG MGA DATOS
Ang nakalap na datos ay susuriin upang mas mapadali ang pagtataya

rito. Gagamit ng Descriptive Statistical Analysis ang mga mananaliksik
upang ipresenta ang mga datos kung saan gagamit ng mga talaan upang
suriin ang mga datos. Ito ang napili ng mga mananaliksik dahil mas madaling
maintindihan ang mga datos sapagkat nakabuod ang mga datos gamit ang
iba’t ibang uri ng talaan gaya ng talahanayan, tsarts at graphs gayon din ay
may pagtatalakay sa mga resulta ng datos.
Sa pagbuo ng interpretasyon at resulta, pinakamaigi at mabilis na

maintindihan para mga mananaliksik ay ang paggamit ng talahanayan at
graphs kung gayon ay magiging epektibo ang Descriptive Statistical Analysis
sa pag-aaral na ito.
KABANATA III: Pagsusuri at Interpretasyon ng mga Datos

Kwaliteytiv man o kwantiteytiv ang ginawang pananaliksik may
pagsusuri at interpretasyon nagaganap sa resulta ng pag-aaral. Higit
namang kailangan ang interpretasyon sa resulta ng istatistiks bilang
pagpapatunay sa hipotesis na ginawa sa pag-aaral.
∙ Pagsusuri
⮚ Ang pagsusuri ay nagaganap sa tulong ng malalim na
pagpapahayag/ pagpapaliwanag ng kinalanasan ng pag aaral. Lubos na
nasusuri ang pinag-aaralan kung iuugnay ito sa teorya o pagdulog ng
mapag-aanglahan. Maaari pa ring iugnay ang pagsusuri sa kalagayan
ng kapaligiran dahil maaaring makasagot ito sa resulta ng pag-aaral. ∙
65
Interpretasyon
⮚ Sa pagbibigay interpretasyon ng kinalabasan ng pag aaral,
ipinahahayag nito ang pansariling implikasyon ng resulta ng
pananaliksik. Gumaganda ang interpretasyon kung
makatotohanan ang mga figyur na lumabas sa pag aaral. Sa
pagbibigay interpretasyon inihahayag muna ang
paglalarawan ng mga datos at binabanggit din ang
kaukalang tambilang bilang suporta sa gagawing
interpretasyon. Ang ginagawan ng interpretasyon ay
maaaring nakaanyong tabular o graph na ang parameter ay
nasa gawaing itaas o kaya’y sa gawing kaliwa, pababa. Ang
kaukalang tambilang naman ay nasa kabilang direksyon ng
parameter na maaaring pababa o pahalang ang posisyon.
∙ Paliwanag/ Pagsusuri
⮚ Pagpapaliwanag ng mga resulta ayon sa mga
pangkasalukuyang kaalaman kabilang ang mga
nakapagbabagong sangkap, na maaaring
makaimpluwensiya sa resulta.
KABANATA IV: Paglalahad ng Resulta ng Pananaliksik
1. Bar graph- ito ay ginagamitan ng mga patayo at pahigang linya.

Komon ito sa mga paghahambing o comparative studies. Ang
pamagat nito ay nagsasabi kung tungkol saan ang graph.
Matatagpuan naman sa gawing ilalim ang pinagkunan ng datos.
2. Pie chart- katulad ng bar graph, mayroon itong pamagat, legends
at source. Dito ay hinahati sa bawat bahagi ang kabuuan.
3. Line graph- ito ay madalas gamitin upang ipakita ang pagbaba o

pagtaas ng halaga ng mga pangangailangan sa pagdaan ng
panahon. Bawat valyu ay kinakatawan ng mga tuldok na
nagpapakita ng scale kapag naikonekta.
4. Pictograph- ito ay ginagamitan ng mga larawan na nagrerepresenta

sa isang produkto, dito ay madaling makita ang pagkakaiba.
5. Flow chart- nagpapakita ito ng proseso o mga hakbang na

kailangang isagawa mula umpisa hanggang huli. Layunin nito na
makatipid sa oras o maging maayos o epesyente ang paggawa ng
mga bagay-bagay.
66
6. Istruktura ng organisasyon- pinapakita nito ang istruktura o ang
pagkakasunod-sunod ng katugkulan mula sa pinakamataas
hanggang sa pinakamababa. Madalas natin itong makita sa lobby
ng mga tanggapan upang madali nating matukoy ang mga taong
dapat puntahan sakaling mayroon tayong sadya sa isang
tanggapan.
7. Talahanayan- ito ang pinakagamitin sa lahat ng larangangan o

disiplina dahil ito ang pinakamadaling unawain. Makikita dito ang
mga tiyak at aktuwal na impormasyon hinggil sa isinasagawang
pananaliksik na maayos na nakahanay sa mga kolum.
KABANATA V: Buod, Kongklusyon at Rekomendasyon
∙ BUOD – Pinagsama-sama ang mga datos at impormasyong nakalap

na mananaliksik.
∙ Kongklusyon – May hinuha, implisyon, interpretasyon o mga
paglalahat batay sa mga napatunayan.
∙ Rekomendasyon – Maaring magmungkahi na pagpapatuloy sa dati
nang naisagawang pag-aaral.
Focus Questions
1. Paano makatutulong ang bagbabalangkas sa paghahanda sa

pagsulat ng papel na pananaliksik?
2. Bakit kinakailangan ang layunin at limitasyon ng pag-

aaral sa pananaliksik?
3. Ano ang kahulugan ng konseptwal at teoretikal na
balangakas?
Related Readings
Para sa karagdagang kaalaman sa Mga bahagi ng Pananaliksik, i click
https://pdfslide.net/download/link/mga-bahagi-ng-
67
pananaliksik
file:///C:/Users/Lenovo/Downloads/kupdf.net_filipi
no-thesis kabanata-1-5-talasanggunian-apendiks.pdf
https://www.pinoynewbie.com/mga-bahagi-at-
proseso-ng pananaliksik/
https://www.coursehero.com/file/48044041/MGA-BAHAGI-
NG PANANALIKSIK-1pptx/

Gawain: Karugtong nga unang Gawain sa Kabanata 11, magsagawa ng
pangangalap ng mga datos.
Paraan ng pagkalap ng datos ............ 25

Nilalaman ……................................... 25
Pagka-orihinal ……............................ 20
Kabuoang puntos ..………………………70
Kabanata 13: Mga Hakbang at Kasanayan sa Pananaliksik

a) mapag-aralan ang mga hakbang at kasanayan sa pananaliksik;
b) maunawaan ang paraan sa pagtukoy ng problema sa
pananaliksik.
Introduksyon
Sa kasalukuyan, patuloy ang pagsasagawa ng iba’t ibang uri n

pananaliksik lalo na sa larangan ng medisina, agham at teknolohiya. May
suporta ng pamahalaan ang ginagawang pananaliksik sa mga larangang
68
nabanggit dahil layunin ng mga pag-aaral na makatulong sa pagpapabuti
ng kalagayan ng mga tao sa ating bansa. May mga unibersidad at ilang
organisasyon o intitusyon din na nagbibigay ng suporta sa mga
pananaliksik na inaakala nilang Malaki ang magiging kontribusyon nito sa
isang lipunana.
Narito ang ilang hakbang na makatutulong sa paggawa ng pananaliksik.
Pananaliksik – ay ang proseso ng pangangalap ng mga totoong
impormasyon na humahantong sa kaalaman. Isinasagawa ito sa
pamamagitan ng paggamit ng kung ano ang nalalaman o napag-
alaman na. Matatanggap ang karagdagang kaalaman sa
pamamagitan ng pagpapatunay ng mga panukala (teoriya) o mga
pamamaraan (o sistema), at sa pagsubok sa mas mainam na
pagpapaliwanag ng mga napapansin o obserbasyon. Isang
prosesong mapagsuri, sistematiko o maparaan, organisado o
nakaayos, at walang-kinikilingan (obhetibo). Nararapat na
masagot ng prosesong ito ang isang katanungan o hipotesis. Sa
ganitong paraan, dapat itong nakapagpapataas o
nakapagdaragdag ng kaalaman hinggil sa isang hindi nakikilalang
bagay na ibig mapag-alaman pa ng mga mamamayan.
∙ Hakbang – Ang hakbang ay isang salita kung paano mo gagawin ang

isang bagay.
∙ Kasanayan – Ay ang natutunang kapasidad o kakayahan na

maipatupad ang mga resultang nauna nang natukoy at kadalasang
may mababang paggugol ng panahon, enerhiya o pareho.
Lecture Notes
∙ Tukuyin ang Problema
Ang unang hakbang o proseso ng pananaliksikay ang pagtukoy sa
mga problema o ang pag debelop ng katanungang
pampananaliksik.
Ito ay inilalahad sa paraang patanong, at tinatangka itong sagutin

sa pananaliksik.
69
∙ Rebyuhin ang Literatura
Ito ang mag tuturo sa mananaliksik kung ano-ano na ang mga

pag-aaral na isinagawa kaugnay ng paksang
pampananaliksik, kung paano isinagawa ang mga naunang
pag-aaral, at ang mga konklusyon at rekomendasyong nilikha
ng iba pang mananaliksik.
∙ Linawin ang Problema
Sa hakbangnaito, inaasahangang manananliksik ay

hahantong sa mga problema ng researchable at higit na
limitado ang pokus kumpara sa orihinal na natukoy na
problema.
∙ Malinaw na Bigyang-Kahulugan ang mga Termino at Konsepto
Ang mga termino at konsepto ay mga salita o parirala na

ginagamit para salayunin ng paglalahad ng layunin at
deskripsyon ng pag-aaral.
∙ Ilarawan ang Populasyon
Ang mga proyekto ng pampananaliksik ay maaaring naka

pokus sa isang tiyak na pangkat ng mga tao, pasilidad,
programa, istatus, Gawain o teknolohiya.
∙ Idebelop ang Plano ng Instrumentasyon

⮚ Nagsisilbi itong mapa sa kabuuan ng pagaaral.
⮚ Tinutukoy ditto kung sino-sino ang sangkot sa pag-aaral,
maging paano at kailan kokolektahin ang mga datos.
⮚ Kinapapalooban din ito ng maraming desisyon at
konsiderasyon kaugnay kung paano suriin ang mga datos
namakokolekta.
Kolektahin ang mga Datos
Napakakritikal na hakbang ito sa panananliksik dahil dito

makukuha ang mga impormasyong kailangan upang
masagot ang mga katanungang inilalahad sa Mga Suliranin
ng Pag-aaral.
⮚ Sarbey
⮚ Kwestyoner
⮚ Interbyu
70
⮚ Obserbasyon
∙ Suriin ang mga Datos
Ang mga resultang pagsusuri ay kanya ring rerebyuhin at

lalagumin batay sa mga katanungang inilahad sa Mga
Suliranin ng Pag-aaral.
∙ Isulat ang Papel Pampanaliksik
Sa hakbang na ito kailangang:
⮚ Maisulat o maiencode ang papel ayon sa itinakdang

pormat ng paaralan
⮚ Maging maingat hinggil sa grammatical at typographical
errors
⮚ Isaalang-alang ang kaisahan (unity), pagkakaugnay ugnay
(coherence), at diin(emphasis) sa pagsulat ng talataan.
Sa hakbang na ito, iniuulat ng mananaliksik sa paraang pasalita

ang resulta ng pag-aaral.
Karaniwang isinasagawa ito sa pamamagitan ng talakayang

panel kung ang pananaliksik ay ginagawa nang pangkatan.
Ang resulta ng pananaliksik ay ineebalweyt din ng panel ng

mga ekspert
Focus Questions
1. Bakit kailangang suriin ang mga datos?
2. Bakit kailangan na maedebelop ang plano ng instrumentasyon?
3. Bilang mag-aaral nararapat bang iulat ang resulta ng pag aaral?
Related Readings
Para sa karagdagang kaalaman sa Mga Hakbang at kasanayan sa
Pananaliksik, i-click ang link sa ibaba para sa pag-access:
https://www.academia.edu/33481735/PANANALIKSIK
71
https://prezi.com/vycpczztz1gx/mga-hakbang-at-
kasanayan-sa pananaliksik/
https://www.scribd.com/doc/98092159/Mga-
Hakbang-at Kasanayan-Sa-Pananaliksik
https://www2.slideshare.net/swaggerboys/pananaliksik-
72932243

Gawain: Ngayonh natapus na ang pagtatalakay sa Pagbasa at Pagsulat

tungo sa pananaliksik nararapat lamang na ang mag-aaral ay mag
sasagawa ng kanilang sariling Papel Pananaliksik.
Magpangkat sa lima ang klase. Magsagawa ng isang pag aaral na naayon

sa iyung kurso at panahon.
Narito ang isang halimbawa ng isang papel pananaliksik mula sa Colegio

de Dagupan.
ANG SULIRANIN AT KALIGIRANG PANGKASAYSAYAN nina Arjay

Sicat Ferrer, Chris Nicole Queliza Laigue at Hermie Diaz Timario
72
References
Aklat Sanggunian
Antonio, L. (2015). Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik. C&E
Publishing, Inc. 839 EDSA, South Triangle Quezon City, Philippines.
Nuncio, E. (2015). Rebisadon Edisyon.Makabuluhang Filipino sa Iba’t ibang
Pagkakataon: Batayang Aklat sa Pagbasa, Pagsulat a Pananaliksik sa
Antas Pangkolehiyo. C & E Publishing, Inc., 839 EDSA, South Triangle
Quezon City, Philippines.
Lachica, V. et. al. (2015). Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik.GMK
Publishing House, Quezon City, Philippines San Juan, G., et. al. (2014).
Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik (Filipino 2). Grandbooks
Publishing, Pateros, Metro Manila, Philippines.
Bibe, E. (2015). Filipino 2: Pagbasa at Pagsulat Sa Iba't Ibang Disiplina

Tungo Sa Pananaliksik. Ateneo de Naga University Press, Lungsod
Naga, Philippines.
Castro, F., et. al. (2015). Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik.

Grandbooks Publishing, Manila, Philippines.
Tumangan, Al., et. al. (2014). Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik.

Grandbooks Publishing, Pateros, Metro Manila, Philippines.
Castillo, M. J., et. al. (2012). Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik.

Jimczyville Publications, Malabon City, Philippines
Sangguniang Website
https://www.slideshare.net/lazojovina/meta-28769756
https://prezi.com/p/fmowzfmhiebh/metakognitibong-pagbasa/
https://prezi.com/miv4pcetjxtb/lol/
http://www.geocities.ws/leiturainstrumental/an_interactive_model
_of_the_read.htm
https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1081770.pdf
pagbasa/
https://prezi.com/cubmu1kl_dtt/mga-elemento-ng-metakognitib na-
pagbasa/
https://prezi.com/k8hmjlwd4w27/elemento-ng-
73
metakognitibong pagbasa/
https://prezi.com/ao-_cji1orgp/elemento-ng-pagbasa/
https://www.academia.edu/10213070/TEKSTONG_EKSPOSITOR
http://jaysonbsed1bfilipino.blogspot.com/2012/03/tekston
g ekspositori.html
https://www.slideshare.net/JohnCarlCarcero/ekspositori-
o paglalahad
https://prezi.com/jqbkdqbbla4t/ang-tekstong-ekspositori-
mga katangian-at-bahagi/
https://prezi.com/vk4vnxjxm6pj/mga-kasanayan-
sa akademikong-pagbasa/
https://prezi.com/vk4vnxjxm6pj/mga-kasanayan-
sa akademikong-pagbasa/
https://www.academia.edu/25529651/Kahalagahan_ng_Pagbaba
sa
https://www.academia.edu/27992273/FILIPINO_2_MGA_BATAYA
N G_KAALAMAN_SA_PAGBASA
https://www.slideshare.net/Naj_Jandy/mga-kasanayan-
sa akademikong-pagbasa-32030253
https://prezi.com/0bnlvridajq1/kahulugan-at-kalikasan-ng
pagsusulat/
https://www.academia.edu/34016876/KAHULUGAN_AT_KALIKAS
AN_NG_PAGSULAT
https://pdfslide.tips/documents/kahulugan-at-kalikasan-ng
pagsulat-56df6a44d9b81.html
http://docshare04.docshare.tips/files/4775/47759129.pdf
https://abmnatics.wordpress.com/2016/06/27/uri-ng-pagsulat/
https://www.academia.edu/9631847/Mga_Uri_ng_Pagsulat
https://www.slideshare.net/ihartdenzelflores/konseptong-
papel filipino?from_action=save
74
https://www.academia.edu/31543594/Pagbuo_ng_Konseptong_
Pa pel
https://digitalessays.com/essays/konseptong-
papel https://brainly.ph/question/2717427
https://study-
everything.blogspot.com/2014/06/ang
pagbabalangkas.html
https://prezi.com/y1xeyf2aoj6i/paggawa-ng-
balangkas/ https://wol.jw.org/tl/wol/d/r27/lp-
tg/1102001058
https://www.slideshare.net/RochelleNato/hawig
lagompresisintesis
https://www.slideshare.net/aliciamargaretjavelosa/pangangala
p ng-datos-filipino
https://prezi.com/kny3gsz9fw7k/pagkuha-paggamit-
at pagsasaayos-ng-mga-datos/
https://www.slideshare.net/clarinadelaguardia/p-ananaliksik
https://prezi.com/qsha4mfduxgb/pagkuha-paggamit-
at pagsasaayos-ng-mga-datos/
https://prezi.com/appdicjre-82/pagkuha-
paggamit-at pagsasaayos-ng-mga-datos/
Antonio, L. (2015). Pagbasa at Pagsulat Tungo sa

Pananaliksik. C&E Publishing, Inc. 839 EDSA, South
Triangle Quezon City, Philippines.
Nuncio, E. (2015). Rebisadon Edisyon.Makabuluhang

Filipino sa Iba’t ibang Pagkakataon: Batayang Aklat
sa Pagbasa, Pagsulat a Pananaliksik sa Antas
Pangkolehiyo. C & E Publishing, Inc., 839 EDSA,
South Triangle Quezon City, Philippines.
75

Content

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Content

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

YUNIT 1 PAGBASA SA IBA’T IBANG DISIPLINA

Kabanata 1: Kahulugan ng Pagbasa

Intended Learning Outcomes (ILO)

Sa pagtatapos ng yunit, inaasahan na ang mga mag-aaral ay:

a) nakapagbibigay ng sariling kahulugan ng pagbasa;

b) nailalahad ang kahalagahan ng pagbasa sa iba’t ibang disiplina;

Ang pagbasa ay sinasabing unang hakbang sa pagtamo ng kaalaman. Ito ay

Yugto – Ingles: Chapter, Part – Kabanata (isang libro, nobela, eksena

∙ Ang pagbasa ay kompleks, daynamikong proseso ng pagdadala ng

∙ Ang pagbasa ay kasangkapan sa pagkatuto ng mga kabatiran ukol sa

Mga Layunin ng Pagbasa

1. Teoryang Bottom- up -Batay sa "Teoryang stimulusresponse" ang

2. Teoryang Top- Down - ang mambabasa ay nagiging isang aktibong

3. Teoryang Interaktiv - Learning is a two-way process. Hindi monopolyo

4. Teoryang Iskema - Tumutukoy sa teoryang ito sa kalayaan ng

Tatlong Yugtong Estratehiya sa Pagbasa

Ipinaliwanag ni Vicki A. Jacobs ng Harvard Graduate School of

Mga Uri Ng Pagbasa

1. ISKANING- Uri ng pagbasa sa kung saan ang nagbabasa ay

2. ISKIMING- Ito ay pagsaklaw o mabilisang pagbasa upang makuha ang

5. PAGBASANG PANG-IMPORMASYON- Ito’y pagbasang may layunin

6. MATIIM NA PAGBASA- Nangangailangan ito ng maingat na pagbasa

7. RE-READING O MULING PAGBASA- Paulit na binabasa kung ang

8. PAGTATALA- Ito’y pagbasang may kasamang pagtatala ng mga

1. Bakit sinasabing ang pagbasa ang unang hakbang sa pagtatamo ng

2. Anung yugto ng pagbasa ang nagpapakita na maaaring maging tulay o

Kabuuan ........................... 20 puntos

Kabanata 2: Interaktibong Pagdulog sa Pagbasa

Intended Learning Outcomes (ILO)

Sa pagtatapos ng yunit, inaasahan na ang mga mag-aaral ay:

a) maintindihan ang interaktibong pagdulog sa pagbasa; b)

Piksyon – Ang piksyon ay isang uri ng literatura na mayroon layunin

Di-Piksyon – Ay tumutukoy sa mga uri ng literatura na nagsasaad ng mga

Message Board – sa modelong ito ang pagbasa ay tinitingnan bilang

Spiro (1980) - sa kabuuan ang Pagbasa ay isang multilevel na

Tandaan na ang proseso ng interaktibong pagbasa ay nangangailangan

Anotasyon– Ang anotasyon ay naglalaman ng maikling deskripsyon sa anyo

Mga kasanayan sa mapanuring Pagbasa

1. Bago magbasa -Previewing/surveying

3. Muling pagbabasa- Pagkuha ng kahulugan mula sa konteksto.

o Paraphrase -muling pagpapahayag ng ideya ng may akda sa ibang

Halimbawa: Biyograpiya Balita sa radyo diksyunaryo

3 KAKAYAHAN NG TEKSTONG IMPORMATIBO

1. pagpapahayag ng imbak na kaalaman

Ang tekstong Deskriptibo ay may layuning maglalarawan ng isang bagay,

∙ May isang malinaw at pangunahing impresyon na nililikha sa

Ang tekstong persweysib ay isang uri ng di- piksyon na pagsulat upang

Mga dokumentong buhat sa mga pag-aaral at pananaliksik upang higit

Ang narativ o naratibo ay mahusay na pagkukwento. Layunin nito ang

✔ Diyalogo – pag-uusap ng mga tauhan

Ang tekstong narativ o narrative sa Ingles, ay isang uri ng teksto na

Karamihan sa mga akdang pampanitikan ay isang uri ng tekstong narativ

– teksto na nangangailangang ipagtanggol ng manunulat ang posisyon

⮚ Proposisyon -pahayag na inilalaan upang pagtalunan

⮚ Argumento – paglalatag ng mga dahilan at ebidensya upang

Katangian at nilalaman ang mahusay na tekstong argumentatibo:

∙ Mahalaga at napapanahong paksa

∙ Matibay na ebidensya para sa argumento.

Argumento kung saan may dalawang panig na nakakaroon ng hindi

– Isang uri ng paglalahad na kadalasang nagbibigay ng impormasyon

1. Layunin O Target Na Awtput

⮚ Nasusulat sa kasalukuyang panahunan

Ang tekstong prosidyural ay nagbibigay ng kaalaman para sa maayos na