Robotik Kodlama

ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
BİLİM VE SANAT
MERKEZLERİ
YAZ OKULU DESTEKLEME
VE YETİŞTİRME KURSU PROGRAMI
ROBOTİK KODLAMA
ATÖLYESİ
ANKARA | 2023
Genel Yayın Yönetmeni | Prof. Dr. Kemal Varın NUMANOĞLU
Yayın Koordinatörü | M. Ramazan BARIN
Koordinasyon | Ferit TOPRAK

Jale GÜNEŞ
Merve LAÇİN
Seydihan YİĞİT
Yazarlar | Bekir ÇELEN

Betül CİHANGİR
Esra KIDIMAN DEMİRHAN
Mehmet ÖZASLAN
Mehmet İlkay KAYA
Mustafa Çağlar YORULMAZ
Program Geliştirme Uzmanı | Prof. Dr. Mehmet Akif SÖZER

Dr. Serdar ÖZMEN
Bahar KÜÇÜKTEPE
Ölçme ve Değerlendirme Uzmanı | Dr. Öğr. Üyesi Fuat ELKONCA
Dizgi ve Tasarım | Aren Tanıtm

www.arentanitim.com.tr
0 312 430 70 81
Genel Yayın Dizin Yayın No: | 8148
Yardımcı ve Kaynak Kitaplar

Dizi Yayın No: | 2054
ISBN | 978-975-11-6082-9
ÖNSÖZ
Bilgiye ulaşma ve bilgiyi üretme imkânlarının hızla artması eğitim süreçlerinde de önemli değişiklikleri
beraberinde getirmiştir. Günümüzde eğitim, bilgi aktarım süreci olarak tanımlanmaktan öte, bireyi deği-
şen dünya koşullarına hazırlayarak onları geleceğin dünyasında etkin ve saygın bireyler olarak yetiştirme
süreci olarak tanımlanmaktadır. Bu çerçevede eğitim yalnızca akademik başarıya değil, öğrencilerin dü-
şünme, yaratıcılık, akıl yürütme ve problem çözme becerilerini geliştirmeye odaklanmaktadır. Akademik
odaktan, çok yönlü becerilerle donanmış birey yetiştirmeye geçiş süreci, öğrenme ve öğretme süreçleri-
nin de değişmesini zorunlu kılmıştır. Geleneksel sunum yöntemlerinden ziyade beceri ve etkinlik temelli
öğretim yöntemlerinin günümüz eğitim anlayışına daha uygun olduğu söylenebilir. Bu bakış açısıyla
bilim ve sanat merkezlerinde verilen proje temelli atölye çalışmalarının öğrencileri geleceğin dünyasına
hazırlamada önemli bir rolü bulunmaktadır.
Öğrencileri bir bütün olarak tüm gelişim alanlarında desteklemenin önemli koşullarından birisi de her
öğrencinin kendine özgü ilgi, beceri ve yetenekleri olduğu gerçeğini benimsemektir. BİLSEM Yaz Okulu
kapsamında öğrencilerimizin bireysel farklılıklarındaki zenginliği ortaya koyabilmek amacıyla 55 farklı
atölyenin açılması planlanmıştır. Atölye sayısının çeşitliliğini artırarak öğrencilerin farklılıklarını geliş-
tirmelerine katkı sağlamayı umut ediyoruz. Bu kapsamda söz konusu atölyeler öğrencilerin öğrenme ve
kendilerini keşfetmeleri için bir araç olarak düşünülebilir.
BİLSEM Yaz Okulu Programları öğrencilerin devam ettiği eğitim kademeleri dikkate alınarak ilkokul, or-
taokul ve lise kademeleri için dört haftayı kapsayacak şekilde ayrı ayrı hazırlanmıştır. Öğrencilerimizin
atölyelerde aldıkları eğitim ile bilimsel düşünce ve davranışlarla estetik değerleri birleştiren, üretken,
sorun çözen, kendini gerçekleştirmiş bireyler olarak yetişmeleri, yetenekleri ve yaratıcılıklarını erken
yaşta fark ederek en üst düzeyde kullanmaları ve beceriler edinmeleri hedeflenmektedir.
BİLSEM Yaz Okulu Programları kapsamında yapılan ve sahada örnek olarak kullanılması planlanan bu
çalışmanın uygulama esnasında öğretmenlerimize kolaylık sağlamasını ve öğrencilerimiz için faydalı
olmasını temenni ediyorum.
Prof. Dr. Kemal Varın NUMANOĞLU

Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürü
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ....................................................................................................................................................................................................7
PROGRAMIN TEMEL YAKLAŞIMI VE İLKELERİ.................................................................................................................... 8
PROGRAMIN YAPISI..................................................................................................................................................................... 8
PROGRAMIN GENEL AMAÇLARI.............................................................................................................................................. 8
KAZANIMLAR................................................................................................................................................................................... 8
İÇERIK................................................................................................................................................................................................ 11
ETKINLIKLER................................................................................................................................................................................... 11
DEĞERLENDIRME.......................................................................................................................................................................... 11
PROGRAMIN UYGULANMASI...................................................................................................................................................12
PROGRAMIN DEĞERLENDİRİLMESİ......................................................................................................................................13
İLKOKUL................................................................................................................................................................ 15
ETKİNLİK 1 ROBOTLAR HER YERDE ...............................................................................................................................17
ETKİNLİK 2 ÇEVRIMIÇI PROGRAM KULLANMA MACERAM................................................................................... 22
ETKİNLİK 3 DEVRE GELIŞTIRME KARTIMI KULLANMAYA BAŞLIYORUM......................................................... 28
ETKİNLİK 4 GÖZÜNÜ KIRP, ELINI ÇIRP......................................................................................................................... 32
ETKİNLİK 5 BEN YANDIM O SÖNDÜ; O YANDI BEN SÖNDÜM............................................................................37
ETKİNLİK 6 KARAŞİMŞEK....................................................................................................................................................41
ETKİNLİK 7 ANA RENKLER, ARA RENKLER.................................................................................................................. 44
ETKİNLİK 8 ROBOTLAR VE DUYU ORGANLARI......................................................................................................... 49
ETKİNLİK 9 HAYATIMIZDAKI SENSÖRLÜ SISTEMLER............................................................................................. 53
ETKİNLİK 10 HAVALAR NASIL?......................................................................................................................................... 58
ETKİNLİK 11 HAREKETLI OYUNCAKLAR........................................................................................................................ 62
ETKİNLİK 12 HAREKETLI OYUNCAKLAR-2.................................................................................................................... 65
4
DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU YAZ OKULU PROGRAMI
ROBOTİK KODLAMA ATÖLYESİ BİLSEM
ORTAOKUL............................................................................................................................................................ 71
ETKİNLİK 1 AKILLI PARMAĞIM...........................................................................................................................................73
ETKİNLİK 2 ROBOTLAR HAYATIMIZDA...........................................................................................................................76
ETKİNLİK 3 ARDUİNOYA MERHABA............................................................................................................................... 82
ETKİNLİK 4 POLIS ÇAKARI.................................................................................................................................................86
ETKİNLİK 5 7 SEGMENT DİSPLAY.....................................................................................................................................91
ETKİNLİK 6 HAREKETLİ IŞIKLAR...................................................................................................................................... 99
ETKİNLİK 7 BOY ÖLÇER .................................................................................................................................................... 103
ETKİNLİK 8 SOKAK LAMBASI..........................................................................................................................................108
ETKİNLİK 9 TRAFIK IŞIĞI...................................................................................................................................................112
ETKİNLİK 10 ORADA DUR!.................................................................................................................................................116
ETKİNLİK 11 OTOMATIK KAPI.......................................................................................................................................... 120
ETKİNLİK 12 AKILLI VANTİLATÖR.................................................................................................................................. 125
LİSE......................................................................................................................................................................129
ETKİNLİK 1 ROBOT VE ROBOTIK....................................................................................................................................131
ETKİNLİK 2 ARDUINO’YU TANIYALIM.......................................................................................................................... 135
ETKİNLİK 3 HER ŞEY BIR LED YAKMA ILE BAŞLAR................................................................................................ 138
ETKİNLİK 4 RGB LED ILE PWM BAĞLANTILARI ANLAYALIM.............................................................................. 145
ETKİNLİK 5 7 SEGMENT DISPLAY.................................................................................................................................. 150
ETKİNLİK 6 LDR IŞIK SENSÖRÜ ILE TASARRUF...................................................................................................... 156
ETKİNLİK 7 PIR HAREKET SENSÖRÜ ILE ALARM.................................................................................................... 162
ETKİNLİK 8 ULTRASONIC MESAFE SENSÖRÜ ILE NESNE ALGILAMA............................................................168
ETKİNLİK 9 HAYAT KISA, MOTORLAR DÖNÜYOR....................................................................................................174
ETKİNLİK 10 KONTROL EDİLEBİLEN SİSTEMLER....................................................................................................180
5
GİRİŞ
Günümüzde Bilgi ve iletişim teknolojileri alanında yaşanan gelişimler toplum hayatından iş hayatına
önemli değişiklikleri beraberinde getirmiştir. Bu değişimden önemli ölçüde etkilenen alanlardan biri de
eğitim olmuştur. Bu bağlamda eğitimde uygulanan yöntem-teknikler, kullanılan araç gereçler çeşitlen-
miş teknolojinin eğitime entegrasyonu, teknolojik araçların kullanımı ve öğretimi gibi hususlar ön plana
çıkmıştır. Eğitimde teknolojik araçların kullanımı ve öğretimi bağlamında önemini gittikçe arttıran konu-
lardan biri de robotik biliminin çalışma alanı olan robotik teknolojiler olmuştur.
Robot biliminin laboratuvar ortamında ürettiği ve deneysel çalışmalara konu olan robotlar günümüzde
laboratuvar ortamından çıkıp mühendislik ve tıp gibi gerçek yaşam problemlerini çözmeye yönelik bir-
çok alanda kullanılmaya başlanmış, hatta günlük hayatta son kullanıcı olarak tabir edilen tüketicilerin
kullandıkları araçlar haline gelmiştir. Robotik teknolojilerin gerçek yaşamda bu denli sıklıkla kullanıl-
ması birçok insanın bu teknolojilerin maharetlerine yakından tanıklık etmesini sağlamış ve bu durum
toplumda bu alana duyulan ilgiyi arttırmış, bireylerde öğrenme ihtiyacı oluşturmuştur. Bu ihtiyaçtan
hareketle robotik kodlama eğitimleri gerek örgün eğitim kapsamında gerekse örgün eğitime ilave olarak
okul dışında da yapılmaya başlandığı görülmektedir.
Robotik kodlama eğitimi genel olarak mekanik, yazılım, elektrik-elektronik gibi farklı mühendislik di-
siplinlerine ait bilgilerin kullanılarak yenilikçi ürünler ortaya çıkartma süreci olarak tanımlanabilir. Bu
tanımdan hareketle robotik kodlama eğitiminin disiplinlerarası birçok bilgiyi ihtiva eden kompleks bir
yapısı olduğu söylenebilir. Dolayısı ile robotik kodlama eğitimi sahip olduğu bu yapı itibari ile öğrenci-
lerin eleştirel düşünme, akıl yürütme, problem çözme, algoritmik düşünme, teknoloji okuryazarlığı gibi
becerilerinin gelişmesine imkân sağlamaktadır.
Robotik Kodlama Yaz Okulu Programının kapsamı belirlenirken ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde hazır-
lanmış farklı robotik kodlama programları incelenmiş, kapsamın belirlenmesi hususunda alan uzmanları
ile istişareler yapılmıştır. Yaz okulu programının genel amacı, hedef kitlesi, süresi de gözetilerek prog-
ramın hedef kitleye uygun, esnek, erişilebilir ve ulaşılabilir olmasına özen gösterilmiştir. Bu minvalde
öğrenme alanı, alt öğrenme alanı ve kazanımlara uygun etkinlikler hazırlanmıştır. Etkinliklerde salt alan
bilgisi vermekten ziyade ilgi çekici, günlük yaşam ile ilişkili, alan-beceri gelişimini sağlayacak, merak
duygusunu harekete geçiren, özgün ürünler geliştirebilmelerine katkı sağlayıcı robotik uygulamalar yap-
malarına önem verilmeye çalışılmıştır.
Robotik Kodlama Yaz Okulu programı etkinliklerinin hazırlanmasında kurumların fiziksel altyapısı, öğren-
cilerin seviyeleri, ilgi ve yetenek alanları da dahil olmak üzere süreci etkileyebilecek birçok unsur dikkate
alınmıştır. Öğretmenlere kolaylık sağlaması açısından etkinlik öncesi yapılması gerekenler listelenmiş,
ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde eğitim alan tüm öğrencilerin gelişim düzeylerine uygun etkinlikler dü-
zenlenmiştir. Etkinlikler için öngörülen süreler; zenginleştirmelere, etkinliğin aşamalarına, öğrencilerin
düzeylerine ve ihtiyaçlarına göre değerli öğretmenlerimiz tarafından artırılabilir/azaltılabilir.
Etkinliklerin sonunda verilen ölçme ve değerlendirme araçları ile öğretmenin, öğrenme öğretme süreç-
lerini takip etmesi, ürünün değerlendirilmesi ve öğrencinin gelişiminin izlenmesi amaçlanmıştır. De-
ğerlendirme bölümlerinde verilen ölçme ve değerlendirme araçları etkinlik içeriğine ve sürecine bağlı
olarak değişiklik göstermektedir.
21. yüzyıl becerileri dikkate alınarak hazırlanmış olan bu çalışmanın tüm öğrencilerimize katkı sağlaması
ve yeni fikirlere ışık tutmasını temenni ediyor, yaz okulu sürecinde öğrencilerle buluşan tüm değerli öğ-
retmenlerimize teşekkürlerimizi sunuyoruz.
BİLSEM Yaz Okulu Robotik Kodlama Atölyesi Program Geliştirme Komisyonu
Haziran, 2023
7
BİLSEM ROBOTİK KODLAMA ATÖLYESİ
PROGRAMIN TEMEL YAKLAŞIMI VE İLKELERİ
Robotik Kodlama Atölyesi Yaz Okulu Programı’nda ilerlemecilik felsefesi ilkeleri benimsene-
rek katı bir disiplin anlayışından ziyade aktif öğrenme yaklaşımlarını temel alan ve bireysel
farklılıkları gözeten bir yapıda hazırlanmıştır.
Program içeriğinin oluşturulmasında konu temelli yaklaşımlardan olan süreç tasarım modeli
benimsenmiştir. Bu bağlamda yaparak yaşayarak öğrenmeyi hedefleyen, bilgi edinmeyi ve
öğrenme sürecini merkeze alan beceri temelli yaklaşımlara başvurulmuştur.
PROGRAMIN YAPISI
Programın Genel Amaçları
Bu program Bilim ve Sanat Merkezleri yaz okuluna devam edecek öğrencilerin Bilgi ve ileti-
şim teknolojileri alt alanlarından olan Robotik kodlama alanında beceri gelişimlerini destek-
leyecek şekilde hazırlanmıştır. Programın genel amacı öğrencilerin Robotik alanında temel
bilgi ve beceri sahibi olmalarına, ilgi ve yetenek alanlarını keşfedebilmelerine odaklanarak
üretken bireyler olarak kariyer planlamalarına katkı sağlamaktır.
Bu genel amaç doğrultusunda Bilim ve Sanat Merkezi yaz okulunda Robotik kodlama atölye
çalışmalarına katılacak 2-12.sınıf öğrencilerine aşağıdaki hedeflerin kazandırılması planlan-
mıştır.
1. obotik sistemlerin günlük hayattaki önemini anlama,

R
2. Robotik sistemleri günlük hayatta kullanabilme,
3. İhtiyacına uygun sistem tasarlayabilme,
4. Bilgi ve iletişim teknolojileri alanında geliştirilen yeni bir ürünlerin çalışma yapılarını
kavrama,
5. Yerli ve milli teknoloji geliştirmenin önemini fark etme.
6. Teknolojik ürünler geliştirmeye istek duyma.
Kazanımlar
Robotik Kodlama Atölyesi Yaz Okulu Programı’nda yer alan kazanımlar ilkokul, ortaokul ve
lise düzeyinde bilgi-işlemsel düşünme becerilerinden oluşmaktadır. Kazanımların sıralan-
masında aşamalılık ve ardışıklık ilkesi gözetilerek basitten karmaşığa, kolaydan zora, somut-
tan soyuta olacak şekilde hazırlanmıştır. Ayrıca kazanımların güncellik, öğrenciye görelik,
hedefe uygunluk, yaşama yakınlık, transfer edilebilirlik gibi öğretimsel ilkelere uygun olarak
hazırlanmasına da dikkat edilmiştir.Kazanımlar, öğrenme alanı, alt öğrenme alanı ve kaza-
nımların sırası şeklinde verilmiştir. Bazı kazanımların gerçekleştirilmesinde dikkat edilmesi
gereken hususlar, ilgili kazanımların altında açıklama olarak belirtilmiştir.
8
Kazanımların açıklaması aşağıdaki örnekte yer almaktadır.

1.2.1.Tercih edilen programlanabilir devre geliştirme kartını tanır.
(Arduino vb. , Tinkercad üzerinden elektronik denetleyicinin Giriş-Çıkış bağlantılarını
sağlar. )
1. (Robotik kodlama öğrenme alanı kodu)
1.2. (Robotik kodlama atölyesi alt öğrenme alanı kodu)
1.2.1. (Robotik kodlama atölyesi alt öğrenme alanına ilişkin kazanım numarası)
Atölyenin Öğrenme Alanı /Temalar: Robotik Atölyesi

1. İlkokul
1.1. Robot Programlamaya Giriş
1.1.1. Robot ve robotik temel kavramlarını açıklar.
1.1.2. Robotik alanında kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını amacına uygun
olarak kullanır. (Tinkercad üyelik ve arayüz tanıtımı)
1.2. Programlanabilir Devre Geliştirme Kartları ve Uygulama Geliştirme
1.2.1. Tercih edilen programlanabilir devre geliştirme kartını tanır. (Arduino vb. , Tin-
kercad üzerinden elektronik denetleyicinin Giriş-Çıkış bağlantılarını sağlar. )
1.2.2. Tercih edilen programlanabilir devre geliştirme kartı ile temel elektronik devre-
ler tasarlayıp bağlantıları kurar
1.2.3. Devre geliştirme kartı ile hazırladığı devrenin kodunu yazılım geliştirme orta-
mında yazar.
1.2.4. Devre geliştirme kartı ile hazırladığı devrenin kodunu devre geliştirme kartına
yükleyerek test eder.
1.3. Sensörler ve Uygulamaları
1.3.1. Bir problem durumuna çözüm üreten robotik sistemde kullanılan sensöleri far-
keder.
1.3.2. Farklı sensörlerin kullanımına günlük hayattan örnekler verir.
1.3.3. Gerçek yaşam problemlerinin çözümü için uygun sensörleri kullanır. (Işık sensö-
rü, ses sensörü, PIR sensörü, dokunma sensörü, mesafe sensörü vb sensörlerin
bağlantısını yapması ve kodlarını yazması beklenir)
1.4. Motorlar ve Uygulamaları
1.4.1. Bir problem durumuna çözüm üreten robotik sistemde kullanılan motorları far-
keder. (DC ve servo motorlar hakkında bilgi verilir.)
1.4.2. DC ve servo motorların kullanımına günlük hayattan örnekler verir.
1.4.3. Gerçek yaşam problemlerinin çözümü için uygun motorları kullanır.
2. Ortaokul
9
mında yazar.
2.3.1. Bir problem durumuna çözüm üreten robotik sistemde kullanılan sensörleri
farkeder.
2.4.1. Bir problem durumuna çözüm üreten robotik sistemde kullanılan motorları far-
keder. (DC ve servo motorlar hakkında bilgi verilir.)
3. Lise
mında yazar.
3.3.1. Bir problem durumuna çözüm üreten robotik sistemde kullanılan sensörleri
farkeder.
3.4.1. Bir problem durumuna çözüm üreten robotik sistemde kullanılan motorları
farkeder. (DC ve servo motorlar hakkında bilgi verilir.)
10
İçerik
Bilim ve sanat merkezleri robotik atölyesi yaz okulu programınında konular farklı sınıf se-
viyelerinde derinleştirilerek, daha önce kazandırılan bilgi ve beceriler genişletilerek tekrar
edecek şekilde içerik düzenlenmiştir.
Program içeriğinde robotik kodlamanın temelleri, devre geliştirme kartları ve programlan-
ması, sensörler ve uygulamaları, motorlar ve uygulamalarına yer verilmiştir. İlkokul, ortaokul
ve lise seviyesinde benzer öğrenme alanları, alt öğrenme alanları ve kazanımlar yer almakla
birlikte etkinlik boyutunda öğrencilerin gelişmişlik düzeyleri dikkate alınarak etkinlik tasa-
rımları gerçekleştirilmiştir.
Etkinlikler
Robotik Kodlama Atölyesi Yaz Okulu Programı’nın etkinlikleri ilkokul, ortaokul ve lise düze-
yinde hazırlanmıştır. Program kapsamında ilkokul için 8, ortaokul için 8 ve lise için 8 etkinlik
yer almaktadır. Ayrıca ortaokul ve lise düzeyleri için birer tane ek etkinlik de hazırlanmıştır.
Hazırlanan etkinlikler ile öğrencilerin Robotik alanında temel bilgi ve beceri sahibi olmaları,
ilgi ve yetenek alanlarını keşfedebilmeleri amaçlanmıştır. Bu bağlamda öğrencilerin aktif ka-
tılım sağlayabilecekleri, günlük yaşamla ilişkili, aktivite temelli etkinlikler tasarlanmış olup,
uygulayıcıya yardımcı olması bakımından dikkat çekme, güdüleme, derse geçiş, dersin işle-
nişi, özet bölümleri açık, anlaşılır ve net bir şekilde sunulmuştur. Biliyoruz ki bu amaçlarımı-
za, etkinlikleri uygulayan değerli uygulayıcılarımızın bilgi, birikim, deneyim ve motivasyonun
da sürece dahil olması ile ulaşılacaktır.
Değerlendirme
Ölçme ve değerlendirme araçları; uygulayıcının, öğrenme öğretme süreçlerini takip etme-

sine, öğrencinin gelişimini izlemesine yardımcı olacak niteliktedir. Değerlendirme bölüm-
lerinde verilen ölçme ve değerlendirme araçları etkinlik sürecine bağlı olarak değişiklik
göstermektedir. Öğrenci çalışmalarının değerlendirilmesi için örnek olarak verilen ölçme
değerlendirme araçlarına uygulayıcı tarafından eklemeler yapılabilecektir.
Etkinliklerin değerlendirilmesinde kontrol listesi, dereceli puanlama anahtarı, özdeğerlen-
dirme ölçme araçları kullanılmıştır.
11
PROGRAMIN UYGULANMASI
Robotik Kodlama Yaz Okulu Programı’nın uygulanmasında aşağıdaki hususlara dikkat edil-
mesi önerilmektedir.
Öğretmen Yeterlilikleri: Hazırlanan Robotik Kodlama Yaz Okulu Programı teknik alan bilgisi
temelli öğrenme alanları içermektedir. Bu nedenle uygulayıcıların robotik kodlama ve temel
elektronik konu alanlarına yönelik bilgi ve becerilerinin yeterli düzeyde olması gerekmek-
tedir.
Öğrenme Çevresi: Robotik Kodlama Yaz Okulu Programı uygulama temelli olduğundan; alt
yapı olanakları ve öğrenme çevresinin hazırlanması bağlamında belirli koşulların hazır bu-
lundurulmasını gerektirmektedir.
Yöntem: Robotik Kodlama Yaz Okulu Programı’nda yer alan kazanımlar öğretim sürecinde
kuramsal bilginin yanısıra uygulama olanakları ile zenginleştirilmelidir. Etkinlikler sürecin-
de öğrencilerin bağımsız uygulamalar yapmalarına imkân tanınması öğrenme verimliliğine
katkı sağlayacaktır.
Öğretim Süreci ve Öğrenme Çıktılarının Değerlendirilmesi: Kazanımlar temel alınarak hazır-

lanan öğrenme-öğretme etkinliklerinde örnek değerlendirme araçları sunulmuştur. Etkinlik
sürecinde uygulayıcı tarafından uygun görülen ek değerlendirme araçları kullanılabilir. Et-
kinlik sürecinde süreç ve ürün odaklı değerlendirilmenin yapılması öğrencilere geri dönütler
verilmesi, süreç içerisinde öğrencilerin gelişiminin takip edilmesine imkân sağlayacaktır.
12
PROGRAMIN DEĞERLENDİRİLMESİ
BİLSEM Yaz Okulu Atölye Programları’nın değerlendirilmesinde süreç odaklı değerlendirme ve

sonuç değerlendirmesi kullanılabilir. Süreç odaklı değerlendirmede ölçme araçları etkinlikle-
rin uygulanmasının her aşamasında kullanılabileceği gibi etkinlikler uygulandıktan sonra öğ-
rencilerin belirlenen kazanımları ne düzeyde elde ettiklerini belirlemeye yönelik olarak da kul-
lanılabilir. Bu süreçte ölçekler, kontrol listeleri, anketler vb. ölçme araçları kullanılabileceği gibi
öğrencilerin kazanıma ilişkin davranışları sergilemesini sağlayacak sorular, bulmacalar, boşluk
doldurma, cümle-örnek olay tamamlama vb. yöntemler de kullanılabilir. Sonuç değerlendirme
ise program tamamlandıktan sonra programın öğrenciler üzerindeki etkileri incelemek ama-
cıyla gerçekleştirilir. Bu süreçte yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılarak bireysel ve
odak grup görüşmeleri gerçekleştirilebilir. Ayrıca program değerlendirme anket formları kulla-
nılarak öğrencilerin programa ilişkin görüşleri değerlendirilebilir. Bununla birlikte öğrencilerin
belirlenen kazanımları ne derece elde ettiklerine yönelik görüşlerini değerlendirmek amacıyla
program çıktı değerlendirme formları da kullanılabilir.
13
BİLİM VE SANAT
MERKEZLERİ
ROBOTİK KODLAMA
ATÖLYESİ
ETKİNLİKLER
İLKOKUL
ANKARA | 2023
ETKİNLİK | 1
ETKİNLİK NO : 1
ETKİNLİK ADI : ROBOTLAR HER YERDE
SINIF/KADEME : İlkokul
SÜRE : 40 dk + 40 dk
ÖĞRENME ALANI/ :
Robotik / Robot Programlamaya Giriş
KONU
KAZANIMLAR : 1.1.1. Robot ve robotik temel kavramlarını açıklar.
TEMEL BECERİLER : Problem çözme, Analitik düşünme, Keşfetme, Disiplinler arası düşün-
me, Kendini ifade edebilme, Dijital çağ okuryazarlığı
YÖNTEM VE : Soru-cevap
TEKNİKLER Gösterip yaptırma
ARAÇ-GEREÇLER : Bilgisayar
İnternet
Robot kiti ”Endüstriel ve insansı robotları tanıtan videolar, robot ta-
sarım sürecini tanıtan görsel ve videolar, Ek 1. Robot Yapılandırılması
Görseli, Ek 2. Robotların Dönüşümü Görseli”
ÖĞRETMEN İÇİN ÖN : Robot kitlerinden herhangi biri öğrenciye göstermek için görevi belli,
HAZIRLIK kodu yüklenmiş şekilde hazır edilir. (Mblock, Vex, Lego Mindstrom vb.)
ÖĞRENCİNİN HAZIR :
Temel düzeyde bilgisayar okur yazarlığı
BULUNUŞLUĞU
SÜREÇ : Dikkat çekme

Öğretmen ders başlangıcında kapıdan girerken önce sınıfa robot ki-
tini yollar. Ardından kendisi de sınıfa girerek robot kitini öğrencilerin
daha yakından görüp incelemeleri için robotun yanına gelmeleri iste-
nir. “Daha önce hiç robot gördünüz mü? Gördüğünüz robot neler yapı-
yordu” sorusu sorulur. Bu sorularla öğrencilerin dikkati çekilir ve konu
hakkında hazır bulunuşlukları kontrol edilir.
: Güdüleme
Öğrencilere dersin ilerleyen sürecinde bir oyun oynanacağını ve oyun-
da başarılı olmak için süreçte derste etkin katılımın önemli olduğu vur-
gularak öğrenciyi güdüler.
17
: Derse geçiş
Güdülemenin ardından derse geçiş aşamasında etkinliğin iyi anlaşıl-
ması, düzenli ve disiplinli ilerlemesini sağlayabilmek adına öğrenci-
lerin etkinliği akıllı tahtada gösterilirken dikkatlice dinlemesi, anlatım
bittikten sonra uygulayıcının söylediği zamanda uygulamaya geçilerek
öğretilen adımları sırasıyla simülasyon ortamında uygulaması istenir.
: Dersin işlenişi
Derse “Sizlere birkaç video izleteceğim ve resimler göstereceğim. Ar-
dından videolarla ilgili görüşlerinizi alacağım.” denilerek devam edilir.
Öğretmen, arama motoruna “Endüstriyel motorlar” anahtar kelimeleri-
ni yazarak ilgili videolardan uygun olanları seçerek izletir. Daha sonra
“İnsansı robotlar” anahtar kelimelerini yazarak ilgili videolardan uygun
olanları seçerek izletir.
Uygulayıcı; “İzlediğiniz videolardaki mekanizmalara ne ad verilir? Bu
mekanizmaların ortak bir ismi var mı? Yoksa birbirlerinden farklı mı?”
sorularını sorarak cevapları alır ve alınan cevaplar üzerinde konuşulur.
Bu aşamada uygulayıcı robot kelimesinin tanımını yapar.
“Robot,
• Sensörler (alıcılar) kullanarak çevresindeki verileri algılayabi-
len ,
• Verilerin toplanmasını ve kontrolünü sağlamak için elektronik
devrelerden oluşan,
• Sensörlerden aldığı verileri kullanarak robotun amacına uygun
matematiksel ve mantıksal işlemler ile karar verme olayının
gerçekleşmesini sağlayan bir programa sahip olan,
• Verilen kararlar doğrultusunda programının gerektirdiği hare-
ketleri gerçekleştirebilecek mekanik düzeneğe verilen isimdir.”
Robot kavramının tanımı yapıldıktan sonra izlenen tüm videolardaki
mekanizmaların bu tanıma uyduğu ve birer robot olduğu söylenir.
Farklılığın endüstriyel robot ve insansı robot olduğu belirtilir ve bu te-
rimler üzerinde durulur.
Öğrencilerin endüstriyel robotların ve insansı robotların günlük hayat-
ta kullanımına örnekler vermesi istenir.
Ardından “Çocuklar sizlere çok ilginizi çekeceğinizi düşündüğüm bir vi-
deo daha izleteceğim” denilerek arama motoruna “Robot öğretmenler”
anahtar kelimeleri yazılır ve çıkan sonuçlardan ilgi çekici haberler ve
videolar seçilerek sınıfa izletilir. Bazı ülkelerde derslere robot uygulayı-
cıların girdiği söylenerek konu hakkında kısaca bilgi verilir.
Robotların günlük hayatta kullanımının insanoğluna olumlu ve olum-
suz etkileri üzerine bir beyin fırtınası yaptırılır. Öğrencilerden olum-
suz olduğunu düşündükleri etkiler için çözüm önerileri sunmaları
istenir. Gelen çözümler için öğrencilere dönütler verilir, eksik olduğu
düşünülen kısımlar tamamlanır.
18
: Robot terimi üzerinde yeterince durulmasının ardından

“Hadi oyunumuza geçelim! Kendimize bir robot yapalım! Robotumuza
grup olarak bir de isim verelim!” cümlesi ile öğrenciler oyuna davet
edilir.
Öğrencilerden biri seçilerek “Arkadaşınızı insansı bir robot hâline ge-
tirmek için nelere ihtiyaç duyarız? Fikirlerinizi paylaşın.” denilerek fikir-
ler alınır.
Burada uygulayıcı “
• Robotumuz hangi malzemeden yapılmış?
• Robotumuzun görevi nedir?
• Verilen görevleri nasıl anlıyor?
• Çalışmak için hangi enerji türünü kullanıyor?
• Bozulduğu zaman kim tamir ediyor?”
gibi sorular sorarak öğrencinin bu konular üzerinde düşünmesini sağ-
lar.
Öğrencilerin cevapları tek tek tahtaya yazılır.
Sorulara verilen cevapların öğrenciler tarafından tekrar incelenmesi is-
tenir. Ardından “Sizce İnsansı Robotumuz ………….(Buraya robota grubun
verdiği isim gelecek) yapmak için tek bir kişi, tek bir meslek dalı yeterli
mi? Bir robot ürününü ortaya çıkarmak için hangi meslek grubundan
kişilere ihtiyaç vardır? Bu kişiler birbirinden bağımsız mı yoksa bir ekip
olarak mı çalışmalıdır? Bir robot üretilirken ne kadar zamana ihtiyaç
vardır?” gibi sorular sorularak bir robot ürününün meydana gelmesi
için farklı disiplinlerin ortak çalıştığı uzun bir süreye gereksinim olduğu
farkettirilir.
Robotik kavramının tanımı yapılır.
“Robotların programlanmasından nasıl çalışacaklarına kadar olan tüm
iş ve işlemleri robotik alanında inceleriz. Robotik, günümüzde makine
mühendisliği, elektrik-elektronik mühendisliği, mekatronik ve malze-
me bilimi mühendisliği, uzay mühendisliği gibi sayamadığımız birçok
mühendislik dalının uzun süren ortak çalışmaları ile gelişir ve ilerler.
Tanım yapılır ve eklenir.
“Robot bir üründür. Robotik ise o ürün meydana gelene kadar gerekli
olan tüm süreci içeren bilim dalıdır.”
Öğretmen öğrencilerin bir robotu yapılandıran parçaları görmeleri ve
robotların yıllar içerisindeki dönüşümünü detaylı incelemelerini sağla-
mak için Görsel-1 ve Görsel-2’ yi ekrana yansıtır.
Son olarak öğrencilere “Sizler de dersimizin son bölümünde yerli ve
millî robotlarımızla ilgili bir araştırma yaparak ülkemizin bu alanda
yaptığı çalışmalar hakkında bilgi sahibi olabilirsiz.” denilerek bir araş-
tırma görevi verilerek, öğrencilerde konuya ilişkin farkındalık kazandı-
rılması sağlanır. Verilen araştırma görevi sonunda çıkan ürünler ince-
lenerek, öğrencilere gerekli dönütler verilir.
19
: Özet
Dersin bu aşamasında uygulayıcı tarafından dersin hedeflerini vurgu-
layan, etkinliği özetleyen ve sonraki etkinlik hakkında kısa bilgi veren
ders sonu konuşması yapılır:
“Çocuklar bugün sizinle robot ve robotik kavramlarının içeriğini
öğrendik. Unutmamamız gereken; Robot bir üründür. Robotik ise
o ürün meydana gelene kadar gerekli olan tüm süreci içeren bilim
dalıdır. Endüstriyel robotlar ve insansı robotlar üzerinde durduk. Bu
robotların günlük hayata kullanımına örnekler verdik.”
denilir ve ders sonlandırılır.
DEĞERLENDİRME
Kontrol Listesi Gözlendi Gözlenmedi
Robot ve robotik kavramını açıklar.
Robotların günlük hayatta kullanımına

örnekler verir.
Robotların günlük hayatta kullanımının

insanoğluna olumlu ve olumsuz etkileri
üzerine fikirler sunar.
Robotun bir ürün olduğunu bilir.
Robotiğin bir süreç olduğunu bilir.
EK ÖĞRETİM : Simülasyon ortamında gerçekleştirilen etkinlikler imkân ve malzeme

HİZMETLERİ olması durumunda fiziksel ortamda arduino devre geliştirme kartı kul-
lanılarak uygulanabilir.
20
EKLER
Ek 1.
Robot Yapılındırılması
Ek 2.
Robotların Dönüşümü
21
ETKİNLİK | 2
ETKİNLİK NO : 2
ETKİNLİK ADI : ÇEVRİMİÇİ PROGRAM KULLANMA MACERAM
ÖĞRENME ALANI/ :
KONU
KAZANIMLAR : 1.1.2. Robotik alanında kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını ama-

cına uygun olarak kullanır. (Tinkercad üyelik ve arayüz tanıtımı)
TEMEL BECERİLER : Problem çözme, analitik düşünme, keşfetme, disiplinler arası düşün-
me, dijital çağ okuryazarlığı, kendini ifade edebilme.
İnternet
Robotik kodlama/programlama ortamı veya Simülasyon ortamı
ÖĞRETMEN İÇİN ÖN : Tinkercad simülasyon ortamında sınıf oluşturma ve öğrencilerin orta-

HAZIRLIK ma bağlanması için Tinkercad sınıf kodunu öğrencilerle paylaşma
BULUNUŞLUĞU
ÖĞRETMENE NOT : Tinkercad elektronik ve kodlamaya yönelik eğitim amaçlı yaygın olarak
kullanılan ücretsiz bir uygulama olduğu için tercih edilmiştir. Öğretmen
robotik alanında kullanılan farklı bir uygulama geliştirme ortamını da
kullanabilir.
22

Öğretmen derse girdiğinde öğrencilere
• “Aranızda daha önce hiç çevrimiçi(online) oyun oynayan var
mı?
• Peki aranızda daha önce hiç çevrimiçi program kullanan oldu
mu?
• Çevrimiçi kullandığınız programlara örnekler verebilir misiniz?
• Simülasyon kelimesini daha önce duydunuz mu? Ne anlama
gelmektedir?
• Herhangi bir simülasyon programı kullandınız mı?”
sorularının ardından verilen cevaplar hakkında konuşulur.
: Güdüleme
Dikkat çekme sorularını takiben
“Şimdi birlikte içinde birçok farklı özellik barındıran çevrimiçi bir simü-
lasyon programı kullanma ne dersiniz?” sorusu sorularak öğrenciler
arayüz tanıtımı için güdülenir.
: Derse geçiş
Öğrencinin güdülenmesinin ardından etkinliğin iyi anlaşılması ve der-
sin ilerlemesini sağlayabilmek adına etkinlik akıllı tahtada gösterilir-
ken öğrencilerin dikkatlice dinlemesi, anlatım bittikten sonra uygu-
layıcının söylediği zamanda uygulamaya geçilerek öğretilen adımları
sırasıyla simülasyon ortamında uygulaması istenir.
Ayrıca bilgisayarlarını açarak internet tarayıcılarından arama motorla-
rına girmeleri istenir.
: Dersin işlenişi
Etkinliğe geçilir. Arama motoruna “Tinkercad” anahtar kelimesi yazıla-
rak öğrencilerden ilgili siteye girmeleri istenir.
Görsel 1. Arama motoru anahtar kelime listeleme sayfası
23
: Tinkercad sitesinin kullanımı için üye olma gerekliliği belirtilir. Öğren-

cilerden üye olma işlemlerini başlatmaları için kaydol butonuna bas-
maları istenir.
Görsel 2. Tinkercad Anasayfa Ekranı
“Bir sınıfa katılın” butonuna basan öğrenciler, uygulayıcının kendileri-

ne vereceği sınıf kodunu yazmak için hazır hâle gelir. Görsel-3.
Burada uygulayıcı ders öncesinde Tinkercad’ de bir sınıf açmalı ve öğ-
renciler için kodu hazır hâle getirmelidir.
Tinkercad sınıf açma ve sınıfa ders atama ile ilgili ayrıntılı bilgiyi:
“ https://www.tinkercad.com/classrooms-resources” adresinden tüm
detayları ile inceleyebilirsiniz.
Tinkercad’de uygulayıcı sınıflar oluşturabilir, bu sınıfları seviyelerine

göre ayırabilir ve öğrenci gelişimlerini gözlemleyebilir. Oluşturduğunuz
seviye sınıflarına hazır dersler atayabilir, öğrencilerin atölye dersi dı-
şında da eğitimlerine devam etmelerini sağlayabilirsiniz.
Görsel 3. Tinkercad Sınıf katılım butonu ekranı
24
: Sınıf kodunu doğru şekilde giren öğrencinin Takma Adını ilgili boşluğa
yazması gereklidir. Görsel-4
Öğrencinin “Takma Ad” kısmına yazacağı isimi uygulayıcının ders baş-
lamadan önce açtığı sınıfın listesine eklemesi gerekir.
Öğrenci Takma Adını yazmadan önce mutlaka sınıf listesine eklenme-
lidir. Sınıf listesine eklenmeyen Takma adlar sınıf kodunu girse bile
sınıfa dahil olamazlar.
Görsel 4. Sınıf Listesine kişi ekleme ekranı
Üyeliği tamamlanan öğrenci artık sınıfın bir elemanıdır. Devreler kur-

mak ve kurduğu devreleri simülasyon ortamında çalıştırmak için hazır
hâle gelmiştir.
“Circuits (Devreler)” başlığı içerisinde yer alan “Yeni Devre Oluştur”
butonuna basmaları istenen öğrencilerin karşılarına gelen arayüzü in-
celemeleri istenir. İncelemeleri için biraz zaman tanınır. Görsel-5
Görsel 5. Tinkercad Yeni Devre oluşturma ekranı
25
: Bireysel incelemelerini tamamlayan öğrencilere arayüz tanıtımı yapılır.

Elektronik devre kartları, kablolar, breadboard, sensörler ve ledler gös-
terilir ve bu ögeler kısaca açıklanır. Görsel-6
Bileşenler hakkında kısa açıklamalar görmek isteyenler için sağ üstte
yer alan görünüm butonuna basılması söylenir. İlgili buton Görsel-6 da
belirtilmiştir.
Görsel 6. Tinkercad Devre tasarlama ekranı
Bileşenler hakkında kısa bilgileri içeren görünüm açıldığında öğren-

cilerin bireysel çalışmalarında da bilgi sahibi olmaları kolay olacaktır.
26
: Özet
“Çocuklar bugün sizinle Robotik alanında kullanılan çevrimiçi bir uy-
gulama geliştirme ortamı olan Tinkercad kullandık. Tinkercad üyeliği
gerçekleştirdik ve arayüz kullanımını öğrendik. Bir sonraki ders tercih
edilen programlanabilir geliştirme kartını tanıyacağız.” denilir ve ders
sonlandırılır.
DEĞERLENDİRME : Öğretmen etkinliği değerlendirmek için öğrencilere öz değerlendirme

sorularını yöneltir.
Öz Değerlendirme Soruları
• Bugünkü etkinliğin hangi bölümünü kolaylıkla yaptın? Neden?
• Bugünkü etkinliğin hangi bölümünde zorlandın? Neden?
• Bu etkinlikte öğrendiğin bilgiyi nerede kullanabilirsin?

27
ETKİNLİK | 3
ETKİNLİK NO : 3
ETKİNLİK ADI : DEVRE GELİŞTİRME KARTIMI KULLANMAYA BAŞLIYORUM
ÖĞRENME ALANI/ : Robotik / Programlanabilir Devre Geliştirme Kartları ve Uygulama

KONU Geliştirme
KAZANIMLAR : 1.2.1. Tercih edilen programlanabilir devre geliştirme kartını tanır.

(Arduino vb., Tinkercad üzerinden elektronik denetleyicinin Gi-
riş-Çıkış bağlantılarını sağlar.)
me, kendini ifade edebilme, dijital çağ okuryazarlığı.
İnternet
Devre geliştirme kartı

HAZIRLIK ma bağlanması için Tinkercad sınıf kodunu ve şifrelerini öğrencilerle
paylaşma,
Öğrencilere izletilmek üzere Arduino ile yapılmış proje örneklerini içe-
ren videolar bulma
ÖĞRENCİNİN HAZIR : Temel düzeyde bilgisayar okur yazarlığı

BULUNUŞLUĞU Robotik alanında kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını kullana-
bilme

Derse “Sizlere çok ilginizi çekeceğinizi düşündüğüm birkaç video iz-
leteceğim. Ardından videolarla ilgili görüşlerinizi alacağım.” denilerek
başlanır.
Ders öncesinde uygulayıcının hazırlamış olduğu Arduino ile yapılmış
proje örneklerini içeren videolar öğrencilere izletilir.
28
: Güdüleme
Videolar izlendikten sonra uygulayıcı öğrencilere “Sizlerde böyle pro-
jeler hazırlamak, benzer tasarımlar yapmak ister misiniz?” sorusunu
yöneltir. “Sizlerde robotik atölyesi dersleriniz tamamlandığında robotik
alanında benzer çalışmalara imza atacaksınız. Kendi projelerinizi ger-
çekleştireceksiniz.” denilerek güdülenmeleri sağlanır.
: Derse geçiş
Güdüleme aşamasının ardından derse geçerken etkinliğin iyi anlaşıl-
ması, düzenli ve disiplinli ilerlemesini sağlayabilmek adına öğrencile-
rin etkinliği akıllı tahtada gösterilirken dikkatlice dinlemesi, anlatım
bittikten sonra uygulayıcının söylediği zamanda uygulamaya geçilerek
öğretilen adımları sırasıyla simülasyon ortamında uygulaması istenir.
: Dersin işlenişi
Etkinliğe başlarken öğrencilerden videolarda izledikleri projelerin nasıl
yapılmış olabileceğine dair görüşleri alınır. En fazla hangi projenin dik-
katlerini çektiği sorulur. Görüşlerin alınmasının ardından bu tarz pro-
jeler hazırlamak için devre geliştirici kartlarının gerekliliği belirtilir ve
devre geliştirme kartının tanımı yapılır.
“Devre geliştirme kartları robot teknolojileri, mesafe, hareket, eğim, ısı,
gaz, ışık, gibi uyarı devreleri, akıllı teknolojiye sahip haberleşme sis-
temleri, akıllı ev projeleri, drone projeleri, üç boyutlu yazıcılar, güvenlik
sistemleri, görüntü işleme gibi birbirinden farklı birçok projeyi hayata
geçirmenize olanak tanır.”
Piyasada çok fazla devre geliştirme kartı olduğundan bahsedilir. En faz-
la tercih edilen kartın Arduino olduğu söylenir.
Arduino kartının tercih edilme nedenleri olarak;
• Kolay ve basit entegre yapısı,
• Kodlama dili ile ilkokul seviyesinden mühendislik seviyesine
kadar birçok insana hitap etmesi,
• Arduino kartları, diğer mikro denetleyici platformlarına göre
ucuz olması,
• Tamamen açık kaynak kodlu bir platform olması gösterilebilir.
Arduino hakkında yeterli bilgi verildikten sonra sınıfa getirilen kartlar
öğrencilerin incelemesine sunulur
Ardından kart üzerindeki bileşenler hakkında bilgi vermek için tinker-
cad ortamına giriş yapılır.
Arduino devre geliştirme kartının çalışma alanına nasıl eklendiği Gör-
sel -1’deki gibi gösterilir.
29
Görsel 1. Arduino devre geliştirme kartı ve Tinkercad çalışma alanı

Arduino devre geliştirme kartını çalışma alanına eklemek için sırasıyla
aşağıdaki adımlar izlenir.
1 ile gösterilen İçerikler alanından Temel seçilir.

2 ile gösterilen arama alanına arduino uno r3 yazılır.
3 ile gösterilen alanda çıkan Arduino Uno R3 isimli nesne seçilir.
4 ile gösterilen alana sürükle bırak yöntemi ile nesne taşınır.
Simülasyon ortamına kartın eklenmesinin ardından bileşenlerin tanı-
tımına geçilir.
“Arduino ile iletişim üzerinde bulunan pinler yardımı ile sağlanmakta-
dır. Bu pinlerle kontrol edilebilecek çok sayıda sensör, motor, ekran ve
modüller vardır. Bu pinlerin kontrollerini Ardino’nun USB girişi aracılığı
ile atayacağımız kodlarla yaparız. 18 adet Giriş/Çıkış Pini, 6 Adet PWM
Pini bulunur.”
Tanıtım sırasında bu pinler öğrencilere tinkercad simülasyonu üzerin-
den gösterilir. Dijital ve analog pinlerin tanımları yapılır.
Dijital Pinler: Hem giriş hem de çıkış pini olarak kullanılabilir. Bu pin-
ler sensörlerden gelen verileri okuma gibi giriş işlemlerini veya LED
yakma, motor sürücüyü sürme gibi çıkış işlemlerini yapılabilir. Her giriş
pini 5 volt ile çalışır ve maksimum 40 miliamper akım çeker. Dijital pin-
lerden 0 ve 1 giriş / çıkış değeri alınır.
Analog Pinler: A0’dan A5’e kadar 6 adet analog giriş mevcuttur. Bu gi-
rişlerden 0 ile 1023 arasında değerler okunur.
30
: Özet
“Çocuklar bugün sizinle devre geliştirme kartlarının ne işe yaradığını
öğrendik. Arduino kartının tercih edilme nedenleri üzerinde durduk. Ay-
rıca Arduino kartının üzerinde yer alan analog ve dijital pinlerin özel-
liklerini konuştuk. Bir sonraki ders tercih edilen programlanabilir devre
geliştirme kartı ile temel elektronik devreler tasarlayıp bağlantıları ku-
racağız. Devre geliştirme kartı ile hazırladığı devrenin kodunu yazılım
geliştirme ortamında yazacağız. Devre geliştirme kartı ile hazırladığı
devremim kodunu devre geliştirme kartına yükleyerek test edeceğiz.”
DEĞERLENDİRME :
Simülasyon ortamına giriş yapar.
Simülasyon ortamında devre geliştirme

ortamını kullanır.
Devre geliştirme kartı pinlerinin

görevlerini açıklar.
Pin çeşitlerinin ne işe yarayabileceğini

örneklerle açıklar.

31
ETKİNLİK | 4
ETKİNLİK NO : 4
ETKİNLİK ADI : GÖZÜNÜ KIRP, ELİNİ ÇIRP
ÖĞRENME ALANI/ : Robotik/Programlanabilir Devre Geliştirme Kartları ve Uygulama Ge-

KONU liştirme
KAZANIMLAR : 1.2.2. Tercih edilen programlanabilir devre geliştirme kartı ile temel
elektronik devreler tasarlayıp bağlantıları kurar.
1.2.3. Devre geliştirme kartı ile hazırladığı devrenin kodunu yazılım
geliştirme ortamında yazar.
1.2.4. Devre geliştirme kartı ile hazırladığı devrenin kodunu devre ge-
liştirme kartına yükleyerek test eder.
me, kendini ifade edebilme, dijital çağ okuryazarlığı.
İnternet
Devre geliştirme kartı, devre ve göz kırpma

paylaşma.
Belirli aralıklarla yanan led ve sırası ile yanan ledler için gerekli olan
Arduino kartı ve karta bağlı olan devreler getirilir. Kodlar derse başla-
madan karta yüklenmelidir.
ÖĞRENCİNİN HAZIR : Temel düzeyde bilgisayar okur yazarlığı.

bilme.
Tercih edilen devre geliştirme kartını ve özelliklerini bilme.
Tercih edilen devre geliştirme kartını uygulama geliştirme ortamında
kullanabilme.
32

Dersin başında öğrencilere belirli aralıklarla yanan ve sırası ile yanan
ledler için gerekli olan Arduino kartı ve devre getirilir. Kodlar derse
başlamadan karta yüklenmelidir. (Burada uygulayıcı farklı led yakma
seçeneklerini ve buzzer çalma seçeneklerini tercih edebilir.)
Öğretmen devre geliştirme kartını ve ona bağlı olan devreyi öğrencile-
rin yakından incelemeleri için erişebilecekleri bir alana koyar ve ince-
lemelerini ister.
: Güdüleme
Dikkat çekme sorularını takiben öğrencilere:
“Çocuklar şimdi sizinle çok keyifli bir oyun oynayacağız, oyunun so-
nunda başarılı olanlara çok hoşuna gideceğini düşündüğüm sürprizler
olacak. Bu sebeple oyunun kurallarını dikkatli dinleyelim” denir.
: Derse geçiş
Güdüleme aşamasını takiben etkinliğin iyi anlaşılması ve dersin ilerle-
mesini sağlayabilmek adına öğrencilerin öncelikle etkinliği akıllı tah-
tada gösterilirken dikkatlice dinlemesi, anlatım bittikten sonra uygu-
layıcının söylediği zamanda uygulamaya geçilerek öğretilen adımları
Ardından öğrencilerle oyunun kuralları paylaşılır.“Şimdi sizlerle çok
eğlenceli bir oyun oynayacağız. Ben başlayın dediğim anda hepiniz
benimle birlikte iki gözünüzü birden kırpacaksınız. İki göz kırpma ara-
sındaki zamanı ayarlamak için ben elimle masaya vuracağım. Değiştir
dediğim anda önce bir kez önce bir gözünüzü ardından diğer gözünü-
zü olacak şekilde kırpacaksınız. Tekrar değiştir diyeceğim bu defa sağ
gözünüz iki kere sol gözünüzü iki kere olacak şekilde kırpacağız. Bu
döngüyü her değiştir dediğimde bu sıra ile tekrar edeceksiniz. Oyunu
karıştırmadan, başarı ile tamamlayanlara göz kırpma emojisi takaca-
ğız” denilerek öğrenciler oyun ve etkinlik için hazır hâle getirilir.
Oyun bitiminin ardından öğrencilere ödülleri verilir. (Burada oyunu çe-
şitlendirmek ve buzzer atıfı yapmak adına el çırpma hareketi de ekle-
nebilir.)
: Dersin işlenişi
Bu aşamada öğrencilere az önce oynanan göz kırpma oyununu bir uy-
gulama geliştirme ortamında simule edebilecekleri belirtilir. Sınıfa ge-
tirilen devre örneklerini onların da rahatlıkla yapabilecekleri söylenir.
Ardından akıllı tahtada Tinkercad simülasyon ortamı açılır ve Arduino
devre geliştirme kartı seçilip bu ortama eklenir.
33
: Öncelikle öğrencilere bir önceki etkinlikte yer alan uygulama hatırla-

tılır. Kart bağlantısı sağlandığında herhangi devre kurmadan sadece
Arduino Kartının üzerindeki dahili ledin yanıp sönmesi gösterilir. Dahili
ledin aynı zamanda 13 numaralı dijital pine bağlı olduğu vurgulanır.
Ayrıca dahili led devresinin çalışması için gerekli kodların da simü-
lasyonun kod kısmında hazır geldiği öğrencilere gösterililir ve kodlar
açıklanır.
Ardından kodlar silinir. Görsel 1’de yer alan 13 numaralı dijital pine
bağlı olan ledin 1 saniye yanıp 1 saniye sönmesi için gerekli kod yazılır
ve öğrencilere açıklanır.
Görsel 1. Dirençsiz led devresi ve kodları

Öğrencilerin gösterilip anlatılan kısımla ilgili herhangi bir soruları var-
sa gerekli açıklamalar yapılır. Ardından aynı adımları öğrencilerin si-
mülasyon ortamında yapması için zaman verilir.
Tüm öğrencilerin uygulamayı tamamlamasının sonrasında breadboard
üzerinde ledi Arduino devre geliştirme kartının 13. dijital pinine bağla-
yacak şekilde bir led devresinin bağlantı aşamaları Görsel 2’deki gibi
adım adım anlatılarak gösterilir.
Bu kısımda önce direnç kullanmadan bir devre tasarlanır. Simülasyon
çalıştırılır. Led üzerinde çıkan uyarı hakkında öğrencilere soru sorulur.
“Sizce neden led üzerinde ünlem işareti var?” sorusu sorulduktan sonra
öğrencilerden cevaplar beklenir. Cevap alınamaması durumunda öğ-
rencilere ipucu verilir. Cevaplar üzerinde konuşulur. Öğrencilere gerekli
dönütler verilerek ardından direncin çalışma prensibi ve kullanılma
nedeni açıklanır.
“Elektronik devrede ledin çalışması için gereğinden fazla akıma maruz
kaldığında ledimiz bozulacaktır ve bir daha çalışmayacaktır. Şu an si-
mülasyon ortamında çalıştığımız için bu durum ünlem işareti ile gös-
teriliyor.” Devrenin sağlıklı çalışabilmesi için devre tasarımında akımı
azaltmak amacıyla lede 330 ohm ya da 220 ohm’ luk bir direnç bağla-
narak kullanılmasının gerekliliği belirtilir. Yeni bir devre tasarlanır. Bu
simülasyon devresinde direnç değeri 220 ohm ya da 330 ohm ayarla-
narak devre tamamlanır ve çalıştırılır.
34
Görsel 2. Led devresi tasarımı

Öğrencilerden gösterilip anlatılan kısımla ilgili herhangi bir soruları
varsa alınır. Geçerli açıklamalar yapılarak konunun anlaşıldığından
emin olunur.
Son olarak devre tasarımı deneyimi kazanan öğrencilere sırayla üç tane
led yakma ve söndürme görevi verilir. Bu devreyi aşağıdaki yönergeye
uygun olarak tasarlamaları istenir.
1. Tinkercad simülasyon ortamına giriş yapılması

2. Tinkercad simülasyon ortamında devre geliştirme ortamının açıl-
ması
3. Günlük hayatta kullanılan robotik sistemin oluşturulmasında kul-
lanılan devre geliştirme elemanlarının (led, devre geliştirme kartı,
direnç vb.) simülasyon ortamında çalışma ortamına aktarılması ve
bağlantılarının gerçekleştirilmesi
4. Tinkercad simülasyon ortamında blok kod ekranın açılması ve ge-
rekli kodların yazılması
5. Tinkercad simülasyon ortamında sistemin çalıştırılması ve test
edilmesi
6. Sistemin çalışmaması durumunda sırası ile devre bağlantılarının
ve kodların incelenmesi
: Özet
“Çocuklar bugün sizinle devre geliştirme kartı ile temel elektronik dev-
reler tasarlayıp bağlantıları kurduk. Ayrıca devre geliştirme kartı ile
hazırladığımız devrenin kodunu yazılım geliştirme ortamında yazdık ve
devre geliştirme kartına yükledik. Bir sonraki ders bir problem durumu-
na çözüm üreten, robotik sistemlerde kullanılan sensörleri öğrenece-
ğiz. Farklı sensörlerin kullanımına günlük hayattan örnekler vereceğiz.”
35
DEĞERLENDİRME :
Performans Düzeyi
Verilen
Ölçütler
Geliştirilmeli İyi Çok iyi puan
(1) (2) (3)
Tercih edilen
programlanabilir devre
geliştirme kartı ile temel
elektronik devreler
tasarlayıp bağlantıları
kurar.

ile hazırladığı devrenin
kodunu yazılım
geliştirme ortamında
yazar.

ile hazırladığı devrenin
kodunu devre geliştirme
kartına yükleyerek test
eder.

36
ETKİNLİK | 5
ETKİNLİK NO : 5
ETKİNLİK ADI : BEN YANDIM O SÖNDÜ; O YANDI BEN SÖNDÜM
ÖĞRENME ALANI/ :
Robotik/Sensörler ve Uygulamaları
KONU
TEMEL BECERİLER : Problem çözme, Analitik düşünme, Keşfetme, Disiplinler arası düşün-
me
YÖNTEM VE : Soru-Cevap
TEKNİKLER Gösterip Yaptırma
İnternet
Robotik kodlama/programlama ortamı veya Simülasyon ortamı

paylaşma
Tinkercad simülasyon ortamında günlük yaşamda kullanılan bir sis-
tem tasarlanır ve kodlanır
Gerçek yaşam problemlerinin çözümünde kullanılan sensörlü bir ro-
botik sistem tasarlanır

bilme
Tercih edilen devre geliştirme kartını ve özelliklerini bilme
kullanabilme
37

Dersin başında öğrencilere çakar lambalar taşıyan araçları gösteren
videolar izletilir. Ardından öğrencilere:
“Polis arabası, itfaiye aracı veya ambulanslar gibi araçların trafikte üs-
tünlük sağlamak için kullandığı kırmızı-mavi ışıklara ‘çakar’ adı verili-
yor. Araçların üstünde ya da önünde yer alan ışıkların yanıp sönmesin-
den dolayı bu şekilde adlandırılıyor. Böyle bir çakarı acaba bizler de
yapabilir miyiz?” sorusu sorularak derse başlanılır.
: Güdüleme
Öğrencilere “kendi çakar lambalarınızı üretseydiniz hangi sıklıkta ya-
nıp sönen, hangi renklerde çakar lambalar üretirdiniz?” sorusu sorulur
ardından “Hadi düşündüğünüz bu çakar lambaları yapalım.” Diyerek
derse devam edilir.
: Derse geçiş
• Etkinliğin iyi anlaşılması, düzenli ve disiplinli ilerlemesini sağ-
layabilmek adına öğrencilerin öncelikle etkinliği etkileşimli
tahtada gösterilirken dikkatlice dinlemesi, anlatım bittikten
sonra öğretmenin söylediği zamanda uygulamaya geçilerek
öğretilen adımları sırasıyla simülasyon ortamında uygulaması
istenir.
: Dersin işlenişi
Etkinlik sırasıyla aşağıdaki adımlar izlenerek uygulanır.
• Etkinlikte kullanılan temel elektronik malzemeler tanıtılır.
• Bu tanıtım yapılırken elektronik malzemeleri öğrencilerin ya-
kından incelemesi için gerekli ortam sağlanır.
• Bunun yanında tinkercad ortamında materyaller tanıtılır.
Bu etkinlikte kullanılan temel elektronik malzemeler aşağıdaki gibidir.
• LED
• Direnç
• Deneysel tahta (Breadboard)
Etkinliğin bu kısmında tinkercad ortamında arduino içeren devresinin
oluşturulması yer almaktadır. Öncelikle devreyi oluşturan elektronik
bileşenler tinkercad ortamında bulunur, devreye eklenir ve gerekli
kablolamalar yapılır. Görsel 1’de sistem devre tasarımı görülmektedir.
38
Simülasyon ortamında devrenin kurulumunun yapılmasında sonra

kodlama aşamasına geçilir. İlk olarak bir LED’in bir saniye yanıp sön-
mesini sağlayacak kodlar öğretmen tarafından yapılır. Bu kodlar görsel
2’de görülmektedir. Ardından öğrencilerden sırası ile;
• Aynı kodları öğrencilerin yapması istenilir.
• Öğrencilerden LED’in yanma-sönme sürelerini değiştirmeleri
istenir.
• LED’in bağlı olduğu pinin değiştirilmesi ve kodların buna göre
güncellenmesi istenir.
• Sisteme yeni bir LED eklemeleri istenir.
• İki LED’in bir yanarken diğerinin sönmesini sağlayacak diğer bir
değişle LED’lerin çakar lamba gibi çalışmasını sağlayacak kod-
ları Görsel 2.’deki gibi yazar.
Görsel 2. Çakar devresi kodları
39
: Özet
Bu etkinlikte geliştirme kartı kullanarak bir çakar lamba yapılmıştır. Bu-
rada tinkercad platformunda basit bir devre oluşturulmuş, bu devre
örneği üzerinde LED, direnç, breadbord, pin malzemeleri ve kablolama
işlemleri üzerinde durulmuştur. Bunun yanında kodlama kısmında; bir
pinin çıktısının “alçak” veya “yüksek” olarak belirlenmesi, “bekle” ko-
mutunun kullanılması, blok tabanlı yapılan kodların metinsel kodlara
dönüştürülmesi işlemleri yapılmıştır.
DEĞERLENDİRME : Kontrol Listesi Gözlendi Gözlenmedi

Devre geliştirme elemanlarının (LDR led,

devre geliştirme kartı, direnç vb.) simülasyon
ortamında çalışma ortamına aktarır.
Devre geliştirme elemanlarının (LDR, led,

ortamında bağlantılarını yapar.
Simülasyon ortamında kod yazma ekranını

açar.
Simülasyon ortamında gerekli kodları yazar.
Simülasyon ortamında sistemin çalıştırıp test

eder.
Sistemin çalışmaması durumunda sorunun

kaynağını tespit eder.
Tasarlanan devreyi gerçek devre materyalleri

ile kurar.
Simülasyon ortamındaki blok tabanlı kodları

metinsel kodlara dönüştürür.
Metinsel kodları arduino IDE programına

kopyalar.
EK ÖĞRETİM : Zaman kalması durumunda, imkanlar ölçüsünde şimdiye kadar ya-

HİZMETLERİ pılanların fiziksel ortamda Arduino ve devre elemanları aracılığıyla
öğrenciler tarafından yapılması tavsiye edilmektedir. Görsel 1’de gös-
terilen devrenin gerçek materyaller ile öğrenciler tarafından oluşturul-
masını sağlayacak işlem basamakları aşağıdaki gibidir:
• Tinkercad platformunda bloklar ile oluşturulmuş kodlar, metin
kodlara dönüştürülür.
• Bu kodlar kodlar arduino IDE programına kopyalanır.
• Arduino IDE programında derlenen kodlar arduinoya yüklenir.
Simülasyon ortamında gerçekleştirilen etkinlikler imkân ve malzeme
olması durumunda fiziksel ortamda led sayısı arttırılarak uygulanabilir.
40
ETKİNLİK | 6
ETKİNLİK NO : 6
ETKİNLİK ADI : KARAŞİMŞEK
ÖĞRENME ALANI/ : Robotik/Programlanabilir Devre Geliştirme Kartları ve Uygulama

KONU Geliştirme
elektronik devreler tasarlayıp bağlantıları kurar
geliştirme ortamında yazar
liştirme kartına yükleyerek test eder
TEMEL BECERİLER : Problem çözme, Analitik düşünme, Keşfetme, Disiplinler arası düşünme
İnternet
Tercihen (arduino, deney tahtası, led, direnç, kablo)

paylaşma
ÖĞRENCİNİN HAZIR : Temel düzeyde bilgisayar okuryazarlığı

BULUNUŞLUĞU Robotik alanında kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını kullanabilme
kullanabilme

Gerçek hayatta gezerken mağazaların önünde, tabelalarda ya da farklı
yerlerde hareketli ışıklarla karşılaşırız. Bu ışıkların nasıl bir sırayla yan-
dığı öğrencilere sorulur? Beklenen cevap rasgele yanması, sırayla ya-
nıp sönmesi, ya da sırayla önce hepsinin yanıp sonra sırayla hepsinin
sönmesi şeklindedir.
41
: Güdüleme
Hareketli ışıklar uygulamasını sizde yapmak ister misiniz? Sorusu yö-
neltilir.
: Derse geçiş
layabilmek adına öğrencilerin öncelikle etkinliği etkileşimli tah-
tada gösterilirken dikkatlice dinlemesi, anlatım bittikten sonra
öğretmenin söylediği zamanda uygulamaya geçilerek öğretilen
adımları sırasıyla simülasyon ortamında uygulaması istenir.
: Dersin işlenişi
Öğrencilere Görsel 1’deki 4 ledli devre tasarlatılır. Görsel 1’de ledlerin
kısa bacaklarının kenarda birleştirilip tek bir hat üzerinden GND girişi-
ne taşındığı konusunda öğrenciler bilgilendirilir. Devre oluşturulurken
Direnç değerlerini 220Ω’a ayarlamaları istenir.
Görsel 1. Dört ledli devre
Görsel 2’deki kodları uygulamaya eklemeleri öğrencilerden istenir. Uy-

gulamada ledler birer saniye ara ile yanmaktadır. Her adımda bir ön-
ceki yanan led söndürülürken sırası gelen led yanmaktadır. Bu sistem
sonsuz bir söngü içerisinde tekrar ettirilir.
Görsel 2. Tek yön ışık kodları
42
Öğrenciler Görsel 2’deki kodları uygulayıp devrenin çalışmasını göz-

lemledikten sonra Görsel 3’teki kodları uygulamaları istenir. Buradaki
kodlarda ledler sönmeden 1’er saniye arayla yanarlar. Hepsi yandıktan
sonra ledler birer saniye arayla söner. Görsel 3’teki uygulama gerçek-
leştirildikten sonra bekleme süreleri kısaltılarak (örnek 0.1 gibi) devre-
nin çalışmasını gözlemlemeleri istenir.
Görsel 3. Kara şimşek kodları
: Özet
Bu etkinlikte çok sayıda led ile çalışılmıştır. Ledlerin farklı şekilde sıralı
olarak yanması için farklı kodlar geliştirilmiştir.
Simülasyon ortamında direnç değerlerini

değiştirir.
Ledlerin kısa bacaklarını seri bağlar.
Elektronik devreyi oluşturur
Yürüyen ışık kodlarını yazıp çalıştırır
Kara şimşek kodlarını yazıp çalıştırır.
EK ÖĞRETİM :
Led sayısı artırılarak uygulamayı yapmaları istenir.
HİZMETLERİ
43
ETKİNLİK | 7
ETKİNLİK NO : 7
ETKİNLİK ADI : ANA RENKLER, ARA RENKLER
ÖĞRENME ALANI/ : Robotik/Programlanabilir Devre Geliştirme Kartları ve Uygulama

KONU Geliştirme
İnternet

paylaşma

bilme
kullanabilme
44

Öğrencilere dersin başında LED TV’ lere neden LED isminin verildiği so-
rulur. Daha önceki derslerde öğrendikleri LED ili ilişkilendirerek cevap
vermeleri beklenir.
: Güdüleme
Öğrencilere LED TV lerin birden fazla ledden oluşan bir ekranın olduğu
ve her bir ledin üzerine düşen renkler sayesinde görüntülerin oluştuğu
belirtilir. Fakat bu ledlerin daha önceki derslerde öğrenmiş olduğumuz
ledlerden yapısal olarak birazcık farklı olduğu, bunlara RGB Led adı
verildiği ve istediğimiz rengi RGB Ledler üzerinden elde edebileceğimiz
belirtilir
Öğrencilere “RGB Ledlerin nasıl kodlandığını öğrenmeye hazır mısınız?”
denilerek öğrencilerin güdülenmeleri sağlanır.
: Derse geçiş
layabilmek adına öğrencilerin öncelikle etkinliği etkileşimli tah-
tada gösterilirken dikkatlice dinlemesi, anlatım bittikten sonra
öğretmenin söylediği zamanda uygulamaya geçilerek öğretilen
adımları sırasıyla simülasyon ortamında uygulaması istenir.
Dersin işlenişi
Öncelikle öğrencilerden RGB ledi Görsel-1’deki yerleştirmeleri istenir.
Ardından öğretmen, RGB Led’ in dört bacağının olduğunu daha önce
öğrendiğimiz led ile aynı mantıkla çalıştığını ve içerisinde üç adet renk-
li led olduğunu belirtir.
R Red Kırmızı
G Green Yeşil
B Blue Mavi
anlamına gelmektedir.
Görsel 1. RGB Led
45
: Ardından öğrencilerin Görsel 2’ deki gibi devrelerini oluşturmaları is-

tenir. Öğretmen kırmızı bağlantı yapılan bacaktan kırmızı rengin, mavi
bağlantı yapılan bacaktan mavi rengin, yeşil bağlantı yapılan bacaktan
ise yeşil rengin elde edilebileceğini söyler.
Görsel 2. RGB Led’ in elektronik bağlantısı
Öğrenciler elektronik devre bağlantılarını tamamladıktan sonra Görsel

3’ de verilen blok kodları yapmaları sağlanır. Ardından öğretmen ta-
rafından kod blokları öğrencilere açıklanır. “Kırmızı 3 nolu dijital pine,
mavi 5 nolu dijital pine, yeşil ise 6 nolu dijital pine bağlıdır. Gerçekleş-
tirilen devrede her bir ana renk birer saniye ara ile yakılmak istenmek-
tedir. Bu nedenle öncelikle 3 nolu pin yüksek 5 ve 6 nolu pinler alçak
yapılmıştır. Ardından bir saniyeliğine 5 nolu pin YÜKSEK, 3 ve 6 nolu
pinler ALÇAK yapılmıştır. Ardından 6 nolu pin YÜKSEK, 3 ve 5 nolu pinler
alçak yapılmıştır. Simülasyonu başlattıktan sonra birer saniye arayla
kırmızı, mavi ve yeşil renklerin yandığını gözlemleyeceksiniz.” Kodlarını
tamamlayan öğrencilerden simülasyonu çalıştırmaları istenir.
46
Görsel 3. Birer saniye arayla ana renklerin yandığı kod blokları
Öğrenciler çalışan devrelerini gözlemledikten sonra öğretmen tarafın-

dan bu renklerin karışımıyla ara renklerin de elde edilebileceği belirti-
lir. Yeni oluşturacakları kod bloklarıyla kırmızı mavi, kırmızı yeşil, mavi
yeşil ve kırmızı, mavi ve yeşil renklerinin karıştırılarak yeni renkler elde
edebilecekleri öğrencilere belirtilir ve Görsel-4’ teki kodlar öğrencilere
uygulatılır.
47
Görsel 4. Birer saniye arayla ara renklerin yandığı kod blokları

Öğrenciler kod bloklarını tamamladıktan sonra simülasyonu çalıştırma-
ları yanan renkleri gözlemeleri istenir ve ardından etkinlik sonlandırılır.
: Özet
Bu etkinlikte RGB led kullanılmıştır. RGB led devresinin nasıl oluştu-
rulacağı, ana ve ve ara renklerin dijital olarak nasıl elde edilebileceği
öğrencilere aktarılmıştır.
Elektronik devreyi oluşturur.
Devreyi kodlayarak ana renklerin yanmasını

sağlar.
Devreyi kodlayarak ara renklerin yanmasını

sağlar.

HİZMETLERİ olması durumunda fiziksel ortamda da gerçekleştirilebilir.
48
ETKİNLİK | 8
ETKİNLİK NO : 8
ETKİNLİK ADI : ROBOTLAR VE DUYU ORGANLARI
ÖĞRENME ALANI/ :
KONU
KAZANIMLAR : 1.3.1. Bir problem durumuna çözüm üreten robotik sistemde kullanı-
lan sensörleri farkeder.
TEMEL BECERİLER : İletişim

Araştırma
Karar verme
Akıl yürütme
Tahmin stratejileri
TEKNİKLER Analoji (Benzetim)
Araştırma-sorgulama
İnternet
Robot çıkartması
ÖĞRETMEN İÇİN ÖN : Öğrencilere gösterilecek sensörlü robotik sistemler ile ilgili görsel ve
HAZIRLIK videoların hazırlanması

BULUNUŞLUĞU Hayat Bilgisi dersi duyu organları konusuna hakimiyet
49

Öğrencilerin dikkatlerini çekebilmek amacıyla Hayat Bilgisi dersinden
aşina oldukları duyu organları konusu ile ilgili öğrencilere aşağıda yer
alan sorular sırası ile yöneltilerek derse başlanır:
“Duyu organlarımızı kimler biliyor?”
“Duyu organı nedir?”
“Duyu organlarımızı bana sayabilir misiniz?”
Cevap gelmemesi durumunda ipucu verilebilir. Öğrencilerden gelen
doğru cevaplar için dönütler verilir. Eksik kalan hususlar uygulayıcı
tarafından tamamlanır. Ardından doğru cevaplar tahtaya tablo sütun
başlıklar hâlinde yazılır.
Tablo 1. Duyu organları
Görme Koklama İşitme Tat alma Dokunma
: Güdüleme
Dikkat çekme sorularını takiben öğrencilere duyu organları ile ilgili bir
oyun oynayacakları belirtilir. Oyunun detayları hakkında bilgi verme-
den oyunla ilgili önemli bir sürpriz olduğu vurgulanarak bu durum öğ-
rencilerle paylaşılır:
“Etkinlik sırasında her doğru cevap için bir robot çıkartması” ödülü
verilecektir.
: Derse geçiş
Bu aşamada etkinliğin düzenli ve disiplinli ilerlemesini sağlayabilmek
adına öğrencilerin katılımıyla ek kurallar oluşturulur. Belirlenen kural-
lar öğrencilerle paylaşıldıktan sonra öğrencilerin eklemek istedikleri
bir kural olup olmadığı sorulur. Varsa ek kural eklenebilir. Ardından
oyun akışı öğrencilerle paylaşılarak oyunun:
• Bireysel bir oyun olacağı,
• Sırasıyla günlük hayatta kullanılan robotik araçlara ilgili video/
fotoğraf gösterileceği,
• Robotik araçlarla alakalı gösterilen video/fotoğraf ile ilgili so-
rular sorulacağı,
50
: o “Sizce bu robotik aracın duyu organı var mıdır?”

o “(Varsa)Hangi duyu organı vardır?”
o “(Varsa)Bu duyu organı neyi/hangi durumu algılamak-
tadır?”
Verilen doğru cevaplar için ilgili öğrencilere robot çıkartması veri-
leceği vurgulanır.
: Dersin işlenişi
Belirlenen kurallar öğrencilerle paylaşıldıktan sonra öğrencilerin ilgi-
lerini çeken (Robot süpürge, insansız arabalar gibi) veya yaşamlarında
kullandıkları (fırın, klima, araba gibi) sensörlü robotik sistemlerin gör-
selleri veya çalışma videoları sınıfta öğrencilere sırası ile izletilir. Ardın-
dan dersin başında duyu organları ile ilgili oluşturulmuş olan tablo-
nun soluna bir sütun daha eklenerek, bu sütuna öğrencilere izletilecek
sistemlerin isimleri video/görseller gösterildikçe sırasıyla yazılır.
Tablo 2. Robotlar ve duyu organları

Görme Koklama İşitme Tat alma Dokunma
Robot süpürge
Fırın
Otomatik açılır
kapı
…..
…..
…..
Öğrencilere gösterilen her video/fotoğrafın ardından öğrencilere söz
hakkı verilerek:
“Sizce bu robotik sistemde duyu organı var mıdır?”
“Hangi duyu organı vardır?”
“Bu duyu organı neyi/hangi durumu algılamaktadır?”
diye sorulur ve ardından cevap alınamaması durumunda ipucu verilir.
Verilen doğru cevaplar için ilgili öğrencilere robot çıkartması verilir ve
ilgili doğru cevaplar dersin işlenişi aşamasında oluşturulan Tablo 2.’ye
uygulayıcı tarafından ilgili sensörün ismi ile yazılır.
Dersin son kısmında öğrencilerden bir probleme çözüm üreten robotik
sistemlere örnek vermeleri, örnek verdikleri robotik sistemlerin üzerin-
deki sensörleri ifade etmeleri istenir. Her öğrenciye söz hakkı verilir ve
gerekli dönütler sağlanır.
: Özet
51
: “Çocuklar bugün sizinle günlük hayattaki problem durumuna çözüm

üreten robotik sistemlerde kullanılan sensörleri fark ettik ve günlük
hayatta sensörlerin kullanıldığı robotik sistemlere örnekler verdik.
Sonraki derste sensörler ile devre geliştirme kartının bağlantılarını ya-
pıp robotik sistemi çalıştıracak kodları yazacağız.”denilir ve ders son-
landırılır.
DEĞERLENDİRME :
Sensörlerin
kullanıldığı sistemleri
örneklendirir.
Sistemler üzerinde
kullanılan sensörlerin
görevini açıklar.
Sensörler ve duyu
organları arasında
analojik çıkarsama
yapar.

52
ETKİNLİK | 9
ETKİNLİK NO : 9
ETKİNLİK ADI : HAYATIMIZDAKİ SENSÖRLÜ SİSTEMLER
ÖĞRENME ALANI/ :
KONU
KAZANIMLAR : 1.3.3. Gerçek yaşam problemlerinin çözümü için uygun sensörleri

kullanır.

Problem çözme
Araştırma
Analitik düşünme
Akıl yürütme
İnternet
Tinkercad simülasyon ortam
Dijital metre
Mühendis rozetleri

HAZIRLIK ma bağlanması için Tinkercad şifrelerini öğrencilerle paylaşma.
tem tasarlanır ve kodlanır.
botik sistem tasarlanır.
Mühendis rozetleri hazırlama ve sınıf ortamında bulundurma.

bilme.
kullanabilme.
Sensörleri tanıma ve özelliklerini bilme.
53

Gerçek yaşam problemlerinin çözümünde kullanılan öğrencilerin aşi-
na oldukları sensörlü bir robotik sistem (dijital metre) ile derse girilir.
Sınıf ortamına getirilen sistem tüm öğrencilerin görebileceği bir yerde
çalıştırılarak öğrencilerin dikkatleri sistem üzerine yoğunlaştırılır. Sınıf
ortamına getirilen devre öğrencilere gösterilerek:
“Görmüş olduğunuz sistemi günlük yaşamda kullanabilir miyiz?”
“Bu sistem nerelerde kullanılmaktadır/kullanılabilir”
“Sizce sistem nasıl çalışmaktadır?”
Soruları sırası ile sorulur. Cevap alınamaması hâlinde öğrencilere ipu-
cu verilebilir. Gelen cevaplar için dönütler verilir.
: Güdüleme
Dikkat çekme sorularını takiben öğrencilere bir oyun oynayacakları, bu
oyunda mühendis olarak görev alacakları ve bir robotik sistem gelişti-
recekleri belirtilir. Ardından öğrencilere mühendis rozetleri dağıtılarak
rozetleri yakalarına takmaları sağlanır.
: Derse geçiş
Mühendis rolü oynayacak öğrencilere oyunun iki aşamadan oluştuğu,
oyunun ilk aşamasında tüm mühendislere robotik sistem geliştirme
eğitimi verileceği, ikinci aşamasında ise eğitimi alan mühendislerden
çalışan bir robotik sistem tasarlamaları isteneceği vurgulanır.
: Dersin işlenişi
Oyunun aşamalarının anlatılmasının hemen ardından öğrencilere
dersin dikkat çekme aşamasında gösterilen dijital metrenin devre ta-
sarımı göstermek (EK-1) amacıyla Tinkercad simülasyon ortamı açılır.
Aşağıdaki aşamalar sırası ile takip edilerek öğrencilerle birlikte örnek
bir devre geliştirilir:
1. Tinkercad simülasyon ortamına giriş yapılması,
2. Tinkercad simülasyon ortamında devre geliştirme ortamının
açılması,
3. Sınıf ortamına getirilen dijital metreye ait devre elemanlarının
(sensör, devre geliştirme kartı, direnç vb.) simülasyon ortamın-
da çalışma ortamına aktarılması ve bağlantılarının gerçekleş-
tirilmesi,
(İhtiyaç duyulması hâlinde uygulayıcı tarafından Ek 1. Dijital
metre sistem devresi ve kodları incelenebilir.)
4. Tinkercad simülasyon ortamında blok kod ekranın açılması ve
gerekli kodların yazılması,
edilmesi,
6. Sistemin çalışmaması durumunda sırası ile devre bağlantıları-
nın ve kodların incelenmesi,
54
: Devre tasarımı deneyimi kazanan öğrencilere yine günlük hayatta kul-

lanılan harekete duyarlı lamba yakan robotik sistem (EK2) sunularak
öğrencilerden simülasyon ortamında ilgili devre geliştirme elemanla-
rını kullanarak (sensör, devre geliştirme kartı, direnç vb.) bu devreyi
aşağıdaki yönergeye uygun olarak tasarlamaları istenir.
açılması,
3. Günlük hayatta kullanılan harekete duyarlı lamba yakan ro-
botik sistemin oluşturulmasında kullanılan devre geliştirme
elemanlarının (sensör, devre geliştirme kartı, direnç vb.) simü-
lasyon ortamında çalışma ortamına aktarılması ve bağlantıla-
rının gerçekleştirilmesi,
(İhtiyaç duyulması hâlinde uygulayıcı tarafından Ek 2. Hareke-
te duyarlı lamba yakan sistem devresi ve kodları incelenebilir.)
edilmesi,
Etkinlik sonunda öğrencilerin günlük hayatta sensörlerin kullanıldığı
sistemlere ilişkin geliştirdikleri devreler incelenir ve dönütler verilir.
: Özet
“Çocuklar bugün sizinle devre geliştirme kartı ve sensörleri kullanarak
gerçek yaşamdaki problem durumuna çözüm üreten robotik sistem
geliştirdik. Sonraki derste günlük hayattaki problem durumuna çözüm
üreten robotik sistemlerde kullanılan motorları farkedip, bu motorla-
rın (DC ve servo) günlük hayatta kullanımına yönelik örnekler verece-
ğiz”. denilir ve ders sonlandırılır.
55
DEĞERLENDİRME :
Simülasyon ortamında devre

geliştirme ortamını kullanır.
Devre geliştirme elemanlarının

(sensör, devre geliştirme kartı,
direnç vb.) simülasyon ortamında
çalışma ortamına aktarır.

(sensör, devre geliştirme kartı,
bağlantılarını yapar.
Simülasyon ortamında kod yazma

ekranını açar.
Simülasyon ortamında gerekli

kodları yazar.
Simülasyon ortamında sistemin

çalıştırıp test eder.
Sistemin çalışmaması durumunda

sorunun kaynağını tespit eder.

HİZMETLERİ olması durumunda fiziksel ortamda arduino devre geliştirme kartı
kullanılarak uygulanabilir.
56
EKLER
Ek 1.
Dijital metre sistem devresi ve kodları
Ek 2.
Harekete duyarlı lamba yakan sistem devresi ve kodları
57
ETKİNLİK | 10
ETKİNLİK NO : 10
ETKİNLİK ADI : HAVALAR NASIL?
ÖĞRENME ALANI/ :
Robotik / Sensörler ve Uygulamaları
KONU
1.3.1. Bir problem durumuna çözüm üreten robotik sistemde kullanılan

KAZANIMLAR :
sensörleri farkeder.
1.3.3. Gerçek yaşam problemlerinin çözümü için uygun sensörleri kul-
lanır.
(Işık sensörü, ses sensörü, PIR sensörü, dokunma sensörü, mesa-
fe sensörü vb sensörlerin bağlantısını yapması ve kodlarını yaz-
ması beklenir)
TEMEL BECERİLER : Problem çözme , Analitik düşünme , Keşfetme , Disiplinler arası düşünme
Soru-Cevap
YÖNTEM VE :
Gösterip Yaptırma
TEKNİKLER
Bilgisayar
ARAÇ-GEREÇLER :
İnternet
Tinkercad simülasyon ortamında sınıf oluşturma ve öğrencilerin ortama

ÖĞRETMEN İÇİN ÖN :
bağlanması için Tinkercad sınıf kodunu ve şifrelerini öğrencilerle pay-
HAZIRLIK
laşma
Tinkercad simülasyon ortamında günlük yaşamda kullanılan bir sistem
tasarlanır ve kodlanır
Gerçek yaşam problemlerinin çözümünde kullanılan sensörlü bir robotik
sistem tasarlanır

BULUNUŞLUĞU Robotik alanında kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını kullanabil-
me
kullanabilme
58
Dikkat çekme
SÜREÇ :
Dersin başında öğrencilere “Sizce şu anda sınıfın ısısı nasıl? Sıcak mı,
soğuk mu yoksa ılık mı? Sınıfın kaç derece olduğunu tahmin edebilir
misiniz? ” soruları sorularak cevaplar üzerinde konuşulur. Ardından öğ-
rencilere:
“Sizce klimalar ısı ayarlamasını yapıyor? Örneğin oda ısısını 24 derece
olarak ayarladığımızda ortamın belirtilen dereceden daha sıcak ya da
daha soğuk olduğunu nasıl anlıyor ve o ısıda sabitlemeye çalışıyor?”
sorusu sorularak derse başlanılır.
Güdüleme
:
Öğrencilere “Ortamın ısısını sürekli ölçerek sıcak, soğuk ya da ılık oldu-
ğunu bize farklı uyarıcılarla gösteren bir sistem kurmaya hazır mısınız?”
denilerek öğrencilerin güdülenmeleri sağlanır.
Derse geçiş
:
Etkinliğin iyi anlaşılması, düzenli ve disiplinli ilerlemesini sağlayabilmek
adına öğrencilerin öncelikle etkinliği etkileşimli tahtada gösterilirken
dikkatlice dinlemesi, anlatım bittikten sonra öğretmenin söylediği za-
manda uygulamaya geçilerek öğretilen adımları sırasıyla simülasyon or-
tamında uygulaması istenir.
Dersin işlenişi
:
• Etkinlikte kullanılan temel elektronik malzemeler tanıtılır.
• Bu tanıtım yapılırken elektronik malzemeleri öğrencilerin yakın-
dan incelemesi için gerekli ortam sağlanır.
• Bunun yanında tinkercad ortamında materyaller tanıtılır.
• LED
• Direnç
• Isı sensörü
oluşturulması yer almaktadır. Öncelikle devreyi oluşturan elektronik bi-
leşenler tinkercad ortamında bulunur, devreye eklenir ve gerekli kablo-
lamalar yapılır. Görsel 1’de sistem devre tasarımı görülmektedir.
59
Görsel 1. Sistem devre tasarımı
Simülasyon ortamında devrenin kurulumunun yapılmasında sonra kod-

lama aşamasına geçilir. İlk olarak ledlerin ısıya göre yanmalarını sağlaya-
cak kodlar öğretmen tarafından yapılır. Bu kodlar görsel
2’de görülmektedir. Analog pin değerinin okunmasının ardından bulu-
nan değer 5V değeri ile çarpılır. Fakat örnek kodda sonucun daha sağlıklı
çıktığı 4.88 değeri ile çarpılmıştır. Daha sonra volt değerini sıcaklığa çe-
virmek için bulunan değerden 500 değeri çıkarılır ve 10 sayısına bölünür.
Sıcaklık hesaplama kodları bu şekildedir. Ardından öğrencilerden sırası
ile;
• Sisteme yeni bir LED ve buzzer eklemeleri istenir.
• Isıya değişimine göre buzzer ve led uyarısı veren sistemin çalış-
masını sağlayacak kodları Görsel 2.’deki gibi yazar.
Görsel 2. Isı değişimine göre yanan ledlerin devre kodları
60
Etkinliğin son bölümünde şimdiye kadar yapılanların gerçek Arduino ve

:
devre elemanları aracılığıyla öğrenciler tarafından yapılması amaçlan-
mıştır. Görsel 1’de gösterilen devrenin gerçek materyaller ile öğrenciler
tarafından oluşturulmasını sağlayacak işlem basamakları aşağıdaki gi-
bidir:
Özet
:
Bu etkinlikte geliştirme kartı kullanarak bir çakar lamba yapılmıştır. Bura-
da tinkercad platformunda basit bir devre oluşturulmuş, bu devre örneği
üzerinde LED, direnç, breadbord, pin malzemeleri ve kablolama işlem-
leri üzerinde durulmuştur. Bunun yanında kodlama kısmında; bir pinin
çıktısının “alçak” veya “yüksek” olarak belirlenmesi, “bekle” komutunun
kullanılması, blok tabanlı yapılan kodların metinsel kodlara dönüştürül-
mesi işlemleri yapılmıştır. Son olarak simülasyon platformunda oluştu-
rulan devrenin gerçek materyallerle yapılması, tinkercad platformunda
oluşturulan kodların arduino IDE ortamına kopyalanarak arduino kartına
yüklenmesi gerçekleştirilmiştir.

Devre geliştirme elemanlarının (LDR led,
Devre geliştirme elemanlarının (LDR, led,
Simülasyon ortamında kod yazma ekranını açar.
Simülasyon ortamında gerekli kodları yazar.
Simülasyon ortamında sistemin çalıştırıp test

eder.
Sistemin çalışmaması durumunda sorunun
Tasarlanan devreyi gerçek devre materyalleri ile
kurar.
Simülasyon ortamındaki blok tabanlı kodları
metinsel kodlara dönüştürür.
kopyalar.
EK ÖĞRETİM : Simülasyon ortamında gerçekleştirilen etkinlikler imkân ve malzeme ol-

HİZMETLERİ ması durumunda fiziksel ortamda led sayısı arttırılarak uygulanabilir.
61
ETKİNLİK | 11
ETKİNLİK NO : 11
ETKİNLİK ADI : HAREKETLİ OYUNCAKLAR
ÖĞRENME ALANI/ :
Robotik/Motorlar ve Uygulamaları
KONU
lan motorları fark eder.
(DC ve Servo motor hakkında bilgi verilir)
1.4.2. DC ve servo motorların kullanımına günlük hayattan örnekler
verir.

Problem çözme
Araştırma
Analitik düşünme
Akıl yürütme
TEKNİKLER Araştırma sorgulama
İnternet
ÖĞRETMEN İÇİN ÖN : Öğrencilere gösterilecek DC ve Servo motorlu oyuncak çalışma video-

HAZIRLIK ları/görselleri (oyuncak satış sitesi)
DC ve servo motor görselleri
BULUNUŞLUĞU

Öğrenciler sınıfa girmeden uygulayıcı tarafından online oyuncak sa-
tış siteleri üzerinden DC ve servo motorun kullanıldığı günlük hayatta
problem çözen sistemlere ait (araba, robot kol vb) oyuncak görseli açı-
lır ve öğrencilerin bu görselleri sınıfa geldiklerinde görmeleri sağlanır.
62
SÜREÇ : Güdüleme
Dikkat çekme aşamasını takiben sınıfa giren ve oyuncakları fark eden
öğrencilere:
“Çocuklar aranızda bu tarz hareket edebilen oyuncaklara sahip olanla-
rınız var mı? Hareket edebilen birkaç oyuncak bakıyorum beğendiğim
oyuncakları sizinle paylaşmak ve sizin görüşlerinizi almak isterim”
denir. Öğrencilerle oyuncaklar üzerine kısa bir konuşma yapıldıktan
sonra derse geçiş yapılır.
: Derse geçiş
“Çocuklar şimdi, sizinle paylaştığım oyuncakların videolarını izleyece-
ğiz ve bu oyuncakların hareketlerini dikkatli bir şekilde inceleyeceğiz.
Lütfen gözlemlerinizi benimle paylaşın” denir.
: Dersin işlenişi
Derse geçiş aşamasının hemen ardından Dc ve Servo motorun kulla-
nıldığı oyuncakların sınıflandırabilmesi ve motorlar arasındaki farklı-
lıkların görülebilmesi amacıyla uygulayıcı tarafından tahtaya 2 sütun-
lu tablo oluşturulur. DC ve Servo motora sahip oyuncakların hareket
videoları öğrencilere ayrı ayrı izletilerek öğrencilerin gözlemledikleri
durumları ifade etmeleri istenir. Öğrencilerden beklenilen cevaplar
gelmez ise ipucu verilebilir. Gelen cevaplar için öğrencilere dönüt ve-
rilir. DC ve Servo motorların özelliklerine ilişkin eksik kalan hususlar
uygulayıcı tarafından tamamlanarak, robotik sistemlere hareket kabi-
liyeti kazandıran parçanın motor olarak adlandırıldığı; motorların ise
özelliklerine göre DC ve servo motor olarak sınıflandırıldığı vurgulanır.
DC ve servo motor görselleri öğrencilere gösterilir.
DC ve Servo motorlarla ilgili deneyim kazanan öğrencilere:
“Şimdi sıra sizde! Aşağıdaki yönergeyi takip ederek verilen görevi ta-
mamlayınız”
Denir ve yönerge öğrencilerle paylaşılır:
1. Kendinize bir çalışma arkadaşı belirleyerek takımınızı kurunuz.
2. Takım arkadaşınızla birlikte günlük hayatta DC ve Servo motor-
ların kullanıldığı sistemlere 3’er örnek bulunuz.
3. Görev esnasında bilgisayardan araştırma yapabilirsiniz.
4. Servo ve DC motorlara günlük hayatta 3’er doğru örneği en
hızlı bulan takımın ödül kazanacağını unutmayın.
Etkinlik sonunda öğrencilerin günlük hayatta DC ve Servo motorların
kullanıldığı sistemlere buldukları örnekler incelenir ve dönütler verilir.
: Özet
63
: “Çocuklar bugün sizinle günlük hayattaki problem durumuna çözüm

üreten robotik sistemlerde kullanılan motor türlerini fark ettik ve gün-
lük hayatta motorların kullanıldığı robotik sistemlere örnekler verdik.
Sonraki derste motor türleri (DC, Servo) ile devre geliştirme kartının
bağlantılarını yapıp robotik sistemi çalıştıracak kodları yazacağız”.
DEĞERLENDİRME :
Performans Düzeyi
Verilen
Ölçütler
(1) (2) (3)
Gerçek yaşamda
kullanılan motor
türlerini
fark eder.
Motorları tanır.
Motorları
sınıflandırabilir.
Motorları
özellikleri
bakımından
karşılaştırır.
Motor türlerini
gerçek
yaşamdan
örneklendirir.

64
ETKİNLİK | 12
ETKİNLİK NO : 12
ETKİNLİK ADI : HAREKETLİ OYUNCAKLAR-2
ÖĞRENME ALANI/ :
Robotik/Motorlar ve Uygulamaları
KONU
KAZANIMLAR : 1.4.3. Gerçek yaşam problemlerinin çözümü için uygun motorları kul-
lanır.
TEMEL BECERİLER : İletişim, problem çözme, araştırma, analitik düşünme, akıl yürütme.
İnternet
Tinkercad simülasyon ortamı
Uzaktan kumanda kontrollü oyuncak bir araba (imkânlar ölçüsünde
temin etme imkânı yoksa etkinlik sürecinde video ve görseller de kul-
lanılabilir), motor, devre geliştirme kartı, mühendis rozetleri
Tinkercad simülasyon ortamında sınıf oluşturma ve öğrencilerin or-
HAZIRLIK
tama bağlanması için Tinkercad şifrelerini öğrencilerle paylaşma Tin-
kercad simülasyon ortamında günlük yaşamda kullanılan bir sistem
tasarlanır ve kodlanır. Gerçek yaşam problemlerinin çözümünde servo
ve dc motorun kullanıldığı bir robotik sistem tasarlanır. Çalışma vide-
oları içeren oyuncak satış sitesi.

bilme.
kullanabilme.
Sensörleri tanıma.
Devre geliştirebilme.
65

Uzaktan kumanda kontrollü oyuncak bir araba kullanılarak derse gi-
rilir. (İmkânlar ölçüsünde temin etme imkânı yoksa etkinlik sürecin-
de video ve görseller de kullanılabilir.) Bir önceki dersin dikkat çek-
me aşamasında hareket eden oyuncaklarla ilgili yapılan konuşma bu
aşamada devam ettirilerek: “Geçen derste sizinle baktığımız hareketli
oyuncaklardan arabayı tercih ettim. Dersimize aldığım oyuncak araba
ile katılmak istedim, yeni arabam nasıl?” denilir.
: Güdüleme
Dikkat çekme aşamasını takiben öğrencilere:
“Çocuklar ben bu aracın nasıl hareket ettiğini çok merak ediyorum,
eminim siz de merak ediyorsunuzdur. Sizlerle beraber arabamızın için-
de neler olduğunu görelim mi?” denir. Ardından öğrencilere mühendis
rozetleri dağıtılarak rozetleri yakalarına takmaları sağlanır.
: Derse geçiş
Gerekli güvenlik tedbirleri alarak (koruyucu gözlük vb.) uygulayıcı
kontrolünde, sınıfa getirilen oyuncağın öğrenciler tarafından sökül-
mesi sağlanır. Ardından öğrencilerle oyuncak arabanın kontrol kartı
ve bu karta bağlı olan motorun çalışma prensipleri üzerine konuşulur.
: Dersin işlenişi
Derse geçiş aşamasını takiben öğrencilere:
“Çocuklar sizler de bu oyuncağı tasarlayan mühendisler gibi oyuncak-
larınıza hareket kabiliyeti kazandırmak ister misiniz? Şimdi sizlerle bir
sisteme nasıl hareket kabiliyeti kazandırılacağını görelim” denir ve ar-
dından Tinkercad simülasyon ortamı açılır. Aşağıdaki aşamalar sırası
ile takip edilerek öğrencilerle birlikte Ek 1. DC motor devresi ve kodları
ve Ek 2. Servo motor devresi ve kodları geliştirilir:,
açılması,
3. Sınıf ortamına getirilen örnek devre geliştirme elemanlarının
(motor, devre geliştirme kartı) simülasyon ortamında çalışma
ortamına aktarılması ve bağlantılarının gerçekleştirilmesi,
(İhtiyaç duyulması hâlinde uygulayıcı tarafından Ek 1. DC mo-
tor devresi ve kodları ve Ek 2. Servo motor devresi ve kodları
incelenebilir.)
edilmesi,
66
: Etkinlik süresince öğrencilerin DC ve Servo motor devrelerini geliştir-

me süreçleri takip edilerek öğrencilere uygun dönütler verilir. Ardın-
dan önceki etkinliklerde devre tasarımı deneyimi kazanan ve motorlar
hakkında bilgi sahibi olan öğrencilere yine günlük hayatta kullanılan
harekete duyarlı kapı açan robotik sistem (Ek 3.) sunularak, öğrenci-
lerden simülasyon ortamında ilgili devre geliştirme elemanlarını kul-
lanarak (motor, devre geliştirme kartı) bu devreyi aşağıdaki yönergeye
uygun olarak tasarlamaları ve çalıştırmaları istenir.
açılması,
3. Günlük hayatta kullanılan harekete duyarlı kapı açan robotik
sistemin oluşturulmasında kullanılan devre geliştirme ele-
manlarının (motor, sensör, devre geliştirme kartı) simülasyon
ortamından çalışma ortamına aktarılması ve bağlantılarının
gerçekleştirilmesi,
(İhtiyaç duyulması hâlinde uygulayıcı tarafından Ek 3. Ha-
rekete duyarlı kapı açan robotik sistem devresi ve kodlarını
incelenebilir.)
edilmesi,
Etkinlik sonunda öğrencilerin günlük hayatta DC ve Servo motorların
kullanıldığı sistemlere ilişkin geliştirdikleri devreler incelenir ve dö-
nütler verilir.
: Özet
“Çocuklar bugün sizinle devre geliştirme kartı ve motorları kullanarak
gerçek yaşamdaki problem durumuna çözüm üreten robotik sistem
geliştirdik. Bu etkinlikle robotik çalışmaları tamamladık. Öğrendik-
lerinizi unutmamak için mutlaka robotik çalışmalar yapmaya devam
edin” denilir ve ders sonlandırılır.
67
DEĞERLENDİRME :
Performans Düzeyi
Verilen
Ölçütler
(1) (2) (3)
Gerçek yaşamda
kullanılan motor
türlerini
fark eder.
Motorları tanır.
Motorları
Sınıflandırır.
Motorları
özellikleri
bakımından
karşılaştırır.
Motor türlerini
gerçek yaşamdan
örneklendirir.

EKLER
Ek 1.
DC motor devresi ve kodları
68
Ek 2.
Servo motor devresi ve kodları
69
BİLİM VE SANAT
MERKEZLERİ
ROBOTİK KODLAMA
ATÖLYESİ
ETKİNLİKLER
ORTAOKUL
ANKARA | 2023
ETKİNLİK | 1
ETKİNLİK NO : 1
ETKİNLİK ADI : AKILLI PARMAĞIM
SINIF/KADEME : Ortaokul
SÜRE : 40dk

KONU Geliştirme
TEMEL BECERİLER : Problem çözme, Analitik düşünme, Keşfetme, Disiplinler arası düşün-
me
ARAÇ-GEREÇLER : Masa/sıra
Silgi
Bozuk para
(Silgi bozuk para parmakla fark edilecek büyüklükte nesnelere işaret
eder. Kapak, düğme, ataç, iğne gibi başka nesneler de tercih edilebilir.)
Göz bağı
Etkinliğin uygulanması için fiziksel ortam hazırlanır.
HAZIRLIK
73

“Fiziksel dış dünyayı sensörler ile anlarız. Bazen sensörleri teknolo-
jik cihazlara yerleştiririz ki görevlerini yaparken sensörden aldıkları
verileri kullansınlar. Haydi bazı cihazların kullanabileceği sensörlere
örnekler verelim.” denerek öğrencilerin etkinliğe dikkat çekmeleri sağ-
lanır. Ardından öğrencilerin verdikleri örnekler dinlenir, uygun örnek-
ler sensörlerle ilişkilendirilir. Uygun örnek bulunmazsa “Örneğin oda
sıcaklığı belirli bir ısının altına geldiğinde ısıtmak için çalışan, belirli
bir ısının üstüne çıktığında odayı soğutmak için çalışan, belirli sıcaklık
aralığında çalışmasını durduran bir klimayı düşünelim.” denir. Ardın-
dan “Bu klima çalışırken sıcaklık sensörü kullanılmalıdır. Demek ki dış
dünyadan verilerin alınıp işlenmesi gerekmektedir.” açıklaması yapıla-
rak güdüleme kısmına geçilir.
: Güdüleme
Öğrencilerin baş parmaklarını düşünmeleri ve bu parmakta kaç sensör
olduğunu yani bu parmağın neleri algılayabildiğini söylemeleri istenir.
Öğrencilerin cevapları tahtaya yazılır. Verilen cevaplar tartışılır. İstenir-
se “Sıcaklık, yumuşaklık, büyüklük, keskinlik, sertlik, varlık/yokluk gibi
veriler bize bu parmak sayesinde dış dünyadan aldığımız verilerdir”
denir. “Haydi baş parmağımızı sensör gibi kullandığımız bir oyun oy-
nayalım.” diyerek öğrencilerin etkinliğe güdülenmeleri sağlanır.
: Derse geçiş
Burada öğrencilerle bir oyun oynanır. Bu oyun sensör ve sensörden
veri alıp bunu kullanan bir cihazın anlaşılmasına yardım edecektir.
: Dersin işlenişi
Etkinlikte öğrencilerle bir oyun oynanacaktır. Bu oyun sensör ve sen-
sörden veri alıp bunu kullanan bir cihazın anlaşılmasına yardım ede-
cektir. Sınıfta bir masa ya da sıranın üstü boşaltılır. Bir gönüllü öğrenci
seçilir ve gözleri bağlanır. Öğrencinin gözleri bağlandıktan sonra ma-
sanın üstüne rastgele küçük bir silgi bir de bozuk para yerleştirilir.
Silginin paranın sadece işaret parmağının masada gezmesi ile bulun-
ması, bu işi yaparken bozuk paranın da yerinin değişmemesine özen
gösterilmesi istenir.
Öğrenci bulduktan sonra bu işi gerçekleştirmek için en uygun gezin-
menin, rastgele gezme ile belirli bir düzende gezinme arasındaki fark
tartışılır.
74
: İstenirse görev başka bir öğrenci ile tekrar yaptırılır.

Burada parmak robotik sistemdeki sensörler ile, beynimiz mikro de-
netleyici ile, bulduğumuz zaman verdiğimiz tepki ise motor, buzzer led
gibi çıktı birimleri ile ilişkilendirilir.
Dersin sonunda ne tür sensörler hangi amaçlarla kullanılır öğrencile-
rin örnek vermesi istenir.
: Özet
Bu dersimizde sensörün amacı, sensörün robotik bir sistemde ne
amaçla kullanıldığı, sensörden gelen verinin nasıl işlendiği ve sonu-
cun sensörlere nasıl bağlı olduğunu anlamamızı sağlamaktadır.
DEĞERLENDİRME :
Robotik bir sistemin temel yapılarını bilir.
Robotik sistemlere örnek verir.
Bir problemi çözmek için robotik bir

sistem çalışmasını simule eder.
EK ÖĞRETİM : Doğadaki canlıların farklı algılama mekanizmaları öğrenciler tarafın-

HİZMETLERİ dan araştırılabilir (Yarasaların engeli fark etme yöntemleri gibi).
75
ETKİNLİK | 2
ETKİNLİK NO : 2
ETKİNLİK ADI : ROBOTLAR HAYATIMIZDA
ÖĞRENME ALANI/ :
KONU
KAZANIMLAR : 2.1.2. Robotik alanında kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını

amacına uygun olarak kullanır. (Tinkercad üyelik ve arayüz ta-
nıtımı)
me, dijital çağ okuryazarlığı, kendini ifade edebilme.
İnternet
ÖĞRETMEN İÇİN ÖN : Tinkercad simülasyon ortamında sınıf oluşturma ve öğrencilerin or-

HAZIRLIK tama bağlanması için Tinkercad sınıf kodunu öğrencilerle paylaşma.
ÖĞRENCİNİN HAZIR
: Temel düzeyde bilgisayar okur yazarlığı.
BULUNUŞLUĞU
Tinkercad elektronik ve kodlamaya yönelik eğitim amaçlı yaygın olarak

kullanılan ücretsiz bir uygulama olduğu için tercih edilmiştir. Öğret-
ÖĞRETMENE NOT: :
men robotik alanında kullanılan farklı bir uygulama geliştirme orta-
mını da kullanabilir.
76

Öğretmen derse girdiğinde öğrencilere
• “Aranızda daha önce hiç çevrimiçi(online) oyun oynayan var
mı?
• Peki aranızda daha önce hiç çevrimiçi program kullanan oldu
mu?
• Çevrimiçi kullandığınız programlara örnekler verebilir misiniz?
• Simülasyon kelimesini daha önce duydunuz mu? Ne anlama
gelmektedir?
• Herhangi bir simülasyon programı kullandınız mı?
Sorularının ardından verilen cevaplar hakkında konuşulur.
: Güdüleme
Dikkat çekme sorularını takiben
“Şimdi birlikte içinde birçok farklı özellik barındıran çevrimiçi bir si-
mülasyon programı kullanmaya ne dersiniz?” sorusu sorularak öğren-
ciler arayüz tanıtımı için güdülenir.
: Derse geçiş
Öğrencinin güdülenmesinin ardından etkinliğin iyi anlaşılması ve
dersin ilerlemesini sağlayabilmek adına etkinlik akıllı tahtada göste-
rilirken öğrencilerin dikkatlice dinlemesi, anlatım bittikten sonra uy-
gulayıcıin söylediği zamanda uygulamaya geçilerek öğretilen adımları
Ayrıca bilgisayarlarını açarak internet tarayıcılarından arama motorla-
rına girmeleri istenir.
: Dersin işlenişi
Etkinliğe geçilir. Arama motoruna “Tinkercad” anahtar kelimesi yazıla-
rak öğrencilerden ilgili siteye girmeleri istenir. Görsel-1
Görsel 1. Arama motoru anahtar kelime listeleme sayfası
77
: Tinkercad sitesinin kullanımı için üye olma gerekliliği belirtilir. Öğren-

cilerden üye olma işlemlerini başlatmaları için kaydol butonuna bas-
maları istenir. Görsel-2
Görsel 2. Tinkercad Anasayfa Ekranı
: “Bir sınıfa katılın” butonuna basan öğrenciler, uygulayıcının kendileri-

ne vereceği sınıf kodunu yazmak için hazır hâle gelir. Görsel-3.
Burada uygulayıcı ders öncesinde Tinkercad’ de bir sınıf açmalı ve öğ-
renciler için kodu hazır hâle getirmelidir.
Tinkercad sınıf açma ve sınıfa ders atama ile ilgili ayrıntılı bilgiyi:
“ https://www.tinkercad.com/classrooms-resources” adresinden tüm
detayları ile inceleyebilirsiniz.
Tinkercad’de uygulayıcı sınıflar oluşturabilir. Bu sınıfları seviyelerine
göre ayırabilir ve öğrenci gelişimlerini gözlemleyebilir. Oluşturduğu-
nuz seviye sınıflarına hazır dersler atayabilir. Öğrencilerin atölye dersi
dışında da eğitimlerine devam etmelerini sağlayabilirsiniz.
Görsel 3. Tinkercad Sınıf katılım butonu ekranı
78
: Sınıf kodunu doğru şekilde giren öğrencinin Takma Adını ilgili boşluğa
yazması gereklidir. Görsel-4
Öğrencinin “Takma Ad” kısmına yazacağı isimi uygulayıcının ders baş-
lamadan önce açtığı sınıfın listesine eklemesi gerekir.
Öğrenci Takma Adını yazmadan önce mutlaka sınıf listesine eklenme-
lidir. Sınıf listesine eklenmeyen Takma adlar sınıf kodunu girse bile
sınıfa dahil olamazlar.
Görsel 4. Sınıf Listesine kişi ekleme ekranı
Üyeliği tamamlanan öğrenci artık sınıfın bir elemanıdır. Devreler kur-

mak ve kurduğu devreleri simülasyon ortamında çalıştırmak için hazır
hâle gelmiştir.
“Circuits (Devreler)” başlığı içerisinde yer alan “Yeni Devre Oluştur”
butonuna basmaları istenen öğrencilerin karşılarına gelen arayüzü in-
celemeleri istenir. İncelemeleri için biraz zaman tanınır. Görsel-5
Görsel 5. Tinkercad Yeni Devre oluşturma ekranı
79
: Bireysel incelemelerini tamamlayan öğrencilere arayüz tanıtımı yapılır.

Elektronik devre kartları, kablolar, breadboard, sensörler ve ledler gös-
terilir ve bu ögeler kısaca açıklanır. Görsel-6
Bileşenler hakkında kısa açıklamalar görmek isteyenler için sağ üstte
yer alan görünüm butonuna basılması söylenir. İlgili buton Görsel-6
da belirtilmiştir.
Bileşenler hakkında kısa bilgileri içeren görünüm açıldığında öğren-

cilerin bireysel çalışmalarında da bilgi sahibi olmaları kolay olacaktır.
80
: Özet
“Çocuklar bugün sizinle Robotik alanında kullanılan çevrimiçi bir uy-
gulama geliştirme ortamı olan Tinkercad kullandık. Tinkercad üyeliği
gerçekleştirdik ve arayüz kullanımını öğrendik.”
DEĞERLENDİRME : Öğretmen etkinliği değerlendirmek için öğrencilere öz değerlendirme

sorularını yöneltir.
Öz Değerlendirme Soruları:
EK ÖĞRETİM :
Öğrencilere farklı simulasyon ortamlarından kısaca bahsedilebilir.
HİZMETLERİ
81
ETKİNLİK | 3
ETKİNLİK NO : 3
ETKİNLİK ADI : ARDUİNOYA MERHABA

KONU Geliştirme

TEMEL BECERİLER : Problem çözme, Analitik düşünme, Keşfetme, Disiplinler arası düşün-
me, Kendini ifade edebilme, Dijital çağ okuryazarlığı
ARAÇ-GEREÇLER : Bilgisayar İnternet

Robotik kodlama/programlama ortamı veya Simülasyon ortamı Devre
geliştirme kartı

paylaşma,
Öğrencilere izletilmek üzere Arduino ile yapılmış proje örneklerini içe-
ren videolar bulma

ÖĞRENCİNİN HAZIR
: Robotik alanında kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını kullana-
BULUNUŞLUĞU
bilme
82
SÜREÇ : Genel
Dikkat çekme
Derse “Sizlere çok ilginizi çekeceğinizi düşündüğüm birkaç video iz-
leteceğim. Ardından videolarla ilgili görüşlerinizi alacağım.” denilerek
başlanır.
Ders öncesinde öğretmenin hazırlamış olduğu Arduino ile yapılmış
proje örneklerini içeren videolar öğrencilere izletilir.
: Güdüleme
Videolar izlendikten sonra öğretmen öğrencilere “Sizlerde böyle pro-
jeler hazırlamak, benzer tasarımlar yapmak ister misiniz?” sorusunu
yöneltir. “Sizlerde robotik atölyesi dersleriniz tamamlandığında robo-
tik alanında benzer çalışmalara imza atacaksınız. Kendi projelerinizi
ger- çekleştireceksiniz.” denilerek güdülenmeleri sağlanır.
: Derse geçiş
Güdüleme aşamasının ardından derse geçerken etkinliğin iyi anlaşıl-
ması, düzenli ve disiplinli ilerlemesini sağlayabilmek adına öğrenci-
lerin etkinliği etkileşimli tahtada gösterilirken dikkatlice dinlemesi,
anlatım bittikten sonra öğretmenin söylediği zamanda uygulamaya
geçilerek öğretilen adımları sırasıyla simülasyon ortamında uygula-
ması istenir.
: Dersin işlenişi
Etkinliğe başlarken öğrencilerden videolarda izledikleri projelerin na-
sıl yapılmış olabileceğine dair görüşleri alınır. En fazla hangi projenin
dikkatlerini çektiği sorulur. Görüşlerin alınmasının ardından bu tarz
projeler hazırlamak için devre geliştirici kartlarının gerekliliği belirtilir
ve devre geliştirme kartının tanımı yapılır.
“Devre geliştirme kartları robot teknolojileri, mesafe, hareket, eğim, ısı,
gaz, ışık, gibi uyarı devreleri, akıllı teknolojiye sahip haberleşme sis-
temleri, akıllı ev projeleri, drone projeleri, üç boyutlu yazıcılar, güvenlik
sistemleri, görüntü işleme gibi birbirinden farklı birçok projeyi hayata
geçirmenize olanak tanır.”
Piyasada çok fazla devre geliştirme kartı olduğundan bahsedilir. En
fazla tercih edilen kartın Arduino olduğu söylenir.
Arduino kartının tercih edilme nedenleri olarak;
• Kolay ve basit entegre yapısı,
• Kodlama dili ile ilkokul seviyesinden mühendislik seviyesine
kadar birçok insana hitap etmesi,
• Arduino kartları, diğer mikrodenetleyici platformlarına göre
ucuz olması,
• Tamamen açık kaynak kodlu bir platform olması gösterilebilir.
Arduino hakkında yeterli bilgi verildikten sonra sınıfa getirilen
kartlar öğrencilerin incelemesine sunulur
83
: Ardından kart üzerindeki bileşenler hakkında bilgi vermek için tinker-

cad ortamına giriş yapılır.
Arduino devre geliştirme kartının çalışma alanına nasıl eklendiği Gör-
sel 1’deki gibi gösterilir.
Arduino devre geliştirme kartını çalışma alanına eklemek için sırasıyla

aşağıdaki adımlar izlenir.
6 ile gösterilen arama alanına arduino uno r3 yazılır.
Simülasyon ortamına kartın eklenmesinin ardından bileşenlerin
tanıtımına geçilir.
“Arduino ile iletişim üzerinde bulunan pinler yardımı ile sağlanmakta-
dır. Bu pinlerle kontrol edilebilecek çok sayıda sensör, motor, ekran ve
modüller vardır. Bu pinlerin kontrollerini Ardino’nun USB girişi aracı-
lığı ile atayacağımız kodlarla yaparız. 18 adet Giriş/Çıkış Pini, 6 Adet
PWM Pini bulunur.”
Tanıtım sırasında bu pinler öğrencilere tinkercad simülasyonu üzerin-
den gösterilir. Dijital ve analog pinlerin tanımları yapılır.
Dijital Pinler: Hem giriş hem de çıkış pini olarak kullanılabilir. Bu pin-
yakma, motor sürücüyü sürme gibi çıkış işlemlerini yapılabilir. Her gi-
riş pini 5 volt ile çalışır ve maksimum 40 miliamper akım çeker. Dijital
pinlerden 0 ve 1 giriş / çıkış değeri alınır.
Analog Pinler: A0’dan A5’e kadar 6 adet analog giriş mevcuttur. Bu gi-
rişlerden 0 ile 1023 arasında değerler okunur.
84
Özet
Dersin bu aşamasında öğretmen tarafından dersin hedeflerini vurgu-
“Çocuklar bugün sizinle devre geliştirme kartlarının ne işe yaradığını
öğrendik. Arduino kartının tercih edilme nedenleri üzerinde durduk.
Ayrıca Arduino kartının üzerinde yer alan analog ve dijital pinlerin
özelliklerini konuştuk. Bir sonraki ders tercih edilen programlanabilir
devre geliştirme kartı ile temel elektronik devreler tasarlayıp bağlan-
tıları kuracağız. Devre geliştirme kartı ile hazırladığı devrenin kodu-
nu yazılım geliştirme ortamında yazacağız. Devre geliştirme kartı ile
hazırladığı devremim kodunu devre geliştirme kartına yükleyerek test
edeceğiz.” denilir ve ders sonlandırılır.
DEĞERLENDİRME :

ortamını kullanabilir.
Devre geliştirme kartı pinlerinin

görevlerini açıklar.
Pin çeşitlerinin ne işe yarayabileceğini

örneklerle açıklar.

85
ETKİNLİK | 4
ETKİNLİK NO : 4
ETKİNLİK ADI : POLİS ÇAKARI

KONU Geliştirme
me.
İnternet
Tercihen (arduino, deney tahtası, led, direnç, kablo).

paylaşma
Temel düzeyde bilgisayar okuryazarlığı.

Robotik alanında kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını kullana-
ÖĞRENCİNİN HAZIR bilme.
:
BULUNUŞLUĞU Tercih edilen devre geliştirme kartını ve özelliklerini bilme.
kullanabilme.
86
SÜREÇ : Genel
Dikkat çekme
Dersin başında öğrencilere:
“Polis arabası, itfaiye aracı veya ambulanslar gibi araçların trafikte
üstünlük sağlamak için kullandığı kırmızı-mavi ışıklara ‘çakar’ adı ve-
riliyor. Araçların üstünde ya da önünde yer alan ışıkların yanıp sönme-
sinden dolayı bu şekilde adlandırılıyor. Böyle bir çakarı acaba bizler
de yapabilir miyiz?” sorusu sorularak derse başlanılır. Derslik şartları
uygunsa çakar lambaları gösteren videolar dikkat çekmek için sınıfta
gösterilir.
: Güdüleme
Öğrencilere “Kendi çakar lambalarınızı üretseydiniz hangi sıklıkta ya-
nıp sönen, hangi renlerde çakar lambalar üretirdiniz?” sorusu sorulur
ardından “Hadi düşündüğünüz bu çakar lambaları yapalım.” Diyerek
derse devam edilir.
: Derse geçiş
Etkinliğin iyi anlaşılması, düzenli ve disiplinli ilerlemesini sağlayabil-
mek adına öğrencilerin öncelikle etkinliği akıllı tahtada gösterilirken
dikkatlice dinlemesi, anlatım bittikten sonra uygulayıcının söylediği
zamanda uygulamaya geçilerek öğretilen adımları sırasıyla simülas-
yon ortamında uygulaması istenir.
: Dersin işlenişi
Etkinlikte kullanılan temel elektronik malzemeler tanıtılır. Bu tanıtım
yapılırken elektronik malzemeleri öğrencilerin yakından incelemesi
için gerekli ortam sağlanır. Bunun yanında tinkercad ortamında ma-
teryaller tanıtılır.
• LED
• Direnç
87
: Etkinliğin bu kısmında tinkercad ortamında arduino içeren devresinin

kablolamalar yapılır. Görsel 1’de devre görülmektedir.
Görsel 1. Polis çakarına ait sistem tasarımı

kodlama aşamasına geçilir. İlk olarak bir LED’in bir saniye yanıp sön-
mesini sağlayacak kodlar uygulayıcı tarafından yapılır. Bu kodlar gör-
sel 2’de görülmektedir. Ardından öğrencilerden sırası ile;
• Öğrencilerden LED’in yanma-sönme sürelerini değiştirmeleri
istenir.
• Sisteme yeni bir LED eklemeleri istenir.
• İki LED’in biri yanarken diğerinin sönmesini sağlayacak diğer
bir değişle LED’lerin çakar lamba gibi çalışmasını sağlayacak
kodları yazar.
88
Görsel 2. Polis çakarına ait kodlar
Etkinliğin son bölümünde şimdiye kadar yapılanların gerçek arduino

ve devre elemanları aracılığıyla yapılması yer almaktadır. Bu bölümün
uygulanması kurs merkezinde gerekli materyallerin bulunmaması ih-
timali göz önüne alınarak isteğe bağlıdır. Bu işlem aşağıdaki basamak-
lardan oluşur.
Görsel 1’de gösterilen devre gerçek materyaller ile oluşturulur.
Özet
Bu etkinlikte geliştirme kartı kullanarak bir çakar lamba yapılmıştır.
Burada tinkercad platformunda basit bir devre oluşturulmuş, bu devre
örneği üzerinde LED, direnç, breadbord, pin malzemeleri ve kablolama
işlemleri üzerinde durulmuştur. Bunun yanında kodlama kısmında; bir
pinin çıktısının “alçak” veya “yüksek” olarak belirlenmesi, “bekle” ko-
mutunun kullanılması, blok tabanlı yapılan kodların metinsel kodlara
dönüştürülmesi işlemleri yapılmıştır. Son olarak simülasyon platfor-
munda oluşturulan devrenin gerçek materyallerle yapılması, tinkercad
platformunda oluşturulan kodların arduino IDE ortamına kopyalana-
rak arduino kartına yüklenmesi gerçekleştirlmiştir.
89
DEĞERLENDİRME :

ortamını kullanabilir.

(LED, devre geliştirme kartı, direnç)
simülasyon ortamında çalışma ortamına
aktarır.

(LED, devre geliştirme kartı, direnç)
simülasyon ortamında bağlantılarını
yapar.

ekranını açar.
Simülasyon ortamında gerekli kodları

yazar.


Tasarlanan devreyi gerçek devre

materyalleri ile kurar.
Simülasyon ortamındaki blok tabanlı

kodları metinsel kodlara dönüştürür.

kopyalar.

90
ETKİNLİK | 5
ETKİNLİK NO : 5
ETKİNLİK ADI : 7 SEGMENT DİSPLAY

KONU Geliştirme
elektronik devreler tasarlayıp bağlantıları kurar (7 Segment
Display)
TEMEL BECERİLER : Problem çözme , Analitik düşünme , Keşfetme , Disiplinler arası düşün-
me
İnternet

paylaşma
Öğrencilere gösterilecek 7 segmentli display ile ilgili görsel ve 7 seg-
mentli display ile yapılmış projeleri içeren videoların hazırlanması

bilme
kullanabilme
91

“Sizlere birkaç video izleteceğim ve resimler göstereceğim. Ardından
videolarla ilgili görüşlerinizi alacağım.” denilerek başlanır. Öğrencilere
izletilecek videonun niteliği uygulayıcı için ön hazırlık başlığı altında
yer almaktadır. Ardından öğrencilere videolar izletilerek, görseller ek-
rana yansıtılır. Daha sonra,
“Arkadaşlar, sizce Asansörlerde kaçıncı katta olduğumuzu gösteren
ekranlar yada futbolcuların oyuna girer ve çıkarken hakemin numa-
rasını gösterdiği ekranların benzer özellikleri nasıl?” diye sorulur.
Tüm öğrencilerden yanıtlar alınır. Daha sonra öğrencilere 7 segmentli
display’den bahsedilir ve örnekler verilir.
: Güdüleme
Dikkat çekme sorularını takiben öğrencilere “Günlük hayatımızda ne-
relerde 7 segmentli display görebiliriz” ve “kullanım amaçları nelerdir”
denir. Öğrencilerden gelen cevaplara dönütler verilir ve doğru cevap-
lar Tablo-1’e aktarılır. Eksik kalan hususlar öğretmen tarafından ta-
mamlanır.
Tablo 1. 7 Segmentli display’in kullanıldığı yerler ve kullanım amaçları
7 Segmentli Display’in 7 Segmentli Display’in Kullanım
Kullanıldığı Yer amacı
: Derse geçiş
Etkinliğin iyi anlaşılması, düzenli ve disiplinli ilerlemesini sağlaya-
bilmek adına öğrencilerin öncelikle etkinliği etkileşimli tahtada gös-
terilirken dikkatlice dinlemesi, anlatım bittikten sonra öğretmenin
söylediği zamanda uygulamaya geçilerek öğretilen adımları sırasıyla
simülasyon ortamında uygulaması istenir.
: Dersin işlenişi
7 segmentli display tanımı verildikten sonra, etkinlik sırasıyla
aşağıdaki adımlar izlenerek uygulanır.
7 Segmentli Display: Üzerinde bulunan 7 adet LED bulunan ve 7 ayrı
bölümden oluşan elektronik devre elemanıdır. Ledlerin boyutlarının
küçük olması 7 Segment Display’de kullanılma sebeplerinden biridir.
Devre elemanın üzerinde 7 bölüm olduğundan her bölüm segment
olarak adlandırılır. Ayrıca 7 Segment Display’in yanında 1 LED daha
vardır. Bu LED ondalık noktalar için kullanılır. Bu LED’e DP (Decimal
Point) ismi verilir.
92
: Etkileşimli tahta da 7 Segmentli Display’in olduğu Görsel-1 açılır. Öğ-

rencilere “Daha önce devre tasarlarken Arduino giriş ve çıkışlarından
Dijital giriş ve PWM giriş çıkış pinlerini kullandığınız, elektronik devre-
de led’in çalışması için gereğinden fazla akım olduğunda led’in bozu-
lacağını ve bir daha çalışmayacağını, Led’in sağlıklı çalışabilmesi için
devre tasarımında akımı azaltmak amacıyla led’e 330 ohm ya da 220
ohm’ luk bir direnç bağlanarak kullanılması gerektiğini söylenmişti.”
şeklinde belirtilir.
Öğretmene Not : Şekilde gösterilen 7 segmentli display ortak ANOT
lu olduğu için, kod yazarken displaydeki her bir segmenti yakmak için
arduinodan LOW-DÜŞÜK komutu verilir. Yanan ledi söndürmek için
ise HIGH-YÜKSEK komudu verilmelidir. Ortak KATOTlu olan 7 segmentli
displaylerde ise kod yazarken displaydeki her bir segmenti yakmak
için HIGH-YÜKSEK arduinodan komutu verilir. Yanan ledi söndürmek
için ise LOW-DÜŞÜK komudu verilmelidir.
Görsel 1. 7 segmentli display bağlantı uçları
7 segmentli display’de her bir ledin bir ayağa bağlı olduğu, bu ayağı da
harfler ile gösterildiği öğrencilere gösterilir. Devre tasarımı yapıldıktan
sonra, öğrenciler ile birlikte aşağıdaki tablo tahtaya çizilerek doldurul-
ması sağlanır.
1 için yanması gerekli olan ledler 6 için yanması gerekli olan ledler
93
: Doğru cevaplar aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.
1 için yanması gerekli B, C, 6 için yanması gerekli A, C, D, E,

olan ledler olan ledler F, G,
2 için yanması gerekli A, B, D, E, G, 7 için yanması gerekli A, B, C,
olan ledler olan ledler
3 için yanması gerekli A, B, C, D, G, 8 için yanması gerekli A, B, C, D, E,
4 için yanması gerekli B, C, F, G, 9 için yanması gerekli A, B, C, D,
5 için yanması gerekli A, C, D, F, G, 0 için yanması gerekli A, B, C, D,
olan ledler olan ledler E, F,
Daha sonra etkileşimli tahtada Tinkercad simülasyon ortamı açılır ve

Arduino devre geliştirme kartı seçilip bu ortama eklenir. Sırasıyla bir
adet breadbord, 2 tane 220 ohm direnç, 1 tane 7 segment display ekle-
nip devre şeması Görsel 2 ’teki gibi tasarlanır.
Görsel 2. 7 segmentli display devre şeması
Devre tasarımı açıklandıktan sonra blok kodlar öğrencilere Görsel 3’te

açıklanır.
Görsel 3. 7 segmentli display kod örneği
94
: Yukarıdaki blok kod öğrencilere verildikten sonra simülasyon ortamın-

da 1 rakamının gösterilmesi için gerekli olan ledlerin yandığı görüle-
cektir. Sırası ile 0-9 arasındaki rakamların kodları yazılarak tüm ra-
kamların gösterimi sağlanır. Öğrencilerden gösterilip anlatılan kısımla
ilgili herhangi bir soru varsa tekrar açıklama yapılır, herhangi bir soru
yoksa aynı adımları öğrencilerin simülasyon ortamında yapması için
zaman verilir. Yapılan çalışmalar kontrol edilir.
Son olarak aşağıdaki görev, devre tasarımı ve kodlama deneyimi kaza-

nan öğrencilere farklı bir uygulama yapmaları için verilir.
Öğrencilere:
“9 dan geriye doğru sayım yapan ve her bir rakam arasında 1 sn bekle-
me süresi olan bir geri sayım sayacı yapınız. Sayacınız 0 rakamını gös-
terdiğinde buzzer’dan 2 sn süresince ses çıkaran ve daha sonra sesi
kesip, tekrar 9 dan geriye sayan programı ve bu program için gerekli
olan devre bileşenlerini simülasyon ortamına ekleyiniz ve kodlayanız.”
Şeklinde yönerge verilerek öğrencilerin devre tasarımı ve kodlaması
için süre verilir.
Öğrencilere verilen görev etkinlikleri tamamladıktan sonra kontrol
edilir. Uygulama ile ilgili kısımla ilgili herhangi bir soru varsa tekrar
açıklama yapılır. Etkinlikte süresi boyunca ihtiyaç duyulması duru-
munda Ek Öğretim Hizmetlerinde verilen etkinlik yaptırılır.
: Özet
Dersin bu aşamasında öğretmen tarafından dersin hedeflerini vurgu-
“Arkadaşlar bugün sizinle 7 segmentli display, direnç ve programla-
nabilir devre geliştirme kartı ile devre tasarımını yapıp, kodlaması-
nı tamamladık. Simülasyon ortamında kodlarımızı test ettik. Verilen
görevleri de başarı ile tamamladık. Sonraki derste bir problem duru-
muna çözüm üreten robotik sistemde kullanılan sensörleri öğrenecek,
çalıştıracak ve kodlarını yazacağız.” denilir ve ders sonlandırılır.
95
DEĞERLENDİRME :

Devre geliştirme elemanlarının (7

segment display, devre geliştirme kartı,
çalışma ortamına aktarır.
Devre geliştirme elemanlarının ( 7

segment display, devre geliştirme kartı,

ekranını açar.

yazar.


96
EK ÖĞRETİM : Taş-Kağıt-Makas Oyunu

HİZMETLERİ Öğrencilere:
“Arkadaşlar 7 segmentli display çalışma yapısını öğrendik. Şimdi siz-
lerden 7 segmentli display ile Taş-Kağıt-Makas oyunu yapmanızı ve
bilgisayara karşı oynamanızı istiyorum” denilir ve öğrencilerle yöner-
ge paylaşılır.
Yönerge:
Simülasyon çalıştığı zaman 7 segmentli display 3-2-1 rakamlarını 1 sa-
niye aralıkla göstererek geri sayım yapacak, daha sonra her seferinde
1 ile 3 arasında rastgele sayı üreterek koşula göre rastgele üretilen
sayı 1 ise Görsel-4:Taş simgesi, 2 ise Görsel-5: Kağıt simgesi, 3 ise Gör-
sel-6: Makas simgesinden biri ekrana getirecektir. şeklinde yönerge
verilerek öğrencilerden anlatılan yönerge kısımla ilgili herhangi bir
soru varsa tekrar açıklama yapılır, herhangi bir soru yoksa etkinliği
öğrencilerin simülasyon ortamında yapması için zaman verilir. Yapılan
çalışmalar kontrol edilir.

Görsel 4. Taş simgesi Görsel 5. Kağıt simgesi
Görsel 5. Makas simgesi
97
Görsel 7. Taş-Kâğıt-Makas Kod Blokları

edilir. Uygulama ile ilgili herhangi bir soru varsa tekrar açıklama yapılır
98
ETKİNLİK | 6
ETKİNLİK NO : 6
ETKİNLİK ADI : HAREKETLİ IŞIKLAR

KONU Geliştirme
me
İnternet
Tercihen (arduino, deney tahtası, led, direnç, kablo)

paylaşma
ÖĞRENCİNİN HAZIR : Temel düzeyde bilgisayar okuryazarlığı

bilme
kullanabilme
99

Gerçek hayatta gezerken mağazaların önünde, tabelalarda ya da fark-
lı yerlerde hareketli ışıklarla karşılaşırız. Bu ışıkların nasıl bir sırayla
yandığı öğrencilere sorulur? Beklenen cevap rasgele yanması, sırayla
yanıp sönmesi, ya da sırayla önce hepsinin yanıp sonra sırayla hepsi-
nin sönmesi şeklindedir.
: Güdüleme
Hareketli ışıklar uygulamasını sizde yapmak ister misiniz? Sorusu yö-
neltilir.
: Derse geçiş
: Dersin işlenişi
Öğrencilere Görsel 1’deki 4 ledli devre tasarlatılır. Görsel 1’de ledlerin
kısa bacaklarının kenarda birleştirilip tek bir hat üzerinden GND giri-
şine taşındığı konusunda öğrenciler bilgilendirilir. Devre oluşturulur-
ken Direnç değerlerini 220Ω’ a ayarlamaları istenir.
Görsel 1. Dört ledli devre
Görsel 2’deki kodları uygulamaya eklemeleri öğrencilerden istenir.

Uygulamada ledler birer saniye ara ile yanmaktadır. Her adımda bir
önceki yanan led söndürülürken sırası gelen led yanmaktadır. Bu sis-
tem sonsuz bir söngü içerisinde tekrar ettirilir.
100
Görsel 2. Hareketli ışık kodları
Öğrenciler Görsel 2’deki kodları uygulayıp devrenin çalışmasını göz-

lemledikten sonra Görsel 3’teki kodları uygulamaları istenir. Burada-
ki kodlarda ledler sönmeden 1’er saniye arayla yanarlar. Hepsi yan-
dıktan sonra ledler birer saniye arayla söner. Görsel 3’teki uygulama
gerçekleştirildikten sonra bekleme süreleri kısaltılarak (örnek 0.1 gibi)
devrenin çalışmasını gözlemlemeleri istenir.
Görsel 3. Hareketli ışık kodları
: Özet
Bu etkinlikte çok sayıda led ile çalışılmıştır. Ledlerin farklı şekilde sıralı
olarak yanması için farklı kodlar geliştirilmiştir.
101
DEĞERLENDİRME :
Simülasyon ortamında direnç

değerlerini değiştirir.
Ledlerin kısa bacaklarını seri bağlar.
Elektronik devreyi oluşturur
Yürüyen ışık kodlarını yazıp çalıştırır
Kara şimşek kodlarını yazıp çalıştırır.
EK ÖĞRETİM :
Led sayısı artırılarak uygulamayı yapmaları istenir.
HİZMETLERİ
102
ETKİNLİK | 7
ETKİNLİK NO : 7
ETKİNLİK ADI : BOY ÖLÇER

KONU Geliştirme
2.3.3. Robotun kontrol sistemini sağlayan ve akıllı sistemler tasar-
lamaya yarayan sensörleri kullanır. (Işık sensörü, ses sensörü,
PIR sensörü, dokunma sensörü, mesafe sensörü)
me.
İnternet
Tercihen (arduino, deney tahtası, Servo motor, ultrasonik sensör, kab-
lo)

paylaşma.
ÖĞRENCİNİN HAZIR : Temel düzeyde bilgisayar okuryazarlığı.

bilme.
kullanabilme.
103

“Çocuklar, günümüzde AVM, hastaneler vb. yerlerde kapılar yetişkin in-
sanlar yaklaşınca otomatik açılırken çocuk ya da kedi geçerken oto-
matik kapı açılmamaktadır. Sizce nasıl bir sensör kullanılıyor olabilir?”
Öğrencilerden “Mesafe sensörü sayesinde, sensör ya da algılayıcı ol-
ması” vb. yanıtlar beklenir. Öğrencilerden yanıt alınamadığı takdirde
uygulayıcı tarafından Ultrasonic (Mesafe algılayacı) sensörüne ilişkin
ipucu verilir. Beklenilen cevapları veren öğrencilere uygun dönütler
verilir.
: Güdüleme
“Siz de mesafe sensörü ile hayatımızı kolaylaştıracak bir çalışma yap-
mak ister misiniz?” diye soru yöneltilir.
: Derse geçiş
: Dersin işlenişi
Dersin başında öğrencilere “Bu derste insanların boy uzunluğunu
ölçen bir sistem geliştireceğiz.” denir. Oluşturulacak sistem görsel
1’de verilmiştir.
104
Görsel 1. Boy ölçer etkinliğinde yapılacak düzenek.

• Arduino
• Ultrasonik sensör

bileşenler tinkercad ortamında bulunur. Devreye eklenir ve gerekli
Görsel 2. Boy ölçme sistemine ait devre tasarımı
105
: Simülasyon ortamında devrenin kurulumunun yapılmasında sonra

kodlama aşamasına geçilir. Algoritmanın nasıl oluşturulacağını belirt-
mek için öğrencilere “İki metre yüksekliğe, yere dönük şekilde konul-
muş bir ultrasonik mesafe sensöründen gelen değerin 200 sayısından
çıkarılarak altındaki kişinin boyunu ölçen bir sistem yapılacaktır” de-
nir. Bu algoritmayı gerçekleştirecek kodlar sınıfla paylaşılır. Bu kodlar
görsel 3’de görülmektedir.
Görsel 3. Boy ölçme sistemine ait blok kodlar

Ardından öğrencilerden sırası ile;
• Öğrencilerden ultrasonik sensörün uçlarının farklı pinlere ta-
kılarak kodların güncellenmesi istenir.
• Ultrasonik sensörün çalışma prensibi hakkında açıklama ya-
pılır.
lardan oluşur.
• Bu kodlar kodlar Arduino IDE programına kopyalanır.
: Özet
“Bu etkinlikte ultrasonik mesafe sensörünü kullanmayı öğrendik. Ult-
rasonik sensörünü bir problemin çözümü için kullandık. Bunu yanında
bu çalışmada değişkenler ve koşul yapısını kullandık” denir.
106
DEĞERLENDİRME :

(ultrasonik sensör) simülasyon

(ultrasonik sensör) simülasyon
Kodlama ortamında değişken ve

koşullu ifadeleri kullanır.




107
ETKİNLİK | 8
ETKİNLİK NO : 8
ETKİNLİK ADI : SOKAK LAMBASI

KONU Geliştirme
KAZANIMLAR : 2.3.1. Bir problem durumuna çözüm üreten robotik sistemde kulla-
nılan sensörleri farkeder.
me.
İnternet
lo).
ÖĞRETMEN İÇİN ÖN : Tinkercad simülasyon ortamında sınıf oluşturma ve öğrencilerin or-

HAZIRLIK tama bağlanması için Tinkercad sınıf kodunu ve şifrelerini öğrenci-
lerle paylaşma.

BULUNUŞLUĞU Robotik alanında kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını kulla-
nabilme.
kullanabilme.
108

“Hızla tükenen dünya kaynaklarını daha akıllıca kullanabilmek için
her gün bir çok öneri ile karşılaşıyoruz. Bu sebeple biz de evde, iş
yerinde, okulda tüketim alışkanlıklarımıza dikkat etmeye çalışıyoruz.
Günlük hayatta enerji tasarrufu için nelere dikkat ediyorsunuz?” diye
sorularak öğrencilerin etkinliğe dikkatleri çekilir.
: Güdüleme
“Sokakların gece aydınlatılması oldukça önemlidir. Fakat bu lamba-
ların sürekli açık kalmasına gerek var mı? Bu lambaların çalışmasını
nasıl daha tasarruflu hâle getirebiliriz? Bunun için robotik teknoloji-
lerden sizce nasıl faydalanırız?” diye sorularak öğrencilerin etkinliğe
güdülenmesi sağlanır.
: Derse geçiş
: 3. Dersin işlenişi
Dersin başında öğrencilere “Bu dersimizde ortam karanlık olunca
otomatik olarak yanan sokak lambaları yapacağız.” denir.
Bu etkinlikte kullanılan temel elektronik malzemeler aşağıdaki gibi-
dir.
• Arduino
• LDR sensör
• LED
109

Görsel 1. Sokak aydınlatma sistemine ait devre tasarımı
: Simülasyon ortamında devrenin kurulumunun yapılmasında sonra

kodlama aşamasına geçilir. Öğretmen tarafından kodlar sınıfla payla-
şılır. Bu kodlar Görsel 2’de görülmektedir.
Görsel 2. Otomatik yanan sokak lambası sistemine ait blok kodlar

Ardından öğrencilerden sırası ile;
• Aynı devre tasarımını ve kodları öğrencilerin yapması istenilir.
• Öğrencilerden LDR sensörün uçlarının farklı pinlere takılarak
kodların güncellenmesi istenir.
• Farklı yönlere bakan iki farklı LDR kullanarak okunan değerle-
rin ortalaması alınarak LED’in yakılması istenilir.
• LDR’nin çalışma prensibi öğrencilere anlatılır.
110
: Etkinliğin son bölümünde şimdiye kadar yapılanların gerçek arduino

ve devre elemanları aracılığıyla yapılması yer almaktadır. Bu bölü-
mün uygulanması kurs merkezinde gerekli materyallerin bulunma-
ması ihtimali göz önüne alınarak isteğe bağlıdır. Bu işlem aşağıdaki
basamaklardan oluşur.
• Tincercad platformunda devre tasarımı gerçek robotik mater-
yaller kullanılarak oluşturulur.
• Tinkercad platformunda bloklar ile oluşturulmuş kodlar, me-
tin kodlara dönüştürülür.
: Özet
ders sonu konuşması yapılır.
“Bugün bir günlük hayat problemine LDR sensörünü kullanarak çö-
züm bulmaya çalıştık. Tabiki bu çözümü daha da geliştirebilir ya da
LDR sensörü ile farklı problemler çözebiliriz.”
DEĞERLENDİRME : Öz Değerlendirme:
1. Bugünkü etkinliğin hangi bölümünü kolaylıkla yaptın? Neden?
2. Bugünkü etkinliğin hangi bölümünde zorlandın? Neden?
3. Bu etkinlikte öğrendiğin bilgiyi nerede kullanabilirsin?

111
ETKİNLİK | 9
ETKİNLİK NO : 9
ETKİNLİK ADI : TRAFİK IŞIĞI

KONU Geliştirme
me
İnternet
Tercihen (arduino, deney tahtası, buton, LED, kablo).

paylaşma.

bilme.
kullanabilme.
112

“Trafik ışıkları olmasaydı trafik akışı nasıl olurdu hiç düşündünüz
mü?” diye sorularak öğrencilerin etkinliğe dikkati çekilir.
: Güdüleme
“Trafiğin hızlı aktığı, araç trafiğinin çok, yaya geçme sıklığının az oldu-
ğu bir yol düşünelim. Yaya geçişi yayaların güvenlğini sağlamak için
yetersiz kalabilir. Yaya olmadan da yayaya yeşil yanması da araçların
kırmızı ışıkta gereksiz yere beklemesine sebep olabilir. Bu durumda
sadece yaya olduğunda kullanılan bir buton sizce işe yarar mı? Haydi
hep birlikte böyle bir buton ve ışık sistemi tasarlayalım.” diye sorula-
rak öğrencilerin etkinliğe güdülenmesi sağlanır.
: Derse geçiş
Dersin başında öğrencilere “Bu dersimizde hayatımızda sıklıkla kul-
landığımız trafik ışığı yapacağız.” denir.
Etkinlikte kullanılan temel elektronik malzemeler tanıtılır. Burada
özellikle LDR sensörünün çalışma prensibi üzerinde durulur. Bu ta-
nıtım yapılırken elektronik malzemeleri öğrencilerin yakından incele-
mesi için gerekli ortam sağlanır. Bunun yanında tinkercad ortamında
materyaller tanıtılır.
• Arduino
• Buton
• LED
• Direnç
kablolamalar yapılır. Görsel 1’de örnek devre görülmektedir.
113
Görsel 1. Butonla yönetilen trafik ışığına ait sistemine ait devre

tasarımı

şılır. Bu kodlar görsel 2’de görülmektedir.
Görsel 2. Butonla yönetilen trafik ışıkları sistemine ait blok kodlar
114
: Ardından öğrencilerden sırası ile;

• Sisteme bir buzzer eklenerek sistemin yeşil yandığı müddet-
çe bir sesli ikaz vermesini sağlayarak güncellemeler yapılması
istenir.
lardan oluşur.
: Özet
“Bu etkinlikte LED kullanımına başka bir örnek görmüş olduk. Bunun
yanında buton kullanımını öğrendik. Kodlama kısmında koşula bağlı
devam eden tekrarla bloğunu öğrendik.”
1. Bugünkü etkinliğin hangi bölümünü kolaylıkla yaptın? Neden?
2. Bugünkü etkinliğin hangi bölümünde zorlandın? Neden?
3. Bu etkinlikte öğrendiğin bilgiyi nerede kullanabilirsin?

115
ETKİNLİK | 10
ETKİNLİK NO : 10
ETKİNLİK ADI : ORADA DUR!
ÖĞRENME ALANI/ :
Robotik / Motorlar ve Uygulamaları
KONU
KAZANIMLAR : 1.4.3. Robotun kontrol sistemini sağlayan ve akıllı sistemler tasarla-

maya yarayan motorları kullanır.
TEMEL BECERİLER : Problem çözme, analitik düşünme, keşfetme, disiplinler arası düşün-
me.
İnternet
Robotik kodlama/programlama ortamı veya Simülasyon ortamı.

paylaşma.
Öğrencilere gösterilecek video içeriğinde, değişik motor türlerinin
(Servo, DC motor) kullanıldığı görüntüler yer almalıdır.

bilme.
kullanabilme.
116

Derse “Sizlere bir video izleteceğim ve içerisinde olan motor türlerini
not almanızı istiyorum.” denilerek başlanır. Öğrencilere izletilecek vi-
deonun niteliği uygulayıcı için ön hazırlık başlığı altında yer almakta-
dır. Ardından öğrencilere videolar izletilir. Video sonunda not alınan
motor türlerinin isimleri öğrencilere sorularak tahtaya yazılır. Daha
sonra öğrencilere:
Acaba neden bu kadar değişik motor türü var? Hangi motorları bir-
birlerinin yerine kullanabiliriz? Nasıl kullanırız? soruları öğrencilere
yöneltilir. Öğrencilerden alınan cevaplara göre dönütler verilir. Daha
sonra, motor türleri ve kullanım şekilleri hakkında bilgi verilir.
: Güdüleme
“Evinizin altında bir kapalı garajınızın olduğunu düşününüz. Araba-
nızın ne ön tarafında ne de arka tarafında duvarlara fazla yaklaştığı-
nızı belirten sesli veya görüntülü bir sistem bulunmamaktadır. Sizden
aracınızın önüne veya arkasına geliştireceğiniz bir sistemle çarpma-
ları engellemeniz ve sesli ikaz etmeniz istenmektedir. Nasıl bir sistem
oluşturursunuz” sorusu öğrencilere yöneltilir. Öğrencilerden alınan
cevaplara göre dönütler verilir.
: Derse geçiş
: Dersin işlenişi
Öğrencilere, Servo ve DC motor tanımları verilerek, etkinlik sırasıyla
Servo Motor: Kullanıldığı düzenek veya sistemlerde, açısal hareket, hız
kontrolü, belirli bir açıya kadar dönme gibi hareket kontrolleri yapabi-
len motorlardır. Robotlarda ve mekanik sistemlerde en çok kullanılan
motor türüdür. 360 derece dönebilen servo motorlar da mevcuttur.
DC Motor: Elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren motorlardır.
İçinde yer alan bakır sargılara elektrik akımı uygulandığında, motorun
içinde bulunan mıknatıslara ters yönde oluşan manyetik kuvvetin et-
kisi ile hareket etme mantığına dayanır. Oyuncak arabaların tekerlek-
lerinde, saatlerde vb birçok alanda kolaylıkla kullanılabilir.
Öğrencilere güdülemede sorulan sorunun cevaplanması ile aşağıdaki
sistem oluşturulur.
117
: “Aracın duvara olan mesafesi 50 cm ve altına indiğinde 1 sn boyunca

sesli ikaz verecek ve DC motorları durduracak sistemi tasarlayacağız.”
denilir. Akıllı tahtada tinkercad ortamına giriş yapılarak, arduino devre
geliştirme kartının, ultrasonic sensörü, buzzer, 9V pil, L293D motor sü-
rücü entegresi ve DC motorun çalışma alanına eklenmesi ve Görsel-1
de gösterildiği şekilde bağlantılarının yapılması istenir.
Görsel 1. Arduino devre şeması

Devre tasarımı açıklandıktan sonra blok kodlar ve metin kodları öğ-
rencilere Görsel-2’ de açıklanır.
Öğretmen e Not: DC motorun ileri ve geri hareketini sağlayabilmek

adına L293D motor sürücü entegresini kullandık. Simülasyonda mo-
tor, GND ve 5V pinlerinden beslense de motor çalışmaktadır. Ancak
gerçekte motor fazla akım çekeceğinden ve arduino devre geliştirme
kartının 40 mA e kadar akım desteği verdiğinden dolayı çalışmayacak-
tır. Bu yüzden simülasyonda motor sürücüyü 9V pil ile desteklenmiştir.
118
Görsel 2. Sistemin çalışma kodları

Öğrencilerden gösterilip anlatılan kısımla ilgili herhangi bir soru varsa
tekrar açıklama yapılır. Herhangi bir soru yoksa aynı adımları öğrenci-
lerin simülasyon ortamında yapması için zaman verilir. Yapılan çalış-
malar kontrol edilir.
DC motor uygulaması tamamlandıktan sonra, öğrencilere bu motoru
nerelerde ve nasıl kullanılabileceği sorulur. Alınan cevaplar değerlen-
dirilerek, aşağıdaki görev verilir:
Bir otomasyon sistemi firmasında mühendis olarak çalışmaktasınız.
Sizden arabanın otomatik park sistemi tasarlamanız istenmektedir.
Sistemde, 50 cm’e kadar aracın gelmesi, 50 cm’nin altındaki mesafede
aracın otomatik fren yapması (durması) ve durduktan sonra 0.5 sn
ileri gitmesi istenmektedir. İstediğiniz sensörleri ve motorları kullanıp,
sistemi tasarlayarak kodlamasını yazıp, test ediniz.
açıklama yapılır.
: Özet
“Arkadaşlar bugün sizinle bir probleme dayalı verilen görevlerle bu
motorların nasıl çalıştığı ve kodlandığı hakkında bilgi sahibi olduk”

119
ETKİNLİK | 11
ETKİNLİK NO : 11
ETKİNLİK ADI : OTOMATİK KAPI
ÖĞRENME ALANI/ :
KONU
KAZANIMLAR : 2.4.1. Bir problem durumuna çözüm üreten robotik sistemde kulla-
nılan motorları farkeder. (DC ve servo motorlar hakkında bilgi
verilir.)
verir.
2.4.3. Robotun kontrol sistemini sağlayan ve akıllı sistemler tasarla-
me.
İnternet
lo).

paylaşma.

bilme.
kullanabilme.
120

“Günlük hayatımız artık otomatik çalışan bir çok sistem sayesinde
daha da kolaylaşmıştır. Harakete duyarlı yanan ışıklar sizce faydalı
mı? Bu tarz sistemlere örnekler verebilir misiniz?” diye sorularak öğ-
rencilerin etkinliğe dikkati çekilir.
: Güdüleme
“Bazen kapıları açık bıraktığımızda kapalı mekanın ısısını korumakta
zorlanırız. Mesela kışın, ısıtılmış bir yer sürekli kapının açık kalması
sonucunda soğur ve gereksiz yakıt yakmış oluruz veya klima ile so-
ğutulan bir mekanda sürekli açık bırakılan bir kapı içerideki ortamın
ısınmasına sebep olacaktır. Peki kapı sadece gelen birileri olduğunda
açılsın istiyorsak bu sistemi robotik bir sistem ile nasıl hayata geçiri-
riz? ” diye sorularak öğrencilerin etkinliğe güdülenmeleri sağlanır.
: Derse geçiş
: Dersin işlenişi

• Arduino
• Ultrasonik sensör
• Servo motor
121

Görsel 1. Otomatik kapı sistemine ait devre tasarımı

kodlama aşamasına geçilir. Sensörün bir araç tespit ettiğinde oto-
matik kapının açılması kalkması sonrasında kapanmasını sağlayacak
kodlar uygulayıcı tarafından yapılır. Bu kodlar Görsel 2’de görülmekte-
dir. Ardından öğrencilerden sırası ile;
• Öğrencilerden kapının önünde kişi olup olmadığının tespit
edildiği çeşitli eşik değerlerini (servo motoru tetikleyen ultra-
sonik sensörden gelen değer) denemeleri istenir.
• Öğrencilerden servonun ve ultrasonik sensörün uçlarının fark-
lı pinlere takılarak kodların güncellenmesi istenir.
• Öğrencilerden iki koldan oluşan eş zamanlı açılıp kapanan bir
kapı sistemi yapmaları istenir.
122
Görsel 2. Otomatik bariyer sistemine ait blok kodlar

lardan oluşur.
: Özet
“Bu etkinlikte otomatik açılıp kapanan bir kapı yaptık. Burada tinker-
cad platformunda basit bir devre oluşturulmuş, ultrasonik sensör, ser-
vo motor ve kablolama işlemleri üzerinde durulmuştur. Bunun yanı
sıra kodlama kısmında koşul yapısı ve değişken kavramları kullanıl-
mıştır.” denilir ve ders sonlandırılır.
123
DEĞERLENDİRME :

Devre geliştirme elemanlarının (Servo

motor ve ultrasonik sensör) simülasyon
Devre geliştirme elemanlarının (motor

ve ultrasonik sensör) simülasyon
Kodlama ortamında değişken ve

koşullu ifadeleri kullanılır.



Simülasyon ortamındaki blok tabanlı

kodları metinsel kodlara dönüştürür.
Metinsel kodları arduino IDE

programına kopyalar

124
ETKİNLİK | 12
ETKİNLİK NO : 12
ETKİNLİK ADI : AKILLI VANTİLATÖR

KONU Geliştirme
KAZANIMLAR : 2.3.3. Robotun kontrol sistemini sağlayan ve akıllı sistemler tasar-

2.4.1. Bir problem durumuna çözüm üreten robotik sistemde kulla-
nılan motorları fark eder. (DC ve servo motorlar hakkında bilgi
verilir.) aşağıdaki kazanım ile birlikte
verir.
me.
İnternet
Tercihen (arduino, deney tahtası, buton, LED, kablo)

paylaşma.

bilme.
kullanabilme.
125

“Daha önce trafik butonu, otomatik açılan kapı gibi dış dünyadan al-
dığı verileri işleyip çalışan mekanizmalar çalıştırdık. Sizce başka ne
tür mekanizmalar yapılabilir?” diye sorularak öğrencilerin etkinliğe
dikkati çekilir.
: Güdüleme
“Hava sıcaklığına bağlı olarak otomatik olarak çalışan bir vantilatör
hayatınızı kolaylaştırır mıydı? Haydi hep birlikte bu sistemin nasıl ta-
sarlandığına bakalım” diyerek öğrencilerin etkinliğe güdülenmeleri
sağlanır.
: Derse geçiş
: Dersin işlenişi
Dersin başında öğrencilere “Bu dersimizde oda sıcaklığı belirli bir de-
ğerin üzerine çıktığında otomatik çalışacak bir pervane yapacağız.”
denir.
Bu etkinlikte kullanılan ve bu etkinlik kapsamında öğrenilecek temel
elektronik malzemeler aşağıdaki gibidir.
• Arduino
• DC Motor
• Sıcaklık sensörü
126

kablolamalar yapılır. Görsel 1’de örnek devre görülmektedir.
Görsel 1. Butonla yönetilen trafik ışığına ait sistemine ait devre

tasarımı
şılır. Bu kodlar Görsel 2’de görülmektedir.
Görsel 2. Butonla yönetilen trafik ışıkları sistemine ait blok kodlar
127
: Ardından öğrencilerden sırası ile;

• L293d’nin (veya farklı bir motor sürücü) ne amaçla kullanıldığı
sınıfla paylaşılır.
• Öğrencilerden sisteme bir motor daha eklemeleri istenir.
• Eklenen yeni motor doğrultusunda kodların geliştirilmesi is-
tenilir.
lardan oluşur.
: Özet
“Bu etkinlikte bir sensörden gelen bir değerle harekete geçen bir mo-
torun yer aldığı bir sistem yapılmıştır. Bu kapsamda ortamdaki sıcak-
lık seviyesini ölçen ısı-sıcaklık sensörünü kullanmayı öğrendik. Bunun
yanı sıra bir DC motorun kullanımını, DC motorun çalıştırabilmesi için
motor sürücüleri öğrendik. Kodlama kısmında analog değer okumayı
ve bu değeri koşul yapısında kullanmayı tekrar ettik.”
1. Bugünkü etkinliğin hangi bölümünü kolaylıkla yaptım? Neden?
2. Bugünkü etkinliğin hangi bölümünde zorlandım? Neden?
3. Bu etkinlikte öğrendiğin bilgiyi nerede kullanabilirim?

128
BİLİM VE SANAT
MERKEZLERİ
ROBOTİK KODLAMA
ATÖLYESİ
ETKİNLİKLER
LİSE
ANKARA | 2023
ETKİNLİK | 1
ETKİNLİK NO : 1
ETKİNLİK ADI : ROBOT VE ROBOTİK
SINIF/KADEME : Lise
ÖĞRENME ALANI/ :
KONU

3.1.2. Robotik alanında kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını
amacına uygun olarak kullanır. (Tinkercad üyelik ve arayüz ta-
nıtımı)
TEMEL BECERİLER : Problem çözme, analitik düşünme, keşfetme, disiplinler arası düşün-
me.
İnternet
Robotik kodlama/programlama ortamı veya Simülasyon ortamı

paylaşma.
Öğrencilere gösterilecek insansı ve endüstriyel robotların kullanımını
içeren videoların hazırlanması.

BULUNUŞLUĞU Robotik alanında kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını bilme.
ÖĞRETMENE NOT: : Tinkercad elektronik ve kodlamaya yönelik eğitim amaçlı yaygın olarak
kullanılan ücretsiz bir uygulama olduğu için tercih edilmiştir. Öğret-
men robotik alanında kullanılan farklı bir uygulama geliştirme orta-
mını da kullanabilir.
131

Derse “Sizlere birkaç video izleteceğim. Ardından videolarla ilgili gö-
rüşlerinizi alacağım.” denilerek başlanır. Öğrencilere izletilecek vide-
onun niteliği uygulayıcı için ön hazırlık başlığı altında yer almaktadır.
Ardından öğrencilere videolar izletilir.
“Daha önce hiç robot gördünüz mü? Gördüğünüz robotlar neler yapı-
yordu? Endüstriyel robotlar sizce neden bu kadar günlük hayatımızın
içerisinde? Robot ve robotik nedir? Aralarında nasıl bir ilişki vardır?”
soruları öğrencilere yöneltilir ve öğrencilerden cevaplar alınır. Alınan
cevaplara uygun dönütler verilir.
: Güdüleme
Öğrencilere:
“Bir robot tasarlamanızı isteseydik, olmazsa olmaz diyeceğiniz 3 şeyi
söyler misiniz?” diye sorularak alınan cevaplar tahtaya yazılarak derse
geçiş yapılır.
: Derse geçiş
dikkatlice dinlemesi gerektiği söylenilerek,
“Bir robot olsaydınız, hangi işi yapan ne tür bir özellikleri olan robot
olurdunuz?” sorusu öğrencilere yöneltilir ve cevaplar tahtaya yazılır.
: Dersin işlenişi
“Bir robot olsaydınız, hangi işi yapan ne tür bir özellikleri olan robot
olurdunuz?” sorusunun cevaplarından yola çıkılarak her öğrencinin
robot ve robotik kelimelerinin tanımlarını yapması istenir.
Öğrencilere, robot ve robotik tanımları verilerek, etkinlik sırasıyla aşa-
ğıdaki adımlar izlenerek uygulanır.
Robot: Önceden programlanmış görevleri otonom olarak yerine geti-
ren elektronik + mekanik özellikleri olan cihazlardır. Robotlar otonom
çalışabildikleri gibi bir kullanıcı tarafından da yönlendirilip çalıştırı-
labilirler. Robot tanımı yapılırken her ne kadar insanların yaptıkları
hareketleri tekrarlayan makineler aklımıza gelse de robotların çok az
sayıda insana benzeyen türleri vardır. Günlük hayatta robotlar en çok
endüstriyel üretim alanında kullanılmaktadır. Özellikle otomotiv en-
düstrisinde kol robotları kullanılır (montaj yapan, birleştiren, boya ya-
pan vb)Evlerde de robot kullanımı giderek artmaktadır. Yerleri otonom
olarak süpüren ve silen robot süpürgeler yavaş yavaş artık her eve
girmektedir.
132
: Robotik: Robotların dizaynı, imalatı ve kullanımının nasıl olması ge-

rektiği ile ilgilenen bilim dalıdır. Birçok mühendislik alanı Robotik
alan ile iç içedir (Makine mühendisliği, uçak mühendisliği, elektronik
mühendisliği, bilgisayar mühendisliği vb.) Robotik teknolojisi aslında
insanın yerine kullanılabilecek veya insan hareketlerini taklit edebile-
cek cihazlar yapmayı hedefler. Örneğin mayınlı bir arazi de askerlerin
önünde giden mayın arama ve tespit robotu veya sualtında araştır-
ma yapma robotları. Birçok robotta doğadaki nesne ve hayvanlardan
esinlenerek yapılmıştır.
Öğretmen akıllı tahtada sisteme nasıl girileceğini gösterir. Öğrencilere

kullanıcı adı ve sınıf kodu verilerek https://www.tinkercad.com sitesi-
ne giriş yapmaları için kısa bir süre verilir. Giriş yapamayan öğrencilere
yardım edilir. Sisteme giriş yapıldıktan sonra, Görsel-1 de gösterilen
Circuits bölümü tıklanarak, Yeni Devre Oluştur butonu tıklatılır.
Görsel 1. Tinkercad devre oluşturma giriş ekranı
Karşınıza gelecek olan ekran Görsel-2 de gösterilmiş olup, bölümler

rakamlarla işaretlenmiştir.
Görsel 2. Tinkercad devre oluşturma ekranı
133
: 1 Proje adı bölümüdür. Standart olarak rastgele bir isim üretilerek

sistem isimlendirir. Üzerine tıklanarak proje ismi değiştirilebilir.
2 Bileşenleri düzenleme araç çubuğudur. (İhtiyaç hâlinde uygulayıcı
tarafından detaylandırılır)
3 Tincercad kütüphanesine ait devre elemanlarının sınıflandırıldığı
bölümdür.
4 Kütüphane içerisinde devre elemanı aramaya yönelik alandır.
5 Çalışma alanıdır. Projelerin oluşturulduğu alandır.
6 Yapılan projenin kodlamasının yapıldığı alandır. Burada karşımıza 3
seçenek çıkmaktadır. Bunlar Blok, Blok + Metin ve Metin dir.
7 Projenin test edilip, kodlarının çalıştırıldığı ve sonucunun gösteril-
mesini sağlayan butondur.
: Özet
“Arkadaşlar bugün sizinle Robot ve robotik kavramları, robotik alanın-
da kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını amacına uygun olarak
kullanmayı öğrendik. Bir sonraki derste programlanabilir devre geliş-
tirme kartını tanıma ve ilk kodlama etkinliğini yapacağız.” denilir ve
ders sonlandırılır.
DEĞERLENDİRME :
Robot kavramının
tanımını yapar.
Robotik kavramının
tanımını yapar.
Robot ve robotik
kavramları arasındaki
farkı açıklar.
Simülasyon ortamına
giriş yapabilir.
Simülasyon ortamında
devre geliştirme

134
ETKİNLİK | 2
ETKİNLİK NO : 2
ETKİNLİK ADI : ARDUİNO’YU TANIYALIM
SINIF/KADEME : Lise

KONU Geliştirme

TEMEL BECERİLER : Problem çözme, analitik düşünme, keşfetme, disiplinler arası

düşünme.
İnternet
ÖĞRETMEN İÇİN ÖN : Tinkercad simülasyon ortamında sınıf oluşturma ve öğrencilerin

HAZIRLIK ortama bağlanması için Tinkercad sınıf kodunu ve şifrelerini öğren-
cilerle paylaşma.
Öğrencilere gösterilecek Arduino türleri ile ilgili görsel, sunu ve Ar-
duino ile yapılmış projeleri içeren videoların hazırlanması.

BULUNUŞLUĞU Robotik alanında kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını kul-
lanabilme.

dından videolarla ilgili görüşlerinizi alacağım.” denilerek başlanır. Ar-
duino türleri ile ilgili görsel, sunu ve Arduino ile yapılmış projeleri
içeren videolar öğrencilere izletilir.
135
: Güdüleme
Video izlendikten sonra uygulayıcı öğrencilere “Sizlerde benzer projeler

hazırlamak ve robotik tasarımlar hazırlamak ister misiniz?” sorusunu yö-
neltir.
Derse geçiş
Etkinliğin iyi anlaşılması, düzenli ve disiplinli ilerlemesini sağlayabilmek

adına öğrencilerin öncelikle etkinliği akıllı tahtada gösterilirken dikkatlice
dinlemesi istenir.
: Dersin işlenişi
Akıllı tahta da tinkercad ortamına giriş yapılarak, Arduino devre geliş-
tirme kartının çalışma alanına nasıl eklendiği Görsel -1’deki gibi gös-
terilir.
Görsel 1. Tinkercad çalışma ekranı

2 ile gösterilen arama alanına Arduino Uno r3 yazılır.
Öğrencilere: “Arduino üzerinde kristal osilatör, 5V regülatör, reset bağ-
lantısı, USB programlama portu ve giriş çıkış pinlerini içeren bir mikro-
denetleyici geliştirme kartıdır. Arduino’lar özel kartları sayesinde; Mo-
tor, LCD Ekran, Röle, sensör gibi bir çok birimi kolayca kontrol edebilir;
kontrolleri GSM ve internet yolu ile kolayca yaptırabilir. Arduinolar kul-
lanıcıyı elektronik devre ile fazla uğraştırmadan kontrol yeteneği, ko-
lay programlanabilmesi ve bolca kaynak bulunabilmesi sebebiyle çok
tercih edilirler. Arduino’nun başlıca çeşitleri; Arduino Uno R3, Arduino
Nano, Arduino Micro, Arduino Mega, Arduino Mini dir. 7-12 V besleme
gerilimine sahip, 18 adet Giriş/Çıkış Pini, 6 Adet PWM Pini, 6 Adet Ana-
log Pini ve Dahili Pull-up dirençleri bulunur.” denilerek Arduino tanıtı-
mı yapılır. Tanıtım sırasında bu pinler öğrencilere tinkercad üzerinden
gösterilir. Atölye malzemeleri içerisinde Arduino var ise, aynı esnada
sınıfta fiziksel olarak da Arduino öğrencilerin incelemesi için dağıtılır.
Dijital, analog, RX-TX ve PWM pinlerinin tanıtımları yapılır.
136
: Dijital Pinler: Hem giriş hem de çıkış pini olarak kullanılabilir. Bu pin-
yakma, motor sürücüyü sürme gibi çıkış işlemlerini yapılabilir. Her gi-
riş pini 5 volt ile çalışır ve maksimum 40 miliamper akım çeker. Dijital
pinlerden 0 ve 1 giriş / çıkış değeri alınır.
RX-TX Pinleri: 0 ve 1 numaralı pinler, RX (veri alıcı) ve TX (veri gönderici)
pinleridir. Bilgisayar ile bağlantı kurulurken ve program yüklenirken
bu pinler kullanılır. Örneğin bluethoot bağlantısı.
PWM Pinler: 3, 5, 6, 9, 10, ve 11 numaralı pinler PWM pinleridir. PWM
pinleri tilde işareti (~) ile gösterilir. PWM özelliği, daha çok sayısal ana-
log dönüşüm işlemlerinde kullanılır. Motorun hızını kontrol etmek ve
LED’in parlaklığını ayarlamak gibi işlemler buna örnek gösterilebilir.
PWM pinlerine 0 ile 255 arasında değer verilebilir.
Analog Pinler: A0’dan A5’e kadar 6 adet analog giriş mevcuttur. Bu
girişlerden 0 ile 1023 arasında değerler okunur.
Öğrencilere Arduino tanıtımı yapıldıktan sonra:
“ Sizce PWM, dijital ve analog pinlerin farklı değerler okuduğunu veya
farklı değerleri çıkış olarak kullandığı görülmekte. Peki bu bizim ne
işimize yarayabilir?” sorusu sorularak öğrencilerden cevaplar alınır.
Öğrencilerin verdikleri cevaplara dönütler verilir. Eksik kalan yerler uy-
gulayıcı tarafından tamamlanır. Arduinonun pinleri hakkında örnekler
verilir (Analog pinler için hava kararınca yanan lamba, dijital pinler
için ledin yakılması veya söndürülmesi, PWM pinleri için motorları
sürme hızı).
: Özet
“Arkadaşlar bugün sizinle tercih edilen programlanabilir devre geliş-
tirme kartlarından Arduinoyu tanıdık ve çeşitleri hakkında örnekler
verdik. Sonraki derste tercih edilen programlanabilir devre geliştirme
kartı ile temel elektronik devreler tasarlayıp bağlantıları kurarak, ça-
lıştıracak kodları yazacağız.” denilir ve ders sonlandırılır.
DEĞERLENDİRME : Öz Değerlendirme
Bugünkü etkinliğin hangi bölümünü kolaylıkla yaptın? Neden?
Bugünkü etkinliğin hangi bölümünde zorlandın? Neden?
Bu etkinlikte öğrendiğin bilgiyi nerede kullanabilirsin?

HİZMETLERİ olması durumunda fiziksel ortamda Arduino devre geliştirme kartı
137
ETKİNLİK | 3
ETKİNLİK NO : 3
ETKİNLİK ADI : HER ŞEY BİR LED YAKMA İLE BAŞLAR
SINIF/KADEME : Lise

KONU Geliştirme

(Arduino vb., Tinkercad üzerinden elektronik denetleyicinin
Giriş-Çıkış bağlantılarını sağlar.)
TEMEL BECERİLER : Problem çözme, analitik düşünme, keşfetme, disiplinler arası

düşünme.
İnternet
ÖĞRETMEN İÇİN ÖN : Tinkercad simülasyon ortamında sınıf oluşturma ve öğrencilerin

HAZIRLIK ortama bağlanması için Tinkercad sınıf kodunu ve şifrelerini öğren-
cilerle paylaşma.
Tinkercad simülasyon ortamında Led devresi tasarlar ve kodlar.

bilme.
kullanabilme.
138

“Arkadaşlar, karanlıkta uçakların yüksek binaları ya da kuleleri görme-
leri için ne gibi önlemler alınıyor?”
sorusu yöneltilir ve öğrencilerden yüksek binaların ya da kulelerin en
üstünde uçakların görebileceği şekilde yanıp sönen uyarı ışıklarının
olabileceği cevabını vermeleri beklenir. Öğrencilerden yanıt alınmadığı
takdirde uygulayıcı ışıklı uyarıcılardan örnekler verir ve
“Peki normal olarak çalışan Trafik lambaları araç geçişlerinin daha az
olduğu ve trafiğin çok olmadığı gece saatlerinde araçların trafik ışık-
larında bekleme yapmadan kontrollü ve dikkatli geçişi sağlamak için
nasıl yanar? Gündüz normal çalışan trafik lambaları nasıl birden farklı
bir uyarı şekli olarak yanıp sönen bir ışık şeklinde çalışabilir?” soruları
yöneltilerek öğrencilerin derse dikkatleri çekilmeye çalışılır.
: Güdüleme
“Acaba belirli aralıklarla kendi kendine yanıp sönebilen bir ışık nasıl
çalışır? Sizler de istenilen aralıklarla yanıp sönebilen bir ışık yapmak
ister misiniz?” gibi sorularla öğrenciler etkinlik için hazır hâle getirilir.
: Derse geçiş
bilmek adına öğrencilerin öncelikle etkinliği akıllı tahtada göste-
rilirken dikkatlice dinlemesi, anlatım bittikten sonra uygulayıcının
söylediği zamanda uygulamaya geçilerek öğretilen adımları sırasıy-
la simülasyon ortamında uygulaması istenir.
Dersin işlenişi
Güdeleme sorularını takiben:
• Akıllı tahtada Tinkercad simülasyon ortamı açılır.
• Arduino devre geliştirme kartı seçilip bu ortama eklenir.
• Öncelikle öğrencilere hiç devre kurmadan sadece Arduino
Kartının üzerindeki dahili ledin yanıp sönmesi gösterir. Dahili
led’in aynı zamanda 13 dijital pine bağlı olduğu vurgulanır. Ay-
rıca dahili led devresinin çalışması için Simülasyonun Kod kıs-
mından hazır gelen kodlar da öğrencilere gösterilip, açıklanır.
• Daha sonra bu kodları silerek, Görsel 1’deki Arduino devre ge-
liştirme kartındaki 13. dijital pine göre ledin 1 saniye yanıp 1
saniye sönmesi için gerekli kod yazılır ve öğrencilere öncelikle
blok kodlama yapısı sonra da metin kodlama yapısı açıklanır.
139
Görsel 1. Led Devresi için Blok ve Metin tabanlı Kodlama

tekrar açıklama yapılır, herhangi bir soru yoksa aynı adımları öğrenci-
lerin simülasyon ortamında yapması için zaman verilir.
Tüm öğrenciler etkinliği bitirdikten sonra bu sefer de breadboard
üzerinde ledi Arduino geliştirme kartının 13. dijital pinine bağlayacak
şekilde bir led devresinin bağlantı aşamaları Görsel 2’deki gibi adım
adım anlatılarak gösterilir.
Görsel 2. Led Devresi Şeması

Bu kısımda ledin bağlantı bacakları simülasyonda tek tek üzerine fare
imleci getirilerek Anot bacağı (dijital pine bağlanacak olan), Katot baca-
ğı (GND pinine bağlanacak olan) gösterilir. Öğrencilere bir devrede her
zaman artıdan(+) eksiye(-) ya da eksiden artıya devre üzerinde döngü ta-
mamlanır bilgisi verilerek, bağlantıların doğru olması için devre eleman-
larının bağlantı kısımlarına dikkat edilmesi gerektiği anlatılır.
140
: Daha sonra önce direnç kullanmadan bir devre tasarlanır. Simülasyon

çalıştırılır. Led üzerinde çıkan uyarı hakkında öğrencilere soru soru-
lur. “Sizce neden led üzerinde ünlem işareti var?” sorusu sorulduktan
sonra öğrencilerden cevaplar beklenir. Doğru cevaplar geldiği takdirde
öğrencilere dönütler verilir. Öğrencilerden yanıt alınamadığı takdirde,
elektronik devrede ledin çalışması için gereğinden fazla akım olduğun-
da ledin bozulacağını ve bir daha çalışmayacağını, şuan simülasyon
ortamında çalışmasından dolayı bu durum ünlem işareti ile gösterildi-
ğini, ledin sağlıklı çalışabilmesi için devre tasarımında akımı azaltmak
amacıyla lede 330 Ω ya da 220 Ω’ luk bir direnç bağlanarak kullanılması
gerektiğini belirtilir. Bu sefer de simülasyon devresinde direnç değeri
220 Ω ya da 330 Ω ayarlanarak devre tamamlanır ve çalıştırılır.
lerin simülasyon ortamında yapması için zaman verilir.
Son olarak sensörler, devre tasarımı ve kodlama deneyimi kazanan
öğrencilere uygulama yapmaları için aşağıdaki görev verilir.
Önceki derslerde de devre tasarımı ve kodlama deneyimi kazanan
öğrencilere 3 tane led ekleyip sırasıyla 1sn (1000ms) ledi yakma ve
söndürme görevi verilir. Bu devreyi aşağıdaki yönergeye uygun ola-
rak kendilerinin tasarlamaları ve kodlamaları istenir.

açılması,
3. Günlük hayatta kullanılan robotik sistemin oluşturulmasında
kullanılan devre geliştirme elemanlarının (sensör, devre geliş-
tirme kartı, direnç vb.) simülasyon ortamında çalışma ortamına
aktarılması ve bağlantılarının gerçekleştirilmesi,
edilmesi,
açıklama yapılır. Öğrencilere yönerge doğrultusunda yaptıkları bağım-
sız çalışmalara ilişkin gerekli dönütler verildikten sonra ihtiyaç duyul-
ması hâlinde Ek Öğretim Hizmetleri başlığı altında yer alan buton ile
led yakma uygulaması öğrencilere yaptırılabilir
141
: Özet
“Arkadaşlar bugün sizinle günlük hayattaki problem durumuna çözüm
üreten robotik sistemlerde programlanabilir devre geliştirme kartı ile
led devresi, tasarlayıp, dijital pin bağlantıları kurduk. Hazırladığımız
devrenin kodunu yazılım geliştirme ortamında yazıp, yükledik. Sonraki
derste hayattaki problem durumuna çözüm üreten robotik sistemlerde
programlanabilir devre geliştirme kartı ile RGB led tasarlayıp PWM pin
bağlantıları kuracağız.” denilir ve ders sonlandırılır.
DEĞERLENDİRME :
Simülasyon ortamına
giriş yapar.
devre geliştirme
Devre geliştirme
elemanlarının (led,
devre geliştirme kartı,
direnç vb.) simülasyon
ortamında çalışma
ortamına aktarır.
Devre geliştirme
elemanlarının (led,
devre geliştirme
kartı, direnç vb.)
simülasyon ortamında
kod yazma ekranını
açabilir.
gerekli kodları
yazabilir.
sistemin çalıştırıp test
eder.
Sistemin çalışmaması
durumunda sorunun
142
EK ÖĞRETİM : Yaptırılan etkinliği pekiştirmek ve farklılaştırmak amacıyla öğrencilere

HİZMETLERİ aşağıda yer alan ek öğretim etkinliği yaptırılır.
Akıllı tahtada yeni devre için Tinkercad simülasyon ortamı açılır ve
arduino devre geliştirme kartı seçilip bu ortama eklenir. Sırasıyla bir
adet breadboard, 1 adet led, 1 adet 330Ω direnç, 1 adet 10kΩ direnç ve
buton ekleyip devre şeması Görsel 3’teki gibi tasarlanır.
Görsel 3. Buton Devre Şeması
Buton devresi tasarlandıktan sonra öğrencilere butonun bağlantı ya-

pısı anlatılır. Öğrencilere: “Butonu bağlarken 10kΩ direnç kullandık.
Bu direncin ismi pull-down direncidir. Pull-down direnci, dijital pinleri
giriş olarak kullandığımızda sinyalin bozulmamasını sağlar. Bu dev-
remizde buton basılı değilken dijital pinden okunan değer 0 V yani
lojik ALÇAK(LOW) seviyesidir. Pull-down direnci, buton basılıp değer
YÜKSEK(HIGH)’a çekilmediği sürece bu pin deki gerilimin 0 V’ta sabit
kalmasını sağlar. Butona basıldığı zaman ise dijital pinden okunan
değer 5 V yani lojik YÜKSEK(HIGH) okunur.” bilgisi verilir.
Devre tasarımı açıklandıktan sonra blok kodlar ve metin kodları öğren-
cilere Görsel 4’te açıklanır.
143
Görsel 4. Buton Devresi için Blok ve Metin tabanlı Kodlama

: Simülasyon ortamında gerçekleştirilen etkinlikler imkân ve malzeme

olması durumunda fiziksel ortamda Arduino devre geliştirme kartı kul-
144
ETKİNLİK | 4
ETKİNLİK NO : 4
ETKİNLİK ADI : RGB LED İLE PWM BAĞLANTILARI ANLAYALIM
SINIF/KADEME : Lise

KONU Geliştirme
me.
İnternet

paylaşma.

bilme.
kullanabilme.
145

“Arkadaşlar, köprülerin, binaların ışıklandırılmasında ya da cep tele-
fonlarımızın bildirim ışığında duruma ya da kendi isteğimize göre de-
ğişik renklerde ışık yandığını görebiliyoruz. Sizce tek bir ışık(led) bunu
nasıl sağlayabilir? Bu led sizce özel bir led midir?” öğrencilerden RGB
led cevabı beklenir. Öğrencilerden yanıt alınmadığı takdirde uygulayıcı
RGB led ile ışıklandırılmış sistemlerden örnekler verir ve açıklar. “RGB
led (Red (kırmızı), Blue (mavi), Green (yeşil)) renklerinin birleşimi ile
oluşan özel şeffaf bir led türüdür.” diyerek öğrencilerin derse dikkatleri
çekilir.
: Güdüleme
RGB led ve normal led verilip, fiziksel olarak incelemesi istenir. Daha
sonra öğrencilere “RGB led ve normal led arasındaki sizce fiziksel fark-
lar neler?” var en hızlı doğru cevabı veren öğrenci bu derste asistan
öğrencim olacak denir.
: Derse geçiş
• Akıllı tahta da RGB led ve normal led’in olduğu Görsel 1 açılır.

• Öğrencilere “Daha önce led devresi tasarlanmış ve kodlamış-
tınız. Acaba RGB led ile normal led devresi arasında nasıl bir
fark var? “Öğrencilerden RGB led şeffaf, RGB led 4 bacaklı, nor-
mal led 2 bacaklı” gibi yanıtlar beklenir.
Öğrencilerden yanıt alınamadığı takdirde RGB led’in fiziksel yapısını
ve bacak bağlantılarını fare imleci ile üstüne gelerek tek tek gösterip
“RGB led 4 bacaklı bir yapısı vardır. 3 bacak renk bacaklarıdır. Bunlar
Red, Green, Blue diğer bacak ise GND’ye bağlanacak katot ucu” şek-
linde belirtilir.
146
Görsel 1. RGB led ve Led

Daha sonra akıllı tahtada Tinkercad simülasyon ortamı açılır ve Ardu-
ino devre geliştirme kartı seçilip bu ortama eklenir. Sırasıyla bir adet
breadboard, 1 tane RGB led, 3 adet 330 ohm direnç eklenip devre şe-
ması Görsel 2’deki gibi tasarlanır.
Görsel 2. RGB Led Devre Şeması

Etkileşim tahtada RGB ledin renk bacakları simülasyon üzerinde RGB
ledde fare imleci ile hangi bacağın hangi renge ait olduğu gösteri-
lir. Devreye bağlanacak kablo rengini de RGB ledin bağlantı bacağının
rengi ile aynı renk olacak şekilde ayarlanır. Bu durum öğrencilerin sü-
reci takibini kolaylaştır.
Diğer husus ise RGB ledin renk bağlantılarını dijital pinlerden PWM
olanlarına (3-5-6-9-10-11) bağlamamız gerektiğini belirtilir. Görsel
4’teki devre tasarımında 3-5-6 pinlerini kullanıldığı gösterilir. Daha ön-
ceden dijital pin ve PWM pin kavramını değinildiğini ancak pekiştirme
açısından tekrar kısaca dijital pinler iki duruma sahip olduğu (Yüksek
yani 1 değeri) ya da (Alçak yani 0 değeri) gibi iki değer alabildiğini,
PWM pinlein ise 0 -255 aralığında değer alabildiği belirtilir.
147
: Devre tasarımı açıklandıktan sonra blok kodlar ve metin kodları öğ-

rencilere Görsel 3’te açıklanır.
Görsel 3. RGB Led Devre için Blok ve Metin tabanlı Kodlama

malar kontrol edilir. Son olarak daha önceki derslerde devre tasarımı
ve kodlama deneyimi kazanan öğrencilere sırayla 1sn (1000ms) kırmızı
renk, 1sn (1000ms) mavi renk, 1sn (1000ms) yeşil renk, 1sn (1000ms)
sarı renk ledi yakma ve söndürme görevi verilir. Bu devreyi aşağıdaki
yönergeye uygun olarak kendilerinin tasarlamaları ve kodlamaları is-
tenir.
açılması,
kullanılan devre geliştirme elemanlarının (sensör, devre geliş-
tirme kartı, direnç vb.) simülasyon ortamında çalışma ortamı-
na aktarılması ve bağlantılarının gerçekleştirilmesi,
edilmesi,
sız çalışmalara ilişkin gerekli dönütler verilir.
148
: Özet
“Arkadaşlar bugün sizinle günlük hayattaki problem durumuna çözüm
üreten robotik sistemlerde programlanabilir devre geliştirme kartı ile
RGB led tasarlayıp PWM pin bağlantıları kurduk. Hazırladığımız devre-
nin kodunu yazılım geliştirme ortamında yazıp, yükledik. Sonraki ders-
te sensörler ile devre geliştirme kartının bağlantılarını yapıp robotik
sistemi çalıştıracak kodları yazacağız.” denilir ve ders sonlandırılır.
Simülasyon ortamında devre

geliştirme ortamını kullanır.
Devre geliştirme elemanlarının (RGB

led, devre geliştirme kartı, direnç
vb.) simülasyon ortamında çalışma
ortamına aktarır.
Devre geliştirme elemanlarının (lRGB

led, devre geliştirme kartı, direnç vb.)
yapar.

ekranını açar.

yazar.



149
ETKİNLİK | 5
ETKİNLİK NO : 5
ETKİNLİK ADI : 7 SEGMENT DİSPLAY
SINIF/KADEME : Lise

KONU Geliştirme
elektronik devreler tasarlayıp bağlantıları kurar (7 Segment
Display)
me.
İnternet

paylaşma.
Öğrencilere gösterilecek 7 segmentli display ile ilgili görsel ve 7 seg-
mentli display ile yapılmış projeleri içeren videoların hazırlanması.

bilme.
kullanabilme.
150

“Sizlere birkaç video izleteceğim ve resimler göstereceğim. Ardından
videolarla ilgili görüşlerinizi alacağım.” denilerek başlanır. Öğrencilere
7 segmentli display ile ilgili görsel ve 7 segmentli display ile yapılmış
projeleri içeren videolar izletilir. Ardından öğrencilere videolar izle-
tilerek, görseller ekrana yansıtılır. Daha sonra, “Arkadaşlar, sizce di-
gital saatlerin çalışma mantığı nedir? Nasıl çalışırlar?” diye sorulur.
Tüm öğrencilerden yanıtlar alınır. Daha sonra öğrencilere 7 segmentli
display’den bahsedilir ve örnekler verilir.
: Güdüleme
Dikkat çekme sorularını takiben öğrencilere “Günlük hayatımızda ne-
relerde 7 segmentli display görebiliriz” ve “Kullanım amaçları nelerdir”
denir. Öğrencilerden gelen cevaplara dönütler verilir ve doğru cevap-
lar Tablo-1’e aktarılır. Eksik kalan hususlar uygulayıcı tarafından ta-
mamlanır.
: Tablo 1. 7 Segmentli display’in kullanıldığı yerler ve kullanım

amaçları
7 Segmentli Display’in 7 Segmentli Display’in Kullanım

Kullanıldığı Yer amacı
: Derse geçiş
151
:
Dersin işlenişi
7 segmentli display tanımı verildikten sonra, etkinlik sırasıyla aşağıda-
ki adımlar izlenerek uygulanır.
7 Segmentli Display: Üzerinde 7 adet LED bulunan ve 7 ayrı bölümden
oluşan elektronik devre elemanıdır. Ledlerin boyutlarının küçük olması
7 Segment Display’de kullanılma sebeplerinden biridir. Devre elemanın
üzerinde 7 bölüm olduğundan her bölüm segment olarak adlandırılır.
Ayrıca 7 Segment Display’in yanında 1 LED daha vardır. Bu LED ondalık
noktalar için kullanılır. Bu LED’e DP (Decimal Point) ismi verilir.
Akıllı tahta da 7 Segmentli Display’in olduğu Görsel-1 açılır. Öğrencile-
re “Daha önce devre tasarlarken Arduino giriş ve çıkışlarından Dijital
giriş ve PWM giriş çıkış pinlerini kullandığınız, elektronik devrede ledin
çalışması için gereğinden fazla akım olduğunda ledin bozulacağını ve
bir daha çalışmayacağını, ledin sağlıklı çalışabilmesi için devre tasa-
rımında akımı azaltmak amacıyla lede 330 ohm ya da 220 ohm’ luk
bir direnç bağlanarak kullanılması gerektiğini söylenmişti.” şeklinde
belirtilir.
Öğretmen e Not: Şekilde gösterilen 7 segmentli display ortak ANOT lu
olduğu için, kod yazarken displaydeki her bir segmenti yakmak için
Arduinodan LOW – DÜŞÜK komutu verilir. Yanan ledi söndürmek için
ise HIGH- YÜKSEK komudu verilmelidir.
Ortak KATOTLU olan 7 segmentli displaylerde ise kod yazarken display-
deki her bir segmenti yakmak için HIGH- YÜKSEK Arduinodan komutu
verilir. Yanan ledi söndürmek için ise LOW – DÜŞÜK komudu verilme-
lidir.
Görsel 1. 7 segmentli display bağlantı uçları
152
: 7 segmentli display’de her bir ledin bir ayağa bağlı olduğu, bu ayağı da
harfler ile gösterildiği öğrencilere gösterilir. Devre tasarımı yapıldıktan
sonra, öğrenciler ile birlikte aşağıdaki tablo tahtaya çizilerek doldurul-
ması sağlanır.
1 için yanması gerekli olan ledler B,C, 6 için yanması gerekli olan ledler A,C,D,E,F,G,
2 için yanması gerekli olan ledler A,B,D,E,G, 7 için yanması gerekli olan ledler A,B,C,
3 için yanması gerekli olan ledler A,B,C,D,G, 8 için yanması gerekli olan ledler A,B,C,D,E,F,G,
4 için yanması gerekli olan ledler B,C,F,G, 9 için yanması gerekli olan ledler A,B,C,D,F,G,
5 için yanması gerekli olan ledler A,C,D, F,G, 0 için yanması gerekli olan ledler A,B,C,D,E,F,

breadboard, 2 tane 220 ohm direnç, 1 tane 7 segment display eklenip
devre şeması Görsel 2 ’teki gibi tasarlanır.
Görsel 2. 7 segmentli display devre şeması
153

Görsel 3. 7 segmentli display kod örneği

Yukarıdaki kod öğrencilere verildikten sonra simülasyon ortamında 1
rakamının gösterilmesi için gerekli olan ledlerin yandığı görülecektir.
Sırası ile 0-9 arasındaki rakamların kodları yazılarak tüm rakamların
gösterimi sağlanır. Öğrencilerden gösterilip anlatılan kısımla ilgili her-
hangi bir soru varsa tekrar açıklama yapılır. Herhangi bir soru yoksa
aynı adımları öğrencilerin simülasyon ortamında yapması için zaman
verilir. Yapılan çalışmalar kontrol edilir.
Son olarak aşağıdaki görev, devre tasarımı ve kodlama deneyimi kaza-
nan öğrencilere farklı bir uygulama yapmaları için verilir.
Öğrencilere:
“9 dan geriye doğru sayım yapan ve her bir rakam arasında 1 sn bekle-
me süresi olan bir geri sayım sayacı yapınız. Sayacınız 0 rakamını gös-
terdiğinde buzzer’dan 2 sn süresince ses çıkaran ve daha sonra sesi
kesip, tekrar 9 dan geriye sayan programı ve bu program için gerekli
olan devre bileşenlerini simülasyon ortamına ekleyiniz ve kodlayanız.”
Şeklinde yönerge verilerek öğrencilerin devre tasarımı ve kodlaması
için süre verilir.
açıklama yapılır
154
: Özet
“Arkadaşlar bugün sizinle 7 segmentli display, direnç ve programla-
nabilir devre geliştirme kartı ile devre tasarımını yapıp, kodlaması-
nı tamamladık. Simülasyon ortamında kodlarımızı test ettik. Verilen
görevleri de başarı ile tamamladık. Sonraki derste bir problem duru-
muna çözüm üreten robotik sistemde kullanılan sensörleri öğrenecek,
çalıştıracak ve kodlarını yazacağız.” denilir ve ders sonlandırılır.
DEĞERLENDİRME :

Devre geliştirme elemanlarının (7 segment
display, devre geliştirme kartı, direnç vb.)
aktarır.
Devre geliştirme elemanlarının (7 segment
display, devre geliştirme kartı, direnç
vb.) simülasyon ortamında bağlantılarını
yapar.
Simülasyon ortamında kod yazma ekranını
açar.
yazar.
Simülasyon ortamında sistemin çalıştırıp
test eder.

155
ETKİNLİK | 6
ETKİNLİK NO : 6
ETKİNLİK ADI : LDR IŞIK SENSÖRÜ İLE TASARRUF
SINIF/KADEME : Lise
ÖĞRENME ALANI/ :
KONU
Yukarıdaki kazanım ile birlikte.
3.3.3. Gerçek yaşam problemlerinin çözümü için uygun sensörleri
kullanır.
me.
İnternet

paylaşma.

bilme.
kullanabilme.
156

“Arkadaşlar, günümüzdeki araçlarda gündüz tünele girildiğinde, ak-
şam hava karardığı zaman aracın farları herhangi bir düğmeye bas-
madan kendi kendine otomatik nasıl yanıyor olabilir?”
Öğrencilerden “Sensör var, algılayıcı var, karanlık sensörü var, ışık sen-
sörü var” vb yanıtlar beklenir. Öğrencilerden yanıt alınamadığı takdir-
de uygulayıcı tarafından LDR (fotorezistör) Işık sensörüne ilişkin ipucu
verilir. Beklenilen cevapları veren öğrencilere uygun dönütler verilir.
: Güdüleme
“Hayatımızı kolaylaştıran enerji tasarrufu sağlayan sistemler hakkın-
da konuşalım mı? Bu sistemlerde kullanılan sensörler hangileri biliyor
musunuz?” diye sorulur. Öğrencilerin “Hareket sensörü”, “Işığa duyarlı
sensör” gibi cevaplar vermeleri beklenir. Öğrencilerden cevap gelme-
mesi durumunda uygulayıcı tarafından öğrencilere ipucu verilir. Gelen
cevaplara uygun olarak öğrencilere dönütler verilir ve ilgili cevaplar
Tablo 1.’ e işlenir.
Tablo 1. Sensörler ve günlük hayatta kullanım alanları
Sensör (Algılıcı) Günlük Hayatta Kullanıldığı Yer ve İşlevi
: Derse geçiş
: Dersin işlenişi
157
: • Akıllı tahtada LDR sensörünün olduğu Görsel 1 açılır.

• Öğrencilere “Daha önce devre tasarlarken Arduino giriş ve çı-
kışlarından Dijital ve PWM giriş çıkış pinlerini kullandığınız,
Sensörler ile birlikte artık Anolog giriş pinini de kullanacaksı-
nız. Hatırlayacak olursanız Digital Pinler (0-1), PWM Pinler (0-
255) değerleri alabiliyordu. Analog Pinler ise (0-1023) arasında
sayısal değer alabiliyor.” şeklinde belirtilir.
Görsel 1. LDR
“Peki sizce bu değer aralıkları neden farklı, amaç ne olabilir? diye soru
sorulur ve öğrencilerden “Daha hassas sonuçlar elde edilebilir” vb.
yanıtlar beklenir. Öğrencilerden yanıt alınamadığı takdirde uygulayı-
cı “Analog girişlerin sensörden aldığı veriyi (0-1023) daha hassas bir
şekilde değerlendirebilmemiz ve kodlama yaparken kullanmamız için
önemli olduğu belirtilir. Örneğin ısı sensöründe sıcaklık değerleri -30
derece de olabilir +40 derece de olabilir. Hatta tam sayı değil onlık-
lı olarak da ölçüm yapabiliriz. İşte bunun için Analog girişler 0-1023)
arasında kademelendirme işlemi yapabilirler.” şeklinde açıklanır.
Açıklamadan sonra Arduino’da A0’dan A5’e kadar 6 tane Analog girişin
olduğu açıklanır.
breadboard, 1 tane fotorezistör, 1 tane 2 Kilo ohm direnç, 1 tane led, 1
adet 330 ohm direnç eklenip devre şeması Görsel 2 ’deki gibi tasarla-
nır.
158
Görsel 2. LDR Devre Şeması

Görsel 3. LDR Devre için Blok ve Metin tabanlı Kodlama

Simülasyon çalıştırıldığında kod blokları da açılır. Sensörden gece
gündüzü simüle edebilmek ve veri değeri almak için simülasyon ça-
lışırken sensöre tıklanır. Sensör üzerinde çıkan gece gündüz barı ile
sola sağa hareket ettirilir. Veri değerlerini görebilmek için açık olan
Kod bloklarının en altındaki Seri Monitör kısmına fare ile tıklanır. Gece
gündüz barı ile sola sağa hareket ettirilirken Seri Monitörden veri de-
ğerleri öğrencilere gösterilir.
Evimizin salonunda 3 tane ledli lamba var. Evimizde gün ışığına göre
lambaların otomatik olarak hava kararınca hepsinin yanması (740-
1023), akşam üzeri iki tane led’in yanması (500-750), sabah gün ağa-
rırken bir tane led yanması (250-500) ve son olarak gündüz hepsinin
sönmesi (0-250) isteniyor.
159
: Öğrencilerden bu devreyi aşağıdaki yönergeye uygun olarak kendile-

rinin tasarlamaları ve kodlamaları istenir.

ması,
lanılan devre geliştirme elemanlarının (sensör, devre geliştirme
kartı, direnç vb.) simülasyon ortamında çalışma ortamına aktarıl-
ması ve bağlantılarının gerçekleştirilmesi,
4. Tinkercad simülasyon ortamında blok kod ekranın açılması ve ge-
rekli kodların yazılması,
edilmesi,
ve kodların incelenmesi,

: Özet
“Arkadaşlar bugün sizinle devre geliştirme kartı ve LDR sensörü kul-
lanarak gerçek yaşamdaki problem durumuna çözüm üreten robotik
sistem geliştirdik. Sonraki derste devre geliştirme kartı ve farklı sen-
sörlerden PIR sensörü kullanarak gerçek yaşamdaki problem durumu-
na çözüm üreten robotik sistemlere örnekler vereceğiz”
160
DEĞERLENDİRME :

ortamını yapar.
Devre geliştirme elemanlarının (LDR

aktarır.
Devre geliştirme elemanlarının (LDR,

yapar.

ekranını açar.

yazar.

test eder.


161
ETKİNLİK | 7
ETKİNLİK NO : 7
ETKİNLİK ADI : PIR HAREKET SENSÖRÜ İLE ALARM
SINIF/KADEME : Lise
ÖĞRENME ALANI/ :
KONU
Yukarıdaki kazanım ile birlikte.
kullanır.
me.
İnternet

paylaşma.

bilme.
kullanabilme.
162

“Arkadaşlar, günümüzde apartmanlarda merdiven lambaları tüm
apartmanda hepsi birden yanmıyor artık. Sizce merdivenleri çıkarken
sadece bulunduğumuz katın lambasının yanmasını nasıl sağlanıyor?”
Öğrencilerden “Sensör var, algılayıcı var, Lambalar haretimizi algılıyor”
vb yanıtlar beklenir. Öğrencilerden yanıt alınamadığı takdirde uygula-
yıcı tarafından PIR (Hareket algılayacı) sensörüne ilişkin ipucu verilir.
Beklenilen cevapları veren öğrencilere uygun dönütler verilir.
: Güdüleme
“Hareket sensörü ile günlük hayatımızı kolaylaştıracak bir çalışma
yapmak ister misiniz?” diye soru yöneltilir.
: Derse geçiş
: Dersin işlenişi
• Akıllı tahta PIR (hareket) sensörünün olduğu Görsel 1 açılır.
• Öğrencilere “PIR(hareket algılayıcı) iki durum söz konusudur or-
tamdan hareket ya vardır ya da yoktur. Peki bu durumda hangi Gi-
rişi kullanmalıyız.” Öğrencilerden Dijital girişler şeklinde yanıt bek-
lenir şeklinde belirtilir. Öğrencilerden yanıt alınamadığı takdirde
öğrencilere “Hatırlayacak olursanız Digital Pinler (0-1), PWM Pinler
(0-255) değerleri alabiliyordu. Analog Pinler ise (0-1023) arasında
sayısal değer alabiliyor.” şeklinde belirtilir.
163
Görsel 1. PIR (Hareket Sensörü)

• Daha sonra akıllı tahtada Tinkercad simülasyon ortamı açılır ve Ar-
duino devre geliştirme kartı seçilip bu ortama eklenir. Sırasıyla bir
adet breadboard, 1 tane PIR sensörü, 1 tane buzzer(simülasyonda
piezo olarak geçiyor), devre şeması Görsel 1’deki gibi tasarlanır.
Görsel 2. PIR ve Buzzer Devre Şeması

rencilere Görsel 3’de açıklanır.
164
Görsel 3. PIR ve Buzzer Devre için Blok ve Metin tabanlı Kodlama
Simülasyon çalıştırıldığında PIR (hareket algılayıcı) sensörüne tıklanır.

Sensör üzerinde Görsel 2’deki yeşil yuvarlak nesne PIR’ın hareketi al-
gıladığı alan içinde ve dışında sola sağa hareket ettirilir. Yeşil yuvarlak
nesne hareket algılayıcının görebileceği alan içindeyken ses çıktığı,
göremeyeceği alanda ise sesin durduğu öğrencilere gösterilir.
3 katlı apartmanımızda her kattaki lamba sadece hareket algılandı-
gında yanmasını istiyoruz. Bir katta yanan lamba diğer kata geçildiğin
de sönecek şekilde tasarruflu bir sistem tasarlanması amaçlanıyor.
(Simülasyonda tek yön olarak önce en aşağıdan son kata çıktığımızı
varsaydığımız, hareket sensöründeki yeşil yuvarlak dairenin her içeri
girip çıktığında bir kata geçmiş olduğunu, 0-3 arasında değişecek şe-
kilde bir değişken oluşturabileceği, sensörden aldığımız veriye göre
kaçıncı katta olduğunu ve 3. kata geldikten sonra da hareket sensö-
ründeki yeşil yuvarlak dairenin her içeri girip çıktığında O kata yani
aşağı inmesi için kodlama yapılması gerektiği öğrencilere anlatılır.)
Öğrencilerden bu devreyi aşağıdaki yönergeye uygun olarak kendileri-
nin tasarlamaları ve kodlamaları istenir.
165
: 1. Tinkercad simülasyon ortamına giriş yapılması

açılması
kullanılan devre geliştirme elemanlarının (Sensör, devre geliş-
tirme kartı, direnç vb.) simülasyon ortamında çalışma ortamı-
na aktarılması ve bağlantılarının gerçekleştirilmesi
gerekli kodların yazılması
edilmesi
nın ve kodların incelenmesi
açıklama
: Özet
“Arkadaşlar bugün sizinle devre geliştirme kartı ve PIR sensörü kul-
lanarak gerçek yaşamdaki problem durumuna çözüm üreten robotik
sistem geliştirdik. Sonraki derste devre geliştirme kartı ve farklı sen-
sörlerden Ultrasonic sensörü kullanarak gerçek yaşamdaki problem
durumuna çözüm üreten robotik sistemlere örnekler vereceğiz”
166
DEĞERLENDİRME :

Devre geliştirme elemanlarının (PIR,

buzzer, devre geliştirme kartı, vb.)
Simülasyon ortamında çalışma ortamına
aktarır.
Devre geliştirme elemanlarının (PIR,

buzzer, devre geliştirme kartı, vb.)
Simülasyon ortamında bağlantılarını
yapar.

ekranını açar.

yazabilir.

test eder.


167
ETKİNLİK | 8
ETKİNLİK NO : 8
ETKİNLİK ADI : ULTRASONİC MESAFE SENSÖRÜ İLE NESNE ALGILAMA
SINIF/KADEME : Lise
ÖĞRENME ALANI/ :
KONU
Yukarıdaki kazanım ile birlikte
kullanır.
me.
İnternet

paylaşma.

bilme.
kullanabilme.
168

“Arkadaşlar, günümüzde AVM, hastaneler vb. yerlerde kapıların yakla-
şınca otomatik olarak açılır şekilde olması ya da otomatik dönmesi,
aynı şekilde arabaların park etmesi sırasında önünde ya da arkasında
bir nesne varsa sesli uyarılar verebiliyor. Sizce nasıl bir sensör kul-
lanılıyor olabilir ?” Öğrencilerden “Mesafe sensörü sayesinde, sensör
ya da algılayıcı olması” vb. yanıtlar beklenir. Öğrencilerden yanıt alı-
namadığı takdirde uygulayıcı tarafından Ultrasonic (Mesafe algılayacı)
sensörüne ilişkin ipucu verilir. Beklenilen cevapları veren öğrencilere
uygun dönütler verilir.
: Güdüleme
“Sizle Mesafe sensörü ile hayatımızı kolaylaştıracak bir çalışma yap-
mak ister misiniz? diye soru yöneltilir.
: Derse geçiş
: Dersin işlenişi
Akıllı tahtada Ultrasonic (Mesafe algılaycı) sensörünün olduğu Görsel 1
açılır. Öğrencilere “Mesafe sensörünün bağlantı yapısı VCC, TRIG, ECHO,
GND açıklanır.”
169
Görsel 1. Ultrasonic (Mesafe Sensörü)

breadbord, 1 tane Mesafe sensörü, 1 tane RGB led, 1 tane buzzer(-
simülasyonda piezo olarak geçiyor), devre şeması Görsel 2 ’deki gibi
tasarlanır.
Görsel 2. Ultrasonic Devre Şeması

rencilere Görsel 3’e göre açıklanır.
170
Görsel 3. Ultrasonic Devre için Blok ve Metin tabanlı Kodlama
Simülasyon çalıştırıldığında Mesafe sensörüne tıklanır. Sensör üzerin-

de Görsel 3’te görünen yeşil yuvarlak nesne Mesafe sensörünün nes-
neyi algıladığı alan içinde ve dışında sola sağa hareket ettirilir. Yeşil
yuvarlak nesne hareket algılayıcının görebileceği alan içindeyken ye-
şil yuvarlak nesnenin mesafesi 100 cm den uzakta ise buzzerdan ses
durur ve RGB Led Yeşil yanar. Yeşil yuvarlak nesnenin mesafesi 100
cm’den daha yakınsa RGB led kırmızı yanar ve buzzerdan uyarı sesinin
çıktığı öğrencilere gösterilir.
2 katlı büyük bir evimizin ve kedimizin olduğunu düşünelim. Biz evde
yokken, ya da evin içindeki başka odadayken kedimizin evde tehlikeli
olabilecek bir yere gitmesini önlemek için sesli uyarı sistemi yapma-
mız gerekiyor. Amacımız kedimizi sesli uyararak yaklaşmasını isteme-
diğimiz bölgeden uzaklaştırmak. Aynı zamanda da alt katta salonda
da bize uyarı veren bir RGB LED ışıklı uyarıcının olması.
171
: Çalışma Algoritması aşağıdaki şekilde olması istenir.

Kedi tehlikeli bir yere 150 cm den uzaksa Sesli bir uyarı yok RGB LED
yeşil renk yanacak
Kedi tehlikeli bir yere 100-150 cm arasında ise 1 sn bir sesli bir uyarı
RGB LED Mavi renk yanacak
Kedi tehlikeli bir yere 50-100 cm arasında ise 0.5 sn bir sesli bir uyarı
RGB LED Sarı renk yanacak
Kedi tehlikeli bir yere 50 cm’den yakın ise 0.2 sn bir sesli bir uyarı RGB
LED Kırmızı renk yanacak
Öğrencilerden zaten derste yaptığımız bu devreyi yönergeye uygun
olarak kendilerinin tasarlamaları ve kodlamaları istenir.
1. Tinkercad simülasyon ortamına giriş yapılması

ması
lanılan devre geliştirme elemanlarının (Sensör, devre geliştirme
kartı, direnç vb.) simülasyon ortamında çalışma ortamına aktarıl-
ması ve bağlantılarının gerçekleştirilmesi
4. Tinkercad simülasyon ortamında metin kodlama ekranın açılması
ve gerekli kodları doğru şekilde en az satırda yazılması
edilmesi
ve kodların incelenmesi
: Özet
“Arkadaşlar bugün sizinle devre geliştirme kartı ve Ultrasonic sensörü
kullanarak gerçek yaşamdaki problem durumuna çözüm üreten ro-
botik sistem geliştirdik. Sonraki derste 7 segmentli display, direnç ve
programlanabilir devre geliştirme kartı ile devre tasarımını yapıp, kod-
larını yazacağız, denilir ve ders sonlandırılır.
172
DEĞERLENDİRME :
Performans Düzeyi
Verilen
Ölçütler Geliştirilmeli İyi Çok iyi puan
(1) (2) (3)
Gerçek yaşamda
kullanılan mesafe
sensörünü fark eder.
Mesafe sensörünü tanır
Mesafe sensörü ve devre

geliştirme elemanlarının
bağlantılarını yapabilir.
gerekli kodları doğru
şekilde en az satırda
yazabilir.
durumunda sorunun
durumunda sorunun
kaynağını düzeltir.

173
ETKİNLİK | 9
ETKİNLİK NO : 9
ETKİNLİK ADI : HAYAT KISA, MOTORLAR DÖNÜYOR.
SINIF/KADEME : Lise
SÜRE : 40 + 40 + 40 + 40 dk.
ÖĞRENME ALANI/ :
KONU
KAZANIMLAR : 3.4.1. Bir problem durumuna çözüm üreten robotik sistemde kul-
lanılan motorları fark eder.
verir.
İnternet

paylaşma.
Öğrencilere gösterilecek günlük hayatta kullanılan motorlar ile ilgili
görseller, sunu veya değişik motor türlerinin (Servo, DC motor) kul-
lanımının gösterildiği videoların hazırlanması.

bilme.
kullanabilme.
174

dından videolarla ilgili görüşlerinizi alacağım.” denilerek başlanır.
Öğrencilere günlük hayatta kullanılan motorlar ile ilgili görseller ve
değişik motor türlerinin (Servo, DC motor) kullanımının gösterildiği
videolar izletilir.
Günümüzde nerelerde motorlar kullanılır? Motor türleri var mıdır?
Oyuncak arabaların tekerleklerinde kullanılan motor ile arabalarda
kullanılan silecek motoru aynı motor mudur? Neden? soruları öğren-
cilere yöneltilir. Öğrencilerden alınan cevaplara göre dönütler verilir.
Daha sonra, motor türleri hakkında bilgi verilir.
: Güdüleme
“Yağmurlu bir havada araba kullanıyorsunuz. Yağmur tanelerinden
dolayı görüş probleminiz ortaya çıkmakta. Bu problemi çözmek için
nasıl bir sistem kurabilirsiniz?”sorusu öğrencilere yöneltilir.
: Derse geçiş
zamanda uygulamaya geçilerek öğretilen adımları sırasıyla simülasyon
ortamında uygulaması istenir.
: Dersin işlenişi
Öğrencilere, Servo ve DC motor tanımları verilerek, etkinlik sırasıyla
Servo Motor: Kullanıldığı düzenek veya sistemlerde, açısal hareket, hız
kontrolü, belirli bir açıya kadar dönme gibi hareket kontrolleri yapabi-
len motorlardır. Robotlarda ve mekanik sistemlerde en çok kullanılan
motor türüdür.360 derece dönebilen servo motorlar da mevcuttur.
DC Motor: Elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren motorlardır.
İçinde yer alan bakır sargılara elektrik akımı uygulandığında, motorun
içinde bulunan mıknatıslara ters yönde oluşan manyetik kuvvetin et-
kisi ile hareket etme mantığına dayanır. Oyuncak arabaların tekerlek-
lerinde, saatlerde vb birçok alanda kolaylıkla kullanılabilir.
Akıllı tahta da Tinkercad ortamına giriş yapılarak, Arduino devre
geliştirme kartının ve servo motorun çalışma alanına eklenmesi ve
Görsel-1 de gösterildiği şekilde bağlantılarının yapılması istenir.
Öğrencilere:
“Daha önce öğrenmiş olduğumuz PWM pinlerini kullanacağız. Bildiğiniz
üzere PWM pinlerinin değerleri (0-255) değerleri arasında değişebili-
yordu.” şeklinde hatırlatma yapılır.
175
Görsel 1. Arduino servo devre şeması
: Devre tasarımı açıklandıktan sonra blok kodlar ve metin kodları öğren-

cilere Görsel-2’ de açıklanır.
Görsel 2. Servo çalıştırma kodları

Servo uygulaması tamamlandıktan sonra, öğrencilere bu motoru ne-
relerde ve nasıl kullanılabileceği sorulur. Alınan cevaplar değerlendi-
rilerek, aşağıdaki görev verilir:
“Bir otomasyon sistemi firmasında mühendis olarak çalışmaktasınız.
Kayra apartmanı yöneticisi sizden otoparklarına, araç giriş çıkışı için
bir sistem tasarlamanızı istemektedir. Sistemde araç bariyere 1 metre
ve daha az yaklaştığında bariyer açılacak ve araç bariyerden uzaklaş-
tıktan 10 sn sonra bariyerin kapanacağı bir sistem istemektedir. İste-
diğiniz sensörleri kullanıp, sistemi tasarlayarak metin tabanlı olarak
kodlamasını yazıp, test ediniz.”
176
: Mevcut durumda atölye içerisinde malzeme var ise, öğrencilere Ardu-

ino, Servo, Ultrasonic sensör ve Jumper kablo dağıtılarak, Tinkercad
üzerinde test edip çalıştırdıkları sistemi gerçek hayatta uygulaması
istenir.
Daha sonra ana sayfaya geçilerek Yeni Devre Oluştur tıklatılır ve Ar-
duino devre geliştirme kartı, 9V pil, L293D motor sürücü entegresi ve
DC motorun çalışma alanına eklenmesi istenir. Görsel-3 de gösterildiği
şekilde bağlantılarının yapılması istenir.
Görsel 3. Arduino DC motor devre şeması

Öğretmen e Not: DC motorun ileri ve geri hareketini sağlayabilmek
adına L293D motor sürücü entegresini kullandık. Simülasyonda motor,
GND ve 5V pinlerinden beslense de motor çalışmaktadır. Ancak gerçek-
te motor fazla akım çekeceğinden ve Arduino devre geliştirme kartı-
nın 40 mA’e kadar akım desteği verdiğinden dolayı çalışmayacaktır. Bu
yüzden simülasyonda motor sürücüyü 9V pil ile desteklenir.
Devre tasarımı açıklandıktan sonra blok kodlar ve metin kodları öğren-
cilere Görsel-4’ de açıklanır.
177
Görsel 4. DC motor çalıştırma kodları

tekrar açıklama yapılır, herhangi bir soru yoksa aynı adımları öğrenci-
DC motor uygulaması tamamlandıktan sonra, öğrencilere bu motoru
nerelerde ve nasıl kullanılabileceği sorulur. Alınan cevaplar değerlen-
dirilerek, aşağıdaki görev verilir:
Bir otomasyon sistemi firmasında mühendis olarak çalışmaktasınız.
Sizden arabanın otomatik park sistemi tasarlamanız istenmektedir.
Sistemde, 50cm’e kadar aracın gelmesi, 50 cm’nin altındaki mesafede
aracın otomatik fren yapması (durması), ve durduktan sonra 0.5 sn
ileri gitmesi istenmektedir. İstediğiniz sensörleri ve motorları kullanıp,
sistemi tasarlayarak metin tabanlı olarak kodlamasını yazıp, test edi-
niz.
açıklama yapılır.
178
DEĞERLENDİRME :
Performans Düzeyi
Verilen
Ölçütler
(1) (2) (3)
Gerçek yaşamda
kullanılan motor türlerini
fark eder.
Motorları tanır
Motorları sınıflandırır.
Motorları özellikleri
bakımından karşılaştırır
Motor türlerini gerçek

yaşamdan örneklendirir.
EK ÖĞRETİM DC motor hızlarını veya motorun dakikadaki dönüş sayısının istenilen

HİZMETLERİ bir değere ayarlanması istenebilir.
179
ETKİNLİK | 10
ETKİNLİK NO : 10
ETKİNLİK ADI : KONTROL EDİLEBİLEN SİSTEMLER
SINIF/KADEME : Lise
SÜRE : 40 + 40 + 40 + 40 dk
ÖĞRENME ALANI/ : Robotik/Sensörler ve Uygulamaları Motorlar ve Uygulamaları

KONU Robotik/Motorlar ve Uygulamaları
kullanır. (Işık sensörü, ses sensörü, PIR sensörü, dokunma sen-
sörü, mesafe sensörü vb sensörlerin bağlantısını yapması ve
kodlarını yazması beklenir
3.4.3. Gerçek yaşam problemlerinin çözümü için uygun motorları kul-
lanır.
me
İnternet

paylaşma
180
ÖĞRENCİNİN HAZIR : Temel düzeyde bilgisayar okur-yazarlığı

bilme
kullanabilme

Gerçek hayatta robotlar kontrol edile bilir mi? Sorusu sorularak derse
giriş yapılır. Evet cevabı veren öğrencilere kontrol için gerekli aparatla-
rın neler olabileceği sorusu sorularak verilen cevaplar tahtaya yazılır.
Güdüleme
Bir elektronik devre elemanı ile devrelerinizin kontrolünü yapmak is-
ter misiniz? Sorusu yöneltilir.
Derse geçiş
Dersin işlenişi
Öğrencilere Görsel1 deki potansiyometre gösterilir. Potansiyometre ve
kullanımı hakkında bilgiler verilir. “Potansiyometre elektronik devre-
lerde ayarlı direnç olarak kullanılır. Üç bacaklı bir devre elemanıdır.
Arduino ile gerçekleştirilen robotik tabanlı devrelerde potansiyomet-
re ürettiği analog değerden fayadalanılarak diğer devre elemanlarının
kontrolü için kullanılır. “
Görsel 1. Potansiyometre
Verilen bilgiler ışığında potansiyometre kullanılırken Arduino üzerin-

de hangi pinlerden faydalanılabileceği sorusu sorularak yanıtlar alınır.
Devamında Görsel 2.’deki elektronik devre öğrencilere gösterilir. Görsel
3’teki kodlarla beraber uygulatılır.
181
Görsel 2. Arduino ve potansiyometre bağlantısı
Görsel 3. Potansiyometrenin kullanımını gösteren metin ve blok ta-

banlı kodlar
Potansiyometreden elde edilen analog değerler öğrencilere gösterilir.

Üretilen analog devrelerden faydalanılarak elektronik devrelerin po-
tansiyometre ile kontrol edileceği belirtilir. Potansiyometrenin üretti-
ği sonucu gözlemleyebilmek için simülasyonu başlattıktan sonra kod
sekmesine tıklanır. Sol alt köşedeki seri port düğmesi tıklandıktan
sonra potansiyometre üzerinde çizgi şeklinde görülen kısım fare ile
sağa sola sürüklenerek değişen değerler seri port üzerinden gözlem-
lenir. Öğrencilere potansiyometrenin üretebildiği en büyük ve en kü-
çük analog değerlerin ne olduğu sorulur?
Görsel 2’deki elektronik devreye Görsel 4’deki gibi 3 adet led eklenir.
182
Görsel 4. Potansiyometre ve 3 led devresi
Ledlerin sıralı bir şekilde yanıp sönebilmesi işleminin yapılması iş-

leminin potansiyometre ile kontrol edilebileceği belirtilir ve Görsel
5’teki yürüyen ışık kodları öğrencilere uygulatılır.
Görsel 5. Potansiyometre kontrollü yürüyen ışık metin ve blok kodları
Potansiyometrenin ürettiği analog değerlerin aralığına uygun şekilde

belirlenmiş ledlerin o aralıkta yandığı öğrencilere vurgulanır. Görsel
6’daki kodlar öğrencilere gösterilir ve uygulatılır. Potansiyometrenin
kolu sağa sola çevrildikçe ledlerin yanma şekli gözlemlenir.
183
Görsel 6. Potansiyometre kontrollü kara şimşek metin ve blok kodları
Bir robot kolun eklemelerini oluşturan servo motorların potansiyo-

metre ile kontrol edilebileceği belirtilerek diğer devre elemanlarının
da potansiyometre ile kontrolünün sağlanabileceği vurgulanır. Görsel
8’deki iki potansiyometre ve iki servo motordan oluşan devre öğrenci-
lere gösterilir ve tasarımı uygulatılır.
Görsel 7. İki Potansiyometre ve iki servo motor kontrol devresi
Servo motor 0 ve 180 derece arasında döndürülebilmektedir. Potansi-

yometre ise 0 ve 1023 arasında analog değerler üretir. 1023/180 değeri
kadar potansiyometre döndürüldüğünde servoda 1 derecelik açı ile
hareket edebilir. Böylelikle ileri ve geri hareket edebilecek şekilde ser-
vo motor potansiyometre ile kontrol edilebilir.
Görsel 8’deki iki potansiyometre ile iki servo motorun kontrol edildiği
kodlar öğrencilere gösterilir ve uygulatılır.
184
Görsel 8. İki Potansiyometre ve iki servo motor kontrol devresi
Gerçek hayatta herhangi bir araç aracılığı ile kontrol edilebilen robotik
aparatların temel mantığının bu uygulamadaki gibi olduğu belirtilerek
etkinlik sonlandırılır.
DEĞERLENDİRME :
Performans Düzeyi
Verilen
Ölçütler
(1) (2) (3)
Potansiyometreyi tanır
Potansiyometre ile
ledleri kontrol eder
Potansiyometre ile servo

motorları kontrol eder
EK ÖĞRETİM : Potansiyometre ile led kontrolünde led sayısı artırılak uygulama yap-
HİZMETLERİ ması istenebilir.
185

Robotik Kodlama

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Robotik Kodlama

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ

Yayın Koordinatörü | M. Ramazan BARIN

Koordinasyon | Ferit TOPRAK

Yazarlar | Bekir ÇELEN

Program Geliştirme Uzmanı | Prof. Dr. Mehmet Akif SÖZER

Ölçme ve Değerlendirme Uzmanı | Dr. Öğr. Üyesi Fuat ELKONCA

Dizgi ve Tasarım | Aren Tanıtm

Genel Yayın Dizin Yayın No: | 8148

Yardımcı ve Kaynak Kitaplar

Prof. Dr. Kemal Varın NUMANOĞLU

ROBOTİK KODLAMA ATÖLYESİ BİLSEM

ROBOTİK KODLAMA ATÖLYESİ BİLSEM

PROGRAMIN TEMEL YAKLAŞIMI VE İLKELERİ

Programın Genel Amaçları

1. obotik sistemlerin günlük hayattaki önemini anlama,

ROBOTİK KODLAMA ATÖLYESİ BİLSEM

Kazanımların açıklaması aşağıdaki örnekte yer almaktadır.

Atölyenin Öğrenme Alanı /Temalar: Robotik Atölyesi

ROBOTİK KODLAMA ATÖLYESİ BİLSEM

Ölçme ve değerlendirme araçları; uygulayıcının, öğrenme öğretme süreçlerini takip etme-

Öğretim Süreci ve Öğrenme Çıktılarının Değerlendirilmesi: Kazanımlar temel alınarak hazır-

ROBOTİK KODLAMA ATÖLYESİ BİLSEM

BİLSEM Yaz Okulu Atölye Programları’nın değerlendirilmesinde süreç odaklı değerlendirme ve

ETKİNLİK ADI : ROBOTLAR HER YERDE

KAZANIMLAR : 1.1.1. Robot ve robotik temel kavramlarını açıklar.

SÜREÇ : Dikkat çekme

ROBOTİK KODLAMA ATÖLYESİ BİLSEM

: Robot terimi üzerinde yeterince durulmasının ardından

Robot ve robotik kavramını açıklar.

Robotların günlük hayatta kullanımına

Robotların günlük hayatta kullanımının

Robotun bir ürün olduğunu bilir.

Robotiğin bir süreç olduğunu bilir.

EK ÖĞRETİM : Simülasyon ortamında gerçekleştirilen etkinlikler imkân ve malzeme

ROBOTİK KODLAMA ATÖLYESİ BİLSEM

ETKİNLİK ADI : ÇEVRİMİÇİ PROGRAM KULLANMA MACERAM

KAZANIMLAR : 1.1.2. Robotik alanında kullanılan uygulama geliştirme ortamlarını ama-

ÖĞRETMEN İÇİN ÖN : Tinkercad simülasyon ortamında sınıf oluşturma ve öğrencilerin orta-

ROBOTİK KODLAMA ATÖLYESİ BİLSEM

SÜREÇ : Dikkat çekme

Görsel 1. Arama motoru anahtar kelime listeleme sayfası

: Tinkercad sitesinin kullanımı için üye olma gerekliliği belirtilir. Öğren-

Görsel 2. Tinkercad Anasayfa Ekranı

“Bir sınıfa katılın” butonuna basan öğrenciler, uygulayıcının kendileri-

Tinkercad’de uygulayıcı sınıflar oluşturabilir, bu sınıfları seviyelerine

Görsel 3. Tinkercad Sınıf katılım butonu ekranı

ROBOTİK KODLAMA ATÖLYESİ BİLSEM

Görsel 4. Sınıf Listesine kişi ekleme ekranı

Üyeliği tamamlanan öğrenci artık sınıfın bir elemanıdır. Devreler kur-

Görsel 5. Tinkercad Yeni Devre oluşturma ekranı

: Bireysel incelemelerini tamamlayan öğrencilere arayüz tanıtımı yapılır.

Görsel 6. Tinkercad Devre tasarlama ekranı

Bileşenler hakkında kısa bilgileri içeren görünüm açıldığında öğren-

Görsel 7. Tinkercad Devre tasarlama ekranı

ROBOTİK KODLAMA ATÖLYESİ BİLSEM

DEĞERLENDİRME : Öğretmen etkinliği değerlendirmek için öğrencilere öz değerlendirme

EK ÖĞRETİM : Simülasyon ortamında gerçekleştirilen etkinlikler imkân ve malzeme

ETKİNLİK ADI : DEVRE GELİŞTİRME KARTIMI KULLANMAYA BAŞLIYORUM

ÖĞRENME ALANI/ : Robotik / Programlanabilir Devre Geliştirme Kartları ve Uygulama

KAZANIMLAR : 1.2.1. Tercih edilen programlanabilir devre geliştirme kartını tanır.

ÖĞRETMEN İÇİN ÖN : Tinkercad simülasyon ortamında sınıf oluşturma ve öğrencilerin orta-

ÖĞRENCİNİN HAZIR : Temel düzeyde bilgisayar okur yazarlığı

SÜREÇ : Dikkat çekme

ROBOTİK KODLAMA ATÖLYESİ BİLSEM