Professional Documents
Culture Documents
CHƯƠNG 1. CÁC LOẠI HỢP CHẤT VÔ CƠ GV - ĐÁP ÁN GẠCH CHÂN
CHƯƠNG 1. CÁC LOẠI HỢP CHẤT VÔ CƠ GV - ĐÁP ÁN GẠCH CHÂN
1
MỤC LỤC
PHẦN
PHẦNAA––LÝ
LÝTHUYẾT VÀBÀI
THUYẾT VÀ BÀI TẬP
TẬP CƠCƠ BẢN
BẢN
CĐ1: Oxit
CĐ2: Axit
CĐ3: Luyện tập oxit – axit
CĐ4: Bazơ
CĐ5: Muối. Phân bón hóa học
CĐ6: Tổng ôn các loại hợp chất vô cơ
Trang 2
PHẦNAA––LÝ
PHẦN LÝTHUYẾT
THUYẾT VÀ
VÀBÀI
BÀITẬP
TẬPCƠCƠ
BẢN
BẢN
CĐ1: Oxit
CĐ2: Axit
CĐ3: Luyện tập oxit – axit
CĐ4: Bazơ
CĐ5: Muối. Phân bón hóa học
CĐ6: Tổng ôn các loại hợp chất vô cơ
CHUYÊN ĐỀ 1: OXIT
❖ VÍ DỤ MINH HỌA
Câu 1. Viết phương trình phản ứng xảy ra (nếu có) khi cho: Na2O, SO2, CuO, CO2 lần lượt tác dụng
với H2O, dung dịch HCl và dung dịch NaOH.
3
Câu 2. Từ những chất: Canxi oxit, lưu huỳnh đioxit, cacbon đioxit, lưu huỳnh trioxit, kẽm oxit, em
hãy chọn những chất thích hợp điền vào chỗ trống sau:
(a) Axit sunfuric + ………….……. → Kẽm sunfat + nước
(b) Natri hiđroxit + ………………... → Natri sunfat + nước
(c) Nước + ………………… → Axit sunfurơ
(d) Nước + …………………. → Canxi hiđroxit
(e) Canxi oxit + …………………… → Canxi cacbonat
Câu 3. Hoàn thành chuỗi phản ứng sau:
(a) Ca
(1)
CaO
(2)
Ca(OH)2
(3)
(4)
CaCO3 CaO
(6)
CaCl 2
(5)
Trang 4
Câu 1. Oxit là
A. hỗn hợp của nguyên tố oxi với một nguyên tố hoá học khác.
B. hợp chất của nguyên tố phi kim với một nguyên tố hoá học khác.
C. hợp chất của oxi với một nguyên tố hoá học khác.
D. hợp chất của nguyên tố kim loại với một nguyên tố hoá học khác.
Câu 2. Oxit axit là
A. những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.
B. những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.
C. những oxit không tác dụng với dung dịch bazơ và dung dịch axit.
D. những oxit chỉ tác dụng được với muối.
Câu 3. Oxit bazơ là
A. những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.
B. những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.
C. những oxit không tác dụng với dung dịch bazơ và dung dịch axit.
D. những oxit chỉ tác dụng được với muối.
Câu 4. Oxit lưỡng tính là
A. những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.
B. những oxit tác dụng với dung dịch bazơ và dung dịch axit tạo thành muối và nước.
C. những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.
D. những oxit chỉ tác dụng được với muối.
Câu 5. Oxit trung tính là
A. những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.
B. những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.
C. những oxit không tác dụng với dung dịch axit, bazơ, nước.
D. những oxit chỉ tác dụng được với muối.
Câu 6. Oxit nào sau đây là oxit axit?
A. SO2. B. Na2O. C. Al2O3. D. CO.
Câu 7. Oxit nào sau đây là oxit axit?
A. CuO B. K2O. C. CO2. D. CO.
Câu 8. Oxit nào sau đây là oxit bazơ?
A. P2O5. B. SO2. C. CaO. D. CO.
Câu 9. Oxit nào sau đây là oxit bazơ?
A. CO2. B. SO2. C. NO2. D. Fe2O3.
Câu 10. Oxit nào sau đây là oxit lưỡng tính?
A. BaO. B. Al2O3. C. SO3. D. MgO.
Câu 11. Oxit nào sau đây là oxit lưỡng tính?
A. ZnO. B. Fe2O3. C. SO2. D. CuO.
Câu 12. Oxit nào sau đây là oxit trung tính?
A. CaO. B. CO2. C. SO2. D. CO.
Câu 13. Oxit nào sau đây là oxit trung tính?
A. BaO. B. SO2. C. NO. D. CO2.
Câu 14. Vôi sống là tên gọi của hợp chất có công thức nào sau đây?
A. CaCO3. B. BaO. C. BaCO3. D. CaO.
Câu 15. Lưu huỳnh đioxit (SO2) còn có tên gọi nào sau đây?
A. khí sunfuric. B. khí cacbonic. C. khí sunfat. D. khí sunfurơ.
Câu 16. Chất tác dụng với nước tạo ra dung dịch bazơ là
A. K2O. B. CuO. C. CO. D. SO2.
Câu 17. Chất tác dụng với nước tạo ra dung dịch bazơ là
A. CO2. B. Na2O. C. SO2. D. P2O5.
Câu 18. Chất tác dụng với nước tạo ra dung dịch axit là
A. Ag2O. B. CuO. C. P2O5. D. CaO.
Câu 19. Chất tác dụng với nước tạo ra dung dịch axit là
A. CaO. B. BaO. C. Na2O D. SO3.
Trang 5
Câu 20. Cacbon đioxit (CO2) không tác dụng được với chất nào sau đây?
A. K2O. B. dung dịch NaOH. C. H2O. D. SO2.
Câu 21. Chất nào sau đây tác dụng với dung dịch HCl tạo thành muối và nước?
A. NO2. B. CuO. C. CO2. D. P2O5.
Câu 22. Chất nào sau đây tác dụng với dung dịch H2SO4 loãng thu được muối sắt (III)?
A. Fe. B. FeO. C. Fe2O3. D. CO2.
Câu 23. Chất nào sau đây tác dụng với dung dịch NaOH tạo thành muối và nước?
A. Na2O. B. CuO. C. CO2. D. BaO.
Câu 24. Chất nào sau đây tác dụng với dung dịch Ca(OH)2 dư tạo thành chất kết tủa
A. FeO. B. CO2. C. CO. D. CaO.
Câu 25. Canxi oxit (CaO) không tác dụng được với chất nào sau đây?
A. K2O. B. dung dịch HCl C. H2O. D. SO2.
Câu 26. Nguyên liệu để sản xuất canxi oxit là
A. CaCO3. B. Ca. C. Ca(OH)2. D. SO2.
Câu 27. Nhiệt phân hoàn toàn CaCO3 ta thu được
A. Ca và CO2. B. CaO và CO2. C. CaO và CO. D. Ca và CO.
Câu 28. Quặng pirit có công thức hóa học là
A. Fe2O3. B. FeS2. C. Fe3O4. D. FeCO3
Câu 29. Trong công nghiệp SO2 được điều chế từ
A. S. B. FeS2. C. H2SO4. D. S hoặc FeS2.
2. Mức độ thông hiểu (trung bình)
Câu 30. Dãy chất nào sau đây đều là các oxit?
A. MgO, Ba(OH)2, CaSO4, HCl. B. MgO, CaO, CuO, FeO.
C. SO2, CO2, NaOH, CaSO4. D. CaO, Ba(OH)2, MgSO4, BaO.
Câu 31. Dãy oxit nào sau đây đều là oxit axit?
A. MgO, CO2, SO2, P2O5. B. Na2O, CO2, SO3, NO2.
C. SiO2, N2O5, CO2, SO3. D. K2O, CO2, NO, Fe2O3.
Câu 32. Dãy oxit nào sau đây đều là oxit bazơ?
A. NO, CuO, MgO, CaO. B. CuO, CaO, MgO, Na2O.
C. CO2, CaO, K2O, Na2O. D. P2O5, K2O, FeO, Fe2O3.
Câu 33. Dãy oxit nào sau đây đều là oxit lưỡng tính?
A. Al2O3, ZnO, Cr2O3. B. MgO, Cr2O3, FeO.
C. CaO, ZnO, Na2O. D. Fe2O3, Al2O3, K2O.
Câu 34. Dãy oxit nào sau đây đều là oxit trung tính?
A. Al2O3, ZnO, NO. B. CO, CO2, P2O5. C. CO, NO, N2O. D. CO2, SO2, NO2.
Câu 35. Lưu huỳnh trioxit (SO3) tác dụng được với
A. nước, sản phẩm là bazơ. B. axit, sản phẩm là bazơ.
C. nước, sản phẩm là axit. D. bazơ, sản phẩm là axit.
Câu 36. Đồng (II) oxit (CuO) tác dụng được với
A. nước, sản phẩm là axit. B. bazơ, sản phẩm là muối và nước.
C. nước, sản phẩm là bazơ. D. axit, sản phẩm là muối và nước.
Câu 37. Cho các oxit: CaO, CuO, Na2O, K2O, Fe2O3, P2O5. Số oxit tan tốt trong nước ở điều kiện
thường là
A. 2. B. 4. C. 3. D. 5.
Câu 38. Cho các oxit: K2O, CO2, Fe2O3, SO2, CuO. Số oxit tác dụng với dung dịch HCl tạo thành
muối và nước là
A. 2. B. 4. C. 3. D. 5.
Câu 39. Cho các oxit: MgO, CO2, SO2, Fe2O3, P2O5. Số oxit tác dụng với dung dịch NaOH tạo thành
muối và nước là
A. 2. B. 4. C. 3. D. 5.
Câu 40. Cho các oxit: MgO, Al2O3, Fe2O3, ZnO, CO2, P2O5. Số oxit vừa tác dụng với axit, vừa tác
dụng với bazơ tạo thành muối và nước là
Trang 6
A. 2. B. 4. C. 3. D. 1.
Câu 41. (QG.19 - 201). Chất nào sau đây được dùng để khử chua đất trong nông nghiệp?
A. CaO. B. CaSO4. C. CaCl2. D. Ca(NO3)2.
Câu 42. Oxit được dùng làm chất hút ẩm (chất làm khô) trong phòng thí nghiệm là
A. CuO. B. ZnO. C. PbO. D. CaO.
Câu 43. Cho hỗn hợp khí gồm CO, SO2, CO2 lội từ từ qua nước vôi trong (dư), khí thoát ra là
A. CO. B. CO2. C. SO2. D. CO2 và SO2.
Câu 44. Có 3 oxit màu trắng: MgO, Al2O3, Na2O. Có thể nhận biết được các chất đó bằng thuốc
thử nào sau đây?
A. Chỉ dùng thêm quì tím. B. Chỉ dùng thêm axit HCl.
C. Chỉ dùng thêm axit H2SO4. D. Chỉ dùng thêm nước.
Câu 45. Để nhận biết hai lọ mất nhãn đựng hai chất rắn MgO, CaO ta có thể dùng
A. HCl. B. H2SO4 C. HNO3. D. nước.
Câu 46. Để nhận biết 3 khí không màu: SO2, O2, H2 đựng trong 3 lọ mất nhãn ta dùng
A. giấy quỳ tím ẩm.
B. giấy quỳ tím ẩm và dùng tàn đóm đỏ.
C. tàn đóm đỏ.
D. dẫn các khí vào nước vôi trong.
Câu 47. Thí nghiệm nào sau đây không điều chế được SO2?
A. Cho dung dịch HCl vào dung dịch Na2SO3.
B. Đốt cháy lưu huỳnh trong không khí.
C. Đốt cháy quặng pirit (FeS2) trong không khí.
D. Cho dung dịch BaCl2 tác dụng với dung dịch H2SO4.
3. Mức độ vận dụng (khá)
Câu 48. Các hình vẽ sau mô tả các cách thu khí thường được sử dụng khi điều chế và thu khí trong
phòng thí nghiệm:
Trang 8
CHUYÊN ĐỀ 2: AXIT
KIẾN THỨC CẦN NHỚ
A – Tính chất hóa học của axit
I. Tính chất hóa học
1. Đổi màu chất chỉ thị: Quì tím → đỏ (nhận biết).
2. Tác dụng với kim loại → Muối + H2↑
KL + Axit (HCl, H2SO4 loãng) → Muối + H2↑
(trước H) (hóa trị thấp)
3. Tác dụng với oxit bazơ → Muối + H2O
4. Tác dụng với bazơ → Muối + H2O
5. Tác dụng với muối (Sẽ nghiên cứu sau)
II. Phân loại axit
- Axit mạnh: HCl, HNO3, H2SO4, HBr, HI, …
- Axit yếu: H2CO3, H2SO3, H2S, HNO2, HF, …
B – Một số axit quan trọng
1. Tính chất của axit HCl, H2SO4
Axit clohiđric (HCl) Axit sunfuric (H2SO4)
- Hiđro clorua (HCl) là chất khí không màu, - Là chất lỏng, sánh như dầu, tan vô hạn
mùi xốc, nặng hơn không khí, tan nhiều trong nước và tỏa nhiều nhiệt.
TC vật
trong nước → dung dịch axit clohiđric. - Khi pha loãng H2SO4 đặc cần rót từ từ
lí
axit vào nước và khuấy nhẹ tránh làm
ngược lại gây nguy hiểm.
- Axit clohiđric có đầy đủ tính chất của một - Axit sunfuric loãng có đầy đủ tính chất
axit mạnh. của một axit mạnh:
(a) Đổi màu quì tím → đỏ. ((a) Đổi màu quì tím → đỏ.
TC (b) T/dụng với kim loại → Muối (KL hóa (b) T/dụng với kim loại → Muối (KL hóa
hóa
trị thấp) + H2. trị thấp) + H2.
học
(c) T/d với oxit bazơ → Muối + H2O. (c) T/d với oxit bazơ → Muối + H2O.
(d) Tác dụng với bazơ → Muối + H2O. (d) Tác dụng với bazơ → Muối + H2O.
(e) Tác dụng với muối (sẽ nghiên cứu sau) (e) Tác dụng với muối (sẽ nghiên cứu sau)
❖ Tính chất riêng của axit H2SO4 đặc
(a) Tác dụng với kim loại không sinh H2
KL+ H2SO4 → Muối + (SO2, S, H2S) + H2O
(trừ Au, Pt) (KL hóa trị cao ) SO2↑mùi hắc; S↓vàng; H2S↑mùi trứng thối.
(b) Có tính háo nước: H2SO4 có khả năng lấy nước của nhiều hợp chất.
C12H22O11 12C + 11H2O
H2SO4 ®Æc
(saccarozơ)
C sinh ra bị oxi hóa bởi H2SO4 đặc → CO2, SO2 bay lên đẩy cacbon trào ra khỏi cốc:
o
C + 2H2SO4đặc CO2 + 2SO2 + 2H2O
t
S SO2
(1)
Na 2SO4 Ba SO4
(9) (10)
(3)
NaHSO3
Câu 3: Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết các dung dịch sau:
(a) Dung dịch axit clohiđric và dung dịch axit sunfuric.
(b) Dung dịch natri nitrat và dung dịch natri sunfat.
(c) Dung dịch natri hiđroxit, dung dịch natri clorua, dung dịch axit nitric và dung dịch axit sunfuric.
Câu 4: Khí CO được dùng làm chất đốt trong công nghiệp, có lẫn tạp chất là các khí CO2 và SO2. Nêu
cách loại bỏ tạp chất ra khỏi CO bằng hóa chất rẻ tiền nhất. Viết các PTHH xảy ra.
Câu 5: Cho 10 gam hỗn hợp bột hai kim loại đồng và sắt. Hãy giới thiệu phương pháp xác định thành
phần phần trăm (theo khối lượng) của mỗi kim loại trong hỗn hợp theo:
(a) Phương pháp hóa học. Viết các PTHH xảy ra.
(b) Phương pháp vật lí.
(Biết rằng đồng không tác dụng với dung dịch axit HCl, H2SO4 loãng).
Câu 6: Cho 200 ml dung dịch H2SO4 1M tác dụng với 300 ml dung dịch NaOH 2M, sau phản ứng thu
được dung dịch X.
(a) Viết các PTHH xảy ra.
(b) Nếu cho mẩu quỳ tím vào dung dịch X thì có hiện tượng gì? Giải thích.
(c) Cô cạn dung dịch X thu được bao nhiêu gam chất rắn khan?
Đáp án: b. Quỳ tím chuyển xanh vì NaOH dư; c. mrắn khan = 36,4 gam.
❖ BÀI TẬP TỰ LUYỆN
Câu 7: Hãy viết các PTHH xảy ra trong các trường hợp sau:
(a) Magie oxit và axit nitric. (g) Sắt (III) oxit và axit clohiđric.
(b) Đồng (II) oxit và axit clohiđric. (h) Sắt từ oxit và axit sunfuric loãng.
(c) Nhôm oxit và axit sunfuric. (i) Sắt (II) hiđroxit và axit clohiđric.
(d) Sắt và axit clohiđric. (k) Đồng với axit sunfuric đặc, nóng tạo khí SO2.
(e) Kẽm và axit sunfuric loãng. (l) Saccarozơ và axit sunfuric đặc.
Câu 8: Từ magie, magie oxit, magie hiđroxit và axit sunfuric hãy viết các PTHH điều chế magie
sunfat.
Câu 9: Cho 2 thí nghiệm:
Thí nghiệm 1: Cho đồng (II) oxit tác dụng với axit sunfuric.
Thí nghiệm 2: Cho kim loại đồng tác dụng với axit sunfuric đặc.
Để thu được cùng một lượng muối đồng (II) sunfat thì thí nghiệm nào tiết kiệm được axit sunfuric hơn.
Viết các PTHH xảy ra và giải thích.
Câu 10: Cho sắt dư vào 50 ml dung dịch HCl, sau phản ứng thu được 3,36 lít khí (ở đktc).
(a) Viết các PTHH xảy ra.
(b) Tính khối lượng sắt đã tham gia phản ứng.
(c) Tính nồng độ mol của dung dịch HCl đã dùng.
Đáp số: b. mFe = 8,4 gam; c. CM(HCl) = 6M.
Câu 11: Cho 8,4 gam hỗn hợp X gồm Mg và MgO phản ứng vừa đủ với m gam dung dịch HCl 3,65
%, sau phản ứng thu được dung dịch Y và 2,24 lít khí H2 (ở đktc).
(a) Viết PTPƯ xảy ra và tính phần trăm khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp đầu.
(b) Tính m và nồng độ phần trăm các chất trong dung dịch Y.
A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.
Câu 32. Để nhận biết 3 ống nghiệm chứa dung dịch HCl, dung dịch H2SO4 và nước ta dùng
A. quì tím, dung dịch NaCl. B. quì tím, dung dịch NaNO3.
C. quì tím, dung dịch Na2SO4. D. quì tím, dung dịch BaCl2.
Câu 33. Khi nhỏ từ từ H2SO4 đậm đặc vào đường chứa trong cốc hiện tượng quan sát được là
A. đường tan ra có màu trắng.
B. đường chuyển dần thành khối màu xanh, có bọt khí thoát ra.
C. đường chuyển dần thành khối màu đen xốp bị bọt khí đẩy lên khỏi miệng cốc.
D. đường chuyển dần thành màu đen không có bọt khí thoát ra.
Câu 34. Sơ đồ phản ứng nào sau đây dùng để sản xuất axit sunfuric trong công nghiệp?
A. Cu ⟶ SO2 ⟶ SO3 ⟶ H2SO4. B. Fe ⟶ SO2 ⟶ SO3 ⟶ H2SO4.
C. FeO ⟶ SO2 ⟶ SO3 ⟶ H2SO4. D. FeS2 ⟶ SO2 ⟶ SO3 ⟶ H2SO4.
Câu 35. [MH3.2017] Oxit nào sau đây tác dụng với dung dịch HCl sinh ra hỗn hợp muối?
A. Al2O3. B. Fe3O4. C. CaO. D. Na2O.
Câu 36. Kim loại nào sau đây tác dụng với dung dịch HCl loãng và khí Cl2 cho cùng một muối clorua?
A. Fe. B. Zn. C. Cu. D. Ag.
Câu 37. Cho kim loại M tác dụng với Cl2 được muối X; cho kim loại M tác dụng với dung dịch HCl
được muối Y. Nếu cho kim loại M tác dụng với dung dịch muối X ta cũng được muối Y. Kim loại M
có thể là
A. Al. B. Zn. C. Cu. D. Fe.
Câu 38. Phát biểu nào dưới đây không đúng?
A. H2SO4 đặc là chất hút nước mạnh.
B. Khi tiếp xúc với H2SO4 đặc dễ gây bỏng nặng.
C. H2SO4 loãng có đầy đủ tính chất chung của axit.
D. Khi pha loãng axit sunfuric chỉ được cho từ từ nước vào axit.
Câu 39. Trong các phản ứng sau, phản ứng nào sai?
A. Zn + 2HCl ZnCl2 + H2. B. Cu + 2HCl CuCl2 + H2.
C. CuO + 2HCl CuCl2 + H2O. D. AgNO3 + HCl AgCl + HNO3.
Câu 40. Phản ứng nào sau đây không xảy ra?
A. 2Al + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2. B. 2Na + H2SO4 Na2SO4 + H2.
C. Cu + H2SO4 CuSO4 + H2. D. Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2.
Câu 41. Phản ứng nào sau đây không đúng?
Trang 12
A. 2Al +3H2SO4 Al2(SO4)3 +3H2. B. 2Fe + 3H2SO4 Fe2(SO4)3 + 3H2.
C. Fe + H2SO4 FeSO4 + H2. D. Pb + H2SO4 PbSO4 + H2.
Câu 42. Trong các dãy chất dưới đây, dãy nào gồm các chất đều tác dụng được với dung dịch HCl?
A. Fe2O3, KMnO4, Cu. B. Fe, CuO, Ba(OH)2.
C. CaCO3, H2SO4, Mg(OH)2. D. AgNO3, MgCO3, BaSO4.
Câu 43. Dãy gồm các kim loại phản ứng được với dung dịch H2SO4 loãng là:
A. Fe, Mg, Zn, Cu. B. Na, Ba, Cu, Ag. C. Ba, Mg, Fe, Zn. D. Fe, Al, Ag, Pt.
Câu 44. Dãy gồm tất cả các chất đều tác dụng với dung dịch H2SO4 loãng là:
A. Fe3O4, BaCl2, NaCl, Al, Cu(OH)2. B. Fe(OH)2, Na2CO3, Fe, CuO, NH3.
C. CaCO3, Cu, Al(OH)3, MgO, Zn. D. Zn(OH)2, CaCO3, CuS, Al, Fe2O3.
Câu 45. Dãy chất nào sau đây gồm những chất đều tác dụng được với dung dịch H2SO4 loãng?
A. Cu, ZnO, NaOH, CaOCl2. B. CuO, Fe(OH)2, Al, NaCl.
C. Mg, ZnO, Ba(OH)2, CaCO3. D. Na, CaCO3, Mg(OH)2, BaSO4.
Câu 46. Dãy nào sau đây chứa chất không tác dụng được với dung dịch H2SO4 loãng là
A. Zn, ZnO, Zn(OH)2. B. Cu, CuO, Cu(OH)2.
C. Na2O, NaOH, Na2CO3. D. MgO, MgCO3, Mg(OH)2.
3. Mức độ vận dụng (khá)
Câu 47. Cho phương trình: aFe + bH2SO4 đặc cFe2(SO4)3 + dSO2↑ + eH2O. Tổng hệ số nguyên,
o
t
Trang 13
CHUYÊN ĐỀ 3: LUYỆN TẬP OXIT - AXIT
KIẾN THỨC CẦN NHỚ
TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA OXIT TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA AXIT
❖ VÍ DỤ MINH HỌA
Câu 1: Viết các PTHH biểu diễn tính chất hóa học của oxit và axit theo bảng sau:
OXIT BAZƠ
(1) PƯ với nước ⟶ Bazơ. VD: ………………………………………………………
(2) PƯ với oxit axit ⟶ Muối. VD: …………………………………………..........…….
(3) PƯ với axit ⟶ Muối + H2O. VD: …………..………………………………………….
OXIT AXIT
(1) PƯ với nước ⟶ Axit. VD: …………………………………………………...…
(2) PƯ với oxit bazơ ⟶ Muối. VD: ………………………………………………….…..
(3) PƯ với bazơ ⟶ Muối + H2O. VD: ………………………………………………………
AXIT
(1) Đổi màu quì tím ⟶ đỏ.
(2) PƯ với axit
HCl/ H2SO4 loãng + KL ⟶ Muối + H2. VD: ……………………………………………………
HNO3/H2SO4 đặc ⟶ Muối + sp khử + H2O. VD: ……………………………………………………
(3) PƯ với oxit bazơ ⟶ Muối + H2O. VD: ……………………………………………………
(4) PƯ với bazơ ⟶ Muối + H2O. VD: ……………………………………………………
(5) PƯ với muối ⟶ Muối mới + axit mới VD: ……………………………………………..…….
Câu 2: Hoàn thành chuỗi phản ứng sau:
(a) Ca
(1)
CaO
(2)
Ca(OH)2
(3)
CaCO3
(4)
CO2
(5)
Na 2CO3
(6)
NaHCO3
(b) FeS2 SO2 SO3 H 2SO4 CuSO4 BaSO4
(1) (2) (3) (4) (5)
O ,xt:V O
2 2 5
Câu 3: Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết dãy các chất sau:
(a) Các chất rắn: CaO, MgO, Al2O3.
(b) Các chất khí: O2, N2, H2, CO2.
(c) Các dung dịch: NaCl, HCl, H2SO4.
Câu 4: Cần phải điều chế một lượng muối đồng (II) sunfat. Phương pháp nào sau đây tiết kiệm được
axit sunfuric? Giải thích.
Trang 14
(a) Cho axit sunfuric tác dụng với đồng (II) oxit.
(b) Cho axit sunfuric đặc tác dụng với kim loại đồng.
Câu 5: Cho 15,5 gam natri oxit (Na2O) tác dụng với nước dư thu được 0,5 lít dung dịch bazơ.
(a) Viết PTHH xảy ra và tính nồng độ mol của dung dịch bazơ.
(b) Tính thể tích dung dịch H2SO4 20% (D = 1,14 g/ml) cần dùng để trung hòa dung dịch bazơ thu
được ở trên.
(c) Tính nồng độ mol chất có trong dung dịch sau phản ứng trung hòa.
❖ BÀI TẬP TỰ LUYỆN
Câu 6: Viết PTHH xảy ra (nếu có) khi cho các chất: Mg, Zn, Cu, MgO, NaOH, Na2CO3 lần lượt tác
dụng với dung dịch HCl và dung dịch H2SO4 loãng. Từ đó nhận xét về tính chất hóa học của hai axit
này.
Câu 7: Hoàn thành chuỗi phản ứng sau:
Na (1)
Na 2 O
(2)
NaOH
(3)
Na 2 CO3
(4)
(5)
CaCO3 CO 2
(7)
NaHCO3
(6) (8)
Câu 8: Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết dãy các chất sau:
(a) Các chất rắn: CaO, P2O5, Al2O3.
(b) Các chất khí: O2, N2, CO2, SO2.
(c) Các dung dịch: NaOH, K2SO4, H2SO4, KNO3
Câu 9:
(a) Viết các phương trình hóa học của phản ứng điều chế khí hiđro từ những chất sau: Zn, dung dịch
HCl, dung dịch H2SO4.
(b) Tính và so sánh thể tích khí H2 (cùng điều kiện to và p) thu được của từng cặp phản ứng trong
những thí nghiệm sau:
Thí nghiệm 1: Cho 0,1 mol Zn tác dụng với dung dịch HCl dư
Cho 0,1 mol Zn tác dụng với dung dịch H2SO4 loãng dư.
Thí nghiệm 2: Cho 0,1 mol H2SO4 loãng tác dụng với Zn dư.
Cho 0,1 mol HCl tác dụng với Zn dư.
………………………………………....………………………………………....
Câu 2. (3 điểm) Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết các dung dịch không màu sau: NaCl, Na2SO4,
NaOH, HNO3. Viết các phương trình phản ứng xảy ra (nếu có).
………………………………………....…………………………………………………………...……
…………………………………....…………………………………………………………...……………
…………………………....…………………………………………………………...……………………
Trang 15
…………………....…………………………………………………………...……………………………
…………....…………………………………………………………..................…………………………
……………………………………....…………………………………………………………...…………
…………………………....…………………………………………………………...................................
……………………………………....…………………………………………………………...………….
Câu 3. (2 điểm) Cho 11,2 lít khí CO2 (đktc) tác dụng với dung dịch Ca(OH)2 dư, sau phản ứng thu được
bao nhiêu gam kết tủa (C = 12, O = 16, Ca = 40).
……………………………………....…………………………………………………………...………
……………………………....……………………………………………………………………...............
……………………………………....…………………………………………………………...…………
..……………………………………....…………………………………………………………...…….…
……………………………....……………………………………………………………………...............
……………………………………....…………………………………………………………...…………
_____HẾT_____
Trang 16
CHUYÊN ĐỀ 4: BAZƠ
KIẾN THỨC CẦN NHỚ
I. Tính chất hóa học của bazơ
1. Đổi màu chất chỉ thị: Quì tím → xanh; Phenolphtalein → đỏ.
2. Tác dụng với oxit axit → muối + H2O
- Các bazơ tan: NaOH, KOH, Ca(OH)2, Ba(OH)2,… t/dụng được với oxit axit tạo thành muối và nước.
3. Tác dụng với axit → muối + H2O
Tất cả các bazơ đều tác dụng được với axit (HCl, H2SO4, HNO3,…) tạo thành muối và nước.
4. Phản ứng nhiệt phân to
Oxit kim loại + H2O
- Các bazơ không tan (kết tủa) bị nhiệt phân tạo thành oxit kim loại và nước.
Mg(OH)2 to
MgO + H2O
Fe(OH)2 to
ko cã kh«ng khÝ
FeO + H2O
4Fe(OH)2 + O2
o
t
cã kh«ng khÝ
2Fe2O3 + 4H2O
5. Tác dụng với muối (nghiên cứu sau)
II. Một số bazơ quan trọng
Natri hiđroxit (NaOH) Canxi hiđroxit Ca(OH)2
(Xút) (Vôi tôi, nƣớc vôi trong)
- Chất rắn, không màu, hút ẩm mạnh, tan - Chất rắn, màu trắng, tan ít trong nước
TC
nhiều trong nước. tạo thành dung dịch gọi là nước vôi trong.
vật lí
- Dung dịch NaOH ăn mòn da, làm bục vải.
- Có đầy đủ tính chất của bazơ tan. - Có đầy đủ tính chất của bazơ tan.
(1) Đổi màu chất chỉ thị (1) Đổi màu chất chỉ thị
Quì tím → xanh; phenolphtalein → đỏ. Quì tím → xanh; phenolphtalein → đỏ.
(2) Tác dụng với oxit axit (2) Tác dụng với oxit axit
TC
CO2 + 2NaOHdư → Na2CO3 + H2O CO2 + Ca(OH)2 dư → CaCO3↓ + H2O
Hóa
CO2dư + NaOH → NaHCO3 CO2 dư + Ca(OH)2 → Ca(HCO3)2
học
(3) Tác dụng với axit (3) Tác dụng với axit
NaOH + HCl → NaCl + H2O Ca(OH)2 + 2HCl → CaCl2 + 2H2O
2NaOH + H2SO4 → Na2SO4 + 2H2O Ca(OH)2 + H2SO4 → CaSO4 + 2H2O
(4) Tác dụng với muối (nghiên cứu sau) (4) Tác dụng với muối (nghiên cứu sau)
❖ Ứng dụng Ứng dụng:
- Sản xuất xà phòng, bột giặt, tơ nhân tạo, - Vật liệu xây dựng, khử chua đất trồng.
Ứng giấy, nhôm, … - Khử độc, sát khuẩn chất thải.
dụng ❖ Sản xuất: Điện phân dung dịch NaCl có
màng ngăn.
2NaCl + 2H2O ®pdd
cmn
2NaOH + Cl2 + H2
Thang pH là dụng cụ được dùng để biểu thị độ axit hoặc độ bazơ của một dung dịch.
❖ VÍ DỤ MINH HỌA
Câu 1: Cho các bazơ sau: NaOH, Ba(OH)2, Cu(OH)2, Fe(OH)3. Hãy cho biết bazơ nào
(a) là bazơ tan (kiềm)?
(b) đổi màu quì tím thành xanh?
(c) tác dụng được với CO2.
(d) tác dụng được với dung dịch HCl.
(e) bị nhiệt phân?
Viết các PTHH xảy ra.
Trang 17
(3)
CaCO3
(2)
Ca(OH)2
Câu 2: Hoàn thành chuỗi phản ứng sau: CaCO3
(1)
CaO
(4)
Ca(NO3 )2
(5)
CaCl 2
Câu 3: Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết:
(a) 4 chất rắn: CaCO3, CaO, Ca(OH)2, Ca.
(b) 4 dung dịch không màu: NaOH, Na2SO4, H2SO4, HCl.
(c) 4 dung dịch không màu: NaCl, Ba(OH)2, NaOH, Na2SO4 (chỉ dùng quì tím).
Câu 4: Bảng dưới đây cho biết giá tri pH của dung dịch một số chất:
Dung dịch A B C D E
pH 13 3 1 7 8
(a) Hãy dự đoán trong các dung dịch ở trên:
(1) Dung dịch nào có thể là axit như HCl, H2SO4?
(2) Dung dịch nào có thể là bazơ như NaOH, Ba(OH)2?
(3) Dung dịch nào có thể là đường, muối NaCl, nước cất?
(4) Dung dịch nào có thể là axit axetic (axit yếu – có trong dấm ăn)?
(5) Dung dịch nào có tính bazơ yếu như NaHCO3?
(b) Hãy cho biết
(1) Dung dịch nào có phản ứng với Mg, với NaOH?
(2) Dung dịch nào có phản ứng với dung dịch HCl?
(3) Những dung dịch nào trộn với nhau từng đôi một sẽ xảy ra phản ứng hóa học?
Câu 5: Dẫn từ từ 1,568 lít khí CO2 (ở đktc) vào một dung dịch có hòa tan 6,4 gam NaOH.
(a) Chất nào đã lấy dư và dư bao nhiêu (lít hoặc gam)?
(b) Hãy xác định khối lượng muối thu được sau phản ứng.
Câu 6: Cho 15,5 gam Na2O tác dụng với nước, thu được 0,5 lít dung dịch bazơ.
(a) Viết PTHH xảy ra và tính nồng độ mol của dung dịch bazơ thu được.
(b) Tính thể tích dung dịch H2SO4 20% (D = 1,14 g/ml) cần dùng để trung hòa dung dịch bazơ nói
trên.
❖ BÀI TẬP TỰ LUYỆN
Câu 7: Cho những chất sau: Zn, Zn(OH)2, NaOH, Fe(OH)3, CuSO4, NaCl, HCl.
Hãy chọn chất thích hợp điền vào mỗi sơ đồ phản ứng sau và hoàn thành PTHH.
(a) ……………. to
…Fe2O3 + …H2O
(b) H2SO4 + ……….. → Na2SO4 + H2O
(c) H2SO4 + ………. → ZnSO4 + H2O
(d) NaOH + ………. → NaCl + H2O
(e) …………. + CO2 → Na2CO3 + H2O
(3)
NaCl (4)
NaOH
Câu 8: Hoàn thành chuỗi phản ứng sau: Na (1)
Na 2 O
(2)
NaOH
(5)
Na 2SO4 (6)
Ba SO4
Câu 9: Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết:
(a) 2 chất rắn Na2O và CaO.
(b) 4 dung dịch không màu: NaOH, NaCl, Na2SO4, HCl.
Câu 10: Một dung dịch bão hòa khí CO2 trong nước có pH = 4. Hãy giải thích và viết phương trình
hóa học của CO2 với nước.
Câu 11: Cho 3,36 lít khí CO2 (đktc) tác dụng với lượng dư dung dịch nước vôi trong, sau phản ứng thu
được m gam kết tủa.
(a) Viết PTHH xảy ra.
(b) Tính m.
Đáp số: m = 25 gam.
Câu 12: Cho 3,04 gam hỗn hợp NaOH và KOH tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl, thu được 4,15
gam muối clorua.
(a) Viết các PTHH xảy ra.
(b) Tính khối lượng của mỗi hiđroxit ban đầu.
Đáp số: b. mNaOH = 0,8 gam; mKOH = 2,24 gam.
Trang 18
❖BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
1. Mức độ nhận biết (rất dễ và dễ)
Câu 1. Chất nào sau đây là bazơ?
A. KOH. B. HCl. C. NaCl. D. H2SO4.
Câu 2. Chất nào sau đây không phải là bazơ?
A. NaOH. B. NaHCO3. C. Cu(OH)2. D. Fe(OH)3.
Câu 3. Trong số các bazơ sau đây, bazơ nào tan tốt trong nước?
A. KOH. B. Fe(OH)3. C. Fe(OH)2. D. Cu(OH)2.
Câu 4. Trong số các bazơ sau đây, bazơ nào sau đây không tan trong nước?
A. KOH B. Fe(OH)2. C. Ba(OH)2. D. NaOH.
Câu 5. Dung dịch chất nào sau đây làm quỳ tím hóa xanh?
A. NaCl. B. Na2SO4. C. NaOH. D. HCl.
Câu 6. Dung dịch chất nào sau đây làm phenolphtalein chuyển sang màu đỏ?
A. HCl, NaCl, NaOH. B. HNO3, Ba(OH)2. C. NaOH, KOH. D. H2S, Ca(OH)2.
Câu 7. Nhóm các bazơ làm quỳ tím ẩm hoá xanh là
A. Ba(OH)2, Cu(OH)2. B. Ba(OH)2, Ca(OH)2.
C. Mg(OH)2, Ca(OH)2. D. Mg(OH)2, Ba(OH)2.
Câu 8. [QG.21 - 201] Natri hiđroxit (hay xút ăn da) là chất rắn, không màu, dễ nóng chảy, hút ẩm
mạnh, tan nhiều trong nước và tỏa ra một lượng nhiệt lớn. Công thức của natri hiđroxit là
A. Ca(OH)2. B. NaOH. C. NaHCO3. D. Na2CO3.
Câu 9. [QG.20 - 201] Canxi hiđroxit được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp. Công thức
của canxi hiđroxit là
A. Ca(OH)2. B. CaO. C. CaSO4. D. CaCO3.
Câu 10. Canxi hiđroxit (Ca(OH)2) còn gọi là
A. thạch cao. B. đá vôi. C. thạch cao sống. D. vôi tôi.
Câu 11. Nhóm các dung dịch có pH > 7 là
A. HCl, HNO3. B. NaCl, KNO3.
C. NaOH, Ba(OH)2. D. Nước cất, nước muối.
Câu 12. Nhóm các dung dịch có pH < 7 là
A. HCl, NaOH. B. NaCl, HCl. C. Ba(OH2), H2SO4. D. H2SO4, HNO3.
Câu 13. Chất nào sau đây bị nhiệt phân hủy tạo thành oxit bazơ và nước?
A. Ba(OH)2. B. Cu(OH)2. C. KOH. D. NaOH.
Câu 14. Chất nào sau đây không bị nhiệt phân hủy tạo thành oxit bazơ và nước?
A. Fe(OH)2. B. Cu(OH)2. C. KOH. D. Fe(OH)3.
Câu 15. Nhiệt phân hoàn toàn Al(OH)3 thu được
A. Al2O3 và H2. B. Al2O3 và H2O. C. Al và H2O. D. Al và O2.
2. Mức độ thông hiểu (trung bình)
Câu 16. Để nhận biết dd KOH và dung dịch Ba(OH)2 ta dùng thuốc thử là
A. Phenolphtalein. B. Quỳ tím. C. dung dịch H2SO4 D. dd HCl.
Câu 17. Dung dịch KOH tác dụng với nhóm chất nào sau đây đều tạo thành muối và nước?
A. Ca(OH)2,CO2, CuCl2. B. P2O5; H2SO4, SO3.
C. CO2; Na2CO3, HNO3. D. Na2O; Fe(OH)3, FeCl3.
Câu 18. Dung dịch KOH không có tính chất hoá học nào sau đây?
A. Làm quỳ tím hoá xanh.
B. Tác dụng với oxit axit tạo thành muối và nước.
C. Tác dụng với axit tạo thành muối và nước.
D. Bị nhiệt phân huỷ tạo ra oxit bazơ và nước.
Câu 19. Dãy các bazơ làm phenolphtalein hoá đỏ là
A. NaOH; Ca(OH)2; Zn(OH)2; Mg(OH)2. B. NaOH; Ca(OH)2; KOH; LiOH.
C. LiOH; Ba(OH)2; KOH; Al(OH)3. D. LiOH; Ba(OH)2; Ca(OH)2; Fe(OH)3.
Câu 20. Dung dịch KOH phản ứng với dãy oxit
A. CO2; SO2; P2O5; Fe2O3. B. Fe2O3; SO2; SO3; MgO.
Trang 19
C. P2O5; CO2; Al2O3 ; SO3. D. P2O5 ; CO2; CuO; SO3.
Câu 21. Dãy các bazơ bị nhiệt phân huỷ tạo thành oxit bazơ tương ứng và nước
A. Cu(OH)2 ; Zn(OH)2; Al(OH)3; Mg(OH)2. B. Cu(OH)2 ; Zn(OH)2; Al(OH)3; NaOH.
C. Fe(OH)3; Cu(OH)2; KOH; Mg(OH)2. D. Fe(OH)3; Cu(OH)2; Ba(OH)2; Mg(OH)2.
Câu 22. Cho các bazơ sau: Fe(OH)3, Al(OH)3, Cu(OH)2, Zn(OH)2. Khi nung nóng các bazơ trên tạo ra
dãy oxit bazơ tương ứng là
A. FeO, Al2O3, CuO, ZnO . B. Fe2O3, Al2O3, CuO, ZnO.
C. Fe3O4, Al2O3, CuO, ZnO. D. Fe2O3, Al2O3, Cu2O, ZnO.
Câu 23. Dãy các bazơ bị phân hủy ở nhiệt độ cao:
A. Ca(OH)2, NaOH, Zn(OH)2, Fe(OH)3. B. Cu(OH)2, NaOH, Ca(OH)2, Mg(OH)2.
C. Cu(OH)2, Mg(OH)2, Fe(OH)3, Zn(OH)2. D. Zn(OH)2, Ca(OH)2, KOH, NaOH.
Câu 24. Nhiệt phân hoàn toàn Fe(OH)2 trong không khí thu được
A. FeO và H2O. B. Fe2O3 và H2O. C. Fe và H2O. D. FeO và H2.
Câu 25. Bazơ tan và không tan có tính chất hoá học chung là
A. Làm quỳ tím hoá xanh.
B. Tác dụng với oxit axit tạo thành muối và nước.
C. Tác dụng với axit tạo thành muối và nước.
D. Bị nhiệt phân huỷ tạo ra oxit bazơ và nước.
Câu 26. (C.07): Trong công nghiệp, natri hiđroxit được sản xuất bằng phương pháp
A. điện phân dung dịch NaCl, không có màng ngăn điện cực.
B. điện phân dung dịch NaNO3, không có màng ngăn điện cực.
C. điện phân dung dịch NaCl, có màng ngăn điện cực.
D. điện phân NaCl nóng chảy.
Câu 27. (A.14): Dẫn hỗn hợp khí gồm CO2, O2, N2 và H2 qua dung dịch NaOH. Khí bị hấp thụ là
A. CO2. B. O2. C. H2. D. N2.
Câu 28. NaOH có thể làm khô chất khí ẩm nào sau đây?
A. CO2 B. SO2 C. N2 D. HCl
Câu 29. (C.07): Có thể dùng NaOH (ở thể rắn) để làm khô các chất khí
A. NH3, SO2, CO, Cl2. B. N2, NO2, CO2, CH4, H2.
C. NH3, O2, N2, CH4, H2. D. N2, Cl2, O2, CO2, H2.
CO2 H2 O NaOH
Câu 30. (B.14): Cho dãy chuyển hoá sau: X Y X
Công thức của X là
A. NaHCO3. B. Na2O. C. NaOH. D. Na2CO3.
3. Mức độ vận dụng (khá)
Câu 31. Cho các chất: CuO, CO2, H2O, NaOH, HCl, H2SO4 lần lượt tác dụng với nhau từng đôi một.
Số trường hợp xảy ra phản ứng hóa học là
A. 7. B. 8. C. 5. D. 6.
Câu 32. Cho các thí nghiệm:
(1) Cho NaOH tác dụng với dung dịch HCl.
(2) Cho CO2 tác dụng với dung dịch NaOH.
(3) Cho Na2SO3 tác dụng với dung dịch HCl.
(4) Cho Cu(OH)2 tác dụng với dung dịch H2SO4.
(5) Nhiệt phân Fe(OH)3.
Số thí nghiệm xảy ra phản ứng trung hòa là
A. 2. B. 3. C. 1. D. 4.
Câu 33. Cho các thí nghiệm:
(1) Nung nóng Fe(OH)3.
(2) Cho Fe tác dụng với dung dịch HCl dư.
(3) Cho Zn(OH)2 vào dung dịch H2SO4 dư.
(4) Cho CO2 tác dụng với dung dịch Ca(OH)2 dư.
(5) Cho Ba(OH)2 tác dụng với dung dịch H2SO4.
Số thí nghiệm thu được chất rắn sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn là
A. 2. B. 4. C. 1. D. 3.
Trang 20
Câu 34. Cho các phát biểu sau:
(1) Tất cả các bazơ đều bị nhiệt phân hủy thành oxit và nước.
(2) Phản ứng của oxit axit với bazơ được gọi là phản ứng trung hòa.
(3) Tất cả các dung dịch bazơ tan đều làm đổi màu phenolphtalein thành đỏ.
(4) Trong công nghiệp, NaOH được điều chế bằng cách điện phân dung dịch NaCl có màng ngăn.
(5) Natri hiđroxit được sử dụng để sản xuất xà phòng, sản xuất giấy.
Số phát biểu đúng là
A. 2. B. 4. C. 1. D. 3.
_____HẾT_____
Trang 21
CHUYÊN ĐỀ 5: MUỐI. PHÂN BÓN HÓA HỌC
KIẾN THỨC CẦN NHỚ
I. Tính chất hóa học của muối
1. Tác dụng với kim loại → Muối mới + kim loại mới
K Ba Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb (H) Cu Hg Ag Pt Au
- Từ Mg trở đi, các kim loại đứng trước đẩy được kim loại đứng sau ra khỏi muối.
2. Tác dụng với axit → Muối mới + axit mới
3. Tác dụng với bazơ → Muối mới + axit mới
4. Tác dụng với muối → 2 Muối mới
5. Phản ứng nhiệt phân muối
- Nhiều muối bị phân hủy ở nhiệt độ cao: KClO3, KMnO4, CaCO3, BaCO3, KNO3, …
II. Phản ứng trao đổi
1. Khái niệm
- Phản ứng trao đổi là phản ứng giữa hai hợp chất trao đổi cho nhau những thành phần cấu tạo để tạo ra
hợp chất mới. AB + CD → AD + CB
2. Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi
- Chất phản ứng phải là chất tan (trừ phản ứng có axit).
- Sản phẩm tạo thành phải có chất kết tủa hoặc chất khí.
III. Một số muối quan trọng
Natri clorua (NaCl) Kali nitrat (KNO3)
- Là chất rắn, không màu, vị mặn, tan tốt trong - Là chất rắn, màu trắng, tan tốt trong nước còn
nước còn gọi là muối ăn. được gọi là diêm tiêu.
- Có trong thành phần của nước biển và các mỏ - Có ít trong tự nhiên, bị phân hủy bởi nhiệt:
muối. 2KNO3 to
2KNO2 + O2↑
- Dùng làm gia vị, sản xuất nhiều hóa chất quan - Dùng để chế tạo thuốc nổ đen, làm phân bón,
trọng: NaOH, Cl2, H2, Na, NaHCO3, … bảo quản thực phẩm trong công nghiệp.
IV. Phân bón hóa học
Phân bón đơn Phân bón kép Phân bón vi lƣợng
- Chứa 1 trong 3 nguyên tố dinh - Chứa 2 hoặc cả 3 nguyên tố - Chứa một số nguyên tố vi
dưỡng N, P, K. dinh dưỡng N, P, K. lượng như bo, kẽm, mangan, …
+ Phân đạm (N): (NH2)2CO: + NPK: NH4NO3, (NH4)2HPO4,
ure, NH4NO3, (NH4)2SO4, … KCl.
+ Phân lân (P): Ca3(PO4)2, + KNO3, (NH4)2HPO4, …
Ca(H2PO4)2, …
+ Phân kali (K): KCl, K2SO4,…
❖ VÍ DỤ MINH HỌA
Câu 1: Hoàn thành các phương trình hóa học sau (nếu có):
(a) NaCl + AgNO3. (b) KCl + HNO3. (c) Fe + CuCl2. (d) BaCl2 + H2SO4.
(e) Mg(OH)2 + Na2CO3. (g) BaCO3 + HCl. (h) Na2SO3 + H2SO4. (i) NH4Cl + Ba(OH)2.
Câu 2: Hoàn thành bảng sau: Nếu phản ứng thì ghi hiện tượng, không phản ứng thì đánh dấu “X”
Na2CO3 KCl Na2SO4 NaNO3
Pb(NO3)2
BaCl2
Câu 3: Ghép các muối ở cột A và đặc điểm ở cột B cho phù hợp:
Cột A Cột B
(1) CaCO3 (a) Muối có tên gọi là diêm tiêu, dùng làm thuốc nổ đen.
(2) CaSO4 (b) Muối có vị mặn, không nên có trong nước ăn.
(3) Pb(NO3)2 (c) Muối ít tan trong nước và khó bị phân hủy ở nhiệt độ cao.
(4) NaCl (d) Muối không được có trong nước ăn vì có độc tính.
(5) KNO3 (e) Muối không tan trong nước, bị phân hủy ở nhiệt độ cao.
Câu 4: Trộn hai dung dịch A và B thu được NaCl. Hãy chọn 3 cặp chất A, B thỏa mãn điều kiện trên
và viết PTHH xảy ra.
Trang 22
Câu 5: Có những loại phân bón hóa học sau: KCl, NH4NO3, NH4Cl, (NH4)2SO4, Ca(H2PO4)2,
(NH4)2HPO4, KNO3.
(a) Hãy cho biết tên hóa học của những phân bón trên.
(b) Hãy phân loại những phân bón trên thành phân bón đơn (phân đạm, phân lân, phân kali) và phân
bón kép.
(c) Trộn những phân bón nào với nhau ta được phân bón kép NPK.
(d) Tính phần trăm khối lượng của nitơ trong các loại phân đạm.
Câu 6: Cho một chiếc đinh sắt vào dung dịch CuSO4, sau một thời gian người ta thấy khối lượng đinh
sắt tăng 1,6 gam. Giả thiết đồng sinh ra bám hết vào đinh sắt.
(a) Viết PTHH xảy ra.
(b) Tính khối lượng sắt đã tham gia phản ứng và khối lượng đồng tạo thành.
Câu 7: Trộn 30 ml dung dịch có chứa 2,22 gam CaCl2 với 70 ml dung dịch có chứa 1,7 gam AgNO3.
(a) Hãy cho biết hiện tượng quan sát được và viết PTHH xảy ra.
(b) Tính khối lượng chất rắn sinh ra.
(c) Tính nồng độ mol của chất còn lại trong dung dịch sau phản ứng, giả thiết thể tích dung dịch thay
đổi không đáng kể.
Trang 23
Câu 6. [QG.21 - 203] Natri cacbonat là hóa chất quan trọng trong công nghiệp thủy tinh, bột giặt,
phẩm nhuộm, giấy, sợi. Công thức của natri cacbonat là
A. Na2CO3. B. NaHCO3. C. MgCO3. D. CaCO3.
Câu 7. [QG.21 - 204] Natri hiđrocacbonat là chất được dùng làm bột nở, chế thuốc giảm đau dạ dày
do thừa axit. Công thức của natri hiđrocacbonat là
A. NaOH. B. NaHS. C. NaHCO3. D. Na2CO3
Câu 8. [QG.20 - 203] Tro thực vật được sử dụng như một loại phân bón cung cấp nguyên tố kali cho
cây trồng do chứa muối kali cacbonat. Công thức của kali cacbonat là
A. KCl. B. KOH. C. NaCl D. K2CO3.
Câu 9. [QG.20 - 202] Canxi cacbonat được dùng sản xuất vôi, thủy tinh, xi măng. Công thức của
canxi cacbonat là
A. CaCO3. B. Ca(OH)2. C. CaO. D. CaCl2.
Câu 10. (MH.19): Thành phần chính của đá vôi là canxi cacbonat. Công thức của canxi cacbonat là
A. CaSO3. B. CaCl2. C. CaCO3. D. Ca(HCO3)2.
Câu 11. Chất nào sau đây không tan (kết tủa) trong nước?
A. NaCl. B. BaSO4. C. KNO3. D. CuCl2.
Câu 12. Chất nào sau đây không tan (kết tủa) trong nước?
A. KOH B. HCl C. CaCO3. D. CuCl2.
Câu 13. Chất nào sau đây không tan (kết tủa) trong nước?
A. BaCl2. B. MgSO4. C. NaNO3. D. AgCl.
Câu 14. Chất nào sau đây tan trong nước?
A. NaCl. B. BaSO4. C. CaCO3. D. AgCl.
Câu 15. Cu(OH)2 có màu gì?
A. trắng. B. nâu đỏ. C. xanh lam. D. trắng xanh.
Câu 16. Fe(OH)2 có màu gì?
A. trắng. B. nâu đỏ. C. xanh lam. D. trắng xanh.
Câu 17. Fe(OH)3 có màu gì?
A. trắng. B. nâu đỏ. C. xanh lam. D. trắng xanh.
Câu 18. Chất nào sau đây không bền ở nhiệt độ thường?
A. NaOH. B. H2CO3. C. H2SO4. D. Ba(OH)2.
Câu 19. Chất nào sau đây không bền ở nhiệt độ thường?
A. KCl. B. HCl. C. H2SO3. D. Na2SO4.
Câu 20. Chất nào sau đây không bền ở nhiệt độ thường?
A. NH4OH. B. KNO3. C. H2SO4. D. Na2SO4.
Câu 21. Cho dung dịch axit sunfuric loãng tác dụng với muối natricacbonat (Na2CO3) thu được khí
nào sau đây?
A. Khí hiđro. B. Khí oxi.
C. Khí cacbon oxit. D. Khí cacbon đioxit.
Câu 22. Cho dung dịch axit clohiđric tác dụng với muối kalisunfit (K2SO3) thu được khí nào sau đây?
A. Khí hiđro. B. Khí oxi.
C. Khí lưu huỳnh đioxit. D. Khí lưu huỳnh trioxit.
Câu 23. Dung dịch nào sau đây tác dụng được với dung dịch Mg(NO3)2?
A. AgNO3. B. HCl. C. KOH. D. KCl
Câu 24. (QG.18 - 201): Dung dịch chất nào sau đây có thể hòa tan được CaCO3?
A. NaCl B. KCl C. HCl D. KNO3
Câu 25. (QG.18 - 203): Dung dịch Na2CO3 tác dụng được với dung dịch nào sau đây?
A. NaCl. B. KCl. C. CaCl2. D. NaNO3.
Câu 26. (QG.18 - 204): Chất nào sau đầy tác dụng được với dung dịch KHCO3?
A. K2SO4. B. KNO3. C. HCl. D. KCl.
Câu 27. (QG.17 - 201). Chất nào sau đây tác dụng với dung dịch Ba(OH)2 tạo ra kết tủa?
A. NaCl. B. Ca(HCO3)2. C. KCl. D. KNO3.
Trang 24
Câu 28. Chất nào sau đây không tạo kết tủa khi cho vào dung dịch AgNO3?
A. HCl. B. K3PO4. C. KBr. D. HNO3.
Câu 29. Sản phẩm tạo thành có chất kết tủa khi dung dịch Na2CO3 tác dụng với dung dịch
A. CaCl2. B. KCl. C. KOH. D. NaNO3.
Câu 30. Chất phản ứng được với dung dịch H2SO4 tạo ra kết tủa là
A. NaOH. B. Na2CO3. C. BaCl2. D. NaCl.
Câu 31. Phân đạm cung cấp nguyên tố dinh dưỡng nào sau đây cho cây trồng?
A. Kali. B. Cacbon. C. Nitơ. D. Photpho.
Câu 32. Phân lân cung cấp nguyên tố dinh dưỡng nào sau đây cho cây trồng?
A. Nitơ. B. Photpho. C. Kali. D. Hiđro.
Câu 33. Phân kali cung cấp nguyên tố dinh dưỡng nào sau đây cho cây trồng?
A. Nitơ. B. Photpho. C. Kali. D. Hiđro.
Câu 34. Trong các loại phân bón sau, phân bón nào là phân bón đơn?
A. (NH4)2HPO4. B. K3PO4. C. KCl. D. KNO3.
Câu 35. Trong các loại phân bón sau, phân bón nào là phân bón kép?
A. (NH4)2SO4. B. Ca(H2PO4)2. C. KCl. D. KNO3.
Câu 36. Đạm ure có công thức là
A. (NH2)2CO. B. NH4NO3. C. K2SO4. D. Ca(H2PO4)2.
2. Mức độ thông hiểu (trung bình)
Câu 37. Cho phương trình phản ứng sau: Na2SO3 + 2HCl 2NaCl + X + H2O. Chất X là
A. CO2. B. NaHSO3. C. SO2. D. H2SO3.
Câu 38. Cho phản ứng: BaCO3 + 2X H2O + Y + CO2. X và Y lần lượt là:
A. H2SO4 và BaSO4. B. HCl và BaCl2.
C. H3PO4 và Ba3(PO4)2. D. H2SO4 và BaCl2.
Câu 39. Phản ứng nào dưới đây là phản ứng trao đổi?
A. 2Na + 2H2O ⟶ 2NaOH + H2 B. BaO + H2O ⟶ Ba(OH)2
C. Zn + H2SO4 ⟶ ZnSO4 +H2 D. BaCl2+H2SO4 ⟶ BaSO4 + 2HCl
Câu 40. Phản ứng biểu diễn đúng sự nhiệt phân của muối canxi cacbonat là
A. 2CaCO3 2CaO + CO + O2. B. 2CaCO3 3CaO + CO2.
o o
t t
Câu 41. (QG.17 - 203). Dung dịch nào sau đây tác dụng với dung dịch Ba(HCO3)2, vừa thu được kểt
tủa, vừa có khí thoát ra?
A. NaOH. B. HC1. C. Ca(OH)2. D. H2SO4.
Câu 42. (QG.19 - 202). Cặp dung dịch chất nào sau đây phản ứng với nhau tạo ra kết tủa?
A. Na2CO3 và Ba(HCO3)2. B. KOH và H2SO4.
C. CuSO4 và HCl. D. NaHCO3 và HCl.
Câu 43. Cặp chất nào sau đây không thể tồn tại trong 1 dung dịch (phản ứng với nhau)?
A. NaOH, MgSO4. B. KCl, Na2SO4. C. CaCl2, NaNO3. D. ZnSO4, H2SO4.
Câu 44. Cặp chất cùng tồn tại trong dung dịch (không tác dụng được với nhau) là:
A. NaOH, KNO3. B. Ca(OH)2, HCl. C. Ca(OH)2, Na2CO3. D. NaOH, MgCl2.
Câu 45. Dung dịch nào sau đây tác dụng được với dung dịch Fe(NO3)2?
A. Dung dịch NaOH. B. Dung dịch HCl.
C. Dung dịch AgNO3. D. Dung dịch BaCl2.
Câu 46. Cho BaCl2 tác dụng với dung dịch H2SO4 thu được
A. kết tủa trắng. B. kết tủa vàng. C. khí không màu. D. khí mùi hắc.
Câu 47. Cho FeCl3 tác dụng với dung dịch NaOH thu được
A. kết tủa trắng. B. kết tủa nâu đỏ. C. kết tủa trắng xanh. D. khí màu nâu đỏ.
Câu 48. Cho dung dịch Na2CO3 vào dung dịch Ca(HCO3)2 thấy
A. có kết tủa trắng và bọt khí B. không có hiện tượng gì
C. có kết tủa trắng D. có bọt khí thoát ra
Câu 49. Phản ứng giữa cặp chất nào sau đây tạo ra sản phẩm có chất khí?
Trang 25
A. Dung dịch natri hiđroxit và dung dịch axit sunfuric.
B. Dung dịch natri cacbonat và dung dịch bari hiđroxit.
C. Dung dịch bari clorua và dung dịch natri sunfat.
D. Dung dịch natri sunfit và dung dịch axit clohiđric.
Câu 50. Cặp chất nào sau đây khi phản ứng chỉ tạo muối và nước?
A. Dung dịch natri hiđroxit và dung dịch sắt(II) clorua.
B. Dung dịch natri cacbonat và dung dịch bari clorua.
C. Dung dịch natri cacbonat và dung dịch axit clohiđric.
D. Dung dịch natri hiđroxit và dung dịch natri hiđrocacbonat.
Câu 51. Cho mảnh nhôm vào trong dung dịch CuSO4 sẽ xảy ra hiện tượng:
A. Có kim loại màu trắng xám bám ngoài mảnh nhôm.
B. Có kim loại màu xanh bám ngoài mảnh nhôm.
C. Có kim loại màu đỏ bám ngoài mảnh nhôm.
D. Có sủi bọt khí.
Câu 52. Ngâm đinh sắt vào dung dịch CuSO4. Hiện tượng quan sát được là:
A. Không có hiện tượng gì xảy ra.
B. Kim loại đồng màu đỏ bám ngoài thanh sắt, đinh sắt không có sự thay đổi.
C. Một phần đinh sắt bị hòa tan, kim loại đồng bám ngoài đinh sắt và màu xanh lam của dung dịch
ban đầu nhạt dần.
D. Không có chất mới nào được sinh ra, chỉ có một phần đinh sắt bị hòa tan.
Câu 53. Trong các trường hợp sau, trường hợp nào không xảy ra phản ứng hoá học?
A. Thả đinh sắt vào dung dịch đồng sunfat.
B. Cho bột Zn vào dung dịch muối ăn.
C. Cho dây đồng vào dung dịch bạc nitrat.
D. Cho một miếng Na vào dung dịch sắt(III) clorua.
Câu 54. Phản ứng giữa cặp chất nào sau đây không xảy ra?
A. Dung dịch bari hiđroxit và dung dịch axit clohiđric.
B. Dung dịch đồng(II) sunfat và dung dịch natri hiđroxit.
C. Dung dịch natri cacbonat và dung dịch kali clorua.
D. Dung dịch bari clorua và dung dịch natri sunfat.
Câu 55. Để phân biệt dung dịch Na2SO4 với dung dịch NaCl, người ta dùng dung dịch
A. KOH. B. HCl. C. KNO3. D. BaCl2.
Câu 56. Dung dịch nào dưới đây dùng để phân biệt dung dịch KCl với dung dịch K2SO4?
A. HCl. B. NaOH. C. H2SO4. D. BaCl2.
Câu 57. Để nhận biết 2 loại phân bón hoá học là: NH4NO3 và NH4Cl. Ta dùng dung dịch:
A. NaOH. B. Ba(OH)2. C. AgNO3. D. BaCl2.
Câu 58. Nếu chỉ dùng dung dịch NaOH thì có thể phân biệt được 2 dung dịch muối nào trong
mỗi cặp chất sau?
A. Na2SO4 và Fe2(SO4)3. B. Na2SO4 và K2SO4.
C. Na2SO4 và BaCl2. D. Na2CO3 và K3PO4.
Câu 59. Để nhận biết 3 lọ mất nhãn đựng 3 dung dịch CuCl2, FeCl3, MgCl2 ta dùng
A. quỳ tím. B. dung dịch Ba(NO3)2.
C. dung dịch AgNO3. D. dung dịch KOH.
Câu 60. Có dung dịch FeCl2 lẫn tạp chất CuCl2. Dùng chất nào sau đây để làm sạch dung dịch FeCl2?
A. Mg. B. Cu. C. Dung dịch NaOH. D. Fe.
Câu 61. Để làm sạch dung dịch Cu(NO3)2 có lẫn tạp chất AgNO3, ta có thể sử dụng
A. Mg. B. Cu. C. Fe. D. Au.
Câu 62. Có một mẫu dung dịch MgSO4 bị lẫn tạp chất là ZnSO4. Có thể làm sạch mẫu dung dịch
MgSO4 này bằng kim loại
A. Zn. B. Mg. C. Fe. D. Cu.
Câu 63. Nhỏ từ từ dung dịch NaOH vào dung dịch CuCl2 đến khi kết tủa không tạo thêm nữa thì dừng
lại. Lọc kết tủa rồi đem nung đến khối lượng không đổi thu được chất rắn nào sau đây?
A. Cu. B. CuO. C. Cu2O. D. Cu(OH)2.
Trang 26
Câu 64. Dãy muối tác dụng với dung dịch axit sunfuric loãng là
A. Na2CO3, Na2SO3, NaCl. B. CaCO3, Na2SO3, BaCl2.
C. CaCO3,BaCl2, MgCl2. D. BaCl2, Na2CO3, Cu(NO3)2.
3. Mức độ vận dụng (khá)
Câu 65. Cho các chất CaCO3, HCl, NaOH, BaCl2, CuSO4, có bao nhiêu cặp chất có thể phản ứng với
nhau?
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 66. Cho các dung dịch CuSO4, FeSO4, MgSO4, AgNO3 và các kim loại Cu, Fe, Mg, Ag. Số cặp
chất (kim loại và muối) phản ứng được với nhau là
A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.
Câu 67. Có 5 dung dịch H2SO4, Na2CO3, BaCl2, NaHCO3, Mg(NO3)2. Cho các dung dịch tác dụng với
nhau từng đôi một. Số kết tủa tạo thành là
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 68. Có các dung dịch Na2CO3, BaCl2, NaHCO3, H2SO4, NaOH. Cho các chất lần lượt tác dụng
với nhau từng đôi một (có tất cả 10 trường hợp). Có bao nhiêu phản ứng xảy ra?
A. 4. B. 5. C. 6. D. 7.
Câu 69. Cho các thí nghiệm sau:
(1) Cho dung dịch Na2CO3 tác dụng với dung dịch H2SO4.
(2) Cho dung dịch NaNO3 tác dụng với dung dịch HCl.
(3) Cho dung dịch BaCl2 tác dụng với dung dịch H2SO4.
(4) Cho Mg(OH)2 tác dụng với dung dịch Na2CO3.
(5) Cho dung dịch NH4Cl tác dụng với dung dịch NaOH.
Số thí nghiệm xảy ra phản ứng hóa học là
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 70. Cho các thí nghiệm sau:
(1) Cho dung dịch Na2S tác dụng với dung dịch Ba(OH)2.
(2) Cho CaCO3 tác dụng với dung dịch HCl.
(3) Cho dung dịch K2SO4 tác dụng với dung dịch HCl
(4) Cho dung dịch (NH4)2SO4 tác dụng với dung dịch KOH.
(5) Cho dung dịch FeCl2 tác dụng với dung dịch NaOH.
Số thí nghiệm tạo thành chất khí sau khi phản ứng kết thúc là
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 71. Cho các thí nghiệm sau:
(1) Cho dung dịch BaCl2 vào dung dịc h Na2SO4.
(2) Cho dung dịch Na2CO3 vào dung dịch CaCl2.
(3) Cho dung dịch K3PO4 vào dung dịch AgNO3.
(4) Cho dung dịch KCl vào dung dịch AgNO3.
(5) Cho dung dịch FeCl3 vào dung dịch NaoH.
Số thí nghiệm tạo thành chất kết tủa sau khi phản ứng kết thúc là
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 72. Cho các thí nghiệm sau:
(1) Cho dung dịch Ba(HCO3)2 tác dụng với dung dịch H2SO4.
(2) Cho dung dịch (NH4)2SO4 tác dụng với dung dịch Ba(OH)2.
(3) Cho FeCO3 tác dụng với dung dịch H2SO4.
(4) Cho Ba vào dung dịch CuSO4.
(5) Cho dung dịch BaCl2 tác dụng với dung dịch AgNO3.
Số thí nghiệm vừa tạo thành chất kết tủa, vừa tạo thành chất khí sau khi phản ứng kết thúc là
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Câu 73. [QG.21 - 201] Cho sơ đồ chuyển hóa:
X Y X Y
NaOH Z NaOH E CaCO3
Biết: X, Y, Z, E là các hợp chất khác nhau và khác CaCO3; mỗi mũi tên ứng với một phương trình
hóa học của phản ứng giữa hai chất tương ứng. Các chất X, Y thỏa mãn sơ đồ trên lần lượt là
A. NaHCO3, Ca(OH)2. B. CO2, CaCl2. C. Ca(HCO3)2, Ca(OH)2. D. NaHCO3, CaCl2.
Trang 27
Câu 74. [QG.21 - 202] Cho sơ đồ chuyển hóa:
X Y X Y
NaOH Z NaOH E CaCO3
Biết X, Y, Z, E là các hợp chất khác nhau và khác CaCO3; mỗi mũi tên ứng với một phương trình
hóa học của phản ứng giữa hai chất tương ứng. Các chất X, Y thỏa mãn sơ đồ trên lần lượt là
A. CO2, CaCl2. B. NaHCO3, CaCl2.
C. NaHCO3, Ca(OH)2. D. CO2, Ca(OH)2.
_____HẾT____
Trang 28
CHUYÊN ĐỀ 6: TỔNG ÔN CÁC LOẠI HỢP CHẤT VÔ CƠ
KIẾN THỨC CẦN NHỚ
Trang 29
Câu 3: Điền sản phẩm thích hợp vào các chỗ trống sau thể hiện tính chất hóa học của các chất.
OXIT AXIT OXIT BAZƠ
Đổi màu quì tím → ……………………………... Đổi màu quì tím → ……………………………
HCl, H2SO4 loãng + KL → …………………….. Bazơ + oxit axit → ……………………………..
Axit + oxit bazơ → …………………………….. Bazơ + axit → ………………………………….
Axit + bazơ → ………………………………….. Bazơ + muối → …………………………………
Axit + muối → …………………………………. Bazơ (ko tan)
t
………………………….
o
Trang 30
(c) Nhỏ dung dịch natri cacbonat vào cốc có chứa dung dịch axit clohiđric.
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
(d) Nhỏ dung dịch natri clorua vào cốc có chứa dung dịch bạc nitrat.
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
Câu 7: Nhận biết các chất sau:
(a) Các chất khí: N2, O2, CO2, SO2, H2.
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
(b) Các chất rắn: Al, Al2O3, Na2O, MgO.
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
(c) Các dung dịch: KOH, BaCl2, Ba(OH)2, H2SO4, NaNO3.
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
(d) Các dung dịch: MgCl2, KCl, CuCl2, FeCl3, FeCl2 (chỉ dùng một thuốc thử).
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
(e) Các dung dịch: NaCl, CuSO4, NaOH, BaCl2 (không sử dụng thuốc thử nào)
NaCl CuSO4 NaOH BaCl2
NaCl
CuSO4
NaOH
BaCl2
Câu 8: Hòa tan hoàn toàn Fe3O4 trong dung dịch H2SO4 loãng dư được dung dịch A. Cho một lượng
bột sắt vừa đủ vào dung dịch A, đến khi phản ứng kết thúc thu được dung dịch B. Cho dung dịch B tác
dụng với dung dịch KOH dư, được dung dịch D và kết tủa E. Nung E trong không khí ở nhiệt độ cao
đến khi khối lượng không đổi, được chất rắn F. Thổi một luồng khí CO qua ống sứ nung nóng chứa F
cho đến dư, được chất rắn G và khí X. Sục khí X vào dung dịch Ba(OH)2 thì thu được kết tủa Y và
Trang 31
dung dịch C. Loại bỏ kết tủa Y, đun nóng dung dịch C lại tạo ra kết tủa Y. Viết các phương trình phản
ứng và xác định A, B, D, E, F, G, X, Y và C.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Trang 32
PHẦN B – CÁC DẠNG BÀI TẬP VỀ HỢP CHẤT VÔ CƠ
Dạng 1: Bài toán oxit bazơ tác dụng với axit
Dạng 2: Bài toán oxit axit tác dụng với bazơ
Dạng 3: Bài toán điều chế - hiệu suất phản ứng
Dạng 4: Bài toán axit tác dụng với bazơ
Dạng 5: Bài toán về phản ứng trao đổi
Trang 33
(a) Viết các PTHH xảy ra.
(b) Tính phần trăm khối lượng mỗi oxit trong hỗn hợp ban đầu.
(c) Hãy tính khối lượng dung dịch H2SO4 nồng độ 20% để hòa tan hoàn toàn hỗn hợp các oxit trên.
Câu 4. Cho 1,6 gam đồng (II) oxit tác dụng với 100 gam dung dịch axit sunfuric có nồng độ 20%.
(a) Viết phương trình hóa học xảy ra.
(b) Tính nồng độ phần trăm của các chất có trong dung dịch sau khi phản ứng kết thúc.
Câu 5. (A.07): Hoà tan hoàn toàn 2,81 gam hỗn hợp gồm Fe2O3, MgO, ZnO trong 500 ml axit H2SO4
0,1M (vừa đủ). Sau phản ứng, hỗn hợp muối sunfat khan thu được khi cô cạn dung dịch có khối lượng
là
A. 6,81 gam. B. 4,81 gam. C. 3,81 gam. D. 5,81 gam.
Câu 6. (A.08): Để hoà tan hoàn toàn 2,32 gam hỗn hợp gồm FeO, Fe3O4 và Fe2O3 (trong đó số mol
FeO bằng số mol Fe2O3), cần dùng vừa đủ V lít dung dịch HCl 1M. Giá trị của V là
A. 0,23. B. 0,18. C. 0,08. D. 0,16.
Câu 7. (B.08): Cho 9,12 gam hỗn hợp gồm FeO, Fe2O3, Fe3O4 tác dụng với dung dịch HCl (dư). Sau
khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, được dung dịch Y; cô cạn Y thu được 7,62 gam FeCl2 và m gam
FeCl3. Giá trị của m là
A. 9,75. B. 8,75. C. 7,80. D. 6,50.
Câu 8. Nung nóng 13,1 gam hỗn hợp Mg, Zn, Al trong không khí đến khi phản ứng hoàn toàn thu
được 20,3 gam hỗn hợp gồm MgO, ZnO, Al2O3. Hòa tan 20,3 gam hỗn hợp oxit trên cần dùng V lít
dung dịch HCl 0,4M.
(a) Viết các PTHH xảy ra.
(b) Tính V.
(c) Tính khối lượng muối clorua tạo ra.
Trang 34
Câu 16. Hòa tan hoàn toàn 3,2 gam một oxit kim loại (hóa trị II) cần vừa đủ 40 ml dung dịch HCl 2M.
Công thức của oxit là
A. MgO. B. FeO. C. CuO. D. ZnO.
Câu 17. Cho 20 gam hỗn hợp X gồm MgO và Fe2O3 tác dụng vừa đủ với 400 ml dung dịch H2SO4
1M. Phần trăm khối lượng của Fe2O3 trong hỗn hợp X ban đầu là
A. 20%. B. 40%. C. 60%. D. 80%.
Câu 18. Cho một lượng hỗn hợp CuO và Fe2O3 tan hết trong dung dịch HCl thu được 2 muối có tỉ lệ
mol là 1: 1. Phần trăm khối lượng của CuO và Fe2O3 trong hỗn hợp lần lượt là
A. 30 và 70. B. 40 và 60. C. 50 và 50. D. 60 và 40.
Câu 19. Cho 30,2 gam hỗn hợp MgO, Al2O3 và CuO phản ứng vùa đủ với 480 ml dung dịch H2SO4
1,25 M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thì thu được m gam muối sunfat khan.
Giá trị của m là
A. 48,0. B. 78,2. C. 72,8. D. 17,8.
Câu 20. Hoà tan hoàn toàn 2,81 gam hỗn hợp gồm Fe2O3, MgO và ZnO trong x gam dung dịch axit
H2SO4 10% (lấy lượng vừa đủ). Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 6,81 gam hỗn hợp muối
khan. Giá trị của x là
A. 59,0. B. 49,0. C. 39,0. D. 29,4.
Câu 21. Cho 37,6 gam hỗn hợp gồm CaO, CuO và Fe2O3 tác dụng vừa đủ với 0,6 lít dung dịch HCl
2M, rồi cô cạn dung dịch sau phản ứng thì số gam muối khan thu được là
A. 70,6. B. 61,0. C. 80,2. D. 49,3
Câu 22. [MH2 - 2020] Nung 6 gam hỗn hợp Al và Fe trong không khí, thu được 8,4 gam hỗn hợp X
chỉ chứa các oxit. Hòa tan hoàn toàn X cần vừa đủ V ml dung dịch HCl 1M. Giá trị V là
A. 300. B. 200 C. 150. D. 400.
Câu 23. (QG.16): Đốt cháy 2,15 gam hỗn hợp gồm Zn, Al, Mg trong khí oxi dư, thu được 3,43 gam
hỗn hợp X. Toàn bộ X phản ứng vừa đủ với V ml dung dịch HCl 0,5M. Biết các phản ứng xảy ra hoàn
toàn. Giá trị của V là
A. 160. B. 240. C. 480. D. 320.
_____HẾT_____
Trang 35
DẠNG 2: BÀI TOÁN OXIT AXIT TÁC DỤNG VỚI BAZƠ
LÝ THUYẾT VÀ PHƢƠNG PHÁP GIẢI
❖ Bài toán 1: CO2, SO2 tác dụng với NaOH, KOH
- Khi cho CO2 tác dụng với dung dịch NaOH có thể xảy ra PTHH:
(1) CO2 + NaOH → NaHCO3
Natri hiđrocacbonat (muối axit)
(2) CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O
Natri cacbonat (muối trung hòa)
- Tùy tỉ lệ mol của NaOH và CO2 mà thu được các sản phẩm khác nhau:
n
T NaOH T≤1 1<T<2 T≥2
n CO2
NaHCO3 Na2CO3
Sản phẩm Na2CO3 và NaHCO3
(T < 1 ⇒ CO2 dư) (T > 2 ⇒ NaOH dư)
- Thay CO2 bằng SO2, NaOH bằng KOH thì cũng xảy ra tương tự.
❖ Bài toán 2: CO2, SO2 tác dụng với Ca(OH)2, Ba(OH)2
- Khi cho CO2 tác dụng với dung dịch Ca(OH)2 có thể xảy ra PTHH:
(1) 2CO2 + Ca(OH)2 → Ca(HCO3)2
Canxi hiđrocacbonat (muối axit)
(2) CO2 + 2Ca(OH)2 → CaCO3↓ + H2O
Canxi cacbonat (muối trung hòa)
- Tùy tỉ lệ mol của Ca(OH)2 và CO2 mà thu được các sản phẩm khác nhau:
n Ca(OH)2
T T ≤ 0,5 0,5 < T < 1 T≥1
n CO2
Ca(HCO3)2 CaCO3
Sản phẩm CaCO3 và Ca(HCO3)2
(T < 1 ⇒ CO2 dư) (T > 2 ⇒ Ca(OH)2 dư)
- Thay CO2 bằng SO2, Ca(OH)2 bằng Ba(OH)2 thì cũng xảy ra tương tự.
❖ Phƣơng pháp giải
- Bước 1: Tính T và so sánh với bảng trên để suy ra sản phẩm (nếu đề bài)
- Bước 2: Viết PTHH xảy ra và tính theo phương trình
+ Nếu sinh ra 1 muối thì tính theo chất hết (nhân chéo – chia ngang).
+ Nếu sinh ra 2 muối thì đặt ẩn – lập hệ.
- Có thể dùng bảo toàn nguyên tố để giải quyết bài toán ở bước 2.
VÍ DỤ MINH HỌA
Câu 1. Cho 1,12 lít khí CO2 (đktc) tác dụng vừa đủ với 100 ml dung dịch NaOH tạo muối trung hòa.
(a) Viết PTHH xảy ra.
(b) Tính nồng độ mol của dung dịch NaOH đã dùng.
Câu 2. Dẫn 112 ml khí SO2 (đktc) đi qua 700 ml dung dịch Ca(OH)2 có nồng độ 0,01M, sản phẩm là
muối canxi sunfit.
(a) Viết PTHH xảy ra.
(b) Tính khối lượng các chất sau phản ứng.
Câu 3. Xác định muối có trong dung dịch X và khối lượng muối thu được trong các trường hợp sau:
(a) Cho 4,48 lít khí CO2 (đktc) tác dụng với 500 ml dung dịch NaOH 1M, sau phản ứng thu được
dung dịch X.
(b) Cho 4,48 lít khí SO2 (đktc) tác dụng với 100 ml dung dịch NaOH 1M, sau phản ứng thu được
dung dịch X.
(c) Cho 4,48 lít khí CO2 (đktc) tác dụng với 300 ml dung dịch KOH 1M, sau phản ứng thu được
dung dịch X.
Câu 4. Xác định muối có trong dung dịch X và khối lượng muối thu được trong các trường hợp sau:
(a) Cho 3,36 lít khí CO2 (đktc) tác dụng với 300 ml dung dịch Ca(OH)2 1M, sau phản ứng thu được
dung dịch X.
Trang 36
(b) Cho 4,48 lít khí SO2 (đktc) tác dụng với 350 ml dung dịch Ba(OH)2 0,5M, sau phản ứng thu
được dung dịch X.
Câu 5. (A.07): Hấp thụ hoàn toàn 2,688 lít khí CO2 (ở đktc) vào 2,5 lít dung dịch Ba(OH)2 nồng độ a
mol/l, thu được 15,76 gam kết tủa. Giá trị của a là
A. 0,032. B. 0,048. C. 0,06. D. 0,04.
Câu 6. Sục V lít CO2 (đktc) vào 150 ml dung dịch Ba(OH)2 1M, sau phản ứng thu được 19,7 gam kết
tủa. Giá trị của V là
A. 2,24 lít; 4,48 lít. B. 2,24 lít; 3,36 lít. C. 3,36 lít; 2,24 lít. D. 22,4 lít; 3,36 lít.
Trang 37
DẠNG 3: BÀI TOÁN ĐIỀU CHẾ - HIỆU SUẤT PHẢN ỨNG
LÝ THUYẾT VÀ PHƢƠNG PHÁP GIẢI
❖ Lý thuyết
- Điều chế CaO: CaCO3 CaO + CO2
o
t
4FeS2 + 11O2 to
2Fe2O3 + 8SO2
O2 , t o
O2 ,xt, t o
H2 O
- Điều chế H2SO4: S hoÆc FeS 2 SO2 SO3 H2SO4
❖ Phƣơng pháp giải
n n thùc tÕ thu®îc
- Hiệu suất phản ứng: H%(chÊt p) p .100%;H%(s¶n phÈm) .100%.
n b®Çu n lÝ thuyÕt (tÝnh theo PT)
- Khi đề bài cho H% yêu cầu tính các đại lượng còn lại ⇒ Áp dụng phải nhân – trái chia (chất cần
tính ở bên phải ⇒ Nhân với H%; chất cần tính ở bên trái ⇒ Chia cho H%).
- Nếu quá trình trải qua nhiều giai đoạn thì H%quá trình = H1.H2.H3…..100%
VÍ DỤ MINH HỌA
Câu 1. Nung một tấn đá vôi (giả thiết CaCO3 chiếm 100%) thì có thể thu được bao nhiêu gam vôi sống
(nếu hiệu suất phản ứng đạt 90%).
Câu 2. Một loại đá vôi chứa 80% CaCO3. Nung một tấn đá vôi này có thể thu được bao nhiêu gam vôi
sống CaO nếu hiệu suất phản ứng đạt 85%.
Câu 3. Một loại đá vôi chứa 85% CaCO3 và 15% tạp chất không bị phân hủy ở nhiệt độ cao. Khi nung
một lượng đá vôi đó thu được một chất rắn có khối lượng bằng 70% khối lượng đá trước khi nung.
(a) Tính hiệu suất phân hủy CaCO3.
(b) Tính thành phần % khối lượng CaO trong chất rắn sau khi nung.
Câu 4. Từ 1,5 tấn quặng pirit sắt chứa 90% FeS2 có thể điều chế được bao nhiêu tấn axit H2SO4. Biết
rằng hiệu suất phản ứng của cả quá trình đạt 70%.
Câu 5. Cần bao nhiêu tấn quặng pirit sắt chứa 80% FeS2 để điều chế được 4,9 tấn dung dịch H2SO4 có
nồng độ 60%. Biết rằng sự hao hụt trong sản xuất là 5%.
Câu 6. Cho sơ đồ sản xuất axit sunfuric từ quặng pirit với hiệu suất ứng với từng giai đoạn như sau:
H70% H50% H 90%
FeS2 SO2 SO3 H2SO4
Hãy tính khối lượng quặng sắt pirit (chứa 80% FeS2) cần dùng để điều chế được 2 tấn axit sunfuric.
Trang 38
Câu 13. Từ 60 kg FeS2 người ta điều chế được 25,8 lít dung dịch H2SO4 98% (D = 1,84 g/ml). Vậy
hiệu suất điều chế là
A. 60%. B. 85%. C. 47,47%. D. 95%.
Câu 14. Người ta sản xuất axit H2SO4 từ quặng pirit. Nếu dùng 300 tấn quặng pirit có 20% tạp chất thì
sản xuất được bao nhiêu tấn dung dịch H2SO4 98%. Biết rằng hao hụt trong sản xuất là 10%?
A. 72 tấn. B. 360 tấn. C. 245 tấn. D. 490 tấn.
____HẾT____
Trang 40
DẠNG 5: BÀI TOÁN VỀ PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI
LÝ THUYẾT VÀ PHƢƠNG PHÁP GIẢI
❖ Lý thuyết
- Một số chất kết tủa thường gặp: BaSO4, CaCO3, BaCO3, Mg(OH)2, AgCl↓ trắng; Cu(OH)2↓ xanh
lam; Fe(OH)2↓ trắng xanh; Fe(OH)3↓ nâu đỏ.
- Một số trường hợp axit/ bazơ không bền: H2CO3 → CO2↑ + H2O
H2SO3 → SO2↑ + H2O
NH4OH → NH3↑ + H2O
❖ Phƣơng pháp giải
- Tính theo phương trình (phương trình 1 ẩn, đặt ẩn – lập hệ, chất hết – chất dư).
- BTKL: mA + mB = mC + mD (PTHH: aA + bB → cC + dD)
- Tăng – giảm khối lượng: Khi chuyển một chất A thành một chất B, khối lượng có thể tăng hoặc
giảm, dựa vào sự tăng giảm khối lượng và bài toán tỉ lệ ta có thể tính được số mol chất A và B.
VÍ DỤ MINH HỌA
Câu 1. Nhỏ từ từ Na2CO3 vào lượng vừa đủ 200 ml dung dịch HCl 2M, sau phản ứng thu được dung
dịch X và V lít khí CO2 (ở đktc).
(a) Viết PTPƯ xảy ra và tính V.
(b) Cô cạn dung dịch X thu được m gam muối khan. Tính m.
(c) Sục V lít khí CO2 thu được ở trên vào nước vôi trong dư thu được x gam kết tủa. Tính x.
Câu 2. Hòa tan hoàn toàn 28,4 gam hỗn hợp CaCO3, MgCO3 bằng lượng dư dung dịch HCl thu được
6,72 lít khí CO2 (ở đktc).
(a) Viết PTPƯ xảy ra.
(b) Tính khối lượng muối clorua thu được sau phản ứng.
Câu 3. Cho 10 gam CaCO3 tác dụng với dung dịch HCl dư.
(a) Tính thể tích khí CO2 thu được ở đktc.
(b) Dẫn khí CO2 ở trên vào cốc đựng 50 gam dung dịch NaOH 40%. Hãy tính khối lượng muối
cacbonat thu được.
Câu 4. Cho 5 gam hỗn hợp 2 muối CaCO3 và CaSO4 tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch HCl, sinh
ra được 448 ml khí (đktc).
(a) Tính nồng độ mol của dung dịch HCl đã dùng.
(b) Tính thành phần phần trăm theo khối lượng của mỗi muối trong hỗn hợp ban đầu.
Câu 5. Cho m gam hỗn hợp CaCO3 và CaSO3 tác dụng với dung dịch HCl loãng dư thấy thoát ra 4,48
lít hỗn hợp hai khí ở đktc. Cho toàn bộ lượng hỗn hợp khí trên hấp thụ hết vào dung dịch Ba(OH)2 dư
thấy tạo ra (m + a) gam kết tủa. Hãy tính#a.
Câu 6. Lấy 100 ml dung dịch hỗn hợp HCl và HNO3 cho tác dụng với dung dịch AgNO3 lấy vừa đủ.
Sau phản ứng thu được 4,305 gam kết tủa. Lọc bỏ kết tủa, nước lọc tác dụng được với 40 ml dung dịch
NaOH 2M (vừa đủ).
(a) Viết các PTHH xảy ra.
(b) Xác định nồng độ mol của các axit trong hỗn hợp đầu.
Câu 7. Trộn 10 ml dung dịch H2SO4 với 10 ml dung dịch HCl rồi chia dung dịch thu được thành hai
phần bằng nhau:
- Phần 1 cho tác dụng với dung dịch BaCl2 dư thu được 6,99 gam kết tủa.
- Phân 2 cho tác dụng với Na2CO3 dư tạo ra 896 ml khí ở đktc.
Xác định nồng độ của mỗi axit trước khi trộn.
Câu 8. Trên hai đĩa của một cái cân, người ta đặt hai cốc đựng cùng một dung dịch HCl sao cho cân
thăng bằng. Thêm 4,2 gam muối NaHCO3 vào cốc 1 thì phải thêm bao nhiêu gam bột sắt vào cốc 2 để
hai đĩa cân vẫn ở vị trí thăng bằng? Biết các phản ứng đều xảy ra hoàn toàn.
Câu 9. (B.13): Hòa tan hoàn toàn 24 gam hỗn hợp X gồm MO, M(OH)2 và MCO3 (M là kim loại có
hóa trị không đổi) trong 100 gam dung dịch H2SO4 39,2%, thu được 1,12 lít khí (đktc) và dung dịch Y
chỉ chứa một chất tan duy nhất có nồng độ 39,41%. Kim loại M là
Trang 41
A. Zn. B. Ca. C. Mg. D. Cu.
Câu 10. Cho m gam hỗn hợp CaCO3 và KHCO3 tác dụng với lượng dư dung dịch HCl, sau phản ứng
thu được 4,48 lít khí CO2 (ở đktc). Tính m.
Câu 11. Cho 22,2 gam hỗn hợp MgCO3, NaHCO3 và K2CO3 tác dụng với lượng vừa đủ dung dịch HCl
thu được 4,48 lít khí CO2 (ở đktc). Tính khối lượng K2CO3 trong hỗn hợp ban đầu.
Câu 12. Cho 19,02 gam hỗn hợp Mg, Ca, CaO, MgO, MgCO3, CaCO3 tác dụng với dung dịch HCl
vừa đủ, thu được 4,704 lít hỗn hợp khí (đktc) có tỉ khối so với H2 là 12,5 và dung dịch chứa 12,825
gam MgCl2 và m gam CaCl2. Giá trị của m là
A. 18,78. B. 19,425. C. 20,535. D. 19,98.
Trang 42
KIỂM TRA CHƢƠNG I
(Thời gian làm bài: 45 phút)
Họ và tên: ……………………….. Thời gian: Từ ……. đến …… ngày …./…/20…
PHẦN TRẢ LỜI TRẮC NGHIỆM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
(1) ………………………………………………………………
(2) ………………………………………………………………
(3) ………………………………………………………………
(4) ………………………………………………………………
(5) ………………………………………………………………
Câu 2 (1 điểm): Nhận biết các dung dịch mất nhãn sau: NaOH, KCl, HCl, H2SO4. Viết các phương trình
phản ứng xảy ra.
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
Câu 3 (2,5 điểm): Cho 50 gam CaCO3 tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl, sau phản ứng thu được 500
ml dung dịch X và V lít khí CO2 (đktc)
(a) Viết PTHH xảy ra và tính V.
(b) Tính nồng độ mol của chất có trong dung dịch X.
(c) Cho lượng CO2 thu được ở trên vào dung dịch NaOH dư. Tính khối lượng muối thu được sau phản
ứng.
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
Trang 44
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
Câu 4 (0,5 điểm): Hòa tan hỗn hợp X gồm 11,2 gam Fe và 2,4 gam Mg bằng dung dịch H2SO4 loãng
(dư), thu được dung dịch Y. Cho dung dịch NaOH dư vào Y thu được kết tủa Z. Nung Z trong không
khí đến khối lượng không đổi, thu được m gam chất rắn. Biết các phản ứng đều xảy ra hoàn toàn. Tính
m.
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
Trang 45
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
_____HẾT_____
Trang 46