~..

TRAN THUY DUONG

A, ~

VIET DOAN
•
VAN
A ,_, A

NGHI• LUAN
•
XA HOI
•
A . /

"Kt-tON<; Kt-tO"!

' ,..,1 4') ;./ ' A

NHA XUAT BAN 1>~1 HOC QUOC GIA HANOI

 ' , ~
LOINOII>AU
Cac em hqc sinh thuong me'n,
Cu6n sach Vie't do~:tn van Nghj l~n xa hqi "khong kh6" duqc co Tran
Thuy Duang bien sog,n bam sat cau trite de thi Tot nghi~p Trung hQc pho
thong Quae gia mai nhat cita BQ Giao dl:LC va Dao tc;w. Sach dUQc trinh bay
thea khung dan yva bai viettham khiio hoan chinh, giup cac em nam duqc
n<)i dung y can trien khai. Sau do hQC hoi van phong cilng nhu dinh hinh
each viet. Tuy nhien, dieu co can nhat la cac em co the tv; xay d1Jng cho
minh l6i hanh van thea nguon tu li~u tham khiio la bai viet mau. Til do,
cac em co the nang cao ky nang viet cho minh va t'IJ tin viet dog,n van trinh
bay quan diem ciing nhu suy nghi cita ban than vai dg,ng cau hoi nay nhe!
Cu6n sach Vie't do~:tn van Nghj lu(in xa hqi "khong kh6" con co ho trQ
cac video bai giiing huang dan phuang phap viet doc;tn van thea huang
sang tg,o, trien khai each viet vai h~ thong ychinh ro rang, chi tiet, de hieu,
de nha tg,i Fan page "Co Trdn Thuy Duong - On Van va Luy~n vie't".
Sach g6m 3 phdn chinh:
PHAN I. TiM HIEU DO~N VAN NGHJ LU~N xA HOI
- Tim hieu ve dQ,c diem dog,n van Nghi luQ,n xii h<)i
- Cach viet dog,n van Nghi luQ,n xii h<)i
- Cac yeu to de dg,t diem cao dog,n van Nghi luQ,n xii h¢i
~ ' ., ;:( ....... ..t -
PHAN II. CUNG SUA LOI MOT SO DO~N VAN
- 10 dog,n van
- 400 cau noi ung d1:tng viet vao dog,n van Nghi luQ,n xii h<)i
PHAN III. LUY~N T!P 200 DO~N VAN NGHJ LU~N xA HOI
- Dan y cho dog,n van
- Bai viet tham khiio

Co Trdn Thuy Duong chuc cac em thi d~:tt ke't qua caol
 NOIDUNG

- Tim hieu ve DoQ,n van Nghi luQ,n xii h(>i

L - Cach viet doQ,n van Nghi luQ,n xii h(>i 16
- Cac yeu to de dQ,t diem cao doQ,n van Nghi lw~n xii h(>i

18

37

1. Tam quan trQng cua S'IJ tv giac 74

2. Sue mQ,nh cua vi~c y thuc dUQC ban than minh 76

3. y nghia cua nhung thai quen tot 78

4. sv can thiet can phai nuoi duong trai tim am ap 80

5. Vai tro cua sv vuon Len truoc nghich canh 82

6. Dieu nhQ,n dUQC khi con nguai doan ket 84

7. Tam quan trQng cua vi~c xac LQ,p m'l;tC dich song 86

8. Dieu nhQ,n duQc khi con nguai twin theo ky luQ,t 88

9. Neu hQ,u qua ve thai dua doi cua thanh nien 90

10. Neu m(tt tich eve cua nhung nghich canh 92

11. Vai tro cua nhung kha khan trong CUQC song 94

12. Ynghia cua sv hi sinh tham l(tng trong dQ,i dich 96

13. Tam quan trQng cua tinh than tv hQC 98

14. sv can thiet phai hieu ve van haa dan t(jc 100
15. Vai tro cita vi~c giii: gin ban sac dan t(>c. 102

16. Tam quan trc;mg cita vi~c biet can bang cam xitc 104

17. Site mQ,nh cita long bao dung 106

18. Tam quan trQng cita lai noi trong CUQC song 108

19. Ynghia CUa nhfrng m\{C tieu trong CUQC song 110

20. Ynghia CUa nhfrng CO hQi trong CUQC song 112

21. Suy nghi ve nhung nhuQc diem cita ban than 114

22. Dieu can lam de thoat ra khoi vimg an toan 116

23. Ccii toi cci nhan co thqt sv quan trQng? 118

24. Chap nh~n nhung thieu sot cita ban than 120

25. . Dung cam doi mt;lt vai chinh minh 122

26. That bQ-i co dang sQ nhu chitng ta nghi? 124

27. sv anh huang cita van hoa ngoQ,i lai 126

28. Vai tro cita con nguai trong thai dQ-i 4.0 128

29. Suy nghi ve sue mQ-nh cita sv ghi nh~n 130

Suy nghi ve nhung himh trinh di de tro ve cita con nguai

30. 132
trong CUQC song

Suy nghi ve himh d(>ng bien uac ma thanh hi~n thvc cita
31. 134
con ngUOi trong CUQC song
Tam quan trQng cita vi~c dung cam len tieng tru:ac cai xau
32. 136
trong CUQC song
33. Tam quan trQng cita vi~c dinh huang tuang lai 138

34. Tam quan trQng cita vi~c tQ-o dvng long tin 140
35. sv can thiet cua tinh than hQp tac 142

36. Suy nghi ve gia tri cua ban than 144

37. Dieu hQc auQc t'IX that b(Li 146

38. y nghia cua hanh a<)ng quan tam 148

39. Ynghia cua vi~c t1J danh gia ban than omile thich hQp 150

40. Tam quan trQng cua S'IJ khac bi~t 152

41. Ynghia cua nhung aieu tot a~p 154

42. y thuc ve trach nhi~m cua tuoi tre 156

43. H~u qua cua tinh hieu thang 158

44. sv gi~n du co tac a<)ng the nao den hanh a<)ng con nguai 160

45. Tam quan trQng cua ky nang song 162

46. Suy nghi ve vi~c thif sue vbi co h<)i 164

47. Ynghia cua vi~c dam doi mc;lt vbi kh6 khan 166

48. Can Lam gi de hoan thi~n cuon sach CUQC dai? 168

49. sv can thiet cua nhung kh6 khan, thif thach 170

50. Sl! can thiet cua Loi song chu a<)ng 172

51. Quan diem cua anh chi ve h(Lnh phuc 174

52. Sue m(Lnh cua thai a<) song tich C'IJC 176

53. sv can thiet cua nhung tinh cam chan thanh 178

54. Gia tri cua vi~c Lan toa yeu thuong 180

Tam quan trQng cua thach thuc giup b(Ln m(Lnh me hon
55. 182
trong CUQC song
56. Tam quan trQng cua vi~c bie't cho di 184

57. Vai tro cua hoai baa va th'I!C te 186

58. Giiii phap nang cao van h6a ung xu 188

59. Suy nghi ve S'l! thay doi trong CUQC song 190

60. Dieu nh(m duQc khi quyet tam 192

61. y nghia cua vi~c nam bat co hQi 194

62. Tam quan trQng cua vi~c hiliu dUQC gia tri cua ban than 196

63. Tam quan trQng cua vi~c thay doi tam nhin va each nhin 198

64. Thai d¢ chap nh(m that bc;ti cua con nguoi 200

Tam quan trQng cua chit d¢ng tru6c cac tinh huang bat ngo
65. 202
trong CUQC song

66. Sue mc;tnh cua S'l! t'l! tin 204

67. Suy nghi ve con duong den v6i thanh cong 206

68. Tam quan trQng cua y chi va nghi L'l!c 208

69. Sue mc;tnh cua tinh than doan ket 210

70. Tam quan trQng cua loi n6i "cam on" 212

71. Suy nghi ve hanh d(Jng nam bat co h(Ji 214

72. S'lf can thiet cua vi~c can thu sue v6i co h¢i 216

73. Dieu nh(Ln dUQC khi mo r¢ng long don nh(Ln CUQC song 218

74. Dam song hc;tnh phuc 220

75. Ynghia cua vi~c xac L(Lp mvc W~u 222

76. Ynghta cua thai dQ song tich C'IJC 224

77. y nghia va giit tri cita ban than 226

78. Silc mq,nh cita vi~c kiem che cam XUC nhat thiJi 228

79. Dieu nhQ,n duqc khi con nguiJi quan tam 230

80. Vai tro cita sv khac bi~t trong CUQC song 232

81. Tam quan trc;mg cita hanh a{lng quan tam 234

82. Ynghia cita nhung gia tri tot df;p 236

83. NhQ,n thilc ve trach nhi~m cita tuoi tre trong thiJi 4.0 238

84. Silc mq,nh cita loi song chit d{lng 240

85. Suy nghi ve giai hq,n cita ban than 242

86. sv can thiet cita vi~c cong hien 244

87. Tam quan trc;mg cita vi~c ren ky nang song 246

88. Dieu ban than can lam de hq,nh phuc moi ngay 248

89. y nghia cita hanh d{lng dc;>c sach moi ngay 250

90. Dieu nhQ,n duqc khi no lvc het minh 252

91. y nghia cita hanh a{lng cho di 254

92. sv can thiet cita vi~c nuoi duong tam hon 256

93. Tam quan trc;>ng cita vi~c song chQ,m 258

94. y nghia cita hanh a{lng chit a{lng thoat khoi vurig an toan 260

95. Silc mq,nh cita vi~c lan toa yeu thuang 262

96. Vai tro cita nhung dieu nho be 264

97. Ynghta cita S'i! thay aoi trong CUQC song 266
 Quan diem ve y kien "moi mt)t nguai deu co vai tro trong
98. 268
CUQC d<Ji nay va deu aang dUQC ghi nhQ,n"

99. Suy nghi ve van de giil gin bien dao hi~n nay 270

Trinh bay quan diem ve y kien "con nguai phai no Lvc tc;w
100. 272
LQ,p danh tieng" va "con nguai phai co giit tri thvc chat"
101. y nghia cua Lai xin LOi trong CUQC song 274

102. y thuc ve sv gan b6 cua ca nhan vai ct)ng dong 276

103. Ynghia cua nhilng hanh dt)ng tot d~p 278

104. Sue mc;mh cua nhilng Lai khen 280

105. Lam the nao de tro thanh nguai chan thg.t? 282

106. Lam gi de VUQt qua ap Lvc vo hinh? 284

107. Suy nghi ve each hanh xu cua con nguai giila ct)ng dong 286

Cau noi: "nguai ngheo nhat khong phai La nguai khong co

108. 288
mt)t xu dinh titi ma La nguai khong co Lay mt)t uac ma"

109. y nghia cua vi~c trang bi cho ban than nen tang vilng vang 290

110. Tam quan trQng cua nghi Lvc vuan Len trong CUQC song 292

111. Giai tre can Lam gi de tc;w Umg tin 294

112. Ynghia cua vi~c tv hQc each truong thanh 296

113. Suy nghi cua ban thcin ve gia tri cua CUQC song hoa binh 298

114. Trach nhi~m cua theM tre vai bien dao 300

115. Quan ni~m ve sv thanh dc;tt 302

116. SV can thiet cua Lai cam an 304

117. Ynghia cua vi~c giil dung Lai hua 306

118. Tam quan trc;mg cua vi~c co vu tinh than chinh minh 308

119. Sue mc;tnh cua vi~c chu d(>ng tim kiem co h(ji 310

120. Tam quan trQng cua ngon ngil trong CUQC song 312

121. Suy nghi ve tinh hi~u qua cua cong vi~c 314

122. Lam gi de khac phvc tinh tv; ti cua gioi tre 316

123. Suy nghi ve van h6a ung xu cua gioi tre 318

124. Suy nghi ve S'IJ anh huang cua mc;tng xa hQi 320

125. Quyet tam di den cimg mvc tieu cua ban than 322

126. Sue mc;tnh ap Lv;c mang den cho con ngw)i 324

127. Nuoi duong hc;tnh phuc tu nhung dieu nho be 326

128. Tam quan trQng cua nhilng y kien tao bc;to 328

129. Vai tro cua S'IJ ket noi trong CUQC song 330

130. Suy nghi ve Loi song an toan cua gioi tre 332

131. Sue mc;tnh cua c(jng dong trong hoan thanh mvc tieu 334

132. sv can thiet phai Liing nghe suy nghi cua nguoi khac 336

133. Dieu nhQ,n duc;Jc khi khong ngung co gang 338

134. Dieu nhQ,n duQc khi ton trQng ngw1i khac 340

135. sv can thiet phai ton trQng quan diem nguoi khac 342

136. Tam quan trQng cua vi~c ton trQng S'IJ khac bi~t 344

137. S1J can thiet phai CO S'IJ tit te 346

HQ,u qua cua vi~c cho phep ban than minh tra thanh ke
138. 348
ngoaicu(jc
139. Suy nghi ve cdu noi "song khong phiii ton tq,i" 350

140. Bo di xu huang do lOi cho nguai khac 352

141. Tcic d(>ng cita vi~c mat binh tinh 354

142. Neu tcic hq,i cita S\[ liing phi thai gian song 356

143. Giiii phcip tro thanh phien biin tot han cita chinh minh 358

144. Suy nghi ve S\[ quy gici cita tinh yeu 360

145.. Sue mq,nh dcinh thuc tiem lv:c ddt nuac 362

146. sv can thiet cita y thuc tv nguy~n 364

147. Lam the nao de tro nen mq,nh me 366

Nguyen nhdn de "moi cci nhdn nho be lq,i co the gop phan tcic
148. 368
d(>ng lan lao tai c(>ng dong"
149. Lam the nao de co S\[ binh yen 370

150. sv; gi~n du co tcic d(>ng the nao doi vai con nguai 372

151. Ynghia cita long dung ciim trong hoan ciinh kho khan 374

152. Tam quan trQng cita sv gan ket giUa cci nhdn va t~p the 376

153. Sue mq,nh cita nhung cu chi cho di 378

154. H~u quii cita sv chit quan 380

155. H~u quii cita sv lan truyen thong tin tren mq,ng xii h(>i 382

156. Sue mq,nh cita kien tri doi vai thanh cong 384

157. Tam quan trQng cita cong hien giUa cci nhdn vai c(>ng dong 386

158. Vai tro cita sv tv l~p doi vai nh~n thuc cita giai tre ngay nay 388

159. Vai tro cita vi~c giU gin tieng noi ddn t(>c 390
160. Khac ph'IJC tinh tn;mg mat di sv; trong sang cua tieng Vi~t 392

161. HQ,u qua cua Loi song th'IJ d¢ng 394

162. Tam quan trQng cua nhung dieu nho be 396

163. Tam quan trQng cua vi~c dQC sach moi ngay 398

164. sv; can thiet cua nhung thai quen hang ngay 400

165. Ynghia CUa nhilng thay aoi trong CUQC Song 402

166. Tam quan trQng cua nhilng Udc mo 404

167. Vai tro cua ke hoc;tch doi voi sv; thanh cong 406

168. Vai tro cua sv; tv tin doi voi vi~c phat trien con nguoi 408

169. Tam quan trQng cua giao d'IJC doi voi nhQ,n thuc cua con nguoi 410

170. Sv; can thiet cua nhung Loi d¢ng vien dung Lite 412

171. Tam quan trQng cua vi~c tv; chu ban than truoc cam do 414

172. Tam quan trQng cua vi~c ythuc ca nhdn giua tQ,p the 416

173. Suy nghi ve Le song cua thanh nien ngay nay 418

174. Vai tro cua gia dinh trong CUQC song 420

175. sv can thiet cua tieng n6i ca nhan 422

176. Tam quan trQng cua giao tiep ung xil 424

Bai hQc til: "Toi rat biet on tat ca nhilng nguoi dii n6i khong
177. 426
voi toi. Nho vQ,y ma toi biet each tv giai quyet sv; vi~c"

178. sv; can thiet cua Long hieu thao doi voi be tren 428

179. Tam quan trQng cua vi~c hQC hoi 430

180. Loi song gian di cua con nguoi 432

181. sv: can thiet ton tn;mg sv: rieng tu cua nguai khac 434

182. Trach nhi~m cua moi nguai truoc S'l! bung no cong ngh~ 436

183. Suy nghi ve nhung himh d(ing tu te 438

184. Ynghia cua himh d(ing hy sinh tham l4ng 440

185. Tam quan trQng cua tieng noi dan tQC trong thai ky moi 442

186. Sue mc;mh cua S'l! kien dinh 444

187. Himh d(Jng thoat ra khoi vung an toan 446

188. Suy nghi ve trach nhi~m cua tuoi tre 448

189. Bq,n hq,nh phuc khi nao? 450

190. Sue mq,nh cua tinh nguai trong CUQC song 452

191. Ynghia cua nhung dieu nho be 454

192. Ynghia CUa S'l! hy sinh trong CUQC song 456

193. S1! can thiet phai tran trQng CUQC Song 458

194. Sue mq,nh cua y chi doi voi thanh cong 460

195. Ban ve sue mq,nh cua long dung cam 462

196. Sue mq,nh cua ngon til 464

197. Trach nhi~m cua chung ta truoc dq,i dich 466

198. Tam quan trQng cita S'l! dan than cua tuoi tre 468

Tam quan trQng cua nhung ky ilc tuoi tho trong vi~c hinh
199. 470
thanh nhan each con nguai

200. y nghia cua nhung quyet dinh truoc thai khac quan trQng. 472
Viet do~n van Nght h.tl;ln xa hi;)i "khong kho" Tran Thuy Duong

Phan 1. DO~N VAN NGHl LU!N xA H(H

1. Cau true aot;tn van Ngh} lul;tn xa hQi (200 chu)
- Dot;tn van (khoang 200 chu)
+ Do:;tn van: la ban lu~n ve m(>t khia c:;tnh, m(>t y nho cua m(>t van de.
Vi d¥ 1: Sue m:;tnh cua tinh nguoi trong hoan canh kh6 khan thu thach
+ Van de: tinh nguoi (trong hoan canh Cl,l the la kh6 khan thu thach)
+ Khia cc,mh ca.n lam r6: "sue mq,nh" cua n6 nhu the nao, nghia la "sue
mq,nh" cua tinh nguoi da giup da, mang den cho con nguoi dieu gi. ·
Vi d1:t 2: Hanh d(>ng nho lam nen nguoi anh hung gifra doi thuong.
+Van de: Nguoi anh hung giua doi thuong. V~y c6 nhieu yeu to de ta tro
thanh "nguai anh hung giiia aai thuang" nhu nha.n each, hanh d(>ng cho di,
each doi xu voi m<;>i nguoi xung quanh, each nghi, ...
+ Khia ec;mh ca.n lam r6: "himh ai)ng nho"
- Dung lll(Jng: khoang 200 chu, tucmg duong voi khoang 20 den 22 dong
(trang giay thi, 2/3 trang), tranh viet qua dai, khong trien khai nhu m9t bai
van thu nho (g6m giai thich, ban lu~n, chtmg minh, phan de, bai h<;>c nh~n
thuc ... ); khong ngau nhien xuong dong va lui dau dong.

2. G(Ji y each viet

Vi d\11: Sl:£ can thiet phai trdn trc;mg CUQC song moi ngay
Mit aot;tn: Dan dat btmg m(>t ca.u n6ijhinh anhjhi~n tU<;Jng Cl,l the ...
Than dot;tn:
- Gidi thich (th~t ngan g<;>n): c6 the dung tu d6ng nghia, trcl.i nghia, ho~c
IDQt hinh anh Cl,l the, hinh anh tU<;mg trung...
- Ban lu~n: trien khai n(>i dung cac y
+ Y1: Giup con nguoi y thuc dUQC Sl,l' song hon.
+ Y2: Nang niu, tran tr<;>ng nhfrng dieu minh dang c6.
+ Y 3: Nang do, giup ta VU<;lt qua nhung "bien co" trong CUQC song.
+ Y4: D6 la m(>t gia tri nhan van cao ca giup con nguoi hoan thi~n.
- Chung minh: Dua ra dan chung cv the ho~c chung chung (t~p the) c6
sue anh huang Ion va lien quan m~t thiet den n(>i dung van de.
Ket dot;tn: Bang m(>t cau n6i y nghia kh~ng dinh l:;ti van de.
(Cung co the su d~ng mi)t hinh anh any)

16 Khong co hanh trinh kh6, chi co hanh trinh khong dUCJC bat dau!
Viet dot:tn van Nght ltl4n xii hc;>i "khong kho" Tnin Thuy Duong

Vi d'l:f. 2. Thay doi tam nhin va each nghi

Ma dot:tn: Dan dat bang mQt cciu noijhinh anh hi~n tUQng cv, the...
Than dot:tn:
- Gidi thich: Thay doi tam nhin va each suy nghi cua ban than hi thay
doi each nhin nh~n, danh gia V~ Slf vi~C, con nguoi cua moi Ca nhan trong
nhfmg thai diem khac nhau.
-Ban lu~n:
+ Y1. Trong m<,>i hofm canh, chung ta can c6 tam nhin bao quat, nghi
r9ng hon, suy nghi sau hon, luon c6 thcli d9 tich eve, li;lc quan de giiii quyet
m<,>i tinh huang m9t each thau tinh di;lt ly.
+ Y 2. Dl:mg chi chim dam trong loi suy nghi tieu eve, that v<,>ng vi
nhfrng di~u dien ra khong nhu mong muon.
+ Y3. Hay nhin nhfmg trd ngi;li d6 la thach thtrc can phai VUQt qua
bang mQi each.
+ Y4. Nguoi c6 suy.nghi tich eve thi co h9i thanh cong trong cu9c
song se cao hon d6ng nghia VOi vi~c ti;l.O d1,(ng dUQC nhfmg thanh qua ttr
chinh sue 11,(c, tri tu~, loi song cua minh.
- Chung minh: Dua ra dan chtrng cv the ho~c chung chung (t~p the) c6
strc anh hu6ng Ion va lien quan m~t thiet den nqi dung van d~.
Ket dot:tn: Kh~ng djnh li;li van d~ bang mqt cau n6i.

3. M(>t soluu y de dot:tn van Nghj lu~n xii h(>i them yeu to sang tQ.O.
- Khong nen qua khuon mau (ml,lC dich cua doi;ln van la lam r6 m9t khia
Ci;lnh CUa van d~, nen chi can xoay SaU VaO nqi dung d~ hoi; khong nhat thiet
phai theo mqt cau true nhat djnh de tranh khuon mau).
- Them mqt so cau n6ijhinh anh tUQng trung cho bai viet them phong
phu, khong don di~u, m9t mau.
- Can md rqng nqi dung ban lu~n, khong nen an toan voi nhfmg y qua co
ban (c6 the md r9ng cac dan ch(rng ngoai nuoc, va khong nen lay dan chtrng
qua "thuqc m~t", qua xa, qua cii. Vi d1,1 khi ban v~ Slf can thiet cua vi~c gifr
gin van h6a, cac bi;ln c6 the lay mqt hinh anh Cl,l the "0 nuac Nhq,t, nguai ta
dii de nhilng tam bang ghi bang tieng Vi~t tg,i cac scin bay vai nQi dung "Cam
iin cap vc;lt" de ng1,t ynhac nho thoi quen xau cua mQt s6 bQ phQ,n ngw1i Vi~t).
 - Trong bai viet nen Slr dvng nhieu giQng di~u (the hi~n S'l;l tran tro, len
an, ph€ phan, ca ngQi, vui mU:ng, han hoan... ) va nhfrng ca.u v{m 2 ve doi
ngtrQC de lam don bay cho nQi dung can lam fO.
- Thong ai~p va bai hQc: nen viet chan thanh (h<:~-n che viet "la hQc sinh
dang ngoi tren ghe nha tru:ong" ho~c "la chit nhan tuang lai cua dat nu:ck" ...
C6 the viet "la ngu:oi tre tuoi, dang dung tru:oc nhung ca h(>i m6i, toi nh(m ra
"dU:Qc song dii la m(jt m6n qua", nen thay vi liing phi, toi chQn each "song trQn
tU:ng giay, tU:ng phut".

Phan 2. CUNG SUA LC>I MOT s6

- A #'Otft A

DO~N VAN NGHJ LU~N XA HOI

Luu y: Chu den: Van cua hQc sinh viet

Chu xanh: Van dii du:Qc sila
Viet do~n van Nghi lu4n xa h()i "khong kh6" Tran Thuy Duong

len" trong khi "chap nh~n" giup ta nhin l~i hanh trinh da di m()t each thau
dao han? Cay coi khong bao gia sinh soi, neu khong trdi qua m()t mua dong
l~nh gia! Thanh cong cung v~y, no chua. bao gio ld "trai ng«;>t" neu khong
duqc ket tinh tu mo hoi va ca nhiing giQt nuac mat. S1:( khac bi~t, gifra cai
n'l;t duqc ket trai va bong hoa l't;ti tan la (J cho dung cdm chong ch«;>i voi thien

nhien. Con nguai ciing vQ,y! Chung ta khong the di dugc, neu khong trai qua
qua trinh tg,p di vai tram nghin lan vap ngii. Vi vQ,y, dung chi co gang mQt
lan, hay co gang nhieu lan cho den khi thanh cong. Co the noi, that bQ.i la
co hQi tuy~t vai de bat dau lQ.i mQt each khon ngoan han. Chung ta phai biet
lam chu ban than minh, khong dugc ctau hang hay mem yeu vai ban than.
Hiiy nhu nhung can gio kia, cho du c6 m~t moi den dau ciing khong the
dung lQ.i. Boi vi khi dung lQ.i gi6 se bien mat, co gang no htc vuan len, chap
nhg,n mQi kho khan, khac nghi~t cung giong nhu nhung can gio khong
ngung thai mai biet dugc bO cong anh on nhu sau nui d~p de nhu the nao.
Bai viet hoan chinh sau sua:
Thomas Edison sau khi phat minh thanh cong day toe b6ng den dii qua
quyet: "Toi khong that bQ.i, toi chi tim ra 10.000 each khong hi~u qua thai".
Nhu vg_y, co the thay rang, that bQ,i khong he dang sQ, ma ngugc lQ,i that bQ,i
con giup ta c6 kinh nghi~m tuy~t vai de tranh nhiing va vap ve sau. Quan
trQng la khi that bQ.i, thai dQ cua chung ta n6i n6 nhu the nao mai th~c s~
la dieu can "nhin nhg,n" mQt each nghiem tuc. "Chap nhg,n" khong phai la
chung ta bang long hay thoa hi~p vai that bQ,i, ma la ta dang dung cam,
thang than doi mt;lt vai nhiing khuyet diem cua minh de nhin lq,i ban than.
"Chap nhg,n that bQ.i" khong phai la buong xuoi til bO mala buac d~m de ta
buac len nac thang cao tiep theo mQt each viing chac nhat khi dii c6 ky nang
han. Giiia quy lug,t khac nghi~t cua the giai, chung ta phai chap nhg,n "banh
quay" cua n6. Thanh cong cung vQ,y! Chung ta khong the vuan tai n6, neu
khong c6 kien thilc, ky nang va kinh nghi~m. Tat ca chi dugc hinh thanh
khi ta trai qua that bQ.i. VQ,y nen, tQ.i sao phai do lOi trong khi "chap nhQ,n"
cho ta nhieu thi£ han? TQ.i sao phai ne tranh trong khi "chap nhg,n" giup ta
chin chan han? TQ.i sao phai "gan len" trong khi "chap nhQ,n" giup ta nhin
lQ,i hanh trinh dii di mQt each thau dao han? cay coi khong bao gia sinh soi,
neu khong tnii qua m<)t mita dong Lgnh gia! Thanh cong cilng vQ,y, no chua
bao gio La "trai ngQt" neu khong dUQC ket tinh til mo hoi va ca nhilng giQt
nuoc mat. sv: khac bi~t, giua cai nv dUQC ket trai va bong hoa Lvi tan La 0
cho dilng cam chong chQi voi thien nhien. Con nguoi cilng vQ,y! Chung ta
khong the di dUQC, neu khong trai qua qua trinh tQ,p di voi tram nghin Lan
vap ngii. Vi vQ,y, dung chi co gang m<)t Lan, hiiy co gang nhieu Lan cho den
khi thcinh cong. Co the noi, that bgi La co h<)i tuy~t voi de bat dau Lgi m<)t
each khon ngoan han. Chung ta phai biet Lam chit ban than minh, khong
dUQC dau hang hay mem yeu voi ban than. Hiiy nhu nhung con gio kia, cho
dit co m~t moi cten aau cilng khong the dung Lgi. Boi vi khi diing Lgi gio se
bien mat, co gang no Lv;c vuon Len, chap nhQ,n mQi kho khan, khac nghi~t
cilng giong nhU nhilng COn gio khong ngilng thai moi biet dUQC bO cong anh
on nhu sau nui df;p de nhu the nao.
¥f;-Tong thong
the bO aUQc nhe) A LincoLn

Loi noi cua ngiri tong thong hi Loi khang dir"h

trnTo quan tTQng cua thai a¢ chwng ta truoc that 1313Q;.Vi Boi thai a¢ chinh ay
La thu tQ;O ra sv: khac bi~t tren con auong
buoc toi thcinh cong cua moi nguoi. Trnoc tien ta phiii hieu TO "chap nhQ;ro"
A'l~
I
t"oat ~-
ta'gt.
uQ;t nwo·ta l '
0

t,a 11 1 "' 13 ·a"' 11

~ u · t/O"atc;uen; ~J-j;O, 1
v a"' 13 san
~ h anenQ;n " sang
, ng/-j;C1H
1 1 CPoWn
A 1 ·"' no, C4:U
1 , 1~J-j;ong
1 A

phiii etc no chiem Lay t&m tu 13Q;R, Nhu vQ,y, ha co gi minh Lgi phai bao tritm
suy nghi tieu C'l:(C, chan nan de "an man bQ nao" cua minh?

Tren the §iOi Trang CUQC doi nay du bq,n co tai gioi den
aau, sieu sao tam co di nita cung khong the tninh khoi n6i that bq,i flfru. ~
phiii hieu, bOi "thanh cong" va "that bq,i" co moi quan h~ tuong ho Lan nhau.
Chung ta chi co the th(mh cong, khi VUQt qua rat nhieu canh cua mang ten
that bq,i. Nghia rEt't.fj fle thanh cong thi e~T. phiii hien 1'thien nem mui thay
bc;ti hay vi¢c dii thanh c&ng roi nghia La eg,r. se kk&ng nuic phiii sai tam nita.
V{fy nen thai flQ cua con nguoi rat quan trQnfj kh4 thay ec;ti flen.
aam sau re xuong hang chv,c met de tim nguon nuac 0 noi sa
mg,c 11 ~
~/W canA 1
+taye ~ e"
fl"' mg,canTan
tl A

dan tit1n. t'f:l;i di? Loru 9€UOng rong y thifc fluQc no phiii phat trien bQ n3, thu
I
1'VW
? 1 ';;t-"
ta ue -'
ton tQ!l;• va' -
cur.g1~
vq,y, 1t".ay
u(1;1't
A - I ' var.
y' t4Uc 1~? I
t+tan, I
c·.ap
A I
1'V'.(t1't
..! A +-1 •
c".WU ..!

'+- non not

xoc, ' ma' 1'
tam 1tQ!t• neu
"'
co' 1-
tO 1t(l;C vao
'
sa mg,c II ~ I. n •A
~ ".o can /..,, VQrtg. :utett ea"
A '"'+

loi YOO!J hay toi hey~n eha btffi than m~t j em thep, m~t tinh thti'n qttti etim,
L ' L. " ,_ ....
va' vt:m
L
se- eam tln~
?LA it
uuqe ' 9
tl!j(;}t ngaa cua tnann eang tnat,
Minh chung cho chap nh~n
that bq,i va dung Len vi¢c ay bt;t1't co the tim thay o La hinh anh cac chang
trai U23 danh Aquan vo dich chau A, mc;tc du truac do oSea Game 29 hQ bi
that bq,i nc;tng, nguoi ham me) quay Lung, chi trich. Nhung vi~c dung cam
chap nh~n that bq,i da giup nhitng chang trai ay tq,o nen ki tich. Boi v~y hay
hQC each doi di~n, dung ne tranh, CUQC song chac chan CO thang CO tram Va
aau ai biet dUQC mai sau sera sao?
Bdi viet hoan chinh sau sua:
Tong thong vi dq,i nhat lich su Hoa Ky, A Lincoln sau rat nhieu lan that
bq,i trong vi~c tranh cu vi tri dung dau "Nha Trang" eta tung noi: "Toi khong
biet La bq,n da that bq,i ra sao? Dieu toi muon biet truac tien La bq,n eta chap
nh~n no nhu the nao?". Quan diem ay da khang ainh tam quan tn;mg cua
thai a¢ truac nhi1ng hoan canh bat ngo trong CUQC song. Boi thai a(> chinh
[a yeu to tq,o ra Sl;[ khac bi~t ma chung ta SO hi1u tren con aUOng bWJc tOi
Viet dol:'n van Nghj lu~n xii h(_)i "khong kho" Tran Thuy Duong

thanh cong. Dt;lc bi~t la chap nh(in m(Jt "ket CV-C" aau aan mang ten that bc;ti
thi cang la aieu khong ai muon. "Chap nh(in that bc;ti" khong co nghia la
buong bO, hay yeu auoi. No cang tuy~t aoi khong dong nghia vai vi~c bc;tn
dang hung chiu that bc;ti m(Jt each thV- a(Jng chi the hi~n o ve ngoai. "Chap
nh(!n that bc;ti" chinh la lite bq,n dung cam don nh(!n khuyet diem cua minh,
can dam nhin thang vao sv th(it la minh van con yeu kem. Nhu v(iy, chang
phai aii la co h(Ji de bc;tn "nc;tp" them kien thuc cho thanh cong "den ch(im"
lan sau sao? Nhu v(iy, ha co gi minh lc;ti phai bao tritm suy nghi tieu eve,
chan nan ae "an mon b(J niio" cua minh? Cung la m(Jt cai aich can chinh
phV-C, nhung khi ai aUQC nua aUong, ta nh(in ra minh khong phiL hQp thi tc;ti
sao mit 13~n khong auQc tu bO, chap nh(in "that bq,i" vi minh ajnh huang sai,
ma phai m~t moi co "let" tiep VOi no? Trong CUQC aoi nay du bc;tn CO tai gioi
den adu, sieu sao tam co ai nila cung khong the tranh khoi that bc;ti. Boi
"thanh cong" va "that bc;ti" co moi quan h~ tuong holan nhau. Chung ta chi
co the thanh cong, khi VUQt qua rat nhieu canh cua mang ten that bc;ti. Bc;tn
lam sao CO the adm sdu re XUong hang ChV-C met ae tim nguon nUOC neu
khong co ki nang lach qua soi cia? Minh chung cho chap nh(in that bc;ti va
dung len la hinh anh cac chang trai U23 danh Aqudn vo ajch chdu A, mt;tc
du truac ao o Sea Game 29 hQ bi that bc;ti nt;tng, nguoi hdm m(J quay lung,
chi trich. Nhung vi~c dung cam chap nh(!n that bc;ti aa giitp nhilng chang
trai ay tq,o nen ki tich. Bdi v(iy hay hQC each aoi di~n, aung ne tranh, CUQC
song chac chan CO thang CO tram va adu ai biet aUQC mai sau sera sao?
Bdi sua so 3. Maxwell Malz tung chia se triin tra ve ranh gibi trong each
(loi m~t VOi "nhiing CU huych bat nga" CUa con ngteai trong CUQC song bang
mqt cau noi nhu sau: "SV khac bi~t cua nguoi thanh cong va ke that bc;ti
khong nam (j kha nang hay ytuong, ma nam (j long can dam thvc hi~n uac
mo, chap nh(in riti ro va kien tri hanh a(Jng". Nhu v(iy, co the thay rang,
thanh cong hay that b~i khong nam d ubc mo lbn hay ubc mo nho, khat
v~mg miinh li~t hay hoai biio vUn vong, ma no nam athai dt.> cua chitng ta.
V d "chap nht:tn that b~i" cilng ld mqt trong nhiing thai dq quan tr,;mg quyet
djnh vj tri dUng CUa moi con ngUOi, tren dinh niti cao hay thung lung V'I;CC
thdm, dung hien ngang hay kh'l;{y goi cui dau. vi¢c 'dtap nh~ that l3~i' lit
m()t hitnh trctfifJ fflifflt trQ1tg kho1tg the th4iu tren C01t d'liOrtfJ chinh pfU?~;C

22 Khong co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong duqc bat dau!
 vi¢c chap
I ~ ' l ' tf ~ . ' . a/ ' I ;] l ' 4
1'l/'c~1'l noawu ffiQl rcgucneu co t 'Wam 1!QC n"rl£n-g s'!;{act~t I kh ' b. ~ gTUa
.-
, · tl , h cong va 1
ngtWl"lan A , 1 "'t b · 1ncam
~e° t"l~~ ~ 0
tl , · ~r 11
OTatQ ~"ll· 1 1 , 1"c"l~1""
"'LQ R"l':-R 1 ~ C"l'l±l'lg.
1,
"Crcap nh(tn" o a&y la tink than san sft1n"-g doi mt/Lt chit khon-g ph&i la bang
long, tkoa h4¢p. "Nguoi that bQ,i mat
thoi gian di tim nguyen nhan de bi~n bQ,ch cho sv yeu kem cua minh, trong
khi nguoi thanh cong luon tim each thay doi ban than de hoan thi~n han".
Khi biet nhin thang vao that bQ,i ma chap nhgn, cung La lite "Chap nhQ;n
that b(ti" la khi ta y thuc duqc minh thieu kinh nghi~m, thieu
kien thuc va can phai "bo sung" hQC hoi them. Trang CUQC doi nay du cho
b(tn co tai gioi co nao, sieu sao tam co gi di chang nua thi dii titn-g se co lite
b(tn g(J,p that b~i dii tifng co lite nhung dV dinh,
110C mO cua b(tn bi

nghi, thcH d¢, hay chap nhgn chitng va dung nhung vien g(tch cua long can
dam va no lvc xay nen cay cau vuqt qua cho rieng b(tn.
Michael Jordan La cau thu bong ro noi tieng nhat the gioi.
Huyen tho(ti bOng ro dii bi tic choi bai chinh d<)i bong tr110ng trung hQC cua
minh do ong qua thap. Khong biet nan long Jordan van tiep t'IJ,C tien ve phia
truoc va dinh nghia thanh cong thong qua tat ca nhfrng that b(ti ma minh
da trai qua. Moi ngay troi qua, CUQC song mang den cho b(tn rat nhieu co
h<)i, va chinh bQ,n La nguoi quyet dinh minh se tro thanh nguoi thcmh cong
hay that bQ,i. SV Lva chQn hoan toan nam trong tay bQ,n, nam trong vi~c bQ,n
chap nhgn that bQ,i cua minh the nao.
Bai viet hoan chinh sau sua:
MaxwelL Malz tung chia se triin tro ve ranh giai trong each d6i m(lt voi
"nhfrng CU huych bat ng(J" cua con ng110i trong C'UQC song bang mQt cau n6i
Viet do~n van Nghi ht~n xii ht?i "khong kho" Tran Thuy Duong

nhu sau: "S'f! khac bi~t cita nguoi thimh cong va ke that bc:ti khong nam o
khii nang hay y tuong, ma nam (J long can aiim th'f:(c hi~n uac mo, chap
nh~n riti ro va kien tri hanh ac)ng". Nhu v~y, co the thay rang, thanh cong
hay that bc:ti khong nam 0 UOC mO lan hay UOC mO nho, khat VQng manh li~t
hay hoai bao vien vong, ma no nam (J thai a¢ cita chung ta. va "chap nh~n
that bc:ti" cilng la m(,)t trong nhilng thai a¢ quan trQng quyet dinh vi tri dung
cita moi con ngUOi, tren ainh nui cao hay thung lung V'f:(C tham, dung hien
ngang hay kh'I:LY goi cui dau. "Chap nh~n that bc:ti" khong dong ngh'ia vai
vi~c ta tit bO, hay buong xuoi, hay bang long, thoa hi~p, ma chap nh~n that
bc:ti la san sang Doi mgt vai "m(,)t cu nga dau don". No co the khien bc:tn nam
song soai tren mgt aat hogc bat d(,)ng duai ho sau. Nhung khi "thuc d~y"
bc:tn se dung het chut sue l'f:(c cuoi cung ae dung len buac tiep. Boi the,
Thomas Moda mai quii quyet: "Nguoi that bc:ti mat thoi gian di tim nguyen
nhan de bi~n bc:tch cho sv yeu kem cita minh, trong khi nguoi thanh cong
luon tim each thay aoi biin than de hoan thi~n hon". Khi biet nhin thang
vao that bc:ti ma chap nh~n, cung la luc ta y thUc aUQC minh con yeu kem,
thieu kinh nghi~m, thieu kien thUc va can phiii "bo sung" them. Trong CUQC
doi nay du cho bc:tn co tai gioi co nao, sieu sao tam co gi ai chiing nua thi se
co luc bc:tn ggp "vap chan phiii da"; se co luc nhung dv dinh, uac mo cita bc:tn
bi "dong to" vui d~p m(,)t each khong thuong tiec. Nhung dung nam im bat
a(,)ng, dung cho phep biin than ngit quen, hay thay aoi suy ngh'i, thai a¢, hay
chap nh~n chung va dung nhilng vien gc:tch cita long can diim va no l'f:(c xay
nen cay cau vUQt qua cho rieng bc:tn. Tat cii nhilng aieu do, ta thay aUQC (J
Michael Jordan la cau thit bong ro noi tieng nhat the giai. Huyen thoc:ti bong
ro aa bi tU choi b(Ji chinh a(,)i bOng truong trung hQC CUa minh do ong qua
thap. Khong biet niin long Jordan van tiep t'!:LC tien ve phia truac va dinh
ngh'ia thanh cong thong qua tat cii nhilng that bc:ti ma minh eta triii qua.
Moi ngay troi qua, CUQC song mang den cho bc:tn rat nhieu co h(,)i, va chinh
bc:tn la nguoi quyet atnh minh se tro thanh nguoi thanh cong hay that bc:ti.
sv l'f:(a chQn hoan toan nam trong tay bc:tn, nam trong vi~c bc:tn chap nh~n
that bc:ti cita minh the nao.
Bdi sua so 4. Mc,Jt tieu thuyet gia nguoi Do Thai tung t&m s~ voi df)c gilt
cita mmh ra1'ifl thdng than voi dqc gid tre cua minh rang: "Truac tien, aieu

24 Khong co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong att(JC bat aau!
toi muon biet khOng phai bQ,n aii that bQ,i ra sao, ma bQ,n aii chap nhQ,n no

QUa thi:tc la 'H:h1i thi, Mi "that bqi la gia

vi tqo 'H:Cn sv; 'H:g01't mi¢n9 cua thooh CO'H:g". Ta 'H:Cn biet ra'Ri], Thanh cong
khong aUQC xay dvng 'H:ffi--tu thanh cong, ca'H:g kho'H:g phiii La &qi thooh cong.
Ma tlt;ti thooh cong &uqc JCtry ne1't
that bQ,i, that VQrcg hay thQ:m ch4 la dqi thffi'l'L hqi. ViL
chi'lth tinlt theiR luon s&n sang &6i m~t &e &uang &au voi maT" suang mit day
d~C luo'H: CO tim each Viti lap ta ay SC giup ta chinh ph'!#C dUQC dinh nui 'Yitang
ten tkanh CO'H:g cua rieng mink. v a that bQ,i dieu khong ai

kia thi hiiy JCem

"'t b . l' CO
t I~"a~r;,a 1 A. ;t-" I I
' '. .
A ;it-" 1 ' 1~ l . b tl
l''.Q'L ttC ta CO hem t"W't gw:n uC Rf'c"l!l't nrtql'Lq"ca'H:4a'H:
A 0 1~
'ffl'tnrt.
A '

Nhu Norman Kusin tung noi: "Ca,i chet khong phdi ld di~u mat mat Um
nhat trong CUQC doi. Ma S1:{ mat mat nhat do chinh la de tam hon minh tan
l 1:f.t. ngay ca"t.h't con
0 ' song. T,.! ""' ' I~ "114' I l' ' .
~eng cuon sacrt J:Y't'IHa ca, V':r<}C cua l'l'l;l;fl;rta
A 0 'l' JA

bai" cua Takeshi Furukawa co viet "Hiiy no hoa nai Chua d¥ bqn". Tqi
1'thi£ng Vi tri ma bqn clUQC cl~ VaO, CO nhUng chuy¢n bqn khong the flUyet
tlfnh &uqc. Nh1ing do la vt tri ma Ckua aii chQ'R cho bqn, tke nen bqn hiiy
ckdp nh(!n bffl'lo tkar" va tqo eke &ai 'H:lo.,wtg bOng hoa &c;p nkdt. Dieu do Lam
toi nho den cau thu bOng aa Hasabe Makoto - m¢t a¢i truong dan dau aoan
Nhgt Ban tham dV World Cup. Bong aa khac voi nhung man the thao khac
0 cho kho co the kiem soat tinh hinh chi boi m¢t ca nhan va cilng kho co the
dv doan truoc mQi Slf vi~c. Vi the ma anh dii trai long trong cuon sach "Ren
Luy~n tri tu~" cua minh: "De co the vung tam du bat cu chuy~n gi xay ra,
toi aii tQ,p cho minh thai quen dua ra nhung tinh hu6ng xau nhat". M¢t khi
bQ,n cimg cam thay bat an, lo SQ thi noi bat an, lo SQ ay se ngay cling LOn len.
Nhttng neu eta chuan bi san cho tinh hu6ng xau nhat
Viet dot;tn van Nght lutJn xc'i ht)i "khong kho" Trdn Thuy Dtcang

ngiin chQ,n duQc khung hoang tinh than. Cau thu Ichiro sau khi ghi ky l'l!c
dQ,p 3000 cu dQ,p bOng thanh cong o ca NhQ,t Ban va Mi dii tra lai phong
van nhu sau: "Trong moi that bq,i, chac chan deu co ly do va huang phat
trien", anh chia se anh thuang suy ngam va chiem nghi~m ve nhfrng hanh
d{)ng thuang nhQ,t cua ban than. Vi~c suy ngam lq,i nhfrng gi dii xay ra trong
ngay khong chi la thoi quen cua rieng Ichiro ma con la cua rat nhieu nguai
vi dQi khac. Ly do la hQ aa trai nghi~m nhieu vi~c nhfrng gi hQC dUQC tu that
bq,i deu co the dan den thanh cong. NguQc lq,i, cu mai dam chim trong suy
nghi tieu c\{c va that bq,i mang lq,i thi bq,n se ngay them chan ghet ban than
minh ma thai, thay baR th&R "qua lit VO U~fJ" hay "cha'l'tfj CO titi caR fjt ca".
"huy hoq,i" no cung nhfrng suy nghi tieu C\{C. Noi each khac, doi vdi hQ, that
b~ v&R mtii mtii lit that b~. Hay kien c'I:£OftfJ vit m~h me nh'!:£ bORfJ seR to&
de
1'tfJt:it ftfJOiti ct:ifth donfJ kia, "fJff:R boo mit chkl'tfJ hoi tanh miti boo", mai
Vii'l'tfj b1:£dC treR hitRh trH'I;h Chf!m; den ffi'l?tC tieu efta rie1'1;fj mmh. Nffif
Ral9i1'tdrantrth TOfJOre tiwtfj ROi fflRfJ: vf!,y nen, hay: "Tha tam mt)t bong sen
na khi thay m~t troi bt mat het nhttY. con han giii: nguyen hinh n1:L bup
trong stwnglt;tnh vinh cuu cua mua dong".
Bai viet hoan chinh sau sua:
M{)t tieu thuyet gia nguai Do Thai tung thang than vai d{)c gia tre cua
minh rang: "Truac tien, dieu toi muon biet khong phai bq,n aa that bq,i ra
sao, ma bq,n aa chap nhQ,n n6 the nao". cau n6i ay, nhung m{)t "cu huych"
tac a{)ng m{)t l\[c rat lan vao nhQ,n thuc ve thanh cong cua con nguai. Thanh
cong khong clUQC xay d\[ng tU thanh cong, ma thanh c6ng clUQC xep tU chinh
_nhfrng vien gq,ch mang ten that bq,i. va that bq,i hien nhien la dieu khong ai
muon, nhung khac nghi~t thay, chung ta lq,i khong the chq,m tay tai thanh
cong, neu khong nem trai "au cac vi mQ,n" cua that bq,i. That bq,i khong c6
nghia la thua CUQC, la trang tay, la tQ,n cung, ma that bq_i chinh la CO h{)i de
taco the mora canh cua "bai hQc va kinh nghi~m". Nghia la that bq,i khong
dang SQ, no chi dang SQ khi Chung ta chim dam trong "ho sau CUa S\{ hen
nhat". Nhu Norman Kusin tung noi: "Cai chet khong phai la dieu mat mat
lan nhat trong CUQC dai. Ma S\{ mat mat nhat do chinh la de tam han minh
tan lvi ngay ca khi con song". Dieu do lam toi nha den cau thu bOng da

26 Khong co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong duqc bat dau!
Viet dot:tn van Nghi lu4n xa hgi "khong khb" Tnin Thity Duang

Hasabe Makoto - m(it d(ii truong dan dau doan Nhq,t Ban tham dv World
Cup. Bong cia khac vai nhflng man the thao khac o cho kh6 co the kiem soat
tinh hinh chi boi m{>t ca nhan va cung kh6 co the dv doan truac mQi sv vi~c.
Vi the ma anh cia trai long trong cu6n sach "Ren luy~n tri tu~" cita minh:
"De co the vflng tam du bat cu chuy~n gi xay ra, toi cia tQ,p cho minh thai
quen dua ra nhflng tinh hu6ng xau nhat". M(jt khi bc;m cang cam thay bat
an, lo SQ thi noi bat an, lo SQ ay se ngay cang lan len. Nhung neu bq,n aa
chuan bj sancho tinh huang xau nhat thi bq,n CO the ngiin chc;ln aUQC khitng
hoang tinh than. Cau thit Ichiro sau khi ghi ky l1:tc dQ,p 3000 cit dQ,p bOng
thanh cong o ca NhQ,t Ban va Mi cia tra loi phong van nhu sau: "Trang moi
that bq,i, chac chan deu co ly do va huang phat trien", anh chia se anh
thuong suy ngam va chiem nghi~m ve nhung hanh a(ing thuong nhQ,t cita
ban than. Vi~c suy ngam lq,i nhung gi cia xay ra trong ngay khong chi la
thai quen cita rieng Ichiro ma con la cita rat nhieu nguoi vi dq,i khac. Ly do
la hQ aa trai nghi~m nhieu Vi~c nhflng gi hQC aUQC tU that bq,i aeu CO the
dan den thanh cong. NguQc lq,i, cu mai dam chim trong suy nghi tieu eve
va that bq,i mang lq,i thi bq,n se ngay them chan ghet ban than minh ma
"hity hoq,i" no cung nhilng suy nghi tieu eve. VQ,y nen, hay: "Tha lam m(jt
bOng sen no khi thay mc;lt troi bi mat het nhuy, con han gifl nguyen hinh n'l:t
bitp trong suang lq,nh vinh cuu cita mua dong".
Bai sua so 5. Carl Bard aa tung tam sv rang : "Du rang khong ai co the
quay lq,i va tq,o dvng m{>t khoi dau mai, nhung bat cu ai cung co the bat dau
lq,i tu bay gio va co m{>t ket thitc mai". Nhu vt;ly, co nghia n1ng: De co mgt
C1:f,C di~n moi, con ngteai can chap nht;ln hi~n thl:(c khong may tot df;p? Dung

vt;ty, Cung gi6ng nhu vi~c bq,n khong the nao quay lq,i de sua chua nhflng lO
hong cita qua khu mang tai sv dan toi that be# cua ngay hom nay, nhung
chap nhQ,n that bq,i 0 hi~n tq,i de dung len la dieu nhat dinh phai lam. --00
1 I~ 1 ' I~ ' "' • - ' • - I ' ' I~ ' 1 I~ - I~ "'-1-
~ttOHfJ Cl'l;'lt'l't t~'liOc ,rot se fat mQf tHC nao ttO cntnrt t1~ se tfi clji;O ra 1nQc r<:ec
A ;f' -1- A-I-

fhitc co h(tH 1tr.&f cho chink bar. fhan . "Chap nhQ,n" la thai a{> quyet dinh
buoc tien tie'p theo co xay ra hay khong cita con nfJ'lidi khi chitng ta doi mt;tt
that bq,i. "Chap nht;ln that bt:ti" ld tinh than san sang doi mtitt vOi nimn9
tfu1t b~i eutt &tin thin nhin thdng vao nhfrng khuyet dUm, nhfrng sai ph~m
 t¥ thay n!ng m4nh dang a
1'Lh~
a&u ,soi chieu LQ;i ban th&n minh de rut ra kinh 1'Lghi¢m trao doi them kien
thuc moi. that bq:i va thanh cong La hai thci:i C1~C aoi LQ;p rJt'I£Fog Luoro ton tt;~;i
song 1
"la',I'Lflo
1 Vat
, · n1'WU , +I oat(l;la
0 ·" a"CC
.., b · L, t'Len a-" t(I;O d~ng nen SV t1oa1"o
A , 1"o cong va
0 A ,

thanh cong La cai gtwng de soi chieu L(li nhfmg that bt;~;i ma bt;~;n aa trai qua.

chua titrog vap nga trorog nhung sai

Lam. Nhung khi that bQi, se co nhung nguoi coi ao La bai hQc ki1'Lh nghci¢m
L'ae-;, I ~ cua CUQCOl
L' . n'La1'L0
a'. rarog:
- ' I oUOng
' 1a· CUa(I;'I'L
0 b ChUa 1t1'L9'WY
0
a' I - nun(l;l,
I ' L . ru't
ra kinh nghi¢m de thay aoi huang di cho dung dan han .

minh vao "ngo c~t" ma hQ tv t(I;O Ta. Khong co hoan canh nao tuy¢t VQng
ma chi co nguoi tuy¢t VQ1"og vi hoar" canh ma thai. Khi gQ;p that bt;~;i thci:i a(>
cua con nguoi La quan mcQng nhat, no se quyet ¢,1'Lh Li¢u b(l;l"o co thanh cong
hay La L(li tiep t~c chim trong muon van nhfrng that bt;~;i khac. Con nguoi
th"tfong co hai thai a(> aoi voi that bq:i: m(>t La do Uh tron tranh hay choi bo
nhifng sai Ld:Jn nhung aieu ma 1ntrd't aa Lam C01"o nho rill'Lg b(l;l"o ch"tfa chap
nh~ that b(li; Hay La vui ve chap nh~ nhung LOi Larr" cua ban th&n va san
sang aoi mQ;t voi kho khan thi a&y moi La chap nh(m that b(li hay nko rili'Lg
each b(I;'I'L aoi xu voi that bq:i co the tt;~;o ra nhieu sv khac bi¢t. B(I;'I'L ad timg
''I
I tO':-'Wa
ng"le I" I
p"ong sa mt;~;c CLLUa •2"'
ra gQ-;,. noa I" sa mt;~;ca-;,
'L'ILLOa'wng 'L'L ,.
bo· noaom
hoa ac;p nhat tqcen sa ffl(I;C nhung cilng vi no l~hac voi cae Lo(li hoa h01'Lg binh
thuong . Lolli hoa nay chap nh~ song trong moi t1'11ong rat a(J;e bi¢t (ma
kkong co Lo(l;i hoa hong nao eo tke song augc )ac tea sang vOi N:l".:i£ng mau
sac rve rd ,trong nhu m(>t co gtii 'l'l't(l;1"oPo 'I'J');C dftrog Ca'l'l"o giua thien nhien himg
vi , khac nghi¢t.
Viet dot:tn van Nghj ht~n xii h(Ji "khong kho" Tran Thuy Duong

neu thuqc each lam? Cltap Rfl~R that b~i lit khl ta y tRite a'liQC mink COR
thleu R~ trtli Rgkil}m ,thleu k:mh nghll}m Vet ctffi phtn RQC ltoi them ae
3€lt:Jl d¥Rg 1RQt tieR ae V'ling ckac hOR B'liOC tiep treR COR a'liORg S\f Rgni(}p.
B~R co biet 1"fmtJ Rkfmg Rg'liiJi mit b~R v&R luoR Rg'liORfJ m(i kQ cfmg gioRg
nh'li B~'t, WRg lit nhimg RglifJi tktfi 19~, Vet RQ 00 V'liQt f1Utl ae co a'liQC thitRh
COR§ Rh'li Rgftji nom Rtl:Jl. Cuqc song C'ilng v~y, thanh cong C'ilng khong ngo(ti
l~, doi khi "chap nh~n" minh thie'u sot la each mo ra canh cua mang ten
"truong thanh". Bill Gate dii tung sang lqp Taf-0-Data va dii that bQ-i,
nhung chinh S'J! quyet tiim Vel tai nang ve lqp trinh, ong dii xiiy d'J!ng thanh
cong Microsoft va tro thanh ti phu tu nhiin tre nhat The giai khi mai 31
tuoi. Than thoQ-i bOng ro the giai Michael Jordan dii tung nem hut han 9000
lan trong cii sv nghi~p lay lung cua anh. Hiiy luon tin tuong vao ban thiin
minh va chap nhqn that bQ,i nhung dung dung lQ,i ma hiiy dung ciim lam lQ,i
til dau. Bat ky each nao cilng khong nen tro thanh cai ca cho bQ-n sa ngii.
BQ-n khong the thay doi cii the giai nhung bQ-n c6 the thay doi biin thiin minh.
Vi~c can lam la lv:a chc;m m(>t con duang dung dan va kien dinh buac tiep.
Bai sua so 6. Mqt doanh nhcin ti phit sau cit diJi "chinh chien" tren thuong
truiJng ac li~t eta qua quyet ning: "Thanh cong khong phdi cuoi cung, that
b(ti khong phdi chet nguiJi, S'I:C can ddm moi quan trqng". Cau noi ay, nhu
mqt "luong sinh khi" V'i:CC d~y nhfrng nguiJi dang "oan minh" trong noi dau
don cua S'I;C that b(ti mang l(ti. Suy cho cung, con nguiJi ton t(ti trong CUQC
song nay, "thanh cong" ld mt;tc tieu can huang tai, nhung "gia trj song" mai
la diem cuoi cung. v a de den duqc c:tUm cuoi cung, thi can phai ch(tm tay
c:tuqc den thanh cong. va muon thanh cong thi khong each nao co the, ngoai
vi~c vuqt qua that b(ti. Nhung li~u rang, chitng ta co du m(tnh me de dung
len sau moi tan that b(ti hay khong? Co du can dam de doi di~n voi that b(ti
hay khong l(ti lei mqt cciu hOi kho tim c:tuqc dap an, neu bdn thcin moi nguai
khong tV: gidi dap bang nh~n thuc cua minh. "That b(ti" khong co nghia lei
thua CUQC, "chap nh~n that b~i" lt;ti cang khong phai lei b(tn dau hang hay
tu bo mt;tc tieu ban dau. Ma "chap nh~n that b(ti" ciing chinh lei mqt thanh
cong, de b~n hUu rang, minh dang yeu iJ ctau, mt;tnh iJ cho nao ma hoan
·- han. l:JA
t hu;n ...:1' 1-.-' 1-.-' t . . . 1-.' 1-.t..'
,~ nen uam cnap nn~n tnat u~I cnmn uan u~p ue ta ul uen
A J....A A A"' A'A-'
Viet aoq,n van Nghi lu~n xii hqi "khong kho" Tran Thuy Dtum9

thanh e6ng. "Chllp nh~n" khong phfli la 19~!'] loflfj, 19uORf] ntoi, mala tiRJ<t
than san s~ ooi m~t vai thlft 19~, til 46 ritt ra 19M hQc cho lan sau. Boi,
khong ai thanh cong, neu khong co du tri thuc, du sue m~nh de chong chQi
m1i dong bao; khong ai chan du cung neu khong phdi luy~n tt;ip hang ngay.
Va du bq,n co tai gioi den dau, sieu sao tam co gi di chang niia, thi ciing
khong the tninh khoi that bq,i, vi khOR!'J ai tf<tanh COR!'} 1't9fey til Lan 4au tieR,
va CltR!'} khofL9 ai la khon!'} mac phfli sai Lam. Vi, khodng each giiia thanh
cong va that bq,i con co "ke thu ba" mang ten - thai dQ. Khi that bq,i, b~n co
ke khong chap nht;tn duqc no ngay, hay cu khoc neu bq,n muon, nhung dung
CO ngU<Ji ddm chim trong tuy~t VQng; hay CU dau aOn theo each cua b~n,
nhung dung tu bo. Nf]'liQc Lf!i co n9uai L~ Lay thlft 19f!i 4o Lei 19M hQc oo rJw't
1 • t. ? I " 'T'1 ' I " I ? ,I -" ;f " ' I - I __, 1~ •
tf!'L t1f!1't tP.f!fL. rl'tfl1F. C01't!'J C4;1; CO tP.C tt'lif/C 3Cfl)1 tt'l:£1'tf} t'li 1H'Ii1".-f} tP.flt t1l'J'L, fj'ltCfl'l;
A

trQng La 19f!n 1'th~n tMc chirn§ ra sao?. V~y nen kh4 that 19~,thtii 4Q cita con
RfJ'IiOi rat flUOO trQRfJ. Chap nh~n tf<td:t 19~ va nhm nh~n 1'tf:ti£1't!'J sai Lam,
+I . __,
t4'LC'It 3€0t ,+ . 1~
C'ltfl t1flR
? ? +1~ "
tttf!R. 'T' ' ; f , +
r'li ttO crf!U ttOtA -'. 1 • __, +1 , I ' +I . 1 "' I -"
~tCR tl't'!iC, 40fl1't c4;1;f:lR tO P.Ong fiJI Vfl
A __, '
chu&n 19i hcinh trCfl't!'} cho Lan thcinh COR!'} tiep theo. Chung ta, phdi huang ve
phia m~t troi, phdi uuon len nhu nhfrng cay hoa dq,i sau con bao. "Con bao"
vua qua, khong phdi la viti dt;ip, ma no dang thu sue, dang ren cho ta ki
nang va bai hQC chong ChQi ubi khdc nghi~t ma ·thoi. f<tii)l RfJM mffih nhu
"c&yx'li0R9 rOR9" SOflfj tren sa mf!C. 'Frong rueu ki¢n moi tru:ang khtic nghl¢t
1'th-'li vey, ma no van chap 1'th~ th'!:£c t~,OOm s&u xuong Loflfj 44t va V'liOR
!CltCung nhu: dQ,i dich covid-19 vua qua, chim9 ta th4eu then ve mQi
thit, Hhung Mng 19ao tfl van chllp nh~n tl<t'f-!C ~ va C009 nhau co 9lt1't!'J V'liQt
. fj'ltfl 4~ dich. khong phdi ld "huy di~t" con nguoi, ma no nhu mc}t moe son
de con nguoi nhin l~i qua trinh doi xuvai thien nhien, dQng ut;tt.. ... (em cho
1 cau noi de chot lq,i ld duqc em nhe!)

Bai viet hoan chinh sau sua:

M()t doanh nhan ti phu sau ca dai "chinh chien" tren thu:ang tru:ang ac
li~t dd qua quyet rang: "Thanh cong khong phai cu6i cimg, that bq,i khong
phai chet ngu:ai, sv; can dam mai quan trc.mg". cau n6i ay, nhu: m()t "Luong
sinh khi" vv;c dQ,y nhung ngu:ai dang "oan minh" trong noi dau dan cua sv;
that bq,i mang Lq,i. Suy cho cung, con ngu:ai ton tq,i trong CUQC song nay,

30 KhOng co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong auqc bat dau!
Viet doC;tn van Nghi lu4n xii hqi "khong kh6" Tnin Thuy Duong

"thanh cong" la m'!:tC tieu can huang tOi, nhung "giit tfi song" mOi la diem
cuoi cimg. Vade den dUQC diem cuoi cimg, thi can phai chg,m tay aUQC den
thanh cong. Va muon thanh cong thi khong each nao CO the, ngoai vi~c VUQt
qua that bQi Nhung li~u rang, chimg ta co au mg,nh me de dilng len sau
moi lan that bg,i hay khong? Co au can dam de doi di~n voi that bg,i hay
khong lg,i la mQt cdu hoi kho tim aUQC aap an, neu ban thdn moi ngUdi
khong tv: giai dap bang nhqn thilc cua minh. "That bg,i" khong co nghia la
thua CUQC, "chap nhqn that bg,i" lg,i cang khong phai la bg,n dau hang hay
ti! bO m1:tc tieu ban dau. Ma "chap nhqn that bg,i" cilng chinh la mc?t thanh
cong, de bg,n hieu rang, minh dang yeu 0 ctau, mg,nh 0 cho nao ma hoan
thi~n han. Boi, khong ai thanh cong, neu khong co au tri thilc, au silc mg,nh
de chong chc;>i voi dong bcio; khong ai chdn au cilng neu khong phai luy~n
tqp hang ngay. Va du bg,n co tai gioi den ddu, sieu sao tam co gi di chang
nua, thi cilng khong the tranh khoi that bg,i. Vi, khoang each giiia thanh
cong va that bg,i con co "ke thil ba" mang ten - thai dQ. Khi that bg,i, bg,n co
ke khong chap nhqn dUQC no ngay, hay CU khoc neu bg,n muon, nhung ai£ng
dam chim trong tuy~t vc;>ng; hciy cil dau don theo each cua bg,n, nhung di!ng
ti! bO. Chung ta, phai huang ve phia mQ,t trdi, phai vuan len nhu nhung cdy
hoa dg,i sau can bcio. "Can bcio" vi!a qua, khong phai la viti dqp, ma no dang
thu sue, dang ren chota ki niing va bai hc;>c chong chc;>i voi khac nghi~t ma
thoi. Khong phai la "huy di~t" con nguoi, ma no nhu mc?t moe son de con
nguoi nhin lg,i qua trinh doi xu voi the gioi xung quanh.
Bai sua so 7. Zig Ziglar ticng n1t nhieu Utn UUQ't qua nhiing "cit ngii" trong
s1:{ nghi~p ma khdng djnh rang: "Bg,n khong the giai quyet van de, chi!ng
nao bg,n chua thi!a nhqn minh dang gQ,p phai van de va chap nhqn trach
nhi~m giai quyet no". Cau noi ay, dii giup chung ta co ccii nhin ro hon ve
"that bC;ti" ua each doi m~t uoi that bL;ti "That bL;ti" khong co nghia ld xau, ld
tieu C1:{C, ld tU bcJ hay buong XUOi, ma chinh nhiing lan "that bg,i" Se giup ta
co them nhieu "dau ct;Jng" trong "danh ml;tc" kinh nghi~m, bai hgc cua
minh. Va ve hitrth 4QR§ ui~c chap nhqn that bL;ti lti "bai hgc duong doi dau
tien" quyet ainh nhiing buoc phcit trUn sau nay tren con duong vuon toi
S'l;C truang thanh, Va do cung aUQC xem nhU mQt "khoi aau" thanh cong cua
con nguoi. Chap Rht\ffi; thift 19t!i khan§ phtk lit 196m§ LoR§, tho& mii'H, tho a
 do chinh hQ tc;to ra. HQ tlfdan v(it ban t11&n, ne tranh #t¥c
tc;ti, hQ do lOi va baa bi~n cho that bc;ti , cita minh. Dieu
d6 dong nghia voi vi~c hQ chua san sang doi m(it voi that bc;ti d6, vi the hQ
Luon chon viti minh trong qua khu, khong the d6i di~n v6i hi~n tc;ti.
c6 nguoi Lc;ti coi that bc;ti La bai hQc de nhin nhgn Lc;ti ban than, Nha pha,t
minh Thomas Edison da that bt# gan 10000 lan trubc khi phat minh thanh
cong bOng den di~n. Neu khong co s1;( chap nh~n that bt;ti thi co le se chdng
co m(jt bOng den di~n cho nhan lot;ti Cu(jc song c11ac c11an
c6 thiing c6 tram, ··1 '

minh, chap nhgn that bc;ti nhung dung dung Lc;ti va ngc;ti Lam Lc;ti.
xuong rang tren sa mc;tc", chap nhgn moi truong khac nghi~t
va khong ngung dam sau xuong Long dat de vuon Len.
Bai viet hoan chinh sau sua:
Zig ZigLar tung rat nhieu Lan VUQt qua nhflng "cu ngii" trong S'l;i nghi~p
ma khang dinh rang: "Bc;tn khong the giiii quyet van de, chilng nao bc;tn chua
thua nhgn minh dang g(ip phiii van de va chap nhgn trach nhi~m giiii quyet
n6". cau n6i ay, dii giup chung ta c6 cai nhin ro han ve "that bc;ti" va each
doi m(it v6i that bc;ti "That bc;ti" khong c6 nghia La xau, La tieu C'l;iC, La til bO
 hay buong xuoi, ma chinh nhitng lan "that bqi" se giitp ta co them nhieu
"dau ce>ng" trong "danh m1;tc" kinh nghi~m, bai h<;>c cua minh. Va vi~c chap
nhqn that bqi la "bai hQC aUCJng aOi aau tien" quyet a}nh nhitng bUCJc phat
trien sau nay tren con aUOng VUOn tOi S'f:( trUi'Jng thanh, va ao cung aUQC
xem nhu mQt "khoi dau" thanh cong cua con nguoi. Bi'Ji quy luqt ton tqi
trong CUQC aOi nay [a "phai VUQt qua nhitng rao can". Du bqn CO tai gioi den
aau, sieu sao tam co gi di nii:a thi se co lite "tren duong biing" ay bqn "cuong
chan, kh1;ty goi", bqn bi "dong biio" quqt nga me>t each khong thuong tiec.
Vqy nen, chitng ta can aanh dau vao phan "ghi chit" khi hoan thanh bai hQc
nay la: That bqi va thanh cong luon song hanh cung nhau, khong ai buoc
len ainh vinh quang ma khong _nem trai vi mqn cua that bqi. Khong ai
thanh cong ngay lan dau tien, neu khong trai qua that bqi. Quan tr<;>ng ma
chitng ta co au kien cuong, au dung cam, au mqnh me de doi mgt va dung
len hay khong!; Co nhitng nguoi khi that bqi, dii ngay lqp ti!c "quan minh"
trong aau kho, trong tuy~t VQng, t'f:( "iin man" ban than minh bang nhitng
suy nghi tieu C'f:(C. HQ dan vqt, ne tranh, hQ do lOi va bao bi~n cho s'f:( yeu
kem, thieu sot cua minh. Dieu do dong nghia voi vi~c hQ chua san sang doi
mqt voi that bqi do, vi the hQ luon chon viti minh trong qua khu, khong the
doi di~n voi hi~n tqi. NgUQC lqi, co nguoi lqi coi that bqi la bai hQC de nhin
nhqn lqi ban than. Nha phat minh Thomas Edison dii that bqi gan 10000
lan truoc khi phat minh thanh cong bong den di~n. Neu khong co s'f:( chap
nhQ,n that bqi thi co le se chang co mQt bOng den di~n cho nhan loqi. Cue>c
song nhU mQt ban aan, CO thiing CO tram, hQC each aoi di~n va "tqp hat
chitng nhieu" moi khien ta thay doi au "tuong vv;ng" de ca. Va phai luon tin
tui'Jng vao chinh ban than minh, chap nhqn that bqi nhung dung dung lqi
va ngqi lam lqi. Hiiy vuon len nhu loai "xtwng rang tren sa mqc", chap nhqn
moi truong khiic nghi~t va khong ngung aam sau xuong long dat de vuon
len mQt each deo dai va miinh Li~t.
MQt ty phit mj tirng n6i

muon biet truoc tien khong phai La bc;m dii that bqi ra sao ma bqn aa chap
nhqn no the nao".
 ThQt vQ:y c&u noi nay nhu Boi no dii khang dtnh sue mc;mh cua
hfll"J·. ai)ng vi~c "chap nhQ,n that bqi" khi

kh&ng vi tkoi tiet khac nghi¢t ma chit:l'lfJ ttl1't l'l:ti,chtmg dffirt s&tt Te
9Cttong mcp; dat' nguac mk.h den mcp; rroi' chimg tich nuac rrong co the de
~· nhu nit ty phu Vi~t - Ba "Nguyen Tht
Phuong Thew" du triii qua nhieu that bqi trong sv nghi~p nhung ba chua
bao gio chun buoc ma 9CC1rt that Btil;i la eai hQC kinh nghi¢m,la euac clQli't de
BWJc tiep.r.hO vQ:y giO a&y a&y aUa doanh nghi~p cua minh ali ch'i/r.h ph'l:f;C
ca belli rroi
Tl'Wl'F. A-' 1 I A I ? VOl
' . 1~? I A ma' uol I - t ITat
A' 1~ • ?
A
vao
'
uo ruwng CPlt uar. t/0.an A---''
VOl
'.
rv·.ung uc;r-;, cua
''J
nguol ~l'tac I'
l ' cJtung ta l'Wn
A
:JCem uo ta vat JtQC va'lA'
A-'1'1~''1 lA .!'<"long
CP.ap r.Jtfitn VjA I?'
C"ll rut ra
et¥., hQC kinh nghi¢m eho rieng minh ma eon giUp nguai khae VUQt qua giai
doq:l'l; kho khan, lan tea nhifng gia tri tot eita mirth de giitp xii h(>i ngay eaRfJ
phcit trien tot J<wn.
Bdi viet hoan chinh sau sua:
M(jt ty phu nguoi Mi, ca doi liin l(jn tren thuang truong aa noi quan diem
cua ong ve each nhin m(jt nguoi tre: "Dieu toi muon biet trn<k tien khong
phiii la bc;m aa that bqi ra sao ma bgn aa chap nh<;tn no the nao". Va cau noi
ay aa tac a(jng m(jt "lv;c" rat lan vao nh(tn thuc cua nhung nguoi dang "chQ,p
chung" buac nhung buac di dau tien tren auong doi. Bai no aa khang dinh
sue mgnh cua vi~c dam "chap nhQ,n that bgi" khi doi di~n vai nhung "nac
thang" khac nghi~t cua CUQC song. "Chap nhQ,n that bgi" khong dong nghia
vai vi~c tu bO, buong xuoi hay dau hang, ma aola tinh than dam nhin thang
vao "ket Cl;LC", nhin thang vao sv non nat, yeu kem cua minh. Khong phai
ngau nhien, ong ba ta lgi co the due duqc cau noi: "That bgi la m~ thanh
cong", bOi le trong CUQC doi nay, khong ai thanh cong ma chUa tUng vap
nga, khong ai co the "sut bong" trung khung thanh ngay tu lan dau tien.
Quan trc;mg la, khi chua trung ta c6 "tQ,p sut" tiep hay khong! De
khang dinh
cho aieu do, Ly Tieu Long qua quyet: "Toi khong sq nguoi luy~n tQ,p 10.000
cu da m(jt lan ma chi S(J nguoi thv;c hanh m(jt cu da 10.000 lan". Nhu vQ,y,
tgi sao chung ta lqi phai "dam minh" trong dau kho khi mai vap phai cai
ho aau tien? Tgi sao chung ta phiii tu bO, khi con duong phia truac con rat
dai? Va tuang lai con dang cho phia cuoi auong ham. Quy luQ,t ton tqi cua
vqn vQ,t la "bien doi" truac khi c6 "hi~n tuqng", but ra khoi hgt mam truac
khi c6 m(jt cai cay xanh. Con nguoi cung v<;ty, truac khi dung duqc tren dinh
nui vinh quang, phiii nem au cac vi "dang - cay - m(ln moi" cua that bgi.
Quan trQng khi that bgi ta "keu than", "la het", "buong bO" vi dau dan hay
ma no ~V:e kien cuong buac tiep. Bgn se la cay xuang rong xanh tot giUa sa
hoa:ng mqc, hay la bOng hoa chua kip nOaa tan? Bgn c6 hQC duqc Sl! can
dam nhu nu ty phu Vi~t- Ba "Nguyen Tht Phuong Thiio" du triii qua nhieu
that bgi trong S1f nghi~p nhUng ba chUa baa giO chun buac ma dUa doanh
nghi~p CUa minh phat trien tren manh dat can clUQC "sinh trUong" nhU aat
nuac Vi~t Nam.
 Ban ve hcl:nh 4Qng ha-; -eft4p
nh~ that br;ti de thanh cong, Abraham Lincoln - vi tong thong My thu
16 aii co aoi lai chia se: "Dieu toi muon biet truck tien khong phai la b~n aii
that b~i ra sao ma La b~n aii chap nhQ,n no nhu the nao". Dung vQ,y, dit bq:n
' I COni} IL'oaj1 t I"cat vQ!L
t ITa'JFLA ..! 1~ • 1~ I . 1ta'l't
vaO flL'oWU
A -' ;t•
ttt I ~
CL'oang -
n'Ua,
tlicu quan
trqng ta b~n biet chap nhQ,n no, aoi aau VOi no, ae til: ao rut ra bai hQC cho
ban than, xet cho cimg thi "that b~i chi la m()t lan de ng hi ngoi. Do la co h()i
de b~n bat aau l~i theo each thong minh hon". Chap nh~n that br;ti la dtiln
duong dau, nhin thang vc phia truoc de buoc tli.

Thanh cong va that b~i la m()t phan tat yeu cua

CUQC song. Chung luon song hanh voi nhau. Trang CUQC song du cho b~n co
tai gioi co nao, sieu sao tam gi ai chang nita thi aii tung co luc nhung uoc
mo, no ll,tc, hoai biio cua b~n bi viti dQ,p khong thuong tiec. That b~i la aieu
khong ai mong muon nhung chinh thai a() cua b~n voi no gop phan t~o nen
thanh cong mai sau. Khi that b~i, co nguai dam chim trong aau kho, luon
tron tranh hi~n thv;c nhung co nguai l~i coi that b~i La m()t tam guong de
phan chieu ban than, de nhin l~i minh. "Cu()c song co 2 nguyen tac: 1. Khong
bao gia til: bO; 2. Luon luon nho nguyen tac 1" thua nhQ,n va aoi m(lt voi that
b~i se giup con nguai tich lily aU()C kinh nghi~m trau doi aU()c ki nang, co
aU()c trai nghi~m de bat aau l~i theo each thong minh hon. Chac han ai
trong chung ta cung dii quen thu()c voi hinh anh m()t ong gia lich liim trong
b(j vesttrang, chom rau b~c va ca v~t den cua garan KFC. Ngay nay KFC
aii co tren 100 quoc gia nhung may ai biet rang thuo ban aau, Sanders aii
bi hon 1000 nha hang til: choi. Thanh contJ v~ dl}rP" den tu m<;>t buoc ch&n.
Chwtg ta chi co the thanh COl".iJ khi khong SC) that br;ti, va dmro aUOniJ dau
voi no. (y nay viet ho hao qua!) "Thanh cong chi a~t aU()C khi aii trai qua
nhieu that b~i va nghien ngam". Hiiy song ma m~nh me, kien cuang nhu
cay xuong rang ngoai sa m~c. Du can coi, khac nghi~t van biet dam sau re
xuong Long aat ma vuon Len, ma sinh ton.
Viet doe:tn van Nghi lu~n xii hl)i "khOng kh6" Tran Thity Duong
#II# A , , .R A

NHUNG CAU NOI CO THE V~N Dl)NG

STT Cau n6i Tac gia
Chi can biet rang, khi bq,n th'lfc sv muon thanh
1 cong, bt;m se khong bao gio tu bO, du cho mQi thu c6 Khuyetdanh
toi t~ cten aau ai chang nua.
Hiiy chju tnich nhi~m ve CUQC aoi minh. Nen biet
2 rang chinh bq,n chu khong ai khac se la ngu:oi au:a Les Brown
bq,n tai noi bq,n muon.
Nhung vi~c toi aii lam, toi khong hoi hQ,n. Toi chi
3 hoi hQ,n ve nhung vi~c toi c6 co h(>i thvc hi~n nhu:ng Khuyetdanh
lq,i khong lam ma thoi.
Thach thilc la aieu lam cho CUQC song triJ nen thu
Joshua J.
4 Vj Va VU:Qt qua thu thach chinh la nhfrng gi tq,o nen
Marine
ynghta CUQC song.
ThQ,t kh6 de cho dqi m(>t aieu gi a6 bq,n biet co the
5 chang bao gio xay ra, nhu:ng con kho han de tU: bO Khuyetdanh
khi do la mQi aieu ma bq,n muon.
M(>t trong nhung bi quyet quan trQng nhat de co
aU:QC thanh cong la lQ,p nen quy tac lam nhfrng Vi~c
6 Khuyetdanh
bq,n biet minh nen lam, du cho bq,n khong muon ai
chang nua.
Nhung aieu tot d~p se den vai nhung ngu:oi biet
cho dqi ... nhung dieu tuy~t voi hon se den vai nhung
7 Khuyetdanh
ngu:oi chiu bat tay vao vi~c va lam bat cil aieu gi de
lam chung trd thanh hi~n thvc.
Hq,nh phuc la thil khong the aem du:qc, sd huu
au:qc, kiem au:qc hay mq,c vao au:qc. No la trai Denis
8
nghi~m tinh than cua moi phut gidy ta song vai Waitley
tinh yeu, vinh dv va long biet on.
9
De thanh cong, khao khat thcinh cong cua bc;m
Bill Cosby
phiii ton han noi SQ that bc;ti.
Hay di den noi ma bc;tn aUQC chao don - chu khong
phiii noi nguoi khac phiii chiu avng bc;tn. Neu hQ
10 Khuyet danh
khong the nhin ra gia tri thvc cua bc;m, da dln h1c
co m()t khoi dau moi.
Dilng sQ dau tranh cho dieu bc;tn tin tuong, cho du Andy
11
aieu do dong nghia vbi vi~c bc;tn chi co m(jt minh. Biersack
12 sv tra thu tot nhat La m()t thcinh cong vi dc;ti. Frank Sinatra
Hay quen di tat ca nhung Li do khong the va chi
13 Khuyet danh
tin vao m()t Li do cho thay dieu do lei co the xiiy den.
Toi biet <;m nhung nguoi aa noi khong vbi toi. Boi Albert
14
nho hQ, toi da tV minh Lam dieu do. Einstein
Cach duy nhat de Lam tot m()t vi~c La hay yeu cong
15 vi~c bc;tn Lam. Neu bc;tn chua tim thay no, hay cu tiep Steve Jobs
tvc tim kiem. Dilng dilng Lc;ti.
Cu()c doi rat ngan ngui, hay song trQn tilng phut
giiiy. Tinh yeu rat hiem hoi, hay nam Lay thQ,t chc;lt.
16 Gi(tn dil La khong tot, hay Loc;ti bO no ngay. SQ hai Khuyetdanh
rat toi t~, hay doi mc;lt vbi no. Nhung ki ni~m Luon
ngQt ngao, hay triin trQng chitng.
Khi bc;m n6i "Kho qua" dong nghia vbi vi~c "Toi
17 khong au mc;tnh me de aau tranh vi no". Hay ngilng Khuyet danh
ngay vi~c keu ca. Hay suy nghi tich eve!
Cu()c song giong nhu vi~c chvp anh. Bc;tn can co
18 Khuyet danh
nhung diem mo de tc;to nen m()t buc hinh d~p.
Dilng to Lang ve that bc;ti, hay to ve nhung co h()i
19 Jack Canfield
bc;tn bO LB khi bc;tn khong he co gang.
 Noi aau bc;m cam nhQ,n hom nay se La nguon sue
20 mc;tnh cho bc;tn trong tuong Lai. Moi thach thuc se Khuyet danh
aem Lc;ti cho bc;tn co hl)i ae truang thanh.
Hay xay Len giac mo cua rieng bc;tn, neu khong
21 Farrah Gray
nguai khac se thue bc;tn xay dvng giac mo cua hQ ao.
Thu duy nhat chen vao giua bc;tn va uac mo La y
22 Joel Brown
chi co gang va niem tin co the thv;c hi~n auqc.
TV tin vao bim than La pham chat hap dan nhat
ma m(jt nguai c6 the c6. Lam sao mQi nguai c6 the
23 Khuyetdanh
biet bgn tuy~t vai the nao neu chinh ban than bgn
con khong thay aieu ao?
Moi nguai ai qua aai ta aeu dgy cho ta aieu gi a6 ...
24 M(jt so bai hQC rat aau dan, m(jt so thi khong ... Khuyetdanh
Nhung tat ca aeu vo gia.
Hgnh phuc khong c6 nghia La mQi thu aeu hoan
25 hao. N6 c6 nghia rang bgn quyet ainh nhin ra khoi Khuyet danh
nhung thieu sot.
Khong m(Jt ai viet ra m(Jt ke hogch khien ban than
tra nen trang tay, mQ,p u, Luai bieng hay ngu ngoc.
26 Larry Winget
Do chi La nhung gi xay aen khi bgn khong c6 m(jt ke
hogch cho minh.
C6 ba thu khong the Lay Lgi auqc trong CUQC song:
27 nhung lai aa noi ra, khoanh khac bO wva thai gian Khuyet danh
aa troi qua. Hay can thQ,n!
Du rang khong ai co the quay Lgi va tgo dVng m(jt
28 khai aau mai, nhung bat cu ai cung c6 the bat aau Carl Bard
tu bay gia va co m(jt ket thuc mai.
Khi qua khu gQi ten, hay cho n6 vao h(Jp thu thoc;ti,
29 Khuyetdanh
tin toi di, n6 ch&ng the noi ten duqc aieu gi mai ca.
Viet do~n van Nghi l~n xa hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

Nguyen tac s61 cita CUQC song. Hay lam nhilng gi

30 Khuyetdanh
khien bQ-n hQ-nh phuc.
Hay trcinh xa bat cit aieu gi hay bat cit ai lay ai
31 niem vui cita bc;m. Bai cu<?c aoi qua ngan ngiti de Khuyetdanh
phiii chiu d1,mg nhilng ke ngu ngoc.
Yeu nhilng gi bc;m co. Can nhilng gi bQ-n muon.
Chap nhqn nhilng gi bc;m nhqn duQc. Cho nhilng gi
32 Khuyetdanh
bQ-n co thl Hay luon nha rang: nhilng gi cho di deu
co the nhc;tn lQ-i...
Hay luon nha rang co m<)t nguoi nao do van se
33 Khuyetdanh
hQ-nh phuc du hQ co it han nhilng gi bQ-n co.
That bQ-i lan nhat bQ-n co the gQ,p trong doi la
34 Khuyetdanh
chang bao gio co gang.
Cu<)c song co 2 nguyen tac: 1. Khong bao gio tU bO;
35 Khuyetdanh
2. Luon luon nha nguyen tac 1.
Khong ai cho toi thanh cong. Toi phiii t'l! di tim va
36 nam lay no. Dola ly do vi sao toi aitng aay. De che Khuyetdanh
ng'lf. De chinh ph1,tc. Cii the giai va toi.
Noi SQ hai khong bien mat, chi la bQ,n aa aoi mQ,t
Emma
37 vai kho khan m<)t each dung ciim. Hay hQC each the
Watson
hi~n biin than va tin tuang nhieu han.
38 Khong the khen ngQi dieu gi ma khong co niem tin. Eva Peron
Hay ngang cao aauva ditng thang cho du ai do xo
39 Tory Johnson
nga bQ-n.
Se la m<)t vinh d'lf neu ai do tin tuang bQ-n, dQ,c bi~t Rachel
40
trong cac tinh huang kho khan. Maddow
BQ,n au thong minh de VUQt qua tat cii nhilng canh
41 Joan Rivers
cua phia truac.
Hay nhin vao dieu tot a~p nhat nhu m<)t each yeu
42 Mae West
thuang biin than - Ai biio tinh yeu la mu quang?

40 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong duqc bat ctciu!
Viet doc;tn van Nghi lu~n xii hQi "khong kho" Tran Thity Duong

Sonia
43 No lv;c mang cten sv; tv; tin.
Sotomayor
Liing phi thai gian ve duang di hay song CUQC dai
Shonda
44 bq,n muon song bang each buck qua no. Tat eel deu
Rhimes
do bq,n.
Neu bq,n khong dam mq,o hiem, bc;m se phiii doi
45 EricaJong
m(tt VOi nhieu thU dang SQ han
46 Bq,n dang dung tren dinh nui cua chinh minh. B. Smith
Neu bq,n khong thich con duang dang di, hiiy chc;m
47 Dolly Parton
huang di khac.
Dieu kho khiin nhat la dua ra quyet dinh hanh Amelia
48
d(>ng, phan con lq,i chinh la sv; ben bi. Earhart
Dung tu bo! Neu tu bO, bq,n chi giong nhung
49 Chris Evert
nguai khac thoi.
Bq,n hiiy trang diem de luon xinh df;p, nhung hiiy
50 Jennie Finch
lam sao de bq,n van co the bat kip nguai khac.
M(jt nguai ph~ nil mq,nh me la nguai dam lam
51 Marge Piercy
nhung dieu rna nguai khac khong dam.
Bq,n hiiy bien phan con lq,i cua CUQC song minh
52 Louise Hay
thanh phan hoan hiio nhat.
Hiiy dong vai anh hung thay vi nq,n nhan trong
53 Nora Ephron
CUQC dai CUa bq,n.
Khi bq,n biet ban than khac bi~t, nghia la bq,n dang Betheny
54
toa sang. Frankel
Dung nhin xem chan bq,n dii nhiiy dung di~u
55 Anne Lamott
chua. Hiiy cU: nhiiy thoi!
Cu(>c dai la m(>t hanh trinh chq,m den m~c tieu
56 Diana Nyad
cua rieng bq,n, hiiy tiep ~c theo duoi giac mo.
57 Hiiy tiep t1,tc khac bi~t. Bette Midler
 Khi bgn tin tuc'Jng vcw dieu gi, bgn se tim thay Melissa
58
niem vui suong hon nhien nhu tre con. McCarthy

59
De khong bi thay the, bgn can phai tgo nen gia tri Coco Chane!
khac bi~t cho ban than minh.
M()t nguoi e de va can thqn se khong baa gio but Susan B.
60
pha duc;Jc dit co tai nang. Anthony
Dung bO qua nhfrng thu don gian; do co the La Edith
61
nguon goc cita nhfrng t()i ac. Wharton
Dau chan cita bgn se khong baa gio xuat hi~n neu Leymah
62
bgn chi di tren dau ngon chan cita minh. Gbowee
Bat chap dieu do kho khan va dau kho the nao,
63 Martha Beck
chang co dieu gi tot cho tam hon han sv thqt.
Hoan thanh xong cong vi~c tot han ky vc;mg mQi Sheryl
64
thu deu hoan hao. Sandberg
Dieu bgn Lam tgo nen khac bi~t? Hay tV quyet
65 Jane Goodall
dinh dau La diem khac bi~t cita chinh minh.
Bgn khong nhat thiet phai tro thanh nguoi tien
Condoleezza
66 phong cho m<;>i thu, vi bgn co the phai tra m()t cai
Rice
gia rat dat, mang nghia ngUQC Lgi.
Dieu tuy~t voi dang de gifr Lgi nhat trong CUQC doi Audrey
67
nay La tinh cam gifra con nguoi vOi nhau. Hepburn
Khi doi bvng, bgn hay an. Khi khat nuoc, bgn hay
68 Madonna
uong. Khi muon noi dieu gi, bgn hay noi ra.
sv kich tinh rat quan tr<;>ng trong CUQC song: Bgn
69 Julia Child
phai xuat hi~n bung no thay vi nhut nhat.
SV binh thuong khong phai La thu de tiec nuoi,
70 Jodie Foster
hay vut bO di.
So hfru m()t cau chuy~n dang nho co the khong de Brence
71
dang, nhung cung khong kho bang vi~c chung ta Brown
 dctnh ca CUQC aOi chi ae thoat khoi nhfrng cau
chuy~n chinh minh.

Khi bQ,n bu6c qua m()t giai aoQ,n thay ctOi, chinh Martha
72
ban than bQ,n cung aa thay d:oi roi. Stewart
Ca tinh La each the hi~n ban than ma khong can
73 Rachel Zoe
aen Loi gi6i thi~u.
Neu khong thoat khoi chiec h()p cua rieng minh, Angelina
74
bQ-n se khong bao gio biet the gi6i r()ng Lon the nao. Jolie
Dieu khac bi~t gifra nguoi thanh cong va nhung
Barbara
75 nguoi con LQ-i La hQ danh bao nhieu thai gian ae cam
Corcoran
thuang cho chinh minh.
sv LQ,c quan chinh La niem tin dan din thanh
76 Helen Keller
cong.
Hay tran quy nhung aieu nho nhat vi m()t tia Lua
77 Golda Meir
ben trong co the bung chay thanh cong.
Hay thay aoi CUQC song ngay tii hom nay. Diing
Simone de
78 aanh cuqc v6i tuang Lai, hay hanh a()ng ngay va
Beauvoir
aiing tri hoan nua.
Neu bQ-n chua tung mac sai Lam dang chu y, bQ-n
Sallie
79 chac chan Se kho gianh aUc;JC CO hQi phat trien S'IJ
Krawcheck
nghi~p cho ban than.

Toi aa hQC auqc ding vi~c khong thuc aay d:()ng

80 MiaHamm
Lvc con t~ han [a bO wm1,!C tieu.
BQ,n khong can co gang gioi giang han bat ky ai. Ariana
81
Thay vao ao, hay no Lvc ae gioi han chinh minh. Huffington
82 Neu khong the ai thang, hay thu auong vong. Cher
Ai cilng co the toa sang, hiiy toa sang thea each
83 Susan Cain
rieng cua minh.
BQ,n khong the la aua tre sq hai tren dinh cila thac
84 Tina Fey
nu6c, hay truQt xuong new!
Viet doC;tn van Nghj lu.;1n xa h(>i "khong kho" Tn1n Thuy Duong

Margaret
85 Neu b(tn cu r~p khuon, b(tn se chang dQ,t duqc gi.
Thatcher
Thu thach khong phiii hk nao cung hoan hiio, do
86 Jane Fonda
la tat cii nhung hi nQ eli 6 ma b(tn phiii doi mt;lt.
sv nghi~p cung ten xuong nhu tinh b(tn, hon nhdn
Julie
87 hay bat ky thu khac, va b(tn khong the ganh tat cii
Andrews
cung ml}t luc.
Hciy bat dau voi ynghi hc;>c hoi moi ngay. Ngay cii Chanda
88
khi la ml}t CEO, toi van hc;>c hoi moi ngay. Kochhar
Hciy buac ra khoi qua khu va buac vao the giai mai Oprah
89
do chinh b(tn t(to ra. Winfrey
Toi se tiec nuoi nhung dieu toi del lam hon nhung
90 Lucille Ball
dieu toi chua lam.
Khi m~t moi, toi nghi ngoi va tV biio rang "Toi Jada Pinkett
91
khong the la phv, nu tai gioi hom nay." Smith
Samantha
92 Dung song ml}t CUQC dai trong qua khu.
Ettus
Toi luon b~n rl}n. Phiii chang do chinh la nguyen Elizabeth
93
nhdn giup toi luon cam thay hai long? Cady Stanton
Khi b(tn buon, hciy tV chua tri bang each cham soc Diane
94
nguai khac. Sawyer
M9t trong nhung bi quyet de tre mcii la lam nhung
95 Ruth Reichi
dieu b(tn khong biet, tiep tvc hc;>c hoi.
Hay lan toa tinh yeu khap mc;>i noi. Hay de nhung Mother
96
nguai den gt;lp b(tn ra ve cung h(tnh phuc. Teresa
Gloria
97 Cai chet khong buon bang vi~c song qua it.
Steniem
Neu b(tn tim thay nguai minh yeu, hciy nam bat Princess
98
tinh yeu do. Diana

44 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong dtt<;1C bat dau!
 Bgn hay song trong niem vui nho be cua chinh
99 Hoda Kobt
minh va dung de ai cuop no.
Long trac an [a thi£ bgn co the hQC aUQC sau khi
Ellen
100 chung kien s~ phan bi~t aoi xu. Chinh nhilng thu
DeGeneres
tai t~ eta giup bgn hinh thanh nen long trac an.
Diane von
101 Bgn [a nguai nam giil chia khoa cua chinh minh.
Furstenberg
Uoc ma ma khOng kem theo hanh a<;>ng thi du hy
102 Shakespeare
VQng CO canh cung khOng bao gia bay tOi aich.
Tha lam m<;>t bong hoa sen no khi thay mQt troi bi
Rabindranath
103 mat het nhl!y con han giil nguyen hinh Til! bup
Tagore
trong suang [Q,nh vinh cuu cua mua dong.
Cai chet khong phai la dieu mat mat ion nhat
Norman
104 trong CUQC aoi. Mas~ mat mat [On nhat do chinh [a
Kusin
bQ,n de tam han minh tan l'l:ti ngay ca khi con song.
Thay doi se khOng den neu chimg ta trong cha vao
nguoi khac hay dqi thoi diem khac hQ se thay doi. Barack
105
Chung ta chinh la s~ thay aoi ma chinh chung ta Obama
dang tim kiem.
s~ binh an trong tam han nam trong ban than
cua moi nguoi ... Nhilng vu khi bao v~ no khong phai
[a guam giao hay m<;>c do, ma [a m<;>t s~ trung th~c Jean Jacques
106
khong m<;>t vet nha, trung th~c ngay ca voi lOi lam Rousseau
cua minh. Day [a m<;>t CUQC chien dau khong kt~m

phan dung cam SO VOi bat ky CUQC chien aau nao.

Moi sang o chau Phi, con linh duang thuc dl;ty. No
biet rang no phai chgy nhanh han ca con su tu
Ng9-n ngfr
107 nhanh nhat neu khong no se bi giet. Moi sang con
chau Phi
su til thuc dQ,y. No biet rang no phiii chgy nhanh
han con linh dtwng ch~m nhat hoQ,c no se bi chet
Viet ao~n van Nghf tut;ln xa hqi "khong kho" Tnin Thuy Duong

d6i. Dieu quan trQng khong phai bc;m la su til hay

linh duong. Khi mgt trai mQC, bq,n can bat ctau chq,y.
Giac mo khong phai la thu bq,n nhin thay khi ngit, Cristiano
108
giac mo la nhung dieu ma khong cho phep bq,n ngit. Ronaldo
Muon thoat khoi bay soi thi phai ac hon ca soi,
109 VINgu
neu khong muon chet thi COma mQC nanh.
Trang thai dq,i nay, trU: khi bi lulvt cuon troi het
110 MeMong
tai san, con neu bq,n ngheo la do bq,n luai.
sv; song nay sinh tit trong cai chet, hq,nh phuc
hi~n hinh tit nhung hi sinh gian kho, 0 dai nay
111 khong co con duang cung, chi co nhung ranh giai, NguyenKhai
ctieu cot yeu la phai co sue mq,nh de buac qua nhung
ranh giai ay.
112 Du CUQC song co van xoay, hiiy song th~t til te. Gari
Thai gian m(>t di la khong tro lq,i, khong ai co the Rosie
113
tam hai lan tren dong song CUQC dai. Nguyen
114 Khong co ap lv;c thi khong co d(>ng lv;c. D6ngHoa
Sue mq,nh vi dq,i nhat ma nhiin loq,i co trong tay Mahatma
115
chinh la tinh yeu. Gandhi
Khi bq,n co tien trong tay chi co bq,n quen mat
chinh minh la ai. Nhung khi khong co dong nao, ca
116 Bill Gates
the giai se quen di bq,n la ai, do la each CUQC song
-v~n hanh.

Toi luon tv; nhac ban than, dung la nguai khong

lo trong tu tuong nhung chi la thang lun trong
117 Than Cach
hanh d(>ng, dau co bao nhieu ly thuyet khoa hQc
trong tay cung khong bang m(>t buac ngoai thv;c te.
Ai cilng co the ngoi xuong de viet du co the chua Mari
118
bao giO dam dung len de song. Tamagawa

46 Khong co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong auqc bat ttau!
 SV Luoi bieng nhu m(>t cai re cay. No se nhanh
119 Khuyet danh
chong phat trien va ghim chg,t bQ,n tQ,i m(>t vi tri.
Dung co mong dqi m(jt CUQC aoi khong rae roi,
Mark
120 Lam gi co chuy~n ay! Thay vao eta, hay mong cha
Manson
m(jt CUQC aOi VOi toan nhfrng rae roi de thuang ai!
Neu ca h(>i khOng go cua nha br;m, co nghia La nha
121 Milton Berle
bQ,n chua co cila. Hay gan m(>t cai cila vao nha bQ,n.
Lam vi~c La m(>t aieu thQt tuy~t voi, nhung du nhu
Kazuko
122 the bQ,n cilng kh6ng aUQC phep tro thanh no L~ cho
Watanabe
cong vi~c.
Khi br;m thuc d~y vao buoi sang, hay nghi ding
123 minh con song La m(>t aQ,c an Lon Lao aUQC hit tho, Due Ph~t
aUQC suy nghi, aUQC t~n huang va dUQC yeu thuang.
Tuang Lai cita moi nguai La do nh~n thuc quyet
dinh. Br;m tro thanh nguoi sau sac hay hoi hQt, tich
eve hay bi quan, nguai chien thang hay that bc;~i..
Tat ca nhung thi! bat aau deu tu nh~n thuc. M(>t Tony Buoi
124
khi co nh~n thi!c dung dan thi mQi thu se nh~ Sang
nhang han. Chinh minh biet minh La ai, su mr;mg
cua CUQC aai minh La gi, thi se song m(jt CUQC dai
day y nghia, trQn v~n va khong hoi tiec.
Dieu quan trQng nhat La dung nhin vao phong
Thomas
125 canh ma hO tru6c mat hay Lam nhung vi~c gan nhat
Carilyle
ma minh hieu ro.
Chung ta 0 day hom nay La de VUQt qua dam Lay, Robert
126
khong phiii de giet het tat ca bQn ca sau. Kiyosaki
Trai Dat van quay, bau trai van xanh, may van
Thich Chan
127 bay, gio van thai va thanh cong lan cua chimg taLa
Quang
mang yeu thuang ae LQ,i cho CUQC aoi.
 ,'
'-"----....'=~~-~""""""""'...,.._,""'""'·~-""'*"'"'-''*"'ff_..,.,.-""~ ~' ,..-......., "",..,-.,;~~"'""~""""" ~~-=o-~~'-"'~'""'~~---"''"""-""=--~·-~o..~<>'~~..,._,,_...,_~=·»<."»--"""=~-_,-= .
~.- .._~-w'"''"'""'"'' ~~""""''.,..,.~'-=-"'""'"0'"'-'"·'=-~~~"'-._"'""~~--"'

Quyen dU<JC song la t'f! do va thea duoi hc;mh phuc.

Tc;ti sao chung ta phiii thea duoi hc;tnh phuc? Thea Chris
128
toi c6 le la vi hc;tnh phuc la m(Jt thu gi d6 ma chung Gardner
ta chi c6 thea duoi m6i c6 duQc.
Hc;tnh phuc toi thUQng cua CUQC dai la c6 niem tin
129 Victor Hugo
rang chung ta dU<JC yeu thuong.
Ngay hom nay neu b(m lang phi dong nghia vai Thuvi~n
130
vi~c bc;tn b6p chet qua khu va vut bO ngay mai. Harvard
Trang S'f! duong dau giii:a dong suoi va han da,
H. Jackson
131 dong suoi luon luon thang, khong phiii qua sue
Brown
m(tnh ma bang S'f! ben bi.
132 Bc;tn qua tre de the gi6i nay hc;t g'l:tc bc;tn. BTSV
B(m sinh ra la m(Jt biin the, dung chet nhu m(Jt
133 John Mason
ban sao.
Bat cu ai da tung lam dU<JC dieu gi d6 quan trQng Andrew
134
chile chan cteu da trai qua nhii:ng ky luQJ ha khac. Hendrixson
Dung phi hocli thai gian dQ,p dau vao tuang nham
135 Coco Chanel
bien n6 thanh m(Jt canh cua.
Albert
136 Sang tc;to chinh la net hai huac cua S'f! thong minh.
Einstein
Lc;tc quan la m(Jt dc;ti lUQng gan lien vai thanh cong
137 Brian Tracy
va hc;tnh phuc han tat thay mQi thu
Luon Luon hay mo to doi mat. Hay quan sat khap
Grace
138 mQi thu xung quanh. Bai vi tat ca nhii:ng gi bc;tn
Coddington
thay deu c6 the truyen ciim hung cho bc;tn.
Nhii:ng gi bc;tn c6 khi dc;tt duQc m'l:tc tieu d(tt ra Henry David
139
khong quan trQng bang nguai ma bc;tn tro thanh. Thoreau
Neu ke hoc;tch de ra khong hi~u qua, hay thay bang
140 Khuyetdanh
m(Jt ke hoc;tch khac, dung baa gia thay doi m1:tc tieu.
 Abraham
141 Toi hc;t gvc d6i thu cua toi khi toi ket bc;tn vai hQ.
Lincoln
Dung song cung nam new cung vqy 75 Lan va gQi Robin
142
do La cu<?c dai. Sharma
Bc;tn khong the ciiu song nguai khac, bc;tn chi co
143 Ana'is Nin
the yeu thuong hQ.
144 Trai dii khong mua khi Noah d'lfng Len con tau. Howard Ruff
145 Hiiy uac mo m(jt each nghiem tuc. Khuyet danh
Khong co con duang nao dan den hc;tnh phuc. Thich Nhat
146
Hc;tnh phuc La m()t con duang. H~nh

147
Kiem che sv giqn du giong nhu khi bc;tn uong
Due Ph~t
thuoc d()c va hy VQng ngUOi khac phiii chet.
Cac nha vo dtch se khong bao gia ngung choi cho Billie Jean
148
den khi hQ dc;tt dUQC dung nghia cua tU VO dfch. King
Bc;tn se thanh cong thai, boi vi hau het mQi nguai
149 Shahir Zag
deu n1t Luai.
Thien tai bao gam 1% ciim hung va 99% nhung Thomas
150
gi9tmo hoi. Edison
M(jt moi truang tho iii mai vay vung La m()t noi rat
151 Khuyet danh
d~p, nhung chang CO gi CO the phat trien dUQC cii.
Bc;tn can phiii thay doi theo each bl;tn muon de Mahatma
152
kham pha the giai. Gandhi
Kim hiim noi dau m()t thai gian chi khien bc;tn dau Albus
153
hon khi bc;tn thvc sv ciim nhqn duqc n6. Dumbledore
Lam mQi thu vai m()t niem dam me miinh Li~t, Nouchette
154
hoQ,c La chang La gi cii. Carey
Neu bc;tn muon song m(jt CUQC dai hc;tnh phuc, hiiy
Albert
155 bu(jc no voi m(jt mvc dich nhat dtnh, khong phai
Einstein
vai nguai new do hay sv vi~c gi do.
Viet doC;tn van Nghi lu£Jn xa h(>i "khong kho" Tran Thuy Duong

Co se xanh han neu nhu: bq,n tuai nuac cho no

Neil
156 hang ngay. Con ngu:ai cilng vc;ty, bq,n se xanh han
Barringham
khi tu:ai tri thitc moi ngay.
Khong baa gicJ dU(Jc til bo U:Oc ma chi vi mat qua
Earl
157 nhieu thai gian eli th'l:{c hi~n. Du sao thi thai gian
Nightingale
cilng se troi di ma thoi.
Thay vi t'l:{ hoi se di ddu trong ky nghi tiep thea,
158 CO le bq_n nen t'f:{ tq_o cho minh ml)t CUQC song ma Seth Godin
bq,n khong can phiii chq,y tron.
Neu co thu gi do khien bq,n s(J hiii, do cilng co the
159 Seth Godin
la thit rat dang de triii nghi~m.
John
160 Doi khi de chien thang, bq,n can phiii hQC hoi.
Maxwell
That bq,i chi la ml)t nai de nghi ngai. Do la ca hl)i
161 Henry Ford
de bq,n bat dau lq,i thea each thong minh han
Toi chua baa gia ma UOc ve s'l:{ thanh cong. Toi lam
162 Estee Lauder
vi~c de dq,t du(Jc no.
Neu bq,n tranh s'l:{ that bq,i, co nghia la bq,n dang
163 Khuyetdanh
tranh s'l:{ tien be).
Co nhung luc ma bq,n khong phiii dang lam tot han,
Salman
164 bq,n chi dang lam khac di thoi. Quan trQng la bq,n
Rush die
phiii nhc;tn ra thai diem do.
· Thai gian cua bq,n la co hq,n; Dilng phi hoai no
165 Steve Job
bang each song CUQC dai cua nguai khac.
Dilng baa gia S(J that bq,i, bq,n chi can dung ml)t lan Drew
166
duy nhat trong dai. Houston
Neu anh di tim ml)t ngu:ai de lam bq,n, anh se kho
167 ma tim ra. Neu anh buac ra de lam bq,n, anh se tim Zig Ziglar
thay bq,n be khap nai.

50 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong aUQC bat aau!
Viet do~n van Nghi lu~n xii h('i "khong kh6" Tran Thity Duang

Chung ta khong the chong lq,i nhung thang ngu vi Albert

168
chung qua dong. Einstein
Nhilng dieu xinh dE;p nhat tren the giai nay deu
khong the thay va tht;im chi cilng khong so thay
169 Helen Keller
duqc, chung chi co the duqc cam nht;tn bang tnii
tim.
170 Hay cit dam me, hay cu dq,i kho. Steve Job
Ciin b~nh l6n nhat cua thai dq,i nay do la khi nguoi Congmrdng
171
ta cam thay minh khong he duqc yeu thudng. . Diana
Co nhung dieu dang de ta hi sinh, nhung khong co
172 Harry Potter
dieu gi dang de giet choc.
Chi nhung nguoi du dien ro mai nghi minh co the
173 Steve Job
thay doi the giai mai la nguoi thay doi the giai.
Trong m9t the giai dang thay doi rat nhanh chong,
Mark
174 l9 trinh duy nhat dua bq,n den that bq,i la khong
Zuckerberg
dam mq,o hiem, va thich an toan.
HQC tr1 hom qua, song cho ngay hom nay, hy VQng
Albert
175 vao ngay mai. Dieu quan tr<;>ng nhat la khong
Einstein
ngung dQt cau hoi.
Giac mo khong phai la nhung gi bq,n thay khi ngu. A.P.J. Abdul
176
Do la nhung thu khien bq,n khong the chQp mat. Kalam
Nguoi bi quan trach gio, nguoi lq,c quan hy v<;>ng William
177
gio doi chieu, nguoi thvc te dieu chinh canh buom. Arthur Ward
Dung that VQng khi bi tu choi, dung buon khi that
178 JackMa
bc;ti, ddy chi la bai "test" CUa CUQC dai thoi.
Hay ngung than van va bat tay vao lam ngay Hillary
179
nhung dieu bq,n cho la can thiet. Clinton
Neu khong the lam cho no tot, it nhat hay lam cho
180 Bill Gates
no trong dE;p.
 Dung so sanh minh v6i bat cu ai tren the giai nay.
181 Bill Gates
Neu lam v~y, bc;m dang xuc phc;tm bim than minh.
M(lt quan diem song tich cv;c se dem lc;ti sue khoe Hillary
182
tot, vi the hiiy lam tot moi ngay. Clinton
Bc;tn phiii tin tu:ong vao biin than minh. Bc;tn phiii
biet minh la ai, minh muon gi, CUQC song CUa minh Hillary
183
sera sao, dieu gi la quan tn;mg nhat de dua ra quyet Clinton
dinh cuoi cimg.
Dung co can bang giila cong vi~c va vui chai. Thay Donald
184
vao do hiiy bien cong vi~c thanh niem vui cua bc;tn. Trump
sv: that bc;ti dan giiin chi la co h()i de bat dau lc;ti, do
185 Henry Ford
la luc chung ta cang thong thai han.
Phiii mat 20 nam de xay dv;ng danh tieng nhung
Warren
186 chi can nam phut de huy hoc;ti no. Neu bc;tn nghi den
Buffett
dieu do, bc;tn se hanh xu khac.
Toi khong that bc;ti. Toi chi vua tim ra 10.000 each Thomas A.
187
de no khong hoc;tt d()ng. Edison
Ca t1;tng thanh cong la dieu tot, nhung luu tam that
188 Bill Gates
bc;ti m6i la dieu quan trQng han.
Th~t ton thai gian de cau gi~n ve nhilng khiem
khuyet. Ai cung phiii doi m(tt v6i CUQC song va toi
Stephen
189 dii lam dieu do khong qua t~. MQi nguai se khong c6
Hawking
thai gian cho bc;tn neu bc;tn suot ngay bv;c tuc va
phannan.
Neu bat dau thi co khii nang bc;tn se nh~n lay that
Barack
190 bc;ti, nhung neu khong bat dau thi chile chan bc;tn dii
Obama
that bc;ti roi.
Bc;tn phiii lam nhilng gi bc;tn ma uac, ngay cii khi Arianna
191
bc;tn dang sQ. Buffington
Viet dot;tn min Nghi lu4n xii h<)i "khOng kho" Tran Thuy Duong

Chi phi phiii trii cho sv sai lam it han so voi vi~c
192 Seth Godin
khong lam gi cii.
193 Du sao bc;m cilng phiii suy nghi, hay nghi LOn. D. Trump
Hay lam vi~c nhu the co m(it ai do dang lam vi~c
194 hai muai bon gia m(jt ngay de lay het tat cii mQi thu Mark Cuban
tubqn.
Bc;m khong hQc each buoc di bang S'l! tuan thit
Richard
195 nhilng quy tac. Thi bc;m phiii hQc hoi qua hanh d(lng
Branson
va triii nghi~m.
196 sv thong minh la khii nang thich ung voi thay doi. St. Hawking
Toi chi la m(it dua tre khong bao gia lon. Toi khong
Stephen
197 ngung dQ,t nhung cau hoi nhu "tqi sao" va "nhu the
Hawking
nao". Doi luc, toi tim duqc cau trii lai.
Neu bQ,n di dung con duang va luon luon san sang Barack
198
buoc tiep, sam mu(in gi bqn cilng thanh cong. Obama
Bat ke bqn den tu dau, bc;m trong nhu the nao hoQ,c
Barack
199 bc;m yeu thuang ai, neu lam vi~c cham chi va day
Obama
trcich nhi~m, bc;m se gQ,t hcii thanh cong.
Logic se mang bc;m di tu A den B. Tri tuong tuqng Albert
200
se mang bc;m di mQi nai bqn muon. Einstein:

TUYEN T!P zoo cAu TRicH DAN TRUYEN cAM H(JNG

(Phan theo chti ct~)
STT Ngu6n

Doi nguoi
1 Du bqn co thua nhQ,n hay khong, ngay mai van la dieu ngan dtrng
ki di~u. Dau phiii ai cilng co duqc no. ngii dai -
Robin Sharma
2 Ngit dQ,y mu<)n thi phi het m(it ngay, i'J tuoi thanh nien Ng~m ngfr
ma kh.Qng hQC thi phi mat Ca CUQC aOi. TrungHoa
3 Gia tri cua mQt con nguai khong nam a chO anh ta co Minh triet
gi, ma nam a cho anh ta Lam dUQC nhung gi khi khong trong doi song
co gi ca. - Darshani
Deane
4 CUQC song La mQt chuoi mgo hiem hot;lc khong La gi ca. Helen Keller
5 MQt nguai co the mim cuai, roi Lgi mim cuai va tro Shakespeare
thanh mQt k£ hung ac.
6 Bat ke bgn nghi minh co kha nang hay khong, bgn cteu Henry Ford
dung ca.
7 Chung ta cang tien buck tren duang dai, mQi vi~c Lgi Vincent van
cang kho khan han, nhung chinh trong Lite chong Lgi Gogh
gian kho ay ma sire mgnh nQi tam cua con tim dUQC
hinh thanh.
8 Thai gian La mien phi nhung no vo gia. Bgn khOng the Harvey
so huu no, nhung bgn co the su dvng no. Bgn co the MacKay
dung no, nhung bgn khong the gift no. MQt khi bgn Lam
mat no, bgn se khOng the nao co Lgi dUQC no.
9 Khi nhin Lgi nhung gia phut kien gan chong chQi vai Henry
nghich canh, chung ta nhQ,n ra rang: nhung khoanh Drummond
khac duQc song th1;[c s1;( La nhung Lite ta Lam mQt dieu gi
do bang ca tinh yeu.
10 The giai day ray s1;( du da va co hQi, nhung co qua nhieu Ben Sweetland
ngUOi den VOi SUOi nguon CUa CUQC song ma chi mang
theo mQt chiec ray thay vi mQt chiec xe bOn ... mQt thia
uong tra thay vi mQt chiec may xuc. HQ meng dQi it va
ket qua La hQ nhQ,n dUQC it.
11 Toi co the chua den dUQC nai do, nhung toi dii den gan Khuyet danh
han so vai vi tri cua toi ngay hOm qua.
12 Trong s1;( duang dau giua dong suoi va han da, dong suoi Jackson
Luon Luon thang, khOng phai qua sire mgnh ma bang sv Brown
ben bi.
13 Toi aii bOW han 9000 cit nem trong s1;( nghi~p cua minh. Michael
Toi dii thua gan 300 trQ,n dau. Toi dii duQc mQi nguai Jordan
tin tuong de thvc hi~n cit nem bong quan trQng 26 Lan
 nhung Lq,i bO wmat. Toi Lien t'I},C that bq,i va that bq,i
trong suot sv: nghi~p. Do La Ly do tq,i sao toi thanh cong.
14 Neu co hQi khong go ci!a, hiiy tq,o ra m(>t canh ci!a. Milton Berle
15 Bq,n khong bao gia La ke thua cu¢c cho tten khi bq,n bO Mike Dita
CUQC.
SlJ
16 Tri tuong tuqng khong tro nen Lon Lao cho tbi khi con Maria
nguai, vai Long can dam va sue mq,nh, si! d1,mg no de Montessori
sang tq,o.
17 Cho du chung ta Lam gi, ta cii,ng hQC bang each bat tay Aristotle
vao th'l:(c hi~n; vi d'l}, con nguai tro thanh thQ xay nha
xay d'l:(ng, va tro thanh nhq,c St aitn hq,c nha chai aan
hq,c. Cung nhu vQ,y, nha Lam nhi1ng hanh d¢ng chinh
trv:c ma chung ta tro nen chinh trv:c; nha Lam nhi1ng
himh a(>ng co kiem soat, chung ta biet kiem soat ban
than; va nha Lam nhi1ng hanh a¢ng can dam, chung ta
tro nen can dam.
18 Thanh cong khong phai La cu6i cung, that bq,i khong Winston
phai La hoi ket, Long can dam ai tiep mai quan trQng Churchill
nhat.
19 That bq,i chi La thanh cong tgm thai bi tri hoiin chung Herbert
nao Long can dam con toi Luy~n cho khat VQng. ThOi Kaufman
quen kien dinh chinh La thOi quen chien thang.
20 Hiiy kien nhan. Tin tuong. Hiiy gi6ng nhu nguai thq cat Doi nguoi
aa, aeu dQ,n tung nhip, ngay qua ngay. Cu6i cung, m(>t ngan dung
nhat cat duy nhat se pha vB tang da va LQ ra vien kim ngu d:h-
cuong. Nguai tran day nhi~t huyet va t(tn tam vai vi~c Robin Sharma
minh Lam khOng bao gia bi ch6i bO.
21 Co kien thuc thi khong nghi nga, co long nhan thi khong Kh6ng Ti'r
UU tU, CO dung cam thi khong SQ hiii.
22 Nhung cu6i cung, nguai ta can nhieu can dam de song Albert Camus
han la de t'l:( sat.
Viet do~n van Nghj h.t~n xii h(>i "khong kho" Tnin Thuy Duong

23 Anh hung khong can dam hon nguai binh thuong, anh Ralph Waldo
ta chi can dam lau hon nam phut. Emerson
24 Hay quen tat ca nhilng dieu b~n da dUQc d~y bao: "Oii Can dam: Bien
nay dung, con ccii kia sai". Cu(>c song khong co djnh nhu thach thuc
v~y. Dieu dUQC cho la dung hom nay co the sai vao ngay thanh sue
mai, dieu du(Jc cho la sai {j giay phut nay co the dung {j m:;mh- Osho
giay phut ke tiep.
25 Noi S(J khong la gi khac ngoai S'l,£ thieu vang tinh yeu Can dam: Bien
thuong. Hay lam.dieu gi do bang tinh yeu thuong, b~n thach thuc
se quen di noi SQ. Neu b~n yeu thuong sau sac, noi S(J se thanh sue
bien mat. mc;tnh- Osho
26 Hai muoi nam nila, b~n se hoi h~n bi'Ji nhilng thu b~n Mark Twain
kh6ng lam chu kh6ng phai vi nhilng thu b~n da lam. Vi
v~y, hay thao day, nho neo ra khoi ben do an toan, de
canh buom cua b~n don trc;m lay gi6. Tham hiem. Mo
m¢ng. Kham pha.
27 S'!,£ song nay sinh tu cai chet, h~nh phuc hi~n hinh tu Mua lc;tc-
trong nhilng hy sinh, gian kho, {j doi nay kh6ng co con Nguyen Khcii
duong cung, chi co nhilng ranh giai, dieu cot yeu la phai
co sue m~nh de buac qua nhilng ranh giai ay.
28 Khi mc;>i thu duong nhu dang chong l~i b~n, hay nha Henry Ford
rang may bay cat canh thUOng di ngUQC gio chi£ khong
phai nho gio.
29 Neu b~n kh6ng co dUQC nhilng gi minh muon, b~n phai Socrates
kho chju; neu bQ,n CO dUQC nhilng gi b~n khong muon .
b~n cung kho chju; ngay ca khi b~n CO dUQC nhilng gi
minh muon thi van kho chju vi khong the giil dUQc mai
mai. Tam tri cua b~n la v~t can lcJn nhat. No muon m()t
CUQC song t'l,£ do, khong CO S'l,£ thay doi, khOng .CO S'l,£ dau
dan, va cung khong co cai chet. Nhung S'l,£ thay doi la
m()t dieu lu~t va khong CO S'l,£ gia doi nao CO the thay doi
th'l,lc te do.
30 Ccic b~n hay nhin ly nuac day tren tay toi day, neu toi Hanh trinh v~
tiep t¥C rot them thi nuac se tran ra ngoai, trU khi toi phuongD6ng

56 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong dUQC bat aau!
Viet do(tn van Nghi ht~n xii h(Ji "khong kho" Tran Thuy Duong

do Mt nuac trong ly di thi toi mai rot them nuac vao -Baird T.
dUQC. Kien thuc cung the, chi khi ta khiem ton gc;tt bO Spalding
nhflng thanh kien san CO, mOi tiep nh~n them dUQC
nhung dieu mai lc;t.
TUOI TRE vA Sl/TRUONG THANH
31 Hiiy song dung vai giac mo thai tre cua bc;tn. Friedrich
Schiller
32 Tat ca chung ta deu co CUQC dai rieng de theo duoi, giac Louisa May
mo rieng de d~t nen, va tat ca chung ta deu co sue mc;tnh Alcott
de bien mo uac tri'J thanh hi~n th'f!c, mien La chung ta
gifl vung niem tin.
33 Dung rai xa ao m(>ng cua minh. Khi chung khong con Mark Twain
nua, bc;tn van co the ton tc;ti, nhung bc;tn cung khOng song
nua.
34 Khong phai nguai ta ngung theo duoi giac mo vi minh Gabriel Garcia
gia di, nguoi ta gia di vi ngung theo duoi giac mo. Marquez
35 Ke khon citng nhat tren the giOi nay khong phai La nguai Khuyet danh
khong m(>t dong xu dinh tui, ma La ke khOng co noi m(>t
uacmo.
36 Phan LOn nhflng khi bc;tn doi di~n vai noi SQ hili cua Les Brown
minh, bc;tn se phat hi~n ra thvc chat no chang phai La
moi de dQa Lon lam. Tat ca chung ta deu can d(>ng Lvc
StlU sac, mc;tnh me cho phep chung ta VUQt qua tri'J ngc;ti
de co the song vai giac mo cua minh.
37 Tuoi tre qua phong tung lam mat di dieu thit vi cua tlim Chainbevei
han, qua kim nen se mat di sv linh hoc;tt cua dau oc.
38 Trong tuoi tre, chitng ta vap phai kho khan. 0 tuoi gia, Beverly Sills
kho khan vap phai chitng ta.
39 Dam me tai tc;to the giai cho tuoi tre. No khien mQi thu Ralph Waldo
tro nen song d(>ng va dang ke. Emerson
40 Neu thai nien thieu va tuoi tre con La thu gi khac ngoai Vincent van
hu do, thi chang le do khOng phai La tham VQng trui'Jng Gogh
thanhsao?
41 Tu thai cua nguai tre tuoi khi no Ll,w huang ve mqt m'IJ,C Ikeda Taikasu
tieu nao do, La tu the mc;mh me nhat, mai me nhat, tuai
d~p nhat. Tren the giai khong tim dugc dieu gi dffp de
han dau tranh gian kho cua tuoi tre.
42 Tuoi tre khong co Ly tuc:Jng cilng giong nhu buoi sang Belinsky
khong co m(tt trai.
43 Thep da toi trong h1a do va nuac Lc;mh. Lite do thep da Thep da toi
tro nen cung ran va khong he biet S(J. Trong nhung thu the day-
thach ghe gam, the h~ tre chung ta cilng dugc toi Luy~n Ostrovsky
nhU v~y de khOng bt g'IJ,C nga truac CUQC song.
44 Mqt con sau bO ca ngay thi co the di chuyen dugc 1m. Truongthanh
Neu truac khi chet, no muon di chuyen dugc 10km thi sau ngan Ian
phai Lam the nao day ? Phai gong minh ma bO quyet Li~t tranh dau-
han? Khong phai v~y. Phai bien thanh buam va vo canh Rando Kim
bay di.
45 The giai se khong vi sv m~t moi cua bQ,n ma dung LQ-i Khuyetdanh
buac chan cua no. Ngay hOm nay bQ,n khong t~n Lvc de
di, thi ngay mai bQ,n se phai dung het sue minh de chQ,y.
U{j 10, :E
46 Dung rai xa ao mqng cua minh. Khi chung khong con Mark Twain
chung nua, bQ,n van co the ton tQ,i, nhung bQ,n cilng
khong song nua.
47 Loi thi tham
Chi biet rang hQ,nh phuc khong tV nhien ma den, phai cua nhung
tranh dau, danh doi, th~m chi La hy sinh mai co the dugc bong hoa hong
chQ,m tay vao hQ,nh phuc ma thoi. -Teresa
Medeiros
48 Neu bQ,n khong xay giac ma cua minh, nguai khac se Tony Gaskins
thue bgn de giitp xay giac ma cua hQ.
49 Khong phai nguai ta ngung theo duoi giac ma vi minh Gabriel Garcia
gia di, nguai ta gia di vi ngung theo duoi giac ma. Marquez
50 Ke khan cung nhat tren the giai nay khOng phai La nguai Khuyet danh
khong mqt dong xu dinh titi, ma La ke khOng co noi mqt
uac ma.
 51 Phan [On nhung khi bqn doi di~n voi noi SQ hiii cita Les Brown
minh, bqn se phat hi~n ra thvc chat no chang phiii [a
moi de dQa Lon lam. Tat cii chimg ta deu can d(jng [1fc
sau sac, mqnh me cho phep chung ta VUQt qua tro ngqi
de co the song voi giac mo cita minh.
52 Neu bqn muon bien nhung uoc mo cita minh thanh hi~n Khuyet danh
thvc, dieu dau tien ma bqn can phiii [am [a thilc dQ,y.
53 Trai tim cita m()t con nguoi xuat chung bat dau dQ,p khi Terry Orlick
kham pha ra m()t thil de theo duoi - m(jt thil hap dan
bqn, giiii ph6ng bc;m, thach thilc bqn, hoQ,c mang den cho
bqn ciim giac y nghia, hqnh phuc hay dam me.
54 Hiiy hQC khi nguc'Ji khac ngit; [ao d(jng khi nguc'Ji khac William Arthur
[UOi nhac; chuan bi khi nguc'Ji khac choi bc'Ji; va co giac Ward
mo khi nguoi khac chi ao uoc.
55 M(jt ngay nao do bqn se nhQ,n ra y nghia cita uoc mo Nguyen Nh~t
khOng phiii 0 cho no co phu hQp voi khii nang thvc te Anh
hay khong. Dieu quan trQng [a no cho phep bc;m song
them m(jt CUQC dc'Ji nfl:a VOi cam XUC CUa rieng bc;tn, trong
m(jt the gioi ma bqn c6 the hoa than m(jt each hon nhien
nhat vao dang toan nang.
56 Khi bqn khao khat m(jt dieu gi do, cii vil trV- se hQp [lfc Nha giii kim -
giup bqn dqt dieu do. Paulo Coelho
57 Hai muoi nam sau bqn se hoi tiec ve nhung gi dii khOng Doi ngan dt'rng
Lam han La nhung gi dii Lam. VQ,y hay quang day neo di. ngu dai-
Dong buom xa khoi ben do an toan. Xuoi thea chieu gio. Robin Sharma
Tham hiem,uoc mo va kham pha.
58 Neu dam me cho bqn di, hiiy de Ly tri nam day cuong. Benjamin
Franklin
59 KhOng co con duong nao dan den hqnh phuc, hqnh phuc Thich Nha't
[a m(jt con duong. H<;1nh
60 Rat nhieu nguai trong chung ta sq phiii thea duoi dam Robyn Allan
me, SQ phiii thea auoi nhung gi biin than Luon ao uoc
nhat vi aieu do co nghia voi vi~c phiii chap nhQ,n riti ro,
' thQ,m chi aoi mat vai that bai. Nhuna chi riena viec
. . ~ ~ . l
i
 thea duoi dam me bang ca con tim da La m()t thanh cong
roi. Va that bq,i Um nhat chinh La khi bq,n chua bao gio
thQt sv co gang.
:AI n~::~ s6
61 Khong phai ai ciing c6 the Lam nhung dieu vi dq,i. Nhung M~ Teresa

chitng ta co the Lam nhiing dieu nho nhQt voi tinh yeu
vi dq,i.
62 Ban tay tQ,ng hoa hong baa gio cilng phiing phat huang Jefferson
tham.
63 Chung ta song trong nhiing vi~c chung ta da Lam, khong Aristotle
phai trong nam thang, suy nghi, khOng phai trong hoi
tho, trong cam xuc, khOng phai nhung con so tren mQ,t
dong hO. Chung ta dem thoi gian bang nhung nhip tim.
Nguoi song nhieu nhat La nguoi tu duy nhieu nhat, cam
nhgn cao thuc;mg nhat va hanh d()ng tot d~p nhat.
64 Dung tho dai hay vuan vai ma song. Khuyetdanh
Bun duoi chan nhung nang 6 tren dau.
65 Song nhu chinh minh trong m()t the gioi Luon co bien Ralph Waldo
minh thanh nguoi kM.c - do La thanh tvu Lon nhat trong Emerson
CUQC dOi moi ngUOi.
66 Ke mq,nh khOng phai La ke giam Len vai nguoi khac de Nam Cao
thoa man long ich ki. Ke mq,nh chinh Lake giup do nguoi
khac tren doi vai cua minh.
67 CUQC doi cilng nhu hoi tho vgy thai. Ta khong the hit Neu biet tram
m()t hoi dai qua kha nang cua minh. Nhung ra c6 the nam la hfru
hit sau het kha nang cua minh trong tung hoi tho. Toi h9-n - Ph9-m Lfr
van tin n1ng neu bq,n thvc sv biet huong thv., bq,n Luon An
biet minh da song rat Lau. Neu da biet tram nam La huu
hq,n, co gi ta khong song thgt sau?
68 Hay nha ding truoc khi dUQC the.' gioi nay phat hi~n ra, Bi Shumin
nhiing vien da quy da phiii viti trong cat bv.i va chiu
dvng noi co dan ca ngan nam.
69 Chuyen phieu Luu cua doi La hQc hoi. Mv.c dich cua doi William Arthur
La truong thanh. Ban tinh cua doi La thay doi. Thach Ward
 thuc cua ctoi La vuQt qua. Tinh tuy cua ctoi La quan tam.
co h¢i cua ctoi La ph1,tng sv. Bi mgt cua ctoi La dam Lam.
Huang vi cua ctoi La giup do. Ve ctc;p cua ctoi La cho cti.
70 Chi tay quyet ajnh CUQC ctoi cua chung ta, nhung chi tay Khuyet danh
nam trong Long bcin tay cua chung ta.
71 SV khoan dung La man qua Lon nhat cua tam hOn; no Helen Keller
aoi hOi no Lvc cua b¢ niio cilng nhieu nhu khi b(m phiii
giil thiing bang khi di xe dgp.
72 Kim Logi vi ci£ng ma gay, nuac nho mem mgi ma dUQC Khuyet danh
vc;n toan.
73 Song thOi La chua au. Chung ta phiii kien djnh de song Winston S.
vi m¢t ctieu gi do. Churchill
74 Co mc)t truyen thuyet ve con chim chi hot mc)t Lan trong Tiengchim
doi, nhung hOt hay nhat the gian. Co Lan no roi to bay h6t trong b\li
di tim b'l,ti mQn gai va tim cho bang dUQC mai thOi. Giila m~n Gai-

dam canh gai g6c, no cat tieng hat bai ca cua minh va Colleen
Lao ngvc vao chiec gai dai nhat, nhQn nhat. VUQt Len McCullough
tren noi ctau kho khOn tii, no vil:a hot vil:a Lim dan di, va
tieng ca han hoan ay dctng cho cii son ca va hQa mi phiii
ghen tj. Bai ca duy nhat co mc)t khong hai, bai ca phiii
aoi bang tinh mgng mai co aUQC. Nhung cii the gian
LQ,ng ai Lang nghe, va chinh thuQng de tren Thien dinh
cilng mim cuoi. Boi vi tat cii nhilng gi tot ctc;p nhat chi
CO the CO dUQC khi ta chju tra gia bang noi dau kho vi
dgi ... it ra La truyen thuyet n6i nhu vgy.
75 Chi song thoi La khong au, ma phiii song co anh sang, co Andersen
tv do, co huang hoa ngao nggt.
TtN TfHJOJ\G, SV S]'' CfHA
76 Am nhgc khong nam o nhung not nhgc mao cai khoang Va khi tro b\li
khong o giila nhilng not nhgc. Giila nhilng not nhgc La - Doan Minh
am nhgc. Giila nhilng con nguoi La tinh yeu. Nhilng not PhUQng
nhgc va nhilng con nguoi kh6ng co y nghia. Y nghia
nam 0 giila chung, 0 giila hQ.
Viet do.;tn van Nghj ltuJn xii h(>i "khong kho" Tran Thity Duong

77 Yeu khong chi la mQt danh tu - no la mQt dQng tu; no William Arthur
khong chi la cam xuc - no la quan tam, chia se, giup dB, Ward
hy sinh.
78 Co aieu ky di~u xay aen vai nhung nguai thv;c sv; biet Rainer Maria
yeu thuang: hQ cang cho nhieu, hQ cang co nhieu. Rilke
79 Nhung con nguai d£;p nhdt la nhung nguai tung bi aanh Elisabeth
bt;ti, tung aau kho, tung tranh aau, tung mat mat, va aii Kubler Ross
tim auqc auong ra khoi vv;c sau. Nhung nguai nay co
long cam kich, S\l nht;ty cam va thau hieu aoi VOi CUQC
aOi, CUQC aai aii lam hQ tran aay S\l cam thong, S\l diu
dang va quan tam yeu thuang sau sac. Nguai a£;p khong
tv; nhien ma co.
80 Khi ta yeu thuang, ta luon co gang ae tra thanh con Paulo Coelho
nguai tot tlf;p han. Khi chung ta co gang ae tot d£;p han,
mQi thu quanh ta cilng tra nen tot d£;p han.
81 Chung ta ton tt;ti nha nhung gi ta nhQ,n nhung chung ta Winston
song nha nhung gi cho ai. Churchill
82 Khong hanh aQng tit te nao se dung lt;ti chi vai chinh no. Amelia Earhart
MQt hanh aQng tot a£;p dan tai mQt hanh aQng khac.
Nhung tam guang auqc noi theo. MQt hanh a~?ng tit te
aan gian VUOn re Ve mQi huang, Va re VUan len mQC
thanh cay coi. Dieu vi at;ti nhat ma long tot lam auqc
cho nguai khcic la khien chinh hQ cilng tra nen tot tl£;p.
83 sv: tit te, dit nho tai the nao, khong bao gia la liing phi. Aesop
84 Nguai ta can phai yeu thuang mQt ai ao, va auqc mQt ai Haruki
ao yeu thuang, roi thong qua ao ma hQC each t\l yeu Murakami
chinhminh.
85 "Tri thuc at;tt aU(Jc qua hQC hoi; S\l tin tuang at;tt aU(Jc Thomas Szasz
qua nghi nga; ky niing dt;tt auqc qua ren luy~n; tinh yeu
thuang at;tt auqc qua yeu thuang.
86 Neu bt;tn khong the xay dv;ng mQt thanh pho thi hiiy xay Khuyet danh
lay mQt trai tim hong.

62 Khong co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong dUQC bat dau!
 87 Neu b<fn kh6ng the La M(tt Troi thi cilng dung Lam m(>t Khuyet danh
dam may.
88 Tinh yeu thuang trao cai d~p cho mQi thu no ch(fm vito. Rabindranath
Tagore
89 Co m¢t nghich Ly: H(fnh phuc thQ,t sv chi den khi b(fn Christopher
m(fnh d(fn cho di- chu kh6ng phai nam giu thQt ch(tt." Hoare
90 Kh6ng co tinh yeu vinh cil:u mit chi co nhung giay phut W. Goethe
vinh cil:u cita tinh yeu. Co the an nil:a bua, nil:a dem
nhung kh6ng the di nil:a duong chan Ly, yeu bang nil:a
trai tim.
KffOY~:'r ll.SIVI, SV HOAN HAO
91 Neu toi co the uac CUQC doi minh hoan hao, han se thQ,t Allyson Jones
tuy~t VOi, nhung toi Se phai khuac tit dieu do, biJi CUQC
doi se chang con d[fy toi gi nii:a.
92 Moi con vQ,t khi sinh ra deu La tat ca nhung gino co. Chi Khuyet danh
co con nguoi La ngay tit thuo LQt Long thi chang La gi ca.
No Lam the nao thi se tro thanh nhu the ay, va no phai
Lam bang tv; do cita chinh no. T6i chi co the tre thanh
nguoi do chinh minh t[fo ra.
93 Gio noi voiLa ua: "Trang vong Luan hOi bat tqn cita kiep TrangTheHy
La mau vang cita mi trong khoanh khac nay La net d~p
vinh hang cita nhan sac mua thu tan phai nhanh"
"Dung buon! Cai d~p nao ciing phu du vi chi co cai phu
dumoi d~p"
94 Tha song CUQC doi cita rieng minh m¢t each kh6ng hoan Elizabeth
hao con han bat chuOC CUQC doi CUa nguoi khac m(>t Gilbert
each hoan hao.
95 Chung ta thuong danh gia nguoi khac thea tieu chuan Khuyet danh
cita minh nhung roi sau do L(fi danh ca doi de song thea
tieu chuan cita nguoi khac.
96 Neu bqn khong the La m(>t nha tha, hiiy La m¢t bai tho. David
Carra dine
97 Nguoi khOng co khuyet diem thi it co uu diem. Abraham
I
I '
Lincoln
'
98 Cu(>c song khong phai la CUQC chien tranh vai nhung HaeMin
ngUOi khac, ma la CUQC ChQ,y dua truang ky VOi chinh
ban than minh.
99 Chung ta van c6 the yeu thuang nhau trQn v~n ma HaeMin
khong can hieu nhau m(>t each v~n tron.
100 Nguai khong hili long vai nhung gi anh ta c6 cung se Socrates
khong hai long vai nhung gi anh ta se c6.
101 Khi ta nhin CUQC dai bang anh mat tU trai tim thi S'f:( Khuyet danh
hoan hao ma ta hang tim kiem tro nen de thay han
nhieu.
102 KhOng ai hoan hao ca- vQ,y nen but chi mai c6 tay. Wolfgang
Riebe
103 S'f:l hoan hao khong ton tQ,i bOi bQ,n luon co the lam tot Les Brown
han va luon c6 the tien b(>.
104 BQ,n la tong hqp tu nhung gi bQ,n da n6i, tac pham van Duong den
hQC bQ,n da dQC, tU tUong bQ,n da ap U, bQ,n be bQ,n da thimh cong-
dong hanh va dia Vi trong CUQC song bQ,n thiet tha dQ,t Napoleon Hill
duqc.
105 Neu bQ,n nhin vao nhung gi bQ,n c6 trong CUQC song, bQ,n Oprah
se luon luon c6 nhieu han nhung gi bQ,n thay. Neu bQ,n Winfrey
nhin vao nhung gi bQ,n khong c6, bQ,n se luon cam thay
thieu than.
- - ' ' - ' '-~ - ' ' ,- ' D
106 NgQc bat trac bat thanh khi, nhan bat hQC bat tri ly. Ng9-n ngfr
107 Co m(>t guang mqt d~p soi vao guang qua lei hQ,nh phuc. Bang Son
Nhung hQ,nh phuc cling trQn v~n han neu c6 tam han
d~p de moi khi soi vao guang luang tam sau tham ma
long khong ho th~n.
108 DQ,o due c6 the bit dap cho S'f:( thieu hl:Lt ve tri tu~, nhung Khuyet danh
tri tu~ mai mai khOng the bit dap cho S'f:( thieu hvt ve
dQ,o due.
109 Bien r(>ng menh mong, khOng ba, khOng ben, khOng c6 Lam Tac Tu
giai hQ,n lei bOi no khong C'f:( tuy~t bat ki m(>t giQt nUOC
Viet dot;tn van Nghi lut;tn xii h9i "khong kho" Tran Thuy Duong

niw. Nui co the dung cao sung sung vt;tn trUCJng la bi'Ji
no khOng tu choi dau chi m(Jt han da nhO.
110 Toi tu duy nen toi ton tq,i. Descartes
111 Tri tu~ dan ta vao CUQC thea duoi sv thQt. Dam me Cicero
khuyen khich ta Hanh d(Jng.
112 Co toa cin con cao han toa cin cong ly, va do la toa cin Mahatma
cua luang tam. No thay the cho m<;>i toa cin khcic. Gandhi
113 Nhi~t huyet thieu di tri thuc chi la lua thieu di cinh sang. Thomas Fuller
114 Giao dV-C nhen nhOm ng<;>n lua chu khong phiii chi do Socrates
day con tau.
115 MQi nguc'Ji sinh ra deu binh dang, neu co khcic bi~t la do KhuyenhQc-
hQC van. Fukuzawa
Yukichi
116 Hiiy cho toi m(Jt diem t'l:[a, toi se nang bOng cii Trcii dat Archimedes
Len.
117 The giai dii phiii chiu ton that rat LOn. Khong phiii vi s'l:[ Napoleon
tan cic CUa nhflng nguc'Ji xau, ma la Vi S'l:[ im lQ,ng CUa
nhung nguc'Ji tot.
118 Khong ai tam hai lan tren m(Jt dong song. Heraclitus
119 Muon di nhanh hiiy di m(Jt minh, muon di xa hiiy di Warren
cung nhau. Buffett
120 Khong nen noi tat cii nhflng gi bq,n biet nhung bao gic'J M. Claudius
cilng phiii biet nhung gi bq,n noi.
THOI GIAN ~QUA KHU ~ HI~N T~I ~ TUONG LAI
121 sv khcic bi~t giua quci khu, hi~n
tq,i va tuang lai chi la Albert Einstein
m(Jt iio tuong dai dang den ngoan co.
122 Chung ta thuc'Jng dcinh mat ngay hom nay, bi'Ji vi ngay Goethe
hom nay dang ton tq,i, va ngay mai dang tai.
123 Neu anh ban vao quci khu bang sung lV-C thi tuang lai se Daghextan cua
ban vao anh bang dq,i bcic. toi - Abutalip
124 Tuang lai co rat nhieu ten: Voi ke yeu, no la Dieu khOng Victor Hugo
the dq,t duqc. Doi vai nguc'Ji hay SQ hiii, no la Dieu chua
biet. Voi ai dung ciim, n6 la Co hQi.
Viet do~n van Nghj lu~n xa hi)i "khong kho" Tran Thity Duang

125 Khi toi 17 tuoi, toi c1d dc;>c aUQc mqt cau trich ddn: "Neu Steve Jobs
bt;tn song moi ngay nhu the do La ngay cuoi citng cita
bt;tn, m(>t ngay nao do, b~n se dung". cau noi ay dii thv;c
S\£ tt;to aUQc an tUQng VOi toi, va ke tU do, 33 nam qua,
toi c1d nhin vao guong moi buoi sang va tv; hoi minh:
"Neu hom nay La ngay cuoi citng cua dai minh, thi toi
co muon lam nhii:ng dieu minh se lam hom nay khong?".
Va bat cu khi nao cau tra lai La: "khong" trong nhieu
ngay lien tiep, toi biet toi can phai thay doi.
126 Neu bt;tn khoc vi m~t trai dii rai khOi dai bt;tn, nuoc mat Tagore
se ngan bt;tn thay duQc nhii:ng vi sao.
127 Toi tha lam tro chi£ khong lam b~i! Toi tha nlng tia lila Jack London
cua toi se chay tan trong anh hao quang choi l<;>i chi£
khong muon no am i l~i dan. Toi tha lam ngoi sao bang
tuy~t hao, tung nguyen til toa sang rv;c rB, con han lam
m(>t hanh tinh ngai ngu va vinh cuu. SU: m~nh cua con
nguai La song, khOng phai chi ton tt;ti. Toi se khong liing
phi ngay thang cua minh trong vi~c co gang keo dai
chung. Toi se su d~ng thai gian.
128 Chi co thai gian moi au sue mai hon da vo tri thanh vien Khuyet danh
ng<;>c toa sang, chi co thai gian moi au sue chuyen bien
m(>t ke tam thuang thanh vi nhan. va cilng chi co thai
gian minh chung cho nhung gia tri chan tht;tt nhat.
129 Thai gian troi. Nhung thai gian cua dai nguai co nhii:ng Kawabata
dongchay khac nhau. Nhu dong song, dong aaic6 chd Yasunari
nhanh cho cht;tm, co cho con dung lt;ti nhu nuoc ao tit.
Thai gian vu t~ tat nhien La m(>t, nhung thai gian trong
tam thay doi voi tung nguai. Dong song thai gian La m(>t
cho m<;>i nguai, nhung moi nguai troi di trong dong song
ay m(>t each khtic nhau.
130 Thai gian cua bt;tn La co ht;tn, vi vt;ty dung liing phi no de Steve Jobs
song CUQC aai cua nguai khac. Dung nghe nhii:ng lai giao
dieu- do La song voi ket qua suy nghi cua nguai khac.
Dung de am thanh cl!a nhii:ng quan diem khac lan at di
66 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong duqc bat dau!
Viet do~n van Nghj lu~n xii h('i "khong khO" Tran Thuy Duong

gic;mg noi ben trong bg,n. va quan trQng nhat, hiiy giii
lay S\£ can dam de di theo trai tim va tr\lC giac. Chung
bi'et bg,n th\lC S\£ muon tro thanh COn nguai nhU the nao.
MQi thu khac chi la thu yeu.
131 Anh co the tri hoiin, nhung thai gian thi kh6ng. Benjamin
Franklin
132 Thai gian tuy rang mien phi, nhung no v6 gia. Bg,n Harvey
khong the so hiiu nhilng lq,i co the su dv,ng. Bq,n kh6ng MacKay
the gift duqc no nhung lg,i co the tieu xcH. Nhung m(>t
khi dii danh mat, bq,n khong the nao lay lq,i.
133 Dilng bao gia de den ngay mai nhung vi~c bq,n co the Benjamin
lam trong hom nay. Franklin
134 Quan trQng kh6ng phdi la song tau nhu the nao, ma la Ralph Waldo
song sau nhu the nao. Emerson
135 Nguai ta thuang kh6ng nhQ.n ra nhiing khoanh khac Agatha
th\lc S\£ quan trQng trong dai cho toi khi qua mu(>n. Christie
LAO DONG- sANG T~o
136 S\l sang tq,o doi hoi phiii co can dam de buong tay khoi Erich Fromm
nhung dieu chac chan.
137 Neu bq,n duqc dua giay co dong ke, hiiy viet bang m~t William Carlos
con lq,i. Williams
138 Neu bg,n nghe thay m(>t giQng noi ben trong bq,n rang: Vincent van
"Bg,n kh6ng phai la m<;>t hQa si". Bang mQi each, hiiy lam Gogh
cho giQng noi ay bien mat.
139 Neu m()t nguai duqc gQi la phu quet duang hiiy quet Martin Luther
nhilng con duang nhu Michelangelo dii hQa tranh, hiiy King
quet nhilng con duang nhu Beethoven dii soq,n nhq,c va
hiiy quet nhilng con duang nhu Shakespeare dii lam tho.
Nguai phu quet duang can phiii quet nhilng con duang
sg,ch toi d<;> tat eel nhung thien than nai thien dang, lan
con nguai tren tran gian se phcli dilng lq,i va noi rang:
"Day la nguai quet duang vi dg,i, nguai dii lam thgt tot
cong vi~c cita minh".
140 Tri oc gia nua cilng nhu nhilng chu ngva gia nua. BQ,n John Adam
phiii de chung Luy~n tgp neu bQ,n muon chung hoQ,t a(>ng
duqc tot.
141 Tri tu~ cua con nguoi truong thanh trong tinh LQ,ng, con Goethe
tinh each truong th(mh trong biio tap.
142 Cung nhu m(>t buac chan dan d(>c khong the tQ,O nen David Henry
duong man tren mQ,t dat, m(>t y nghi dan a(>c khong the Thoreau
tQ,O nen con duong cua tu duy. Dexay dvng con duong
han sau xuong dat, chung ta phiii qua LQ,i rat nhieu. De
xay dv:ng con duong han sau trong tri oc, chung ta phiii
nghi di nghi LQ,i LoQ,i ynghi chung ta muon chi phoi CUQC
doi minh.
143 Cang hieu biet, con nguoi cang tV do. Voltaire
144 Neu toi nhin duqc xa han nguoi khac, do La nho di£ng Isaac Newton
tren vai nhflng nguoi khong LO.
145 Toi La nguoi thOng thai nhat tren doi, vi toi biet m(>t Plato
dieu, rang toi chang biet gi cii.
146 Chung ta se tro thcmh dieu ma chung ta hay nghi den William James
nhat. Cu(>c each mQ,ng cua thoi dQ,i nay La kham pha ra
rang, nho thay doi thai a(> tu trong chinh n(>i tam ma
con ngUOi CO the thay aoi aUQC cii the giai ben ngoai.
147 Neu bQ,n chi clQC nhflng quyen sach ma mQi nguoi dang RungNa Uy-
dQc thi bQ,n C'ung chi nghi nhflng gi mQi nguoi dang nghi Haruki
ma thoi. Murakami
148 Dinh nghia co nghia La gioi hQ,n. Oscar Wilde
149 Tat cii con nguoi deu duqc sinh ra vOi tiem niing sang Pablo Picasso
tQ,o nhu nhau. Hau het con nguoi Liing phi tiem niing
cua minh cho cii tri~u thi£ thua thiii. Toi dung tiem niing
cua toi cho m(>t thi£ va chi m(>t thi£ duy nhat: ngh~ thugt
cua toi.
150 Se chang sao cii neu bgn di chgm tung buac m(>t, mien Andy Warhol
La bgn khong dung LQ,i.
~ SO L.AC QUAN
 151 Lq,c quan La niem tin dan toi thanh tv;u. Bq,n chang the Helen Keller
Lam dUQC dieu gi mathieu di hy VQng va sv; tv; tin.
152 Va khi con bao qua di, bq,n se khong nho bc;m da vuqt Kafka ben bo
qua nhu the nao, bq,n xoay xi'J de ton tq,i duqc ra sao. bien - Haruki
Bq,n thQ,m chi se khOng dam chac, thQ,t ra, Li~u con bao Murakami
co thQ,t sv; di qua. Nhung co m(>t dieu chac chan. La khi
bq,n ra khoi con bao, bq,n se khOng con La cung m(>t nguoi
ma da buoc vito. Do La nhung give con bao.
153 Chi vi so phQn khOng chia cho bq,n quan bai khong tot Les Brown
khong co nghia La bq,n nen bO CUQC. No chi co nghia La
La bq,n phiii choi nhung quan bai do voi tiem nang toi
da cita chimg.
154 Neu CUQC doi nay toan chuy~n xau xa Ph6 ta- Luu
Tq,i sao cay tao Lq,i ni'J hoa QuangVu
Sao ranh nuoc trong veo den the?
Con chim se toe xu oi
Bac thQ m(>c noi sai roi.
155 Nguoi Lq,c quan Luon nhin thay co h(>i trong mQi hiem Winston
nguy, con ke bi quan Luon nhin thay hiem nguy trong Churchill
mQi co h(>i.
156 Chung ta biio tinh yeu La sv; song; nhung tinh yeu khong Elbert
co hy VQng va niem tin La cai chet dau don. Hubbard
157 Moi nguoi sinh ra deu La thien tai. Nhung neu bq,n bat Albert Einstein
m(>t con ca the hi~n khii niing qua vi~c treo cay, thi cii
doi cita no se song va tin ding no chi La m(>t dua ngoc.
158 Tinh yeu den voi nhung ai van hy VQng du da tung that Khuyet danh
VQng, van tin tUi'Jng du tUng bi phan b(>i, van yeu thUOng
du tung bi ton thuong.
159 Phiii tin vito biin than minh truoc, sau do nguoi khac Sergeyevich
moi tin vito bq,n.
160 Thieu niem tin khOng phiii vi co kho khiin, ma co kh6 Seneca
khiin la vi thieu Long tin.
161 Buoc ra til aau kho ta mgnh me han khi bU(Jc vao. Alexandre
I
I
I i Dumas
Viet do~n van Nghi lu(tn xii h!)i "khong kh6" Tran Thuy Duong

162 Tuy nhien dit diem dQ,m den dau, nguai ta cilng khong Hoai Thanh
the ml)t minh dung truoc vo citng. Nguai ta phiii nuang
tva vao m(,)t cai gi do cho do le loi: m(,)t long tin, hay it
nua m(,)t tinh yeu theo nghia thong th11<'1ng va chan
chinh cua chu yeu...
163 Hy vc;mg la m(,)t thu rat tuy~t di~u. Hy VQng cong, xoan, Luonmim
thinh thoiing no khuat di, nhung hiem khi no tan va ... cuoivoicu<)c
Hy VQng duy tri CUQC song cua chung ta ma khong CO gi song
co the thay the dUe} C... Hy VQng cho chung ta co the the
tiep t\Lc, cho chung ta can diim de tien len phia truoc,
khi chung ta tV nhit la minh sap bO CUQC ...
164 M()t con chim d4-u tren canh cay khong bao gia SC} canh Khuyetdanh
cay bi gay. Do la Mi niem tin cua con chim dq,t a dOi
canh chu khOng phiii canh cay. Vi the dit bc,tn a bat cu
hoan ciinh nao, hay luon tin tuang vao biin than minh.
165 Toan bQ dc,ti duang se khOng bao gia danh chim dUQC Sl! lc;tc quan -
m(,)t con tau trn khi nuoc ng4.p vao trong. Tuang tV nhu Goi Noisu
v4.y, toan bQ nhung dieu ti€u eve tren dai cilng se khong
bao gia hc,t g\LC dUQC bc,tn trU khi bc,tn cho phep no thdm
vao nguai minh.
GIA TRJ BAN THAN
166 V4-n m~nh cua chung ta song trong chinh biin than ta. Walt Disney
Bc,tn chi can du can diim de nhin thay no.
167 Khi bc,tn danh gia thap dieu minh lam, the gioi se danh Oprah
gia thap con nguai bc,tn; Winfrey
168 Co m()t cau hOi doi khi khien toi thay ma ho: Toi dien Albert Einstein
hay nguai khac dien?
169 Co m()t dieu ma chung ta co the lam dUC}C tot han bat cu William Arthur
ai khac: chung ta co the la chinh minh. Ward
170 M(,)t nguoi da danh mat niem tin vao biin than thi chac Khuyetdanh
chan se con danh mat them nhieu thu quy gia khac nua.
171 Cul)c song khong phiii la di tim biin than minh. Cul)c George
song la tc,to ra biin than minh. Bernard Shaw

70 Khong co hanh trinh kh6, chi co hanh trinh khong dUQC bat dau!
 Viet dogn van Nghi lu!;ln xii h«?i "khong kho" Tnin Thuy Duong

172 Dau chan se khong bao gia xuat hi~n neu bgn chi di tren Khuyetdanh
dau ngon chan cita minh.
173 CUQC dai toi khong lam toi hai long' vt;ty nen toi tc;w ra Coco Chanel
' CUQC dai toi.
174 Neu toi khong dot lila; neu anh khong dot lila; neu Nazim Hilanet
chung ta khong dot lila; thi lam sao Bong toi se tra
thanh Anh sang?
175 Neu bgn kh6ng lt;tp trinh chinh minh, CUQC song se lt;tp Les Brown
trinh b~n!
176 De tra thanh m¢t ngoi sao, b~n phai tV toa anh sang cita Khuyet danh
rieng minh, di theo con duang cita rieng minh, va dung
lo lang ve bOng toi, Mi do la khi sao sang nhat.
177 Toi tin CUQC song la m<}t chuyen hanh trinh, thuang kho Les Brown
khiin va doi khi tan nhan kh6ng nga, nhung chung ta
deu duqc chuan bi tot cho no neu chung ta biet nam lay
tai niing cita ban than va cho phep chung nay na.
178 Minh se di luc bien d¢ng ma tim dt;tp nhip ngang tang Nguyen Phong
biet la 'co the dau nhung CUQC dai th(tt ra can khan kho Vi~t
truang thanh kh6ng phai co gang tim binh yen, chi la
khi doi dau vai song gio
giil chQt lay niem tin ...
Minh se di luc co the chang ai ngoai thea nhin
Minh se di luc minh con co ca m¢t tuoi tre can ldm lap
b1:ti duang ...
179 Chung ta nam giilvt;tn m~nh cita chinh minh chit khong William
phai cac vi sao. Shakespeare
180 La con nguai, S'J! vi d~i cita chung ta khong nam nhieu Mahatma
a vi~c cai t~o the giai, do la than tho~i cita thai d~i Gandhi
nguyen til, ma nam (J kha niing ta cai t~o chinh minh.
KHAC BI~T- SlJTHAY DOl
181 De tr(J nen khong the thay the, phai luon co S'J! khac bi~t. Coco Chanel
182 Neu chi ngoi cha cac co h<}i tim den minh, b~n chi la Edward de
m<}t nguai trong dam dong cilng dang eM dqi ma thoi. Bono
Viet dot;tn van Nghi luc~n xii hl}i "khong kho" Tnin Thuy Duong

183 Noi sQ Wn nhat tren dai La sQ hili y kien cita dcim dOng, Osho
va khoanh khac ma bl;tn VU:Qt qua dUQC no, bl;tn khong
con La m(>t con cuu nua, bl;tn tra thanh m(>t chu su tii.
M(>t tieng gam Lon se vang Len trong tim bl;tn, do La tieng
gam cita sv tv do.
184 Neu muon vu:an Len den dinh, hiiy bat dau tu duaiday. Publilius Syrus
185 Bl;tn sinh ra La m(>t nguyen ban, nhung dung chet nhu John Mason
m(>tban sao!
186 BQ,n khOng the mong dl;tt dUQC nhung m'I~C tieu mai hay Les Brown
VU:Qt qua hoan canh hi~n tl;ti neu bl;tn khong thay doi.
187 Thay doi se khOng den neu chung ta dQi ai do khac, hoQ,c Barack Obama
neu chung ta dQi tai m(>t Luc nao do khac. Chung ta La
nguai ma minh dang dQi. Chung taLa thay doi ma minh
dang tim kiem.
188 Neu bl;tn khong thich dieu gi do, hiiy thay doi no. Neu Maya Angelou
bl;tn khong the thay doi no, hiiy thay doi each nghi. PU:ng
phannan.
189 Khong the co tien b(> ma khong co thay doi ca, va nguai George
khong the thay dOi tu duy thi khong the thay dOi bat cu Bernard Shaw
dieu gi.
190 Tl;ti sao bQ-n Ll;ti ra di? De bl;tn co the quay tra Ll;ti. De bl;tn Terry
co the thay nai cu truac day vai goc nhin mai va nhung Pratchett
mau sac them vao. Va con nguai a d6 cung nhin bl;tn
theo each khac. Tra Ll;ti nai bl;tn bat dau khong giong nhu
khong bao gia rai di.
TRICH DAN SACH HAY
191 TV do tu tuang khong phai chi La muon nghi the nao La Hanh trinh v~
nghi, ma con La giai thoat ta ra khOi cac ap Lvc bat ta phuongDong
phai suy nghi theo m(>t Le Loi nao do. -Baird T.
Spalding
192 Bi m«;lt cita CUQC song chinh La ngii bay Lan va dung dQ,y Nha gif1. kim -
tam Lan. Paulo Coelho
193 Nguai ta co the Lay di cita m(>t nguai mQi thu, chi trU: Di tim le song
m(>t dieu: sv tv do - sv tv do trong vi~c tva chQn thai d<? - Viktor Frankl
hanh co hanh khong dugc bat aau!
 song trong bat ky hoan canh nao, va S'l:{ t'l:( do L'l:(a chQn
huang di cita minh.
194 Gia dinh kh6ng phai La vi~c chau mang dong mau cita Kh6ng gia
ai. MaLa vi~c chau yeu thuong, chia se, cam thOng va dinh - Hector
quan tam den ai. Malot
195 Nga.yxua c6
De den duQc thao nguyen binh yen, doi khi con nguoi ta m<)t chuy~n
bu(>c phai Leo qua nhii:ng ngQn nui cao trong Long minh. tinh - Nguyen
Nh~tAnh
196 Kh6ng phai con nguoi ta co gia trj, nen moi ton t<;ti, rna Truong thimh
vi ton t<;ti nen moi co gia trj. sau ngim Ian
tranh dau
197 CUQC doi dai Lam, de di het dUQC CUQC doi, con nguoi CUQC doi dai
phai trai qua biet bao nhii:ng khoanh khac tinh tao va Him- Chu Lai
ca si me ... CUQC doi dai Lam, nhung CUQC doi cilng ch<;ty
vong quanh. Chi co tinh yeu La roi thang, roi tai day ...
198 Toi thay thien h<;t khong song ma chi dan do suy tinh va
phi ca doi vao vi~c dan do suy tinh do. Roi khi song uong
het m(>t aoi nguoi vi hao phi thai gian thi L<;ti bat aau
khoc than cho so phQn. Nhung vi~n so phQ,n ra rna Lam M. Gorki
a
gi? So phQ,n cita moi nguoi La chinh ban than nguoi
ao! Cho tai nay toi van giJ,p ait mQi Lo<;ti nguoi, nhung
khong thay nhii:ng nguoi dung cam. HQ aau ca roi?
Nguoi a~p cilng moi ngay m(>t it ai.
199 S'l:( thQ,t kh6ng han La chan Ly, nhii:ng chan Ly cilng khong Haruki
phai Lite nao cilng co thQ,t. Murakami
200 Nguoi ta chi nhin ro bang trai tim. Con mat thuong Hoang tube-
Luon mu Loa truac aieu cot til. Antoine de
Viet dot;tn van Nghj l~n xii hqi "khong kho" Tra:n Thuy Duong

Phan 3. LUYtN 200 DO~N VAN NGHJ LU!N xA HQI

De luy~n 1. TAM QUAN TRONG cuA sv TV GIAC DOl vcn MOl NGU(n
Dan ddt va neu 4Uf!C van 4e nghj lu~n: "tam quan tr~mg cua
t1;( giac doi VOi COn ngUOi".
S1;{

Mo aoq,n y thuc ve sv tv giac trong moi ngu:oi La m()t each ren Luy~n
ban than aU:QC khuyen khich hinh thanh va phat trien ngay til
khi chimg ta con nho. The nhu:ng khong phai ai cilng hieu du:Qc
tam quan trc;mg cita no.
Trien khai va ban lu~n van 4e
- Y 1. sv tv giac La thu:oc do trong nh~n thuc con ngu:oi de
quyet dinh ngu:oi do eta no Lvc bao nhieu, no Lvc den mile nao.
- Y2 Khi co y thuc tv giac, chimg ta se chit d()ng vuan xa, co
gang h<;>c hoi, nghien cuu, ma r()ng kien thuc, til dose co nhieu
ca h()i han.
Than do~n - Y3. TV giac giitp ta chit d()ng thvc hi~n m1:tc tieu, Len ke
hoq,ch cho tu:ang Lai. Giitp ta tq,o dU:QC nen gia tri cita chinh
ban than minh.
- Y4. Khi co tinh than tV giac, ta se biet minh can phai Lam gi
ma khong phai chq,y theo, hay nghe theo ykien cita ngu:oi khac
khong dva dam hay L~ thu()c vao ai.
- Y 5. TV giac La m()t due tinh can quan tr<;>ng de hinh thanh
nhan each con ngu:oi.
Chung minh: Dan t()c Do Thai eta ren Luy~n tinh tV giac de
chinh ph'I:Lc tri thilc nhan Loq,i, va khang dinh minh.
Ket aoq,n Bai hqc nh~n thuc: Can phai nuoi du:Bng tinh than tV giac de
hoan thi~n ban than han, phat huy sv "u:u tit" trong minh.
M()t bong hoa dit day thanh sac, se tv biet vu:an Len, con
ngu:oi cilng v~y! Va bq,n co can tam de sv "u:u tit" cita minh bi
an mon bai th'I:L d()ng khong? Toi thi khong, vi toi biet sv tV
giac eta Lam chit CUQC doi minh roi!

74 Khong co hdnh trinh khO, chi co hanh trinh khong d:tl<;lC bitt aau!
Viet dot;tn van Nghj luf:ln xa hqi "khong kho" Tnin Thuy Duong

1. TAM QUAN TRONG cuA sv Tlf GIAc v<n MC>I NGUOI

YthUc ve SV t'l:{ giac trong minh la m(>t each ren luy~n ban than dUQC khuyen
khich hinh thanh va phat trien ngay til khi con nho. The nhung khong phdi
ai cung hie'u dUCJC tdm quan trQng cua no. Trong CUQC song, ranh gioi giiia
ng1lOi thanh cong va ke thdt bQ.i nam 0 chinh S'l:{ chenh l~ch trong j thUc t'l:{.
giac. HQ chit dqng hQC hoi, tiep thu dieu moi hay i lqi, dVa dam, tV go b6, thu
h~p minh; HQ mqnh dqn thu sue a m(>t linh vvc khac, san sang den voi cong
vi~c moi hay chap nh(in an ph(in voi nhilng gi minh dang co m(>t each de
dang. The gioi r(>ng lon, CO' h(>i luon san long chao don chung ta, chi bang each
t1:( giac tim hie'u, kham pha, tv minh dan than trdi nghi~m, ta moi co the linh

hQi aUCJC chimg m(>t each tV nhien nhdt. Moi nguai den VOi CUQC dai deu mang
m(>t su m~nh, m(>t khao khat hay nhieu uoc vQng rieng. Khong ai co the nang
got chan ta mai mai tren hanh trinh tim kiCm thanh cong va ht:tnh phuc, ke
ca cha m~ - nhilng nguai yeu thuang chimg ta vo hqn, san sang vi ta ma hi
sinh. Bai v(iy, vi~c phat trien ythuc tV giac cho ban than la hanh dqng vo cimg
can thiet. Neu khong ren giua trong minh y thilc tV giac, ta se khong bao gio
cht;tm toi muc tieu cua minh, tat ca ke hoqch vqch ra se mai chi la m(>t "buc
tranh". S'l:{ tv giac ld yeu to tQ.O nen mdu sac rieng bi~t, ld net d~p tiem an tQ.O
nen gia trj cho moi nguoi. No giup ta khong phdi nghi theo hay ldm theo,
song theo nguoi khac ma luon gifr vung chinh kie'n cua minh. Dan tqc Do
Thai tuy chi chUm khodng 14 tri~u dan nhung lQ.i ld quoc gia so hiiu toi 40%
til~ nguoi dt;tt gidi Nobel nho vi~c ren luy~n tinh t'l:{ giac khi con nho. Tre em

Do Thai len 3 tuoi da t'l:{ giac ldm vi~c nha, t'l:{ cham soc bdn than va len 5
tuoi da bUt t'l:{ tUp c~n nhiing nguon tri thuc moi. Ren luy~n tinh tv giac ld
mQt phan cua qua trinh hinh thdnh nhan each tot d~p trong con nguoi. TV
giac khong dan thuan chi la tV giac hQC t(ip, lam Vi~c ma nhan van han, tl:( ·
giac ld thU "phan hong" gui di yeu thuang, S1;( thau hteu, cam thong va chia
se. M(>t bOng hoa dit day thanh sac, set~ biet vuan len, con nguai cung v(iy!
Va bqn co can tam de sv "uu tu" cita minh bi an mon Mi thV- dqng khong? Toi
thi khong, Vi toi biet S~ t~ giac aa lam chit CUQC dOi minh roi!
2. sue M~NH CUA VI~C y THUC DUQC BAN THAN MINH
Dan dat va neu dtUJC van de nghj lu~n:

Ban the nao cilng c6 nhilng dieu thu vt rieng, cilng an chua
m(jt sue mQ,nh n(ji tQ,i n1t lan. Quan trQng la, ta c6 au y thuc
aUQC de phat huy no hay khong.
Trien khai va ban lu~n van de
Sue mQ,nh cua vi~c y thuc aUCJC ban thiin la se tQ,O a(>ng
l'l:(c thai thuc ta song c6 y nghia, give ta buac ra kham pha
chiem nghi~m cu(jc doi.
Sue mt:tnh cua vi~c y thuc aUCJC ban thiin la n6 se co vii
tinh than, a(>ng vien ta co gang, no l'l:(c, phan dau, quyet tiim
Vi nhilng mong muon, khat VQng; Vi nhilng dam me chay bOng
cua minh; vi m(jt ca the hoan chinh han, song c6 ynghia han.
Khi ythuc aUCJC ban thiin minh, ta se biet minh tot aaiiu,
yeu adiem nao de til d6 phat huy diem mQ,nh, khac phvc diem
yeu. Nhu vQ,y, se tiet ki~m aUCJC thai gian, tien bQ,C va cong sue
de c6 the di dung duong, phat trien dung huang.
Sue mQ,nh cua y thuc aUQC ban thiin minh mang den la
tranh khoi nhilng rae roi khong dang c6; giup ta cu xu kheo
leo han; tQ,O aUQC moi quan h~ tot a~p VOi mQi nguoi; giup ta
song hQ,nh phuc va trQn v~n han.
Mang den cho ta S'l:( tv tin, linh hoqt va sang tqo han, til
d6 c6 the dua ra nhilng quyet atnh dung dan, hc;Jp li va lam
nen gia trt cua chinh minh.
Chung minh: Bill Gates du dii xuat sac do truong DQ,i hQc danh
tieng bQ,c nhat the giai, nhung van chQn nghien cuu may tinh
vi ong hieu, ythuc ban thiin hc;Jp, va dam me dieu gi.
Bdi hqc nh~n thuc: Chi khi y thuc aUQc ban thiin bQ,n mai biet
minh can di the nao, can lam gi.
 2. sue MA.NH CUA VI~C y THUC DUQC BAN THAN MINH
Tqi sao con huau Luon ngang cao aau, ke ca khi chimg aang "ngon" nhflng
chiec La xanh? Boi n6 ythuc dUQc ding: Neu cui aau thi doi simg nhung tuyen
se bt man mat. Con ngU<Ji cung v(ty! Bdn the nao ding co nhiing dieu thu vj
rieng, cilng an chua mc;»t sue m~nh nc;»i t~i rat lbn. Quan trQng la, ta co du j
thuc duqc de phat huy no hay khong. Ythuc ban than La each ta tV nhin nh(tn,
tv kham pha ra nang Lvc, so truong, mong muon cua minh. Vi~c y thuc dUQC
ban than se La trQ thu

Vi~c y thuc aUQC ban than tru6c khi tiep c(tn, thea
duoi m(Jt nguon tri thuc mdi, thil sue 0 m(Jt Linh vvc mdi

Du dii xuat sac ao vao nganh Lu(tt cua truong Dqi hQc
Harvard Lilng danh the gi6i, nhung ti phu Bill Gates van quyet djnh cimg vbi
nguoi b~n Paul Allen thanh l~p cong ty cong ngh~ Microsoft, vi nh~n ra dam
me manh li~t vbi khoa hQc may tinh. Neu khong y thuc dung dan ve ban than,
co le chung ta se khong co duqc mc;»t phdn mem ti~n ich va hiiu hi~u cho may
tinh nhu the. Vi~c y thuc duQc ban than

. Sue mqnh cua vi~c tv y thuc aUQC ban than con

. Khi y thuc aUQC ro rang ve ban than minh, ve nang

Lvc, tu duy, niem tin; ve cam xuc, dV atnh va ham muon,

trong mQi hoan canh. Vi~c tv nh(tn thuc ban than chinh La
nhflng vien gqch vflng chac nhat ae ta "[at" bang con aUOng leo Len chinh phl:tC
"dinh nui OLympia" cua CUQC doi minh. Hay nha rang: "Khong m(Jt ai c6 the
Lam cho bqn cam thay minh thap kem, neu khong c6 S'l:{ dong y cua bqn".
Viet dol:tn van Nghi tu~n xii hqi "khong kho" Tran Thity Duong

De luy~n 3. YNGHiA CUA NHUNG THOI QUEN TOT

Dan dat va neu duc;Jc van de nghj lu~n: "Y nghia cua nhfrng
thoi quen tot trong CUQC song".
MiJ do(tn Vi~c dQ,y sam dqc Slich, t{j,p the d'r~c, song xanh, song khoe,
song d~p ... dii tro thanh nhfrng th6i quen duqc khuyen khich
thanh cho tat ca mqi nguoi 0 bat ki dQ tuoi, giai tinh hay dia
vi xii h(>i nao. VQ,y, nhfrng th6i quen tot coy nghia nhu the nao
tren hanh trinh VUn dap Vll xdy d'l}:ng CUQC song cita chung ta?
Trie'n khai va ban lu~n van de
- y 1. y nghia cita th6i quen tot la buac dau, la nen tang, la
nhfrng vien gq,ch dau tien dv;ng xdy cho thanh cong va hq,nh
phuc buac len.
- Y2. Ynghia cita nhfrng th6i quen tot giup ta hq,n che toi da
S'l}: mong lung VO djnh hay sa da VllO nhfrng hanh d(>ng gdy hQ,i
Thdn do(tn tiem an xung quanh.
- Y3. Ynghia cita th6i quen tot giup cho chung ta luon y thuc
va huang tai nhfrng dieu tich C'I}:C.
- Y4. Th6i quen tot la ban le de hinh thanh nen tinh each con
nguoi, giup chung ta nuoi duang nhdn each tot.
- Y5. Dieu th6i quen tot mang lQ-i nhu m6n an tinh than nuoi
dUdng tdm hon, chong lQ,i nhfrng ap l'l}:c, phat trien S'l}: t'l}: tin va
giup chung ta song m(jt each khoa hqc han.
Chung minh: Th6i quen dqc sach moi ngay dii tQ,O nen m(jt ti ·
phu noi tieng the giai Warren Buffet- nha dau tu so hfru khoi
luqng tai san khong lo. Gio ddy ong tro thanh nguoi truyen
cam hung gieo th6i quen ay den vai bQ,n dqc toan cau.
Ket do(tn Bdi hQc nh~n thuc: Nhfrng con nguoi vi dq,i deu di len tu buac
d~m cita vi~c xdy dv;ng th6i quen tot moi ngay. VQ,y nen, hiiy
coi th6i quen tot nhu m(>t nguoi tri ki cung dong hanh tren
con duong chq,m tai thanh cong va hQ,nh phuc.

78 Khong co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong aU<JC bat dau!
 3. y NGHiA CUA NHUNG THOI QUEN TOT
Vi~c d~y sam dQC sckh, t~p the dv,c, song xanh, song khoe, song d~p ... ad
trd thimh nhitng thai quen song tot auqc khuyen khich thcmh cho tat ca mQi
nguai obat ki a¢ tuoi, giai tinh hay dia vi xa h(Ji new. V~y, nhiing thoi quen
tot CO y nghia nhU the nao tren hanh trinh UUn ddp Ucl xay d1:(ng CUQC song
ta? Thai quen tot La m(Jt chuoi cac hanh a(Jng, vi~c lam li;tp ai lc;tp lQ,i co tac
a(Jng tich eve len dai song con nguai.

Thai quen tot uon nan con nguai ta vao m(Jt auang ray

Hinh thanh auqc nhitng

thai quen tot, ta se khong phai suy nghi, tinh toan qua nhieu cho vi~c giai
quyet nhflng Van de phat sinh trong CUQC song.

giong nhu phuong cham song noi tieng the giai cua tac gia Simon: "Gieo
suy nghi gQt hanh a(Jng, gieo hanh a(Jng gc;tt thai quen, gieo thai quen gc;tt tinh
each, gieo tinh each gc;tt so phQ,n". Suy cho cimg,

DUn hinh nhu thoi quen dQc

sach moi ngay da te;to nen mc)t ti phit noi tUng the gioi Warren Buffet - nha
dau tu so hiiu khoi lugng tai san khong lo. Gio day ong tro thanh nguoi
truyen cam hung gieo thoi quen ay den UOi be;tn dQC toan cau. Ynghia CUa
nhung thai quen tot khong chi co giup ich cho m(Jt nguai ma
Thai quen tot khong chi

. Hinh thanh thai quen tot, ta nhu

ca duqc m<)t nguai tri ki cimg dong hanh tren con auang chQ,m tai thanh cong
va hQ,nh phuc. Nhung con nguai vi dQ-i deu di Len til buck a~m cua vi~c xay
dv:ng thai quen tot moi ngay. Con bQ,n, bQ,n aa Sd hii:u nhitng thai quen tot nao
4, Slf CAN THIET PHAI NUOI DUONG TAAI TIM AM AP
Dan dat va neu dtCCJC van de nghj lut:tn:

Tinh yeu thuong dUQC chung cat tu mc;tch nguon tnii tim, bOi
vQ,y de CO dUQC tinh thUOng, truck het ta can phiii "cap duang"
de hinh thimh m()t tnii tim am ap.

·< Y1. Can thiet phiii nuoi duang trai tim ap ap vi khi do ta se
biet yeu thuong, san se, ciim thong va thau hieu cho nhitng
hoan ciinh kem may man quanh ta. Tu do, giup ta vui ve hon,
hc;tnh phuc hon va biet tran trQng nhitng gi minh dang co.
- Y2. Trai tim am ap khong chi mang den cho chung ta m()t
tam hon nhan van, dai song tinh than them trQn v~n, phong
phu, giau long trac an, ma hon the, do con La buck d~m de hinh
thanh nhan each va vun dap sv: song trong ta.
- Y3. So hitu m()t trai tim am ap ta se co sue mc;tnh cuu vat
nhitng miinh dai lam lem, bat hc;tnh; La nen mong ket thanh
m()t ban the tot, tu do dv;ng xay m()t xa h()i van minh.
- Y 4. Co m()t trai tim am ap ta se luon san long trao di yeu
thuong va mo long don nhQ,n yeu thuong.
- Y5. Trai tim am ap se La sQi day vo hinh nhung day sue mc;tnh
keo mQi nguai lc;ti gan nhau hon, xoa nhoa mQi khoiing each
va giup nhitng tam hon xa Lc;t tro nen dong di~u.
Chung minh: Giita tam dich Covid-19, nhitng trai tim am ap
cua nhitng mc;tnh thuang quan da cuu giup cho nhitng nguai
lao d()ng ngheo CO CO h()i dUQC doan tv, vai gia dinh hay CO dUQC
mieng com, manh ao de trv lc;ti noi xu nguai trong dc;ti dich.
Bai hc;>c nht:tn thuc: Nuoi duang trai tim am ap chinh La dang
nuoi duang phan "nguai" de lan at cai phan "con" trong biin
nang von co. Hay vun dap de CUQC dai them trQn v~n, ynghia.
 4. sv CAN THIET PHAI NUOI DUONG TRAI TIM AM AP
Co m(jt cau noi chqm den t~n sau tim ta the nay: "Noi Lqnh nhat tren the
gi6i khong phai La Bac cvc, maLa noi khong co tinh thuong", qua thvc nghe
tham thia vo cung. Tinh yeu thuong dUQ'C chung cat tu mc;tch nguon trai tim,
bO'i uf:iy de co duqc tinh thuang, truO'c het ta can phdi "cap duong" de hinh
thanh m()t trai tim am ap. Nuoi duong tnii tim am ap chinh La each nuoi
duong dua tre Luong thi~n L6n Len trong ta moi ngay.

Vi~c nuoi duong trai tim am ap khong chi

ta,, Hay tuong tuc,mg den m(>t the gioi u toi, Lqnh Leo, noi con nguoi chi biet
ganh dua, cau cqnh, tan nhan v6i nhau, thi Li~u co ton tqi sv song, hay do La
chon dia ng'f:tC tran gian? S1J can thiet phai nuoi dUOng trai tim am ap khong
chi coy nghia doi v6i moi con nguoi chung ta ma no

Giiia tam djch Couid-19, ui~c nuoi duong

tnii tim am ap lc;ti cdng can thiet han bao gio het. Tnii tim am ap cua nhiing
mc;tnh thuong quan dii cuu giup cho nhiing nguoi lao d()ng ngheo co co h()i
duqc dodn tt:t uO'i gia dinh hay co dUQ'c mUng com, manh ao de trt:t lt;ti nai xu
nguoi trong dc;ti djch,

Nuoi duong trai tim am ap chinh La dang nuoi duong

phan "nguoi" de Lan at cai phan "con" trong ban nang von co. Khong co trai
tim am ap, con nguoi ta se mdi bi nhan chim trong thoi ich ki, h((p hoi va tv
bop ngh?t nhan each, bop ngh~t tuong lai cita chinh minh. Hay nuoi duong
tnii tim am ap ae VUn aap m(>t CUQC aOi trQn V~n, y nghia!
Viet dot;tn min Nghj lu~n xa h(ji "khong kho" Tran Thu:y Duong

De luy~n 5. VAl TRO CUA TINH THAN VUON LEN NGHJCH CANH
- Dan ddt va neu dUCJC van d~ nghj lu~n: "Vai tro cua tinh
than vuan len truoc nghjch canh".
Mo dot;tn Vi~c vtwn Len tru<k nhfrng giong t6, nghich canh co vai tro
vo cimg quan trQrig tren himh trinh kham pha the gioi va phat
trien ban than cua moi nguai.
Trie'n khai va ban lu~n van d~
- Y1. Dung truoc that bg,i, chimg ta eta thu minh vao chan nan,
chap nhQ,n cui dau va buong xuoi thi li~u khi dung truoc mqt
quyet dinh LOn, ta co au dung cam don nhQ,n hay khong? The
nen, vai tro cua tinh than vuan Len giup ta vfrng buoc han, qua
quyet han, mg,nh me han.
Than dot;tn - Y2. Vai tro cua tinh than vuan len nghjch canh La ren giua
ta y chi, nghi h,tc va nuoi duang sue mg,nh nqi tg,i trong ta.
- Y3. No phat huy nhfrng diem mg,nh va hg,n che diem yeu de
khac phv,c nhung truang hqp khong Luang truoc; giup ta khong
ngilng chien dau, khong ngilng vuan len.
- Y4. No mang den ca hqi, dieu ki~n de ta trai nghi~m cuqc
song 0 nhfrng nac thang cao han, 0 "tang tr~t" cua can bi~t th'l!
tam hon it nguai chu y.
- Y5. Khi vuan Len nghich canh, no giup ta nhQ,n thuc sau sac
han ve gia tri cua ban than minh, giup ta biet quy trQng han
~

nhunggi dang co, biet song sau va morqngtamhon. .

Chung minh: Ddt nuoc Vi~t Nam ta gifra "nghjch canh" kh6c
li~t cua dg,i dich Covid-19 van khong ngung chien dau, vuan
len va tro thanh s6 it nhfrng qu6c gia co "tang truong kinh te
duang" nam 2020 va quy I nam 2021.
Ket dot;tn Bai hqc nh~n thuc: Hay dung cam but pha, no l'l!c va kien
cuang, boi dang sau nghich canh chinh la ngay mai "rqn rang,
hong sac"!

82 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong duqc bat dau!
Viet dot;ln van Nghf luc;tn xii hc)i "khong kho" Tran Thuy Duong

s. VAI TRO cuA TINH THAN VUON LEN NGHJCH cANH

Trong cuon "Nhqt ki Dg,ng Thity Tram", nu anh hung, li~t si co viet: "Dai
nguai phiii triii qua giong to nhung khong dUQC cui dau tru(Jc giong to". Cau
noi ay cho thay, vi~c vuon len truoc nhiing giong to, nghjch canh co vai tro
vo cung quan trqng tren hanh trinh kham pha the gioi va phat trien ban than
cua moi nguoi. Nghjch ciinh luon ton tf;!,i nhU m(>t quy luqt tat yeu cita CUQC
song, chi bang each di xuyen qua no, ta moi co the hoan thi~n trqn v~n ch~ng
duong doi cua chinh minh tic nhitng buc1c chan nho be nhat, du kho khan,
gian kho nhung lt;li vo cung y nghia. sv vuon len tru(Jc nghich ciinh la bieu
hi~n cua sue song, sue phiin khang miinh li~t 0 con nguai, no giup ta ren luy~n
y chi, nghj l1:(c, mai giua ca sue mt;lnh the chat lan sue mt;lnh tinh than Chi
co khi 0 trong nghjch ciinh, ta moi co the phat huy toi da sue m~nh tiem an
ma truoc do con ngu quen, nhin nhc;tn dUQc nhitng diem yeu de h~n che, khdc
ph1;tc, de khong ngung chien dau, khong ngirng vuon len chong l<ti nhung kho
khan, thu thach. Doi lite ta cho rang, nghjch ciinh la man dem tam toi dg,t dau
cham het ma bO qua gia trj thvc sv cua nghjch ciinh. Nola co hgi, ld dieu ki~n
de ta trai nghi~m cugc song iJ nhiing tang bc;tc sau han, da dt;lng han. Khi VUQt
qua duQc nghjch ciinh, ta se thay mgt ban than truong thanh han, chiing cht;lc
han, rnt ra dtegc nhung bai hqc kinh nghi~m quy bau cho nhung ch~ng dteong
doi phia truoc. Chinh vi khong the ne tninh dUQC nghjch ciinh nen chimg ta
bat bu(>c phiii hog,c vuon len, hog,c bj nhan chim. Tinh than vuon len nghjch
ciinh la qua trinh ta nhc;tn thuc dUQc sau sdc gia trj cua ban thdn, giup ta bie't
quy trqng han nhitng gi minh dang co, biet song trqn v~n va y nghia han. Dat
nuoc ta giiia "nghjch canh" khoc li~t coo d~i djch Covid-19 van khong ngicng
chien dau, vuon len va tro thanh mgt trong so it nhiing quae gia co "tang
truong kinh te duong" nam 2020 va quy I nam 2021. S1:t "quc;tt khoi" ay ld
minh chung ro net nhat cho sue song manh li~t cua mgt quae gia tuy nho be
nhung khong bao gio chap nhc;tn "cui dau truoc nhiing giong to". T<ti sao l<ti
de nghjch ciinh ciin bUOc, de roi chan niin, that VQng? Hiiy dung ciim but pha,
no h,w va kien cuang, boi dang sau nghich ciinh chinh la ngay mai "r(>n rang,
hong sac"!
Viet dot;tn van Nghi l~n xii hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 6. DIEU NH!N f>UQC KHI CON NGU()I DOAN KET

- Dan dat va neu dU(}c van de nghj lut;in: "Dieu nh~n duqc khi
con nguai doan ket".
Mc1dot;tn Van de nong hoi, dan den yeu cciu cua de, "VQ,y, m()t cau hoi
diJ,t ra La: "Chung ta nhQ,n duQc dieu gi khi doan ket, tuang trQ
lannhau?
Trie'n khai va ban lut;in van de
- Y1. Khi chung ta doan ket, chung ta se khong cam thay lQ-c
long, co dan, khong phai "dan phuang d¢c ma" boi luon co
nhung ngudi c()ng sv; o ben.
- Y2. Tinh than aoan ket La chat keo ben ch~t ket gan tnii tim
voi trai tim, de chung ta khong con khoang each, chung ta
Than dot;tn dong tam hQp lv;c giup do nhau tien buoc.
- Y3. Khi "san long" voi tinh than doan ket, ta se mo r()ng vong
tay giup do, ho trQ mQi ngwJi xung quanh m()t each nhi~t
thanh nhat; no nuoi duong va lam giau trai tim von rat am ap
cua ta, tQ,O nen m()t nguon sue mQ,nh to Lon "pha tan" mQi rao
can, kho khan hay thach thuc.
- Y4. Khi biet nang cao tinh than aoan ket, chung ta se van
minh han, xa h()i se tien vung chac han.
- Y5. Khi song trong c()ng dong doan ket, no se La "nuoc bien"
de ta hoa minh vao dQ,i duang, phat huy nang lv;c va cong hien
··het minh cho CUQC adi them y nghia han, trQn V~n han.
Chung minh: Tinh than doan ket cua dan t()c ta truoc dQ-i dich
Covid-19, sv; dong gop va san sang len duong, san sang chung
tay vi m()t Vi~t Nam kien cuong.
Kiil do.a,c Bai hQc nht;in thuc: Khi biet song aoan ket, biet cimg chung
tay, chung sue vi lQi ich cua c()ng dong, xa h()i, dieu ta nhQ,n
lQ-i se nhieu han gap b()i lan nhung gi ta cho di!
Viet doc;tn van Nghj lu~n xa hgi "khong kho" Tran Thuy Duong

6. DlEU NH!N DUQC KHI CON NGU{H DOAN KET

Toi ngity mung 5 thang 6, Quy vaccine phong Covid-19 ra mat, chi sau
chua day 24 gia, quy dii tiep nhQ,n duqc hon 264,8 ty dong, hon 8.700 USD vit
hon 2.700 EUR. Chinh soli~u "vitng" ay, dii cho thay tinh than doitn ket cua
ddn t(jc ta. VQ,y, m(>t cau hoi d~t ra ld: "Chung ta nh~n duf!c dieu gi khi doan
ket, tuong trf! Lin nhau? Doitn ket lit sv: hqp lv:c, chung sue cua nhieu ca nhdn
c6 sv: thong nhat ve tu tuang, hitnh d(jng nham xay dv:ng m(jt tQ,p the vilng
mq,nh huang den lqi ich chung. Khi song doan ket, ta se khong bao gia cdm
thay lc;tc long, CO don gifra CUQC dai lon r(>ng. Tinh than doitn ket ld chat keo
gdn ch~t tnii tim voi tnii tim, tdm hon vbi tdm hon, keo gan khodng each
giila nhilng con nguai tuang nhu xa lq, nhung khi duqc noi ket lq,i tra nen
dong di~u den vo cung. Song voi tinh than doan ket, ta se khong bao gia bj bo
lc;ti phia sau va "mo r¢ng long" giup do, tuong trq nhung so ph~n kho dau, bat
hc;tnh; nuoi duong va tam giau cho trai tim am ap, tc;to nen m(>t nguon sue
mc;tnh to lon pha bo mQi rao cdn giup con nguai vuqt qua kho khan, thu thach.
Dieu ta nhQ,n duqc a tinh than doitn ket khong chi lit sue mq,nh the chat mit
hon the, song doan ket giup ta co the" tim duqc nhfrng nguai tri dm, tri ki luon
san sang d{jng vien, thau hteu va se chia nhfrng luc ta cam thay tuy~t VQng,
be tac nhat. do d'I;Cng xay m(jt cgng dong xa h¢i vfrng m~nh, van minh
atrong xii h(ji ay, moi con nguai deu duqc tc;to dieu ki~n de phat
cong hien, ddng
C'I;CC

Nho co S'l! doan ket, nhieu gia trj t6t

d~p da duf!c lai tq.o, tu nhiing khu vui choi cho tre em co hoan cdnh d~c bi~t
kho khan den nhiing suat com mien phi lan {Uf!t dUf!C trao t~ng cho hang
nghin khu each li giiia dq.i djch Covid-19. Tat cd nhiing cong trinh "sang han
trang sao" ay deu dUf!C viing chac tU nen mong cua S1:( doan ket, S'l! chung SUC
m(>t long cua nhiing trai tim tran dtiy nhi~t huyet, tran dtiy khat khao duf!c
c6ng hien cho c¢ng dong xa h(>i, cho To qu6c, cho nhan dan. Khi biet song
doitn ket, biet cimg chung tay, chung sue vi lqi ich cua c(jng dong, xii h()i, dieu
ta nhQ,n lq,i se nhieu hon gap b(ji lan nhilng gi ta cho di!
. TAM QUAN TRQNG CUA VI~C xAc L~P MlJC DICH SONG
Dan dat va neu dugc van de nghj lut;tn:
De co the song sau, song trQn v~n tung khoanh khac, moi con
nguai chung ta, dc;tc bi~t La gioi tre can phai xac dtnh cho minh
m¢t mv,c dich song dung dan.
Trie'n khai va ban lut;tn van de
Mv,c dich song dung dan cua gioi tre co tam anh huong
rr1t Lon den qua trinh hinh thanh nhan each, tai nang va hc;mh
phuc cua moi ca the sinh ton trong xa h¢i nay.
Mv,c dich song dung dan co nhi~m vv, dan Loi, soi duang,
giup ta khong roi vao trr;mg thai mong mung, vo dtnh, song
m¢t each vo nghia.
Xac LQ.p dUQC mv,c dich song dung dan nhu kim chi nam
giup ta vung buoc tren hanh trinh kham pha the gioi va hoan
thi~n ban than; vung tin va tien buoc xa hon tren duang dai.
Mv,c dich song dung dan se tc;w d¢ng Lv;c thoi thuc con
nguai tien ve phia truoc, tqo b~ phong giup cho con nguai
chqm dUQC den dinh cao sv nghi~p, hoc;tc don gian chi La thanh
cong trong ke hoqch va song m¢t dai an nhien.
Xac LQ.p dUQC mv,c dich song dung dan se tqo cho ta cai
nhin sau hon, r¢ng hon va phong phu hon; giup ta dtnh hinh
aUQC va khong roi vao vong xoay m¢t each "Lam W".
Chung minh: Nhung chien binh ao trang, tinh nguy~n vien dci
rat vung tam khi xac LQ.p mv,c tieu dung dan truoc dqi dtch
Covid-19 de co nhung ke hoqch hanh d¢ng toi uu nhat, tranh
hQ.u qua dang tiec xay ra.
Bai hQc nht;in thuc: Thanh cong La tien trinh khong ngung bien
m¢t mv,c tieu hay Ly tuong dang gia tro thanh hi~n thv;c.
Viet ao~n van Nghj lu~n xa hQi "khOng kho" Tran Thity Duong

1. TAM QUAN TRQNG cuA v1tc xAc L!P MVC eicH soNG
Khong phiii ai trong chung ta cilng nhg,n thuc dUQc reing "song khong can
Ldu, chi can sdu La dw;1c". Vade co the song sau, song trqn v~n tung khoanh
khac, moi con nguoi chung ta, dt;.c bi~t ld gioi tre can phai xac djnh cho minh
mqt m1:(c dich song dung dan. Mv,c dich song chinh La nhung mong muon,
khat khao, nhung dv dinh ma con nguai Luon huang den tren hanh trinh triii
nghi~m CUQC song. Vi~c xac Lg,p mv,c dich song dong m9t vai tro vo cung quan
trqng trong qua trinh hinh thanh nhan each, tai nang va h~nh phuc con
nguoi. Xac dinh mv,c dich song chinh Lata dang tv xdy nen ng~m hiii dang soi
duang dan Loi cho CUQC dai minh. Mv,c dich song giup ta khong bao gio bj roi
vao tr~ng thai mong lung, vo djnh, chan nan vi khong bUt minh muon gi,
can gi nhu con thuyen l~c giua tt~i duong. Chi bang each tv thiet Lg,p m9t mv,c
dich song cv, the, dung dan, huang den nhung Li tuong cao d~p, ta mai co the
vfrng buoc tren hanh trinh kham pha the gioi va hoan thi~n ban than. Nhung
nguoi tre cang can hon den Vi~C xac l~p ml:tC dich song biJi phia trtCOC chung
ta con ca m(>t quang duong ddi, khong the v6 tnich nhi~m ma pho m4c, ciing
khong the dVa dam vao bat ki ai mai mai. Nho CO m1:(C dich song dung dan,
nhung chien si ao trang, ao xanh moi nguy~n lao minh vao bien lua tien
tuyen de cong hien, de song trqn v~n voi nhiing gia trj cao quy cua sue tre,
cua long nhi~t huyet trong tam djch Couid-19. Thiet Lg,p mv,c dich song co vai
tro quan trQng boi no t~o a(>ng lv;c thoi thuc con nguoi tien ve phia truoc, t~o
b~ phong giup cho con nguoi ch~m duqc den dinh cao cua sv; nghi~p, co duqc
thanh cong va h~nh phitc. Nha vi~c thiet Lg,p mv,c dich song til nhung buac
chdn dau tien, the h~ tre mai khong bj vong xoay khac nghi~t CUa CUQC doi
keo vao nhung t~ n~n, nhung thoi hu t~t xau ma tv; huy ho~i ban than, aanh
mat niem tin nguoi than. Mv,c dich song giup chitng ta trai nghi~m sau hon
nhfrng tang b~c di~u ki cua the gioi r(>ng lon, phong phit. Di dung duang va
song dung huang chinh La phuong chdm song quy gia nhat ma moi nguai tre
nen gop nhq,t de khong _phiii song hoai, song phi, de khong phiii ngoai dau
nuoi tiec nhung dau chdn vo vi del han in tren mt;it dat.
Viet do~n van Nghi hu~n xii hQi "khong kho" Tnin Thuy Duong

De hty~n 8. DIEU NH!N DUQC KHI CON NGU(H TUAN THEO Ki LU!T
Dan dat va neu d:U:C}c van cte nghi lu~n: "Dieu nh~n duqc khi
con nguoi song tuan theo ki lucW'.
Modo~n Ki luc;tt dong m<)t vai tro het site quan trc;mg trong qua trinh
truong thanh cita moi con ngUOi va cho ca S'lf phat trien CUa

c<)ng dong, xii h<)i.

Trien khai va ban lu~n van cte
- Y1. Co kha nc'ing sap xep, to chile CUQC song, cong vi~c m<)t
each khoa hQc; uon nan minh vao m<)t "duang ray" khuon
phep, tranh l~ch huang, song vo ki luc;tt.
- Y2. Ren luy~n ban thdn kha nang lam chit minh, tqo ra sv
thong nhat cao giua nhc;tn thU:c, y chi va hanh d<)ng.
Than do~n - Y3. Huang ban thdn tro thanh nguai co ban linh, quy cit,
nghiem tuc, CO the kiem che dUQC nhilng "ham muon" tam
thuang de huang tai li tuong cao d~p.
- y 4. M<)t nguai ki luc;tt bao gia cilng dUQC tin tuong, tin nhi~m
va S'lf yeu men cita mQi ngUOi xung quanh, uy tin ban thcin
cilng dUQC ncing cao.
- Y5. Tqo nen S'lf cong bang, binh dang, bao v~ lQi ich cita ca
nhcin, t(tp the; tqo nen S'lf thong nhat trong ne nep, tac phong;
La yeu to then chot d'lfng xdy m<)t xii h<)i van minh, hi~n dqi; La
nen mong de phat trien dat nuac.
Chung minh: Vi~c tudn theo nguyen tac ki lut!t cita tat ca mQi
nguOi trong dqi dich Covid-19 giup cho Chinh phit co the de
dang han trong vi~c khoanh vimg dc;tp dich.
Ket do~n Bai hqc nh~n thuc: Gia tri lan nhat khi moi chung ta biet tudn
theo ki luc;tt la khd nang tro thcinh m<)t con nguai co ki luc;tt, co
nguyen tac song dung dan, mo r<)ng canh cfra tien den thanh
cong va hqnh phuc.

88 Khong co hdnh trinh khO, chi co hdnh trinh khong auqc bat dau!
Viet dot;tn van Nghi luc;tn xii hQi "khong kho" Tran Thil:y Duong

8. I>IEU NH!N Dl1QC KHI CON NGtr(JI TUAN THEO Ki LU!T

Se nhu: the nao neu tat ca mQi ngu:oi tren the giOi cteu song khong co ki
LuQt? Cu(jc song se nhu: m(>t "cu(>n to bj vo roi", han Loc;tn va khong bao gio co
the tien din van minh, hi~n dc;ti du:Qc. Ki lu~t dong mqt vai tro het sue quan
trQng trong qua trinh truong thanh CUa moi con ngteOi Va cho cd S'l! phat
trUn cua cqng dong, xa hqi. Dieu nhQ,n du:Qc khi con ngu:oi biet tucin theo ki
LuQ,t La khd nang sap xep, to chicc CUQC song mqt each khoa hQC. Tuan theo ki
lu~t dong nghia vai vi~c moi nguoi chung ta dang t'l! uon nan minh vao
nhfrng duong ray di dung huang, khong bj sa lay trong vung bun cua t~ nt;tn.
Tucin theo ki LuQ,t La each de ta ren luy~n ban than, ren luy~n khd nang ldm
chu chinh minh, tt;to ra dtCQ'C S'l! thong nhat cao ve nh~n thUc, y chi Va hanh
dqng. "Phien ban tot han" ma ta nhQ,n du:Qc sau nhilng Lan tuan theo ki LuQ,t
ld m(>t con nguoi co khuon phep, co bdn linh, co the kiem che duqc nhfrng ham
muon tam thuong de huang den lituong cao d~p. Nhilng ngu:oi Luon tuan theo
ki LuQ,t du 0 bat ki dja Vj, chUc V\t nao cilng Luon nh~n dtCQ'C S'l! yeu men, tin
nhi~m cua mqi nguoi xung quanh. Tuan theo ki LuQ,t giup chung ta co the ren
Luy~n ban than ve ca the xac Lan tinh than. Vi nhu "ngteoi linh" duqc ren tU'
moi truong quan ngu vai tinh ki lu~t cao va co phan khac nghi~t, hQ d~u
mang trong minh S'l! CtCOng trang, dung manh Va y chi sat da, khong de dang
g'l:tc nga truac nhfrng kho khdn, thu thach. Tuan theo ki Luc;tt khong chi co y
nghia doi voi moi ca nhan macon ld yeu to then chat de xay dt;Cng m(jt cqng
dong xii h(>i van minh, giau d~p. Vi~c tuan theo nguyen tac ki lu~t cua tat cd
mQi nguoi trong d~:ti djch Covid-19 giup cho .chinh phu co.the de dang hon
trong vi~c khoanh vimg d~p djch. Ki luQ,t La nguyen tac ton tc;ti cua m(>t co
quan, to chuc hay LOn han la cua c(>ng dong, xii h(>i. Vi~c tuan theo ki luQ,t tt;to
nen S'l! cong bang, binh ddng cho tat cd mqi ngteoi, bdo V~ atCQ'C lqi ich CUa
moi ca nhan, te;to nen S'l! thong nhat trong ne nep, nguyen tdc t~p the va S1!
hi~u qua cao trong cong vi~c. Gia trj LOn nhat khi moi chung ta biet tuan theo
ki luQ,t la kha nang tro thanh m(>t con ngu:oi co ki luc;tt, co nguyen tac song
dung dan, mo r(>ng canh cua tien den thanh cong va hc;tnh phuc.
 Nhitng thoi dua doi ay deu dang dan tac a()ng tieu C'f!C va gay
ra nhieu h~u quii nghiem trQng kh6ng chi cho biin than moi
nguai tre ma con iinh huang den cii gia dinh va xa h()i.
Trien khai va ban ht~n van de
Phung phi ve thai gian, tien bQ,c, cua ciii; hQ,i han La Lam
ton thUOng, aUt gay SQi day ket noi giita cham~ va con cai
Lam xau di tinh each, nhan pham va nh~n thuc cua con
nguai; sau hon co the La nguyen nhan dan den nhitng Lam Loi
kh6ng dang co.
Lam iinh huang khong nho den vi~c hQC t~p va CUQC song
thuang nh~t; kh6ng dinh hinh tuong Lai phia truac ma chi biet
chQ,y aua vai nhitng thU "thai thUQng" khong phu hQp.
Di sai duang, L~ch huang, Luon ciim thay mQi thu aeu
khong au vai nhu cau; khong co mvc tieu va Li tuang phan dau.
Lam iinh huang den gia dinh, xa h()i; Lam xau di "thuan
phong mi tvc".
Chung minh: Theo ket quii nghien cuu cua Vi~n Tam Li hQc-
Truong DQ,i hQc Khoa hQc Xa h()i va Nhan van, Ha N(ji til nam
1986 den nay,so tre vi thanh nien phQ,m t()i trung binh hang
nam aa tang til 4,1% den 10% tong so t(ji phQ,m.
Bdi hqc nh~n thuc: Tuoi tre La mam non tuong Lai cua dat
nuac, La the h~ se aua aat nuac ai xa te nao chung ta LQ,i de
dang bi thoi dua doi tan at nhu v~y?
 9. NEU H~U QUA TU THOI DUA DOI CUA THANH NIEN
Chung ta n6i gi ve hgu qua cua thai dua doi i'J gi6i tre ngay nay? Dua dOi
ve Lai an Wtng n6i, dua doi ve nhung man do xa xi, ve phang each song, ... va
thgm chi La dua doi ve ca nhung tro chai nguy hiem den tinh mQ,ng. Tat ca
nhiing thoi dua doi a:y deu dang dan tac d(lng tieu C1:{C va gti:y ra nhieu hf:lu
qua nghiem tr«,mg khong chi cho ban than moi nguai tre ma con anh huong
din ca gia dinh va xii hi;li. Thai dua doi, chQ-y thea nhung thic khong hQp v6i
Lica tuoi, haan canh dan den S1/

rang, ai cilng c6 quyen co m()t phang each nhung do phai La nhung thic phu
hqp v6i thuan phang my t'!:tC, van h6a va dQ,a dice dan tQC. Chung ta khong the
cgy vaa ca tinh de song b1la,

dUQC khi CU mai chQ,y thea nhilng mot thai trang dang thinh hanh,
mai chen chan vaa "CUQC dua" chicng to S1/ thai thUQng cua ban than.

gi6i tre cang pho bien thi CQng dong, X£1 hQi LQ,i cang XUat hi~n nhieu t~ nQ,n,
va dang buon thay, dQ tuoi cua nhung ten tQi phQ,m nguy hiem cang ngay
cang dUQc tre h6a. Theo kit qua nghien cuu cua Vi~n Tam li hqc - Truong
Di;ti hqc Khoa hqc Xii hi;li va Nhan van, Ha Ni;li tu nam 1986 den nay, tre so
vi thanh nien phi;tm ti;li trung binh hang nam dii tang tu 4,1% tUn 10% tong

Lop tre chung ta la mam non tuang lai cua aat nuoc,
le new chung ta lQ-i de dang bi thai aua aoi Uin at nhu vgy?
 Chung ta thuang noi ve nghich canh vai nhung suy nghi tieu
eve, rang do la khai dau cua that bt;Li, cua nhung dau thuong,
mat mat. The nhung, a m<)t khia cc;tnh khac, doi khi ta se nhin
thay dUQC nhflng m(lt tich CVC sang len gifla man dem U toi
cua nghich canh.
TrUn khai va ban ht~n van de
Nghich canh chinh la "lvc phan" the hi~n quyet tam cua
con nguai; la moi truang ren luy~n cho chung ta m<)t tinh than
ben bi, m<)t y chi sat da, can truong.
Nghich canh la tinh the khien ta phai giQJ minh nh~n

ra, de khong bi nhan chim, ta can phai hQC boi; de khong bi t't,tt
xuong doc ta phai gang siic leo th~t nhanh.
Nghich canh giup ta phat huy toi da dUQC siic mc;tnh ve
ca the chat [(in tinh than, mai CO the nhin nh~n dUQC nhflng
yeu the CUa ban than de cai thi~n, khac ph't,LC.
Chi khi VUQt qua nghich canh, doi di~n vai nghich canh
ta mai co the truang thanh, mai co the vung buac tren nhung
cht;lng duang dai phia truac.
Nghich canh giup chung ta biet quy trQng nhung gi minh
dang co; to a~m va ton vinh ve d~p; ngQi ca nhung gia tri nhan
van cao d~p; nghich canh cilng la noi nhung tinh cam chan
thanh cua con nguai dUQC b<)c lQ sau sac nhat.
Chicng minh: Chung ta giua Dc;ti dich Covid-19.
Bai hQc nh~n thicc: Moi chung ta, phiii luon biet nhin vao mgt
tich eve cua nghich canh de khong ngung ren luy~n, phan dau,
khong ngung dan than de phat trien, hiiy nhu nhung chu ca
l<)i ngUQC dong de boi.
Viet dot:tn van Nghj ltl4n xii h()i "khong kho" Tran Thuy Duong

10. M~T TieH eve eiJA NHUNG NGHJeH eANH

Chung ta thuang n6i ve nghich canh vai nhilng suy nght tieu C\£C, ding
c16 la khoi ctau cua that bt;ti, cua nhilng aau thuong, mat mat. The nhung, {J
mqt khia c~nh khac, doi khi ta se nhin thay duCJc nhiing mt;tt tich C1:{c sang
len giiia man dem u toi cua nghjch cdnh. Nghich canh chinh la moi truang
ren ltty~n cho chung ta mqt tinh than ben bi, mi)t y chi sdt da, can truang.
Th\!C chat cua nghich canh khong phai la dong song nhan chim CUQC aai ma
no ld tinh the khUn ta phdi gi~t minh nh~n ra, de khong bj nhan chim, ta
can phdi hgc boi. Doi khi con nguai ta vi luon o trong vimg an toan ma cam
thay thoa man vai chut nang Lv:c nho be cua minh, tro nen kieu ciing, ngt;to
mt;tn. Chi co {J trong nghjch canh, ta moi co the phat huy toi da dUCJC sicc
mt:tnh ve Ca the chat lan tinh than, miJi CO the nhin nh~n dUCJC nhiing yeu the
cua ban than de cdi thi~n, kh&c ph1;tc. Nhu con buam non phiii thoa.t khoi cai
ken m()t each rat dau dan mOi co the hinh thanh doi canh de bay cao, con
ngUOi chung ta chi khi VUCJt qua dUCJC nghjch canh moi CO the trulJng thanh,
miJi co the vfrng buiJc tren nhiing chc;tng duang dai phia truoc. Chinh nghjch
cd~h dii lam nen mqt bac si Dc;lng Thuy Tram kien cuang, bat khuat, mqt nii
anh hung dan tqc du phdi song trong bom d~n khdc nghi~t cua chien tranh
van luon nuoi dUOng trong minh mqt tinh yeu van chUOng, yeu CUQC song tha
thie't, miinh li~t. Doi voi chj, nghjch cdnh khong bao gia lei v~t cdn keo lui
bUOC chan ma ngUCJC lf:ti, no thai thuc, gil;tC giii chj phai chien dau het minh
vi To quae, vi nhan dan. Nghjch cdnh giup chung ta bUt quy tn;mg nhiing gi
minh dang CO~ VUCJt qua nghjch canh, ta se song mi)t CUQC dai tr~m v~n hon,
y nghia hon. Nghjch cdnh cung lei noi nhiing tinh cdm chan thanh cua con
nguai duqc b()c l(> sau sdc nhat. Tu nhiing con nguai xa 1~, trong nghjch cdnh
cua d~i djch Covid-19, hq tim den nhau, giup do, san se, dqng vien nhau vuCJt
qua kho khan, gian kho. Chinh nghjch cdnh dii to d~m va ton vinh tinh nguai,
ngqi ca nhiing gia try nhan viin cao d~p. Moi chung ta, phiii luon biet nhin
vao mij,t tich qtc cua nghich canh de khong ngitng ren luy~n, phan dau, khong
ngitng dan than de phat trien, hay nhU nhfrng chu ca l()i ngUQC dong de boi.
 Chung ta thuang cam thay sq hiii va ne tninh nhung kho
khan, thU: thach ma khong biet rang, thvc chat cua nhung kho
khan, thU: thach chinh La thu gia vi giup con nguai trai nghi~m
them nhieu Vi trong CUQC song mQt each trQn V~n, sau sac hon.
Trien khai va ban lu~n van de
Kho khan thach thuc tqo dQng Lvc de vuon Len, de no Lvc
het minh vi nhung mvc tieu Um Lao phia truoc.
Kho khan, thU: thach chinh La moi truang thich hqp de ta
co the phat huy t6i da diem mqnh, dong thai nhin nhQ,n duqc
nhung diem yeu de khac phvc, cai thi~n.
Kho khan La rao can nhung dong thai cilng Lab~ phong
ma vuqt qua duqc no, ta se thay mQt ban than truang thanh
hon, chung chqc hon, biet suy nghi, hanh dQng mQt each coke
hoqch, khoa hQc hon.
Khi dung truoc kho khan, thU: thach, ta moi biet tran
trQng nhung gi minh dang co, biet on nhung khoanh khac binh
yen, hqnh phuc Luon hi~n huu thuang nhQ,t quanh ta.
Kho khan, thU: thach nhu chat ket dinh keo gan khoang
each giila nhung con nguai xa Lq cimg san se, dQng vien, diu
dat nhau di qua nhung ngay giong biio.
Chung minh: Chinh nhung kho khan, thU: thach, va chinh sv
khac nghi~t tren "ctau truang" mo hoi dii Lam nen DQi tuyen
da bOng Quae gia voi y chi sat da, mqnh me, va kien cuang,
khong cui dau truoc mQi rao can cua dat nuoc nho be.
Bai h<,>c nh~n thuc: Vai tro to Lon cua kho khan, thU: thach
mang den de tv hoan thi~n va phat trien ban than tren hanh
trinh chinh ph'I;LC nhfcng gia tyt cao d~p cua CUQC song.
 11. VAl TRO CUA NHUNG KHO KHAN TRONG cuoc SONG
Chung ta thuong cam thay SQ hiii vane tninh nhitng kho khiin, thic thach
ma khong biet dtng, thl:[c chat cua nhitng kh6 khiin, thu thach chinh la thu
gia uj giup con ngteO'i trdi nghi~m them nhieu uj trong CUQC song mQt each
tr~m v~n, sau sac han. Nhitng kh6 khiin, thic thach la yeu to khong the thie'u
tren hanh trinh kham pha Va chinh ph'l;LC nhitng gia trt quy bau CUa CUQC song
con nguoi.
Neu CUQC song luon la mgt
bien phang lgng, yen binh, con nguoi ta se de ngu quen trong vimg an toan,
ta se tri'J nen mv mt, chan tay ci!ng nhac, khong c6 kha niing i!ng ph6 v6i
nhitng tinh huang bat ngo xay din, va th(tm chi con tri'J nen kieu ciing, ngc;w
mc;m trong the gi6i nho be cua chinh minh.

la rao can nhung dong thoi cilng

Chinh nhiing kho khan, thach thuc, va

chinh Sl! khac nghi~t tren "dau truO'ng"mo hoi dii lam nen DQi tuyen da bOng
Quoc gia voi :Y chi sat da, m~nh me, va kien cuong, khong cui dau truoc mQi
rao cdn cua dat nuoc nho be. Khi

Kh6 khiin, thic thach nhu chat ket

Ta khOng the phu nh(tn nhitng

m~t moi, chan nan ma kh6 khiin, thic thach da rang bu<;>c, keo chung d<;>ng lv;c

cua ta xuong, nhung thay vi song miii v6i nhitng suy nghi bi quan ay, sao ta
khong nhin vao mgt tich qfc va vai tro to ldn cua kh6 khiin, thic thach mang
cten de tV: hoim thi~n va phat trien ban than tren hanh trinh chinh phl:LC
nhfrng gia trj cao d~p cua CUQC song?
Viet dot:tn van Nghi lut;tn xa hQi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 12. Y NGHiA HI SINH THAM L!NG TRONG I>~I DJCH.

Md ao(tn Dan ddt va neu ttugc van ae nghi lut;in: "Y nghia cua s1:( hi sinh
tham l~ng trong dt:ti dich Couid-19"
De co dUQC cong tac chong dich, kiem soat dich buck dau tot
nhu Vi~t Nam, phan tan nho. cong lao cua nhung "nguoi anh
hung tham lQ,ng" san sang cong hien het minh vi To quoc.
Trien khai va ban lut;in van ae
- Y 1. sv; hi sinh tham lQ,ng the hi~n pham chat d(;w due cao
df{p cua moi ca nhan va khat vc;mg dang hien het minh cho To
Quoc, cho nhan dan.
- Y2. Sv; hi sinh tham lQ,ng trong dq,i dich Covid-19la thu anh
sang giup xoa diu tam the hoang mang, hoang loq,n cua nguoi
Than dot:tn dan trtl<Jc lan song dich b~nh dien bien phuc tq,p.
- Y3. The hi~n truyen thong, phat huy tinh than dan t¢c trn<k
dq,i dich, khang dinh ve df{p cua nguoi dan Vi~t.
- Y4. Giup ta vung tin han ~e m(>t tuang lai "khai sac" sau Dq,i
dich, la nghia cit cao df{p day tinh nhan viin.
- Y5. sv; hi sinh tham lQ,ng mangy nghia lan lao, thieng lieng,
tq,o nen nhung gia tri phi thuong giUa doi thuong.
Chung minh: Nhi1ng y bac st, bQ d<)i, linh bien phong, can b¢,
Dang, Nha nuac, thanh niem tinh nguy~n...
Ket ao~n Bai hQc nht;in thuc: Ve sv; cong hien cua ban than.
12. Y NGHIA HI SINH THAM L!NG TRONG I>~I DJCH
To chuc Y te the giai WHO va du luqn quoc te luon ghi nhQ,n va danh gia
cao Vi~t Nam trong cong tac phong, chong dich b~nh Covid-19.

bac si {1 tuyen aau chong djch, nhiing nguai linh bien phong ngay aem ciing
minh ngan ch~n djch b~nh lciy lan qua bien gioi, la ai)i ngu can bi), lanh a(tO
co nhiing aem thuc trdng vi tinh hinh djch b~nh cang thdng, hay ca nhiing
Viet ao~n van Nghj lu~n xii h{;i "khong kh6" Tran Thity Duong

tinh ngu:y~n vien sdn sang ho trf} ba con het minh giiia tam djch... S1;t hi sinh
tham l~ng trong d~i djch Covid-19 nhu m(jt thu anh sangloe len trong nghjch
canh, xoa diu nhfrng tam the hoang mang, nhiing tinh than hoang lo~n cua
nguoi dan truoc lan song djch b~nh dien bien phuc t~p. DQ:t nuac va nhan
dan ta rat can dln nhung hi sinh tham lQ,ng nhu the, hQ khong ho hao, pho
truong, khong khoe me hay chung to cong lao cua ban than, hQ c6ng hien va
hi sinh trong dem t6i lq,nh leo nhung tat ca nhung nghia cil cao d£;p ay van
luon phat ra m(jt thu anh sang ri!C ro, am ap vo cimg. S1;l hi sinh tham l~ng
the hi~n pham chat a~O aUC cao a~p CUa moi ca nhan Va khat V<.>ng dang hifn
het minh cho To quoc, cho nhan dan. Sv; hi sinh tham lQ,ng la bieu hi~n cua
tinh than doan ket, lan toa m()t niing luqng tich cv;c den tat ca mQi nguoi, keu
gQi sv; dong chi, dong long cimg chung tay day lui dich b~nh. Chung kien
nhung hi sinh tham lQ,ng ay, ta cang tham thia han cai nghia tinh dong baa
sau dQ,m, ta cang bUt on va tnin trQng nhiing con nguoi binh thuong, gian di
nhung l~i co the t~o nen nhfrng gia trj phi thuong nhu the. Neu khong co S'I;C
hi sinh tham lij.ng cua d(ji ngu cac :y bac si, cac chien si {J tu:yen aau chong
djch, co le khong the co m(jt Vi~t Nam kien cteong, dung cam nhte ba:y gio. Du
trdi qua bao nhieu mat mat, hi sinh, du co phdi lam vi~c cQ.t l'I;Cc cd nga:y lan
aem m~t nhoai, vat va nhteng nhiing "ngteoi anh hung tham lij.ng" van con do,
van luon sdn sang cong hUn het minh vi CUQC chien "khong ai bj bo l~i phia
sau". Nhu m(jt tam cho cho

Khi loi bai hat cua Dq,i uy Vu Viin

Qu6c - BQ d(ji bien phong tinh Ha Giang cat len, no eta tro thanh m(jt loi the
sat son ngan vang giUa dau thuong t(jt cung - nguy~n gan bo cho den khi dat
nuac het dich trong bai hat "Co m()t nghe'':
"Con xin lOi m£; oi vi Covid
M£; ra di con van otuyen ctau

N en nhang nay con khoc m£; tren ch6t

Ngay binh yen con se ve om m£;"
 Tinh than tv hQC dong m¢t vai tro vo cung quan trQng trong
qua trinh kham pha the gioi va hoan thi~n ban than cua moi
con ngudi.
Triln khai va ban luQ.n van de
TV hQc giup chung ta chu d¢ng trong vi~c tim kiem,
kham pha nhung nguon tri thuc bo ich, co kha nang tv rut ra
nhung bai hQc quy gia cho rieng minh ma khong bi ph1;t thu¢c
vao bat ki ai.
TV hQC giup chung ta co the ghi nho kien thuc tau han,
tv tim cho minh m¢t each "linh h¢i" hi~u qua nhat.
Tinh than tv hQC tc;to nen nhfrng con ngudi nang d¢ng,
sang tc;to, co tu duy va pham chat dc;to due tot, biet phat huy toi
eta nhfrng dtem mc;tnh va nhin nhQ,n dUCJC khuye't diem ma hc;tn
che, khac phl;tC.
Y TV hQc giup chung ta kham pha con nguoi minh i'J
phuang di~n tang sau, tim ra si'J thich, dam me va nang khieu
cua minh de co nhung dinh huang phat trien dung dan.
Tinh than tv hQC tc;to nen sv kien tri, ben bi (j con nguoi,
Chung minh: Qua trinh tv hQc de chc;tm tay den tam Huy
chuang Fields; tri'J thanh nha khoa hQc tre nhat Vi?t
Nam duQc H¢i dong Chuc danh Giao su phong hQc ham giao
su- Giao su Ngo Bao chau.
Bai hQc nhQ.n thuc: Chi khi nhQ,n thuc duQc tam quan trQng
cua Vi~c tv hQC va bat tay vao qua trinh tv hQC, ta mOi CO the
hi~n thVc hoa UOC ma, rut ngan dUCJC khoang each VOi CUQC
song, de thanh cong va hc;tnh phuc mim cudi.
 13. TAM QUAN TR<;>:NG CUA TINH THAN TV HOC
Tinh than t'l;( hQc dong m(jt uai tro uo cimg quan trQng trong qua trinh
kham pha the gibi ua hoan thi~n ban than cua moi con nguai. Tl;l hQC giup
chung ta

Chinh vi moi nguai co m(jt each tong hQp, chQn lQC

kien thUc khac nhau nen Vi~C tl;{ hQC se tr;to nen m(jt mctu sac rieng cho VOn
kien thuc bcm than minh gop nh(Jt duQc, khong phiii hQc thea, lam theo bat ki
m(jt hinh mau nao dUQC xay dl;lng tU trUOC,

'V vi~c chu khong han chi la ket qua khi ta duQc
truyen dr;tt qua lang kinh cua nguai khac.

Nhu cac bt:tn do thu khoa, dt:tt giai hQc sinh gioi Quoc gia, khi auqc
phong van phUOng phap hQC tq_p hi~u qua, cac bt:tn luon neu cao tinh than t'l;(
hQc. Giao su Ngo Bao Chau- nguai eta cht:tm tay den Huy chuang Fields, tinh
den nam 2010; nha khoa hQc tre nhat Vi~t Nam duqc H(?i dong Chuc danh
Giao su phong hQc ham giao su chi bang s'l;( t'I;C hQc, t'I;C nghien cuu, kham pha
dam me. Nhu v(ly, co the khang dtnh ding,

luy~n tu duy eta chieu, ,

dUQC tam quan trQng cua Vi~c t'l;l hQC Vel bat tay vao qua trinh t'l;l hQC, ta moi
CO the hi~n th'ljc hoa UOC mO, rut ngan dUQC khoiing each VOi CUQC song, de
thirnh cong va hr;tnh phuc mim cuai.
Viet UO(tn van Nghi lut;in xii h«}i "khong kho" Tnin Thuy Duong

De luy~n 14. S1,T cAN THIET PHA.I HIEU v:E vAN H6A DAN TOC
Dan dat va neu dtC(}C van de nghj lut;in: S1,! can thie't phai hUu
MiJdo~n
ve van hoa dan tl)c
Trien khai va ban lut;in van de
- Y1. Hieu ve van hoa dan t<.)c la m<.)t vi~c lam can thiet khong
chi cie gin giil va phat huy ban sac ma con la each t~ nen
nhilng mon an tinh than quy gia cho the h~ tre giila nhilng xo
bo, VQt Vd CUa CUQC song hi~n ac;ti.
- Y2. Co hieu ve vdn hoa dan t<.)c minh, ta mai co the tiep thu
Than do~n va cion nhQ,n nhilng gia tri tot a~p, co nhilng triii nghi~m thu
vi, a<.)c ciao, dong thoi nuoi duiJng tinh than dan t<.)c lan dan
Len trong moi trai tim.
- Y 3. Tim hieu ve van hoa dan t<.)c la bieu hi~n cua sv ton
trc;mg c<.)i nguon, ton trQng lich sil, biet on nhilng theM cia lam
nen CUQC song tU:Oi a~p ngay hom nay.
- Y4. Hieu ve van hoa chinh la hieu ve con nguoi, hieu ve sv
vQ,n ciQng phong phu cua cioi song xung quanh.
- Y 5. Hieu ve van hoa dan t<.)c chinh la hanh a<.)ng the hi~n
tinh than yeu nuac, yeu nhilng gia tri "can cot" cua dan t<.)c.
Chung minh: Trong cac CUQC thi nhan sac, cac thi sinh h<.)i
chung ve m<.)t "san choi ton vinh" cai ci~p, luon co rieng m<.)t
phan thi nham ton vinh net ci~p cua dan t<.)c - Do la phan thi
"Trang phv,c truyen thong". Roi chung ta khi tham gia bat ki
CUQC thi nao, tren moi chiec ao aeu CO hinh lei CO ao sao vang.
Ket doc;tn Bdi hqc nht;in thuc: Hieu ve van hoa dan t<.)c la ciieu ki~n tien
quyet cie phat trien va quiing ba van hoa tren phc;tm vi toan
cau. Co hieu ve van hoa dan t<.)c, ta mai hieu aUQC goc re cua
S'f! hinh thanh m<.)t tam han cao a~p nam ben trong ·Chinh con
nguoiminh!

100 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong aU<JC bat dau!
Viet doc;tn van Nghj lu~n xa ht)i "khong kho" Tran Thuy Duong

14. Sl,T CAN THIET PHAI HIEU VE vAN HOA DAN TQC
Vi~t Nam la ddt nuoc d~p xinh, giau trnyen thong. The nhung, chimg ta
da th1{c S1{ suy nghi Ve S1{ can thiet phiii hieu nhilng net van hoa dan tQC thUQC
ve biin sac dy chua? Van h6a dan t¢c la nhilng net dQ,c trung trong phong
each, loi song va nhilng gia tri ca ban thUQC cita mQt dan tQC hay noi rQng han
la cita m¢t ddt nuoc, m¢t quoc gia. Van hoa ld noi chua d¥ng nhiing tinh hoa
da sac mau cua nhan loc;ti, la niem t'l:£ hao dQ,c tncng cua moi dan t(jc trong
the gioi lon r(jng, phong phu. Co hieu ve van hoa dan t(jc minh, ta moi co the
tie'p thu va don nhijn nhfrng giti tri tot d~p, co nhiing trdi nghi~m thu vj, d()c
dao, dong thai nuoi du:ong tinh than diin t()c Um dan len trong moi tnii tim.
Tim hieu ve van h6a diin t(jc la bieu hi~n cua S'I;C ton tr~mg c(ji nguon, ton
trQng lich SU, biet an nhilng the h~ dii lam nen CUQC song tUai d~p ngay hom
nay. Hieu ve van h6a chinh la hieu ve con ngu:O'i, hieu ve S'I;C vijn d(jng phong
phu cua doi song xung quanh. NgUQC lq,i, neu song trong m¢t c<;>ng dong dan
tQC ma dung dung, lanh dq_m hay phu nhQ,n nhilng gia tri tot d~p cita dan tQC
ay, ta se tro thanh m¢t con nguai ich ki, vo an, khong bao gia dUQC yeu men,
ton tn;mg. Cu¢c song con nguai chung ta luon can den tinh than dan tQC de
ket noi, se chia, de ke vai sat canh cimg VUQt qua nhilng kho khan, thu thach,
va vi~c tim hieu ve van hoa dan t()c chinh M hanh d(>ng the hi~n tinh than
yeu nu:oc, yeu nhung gia trj "can cot" cua dat nu:oc minh. Va do C1lng la ly
do, t~;ti SaO trong cac CUQC thi nhan sac, cac thi sinh hqi Chung Ve m(jt "san
choi ton vinh" cai d~p, luon co rieng m(jt phan thi nham ton vinh net d~p cua
dan t(jc - Do la phan thi "Trang ph'l:'c truyen thong". Rfii chung ta khi tham
gia bat ki cu(jc thi nao, tren moi chiec ao deu co hinh lei co do sao vang. Nhte
v.;iy, hieu ve van hoa dan tc)c ld m(jt vi~c ldm can thiet khong chi de gin gift
va phat huy ban sac ma con la each tc;to nen nhiing mon an tinh than quy gia
cho the h~ tre giiia nhiing XO bo, v~t va cua CUQC song hi~n dt;ti ngay nay Hieu
ve van h6a dan t¢c la dieu ki~n tien quyet de phat trien va quiing bci van h6a
tren phq,m vi toan cau. C6 hieu ve van h6a dan t¢c, ta moi hieu dUQC goc re
cita sv hinh thanh m¢t tiim hon cao d~p nam ben trong chinh con nguai minh!
VAI TRO cuA v1tc anJ GiN :QAN sA.c DAN T(>c
Dan dat va neu dtUJC van de nghj lul:ln:

Ban sac dan t<)c La "ki~t tac" qu6C]ia, no dtU)C hinh thanh va
phat trien dai hang nghin "thien nien ki" rlu()c bao v~ bang ca
mau va nuoc mat cita bao the h~ di truoc. The nen the h~
chung ta phai thau ro vai tro cita vi~c gin giu ban sac dan t<)c.
Trie'n khai va ban lul:ln van de
Vai tro cita vi~c giu gin ban sac dan t<)c La gop phan
chung vao vi~c khang dinh tieng noi dan t<)c, khang dinh tinh
yeu que huang, dat nuoc.
Giil gin va phat huy ban sac dan t<)c dem cien cho chung
ta nhilng trai nghi~m moi lc;t, giup ta tim aU()C Sl:{ binh yen,
thanh than giila nhilng ganh dua, tranh aau (j doi.
Giil gin ban sac dan t<)c La each the hi~n Sl:{ biet on, long
thanh kinh aen theM di truoc; La each khac sau vao tim minh
S'l:( hi sinh CUa lop lop cha ong lam nen "ve d~p dan t<)c" nay.

Giil gin ban sac dan t<)c cilng chinh La giu gin chit quyen
dat nuoc, La each nhiin dan ta khong chap nh(ln Sl:{ dong hoa,
xam lan hay mai m<)t di nhung tinh hoa von co.
Chung tay giil gin ban sac dan t<)c La cung nhau dan ket
va theu d~t s()i diiy gan ket giila con nguoi voi con nguoi, giila
nhung con nguoi cliung m¢t dong huyet L~.
Chung minh: Cung gia dinh chuan bi mam cung ngay Tet,
quay quan ben bep lua nau banh chung xanh, hay don gian chi
La S'l:( aoan tv trong nhung ngay le Lon cita diin t<)c, ngay Vu
lan bao hieu, ... cung se La nhilng trai nghi~m vo cung y nghia
tren hanh trinh truong thanh cita moi con nguoi.
Bdi hQc nhl:ln thuc: Giil gin ban sac van hoa dan t<)c chinh La
giu gin long tl:( ton chinh acing cita moi con nguoi!
 15. VAI TRO cuA VI~c aru GIN BAN sA.c DAN T(>c
Khi xii h(Ji ngay cang phat trien, con nguoi cang duqc tiep xuc, va se duqc
hoa nhc;tp vai nhieu nen van h6a khac nhau tren the giai. The nen vi~c giu gin
ban sac van h6a dan tQC la van de quan trQng va cap bach. Ban sac dan tQC [a
"ki~t tac" quoc gia, n6 duqc hinh thanh va phat trien dai hang nghin thien
nien ki, duqc baa v~ bang ca mau va nuac mat cua baa the h~ di truac. The
nen the h~ chimg ta phdi thau ro vai tro cua vi~c gin giii ban sac dan tc)c. Ban
sac chinh la bQ m(tt rieng bi~t, La cai goc, cai han cot Loi khang dinh sv; ton tr;ti
CUa m(jt quoc gia, dan tQC.
Ban sac van h6a dan tQC
Luon an chua nhilng ciieu thu vi, ma doi khi vi sv; phat trien qua hi~n dr;ti ma
ta dii vo tinh bO quen mat.

Cung gia dinh

chuan bi mam cung ngay Tet, quay qudn ben bep lila nau banh chung xanh,
hay dan gidn chi za S'J! doan t¥ trong nhiing ngay le lO'n cua dan tc;>c, ngay Vu
lan ba.o hie'u, ... ciing se ta nhiing trdi nghi~m vo cung ynghia tren hanh trinh
truO'ng thanh cua moi con nguc1i. Vi~c giu gin ban sac van h6a dan tQC, va
han the La quang ba van h6a dan tQC tren phr;tm vi toan
Ban sac gan lien vai qua
trinh dv;ng nuac va giu nuac cua ong cha ta, bOi vc;ty no chinh La cai noi nuoi
dUOng y thUc ve nen clQC L(Lp Va y thUc baa V~ non song aat nUOC 0 moi con
nguoi. ~.La

each nhan dan ta khong chap nhc;tn sv; dong h6a, xam [an ve ban sac nhu long
quyet tam danh duoi gi(tc ngor;ti xam thai chien.

cimg chung tay, quyet sue

khong de mai m(>t, du La m(>t tieng n6i, m(Jt giQng hat hay m(Jt di~u mua gian
don. Gii1 gin ban sac van h6a dan t(>c chinh la giil gin Long tV: ton chinh dang
cua moi con nguai! Hiiy nhu chiec La choi non, chu dung nhu chiec la sinh ra
aa
Viet UO(tn van Nghj xa h{)i "khong kho" Tnin Duong

De luy~n 16. TAM QUAN TRQNG CUA VItc BIET CAN BANG CAM XUC
Dan dat va neu duqc van de nghj lut;tn: Tam quan tn;mg cua
vi~c bUt can bang cam xuc.
Ma do«;tn Cam xuc la m(Jt thu ki di~u cita con nguai, va ta hq,nh phuc
khi dUQC song VOi tat ca nhilng cung bgc tinh cam ay, the
nhUng, CO phai luc nao ta cilng dUQC thoai mai the hi~n cam
xuc? Can vi~c kiem soat va can bang cam xuc dong vai tro
quan trQng trong CUQC song.
Trie'n khai va ban lut;ln van de
- y 1. can bang cam xuc co kha nang giup con nguai nhl:ln
thuc, xilli va ctieu chinh cam xuc m(Jt each chinh xac va hi~u
qua, giil duQc sv chit d(Jng trong suy nghi va hanh d<?ng.
- y 2. Giup ta ly tri han, ung pho linh hoq,t voi cac tinh huang
bat nga hoc;tc kiem che nhilng hanh d(Jng x6c noi.
do(tn - Y Biet can bang cam xuc la nen tang de hinh thanh nen
tinh each cita nguai co suy nghi chin chan, trnang thanh; la to
chat can co cita m(Jt nguai muon di xa.
- Y4. Khi biet can bang cam xuc ta se ilng xil viin minh, lich
thi~p, chan hoa voi mQi nguai; co nhilng hanh d(Jng dung mvc

ke ca khi cong vi~c khong "em d~p".; tranh nhilng vi~c lam
khong dang co xay ra.
- Y5. Nhgn thuc va dieu chinh cam xuc m(Jt each hQp ly giup
ta tra nen vilng vang, mq,nh me, song lanh mq,nh va y chi han,
khong rai vao trq,ng thai ciing thang hay hoi tiec ve hanh d(Jng
dii lam luc ta khong kiem soat dUQC cam XUC.
Chung minh: Nhfrng h?u qua khon luang khi ta khong biet
can bang cam xuc: Dung nhfrng ngon tl:r "thieu chuan mvc"
mi~t thi, nhvc m9- nguoi khac ...
Ket do(tn Bdi hqc nht;ln thuc: "Bq,n chinh la nhilng gi bq,n nghi. Cam xuc
la no l~ cho nhflng suy nghi,· con bq,n la no l~ cita cam xuc"

hanh co dau!
 t6. TAM QUAN TRQNG cuA v1tc BIET cAN BANG cAM xOc
Cam xuc La mQt thu ki di~u cua con nguai, va ta hgnh phuc khi aU(JC song
vai tat ca nhitng cung bc,tc tinh cam ay, the nhung, co phai Luc nao ta cung
aU(JC thoai mai the hi~n cam xuc? Khong co gi ld tuy~t doi ud cdm xuc ciing
khong ngo~i l~, vi~c kUm smit ud can bang cam xuc dong vai tro quan tn.mg
trong CUQC song. Do la
Nguai biet can bang cam xuc se co
CUQC song ton tgi nhieu tinh
huang bat nga khien chung ta cam thay boi roi, mat binh tinh, vi~c can bang
cam xuc trong nhitng hoan canh ao
 SUC M~NH CUA LONG BAO DUNG
TRUOc sAI LAM cuA NGUcn KHAc
Dan dat va neu dUCJC van de nghj lu~n:

Con nguoi La m(>t ban th~ chua hoan chinh, cho nen chimg
ta ai cung co th~ mac sai Lam. Nhung co phai Lite nao ta cung
can nghiem khac va trilng phgt sai Lam hay khong? Doi vai LOi
Lam, ben cq,nh vi~c tnich phq,t thi Umg baa dung co sue mq,nh
ki di~u hem ca.
Trien khai va ban l~n van de
- Y Sue mq,nh cita baa dung mang tle'n nhu m(jt sv khich L~,
tiep d(>ng Lvc d~ moi nguoi co th~ dung cam nhin nhQ,n trung
thvc ve sai Lam cita ban than.
Y2. La co may kien tq,o nen m(jt xa h(>i nhan van, giau tinh
nhan ai va cong binh.
- Y3. Giup con nguoi coi mo han vai Loi Lam cita minh, thang
than doi di~n vai sai trai va tim each sua sai.
- Y4. La mang den cho chung ta sv cam thong, giup ta nhu
dUQC an iti, VO ve, d(>ng vien va thuc tinh ta khong phq,m phai
sai Lam them m(jt Lan nao nua.
- Y5. Baa dung se giup con nguoi ta song chan hoa han, nhan
ai han; La sQi day neo keo mQi nguoi Lq,i gan nhau han.
Ch:ung mirth: Chinh sach "dQ,c xa" doi vai m(it so tu nhan cita
nhieu Chinh phit tren the giai trong do co Vi~t Nam. Ben cq,nh
vi~c ghi nhQ,n qua trinh cai tq,o, con th~ hi~n tinh than nhan
van, d(ing vien hQ Lam Lq,i CUQC doi.
Bdi hQc nh~n thuc: "Khi bq,n khong tha thu cho m(it ai do, tile
La bq,n dang quay Lung Lq,i vai tuang Lai cita minh. Khi bq,n baa
dung, dieu do co nghia bq,n dang tien ve phia truac".
 17. sue M~NH CUA BAO DUNG TRUOC SAl LAM CUA NGU(n KHAC
Con nguoi La m(>t ban the chua hoan chinh, cho nen chung ta ai cilng co
the mac sai Lam. Nhung co phai Luc nao ta cilng can nghiem khac va trimg
phQ,t sai Lam hay khong? Doi vbi loi lam, ben ct,tnh vi~c tnich pht;tt thi long
bao dung co sue mt;tnh ki di~u hon ca. Baa dung [a S'lf cam thong, r(>ng [UQng
tha thu cho LOi Lam cua nguoi khac. Tam [i con nguoi thuong SQ sai va khong
phai ai cilng au ban Linh de thua nhQ,n sai. Vi vQ,y,

Nha aoma
vay La aieu
quan trc;mg nhat doi voi nhitng nguoi mac sai [am, thua nhQ,n thai chua au
ma chung ta can khac phvc va huang den nhitng dieu tot d~p.

Nhu chinh sach "dij.c xa" doi vbi mt)t so tit nhan cua nhieu Chinh phu tren
the gibi trong do co Vi~t Nam. Ben ct,tnh vi~c ghi nhf:ln qua trinh cdi tt;to, con
the hi~n tinh than nhan van, dt)ng vien hQ ldm lt;ti cut)c doi

Ngay khi chimg ta dang o giita ngii re, hoQ,c

tim each che dQ,y UH Lam roi tiep tvc tva chQn sai trai ay hoQ,c doi di~n va thay
doi no,
R(>ng LuQng tha thu dem
den cho ta each nhin coi mo han ve sai [am. Thay vi tim each chi trich, con
ngUOi se hQC each dQ,t minh VaO Vi tri nguoi khac de thau hieu, se chia, yeu
thuang va song nghia tinh han. Baa dung voi LOi Lam cua nguoi khac cilng La
baa dung VOi chinh minh, chi khi con nguoi hieu clUQC nhitng kho khan, bat
hQ,nh cua ban than moi co the cam thong cho nguoi khac. Hay ngUQC LQ,i, doi
khi chung ta qua khat khe voi ban than thi vi~c baa dung cho sai [am cua mQi
nguoi LQ,i La S'lf coi troi cho chinh minh. Hay nh6 rang: "Khi bQ,n khong tha thic
cho m(>t ai do, tile La bQ,n dang quay Lung lQ,i voi tuang [ai cua minh. Khi bQ,n
bao dung, dieu do co nghia bQ,n dang tien ve phia truoc".
Viet aoq,n van Nghj "khong kho" Tnin Thuy Duong

De luy~n 18. TAM QUAN TRQNG CUA LCH NOI TRONG CUOC SONG
Dan ddt ua neu duqc uan de nghj lu~n: "Tam quan trC?ng ctla
lai noi trong CUQC song hang ngay".
Modo~n Dan gian co cau: "Lai noi chang mat tien muajL'~a lai ma
noi cho vita long nhau". Qua thvc, moi lai noi "phat ra" it
nhieu deu co sue anh huang va quan trc;>ng rieng. Chinh nhfrng
lai noi trong CUQC song hang ngay cilng CO m(jt SUC anh huang
lan den ban than va cac moi quan h~ xung quanh.
Trien khai ua ban lu~n uan de
- Y1. Lai noi trong CUQC song hang ngay la tam guong phan
chieu, soi rc;>i thoi quen, nep song, tinh each, tri tu~, trinh dQ
cita moi con nguai.
- Y2. Lai noi co tam quan trc;>ng trong vi~c han gan m(jt moi
quan h~, ga bO nhfrng khuc mac, va gin gifr m(jt tinh bQ,n.
aoq,n - Y3. Co th~ han gan nhfrng vet thuong, lam cho nguai doi
di~n nhU dUQC xoa diu nhfrng noi dau.
- Y4. Th~ hi~n S'l! quan tam, tinh cam, S'l! ton trc;>ng, kinh men
cita minh den vai nguai khac; giup nguai khac nhQ,n ra sv
chan thanh cita minh.
- Y 5. Lai noi trong CUQC song hang ngay cung chinh la. thU
ngon ngfr dUQC due ket ngan dcJi cita dan t(jc, la ban sac van
hoa nen can dUQC SU d'!fng Va dung m(jt each dung chuan m1fC.
Chung minh: Tam quan ttc;>ng cua m(>t lai nOi cam on~ truoc
nhfrng tam long vang trong dq,i dich Covid; lai noi th~ hi~n tri
tu~ cita con nguai, nen diico rieng phan thi ung xu trong cac
cu(>c thi l6n; nguyen do d~ cac nha tuy~n d'!fng luon phai co
vong "phong van".
Ket doq,n Bai hqc nh~n thuc: Ngon ngu la ban sao cita trinh d(>, la noi
phoi bay nhQ,n thuc, nhan each con nguai, nen can phai trau
luy~n ngon ngfr.

co chi co
 18. TAM QUAN TRQNG CUA LCH NOI TRONG CUQC SONG
Dan gian c6 cau: "Loi n6i chang mat tien muajLV:a loi ma n6i cho vil:a long
nhau". Qua th¥c, moi liJi noi "phat ra" it nhieu deu co sue anh huang va quan
trQng rieng. Nhieu nguoi van dan gian nghi, chi trong cac buoi thuyet trinh,
h()i hQp hay sv: ki~n quan trQng m6i can dey den loi n6i, con doi song thuong
nhQt thi khong can qua trau chuot. Tuy nhien, chinh nhii:ng loi n6i trong CUQC
song hcmg ngay cilng c6 m(jt sue anh huang Lon. Nhii:ng
Neu nhu loi n6i
trong cac buoi dien thuyet c6 sv chuan bi truoc thi loi n6i trong doi song hang
ngay La sv b(Jc phat tv nhien, qua d6
Loi n6i khong chi La sv the hi~n tam
tinh ma con dong
Gia dinh, bQ,n be, lang gieng, dong nghi~p, ... la nhii:ng nguoi trv;c tiep nghe
loi an tieng n6i hang ngay cua ta. Nhung doi voi hQ, dqc bi~t La gia dinh ta
thuong c6 xu huang khong chit trQng den loi n6i. Nhin nhqn m()t each thang
than, ta chac han da c6
cho ong ba, bo m~, anh chi vi m()t tam li mQ,c dinh ding, hQ la nguoi than cua
ta, du ta ra sao hQ ci1ng se khOng roi bO ta nhung ki thvc khi nhin LQ-i, nhat
dinh ta se hoi hqn. Con ben ngoai,

Trong nhiing ngay d«:ti djch Covid, da co

bitt bao nhiing bac si, chien si, tinh nguy~n vien tham gia vao tuyen dau
chong djch, chi mc)t loi cam an, lO'i hoi tham dan thuan cua ta da tie'p bao
d<)ngl¥c cho hQ tie'p tl;tC cong hie'n va nhiingloi noi VO tinh "bang qua", nhiing
binh lu~n "thien c~n" cua ta ciing de khie'n h«? ton thuang, nh1;tt chi. LO'i noi
th'l:CC S'i:C rat quan trQng, boi the cho nen, khong phai ngau nhien, trong cac
CUQC thi nhan sac, phan thi quyet djnh ngoi vj cao nhat l~i ld phan thi Ung

xu. Chac chan, con nguoi can han, khong chi La "nhan sac" macon can a "tri
tu~", ngon ngii: the hi~n trinh a(>, nhqn thilc cua con nguoi.
 Y NGHiA CUA NHUNG Ml)C TIEU TRONG CUQC SONG
Dan dat va neu dugc van de nghi lut:tn:

Gertrude Stein tung noi: "B<;tn phai biet minh muon gi thi
b<;tn mai dQ,t duQc no", con nguoi luon muon co duQc thanh
cong nhung dieu nay khong de, de co duQc thu minh muon, ta
can bat dau vai nhitng m'J!C tieu.
Trien khai va ban lut:tn van de
Nhung m'J!C tieu gop phan tQ,O d(>ng lv;c, nuoi duBng dam
me, khOi dQ,y khao khat chinh ph'J!C nhitng ke hOQ,Ch, nhitng
dinh nui cao trong ta.
Nhung m11c tieu se chinh La nhung loi co vu, sv; dc;>ng
vien de con nguOi tiep t'J!C no ll}:c buac qua hi~n tQ,i va huang
tai tuong Lai.
M11c tieu giup ta dtnh huang cuc;>c doi, v<;tch ra con duong
phia truac; no soi duong chi loi, bam giu ta khoi nhitng cam
do de di dung duong.
Khi co m11c tieu, chung ta nhu duQc khoi dQ,y long ham
song, thoi thuc ta hanh d(>ng, huang tai m(>t loi song y nghia,
tich cv;c va co gia trt.
Khi co m'J!C tieu, ta se de dang ket noi vai nhung nguoi
cung chi huang, phat huy nang lv;c cua minh.
·Chung minh: Ti phu Mark Zucketberg, AFP cho biet anh La
m(>t nguoi thich d[J,t ra nhitng m'J!C tieu, nam 2004 Mark sang
lQ,p "Facebook" vai m'J!C tieu "khien the giai coi mo va ket noi
han" va bay gio thi tat ca chung ta deu co the thay duQc ket
qua cua m'(,tC tieu bay gio cua Mark.
Bai hQc nht:tn thuc: "Chung ta cang cam thay sau sac ve m(>t
ly tuong hay m'J!C tieu, y tuong chon sau trong tiem thUc CUa
ta ay se cang dan ta chac chan tren duong hoan thanh no".
 19. y NGHiA CUA NHUNG Ml)C TlEU TRONG cuoc SONG
Gertrude Stein tung noi: "B~n phai biet minh muon gi thi b~n mai d~t duqc
no", con nguai luon muon co duqc thimh cong nhung dieu nay khong de, de
co duqc thil minh muon, ta can bat ttau voi nhiing m1:f,C tieu. Nhieu nguai
thuang nghi rang, m'!!C tieu phai la nhfrng gi to lan nhung aoi khi no chi la
nhung mong muon, dv; atnh gian dan, nho be nhung khong kem phan y nghia
lan lao. Mvc tieu co tam quan trQng trong CUQC song moi nguai, truac het

Trang hanh trinh CUQC dai nhieu gian truan, lam lite ta cam thay
m~t moi, muon til bO,

CUQC song chua av;ng

nhii:ng bat nga, khong ai biet truac dieu gi se xay ra, vi~c dQ,t ra nhii:ng mvc
tieu dit nho nhat ciing nhu vi~c ta lan luqt aQ,t nhung han aci de vuqt qua khuc
song tai bO ben kia. Noi each khcic,

Trang b6i canh hi~n d~i nhieu nguai tre con ban khoan, khong biet
minh muon gi, minh se di ve aau thi vi~c dQ,t ra mvc tieu cang y nghia han
baa gia het. Nose giup ccic b~n di dung duang, atnh dung huang. Ben c~nh do
d6i vai nhii:ng nguai dang chien dau vai nhii:ng can b~nh tam li, tram cam hay

ra m-~;tc tieu cua minh, mQt ti phu nhu Mark Zuckerberg nhu mQt minh chicng
clieu nay. AFP cho bie't anh la mQt nguoi thich dt;tt ra nhiing m1:f.c tieu, niim
2004 Mark sang lt;ip "Facebook" voi m1:f.c tieu "khie'n the gioi ciH mo va ket
noi hon" Vel bay gio thi tat cd Chung ta deu CO the thay dugc ket qud cua m1:f.C
tieu bay gio cua Mark. Mvc tieu khong chi coy nghia rieng d6i vai tung cci
nhcin ma moi quae gia, dcin tQC cilng can aQ,t ra mvc tieu de thuc day S'l! phat
trien. De thanh cong, co mvc tieu thoi chua au, ta can no Lv;c, c6 gang de dQ,t
cltUJC mvc tieu, chinh phv,c nhii:ng nac thang cua CUQC song. "Chung ta cang
cam thay sciu sac ve m()t ly tUOng hay m1J,C tieu, y tUOng chon sciu trong tiem
thuc cua ta se cang dan ta chac chan auong hoan thanh
 Nha van Anatole France tung n6i: "Co hQi la but danh ma
ThUQng De dung khi ngai khong muon ki ten thc;tt", va d6 la
each ong vi co hQi nhu ten cua mQt vi thanh ma con nguoi van
hang mong muon dUQC gQ,p, til; do ta thay dUQC y nghia cua CO
hQi trong CUQC song.
Trien khai va ban lut;tn van d~
Co h9i xuat hi~n se giup ta co the xoay chuyen tinh the,
bien dieu tieu CVC tro nen tich eve.
Co hQi cho phep ta c6 the tiep cc;tn vai thanh cong nhanh
chong va de dang han.
Co hQi con la me?t dieu ki~n tuy~t voi de ta thi£ sue, the
hi~n nang lVc ban than; CO hQi CO the thay doi CUQC ddi CUa
mQt con nguoi, dem lQ,i niem tin, sue song cho chung ta.
y thuc dUQC co hQi, ta se tim each tQ,O ra co hQi. Til d6,
con nguoi ta se linh hoQ,t han, chu de?ng, tinh tuong han.
Co h9i la ban dQ-p de ta tien xa han.
Chung minh: Picasso tung la me?t hoQ- si vo danh nhung bang
SV khan khoan, nhQ,y ben ong dii tV tQ,O ra CO hQi doi ddi cho
minh va nhilng tac pham cua ong. Thay vi cho dQi ai do den
mua tranh, ong quyet dinh thue sinh Vten dQ,O quanh ci£a hcmg
tranh va hoi: "C6 ban tranh cua Picasso khong?" Nhu the la
chi chua day mQt thang, tranh cua ong dii noi tieng khap
Paris. Picasso trong truong hQp nay khong dQi co hQi til ben
ngoai ma tV tQ,O CO hQi cho chinh minh
Bai hQc nhl;ln thuc: Hiiy nha rang: "Tuong lai c6 rat nhieu ten:
V6i ke yeu, no la Dieu khong the dQ,t dUQc. Doi vai nguoi hay
s<J hiii, no la Dieu chua biet. vai ai dung cam, no la Co h9i".
 20. vNGHiA cuA NHUNG co H(>I TRONG cu(>c soNG
AnatoLe France tung n6i: "Co hc)i La but danh ma Thw;mg De dung khi ngai
khong muon ki ten thgt", nha van eta vi co hc)i nhu ten cita mc)t vi thanh ma
con nguai van hang mong muon dugc gQ,p, tu d6 ta thay dugc y nghia cua co
h(>i trong cu()c song. Co hc)i La dieu ki~n, hoan canh thuQ,n Lqi de ta c6 the dq,t
augc dieu minh muon m(jt each nhanh chong, de dang; co hc)i c6 the den thea
each khach quan hoQ,c do chinh minh tq,o ra. Con nguai khong hoan hao va
CUQC song khong de dang nhieu Luc khien chung ta rai vao kh6 khan, khi a6

Nhttng gian nan, vat va trong CUQC song ngan can ta dq,t dugc thu minh muon

Picasso tung ld m(jt hot:t si vo danh nhung bdng S'J! khon ngoan, nht:ty
ben ong dii t'J! tt:to ra co h(ji doi dO'i cho minh va nhiing tac pham cua ong.
Thay vi chO' dgi ai do den mua tranh, ong quyet djnh thue sinh vien dt:to
quanh cua hdng tranh va hoi: "Co ban tranh cua Picasso khong?" Nhu the ld
chi chua day m(jt thang, tranh cua ong dii noi tUng khap Paris. Picasso trong
truO'ng hgp nay khong dgi co h(ji tu ben ngodi md t'J! tt:to co h(ji cho chinh
minh. Trang CUQC song hi~n aq,i vai S'l:[ cq,nh tranh khoc h~t,

Ai trong chung ta cung hieu augc ynghia cita co hc)i nhung

vi~cnhQ,n ra va tQ,n dvng n6 mai La dieu quan trQng. Han ntta co hc)i khong
phai baa gia cung xuat hi~n, thay vi cha agi hiiy

Hiiy nha rang: "Tuang lai c6

n1t nhieu ten: Vai ke yeu, n6 La aieu khong the dqt dug c. D6i vai nguai hay sg
hili, no La aieu chua biet. Vai ai dung cam, n6 la co hc)i". Va a6 La ly do, de tat
ca chung ta no L1;tc tung ngay ae tim cho minh mc)t co hc)i do vao ngoi truang
minhmouac.
 Tam Li chung cita con nguai La "tot khoe xau che", chung ta
tv tin vai nhung di~m mt;tnh va tv; ti vai nhung khuyet di~m.
Nhung chung ta khong th~ miii che giau nhung thieu sot cita
ban than, trong m<)t hoan canh 0 m<)t thai di~m nao do no se
tv; d<)ng L<) ra. Vi the hiiy mt;tnh dt;tn nhin nhqn nhUQc di~m ban
than m<)t each thang than va tich cv;c.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y t Khong che giau, thang than thua nhqn, chap nhqn va
khac ph~c m<)t each tich cv;c.
- Y2. Yeu nhung nhuQc di~m d~ co cai nhin khach quan han
trong vi~c "Yeu ban than".
- Y 3. Khong phit nhqn no m<)t each tieu cv;c, neu co th~ hiiy
bien nhung cai ma ta coi La nhUQC di~m thanh m<)t dau an
rieng cita ban than.
- Y4. Khong chi thua nhqn nhung khuyet di~m ma con can
hQC each d~ thay doi chung, bien dieu tieu C'l,lC tro nen tich C'l,lC,
no Lv;c hoan thi~n ban than moi ngay.
- y 5. Nhin vao khuyet di~m va khai thac the mt;tnh, bien nhUQC
di~m thanh uu dUm.
Chungminh:Vqn d<)ngvien ciltt;tLeViin Cong mac b~nh teo
chan tu nho, ro rang day La m<)t thi~t thoi Lan vai bat cit ai
nhung anh dii VUQt qua m(ic cam, t'l,l tin song VOi chinh minh
va xuat sac gianh dUQc huy chuang bt;tc tt;ti ParaLympic Tokyo
2020, chi thua nguai dung dau vi anh nQ,ng han dung 100g.
Ket dot;tn Bai hQc nh~n thuc: NhUQC di~m La dieu khong ai muon nhung
thay vi choi bO no hiiy nhin nhqn m<)t each tich cv;c, va dieu
quan trQng La chi dung chu yvao thieu sot vao ban than.

khong bat
Viet dot;tn van Nghi lu~n xa h(>i "khong kho" Tran Thuy Duong

21. suv NGHi cuA ANH CHJ v:E NHUNG NHUQc DIEM cuA BAN THAN
Nguai xua van thuang noi: "Nhan vo thQ,p toan", qua thv:c nhu the, khong
ai trong chung ta sinh ra dii ta m<)t ban the hoan hao, moi nguoi ctiu tt>n tt;ti
nhiing nhuqc ctiem, thieu sot cdn chinh sua rieng. Tam ti chung cita con nguai
ta:'tot khoe xau che", chung ta tv: tin vai nhfcng diem mt;tnh va tv: ti vai nhfcng
khuyet diem. Nhung chung ta khong the miii che giau nhfcng thieu sot cita
ban than, trong m<)t hoan canh om<)t thai diem nao do no se tv: d<)ng tQ ra. Vi
the hay mt;tnh dt;tn nhin nh~n nhuqc diem ban than mgt each thdng than va
tich qcc. Neu nhu thai phong kien yeu cau con nguai song vai tu each ccii ta
c¢ng dong, thi xii h<)i hi~n dt;ti vai y thuc cci nhan phcit trien, con nguai nhQ,n
thuc va song vi ban than minh nhieu han, tat nhien khong phai ta sv: ich ki.
"Yeu ban thtin" tro thanh mgt khau hi~u pho bien va toi tin rang trong tinh
yeu ubi chinh minh co ca tinfi yeu voi nhfcng nhuqc diem. Ban chat con nguai
gan vai nhfcng thieu sot, ta sinh ra va song vai sv: khong hoan hao cho nen
dung phu nh~n no mgt each tieu qcc, neu co the hay bien nhiing cai ma ta
coi ld nhuqc diem thanh mgt dan an rieng cua ban than. M<)t vet s~o, m<)t m~
cuai ho tQi, m<)t tan da tan nhang, hay ngam den ... tat ca nhiing thu nguoi ta
thuong xem la nhuqc diem thi hay coi do ld cai rieng cua chinh minh. Di
nhien chung ta khong chi thUa nh~n nhiing khuyet dfem ma COn can hQC each
de thay doi chung, bien dieu tieu qcc tro nen tich qcc, no htc hoan thi~n ban
than moi ngay. Co nhfcng nguai sinh ra khong may man chiu nhieu thi~t thoi
co the ve the chat hot;tc tinh than nhung hQ van no t'I:!C VUQt ten chien thang .
nghich canh. V~n ctgng vien c1i tt;t Le Van Cong mdc b~nh teo chan tic nho, ro
\'-

rang ctay ld m()t thi~t thoi lon voi bat cu ai nhung anh eta vuqt qua mt;ic cam
t1:( ti, t1:( tin song voi chinh minh va xuat sdc gianh ctuqc huy chuang bt;tc tt;ti
Paralympic Tokyo 2020, chi thua nguoi ctung ctciu vi anh nt;ing han ctung
100g. Nhuqc diem la dieu khong ai muon nhung thay vi choi bo no hay nhin
nh~n mi)t each tich Cl:(C, Vtl aieu quan trQng ld Chung ta chi atcng chit y VtlO
thUu sot vao bdn than ma hay khai thac the mqnh cua ban than, song t'l:l tin
va tt;tc quan bOi moi nguai ta m<)t cong trinh ki di~u cita tt;to hoci.
 Vimg an toan La noi ta co du:Qc trc;mg thai thoai mai gan v6i
nhung dieu quen thu()c, mang tinh on dinh va it riLi ro. Vi~c a
qua tau trong vimg an toan se khien CUQC song hti tan dan va
ta can hc;>c each de thoat khoi do.
Trie'n khai vd bdn lu~n ucin de
Nhin nh(tn Lc;ti mong muon, khao khat, Udc mo cua chinh
minh, xac dinh con duong hu6ng t6i.
2. Bat dau thay doi nhung thai quen cil, hanh c1()ng thea
m()t each thuc m6i.
Thu thach ban than 0 m()t moi truong m6i, m()t Linh V1~C
m6i, tach khoi nhung dieu von an toan, quen thu()c.
Khong deo tren vai tam Ly SQ that bc;ti, san sang doi mt;lt
va coi no La dieu hien nhien can co de thanh cong.
Coi do La co h()i de CQ xa,t, tich Luy kinh nghi~m, La m()t
each de ta truang thanh, chin chan han.
Chung minh: Anna RataLa, co gai Phan Lan v6i mong muon
kham pha chau A, sau thai gian Lam vi~c cho m()t trong nhung
cong ti SaaS hang dau, co quyet dinh nghi vi~c va tV minh khai
nghi~p de kham pha m(jt dieu gi m6i ngoai cong vi~c thong
thuong cua minh. Va bay gio, co thanh cong v6i SLush
Singapore - m(jt nen tang de vinh danh tinh than kinh doanh
va thuc day sv phat trien cua cac cong ti khoi nghi~p chau A.
Bdi hqc nh~n thuc: Thoat khoi vimg an toan khong phai La sv
Lieu Linh, b6ng b()t ma can c6 sv: chuan bi, can trc;>ng va H tri.
Chung ta co the La chu oc sen, nep minh vao chiec vo sinh,
nhung dung vi chiec mai ma quyet dinh khong thay anh sang.
 22. CAN LAM GI DE THOAT KHOI VUNG AN TOAN
Toi dii tung llQC a11QC 0 aau do m<)t cau noi ma toi rc1t tam dac the nay:
"Cu<)c song chi thv;c sv; bat dau khi bc;m buoc ra khOi vimg an toan cua ban
than". Vimg an toan La noi taco a11QC trqng thai thoai mai gan voi nhii:ng dieu
quen thu<)c, mang tinh on dinh va it rui ro. Vi~c {1 qua lau trong vung an toan
se khien cugc song l1;ti tan dan va ta can hqc each de thoat khoi do. Chung ta
Song trong
vung an toan, ta thw]ng tQ,p di LQ,p Lqi nhii:ng aieu quen thu<)c voi each thuc
thieu sv; a<)t pha. M<)t each tam moi co the khien ta bOt cam giac chacing ngQp
boi mQt thU gi do qua khac th11c'Jng nh11ng van cho ta CO h<)i a11QC trai nghi~m
sv; m6i me, khoi dQ,y sv; to mo va muon kham pha. Chung. ta song trong vimg
an toan gan voi nhii:ng thoi quen, vQ,y
thv;c hi~n cong vi~c ma truoc do bi tri hoiin, keo ciing gioi hqn cua ban than,
co gang thay aoi moi ngay, chung ta se dan buoc ra vimg an toan.

vitng an toan khong phai La sv; Lieu Linh, bOng b¢t ma can co sv; chuan bi, can
tr<;>ng va li tri. Chung ta co the La chit oc sen, nep minh vao chiec vo sinh,
nhung dung vi chiec mai ma quyet ainh khong thay anh sang.
 CAl TOI cA NHAN CO THlfC Slf QUAN TRQNG?

Hieu dtU)C gia tri thgt ve cai toi nguoi taco the La chinh minh
va song thgt voi minh hon. Nhu vgy, cai toi ca nhan co th'l:(c
S'l:( quan trQng khong, khi nguoi ta van thuong nhac: "Dung de
cai toi ca nhan qua Lon ma danh mat nhieu thu?".
Trie'n khai va ban lu~n van de
Cai toi ca nhan giup ta thau hieu ban than hon, de co
the danh gia dung nang Lvc, sa trnong cita minh tit do biet
phat huy, ren luy¢n chinh minh.
;~. Dong thoi khi hieu cai toi ca nhan cita minh, ta se co sv
ton trQng doi VOi ban than, CO y thUC no l'l:(c de khang dtnh S'l:(
ton tq,i CO ynghia CUa minh trong CUQC d(Ji.
Nguoi co cai toi ca nhan khong chi biet ton trQng minh
ma cilng co y thuc ton trQng cai toi cita nguoi khac.
4, Luon khat khao khang dtnh, lam nen nhflng dieu to Lon,
thgm chi phi thuong vi ban than va due tin cita minh.
i Cai toi ca nhan dong vai tro quan trQng tq,o nen gia tri
rieng khong the thay the cita chung ta, giup ta tra thanh m()t
ca the d(Jc lgp, tv trQng.
Chung minh: xa h(Ji hi¢n dq,i ton tq,i nhieu van de nhu tu duy
"noW', sue anh huang cua hi¢u ung dam dong, nhat La tren
mq,ng xa hQi hay S'l:( phat trien mq,nh me cua ro-bot CO the de
doq, den vt tri cita con nguoi trong cong vi¢c.
Bdi hqc nh~n thuc: Con nguoi La tong hoa cac moi quan h¢ xa
h(Ji, can co S'l:( dung hoa nhung can gifl ban sac rieng. "Cai toi
qua LOn da giam cam m(Jt so nguoi trong nha tit cita S'l:( t'l:( man
va kieu ciing cita chinh minh" roi day. Ma da La tit nhan thi
lam sao co hq,nh phuc?
 23. cAI TOI cA NHAN c6 THlfC sv QUAN TRONG?
Trang triet hQc, cai toi hay ban ngii la phc;tm tru phan anh cai rieng co
duqc cita trung tiim tinh than m<,)t con nguc]i. Hieu duqc gia trt thQt ve cai toi
cila minh nguai taco the la chinh minh va song thQt voi minh han. Nhu vQ,y,
ccii toi cci nhiin co thvc sv quan trQng khong, khi nguai ta van thuang nhac:
"Dung de cai toi ca nhiin qua lon ma dcinh mat nhieu thu?".

Nguyen Du, Ho Xuan Huang, Nguyen Cong Tn!,... ben ct;tnh tai nang viin
chUang, dieu lam nen Uj tri CUa hQ hi~n tt;ti trong nen van hQC chinh ld S'l,£ y
thicc ue cai toi ca nhan mqt each cao dq. Hi~n tugng t'l,£ xung ten trong uiin
hQc thai bay giO' ld rat htem nhung Nguyen Du bitt t'l,£ thuang "Thien ht;t hd
nhan khap To Nhu?", Ho Xuan Huang khao khat ht;tnh phuc: "Nay ella Xuan

sv xuat hi~n cita nhung ca nhiin

nhu the gop phan vao sv phat trien cita ltch sfr nhiin loc;ti. Xii hqi hi~n dt;ti ton
tt;ti nhieu van de nhu tu duy "no W', sue anh huang cua hi~u icng dam dong,
nhat la tren m~ng Xii hqi hay S'l,£ phat trien mt;tnh me CUa ro-bot CO the de
dot;t den uj tri cua con nguO'i trong cong ui~c, trong boi canh nay

Nhung neu nhu cai

toi bt day len den mice tuy~t doi nhu tv ti hay tv tin thai qua se gay ra hQ,u
qua nghiem trQng. Va con nguai la tong hoa cac moi quan h~ xii hQi, can co
sv dung hoa ciing nhu moi quae gia du h()i nhQ,p nhung can giil ban sac rieng.
Hay khac ghi ding: "Cai toi qua lon aii giam cam m(>t so nguai trong nha tu
cua S'lf t'l}: miin va kieu ciing cita chinh minh" roi day. Ma dii la tu nhiin thi
Lam sao co hanh vhuc? The nen. can th&u diw khi noi ve cai t6i ca nhiin.
' A '
Viet ao~n van Nghj lu~n xii h(Ji "khong kho" Tran Thil:y Duong

De luy~n 24. CHAP NH!N NHiTNG THIEU SOT CUA BAN THAN
Dan ddt va neu ctugc van ile nghj lu~n: "Vi~c chap nh~n nhiing
thie'u sot cua ban than".
Modot;tn Nguoi xua co cau: "Nhan vo thQ,p toan", qua thv;c nhu the,
chimg ta sinh ra khong ai hoan hao, moi nguoi tteu co nhung
itiem mq,nh, diem yeu rieng. Ai ciing se co han m(>t tan "tam
lOi", quan trQng nhat ta ta co dung cam nhin nhQ,n va chap
nhQ,n thieu sot de thay doi khong.
Trien khai va ban lu~n van ile
- Y1. Khong co dieu gi tuy~t doi ca, chung ta chap nhQ,n nhung
thieu sot cua ban than nhung khong co nghia ta aau hang
tru(Jc no. Can nhin nhQ,n thclng than, thau dao va thay doi.
- Y2. Vi~c chap nhq,n nhung thieu sot cua ban than se giup ta
tv tin han.
tra nen tq,c quan,
Than dot;tn - Y3. Chung ta coi no nhu m(>t phan cua chinh minh tq,o d(>ng
tv;c de taco gang hoan thi~n ban than, chung minh gia tri tich
eve ma ta co the dem tq,i.
- Y4. Nguoi co the chap nhQ,n thieu sot cua ban than se biet
yeu thuang minh, ban tinh va vung vang han truac nhung
song gio CUQC dOi.
- Y5. Chap nhQ,n nhung thieu sot tuc ta ta eta chien thang
chinh minh, m(>t chien thang tan han bat ki thang tQi nao.
Ch..t-ng minh:VQ,n dqng-vien cirtq, te- Van Cong mac chung-teo
chan tu nho, anh chap nhQ,n thi~t tho{ ay nhung khong tU bO.
No tv;c cua anh eta dUQC den aap xung dang khi gianh dUQC huy
chuang bq,c tq,i Paralympic Tokyo 2020.
Ket dot;tn Bai hQc nh~n th'llc: Khong phai ai cung du ban linh de chap
nhQ,n nhung thieu sot cua minh nhung ben cq,nh do con nguoi
can y thUc tim kiem va phat huy the mq,nh, no lv;c moi ngay
ae t;a thanh m(>t phien ban tot nhat cua ban than.

120 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong auqc bat aau!
Viet do(tn van Nghi lu~n xa hl)i "khong kho" Tnin Thuy Duong

24. CHAP NH!N NHUNG THIEU SOT CUA BAN THAN

T(ip mc}t chuang trinh trny~n hinh th1:(c te "Cha m~ thay doi" dii lay di rat
nhi~u nulJc mat cua khan gid khi danh thdng vao nhiing thie'u sot c1la b(ic
cham~. Cham~ Luon cho minh "quyen dung", the nhung, Li~u co vi the ma cha
m~ khong co nhftng thieu sot? Khong, rat nhieu, "Hanh trinh nuoi con La hanh
trinh cha m~ tv nhin LQ.i ban than minh". Nguoi xua co cau: "Nhan vo thQ,p
toan", qua th'l:[c nhu the, chitng ta sinh ra khOng ai hoan hao, moi nguoi aeu
co nhftng diem mQ.nh, diem yeu rieng. Ai cilng se co hon m¢t Lan "Lam Loi",
quan trc;mg nhat Lata co dung cam nhin nhQ,n va chap nhQ,n thieu sot de thay
aoi khong. Con nguoi co the t¥ tin, hiinh di~n v~ nhiing l~i the cua ban than
nhung voi nhiing thieu sot thi sao? Chung ta co nen chap nh(in chung? Toi
nghi rang khong co dieu gi tuy~t doi ca, chung ta chap nh(in nhfrng thie'u sot
cua ban than nhung khong co nghia l~ dau hang trulJc no. Co nhftng thieu sot
khong the thay aoi.nhung co nhftng aieu chi can ta no Lv:c thi se dan tot a~p
hon. Moi nguoi aeu co nhftng thieu sot rieng, thay vi t'l:[ ti va tim each che aQ,y
no thi hay nhin nhQ,n m(Jt each thang than va no Lv:c thay aoi. Vi~c chap nh(in
nhfrng thie'u sot cua ban than se giup ta triJ nen l(tC quan, t~:C tin han. Chung
ta COi no nh1l mc}t phan CUa chinh minh t(tO dc}ng l'f!C de ta CO gdng hoan thi~n
ban than, chung minh gia tri tich C'f!C ma taco the dem l~i. V(in dc}ng vien cu
tt;t LeVan Cong mac chung teo chan tu nho, anh chap nh(in thi~t thai ay
nhung khong tu bo. No 11:(c CUa anh dii dUCJC den dap xung dang khi gianh
du~c huy chuang bt;tc tt;ti Paralympic Tokyo 2020. Nguai co the chap nht;in
thie'u sOt cua ban than se bitt yeu thtwng minh, ban linh va viing vang han
truoc nhiing song gio CUQC doi. Khi chap nh(in dUCJC nhiing thie'u sot tuc la ta
dii chien thdng duqc chinh minh, m()t chien thdng lon han bat ki thang lqi
nao. Mgt khac, neu ta chi chap nhQ,n nhitng thieu sot ma khong tim each Lam
no tot hon thi chi co the quanh quan trong nhftng giai hQ,n nhat dinh cua ban
than ma khong but pha Len aUc;JC. Cu(Jc aoi vi the ma se nham chan va te nhQ,t.
Khong phai ai cilng au ban Linh de chap nhQ,n nhftng thieu sot cua minh
nhung ben CQ,nh ao con ngUOi can ythUc tim kiem va phat huy the mQ,nh, no
lv:c moi ngay de trd thanh m<.)t phien ban tot nhat cua ban than.
Viet aoq,n van Nghi lu~n xii hi)i "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 25. DUNG cAM f>OI M~T V{}l CHiNH MINH

Dan dat va neu dte<Jc van de nghi lu~n: "Dung cam doi m~t
uai chinh minh".
MO' dot:tn Trong hanh trinh song cita minh, con nguai phiii doi di~n
vai nhieu thil thach, gian nan, kh6 khiin va trac tra nhung toi
cho rang co m{jt thu con khac nghi~t han ma chung ta phiii
doi mqt do la dung cam doi mqt vai chinh minh.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Dung ciim doi di~n vai biin than la co hqi de ta thau hieu,
danh gia m{jt each khach quan ve chinh minh, ta dfi lam dUQC
gi dung va da sai Uim a dau.
- Y2. Dung ciim doi di~n vai chinh minh cho ta co hqi nhQ.n
khuyet diem va tc;w dqng lv;c de hoan thi~n biin than.
Than dot;tn - Y3. Dung ciim doi di~n vai chinh minh la each de ta song
bao dung va yeu thuong biin than nhieu han.
- Y4. Khi dung ciim doi di~n vai chinh minh, ta se song chan
thanh va dung dan han, hieu minh la mqt each de hieu nguai,
hieu dai til: do biet ciim thong, chia se.
- Y5. Dung cam doi di~n VOi chinh minh ta se khien CUQC song
tot d~p han, khong tv; man hay tv: ti, song het minh va toii sang
theo each cita minh.
Chung minh: DQ,ng Tnin Thuy Tien tv; tin siii buac trong m{)t
CUQC thi sac a~p VOi mai dau trQC Vi b~nh ung thU.
Ket dot:tn Bai hqc nh~n thuc: Dung ciim doi di~n vai chinh minh la dieu
tot nhung chung ta khong chi dil:ng lc;ti (J do ma phiii tim each
vuQt len chinh minh, pha va nhilng gidi hq,n cita biin than de
tra thanh phien biin tot nhat cita chinh minh. Ma song hanh
vai do, doi di~n de phat huy diem tot, giiim thieu va thay the
dieu chua duQc bang nhilng "cai duQc".

122 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong dU:CJC bat dau!
 25. DUNG cAM DOI M~T v<n cHiNH MINH
Trang hanh trinh song cita minh, con ngudi phai aoi di~n vai nhieu thu
thach, gian nan, kho khan va trac tro nhung toi cho n1ng co m(>t thu con khac
nghi~t han ma chung ta phai doi mt;tt do
ld dung cam doi m(it vai chinh minh.
Doi mc;it vai chinh minh la sv nhin nhQ,n thang than, trung thlfc vai tat eel
nhung gi thUQC ve ban than, bao gam ca uu diem lan nhW;JC diem. CUQC song
bQn be nhung lo toan, nhung thanh am cita adi song aoi luc at ai am thanh
cita tam han khien ta khong con kha nang doi di~n vai chinh minh. Khong
phai ai cilng au ban linh de nhin nhQ,n mQt each thang than ve con ngudi
minh.

Moi ngudi aeu co nhung the m<;tnh rieng nhung khong

phai ai ciing nhQ,n ra aieu do. Chung ta thudng ne tranh nhung nhuqc diem,
ma chi muon "pho" ra nhung uu diem. The nen,

MQt khi co the doi di~n vai con ngudi thQ,t cita minh ta se

doi di~n voi chinh minh ta se

Toi van con an tugng
voi hinh anh cua chj D(ing Tnin Thuy Tien ty: tin sai buoc trong m(>t CUQC

thi sac d~p voi mai dau trQC vi b~nh ung thu. Can b~nh quai ac dii ldm ton
thuong the chat lan ve ngoai nhung co nii sinh Truong D~i hQc Ngo~i thuong
dii dung cam doi di~n voi chinh minh, thay vi mt;tc cam t1;[ ti chj dii ty: tin t~o
nen S1;{ khac bi~t va truyen cam hung cho mQi nguai. Dung cam doi di~n voi
chinh minh la dieu tot nhung chung ta khong chi dung l<;ti o do ma phai tim
each vuqt Len chinh minh, pha va nhung giai hqn cua ban than de tro thanh
phien ban tot nhat cua chinh minh. Ma song hanh voi d6, aoi di~n de phat
huy diem tot, giam thieu va thay the aieu chua aUQC bang nhung "cai aUQc".
Viet dot;tn van Nghi lu~n xa hQi "khong kho" Tran Thi~:y Duang

De luy~n 26. THAT B~I COI>.ANG SQ NHU CHUNG TA NGHi?

Dan dat va neu duqc van d~ nghi luQ.n: "That bCJ,i li~u co dang
sq nhu chung ta von quy chy,p".
MO' doCJ,n Tru<k khi dQt chan den dinh vinh quang chung ta deu phai
nem trai mui vi cua that bqi Nhung li~u that bc;ti co thVc sv
dang sq nhu ta nghi? Nhin o goc d¢ tich eve, that bq,i co nhung
khia cq,nh khien no khong con qua dang SQ.
Trien khai va ban luQ.n van d~
- Y1. "That bq,i Lam~ thanh cong", that bq,i chota ca h(>i duqc
CQ xat, duqc tich Luy kinh nghi~m, duqc nhin nh(ln Lq,i cai dung

- sai cua ban than.

- Y2. That bq,i se tq,o nen cho chitng ta truong thanh, chung
minh ban Linh, va khao khat vuan Len khang dinh minh han.
Than doCJ,n - Y3. That bq,ithoi thitc ta no Lvc dq,t duqc thanh cong; La d(>ng
Lvc de ta cau tien va con La bai h<;>c cho gia tri CUQC song.
- Y 4. That bq,i giitp ta tinh tao de tran tn;mg nhung dieu da
co, khong "ngu quen tren chien thang", khong coi thuong kho
khiin, thach thuc.
- Y5. That bq,i La thuoc do Luong cho co gang, quyet tam cita
con nguoi. Cang no Lvc nhieu, ta cang khong SQ that bq,i, cang
di xa ta Lq,i cang tran quy nhung dieu that bq,i mang Lq,i; cang
that bq,i nhieu, thanh qua thu duqc cang vung.
Chung minh: Edison neu khong that bq,i hcmg triim Lan thi
nhan Loq,i se khong co bOng den di~n, WaLt Disney neu khong
bi cac nha xuat ban niim Lan bay Luqt tU: choi thi tuoi tho tre
em the gi6i co Le se khong co Disney Land, ...
Ket aogn Bai hQc nhQ.n thuc: Dling vi bq,n dii tung that bq,i, khong co
nghia La bq,n se miii that bq,i. Hay tiep t1:1-c co gang, kien tri, va
Luon Luon tin vao chinh ban than minh, boi vi neu khong thi
ai se tin bq,n day?

124 Khong co hdnh trinh kho, chi co hdnh trinh khong dtCIJC bat dau!
Viet dot;tn van Nghj lutJn xii hgi "khong kho" Tran Thuy Duong

26. THAT B~I CO DANG S<) NHU CHUNG TA NGHi?

Con ngu:ai song tren dai ai cilng muon minh dU:QC anh sang cua thimh cong
chieu r<;>i, nhu:ng chang co nhieu ngu:ai sinh ra da vq,ch dich ca. Tru:ac khi
chq,m chdn den dinh vinh quang chung ta deu phai nem trai miti vt cua that
bq,i. Nhung li~u that b~i co th1:(c s1:( ctang sCJ nhu ta nghi? Di nhien chang ai
muon that bq,i boi no dq_t ta vao tinh the kho khan, CUQC dai ta CO the cham
dUt neu khong VU:Qt qua dU:QC no. Nhttng nhin 0 goc tf:q tich C1:{C, that bt;~i CO
nhiing khia c~;~nh khien no khong con qua ctang SCJ. Cha ong xu:a nay van
thU:Ong dq,y "that bt;ti lti m~ thanh cong", that bt;ti cho ta CO hqi dtCCJC CQ xat,
dttCJc tich luy kinh ngh~m, dteCJc nhin nhtJn l~;~i cai dung - sai cua ban than.
Nguoi tung trai qua that bt;ti thuong ban linh, truong thanh va khat khao
khang djnh minh nhieu hon. Cai toi cua moi ngu:ai khong cho phep ban thdn
maila m<}t ke that bq,i ma thoi thuc ta no l1:(c d~t dUCJC thanh cong. That bt;~i
khong chi la dQng l1:(c de ta cau tUn ma con la bai hgc cho gia trj CUQC song.
Khi aanh mat tat ca ta mai biet trdn tr<;>ng nhflng gi ta eta co, khi chang con
gi trong tay ta mOi thay biet an S'lf bao dung, giup dO tu ngU:Oi khac du la
nhflng dieu nho nhat. Thanh cong di len tit nhflng that bq,i bao gia ciing dang
qui va ben chq,t han ca, tam li "ngu quen tren chien thang" khien nhieu ngu:ai
trang tay con miti vi cay dang cua that b~i khUn ta luon tinh tao. l>ang sau
s1:( thdnh cong c1la mOi nguOi ld nhiing that bt;~i kho quen, Edison neu khong
thclt b~;ti hdng tram ldn thi noon lot;~i se khong co bOng tten tti~n, Walt Disney
neu khong bj cac nha xuat ban nam ldn bay lUCJt tU chfii thi tuOi tho tre em
the gicn co le se khong co Disney Land, ... Va nhflng ddu moe quan tr<;>ng cua
ljch su nhdn loq,i luon ton tq,i nhflng that bq,i, co that bq,i mai co thanh cong.
The nen, that bq,i la each de chimg ta tru:ong thanh, noi nhu: ten tieu de m<}t
cuon sach thi "Truong thanh sau ngan lan tranh dau". That bq,i chi th'lfc s'lf
dang SQ vai nhftng ke hen nhat, thieu niem tin, no l'lfc va long dung cam. Tat
nhien noi nhU: the khong CO nghia la CO suy cho that bq,i ma moi ngUOi can S'lf
tinh tao, no l'lfc de dq,t dUQC thanh cong. Chi vi bq,n da tung thdt bq,i, khong co
nghia la bq,n se mai that bq,i. Hay tiep t'J:LC co gang, kien tri, va luon luon tin
vao chinh bq,n, boi vi neu khong thi ai se tin bq,n ddy?
 Slf ANH HUONG CUA VAN HOA NGO~I LAI

B6i canh nay a(J,t ra cho chung ta nhieu van de trong do co

sv anh huang cita van hoa ngoqi Lai - sv du nhQ,p cua cac yeu
to van hoa den tu nuac ngoai vao Vi~t Nam.
Trien khai va ban lu~n van de
Tich c'J!c:
t Van hoa ngoqi Lai giup cho nen van hoa nuac ta tra nen
da dqng, phong phu, mai me va tien tien han.
2. Giup van hoa dan t(>c minh duqc biet den rc?ng rili han,
the hi~n sv cai ma tiep thu tinh hoa nhan Loqi.
Tieu c'J!c:
Tuy nhien mc?t so van hoa ngoqi Lai khi duqc du nhQ,p co
sv bien tuang, tra nen meo mo ail khien cho nen van hoa nuac
ta bi Lam xau keo theo do La sv suy giam ve dqo due, pham chat
cita nguoi dan, aQ,c bi~t La the h~ tre.
SV anh huang cita van hoa ngoqi Lai con tac a(>ng trvc
tiep den sue khoe the chat Uin tinh than cua moi nguoi.
Van hoa ngoqi Lai La m(>t phan cita xu the toan cau hoa
nhung ta can tinh tao, tV trQng de gifx cho no don thuan La sv
giao Luu, ma r(>ng hieu biet, hc?i nhqp nhung khong hoa tan,
phai giii: gin ban sac dan tQC.
Chung minh: Lan song HaHyu (Lan song van hoa Han Quae).
Giai tre than tuQng, ham mQ, chqy theo "idoL" m(>t each mit
quang, Lam xau di ban sac dan tQC.
Bai hqc nh~n thuc: Nguoi ta van thuong noi: Cai gi qua cung
khong nen, va "ngogi Lai" van hoa nhieu han cot each von co
c11ng La m(>t dieu khong nen va can dUQC dieu chinh, han het
"ta van phai La ta" truac ail.
 27. Sl/ ANH HUONG CUA VAN HOA NGO~I LAI
Chung ta dang song trong "the gioi phang" gan voi xu huang tocm cau hoa.
Gioi hqn ve khong gian dia li giila cac ddt nuoc, vimg lanh tho duqc xoa bO
boi sv: phat trien cita cong ngM va mqng xa h(>i. Boi cdnh nay dij.t ra cho
chung ta nhieu van de trong do CO S1:( anh hteang CUa van hoa ngot;ti lai - S1:(
du nhl;lp cua cac yeu to van hoa den tu nuO'c ngoai vao Vi~t Nam.

Vi~t Nam co be day van hoa nhung qua

thdi gian da CO m(}t SO phong t'I:LC, tQ,p quan dan tro nen lqc hQ,u, khong con
phu hqp voi xa h(>i hi~n dqi.

Hi~n
tuqng "sung ngoqi" cita m(>t so
nguoi ve mc;tt van hoa da khien cho van hoa truyen thong tro nen md nhqt,
khong duqc chu trQng.

du nhQ,p rat nhieu van hoa nuoc ngoai nhung khong chi la nhung dieu tich
cv:c ma eel nhilng thil tieu cv:c. Lan song Hallyu phat triln mt;tnh me a nhieu
quoc gia trong do co Vi~t Nam, nhung dieu dang buon la co khong it nguoi
tinh nguy~n dua het tat cd nhiing gi minh co cho d1;C an cua than tugng de
roi tra nen trting tay, dang S«J han la mgt SO bg phl;ln ngteai ham mg tieu C1:(C
dii t1;C van khi bie't tin than tugng cua he;> qua doi. Ben cqnh do, nhilng hinh
anh bat chuoc van hoa ngogi lai m(>t each phan cam cita m(>t so nguoi khien
cho hinh anh nguoi Vi~t mat diem trong mat bqn be quoc te,

, Nguoi ta van thuong noi: Cai gi qua

cung khong nen, va "ngogi lai" van hoa nhieu han cot each von co cung la m(>t
 VAl TRO CUA CON NGU(n TRONG TH(H D~I 4.0

Cang ngay may moe va cong ngh~ cang chiem vi tri quan
trQng trong doi song cua con nguoi va chung ta buqc phai the
hi~n vai tro khong the thay the cua minh trong thoi dq,i 4.0.
Trien khai va ban lut;tn van de
,~ 1 Con nguoi thiet LQ,p va tq,o ra may moe de giup dB, ho trQ
chung ta trong cong vi~c, dap ung rhqt doi song "chat lu(Jng"
va "ti~n ich" han.
2. Con nguoi kiem soat sv; vQ,n hanh cung nhu chile nang
cua cac thiet bi.
Con nguoi can chiu trach nhi~m vai tat ca sv; sang tq,o,
phat minh cua minh Mi co khong it hi~n tuc;mg lQi d1;Lng sv;
phat trien cua cong nghi~p ph1;LC V1;L cho l(Ji ich bat chinh.
Con nguoi can khong ngilng hQc tQ,p, no lv;c sang tq,o, bat
kip xu huang thoi dq,i de khong bi bO lq,i phia sau.
Con nguoi la dqi ngu sang tq,o, co nhi~m V1;L tuyen truyen,
dinh huang cho Slt phat trien CUa CUQC each mc;tng 4.0
Chung minh: Cu<)c each m(;lng c6ng ngh~ 4.0 da cho ra doi
r<lt nhieu thit~t bt thay the COn ngtroi, tuy nhien van chtu Sl,I'
giam sat va b<) thiet l~p thong tin tu con nguoi: Robot.
Bai hQc nht;in thuc: Cuqc each mq,ng cong nghi~p lan thu 4
dem lq,i nhieu co hqi va thach thuc, chung ta can nam bat, tQ,n
d1;Lng mQi yeu to l(Ji the va no lv;c de bien thach thuc thanh co
hqi. Nhung cung can tinh tao va thang than nhin nhQ,n ning:
Du may moe co hi~n dq,i den dau, cung do sv; kiem soat cua
con nguoi, va may moe co hi~n dq,i den dau cung khong the co
mqt trai tim, robot co hi~n dgi den dau cung khong the co tinh
cam, tinh thuang, long bao dung nhu con nguoi.
 28. VAI TRO CUA CON NGU'()I TRONG TH(H D~I 4.0
"Nam 2030: Robot se thay the 20 tri~u vi~c lam trong nha may", dong tit
cua to BBC News khien toi gi0t minh truoc S'l:i phat trien mc;mh me cua CUQC
each mc;mg cong nghi~p lan thu tu. Cang ngay may moe va cong ngh~ cang
chUm vj tri quan trqng trong doi song cua con nguoi va chung ta buc;>c phdi
the" hi~n vai tro khong the thay the cua minh trong thai dt:ti 4.0.

Dieu nay doi hoi con nguoi phai chu

d(Jng trong vi~c nghien cuu, sang tc;w va ung dv,ng m(Jt each hi~u qua thanh
t'I:!U CUQC each mQ,ng 4.0 de
Phat ngon gay bao cua Sophia - robot dau tien duc;Jc chinh
phu Argp xe itt cap quy~n cong nhan: "Toi se huy di~t locH nguoi" khien ta an
tuqng V~ S\( phat trien CUa tri thong minh nhan tQ,O dong thOi khien
MQi phat minh
ra dai deu de phv,c vv, cho chinh chitng ta, neu ta that bQ,i trong vi~c kiem soat
cong ngh~ cua minh thi se gay ra hgu qua lon. KhOng nhitng the',

Cu(Jc song phat trien rat nhanh, nen kinh te tri thuc cang ma r(Jng yeu cau
chitng ta phai co sv chuan bi lan sv nang d(Jng, nhQ-y ben. Vai tro cua con
nguoi, d(tc bi~t la tang lop tri thuc lgi cang quan trQng trong thoi dQ-i 4,0. HQ
khong chi la

noi rieng va sv
phat trien chung cua xa h(Ji. Cuc;>c each mQ.ng cong nghi~p l&.n thu 4 dem lQ.i
nhieu ca hc;>i va thach thuc, chimg ta cdn ndm bitt, t~n d1:tng mqi yeu to lCJi
thi va no htc cU bUn tluich thuc thanh ca h(ji. Co m(Jt van ae can thang than
nhin nhgn rang: Du may moe co hi~n aQ,i c'ten aau, cung do S'l,l kiem soat cua
'-'1,..-vfi{O
:....•L'iitl
 SUY NGHi VE SUC M~NH CUA Slf GHI NH!N

"Neu b(!n trao cho mQt nguoi sv cong nhQ,n thimh qua cua
hQ, neu b(!n the hi~n sv cam kich va thua nhQ,n chan thanh
nhflng ctieu aQ,c bi~t ma mQi ngUOi aii lam aU<JC, b(!n Se lam
cho nhflng thanh qua d6 tro nen xilng acing va hflu hinh".
Trien khai vd bdn lu~n van de
La each the hi~n sv cong binh va la hanh dQng viin minh
trong each nhin nhQ,n, dcinh gici mQt con nguoi.
sv ghi nhQ,n trong truong hQp nay nhu mQt lieu thuoc
vvc dQ,y tinh than, co vu ta tiep tV-c.
Ghi nhQ,n giup ta cam thay nhflng no lvc cua minh dUQC
tran trQng, tu do thoi thuc ta co gang han nua.
sv ghi nhQ,n con c6 sue m(!nh ket noi nhung con nguoi
l(!i VOi nhau, moi ngUOi aeu CO gang Vi CUQC song CUa minh, S1r{

ghi nhQ,n nhu mQt chat keo gan ket the hi~n sv cam thong, se
chia giua nguoi voi nguoi.
Ghi nhQ,n se c6 them dQng l1r{c de co gang con nguoi trao
di sv ghi nhQ,n khong chi la trao di niem tin, sv khich l~, tinh
cam ma con nhQ,n ve sv an yen trong long.
Chung minh: Ghi nhQ,n nhung no l1r{c khong ngung cua nhung
nguoi dau chien tuyen chong d<;!i dich Covid; nhung tam long
vang; nhung buoc chan len duong day nhi~t huyet cua dQi tinh
nguy~n vien xung phong.
Bdi hQC nh~n thuc: Hiiy nho rang: MQt dila tre luon aUQc cong
nhQ,n Se sang t(!O va yeu thuang chan hoa VOi mQi ngUOi han,
con aUa tre it aUQC lam aieu do, se kh6 phcit huy het "ban nang"
von c6 cua n6!
 29. SUC MJ,\.NH CUA Slf GHI NH!N
"Neu bc;m trao cho m<)t nguai sv; cong nhQ,n thimh quii cua hQ, neu bc;m the
hi~n sv; ciim kich va thua nhQ,n chan thanh nhung dieu d(Lc bi~t ma mQi nguai
dii lam dUQc, bc;m se lam cho nhung thanh qua do tra nen ximg dang va huu
hinh"- David Novak dii chia se trong lai tv;a cuon sach cua minh nhu the, quii
th1;(c s1;( ghi nh«;in co sue mt:tnh vo cung to lO'n. Ghi nh(tn la S'l:[ danh gia va cong
nhQ,n doi voi m<)t ai do sau khi hoan thanh m<)t cong vi~c nhat dinh. Moi nguai
chung ta moi ngay luon no lv;c song va lam vi~c, co nhung lite ta ciim thay
m~t moi, muon bo CUQC thi

nu:ac Vi~t Nam ta vd the gioi dang phai trai qua nhiing ngdy thang kho khan
vi dt:ti djch Covid-19, chien dau voi b~nh t~t khong chi co cac b~nh nhan md
con nhiing nguO'i hung tham l~ng trong tuyen dau. Du do ld nhi~m V¥ nhung
nhiing con nguO'i ay da no h:cc, kien tri chien dau, nhiing lO'i cam on cua chimg
ta tuy nho be thoi nhu:ng ld S1;( ghi nhl:ln lan lao doi voi hQ, tUp them dung
kht de hQ ttep t¥C cong Vi~C cao Ccl CUa minh.

Chung ta nh(tn dUQC sv ghi nhQ,n se co them d<)ng lv;c

Neu m<)t xii h<)i luon

ghi nh(tn nhung no lv;c cua ca nhan, t(tp the m<)t each chan thanh, xii h<)i ay
se tc;w dUQC S'l:[ cong bang, binh dang lan d<)ng l'l:(c phat trien, day dong thai la
nen tang cua m<)t c<)ng dong gan ket, van minh. De nh(tn dUQC sv ghi nh(tn
khong phiii la dieu de ma chitng ta can sv; no lv;c khong ngung va dung miii
me thea auoi sv ghi nhQ,n cua nguai khac, doi khi hiiy tv ghi nhqn cho chinh
minh de CUQC song nh~ nhang va tot a~p han. Hiiy nho dtng: M(jt dua tre Luon
dw;c cong nhQ,n se sang tgo va yeu thuang chan hoa voi mQi nguai han, con
tre riUQC Lam aieu se kh6 phat huy het nang" von cua
Vie't dot:tn van Nghj lu4n xa h<}i "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 30. SUY NGHi VE NHUNG HANH TRINH I> I a:E TROVE CUA
CON NGU(U TRONG CUQC SONG
Dan dat va neu 4ugc van iU nghj l~n: "Hanh trinh di de tro
Ve CUa COn ngteai trong CUQC song".
"Di de tra ve" la ten cita m¢t bai hat dUQC phat hanh vao moi
diP Tet den xudn ve cita Bitis ket hQp cung cac ngh~ si Vi~t
Nam. Den vai bai hat nay, chimg ta khong chi th6n thuc boi
khong khi ngQ,p tran sac xudn ma dQng lq,i trong toi suy nghi
ve hanh trinh di xa de trO ve trong CUQC doi moi nguoi.
Trien khai va ban lu,;tn van 4e
- Y1. Di de thay the giai r¢ng LOn, nhung day ray nhung bon
chen, va nha van luon la nai binh yen mang aen cho ta ciim
giac dUQC yeu thuang nhat.
- Y2. Di de hQC hoi, de ma r¢ng tri thUc nhdn loq,i, de ve dv;ng
xdy cho que huang, dat nude, cho nha them rq,ng ngoi han.
Than do~:tn - y 3. Di ae mang theo khat VQng chinh ph\1-C, di de quyet vuan
tai thanh cong, va ve de ta tv; hao minh dii song coy nghia.
- Y4: Di de thay tinh yeu ta danh cho "nha" thQt sdu nQ,ng, til:
do song co trach nhi~m han, song van minh han.
- Y 5: Di de thay que huang sa xi£ minh rat d~p, co nhung
huang vi dQ,c trung rieng, vade ta ndng niu trdn quy no.
Chung minh: Nhung ngay gan ddy, nguoi hdm m¢ bong da dii
chil:ng kien sv; tra ve "nha" cua ngoi sao hang aau the giai Cris
Ronaldo. Anh thanh danh trong mau ao cita d¢i bOng
Manchester United va sau nhieu nam khoac ao cita cac cdu
lq,c b¢ khac, a tu6i 36, Ronalda quyet dinh tra ve vai "sdn nha"
Manchester United.
Ket do«;tn Bai hQc nht;ln thuc: Di de ta thay, "canh rau muong, ca dam
tuang" van la nhung huang vi rat dQ,c trung ma "cay nong
song mui", khong xa sao ta yeu han no dUQC.

132 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong duqc bih ctau!
 30. SUY NGHi VE HA.NH TRINH DI XA I>:E TRO VE
"Di de tra ve" la ten cua m(jt bai hat du(Jc phat hanh vao moi dtp Tet den
xuiin ve cua Bitis ket hc;Jp cung cac ngh~ si Vi~t Nam. Moi ldn nghe bcH hat
~~~~~~~~~w~~~~~~
l~i trong toi suy nghi ve hanh trinh di xa de trO' ve trong CUQC dOi moi ngUOi.
Neu nguoi Vi~t xua quan ni~m, con nguoi sinh ragan bo vai que huang,
nhfrng ngUOi roi que Se bt coi khinh thi S'IJ phat trien cua Xii hQi dii thay doi
quan ni~m do. Ngay nay con nguoi co the di den bat cil vung ddt nao de lq,p
nghi~p va cang ngay cang co nhieu nguoi xa que de sinh song. Chinh vi the
ma hanh trinh di xa de tra ve cang co y nghia han. Theo toi

ngay gan day, ngUOi ham me} bong da dii chtcng kif'n S1;{ tn} Ue "nhd" cua ngoi
sao hang dau the gioi C. Ronaldo. Anh thanh danh trong mau ao cua dc}i bong
Manchester United va sau nhieu niim khoac ao cua cac cau l~c be} khac, 0'
tuoi 36, Ronalda quyet djnh tro ve voi "san nha" Manchester United. Hanh

nhung nguoi di xa khong the tra ve nhung trong tim hQ van huang ve "nha",
cung co nhung nguoi chQn gan bo vai nai minh sinh ra, lgp nghi~p va moi
ngay deu co gang cho S'IJ phat trien cua minh va que huang. Hanh trinh di [a
de ta kham pha the giai, nhung cilng chinh hanh trinh ay [qi cho ta nhgn ra
ding, "khong diiu tot han a nha". Chi khi ta buac chiin ra di, ta mai tham thia
vt ml}n cua ddt, vt tham cua vuon, vt ngQt cua ciiy. Bai, khocmg each cang xa,
ta cang triin trQng nhung gi minh co. Himh trinh ai va tra ve cung vgy. Di de
ta thay, "canh rau muong, ca dam tuang" van la nhung huang vt rat al}c trung
ma cay nong song mut , !Z.h"'ong xa sao ta
'\ f.( A A N - •i/ j, yeu A
noI
SUY NGHi VE HANH DONG BIEN lfOC MO THANH HI~N
THl/C CUA CON NGlfC)I TRONG CUQC SONG
Dan dat vd neu duqc van de nghj lu~n:

Uoc mo se chi La nhung thu vo nghia neu chung ta khong

bien no thanh hi~n thvc.
Trien khai vd bdn lu~n van de
Hdnh d(jng bien uoc ma thdnh hi~n thl:(c ta m(jt qua
trinh dau tranh, vuqt len kho khan, thach thuc va vuqt len
giai h""n cua ban than.
~. Nguoi au quyet tam bien uoc mo thanh hi~n thvc, chung
to ban than hQ La nguoi co nang Lvc, ban Linh, giau nghi Lvc va
tinh than khong ngc;ti thu thach, san sang dan than va biet
minh can Lam gi.
Hanh a(>ng buoc ra khoi vimg an toan, chap nhQ,n ban
chan chay mau ae "dam len gai", ae buoc vao kho khan va san
sang chap nhQ,n that bc;ti.
La nen tang vfrng chac cho sv thanh cong cua moi nguoi.
Thoi thuc, tc;to a(>ng Lvc, niem tin ae con nguoi phan aau
tien toi nhung uoc mo Lon hon.
Chung minh: ELan Musk - ong chit hiing xe ai~n Testa aii
nghien cuu ve xe chc;ty bang ai~n. Bang tri thuc, no Lvc va S'lf
Lieu Linh cua minh ong aa kien tri thea auoi giac mo cua minh.
Den thoi diem hi~n tc;ti 6 to ai~n khong con La giac mo "aien
ro" ma sau m(>t thoi gian Lam quen voi thi truong, nhung chiec
xe cua Testa aii c6 LUQng khach hang nhat dinh.
Bdi hQc nh~n thicc: Hanh a(>ng bien UOc mo thanh hi~n th'lfc
tva nhu Lan ranh giua hoai biio va thvc te, gan nhung Lc;ti rat
xa. Chi khi ta hanh a(>ng moi co the x6a bo va bien no thanh
ket qua.
 31. SUY NGHi VE HANH DONG BIEN uoc MO THANH HI~N THlfC
John Updike tung noi: "Uoc ma tri'J thcmh hi~n thv;c, neu khong co kha nang
do thi tq,o hoa aau them xui chung ta ma uoc Lam gi", qua thv;c uoc ma cung
chi La nhilng thu vo nghia neu chung ta khong bien no thanh hi~n thv;c. Con
nguoi ai cung co nhilng mong muon rieng nhung khong phai ai cung au can
dam va "gan Li" de hi~n thv;c hoa uoc ma.

Hi~n thv;c hoa uoc ma chua bao gio La dieu de dang,

Khi uoc ma thanh hi~n thv;c ta se cam thay va oa sung suong, tran trQng
nhilng no Lv;c va tin vao ban than, nang cao aUQC gia tri cua chinh minh. Hanh
a(jng bien uoc ma thanh hi~n thv;c ai]t nen tang vilng chac cho sv thanh cong
cua moi nguoi. Ngay tu khi ng6i tren ghe nha truang, Elon Musk - ong chu
hang xe ai~n Tesla aii nghien cUu ve xe ch(;ty bang ai~n. Bang tri thuc, no h!c
va S1! lieu linh cua minh ong aii kien tri theo auoi giac mo cua minh. Den
thai diem hi~n t(;ti 0 to ai~n khong con la giac mo "aien r6" ma sau m(>t thai
gian lam quen vai thj truang, nhiing chiec xe cua Tesla aii co lugng khach
hang nhat ajnh. Ben cq,nh do,
Trong
hanh trinh nuoi dUOng giac ma chac han ta ad nh~n aUQC S1J: CO VU, giup aO
tu mQi nguoi, hanh a(jng bien uoc ma thanh hi~n thv;c nhu m(jt sv chung minh
ding nhilng con nguoi ay aa dQ,t niem tin dung cho dong thoi La m(jt Loi cam
an tuy~t voi nhat cita chung ta doi voi hQ. Khong nhilng the,

Ai cung muon bien uoc ma thanh hi~n thv;c, de Lam aUQC dieu do truoc het
chung ta can bat aau VOi nhfrng m1JC tieu C'!J the, buck tung bUOC Vfrng chac,
biet nam lay thoi co va no Lv;c het minh. Hcmh d¢ng bien uoc ma thanh hi~n
thv;c tv;a nhu Lan ranh giita hoai bao va thv;c te, gan nhung lgi rat xa. Chi khi
ta hanh aonq m6i co the xoa bo va bien no thanh ket awi
' "-" 1:.
Viet aoqn van Nghj ltuJn xii hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

D~ luy~n 32. TAM QUAN TRQNG CUA VI~C DUNG CAM LEN TIENG
TRUOc cAI xAU TRONG cu<)c soNG
Dan dat va neu dugc van de nghi lu~n: "Tam quan tn.mg cua
vi~c
dung cam len tie'ng trubc ccii xau".
Moaoqn "Trong the giai nay, chung ta khong chi xot xa truac hanh
d(>ng va lai noi CUa ke XclU ma con ca vi Slf im lQ,ng den aang
SQ cua nguai tot", lui bUOc truac cai xau la m(>t t(ji ac. La dung
tung cho nhung hiem hqa kho luang trong tuong lai, chinh vi
the, chung ta can dung cam len tieng truac cai xau.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Dung cam len tieng truac cai xau la hanh dc;>ng the hi~n
sv ton trqng le phai, bao v~ cong li, sv th~t chi co mc;>t va len
tieng cte vq,ch tran nhung t(>i ac, am muu den toi.
- y 2. sv len tieng truac cai xau cua nhieu nguai gop phtin
hinh thanh mc;>t xa hc;>i cong bang, dan chit, van minh va
Than doQ.n thuqng ton phap lu~t.
- Y3. The hi~n tinh than nhan dq,o, long yeu thuong va mong
muon bao v~ nhung nguai gQ,p phai kho khan.
- Y4. Khoi d~y trong con nguai niem tin ve cong li cung nhu
tinh nguai; lan toa duqc sv can dam, trung thvc; con nguai se
khong con SQ hdi trtCOC the llfc cua cai ac ma tro nen mq_nh me,
doan ket dau tranh vi cai thi~n.
- YS~ Len tieng truac- cai xau the hi~n loi song co trach nhi~m
va nghia tinh cua chung ta.
Chung minh: LQi dv,ng sv cang thang cua dich b~nh lam gia
cac v~t tu y te, dua ra nhung thong tin xau, dc;>c gay hoang
mang du lu~n cua m(>t so nguai thien c~n.
Ket doqn Bdi hqc nh~n thuc: Slf len tieng truac cai xau vo cung quan
trc,>ng, no khong chi hfru ich VOi moi ca nhan maca VOi Slf phat
trien chung cua xa h(>i.

136 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong duqc bat aau!
Viet dot;tn van Nghj lut:tn xii h(ji "khong kho" Tran Thuy Duong

32. TAM QUAN TRQNG cuA DUNG cAM LEN TIENG TRUoc cAI :xAu
Martin Lutherking - nha hoq,t d{)ng nhiin quyen nguoi Mi goc Phi tilng
doq,t gilti Nobel Hoa Binh 1964 dii noi: "Trong the giai nay, chimg ta khong chi
xot xa truac hanh d{)ng va loi noi cua ke xau ma con cd vi sv; im lQ,ng den
dang SQ cua nguoi tot". Quci th1:(c, lui buc1c truc1c cai xau lei m()t t()i ac. Lei dung
tung cho nhiing hUm hqa kho luO'ng trong tuong lai, chinh vi the, chung ta
can dung ccim len tUng truoc cai xau. Cu{)c song luon ton tq,i hai mQ,t tot -
xau, thi~n - ac, trang -den, phai - trai nhung cai ac chi thv;c sv; lon mq,nh khi
cai thi~n nhun nhuong truac no, neu con nguoi can dam noi len cai xau thi
anh sang se lan at bong toi. Dung cam len tUng truoc cai xau lei hanh dqng
the hi~n s1:( ton trqng le phai, bao v~ cong li, Sl;l tht:tt chi co mqt vei len tUng
de vt;tch tran nhiing tqi ac, am muu den toi. sv; len tieng truoc cai xau cua
nhieu nguoi gop phan hinh thanh mqt xii hqi cong bang, dan chu, van minh
va thuqng ton phap luc;tt. Hanh d{)ng to cao cai xau the hi~n tinh than nhan
dt;to sau site xuat phat til long yeu thuong va mong muon bao v~ nhiing nguoi
gi!-p phai kho khan. Len tieng truoc cai xau khoi dc;ly trong con nguai niem
tin Ve cong li cung nh1l tinh nguoi trong CUQC song. Til do se lan toa duqc Sl;l
can dam, trung th1:(c den tat ca mqi nguoi khi doi m(it vO'i cai xau, con nguoi
se khong con sq hiii truoc the ll;lc cua cai ac ma tri1 nen mt;tnh me, doan ket
dau tranh vi cai thi~n. Khi tat ca chung ta cimg dong long len tieng, cai xau
se bi day lui, con nguoi se xich lt;ti gan nhau, song co trach nhi~m vei nghia
tinh hon. Tam quan trQng cua vi~c len tieng truac cai xau cimg dUQC nhan
mq,nh khi dijt trong boi canh xii h{)i hi~n dq,i vai nhieu phuc tq,p, cai xau ton
tq,i trong nhieu hinh thuc khac nhau khien cho ranh gioi thi~n - ac tro nen
mong manh hon bao gio het. Trong tinh hinh djch b~nh hi~n nay van xuat
hi~n nhiing ke xau lqi d'l:tng 81:{ ciing thdng, lo liing cUa nhieu nguoi de lua
dcio, lam gici cac v~t tu y te, dua ra nhiing thong tin xau, dqc gay hoang mang
du luc;tn. Truoc nhiing hi~n tuqng ay ta can 81:{ len tieng vua bcio v~ chinh
minh vua the hi~n trach nhi~m voi cqng dong. sv; len tieng truoc cai xau vo
cung quan trQng, no khong chi hitu ich vai moi ca nhiin ma cii vai sv; phat
trien chung cua xii h{)i. Neu ta the, ta hiiy la m{)t tia sang trong do.
TAM QUAN TRQNG CUA VI~C DJNH HUONG TUONG LAI
Dan dat va neu duqc van de nghj lu~n: '
Khong ai bie't trwk ctieu gi se xay ra, tuong lai cua minh se
nhu the nao, nen moi bu6c di deu phiii vo cimg th(tn trQng va
co sv chuan bi ki cang. Vi the, trong trong chiec "balo" hanh
trang cua moi nguoi nhat dinh khong the thieu sv dinh hu6ng.
Trien khai va ban lu~n van de
Vi~c dinh hu6ng tuong lai co tam quan tn;mg La giup ta
xay dvng dW,1C mc;>t LQ trinh ro rang.
:~. Dinh hu6ng tru6c cho ta nhilng kho khiin, rui ro khong
dang co, de giam toi da nhung sai lam.
Giup ta dinh hinh dUQC cai dich can den de quyet tam,
gang sue, no Lvc dgt dUQC nhilng ket quii nhu mong muon.
, Giup ta xu ly tinh huang mc;>t each nhanh chong, nhgy
ben va xay dvng them cho minh ki niing mem.
Giup ta khong phiii mong lung, lenh denh, song khong
co m11c dich hay m11c tieu.
Chungminh:
Nhu ti phu Mark Zuckerberg, Elon Musk, Bill Gate, ... chac
chan se khong CO dUQC vi the nhU hi~n tt:;ti neu khong CO S'lf
dinh hu6ng ro rang.
Roi trong Dt:;tidich Covid-19 vua qua, neu chung ta khong co
dinh hu6ng cua Chinh phu thi chac chan se khong the day lui
va ngiin chc;tn sv Lay lan cua dich dUQC.
Bdi hQc nh~n thuc: Nhung neu ciim thay nhilng dfnh hu6ng
khong nhu minh nghi du da no Lvc hay tim each thay doi va
tim con duong dung han boi khong bao gio La muc;>n de theo
duoiu6c mo.
 Viet do(tn van Nghj lu~n xii h(}i "khong kho" Tran Thity Duang

33. TAM QUAN TRONG cuA v1tc DJNH HUONG TUONG LAI
Cu()c dai moi nguai ciing nhu hanh trinh cua cac thuy thu kham pha d~i
duong, ma nhfrng dinh huang tuong Lai dong vai tro quan tn;mg nhu chiec La
ban. Dinh huang La each chung ta v~ch ra nhfrng ffi'I~C tieu, Loi di, va con duang
cho ban thiin trong tuong Lai. Khong ai bie't truac cti~u gi se xdy ra, tuang lai
cua minh se nhu thi nao, nen moi buac cti ct~u phdi vo cung th.;tn tn.mg va co
S'f:C chuan bj ki cang. Vi the, trong trong chie'c "balo" hanh trang CUa m.Oi nguoi
nhat ajnh khoog the thieu S'f:C ajnh huang. Vi~c djnh huang tuang lai giup ta
xay d1;tng m(}t hanh trinh chinh ph~c CUQC song CO ke ho~ch thay Vi mo mam
nhu trong dem toi. Trang qua trinh djnh huang ta co co h(}i duqc tim hUu,
nghien CUU nhfrng van a~ lien quan den m¥C tieu cua minh de gidm toi aa
nhfrng rni ro ding nhu sai lam. Nhfrng dinh huang thuang xuat phat tu nang
Lv;c, so trnang, dieu ki~n cua moi nguai cho nen co the giup ta dUQC lam cong
vi~c theo dung nguy~n Vl;mg, dUQC tro thanh nguoi minh mong muon. Dieu
nay dt;tc bi~t quan tn;mg trong boi canh nhieu nguai tre con boi roi trnac vi~c
phai dinh huang tuong Lai. Co duc;Jc dinh huang tuong Lai La buac dau de ta
d~t duqc thanh cong. Nhfrng ti phu nhu Mark Zuckerberg, Elon Musk, Bill
Gate, ... chac chan se khong co aUQC vj the nhu hi~n tt;ti neu khong co S1:( ajnh
huang tuang lai. Rfii trong Dt;ti djch Covid-19 vua qua, neu chung ta khong
co ajnh huang cua Chinh phu thi chac chan se khong the d.ay lui va ngan
ch~n S'f:C lay lan cua djch aUQC. Tuy nhien, CUQC song khong the djnh doan
trUOC, the nen nhfrng ajnh huang cung chi ld ban dfi, quan tn;mg ld S1;l' nghiem
tuc, kien djnh, quyet tam cua chung ta. Nhu ban ke hot;tch ma ta ve truac, co
the rat ro rang, rat d.ung dan nhung trong qua trinh th1:(c hi~n se xuat hi~n
. nhfrng kho khan, nhfrng "can bao" ma ta khong luang truac. Luc d.o, vi~c ajnh
huang se giup ta vfrng vang han. Moi nguai can co hUu bUt, nh~y ben nam
bdt xu huang xii h(>i ciing nhu s1:( tu van tu nhfrng nguoi xung quanh. Khong
co gi ld tuy~t doi va cong vi~c djnh huang ciing v.;ty, ta chi co the ldm nhfrng
ta nghi ld phu hQp va hiiy kien theo duoi no. Nhung neu cam thay nhfrng
dinh huang khong nhu minh nghi dit dii no L1;tc hiiy tim each thay doi va tim
con duang dung hon boi khong bao gia La mu(>n de theo duoi uac mo.
TAM QUAN TRQNG CUA VItC T~O Dl)NG LONG TIN
-Dan dat va neu dugc van de nghi lut;ln:

Toi dii tung dQc a dau do m¢t cau the nay: "Thu dat gia nhat
tren doi nay la Umg tin. No co the mat hang vai nam, thqm chi
ca doi mai CO dUQC nhung cilng se de danh mat chi qua vai
giay". Qua th~c, long tin la thu vo cimg qui gia va vi~c tc;w
d~ng long tin dong vai tro quan trQng doi vai moi nguoi.
Trien khai va ban lut;in van de
Vi~c tc;w d~ng long tin co tam quan trQng la bai no giitp
ta co the nhQ,n duQc s~ ho trQ tu mQi nguai khi gQ,p kho khan,
hog,n ng,n.
Vi~c tg,o d~ng long tin con huang den xay d~ng m¢t thu
lan han ma khong mQt cai gia nao CO the mua dUQC, do la S~
uy tin. "Uy tin quy han vang".
Vi~c tg,o d~ng duQc long tin khong chi giitp ta giai quyet
nhung khitc mac, hieu lam ma con lam cho moi quan h~ giua
mQi nguoi gan ket han, ben chQ,t han.
Long tin la khai nguon cho tinh yeu thuang, s~ se chia,
quan tam, ho trQ lan nhau.
Hieu dUQC tam quan trQng cua long tin se tg,o d¢ng l~c
de hinh thanh loi song tich c~c, tra thanh ngw)i dang tin cqy
aoi vai mQi nguoi.
Chung minh: Trang hoan canh dat nuac gQ,p nhieu kho khan
do dg,i dtch Covid -19 thi vi~c tg,o d~ng long tin se la m¢t trong
nhfrng lieu "vac-xin" hi~u qua de ca nUOC cung VUQt qua thU
thach nay.
Bai hqc nht;in thuc: Hiiy nha ding: "Xay d~ng niem tin tu nguoi
khac von khong he de dang, Mi moi nguoi can trai qua m¢t
qua trinh tau dai".
 34. TAM QUAN TRQNG CUA VI~C T},\.0 Dl)NG LONG TIN
Toi aa tung dQc i'J d£iu do m()t cau the nay: "Thil dat gia nhat tren doi nay
la long tin. No co the mat hang vai nam, tht;tm chi cii doi moi co du(Jc nhung
cung se de danh mat chi qua vai gi£iy". Qua th1:(c, long tin la thu uo cimg qui
gia ud ui~c tt:to d1:(ng long tin dong vai tro quan trc;mg doi voi moi nguoi. Khi

Trong boi ciinh xa h()i philc tQ.p hi~n nay, khi ranh gioi thi~n -
ac mong manh nhU m()t S(Ji toe, S1f xuat hi~n CUa cac hinh thi£c lUa diio tinh
Vi khien cho COn ngUOi tri'J nen hoai nghi Va ciinh giac han thi Vi~C tQ,O d1fng
long tin lQ,i cang dong vai tro quan trQng.

.. Trong hoan ciinh

dat nuoc gqp nhieu kho khan do dQ,i dich Covid-19 thi vi~c tc;w dv:ng long tin
se la m()t trong nhiing lieu "vac-xin" hi~u qua de cii nUOC cimg VU(Jt qua thu
thach nay. TQ,o dV:ng long tin, cung la m()t each x£iy dV:ng tau dai nh£in each
them vung chac. Do ld lj do, tt:ti sao cac bt;tc ph¥ huynh luon dQ-y con "noi doi
ld hu:", boi vi m()t khi noi doi thi se mat long tin. M()t dua tre khong du:gc tin
tuong cilng se rat de sa vao nhiing hanh dqng sai trai. The nen, tQ,O dV:ng long
tin la cong vi~c khong M de, doi hoi con nguoi phiii the hi~n sv: chan thanh,
ben bi cung nhu Lt;tp truong vung vang va con nguoi cung khong de dai trao
gui Long tin cua minh ma can co sv: suy xet truoc sau, ro rang. Hay nho ding:
"Xay dl,lng niem tin tu nguoi khac von khong he de dang, boi moi nguoi can
,... ; \ 1'"' _j \ .,
qua mQt qua tnnn uat .
 "Muon di nhanh hay di m(>t minh, muon di xa hay di citng
nhau", con nguiJi la nhung ca the d(>c lQ,p nhung khong the don
a(>c bU<Jc di tren hanh trinh CUQC song, dieu nay yeu CaU moi
nguiJi can co tinh than hQp tac.
Trien khai va ban luc;tn van de
Tinh than hQp tac giup ta co co h(>i duQc trai nghi~m,
dUQC lam Vi~C VOi nhilng COn ngUiJi tuy~t Vdi, dUQC hQC hoi Vel
dong gop chut sue lv;c nho be cua minh.
Tinh than hQp tac con hinh thanh trong ta l6i song co
trach nhi~m, biet quan tam, chia se vbi nguiJi khac.
Tinh than hQp tac giup ta tiet che cai toi de co the chung

sv; hQp tac cua moi nguiJi vbi nhau tc;w nen sue mqnh
cong dong to lon.
Tinh than hQp tac vua the hi~n pham chat tot d~p vua
cho thay trach nhi~m cua ca nhan vbi c(>ng dong.
Chung minh: Do la khi chung ta hQp tac citng nhau tuan thu
nguyen tac 5K, citng nhau hQp tac tuyen truyen nguiJi dan o
nha khong ra duiJng de phong chong dich m(>t tac hi~u qua.
Dan chung ngugc: Li~u hQp tac co neo dQ,u dupe o m(>t so
thanh nien thieu y thuc van ra duiJng; gian each 0 nha nhung
dem ru nhau di tQ,p the dl;LC. Can b(> nhac nho, lqi chuyen
khung giiJ ra duiJng la 12 gia dem, khong t'l;t tQ,p d(>ng nguiJi thi
lqi citng nhau ra "nghia trang" de "giai tri"?
Bai nhc;tn thuc: Can biet lang nghe, chu d(>ng, hQC each
hQC
thich nghi va tiet che cai toi. Gia tri cua moi nguiJi khong chi
dv;a vito niing ·lv;c tv; than ma con dv;a vito tinh than hQp tac.
 35. sv CAN THIET cuA TINH THAN HOP TAc TRONG cu(>c soNG
NgQ,n ngii: phuong Tc1y co cau: "Muon di nhanh hay di m(>t minh, muon di
xa hay di cung nhau", con nguoi la nhiing ca the dt)c l~p nhung khong the dan
dt)c bUOC di tren hanh trinh CUQC song, dieu nay yeu cau moi ngttOi can CO
tinh than h<Jp tac. D6 La tinh than chung sue Lam vi~c, giup do va ho trQ ian
nhau. Moi nguai chung ta co nhii:ng uu, khuyet diem rieng vi the tinh than
hQp tac se La sv bit dap ian nhau, tQ,O nen m(>t tQ,p the vii:ng mQ,nh. sv phat
trien rieng cua moi nguai cilng chinh La sv phat trien chung cua xa h(>i va
ngUQC LQ,i cho nen tinh than hQp tac con La nghia VV-, trach nhi~m cua moi ca
nhan doi vai van de chung cua c(>ng dong.

nguai sinh ra deu c6 cai toi ca nhan, nhung m(>t so nguai qua tv man ve ban
than dan den ich ki, LQ,nh Lung do d6

Dieu nay dQ,c bi~t can thiet trong

boi canh ca c'lat nuac dang gong minh chong dich,

Do Mkhi chimg ta hgp tac cung nhau tuan thu nguyen tac
5K, cung nhau h<Jp tac tuyen truyen nguoi dan o nha khong ra duong de
phong chong djch mt)t each hi~u qua. Li~u h<Jp tac co neo d~u dugc a m(>t so
thanh nien thie'u y thuc van ra duong, gian each a nha nhung dem rU nhau
di t~p the d1;tc. Can b(> nhac nha, lt:ti chuyen khung gio ra duong ld 12 gio dem,
khong t¥ t~p d(>ng nguoi thi lt:ti cung nhau ra "nghia trang" de "gidi tri"? C6
Le, chung tarat can thiet phai trang bi cho Lap tre ky nang hQp tac voi cac van
de chung cua xa h(>i, de khong hinh thanh m(>t Lop thanh nien thieu y thuc,
thieu tinh than tnich nhi~m. VQ,y nen, de co dUQC tinh than hQp tac, con nguai
can biet Lang nghe, chit a(jng, hQC each thich nghi va tiet che cai toi ca nhiin.
Gia tri cua moi nguai khong chi dva vcw nang Lvc tV thc1n ma con dva vao
tinh than hQp tac, ruing "teamwork" theo thug,t ngi'l cua phuang Tiiy.
Viet ao~n van Nghj luc;in xii h¢i "khong kho" Tnin Thuy Du<1ng

De luy~n 36. SUY NGHi VE GIA TRJ CUA BAN THAN

Dan dat va neu dUC}c vein de nghj luf;in: "Giti trj cua ban than"
Suy ngam ve gia tfi cita ban thdn, John Mason aii til:ng bQc
Modo~n bq,ch: "Bq,n sinh ra La mQt ban th~, ail:ng chet nhu m9t ban sao",
qua thvc vQ,y. Chung ta sinh ra a~ song vai giit tri rieng bi~t
cita chinh minh chit khong phai La cai bOng cita nguoi khac.
Trien khai va ban luf;in vein de
- Y1. Gia tri cita ban than tq,o nen sv khac bi~t, tq,o nen nhii:ng
auong net d;Q,c trung cita moi con nguoi trong toan th~ bite
tranh muon mau CUa CUQC song.
- Y2. Ythitc duQc gia tri cita ban than giup ta cam nhQ,n auQc
ynghia Ve S'l! ton tq_i CUa chinh minh gifla CUQC aOi.
Thandot;tn - Y 3. Gia tri cita ban than khong chi ton tq,i rieng bi~t trong
moi con nguoi ma d6 con La nhii:ng dieu tot W;p ta mang den
cho cu9c aoi, La nhung ·cong hien, hi sinh.
- Y 4. Thuoc do cita gia tfi ban than aUQC quyet dinh boi qua
trinh ta tim toi, chat LQC nhii:ng di~u ki cita CUQC song a~ tv
vun aap cho sv hoan thi~n chinh minh.
- y 5. Gia tri cita ban than dUQC nang Len khi ta hi~u ban than
minh, d6 La each a~ dinh vi ta tren tam ban do Lon rQng.
Chung minh: Gia tri cita Bill Gates duQc khang dinh chinh La
boi ong dii danh toi 95% tai san cho cac quy til: thi~n Lon nho
tren thegioi~ ctongthOi nhung siinph-am dotQ,p aoan Microsoft
tq_o ra giup ich rat nhieu cho CUQC song con ngUOi trong Xii hQi
hi~n aq,i ngay nay.

Ket ao~n Bd.i hQc nhl;in thuc: Dung bao gio a~ gia tri cita ban than bi
mai mQt chi vi hai til: "khong dam", va ciing dung chi biet cat
giau nhii:ng giit tri tinh tuy cho rieng minh ma hiiy song a~
cong hien, song tr~m Vf;n til:ng phut giay va song nhU lan CUOi
cung ta aUQC song.

144 Khong co hanh trinh khO, chi co hdnh trinh khong auqc bat aau!
 36. SUY NGHi VE GIA TRJ CUA BAN THAN
Suy ngam ve giit tri cita ban than, John Mason dii tung b¢c bc;tch: "Bc;tn sinh
ra la m¢t ban the, dung chet nhu m¢t ban sao", quii thvc vQ,y. Chung ta sinh
ra de song vbi gia trj, rieng bi~t cua chinh minh chu khong phai ld cai bOng
cua nguoi khac. Gia trj, ld yeu to cot loi tt:to nen vj the con nguoi, va chi bang

ta,. Gia tri cita ban than tc;to nen S'f! khac bi~t,
tc;to nen nhung duang net dQ,c trung cita moi con nguai trong toan the buc
tranh muon mau CUa CUQC song. "l

chinh la m¢t ca the rieng bi~t trong m¢t quan the xii h()i r¢ng Lon, "TaLa rieng,
la m()t, la duy nhat" (Xuan Di~u) va khong ai co the sao chep guong mQ,t, tinh
each cilng nhu nhung dam me, khat vc;mg cita chung ta.

Vi sao ten tuoi cua Bill Gates lt:ti noi danh tren khdp the
gibi? Li~u co phai ld nho khoi tai san cua ti phu nguoi Mi dii gay d'J!ng dugc
trong suot quiing duong S'J!nghi~p cua minh? Dieu do dung, nhteng chi la mqt
phan rat nho. Gia trj cua Bill Gates dugc khdng djnh chinh ld boi ong dii
danh tbi 95% tai sancho cac qu)i tu thi~n lbn nho tren the gibi, dong thai
nhiing sdn pham do t~p doan Microsoft tt;to ra giup ich rat nhieu cho CUQC

song con nguoi trong xii hqi hi~n dt;ti ngay nay.

Khong ai co the nhin nhQ,n, danh

gia hay dua rabat ki quan diem phien di~n nao ve gia tri con nguai moi chung
ta.
Dung bao gia de gia
tri cua ban than bi mai m()t chi vi hai tu "khong dam", va cung dung chi biet
cat giau nhung gia tri tinh tuy cho rieng minh ma hiiy song de cong hien,
song trQn 1J~n tUng phut giay va song nhU ian cuoi cung ta dUQC
Viet doa;tn van Nghj lu(in xa hQi "khong kho" Tran Thity Duang

De luy~n 37. DIEU H(>C TUTHAT B~I

Dan ddt va neu dUCJC van d~ nghj lu~n: Neu ro duqc "Dieu hQc
auCJc tu that bt:ti".
Mo dot;tn Li~u that bq,i co thv;c sv: dang sQ nhu nhung gi phan ldn con
nguai chung ta thuang mt;lc dinh ve no trong tiem thuc? va
li~u khi d6i mt;lt voi nhung that bq,i, ta se chqn quay dau hay
tiep t'~:LC kien tri de chinh ph'~:LC?
Trien khai va ban lu~n van 4~
- Y1. That bq,i thv;c chat la m()t quiing nghi ma a do taco the
nhin nhQ.n lq,i chinh minh, co the tim ra nhung khuyet diem,
nhfrng sai lam CUa ban thcin de kjp thai khac ph'~:LC va SUa chUa.
- Y2. That bq,i nhac chung ta can phai co gang, no lv;c nhieu
hem nua, can phai quyet tcim, chien dau bQ,ng tat ca sue mq,nh
Than do~n the chat va tinh than.
- Y3. That bq,i dq,y cho chung ta biet duqc n1ng nhung kien
thuc, kinh nghi~m ma taco chi la hq,t cat nho nhoi giua sa mq,c
r()ng LOn,
~ Y4. That bq,i la bay nhieu lan ta nhQ,n ra each thuc ma minh
dang thv;c hi~n khong phai lacon duarig dung dan de dan den
thanh cong.
- y 5. Sau that bq,i ta se due rut dUQC nhieu bai hqc kinh
nghi~m quy bau cho nhung cht;lng duang sau.

Chung minh: TY phu Phc;tmNhQ,t-VUQng - .

Ket dot;tn Bdi hQc·nh~n thuc: "That bq,i cang nhieu cang chung to, bq,n
con each thanh cong khong xa nua dciu", sau that bc;ti ta se due
rut duCJc nhi~u bai hQc kinh nghi~m quy bau cho nhiing chQ,ng
dUO'ng sau. Chi can khong bO CUQC, mqi that bq,i deu la S\[ khai
dau moi, mqi vap ngii deu la buoc d~m vung chac nhat dua ta
den voi thanh cong va hq,nh phuc.

146 Khong co hanh trinh kh6, chi co hanh trinh khong dugc bat dau!
 37. I>IEU HQC DUOC TUTHAT BAI
Li~u that bt;ti co th'f:(c s1:( dang seJ nhu nhiing gi phan Zan con nguoi chung
ta thuong mt;tc dinh ve no trong tiem thuc? Va li~u khi doi mt;tt vai nhiing
that bt;ti, ta se chqn quay dau hay tie'p t1:tc kien tri de chinh ph1:tc nhiing m1:tc

bc;ti, co le ta se mdi co chap vai nhilng huang di "l~ch duong ray" khong bao
gio dem lc;ti ket qua tot d<:;p va ta se bO lfj mQt co hQi tuy~t voi de t'f! hoan thi~n
chinh minh cilng nhU kham pha CUQC song 0 tang mile sau YQng nhat.

phl;LC nhfrng dam me, khat VQng.

neu khong co ban linh thi ta se mau chong bt quQt nga bai giong to
CUQC dOi, ta se mau chong bt viti d(J,p Vel tan bien trUaC S'f! sang lQC khat khe
cua CUQC song. Bao nhieu lan

Tu do ta se hQC dUQC each suy xet, danh gia toan di~n van de, hQC dUQC
each tu duy nhanh nhc;ty hon, linh hoc;tt hon trong vi~c tim ra huang di dung
dan nhat cho rieng minh. Nhte each ti phit Pht;tm Nh~t VU(Jng dQ. ticng that
bt;ti khi bat dau khoi nghi~p 0' Matxcova, nhung ong khong he chan nan, tuy~t
vqng ma coi nhiing that bt;ti nhu m{;t nguoi thay da dt;ty ong each kinh doanh
khon ngoan han, kheo leo han va tic do CO the gay d1:(ng nen m{;t CO ngoi do SQ
nhu ngay hom nay. That bc;ti khong viti dQ,p ta, ma chinh nhung that bc;ti se la
b~ phong chap canh cho nhilng uac mo, hoai bao duQc bay cao, bay xa tren
bau troi lan r9ng. "That bc;ti cang nhieu cang chilng to, bc;tn con each thanh
cong khong xa nua aau",
Chi can khong bO CUQC, mQi that
bc;ti cteu La sv: khoi dau mai, mQi vap nga aeu la buck a~m vitng chac nhat dua
ta din vai thanh cong 1Ja hanh phuc.
 Cu(lc etoi khong chi co niem vui, n'l}, cuoi va h(;tnh phuc ma
etoi khi ta se phai etoi mc;IJ voi nhilng con giong to bat ngo Q,p
eten, ta se phai hung chju bao nhieu etau thuong, mat mat, bao
... Do la luc ta can nhat nhilng himh et(lng quan tam, se chia
va ca sv: giup eta chan thanh til: mQi nguoi xung quanh.
TrUn khai va ban lut;in van de
Hanh et(lng quan tam co y nghia etQ,c bi~t quan trc;>ng

Song bittt quan tam va et6n nhQ,n sv: quan tam til: nguoi
khac la each ta duy tri dong mau am nang luon chay trong
con ngUOi minh, etong thOi giup ta xay d1;(ng etUQC VO van
nhilng moi quan h~ tot etf;p trong CUQC song.
Trao eti quan tam, hQ se luon co cam giac nhu trai tim
va tam hon minh etUQC thanh lQC, etUQC g(lt rua khoi lop b'l},i
bam day cita nhilng bon chen, vat va, hQ se tim thay noi tru
an binh yen va h(;tnh phuc nhat khi giup eta etUQC ngUOi khac.
Nho co hanh et(lng quan tam ma hQ tro nen mc;tnh me,
cung cap han, CO ban linh han ete VUQt len nhi1ng nghjch canh
Hanh et(lng quan tam la sQi day noi ket trai tim voi trai
tim, tam hon voi tam hon, va n6i ket ca nhilng con nguoi tuong
nhu xa lc;t xich lc;ti gan nhau han. Trao eti hanh et(lng quan tam,
ta nhQ,n lc;ti etUQC niem vui va S1:£ voi etay hqnh phuc.
Chung minh: Hanh et(lng quan tam til nguoi dan chung tay
quyen gop bao lii, Covid, ...
Bai hQC nht;in thuc: Moi chung ta eteu phai hQC each quan tam,
du la nhung hanh et(lng nho nhc;JJ nhat, boi "gop gi6 bao nam
cilng thanh biio", gop yeu thuong hqnh phuc se etong etay.
 38. YNGHiA CUA HANH DQNG QUAN TAM
Cu()c aai khong chi co niem vui, n'IJ cuai va hQ,nh phuc ma aoi khi ta se
phai aoi mQJ vai nhung con giong to bat nga Q,p den, ta se phai hung chtu baa
nhieu aau thuong, mat mat, baa nhieu vap ngii, kho aau lam ta suy S'!Jp. Do
ld h!c ta can nhat nhiing hanh d(>ng quan tam, se chia va cd S1! giup do chan
thanh tu m<,>i nguO'i xung quanh. Hanh a()ng quan tam coy nghia aQ,c bi~t
quan trQng trong vi~c
Song biet quan tam va cion nhQ,n sv:

Doi v6i nhung nguai nhQ,n auqc hanh a()ng

quan tam, baa nhieu tinh than suy nhuqc se lQ,i auqc khoi sac, baa nhieu aau
thuang, mat mat se lQ,i auqc xoa dtu.

roi den m()t ngay ta cilng se auqc chinh nhung hanh a()ng
quan tam cuu vat khoi nhung kho khiin, m~t nhoai. Don cu nhu vi~c dong bdo
cd nuoc da chung tay giup do bd con mien Trung trong trt:tn lii ljch siX cuoi
niim 2020, va gia day khi Sai Gon tra thanh tam djch Covid-19, bd con mien
Trnng lt:ti the hi~n tam long minh bang nhiing hanh a(>ng quan tam het muc,
VUa a(>ng vien, chia se qua cac kenh thong tin dt:ti chung, VUa gop gt:to, gop mi
gui vao Sai Gon than yeu. Chi khi con nguai ta biet quan tam, biet giup cia va
san se, aum bQC va thUOng yeu [an nhau, Xii h()i mOi aUQC phat trien m()t each
viin minh, phOn thtnh. Moi chung ta aeu phai hQC each quan tam, du chi tu
nhung hanh a()ng nho nhgt nhat, bOi gop gio baa niim cilng thanh biio, gop
thuang phtLC Se aong day.
 M<)t trong nhung ki nang quan trc;mg tren himh trinh chinh
phvc nhung dam me, khat VQng cua moi con nguai La kha nang
tv; danh gia ban than a mile d¢ thich hQp.
Trien khai va ban lut:tn van de
Vi~c danh gia ban than amile d¢ thich hQp giup ta nhin
nh~n m<)t each toan di~n nhat ve chinh minh, tit nhung uu -
khuyet diem den nhung mong muon va niem tin.
Giup ta dtnh vt dUQC chinh xac nhat gia trt cua ban than
gifra tam ban do the gibi Lbn r<)ng.
N6 giup ta nh~n ra ban than con phai hQc hoi nhieu han,
ren Luy~n nhieu han mbi c6 the tra nen truang thanh va cilng
cap han de tv; dung vung tren doi chan cua chinh minh.
Vi~c tv danh gia ban than amile d¢ thich hQp nhu m<)t
sv; dtnh hubng dung dan giup ta xac dtnh duqc mvc tieu phu
hQp cho rieng minh, khong bt vuqt qua kha nang khien ta chan
nan, tuy~t VQng, cilng khong Vi qua nho be, tam thUOng ma
khien cho y chi, nght Lv;c trong ta bt phai nhQt.
Danh gia ban than amile d¢ thich hQp La m<)t each hieu
ban than, va chi khi hieu dUQC ban than, ta mdi CO the phat
huy toi da nhung nang Lv;c pham chat va tri tu~.
Chung minh: Ta c6 the hQc hoi cac thi sinh thi Duong Len dinh
OLympia 2020, nhu Nguyen Thu Hang, tung chia se minh
khong gioi tieng Anh nen co gai nho nhan ay dii chQn g6i cau
hoi thap nhat khong c6 cau hoi thu<)c Linh vv;c minh chua thilc
sv; tot de an toan so diem va tra thanh quan quan.
Bdi hc;>c nht:tn thuc: Bubc dau tien tren nac thang chinh phvc
the gibi chinh La kha nang hieu va tv; chinh phvc chinh minh.
Viet do~n van Nghi lu«;tn xii hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

39. vNGHiA cuA v1tc Ttl aANH GIA BAN THAN oMire THiCH HOP
Mt)t trong nhiing ki nang quan trqng tren hanh trinh chinh ph¥c nhiing
dam me, khat VQng CUa moi con ngUOi ld kha nang t'l:( danh gi.i ban than {J
muc de) thich hq-p. Vi~c danh gia ban than o muc de) thich hq-p giup ta nhin
nh«;tn mqt each toan di~n nhat ve chinh minh, til: nhung uu - khuyet dilim den
nhung mong muon va niem tin, til: dong chay cam xuc den quy luqt cua tu
duy va tri tu~, tu do giup ta dfnh vi duqc chinh xac nhat gia tri cua ban than
giiia tam ban do the gioi lon rqng. Neu co thli danh gia ban than o muc at)
thich hqp, ta se khong bao gia bj roi vao cam giac hoang mang, vo djnh vi
khong bie't minh muon gi, can gi, khong bao gia cam thay ty; ti vi kem coi,
dong thai ciing khong bf sy; ty; cao, ty; ph¥ an mon nh(in thuc. Nho kha nting
ty; danh gia ban than (J muc dq thich hqp, ta moi bie't duqc thy;c chat nhung
kie'n thuc va kinh nghi~m minh dang co cht nhu hqt cat nho be giii:a sa mq.c
CUQC aoi menh mong, r(>ng lan. No giup ta nhQ,n ra ban than con phai hc;>c hoi

nhieu hon nua, ren luy~n nhieu hon nua mai co thli tro nen truong thanh va
cung cap hon ali t1! dung vung tren doi chan cua chinh minh. Danh gia ban
than (J mice d() thich hq-p ld mqt each hieu ban than, va chi khi hieu duq-c ban
than, ta moi co the phat huy toi da nhiing nang ly;c pham chat va tri tu~,
dong thoi khac ph~c tri~t eM nhung khuyet diem, nhung sai lam can buac chan
ta di den thanh cong va hq.nh phuc. Vi~c t'l:( danh gia ban than {J mice dq thich
hgp nhu mqt sy; dfnh huang dung dan giup ta xac dfnh duqc m"c tieu phu
hqp cho rieng minh, khong bi vuqt qua kha nang khien ta chan nan, tuy~t
vc;>ng, cilng khong vi qua nho be, tam thuong ma khien cho y chi, nghi lvc
trong ta bi phai nhq.t. Ta co the hqc hoi cac thi sinh thi Duong len dinh
Olympia 2020, nhu Nguyen Thu Hdng, tung chia se minh khong gioi tUng
Anh nen co gai nho nhan ay da chqn goi cau hOi thap nhat khong co cau hoi
thUQC linh V'I!C minh chUa thUc S1:( tot de an toan SO diem va tr{J thanh quan
quan. Nhu vQ,y, tV danh gia ban than o mice a(> thich hqp con la buac d~m
vung chac nhat cho ki nang danh gia, nhin nhQ,n dung dan ve nguoi khac ali
co m()t phuong phap tot nhat cho minh. The nen, buac dau tien tren nac thang
chinh ph~c the giai chinh la kha nang hiliu va t1! chinh ph~c chinh minh.
 CUQC song se rat te nhQt, don di~u va nham chim. Khac bi~t

la yeu to vo cimg quan trQng tren hanh trinh dinh vi ban than
cita moi con nguoi.
Trien khai va ban lu(ln van d~
Chinh nho S'l;( khac bi~t, dau an ca nhan mai dan dUQC
gay d'l;(ng, ta mai khong tro thanh nhilng "cai bong", nhilng "ke
dong dc;mg", ta mOi dUQC t'l;[ do bQC lQ ca tinh, phong each va
the hi~n ban nga rieng bi~t.
2 Chinh s'l;( khac bi~t cita moi chung ta da tc;w nen nhilng
dUOng CQ dqc trUng nhat tren bUc tranh CUQC song da sac mau.
Song vai S'l;( khac bi~t giup chung ta co dUQC nhilng suy
nghi dQC l(tp, sang tc;w, CO dUQC ban linh kien CUOng, mc;mh me
de dung vilng tren doi chan cita chinh minh.
S'l;[ khac bi~t doi khi lc;ti chinh la co hQi quy gia de ta the
hi~n dUQC niing l'l;(c, SO trUOng cilng nhU dung cam VUOn len
truac nghich canh.
Nho co S'l;( khac bi~t, ta mai tro nen an tUQng han trong
mat mQi nguoi xung quanh, ta mai dUQC nha den nhU mQt doa
hoa duy nhat giila CUQC dOi.
Chung minh: co gai "xuong thity tinh" Nguyen Thi Phuong
Anh tren san khau Vietnam's Got Talent. Du la thi sinh mac
phai ciin b~nh hiem ngheo va co the di dc;tng, nhung Phuong
Anh van t'l;[ tin dung s'l;( khac bi~t cita ban than de chung minh
giQng ca ngQt ngao va sue song phi thuong.
Bdi hQc nh(ln thuc: Khac bi~t khong phai la dieu dang xau ho
va khong co gi phai xau ho khi chung ta dang song la chinh
minh, song mQt CUQC dOi trQn VE;n Vel y nghia.
 40. TAM QUAN TRQNG CUA sv KHAC BitT TRONG cuoc SONG
Se the nao neu the giai chi la m¢t buc tranh to an canh don sac? Va se the
nao neu tat ca con nguoi chung ta deu sinh ra giong nhau? ThQt sl;( CUQC song
se nlt te nht;tt, don di~u va nham chan. Khac bi~t ld yeu to uo cung quan trc;mg
tren hanh trinh djnh uj bdn than cua moi con nguoi. Chinh nho sl;( khac bi~t

cua minh giii:a CUQC doi. John Mason dii tung noi:
"Bt;tn sinh ra la m¢t ban the, dung chet nhu m¢t ban sao", qua thv;c vgy. Moi
nguoi chung ta khi den vai the giai deu luon mang m¢t su m~nh, m¢t gia trj,
khac bi~t va chung ta co -quyen tv; hao ve nhii:ng khac bi~t ay. Hiiy nha rang:
"Ta la rieng, la mQt, la duy nhat", ta duqc sinh ra de song CUQC doi cua chinh
ta chu khong phai de lam thea, di thea dau chan cua nguoi khac.

each day gan m(>t tht;tp ki, hang

nghin khan gid eta phdi tram tro trtCOC man bifu dien ngot;tn m¥C CUa CO gai
"xuong thuy tinh" Nguyen Thj Phuong Anh tren san khau Vietnam's Got
Talent. Du ld thi sinh mac phdi can b~nh hUm ngheo va CO' the dj dt;tng, nhung
Phuong Anh van t'I;C tin dung s'l:( khac bi~t cua bdn than de chung minh gi<;mg
ca ngqt ngao va sue song phi thuong chUm trqn trai tim nguoi xem.

Khac bi~t khong phai la dieu dang xau ho va khong co gi phai xau ho khi
chung ta dang song la chinh minh, song IDQt CUQC aOi tn;>n V~n va y nghia.

hoa ay van luon toa nglit huang thom m4c ke nhung nang rnua giOng dai.
Viet dot,tn min Nghi ltt~n xii hqi "khong kho" Tnin Thuy Duong

De luy~n 41. YNGHiA CUA NHUNG DIEU TOT D~P

Dan dtit va neu duqc van de nghj lu~n: "Y nghia cua nhfrng
dieu tot d~p trong CUQC song".
MO' doc,tn Nhflng dieu tot d~p coy nghia dij,c bi~t quan trc;mg trong vi~c
nuoi duong tam hon moi con nguai, dong thai La trv. CQt vflng
chac de xay dvng nen c6ng trinh vi dc;ti cua the gi6i song.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y 1. Nhflng dieu tot d~p giup ta biet song chc;lm Lc;ti gifla the
gian v(>i vii, song chc;lm Lc;ti de tv minh kham pha, chiem
nghi~m nhflng di~u ki, nhflng gici tli thieng Lieng.
- y 2. C6 nhflng dieu tot d~p, CUQC song mai dUc;JC vc;ln hanh
theo dung vai nhip chay cua trai tim, cua tam hon nguai, nhip
Than dot,tn chay cua niem vui va sv vai day hc;tnh phuc.
-v3. Khi nhc;ln thuc duc;Jc gici tri cua nhflng dieu tot d~p, m<;>i
suy nghi tieu eve, d(>c hc;ti se dan bi dao thai khoi tam tri ta,
trai tim ta se dUc;JC thanh L<;>c, dUc;JC thay m(>t dong mau mai am
nang han, day nhi~t huyet han.
- Y4. Nha co nhflng dieu tot d~p, ta mai co niem tin han vito
CUQC song, ta mai co du ban Linh de tv nem minh vito nhflng
trai nghi~m bang chinh nang Lvc va pham chat cua ban than,
til do ta se dan trui'mg thanh va cung cap han.
- y 5. Nhflng dieu tot d~p con La Sc;Ji day gan ket tinh nguai
ttong CUQC song hi~n ci(ti ngay nay.
Chung minh: Chinh til nhflng dieu tot d~p nay no trong dc;ti
dich Covid-19, sv hi sinh tham LQ,ng ngay dem gong minh de
hoan thanh nhi~m v~ nai chien tuyen.
Ket doc,tn Bai hqc nh~n th'llc: Phan LcJn nhflng dieu tot d~p nam an sau
trong chinh nhflng dieu gian dan, binh di nhat, nam an sau
trong chinh trai tim va tam hon moi con nguai chung ta. Hiiy
de cho hoa no, dung de chung heo tan.

154 Khong c6 hanh trinh kh6, chi co hanh trinh khong duqc bat dau!
Viet do~n van Nghi lu~n xii hgi "khong kho" Tran Thity Duong

41. y NGHiA CUA NHUNG l>lEU TOT I>J:;P TRONG CUQC SONG
Dau cho cai xau, cai ac van con ton tq,i nhan nhan omc;>i loi re, mc;>i ngoc
ngach nho be, kin dao CUa hi~n th'I!C thi ban chat CUQC song van luon dtCf!C
hinh thanh t'li nhiing dUu tot d~p, tu nhiing net thi~n luang, bao dung cao cd
nhdt. Nhilng dieu tot d£;p coy nghia dQ,c bi~t quan trqng trong vi~c nuoi
duong tam hon moi con ngwi, dong thai lQ. tn:t cqt viing chac de xay d1:{ng
nen cong trinh vi dt;ti cua the giai song xung quanh. Nhiing cW~u tot a~p giup
ta bUt song cht;tm lt;ti giiia the gian vqi vii, song cht;tm lc;ti de tv minh kham
pha, chiem nghi~m nhung di~u ki, nhung gia try thieng lieng duqc ap it ngan
dai trong long nhdn loq,i. Co nhilng dieu tot d£;p, CUQC song mai dtl<JC vt;tn hanh
theo dung voi nhip chdy cua tnii tim, cua ta~ hon nguoi, nhip chdy cua niem
vui va st;e voi day ht;tnh phuc. Nhilng dieu tot d£;p chinh La khac tinh cua mc;>i
cai xau, cai ac odai.
Boi khi ta nh~n thuc duqc gia try cua nhfrng dieu tot d~p,
mqi suy nghi tieu qcc, di}c hq,i se dan bi ado thai khoi tam tri ta, trai tim ta
se duqc thanh lqc, duqc thay mgt dong mau mai tim nong hon, day nhi~t
huyet han. Nhilng dieu tot d£;p Lab~ phong khai dau cho hanh trinh tim kie'm
thanh cong va hc;mh phuc cua moi con nguoi. Nha co nhung dieu tot d~p, ta
mai CO niem tin han Vao CUQC song, ta mai CO au ban linh de tt;e nem minh
vao nhung trdi nghi~m bang chinh nang l1:{c va pham chdt cua ban than, tic
do ta se dan truong thanh va cicng cap han tren tung chQ,ng duang gian nan
phia tr'UOC. Nhfrng dieu tot a~p con la SQi day gan ket tinh nguoi trong CUQC

song hi~n dt;ti ngay nay. Chinh tu nhiing dieu tot d~p ndy na trong dt;ti djch
Covid-19, ta mai thdm thia han Clii nghia "dong bao" tha thiet, ta mai cdm
nh~n atCf!C sciu sac han nhfrng S1:{ hi sinh tham l(!.ng cua cac chien si ao trang,
ao xanh dang ngay dem gong minh de hoan thanh nhi~m V1:f. nai chien tuyen.
The giOi se ra sao neu thieu di nhilng dieu tot d~p? Co le moi con nguai chung
ta khi ay deu phai song omgt nai chang khac gi chon dq,i ngv,c tnin gian. The
nen, khong phai chi co nhung thu lan lao, vi dq,i mai La dieu tot d£;p ton tq,i
trong CUQC song. Phlin lan nhung dieu tot d£;p nam dn sdu trong chinh nhilng
dieu gian dan, binh di nhat, nam dn sdu trong chinh trai tim va tam hon moi
con nguai chung ta. Hdy de cho hoa no, dung de chung heo tan.
 Chinh boi Le do, vi~c nh(tn thuc ve trcich nhi~m cua tuoi tre
co vai tro vo cimg quan trQng trong vi~c chinh phl:tc nhung
m'i:tC tieu trong CUQC Song.
Trie'n khai va ban luc:tn van de
Tnich nhi~m cua chung ta chinh la dem nhung gici tri
tinh tuy ay cong hien va dang Uj,ng cho CUQC doi, cho CQng
dong' xa hc;>i.
Ythuc tV hoan thi~n ban than ve ca nang Lvc va pham
chat, ve ca tu duy va tinh cam.
Xcic dinh dUQC m'~:LC tieu, Li tuong th(tt ro rang truac khi
bat tay vao hanh dc;Jng, phai song CO dam me, CO khat VQng.
Trcich nhi~m cua the h~ tre Lt;ti chinh La cong vi~c trau
doi tri thuc, bat kip thoi dt;ti, hoa nh(tp bon phuong de dua ddt
nuac phcit trien.
Nh(tn thvc dUQC trcich nhi~m thieng Lieng cua chinh
minh ma dan than, ma hanh dc;>ng hay khong.
Chung minh: GiUa Dt;ti dich Covid-19, hang nghin thanh nien
tinh nguy~n da Luon tuc trvc noi chien tuyen, da tro thanh
nhung nguoi bt;tn dong hanh cua ccic y bcic si tren chc;tng duong
chong dich day gian truan.
Bai hQc nhc:tn thuc: Tuoi tre khong ngt;ti kho khan, thu thcich,
hQ khong ngt;ti hiem nguy Luon rinh r(tp ma chi biet di theo
tieng gQi cua trcii tim. Tuoi tre hoan thanh xuat sac su m~nh
thieng Lieng cua minh bOi tiem thuc da tham nhuan mc;>t khang
dinh vang VQng ca dat troi: "Dau can thanh nien co, dau kho
co thanh nien".
Viet dot;tn van Nghj lutJn xa h(ji "khong kho" Tran Thuy Duong

42. NH!N THUC VE TRACH NHitM CUA TUOI TRE

Tuoi tre luon la mat xich quan trQng nhat tren duong chq,y tiep silc vinh
cilu giii:a cac the h~ de lam nen m(>t ddt nuac phon thinh, m(>t xii h(>i min
minh. Chinh boi le do, vi~c nh~n thuc v~ trach nhi~m ciia tuoi tre co vai tro
VO cung quan trqng trong Vi~C chinh ph'f:tC nhiing m'l;tC tieu tromg CUQC song.
Moi nguiJi tre chimg ta khi den vai the giai tteu mang mi)t su m~nh; mqt gia
trj rieng bi~t, va tnich nhi~m cua chung ta chinh la dem nhiing gUi trj tinh
tuy ay cong hUn va dang t~ng cho cuqc doi, cho cqng dong, xci hqi. Nhung
truac khi muon cong hien, truac khi muon ddng tQ,ng, buac dau tien quan
trc;mg nhat chinh la ta phai co y thuc tl:( hoan thi~n ban than ve ca nang htc
va pham chat, ve ca tu duy va tinh cam. Ta phai xac djnh dtCQC nhiing m'l;tC
tieu, li tuong th~t ro rang truoc khi bat tay vao hanh dqng, phai song co dam
me, CO khat vc;mg VCt tat thay nhflng dam me, khat VQng ay khong dUQC phep
tam thuong, vo vi. Dat nuac da qua thai chien day gian truan, khoc li~t, noi
theh~ tre "gac but nghien theo vi~c dao cung", san sang hi sinh cd tuoi thanh
xuan tuoi d~p de chien dau het minh cho To quae. Va gio day, khi dau vet ay
da l'l;ti tan, khi hoa binh, ht;tnh phuc dugc l~p lt;ti, trach nhi~m cua the h~ tre
lt;ti chinh la cong vi~c trau doi tri thuc, bat kip thai dt;ti, hoa nh~p bon phuong
de dua dat nuoc phat trUn. NhQ,n thilc duqc clieu do, ta mai c6 the song trQn
V~n tUng khoanh khac trong CUQC dOi, ta mai CO the cong hien VCt hi sinh het
minh de khi buac sang nila doi phia ben kia, ta se kh6ng bao gio phai hoi hc;tn
vi nhilng nam thang dii song hoai, song phi. Trach nhi~m thi van luon luon
ton tt;ti, quan trqng la moi nguoi tre chimg ta CO. the nh~n thUc dtCQC trach
nhi~m thieng lieng cua chinh minh ma dan than, ma hanh dqng hay khong.
Giiia lan song bung pMt day am anh cua dt;ti djch Covid-19, hang nghin
thanh nien tinh nguy~n da luon tuc tn:cc noi chien tuyen, da tro thanh nhiing
nguoi bt:tn dong hanh cua cac y bac si tren cht;tng duong chong djch My gian
truan. HQ khong ngt;ti kho khan, thii thach, hQ khong ng~i hUm nguy luon
rinh r~p ma chi bUt di theo tUng gQi cua tnii tim. HQ hoan thanh xuat sac
sil m~nh thieng lieng cua minh bOi tiem thuc dii tham nhuan m(>t khang dinh
vang v<,mg ca ddt troi: "Ddu can thanh nien co, ddu kh6 co thanh nien".
 Nghien cuu tiim Li hQc dii chi ra dtng, hieu thang la m9t
trong nhung rao can l{m nhat tren hanh trinh chinh phvc
nhii:ng dam me, kha,t VQng cua con nguoi. HQ,u qua ma tinh
hieu thang dem lc;ti CO anh huang trlfC tiep den mvc tieu va
hanh d9ng cua tat ca moi chung ta.
Trien khai va ban lut:tn van de
Nguoi mang tinh hieu thang luon c6 nhung suy nghi tieu
ClfC nhU cay CU, tUC giQ,n, do lOi hay lo SQ VO CO ve mQt van de
nao do trong CUQC song.
Tinh hieu thang khien cho ta luc nao cilng muon han
nguoi khac, muon tra thanh nguoi tai gioi, vi dc;ti nhat ma bat
chap mQi nguyen tac, luiin Li tren doi.
Cam giac thua CUQC, kem coi, chi trich ma tinh hieu
thang dem lc;ti giiy nen mQt ap llfC nQ,ng ne ve mQ,t tiim Li khien
cho con nguoi chung ta bt rai vao ho siiu cua ciing thang, m~t
moi dan den b~nh tram cam, roi loc;tn tinh than.
Tinh hieu thang doi khi se lam chung ta bt chai sc;tn ve
mQ,t cam xuc vi luc nao cung nghi den thang thua trong mQi
Vi~c, lam n;m nUt cac moi quan h~ tot d~p trong CUQC song.
Tinh hieu thang Lam cho con nguoi khong muon cung
huang den mvc dich chung ma chi quan tiim den cai lQi nhat
thai, quan tiim den Vi~c minh dUQC toa sang ma tim mQi each
dim ngUOi khac xuong day VlfC.
Chung minhj Phan cte: Vi dv ve cai V'f! xo xat hQC duong.
Bai h<,>c nht:tn thuc: Khac phvc dUQC tinh hieu thang va thay
vao do la tinh than ham hQC hoi, tinh than san sang chap nhQ,n
nhung khiem khuyet de ngay m9t hoan thi~n han.
Viet dot;tn van Nghj lu(in xii hi;li "khong kho" Tran Thuy Duong

43. H!U QUA CUA TiNH H[EU THANG

H(iu qud ma tinh hie'u thang ctem lt:ti co dnh huong tr1:£c tie'p cten m1;tc tieu
va hanh ctqng cU.a tat cd moi chung ta. Nguoi mang tinh hie'u thcingluon co
nhfrng SU)l nghi tieu C'I!C nhU' cay CU, tUC gi(in, do loi hay lo SQ VO CO Ve mf)t
van de nao do trong CUQC song. Tinh hieu thang khie'n chota h1c nao cung
muon hem nguoi khac, muon tro thanh nguoi tai gioi, vi dt;ti nhat ma bat chap
mQi nguyen tac, luan li tren doi. Cam giac thua CUQC, kern coi, chi trich ma
tinh hieu thang dem lq,i gay nen m«)t ap ll:(c nt;tng ne ve m(it tam li khie'n cho
con nguoi chung ta bt roi vao ho sau cua cang thcing, m~t moi dan tUn b~nh
tram cdm, roi lot;tn tinh than. Tinh hieu thang doi khi se lam chung ta bj chai
Sf:tn Ve m(it cam XUC Vi luc nao ding nghi din thdng thua trong mQi Vi~c, ldm
rt:tn nUt cac moi quan h~ tot d~p trong CUQC song. Chinh tinh hieu thang va
sv bOng b¢t, thich the hi~n ban thtin ogioi tre ngay nay ctii lam 4ay len tinh
trt:tng "bt:to l'I!C hQC dtec1ng" VUa ldm mat hinh anh van minh SU pht:tm VUa anh
huong tr1:(c tie'p den tinh cam bt:tn be, tinh cam gia dinh cua chung ta. Ta deu
biet n1ng, tai nang dUQC phat trien tU niem dam me Vel S'l:{ hQp tac, khuyen
khich cua tg,p the. Boi vq,y, neu tinh hieu thang phat trien qua mc;mh, se khong
ai nhtec1ng nhjn, giup d(j tan nhau, khong ai muon cung huang den ml;tC dich
chung ma chi quan tam den cai lqi nhat thai, quan tam den vi~c minh duqc
toa sang ma tim mQi each dim nguoi khcic xuong day vvc. Tinh hieu thang se
kiem che sv phat trien cua con nguoi chung ta, bOi khi bi tinh hieu thang lan
at, khi chi quan ttim ifen ket qua Vel S'l:{ han thua, ta se khong biet trtin tn;mg
qua trinh minh da no l'l:{c the nao, da phan dau ra sao de co duqc thanh qua.
Neu chang may that bq,i hay vap nga, tinh hie'u thang se la nam mo chon di
tai nang, u{Jc mo cua chung ta miii miii, ta se khong the nhin ra lo hong cua
ban than de khac ph¥C, khong the kham pha SUC m(tnh COn tiem an ben trong
chinh con nguc1i minh, va ta se khong the dung cam dung len, dung cam di
tie'p ch(ing duang con dang do. Khac ph~c duqc tinh hieu thang va thay vao
do la tinh than ham hQC hoi, tinh than san sang chap nhq_n nhfrng khiem
khuyet cte ngay m(lt hoan thi~n va phat trien han, ta se duqc nhin thay chinh
minh trong the gioi cua thanh cong va hq,nh phuc.
 sv GI.~N ou c6 TAc DONG THE NAO DEN
HANH DONG CUA CON NGUCH
Dan dat va neu du:qc van d~ nghj luQ,n:

Noi ve sv giiJ,n dil, ong cha taco cau: "Ca gic;tn mat khon", va
til do ta thay dugc nhilng tac d()ng vo cimg to Um cua sv gic;tn
dfr den hanh d()ng va CUQC song cua tat ca chimg ta.
Trien khai va ban luQ,n van d~
Gic;tn dil khien ta khong du tinh tao, sang suot de nhc;tn
thuc dugc phai - trai, dung - sai ma dua ra quyet dinh dung
dan, no khien ta di sai ducJng, phat trien sai huong va thc;tm
chi danh mat chinh minh giila CUQC doi Lon r()ng.
sv gic;tn dil dieu khien mQi suy nghi, khien cho ta Luon
phai an hc;tn vi nhilng LOi Lam dii gay ra khi gic;tn dil.
sv gic;tn du dan den nhilng hanh d()ng thai qua, nhilng
Loi noi mang tinh "sat thuong" Lam rq,n nut cac moi quan h~
tot d~p, danh mat nhieu co h()i de phat trien.
Hanh d()ng bi anh huang boi sv gic;tn dil khong chi gay
rae roi cho chinh ta ma con tac d()ng tieu eve den sv phat trien
cua c()ng dong, xii h()i.
sv gic;tn du Lam ta khong Lam chit dugc chinh minh, va
de dan den nhilng hanh vi L~ch chuan se Lan at va day con
nguoi chung ta den bo vvc cua t()i LOi, that bq,i.
Chung minh: Tong thong vi dq,i cua nuoc Mi Abraham LincoLn
dii quyet tam thay doi til m()t ke co tinh each nang nay den
nguoi Liinh dq,o biet Lang nghe va thau hieu, nhc;tn dugc bao
tinh cam yeu quy, kinh trQng til nhan dan khap the gioi.
Bai hQc nhQ,n thicc: Hiiy biet gifr cho minh m()t cai dau Lq,nh va
m()t trai tim am, ban than moi chung ta se mau chong tro
thanh thanh nam cham hut mQi gia tri.
44. sv GI~N ou co TAc DONG THE NA.o DEN HANH DONG coN NGUCH
Git;in diila m¢t trong nhflng tn;mg thai cam xuc tieu C'I;(C cita con nguoi, no
the hi~n thai de? bat binh, kho chiu khi bi xuc phQ-m, lila d6i hay that bQ,i. Noi
ve S'I:C git:ln dii, ong cha ta co cau: "Ca git:ln mat khon", va tU do ta thay duqc
nhf!ng tac a(lng VO cung to lbn CUa S1:( gi~n dfr den hanh a(lng va CUQC song
cua ta~t ca chung ta. Khi git;tn di1, con nguoi ta khong chi bi de nen bOi cam
giac bi£c boi, kho chiu ma con kho CO the kiem soat dUQC loi noi va hanh dQng
bang li tri khcich quan.

Hanh d¢ng du:Qc dan dat bOi suy nghi, chinh vi vqy ma mQt
khi suy nghi bi lan at boi nhflng tieu C'I;(C til S1:{ giqn dfl, ta se khong the CO dUQC
nhflng hanh d¢ng dung dan.

gi6ng nhu cau noi cua H.G.Bohn: "SV: giqn di1

bat dau bang nhflng hanh d¢ng xuan ng6c va ket thuc bang noi an hqn".

va mQt khi khong lam chit du:Qc chinh minh, nhung hanh vi l~ch chuan
se lan cit va day con nguoi chung ta denbo V1:{C cua tQi LOi, that bQ,i.

Boi vt;ty, chi bang each

kiem soat S'l;( giqn dfl, ta moi CO dUQC nhflng CO hQi tuy~t VOi de chQ,m tay toi
thanh cong va hQ-nh phuc, nhu each vi tong thong vi d~i cua nubc Mi
Abraham Lincoln da quyet tam thay doi tu m()t ke co tinh each nong nay
din nguoi lt;tnh dt;to bUt lang nghe va thau hieu, nh~n duqc bao tinh cam yeu
quy, kinh tnyng tu nhan dan khap the gibi. Lam chu duqc can giQ,n du chinh
La each ta dieu khien hcmh d¢ng cua ban than huang den nhilng dieu tot df;p.
Hay biet gifl cho minh m(Jt ccii aau lQ,nh va m(Jt trcii tim am, ban than moi
'
ch,ung ' se- mau cnong
ra "' . th'
tnJ ~ an -h
?
nam hut giri
Vie't do~:tn van Nghi lu(tn xii h(>i "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 45. TAM QUAN TRONG CUA KY NANG SONG

Dan dat va neu dUt;JC van de nghj lu~n: Neu duqc "tam quan
trc;mg CUa ky nang song" CUa COn nguai trong CUQC song.
Modo~n Khi dung tru<k m¢t tinh huong bat nga, dii bao gia bq,n cam
thay lung tung vi khong biet each giai quyet nhu: the nao,
khong biet phai lam gi? D6 La bieu hi~n cua vi~c thieu ky nang
song. Ky nang song co mQt tam quan trQng dQ,c bi~t doi vai S'l!
phat trien toan di~n ve eel the chat, tri tu~ tan cam xuc, tam
han con ngu:ai.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Ren luy~n du:qc ki nang song tot, ta se c6 kha nang xu li
nhanh nhc;ty cac tinh huong bat nga Q,p den, c6 kha nang nhin
nhQ,n, danh gia ve chinh minh.
- Y2. Ngu:oi c6 ky nang song tot se luon coi vap ngii, that bq,i
nhu: m¢t co h¢i de ren luy~n ban than, co h¢i de khac phvc, cai
Thando~:tn thi~n nhung khuyet diem, nhung sai lam, dong thai phat huy

toi cia sue mq,nh tiem dn ben trong con ngu:ai minh.
- Y3. Ky nang song dq,y chota each thay doi de thich nghi, de
hoa nhQ,p, de cong hien va khang dinh gia tri cua chinh minh
trong cu¢c dai.
- Y4. Ky nang song tot giup ta nam bat aU:Qc nhieu co hQi han
tren hanh trinh chinh ph\1-C dam me, khat VQng, dong thai
· khienta khong bao gio phai bo La vo van nhung trai nhi~m quy
gia trong CUQC song.
- Y5. Ky nang song la phu:ong ti~n de nang cao kien thuc, kinh
nghi~m cho moi ngu:ai, vi!a la cau noi gan ket, giup ta tq,o d'l!ng
aU:QC nhung moi quan h~ tot df;p.
Chung minh: Sl! ung ph6 cita con ngu:ai truac dq,i dich.
Ket ao~n Bai hqc nh~n thuc: Ky nang song tot chinh la yeu to cot l6i tq,o
nen nhung con ngu:ai vi dq,i.

162 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong aU<JC bat dau!
 45. TAM QUAN TRQNG CUA KY NANG SONG
Khi dicng trubc mt)t tinh huong bat nga, da bao gia bt:tn cdm thay lung
tung vi khong bie't each gidi quyet nhu the nao, khong bUt phdi ldm gi? Do
la bieu hi~n cua vi~c thUu ky nang song. Thieu ky niing song khong chi gay
can tri'J cho hcmh trinh chinh ph'l;LC nhfrng dam me, khat VQng cua COn ngUOi
ma con khien chimg ta tri'J nen t'l;it hgu han n1t nhieu so voi thai dQ,i minh
dang song. Ky nang song co mt)t tam quan trqng ditc bi~t doi vbi S'l! phat trien
todn di~n ve cd the chat, tri tu~ tan cdm xuc, tam ht>n con nguai.

nang song nht:ty ben, hang ngan CEO trong thai diem djch b~nh van co the
duy tri muc tang truO'ng duong cho doanh nghi~p minh, hq bUt nam bat nhu
cau cua thj thuong, bUt linh hot:tt, nht:ty ben de tim den nhiing thay doi phu
hqp hon voi hoan cdnh th'l;lc tt:ti. Ngugc lt:ti, khong it doanh nghi~p da phdi
pha san chi vi nguoi dung dau th1;t dt)ng, luon cho dgi cho den khi djch b~nh
qua di mbi nghi den vi~c hanh d(jng.

D(tc trong vi~c xay dl;lng ban linh, y chi

bi~t

con nguai, giup ta Luon tv; tin vao niing h;;c, pham each cua ban than de biet
dan minh vao nhilng trai nghi~m de dem lQ,i gia trt tot d~p cho c(>ng dong. Va
cu6i ky ruing song tot chinh yeu t6 cot loi t~;to nen con
Viet dot:tn van Nghi lu~n xii h(>i "khong kho" Tnin Thuy Duong

De luy~n 46. SUY NGHi VE VItC THU SUC VC)I CO H(H

Dan dtlt va neu dugc van de nghi lu~n: "Thil sue vbi nhiing co
h(>i trong cul)c song".
MO'dot:tn Co h(Ji dln eM trao cho ta nhflng ngii re thay doi CUQC song
va khang dinh ban than.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y 1. Bang each tim kiem, thil site vai nhflng co h(Ji, ta mai co
the kham pha dtUJC nang L'lfc, SO thich Vel dam me cua ban than
de tu do tim ra con ciu6ng phat trien dung aan nhat.
- Y2. Thil site vai nhflng co h(Ji la each cie ta co the ren luy~n
ban than, ve eel ychi, tinh than Lan nang l'lfc, phdm chat, giup
Thando~n ta tv minh trcli nghi~m.
- Y3. Vi~c thil site v6i nhflng co h(Ji ciem lQ-i cho ta nhieu trcli
nghi~m li thu, VUa kham pha aUQC the giai lan r(Jng VUa hieu
ciuqc chinh ban than minh.
- y 4. Co h(Ji chinh la buac ci~m tQ,O nen thanh cong Vel hQ,nh
phuc, biet tran trc;mg, nam bat Vel thU site VOi nhflng CO hQi la
bieu hi~n cua m(}t con ngUdi CO dam me, khat V<;>ng Vel CO au
ban linh cie thvc hi~n nhflng dam me, khat v<;>ng.
- Y5. Ng11di tre chung ta dung bao gid nhin CUQC song bang
aoi mat chan nan, that V<;>ng Vel cilng aung cho rang, bQ,n aen
aui aen mite khong bao gid CO aUQC m(Jt CO hQi nao ae nam bat.
Chung minh: Ttcli qua rat nnieu that b~i truac nhitng m'I!C
tieu vuqt qua thanh tich cao nhat, D(Ji bong cia Quoc gia Vi~t
Nam ciii khong ngan ngQ,i thil site vai loi choi mai. Va co ciUQc
thanh tich xuat sac nhu hi~n nay.
Ketdot:tn Bai hQc nh~n thuc: Co h(Ji cilng giong nhu binh minh, Luon
xuat hi~n nhung rat ngan, nhung neu chd ciqi qua lau, ta se bo
la no. Boi vqy, hiiy nam bat va thil site.

164 Khong co hdnh trinh kho, chi co hdnh trinh khong duqc bat aau!
 46. SUY NGHi VE VItc THU sue VCH co HQI
Nguoi tre chimg ta suy nghi nhu the new ve nhfrng co h¢i va vi~c thu sue
voi co h¢i? Cu¢c song La m¢t hanh trinh dai ma odo, ta Luon co duqc nhung
trai nghi~m thu vt, nhfrng mong muon dUQC chinh ph~C dam me, khat VQng
cilng nhu duqc hoan thi~n chinh minh. va chi

thUOng ngc;ti thu SUC VOi CO hQi, Vi ta SQ that bc;ti, SQ bt phan xet, SQ phai ChUng
kien mc)t ban thcin yeu duoi trong nhfrng kho khan, thu thach. Nhung neu vQ,y,
ta cu dtnh yeu duoi den bao gio? Mc)t niim? Hai niim? Hay suot ca CUQC doi?
DUQc song va trai nghi~m nhfrng di~u ki cua cuc)csong dii La mc)t dQ,c cin quy
gia ma tc;~-o hoa ban tQ,ng cho moi con nguoi chung ta, Le nao ta Lc;ti chap nhQ,n
song hoai, song phi ma Lam heo man di gia trt cua nhfrng dQ,c cin cao quy ay?

buoc chcin vao mc)t Linh vvc nao do de tim ra ban ngii. Le di nhien, co h¢i doi
Luc khong tranh khoi duqc nhung rui ro, mat mat, nhung doi voi nhung nguoi
thanh cong, hQ khong bao gio vi dQ,t nQ,ng rui ro ma bO La co h¢i.

de thv;c hi~n nhfrng dam me, khat VQng ay. Trdi qua n1t nhieu
that bt;ti trubc nhiing mr:tc tieu vuqt qua thanh tich cao nhat, d()i bOng da
Quoc gia Vi~t Nam dii khong ngan ngt;ti thu sicc vbi loi chai mbi. Vd co duqc
thanh tich xuat sac nhu hi~n nay. Nguoi tre chung ta dung bao gia nhin CUQC
song bang doi mat chan nan, that VQng Vel cilng dung cho rang, bc;tn den dui
den mire khong bao gio co duqc m¢t co h¢i nao de nam bat. Neu co h¢i van
chua tim den bc;tn, hiiy mc;~-nh dc;tn tv tc;~-o ra co h¢i. Co hc)i cung gi6ng nhu binh
minh, Luon xuat hi~n nhung rat ngan, nhung neu cho dqi qua Lciu, ta se bO W
Boi v(ty, hiiy bat va thu sue.
Viet cto(tn van Nght ht~n xa hl}i "khOng kho" Tnin Thuy Duong

De luy~n 47. YNGHiA CUA VI~C DAM DOl M!T VC)I KHO KHAN
Dan dat va neu duqc van «U nghj lut;in: "Y nghia cua vi~c dam
doi mtjt vai kho khan thach thuc trong cu~c song".
MO' do(tn Vi~c doi m~t, duang dau vai nhung kho khiin, thu thach co y
nghia VO cung to l{Jn tren hanh trinh chinh ph~c CUQC song Va
kham pha chinh minh cita moi con nguoi.
Trien khai va ban lut;in van d~
-v1. Kho khan thvc chat La ca h<)i, La lo lila d~ ta nung ren y
chi, nghi Lvc va phat huy duqc toi da sue mq,nh tiem an trong
con nguoi minh.
- Y2. Vi~c dung cam duang dau vai nhung kho khiin giup ta
nhin nhQ,n duqc nhung uu, nhuqc di~m cita ban thdn d~ kip
Than do(tn thoi cai thi~n, khac ph~c va vq,ch ra huang di dung dan nhat.
- Y3. Vi~c d6i m~t vai nhung kho khiin, thu thach con cho ta
trai nghi~m m<)t each StlU sac nhat, toan di~n nhat Slf Vqn
d<)ng phuc tq,p cita the giai song ximg quanh.
- y 4. giup ta nhQ,n ra ban than minh con rat nho be, tam hi~u
biet con rat hq,n h~p, d~ ta co d<)ng llfc ren luy~n, phat tri~n
m<)t each tich ClfC han, hi~U qua han.
- Y5. Co dung cam doi m~t, ta mai co th~ nhin thay duqc gia
tri cita nhung kho khiin, thu thach trong vi~c ren luy~n y chi,
nghi Lvc con nguoi.
Chung minh: Khung hoang tuoi 20 vai sv nghi~p Lung chung
-

va sv ra di cita nguoi m~ yeu dau, J.K Row ling - tac gia b9 ti~u
thuyet kinh di~n "Harry Potter" dii khong chap nhqn aau hang
kho khiin, thu thach ma dung cam d6i m~t d~ roi co tro nen
noi tieng va duqc ca the giai coi tn;mg, n~ ph~c.
Ket do(tn Bdi hQc nht;in thuc: Nhung ta khong biet rang, trong tu di~n
cita nguoi thanh cong khong ton tq,i chu "sq". Vi~c dung cam
doi m~t VOi kho khan hay ~t re, SQ hiii llfa chc;>n 0. Chung ta!

166 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong dU~!C bat aau!
Viet dot;tn van Nghi lu.;ln xii hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

47. vNGHiA cuA v1tc DAM DOI M~T vcn KH6 KHAN
Thien nhien tuai d~p den ddu ciing luon ton tq,i nhung can giong biio, va
dai nguai du co ne tranh the nao cilng khong tranh khoi nhung kho khan, thu
thach. Dieu quan trc;mg la, khi dung tru<k kho khan, thu thach, ta se dung cam
doi mq,t hay ngQ,m ngui ne tranh va chap nhQ,n CUQC song te nhq,t, VO vj? Vi~c
doi m~t, duang dau voi nhiing kho khan, thii thach co y nghia vo cung to lon
tren hanh trinh chinh ph'f:'C CUQC song Va kham pha chinh minh CUa moi COn
nguoi. Kho khan th1;lc chat ld co ht)i, ld lo lua de ta nung ren y chi, nghj h;Cc
va phat huy duqc toi da sue mt;tnh tiem an trong con nguoi minh. Khi kho
khan, thu thach Q,p den, dung VQi cam thay chan nan, that VQng, bdi th'I:£C chat,
CUQC song VUa ban tQ,ng cho chung ta mQt dQ,c dn VO cung quy gia! Vi~c dung
cdm duang dau voi nhiing kho khan giup ta nhin nh.;ln duqc nhung uu, nhuqc
diem cua ban than de kip thai cdi thi~n. khac ph~c va vt;tch ra huang di dung
dan nhat. Khung hoeing tuoi 20 vlJi S'l! nghi~p lung chung va S'l! ra di cua
nguoi m~ yeu dau, J.K Howling - tac gid bq tieu thuyet kinh dien Harry
Potter da khong chap nh~n dau hang kho khan, thii thach ma dung cdm doi
m~t de roi co tro nen noi tUng va dugc cd the gilJi coi trqng, ne ph'f:'c. Nhu
vQ,y, khong nem thu mui cay dang, sao ta biet trdn quy nhung du vi ngQt ngao?
Khong trai qua nhung kho khan, thu thach, sao ta biet om ap nhung nam
thang binh yen, tinh lQ,ng? Vi~c doi mfjt vlJi nhung kho khan, thu thach con
cho ta trdi nghi~m mqt each sdu sac nhat, todn di~n nhat Slf v(in dqng phirc
tt;tp cua the giai song xung quanh, giup ta nht;in ra ban than minh con rat
nho be, tam hUu bUt con n1t ht;tn h~p, de ta co dgng h;Cc ren luy~n, phat trUn
mqt each tich qcc han, hi~u qua han. Doi mQ,t vai nhung kho khan, thu thach
la buac dau tien quan trQng nhat de VUQt qua dUQC no. Co dung cam doi mQ,t,
ta mai co the nhin thay dugc gia tri cua nhiing kho khan, thu thach trong
vi~c ren luy~n y chi, nghj lv;c con nguoi. Co doi mQ,t ta mai co au sv thong

minh, sang suot de danh gia, nhin nhQ,n, dua ra nhiing quyet dung dan,. Vi sQ
vap ngii ma doi khi ta khong dam doi mQ,t. Nhung ta khong biet rang, trong
til dien cua nguai thanh cong khong ton tq,i chu "sQ". Vi~c dung cam doi mQ,t
VOi kho khan hay rt,Lt re, SQ hiii lVa ChQn d chung ta!
 Vi~c ho(m thi~n cuon sach CUQC aoi minh chinh hi each ta
dung cam dan thiin va trai nghi~m, dung cam cau tien Va hQC
hoi nhung tri thuc Lon lao til: the gioi, ae tv hoan thi~n va phat
trien ban thiin m(jt each dung aan, tich qlc nhat, ae aem lc;ti
nhung gia tri moi me, coy nghia nhat cho c(>ng dong, xa h(>i.
Trie'n khai vd bdn lu~n van de
~. ·y Vi~c ta phai biet song co li tuong, co m1;tc tieu va biet

vc;~-ch ro l(> trinh phat trien cho chinh minh til: nhitng hanh
a(>ng nho nhat.
Ta can phai ren luy~n m(>t tu duy nhc;~-y ben, sang tc;~-o,
m(jt cai nhin baa quat, tong the va m(jt trai tim biet yeu
thuong, dong cam siiu sac.
Biet nuoi duBng m(jt tinh than dung cam ae chinh ph1;tc
nhung cai aich tQ,n cimg nhat.
Vi~c moi chung ta nen lam ao la khong ngung hQc hoi,
khong ngung tiep thu nhung nguon tri thuc cia dc;tng va luon
bien aoi CUa CUQC song xung quanh.
Chung minh: Nha bac hQc noi tieng the gioi Charles Darwin
ad cl11CJC hoan thi~n m(jt each XUat SaC ke tU khi ong CO clUQC
nhflng thanh cong Vang d(>i trong linh V'I:(C hQC thuQ,t, the
nhung voi Darwin: "Bac hQC khong co nghia La ngung hQc" va
ong van quyet ainh Viet tie'p nen nhflng trang sach CUQC aCJi y
nghia, tro thanh m(>t nguon a(>ng l'l:(c to LOn ae bc;tn tre the gioi
hQC tQ,p va noi thea.
Bdi hQC nh~n thuc: Cuon sach CUQC aoi luon co nhung trang
xin mau, nhung thay vi gap lc;ti, sao ta khong viet tiep? Tren
trang giay xin co bong hoa r'l:(c no!
 48. CAN LAM Gl DE HOAN THI~N cuoN sAcH cu(>c DOl?
Neu vi CUQC song nhu m(>t thu vi~n, Lon r(>ng thi moi con nguoi chung ta
chinh La m(>t tac giii tai nang dang ngay dem no Lvc de hoan thi~n cuon sach
ay. Vi~c hoan thi~n cuon sach CUQC doi minh chinh ld each ta dung cdm dan
than va trdi nghi~m, dung cdm cau tie'n va hc;>c hoi nhiing tri thuc lon lao tu
the gioi, de f1! hoan thi~n Va phat trien ban than mgt each dung dan, tich C'I!C
nhat, de dem lt;ti nhfing gia trj mOi me, CO y nghia nhat cho CQng dong, xa hQi.
Da La sach, ma dQ,c bi~t LQ,i La cuon sach CUQC cidi thi Luon phiii di Len tu tri
thUc, phai dUQC bOi dap ti£ tinh cam, ti£ nhfrng dam me, khat VQng cua con

Cuon sach CUQC doi khong phiii La chuy~n ngay m(>t ngay hai ma
co the viet nen dUQC, no La tam guong phiin chieu Loi song, each tu duy, nhin
nhQ,n ve con nguoi va the gi6i trong quan ni~m cua moi chimg ta. va de co
the hoan thi~n CUOn sach CUQC dOi,

Nhiing tuang cuon sach CUQC doi cua nha bac hc;>c
noi tUng the gioi Charles Darwin da dugc hoan thi~n m9t each xuat sac ke
tU khi ong CO dUQC nhfing thanh cong vang dQi trong linh V'I!C hQC thu~t, the
nhung voi Darwin: "Bac hc;>c khong co nghia ld ngung hc;>c" va ong van quyet
dj.nh Vtet ttep nen nhfing trang sach CUQC doi y nghia, trO thanh mgt nguon
dgng l'l!c to lon de bt;tn tre the giai hc;>c tt;ip va noi theo. Nguoi ta se Luon an
tUQng VOi m(>t cuon sach mang von tri thuc phong phu, dem den cam giac m6i
Lc;t, hung thu cho nguoi dQc chu khong don thuan chi b6 h~p trong m(>t phQ-m
vi, m(>t Linh V'IJC nhat dinh nao do. Boi vQ,y, de co the hoan thi~n cuon sach

Cuon sach CUQC ctoi Luon co nhii:ng trang xin mau, nhung thay vi gap
sao ta khong viet tiep? Tren trang xin bOng nO!
Viet do(ln min Nght lul;ln xii hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 49. Sl,T CAN THIET CUA NHUNG KHO KHAN, THU THACH
Dan da.t va neu dte(Jc van de nghj lu~n: "S1;C can thiet cua
nhung kho khan, thach thuc".
Md docy,n Thv;c chat kho khan, thu thach khong phai la vv;c tham ma
do la co hQi, la nen tang vfrng chac de ta mai dua y chi, nghi
l'l,lc, ren luy~n dUQC kt nang Ung pho, doi m~t VOi nhfrng bien
co bat nga xay den, tit do hoan thi~n han, cung cap han.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Kho khan, thu thach la yeu to quan trqng giup con nguai
chung ta co the phat huy toi da nhfrng nang lv;c tiem an, dong
thai nhin nh(m dUQC nhfrng khuyet diem de kip thai khac ph~c,
sua chua.
- y 2. Giup ta VUQt qua cai bay an nhan cita tQ,O hoa, ta se ngit
Than docy,n quen tren chien thang va cho phep minh dUQC song buong tha,
tQ,n huang, va dan dcin ban linh trong ta cung se dan bien mat.
- Y 3. Kho khan, thu thach cho ta biet minh dang dung odau
gifra cu()c dai l6n r(>ng, thv;c chat nhfrng gi minh dang co chi
la m(>t phan rat nho.
- Y4. Giup ta nhQ,n ra can phai hqc hoi nhieu han nfra, ren
luy~n nhieu han nfra chu khong dan thuan chi dung lQ.i onang
lv;c hqn h~p cita ban than.
- Y5. Can co nhung kho khan, thu thach de ta biet tran trqng
· nan nnung ·grminli dang co; biet song net minh ·cr thoi ctiem
hi~n tQ,i va huang tai tuang lai vai m(>t tinh than san sang
chien dau, san sang vuan len.
Chung minh: Huan luy~n vien Park Hang Seo khi nhQ,n lai
cam quan D(>i tuyen Quae gia Vi~t Nam eta dung truac rat
nhieu thach thuc.
Ket aocy,n Bai hQc nh~n thuc: Con nguai chi khi vuqt qua thu thach mai
truong thanh, va song m(}t CUQC dai, y nghia.

170 Khong co hanh trinh kho, chi co hdnh trinh khong duqc bat ctau!
Viet aocy,n min Nghj lu~n xii h(}i "khong kho" Tran Thuy Duong

49. Slf CAN THIET CUA NHUNG KH6 KHAN, THU THACH
C6 baa gio dung truck kh6 khan, thit thach, thay vi chan nan, tuy~t vQng,
bQ,n nghi ve S'J! can thiet cita no tren hanh trinh kham pha chinh minh? Th'I:(C
chat kho khan, thU thach khong phdi la V'I:(C thdm ma do la CCI hQi, la nen tang
viing chac de ta mai dua y chi, nghj l'l:(c, ren luy~n duqc ki nang ung pho, doi
m~;tt voi nhiing bUn co bat ngo xay den, tic do hoan thi~n hon, cung cap hon.
Kho khan, thu thach lei yeu to quan tr~mg giup con nguoi chimg ta co the phat
huy toi da nhung nang h..cc tiem an, dong thai nhin nht:tn duqc nhfrng khuyet
diem de kip thoi khac ph¥C, sua chua. Gia sit neu CUQC song La mc;tt bien phang
Lc;tng, yen binh, khong c6 song to gi6 Lon, khong co nhung kho khan thu thach,
ta se de dang bi roi vao cai bay an nhan cua tt;to hoa, ta se ngu quen tren
chien thang va cho phep minh duqc song buong thd, tt:tn huang, va dan dan
bdn linh trong ta ciing se dan bUn mat, thay vao do La mc,Jt con nguoi yeu
duoi di cimg vai mc,)t cuc,)c doi te nhQ-t, vo nghia. Huan luy~n vien nguoi Nh~t,
Park Hang Seo khi nh~n loi cam quan D()i tuyen Quoc gia Vi~t Nam dii dung
truoc rat nhieu thach thuc, nhung ong dii noi: "Toi chua ticng ngao ngan m()t
thach thuc nao, chi can cac b(tn dong long". Chinh nho tinh than ay, D()i
tuyen Quoc gia Vi~t Nam duoi thai thay Park dii chinh ph'f:tc rat nhieu diem
den mang ten "tan aau tien". Kho khan, thu thach cho ta bUt minh dang dung
addu giiia cu<Jc doi lon r<Jng, th'l:(c chat nhung gi minh dang co chi lei m(jt
phan rtlt nho. Va cho ta biet dUQC de CO the vugt qua kho khan, thic thach, ta
can phai h9c hoi nhieu hon nfra, ren luy~n nhieu hon nfra chU khong don
thuan chi dung l<li anang l'I;Cc h<ln h~p cua ban than. VUQt qua dUQC nhung
kh6 khan, thit thach, ta khong chi c6 kien thilc, kinh nghi~m ma con co cd m()t
tinh than cung cap, m()t y chi sac ben, kien cuong ld hanh trang quy gia cho
nhiing ch~;tng duong tuong lai phia tncoc. Can co nhiing kho khan, thu thach
de ta bUt tnin trqng han nhung gi minh dang co, biet song het minh athoi
diem hi~n tq,i va huang toi tuong lai vai m(>t tinh than san sang chien dau,
san sdng VUO'n Nhu con buam non phai chiu thit thach dau doi La tv thoat
khoi cai ken day dau dan mai CO the cat canh bay cao, con ngUOi chi khi VUQt
qua thit thach mai trui'Jng thanh, Vel song mc,)t CUQC dOi, y nghia.
Viet dot;tn min Nghi lu~n xa hqi "khong kho" Tnin Thuy Duong

De luy~n so. sv cAN THIET CUA LOI SONG CHU DONG

Dan dat va neu dUCJC van d~ nghj lu~n: "S'f:l can thiCt cua loi
song chu dt)ng".
M<J dot;tn Loi song chit d(ing til: tau eta tro thanh m(it phuong chdm pho
bien ma bao nguai tre thanh dq,t luon huang tai va theo duoi.
Trien khai va ban lu~n van d~
- Y1. Chi bang each song chit d(ing, ta mai co khii nang tiep
thu, linh ht;ii nhung nguon tri thil:c mai, co khii nang tv tim
kiem, nam bat nhung co h(ii mai de tien xa hon trong cong
Vi~c va CUQC song.
- Y2. Loi song chit d(ing phat huy dUQc toi da nang lVc va
Than dot;tn pham chat cita moi con nguai chung ta tren hanh trinh kham
pha the giOi va lam hoan thi~n biin thdn
- Y3. Song chit dt;ing dem lc;ti cho chung ta sv tv· tin, biin linh,
giup taco dit y chi, nghi tvc phi thuang va tinh than dung ciim
de VUQt qua nhilng kho khan, thil thach, huang tai thanh cong
va hc;tnh phuc 0 tuong lai.
- Y4. Co loi song chit dt;ing, ta se khong bao gia ciim thay hoang
mang, VO dinh truac nhilng ml!C tieu, nhilng dam me, khat
vc;mg ophia truac.
- Y5. Loi song chit dt;ing hinh thanh nen nhung con nguai linh
hoq,t, sang tq,o, luon co nhung phuong phap il:ng xil kheo leo,
tinh te trong m<;>i hoan ciinh, va le di nhien do la nhung con
ngUcJi VUa CO dUQC thanh cong VUa t~n hUang dUQC CUQC song
binh yen, hc;tnh phuc.
Chung minh: Tam guong dien hinh de thay ve sv can thiet cita
loi song chit d(ing La co gai dan t(ic thieu so H'Hen Nie.
Ket dot;tn Bdi hQc nh~n thuc: Di theo dau chdn cita nguai khac hay chit
a(ing, sang tq_o de tV han in len m(tt dat CUQC acJi dau chdn
rieng bi~t ciLa chinh minh?

172 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong atlCJC bat dau!
Viet do(tn van Nghi lut;tn xii h(»i "khong kho" Tnin Thuy Duong

50. sv
CAN THIET CUA LOI SONG CHU DONG
Ai do dii tilng noi: "Sv; chu de?ng doi voi thanh d5ng nhu que diem dang
chay doi voi ngQn nen", qua thv;c vt,ty. Loi song chu d()ng tu tau dii tro thanh
m()t phuang cham pho bien ma bao nguO'i tre thanh d~:tt luon huang toi va
theo duoi. Do la loi song, la each tu duy vo cimg can thiet tren hanh trinh
chinh ph\tC nhilng uoc ma, khat VQng cua moi con nguoi. Chi bang each song
chu d()ng, ta moi co khd nang tie'p thu, linh h()i nhiing nguon tri thuc moi, co
kha nang t¥ tim kie'm, nam bat nhiing co h()i moi de tUn xa han trong cong
vi~c va CUQC song. Loi song chu dQng phat huy dUQC toi da nang 11:(c va pham
chat cua moi con nguO'i chung ta tren hanh trinh kham pha the gioi va ldm
hoan thi~n ban than. Song chu dQng dem l(ti cho chung ta s1:( t¥ tin, bdn linh,
giup ta CO dtl y chi, nghj l1:(c phi thuong va tinh than dung cam de vUQt qua
nhiing kho khan, thu thach, huang toi thanh cong va ht:tnh phuc 0 tuang lai.
Neu khong co tinh than chu dQng, ta se de bi nguoi khac dieu khien, khong .
che ma phai song mQt CUQC dOi dv;a dam, l~ thUQC, ngay Ca nhfrng COn dUOng
minh muon di cilng kho co the tv; d~t chan den dugc. Tam guang dUn hinh ve
s1:( can thie't cua loi song chu d(jng la co gai dan t()c thieu so H'Hen Nie. Doi
voi dan t(jc nay 15, 16 tuoi dii phdi ket hon. Nhung Hen khong chap nht;tn dieu
do, chj chtl dt;;ng vuan len, chu d()ng den voi manh dat Sai thdnh de th1:(c hi~n
uoc mo. Va ngay hom nay, chung ta vo cung t¥ hao vi co Top 5 Hoa ht;tu Hoan
vii The gioi. Doi khi, chung ta thuong thich "ngoi" cho dgi ca he?i den nhung
do moi chi la tinh than cau tien nua voi. Thay vi liing phi thai gian quy bau
cua CUQC doi de chO dgi, tinh chu d(jng se giup ta lap day khoang thdi gian ay
bang each t1:( t(tO ra ca h(ji cho chinh minh. Co loi song chtl d()ng, ta se khong
bao gio cdm thay hoang mang, vo djnh truoc nhiing my.c tieu, nhiing dam
me, khat m;mg iJ phia truoc. Loi song chu d()ng hinh thanh nen nhiing con
ngteoi linh ho(tt, sang t(tO, luon CO nhiing phUong phap Ung XU kheo leo, tinh
te trong mQi hoan cdnh, va le di nhien do ld nhiing con nguoi vua co duqc
thanh cong vua t~n huang duqc CUQC song binh yen, ht;mh phuc. Li~u ta se
cho dgi de lam theo, di theo dau chan cua nguoi khac hay chu de?ng, sang tc;w
de tv; han in len m~t dat cue?c doi dau chan rieng bi~t cua chinh minh?
 QUAN DIEM CUA ANH CHJ VE HA.NH PHUC

Nhung nhu cau cua moi nguai Lc;ti khac nhau, tit ao hinh
thcmh nen nhfrng quan ni~m ve hc;tnh phuc khac nhau. Co
nguai cho rc1ng: Hc;tnh phuc La khi auc;c an no mgc am, auc;c
song trong SlJ sung tuc cua tien tai, danh VQng, cl11CJC aay au
ve vqt chat va tinh than ...
TrUn khai va ban lu~Jn van de
1. H<;~.nh phuc Ia dUQc song th~t v6i chinh dim xuc vui
bu6n, h<;~.nh phuc kho dau cua minh.
Hc;tnh phuc La khi aUQc gidi bay, [an toa, se chia nhfrng
cung bqc cam xuc trong minh.
Hc;tnh phuc den tit nhfrng aieu gian dt, chan thanh trong
CUQC song: cl11QC an no mgc am, cl11QC quay quan ben gia ainh,
cl11QC thoa mdn mQt nhu cau CCI ban nao clO.
Hc;tnh phuc La khi hoan thanh m'f:LC tieu, ac;tt aUQC ket qua
tot tit nhfrng m'f:LC tieu agt ra.
Hc;tnh phuc La khi aUQC mQi nguai quan tam, yeu thuang
va che chd.
Chung minh: Cu dan thanh pho Sydney tV hao ve chi so hc;tnh
phuc cua minh va bi quyet cua hQ La tit chien dtch giiti phong
cam xuc v6i nhfrng chien dtch "Free Hugs" (Ngay h¢i Quae te
Om); Ngay Quae te Hc;tnh phuc ae [an toa yeu thuang.
Bdi hQC nh~Jn thuc: v a co Le toi se hQC each giai phong cam xuc
nhieu han ae aUQC hc;tnh phuc moi ngay! Dau c16n cfing aUQC,
that VQng ciing aUQC, buon cilng aUQC ... ao chi La nhfrng cung
bqc cam xuc cho CUQC song them nhieu gia vt thoi ma! Mien
sao sau tat ca ta hc;tnh phuc La aUQC!
 Viet dot;tn van Nghi lu~n xa h{?i "khong kho" Tnin Thuy Duong

st. QUAN DIEM cuA ANH CHJ v:E H~NH PHUC TRONG cu(>c soNG
Toi vila dqc xong cuon "Dam song hc;mh phuc" cua vi triet gia Kichimi
Ichiro, no cho t6i cai nhin sau sac hon ve quan ni~m hc;mh phuc trong CUQC
song. Hq,nh phuc la m(>t trq,ng thai cam xuc khi ta thoa miin m(it nhu cau nao
do . Nhteng nhu cau cua moi nguO'i lt:ti khac nhau, tu do hinh thanh nen nhiing
. quan ni~m ve ht;mh phuc khac nhau. Co nguai cho ding: Hq,nh phuc la khi
duqc an no mc;lc am, duqc song trong sv sung tuc cua tien tai, danh vc;mg, duqc
day du ve vqt chat va tinh than. Nhung "v~t chat bao nhieu thi dil?" hQ lq,i
kh6ng tra lai. Nha triet hqc Heraclitus co noi: "Neu thoa miin v~t chat la hc;mh
phuc thi ta co thli xem con bo la m(>t dinh nghia ve hq,nh phuc". Tren the gioi
co ngay "Quae te H«;tnh phuc" nhdm ton vinh, phat trien va nang cao ht:tnh
phuc tren toan cau. Vf!,y h«;tnh phuc dtC<JC do tren nhiing phteong di~n nao?
Khoan hiiy quan tam den dieu do! Ma hiiy chit yden sue lan toa cua no. Kh6ng
phai ngau nhien Vi~t Nam cilng tham gia huang ung ngay Qu6c te Hq,nh phuc
v6i chu de "Yeu thuong va chia se". Nhu v~y, hc;mh phuc nghia ld khi ta duqc
chia se, duqc lan toa tan so yeu thuong, chi so cam xuc cua minh. Va t6i nghi
n1ng: Con ngucJi se hq,nh phuc hon khi duqc gicli phong cam xuc thay vi quan
tam den nhung "gia tri huu hinh" la dieu nho be hay dieu to ldn. Co nhieu
nguai ngq,i b(ic l(>, ngq,i thli hi~n cam xuc cila minh, vui cilng kh6ng, buon cilng
kh6ng ... ma quen mat rang: giai phong cam xuc ld khau dau tien trong cac
khciu hoan thanh chi so h«;tnh phuc. B(m sung su6ng khi hoan thanh m1fc tieu,
bq,n hc;mh phuc ve dieu do. Bq,n buon, that VQng khi bai kifim tra thap, truqt ki
thi hqc sinh gioi, hiiy chia se dli voi Mt; bq,n tuy~t vqng vi vap ngii thi hiiy cu
giai phong sv dau d6n cua minh... Nhu v~y, vila dli mqi nguai gan nhau hon
vila dli ban than bq,n thoai mai chang la dii hq,nh phuc sao? cu dan thdnh pho
Sydney t'l:£ hao ve chi so ht:tnh phuc cua minh va bi quyet cua hQ la tu chien
djch giai phong cam xuc voi nhiing chien djch "Free Hugs" (Ngay h(>i Quae
te Om). va co le t6i se hQC each gicli phong cam xuc nhieu hon dli duqc hq,nh
phuc moi ngay! Dau d6n cilng dUQC, that VQng ciing dUQC, buon ciing dUQC ...
do chi la nhfrng cung b~c cam XUC cho CUQC song them nhieu gia vi thai ma!
Mien sao sau tat eel ta hq,nh phuc La duQc!
 MQt thai dQ song tich C'lfC, dung dan, luon lQ,C quan, tin tuong
viw gia tri pham chat va nang lvc cua ban than mang lQ,i sue
mQ,nh to lan giup cho con nguai chung ta co the vung buac
tren hanh trinh chQ,m tai thimh cong va hQ,nh phuc.
Trifn khai va ban lu~n van de
Sue m(Lnh cua thai dQ song tich C'lfC giup ta co dUQC
nhflng cai nhin dung dan han ve con nguai, ve CUQC song, ta
se khong bao gia bi cai xau, cai ac lan luat ma quen di gia trj,
cot loi va cao quy 0 dai van la cai d~p, cai thi~n.
~-Thai dQ song tich C'lfC, ta se nhin nhitng kho khan, thil
thach 0 ffiQt khia CQ,nh khac, no khong phai la V'lfC sau nhan
chim mQi S'lf CO gang, no l'lfc CUa chung ta ma chinh la CO hQi
ta can nam bat de kham pha chinh minh.
Thai dQ song tich C'lfC con tQ,O nen niem tin vung chac
vao nhung dieu tot d~p, dem lQ,i cho con nguai nhung niem
VUi, niem hQ,nh phuc quy gia, tQ,O nen S'lf tran trQng CUQC song
ki di~u va thieng lieng.
Sue mQ,nh cua thai dQ song tich C'lfC khong chi la lieu
thuoc CUU tinh cho CUQC dai moi COn ngUOi ma no con lan toa
aUQC huang thorn cua S'lf song den Xii hi)i.
Chung minh: Hellen Killer dii san sang quen di noi dau cua
ban than de cam thong, chia se cho noi dau cua nguai khac.
Bai hQc nh~n thuc: Sue mQ,nh lan nhat cua thai dQ song tich
C'lfC chinh la tQ,O nen nhflng tam han biet khao khat, nhflng
trai tim biet yeu thuong, nhung tinh than biet no lvc va nhung
cu9c dai trQn v~n, y nghia.
 52. sue MA.NH euA THAI DO SONG TieH eve
Chung ta khong the h,!a chQn rlUQC hoan ciinh song, nhung lQ,i co the tv
quyet atnh thai a() song cita biin than truck mQi hoan ciinh. Mc)t thai de) song
tich C1:(C, dung dan, luon lC;tC quan, tin tUOng VaO gia try pham chat va nang
l'l:{c cua ban than mang lC;ti sue mC;tnh to lon giup cho con nguoi chung ta co
th~ viing buoc tren hanh trinh chC;tm toi thanh cong va hl;tnh phuc. Co thai a()
song tich CVC, ta se nhin nhfrng kho khan, thif thach 0 m{)t khia CQ,nh khac, no
khong phiii La vvc sau nhan chim mQi S'l:( co gang, no Lvc cita chung ta ma

ciinh La yeu to khong the tranh khoi tren hanh trinh chinh phvc nhung dam
me, khat VQng, nhung trong nhfrng nghtch ciinh ay, neu nhU ngUOi bi quan de
chan nan, tuy~t VQng va chap nhQ,n that bQ,i thi nhfrng con ngUOi mang trong
minh loi song tich eve lgi luon dau tranh het minh, no Lvc het minh de doi
mg,t va vuon len.

nha van mu, die'c nguoi Mt Hellen Killer da di tUn han 70 b~nh vi~n lon nho
d~ dc)ng vien, an ui nhiing so ph~n bat hC;tnh la nC;tn nhan cua chien tranh
trong hai CUQC the chien thu nhat va thu hai. Du van con mang trong minh
nhiing khie'm khuyet nhung vbi mc)t thai de) song tich qcc, Hellen Killer da
san sang quen di noi dau cua ban than d~ cam thong, chia se cho noi dau cua
nguoi khac.

Sue mgnh Lon nhat cua thai a() song tich eve chinh La tgo nen
nhung tam han biet khao khat, nhung trai tim biet yeu thuong, nhung tinh
than biet no ['IJC va nhilng CUQC rlOi trQn V~n, y nghia.
Viet doqn van Nghj lu~n xii h9i "khong khO" Tran Thuy Duong

De luy~n 53. Slf CAN THIET CUA NHUNG TINH CAM CHAN THANH
Dan dat va neu d:tCC}c van de nghj lu~n: "Sl;! can thie't cua
cam chan thanh".
nhi!ng tinh
MO'doqn Con nguoi chung ta nhu thanh nam cham ton tq,i de hut
nhilng tinh cam chan thanh, va chi co nhilng tinh cam chan
thanh mai co au kha niing danh thilc vien ngQc an nau trong
sau tham tam hon moi chung ta.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Nhilng tinh cam chan thanh La yeu to dau tien va vo
cung can thiet moi chung ta nen biet nuoi duong de hoan thi~n
nhan each tot d~p.
- Y2. Nhilng tinh cam chan thanh se khoa Lap mQi khoang
trong, xoa diu mQi noi dau, ta can m('>t Loi a('>ng vien, chia se,
Than doqn hay dan gian chi La m('>t ai do san sang Lang nghe ta trai Long
giila nhilng tui hon, uat ilc.
- Y3. Tinh cam chan thanh La thuac do cua tat ca nhilng moi
quan h~ tot a~p taCO aWJC trong CUQC song.
- Y4. Cho di nhilng tinh cam chan thanh, dieu ma trai tim ta
nhQ,n duQc chinh La sv trQn v~n cua niem vui, niem hq,nh phuc,
va han the La ca S'f! dap Lq,i chan thanh gap b('>i.
- Y5. Nho vi~c song chan thanh va cho di nhilng tinh cam
chan thanh, ta mai biet tran trQng CUQC song, tran trQng
- nhung nguai Luon- yeu quy, ung h('> va gan bo vOi ta du- La Lue
binh yen hay trong nhilng ngay giong bdo.
Chung minh: Nhfrng tinh cam chan thimh gfri trao trong d<,li
dtch Covid, bao hl mi~n Trung.
Ket doqn Bdi hqc nh~n thuc: Ban chat CUQC song La S'f! gan ket, vQ,y neu
khong co nhilng tinh cam chan thanh, chung ta Lay gi de gan
ket vai nhau?

178 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong dugc bat dau!
Viet dot,tn van Nghi lut;tn xii h()i "khong kho" Tnin Thuy Duong
~ ,.! ., - ' t) ...... '

53. Sl/ CAN THIET CUA NHUNG TINH CAM CHAN THANH
Co bao gio bc;m muon don nhQ.n m<?t loi cam an hoi hQt hay m<?t loi xin lOi
vv,ng ve, cau thcl? Co bao gio bc;m muon nghe nhung loi khen sao rong, vo vi,
nhieu chu nhung khong co lay m<?t chut tinh? Con nguoi chung ta nhu thanh
nam cham ton tt:ti de hut nhiing tinh cam chan thanh, va chi co nhiing tinh
cam chan thanh moi CO dii kha nang danh thuc vien ngQC an nau trong sau
thdm tam hon moi chung ta. Song khong chan thimh, song ma chi de thoa
miin nhung nguyen tac ung xu trong xii hQi se chi lam nai r<?ng khoang each
giUa con nguoi vai con nguoi, se chi khien trai tim ta triJ nen kho can, heo ua.
Nhiing tinh cam chan thanh ld yeu to vo cung can thie't moi chung ta nen
bUt nuoi duong de hoan thi~n nhan each tot d~p, hoan thi~n cong trinh con
dang diJ cua the giai ben trong tiim hon minh. Nhiing tinh cam chan thanh
se khoa lap mQi khoang trong, xoa dju mQi noi dau, ta can m(>t lO'i d(>ng vien,
chia se, hay don gian chi la m(>t ai do san sang lang nghe ta trai long giiia
nhiing tiii him, uat uc. Tinh cam chiin thanh la thuoc do cua tat ca nhiing
moi quan h~ tot d~p ta co duqc trong cu(>c song. Se co nhung nguoi vi tien
bc;tc, danh VQng, Vi mv,c dich ca nhiin ma tim den ket bc;tn VOi chung ta, dola
nhung thu quan h~ nhat thai, quan h~ tren danh ngh1a re mc;tt, sao rong. Chi
co chan thanh moi du sue niu giii nhiing chan thanh ma thoi! Cho di nhung
tinh cam thiin thanh, dieu ma trai tim ta nhQ.n dUQC chinh la S'lf trc;m V~n cua
niem VUi, niem hc;tnh phuc, Vel han the la eel S'lf dap lc;ti chiin thanh gap bQi.
Chung ta van khong the nao quen duqc nhiing tinh cam chan thanh coca si
Phi Nhung g'lii lt:ti cho doi, cho nhiing manh doi neo dt;tu. De khi ra di d(>t
ng(>t, giQng ca "Bong Dien Dien" da nh(in duqc s'l;( quan tam, tie'c nuoi ciia
biet bao nguoi ham m(>. Co le v&i cu(>c doi, cU cho di roi nht;in lt:ti tinh cam
nhu the, cilng dang s6ng lam roi. Nhung tinh cam chiin thanh la lieu thuoc
huu hi~u nhat cho trai tim va tiim hon moi nguoi. NhiJ vi~c song chan thanh
va cho di nhiing tinh cam chan thanh, ta moi bUt tran trQng cu(>c song, tran
trQng nhiing nguoi luon yeu quy, ung hi? vd gdn bO vbi ta du la lite binh yen
hay trong nhfrng ngay giong biio. Ban chat CUQC song la S'lf gan ket, vQ.y neu
khong co nhung tinh cam chiin thanh, chung ta lay gi de gan ket vai nhau?
 TrUn khai va ban lut;tn van d~
Lan toa yeu thuong La each ta cho di nhilng Lai noi, nhung
hanh d¢ng chan thanh nhat, co y nghia nhat, La nguon d¢ng
vien sau sac nhat cho biet baa nhieu so phQ,n bat hQ,nh, queo
quat giua cu¢c dai tan r¢ng.
Vi~c tan toa yeu thuong se hoa giiii mQi an oan, hQ,n thit,
giup con nguai ta co co h<)i de Lam LQ,i CUQC dai neu co to vap
ngii hay that bQ,i.
Chi bang each tan toa yeu thuong, ta mai co the nuoi
duong m<)t tam han trong sang, thanh thi~n, m<)t trai tim binh
di, am ap, thoat khoi mQi cam do, mQi cai tham, san, si adai.
Song ma khong biet yeu thuong La each ta gop nhQ,t
nhflng niem VUi, niem hQ,nh phuc quy gia nhat tren CUQC dai.
Chung minh: Nhfrng tam guong lan toa yeu thuong: Dc;ti dich
Covid, Bao Iii, mi~n Tay hc;tn han, ...
Bdi hQc nht;tn thuc: Hiiy hQc each yeu thuong, til: nhung dieu
nho be nhat, dit cho do La nhung dieu khong hoan hao.

54. GIA TRl CUA VI~C LAN TOA YEU THUONG

Suy ngam ve tinh yeu thuong trong GUQC song, m(>t nha van Nga dii tung
b¢c bQ,ch: "Nai lt:tnh nhat tren the gioi khong phai ld Bac C1:CC ma ld nai khong
CO tinh thUOng". Qua th'l:CC tinh yeu thUOng va S'l:€ lan toa yeu thteang CO mc)t
gia tri vo cimg to lon trong doi song tinh than cua moi con nguoi. Co tinh
yeu thUOng va biet tan toa yeu thUOng, trai tim ta mai thv;c S1/ dUQC song chU
khong phiii chi ton tQ,i m¢t each vo nghia.

Vi~c tan toa yeu thuong se

Viet doc;tn van Nghj lu«:tn xa hQi "khong kho" Tran Thuy Duong

thu, giup con ngUOi ta CO CO h<)i de lam lc;ti CUQC difi neu CO {ij vap ngd hay
that bc;ti. Chi bang each lan toa yeu thuong, ta moi co the nuoi duong m()t
tam hon trong sang, thanh thi~n, m()t trai tim binh dj, am ap, thoat khoi mQi
cam do, mQi cai "tham - san - si" d()c hc;ti a doi. Song md khong bUt yeu
thuang, hay song rna chi don nht;ln yeu thuong va giil cho rieng minh ld loi
song ich ki, vo on, La phan "nguoi" dii bi phan "con" lan at, va La sv; tv; co LQ,p
ban than voi the gioi. Dung nhu bien Chet chi biet nhQ,n nguon nuoc til dong
song Jordan ma khong biet lan toa den nhilng bien ho xung quanh va dan tro
nen mq,n chat, khong the ton tqi sv; song. Hiiy nuoi duong mQt trai tim am ap
nhu mE;! Teresa - mQt vi Thanh mau aU(Jc cii the giOi than ai gQi voi cai ten
"Vi thanh cua nhilng nguoi khon cimg". ME;! Teresa dii danh cii cu~?c doi minh
de song voi tinh yeu thuang va sit m~nh lan toa yeu thuang den nhilng mien
ddt kho can nhat, ME;! cham soc nguoi ngheo, b~nh tQt, tre mo coi, .. trong suot
han 40 nam va coi yeu thuang La le song, La ngQn hiii dang sang choi va cao
quy nhat doi minh. Chung ta khong bao gio thi~t thoi khi cho di va lan toa
yeu thuang, co chang sl:£ thi~t thoi chi den khi ta cho di m()t each day toan
tinh, chap nhc!t vi lqi ich ca nhan. Co nguoi cho rang, dU(JC sinh ra tren the
gioi nay dii La m9t niem hc;mh phuc Lon lao, chung ta chi can song cho minh,
song mQt CUQC doi am no, binh yen La au. The nhung, tinh yeu thuang lqi chinh
La m9t miinh ghep quan trQng cua trai tim dang nam trong long ngv;c moi
chung ta. Biet yeu thuang va lan toa yeu thuang La each ta thay mau cho trai
tim minh, hoan thi~n tam hon minh va ld each ta gop nhc!t nhfrng niem vui,
niem hC:tnh phuc quy gia nhat tren cu()c doi. Yeu thuang khong co gioi hqn,
cang yeu thuang va lan toa tinh yeu thuang den mQi nguai, nhilng gia tri ma
ta nhQ,n lqi dU(JC cang Lon lao, thieng lieng va cao quy. Hiiy hQC each yeu
thuang, til nhilng dieu nho be nhat, dit cho do La nhilng dieu khong hoan hiio,
khong VE;!n toan, boi:
"C6 gi dE;!p tren doi han the
Nguoi voi nguoi song de yeu nhau"
(To Huu)
TAM QUAN TRQNG CUA THACH THUC GHJP B~N M~NH
ME HON TRONG CUQC SONG
Dan dat va neu d:U:CJC van de nghj lut:tn:
Th'lfc chat cua thach thuc chinh La m(>t moi truc'mg quan
trQng de taco the trui ren ban than ve cay chi lan hanh a(>ng.
TrUn khai va ban lut:tn van de
Nhfrng thach thuc c6 d.m quan trQng giup b:;m quyet
tam giu bO mQi tam ao bao bQC, cho che, quyet tam rc'Ji khoi
vimg an toan ta eta tru ng1;t bay Lau de di tim gia trt aich thvc
cua ban than, eli tim nhung manh ghep con thieu de tv hoan
thi~n chinh minh.

- Y 2. Giup bQ,n hieu the nao La mQ,nh me dung len tren doi
chan cua chinh minh; the nao La kien tri va khang atnh aUQC
sue chtu avng, cung nhu ban linh cua bQ,n.
- Y 3. GiOng to cu(>c dai hay nhung kho khiin, thach thuc dQ,y
chimg ta each vuon dQ,y sau nhung vap nga, dQ,y chung ta each
tV lau ai nhilng giQt nUOC mat tuy~t VQng ae tiep tl;LC bUck ai
du La ngUQC huang gio.
- Y4. Chi bang each aoi m(tt va quyet tam VUQt qua no, ta moi
aUQC nhin thay m(jt ban than cUng cap han, trUong thanh han.
- Y 5. No giup chung ta dung cam doi m(tt voi nhung gi toi t~
nhat trong CUQC ac'Ji voi m(jt tU the hien ngang.
Chung minh: Neu khong dung truoc thu thach khac nghi~t cua
cu(>c dai, dung truoc dQ,i dtch Covid hay thien tai biio lu, chien
tranh tan khoc thi chung ta se khong bao gia thay m(>t Vi~t
Nam doan ket, kien cuang nhu the. Noi nhu vQ,y khong co
nghia La cam on dQ,i dtch Covid, nhung nhu the moi thay sue
mQ,nh cua dan t(jc ta qua phi thuang.
Bai hQC nht:tn thuc: Thay vi ne trach, ta hQC each doi di~n.
55. TAM QUAN TRQNG CUA THACH THUC GIUP B~N M~NH ME HON
Thach thuc La gi? Li~u no co phai La yeu to viti dQ,p CUQC doi ta, hay Lq,i
chinh La co h9i de ta truong thanh hon, mq,nh me hon tren nhung doq,n duong
gian nan phia truck? Th1:(c chat cua thach thuc chinh ld mc)t moi tn.cang quan
trc,ng de ta co the trui ren ban than ve cd y chi lcin hanh dc)ng. Khi

Co trai qua nhung con giong to, sue chtu dv;ng va S'!}: kien tri
chimg ta mai dan duqc cai thi~n.

doi hay nhung kho khiin, thach thuc

Khong it nguoi Lv;a chqn S'!}: binh Li;ing va

ne tranh nhung thach thuc. Qua thvc, khong phu nhc;tn do La m9t Lv;a chQn
dung dan neu ta huang den mQt CUQC song on dtnh, an nhan. Nhung nguqc
Lq,i,

giong nhu each con buam non phai trai qua thu thach dau doi La thoat khoi
cai ken day dau dan de doi canh duqc cung cap hon, de co the tung bay tren
bau trai LOn r9ng. Ngq,n ngu Nhc;tt Ban co cau: "Khi hoq,n nq,n hdy trong vao
minh", va chinh S'!}: "trong vao minh" ay, dd bUQC ta phai tro nen mq,nh me
hon. Nett khong dung tn!OC thU thach khac nghi~t cua CUQC dai, dung tn!OC
dt:ti dich Covid hay thien tai biio lu, chien tranh tan khoc thi chung ta se
khong bao gia thay mc)t Vi~t Nam doan ket, kien cuong nhu the. Noi nhu vt:ty
khong co ngh1a ld cdm an dt:ti dich Covid, nhung nhu the moi thay sue mt:tnh
cua dan t(>c ta qua phi thuang. Khi kho khiin, thach thuc c;tp den, vi~c chung
ta Lv;a chQn each aoi mgt se quyet dtnh den v(tn m~nh cua ca CUQC doi ta. Sq
hdi, ne tninh de chap nhQ,n yeu auoi, hay dung cam doi mi;it de tro nen mq,nh
me, cung cap han? Oiu Loi nam trong chinh nghi cua moi con nguoi!
Viet ao(tn van Nghi lu~n xa hQi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 56. TAM QUAN TRONG CUA VI~C BIET CHO DI

Dan dat va neu d:ugc vdn de nghi lut;in: "Tam quan trgng cua
ui~c cho di trong CUQC song".
Mo dof:!,n Tnii tim moi con nguoi chimg ta itUQC hinh thimh va tan len
bang tinh yeu thuong, va chi khi ta biet song de yeu thuong,
de cho iti nhung itieu tot it~p, ta mai co the hoan thanh tr~>n
v~n hanh trinh chinh ph1;tc nhung giit trt co y nghta aitoi. sv

cho iti co vai tro itQ,c bi~t quan tn;mg trong vi~c nuoi duong itoi
song tinh than cita con nguoi.
Triln khai va ban lut;in vdn de
- Y1. Biet cho iti La each ta vun ven nen nhung "cai due" cao
quy a itoi, sv tan toa den nhilng tam hon khong tanh LQ,n,
nhilng trai tim con khuyet thieu.
- Y2. Cho iti khong chi giup ta san se, it(>ng vien va cuu vat
nhung mdnh itoi bat hq,nh, khong chi La each nuoi duong itua
Thandof:!.n tre Luong thi~n tan Len trong ta moi ngay, may nghta sau xa
nhat cita sv cho iti chinh La de noi ket.
- Y3. Song cho iti con nuoi duong trong ta Long vi tha, giup ta
biet tran tn;mg han nhilng gi minh dang co, biet nang niu the
giai ben trong cita chinh minh va lai tq,o ituQc nhung gia trt
tot it~p cho CUQC song xung quanh.
- Y4. Va sv cho iti chinh La phuong ti~n huu hi~u nhat keo gan
khoang each giua con nguoi vOi cortnguoi, -giup ta tan toa
itUQC nhilng gia trt tiem an cita ban than.
- Y5. Cho iti se nang ito nhung tinh than eta dan suy ki~t truac
nhifng phong ba biio tap CUa CUQC itOi, VUa de hoan thi~n COn
nguoi con khuyet thieu trong ta.
Chung minh: Nhung tam guong sang ve sv cho iti.
Ket do(tn Bdi hqc nht;in thuc: Hiiy bien nhilng gia tri con nam im trong
tiem thuc ta thanh rU:ng hoa toa ngat yeu thuong!

184 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong auqc bat dau!
 56. TAM QUAN TRONG CUA VI~C BIET CHO DI
Se the nao neu CUQC song chi toan nhilng ganh dua, gianh giqt? Co Le m~t
moi biet bao, chgt ch(Ji biet bao khi tam tri ta cu mai qudn quanh trong nhilng
toan tinh, ich ki. Trtii tim moi con nguai chung ta dugc hinh thanh va lon len
bang tinh yeu thuong, va chi khi ta bUt song de yeu thuong, de cho di nhfrng
itieu tot d~p, ta mOi CO the hoan thanh tr(.m V~n hanh trinh chinh ph1:f,C nhfrng
gia tri co y nghia adai.
. Cho di m(Jt n'l}- cuoi, ta nhgn Lr;ti
bao Lan am ap. Cho di m(Jt ccH om, ta nhgn Lr;ti yeu thuang v~n toan. Va cho di
m(Jt co h(Ji, ta nhgn lr;ti vr;tn Loi biet an chan thanh nhat.

de tim ra diem tuang giao nam

an sau trong tam hon moi chimg ta. Khao khat dUQC noi ket chinh La ban nang
von co cua con nguoi khi song trong m(Jt quan the xa h(ji r(Jng Lon.

Nho vi~c song biet cho di, biet lan toa yeu thteong den
mQi ngteoi, san sang danh ca CUQC doi de bao bQC, ch{J che cho nhfrng manh
doi bat ht;mh, hinh anh m~ Teresa da dugc cd the gioi nang niu, tran tr<;>ng
va than ai gQi voi cai ten "Vi Thanh cua nhii'ng nguoi khon kh6".

Hay thay mau cho tnii

tim ta bang each song de cho di moi ngay! Hay bien nhilng gia tri con nam
im trong tiem ta thanh rung hoa toa ngat yeu thuang va hq.,nh phuc!
Viet do~n van Nghf lut:tn xa h(ji "khong kho" Tran Thuy Duang

De luy~n 57. VAl TRO CUA HOAI BAO vA. THl,TC TE

- Dan dat va neu d:tCC}c van tte nghj luf;in: "Vai tro cua hoai bao
va thUc te de hoan thanh m'l:f.C tieu trong CUQC song".
Modo~n Do La boi hQ dii khong hieu duQc vai tro quan trQng cua vi~c
ket hQp giila hai yeu to hoai biio va thvc te tren hanh trinh
chinh ph¥c nhilng m'l:f.c tieu Lon lao, vi d~i.
Trien khai va ban lu,;tn van de
- Y1. Hodi bao
+ Nhilng hoai biio giup ta thap sang nhilng dam me, khat
VQng ay rna quyet dinh theo duoi hay dg,t ra mQt ffi'l:f.C tieu khac
phu hQp han, kha thi han.
+ Hoai biio giup ta co dqng Lvc de hanh d(>ng, la cai dich de
Thando~n CUQC song ta CO ynghta han.
-v2. Th1:(c te
+ Giup ta nhin nhqn dung dan nang Lvc cua ban than de bien
nhilng hoai biio thanh hi~n thvc.
+ Thvc te giup ta nhin nhqn m(>t each chinh xac hoan canh,
nhilng yeu to co the phat trien ho~c nhilng rui ro de khong co
nhung hqu qua dang tiec.
- Y3: Moi quan h~ gii!a hoai bao va th1:(c te.
+ Qua thvc hoai biio va thvc te nhu doi chan song himh tren
hanh trinh chinh ph'l:f.C ffi'l:f.C tieu cua moi con ngUOi.
+ Hoa;i, bdo CO 'fnQt sQi dciy lien ket cht;lt che voi thVc te CUQC
song cua moi con nguoi. Ta khong the mong muon co dUQC
m(}t dieu vien vong, cilng khong the CO chap VOi nhfl:ng ffi'l:f.C
tieu dUOng nhU khong CO kha nang thVc hi~n dUQC.
Chung minh: MC tre tuoi nhat lich sfr Chuang trinh Duong
len dinh Olympia, Khanh Vy voi hoai bao tro thanh MC.
Ket do~n Bdi hQC nh4n tht!c: Nhqn thuc dUQC tam quan trQng va biet ket
hQp linh ho~t giila hoai biio va thvc te.

186 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong dU<JC bat dau!
Viet do~n van Nghi lu4n xa h(>i "khong kho" Tnin Thuy Duong

57. VAl TRO CUA HOAI BAO VA THlfC TE DE HOAN THANH Ml)C TIEU
Vi sao co nhilng nguai du dii nuoi duang nhilng khat khao, ho(li biio tan
nhung den cuoi cung van phiii hilng chju that bc;ti? Dold boi hQ da khong hieu
duqc vai tro quan trc;»ng cua vi~c ket hqp giiia hai yeu to hotH bao va th1;Cc te
tren hanh trinh chinh ph1:tC nhiing m"c tieu lon lao, vi dt:ti. Chung ta van
thuang dUQC khuyen rang, tuoi tre La phiii co uac ma, phiii biet nuoi duang
dam me, khat VQng, khong bao gi(J dUQC thoa miin VOi nhilng. dieu nho be, tltm
thuang ma ban than co duQc. The nhung, khong phiii ai ciing khuyen chimg
ta can phiii nhin vao th1;Cc te de danh gia, xem xet kha nang th1;Cc hi~n cua
nhiing dam me, khat VQng ay rna quyet djnh theo duoi hay d~t ra m{)t ffi1:'C
tieu khac phu hqp han, kha thi hon. Hoai biio La yeu to thu<)c phc;tm trit suy
nghi, ma suy nghilc;ti can co hanh de)ng de co the dam hoa ket trai, va hanh
de)ng thi bao gia cu,ng phiii dv;a tren ca so thv;c te mai co the phat trien. Suy
cho Cttng, hoai bao CO m{;t sqi day lien ket ch~t che VOi th1;CC te CUQC song CUa
moi con nguoi. Ta khong the mong muon co duqc m{;t dieu vien vong, cung
khong the CO chap VOi nhiing ffi1:'C tieu dUOng nhte khong CO kha nang th'I:(C
hi~n duqc. Chi khi biet nuoi duong dam me, khat VQng, dong thai co cai nhin
dung dan, tinh te ve dong chiiy hi~n thv;c dang dien ra xung quanh minh, ta
mai co.the tv; lam chit dUQC hanh trinh chc;tm den nhilng m\LC tieu Lon lao phia
truck. No tam ta nho den nii MC tre tuoi nhat VTV3 trong chuang trinh "ltiu
doi nhat lich sii" Chuang trinh Duong len dinh Olympia - Khanh Vy. Khanh
Vy co uoc mo tro thanh MC tu nho, de dt:tt duqc vi tri nhu hom nay, chi da
no l1;Cc rat nhieu trong th1;Cc te de hoan thanh uc1c mo. Qua th'l:(c hoai biio va
th'I:(C te nhte doi chtin song hanh tren hanh trinh chinh ph1:tC ffi1:'C tieu CUa
moi con nguoi. Co hoai biio nhung thieu thv;c te thi hoai biio se miii chi La yeu
to nam ngit yen trong tiem thilc, khong bao gia CO the dUQC chap canh boi
hanh de)ng. NgUQC lc;ti, neu vi qua thv;c te ma khong cho tam tri dUQC ma me)ng,
dUQC thoa miin VOi nhilng dam me, khat VQng thi ychi trong con ngUOi chung
ta se dan bi mai mi)t, dan mat di nhi~t huyet von co cita no. NhQ,n thilc dUQC
tam quan trQng va biet ket hQp linh hoc;tt giila hoai biio va thv;c te chinh La
chia khoa mo ra canh cua den vai thanh cong va hc;mh phuc cita dai nguai.
 Van hoa iing xu ngay nay, dQ,c bi~t La i'1 gioi tre dang dan co
xu huong di L~ch voi nhilng chuan mvc thong thuong gciy nen
nhieu hqu qua nghiem trQng, can phai nhqn thiic de ncing cao.
Trie'n khai va ban lut;tn van de
Tac d(>ng vao nhqn thiic chinh, nhqn thiic dung dan thi
moi con nguoi chung ta moi co the huong toi nhilng hanh d(>ng
coy nghia.
Can phai tang cuong cong tete tuyen truyen, giao dvc ve
tac hQ,i CUa SV thieu chuan mvc trong van hoa iing XU, dong
thoi co vii, khich L~ cho cac phong trao ncing cao van hoa iing
XU dUQC phat trien r(>ng riii qua cac kenh thong tin dQ,i chung.
Can phai tV bien minh thanh m(>t cau noi tuyen truyen
den gia dinh, bQ,n be va nhilng nguoi xung quanh.
Xciy dvng m(>t b¢ quy tac iing xu rieng de theo doi va
quan tri~t hanh vi, XU phQ,t nghiem khac nhilng doi tUQng co
van hoa iing xu sai L~ch, dong thoi tan duang, khen thuong
nhilng hanh d(>ng d~p, y nghia.
Vi~c su dvng mQ,ng xii h(>i m(>t each tanh mQ,nh cung

chinh La bi~n phap hi~u qua de ncing cao van hoa iing xu.
Chung minh: Dien hinh La vi~c bao chi NhQ,t Ban dua tin nguoi
Vi~t tr(>m cap vao cuoi nam 2020 dii gciy ra nhilng anh huong
tieu eve den uy tin va danh dV cua nhilng ngudi Vi~t co van
hoa iing xu tot i'1 Nhqt Ban noi rieng cung nhu hinh anh con
nguoi Vi~t Nam noi chung.
Bdi hQc nht;ln thuc: Moi nguoi m(>t y thiic tot, m(>t hanh d(>ng
d~p chinh La buoc d~m quan trQng nhat xciy dVng nen m(>t xii

h(>i van minh, phon thtnh.

Viet do(tn van Nghi ltu;in xii hf}i "khong kho" Tran Thuy Duong

58. GIAI PHAP NANG CAO VAN HOA UNG xu

Van hoa ilng xu tU tau dii tro thanh cau noi quan tn,mg trong quan M gifla
con ngUOi VOi con ngUOi, dong thOi la yeu to then chat tQ,O nen nguyen tac
chung cua c()ng dong, xii h()i. The nhung, van hoa ilng xu ngay nay, dc;tc bi~t
la 0 giai tre dang dan co xu huang di l~ch vai nhflng chuan mvc thong thuang
gay nen nhieu hc;tu qua nghiem tn,mg. DUn hinh la vi~c bao chi N~t Ban dtea
tin ngteoi Vi~t trc}m cap vao cuoi niim 2020 aa g8:y ra nhiing dnh huang tieu
C1:(C den uy tin va danh d1:( cua nhiing ngteoi Vi~t co van hoa ung XU tot 0 NhQ,t
Ban noi rieng cung nhte hinh dnh con ngteoi Vi~t Nam noi chung. Chinh boi
le do, vi~c dua ra giai phcip nang cao van hoa ilng xilla m(jt van de cap thiet,
can duqc nhanh chong th'l:[c thi va kh6ng duqc phep xem nh~. Muon xay d'l:(ng
dugc goc re cua van hoa ung xu tot trong moi con nguai thi vi~c tac di}ng vao
nhQ,n thuc chinh la bi~n phap hfru hi~u nhat moi CO' quan, to chUC, dOn vj can
phdi trie'n khai ap dy,ng doi voi tung thanh vien. Hanh d(jng duqc dieu khien
boi nhc;tn thilc, vi vc;ty ma chi khi co duqc nhc;tn thilc dung dan thi moi con
nguai chung ta mai co the huang tai nhflng hanh d()ng coy nghia. Can phai
tang cteang cong tac tuyen truyen, giao dy,c Ve tac h(ti CUa S1:( thieu chuan
m1:(c trong van hoa ung xu, dong thai co vu, khich l~ cho cac phong trao nang
cao van hoa ung xii duc;~c phat trien ri}ng rcii qua cac kenh thong tin d(ti
chimg. Moi chung ta, khi dii hieu duqc vai tro quan tn;mg cua vi~c ren luy~n
van h6a ilng xu trong c(jng dong can phdi wbien minh thanh mi}t cau noi
tuyen truyen den gia ainh, b(tn be va nhiing nguai xung quanh de tro thanh
m(jt net d~p nhan each dang quy cua tat ca chung ta. Bat ki nai dau, du la
truang hQC hay CO quan, to chile nha nUOC, ngoai nha nUOC cilng can phai xay
d1:(ng mi}t b(j quy tac ung xu rieng de theo doi va quan tri~t hanh vi, xu ph(tt
nghiem khac nhfrng doi tugng co van hoa ung xu sai l~ch, dong thai tan
dteong, khen thteang nhiing hanh d(jng df;p, y nghia. Van hoa ung xu trong dai
song hi~n dQ,i chiu sv tcic d()ng kh6ng nho cua m(tng xii h()i, boi vc;ty vi~c su
dy,ng mt;tng xa hi)i mi)t each ldnh mc:mh cilng chinh la bi~n phap hi~u qua de
nang cao van h6a ilng xu. Moi nguai m(jt y thilc tot, m()t himh a()ng d~p chinh
la buac d~m quan trQng nhat xay d'l:[ng nen m(jt xii h()i van minh, phon thinh.
 SUY NGHi VE Slf THAY DOl TRONG CUQC SONG
Dan dat va neu dugc van de nghi luQ,n: Trinh bay duqc "suy
nghi ve S1:{ thay doi trong CUQC song".
Tat ca mQi sv; bien chuyen tan Lao ma ta dii tung duqc chling
kien, tung duqc trai qua deu duqc xay dv;ng nen til nhfrng thay
doi nho nhc;tt nhat. Nhiing thay doi co y nghia vo cung lan lao
trong CUQC song con ngtecJ'i.
Trien khai va ban luQ,n van de
t sv; thay doi con den tu nhfrng dieu nho nhc;tt nhu thay
doi m<)t suy nghi, m<)t hcmh d<)ng, m<)t thai quen de cu<)c song
tra nen tot d~p han.
Thay doi de thich nghi vai nhfrng moi truang mai, La
each con nguai ta tqo nen nhfrng trai nghi~m mai, tiep thu
nhfrng nguon tri thlic mai de bat kip vai dong Luan chuyen
khong ngung nghi cua the giai xung quanh.
Cu<)c song Luon co sv; sang LQc va dao thai nhfrng ca the
khong co kha nang thay doi de thich nghi.
Thay doi giup ta kham pha chinh minh a nhieu khia
cqnh khac nhau, thu sue a nhieu Linh vv;c khac nhau, til do tim
ra the mqnh cua ban than de dinh huang phat trien m<)t each
toan di~n, dung dan nhat.
Thay doi de dqt duqc mvc tieu, thay doi moi truang de
pl'ru hqp vai nhu cau cua ban than . .
Chung minh: The giai dang phai trai qua m<)t thai ki dqi hqn,
khi ma dich b~nh Covi van dang hoanh hanh va khong co dau
hi~u cham dlit, do La Lite ta can nhat nhfrng sv thay doi de thich
nghi: Lam vi~c tqi nha, giao Luu, hQc hoi hoan toan qua sach
va, qua mqng internet.
Bai hQc nhQ,n thuc: Luon chit d<)ng, san sang thich nghi vai
mQi kho can, khac nghi~t.
Viet doC;tn van Nghi hu~n xa hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

59. suv NGHi v:E sv THAY DOI TRONG cuoc soNG

Cu{>c song cua chung ta ngay nay khac gi so vai thai tien su? Nen kinh te
cua chung ta ngay nay khac gi so vai thai bao cap? Tat ca mQi sv bien chuyen
Lon Lao ma ta aii tung aU(JC chung kien, tung aU(JC trai qua aeu aU(JC xay dvng
nen til nhung thay aoi nho nhc;lt nhat. Nhiing thay aoi co :Y nghia vo cung ton
lao trong CUQC song con ngteoi. Thay doi la mqt S1;{ trO minh de thich nghi VOi
nhfrng moi truong moi, la each con nguoi ta tc;to nen nhfrng trdi nghi~m moi,
tiep thu nhfrng nguon tri thuc moi de bat kjp voi dong luan chuyen khong
ngung nghi ctla the gioi song xung quanh. Cu{>c song Luon c6 SV sang LQc va
dao thai nhung ca the khong c6 kha niing thay doi de thich nghi, khong c6 kha
hoa nhQ,p vai aam dOng, song chung vai dOng Loqi. S1;! thay doi ld each ta tan
trang cho CUQC doi minh VOi nhfrng dieu mOi me, li thu. Thay aoi giup ta
kham pha chinh minh o nhieu khia cc;tnh khac nhau, thu sue onhieu linh v1;[c
khac nhau, tu do tim ra the mc;tnh ctla ban than de djnh huang phat trUn
mc}t each toan di~n, aitng dan nhat. Chung ta van thuang quan ni~m ve sv
thay doi gan vai nhung dieu Lon Lao nhu vi~c thay aoi vQ,n m~nh, thay aoi CUQC
dai, nhUng doi khi, S1;{ thay doi con den tU nhfrng dieu nho nh~t nhte thay doi
mqt SU)l nghi, mc}t hanh dqng, mc}t thoi quen de CUQC song trO nen tot d~p
hon. The gioi aang phdi trdi qua mc}t thai ki ac;ti hc;tn, khi ma djch b~nh Covid-
19 van aang hoanh hanh va khong co dau hi~u cham dUt, ao la lite ta can nhat
nhfrng S1:( thay aoi ae thich nghi. Ta phdi hQc each song va lam vi~c t~;ti nha,
giao luu, hQc hoi hoan toan qua sach vo, qua mc;tng Internet. Tri thuc nhan
Loqi La yeu to Luon bien d{>ng, nhung gi ta da biet neu khong kip thai cQ,p nhQ,t,
tim hieu thw1ng xuyen thi se mau chong bi vo hi~u h6a vi khong con gia tri
su d~ng. C6 nhung con nguai thuang chi co gang thay aoi nguai khac de dqt
duqc m~c tieu, thay aoi moi truang de phu hqp vai nhu cau cua ban than ma
khong biet r/lng, th1;[c chat nhfrng dieu can thay doi lc;ti nam trong chinh con
nguoi chung ta. Neu sa mc;tc La m{>t tong the co huu khong the thay aoi, hiiy
tv bien minh thanh cay xuang rong san sang thich nghi vai mQi kho can, khac
nghi~t. Cung nhu vi~c neu mc;lt trai Luon mQC vao buoi sang, neu khong thay
aoi thai quen dQ,y mu{>n, thi ta se miii bO La binh minh.
 "Long quyet tam vo hinh c6 the t~u thcmh hau nhu mQi thu,
trong d6 c6 cii s~ khac bi~t giila vi nhan va ke tam thuong".
Qua th~c Long quyet tam c6 y nghia vo cung to Um chap canh
cho nhilng UOC ma, khat VQng CUa con nguoi di den cai dich
tQ,n cung nhat.
Trie'n khai va ban lut:tn van de
. Dieu chung ta nhQ,n duQc khi quyet tam chinh La nguon
nang [uQng tich c~c, [a d¢ng [~c to [an thuc day doi chan ta di
tren con duong tim kiem thanh cong va hc;mh phuc .
. Khi quyet tam aq,t duQc m¢t dieu gi d6, ta se khong de
dang chun buac, bO cu¢c truac nhilng kh6 khan, thu thach, ta
se tu duy den cung, hanh d¢ng den cung de chinh phvc.
Quyet tam La yeu to thuc day s~ sang tq,o, nhq,y ben trong
vi~c giiii quyet nhilng van de phat sinh tren hanh trinh chinh
ph'I}-C nhilng UOC mO, khat VQng .
. Long quyet tam con Luy~n cho con nguoi chung ta nhilng
pham chat dq,o due tot d~p nhu tinh kien tri, ben bi, chtu
thuang, chtu kh6, ...
". Long quyet tam cho ta ca h¢i de kham pha chinh minh
0 tang muc sau r(>ng nhat, giup ta song c6 li tuong va biet c!du
tranh cho nhilng [i tuong cao d~p ay.
Chung minh: Mai Tuong van, nguoi tung tham gia giiii Vo
dtch tri nha the giai vai man thi dau day an tuQng tq,i san chai
Sieu tri tu~ Vi~t Nam. Cht khong he nao nung va quyet tim ra
ma so cuoi cung tq,i vong thi ban ket.
Bai hc;>c nht:tn thuc: Quyet tam La m¢t nguon L~c Luon ton tq,i
trong tiem thuc cua tat cii chung ta, hay danh thuc n6.
 Viet do~n van Nghi lu~n xii h{ji "khong kho" Tran Thity Duong

60. DlEU NH!N f>UQC KHI QUYET TAM

Chiem nghi~m ve sv quyet tam trong CUQC song, Thomas Fuller dii tung bqc
bq,ch: "Long quyet tam vo hinh co the tvu thanh hau nhu mQi thil, trong do co
cd sv khac bi~t giila vi nhan va ke tam thuong". Qud th1:(c long quyet tam co
j nghia vo citng to lan chap canh cho nh1ing uc1c mo, khat vqng cua con nguoi
di den cai dich t~n citng nhat. Dieu chung ta nh~n duqc khi quyet tam chinh
la nguon nang luqng tich c~c, lei d{jng l1:(c to lon thuc day doi chan ta di tren
con duimg tim kie'm thanh cong va h~nh phuc. Khi quyet tam dq,t aUC}C mqt
dieu gi do, ta se khong de dang chitn buac, bO cu{jc truoc nhiing kho khan, thil
thach, ta se tu duy den citng, hanh d{jng den citng de chinh ph1;tc. Chung ta
da ticng phdi ne ph1;tc truac S1:{ quyet tam thi dau cUa thi sinh Mai Tteong
· Van, nguoi ticng tham gia gidi Vo djch tri nhc1 the giai vc1i man thi aau day
an tuqng tl;ti san choi Sieu tri tu~ Vi~t Nam. Chj khong h~ nao nung va quyet
tim ra ma so cuoi cung tl;ti vong thi ban ket. Mt;ic du, doi thu da tim ra duqc
dap an tic rat sam. Chinh s1:( quyet tam ay, aa lam d~y song c{jng dong. Til do
cho thay, long quyet tam CUa gioi tre, do la yeu to thuc day S1:( sang t~o, nht:t)'
ben trong vi~c giai quyet nhUng van de phat sinh tren hanh trinh chinh ph't;tC
nhung uoc mo, khat VQng. Long quyet tam con luy~n cho con nguoi chung ta
nhung pham chat dt;to due tot d~p nhu tinh kien tri, ben bi, chiu thuang, chju
kho,.~. Co long quyet tam, M thong nhung dv dinh trong CUQC doi moi chung
ta mai aUC}C vQ,n hanh. Long quyet tam cho ta CO h{ji di kham pha chinh minh
o tang muc sau r{jng nhat, giup ta song co li tuong va bUt dau tranh cho
nhiingli tuong cao d~p ay. Tren chQ,ng duong tim kiem thanh cong va hq,nh
phuc luon ton tq,i nhung cam do ma neu nhu long quyet tam khong au Wn, ta
se de bj CUOn vao vong xoay CUa S1f ham VUi nhat thOi ma bo quen m'I:LC tieu
quan trQng nhat, de bi sa lay vao vung bun tam toi cua sv that bq,i, chan niin,
tuy~t VQng. Khong co long quyet tam, ta se khong ldm duqc gi cd, ta cung se
khong ldm du:qc nhiing dieu vi dt:ti neu nhu quyet tiim cua chung ta qua tam
Quyet tam la mqt nguon lvc luon ton tq,i trong tiem thilc cua
tat cii moi con nguoi chung ta, hiiy danh thilc no, hiiy dung no nhu mqt thil
vu khi chien dau uy lvc nhat de hi~n thvc hoa khat vQng cua chinh minh!
 Co h(ji ciing giong nhu binh minh ngay nao ciing xuat hi~n,
nhung chi can tre m(jt chut, ta se bo lB n6. Vi~c nam bat co h(ji
COy nghia VO cung to [{m tren hanh trinh chinh phl:LC nhfrng
ciam me, khat VQng CUa con ngUOi.
Trie'n khai vd bdn lul:ln van de
C6 nam bat co h(ji, ta moi c6 the v(ln hanh nhung dv;
citnh, ml:LC tieu cid ciUQC hinh thanh trong tiem thUC tu bay fau.
~!. C6 nam bat co h(ji ta moi c6 the t(ln dvng toi cia sue
mqnh tiem an cua chinh minh, moi c6 the buoc ra the gioi cie
chiem nghi~m, kham pha nhung gia trt moi me, [i thu.
Biet nam bat co h(ji, ta se thay ciuqc nhung no lv;c, quyet
tam cua tuoi tre [a xung ciang, ta se biet tran trQng han nhung
khoanh khac cua hi~n tqi, biet suy nghi, hanh ci(jng m(jt each
dut khoat, quyet cioan, khong vi nhung do dv;, sq hdi ma phai
song trong an h(ln, nuoi tiec suot cioi.
4. Co h(ji [a chiec chia kh6a cie dan ta toi thanh cong, Mi
khi nam bat ciuqc co h(ji ta se rut ngan quang ciuong minh
buoc [qi; n6 giup ta de dang khang citnh giit trt ciing nhu hanh
ci(jng cua ban than han.
Chung minh:-Michaer Dell - giam cioc aieu hanh t(lp aoan
DeH-t(lp cioan may tinh hang ciau the gioi.
Bdi hc;>c nhl:ln thuc: Chia kh6a mo ra canh cua thanh cong va
hqnh phuc nam (j vi~c bqn c6 thv;c sv; nh(ln ra co h(ji truoc mat
minh hay khong? va neu nh(ln ra co h(ji, bqn c6 nam bat va
t(ln d1:tng n6 hay khong? Khong ai c6 the tra foi nhung cau hoi
ay ngoqi tru chinh bqn! va bqn ciing chinh [a m(jt co h(ji cie
toa sang, ciung ciam trong bOng toi.
 61. vNGHiA evA v1tc NAM BAT co HOI TRONG cu(>c soNG
"Cu(jc song luon cho ta m(jt co h<)i, do la ngay mai", nhung li~u co may ai
trong chung ta kien tri thuc dgy thgt sam cte tgn dvng trQn v~n "ngay mai"
cua minh? Co h<)i ciing gi6ng nhu binh minh ngay nao cilng xuat hi~n, nhung
chi can chgm tre m(jt chut, ta se bO W no trong nggm ngui, nu6i tiec. Vi~c
nam bat co h(>i co y nghia vo citng to lon tren hanh trinh chinh ph¥C nhiing
dam me, khtit V<,>ng cua con nguoi. Co nam bat co h<)i,

Tren dai co ba thu m(jt khi da qua di thi khong

baa gia lay lc;ti dUQC, do chinh la thai gian, lai noi va co h(ji. Bo W cO h(ji la m(jt
dieu vo cung dang tiec, dQ,c bi~t d6i v6i nhung nguai tre. Doi khi, m(jt co h<)i
nao do den cung giup ta tqo nen nhung gia tri ynghia cho c<)ng dong, xa h<)i.
0 thai diem gia may tinh pho bien i'1 muc 3000USD, Michael Dell - Giam doc
dieu hanh tq_p doan Dell-tq_p doan may tinh hang ddu the giai hi~n nay dii
nhq.n thay neu mua roi ph¥ tung va liip chimg lt;ti thanh may tinh hoan chinh
thi ong co the ban ra vai gia thap hon muc gia thi truong khi ay rat nhieu
ma van thu dugc lgi nhuq.n. Nam bat dugc co h(>i do, Dell dii quyet dinh bo
hQC de thanh lq_p cong ty kinh doanh rieng chuyen Ve san xuat may tinh, va
den nay thuong hi~u Dell dii tri'1 nen thinh hanh va giup ich rat nhieu cho
CUQC song con ngUOi tren khap the giai.

"Co h<)i chi den v6i nhung ai biet nam bat". Chia khoa mo
ra canh ci!a thanh ding va hqnh phuc nam 0 vi~c bqn co thv;c sv; nhgn ra co
h(ji tru6c mat minh hay khong? va neu nhqn ra co h<)i, bqn co nam bat va tgn
d1,mg no hay khong? Khong ai co the tra lai nhflng cau hoi ay ngoqi tril chinh
ban! Va bq.n chinh [a ?rt{)t ca ae
toa sang, dung dam bong
TAM QUAN TRQNG CUA VI~C HIEU GIA TRl BAN THAN
Dan dat va neu dugc van de nghj lu~n: "Tam quan trQng cua
vi~c hieu gia tri ban than minh".
Gia tri cua ban than La nhung aieu rieng bi~t, noi b~t ve tai
nang, pham each, quan ni~m, ... cua moi con ngu:ai chung ta.
Trien khai va ban lu~n van de
Hieu aU:Qc gia tri cua ban than chinh La bu:dc aau tien
quyet ainh aen Vi~c ta CO the t(tC ghi hinh anh cua chinh minh
trong the gidi aa sac mau hay khong.
Vi~c hieu aU:QC gia tri cua ban than co vai tro a(tc bi~t
quan trQng giup ta nhin nh~n aU:QC nhilng U:U, khuyet aiem
cua minh, phat huy toi aa nang Lv;c tiem an va khac phvc tri~t
ae nhung yeu to can au:ang thanh cong.
No giup ta ai aung au:ang, phat trien aung hu:bng, giup
ta ainh vi aU:QC ban than giUa CUQC aai Ldn r()ng, biet minh
aang aifng 0 aau va can hQC hoi them nhUng gi ae khong bi tvt
h~u so vdi thai a(ti tan tien ngay nay.
4. Co hieu aU:Qc gia tri ban than, ta mdi co the aem nhung
gia tri ay Lan toa aen mQi ngu:ai, ao chinh La nen tang cua mQi
sv cong hien aay y nghia cho c()ng aong, xa h()i.
Hieu dU:QC gia tri cua ban than, ta se trO nen quyet doan
han, mQ,nh me han trong vi~c tv; du:a ra nhung quyet dinh Ldn
CUa CUQC dOi minh.
Chung minh: Chung ta se khong the quen GiLbert, ngu:ai phv
nil tu choi bang sang che Vaccine Covid, ba noi: "Toi co the
kiem aU:Qc m()t khoan LQi nhu~n khong Lo. Nhu:ng khong muon
d¢c quyen sang che, vi toi muon chia se cong ngM nay ae mQi
ngu:ai co the san xuat vaccine".
Bdi hQc nht:tn thuc: Hieu dU:Qc gia tri ban than chinh La each
Lam chu thanh cong va hQ,nh phuc!
Viet do~n van Nghi luf:ln xa h(>i "khong kho" Tran Thuy Duong

62. TAM QUAN TRONG cuA v1tc HlEU auoc GIA TRJ cuA BAN THAN
Ta luon khao khat duqc kham pha the giai, duqc chiem nghi~m nhung gia
try thieng lieng, cao d~p, duqc di den nhung cai dich tQ,n cimg cua cu(>c doi,
nhung li~u CO may ai trong chung ta khao khat hitu d:UCJC gia tti cua chinh
bdn than minh. Gia try cua ban thcin la nhung dieu rieng bi~t, noi bQ,t ve tai
nang, pham each, quan ni~m, ... cua moi con nguoi chung ta. Vi~c hiiu dUCJC
gia try cua bdn than co vai tro 4~c bi~t quan trQng giup ta nhin nhf:ln duqc
nhiing uu, khuyet diem cua minh, phat huy toi da nang ll;Cc tiem an va khac
ph¥C tri~t de nhiing vet nut lam chf:lm ai bUOC chan cua chung ta tren con
duong tim kiem thanh cong va h~nh phuc. Hieu duqc gia tri cua ban thcin
chinh la buac dau tien quyet dinh cten vi~c ta co the tq,c ghi hinh anh cua
chinh minh trong the giai da sac mau hay khong. No giup ta di dung duong,
phat trien dung huang, giup ta ajnh vj auqc bdn than giiia cuc}c doi lbn rc}ng,
bUt minh dang dung 0' dau va can hQc hoi them nhiing gi de khong bj t¥t hf:lu
so vbi thai d~i tan tien ngay nay. Co hieu duqc gia tri ban thcin, ta mai co the
aem nhiing gia try ay lan toa den mQi nguoi, do chinh la nen tang CUa mQi S1;{
cong hUn aay y nghia cho c(>ng dong, xii hc}i. Hieu duqc gia tri cua ban thcin,
ta se tro nen quyet doan hon, m«;tnh me hem trong vi~c t1;{ dua ra nhiing quyet
djnh lan cua cuc}c doi minh. Neu khong hieu duqc gia try cua ban thcin, ta se
de bi rai vao cam giac hoang mang, vo dinh, khong biet minh can gi, muon gi,
khong biet minh phai di den dciu va thQ,m chi la tuy~t V<;mg, chan nan khi cam
thay kem coi han nguoi khac. Hifu dUCJC gia try cua ban than giup ta t1;{ tin
han, bdn linh han tren hanh trinh chinh ph¥c nhiing ubc ma, khat vQng.
Chung ta se khong the quen Gilbert, nguoi ph¥ nii tu choi bang sang che
Vaccine Covid, ba noi: "Toi co the kie'm duqc mqt khodn lgi nhu~n khong lo.
Nhung khong muon dqc quyen sang che, vi toi muon chia se cong ngh~ nay
de mQi nguoi co the san xuat vaccine", cau noi ay cung au khdng djnh gia try
bdn than. Chi bang each hieu duqc gia try cua ban thcin minh, ta mai co the
song Vel trai nghi~m CUQC song m()t each trQn V~n, y nghia nhat, mai CO the
mang den va lan toa nhung huang tham quy gia cho cu()c doi. Hieu duqc gia
try ban thcin chinh la each lam chit thanh cong va hq,nh phuc!
 TAM QUAN TRQNG CUA VI~C THAY DOl TAM NHIN
vAeAcH NGHI cuA coN NGU(H TRONG cuoc soNG
Dan dat va neu duqc van de nghi lu~n:

Suy ngam ve nhilng thay ciOi trong CUQC song, quii thvc con
nguoi chung ta khong CO au quyen nang ae dich chuyen aUC)C
the gioi r(ing lon nhung lQ,i c6 the t1/ aieu khien tam nhin va
each nghi cua chinh minh de huang toi thanh cong.
Trien khai va ban lu~n van de
Tam nhin va each nghi la hai yeu to thu(ic ve phQ,m trn
nhQ,n thilc, li tri cua con nguoi.
Thay aoi tam nhin va each nghi la phuong ti~n giup ta
CO the VUC)t qua nhilng kh6 khan, thu thach luon rinh rQ,p cua
CUQC song xung quanh.
Vi~c thay aoi tam nhin va each nghi nuoi duong trong
ta tinh than ham hQc hoi, giup ta tro thanh m(it con nguoi t1/
tin, linh hoQ,t, biet nam bat va khong bao gio bO La nhilng co
h(ii quy gia trong CUQC ac'Ji.
Tam nhin va each nghi chinh la nen tang, "goc re" dang
ngay ngay aam sau xuong long aat de nuoi duong cay xanh
cua aam me, khat VQng.
Thay aoi tam nhin va each nghi giup ta vuon cao va xa
han tren hanh trinh tien buck cua minh.
Chung minh: Thay aoi tam nhin va each nghi khi phiii aoi di~n
truoc DQ,i dich Covid-19.
Bai hQC nh~n thuc: giila bao nhieu hon lo(tn cua CUQC aoi, hay
mQ,nh dQ,n thay aoi tam nhin va each nghi de thanh cong, hay
dam song de thu thach biin than, de vap nga va ngay m(it
truong thanh, cilng cap han!
Viet dot;tn van Nghi ht~n xii hqi "khong kho" Tnin Thuy Duong

63. TAM QUAN TRONG cuA v1~c TRAY DOI TAM NHIN vA. eAcH NGHi
Suy ngam ve nhung thay doi trong CUQC song, qua thv;c con nguai chimg
ta khong c6 du quyen nang de dich chuyen duQc the giai r(ing LOn nhung lc;ti
c6 the tv; dieu khien tam nhin va each nghi cua chinh minh de huang tai thanh
cong. Tam nhin va each nghi la hai yeu to thu(>c v~ ph~m tru nh~n thuc, li
tri cua con nguoi, ma nh~n thuc, li tri l~i za chiec "vo liing" di~u khien hanh
d(>ng va quyet djnh S'l:( thanh b~i tren hdnh trinh chinh ph'f:tC dam me va khat
VQng cua moi chung ta. Chinh boi le d6, vi~c thay doi tam nhin va each nghi
lit m(it buac d~m vo cimg quan trc;mg ta khong duQc phep coi nh~, lam la neu
muon tro thanh m(it con nguai vi dc;ti, m(jt con nguai c6 the "tren thong thien
viin, duai tuang dia chat", dem lc;ti nhieu gia tri coy nghia cho c(ing dong, xii
h(ii. Thay doi tam nhin va each nghi ld phttong ti~n giup ta co the VtCCJt qua
nhiing kho khan, thu thach luon rinh r~p cua CUQC song xung quanh. Khi kho
khiin, thu thach c'Jp den, thay vi sQ hiii, tron chc;ty, ta hiiy coi no nhu m(it ca h(ii
de mai dua y chi, niing lv;c cua ban thdn, thay vi m~t moi, chan nan, ta hiiy
coi n6 nhu lit canh cua dan buac chdn ta di den m(jt ngay mai tuai sang. Vi~c
thay doi tam nhin Vet each nghi nuoi dUOng trong ta tinh than ham hQC hoi,
giup ta tro thanh m<)t con nguai tl:( tin, linh hot:tt, bUt nam bat va khong bao
giiJ bO la nhfrng CO h(ii quy gia trong CUQC doi. Tam nhin va each nghi chinh
ld goc re dang ngay ngay dam sau xuong limg dat cte nuoi du:ong cay xanh
cua dam me, khat v~mg. D~i djch Covid bat ngo ~p tten vc1i cac dCJt giiin each
lien t'f:tC bu(jc chung ta phdi thay doi tam nhin va each nghi de ton t~i. Khong
the t'l:( do mit hang quan hay ung dung tntOC no dtCCJC, khong the ho~t d(>ng
VOi cac phteong an cU dtCCJC ma phai thay doi nhi~U phteong thUc nhtC hQC
online, anha tam vi~c... Cu(ic song lit m(it dong chay c6 sv: ludn chuyen khong
ngimg nghi, chinh boi le d6 neu chimg ta cu luon giU trong minh nhung quan
diem co huu, nhung cai nhin hc;tn h~p, ta se mau chong tro nen lc;tc hq,u, khong
bao gia c6 the chc;tm tai nhilng dieu lan lao, vi dc;ti dang don dQi ophia trnac.
Hoi nhilng nguai tre dang mong lung giua bao nhieu hon loc;tn cita CUQC dai,
hiiy mc;tnh dc;tn thay doi tam nhin va each nghi de thanh cong, hiiy dam song
de thu thach ban thdn, de vap ngii va ngay m(jt trnong thanh, cung cap han!
 Ngoc;ti tru yeu to may man, khong ai trong chimg ta co the
thimh cong ngay tu nhii:ng buoc chc;ty da aau tien tren hanh
trinh chinh phvc nhii:ng dieu vi dc;ti.
Trien khai va ban lut:in van de
Thv;c chat cua vi~c chap nhc;tn that bc;ti La khong tv; dan
v(l,t, trcich moe ban than vi nhii:ng sai sot dan den that bc;ti ma
phai biet Lang Lc;ti, phai biet suy ngam de rut ra bai hQc kinh
nghi~m sau sac cho nhii:ng ch(l,ng duang gian nan ke tiep.
Thai d(j chap nhc;tn that bc;ti khong co nghia La thoa hi~p
voi nhii:ng that bc;ti ma khong dam tiep tvc hanh d(jng de chinh
phvc nhii:ng mvc tieu Lon Lao phia truoc.
Vi~c chap nhc;tn that bc;ti tc;to cho chung ta m(jt tam Li
thoai mai de phat huy toi da niing Lv;c tri tu~ va the chat, phat
huy toi da y chi, nght Lv;c de tiep tvc dan buoc, tiep tvc kien
cuang voi nhii:ng hanh trinh con dang do.
Nha co thai d(j chap nhQ.n that bc;ti, ta moi biet dUQC ban
than minh con nhieu thieu sot, con nhieu nhii:ng khuyet diem
can phai khac phvc de tv; hoan thi~n hon moi ngay, de co the
chinh phvc dUQC nhii:ng dam me, khat VQng van Luon don dQi.
Chap nhc;tn that bc;ti nghia Lata dii thanh cong trong
nhc;tn thuc, va chin chan trong suy nghi.
Chung minh: M(jt ong trum cong ngh~ nhu BiLL Gates, Mark
Juckerberg hay Larry Page cung nhin nhc;tn va danh gia Lc;ti
van de sau nhii:ng Lan that bc;ti de tv; hoan thi~n hon moi ngay.
Bdi hQc nht:in thicc: Thai d(j chap nhQ.n chinh La sv; the hi~n sciu
sac nhat tu duy tich cv;c cua m(jt nguai thanh cong.
Viet dot:tn van Nghi lu*n xa hi)i "khong kho" Tran Thuy Duong
- -~ , A ,., A ,., · ., • '

64. SUY NGHI VE THAI DO CHAP NH~N THAT B~I CUA CON NGUOI
Chung ta suy nghi nhU: the nao ve thai a{) chap nhQ,n that bq,i trong CUQC
song? Li~u do co phiii La S\£ yeu hen, nhu nhU:<JC hay chinh La bU:(k a~m quan
trQng de huang den thanh cong va hq,nh phuc cua moi con ngu:ai? Ngoq,i tric
yeu to may man, khong ai trong chung ta co the thanh cong ngay til nhung
bu:ac chq,y aa aau tien tren hanh trinh chinh phv,c nhung aieu vi dQ,i. Ngay cd
nha bac hqc noi tieng the gioi Thomas Edison cilng da tung phdi chap nh~n
that bQ.i den muoi nghin ldn tn.coc khi co the phat minh ra day toe b6ng den.
M()t ong trum cong ngh~ nhte Bill Gates, Mark Juckerberg hay Larry Page
ciing da tung bi cuOi nhQ.o, bi tu choi bie't bao nhieu lan vi nhiing y tuong ngo
ngan, nhteng hq van quyet tam nhin nh~n va danh gia lQ.i van de sau nhiing
lan that bQ.i de t'I;Choan thi~n hon moi ngay. Thai dq chap nh*n that bQ.i khong
co nghia ld thoa hi~p voi nhii'tig that bt:ti ma khong dam tiep t'~:tc hanh d()ng
de chinh phl;tC nhung ml;tC tieu lon lao phia truoc. Thvc chat cua vi~c chap
nh*n that bQ.i ld khong t'l! dan v(lt, trach moe bdn than vi nhung sai sot dan
den that bQ.i md phdi bUt liing lQ.i, phdi bie't suy ngam de ritt ra bai hqc kinh
nghi~m sau sac cho nhung ch(lng duong gian nan ke tie'p. Vi~c chap nh~n
that bQ.i tQ.o cho chimg ta m()t tam li thodi mtH de· phat huy toi da nang l'J!c
tri tu~ Va the" chat, phat huy toi da J chi, nghi l'J!C de tie'p tl;tC dan bttOC, tifp
tl;tC kien cuong vai nhilng hanh trinh con dang do. That bq,i khien ta ciim nhQ,n
aU:<JC con aU:Ong aen VOi thanh cong qua th\lC khong he d£ dang, va nho CO thai
dq chap nh*n that bQ.i, ta moi bie't dugc bdn than minh con nhieu thie'u sot,
con nhieu nhung khuyet dUm can phdi khdc ph1;tc de t'l! hoan thi~n hon moi
ngay, de CO the chinh phl;tC dU<JC nhi!ng dam me, khat VQng van luon don dgi.
Co nhung ngu:ai vi cai toi qua cao ma khong cui aau nhin nhQ,n, aanh gia Lq,i
ma cil: dan than vao chi de chil:ng to biin than, va roi Lq,i tiep tv,c phiii hung
chiu nhung that bq,i. Nhu: mili ten chi co the phong ra khi keo nguqc ve sau,
con ngu:ai chung ta can den nhung that bq,i de tq,o m{)t buac chq,y aa vung
chac tren hanh trinh chinh phv,c mv,c tieu. Thai a¢ chap nhQ,n chinh La sv the
hi~n sau sac nhat tu: duy tich eve cua m{)t ngu:ai thanh cong. Ngay cii den that
bq,i chung ta con khong dam chap nhQ,n, vQ,y ta chap nhQ,n auqc gi han?
 TAM QUAN TRQNG cuA sv cHu DONG TRUOc cAc
TINH HUONG BAT NGO TRONG cu<)c soNG
Dan da.t va neu dugc van de nghi lut;in:

Neu con nguai hQC dUQC each song chu d()ng truoc nhilng
tinh huang bat nga ay, rui ro duang nhu se chi nam 0 m()t ti
L~ rat nho, ta se khong baa gia bi roi vao cam giac hoang mang
Trien khai va ban lut;in van de
sv: chu d()ng giup ta Linh hoqt, tv: tin trong vi~c bay to
quan diem, suy nghi cua minh ve m()t van de bat nga xay den .
. Chu d()ng La yeu to tiet ra nhung nguon d()ng Lv:c quy gia
thai thuc con nguai chung ta tu duy va hanh d()ng du trong ca
nhung hoan canh kho khan, thu thach.
sv: chu d()ng chinh La canh cua duy nhat dua ta thoat
khoi cam giac hoang mang, Lo SQ
Vi~c xay d1:(ng dUQC tinh than chu d()ng giup ta nam bat
dUQC nhilng co h()i quy gia neu do La tinh huang thien ve gia
tri tich cv:c, dong thai giup ta nhanh nhc;ty, kheo Leo trong vi~c
duong dau VOi nhfrng dieu tieu C1:{C xay den.
Neu khong biet nuoi duong tinh than chu d()ng, ta se de
bi Loi song dv:a dam, L~ thu()c khong che, ta se chi co the ngoi
yen chia doi ban tay ra CaU CUU va hi VQng.
Chung minh: Manh dat mien Trung nang gio, La dai dat [uon
phai ganh chiu thien tai baa til cung nhung hQ,u qua nQ,ng ne.
The nhung, voi S1:{ chu d()ng trong cong tac phong chong, va
chu d{)ng trong tinh than khac ph'I;LC nen hQ da rat kien CUang.
Bai hQc nht;in thuc: Chung ta khong the Luang truoc duQc
nhung tinh huang bat nga nhung Lc;ti co the Luy~n tinh than
chu d()ng ngay til bay gia de khong phai song nua dai con Lc;ti
trong nuoi tiec.
Viet do~;tn van Nghj lt.ttJn xa h()i "khong kho" Tnin Thuy Duong

65. TAM QUAN TRONG cuA cHu DQNG TRUOc cAc TiNH HUONG
CUQC song nhu mQt tro chai mQ,O hiem, luon tiem an nhung tinh huong bat
nga CO the day con nguai ta den ba VVC cua nhilng dau thUOng, mat mAt.
Nhung neu con nguoi hqc auqc each song chu ai)ng truoc nhiing tinh huang
bat ngo ay, nli ro duong nhu se chi nam {J mi)t ti ~~ n!t nho, ta se khong bao
gio bj roi vao cam giac hoang mang, vo ajnh mat'!! keo lui buoc chan tren con
auong ch~m toi thanh cong va h~nh phuc. S1;! chu dqng giup ta linh ho~t, t'l;(
tin trong vi~c bay to quan diem, suy nghi cua minh ve mi)t van de bat ngo
xay den. Chu d¢ng la yeu to tUt ra nhiing nguon dqng l'l;(c quy gia thoi thitc
con nguoi chung ta tu duy ud hanh dqng du trong cd nhiing hoan canh kho
khan, thu thach. Truac m¢t tinh huong bat nga xay den, khi chua co sv chuan
bi ki luang thi S'l! chu ai)ng chinh ld canh cUa duy nhat dUa ta thoat khoi cam
giac hoang mang, lo SQ. Co chu d¢ng ta mai co the bat kip vai dong chdy khong
ngitng ludn chuyen CUa CUQC song, ta mOi CO the tV kien tQ,O dUQC guang m(l,t
cua chinh minh, khong de nhung can giong biio dcinh g~c ma chap nhq,n song
vo danh, vo nghia. Mdnh aat mien Trung nang gio ld ddi aat luon phdi ganh
chju thien tai bao lil. The nhung, vOi S'J! chu ai)ng trong cong tac phong chong,
va chu ai)ng trong tinh tfuin khac ph1;tc nen hQ aa rat kien cuong. NhO' ve
mien Trung, la nhO' ve nhung "con bao bat ngo". Nhung he;> aa chung minh
rang, tinh huong bat nga luon tiem an cd nhilng cai tich eve va tieu eve, ui~c
xay d'l;(ng aU(_lC tinh than chu d('ng giup ta nam bat clU(_lC nhfrng CO h(}i quy
gia neu do ld tinh huang thien ve gia trj tich C'I!C, dong thai giup ta nhanh
nh~;ty, kheo leo trong vi~c auang dau voi nhiing dieu tieu c'l;(c xay den. Khi doi
m(lt vai m¢t tinh huong bat nga, va dt;lc bi~t la nhung tinh huong kho khiin,
thu thach, neu khong bUt nuoi duong tinh than chtl d(mg, ta se de bj Uii song
d'l!a dam, l~ thu(>c khong che, ta se chi co the ngoi yen chia doi ban tay ra cau
cuu va hi vc.mg. Dieu gi se xay ra neu khong ai kip thai dung tren ba vvc de
don dqi SV cau CUU ay? Ta se tV nhan chim CUQC dai minh trong VVC sdu tiim
toi, ta se phdi bO do nhung uac ma, hoai biio? Chung ta khong the luang truac
duqc nhung tinh huong bat nga nhung lQ-i co the luy~n tinh than chu d¢ng
ngay tit bdy gia de khong phai song nua dai con lQ,i trong nuoi tiec.
 SUC M1~.NH CUA Sl/Tl/TIN
Dan dat va neu duqc van de nghi lu':ln: Neu auqc "Sue mqnh
cua sv tv tin aoi voi con ngw)i".
"TV tin La aieu ki~n aau tien ta can co ae Lam auqc nhung
aieu Lon Lao", ao La m<)t cai nhin toan di~n va sau sac ve sue
mc;tnh VO cung to LcJn cua SV tV tin trong CUQC song COn ngUOi.
Trien khai va ban lu':ln van de
sv tv tin giup cho ban than moi chung ta biet tran tn;mg
nang Lvc va pham chat cua chinh minh, giup ta them Lqc quan,
yeu aai va Luon san sang VU(Jt qua nhung noi SQ hiii, chan nan
va ca nhung aieu khong dang co.
Xay dvng auqc sv tV tin trong tiem thuc, ta nhu dang
chap them aoi canh vung chac cho nhung dam me, khat vc;mg.
SV tV tin hinh thanh trong ta m<)t Loi tu duy tich eve,
sang tqo, giup ta nam bat auqc nhung ca h<)i, co au ban Linh
ae dam noi, dam Lam.
Tin vao ban than va phat huy toi aa nhung the mqnh
cua ban than trong Vi~C xay dVng CUQC song va theo auoi
nhftng aam me, khat VQng.
Co tin vao ban than, aoi mat ta moi dam phong xa tam
nhin, aoi chan ta moi dam mc;tnh dqn buoc ai voi nhung khao
khat va dam me.
Chung minh: Hoa hQ,u Nguyen Huang Giang voi sue mqnh cua
SV tV tin, tv tin ve nang LVC, tri tu~ aii VU(Jt qua r<lO can gioi
tinh thu ba ae song thQ,t voi chinh minh va tv tin toa sang.
Huang Giang aii va dang La niem tv hao cua m<)t ban Linh, m<)t
sv tv tin dang kham phv,c.
Bdi hQc nh':ln thuc: Hiiy tv tin vi bqn La chinh bc;tn, dung bao
gia aanh mat sv tV tin vi nhung sai Lam, ngay ca nhung con
nguai vi aqi nhat cilng co Luc phqm sai Lam aay thoi!
 66. sue M.i~.NH CUA sv TV TIN
Ban ve long t1J tin, Samuel Johnson dii tiing khang atnh: "T'J! tin ld dieu
ki~n dau tien ta can co de ldm duqc nhitng dieu lbn lao", do la m(>t cai nhin
toan di~n va sau sac ve SUC mt:tnh VO cung to lbn CUa S'J! t'l:( tin trong CUQC song
connguoi

Chung ta den vdi cu(Jc doi, ai cilng mang trong minh sv vUQt tr<?i rieng
bi~t trong m(Jt linh V'I!C, m(Jt khia C(tnh nao ao, quan trQng la ta can CO au t'l;{
tin de the hi~n trQn v~n nhitng giit trt cao quy ay. The nen, hinh dnh Hoa h~u
chuyen gioi- Nguyen Huang Giang da ldm rt:tng danh cho nhan sac Vi~t a
san chai quoc te nay van ld m()t niem t'l:( hao lon. Doi voi nhitng nguoi thu(>c
gioi tinh thu 3, de buoc dau ldm bt:tn voi the gioi khong phdi la dieu de dang.
Nhung chinh sue mt:tnh cua S'J! t'l:( tin, t'l:( tin ve nang l'l:(c, tri tu~ da giup hQ
tung buoc vitng tin de song co j nghia han. Dit chung ta sinh ra trong hoan
canh the nao, chi can CO S'l;{ t'l;{ tin, ta se CO au ban linh ae dam noi, dam lam,
van toa sang vdi nhitng gia trt thieng lieng nhat.

vao ban than la budc dau tien tren hanh trinh

tin khac vdi t'l;{ cao, t'l;{ phv. TV tin danh gia dung m'l;{c gia trt ban thtin, no la
m<?t loqi sue mqnh thUQC ve tinh than. Hiiy t'l:( tin vi bqn [a chinh bqn, khong
phai m(Jt ai khac, chi co bc;m mdi au tU each song va tri'!i nghi~m CUQC aoi cua
chinh minh. Dung bao gio aanh mat S'l:[ tv tin vi nhitng sai lam nho nhiJ,t, ngay
ca nhung con nguoi vi ac;ti nhat ciing co [uc sai
Viet do~n van Nghi ht(in h(}i "khong kho" Tran Thuy Duong

De ltty~n 67. SUY NGHi VE CON DUONG DEN V()l THANH CONG
Dan dat va neu dte(fc van de nghi l~n: Neu duqc suy nghi ve
"con duong cten vai thanh cong".
Modo~n Con duang den vai thimh cong cung khong he de dimg va
Luon tiem an nhilng kh6 khan, thu thach.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. De di dUQc den cuoi con duang mang ten thanh cong va
nhqn qua ngc;>t, cai gia ma nguai ta phai aanh doi vita La sue
khoe, vita La thai gian, tien bqc, thqm chi La ca nhilng moi quan
h~ tot d£;p trong CUQC song.
- Y2. Tren con duang den vai nhilng dieu tan Lao, vi dqi, ta
Than do«;tn phai trai qua bao nhieu noi dau, bao nhieu nhilng vap nga,
that bqi doi h:tc Lam ta nhvt chi, tuy~t vc;>ng.
- y 3. De den dUQC vai thanh cong chung ta can buac qua rao
can cua chinh ban thiin minh, tv tin va aay nhi~t huyet; niing
niu triin trc;>ng nhung dieu nho be.
- y 4. De dung dUQC tren dinh nui cao, con nguai can phai
chap nhqn sv toi Luy~n day gian truiin.
- Y5. Phai mqo hiem, phai thu sue va trdi nghi~m thqt nhieu,
ta mai c6 the tim thay chinh minh giila mqt the giai da sac
mau, da gia trt.
Chung minh: Dang sau thanh cong nhilng Shark trong chuang
trinh "Thuang vv b~c t)i'' La nJtung no tvc khong ngung nghi,
La mo hoi, nuac mat va ca that bqi.
Dang sau sv noi tieng cua tqp doan thuang mqi di~n tu tan
nhat Trung Qu6c ALibaba La mqt nha sang Lqp Jack Ma eta 10
tan bi truang Dqi hc;>c Harvard til choi, 30 lan bi cac nha tuyen
dvng gqch ten.
Ket do«;tn Bdi hQc nh~n thuc: Thanh cong nay no til nhung uac ma nho
be nhat. Boi vqy, hay cu uac ma va song het minh vai n6.

206 Khong hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong auqc bat ctau!
Viet do(tn van Nghi lu~n xa hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

67. suv NGHi v:E coN DUONG DEN v<n THANH coNG
Moi ngu:oi, tuy vao Mtu: duy, my vao nhU:ng mong muon, tieu chudn khac
nhau ma quan ni~m ve thanh cong cilng khac nhau. Co ngu:oi coi thanh cong
la vi~c dq,t du:Qc nhU:ng dieu Um lao, vi dq,i trong sv nghi~p. Co ngu:oi lq,i coi
thanh cong la dU:QC song dung VOi gia trj, CUa ban than, dU:QC dem lq_i nhfrng
dieu tot d£;p cho mQi ngu:oi xung quanh, cho c()ng dong, xa h()i. Suy cho cung,
du {J bat cu quan ni~m nao, con tltcong den voi thanh cong cilng khong h~ d~
dang va luon ti~m an nhiing kho khan, thu thach. De d(tt duqc nhiing dieu
lon lao, vi d~i, cai gia ma nguoi ta phai danh doi vita lei sue khoe, vua ld thai
gian, tien b~c, thQ-m chi La ca nhung moi quan M tot d£;p trong cu()c song.
Tren con du:ong din voi nhftng dieu lon lao, vi d~i, ta phai trai qua bao nhieu
noi dau, bao nhieu nhftng vap ngii, that b(,ti doi luc lam ta nhy,t chi, tuy~t
VQng. :Ddng sau thanh cong nhiing Shark.trong chuang trinh "Thuang V'l;t bt;tc
tj" la nhiing no hcc khong ngung nghi, ld mo hoi, nuoc mdt va ca that bt;ti.
:Ddng sau S'l:l noi tUng cua tq.p doan thuang mt;ti di~n tu lon nhtit Trung Quae
Alibaba ld m()t nha sang lq_p Jack Ma dii 10 lan bj truong :Dt;ti hqc Harvard tu
choi,. 30 lan bj ccic nha tuyen d1;tng gt;tch ten. Nhu: con bu:am non muon cat
canh bay cao phiii triii qua qua trinh thoat ken day gian kho, con nguoi chung
ta muon bUOC len dinh cao cua Sl;l nghi~p dlng phai trai qua nhiing giai dot;tn
kho nhan, vat va. Ke ca nhU:ng thanh cong tu:ong nhu: don giiin nhu: vi~c dU:Qc
song La chinh minh, du:Qc lan toa nhiing gia trj tot d~p cung phai chap nh~n
S'l:C toi luy~n day gian truan. Muon vu:on ten dinh nui Olympia, ta can phai
leo qua biet bao con doc. Hanh trinh khcim phci ban than chua bao gio La de
dang nhu: chung ta van thu:ong mt;lc djnh. Phai mt;to hUm, phai thu sue vd
trdi nghi~m thq.t nhieu, ta mbi co the tim thay chinh minh gifra m()t the gioi
da sac mau, da gia trj. Muon lan toa dU:QC nhU:ng dieu tot d£;p cho cu()c song,
tru:ac het ta phai tro thanh m()t con ngu:oi tot d£;p, ta phiii t'l! hoan thi~n chinh
minh tren tung cht;lng du:ong doi day gai goc. Thanh cong nay no tit nhU:ng
u:ac mo nho be nhat. Boi vQ,y, hay cu u:ac mo va song het minh vai nhU:ng u:ac
mo ay, roi thanh c6ng se tim den chung ta nhu: ngu:oi m£; om ap dua con be
bOng vao long sau nhU:ng m~t nhoai, vat vii.
 Ychi, nghi Lv;c La nhung nguon nclng Lugng tiem an cua tam
tri Luon cha dgi co hc)i de troi dgy m~nh me. Ychi, nghi Lv;c co
m(jt vai tro vo cung quan tn;mg tren hanh trinh chinh phvc
nhung dam me, khat vc;mg cua moi con nguai.
Trien khai va ban lut;ln van de
Co y chi, nghi Lv;c chinh Lata dang tv; trang bi cho minh
thu vu khi toi tan nhat de co the chien dau chong L~i nhung
thach thuc Luon tiem an cua CUQC song xung quanh .
.Ychi, nghi Lv;c giitp ta chong ch<;>i v6i nhung van de "bat
nga kho doan" tren con duang thv;c hi~n u6c mo cua minh.
Ychi, nghi Lv;c danh thuc ga khong LQ "ban nang" con
nam ngu yen trong con nguai chitng ta.
Ychi, nghi Lv;c nhu chap ten doi canh niem tin cho moi
con nguai chitng ta, giitp ta nhgn thuc dugc ban than, nam bat
augc co hc)i va Luon L~c quan, tin tuong vao nhung gia tri ma
chitng ta dang thea duoi.
Mang trong minh y chi, nghi Lv;c ta se Luon co kha nang
thay doi dugc hoan canh va so phgn, Luon biet each song co
ich han va dem den nhieu gia tri cho cc)ng dong, xa hc)i.
Chung minh: Cac cau thu aa bOng vuon Len tu Lang que ngheo;
cac b~n h<;>c sinh coy chi, nghi Lv;c thoatngheo cho que huang ...
Bdi hQc nht;ln thuc: Nhung nguai mang trong minh y chi, nghi
Lv;c phi thuang se Luon co kha nang thay doi dugc hoan canh
va so phgn, Luon biet each song co ich han va dem den nhieu
gia tri han cho cc)ng dong, xa hc)i. Ychi, nghi Lv;c khong baa gia
tgo nen nhung ca the tam thuang, vo vi ma no Luon huang t6i
anh sang cua sv tan Lao, vi d~i trong CUQC dai.
 ss. TAM QUAN TRQNG cuA vcHi vA NGHJ Llfc cuA coN NGU{n
Dieu gi khien con nguc1i chung ta co au sue mQ,nh de aoi m(tt va VU:Qt qua
nhilng kho khan, thu thach? Dieu gi khien con ngu:oi chung ta san sang ai qua
con giong to khiic nghi~t de tim den canh cua cua thanh cong va hqnh phuc?
Do chinh ld y chi, nghj h:cc, ld nhiing nguon nang luqng tiem an cua tam tri
luon cho dqi co h9i de troi d~y m(tnh me. Y chi, nghj h:Cc co m9t vai tro uo
cung quan tr~mg tren hanh trinh chinh ph"~:tC nhiing dam me, khat VQng cua

Luon tiem
an cua CUQC song xung quanh. y chi, nghi Lv;c nhu: chat boi tron cho S'IJ v(tn
hanh cua h~ thong nhilng mv,c W~u, dv; atnh ta aii a(tt ra va huang tai. Biet
nuoi du:ang U:ac mO, khat VQng nhu:ng

Neu vi thieu y chi, nghi lv;c ma

ta chap nh(tn that bQ,i, chap nh(tn dung chan Vel bo CUQC thi ta se

Chung ta se khong co m(>t "chan sut" CP10

Luon aU:QC huan luy~n vien Park Hang Seo tin tu:ong giao nhi~m V'l;t lam
"nhiem" aoi phu:ong trong rat nhieu tr(tn aau quan trQng cua D(>i tuyen Bong
da quae gia Vi~t Nam- Nguyen Cong Phu:Qng, neu anh khong coy chi va nghi
ll,w vu:on Len khoi manh dat ngheo, Ngh~ An. 'r<

Nhiing ngu:oi mang trong minh y chi, nghi lv;c phi thu:ong
se Luon co kha nang thay aoi dUQC hoan canh va so ph(tn, luon biet each song
co ich han va aem den nhieu gia trt honcho c(>ng dong, xii h()i. Ychi, nghi Lv;c
khong bao gio tc;w nen nhiing ca the tam thuong, vo vi ma no Luon huang tbi
sang cua S1f UJn Lao, vi d(}!,i trong CUQC aoi,
 "Docm ket La sue mc;mh, La then chot cua thanh cong". Tung
chQ,ng duimg huy hoang ta dii di qua, tung chien thang ve vang
ta dii chinh ph'I!C duqc chinh La minh chung ro net nhat cho
Loi khang dinh cua Nguoi ve sue mgnh cua tinh than doan ket.
Trien khai va ban lu~n van de
','' Tinh than do an ket de cimg nhau dum bQC, se chia, cung
nhau VUQt qua nhitng COn giOng to khac nghi~t CUa CUQC song.
Tinh than doan ket tgo nen m¢t nguon sue mgnh to Um
giup ta co du dung khi de doi mQ,t va dau tranh voi nhitng kho
khiin, thu thach, giup ta danh duoi mQi thu ke thu cung dau
va hung hiin nhat.
Nho co tinh than doan ket, khong baa gio ta cam thay co
d¢c, Le Loi giiia CUQC doi Lon r¢ng, se Luon co nhitng nguoi a
cgnh ta, cung ta trai qua chQ,ng duong til dia ng'I!C tiim toi den
anh sang huy hoang.
Tinh than doan ket giup ta vung tiim, vitng tin hon tren
con duong minh sanh buoc, de xoa tan cam giac co d¢c.
Chung minh: Chinh tinh than doan ket cua nhiin diin ta noi
rieng cilng nhu tat ca cac quoc gia tren toan the gioi noi chung
giua cu¢c chien day lui dgi dich Covid-19 day gian nan, khoc
li~t dii va dang tgo nen m¢t nguon sue mgnh to Lon de huang
toi m'I!C tieu dUa CUQC song trO Ve VOi S'l;( an yen, hc;tnh phuc.
Bai h«_>c nh~n thuc: NhQ,n thuc duqc sue mgnh to LOn cua s'l;(
doan ket va co y thuc xiiy d'l;(ng tinh than doan ket chinh La
each ta xiiy nen nen mong VUng chac nhat cho cong trinh CUQC
song dUQC phat trien viin minh, phon thinh.
 69. sue M~NH CUA TINH THAN DOAN KET
Trang [jch su aeiu tranh bao v~ To quae cua quan va dan ta, Chu tjch Ho
Chi Minh aii nhieu [an nhein mQ,nh: "Doan ket la sue mQ,nh, la then chat cua
thanh cong". Vd tung chc;ing duong huy hodng ta dii di qua, tung chien thang
ve vang ta dii chinh phy.c duqc chinh ld minh chung ro net nhat cho loi khdng
dinh cua Nguoi ve sue m~nh cua tinh than dodn ket. Qua thvc, dva vao chinh
minh la m<)t [oi song acing tran trQng amoi con nguai chimg ta, the nhung
CUQC aOi nao CO bao giO chi ton tQ,i nhfrng triJ ngQ,i tam thuang, nhfrng thach

thuc "vua sue" voi ban than. Doi khi ta can den sv giup do cua nguai khac,

binh minh rQ,ng ro, cimg ta chia se, trai [ong ve nhung veip ngii va san sang
[a canh tay aac lvc dong hanh cimg ta tren hanh trinh chinh phvc nhung dam
me, khat VQng.

Chinh tinh than doan ket cua nhan dan ta noi rieng ciing
nhte tat ca cac quae gia tren toan the gioi noi chung giiia CUQC chien day lui
d~i dich Covid-19 day gian nan, khoc li~t dii va dang t~o nen m(>t nguon sue
m~nh to lcJn de hteO'ng tcJi my.c tieu dUa CUQC song trd Ve VOi S1:( an yen, h~nh
phuc. Khi bao trai tim cimg aQ,p chung m<)t niem khao khat, m<)t niem hi VQng
miinh h~t va CO y thUc aoan ket, chung tay vi nhitng khat VQng [On lao phia
truoc thi chac chan gop gio bao nai cilng thanh biio, gop yeu thuang hQ,nh
phuc se dong day. NhQ,n thuc aUQC sue m(tnh to LOn cua sv doan ket va coy
thuc xay dv;ng tinh than doan ket chinh la each ta xay nen nen mong vung
chac nhat cho cong trinh CUQC song aU(JC phat trien van phon thinh.
Viet do~;tn van Nghj lut;in xii h()i "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 70. TAM QUAN TRONG CUA L(ll NOI "CAM ON"
Dan dat va neu duqc van ae nghj lu~n: "Tam quan trQng cua
lcJi noi cam On trong CUQC song".
Mi1 doqn Loi noi "ciim an" dit chi la nhfrng thanh am nh~ nhang
thoang qua nhung cai dQng lq,i trong tam hon con nguoi lc;ti la
tnu nQ,ng yeu thuang, tnu nQ,ng nhung tam long,
Trien khai va ban lu~n van d~
- y 1. Loi noi "cam an" co tam quan trong dQ,c bi~t trong CUQC
song con nguoi til nhfrng hanh d(lng nho be nhat.
- Y2. Loi noi "cam an" vita la each ta the hi~n long biet an,
tran trc;mg VOi S'lf giup dO cua ngUOi khac vita la SQi day noi ket
trai tim va tam hon ca nhfrng con nguoi tw'Jng nhu xa lq,.
Than aoqn - Y3. Loi "cam an" giup ta ythuc han ve S'lf quan tam, giup do
cua ngUOi khac, la a(ing l'lfC khich l~ con ngU:Oi ta phai biet song
ae tuang trQ, de san se va yeu thuang.
- Y4. Nho co loi noi "cam an" giup cho nhilng moi quan h~ tot
d~p eta dan duQc hinh thanh, co nhung ca duyen gan bo ca
~

cuqc doi cilng eta tung duQc ben ten til m(lt loi noi cam an.
- Y5. Sue mq,nh cua loi noi "cam an" khien cho mQi hanh d(lng
cua chung ta tro nen co ynghia, khien taco duQc m(lt tam hon
thanh than, m(it trai tim dong day yeu thuang va song mqt
cuqc doi trQng v~n han, gia tri han
Chung mifih: Tfong-dc;tidicftCovia.:.m, nhilngloi noi "cam an"
----

hay dan gian chi la mqt n'l! cuoi rq,ng ro han in nhilng vet chan
chim tren khuon mQ,t da xe chieu cilng tro thanh niem an ui
tan lao giup cho nhung tinh nguy~n vien tiep t'l!c vung buac
tren hanh trinh ciing minh chong dich day vat va, m~t nhoai.
Ket doqn Bdi hQC nh~n thicc: Loi noi "cam an" tc;w nen ddu an, tc;w nen
nhung hinh anh tot d~p cua moi chung ta trong mat mQi nguoi
xung quanh.

212 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong duqc bat dau!
 70. TAM QUAN TRQNG CUA L(H NOI "CAM ON"
Da baa lau roi chung ta khong n6i lai "cam an"? Li~u chung ta c6 dang coi _
nhung hi sinh cua cham~ la dieu hien nhien? Hay chung ta c6 dang ich ki ma
cho rCing chong djch la nhi~m V'l:t bat bUQC CUa nhilng chien Sl ao trang ma
phot la di vi~c phai n6i lai "cam an"?

"cam an" den VOi CUQC dai nhU bong hoa CO SUC mt;mh lan toa huang tham, lan
toa cai d~p toi the gioi xung quanh,

mQ,nh cua lai n6i "cam an" khien cho

Khi nhiing suat

com tinh nghia duqc g..Xi den t~n nhd de tUp te cho bd con kho khan trong
dt;ti djch Covid-19, nhiing lai noi "cam on" hay don gian child m(>t n1;t cuO'i
rt;tng ra han in nhiing vet chan chim tren khuon ml;tt da xe chieu ciing trO'
thcinh niem an ui lon lao giup cho nhfrng tinh nguy~n vien tiep t'l;tC viing bUOC
tren hdnh trinh cang minh chong djch day vat va, m~t nhodi. Lai n6i "cam
on" du chi la nhung thanh am nh~ nhang thocmg qua nhung cai dQng lc;Li trong
tam han con nguai lQ,i la triu n(tng yeu thuang, triu n(tng nhung tam long,

Lai n6i "cam an" tQ,O nen dau an, t(LO nen
nhfing hinh anh tot d~p cua moi chung ta trong mat mQi nguai xung quanh.
D6 phiii [a nhfing lai noi chan thQt, xuat phat til s'l:( thanh tam muon the hi~n
long biet On, tran tn;mg chi£ khong phai la S'l,( VQi vang, hoi hQt cho CO, cho qua,
1
phai
? A
rze vo on.
 Phai chang vi~c nam bat co h¢i a6i moi nguoi LQ,i quan trQng
den vQ,y? No co kha nang thay aoi ca m()t con nguoi va nhfrng
gi xung quanh hQ? ThQ,t vQ,y, co h¢i La nhfrng aieu ki~n thuQ,n
LQi ae con nguoi dQ,t aUQC thanh cong trong CUQC song.
Trien khai va ban lut:tn van de
Nam bat co h()i se giup chung ta song chit a()ng tQ,O ra
moi truong ae ban than vuon Len, tot han va hoan thi~n han.
Vi~c nhQ,n biet va nam bat co h¢i con khien ta thai chan
chu suy nghi. Ta duong nhu co a¢ng lv;c LOn lao han ae mau
chan buck tiep vi ta biet "thuong trong khi dung LQ,i ae nghi,
chung ta ae La co h()i".
Hanh a()ng nam bat co h¢i giup ta hieu ro ve nhfrng mt;tc
tieu, dv; dinh cua minh, biet minh La ai, biet minh can gi tren
con auong ai toi thanh cong bang co h¢i.
sv: chit a()ng giup ta linh hoQ,t trong cac tinh huang,
trcinh xa l6i song thv a()ng, ngoi cho may man.
Chung minh: Trang hanh trinh buoc qua nhfrng aieu tieng, chi
trich sau khi phat hanh hai cu6n du ky cua Huyen Chip den
vai tro m()t trong nhfrng thQ,c si nguoi Vi~t thanh cong trong
chuyen nganh Tri tu~ nhan tQ,o cua DQ,i hQc Stanford (My). Do
La khi co gai buoc qua vap ngii va chit a¢ng nam bat co h¢i
ngay ca trong nhfrng chuy~n toi t~ nhat.
Bdi hgc nht:tn thuc: Co h¢i chang phai thu kho kiem tim, co h¢i
chi danh cho nhfrng nguoi biet chit a()ng, nhQ,n thuc day au ve
chinh minh Va Ve CUQC song ae mqnh dqn nam lay ma VUOn
toi thanh cong. Bqn phai biet, muon ngam binh minh thi phai
nhin ve phia Dong va cho troi sang.
 -~' A ~ ~ A

71. SUY NGHI VE HANH DONG NAM BAT CO HOI

Toi van nh6 hinh iinh co gai tre nguoi dan t<')c E-de, H'Hen NW buac Len don
nhqn chiec VUOng mi~n sang gia cua CUQC thi Hoa hqu hoim vu Vi~t Nam 2017.
Co gai ay da nam bat dugc co h<')i thay doi chinh minh de tu m<')t co gai dan
t<')c thieu so tro thanh m<')t bieu tugng cho sac d£;p, tri tu~ va tai nang. Phai
chang vi~c nam bat co h(>i doi moi ngu:O'i lt;ti quan trQng den v~y? No co kha
nang thay doi cd m(>t con ngu:oi va nhilng gi xung quanh hQ? Th~t v~y, co h(>i
ld nhilng dieu ki~n thu~n lCJi de con ngu:oi dt;tt du:CJc thanh cong trong cu(>c
song. No co the den bat ngo til nhitng dieu tot d£;p hogc hoan canh khong nhu
y ta mong muon. Chinh vi the, de co dugc co h<')i thi vi~c biet nam bat hay
chap Lay no La La m<')t dieu het sue can thiet.

m<')t xa h<')i hi~n dc;ti va phat trien nhu ngay nay, sv vugt tr<')i cua the h~ z Lc;ti
cang tro nen quan tn;mg. Khong ai muon minh tro thanh ke "chc;ty sau khoi
doan tau" hay nguoi di b¢ khi tat ca deu Lai oto.

Chi khi con nguoi hieu ve minh, biet dtng co h<')i nao den va thvc sv co
ich, can thiet va chu d<')ng don nhqn no, con nguoi m6i co the thanh cong.
Trong hanh trinh buac qua nhilng dieu tUng, chi trich sau khi phat hanh hai
cuon du ky cua Huyen Chip den vai tro m(>t trong nhilng tht;tc si ngu:oi Vi~t
thanh cong trong chuyen nganh Tri tu~ nhan tt;to cua Dt;ti hQc Stanford (My).
Do ld khi co gai bu:ac qua vap ngii va chu d(>ng nam bat co h(>i ngay cd trong
nhung chuy~n toi t~ nhat. co h<')i chang phai thu kho kiem tim, co h<')i chi
danh cho nhitng nguoi biet chu aQng, nhQ,n thuc day au ve chinh minh va ve
CUQC song ae mc;tnh dc;tn nam [ay ma VtWn tOi thanh cong. Bc;tn phai biet, muon

binhminh nhin ve vhia Dona 1Ja cho troi schtGL

.l. ,_,,· J
Viet do~n van Ngh~ lut;tn xii h<)i "khong kho" Tnin Thity Duong

De luy~n 72. Slf cAN THIET CUA VI~C cAN THU sue vcn co HOI
Dan dat va neu aUCJC van ae nghj lu~n: Neu dugc "sl,! can thie't
cua vi~c can thu sue vai co hc)i''.
Moao~n "Thai gian VQi va Lao di, co h<;>i niiy sinh roi tan bien. VQ,y ma
bq,n van dang cha dQi va khong dam thu - Con chim co doi
canh ma khong dam bay Len", ykien cua A.A MiLne nhu da thoi
thuc con nguai hay nam Lay co h<;>i va thu sue vOi no. Nha van
nguai Anh khang dinh nguai khong biet thu sue voi co h<;>i cilng
nhu chu chim c6 canh ma khong dam bay.
Trien khai va ban lu~n van a~
- Y1. Co h<;>i La nhilng hoan ciinh tq,o dieu ki~n thu{J,n LQi de
con nguai dq,t dUCJC dieu minh muon, no khong xuat hi~n
thuang xuyen va khong phiii ai cilng c6 the t{J,n d1:tng.
- y 2. Vi~c thu sue voi co h(>i se giup ta dUCJC triii nghi~m, kham
pha va hon het La de danh gia nang Lv;c cua biin than.
Thando~n - Y3. Thu sue vai co h(>i La each xay dv;ng nen m6ng tuy~t vai
de ta huy d<;>ng toi da khii nang, LQi the cua biin than de bien
co h<;>i do thanh buoc d~m cua thanh cong.
- Y4. Thu sue vai co h<;>i La phep thu boi co h<;>i khong chi giup
ban than hQC hoi ma gop phan VaO S1J: phat trien cua xa h(>i.
Chung minh: Shark Do Thi Kim Lien n6i ve vi~c thu sue voi co
h<;>i cua chinh minh n1ng: "Co h<;>i den nhu m<;>t cu chuyen
minh, va toi da nam bat no''. D6 tidy do de Shark Lien quyet
dinh chia tay nghe de vao Nam LQ,p nghi~p nganh Biio hiem.
Tro thanh nguai simg LQ,p ung d1:tng biio hiem LIAN, hi~n dang
La Lanh sv; danh dv; cua Nam Phi tq,i Thanh pho Ho Chi Minh
Ket ao~n Bai hQc nh~n thuc:. Hay nha rang: "Bq,n cang tim kiem sv; biio
diim, bq,n cang it co n6. Nhung bq,n cang tim kiem co h(>i, bq,n
cang CO the dq_t dUCJC SV: biio dam ma minh muon".

216 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong auc;sc bat dau!
Viet do(tn van Nghj luf:ln xii h(}i "khong kho" Tran Thity Duong

72. Sl,T CAN THIET CUA VI~C CAN THU sue v(n co HOI
"Thoi gian VQi va lao di, co h()i niiy sinh roi tan bien. VQ,y ma b(tn van dang
cho dQi va khong dam thu - Con chim co doi canh ma khong dam bay len", y
kie'n cua A.A Milne nhu da thoi thuc con nguoi hay nam lay co h(>i va thit sue
uoi no. Nha van nguoi Anh khdng djnh nguoi khong biet thu sue uoi co h(>i
ding nhu chu chim co canh ma khong dam bay. Co h()i la nhung hoan ciinh
tQ,O dieu ki~n thu{J,n lQi de con ngUOi dQ,t dUQC dieu minh muon, no khong xuat
hi~n thuong xuyen va khong phiii ai cilng co the tQ,n dvng. Vi~c thu sue voi
co h()i se giup ta duqc triii nghi~m, kham pha ud hon het ld de xem nang l~c
cua ban than den dau. No l~c cita biin than quan trQng nhung de thanh cong
ta can biin linh dam thu thach. Co h()i ld m()t dieu ki~n tuy~t voi de ta lam
dieu do, con nguoi co the huy d()ng toi da khii nang, lqi the cua ban than de
bUn co hc?i do thanh buoc d~m cua thanh cong. Shark "bd ngoQ.i", m()t nii
doanh nhan va ld Lanh s~ Danh d~ nuoc C()ng hoa Nam Phi tQ.i Vi~t Nam,
f>o Thj Kim Lien trong chuang trinh "Thteong Vl:' bQ.C ty" da tung noi ue ui~c
thu sue ubi co h(>i cua chinh minh rdng: "Co h(>i .:ten nhu m()t cu chuyen minh,
va toi da nam bat no". Do za ly do de Shark Lien quyet djnh chia tay nghe de
vao Nam l~p nghi~p nganh Bdo hiCm. Tro thanh nguoi sang l~p 'llng d1:tng
bdo hiCm LIAN, hi~n dang ld Lanh s~ danh d'l:( cua Nam Phi tQ.i Thanh pho
Ho Chi Minh. Hanh d(>ng thu sue voi co h()i dem l(ti cho con nguoi nhiing bdi
hQC dang qui b<Ji fthong phai luc nao ta cung thanh cong t~n dvng CO h(>i,
nhiing sai tam, vap gii la d(>ng l~c de ta bat dau m(>t con duong moi. Chung
ta dang song trong thoi dQ,i 4.0; noi co rat nhieu co h()i va chung ta ciing co
the t'f! tQ,O ra CO h()i, Vi~c thu SUC VOi no se giup ta niing d()ng, nh(ty ben, truong
thanh han. xa h()i phat trien nhanh va co nhieu yeu cau khat khe han cho nen
thu SUC VOi CO h()i giup ta tranh bj t'jft h{J,u, luon dUQC lam mai va hoan thi~n
biin than. Phep thu ubi co h(>i khong chi giup ban than hQc hoi ma gop phan
vao s~ phat triCn cua xii h(>i. Ngoai ra, m()t quoc gia, dan t()c ciing can thu
sue vai co h()i de dua dat nuac tien len va h()i nhQ,p thanh cong. Hay nha ding:
"BQ,n cang tim kiem S'l! biio diim, bt;m cang it co no. Nhung bQ,n cang tim kiem
co h()i, bt;m cang co the dQ,t dUQC S'l! biio diim ma minh muon" - Brian Tracy
 DIEU NH!N DUQC CHUNG TA KHI MO RQNG LONG
DON NH!N cu<)c soNG
Dan dat va neu d:u:gc van de nghj lu':ln:

CUQC song aay ap nhilng aieu tuy~t VOi va bi an, thay vi CUQn
tron trong chiec vo DC nho be cua minh toi tin rang vi~c mo
r¢ng fong minh aon nhQ.n CUQC song se khien chung ta trO nen
tot a~p han.
Trien khai va ban lu':ln van de
l~ Vi~c mo r¢ng long minh se cho ta co hQi aUQC kham pha,
trai nghi~m va tQ.n huang nhieu han.
Vi~c mo r¢ng long minh a6n nhQ.n sv song giup ta coi
mO, tich Cl/C va aUQC khai gQi long yeu aai, ham song.
MO r¢ng tam long aon nhQ.n CUQC song CO y nghia nhU
mQt fieu thuoc tinh than, cho ta hieu rang CUQC song van COn
nhieu aieu tUOi a~p, ta van aUQC yeu thuang, CO VU tU mQi
ngUOi va CO a¢ng [1fC VUQt qua kh6 khan.
Md r¢ng long minh ae a6n nhQ.n yeu thuang, sv giup ao
hay nhieu aieu tot a~p CUa CUQC song giup con ngUOi thUC tinh,
gicic ngQ va mong muon song y nghia han vi minh ciing nhu
mQinguai.
MO r¢ng long minh a6n nhQ.n CUQC song fa f6i song tich
eve, huang connguai din sv tv tin, fc;tc quan va yeu aai.
Chung minh: Chung ta thvc sv; tran trQng tinh than va each
song mO r¢ng fong minh aon nhQ.n CUQC song CUa nhftng em
be khuyet tQ.t, nc;tn nhQ.n cua chat a¢c mau da cam. Du mang
mQt be ngoai khong trQn v~n, the nhung cac em aii song vai
m¢t tam hon trQn v~n nhat.
Bdi hQc nh':ln thuc: Khi cua a6ng, ngii tuong chi dan ta, chi
din khi cfra mO thi "s1f giao pho ban than" mai aUQC thl/C hi~n.
 73. DIEU NH!N DUOC KHI MO RQNG LONG DON NHA,N cuoc SONG
"Neu bc;m mo [ong don nhgn nhitng dap an khac nhau cita CUQC dai, bc;m se
[uon kham pha ra dieu thu vt, mOi me cita CUQC song" - do la mc)t cau noi y
nghia toi tinh co biet dUQC tren mc)t trang mc;mg xa hc)i. Cuc)c song day ap
nhung di~u tu:y~t voi va bi an, tha:y vi cuc)n tron trong chie'c vo oc nho be cua
minh toi tinning Vi~C mO rc)ng long minh don nht:tn CUQC song se khif'n Chung
ta tro nen tot d«;p han. Do la each con nguai song vai tam the chit dc)ng, lc;tc
quan va tich C'I}:C. CUQC song muon hinh vc;tn trc;tng,
Buc tranh
dai song dau co nhitng v~t den nhung nhitng sac mau tuoi sang van [a chit
dc;to cho nen don nh(ln CUQC song VOi tat Ca nhilng gi thUQC ve no
MQt so nguoi co loi song qua
khep kin hay CO nhieu S'l}: hoai nghi ve CUQC song

CUQC dai moi nguai se co [uc gQ,p phai kho khiin, lam [uc ta cam thay
m~t moi, be tac thi vi~c

Han nita vi~c lam nay cung giup chung ta hQC each chap nhgn va til bO
dieu gi do, CUQC song CO nhieu thU quan trQng va thay Vl CO gang om dom mQi
thu, hay tgp trung va tgn huang dieu dang gia nhat

Chung ta th'I;CC S'I;C tran trQng tinh than va each song mo rc)ng
Umg minh don nht:tn CUQC song cua nhung em be khu:yet tt:tt, nt:tn nht:tn cua
chat dc)c mdu da cam. Du mang mc)t b~ ngoai khong trQn v~n, the nhung cac
em da song vai mc)t tam hon trQn v«;n nhat, mc)t trai tim :yeu thuong, don
nht:tn CUQC song hoan hdo nhat. Nhung noi nhu the khong co nghia La chung
ta don nhQ,n luon ca nhung dieu toi t~, xau xa ma can tinh tao de Loai bO
nhung thu gay hQ,i cho ban than va xii h¢i. Khi cifa dong, ngii tuong chi dan
ta, chi (Jen khi cifa mO th "sU giao pho ban thfin" mOi dUQC th~c hi~n,
Viet doq;n min Nghi lu(tn xa hqi "khong kho" Tn1n Thuy Duong

D~ luy~n 74. DAM SONG H~NH PHUC

Dan dat va neu dUCJC -van de nghi lu~n: Suy nghi ve vi~c con
nguai "dam song ht,mh phuc".
MO' doq;n Moi nguai co quan ni~m rieng ve ht;mh phitc va li~u rang tat
ca chitng ta da,m song hq,nh phitc theo each cita minh?
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1: Nguai dam song hq,nh phitc truck het can VUQt len ajnh
kien cita nguai khac, song thq,t vdi chinh minh.
- Y2: Hq,nh phitc co aUQc khi chitng ta song vdi tat ca nhung
cung bQ,c tinh cam cita minh, trong CUQC song chung ta CO the
phai ae nen cam xitc cita minh vi m(Jt Li do nao ao, nhung khi
Thandoe;tn aUQC song thQ,t vdi nhfrng rung aqng cita trai tim ae lam
nhfrng Vi~C minh muon, con nguai se cam thay tich C'I!C.
- y 3: Muon aUQC song hq,nh phitc theo each cita minh con
nguai can hQC each til bO nhfrng VUdng bQ,n von khong phu
hQp, thay vi co gang om aom qua nhieu thu hiiy tQ,p trnng vao
aieu quan trQng nhat.
- Y4: Dam song hq,nh phitc co aUQc khi chitng ta dam auong
aau vdi nhung nghich canh ae vuon len, aam aoi di~n vdi mQi
kho khiin thach thuc va ca nhung ciinh kien.
Chung minh: Cdu chuy~n cam a(lng cita Thieu uy DQ,u Thi
Huyen Trdm - nguai m~ dung cam til choi aieu tri ung thu
· nhuang sv; song cho aua con trong b'l!ng. Bieu hi~n cita vi~c
dam song hq,nh phitc, du ngan ngiti nhung co le La hq,nh phitc
ldn nhat cita nguai ph'!! nfr ay - aUQC lam m~.
Ket doe;tn Bdi hqc nh~n thuc: Dam song hq,nh phitc La m(lt aieu y nghta
nhung khong phai la vi~c bat chap theo auoi m(Jt quan ni~m
l~ch lq,c ma can hudng aen gia tri cita cai a~p, cai thi~n. Chi
khi cai mam non quyet vuon len, no mdi hq,nh phitc aam choi
va toa bOng mat.

220 Khong co hanh trinh kho, chi co Mnh trinh khong dteqc bat dau!
Viet ao~n van Nght lwJn xii h(>i "khong kho" Tran Thuy Duong

74. DAM SONG H~NH PHUC

Hq,nh phuc la di~u ai cilng muon CO dUQC trong CUQC song, do la m()t trq,ng
thai cam xuc cua con nguoi khi dUQC thoa man m(Jt nhu cau nao do. Moi
nguoi co quan ni~m rieng ve h~:tnh phuc va li~u rdng tat ca chung ta dam
song h~:tnh phuc theo each cua minh? Xa hQi phong kie'n xua tri~t tieu cai toi
ca nhan, con ngteOi song VOi tic each cai ta, con ngteoi CQng dong cho nen quan
ni~m h~:tnh phuc cii.ng mang tinh chung, khong CO chuy~n dtCI!C song h~:tnh
phuc theo j minh. xa hQi hi~n dq,i khong con di~u nay nhung thu gc;>i la dtnh
kien ngan can con nguoi dam song hq,nh phuc thi van con. Nguai dam song
h~nh phuc truac het can vuqt len atnh kie'n cua nguai khac, song th~t vai
chinh minh. Di~u nay thqt sv khong de Mi tam li con nguoi thuong sQ di
ngUQC lq,i VOi so dong. H~nh phuc co ateqc khi chung ta song vai tat ca nhilng
cung b~c tinh cam cua minh, trong CUQC song chung ta CO the phai ae nen
cam XUC CUa minh vi mQt li do nao do va toi tin rdng khi dtCI!C song th~t VOi
nhung rung dQng cua tnii tim de ldm nhung vi~c minh muon, con nguai se
cam thay tich qcc. Dam song hq,nh phuc tuong nhu la m()t di~u vo li nhung .
ro rang do khong phai ai cilng lam duQc, co duQc m(Jt quan ni~m hq,nh phuc
da la kho nhung dam song voi quan ni~m ay cang kho han. Muon duqc song
h~nh phuc theo each cua minh con nguoi can hc;>c each tu bO nhiing vuang
b~n von khong phu hqp, thay vi co gdng om dom qua nhieu thu hay t~p trung
vao clieu quan trc;>ng nhat. Khong ai trong chung taco dUQc mc;>i thu, con nguoi
phai l'l!a chc;>n va khi do hq,nh phuc th'l!c S'l! se den. Dam song hq,nh phuc doi
khi khong phai can m(Jt hanh trinh dai, con nguoi cilng co the hq,nh phuc khi
dam tu bo hi VQng song vi m¢t di~u gi do. Toi van con nha cau chuy~n cam
dQng cua Thie'u uj D~u Thj Huyen Tram - nguoi m~ dung cam tu choi dieu
trj ung thte nhteong S'l:( song cho dua con trong b¥ng. Toi tin rdng hanh dQng
do la bie'u hi~n cua vi~c dam song h~:tnh phuc, du ngdn ngui nhung co le ld
h~:tnh phuc lan nhat cua ngteoi ph¥ nil ay - dtCI!C ldm m~. Dam song hq,nh
phuc la m()t di~u y nghia nhung khong phai la vi~c bat chap theo du6i m(Jt
quan ni~m l~ch lq,c ma can huang den gia trt cua cai d~p, cai thi~n. Chi khi
cai mam non quyet vuon Len, no moi hq,nh phuc dcim choi va toa bong mat.
 Vi~c xac L(lp mvc tieu co y nghia Ldn doi vdi CUQC dai moi
nguai. Mvc tieu khong phai baa gia ciing La nhung dieu Ldn
Lao, no co the La nhilng dieu binh thuang, nho be nhung the
hi~n dWJC mong muon, khat khao cua m{lt nguai.
Trien khai va ban lu~n van de
Mvc tieu coy nghia nhu m{lt chiec La ban, nguai xac L(lp
dugc mvc tieu se biet dugc huc1ng eli cua minh thay vi quanh
qudn khong biet minh nen eli ve ctau.
Vi~c xac L(lp mvc tieu se giup chung ta dugc trai nghi~m,
due rut dugc nhieu bai hQC ciing nhU nhanh chong dQ,t dugc
dieu minh muon.
Xac L(lp mvc tieu tQ,o d¢ng Ll:(c, thoi thuc con nguai phan
dau, no Ll:(c de vugt Len kho khiin, khang djnh gia tri ca nhdn.
Mvc tieu con co y nghia tinh than Lc1n Lao doi voi nhilng
ngUOi mat niem tin VaO CUQC song, no se khoi d(ly cam hung,
Long ham song va san sang thay etch cua mQi nguai
Chung minh: Mark Zuckerberg trudc khi thcmh cong voi mQ,ng
xii h{li Face book hi~n tQ,i, anh ciing dQ,t ra nhilng mvc tieu nhat
dinh. AFP cho biet anh La m{lt nguai thich dQ,t ra nhung mvc
tieu, niim 2004 Mark sang L(lp "Facebook" vdi nwc tieu "khien
the gidi coi mo va ket noi han" va bay gia thi tat ca chung ta
deu co the thay dugc ket qua cua mvc tieu bay gia cua Mark.
Bdi hQC nh~n thuc: chung ta dang doi m(tt voi dien bien phuc
tQ,p cua djch Covid-19, trong boi canh nay nhilng mvc tieu can
dugc dQ,t ra va thl:(c hi~n de mQi nguai sam dugc quay LQ,i CUQC
song binh thuang.
Viet aot;tn van Nghj l~n xa hqi "khong kh6" Tran Thuy Duong

75. YNGHiA CUA VItc xAc J.!p Ml)C TIEU TRONG CUQC SONG
Francie Laurrieu Smith tung noi: "Dieu quan trQng nhat ve a(jng l\[c la xac
lc;tp m~c tieu. BQ,n luon nen co m(jt m~c tieu", qud th1;Cc, vi~c xac lc;tp m'l:tc tieu
CO j nghia lan doi vai CUQC dOi moi ngteoi. M¥C tieu khong phdi bao gio ciing
la nhiing di~u lan lao, no co the ld nhiing di~u binh thuong, nho be nhteng the
hi~n dteCJc mong muon, khat khao cua mqt nguoi. M1:tc tieu co j nghia nhu
mc)t chie'c la ban, ngteai xac lqp dUCJC m¥C tieu se bie't dtCCJC huang di cua minh
thay vi quanh quan khong bUt minh nen ai ve dau. Toi tin rang khi xac lc;tp
dUQC m~c tieu, ta eta di dUQC nua chQ,ng duong de tien toi thanh cong. Mark
Zuckerberg truac khi thanh cong vai 1n4ng xa hqi Facebook hi~n t~i, anh ciing
d.Q,t ra nhiing m¥c tieu nh.dt djnh. AFP cho bie't anh ld mc)t nguoi thich d.Q,t ra
nhiing m¥C tieu, ncim 2004 Mark sang lc;tp thefacebook vai m¥C tieu "khien
the giai coi mo va ket noi han" va bay gio thi tat cd chung ta d~u co the thay
dtCC}c k.e't qua cua m'I:'C tieu bay gio cua Mark. DQ,c bi~t d6i voi m(jt so nguai
tre hi~n nay chUa tim aUQC ml:LC tieu khien ban than lang phi tuoi tre Vel aanh
mat CO h(>i thi Vi~c xac lqp m'I:'C tieu se giup chung ta dtCCJC trdi nghi~m, due
rut dtCCJC nhieu bai hQC ciing nhu nhanh chong d~t dUCJC dieu minh muon. Ben
CQ,nh do, xac lqp m'I:'C tieu COn t~o aqng l1;Cc, thoi thuc con ngteai phan dau, no
l¥c ae vuCJt len kho khan, khdng djnh gia tri ca nhan. Hi~n nay, chung ta dang
doi mt;tt vai dien bien phuc t~p cua djch Covid-19, trong boi cdnh nay nhiing
m'I:'C tieu can dtCCJC dl;tt ra va th1;CC hi~n de mQi ngtCOi sam dtCCJC quay l~i CUQC
song binh thteong. M1:tc tieu con co j nghia tinh than lan lao doi vai nhiing
ngtCOi mat ni~m tin vao CUQC song, no se khoi dc;iy cam hung, long ham song
va sdn sang thay doi cua mQi nguoi. Khong chi moi ca nhan ma cac qu6c gia,
dan t(jc cilng can xac lQ,p ml:LC tieu vi S\l phat trien thjnh VUQng Vel ben VUng
cua ddt nuoc. Nhung chung ta khong nen dung lQ-i o vi~c xac lc;tp m~c tieu ma
can theo duoi den cung boi vi m~c tieu du gia trj den aau ma khong aUQC hi~n
th\[c hoa thi ciing tro nen vo nghia. BQ-n khong the ngiin can nhung con nguoi
kien quyet den aUQC thanh cong. Neu bQ,n dQ,t da tang tren duong cua hQ, hQ
se dung chung lam vien eta lot chan de treo len nhung tam cao moi. Nguoi
thanh cong co m~c tieu, c6 giac ma, va lc;tp ke hoQ,ch roi theo duoi chung.
 CUQC song van luon tiep dien vai nhung buon - vui, kho dau
- hc;mh phuc va ta khong the thay doi qui luqt ay, dieu con
nguoi co the lam La tc;w dV:ng cho minh m9t thai d9 song tich
cv:c de co m<Jt cu<Jc doi y nghia.
Trien khai va ban lut;in van de
Thai iiQ song tich cv:c the hi~n trong suy nghi, hanh d<Jng
mang tinh lc;tc quan, tot d~p cua con nguoi.
Nguoi co thai iiQ song tich cv:c se nhin nhc;tn CUQC song
theo chieu huang tot d~p, ngay ca trong nghich canh chung ta
van thay anh sang cua niem tin, hi VQng tU do khong ngung
no l1:(c de vUQt len kho khan.
Thai iiQ song tich cv:c se giup con nguoi khong phai
vuang bc;tn Mi nhung dieu nho nhqt khong dang co, hinh
thanh trong ta mQt loi song lc;tc quan, tanh mc;tnh
Thai iiQ song tich cv:c se co hi~u quii trong vi~c dieu tri
b~nh tc;tt. Khi con nguoi mc;tnh khoe ca the chat lan tinh than
se CO dUQC dieu ki~n tot nhat de gqt hai thanh cong.
Thai iiQ song tich c1:(c se mang nguon niing lUQng tich
cv:c tan toa tai mQi nguoi.
Chung minh: Hinh iinh cua chi DQ,ng Tran Thuy Tien vai thai
iiQ song tich q!c eta truyen d<Jng tv:c de chi chien thang chinh
minh cilng nhu b~nh tc;tt, toa sang theo each rieng va tro thanh
nguon cam hung cho mQi nguoi.
Bai h«,>c nht;in thicc: Chung ta eta chiu qua nhieu ton thuong vi
Loc;ti vi -rut nay va toi tin rc1ng thai d9 song tich cv:c se giup
chung ta day Lui dc;ti dich.
Viet do(tn van Nghj lut;tn xii hgi "khong kho" Tran Thuy Duong

76. y NGHiA CUA THAI DO SONG TiCH eve

William James tung noi: "Kham pha vi dc;ti nhat cita thoi dc;ti chung ta chinh
la vi~c con nguoi co tM thay doi CUQC song cua chinh minh bang each thay
doi thai dQ song", CUQC song van luon tiep dien VOi nhiing buon- VUi, kho dau
- h~,tnh phuc va ta khong the thay ttoi qui lu~t ay, ttieu con nguoi co the tam
la t~,to d1:(ng cho minh mi)t thtli di) song tich C1:(C de CO mt)t CUQC doi y nghia.
Thcii ttl) song tich C'I!C the hi~n trong suy nghi, hanh d(>ng mang tinh l(tC quan,
tot d~p cua con ngteO'i. Nguoi co thai dQ song tich eve se nhin nh~n CUQC song
theo chieu huang tot dE;p, ngay cd trong nghich cdnh chimg ta van thay anh
sang cua niem tin, hi VQng tU do khong ngung no l1:(c de VUQt len kho khan.
Toi van con nho hinh dnh cua chi DQ.ng Tran Thuy Tien - nii sinh Ngo~,ti
thteong mac b~nh ung thte nhteng van t1:( tin sdi bteOC trong CUQC thi SaC d~p
cua truong. Chinh thai ttl) song tich C1:(C tta tru:yen ttt;ng l1:(c de chi chien thang
chinh minh ciing nhte b~nh t~t, tod sang theo each rieng va tro thanh nguon
cdm hung cho mQi nguoi. Ben cqnh do, thai d(> song tich qcc se giup con nguai
khong phdi vuong bt;in boi nhiing ttieu nho nh4t khong dang co, hinh thanh
trong ta m()t loi song l(tC quan, ldnh m~,tnh. Dieu nay khong chi co ynghia doi
VOi doi song tinh than ma con doi VOi doi song site khoe, cac nha khoa hQC dd
chitng minh rdng m(}t thai de) song tich C'I!C SC CO hi~u qua trong Vi~c dieu trj
b~nh tt;it. Khi con nguai m(tnh khoe cd the chat ltin tinh than se co duqc dieu
ki~n tot nhat de gQ.t hai thanh cong. Khong chi vQ,y nguoi co thai d{j song tich
qcc se luon tran tre nang luqng, song nhi~t hu:yet va co khd nang lan tod tinh
than tich qcc tai mQi nguai; khi m9t tQ,p the deu mang trong minh nang luc;mg
tich CVC se tqo nen khoi site mc;tnh CQng dong chien thang nhieu tri'J ngc;ti va
dieu nay het site can thiet trong boi canh dtch b~nh hi~n nay. Chung ta tta
chiu qua nhieu ton thteong vi lo~,ti vi-rUt nay va toi tin rdng thai ttl) song tich
C1:(C se giup chung ta dily lui d(,ti dich. MQt khac, can nhQ,n thay rang thai dQ
song tich CVC khong CO nghia la nhin CUQC doi chi toan mau hong, SV tich CVC

ay khong dUQC day len den mite tuy~t doi ma can CO ChUng mvc bi'Ji CUQC song
da dc;tng, phitc tc;tp va chung ta luon can tinh tao vi mQt CUQC song lanh mc;tnh,
tot d£;p. Bai the, giila sa mqc khong gic;>t nuac cay suong rong van vuon len.
Viet do~,tn van Nghj lu4n xii hQi "khong kho" Tran Thity Duong

De luy~n 77:Y NGHiA VE GIA TRJ CUA BAN THAN

Dan ddt va neu 4:te(Jc van cte nghj lut;in: "Y nghia ve gia trj ciia
bdn than trong cu()c song."
MO' do~,tn Du 0 thai dc;ti nao, y nghia ue gia trj, cita ban than trong CUQC
song min het site to Lon.
Trien khai va ban lut;in van d~
- Y 1. Y nghia cita gia tri_ban than trong cu¢c song giup con
nguai nhin nht;ln m¢t each khach quan, dung dan ve chinh
minh, hieu duQc cai uu cung nhu cai nhuQc de til do biet phat
huy va khac ph~c.
- Y 2. Y nghia CUa gia trj, ban than trong CUQC song khien
Thando~,tn chung ta tro nen tV tin, quy trc;mg ban than han. Nha do ma
ban than moi nguai dcin tro nen tot d~p va phat trien han.
- y 3. Gia tri cita ban than khong chi giup moi nguai phat trien
tot han ma con dong vai tro trong vi~c hinh thanh cai toi.
- Y4. Gia tri cita moi nguai giup chung ta tc;to nen ban sac ca
nhan khong the tr¢n lan, khong phai song theo ban "dt;lp" lc;ti
nguai khac.
- Y5. Gop phan hinh thanh gia tri c¢ng dong, the hi~n trach
nhi~m bang neu cao gia tri cita chinh minh.
Chung minh: Trong boi canh ro-bot dang tUng ngay xam
chiem vi the cita con nguai, nhftng hi~n tuc;mg cita loi song "ao"
xiu1t Jii~n tra:n lan, trong boi canh nay con nguai cang can
khang dinh vai tro khong the thay the bang gia tri ban than.
Dien bien dich Couid-19 hi~n nay dang het site can thiet dieu
ae
nay, co the ddy lui dich b~nh, moi ca nhan can the hi~n vai
tro, trach nhi~m cita ban than.
Ket do~,tn Bdi hQc nht;in thuc: Moi nguai can the hi~n trach nhi~m bang
each the hi~n tot gia tri cita chinh minh.

226 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong duqc bat aau!
Viet dof:tn van Nghi ht~n xii h(>i "khong kho" Tran Thil:y Duong

77. y NGHiA VE GIA TRJ CUA BAN THAN TRONG CUQC SONG
"Ong Hy Van tcli be? cia vao long
Khi Thit khoa, khi Tham tan, khi Tong doc Dong",
Nguyen Cong Tril tung viet trong "Bai ca ngdt nguong", cole song trong xa
hc?i phong kien xua tri~t tieu cai toi ca nhcin dy vQ,y ma nha tho van tv; xung
ten trong tac pham nham khang ciinh tai nang cua minh, dciy chinh la mc?t
trong nhfrng yeu to lam nen ten tuoi va site song cua tho ong. Va ca nh.an toi
tin rdng du 0 thai dt;ti nao, J nghia Ve gia trj. cUa ban than trong CUQC song
van het sue to lon. Dieu nay giup con nguoi nhin nht:tn mijt each khach quan,
dung dan ve chinh minh, hifu duqc cai uu ciing nhu cai nhugc de tic do biet
phat huy va khac ph¥C. Nhd do ma ban thcin moi nguC1i dan tro nen tot ci~p
va phat trien han. Moi nguC1i sinh ra deu co gia tri rieng, y thuc duqc dieu
nay khien chung ta tro nen tl;l tin, qui tr~mg ban than hon. Mc?t so nguC1i vi
chua nhQ,n ra gia tri cua minh nen thuC1ng mqc cam hay tv ti va khong tim
thdy cam hilng song nhung thQ,t sv ben trong moi chimg ta luon tiem an
nhung nang lv;c chC1 dqi ciuqc khai thac. Gia tri cua ban thdn khong chi giup
moi nguoi phat trien tot hon ma con dong vai tro trong vi~c hinh thanh cai
toi. John Mason tung noi: "Bq,n sinh ra la mc?t nguyen ban, dung chet nhu mc?t
ban sao", gia trj. cua moi nguoi giup chung ta tc,to nen ban sac ca nhdn khong
the trqn tan. Dieu nay dij,c bi~t co y nghia trong boi canh ro-bot dang tung
ngay xam chiem vi the cua con nguoi, nhiing hi~n tugng cua loi song "do"
xucit hi~n tran lan, trong boi canh nay con nguoi cang can khdng djnh vai
tro khong the thay the bdng gia trj. ban than. Hon niia, gia trj ban thdn con
gop phan hinh thanh gia trj cqng dong. Xa hQi la sv; tQ,p hQp nhieu ca nhcin
cho nen Vi SV phat trien CUa CQng dong, moi ngUoi can the" hi~n trach nhi~m
bdng each the hi~n tot gia trj cua chinh minh. Dien bien djch Covid-19 hi~n
nay dang het sue can thiet dieu nay, de co the day lui djch b~nh, moi ca nhan
can the hi~n vai tro, trach nhi~m cua ban than. Moi chimg ta cieu co gia tri
rieng can aUQC phat huy, dong thdi phai y thilc ve mite ciQ gia tri cita minh de
biet no lv;c, phdn dau hoan thi~n ban thdn. Nen nha rang: ""Khong mc?t ai co
the lam cho bq,n cam thay minh thdp kern neu khong co sv dong y cita bq,n".
 Cu()c song ton tc;ti nhii:ng tinh huang bat ngo, tra treu Lam
nay sinh nhii:ng cam XUC nhat thoi va ta can hQC each kiem
che' nhii:ng cam xuc do, dil:ng nghi do chi La chuy~n v(tt boi no
co sue mc;tnh Lon.
Trien khai va ban lut:tn van de
Nguoi co kha nang kiem che cam xuc nhat thOi se giii:
dUQC S'IJ binh tinh, dc;tt dUQC trc;tng thai can bang cam xuc. Til:
do co quyet dinh chinh xac.
Kha nang kiem che cam xuc giup chung ta nhin nhQ.n
van de khach quan va tong quat hon.
Kiem che dUQC cam xuc nhat thoi se hc;tn che dUQC nhii:ng
hieu Lam, mau thuan vai nguoi khac, til: do giup ta co dUQC moi
quan h~ tot d~p, tc;to thuQ.n Lc;Ji cho vi~c theo duoi m'f!c tieu.
Nguoi kiem che dUQC cam xuc nhat thoi cung co kha
nang thau hieu va cam thong cho ngUOi khac, se tQ,O nen S'IJ
gan bo giii:a nguoi va nguoi, hinh thanh m()t xa h()i van minh.
Kiem che cam xuc khong chi dua Lc;ti the chu d¢ng cho
chung ta ma con the hi~n S'IJ khan ngoan, ban Linh va chuyen
nghi~p cua moi nguoi.
Chung minh: Khi Lincoln con lam tong thong, b¢ truong Lvc
quan keu ca vai ong rang bi m()t thieu tuang si nh'f!c, LincoLn
noi: "Ong co the viet m¢t La thu dap tra chua ngoa nhat co the
nhung truac khi gici di hay cho toi xem truac". La thu dUQC viet
xong va dUQc dua cho LincoLn nhung ong Lc;ti nem no vao Lo
suoi truac S'IJ ngo ngang cua b¢ truong, nha cam quyen Mi.
Bdi hqc nht:tn thuc: Can ren Luy~n kha nang nhan nhin, kiem
soat tot cam xuc ca nhan.
Viet ao~n van Nghj lut:tn xii hQi "khong kho" Tran Thuy Duong

78. sire M~NH ciJA v1~c KlEM cnE' cAM xuc NHAT THin
Cam xuc lit thu ki di~u cua con nguai va chung ta may man dUQC song voi
tat ca nhung cung bt;tc tinh cam. Nhteng cu()c song ton tt;ti nhiing tinh huang
bat nga, trc1 treu lam nay sinh nhiing cdm xuc nhat thai va ta can hqc each
kiem che nhiing cdm xuc do, dicng nghi do chi lei chuy~n vt;tt boi no co sue
mt;tnh lc1n. Nhung cam xuc nhat thai thuang dan den nhung hanh d(Jng nang
noi va bOng b(jt, thieu li tri va gciy ra ht;tu qua khong dang co. Ngteai co khd
nang kiem che cam XUC nhat thai SC giii dteqc S'l! binh tinh, d~t dUCJC trt;tng
thtii ctin bang cdm xuc tic do co quyet djnh chinh xac. Dieu nay khong chi du:a
l~i the chu dQng cho chung ta ma con the hi~n S'l! khon ngoan, ban linh Vel
chuyen nghi~p cua moi ngu:ai. Kha nang kiem che cam xuc giup chung ta
nhin nh~n van de khach quan va tong quat hon. Doi khi nhilng dieu chung ta
nhin thay khong phan anh sv tht;tt vi the nhung cam xuc nhat thai co the
khien cho m<;>i chuy~n tro nen toi t~, khong chi voi minh mit con voi m<;>i nguOi
xung quanh. Han nua, khi kiem che dUCJC cdm xuc nhat thai chung ta se h~n
che dU:CJC nhiing hie"u lam, mtiu thuan VOi ngttai khac tic do giup ta CO dU:CJC
moi quan h~ tot d~p, t~o thut:tn lCJi cho vi~c theo duoi m1;LC dich cua minh. Khi
Lincoln COn lam tong thong, b(} trtCOng l1;LC qulin keu ca VOi ong rang bj m()t
thieu tuc1ng si nh1;tc, Lincoln noi: "Ong co the viet m()t la thu dap trd chua
ngoa nhdt co the nhung truoc khi gui di hay cho toi xem truc1c". La thu dteCJc
viet xong va dtCCJC dtea cho Lincoln nhteng ong lt;ti nem no vao lo steoi. Truoc
S'l! ngii ngang cua b() truong, nha cam quyen nteoc Mi bay gia noi rang moi
khi tuc gi~n ong C'iing tam v~y, viet het nhiing cau chiii the roi dot chung cho
nguoi gi~n; theo ong vi~c giii nhiing za thte do di chi them tuc gi~n va khuyen
b() truong hay viet den khi nao het gi~n thi thoi. Toi tin rang dtiy la m()t
trong yeu to lam nen vj the, cung nhte ddng cap cua Lincoln. Ngoai ra, nguoi
kiem che dU:CJC cam XUC nhat thai cung CO kha nang thau hieu Va cam thong
cho ngteoi khac, aieu nay se tey,o nen S'l! gdrt bO giiia ngtCOi Va nguai, hinh
thanh mc)t xii hc)i viin minh. Sue mc;mh cua vi~c kiem che kha nang nhat thai
qua th'I:£C lQi hc;ti nhung chung ta khong the dc;tt dUQC dieu nay de dang ma can
ren luy~n kha nang nhan nhin, kiem soat tot cam xuc ca nhdn.
 "Ba chiec chia khoci dan t6i CUQC song man nguy~n: quan
tam t6i nguoi khcic, dam Lam vi nguoi khac va chia se v6i nguoi
khac", yeu to Lam nen m(jt CUQC song hc;mh phuc, trong do ong
de cqp t6i hanh ci(>ng quan tam nguoi khac.
Trien khai va ban lut;tn van de
Khi quan tam t6i nguoi khac, chung ta se h<;>c ciUQC each
cam thong, thau hieu va se chia v6i m<;>i nguoi.
sv quan tam keo chung ta LQ,i gan v6i nhau hon, bOi dap
tinh cam va ket tinh sue mQ,nh c(>ng dong.
sv quan tam Lite nay vua mang LQ-i sv giup eta vua cho ta
cam nhqn hoi am cila tinh nguoi, truyen ci(>ng Lvc de ta vvc
dqy chien thang nghtch canh.
sv quan tam lan nhau chinh La tien de cte hinh thanh
m(jt nhan each tot ci~p cung nhU gop phan tQ,O nen m(jt xa hQi
viin minh.
SV quan tam giua ciQ-i dtch Covid nhu m(>t Lieu vac xin
dang qui giup m<;>i nguoi cimg day Lui dtch b~nh.
Chicng minh: Chien tranh Luon gay ra sv am anh ve chet ch6c,
nhung trong LOp tro tan ay nhung cau chuy~n ve tinh nguoi
van thap Len trong ta n{em tin va hi vqng. Vi~c Smith c6 the
tra ve La ket qua cila sv quan tam ca m(>t c(>ng dong t6i hoan
canh eo le cila m(jt nguoi m~, ctieu nay vua the hi~n sv nhan
van dong thoi trach nhi~m cila ctat nu6c t6i nhan dan.
Bai h«,>c nht;tn thicc: Chung ta khong the song don d(>c, vi sv
phat trien cila ban than cung nhu c(>ng dong, quan tam lan
nhau La m(>t trong nhung each de c6 CUQC song tot ct~p.
 79. DI:EU NH~N DU(}C KHI CON NGU(n QUAN TAM LAN NHAU
William Arthur Ward tung noi: "Ba chiec chia khoa dan tai CUQC song man
nguy~n: quan tam tai nguai khac, dam lam vi nguai khac va chia se vai nguai

khac". Ykien cua nhd van nguai Mi dii khcing dfnh nhiing yeu to ldm nen mc)t
CUQC Song ht:tnh phuc, trong do ong de cc!.p tai hdnh dc)ng quan tam ngttOi
khac. Day la vi~c lam tot df;p, the hi~n tinh cam, trach nhi~m cua mQi nguai
doi vai nhau.
Con nguai la tong hoa cac moi
quan h~ xa h¢i ma sv quan tam la m¢t trong nhii:ng sc;Ji day gan ket giii:a nguai

Trong the chien I, tt:ti mc)t gia dinh o Anh co

nam nguai con hi sinh trong chien tranh, binh nhi Wilfred Smith ld nguoi
con song sot. Bitt dtCQ'C hodn cdnh cua nguai m~ mat nam nguai con, mc)t
gicio chuc dfa phuong dii viet thu gui cho Hoa hc!.u Anh Marry thinh cau gidi
cuu Smith. Sau do nguai m~ lien nhc!.n dUQ'c thu hoi am, vd ket qud ld cc!.u con
trai cuoi cimg dii tro ve citng nhiing nguai gidi cuu md khong mc)t ai thi~t
mt:tng. Chien tranh luon gay ra S'l! am dnh ve chet choc cho chung ta nhung
trong lap tro tdn ay nhiing cau chuy~n ve tinh nguai van thap len trong ta
niem tin vd hi vc;mg. Vi~c Smith co the tro ve ld ket qud cua S'l! quan tam cd
mc)t cc)ng dong tai hodn cdnh eo le cua mc)t nguoi m~, dieu ndy vua the hi~n
S1:{ nhan van dong thai tnich nhi~m cua dat nuac tai nhan dan. Cu¢c song
min luon ton tc;ti nhii:ng rui ro va chimg ta co the gQ,p kh6 khan bat cif luc nao,

nay cang coy nghia khi chung ta dang phai doi mQ,t vai Covid-19, CUQC song
bt dao l¢n va con nguai chtu nhieu ton thuang,

Chung ta khong the song don a()c, vi S'l!

phat trien cua ban than ciing nhu c¢ng dong, quan tam Uin nhau La m()t trong
nhung each ae co cuoc song tot a~p.
 Chung ta chua chac eta tcH nang han nguc'Ji khac nhung vi~c
khong giong ai cung eta lam nen gia tri cila moi nguai. Chung
ta sinh ra La m(Jt ban the duy nhat, sv khac bi~t tc;to nen tinh
each, quan diem, Lva chQn rieng.
Trien khai va ban htt;'tn van de
Biet each khai thac va t(in dvng nhung net rieng bi~t cila
biin than khong nhung khien biin than tro nen dQ,c bi~t han
ma con dem lc;ti cho ta nhieu co h(Ji
Vi~c the hi~n con nguai ca nhan m(Jt each mc;tnh me giup
ta tc;to ciUCJC l(ip trUOng, phat trien m(Jt phong each d(Jc l(ip va
CO ciUQC Sl! chu d(Jng trong CUQC song bOi khong can phai go
minh trong m(Jt khuon mau nao cii
' sv khac bi~t con giup ta phat huy khii nang sang tc;to.
Can phat huy sv khac bi~t de tc;to nen cho minh nhung
gia tri rieng, dong vai tro khong the thieu trong xa h(Ji.
Sl! khac bi~t giup ta nhin nh(in CUQC song chit d(Jng Va li
tri han, thay vi chiu anh huang cila hi~u U:ng dam dong, con
nguai se co phan doan va quyet dinh cila rieng minh.
Chung minh: Ga-li-le tung danh doi sv song de khang dinh
Trai Dat quay quanh mQ,t trai mQ,c cho Thien hoang va ca xa
h(Ji bay gia xem Trai Dat La trung tam cila vii trv. sv dung
cam dam khac bi~t cita ong eta mo ra m(Jt huang phat trien
cho nganh Thien van cila nhan loc;ti.
Bai hQc nht;tn thuc: Moi nguai la m(Jt sac mau rieng nhung co
nhung luc cung can dem ban sac cita minh hoa vao bU:c tranh
Lon cita thai dc;ti de vua La cai toi ca nhan, vua La cai ta r(Jng
LOn vi m(Jt the gioi d~p xinh.
 so. VAI TRO cuA sv KHAc BI~T TRONG cu(>c soNG
Jean Jacques Rousseau tung noi: "Toi co the khong gioi hon nguai, nhung it
nhat toi khac bi~t". Nha triet hQC nguoi Phap dii khdng djnh vai tro cua S'i!
khac bi~t, chimg ta chua chac dii tai nang han nguoi khac nhung vi~c khong
gifing ai cilng dii ldm nen gia tri cua moi nguoi. Chung ta sinh ra La m(jt biin
the duy nhat, S'l:f khac bi~t tg,o nen tinh each, quan diem, lva ch<;m rieng. Tam
Li COn ngUOi thUOng SQ di ngUQC lg_i VOi SO dong, tuy nhien neu biet each khai
thac va tQ,n d'f:tng

phong kien tri~t tieu ca tinh ca nhan thi xii h()i hi~n dg,i Lc;ti rat coi trQng dieu
nay, mQi nguai thuang thay hung thu va quan tam tai nhfrng ca nhan d(jc
dao, co to chat rieng.

Ben cg,nh do,

Trang xii h(ji hi~n dg,i, may moe dang dan thay the con nguai am(jt so cong
vi~c mang tinh chat li;t,p di li;tp Lc;ti, dan dan nhfrng hoc;tt d()ng thieu sv sang tc;to
se khong con cho cho con nguai vi the

Cu(jc song ton tc;ti nhieu qui Lu(Jt, trong do co vi~c chan li khong
phiii L11c nao cilng thu(jc ve dam dong

Ga-li-
le tung danh doi S'l! song de khdng djnh Trai Dat quay quanh mt;tt troi mt;tc
cho Thien hoang va cd xii h(>i bay gio xem Trai Dat ld trung tdm cua vii tr~;t.
S¥ dung cdm dam khac bi~t cua ong dii ma ra m(>t huang phat trUn cho
nganh Thien van cua nhdn lo~:ti. S¥ khac bi~t con co y nghia tf:{O nen S'J! da
sac cua xii h(>i, thay vi mt;tc cdm, tim each che giau thi hiiy t'l! tin va tod sang
theo each cua chinh minh. Du moi nguai la m(jt sac mau rieng nhung co
nhfrng lite cilng can dem biin sac cua minh hoa vao buc tranh LOn cua thai dc;ti
de vU:a La cai ca vua cai ta rt}ng tan,
 "M(jt nguai quan tam tai nguai khac, dieu do the hi~n giit trj,
fan nhat CUa CUQC song". Qua th1;£c, m(jt himh d(jng quan tam,
du nho thai nhung the hi~n tam long, tinh cam cua chimg ta,
khien cho CUQC song tro nen diu dang Vel dang song han.
Trien khai va ban lu~n van de
Quan tam ngUOi khac nh(J,n fc;ti S1;£ tran trQng, biet an CUa
mQi nguai; ta se hQC dUC}C each cam thong, se chia vai nguai
khac; neu S1;£ quan tam cua minh tro thanh m(jt hanh d(jng CO
ich ta se cam nh(J,n dUQC gia tri cua minh.
Hanh d(jng quan tam con gop phan giup nguai khac VUQt
len kho khan, du lei v(J,t chat hay tinh than thi deu dang qui.
MQi nguai deu quan tam tai nhau se lei SQi day gan b6
moi quan h~ xii h(ji, hinh thanh m(jt t(J,p the giau tinh nguai,
vilng mc;tnh Vel ben fau.
Hanh d(jng quan tam con rat can thiet khi chung ta dang
phai doi m(tt vai dich b~nh, thien tai, xung d(jt, ...
Quan tam giup ta khong cam thay co dan, be tac, nan
long, thap fen trong ta hi VQng ve tUang fai tot d~p han.
Chung minh: Trang boi canh dich b~nh hi~n nay vai kho khan
tram be, S1;£ quan tam du chi lei m(jt fai hoi tham, m(jt [ai a(jng
vien cilng coy nghia rat fan.
Bai hQC nh~n thuc: Con nguai can nhQ,n thuc Vel hQC each biet
quan tam han biJi doi khi CUQC song qua VO thUang, Chung ta
CO these hoi h(J,n khi dii bo liJ nhilng dieu th1;£C S1;£ quan trQng.
 81. TAM QUAN TRQNG CUA HA.NH DONG QUAN TAM
Dien giii truyen d9ng Lvc nguai Mi tung n6i: "M9t nguai quan tam t6i nguai
khac, aieu do the hi~n gia tri ldn nhat CUa CUQC song". Qua th1;{C nhU the, m(}t
hanh d(>ng quan tam, du nho thoi nhung the hi~n tam long, tinh cam cua
chung ta, khien cho CUQC song tro nen diu dang va dang song han. Khi cho di
bao gia ta cung nhQ,n lr;ti aU<;JC nhieu han,

ciim thay yeu aai va co d9ng Lvc the hi~n tinh ciim v6i mQi nguai

Trong hor;tn nr;tn aieu qui

gia nhat chinh La sv quan tam cua mQi nguai gianh cho minh,

Trong boi cdnh dich b~nh hi~n nay ubi kho khan
tram be, s1;{ quan tam du chi la m(>t lO'i hoi tham, m(>t l<Ji d(>ng ui~n ciing co j
nghia rat lon. Khong phan bi~t giai cap, ton giao, ...

Nhip song nhanh chong cua xii hQi hi~n

dr;ti cimg noi lo toan dai song khien mQi nguai it danh thai gian cho nhau, vo
tinh khien cho moi quan h~ dan xa each, con nguai dan tro nen lr;tnh nhr;tt,
thc;tm chi vo tam. Dieu nay cang khien cho hanh d9ng quan tam coy nghia
han; chUa ke S'l:( XUclt hi~n cua nhfrng can b~nh tam li, nhfrng thai XclU nhU
dr;to due giii, con nguai chi "thuang" nhau tren mr;tng xii hQi con "ac" v6i nhau
ngoai aai, ... gi6ng Len chota hoi chuang ciinh tinh, khien con nguai nhc;tn thuc
va hQC each biet quan tam han Mi doi khi CUQC song qua vo thuang, chung ta
CO theSe hoi hQ,n khi aii bO l{j nhfrng aieu th'IJC S'IJ quan trQng do Sl:( VO tam CUa

Hiiy nh6 mQt quy luQt the nay: Khi br;tn quan tam
aen
,_, i-A 0
~ot co ca ngan ~,y
' 0 ' I' A
v,o quan tam I~q.,l bq.,n,
A. 0
 Nhiing gia tri tot d~p khien ta tin tW)ng hon ve mQt CUQC
song hq,nh phuc, tiep them d¢ng tvc de ta phan dau tra thimh
m¢t nguoi tot va tq,o nen nhieu dieu coy nghia.
Trien khai ud bdn lu~n van de
Nhfrng gia trj tot dE;p khoi dQ,y d¢ng tvc giup con nguoi
no tvc VtiQt Len chong gai, chien thang thu thach.
Nhiing gia tri tot d~p con co y nghia day Lui cai xau va
giup nhiing con nguoi Lam W Lam Lq,i til: dau.
Nhiing dieu tot d~p co sue cam hoa, no chq,m den trai
tim va thuc tinh chung ta khoi nhiing dieu sai trai.
Nhiing dieu tot d~p rat can thiet, khien cho ta tin tuang
hon ve m¢t xii hQi cong bang, van minh
Nhiing gia tri tot d~p gop phan mang den va hinh thanh
mQt CQng dong song trach nhi~m.
Chung minh: Nhiing chiec ATM gq,o, nhiing biia com khong
dong, nhiing d¢i ngu tinh nguy~n, ... tat ca chung ta deu dang
dong Long huang ve tam dich.
Moi day Dai Truyen hinh Vi~t Nam vua cho ra mat b¢ phim
tai Li~u "Ranh gioi" ghi Lq,i canh nhiing nguoi bac si cung b~nh
nhan doc sue gianh giQ,t sv song voi than Chet, nhiing thuoc
phim chan thQ,t va xuc d¢ng khong chi tai hi~n sv gian Lao,
kho khan CUa cac y bac Sl ma con chUng minh dtiQC SUC mq,nh
CUa nhfrng gia tri tot d~p trong CUQC song.
Bdi hQC nh~n thuc: Nhiing gia tri tot d~p can dtiQC nhan r¢ng
va tan toa, khong chi m¢t nguoi ma con ca quae gia va toan
the gioi cung no tvc tq,o ra nhieu dieu co y nghia vi sv phat
trien cua moi ca nhan cung nhu xii hQi.
 s2. vNGHiA cuA NHUNG GIA TRJ TOT D~P TRONG cu(>c soNG
Cu()c song muon hinh vc;tn trc;tng, co nhung [uc ta cam thay m~t moi boi
nhung dieu toi t~ nhung d6 chi [a m()t phan nho bOi chiem mau sac chu dc;to
trong buc tranh tong the cua doi song van [a nhilng gia tri tot d~p. Do co the
lei nhiing gia trj san CO ho~c do COn ngUdi tt;to ra nhung deu hUang tai C£ii d~p,
cai thi~n. Nhiing gia trj tot a~p khie'n ta tin tuong han ve m(}t CUQC song ht;tnh
phuc, tie'p them d(}ng l'I;CC de ta phan dau trO thanh m(>t nguai tot va tqo nen
nhieu dieu coy nghia. Trong hoan canh kh6 khiin, chung co vai tro nhu nhung
tia hi VQng,
Chung ta dang phai doi m(lt vai rat nhieu kh6 khiin do dich
Covid-19 nhung trong hoan canh tuong nhu chi c6 mat mat va dau thuong,
con nguoi van vv;c dQ,y khong ngung tc;to ra nhung gia tri tot d~p. Nhiing chie'c
ATM gt;to, nhiing biia com khong dong, nhiing d()i ngii tinh nguy~n, ... tat cd
chung ta deu dang dong long huang ve tam djch. Mai day D(H Truyen hinh
Vi~t Nam vua cho ra milt bg phim tdi li~u "Ranh gibi" ghi lt;ti cdnh nhiing
nguoi bac si cung b~nh nhan doc sue gianh gi~t s1:( song ubi than Chet, nhiing
thubc phim chan th~t ud xuc dgng khong chi tai hi~n gian lao, kho khan ciia
m<.>i nguoi ma con chung minh duqc sue mt;tnh ciia nhiing gia trj tot d~p trong

Trong boi canh hi~n tc;ti, xii h()i doi m(tt vai nhieu hi~n tuc;mg nhieu
nhuong, phuc tc;tp, ranh giai thQ,t - gia, tot - xau rat mong manh cho nen

Khong giai hc;tn boi bat ki ai o m()t khong gian nao,

nhilng gia tri tot d~p can dUQC nhan r()ng va [an toa, khong chi m()t ngUOi ma
con ca quoc gia va toan the giai cung no lv;c tc;to ra nhieu dieu co y nghia vi
S'l:! phat trien cua moi ca nhan cilng nhu xii hQi. Ban tay ti;ing hoa hong bao
gio cilng phang phat huong thom. B<;tn dung de "mai mot" cho nhung gi phiii
bOi nhung ngay mai mot ao rat xa 1Ja co the khong aen nuo".
 NH!N THUC TRACH NHI~M CUA TUOI TRE THCH 4.0
Dan dat va neu dUCJC van de nghi lu(in:

Kkhi chimg ta dang song trong thai dqi cua CUQC each mqng
cong nghi~p lan thu tu, nguai tre cang can y thuc ve trach
nhi~m cua minh.
Trien khai va ban lu(in van de
Trach nhi~m dau tien cua nguai tre la khong ngung trau
doi tri tu~, ren luy~n nhan each, tich luy kinh nghi~m cung
nhu von song.
Chung ta can nang d<)ng, nhqy ben, hQC hoi nhieu ki
nang de linh hoqt, chit d<)ng, t1J tin khang dtnh ban than.
Truoc het phai trang bt kien thuc nen tang vflng vang
tu do moi co the tiep thu nhflng cai moi, co nhu vQ,y hanh trinh
cua chung ta moi vflng chac va ben tau.
Thai dc;ti cong ngM ki thuQ,t yeu cau nguai tre nen da
dqng phuong thuc hQc tQ,p va lam vi~c, khong ngung cQ,p nhQ,t
nhflng XU hUang mOi, don dau Sl;( phat trten cua thai dqi, bien
tinh hoa nhan loqi thanh cua minh va ap dvng no vao thl;(c
tien de mQi thu dien ra thuQ,n lQi han.
Thil thach ban than a nhflng nganh nghe moi, co the no
chua pho bien nhung se phat trien trong tuong lai.
Chung minh: Steve Jobs la m<)t trong ba nha sang lQ,p Apple
khi moi 25 tuoi; a tuoi 21 Bill Gates dii cimg Paul Allen thanh
lQ,p Microsoft, ... Nhflng nguai nay dii bat dau khai nghi~p tu
khi con tre, du nhieu chong gai nhung hQ dii thanh cong.
Bai hQc nh(in thuc: Trong thai dqi 4.0, trach nhi~m cua nguai
tre khong chi khien ban than khong bt tvt hQ,u ma con can
dong gop, dua aat nuoc cung sanh vai voi cuang quoc chinh
phvc ki nguyen cua nhan loqi.
Viet doc;tn van Nghj lu~n xii h(>i "khong kho" Tran Thity Duong

s3. NH!N TuiTe v:E TRAcu NHitM cuA ru61 TR:E TRONG Tncn 4.o
Tuoi tre la chit nhan tuong lai cita dat nuac, la sv: thinh - suy cita m(>t quoc
gia. DQ.c bi~t khi chung ta dang song trong thai d~;ti cua CUQC each m~;tng cong
nghi~p lan thu tu, nguoi tre cang can j thuc v~ trach nhi~m cua minh. Thai
dQ,i 4.0 phat trien rat nhanh va yeu cau con nguai phai co nang lv:c cilng nhu
pham chat vi the trach nhi~m dau tien ctla nguoi tre za khong ngung trau doi
tri tu~, ren luy~n nhan each, tich luy kinh nghi~m ciing nhu von song. Nhung
c'tieu do la chua au doi vai m(>t nguai song athai cong ngh~ ki thuq,t so ma
chung ta can nang d()ng, nht:ty ben, hc;>c hoi nhieu ki nang de co the linh ho~t,
chu ai)ng, t'J! tin khdng djnh bdn than. Vi nhip song gap gap, S'J! phat trien
nhanh nhu vii bao cua thai dQ.i nay, m(>t so nguai tre thuang bo qua nhung
kien thil:c co ban va cho rang nen tiep cc;tn nhii:ng cai kho, phuc tQ.p nhung
tren thv:c te, tnich nhi~m cua chung ta truoc het phdi trang bj kifn thuc nen
tdng viing vang, tu do moi co the tiep thu nhung cai moi, co nhu v~y hanh
trinh cua chung ta moi vfrng chac va ben lau. Thai dQ.i cong ngh~ ki thuc;tt so
xoa bo nhieu giai hQ,n ve khong gian, rao can ngon ngu, ... chung ta co the de
dang hQC hoi, tiep thu kien thif:c, ki nang, ... chinh dieu nay yeu cau nguai tre
nen da dQ,ng phUang thif:c hQC t(tp va lam Vi~c, khong ngung c~p nh~t nhfrng
XU hteong mOi, don dau Sl! phat trien cua thai a~i, bien tinh hoa nhan loc;ti

thanh cua minh va ap dl;tng no vao th1;Cc tien de mc;>i thu dien ra thu~n lqi
han. Cu(>c each mQ.ng 4.0 lam thay doi can ban dai song cita con nguai va
nhung quan ni~m truac day ciing dan bi thay the, nguOi tre dung truac
nguong cua cu(>c dai thay vi dua ra nhung lv:a chc,>n an toan, hay thu thach
bdn than 0 nhung nganh nghe moi, co the no chua pho bien nhung se phat
trUn tro'flg tuong lai. Steve Jobs ld mi,)t trong ba nha sang l~p Apple khi mbi
25 tuoi; {J tuoi 21 Bill Gates dii cung Paul Allen thanh l~p Microsoft, ... Nhfrng
nguoi nay dii bat aau kh{Ji nghi~p tu khi con tre, du nhieu chong gai nhteng
hQ dii thanh cong. Dieu nay dQ,t ra vai tro cho nguai tre thai 4.0 can khong
ngung sang tQ.o. Trang thai dQ.i 4.0, trach nhi~m cita nguai tre khong chi khien
ban than khong bi tvt hc;tu ma con can dong gop, dua dat nuac cimg sanh vai
vai cac cuang quoc chinh phvc ki nguyen cua nhan loQ,i.
 sue M~NH CUA LOI SONG CHU DONG

"SV chit d(>ng doi v6i thanh cong giong nhu que diem dang
chay doi v6i ngc;m nen", qua thl;(c, m(>t loi song chit d(>ng co sue
mgnh l6n doi v6i CUQC song moi ngUOi.
Trien khai va ban lut;tn van de
Loi song chit d(>ng giup con nguoi co dugc tam the tot
nhat, CO Sl;( chuan bi ki cang va the hi~n ban than tot nhat.
Khong chi the S'l! chit d(>ng giup con nguoi nam bat dugc
ca h(>i, tQ,n dvng thai ca va co the dua ra sv lva chQn thay vi
chiu S'l;( sap dQt san ho(tc khong nhQ,n Ve dUQC gi Ca.
Loi song chit d(>ng se giup con nguoi sl;( binh tinh, ban
linh ung pho va dua ra giai phap toi uu nhat.
Song chit d(>ng, chung ta se co nhieu ca h(>i dugc trai
nghi~m, CQ xat; ngUOi san sang dan than vao bat CU dieu gi se
dugc ren luy~n de cung cap va truong thanh han.
Loi song nay con kich thich S'l;( sang tgo, kham pha cita
con nguoi, giup chung ta tro nen nang d(>ng, linh hogt han
Chung minh: Khi chung ta dang phai doi m(tt v6i thach thuc
cita Covid-19 thi loi song chit d(>ng dong vai tro quan trQng.
No se lam nay sinh trong ta nhieu y tuong nham khac phvc
kho khan, nam bat dugc ca h(>i, thQ,m chi tv tgo ra ca h(>i cho
minh va co the giup dB nguoi khac.
Bai hQc nht;ln thuc: Loi song chit d(>ng co sue mgnh l6n nhung
moi nguoi can trau doi nang ll;(c cilng nhu pham chat, co nhu
the m6i dgt dugc thanh cong thl;(c sl;(. Cu(>c song cung giong
nhu vi~c dgp m(>t chiec xe, neu bgn khong chit d(>ng tien thi se
chQ,m lgi va nga.
 84. sue MJ.\NH CUA LOI SONG CHU DQNG
Nha hoa hQc Orlando Aloysius Battista tung n6i: "S'l:( chu dqng doi voi thanh
cong giong nhu que diem dang chay doi voi ng<;>n nen", qud th'I;Cc, m(jt loi song
chu d(jng co sue mt;tnh lon doi voi CUQC song moi nguoi. Chu dqng [a mqt [oi
song tich C'I:(C, the hi~n S'l:( [am chu cua ban than doi VOi suy nght, hanh dqng
ma khong bi chi phoi boi yeu to ben ngoai.

Cuqc song luon ton t<;ti nhilng rui ro bat ngo, voi

Dieunay
thQt S'IJ rat can thiet trong thai d<;ti 4.0 hi~n nay; CUQC each m<;tng cong nghi~p
[an thu tu khien cho mQi thu tro nen thw~n ti~n han nhung neu chung ta
khong chu dqng t(ln dvng nhfrng thanh t'l:(u khoa hQC nay se bi tvt h(lu ho<tc

Khi chung ta dang phdi doi m~t voi thach

thuc cua Covid-19 thi loi song chu d(jng dong vai tro quan tn;mg. Nose lam
nay sinh trong ta nhieu y tUOng nham khac ph1;tC kho khan, nam bat dUf!C CO
h(ji, th~m chi t'I;C tt;to ra co h(ji cho minh va co th~ giup do nguoi khac. Du v(ly,
tren thvc te ta van thay m(>t so nguoi co [oi song "ha mi~ng cho sung", d<tt
minh vao the bi d(>ng de roi lB mat nhieu ca h(>i. Loi song chu d(>ng c6 sue
mqnh Lon nhung moi nguoi can trau doi nang lvc cung nhu pham chat, co
nhu the moi dqt dUQC thanh cong thv:c S'l:(. Cu(jc song cung giong nhu vi~c dc;tp
mQt chiec xe, neu br;tn khong chu d¢ng ti61 thi se chqm fc;ti va ngii.
Viet do~n van Nghi lu(tn xa hqi "khong kho" Tnin Thity Duang

De luy~n 85. SUY NGHi VE GI<~JI H~N CUA BAN THAN

Dan dat va neu dU(/C van de nghj lu~n: "Suy nghi ve gioi h(tn
ciia ban than".
MO' do(tn Moi nguoi chimg ta cteu co uu diem nhung ciing ton tQ.i
nhilng nhUQC diem, no CO the khien ta kho khan de lam m(it
dieu gi do nhung toi dong tinh vai Brian, neu khong vi phQ.m
phcip lu~t hay dc;w due, chitng ta hiiy cit lam dieu ta muon roi
mai ket lu~n no co the hay khong.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Giai hQ.n La nhilng dieu ta khong the nhung thay vi nghi
ve nota hiiy thu bat.dau vai nhung dieu nho trnac tien.
- Y2 Hiiy thu vuQt ra khoi vimg an toan, chap nh~n m(it thu
thcich mai va cho ban than ca h(ii dUQC trai nghi~m, hQC hoi.
- Y3. Thu lam m(jt dieu gi d6 khcic thuong de khong phai hoi
Than do(tn h~n bdi con nguoi chi song m(it tan va nhung nang htc tiem
an co the xuat hi~n bat cit lite nao de ta chinh ph~c nhung
dieu tudng nhu la giOi hQ.n cita minh.
- Y4. TV tin vao chinh minh, lam het sue co the, khi do khong
m(it dieu gi trd thanh giOi hQ.n cita chitng ta. GiOi hQ.n la do
con ngUoi tV dij,t ra, cilng CO the chinh la do CUQC song dij,t ra
cho chitng ta.
Chung minh: Nick Vujicic den bay gio co le van la m(it bieu
ve
· · tuc;rng hemh trinh vuQt ·qua giai hQ.n cita minh. Co ai nghi
rang, m(jt nguoi dan ong khuyet t~t til chi co the trd thanh
m(it dien gia truyen cam hung cho hang tri~u nguoi? Nhung
bang nghi tvc phi thuong anh dii bien dieu tudng nhu khong
the thanh co the.
Ket ao(tn Bai hQc nh~n thuc: Con nguoi phai song het minh, song nhi~t
huyet va khong hoi h~n, CO nhU the CUQC doi mai trd nen y
nghia, nhu m(it bong hoa dii bung toa de ngcit huang.

242 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong dUQC Mt dau!
Viet do~n van Nghj lu«;tn xa hi;i "khong khO" Tran Thuy Duong

85. SUY NGHi VE GI{)I H~N CUA BAN THAN

Dien gia nguai Mi Brian Tracy tung noi: "Dung tuong tuc;mg ra cac gioi ht;m,
hiiy quyet dinh dieu gi la dung va dang mong muon tru:oc khi quyet dinh dieu
gi la kha thi". Moi nguoi chung ta d~u co uu diem nhung ciing ton t~i nhiing
nhuqc diem, no co the khie'n ta kho khan de lam m()t di~u gi do nhung toi
dong tinh voi Brian, neu khong vi ph~m phap lu~t hay d~o due, chung ta hay
cU'ldm di~u ta muon roi moi ket lu~n no co the hay khong. Giai h~n ld nhiing
dieu ta khong the nhung thay vi nghi ve no ta hiiy thu bat ttau voi nhiing
dit~u nho truac tien. Nick Vujicic den bay gio co le van la m()t bieu tuqng v~
hanh trinh vuqt qua gioi h~n cua minh. Co ai nghi rdng m()t nguoi dan ong
khuyet t~t tu chi co the tro thanh m(>t dien gid truy~n cdm hung cho hang
tri~u nguoi? Nhung bdng nghi h:tc phi thuong anh dii bien di~u tuong nhu
khong the thanh co the. Nhung gioi hq,n co the khien con nguai tv; ti hay chan
nan nhung vi~c duy tri nhung suy nghi tieu cv;c do chang khien ta tot han,
dieu ta can ldm ld hiiy thu vuqt ra khoi vung an toan, chap nh~n m()t thu
thach moi va cho ban than co hc)i duqc trdi nghi~m, hQc hoi. Toi tin rtl.ng qua
trinh nay co the khong khien ta noi r<)ng giOi hq,n cua minh nhung se cho con
nguai nhfrng bai hqc qui gia ve CUQC song. Vi~c thu ldm mc)t dieu gi do khac
thuong chdng khie'n chung ta phcii hoi h~n boi con nguoi chi song mc)t tan va
nhfrng nang ll!C tiem an CO the XUat hi~n bat CU lite nao de ta chinh ph¥C giOi
h~n cua minh. Song la m(Jt hanh trinh kham pha va tQ,n huang, dung de
nhung gioi ht;m tro thanh chuang ngq,i vQ,t ngiin ta den thanh cong, tl:C tin vao
chinh minh, lam het sue co the, khi do khong mc)t dieu gi tro thanh giai h~n
cua chung ta. Gioi h~n ld do con nguO'i tl:C dijt ra, ding co the chinh ld do cu()c
song dij,t ra cho chung ta. Va co giOi hq,n thi dii sao, chap nhQ,n no khi chung
ta dii no lv;c la m(Jt dieu tuy~t vai, no chung minh chung ta la nguai co li tri,
biet luc;mg sue minh va khong dQ,t ban thdn vao riti ro. Pha va gioi ht;m khong
dong nghia voi vi~c bt;m bO qua nhung chuan m\{c dt;w due. Chinh ph'l:tc hay
chap nhQ,n gioi ht;m khong phai la van de, dieu quan trqng la con nguai dii
song het minh, song nhi~t huyet va khong hoi hQ,n, CO nhU the CUQC dai mdi
tro nen y nghia, nhu m(Jt bong hoa dii bung toa de ngat huang.
Viet aoc;tn van Nghi luQ.n xii hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 86. Slf CAN THIET CUA VI~C CONG HIEN

Dan ddt ud neu dugc udn ae nghj lu,;tn: "Sl;l can thiet cua vi~c
cong hie'n".
Modoc;tn "Thuac do cua CUQC dai khong phai la thai gian ma la SV: cong
hien". Nha thuyet giao nguai Mi the hi~n ml}t quan ni~m song
cao d~p, CUQC song se ynghia han khi COn nguai biet cong hien,
gop SUC minh vao CUQC dai chung.
Trien khai va ban lu,;tn udn de
- Y1. Khi cho di ban than ta dong thai nh~n lQ-i nhieu thu, khi
sv: cong hien cua minh tro nen co ich con nguai se cam thay
phan chan, hQ-nh phuc vi lam duqc vi~c tot, cam nh~n duqc gia
tri cua ban than va co dl}ng lv:c de tiep tv,c cong hien.
- Y2. Cong hien giup ta vuqt Len sv: ich ki tam thuang cte thay
Thein doc;tn an yen, nh~ nhom va song tn;m v~n han.
- Y3. Cong hien the hi~n nghia cu cao d~p, tam long nhan min,
do la nen tang de hinh thanh ml}t nhan each tot.
- Y4. Cong hien giup mQi nguai vuqt qua kho khiin, trao cho
hQ niem tin ve CUQC song, Ve tinh nguai.
- Y5. Cong hien la ml}t trong nhung chat keo gan ket mQi
nguai. Nha co sv: c6ng hien cua moi ca nhan, nhan loQ,i mai co
the vuqt qua kho khiin, buac tai nhung nen viin minh mai.
Chung minh: Chac han chung ta ai cilng biet den cau chuy~n
ve nhung chiec ATM gt;to va mai day la ATM oxy cua doanh
nhan Hoang Tuan Anh, bang kien thilc va tam long cua minh,
anh eta co nhung sang che, dong gop giup di5 mQi nguai trong
dQ-i dich. Do la sv: c6ng hien tuy~t vai cua ml}t con nguai nhu
each anh chia se: "Dua tay cho ngu:ai can minh nhat".
Ket doc;tn Bai hqc nh,;tn thuc: sv: c6ng hien chinh la ml}t trong nhung
chia khoa de the giOi chien thang ctQ,i djch cilng nhu nhung
bien co trong tuang lai.

244 Khong co hanh trinh kh6, chi co hanh trinh khong aU«JC bat dau!
Viet aoc;tn van Nghi luf:ln xii hqi "khong kh6" Tran Thuy Duong

86. 81/ CAN THIET CUA VI~C CONG HIEN

Peter Marshall tung noi: "Thuck do cua CUQC dai khong phiii la thai gian
ma la sv; cong hien". Nha thuyet giao nguoi Mi the hi~n m()t quan ni~m song
cao d:E;p, CUQC song se y nghia hon khi con ngteOi biet cong hie'n, gop SUC minh
vao CUQC d:Oi chung. Cong hien la hanh d(Jng bO qua lQi ich cua ban thcin, danh
het nhung gi minh co cho mQi nguai vai tam long chcin thanh va tich cv;c.
Khong phcin bi~t bat ki giai cap, linh vv;c, nganh nghe nao mQi sv; dong gop
du lan hay nho deu co y nghia; til nhung cong hien mang tinh nhcin loq,i dq,t
giiii Nobel den nhung hanh d(Jng nho trong dai song giitp ich cho c(Jng d6'1'!-g
deu xung dimg du:Qc de cao. Khi cho d:i ban than ta dong thoi nh(in lC;ti nhieu
thic, khi S'l! cong hUn cua minh tra nen co ich con ngteoi se cdm thay phan
chan, h~nh phuc vi lam dtCCJC vi~c tot, cdm nh(in d:tCQC gia trj cua ban thcin va
co d()ng l1;Cc de tie'p t1:tc cong hie'n. DQ,c bi~t khi lam dieu nay tile lata d:ii vuqt
len S1;C ich ki tam thUcJ'ng CUa COn ngteai, ta Se cam thay an yen, nhE; nhom Va
song trc;m VE;n hon. Hanh d(Jng cong hUn the hi~n nghia cit cao d:E;p, tam long
nhcin van cua moi ngteai, d:o ld nen tang cte hinh thanh m()t nhcin each tot.
Doi vai mQi nguai, vi~c cong hien cilng coy nghia lan, no giup mc;>i nguai vuqt
qua kho khan, trao cho he;> niem tin ve CUQC song, ve tinh nguai. Chac hdn
chung ta ai ciing bitt d:en cciu chuy~n ve nhiing chie'c ATM gt;to va mai d:ciy ld
ATM oxy cua doanh nhan Hoang Tuan Anh, bang kie'n thuc va tam long cua
minh, anh d:a co nhiing sang che, dong gop giup d:o mc;>i nguoi trong d:t;ti djch.
Do ld S'l! cong hie'n tuy~t vO'i cua m()t con nguoi nhte each anh chia se: "Dtea
tay cho nguoi can minh nhat". Con nguai la tong hoa cac moi quan M xii h(Ji
va nhung vi~c lam cong hien ld m()t trong nhiing chat keo gan ket mc;>i nguoi.
Nha co s1,t cong hie'n cua moi ca nhcin, nhcin lo~i moi co the uuqt qua kho
khan, buac toi nhiing nen van minh mai. Ngay thai diem hi~n tq,i, tat cii chitng
ta dang phiii doi mc;tt vai Covid-19, neu khong co nhung nguai ngay dem cim
tham gop sue, cong hien cho ddt nuac thi co le mQi thu se t6i t~ han bao gia
het, va toi tin ding, sv; cong hien chinh la m(Jt trong nhung chia khoa de the
giai chien thang dq,i djch cilng nhu nhung bien co trong tuang lai. "Thuac do
cua CUQC dai khong phiii la thai gian ma la sv; cong hien" - Peter Marshall.
 , TAM QUAN TRONG CUA VI~C REN Ki NANG SONG

Thomas Fuller tung noi: "Ki nang, chu khong phai sue mgnh,
dieu khien con tau", cau noi cua nha su hQC nguoi Anh eta
khang dinh tam quan trQng CUa kt nang Va di(!t ra bai hQC cho
ta ve gia tri cua vi~c ren ki nang song.
Trie'n khai va ban lu~n van de
Vi~c ren Luy~n ki nang song giup ta tv tin, mgnh dgn,
vung tam the hi~n ca tinh cua minh.
Ki nang song dong vai tro ung dv,ng tri thuc vao van ae
va giai quyet no m()t each hi~u qua nhat. Neu khong co ki nang
ma chi khu khu m()t mo Li thuyet suong, mQi thu chang co
nghia Li gi ca.
Vi~c ren Luy~n ki nang song giup chung ta khac phv,c
nhung khuyet diem va phat huy Lqi the cua minh, giup ban
than d6i pho voi nhung tinh huang bat ngo dong thoi khien
cho CUQC song thu(in Lqi hem.
Nhung ki nang song se giup chung ta hQC each tiet che
va dung hoa voi nguoi khac.
~ Ky nang song se giup ta hQc each Lang nghe, ton trQng
va biet ph6i hqp voi nguoi khac khien cho m6i quan h~ tot d~p
va Lam vi~c hi~u qua han.
Chung minh: Trong b6i canh dich b~nh kho khan, mQi nguoi
phai hgn che ra duong thi nhung ki nang song cang the hi~n
tinh uu vi~t cua no giup ta tim each giam thieu rui ro, vua
giup ban than vua ho trq nguoi khac.
Bai hQC nh~n thicc: Vi~c ren ki nang song vo cimg can thiet,
khong chi moi nguoi can y thuc ma c()ng dong, xa h()i can tgo
ra moi truong Lanh mgnh thai thuc qua trinh ren Luy~n nay.
Viet doc;tn van Nghi lu~n xa hqi "khong khO" Tran Thity Duong

87. TAM QUAN TRQNG cuA v1tc REN Ki NANG soNG

Thomas Fuller tilng noi: "Ki nang, chu khong phdi sue m(tnh, dieu khie'n
con tau", cau noi cua nha sit' hqc nguoi Anh dii khiing djnh tam quan trqng
c11a ki nang va dQ.t ra bai hqc cho ta ve gia trj cua vi~c ren ki nang song. Do
la m<,)t khai ni~m chi kha niing thich ung vai moi truang giup chung ta giai
quyet nhung van de dai song. Ki niing song bao gam nhieu ki niing khac nhu
giao tiep, lam vi~c nhom, tu duy phan bi~n, ... va moi thu co vai tro rieng
nhung deu ph'I:'C 111:' cho CUQC song con nguoi. Vi~c ren luy~n ki nang song
giitp ta t¥ tin, mc;tnh dc;tn the hi~n minh. Chung ta thuang co xu huang cham
chu vao nhung kien thuc li thuyet ma bO qua cac loQ,i ki nang nhung tren th'l:[c
te vi~c ung d'r~ng nhung kien thuc do vao dai song mai quan tn,mg. Ki nang
song dong vai tro ung dl:f,ng tri thuc vao van de va gidi quyet no m()t each
hi~u qua nhat. Neu khong co ki nang ma chi khu khte m(>t miJ li thuyet suong,
mqi thu chdng co nghia li gi ca. Ben CQ,nh do, vi~c ren luy~n ki nang song giitp
chung ta khac phl:f,C nhiing khuyet diem va phat huy lqi the cua minh, giup
ban than doi pho VOi nhiing tinh huong bat ngO dong thai khien cho CUQC song
thuf:ln lqi hon. Va day ciing la lj do, t(ti sao chung ta phdi uu tien trang bj kj
nang cho lop tre. Chung ta khong the ngoi yen khi nhin m(>t lop hqc sinh,
sinh vien yeu ky nang giao tie'p, kem ky nang ung xU'. Chung ta ton tQ-i gan
vai nhieu m6i quan h~ xii h<,)i va moi nguai lQ,i co cai toi rieng cho nen nhiing
ki nang song se giup chung ta hqc each tie't che va dung hod voi nguoi khac,
chiing hf,tn nhu ki nang lam vi~c nhom, khi con nguoi co duqc ki nang nay se
hqc duqc each litng nghe, ton trqng va biet phoi hqp voi nguoi khac khie'n cho
moi quan h~ tot dfip va lam vi~c hi~u qua hon. DQ.c bi~t trong boi cdnh djch
b~nh kho khan, mqi nguoi phdi hc;tn che ra duong thi nhiing ki nang song cang
the hi~n tinh tCU vi~t cua no giup ta tim each giam thieu rui ro, 'VUa giup ban
than vua ho trCJ nguoi khac. Vi~c ren ki niing song vo citng can thiet, khong
chi moi ngUcJi can y thUc ma CQng dong, Xii h(ji can tQ,O ra moi truang lanh
mQ-nh thoi thuc qua trinh ren luy~n nay. "SV tuang tac giila tri thuc va ky
niing vai trai nghi~m la chia khoa cila vi~c hc;>c hoi".
Viet dot,tn van Nghi ht~n xii h<)i "khong kho" Tran Thuy Duong

D~ luy~n 88. I>I:EU BAN THAN CAN LAM I>E H~NH PHUC MOl NGAY
Dan dat va neu dUf!c van ae nghj lu(in: "Nhfrng dieu ban than
can tam de'ht,tnh phuc moi ngay".
Madot,tn HQ,nh phuc chang phiii a dau xa, moi khoiinh khac troi qua
ta deu c6 the tt;in huang niem hc;mh phuc cua rieng minh va
cau hoi dQ,t ra la biin than can lam gi de hQ,nh phuc moi ngay?
HQ-nh phuc la m(Jt trQ-ng thai ciim xuc khi duqc thoii mcin m(Jt
nhu CaU nao do v(iy thi hciy bat dau VOi Vi~C VQ,Ch ra nhfrng
dieu can lam moi ngay va th'l;lc hi~n no.
Trien khai va ban lut;in van d~
- Y1. Song mqt each hi~u quii, khong de lcing phi th(Ji gian se
khien ta thay hQ,nh phuc va tran trc,>ng CUQC song hem.
- Y2. Con ngu(Ji can hQc each thay doi nhung thai quen xau,
ren luy~n nhung ki nang mai, thil bat dau vai mqt thil gi do
nhU iin uong lanh mQ,nh han, t(ip m(Jt mon the thao, dQC m(Jt
Than ao~n cuon sach mai hay dan giiin la dt;iy sam han.
- Y3. HQ-nh phuc la m(Jt ciim xuc ca nhan nhung no khong ich
ki bai doi khi ta cilng ciim thay hQ,nh phuc khi mQi ngudi duqc
binh an, vui ve.
- Y4. Vi vi~c quan tam, giup do mQi nguoi hang ngay cilng
khien ta cam thay ban than va CUQC song COy nghia han.
- y 5. Chung ta nen hQC each gQ-t khoi CUQC song nhung vuang
bt;in khong dang co, tn1n tnmg va biet an nhung gi dang co.
Chung minh: Chung ta h:~mh phuc khi giup da duQc nhung
nguoi kh6 kh{m trong dC;li djch, bao Iii mi~n Trung.
Ket do~n Bai hQC nh(in thuc: S'l;l phat trien cua cong ngh~ hi~n nay doi
khi khien con ngttdi quen mat gia tfi th'l;lc S'l;l CUa CUQC song Vi
the toi de xuat m(Jt giiii phap, dQ,t di~n thoQ,i xuong, tat man
hinh may tinh, song ch(im lQ,i va khong d(ip tat hi VQng, toi tin
rang chung ta se thay hQ,nh phuc.

248 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong aUIJC bat aau!
Viet doC;tn van Nghi lut;tn xii hgi "khong kh6" Trc:in Thity Duang

88. NHUNG f>IEU BAN THAN CAN LAM DE H~NH PHUC MC>I NGAY
"'H~nh phuc khong phiii La diem den ma La hanh trinh ta dang di", h(;mh
phuc chdng phai 0 dau xa, moi khoanh khac troi qua ta d~u co the t~n huang
ni~m h~nh phuc cua rieng minh va cau hoi dQ,t ra ld ban than can lam gi de
h~nh phuc moi ngdy? H~nh phuc La m<;>t tr~ng thai ciim xuc khi duqc thoii
man m(>t nhu cau nao do v~y thi hay bat dau vai vi~c v~ch ra nhilng dieu can
Lam moi ngay va thvc hi~n no. Toi tin reing vi~c song m()t each hi~u qua,
khong eli lang phi thai gian se khien ta thay h~nh phuc va tran tr~mg CUQC
song han. Chung ta h~nh phuc khi biin than dan hoan thi~n vd tot d~p len
tUng ngay Vi v(ly con ngteoi can hQC each thay doi nhfrng thoi quen XclU, ren
luy~n nhung ki nang mbi, thU' bat dau vbi m(Jt thu gi do nhu an uong lanh
m~nh han, tt;tp m()t mon the thao, d«;>c m()t cuon sach mbi hay don gian ld dt;ly
sbm hon, tat cii nhung dieu nay du nho nhung co the t~o ra sv thay doi tich
eve ve cii the chat Lan tinh than. Co m()t sue khoe TOT va m(}t tam hon lanh
m~nh, chac chan do la n~n tang cho hC;tnh phuc th1:(c s1:{. Con nguai sinh ra
khong hoan hiio, han se co Lite ta ciim thay tv ti hay khong hai Long ve biin
than nhung de h~nh phuc moi ngay toi nght chung ta nen hQC each doi di~n
vbi nhung thie'u sot cua ban than, co nhung thu ta khong the thay doi v(ly thi
hay chap nht;ln, coi nhung khuyet dUm ld m()t net dQ.c trung cua minh va yeu
thtWng ban than nhi~u han. YthUc dUQC CUQC song .hilu h~n, moi ngay chung
ta aeu no l1:{c, do chinh ld hC;tnh phuc, hl;tnh phuc vi duqc song, vi con duqc co
gang. H~nh phuc La m(>t ciim xuc ca nhan nhung no khong ich ki boi doi khi
ta cilng ciim thay h~nh phuc khi mQi nguai duqc binh an, vui ve. Vi the vi~c
quan tam, giup do mQi nguoi hang ngay cilng khie'n ta cam thay ban than va
CUQC song co y nghia han. Moi chung ta Luon thea duoi sv hoan hiio, muon

Lam duqc nhieu dieu nhung de h~nh phuc moi ngay toi nghi rang chung ta
nen hQC each g~t khoi CUQC song nhfrng VUtlng b~n khong dang CO, tran trQng
va bie't an nhiing gi dang co. sv phat trien cua cong ngh~ hi~n nay doi khi
khien con ngUOi quen mat gia try thVC SV cua CUQC song Vi the toi de XUat m(>t
giiii phap, dq,t di~n tho~i xuong, tat man hinh may tinh, song ch~m L~i va
khong d~p tat hi VQng, toi tin rang chung ta se thay h~nh phuc.
Viet doq,n van Nghi lu~n xii hc}i "khong kho" Tnin Thuy Duong

De luy~n 89. vNGHiA cuA HANH DONG DOC sAcu MOl NGA.v
Dan dat va neu dUf!C van de nghj lu4n: "Y nghia cua hdnh
dc}ng d«;>c sach moi ngay".
MO' doq,n Sach coy nghia voi tat ca mQi nguai, khong aQc sach du co
aQ,t chan toi nhieu vung aat cilng chi nhu cuai ngva xem hoa,
con nguai khong thu nhQ,n aUQC bat cu aieu gi ca. Vi the himh
aqng aQC sach moi ngay qua th'lfC rat can thiet.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Vi~c aQC va ngam nghi ve mqt cuon sach no se giup ta
t(l,m thai gac L(l,i nhilng Lo au, muqn phien cua CUQC song, tha
hon vao the giOi cua sach.
- Y 2. DQC sach moi ngay co the giup ta giai toa ciing thang,
Lam moi tinh than va thuc day sv sang t(l,O.
Than doq.n - Y3. DQC sach moi ngay duy tri cho ta mqt thoi quen tot, thay
vi Liing phi thai gian vao mqt thu gi do vo nghia hay Luat m(l.ng
mqt each vo thuc thi sach cung cap cho ta nguon thong tin aa
d(l,ng, co chieu sau.
- y 4. DQC sach giup ban than ta dan dan se hQC hoi aUQC nhieu
aieu va tro nen tot a~p han.
- Y5. Sach chua av;ng nhieu tinh hoa cua nhan Lo(l,i, no khong
chi giup cho ta doi dao ve tri thuc ma con Lam giau tam hon
cua moi nguai.
·Chung minh: Bat ki ai cilng can aQC sach; nhilng viti phu nhu ·
Bill Gates, Mark Zuckerberg, ... thanh cong nhu vQ,y mqt phan
nha vao thoi quen dQc sach moi ngay. Tong thong Mi, Obama
duy tri thoi quen aQC sach mqt tieng tYUOC khi ngu bat chap
ong bQ,n rqn ra sao, thQ,m chi danh ra hai tuan trong mqt niim
gQi La tuan dQc sach, khong muon bi ai Lam phien.
Ket do.;tn Bai h«;>c nh~n thuc: DQC sach can co S'lf chQn LQc va hiiy tro
thanh mqt nguai dQc tinh tao, thong minh.

250 Khong co hanh trinh kh6, chi co hanh trinh khong aU(JC bat dau!
 89. v NGHiA cuA HANH DONG DOC sAcH Men NGAY
Nguoi Do Thai co cau noi noi tieng sau: "Khong dQc sach, du ai vgn dqm
cung chi [a ngU:Oi aU:a thu", sach CO y nghia vai tat ca mQi nguai, khong tlQC
sach du co dt;it chan tai nhi~u vung dat ding chi nhu cuai ng1;Ca xem hoa, con
nguai khong thu nh~n duqc bat cic dieu gi cd. Vi the hanh dijng dQC sach moi
ngay qua th¥c rat can thiet. M()t so nguoi thuong ng(Li vi~c clQC s1ich, cam
thay nham chan va buon ngu bOi nhitng trang giay nhieu chit nhung khi bien
sach thanh m()t thu vui lanh mgnh toi tin reing ket qua se khac. Sach co nhieu
the [ogi phu hqp voi nhieu mvc aich khac nhau,

dang sau moi trang sach

[a nhitng bai hQC, nhitng trai nghi~m thu Vi va neu duy tri hanh a()ng nay,
Bat
ki ai ding can d«;»c sach, nhiing vj ti phil. nhu Bill Gates, Mark Zuckerberg, ...
thanh cong nhu v~y m(jt phan nha vao thoi quen dQC sach moi ngay. Tong
thong Mi Obama duy tri thOi quen d«;»c sach m(jt tUng truac khi ngu bat chap
ong b~n rc?n ra sao, th~m chi danh ra hai tuan trong mc)t nam gQi ld tuan
dQC sach, khong muon bj ai lam phi~n. Sach chua av;ng nhieu tinh hoa cua
nhan lo(Li,
Cu()c song muon mau nhung aoi khi ta khong the
DQC sach m()t each
nghiem tuc, hung thu se khien taCO cam giac nhU: minh clU<JC song trong CUQC
aOi cua nhan VQt, Trang xd h()i hi~n
agi cong ngh~ Chiem Vi tri kho thay the, dU:Ong nhU: van hoa clQC sach dan bi
mai m<)t, aieu nay khien cho hanh a()ng aQC sach cang quy han. Tuy nhien
dQC sach can CO Sl/ ChQn [QC bCJi thi trU:Ong XUat hi~n CaC hi~n tUQng Sach gia,
sach kem chat luana va hiiv tra
' v J
tao. thana minh.
' J
Viet do(ln min Nghi luf:ln xa hi?i "khong kho" Tnin Thity Duang

D~ luy~n 90. I>IEU NH!N I>U<;JC KHI NO LlfC HET MINH

Dan dat va neu aU<}c van a~ nghi lu~n: "Di~u nh~n auqc khi
no l'l;Cc het minh".
MO' do(ln Cu(Jc song khong de dang va con nguai khong hoan hao, vi
the ai cung can co gang, phan ctau khong ngung.
Trien khai va ban lu~n van a~
- Y1. Khi no tvc het minh, con nguc1i se dan kham pha nhung
niing tvc tiem an cita ban than.
- Y2. No tvc het minh se tc;w ra ctieu ki di~u giitp chitng ta vuqt
qua kho khiin, dQ,t duqc thanh qua xung dang.
- Y3. Nguai no tvc khong ngung se co each nhin Lq,c quan va
Than do~n tin tUong vao CUQC song, chung ta se khong bo CUQC vase tim
mc,>i each de dq,t duqc dieu minh muon.
- Y4. Khi no Llfc het minh ta cung hQC dUQc each cam thong,
thau hieu til do muon se chia, giitp do nguai khac; day La nen
tang cho moi quan M tot d~p giUa mc,>i nguai.
- Y5. SV no tvc khien chitng ta Lam vi~c het minh va ket qua
dit ra sao, ta cung khong hoi tiec, no cho ta biet minh da Lam
duqc gi va can co gang ra sao.
Chung minh: VQ,n d(Jng vien cil tq, Le Viin Cong gianh duqc
huy chuang bq,c tq,i Paratympic Tokyo 2020, trong khi bi chung
teo chan. The nhung, no tro thanh d(Jng tvc de anh chien thang
chinh minh, vuqt ten hoan canh. No tvc va thanh tich tuy~t
vai cita Le Viin Cong khong chi La niem cam hung cho nguai
khuyet tQ,t khac ma con thoi thitc mc,>i nguai no tvc nhieu han.
Ket do~n Bai hqc nh~n thuc: Trong boi canh chitng ta doi mq,t vai nhieu
kho khiin, nhat La nhung thach thuc toan cau va hi~n nay La
Covid-19, sv no tvc can duqc nang ten gap nhieu tan de khong
chi VUQt Len kho khiin ma con phat trien viin minh va giau d~p
hannua.

252 Khong co hdnh trinh kho, chi co hdnh trinh khong aU<JC bat aau!
 90. f)JEU NH!N DUQC KHI NO UfC HET MINH
Issac Bashevis Singer tung noi: "VO'i nhiing ai san Umg no l'l:(c, nhiing ctieu
ki di~u lan va bau u(it tuy~t voi dang cho dgi san sang". Nha van do~t gidi
Nobel khdng djnh con nguoi se nhc;tn dugc nhieu gia trj to lan khi no l'l:(c het
minh. CUQC song khong de dimg va con nguai khong hoan hao, vi the ai cilng
can co gang, phan cidu khong ngiing
Moi chung ta deu ton tg,i
nhitng ncing Lvc rieng nhung no khong the hi~n ra ben ngoai ma can m(jt cip
Lvc LOn cung m(jt quyet tam sau sac mai co the khai phci dUCJC

Vua qua, nganh the thao Vi~t Nam don nhc;tn tin vui khi v(ln dQng
vien cu t~ Le Van Cong gianh dugc huy chuang b~c t~i Paralympic Tokyo
2020. Dieu dang noi ld anh bj chung teo chan tu nho nhung thi~t thai nay
khong ldm mat di y chi CUa anh ma ngtegc l~i no trO thanh aQng ll!C de anh
chien thang chinh minh, vugt len hoan cdnh. No l'l:(c va thanh tich tuy~t voi
cua Le Van Cong khong chi ld niem cdm hung cho nguoi khuyet tc;tt khac ma
con thoi thitc mQi nguoi no l'l:(c nhieu han.

Thanh cong aUCJC xay d'l:[ng nen tii S'l:[ phan

dau ben bi se dang qui va vitng chac han, gop phcin tg,o d¢ng Lvc de con nguoi
duy tri thanh qua ma khong ngu quen tren chien thang. Han nita,

Trong boi canh chung ta doi m(lt vai nhieu kh6 khan, nhat La nhitng thcich
thuc toan cciu va hi~n nay La Covid-19, sv no lvc can dUCJC nang Len gap nhieu
Lan de khong chi VUCJt Len kh6 khan ma con phcit trien van minh va giau d~p
hon nua. Hiiy nha rang, Chung ta "c6 the tuang lai nhu cheo thuyen tim ba.
SV Lva chQn duy nhat cua bc;m La co gang ho(lc til bO" - Kristen ChandLer
Viet dot;tn van Nghj lu4n xa hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 91. YNGHiA CUA HANH DONG CHO DI

Dan dat va neu duqc van de nghj lu~n: "Y nghia cua hanh
d<_)ng cho di trong CUQC song".
M<l dot;tn Cu<)c song la m<)t hanh trinh triii nghi~m va kham pha, tren
hanh trinh ay ta nhQ,n ve nhieu gia tri nhung se y nghia han
khi ta biet cho di.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Hanh d<)ng cho the hi~n S\£ til te, giup do nguai khac bang
nhilng gi cua minh v6i tam long chan thanh va niem hi v<;>ng
vao dieu tot df;p. Dola S\£ an yen, h(tnh phuc o trong long khi
hanh d<)ng cua minh co the giup ich cho nguai khac.
- Y2. Cho di la each ta tQ,p thoi quen g(tt bo khoi S\£ ich ki, toan
Than dot;tn tinh; khien tam hon tro nen trong S(I,Ch Vel diu dang han.
- Y 3. Hanh d<)ng cho di gop phan hinh thanh nhdn each tot
df;p trong moi nguai, giup chung ta hieu dai hieu minh han.
- Y4. Khi nhin thay ket quii cua vi~c cho di, ta se ciim thay co
d<)ng lvc de co gang yeu thuang han moi ngay.
- y 5. Cho di tiep them sue m(tnh, hi VQng de no lvc, phan dau
vi m<)t tuang lai tuai sang.
Chung minh: cau chuy~n muai nam cong b(tn tai truang cua
cQ,u h<;>c sinh Ngo Minh Hieu. Hanh trinh ay du gian nan
nhung day ap S\£ til te va tinh nguai; S\£ cho di cua Hieu gianh
cho nguai b(tn khong chi la m<)t sv d<)ng vien tinh than ma eta
thap len anh sang cho cii m<)t CUQC dai.
Ket do~n Bai hqc nh~n thuc: Cho di nhieu han va cung nhQ,n l(ti thQ,t
nhieu de CUQC song tot df;p han. Neu b(tn khong the la M~t Trai
thi cung dung lam m<)t dam may. Neu b(tn khong the xay dvng
m(>t thanh pho thi hiiy xay lay m<)t trai tim hong.

254 Khong co hdnh trinh khO, chi co hdnh trinh khong atC<JC bat aau!
Vie't dot:tn van Nghi h.t~n xii h(>i "khong kho" Tnin Thity Duong

91. vNGHiA cuA HANH DONG cHo DI TRONG cu{>c soN

Nha tho To Hilu tung viet: "Song la cho di, dau chi nhQ,n rieng minh", qud
th1:{C CUQC song ld m(}t hanh trinh trdi nghi~m va kham pha, tren hanh trinh
d:y ta nhf:in ve nhieu gia try nhteng se j nghia han khi ta biet cho di. Do la m(jt
hanh d~ng the hi~n S1,( tu te, giitp da ngttai khac ba~ng nhiing gi cua minh vbi
tam long chan thanh va niem hi v~mg vao dieu tot d~p. Khi cho di, bao gia ta
cilng nhQ,n lc;ti nhieu hon. Do ld s1,( an yen, ht:tnh phitc otrong long khi hanh
d(>ng cua minh co the giitp ich cho nguoi khac. Cho di la each ta t~p thoi quen
gt:tt bO khoi S1,( ich ki, toan tinh; khten tam hon trO nen trong St:tCh Va dju dang
han. Hanh d(jng cho di gop phan hinh thanh nhan each tot d~p trong moi
nguoi, giup chung ta hiiu doi hieu minh han. Co m(jt so nguai chua hieu thau
dUQC ban than, cho rang minh VO dv,ng, khong CO gi de phan dau nhung khi
nhin thay ket qua cita vi~c cho di, ta se cdm thay co d(>ng l1,(c de co gang han
moi ngay, vi chinh minh va vi mQi nguoi. Cung co m(jt so nguai cho rang
nguai khac la xau xa, gan do nhung khi cho di ta mbi thau dttgc hQ de chia se
va yeu thttang mgi ngttoi nhieu han. Doi voi nguai nhQ,n dUQC tam long cita
ta, hQ se nhQ,n duQc sv trQ giup gop phan vuQt qua kho khan dong thai duQc
tie'p them sue mt:tnh, hi VQng de no l1,(c, phan dau vi mt;t tttang Iai tttai sang.
Co le chung ta van chua quen cau chuy~n muoi nam ding b~n tbi truong cua
cf:iu hQc sinh Ngo Minh Hie'u. Hanh trinh ay du gian nan nhteng day ap s1:{ tu
te va tinh ngteoi; s1:( cho di cua Hie'u gianh cho ngteoi b~n khong chi ld m(>t s1:(
d(>ng vien tinh than ma da thap len anh sang cho cd m(>t CUQC doi. Cho di
khong phai hie nao cung la nhung tai san qui gia hay phai the hi~n thQ,t ro ra
ben ngoai, bang nhilng hanh d(jng nhO be m(jt each am tham, chung ta cung
co the lam cho cu(jc song nh~ nhom va dang gia hon rat nhieu. Hanh dqng
cho di cua moi ngteoi ld chat keo gan ket moi quan h~, la nen tang cho m(>t xa
h(>i van minh, phat triin. Dich b~nh va nhilng bien co khac dang cha chung
ta 0 tUOng lai, toi hi VQng rang, moi ngUcJi deu CO the chien thang cai ac trong
ban than, cho di nhieu hon va cung nhQ,n lc;ti thQ,t nhieu de cu(jc song tot a~p
hon. Neu bc;tn khong the la M(lt Trai thi cung dung lam m(jt dam may. Neu
bc;tn khong the xay d\[ng m(jt thanh pho thi hiiy xay lay m(jt trai tim hong.
 "Hc;mh phuc cua con nguai khong nam o vc;tn may ben ngoai
va co the nhc;tn biet nhung nam 0 sv tot d~p va giau co cua tam
han, thu ben trong va khong the nhin thay", cau noi eta khang
dinh vai tro quan trQng cua tam han.
Trien khai va ban lu~n van de
Vi~c nuoi duang tam han dong vai tro quan trQng trong
qua trinh hinh thanh nhan each cua moi nguai; m(jt tam han
trong sang, giau co se giup ta tro nen am ap, Luang thi~n; m(>t
tam han chiu nhieu ton thuang se khien ta Y'!J,t re, hoai nghi ve
CUQC song, ...

, , Nuoi duang m(>t tam han d~p giup con nguai lqc quan,
nhin nhc;tn CUQC song khach quan han tic do no Lvc tim kiem
giiii phap.
Nuoi duang tam han giup ta hieu han ve chinh minh,
kham pha nhung goc khuat trong tim minh de thay yeu va
tran trQng biin than han.
M(jt tam han d~p se giup ta co the hai hoa va nhc;tn duqc
thi~n ciim tic mQi nguai.

Nuoi duang tam han khien cho CUQC song cua ta y nghia
han ma con gop phan phat trien m(jt xa h(>i van minh.
Chung minh: Cu(>c song hi~n dqi vai nhip song nhanh VA gap
khien con nguai hoi hii vOi nhung lo toan de rai doi khi quen
mat m(jt thu quan trQng can duqc cham soc do la tam han.
Han nua sv phat trien cua cong ngh~, mqng xa h(>i lam m(>t
so nguai miii me tren the giai iio, tam han dan tro nen heo
man va chai sqn.
Bai hqc nh~n thicc: Tam han duqc vi nhu vien ngQc sang.
 92. sv CAN THIET CUA VI~C NUOI DUONG TAM HON
"HQ,nh phuc cua con nguoi khong nam o vc;tn may ben ngoai va co the nhc;tn
biet nhung nam 0 sv tot a~p va giau co cua tam han, thu ben trong va khong
the nhin thay", nha triet hQc Thomas Carlyle aa noi nhu the de khdng ajnh
vai tro quan trQng cua tam hon. Do La nhung y nghi, tinh cam thu()c ve the
gi6i nc)i tam cua con nguoi va no can thiet duqc nuoi duBng.

Trang hanh trinh kham pha va chinh ph'IJ,C CUQC aoi, chung taco
the gQ,p nhung kho khiin, trac tro cho nen

Chung ta chi co m()t Lan duqc song tren doi, nhung thay vi
song nhieu nguoi LQ-i chi dang ton tQ-i vi hQ khong co tam han. M()t aoi song
nQi tam phong phu va nhQ,y cam se khien CUQC song ta trO nen COy nghia han,

Cut)c song hi~n dt;ti vai nhjp song nhanh gap khUn con nguoi hoi ha vai
nhiing lo toan "cam ao gt;to ti~n" de roi doi khi quen mat m()t thu quan trQng
can duqc cham soc do la tam hiJn. Han niia S'l! phat trien cua cong ngh~, mt;tng
xa ht;;i lam mi)t so nguoi mdi me tren the giai do, tam hiJn dan trO' nen heo
mon va chai st;tn. Boi canh nay cang khien chung ta y thuc nhieu hon ve sv
can thiet cua vi~c nuoi duBng tam han, no khong chi khien cho CUQC song cua
ta y nghia hon ma con gop phan phat trien m¢t xii h¢i min minh. Do La Ly do
tQ,i sao, trong chuang trinh "Truong teen" phat song tren VTV3 vai so d~c
bi~t, ca si Huong Giang co tranh bi~n ning: Li~u chung ta co muon m()t the
h~ tn~ lon len voi nhung uoc mold nhii:ng to do la trong nh~n thuc hay khong?
Tre em can dtfQC phat trien nuoi duona tam han,
v
ta ciing
Viet doc;tn van Nghj hu~n xa h()i "khong kho" Tran Thity Duong

De luy~n 93. TAM QUAN TRQNG CUA VItc SONG CH!M

Dan oot va neu auqc van ae nghj lu~n: "Tam quan trQng cua
vi~c song ch(im".
Mddot;tn Loi song chQ,m chq,p thea nghia thong thu:ang ma la "muon
lam m<;>i vi~c thea m(Jt toe d(J dung dan, tQ,n hu:ong tung phut
tung gia chi£ khong phai la tinh dem chung; lam m<;>i thu tot
nhat c6 thli chi£ khong phai lam sao cho nhanh".
Trien khai va ban lu~n van ae
- Y1. Song chQ,m khien con ngu:ai c6 thli cam nhQ,n ro hon ve
m<;>i thu xung quanh ali kip nhQ,n ra nhilng gi cUmg gia nhat.
- Y2. Song chQ,m la each chung ta cho ban than thai gian va
hiliu chinh minh hon, sv thay doi trong con ngu:ai minh dien
ra trong tung khoanh khac va c6 thli chung ta se vo tinh bo La
Thandoc;tn nhflng thai khac dang gia CUa CUQC dai.
- Y3. Song chQ,m giup ta song tr<;>n v~n va y nghia hon boi neu
nghi CUQC dai tram nam la dai nhU:ng SO VOi cai VO thuy VO
chung CUa CUQC aai thi lq,i VO cimg hflu hq,n .
- Y4. Song chQ,m la each con ngu:ai tQ,n hu:ong m<;>i khoanh
khac, tran tr<;>ng nhilng gi minh dang c6 va c6 d(Jng lvc ali
phan aau nhieu hon.
- Y5. Loi song chQ,m dq,y ta biet yeu thu:ong, nang niu, tran
tr<;>ng va quan tam m<;>i ngu:ai nhieu hon.
Chung minh: tren the gi6i c6 "Vi~n song chQ,m thegiOi" do thq,c
si tam li h<;>c Geir Berthelsen lQ,p ra, o My c6 qui "Kea dai
khoanh khac, chau Au c6 "H(Ji lam chQ,m thai gian" con NhQ,t
Ban co "Cau lq,c b(J lu:ai nhac", ... m<;>i ngu:ai deu dang co gang
can bang CUQC song bang Vi~c song chQ,m.
Ket dot;tn Bai hqc nh~n thuc: Song o dcJi, neu di qua nhanh, ta se mat di
nhilng cam xuc nho nho, thQ,m chi la mat di nhilng khaanh
khac d~p nhat.

258 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong dUc;JC belt dau!
 93. TAM QUAN TRQNG CUA VI~C SONG CH~M
Chung ta dang song trong thai dc;ti cua CUQC each mc;tng cong nghi~p lan thu
tu, nai ma mQi thu phat trien nhanh chong citng m<)t nhip song mau lf; nhung
de
nhieu nam gan aay trong xu huong nhanh cua thai dc;ti nguoi ta xuat mi)t
loi song moi, gQi ld song chc:tm. Day khong phai ld loi song chc:tm cht:tp theo
nghia thong thuang ma ld "muon ldm mCJi vi~c theo mi)t toe d() dung dan, tc:tn
huang tung phut tung gia chu khong phai ld tinh dem chung; ldm mCJi thu
tot nhat co the chu khong phai ldm sao cho nhanh" - Carl Hanon~ khang dinh
trong cuon "NgQi ca song chQ.m". Song chQ.m giup chung ta nhin nhQ.n cu<)c
song m<)t each C'f}, the va aa chieu han, neu nhU nhip song nhanh aoi khi khien
chung ta phot lava bO qua m<)t so dieu thi phong each song nay

dang qui tic loi song chQ.m

Song chQ.m hi~n nay khong con la m<)t xu huong ma aa tro thanh
van hoa, tren the gioi co "Vi~n song chc:tm the gioi" do tht:tc si tam li hCJc Geir
Berthelsen lq.p ra, oMy co qui "Keo dai khoanh khac", chau Au co "H()i ldm
chc:tm thai gian" con Nhc:tt Ban co "Cau lt:tc bi) luai nhac", ...
mQi nguoi deu
dang CO gang can bdng CUQC song bdng Vi~c song chc:tm. Va chung ta cung can
y thuc song chQ.m de khien m<;>i thu tot han chu khong phai La S'l! nguy bi~n
cho vi~c chQ.m tre hay tri hoiin. Song i'J doi, neu ai qua nhanh, ta se mat di
mat ai nhung khoanh khac a~p
 Vimg an toan La moi tnxong quen thu<)c, it riti ro cua moi
nguoi nhung neu khong can dam va thu thach, con nguoi se
miii dgm chan m<)t cho va khong VliQt qua dtiQC gioi hQ,n cua
ban than. Dieu nay khien ta nhgn thuc sau sac ve y nghia cua
hanh d<)ng chu d<)ng thoat khoi vimg an toan.
Trien khai va ban lu~n van de
Buoc ra khoi vimg an toan, con nguoi se c6 co hQi dtiQC
trai nghi~m va kham pha the gioi, ma mang dau 6c va tich Luy
kinh nghi~m.
Thoat khoi vimg an toan de trang bi cho ban than nhitng
ki nang, tam the de san sang doi m(tt voi thach thuc, ren Luy~n
de cung cap va ban Linh han
Chu d<)ng thoat khoi vimg an toan La each khai thac
nang Lv;c tiem an cua ban than, khien ban than co gia tri va
CUQC song dang gia han.
Khi chu d<)ng thoat ra khoi an toan con nguoi se nhQ,y
ben va dung cam, neu khong se tvt hgu va bi dao thai.
Hanh d<)ng thoat ra khoi vung an toan giup ta khong bi
d<)ng duoi sv sap xep cua nguoi Wn ho(tc tV minh kim ham ban
than vi the tra nen LQ,clong, thieu sue song vade bi ton thuang.
Chung minh: The gioi duQc nhu ngay hom nay chinh La nhitng
con nguoi dam buoc ra vung an toan, dam that bQ,i va khat
khao chinh phvc nhu Edison, Anh-xtanh, Mark Zuckerberg, ...
Bai hQc nh~n thuc: Tat ca chung ta, d(tc bi~t La nhitng nguoi
tre can cho ban than co h<)i dliQC thu sue, pha Lop "ken" cua
minh nhung can phan bi~t dau La bwk ra khoi vung an toan,
dau La Lieu Linh de CUQC song khong trd nen vo nghia.
 94. y NGHiA HANH DONG CHU DONG THOAT KHOI VUNG AN TOAN
Dale Carnegie - cha de cua cuon "Dac nhan tam" tung n6i: "Nguai di xa
nhat thuong La nguai dam lam va mq,o hiem. Con thuyen chi muon an toan
khong bao gic'J rc'Ji dUQC bc'J". Qud th1:(c nhte the, vung an todn ld moi truong
quen thuc)c, it riH ro cua moi nguoi nhung neu khong can ddm vd thu thach,
con nguoi se mai d~m chan mc)t cho va khong vuqt qua duqc gioi ht:tn cua ban
than. Dieu ndy khien ta nh~n thuc sau sac ve y nghia cua hdnh dc)ng chu
dc)ng thoat khoi vimg an todn. Cu(ic song day mau sac va nhung dieu thu vi,
buck ra khoi vimg an toan,

tiem an, neu ta khong tl,l minh vap phai thi chung cilng se tl,l tim den ta vi the

trong moi con nguai [uon ton tq,i "m(it gii khong [o ngu say" cha dUQC danh

Cu sQ hiii, rv,t re thi con nguai se khong the phat trien va co xe lich su nhan
loc;ti cilng khong the lan banh. The gioi duqc nhu ngdy hom nay chinh za
nhiing con nguoi dam buoc ra vung an todn, dam that bt:ti va khat khao chinh
ph¥c nhu Edison, Anh-xtanh, Mark Zuckerberg, ... Cuc)c song co th~t nhieu
dieu thu vj. Se the ndo khi chung ta mai ld chu oc thu minh trong chiec vo
khong dam lo dau tam nang ban mai? Thai dc;ti 4.0 ma chung ta dang song co
rat nhieu co h(ii va nhieu thu dang de trai nghi~m,
Sl,l phat trien nhanh chong cua xa h(Ji

Ngay nay, m(it b(i phQ,n nguai tre khong dam buoc ra khoi vimg an
toan, bi d(ing duoi sv sap xep cua nguai Lon hoqc tv minh kim hiim ban than
vi the tri'J nen lc;tc LOng, thieu sue song vade bi ton thuong. Tat ca chung ta,
aqc bi~t [a nhung nguoi tre can cho ban than co hQi du(Jc thu sue, pha lOp
"ken" cua minh nhung can phan bi~t aau La buck ra khoi vimg an toan, aau
ae CUQC song khong tra nen lJO nghia.
 SUC M~NH CUA VI~C LAN TOA YEU TRUONG

Nhfrng cau hat quen thuc)c trong bai hat noi tieng "De gi6
cuon ai" cua nhQ,c si Trinh Cong Sanaa gQi len trong long
moi nguoi ve vi~c lan toii tinh yeu thuang.
Trien khai va ban lut;tn van eM
Lan toa yeu thuang mang hoi am cua tinh nguoi den
voi tat cii chung ta, la chat keo gan ket mQi nguoi, nho sv: lan
toii clO ma CUQC song tro nen tot a~p han.
Lam cho cho moi quan M gifra nguoi va nguoi gan gili
va tot a~p han, khong chi the hi~n nhan each acing qui cua
moi ca nhan ma con gop phan hinh thanh mc)t xa hQi van
minh, phat trien.
Sue mQ,nh cua sv; lan toii yeu thuang la giup do nguoi
khac, ho trQ lan nhau bUOC ra khoi nhfrng bien CO CUQC aOi.
The hi~n sue mQ,nh cua no, mQi nguoi san long aua tay
ra cho nguoi can minh,
Chung minh: Hi~n nay chung ta dang phiii aoi m(tt voi dich
Covid-19, sv; Lay lan cua vi-rut lam cho CUQC song bi aiio LQn
va con nguoi chiu nhieu ton thuang. Trong hoan ciinh do,
vi~c lantoii yeu thuang cang the hi~n sue mQ,nh cua no, mQi
nguoi san long aua tay rii cho nguoi can. minh, nhilng cay
ATM gQ,o, ATM oxy lien tiep auQc mo ra ae ho trQ nguoi
ngheo; nhung bua cam khong dong de khong ai bi bO aoi, ... va
sv: hi sinh tham l(tng cua nhitng nguoi tuyen aau khien cho
ta ciim nh(l,n r6 han ve sue mQ,nh cua tinh thuang.
Bdi hc;>c nht;tn thicc: Chung ta can y thuc aUQC site mQ,nh cua
vi~c lan toii tinh yeu thuang de tu do khong ngung trao ai
tam long, nhQ,n lQ,i hQ,nh phuc.
Viet ao~n min Nghi l~n xa h(ji "khong kh6" Tran Thuy Duang

95. SUC M~NH CUA VItC LAN TOA YEU THUONG

"Song trong dai song can co m(}t tam long
De lam gi em biet khong?
De gio cuon di, de gio cuon di".
Nhiing cau hat quen thuqc trong bai hat noi titng "De gio cuon di" cua nht:tc
si Trjnh Cong Son da g(Ji len trong Umg moi ngteoi ve vi~c lan tod tinh yeu
thuong. Dola hanh d(jng ktt noi nhiing tam long, mang hoi am cua tinh nguoi
dtn VOi tat ca chung ta, nhO Sl;C lan toa do ma CUQC song triJ nen tot d~p han.
Con nguai la tong hoa cac moi quan h~ xii h(>i, chung ta song trong m(}t c(}ng
dong chung va tinh yeu thuong ld chat keo gan ket m9i nguoi. Lan toii tinh
yeu thuang lam cho cho moi quan h~ giiia nguoi vbi nguoi gan gui va tot d~p
han, khong chi the hi~n nhan each dang qui cua moi ca nhan ma con gop
phan hinh thanh mqt xa hqi van minh, phat trUn. Cu(}c song luon co kho
khan va con nguai khong phiii bao gia cilng co the tv' minh vuqt qua thach
thUC cho nen SUC m~nh CUa Sl;C lan tod tinh yeu thttong ld giup dii ngttOi khac,
ho trq lan nhau bubc ra khoi nhiing bien co cuqc doi. Hi~n nay chung ta dang
phai doi inQt VOi dich Covid -19, sv; lay lan cua vi -rut lam cho CUQC song bf dao
l(>n va con nguai chiu nhieu ton thuang. Trong hoan ciinh do, vi~c lan tod yeu
thuong cang the hi~n sue m~nh cua no, mc;>i nguoi san Umg dua tay ra cho
nguoi can minh, nhiing cay ATMgt:to, ATM oxy lien tie'p dte(Jc mora de ho
tr(J nguoi ngheo; nhiing bua com khong dfing de khong ai bi bo doi, ... va sl;C hi
sinh tham lQ.ng c1la nhiing nguoi tuytn dau khien cho ta cam nh,;tn ro han v~
SUC Jn4nh cua tinh thteong, chung ta khong chi cimg nhau VUQt len kho khan
macon cho thay mqt cqng dfing gan ktt, mqt dan tqc giau truy~n thong tuong
than tuong ai. Cu(>c song hi~n dg,i vai guong quay xo bO, doi luc con nguai .
khong co thai gian de quan tam, se chia vai nguai khac, vo tinh khien trai tim
minh tro nen lg,nh nhg,t hay sv; pho bien cua mg,ng xii h(>i khien chung ta quen
di gia tri thv;c sv; cua dai song, boi ciinh nay cang yeu cau chung ta y thuc
duqc sue mg,nh cua vi~c lan toii tinh yeu thuang de tu do khong ngung trao di
tam long, nh~n lg,i hg,nh phuc. VQ,y tg,i sao moi nguai lg,i khong chQn cho minh
m(}t CUQC song chan chUa tinh thUOng?
 VAl TRO CUA NHUNG DIEU NHO BE

Con nguai thuang chu y toi nhflng gi phi thuang, vi mo ma

bO quen nhflng aieu nho nh<tt nhung trong CUQC song, chung
[c;ti dong vai tro n:it Wn.
Trien khai va ban lu~n van de
Nhflng aieu nho be chinh [a nen tiing cho mQi sv thanh
cong, khong ai CO the m(Jt bUOC ac;tt aW)C mvc tieu cua minh,
moi nguai aeu phiii can trQng, ki [uong til nhflng vi~c nho
nhat, CO nhU the thanh tVU ac;tt aUQC moi vflng chac va ben [au
Doi voi moi nguai, nhflng aieu nho be dong vai tro [on
trong vi~c the hi~n tinh each, phong thai cua minh.
. .. Vai tro cua nhflng aieu nho be giup ta song chQ,m [c;ti,
ciim nhQ,n va yeu thuong nhieu hon thay vi hoi hii voi nhflng
guong quay ae roi hoi hQ,n noi "gia nhu".
Vai tro cua nhflng aieu nho be [a mat xich trong vi~c
hinh thanh nhflng aieu [on [ao, [a nen mong vflng chac ae ta
buoc [en nhflng aieu ki vi.
Vai tro cung nhflng aieu nho be [a hinh ta trong ta each
ae biet nang niu, tran quy nhflng hc;tt mam truoc khi co m(Jt
cai cay xoe tan r(Jng mat.
Chung minh: Jeff Bezos - ong chu cua ae che Amazon truoc
khi thanh cong nhu hi~n tc;ti, aii bat aau voi cong ty ban sach
tyVc tuyen nho be trong chinh gara ae xe cua minh, til nhflng
vien gc;tch aau tien, Jeff tra thanh ong chit cua trang thuong
mqi ai~n tu hang aau the gioi.
Bdi hQC nh~n thuc: Quan tam toi nhflng aieu nho be ae hoan
thi~n biin than nhung hiiy khong ngilng mo uoc va chinh phvc
nhflng gia tri Wn [ao.
Viet dot:tn van Nghi lu~n xa h(>i "khong kho" Tran Thuy Duong

96. VAI TRO cuA NHUNG arEu NH6 BE TRONG cu(>c soNG
Trong cuon "Hanh trang vao acJi'', David P. Campbell viet: "Ai cilng muon
lam aUQC aieu gi ao lan lao nhUng lq,i khong nhQ,n ra rang CUQC song aUQC tq,o
thanh tic nhung aieu rc1t nho". Con nguoi thuong chu j tc1i nhiing gi phi
thteong, Vi mo ma bO quen nhiing ctieu nho nh~t nhteng trong CUQC song, Chung
l~i dong vai tro rat lc1n. Nhung aieu nho be chinh la mQi thil binh di, quen
thu<,)c xung quanh chung ta, m<,)t bua cam cimg gia ainh, m<,)t cai om, m<,)t lai
cam an, m<,)t thai a<,) tren guang mc;lt hay bat ki m<,)t tieu tiet nao do trong cong
vi~c, aai song. Du khong phai la aieu gi qua lan lao nhung chung lt:ti ld nen
tang cho mQi 81:{ thanh cong, khong ai CO the m(}t btCOC dt:tt auqc m'I;LC tieu cua
minh, moi nguoi deu phdi can trQng, ki luong tu nhiing vi~c nho nhat, co nhu
the thanh t1:{U dt:tt duqc moi vfrng chac va ben lau. Jeff Bezos - ong chu cua
de che Amazon truc1c khi thanh cong nhte hi~n ~i, ong bat ddu vc1i cong ty
ban sach tr1:{c tuyen nho be trong chinh gara de xe cua minh, tu nhiing vien
g~ch ddu tien Jeff tro thanh ong chu cua trang thteang m~i di~n tu hang ddu
the gic1i. Doi vai moi nguai, nhfrng dieu nho be dong vai tro lon trong vi~c the
hi~n tinh each, phong thai cua minh. Chi m<,)t cu chi hay m<,)t thai a<) nhung
co theta aii gay an tUQng hoQ,c khien nguai khac khong hai long. Xii h<,)i hi~n
aq,i yeu cau con nguai phai chin chu, lam tot nhat co the de khang ainh gia
tri ban than cho nen m<,)t tieu tiet cilng co the quyet dinh den vi~c ta co nam
bat aUQC co h<,)i hay khong. Chung ta dang doi m~t vc1i rat nhieu kho khan,
nhat ld djch Covid-19, mQi ngteoi h~n che ra dteong, CUQC song khong con binh
thteong nhte truc1c cho nen con ngteoi cang j thuc dteqc j nghia cua nhiing
«lieu nho be. Song trong thai covid, mqt cai om, mqt ldn duqc g~p go mQi
ngteoi tro thanh «lieu xa xi; tht;im chi mqt hoi tho ciing co the bj danh mat bat
cu luc nao. Trong nhip song nhanh hi~n nay, vai tro cua nhiing dieu nho be
giup song cam nh(ln va yeu thuong nhieu hon thay hoi ha voi
roi hoi h(ln noi "gia nhu". Quan tam tai nhung aieu
nho be de hoan thi~n ban than nhung hiiy khong ngung ma uac va chinh phvc
nhung gia tri lan lao. Nguai tQ,O ra S'l:[ khac bi~t LON NHAT thuang la nguai
lam nhung aieu NHO NH~T m<,)t each kien ainh.
 YNGHIA CUA Slf THAY DOl TRONG CUQC SONG

The giai khong baa gia dung yen va mQi thu deu se thay etch.
Day La m(jt hi~n tuc;mg tich C'f!C cua CUQC song, thay etch khien
con nguai tot df;p han.
Trien khai va ban lu~n van de
v· Thay doi giup ta sua sai va huang den gia tri tich eve.
c••

Thay doi giup ta khong rai vao tn;mg thai t'l;Lt ht;lu hay bi
dao thai, bO Lqi phia sau.
;t Thay doi ciing La each con nguai don nht;ln CUQC song
m(jt each chu d(jng va tich C'f!C, chung ta Se hQC each thich nghi
va doi m(tt vai bien co, biet thila nht;ln thieu sot va co gang han
nfla de thanh cong.
Thay doi khong cho phep ta dung yen va tri hoiin, mQi
nguai deu no Lvc VUC)t Len chinh minh, thay doi de tro thanh
phien ban tot nhat cua ban than.
S. Thay doi La dieu tat yeu cho sv phat trien cua moi ca
nhan va xa h(ji nhung can hieu ding thay doi de huang tai gia
tri tot df;p chu khong phai La sv mea mo, di dqng.
Chung minh: Chung ta co the tien trien dUQC nhu ngay hom
nay neu Edison khong thay doi phuang thuc sau hang tram
tfiat bc;ti tiong no l'f!c sang the bong den di~n? Se the nao neu
khong co Internet ra dai va chung ta thay doi can ban phuang
thuc hoqt d(jng dai song, du ban dau con nhieu ba ngd nhung
sv ti~n LQi va nhanh gQn cua hi~n tqi La thanh qua til sv no Lvc
thay doi cua mQi nguai.
Bdi hQc nh~n thicc: Thay doi La dieu tat yeu cho S'f! phat trien
cua moi ca nhan va xa h(ji nhung can hieu rang thay doi de
huang tai gia tri tot df;p chu khong phai La sv mea mo, di dc;tng.
 97. vNGHiA evA SlfTHAY DOI TRONG cu<)c soNG
"Khong ai tam hai Lan trong m(Jt dong song"- do La cau noi noi tieng cua
triet gia Hy Lqp co dqi Heraclitus chi sv; vQ,n d(Jng khong ngung cua vil tr1;t.
The gioi khong bao gio dicng yen va mc;>i thic deu se thay doi. Day la m¢t hi~n
tuqng tich qtc cua CUQC song, thay doi khien con nguoi tot d~p hon. Chung ta
cua hi~n tqi khac voi ta cua qua khu va ta cua tuong Lai se khac voi ta cua
hi~n tqi, mQi thu cu tiep dien nhu the. Con nguai khong hoan hao va se g(J,p
sai Lam, Tung ngay troi
qua, LOp "ken" cua con nguai dan duc;c pha bO, sv: thay doi cho ta co h(Ji dUQC
· b(Jc L(J ban than, kham pha "gii khong La dang say ngu" trong tam han minh

khong cho phep ta dung yen va tri hoiin,

Doi vai nhan Loqi, thay doi La tien de cho sv;

phat trien. Chung ta co the tUn trien duqc nhu ngay hom nay neu Edison
khong thay doi phuong thicc sau hang tram that bt:ti trong no htc sang che
bong den di~n? Se the nao neu khong co Internet ra doi va chung ta thay doi
can ban phuong thuc hot:tt d¢ng doi song, du ban dau con nhieu bongo nhung
S1:( ti~n lCJi va nhanh g(;m cua hi~n tt:ti ld thanh qua tit S1:( no l1:(C thay doi cua
mc;>i nguoi. Chung ta dang song trong thai dqi Covid-19, dich b~nh dii dien ra
gan hai nam va chua co dau hi~u dung Lqi. Trang boi canh nay con nguoi dii
thay doi nhieu thu va chimg ta can thay doi nhieu han nii:a, thQ,m chi san sang
cho m(Jt CUQC Song hoan toan mOi Vi ta phai quen VOi Vi~C song chung Cttng
Covid, bat dau nhip song moi thay vi chi oyen m(Jt ~ho va khien mQi thu tri

M()t n1;t cuc'Ji co the thay doi m()t ngay, m()t cai om
m¢t Lai noi co the thay aoi
Viet doC;tn van Nghi lut;tn xa hqi "khong kh6" Tran Thuy Duong

De luy~n 98. QUAN DIEM VE vKIEN: "MOl MOT NGU(n DEU c6 VAl
TRO TRONG CUQC D()l NAY vA DEU DANG DUQC GHI NH~N"
Dan dat va neu dte(Jc van de nghj lu~n: Nett duqc quan diem
ve y kie'n: "Moi mngW1i deu CO vai tro trong CUQC dai nay va
deu dang duqc ghi nht;tn".
xa hqi la sv tQ,p hQp dong ddo cac ca the lQ,i voi nhau, moi
nguai dit nho be nhung lQ,i la mqt phan khong the thieu cita
cqng dong, dung nhu y kien cho rang: "Moi mqt nguai deu co
vai tro trong CUQC dai nay va deu dang dUQC ghi nhQ,n".
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. sv nho be cita con nguai khong gioi hQ,n khii nang cita
moi nguai boi trong chung ta ton tQ,i nhilng nang lvc tiem an,
khat VQng chinh ph~c lon lao va mqt no l'VC tuy~t vai dang cha
dqi duqc danh thicc.
- y 2. sv phat trien rieng cita mqt nguai dong thai tq,o nen sv
Than do~n phat trien chung cita xii hqi.
- Y3. Cuqc dai ton tQ,i tic nhilng thic nho be den ton lao, tuy
vao nang lvc, hoan ciinh moi nguai se dong vai tro rieng.
- y 4. sv chung tay cita moi nguai, neu chi nhin vao no lvc cita
mqt nguai ta se thay no kho de thay doi van de chung nhung
bang sv dong long cita tat cd, moi nguai lam tot vai tro rieng
cita minh se ket thanh sue mQ,nh cqng dong to lon.
- Chung ta phiii co gang khang dinh ban thcin dit chi la
mqt hQ,t cat thi hiiy tro thanh mqt hQ,t cat tod sang theo each
rieng cita minh, nhu vQ,y dii rat duqc ghi nhQ,n.
Chung minh: Con nguai song trong thai diem Covid -19 vi~c
moi chung. ta phat huy toi da vai tro, trach nhi~m cita minh
gop phan lon vao m~c tieu chung.
Ket doC;tn Bai hqc n~n thuc: Vai tro cita moi nguai chi duqc cong nhQ,n
khi chung ta no lvc va co gang khong ngicng.

268 Khong co trinh khO, chi co hanh trinh khong dtec;Jc bat dau!
Viet doq,n van Nghi lu(tn xa hqi "khong kh6" Tn1n Thity Duong

98. TRINH BAY QUAN DIEM v:E KIEN: v "Men MQT NGUin a:Eu co
VAI TRO TRONG cu(>c Din NAY v A DEU DANG DUQc GHI NH!N"
Xii h()i la sv tQ,p hgp dong ado cac ca the lq,i vai nhau, moi nguai du nho be
nhung lq,i la m()t phan khong the thieu cita c()ng dong, dung nhu y kien cho
ding: "Moi nguoi d~u CO vai tro trong CUQC doi nay va d~u dang dUCJC ghi
nh~n". S1;C nho be cua con nguoi khong giai ht;m khd nang cua moi nguoi bO"i
trong chung ta ton ttJ,i nhfrng nang l1,!C tiem an, khat VQng chinh phl;tC lon lao
va mqt no l1,!c tuy~t voi dang cho dqi dugc danh thuc. Bang vi~c tQ,n d~ng
nhung gi minh co de song tot vai tu each cita m()t ca nhiin dii the hi~n vai tro
cita moi chimg ta. Noi each khac, S1,! phat trUn rieng cua mqt nguai dong thai
t~o nen 81_.( phat trUn chung cua xii hqi, gop phan duy tri vao S1,! song tren
Trai Dat. SV ton tqi va dong gop cita moi nguoi aeu dang aUQC cong nhQ,n,
khong phiin bi~t cong vi~c cao sang hay thdp hen, chang co khai ni~m tu each
nay aUQC ton trc;mg hon tU each kia boi neu thie'u ai m(jt "mat xich' thi CUQC
song khong the v~n hanh. Cu(>c doi ton ttJ,i tic nhilng thu nho be din lan lao,
tuy vao nang l1,!c, hoan cdnh moi nguoi se dong vai tro rieng. Chung ta la
nhfrng COn nguoi binh thuong song CUQC aoi tham lij,ng va phan lon thoi gian
cita the gioi otrqng thai yen binh, cho nen chung ta khong nhat thiet phai co
gang khang dinh ban than mq,nh me macho du chi ld m(jt htJ,t cat thi hay trd
thanh m(>t hQ.t cat tod sang theo each rieng cua minh, nhu v~y dii rat duqc
ghi nh~n. Ben cqnh do, CUQC doi luon can Sl;{ chung tay cua moi nguoi, neu
chi nhin vao no h;Cc cua m(_)t nguoi ta se thay no kho de thay doi van de chung
nhung bdng S1,! dong long CUa tat cd, moi ngUOi lam tot vai tro rieng CUa minh
se ket thanh sue mQ.nh c(>ng dong to lon. Con nguoi song trong thai diem
Covid-19 dii chung minh di~u nay, trong no l1,!c day lui djch b~nh, vi~c moi
chung ta phat huy toi da vai tro, trach nhi~m cua minh gop phiin lan vao
m1;1-c tieu Chung. Ykien tren qua th'I!C xac dang, no khong chi CO VU, a(>ng Vien
con nguoi tv tin vao chinh minh ciing nhu ton trQng nguoi khac ma con thilc
tinh nhfrng nguc}i CO tiim Li tv ti, phcin bi~t Va thieu no l'I!C de CUQC song tot
a~p hon nhung cilng can nhQ,n thilc rang vai tro cita moi nguoi chi aUQC cong
nhQ,n khi chung ta no lvc va c6 gang khong ngicng.
Viet do(tn van Nghi lut;in xii hQi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 99. SUY NGHi VE VAN DE GHJ GiN BIEN DAO HI~N NAY
Dan ddt va neu dugc van de nghj lu,;tn: Neu dugc suy nghi ve
van de giii gin bien ddo hi~n nay.
Mo do(tn sv hi sinh cita nhung nguai linh trong no lvc bao v~ liinh tho
ddt nuac va cilng ctQ,t ra trong t6i nhung suy nght ve van ae
gifr gin bien dao hi~n nay.
Trien khai va ban lu,;tn van de
- Yt. Cimg nhQ,n thuc sau sac ve tam quan trQng cita bien aao
va ythuc luon no lvc de bao v~ bien aao.
- Y 2. Gifr gin bien dao kh6ng chi la van de rieng cita nhung
nguai trvc tiep lam nhi~m vv, ma nhung nguai dan chimg ta
cilng dong vai tro quan trQng, nhat la nguai tre ngay nay cilng
Than dol:ln v6 cimg nhi~t huyet khi noi ve dieu nay.
- Y 3. Can luon theo sat phuang cham hanh dqng cita Dang
"dt bat bien ung vqn bien", "kien djnh nguyen tac chien luge,
linh hoqt ve sach luge" trong bao v~ chit quyen bien, dao.
- y 4. Cimg nhau co gang dqt dUQC nhung thanh tvu xung
dang vi ban than vade gop phan bao v~ bien dao que huang.
- Y 5. Can luon theo sat phuang cham hanh dqng cita Dang
"dt bat bien Ung vqn bien", "kien djnh nguyen tac chien lUQC,
·linh hoqt ve sach lUQc" trong bao V~ chit quyen bien, dao.
Chung minh: Nhiing ngay gan aay, chimg ta don nhQ,n tin vui
.. khi dqi tuyen Hai quan Nhan dan Vi~t Nam gianh dUQc chien
c6ng rvc ro trong lan dau tien xuat qwin d m6n Cup bien vai
tam Huy chuang Bqc tqi H¢i thao quan sv quoc te Army
Games 2021. Dieu nay chU:ng to nhung no l'l!c khang djnh vi
the va kh6ng ngung phat trien cita nhung nguai linh bien.
Ket do(tn Bai hQC nh,;in thuc: Moi nguai can nhQ,n thuc vai tro, nhi~m
vv, cita ban than bai vQ,n m~nh bien dao noi rieng va ctdt nuac
noi chung mqt phan phv, thuqc vao no lvc cita moi nguai.

270 Khong co hanh trinh kho, chi co hdnh trinh khong duqc bat aau!
 99. SUY NGHi VE VAN DE GifT GIN BIEN DAO HI~N NAY
"Khi hi sinh odlw Gqc Ma
HQ dii lay ngv:c minh lam lit chan
De m(Jt tan To quae dUQC sinh ra
Mau cua hQ tham vao long bien tham"
Nhii:ng cau tho cua nha tho Nguyen Vi~t Chien trong bai "To quae oTruong
Sa" gqi nhac cho toi 81:( hi sinh cua nhiing nguoi linh trong no l'J!C bdo v~ lanh
tho aat nubc va ciing aij.t ra trong toi nhiing suy nghi ve van ae giii gin bien
ado hi~n nay. Bien dao La m(Jt phan liinh tho quan trQng cua To quae, the h~
cha anh di truac dii danh doi bang mau va nuac mat de giU gin cho nen van
de dUQC de cqp otren cimg coy nghia. Ngay nay,
Nhung nguai Hnh ngay dem ren luy~n nghiem
tuc vai cong vi~c cao ca cua minh. Nhiing ngay gan aay, chung ta aon nh~n
tin vui khi a(ji tuyen Hdi qudn Nhdn dan Vi~t Nam gianh auqc chien cong
r'J!C rii trong lan aau tien xuat quan amon Cup bien vbi tam Huy chuang Bt:tc
tt:ti H(ji thao quan s1:( quoc te Army Games 2021. Dieu nay chung to nhiing no
l'J!C khdng ajnh vj the va khong ngicng phat trien cua nhiing nguoi linh bien.
Giii: gin bien dao khong chi La van de rieng cua nhii:ng nguai trv:c tiep lam
nhi~m V'I;L ma

hoqt d(Jng huang ve bien dao vao cac dtp Le Um aUQC to chile vai sv: tham gia
cua dong aao nguai dan, mQi nguai 0 aat lien luon huang ve nhii:ng con nguai
oaay,
Nhung trai vai nhung himh d(Jng
tich C1:{C tren thi khong it nguai COn qua mO hoVe van ae nay, thqm chi khong
y thuc aUQC tam quan trQng cua no. Dung truac nhii:ng thach thuc cua cong
CUQC gifr gin bten aao hi~n nay, moi ngUOi can nhqn thifc Vai tro, nhi~m V'I;L
cua ban than bOi vqn m~nh bien dao n6i rieng va aat nuac noi chung mQt
phan phv thu¢c vao no tvc cua moi nguai.
Viet do~!tn van Nghf lu~n .xii hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 100. QUAN DIEM Y KIEN: "CON NGU()I PHAI NO Ll/C T~O
....... ...! ' ' ., , , ""
~p DANH TIENG" VA "CON NGUOI PHAI CO GIA TRJ THlfC CHAT''
Dan dat va neu dugc van de nghj lu~n: Quan diem ve y kie'n:
"con nguoi phai no l1;Cc tl!tO l~p danh tUng" va "con nguoi phai
Mado~!tn co gia trt th'J!c chat".
Van de danh- thvc thulmg duQc dua ra tranh luQ,n, co nguai
cho rang "Con nguai phai no lVc t(to lQ,p danh tieng", nguai
khac l<ti noi: "Con nguai phai co gici tri thvc chat". Ca nhdn t6i
cho rang hai y kien tren deu dung nhung can co sv hai hoa.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. "Con nguai phai no lVc t(to lQ,p danh tieng" bdi sv noi
tieng ve ten tuoi cua minh se dua l<ti cho ta nhieu co hqi.
- Y2. Khat khao t<to lQ,p danh tieng thai thuc con nguai co gang
hon de d(tt duQc m~c tieu.
- Y3. Danh tieng neu nhu dUQC su d~ng dung m~c dich se gop
Than do~!tn phan truyen cam hung, co kha nang keu gQi, lan toa tinh than
tich eve den cqng dong.
- Y4. Nhung neu chi co danh tieng ma kh6ng co thvc tvc con
nguai de sa vao nhilng mO tUdng vien vong, song CUQC dai gia
doi, v6 nghia.
- Y5. Nang tvc thQ,t sv cua moi nguai giup cho danh tieng cua
chung ta dang qui va ben tau hon. Kh6ng nhung the, khi co gia
tri thvc chat, con nguai hoan toan co the dva vao chinh minh
de phat trien cilng nhu doi pho vai kho khan.
Chung minh: Nhung hi~n tuQng m(tng xii hqi tieu eve can
dUQc day lui. Dieu nay doi hoi "con nguai phai co gia tfi thVc".
Ket do~!tn Bai hQc nh~n thuc: Danh tieng co the l~i tan nhung kha nang
thvc sv thi kh6ng, nhung neu co kha nang ma kh6ng co danh
tieng, d6i khi chung ta se bi liing phi tai nang hoQ,c danh mat
co hqi tot nhat, dQ,c bi~t La trong thai d<ti so hi~n nay

272 Khong co hanh trinh kh6, chi co hdnh trinh khong dU<JC bat aau!
 ... ... ,..t> ~ , ,.., ' t) "

100. TRINH BAY QUAN DIEM VE Y KIEN: "CON NGUOI PHAI NO LT/C
T~O L~P DANH TIENG" VA "CON NGU(H PHAI CO GIA TRJ THT/C CHAT"
Nguai xua thuang co cliu "huu danh vo thvc" ae noi ve nhung nguai co danh
tieng nhung Lg,i khong co gici tri thvc. Van de danh - th¥c thuong dugc dua
ra tranh lu~n, co nguoi cho ning "Con nguoi phai no l'l:lc tt;to l~p danh tUng",
nguoi khac lt;ti noi: "Con nguoi phai co gia trj th¥c chat". Ca nhan toi cho
ning hai :Y kitn tren deu dung nhung can co S'l:l hcH hod.

Nhung giit tri ma ta tg,o ra se aUC}C dcinh gici cao han,

Danh tieng chua bao gia La xau, aQ,c bi~t trong boi canh cong ngM thong
tin phcit trien thi vi~c tg,o LQ,p danh tieng dong vai tro rat quan trQng.

Nhteng neu chi co

danh tieng md khong co th'l:lc l'l:lc con nguoi de sa vao nhiing mo tuong vien
vong, song CUQC doi gid doi, vo nghia. Ngay nay khong it nguai Lc;Ji d't,mg sv
"danh ao" Lila LQC Long tin cua nguai khcic; cilng co nguai vi muon aUC}C noi
tieng ma bat chap nhung hanh a¢ng phan cam, thay vi danh tieng thi ten
tuoi nguai ao gan Lien vai tai tieng, nhat La tren khong gian mg,ng xii h¢i. S¥
noi tie'ng cua nhiing nguoi nhte "Kha Banh", "Huan hoa h6ng"... la nhiing hi~n
tugng tieu C1!C can dtegc day lui. Dieu nay doi hoi "con nguoi phai co gia trj

Danh tieng co the hti tan nhung kha nang th1,lc sv thi khong, nhung neu co
khii nang ma khong co danh tieng, aoi khi chung ta se bi liing phi tai nang
hoQ,c dcinh mat ca hc}i tot nhat, age bi~t La trong thai dq,i so hi~n nay. Danh
tieng - thvc Lvc van [uon La cau chuy~n thu hut S'l;l quan tam cua moi nguoi,
va toi tin rang bang no h,!c chan chinh con nguai aeu xung dang voi
Viet dot:tn van Nghi lul;ln xa hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 101. Y NGHiA CUA LCH XIN LOI TRONG CUQC SONG
Dan dat va neu du:C}c van de nghj lu~n: "Y nghia cua lO'i xin
loi trong cu()c song".
Khi lam sai, chung ta thuimg tim each sua sai hay aq,i loq,i
the nhung m()t ctieu quan trc;mg ma ta can lam truac tien La
aua ra lai xin loi. Ddy la hanh a()ng the hi~n sv thua nhc;tn sai
lam vai thai a() hoi tiec va chdn thanh sdu sac.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Giup ta co ca h()i aoi di~n vai chinh minh, nhin nhQ,n lq,i
ban thdn m()t each thang than ae no Lv:c sua sai va lam tot han.
- Y2. Xin loi La the hi~n sv hoi hQ,n chdn thanh ve hanh a()ng
cua minh, no gop phan tc;w thi~n cdm vai nguai khac va cho ta
ca h()i ctuqc lam lq,i.
Than do(tn - Y3. Van hoa "noi lai xin LOi", La m()t van hoa a~p trong giao
tiep, the hi~n ythitc ton tn;mg nguai khac cilng nhu ton tn;mg
chinhminh.
- Y4. Lai xin LOi hoa gidi hieu lam, gidi quyet mdu thuan va
han gan vet thuang, giup cho moi quan M gifla mqi nguai tra
nen tot a~p han.
- Y5. Khi aua ra lai xin LOi titc La ta ythitc ve sai lam cua minh,
hieu cho minh va til a6 giup ta co the thong cdm cho nguai
khac, co each nhin khach quan han ve sai lam cua mqi nguai
vacovu·hqsttasat;
' .R - 0 •

Chung minh: Trang m()t thu nghi~m co tinh va vao nguai ddn
Anh aUQC ae cQ,p trong cuon "Quan sat nguai Anh" cua nha
nhdn loq,i xii h()i hqc Kate Fox chi ra rang 80% nguOi Anh aua
ra lai xin LOi dit sv va chq,m khong phdi LOi cua hq.
Ket dot:tn Bai hQc nh~n thuc: Xin lOi khong phdi va khong aUQc chi La
m()t lai noi suong ma phdi the hi~n chdn thanh va aUQC qt the
hoa bang hanh a()ng sua sai, no Lv:c thay aoi.

274 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong aU<JC bat dau!
 101. YNGHiA CUA L(H XIN L<~>I TRONG CUQC SONG
Cu¢c song khong de dcmg va con nguai khong hoan hao cho nen con nguai
c6 the se gQ,p sai lam. Khi lam sai, chung ta thuong tim each sua sai hay d~i
lo~i the nhung m(>t dieu quan trQng ma ta can lam tru&c tien ld dua ra loi
xin loi. Dayta hanh d(>ng the hi~n s'I;C thua nht;in sai lam v&i thai di) hoi titc
vd chan thanh sau sac. Tam li con nguai thuang sq sai va khong phai ai cilng
du ban linh thua nh~n vi~c lam sai cua ban than nen thuang kh6 de dua ra

Khi vuqt Len duqc ban than nhu the,

Day con La m(>t van hoa d~p trong

giao tiep,
Trong m()t thu nghi~m co tinh va vao nguoi dan Anh dugc de c(ip trong
cuon "Quan sat nguoi Anh" cua nha xii h(>i hQc Kate Fox chi ra ning 80%
nguoi Anh dua ra loi xin loi du S'I;C va ch~m khong phdi loi cua hQ. Dieu nay

M(>t lai xin lOi dua ra kip thai, dung lite

. Xin lOi khong phiii va khong auqc chi la m(>t lai n6i suong
ma phai the hi~n chan th(mh va aUQC C'IJ, the hoa bang hanh a(>ng SUa sai, no
[v;c thay doi va song tot han cita con nguai.
 y THUC sv GAN BO CUA cA. NHAN vcn CQNG DONG

Con nguai la nhilng ca the nho be nhung khi hQp sue lQ-i voi
nhau co the lam nen ctieu phi thuang vi the chung ta can y
thuc ve sv gan bo cua ca nhan voi c<)ng dong.
Trie'n khai va ban lu~n van de
SV gan b6 cita ca nhan VOi CQng dong giup ta bit dap
nhilng thieu sot va tang cUang SUC mQ,nh de VUQt len kho khan
dong thai dQ-t duQc mvc dich.
TQ,O nen m<)t xa h<)i vilng mgnh voi nhilng con nguai
luon co y thuc cau tien, the hi~n tinh than trach nhi~m.
y thuc ve sv gan b6 cita ca nhan voi c<)ng dong cang co
y nghia khi chung ta dang phiii doi m(tt voi nhilng van de
mang tinh toan cau nhu bien doi khi h(tu, chit nghia eve doan.
y thuc ve sv gan bo cita ca nhan voi c<)ng dong se giup
con nguai tiet che cai toi de co the dung hoa voi mQi nguai
,,. SV gan b6 cita Ca nhan VOi CQng dong the hi~n tinh than
hQp tac chu khong phiii la sv eve doan dva dam, l~ thu<)c, i lQ,i
vao nguai khac.
Chung minh: Nong nhat thai diem hi~n tgi la dien bien phuc
tgp cita dQ,i dich Covid-19 lam diio l<)n CUQC song cita mQi
nguai. Luc nay dieu can thiet nhat lay thuc gan bo cita moi ca
nhan voi c<)ng dong, y thuc vai tro va nhi~m vv cita minh
trong cong CUQC chong dich de chung ta CO the dua mQi thU trO
lgi qui dQ,O ban aau.
Bdi hqc nh~n thicc: Moi nguai can song tV l(tp, tV chit va y thuc
gan bo voi c<)ng dong, vua la cai toi duy nhat nhung cilng la
m¢t phan khong the thieu cita cu<)c dai chung.
Viet doC:tn van Nghj l~n xii h('i "khong khO" Tran Thity Duong
, , ~ ..e, _,,A, A ~

102. Y THUC VE 81/ GAN BO CUA CA NHAN VOl CONG DONG

Cha ong ta co cau: "M(jt cay lam chang nen non/ Ba cay chv,m lq,i nen hem
nui cao". Con nguoi la nhiing ca the nho be nhung khi hQ"p sue lc:ti vcn nhau co
the lam nen ai~U phi thteong Vt the chung ta can j thUc V~ S'i! gan bo cua ca
nhan vai cijng dfing. Cu(jc song luon ton tq,i nhung thu thach, con nguai lq,i
khong hoan hiio cho nen 81:£ gan b6 cua ca nhan vai cijng dong giup ta bit dap
nhfrng thUu sot va tang cuong sue mt:tnh (U vuqt len kho khan dong thai d~t
duqc m¥C dich. Vi~c moi ca nhan gan b6 vai c(jng dong, dem no l1,r:c va nang
l~c cua minh vao tQ,p the se t~o nen mc;>t xii hgi vfrng mC:tnh va ben tau. s~
phat trien cua ca nhan cilng chinh la s~ phat trien cua c(jng dong va ngw;Jc
lq,i, Vi the, khi con ngUOi y thUC ve S'l;{ gan bo cua ca nhdn VOi c(mg dong VUa
ld quyen lqi VUa ld nhi~m V1:f,. Khong ai trong chung ta CO the tach CUQC dai
minh ra khoi CUQC dai chung nen S~ gan b6 cua ca nhan VOi c(jng dong la dieu
tat yeu. Ythtcc ve S1;{ gan bo cua ca nhdn VOi c(jng dong cang CO y nghia khi
chung ta dang phai doi m(it voi nhfrng van de mang tinh toan cau nhu bien
doi khi h~u, chu nghia C1;{C doan, ... Nong nhat thai diem hi~n tt:ti la dien bien
phuc t~p cua djch Covid-19lam dao lijn CUQC song cua mqi ngteoi. Luc nay
dieu can thiet nhat ta j thuc gan bO cua moi ca nh.an vai cijng dfing, j thuc
vai tro va nhi~m 1J1:f, CUa minh trong cong CUQC chong djch de chung ta CO the
dua m9i thu tro l~i qui d~o ban dau. Ta dang song trong thai dq,i de cao cai
toi ca nhan nhung khi cai toi bi day len den tuy~t doi sinh ra thoi ich ki, do
ki, ... thi y thUc ve S1;{ gan bo CUa ca nhdn VOi cqng dong se giup con ngUOi tift
che cai toi de" co the dung hoa vai mQi ngte<1i. xa h(ji hi~n dq,i de cao y thuc
gan b6 vai c(jng dong cua moi ca nhan, day la m(jt ki nang song quan trQng,
nhat la trong cong vi~c thuang yeu cau khii nang lam vi~c nhom cua con
nguai. Tuy nhien can nhQ,n thay n1ng, S1! gan bO cua ca nhan voi cijng dong
the hi~n tinh than hqp tac chu khong phdi ld 81:{ d1;!a dam, l~ thu()c, i vao
khac. Moi nguai can song t~ lQ,p, t~ chit va ythuc gan b6 vai cqng dong,
VUa la cai toi duy nhat nhung cilng la m(jt phan khong the thieu cua CUQC dai
chung. Hiiy nha rang: "Khong thanh vien nao trong d(ji cheo duqc ca ngqi vi
s~ vat va cheo thuyen cua tat cii mQi nguai tren thuyen''.
 y NGHiA CUA NHUNG HANH DONG TOT D:eP

Nhilng hcmh d(jng tot cua chung ta trong CUQC song co y

nghia rat Um.
Trifn khai ua ban lut;ln van ae
J, Nhilng himh d(jng tot cua chung ta trong CUQC song the
hi~n thi~n chi quan tam va giup eta mQi nguai.
Khong chi giup nguai khac vuQt qua kho khan, vi~c Lam
tot cua ta con khoi dQ,y trong hQ niem tin vao sv song, thuc
day hQ no Lvc hon nila dong thai giup hQ cam nhQ,n dUQC tinh
ngUOi trong CUQC song tii do khOi dQ,y khat VQng hUang thi~n
cua nhilng con nguai ay.
M(jt nguai hanh d()ng tot, nhieu nguai cimg huang ling
va tat ca deu song huang den cai thi~n, khi do CUQC dOi se tro
nen dang song hon, moi quan h~ giila mQi nguai gan b6 va ben
Lau hon, xa h(ji se van minh va phat trien hon.
Khi ta trao di vi~c Lam tot cilng La Luc ta nhQ,n ve sv yeu
thuong cua mQi nguai, tam han ta tro nen trong sang, an yen,
va thanh than hon.
Chung minh: Trang boi canh chung ta dang gi;ip rat nhieu kho
khan do dich Covid-19 gay ra thi cang de cao hanh d()ng tot.
Anh Vii Quae Cuang - chit nhan qulin com chay xa h(ji "Cuang
beo" vai nhilng suat com mien phi cua anh eta giup biet bao
ngUOi khong bi bO doi, CO the cam nhQ,n dUQC hoi am cua tinh
nguai. Tam Long cua anh tro thanh cam hiing va tiep them
d()ng Lvc de mQi nguai cimg Lam vi~c tot.
Bcii hQc nht;tn thuc: Hanh d()ng tot khong chi doi vai con nguai
ma COn doi vai tat ca mQi sinh vQ,t khac, CO nhU the CUQC song
mai tot d~p hon.
Viet dot:tn van Nghi ltt~n xii hQi "khong kho" Tran Thuy Duong

103. y NGHiA CUA NHUNG HA.NH I>QNG TOT TRONG CUQC SONG
Mark Twain tung noi: "Long tot lit thu ngon ngu mit nguai aiec co the nghe
Vit ngUOi mu CO the nhin thay", nhiing hanh dQng tot CUa chung ta trong CUQC
song co :Y nghia lon, khong nhat thie't phai cam nh~n bang giac quan thong
thuong nhung co the lam rung dqng tnii tim ciia moi nguoi. Do la nhi!ng
hanh d9ng the hi~n thi~n chi quan tam va giup do mQi nguoi. Chung ta ai
ciing CO the gQ,p phiii kho khan trong CUQC song vit ban thdn moi ngUOi doi luc
khong the chong chc;>i lqi sv khac nghi~t cua cuc)c s.ong neu chi co m(>t minh
cho nen nhii:ng hitnh dc)ng tot nhu mc)t S'f:l cUU roi trong hoqn nqn. Khong chi
giup nguoi khac vuqt qua kho khan, vi~c lam tot ciia ta con khai dij:y trong
hQ niem tin vao Sl:( song, thuc day hQ no ll:(c han nfra dong thoi giup hQ cam
nh~n dteqc tinh ngteoi trong CUQC song tic do khoi d~y khat VQng hteOng thi~n
cua nhiing con nguoi ay. Sue lan toii CUa hitnh ac)ng tot lit vo cung lan boi
"nhan chi so, tinh biin thi~n", ben trong chung ta luon ton tqi cai thi~n vit
nhung hanh d9ng tot nhu m9t sl:( danh thuc dieu tot d~p ben trong chung ta.
MQt nguai hitnh dc)ng tot, nhieu nguai cung huang ung vit tat cii deu song
huang den cai thi~n, khi do CUQCse trd nen dang song hon, moi quan h~
doi
giiia mQi nguoi gan b6 va ben lau han, xii h9i se van minh va phat trien hon.
Khi ta trao di vi~c lam tot ciing ld luc ta nh~n ve Sl:( yeu thuang cua mqi
nguoi, tam hon ta tra nen trong sang va an yen. DQ.c bi~t trong boi canh
chung ta dang gQ.p rat nhieu kho khiin do djch Covid-19 gay ra thi cang de
cao hanh dqng tot. Nhiing ngay gan day chung ta thuong nhac den sl:( ra di
cua anh Vii Quae cuong - chu nhan quan com chay xii hqi "Cuong beo" qua
doi vi Covid-19. Anh la nguoi danh nhieu nam tir thi~n va nhat ld thai diem
Sai Gon doi mQ.t voi kho khan do djch, nhiing suat com mien phi cua anh dii
giup biet bao nguoi khong bj bo doi, co the cam nh~n duqc hoi am cua tinh
nguoi. Tam long ciia anh tra thanhh cam hung va tie'p them dqng ll:(c de mQi
nguoi cung lam vi~c tot. MQ,t khcic ta can y thuc hitnh dc)ng tot can dugc dQ,t
dung nguai, dung hoan ciinh va ta cilng can ciinh giac truac nhung hinh thuc
lgi d~ng long tot de lam vi~c xau. Hitnh dc)ng tot khong chi aoi vai con nguai
maCOn doi VOi tat cii mc;>i sinh V~t khac, CO nhU the CUQC song mOi tot af;p hon.
 Thomas FuLler tung noi: "Loi khen chang ton m(jt xu nhung
nhieu nguoi san sang tnl gia cao cho no", cau noi cua nha su
hQc nguoi Anh da khang dinh sue mqnh cua Loi khen. Do La
nhi1ng Loi ca ngQi, tan thuong, khich L~ tinh than nguoi khac
khi h 9 Lam duQc dieu tot d~p.
TrUn khai va ban lu~nvan de
Loi khen co sue mqnh co vii tinh than n1t Lon, do khong
chi La sv ghi nhgn hanh d(>ng d~p cua m(>t nguoi ma con tqo
d(>ng Lvc de hQ Lam nhieu vi~c tot han nua.
Nhi1ng Loi khen giup ta nhgn ra cai d~p, cai thi~n trong
con nguoi minh.
Loi khen cang co sue mqnh Lon Lao, do La d¢ng Lvc de ta
VUQt Len nghich canh, thap Len hi VQng ve tuang Lai tuai sang
de chung ta khong ti£ bO ma vilng vang buoc tiep.
Khi trao di Loi khen; dieu nay tqo d(>ng Lvc cho chinh
minh tro thanh nhilng nguoi tich eve Lam vi~c coy nghia,
khong chi vi ban than macon huang den c(>ng dong.
Loi khen co sue mqnh Lan toa tinh than tich eve, gan ket
con nguoi va tro thanh d(>ng Lvc de mQi nguoi no Lvc han nua.
Chung-minh: Nhilng ngay thang dich b~nh Covid-19 tren ca
nuoc ta nha nhung tam Long thi~n nguy~n voi nhi1ng gian
hang khong dong, nhilng chuyen xe nghia tinh, ...
Bai hQc nh~n thuc: Lai khen co sue mqnh Lon nhung con nguoi
hay tim each de chung minh ban than va khien nguoi khac
dua ra Lai khen chu khong phai mit quang chqy thea sv tan
thuong cua bat ki ai.
Viet do(tn van Nghj lut;tn xii hi)i "khong kho" Tnin Thuy Duong

104. SUC M~NH CUA NHUNG L(H KHEN

Thomas Fuller tung n6i: "Loi khen chcmg ton mQt xu nhung nhieu nguoi san
sang tra gia cao cho n6", cau nOi cua nha su hqc nguoi Anh dii khdng djnh
sue mt:tnh cua loi khen. D6la nhung loi ca ngqi, tan thw]ng, khich l~ tinh than
nguoi khac khi hQ lam duqc dieu tot d~p. Loi khen co sue mt:tnh co vii tinh
than rat lon, do khong chi ld S1;[ ghi nht;ln hanh di)ng d~p CUa mQt ngUOi ma
con t(tO di)ng l1;[c de hq ldm nhieu vi~c tot han niia. Con nguoi sinh ra vai
nhung giCt trj, dt;tc bi~t, chimg ta c6 nhung niing lvc tiem an ma ban than
khong nh~n ra va doi khi S'f! khat khe aoi VOi chinh minh khien ta khong tim
thay dieu tuy~t voi trong tam hon vi the nhung loi khen giup ta nht;ln ra cai
d~p, cai thi~n trong con nguoi minh. Doi vai nhung no l'f!c trong kh6 khiin,
lOi khen cang co sue m(tnh lon lao, do ld di)ng l1;[c de ta vuqt len nghjch cdnh,
thiip len hi vqng ve tuang lai tuai sang de chung ta khong tu bO ma viing vang
buac tUp. Nhiing ngay thang kho khan cua djch b~nh Covid-19 tren cd nuac
ta nho nhiing tam long thi~n nguy~n vai nhiin_g gian hang khong d6ng, nhiing
chuyen xe nghia tinh, ... mqi ngteoi vai di phan nao noi dau ciing nhte dteqc
trao hi VQng ve tinh ngteoi, ve dieu tot d~p trong CUQC song. Nhteng cung CO
luc nhiing kho khan ve tai chinh, nhan l1;[c khie'n hq m~t moi; chinh nhiing loi
ghi nh~n, tan thuong cua mqi ngtei1i 00 thoi thuc, co vu hq mt:tnh me han de
cung chung ta vuqt qua dt:ti djch. Khi trao di loi khen, tile la ta y thuc duqc
hanh di)ng tot CUa ai do, khi do ta ciing duqc hQC hoi, CO CO hi)i btet den ngUOi
tot, vi~c tot; dieu nay tt:to di)ng l1;[c cho chinh minh tro thanh nhiing nguoi
tich C1:(C ldm Vi~C CO y nghia, khong chi Vi ban than ma con hteOng den cgng
d6ng. Loi khen c6 sue m(tnh lan tod tinh than tich C1:(C, gdn ket con nguoi va
tri1 thanh dgng l1;£c de mQi ngtei1i no l1;[c han nua. Tuy nhien can phan bi~t
giiia loi khen va njnh bq, nhung loi n6i ngon ngc;>t nham m1:tc dich ca nhan
khong chi khien nguoi khac hieu sai l~ch ma con khien cho cac gia tri dq,o dice
bi biing hoq,i. Th'f!c te van con mQt so nguoi thay vi ghi nh~n no l'f!c cua nguoi
khac thi tim each soi m6i, chi chiet he;>; loi khen c6 sue mq,nh lan nhung con
nguoi hay tim each de chicng minh ban than va khien nguoi khac dua ra loi
khen chic khong phai mu quang chq,y theo sv tan thuang cua bat ki ai.
 Tri thong minh cam xuc hay con gQi tat La EQ dong vai tro
quan trQng trong doi song con nguoi, tuy nhien m<)t nghien
cilu tqi dqi hQc Washington- My chi ra rang, nguoi ta thuong
khong chap nh~n nhfrng nguoi co EQ cao ve be mt;lt, cai hQ
muon thay La S'!J chan th~t - tinh trung thv;c va chan thanh
cua moi nguoi. Va cau hoi dt;lt ra La song va ren luy~n the nao
de tro thanh con nguoi chan th~t? Theo toi de Lam dU(Jc dieu
nay truoc het phiii song th~t voi chinh minh.
TrUn khai va ban lut:in van de
Truoc het phiii song th~t voi chinh minh. Vi~c tro thanh
nguoi chan th~t khong chi can thanh thv;c doi voi nguoi khac
macon doi voi biin than. Khi ta song dung voi con nguoi minh,
thc'ing than doi mt;),t VOi UU - nhU(JC diem cua ban than ta se
khong ciim thay tv; ti de roi tim each che d~y hay noi doi ve no
Khi hieu dU(Jc minh, biet minh muon gi va minh 0 vt tri
nao, khi do con nguoi dan tro nen chan th~t.
Vi~c thc'ing than bay to suy nghi, quan diem cua minh
khong chi giup ta tro nen chan thQt han ma con La each the
hi~n biin than voi nguoi khac, do La S'!J ton trQng voi chinh
minh cung nhu: voi mQi nguoi.
Can ren Luy~n tinh khiem ton, khong dt;lt cai toi Len dau
ma moi ngay deu khong ngilng co gang hoan thi~n minh.
Chung minh: Tam guong ve chan th~t.
Bai hQc nht:in thuc: Cu<)c song co nhieu van de philc tqp doi
Lite khien ta kho de tro thanh nguoi chan th~t, vi the de Lam
dU(Jc aieu do can cii qua trinh aoi mt;lt voi ban than, VU(Jt Len
nhfrng cam do tam thuong va ren Luy~n khong ngilng.
 tos. cA.N soNG THE NAo DETRO THANH NGU(n cHAN TH~T?
Tri thong minh cam xuc hay con gc;>i tat La EQ dong vai tro quan trc;>ng
trong dai song con nguai, tuy nhien m<)t nghien cuu tc;ti Dc;ti hc;>c Washington
- My chi ra rang, nguai ta thuang khong chap nhc;tn nhung nguoi c6 EQ cao
ve be m(tt, cai he;> muon thay La S'l! chan thc;tt - tinh trung thv:c va chan thanh
cua moi nguai. vacau hoi d(it ra ld song va ren luy~n the ndo de tra thanh
con nguai chan th~t? Theo toi de ldm duqc aieu nay trubc het phai song th~t
vbi chinh minh. Vi~c tro thanh nguai chan thc;tt khong chi can thanh thv:c doi
vai nguai khac macon doi vai ban than.

Ta can song dung vai cam xuc

cua minh, hc;>c each tro nen kien dtnh vai Lc;tp truang va ren Luy~n ban Linh de
thua nhc;tn that bc;ti cilng nhu giai hc;tn cua ban than.

Vi~c thang than bay to suy nghi, quan diem cua

Moi chung ta sinh ra co nhilng gia trt rieng va sv no Lv;c tqo nen wing
Lv:c cua ban than vi theta c6 quyen tv hao ve dieu do nhung nguai chan thc;tt
Luon y thuc ve chinh minh nen ta

Song chan thc;tt trai vai thai dc;to due gia, nguai huang den sv trung
thv;c, chan thanh khong co bien minh thanh m¢t nguai khac. Cu¢c song c6
nhieu van de phuc tc;tp doi lite khien ta kh6 de tro thanh nguai chan thc;tt, vi
the de lam dw;;c dieu do can ca qua trinh doi m(tt vai ban than, vuqt Len nhung
cam do tam thuang va ren luy~n khong ngung. Cac C¥ thuang co cau: "Cai
kim trong bc;>c cilng co ngay loi ra", bc;tn muon minh La cai "kim han gi" hay La
m(jt bOng huang duang rl:(cro quay minh ve phia anh sang m(tt trai. Co [e, toi
l '
khong quyet dinh dtUJC ctieu do, hiiy ae con chan thqt cua ..L ?
trO cO'L
0
 Chung ta can tim each de VU<Jt qua ap Lvc vo hinh. Toi tin
rang vi~c di tim nguyen nhcin cua nhilng ap Lvc va timg buoc
khac ph1;tC no La m()t giai phap hi~u qua.
Trien khai ud bdn lut:tn van de
Con nguc)i can au sv binh tinh va tinh tao de djnh hinh
LQ-i xem minh dang gQ,p rae roi odciu.
Hay tro nen tv tin va LQ,c quan han, nhung de Lam aUQC
dieu nay ta can sv chuan bi chu dao va ren Luy~n ki cang til
cong vi~c ca nhcin cho den nhilng van de gia dinh, xa hQi.
De VU<Jt qua ap Lvc vo hinh, can co cai nhin tong quan
de til do chat LQC ra nhung thu quan trQng, dung co om dam
tat ca trong khi con nguoi co nhilng gioi hQ,n nhat djnh.
Vi~c t(Lp trung vao thu quan trQng nhat va no lvc de no
tot han giup ta tranh bj tac a()ng boi nhfrng thU V1;tn VQ,t.
Co nhilng vi~c con nguoi khong the lam aUQC neu chi co
m()t minh, khi do hay nho den sv giup do cua nguoi khac, dung
coi do La van de ve Long tV trQng hay gay phien cho nguoi khac
boi mQi nguoi Luon san Long de giup chung ta tot han.
Chung minh: Nhu Hoa hqu Hoan vu 2019, Nguyen Tran
Khanh van aa VU<Jt qua ap rvc cua nguai di truoc aa xuat sac .
vao TOP 21 chung CUQC. Du khong the noi tiep thanh tich,
nhung Khanh Van aa VUQt qua chinh minh.
Bdi hQc nht:tn thuc: VU<;Jt qua aUQc nhilng ap Lvc vo hinh La
dieu dang qui, nhung con nguoi can ban Linh vilng vang, san
sang de chap nhqn thil thach.
 106. LAM GI DE VUOT QUA AP U/C vo HINH?
Cu(>c song la m()t hanh trinh kham pha va trih nghi~m, tren do ta co co h()i
gQ,p duqc nhung dieu tuy~t voi nhung do khong phiii la tat cii, con nguoi con
phiii doi mQt vai nhieu thu tieu C'IJC va ap lvc VO hinh. Do la nhung trc;mg thai
tam Li tieu eve khien ta ciim thay lo lang, m~t mOi, chan niin. Nhung chung
ta khong the de no nuot chung minh va can tim each de vuqt qua ap hcc vo
hinh. Toi tin rdng vi~c di tim nguyen nhan cua nhiing ap l1:(c va tung buoc
khac phl:tC no la m(>t giai phap hi~u qua.
Neu khong nhin
nh~n va suy xet m()t each ki cang, van de co the tro nen phuc tc;tp va t~ hc;ti
han. Nhitng ap l'!Jc vo hinh thuong den tu S'IJ thieu hieu biet, tV tin truac m()t
dieu gi do. v~y

Ap lvc khong the bien mat neu ta cu mai u sau, cho biin
than thai gian de thu gian, tim m()t thu vui khac de thay doi tam trc;tng hay
chia se noi lo vai nguoi khac la nhitng giiii phap khii thi. Co nhung vi~c con
nguoi khong the lam dUQC neu chi CO m(jt minh, khi do

Khi con nguoi eta tim het mQi each de VUQt qua ap lvc vo hinh nhung van

Nhu Hoa ht;tu Hoan vu 2019, Nguyen

Tran Khanh Van dd vuqt qua ap h!c cua nguO'i di tru:O'c dd xuat sac vao TOP
21 chung cui)c. Du khong the noi tiep thanh tich, nhung Khanh Van dii vuqt
qua chinh minh. VUQt qua aUQC nhung ap lvc vo hinh la dieu dimg qui, nhung
con nguoi can ban rinh vung vcmg, san scmg ae chap nhQ,n thu thach.
 Con nguai La tong hoa cac moi quan h~ xii h()i, khong ai c6
the tach minh ra khoi CUQC dai chung, dieu nay doi hoi Chung
ta y thU:c hon ve each hanh xu cua con nguai giila c()ng dong.
Trien khai va ban luc;tn van de
each hanh xu cua con nguai giila c()ng dong deu the hi~n
sv tich eve boi ban chat con nguai sinh ra von Luong thi~n, chi
c6 dieu trong hanh trinh song c6 nhilng tac nhan danh thuc
cai ac va khien cho con nguai bi tha hoa, tro nen xau xa.
Xii h(ji cang chu y toi each hanh xu cua con nguai voi
c()ng dong, boi d6 vua La m()t ki nang song quan trQng vua La
m(jt yeu to de tc;to LQ,p m()t xii h()i van minh, truang ton.
' each U:ng xu cua con nguai voi c()ng dong khong chi the
hi~n duc;Jc ban chat con nguai.
each hanh xu cua con nguai giila c()ng dong c6 y nghia
giup dB mQi nguai, Lan toa nang Luc;mg tich eve, nhat La trong
boi canh dich b~nh hi~n nay.
Chung minh: Hinh anh nhilng nguai hung ao do cua D(ji tuyen
Bong da Quae gia Vi~t Nam tro ve trong vong tay yeu thuong
cua nguai dan ca nuoc gay chan d()ng cuoi nam ngoai. Tuy rat
tV hao ve thanh tich dc;tt dUQC, nhung cac anh van rat le a(),
cui gQ,p nguai chao khan gia, chao nguai ham m(j. Dieu d6 cho
thay, cac anh khong chi gioi ghi ban, macon n!t kheo Leo trong
giao tiep U:ng xu.
Bdi hQC nhc;in thuc: each hanh xu cua con nguai giila c()ng
dong c6 y nghia quan trQng vi the moi nguai can y thU:c, tv
trQng vi sv phat trien cua minh cilng nhu xii h()i.
101. suv NGHi v:E eAcH HANH xu cuA coN NGUcn GIUA CQNG DONG
Con nguai la tong hoa cac moi quan M xii hc)i, khong ai co the tach minh ra
khoi CUQC dai chung, dieu nay doi hoi chung ta j thUc hOn Ve each hdnh XU
cua con nguai giiia c(>ng dong. Diiy la nhilng hanh vi the hi~n cam xuc, suy
nghi, tinh van hoa cua mc)t ca nhiin doi voi tQ,p the, xii hc)i.

Trong moi quan h~ voi cc)ng dong, da so mQi nguai deu the hi~n thi~n
chi muon chung song hoa binh, ton trQng cai chung va co trach nhi~m voi
nhilng van de mang tinh tQ,p the. Moi nguai deu no lv;c, co gang vi sv; phat
trien cila ca nhiin va xii hQi. xa hc)i hi~n dc;ti cang chit y toi each hanh xu cila

hanh xu cila con nguai voi cc)ng dong co sv; giao thoa giila van hoa truyen
thong va van hoa hi~n dc;ti, sv; du nhQ,p van hoa ngoq,i lai giup ta co nhilng
hanh vi ung xu coi mo, tien be) han. each ung xu cua con nguai voi cc)ng dong
khong chi

Hdn ta van con nho toi hinh dnh nhiing nguai hung ao do cua D()i tuyen
Bong da Quoc gia Vi~t Nam trO' ve trong vong tay yeu thuong cua nguai dan
cd nuoc gay chan d(>ng cuoi niim ngoai. Tuy rat t'l! hdo ve thdnh tich d~t
dugc, nhung cac anh van rat le d(>, cui g~p nguoi chdo khan gid, chdo nguoi
ham m(>. Dieu do cho thay, cac anh khong chi gioi ghi bdn, md con rat kheo
leo trong giao titp ung xu. The nhung, trai lc;ti voi sv; phat trien cua xii hc)i,
qua trinh bang hoc;ti ve dc;to due o mc)t so nguai dien ra thea cap so nhiin. Trong
khi cd nuoc dang gong minh chong djch, cac phuong tien trnyen thong lien
t~:tc dua tin nhac nho j thuc nguoi dan da co khong it nguoi chong doi vi~c
each li, ... the hi~n y thuc kem, thie'u trach nhi~m voi chinh minh va c(>ng
dong. each hanh xu cua con nguai giila c(Jng dong c6 y nghia quan trQng vi
nguoi ythi!c, tu 0

cua ciing xa
Viet dot:tn min Nghj lu~n xa h(Ji "khong khO" Tran Thuy Duang

De luy~n 108. CAU NOI: "NGU(n NGHEO NHAT KHONG PHAI LA

NGUcn KHONG c6 MOT xu nfNH TUI MALA NGU(H KHONG c6 LAY
MQTUOCMO"
Dan dat va neu dugc van de nghj luQ,n: Trinh bay dugc suy
nghi ve cau noi: "nguai ngheo nhat khong phai la ngu:oi khong
MO' doc;tn co m{jt xu dinh tui md ld ngu:oi khong co lay mc)t ubc ma".
Trie'n khai va bdn luQ,n van de
- Y1. Khi kh6ng co uac mo con nguoi kh6ng co hi vc,mg, kh6ng
co niem tin ae thay aoi va huang tai aieu tot a~p
- Y2. Nguoi co uac mo bao gio cilng co gang tien len phia trnac
de hi~n thvc hoa hocH biio cua minh. Vac mo cho hQ hi vc;>ng
vao CUQC song, cho hQ CO h(>i aUQC trai nghi~m, aUQC chinh
Than dof:tn ph'!!C, CUQC aOi Vi the ma tro nen y nghia hon.
- y 3. Vac mo aii giup chung ta thay aoi CUQC song va gop phan
vao S'lf phcit trien cua xii h(li. Nguoi co uac mo thuong l~c quan
VOi CUQC song, tich luy aUQC nhieu VOn song, biet trdn trc;>ng no
lvc cua minh cilng nhu nguoi khac.
- Y4. Neu kh6ng co uac mo, con nguoi se chi d~m chdn t~i cho
hoc;tc tro nen toi t~ hon vi hQ chang co li do gi ae phan aau ca.
- Y5. Cdu noi giup ta chang phai no l'lfc vi m(>t m'!!C aich nao
ca, chang CO m()t a(lng l'lfC nao thuc aay S'lf phat trien cua moi
ngUOi; CUQC song cit the troi qua, VO Vi Vel nham chan.
Chung minh: Viti phit noi tieng Trung Quoc, Tong Khanh H~u
tUng kho khan la the nhung VOi UOC mO thay aoi CUQC song,
6ng that b~i cilng nhieu nhung cuoi cimg 6ng tro thanh vi ti
phu giau thit 30 the giai vao nam 2011.
Ket dof:tn Bai hQc nhQ.n thuc: Trong thoi buoi kho khan hi~n nay, khi
mite a(> c~nh tranh gifla mc;>i nguoi cang cao chung ta cang
can uac mo ae kh6ng tU bO de dang, kh6ng bi cuon theo nhip
song nhanh gap cua thoi a~i.

288 Khong co hanh trinh kh6, chi co hanh trinh khong dUQC bat ttau!
Viet do4:tn van Nghj lu~n xa h(>i "khong kho" Tran Thuy Duong
A, ' ' ,..'A ., ' ' ..... ·
108. CAU NOI: "NGUOI NGHEO NHAT KHONG PHAI LA NGUOI KHONG
c6 MOT xu niNH Tin MALA. NGU(n KHONG c6 I.Av MOT uoc MO"
Ai d6 dii tung n6i: "Nguoi ngheo nhat khong phiii la nguoi khong c6 mc)t xu
dinh tui ma la nguoi khong co lay mc)t uoc ma". Qud th1:(c, s1:( thie'u than tf:in
cung trong doi song con nguoi khong phdi la ve mt;'it vf:it chat - "khang co m()t
d6ng xu dinh tui" ma la khong co noi m(jt uoc mo - nhiing mong muon, khat
vqng cua con nguoi {J tuong lai. Khi khong couoc mo con nguoi khong co hi
m;mg, khong co niem tin de thay doi va huang tai dieu tot d~p. Dieu nay khien
ta chang phiii no lv;c vi mc)t m~c dich nao cii, chdng co m()t d()ng l1:(c ndo thuc
day 81:( phat trifn cua moi nguai, CUQC song cU the troi qua, vo vj va nham
chan. Nguoi khong co mc)t xu dinh titi nhung he;> co uoc ma, m()t ngay con uoc
mo, ngay iiy hq con hi vc;mg, con no l1:(c de" vuqt len kho khdn, bubc sang trang
mai CUQC aiJi. Nhilng ngUOi ngay tU aau ail khong CO 1l0C mO, CO the CUQC song
se chi d~m chan t4:li cho ho~c tr{J nen toi t~ han vi he;> chdng co li do gi de phiin
diiu. Nguoi co uoc ma bao gio cung co gang tUn len phia truac di hi~n th1:(c
hoa hoai bao ciia minh. Uoc mo cho hq hi vqng vao CUQC song, cho hQ co h(>i
cl1lQC trdi nghi~m, dUQC chinh ph¥C, CUQC diJi Vi the ma trO nen y nghia han.
Nuoi duang ma uoc va theo auoi do giup con nguoi thay doi hoan ciinh. Vj ti
phu noi tUng Trung Quae, Tong Khanh Hf:iu tung chia se rdng: "Trong m()t
thoi gian dai toi thuong thie'u cai an cai mt;'ic, co the noi toi di len tu day xii
h(>i". Kho khan lathe nhteng VOi UcJC mO thay doi CUQC song, ong that bt;ti ciing
nhieu nhung cuoi cung ong tr{J thanh vj ti phu giau thu 30 the gioi vao nam
2011. UO'c mo da giup nhieu nguoi thay doi CUQC song va chinh dieu nay cung
gop phan vao Sl;( phat trUn cua xii hQi. Nguoi c6 uoc ma thuong l4:lC quan vai
CUQC song, tich luy aUgc nhieu VOn song, bie't tran tn;mg no ll;(C cua minh citng

nhu nguoi khac. Trong thoi buoi kh6 khan hi~n nay, khi mile d¢ cqnh tranh
giua m<;>i nguoi cang cao chung ta cang can uoc ma de khong tu bo de ditng,
khong bi cuon theo nhjp song nhanh gap cua thoi dqi. Dieu quan tr<;>ng la uoc
mO can aUQC theo auoi va hi~n thv;c hoa boi neu chi CO UOC mO ma khong no
lv;c vi no, ta khong chi tro thanh "nguoi ngheo nhat" ma con la mc)t ke ma
mc)ng hiio huyen, la ke lang thang trong chinh cuc)c doi minh.
 YNGHiA CUA VI~C TRANG BJ CHO BAN THAN MQT
NEN TANG TH~T viJNG vANG
Dan dat va neu duqc van de nghj luq,n:

Truac khi ra bien lan, chac chan ai cilng phai chuan bi cho
minh m()t nen tang th(1,t VUng vang boi "bien lQ,ng khong tQ,O
nen thuy thu tai ba", aoi mQ,t song to gio lan, ai cilng can trang
bi kien thuc va ki nang co ban.
Trien khai va ban luq,n van de
M()t nen tang vung vang giup con nguai tv; tin trong
CUQC song, no giup ta thuqn lQi ph1JC V'IJ nhfrng nhu CclU toi
thieu cua ban thiin.
Nen tang vung chac la thu ta can co ae aoi mQ,t vai kho
khan, bang nhung kien thuc, ki nang co ban con nguai hoan
toan co the thay aoi tinh the, khien no tro nen tuai sang han
M()t nen tang vung vang giup con nguOi tien xa han
trong CUQC song, CO tien ae clQ,t aUQC nhfrng m1JC tieu lan;
ngUQC lgi nguai khong CO nen tang thuang de that bgi hoQ,c kho
ae duy tri thanh cong.
Chung minh: Van ae ve nen tang vung vang cua nguai Vi~t
tung aUQc pho Thu tuang Vil Khoan ae cqp trong bai "Chuan
bi hanh trang vao the ki mai", ong cho rang, nguai Vi~t co
nhieu uu aiem nhung cilng ton tgi cai yeu La "LO hong ve kien
thuc co ban".
Bai hQC nhq,n thuc: Con nguai ai cilng can trang bi nen tang
vung vang, ao khong chi la m()t ki nang sinh ton ma con la
bUOC a~m ae ta agt aUQC thanh cong; m()t quae gia muon phat
trien aat nUOC, muon bat kip S'J! phat trien CUa thai agi cilng
can m()t nen tang kien co.
 109. y NGHiA CUA VI~C TRANG Bl CHO BAN THAN MQT NEN TANG
TH!T vUNG V.ANG
Hcmh trinh song ci!ng nhu chuyen tau ra khai cua vi thuy thu, ta se co ca
h()i duc;;c ngam nhitng buoi binh minh tuy~t d~p nhung cilng co luc phiii doi
mi;it v6i nhitng trQn phong ba. Truck khi ra bien lon, chac chan ai ciing phai
chuan bj cho minh m(jt nen tang th~t viing vang boi "bien l~ng khong tt:to nen
thuy thii tdi ba", doi m~t song to gio lon, ai cung can trang bj kien thuc va ki

thieu nen tang khien con ngUOi ciim thay boi roi, lo lang trUOC CUQC song; de
gqp tro ngqi va mat phuang huang. Nhitng thu thach lien tiep dUQC di;it ra du

Han nita, chung ta dang song trong thoi dqi cua cf)ng ngh~ so,
mQi thu dang thay doi rat nhanh va doi hoi con nguoi phiii the hi~n nang lvc,
tri tu~ cua minh. Song trong "m(jt chiec vo rang tuech" khien ta de dang bi
tvt h(l,u va co nguy ca bi dao thiii, con co nen tiing cho ta ca h()i de dang tiep
thu cai m6i, tiep cgn v6i s'l:[ phat trien VUQt b(l,c cua nhan loqi. Van de ve nen
tang viing vang ciia nguoi Vi~t tung duqc Pho Thii tuong Vu Khoan de c~p
trong bdi "Chuan bj hanh trang vao the ki moi", ong cho ning nguoi Vi~t co
nhieu uu diem nhung cung ton tt:ti cai yeu ld "lo hong ve kifn thuc co ban".
Dieu nay dugc ong d~t ra tu niim 2001 nhung den nay van con nguyen gia
trj, cau chuy~n thUu nen tang ciia m(jt be? ph~n nguoi Vi~t van con do va d~t
ra yeu cau thay doi cho moi ca nhan va toan xii h(ji. Con nguoi ai citng can
trang bi nen tiing vitng vang, d6 khong chi la m(it ki nang sinh ton ma con la
bu6c d~m cle ta dqt dUQc thanh cong; m(jt qu6c gia muon phat trien dat nu6c,
muon bat kip sv phat trien cua thoi dqi cung can m(jt nen tiing kien co. va
m(Jt nhan vung vcmg nen mong ngoi ae vuon cao.
Viet doq.n van Nghj lu~n xa h()i "khong kho" Tran Thity Duong

De luy~n 110. TAM QUAN TRQNG CUA NGHJ Ll/C VUON LEN
Dan ddt va neu dUf/C van lte nghj lu~n: "Tam quan tr9ng cua
nghj h;CC VUOn len trong CUQC song".
Modoe;tn Nhiing no lVc, khao khat VU:Qt len kho khiin cho phep con
ngU:Oi hi VQng va tin tU:i'Jng 0 tu:ang lai tU:ai sang han.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Nghi lvc vu:an len giup ta tra nen mt;tnh me, ban linh; no
la yeu to quan trQng trong no tvc thay doi cita con ngu:ai.
- Y2. Nghi lvc vu:an len cita moi ngu:ai khong chi giup thay doi
CUQC dai ngU:Oi do ma con CO SUC mt;tnh truyen cam hung.
- Y3. Nhiing thanh qua du:Qc gg,t hai tu nghi tvc vu:an ten cilng
Than doe;tn y nghia va ben tau han.
- Y4. Nghi tvc vu:an len co sue mt;tnh lan toa tinh thu:ang, giup
mQi ngu:ai cung vu:Qt qua kho khan.
- Y5. Nghi tvc vu:an len giup ta thai bung ngQn lua quye't tam
cita moi ngu:ai.
Chung minh: Walt Disney tung bi nhieu nha xuat ban tu choi
tru:ac khi tra thanh chit nhan cita nhieu giai Oscar danh gia,
Milton Hershey phai den lan thu tu: mai gay dVng thanh cong
cong ty banh k~o ma hi~n nay co mg,t tq,i han 60 quoc gia va
vung tanh tho, ...
Nick Vujicic la m(>t vi d~ dien hinh, cau chuy~n ve hanh
-trinh chien thangnghich canh cua anh tan taa khiip the giai,
la hinh mau huang den cita hang tri~u ngu:ai.
Ket doe;tn Bdi hqc nh~n thuc: Nghi lVc song khong chi coy nghia vai m(>t
ngu:ai ma con ca quoc gia, dan t(>c; sv dOng long vu:an len cita
tat ca mQi ngu:ai gop phan quan trQng vao sv phat trien chung
cita xa h(>i.

292 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong du~c bat dau!
 Viet dot:tn van Nghi ltt4n xa hc)i "khong khO" Tran Thuy Duang

110. TAM QUAN TR(>NG CUA NGHJ Ll/C VUON LEN TRONG CUQC SONG
"Khi mQi vi~c duang nhu dang chong lc;ti bc;tn, hiiy nho ding may bay cat
canh ngUQC chieu gio chu khong phai cung chieu gio", Henry Ford ticng noi
nhu v~y tU co vii nghj l1:{c wan len trong CUQC sting cua con nguoi. Nhiing no
l1:{c, khao khat vuqt len kho khan cho phep con nguoi hi vQng va tin tuang a
tuang lai tuai sang han. CUQC song khong bao gia chi toan mau hong, ai cilng
gQ,p tro ngc;ti nen nghi lvc vuon len giup ta tro nen mc;tnh me, ban linh; no lei
to
yeu quan trQng trong no l1;Cc thay doi cua con nguai. Kho khiin khong lam
mat di long ham song ma la dc)ng lt;ec thai bung ngQn lua quyet tam cua moi
nguai. Walt Disney ticng bj nhi~u nha xuat ban tic choi truac khi tra thanh
chu nhan cua nhi~u giai Oscar danh gia, Milton Hershey phai den lan thu
tu mai gay d1:{ng thanh cong cong ty banh k~o rna hi~n nay co m(it t~i han 60
quoc gia va vunglanh tho, ... Nghj l1;Cc vuon len cua moi nguai khong chi giup
thay doi cuc)c dai nguai do ma con co sue ·mt;tnh truyen cam hung. Nick
Vujicic la mc)t vi d1:t dien hinh, cau chuy~n v~ hanh trinh chien thcing nghjch
canh cUa anh lan toa khdp the giai, la hinh mau huong den cua hang tri~u
nguoi. Khi con nguai thanh cong til S'f! no hlC khong ngung, ta se khong de
"ngu quen tren chien thang" ma tham thia c6ng sue minh bO ra de them trdn
tr<;>ng thanh t'f!U cilng nhU CUQC song. Nhiing thanh qua duqc g(it hai tic nghj
l1:{c vuon len ciing y nghia va ben ldu hon. Nguai co nghj l1;Cc dong thai bie't
dong cam, se chia cho nhiing nguai cung canh ngQ. Do la ly do de chung ta
lu6n co lop thanh nien tinh nguy~n san sang chung tay quyen gop nhung mon
qua du nho nhung co y nghia co vung lon, tiep buoc cho cac em vung cao den
· truang. Hanh d¢ng do khong chi co vu tinh than macon the hi~n S'f! dong
cam. Nghj l1;Cc vuon len co sue mt;tnh lan toa tinh thuong, giup mQi nguai cung
vuqt qua kho khan. Dieu nay dQ,c bi~t co y nghia khi chung ta dang doi mQ,t
voi djch Covid-19, nhieu sinh mc;tng, cua cai da bj cuop di trong nhay mat va
han bao gia het, luc nay chung ta can mc;tnh me, tinh tao VUQt len thach thUc.
Nghj l'f!c song kh6ng chi coy nghia voi m¢t nguai macon ca quoc gia, ddn
tQc; S'f! dong long VUOn len cua tat ca mQi ngUOi gop phan quan tr<;>ng vao S'f!
phat trien chung cua xa hQi.
 "Nguoi nghi~n ma tuy co xu huang tre hoa, da so mQi nguoi
deu the hi~n S1:£ that VQng, lo lang cho the h~ tre Va hQ hoai
nghi tu each cua nhung chu nhan tuong lai cua dat nuac. Day
khong phiii la cau chuy~n hiem ggp va no dgt ra cho ta cau
hoi: giai tre can lam gi de tc;w long tin cho nguoi khac?
Triln khai vd bdn lut:tn van de
De tc;w dUQC long tin cho nguoi khac, moi nguoi phiii
chung minh dUQC nang lv;c, pham chat cua ban than tU nhfrng
thoi quen nho hang ngay, ren luy~n loi ung xi£ co van hoa, co
loi song lcmh mc;mh, tich eve den vi~c khang dinh biin than 0
nhung linh vv;c noi bqJ.
Muon tc;w long tin cho nguoi khac, giai tre cilng can dgt
ra nhfrng m'f!C tieu cho ban than, thea duoi Va quyet tam bien
no thanh hi~n thv;c; tU nhfrng m'f!C tieu nho de huang den
thanh cong lan.
Nguoi tre nen dung sue tre cua minh de khong ngung
hQC hoi, triii nghi~m de trO nen nang d(>ng, san sang doi mgt
vai thach thuc.
La nhung chu nhan tuong lai dat nuac, chimg ta khong
chi quan tam den biin than ma can co sv se chia vai nguoi
khac, co trach nhi~m vai c(>ng dong.
Chung minh: Nhung guong mgt nhu c(tu sinh vien Ngo Minh
Hieu vai muoi nam cong bc;m tai truong, Hoang Tuan Anh -
cha de cay ATM gc;to mien phi trong dich Covid-19, ...
Bdi hQc nht:tn thuc: Moi nguoi tre nen y thuc ve vi~c tc;to long
tin cho nguoi khac, khong chi vi biin than ma vi cii c(>ng dong,
xa h<;>i.
 111. GH~H TRE CAN LAM GI DE TA.O LONG TIN CHO NGU(H KHAC?
"Nguai nghi~n ma tuy co xu huang tre hoa", do La dong tieu de cua m(>t
bai viet toi tinh CO dQC aUQC tren mQ,ng Xii h(>i, ben dUOi phan binh lugn da SO
mQi nguai deu the hi~n S'l! that VQng, lo liing cho the h~ tre va hQ hoai nghi tU
each cua nhung chit nhan tuang lai cua dat nuac. Day khong phdi la cau
chuy~n hitm gij,p va no dij,t ra cho ta cau hoi: gioi tre can lam gi de tt:to long
tin cho nguai khac? Til: nhung t~
nQ,n cua m(>t b(> phgn nguai tre, mQi nguai
tro nen hoai nghi ve chimg ta, vqy hiiy bat dau vai vi~c tro thanh m(>t con

nhieu nguai tre dii chil:ng minh gia tri va no lv;c ban than thong qua cac thanh
tich, dong gop tieu bieu. Do la Bui Hong Due 19 tuoi aHa N(Ji voi hanglot:tt
Huy chuang vdng Olympic Tin hQc Quoc te, Thitu ta Tran Vi~t Hdi 32 tuoi
vO'i huy chuang vdng Armygame 2020, co giao Hd A.nh Phugng 30 tuoi dugc
bau chQn ld m(jt trong muoi giao vien xuat sac nhat toan cau...

La nhung chit nhan tuong lai dat nuac, chung ta

Nhung guang m(tt nhu cqu sinh vien Ngo Minh Hieu vai muai nam cong bQ,n
tai truang, Hoang Tuan Anh - nguai cha de cay ATM gQ-o mien phi trong dich
Covid-19 ... khien cho mQi nguai co cai nhin tich C'I:(C va tin tuong vao the h~
tre giau tinh thuong va sang tc;w khong ngung. Moi nguai tre nen y thuc ve
viec tt;to lCmg tin, khOng chi vi ban than ma c¢ng dong, h()i.
Viet dot,tn van Nghj hu~n xii ht)i "khong kho" Tnin Thuy Duong

D~ luy~n 112. YNGHiA CUA VI~C Tlf HQC CACH TRUONG THANH
Dan diit va neu dugc van de nghj lut;in: "Y nghia cua vi~c t1;t
hQC each trtC<Jng thanh cua con ngttai trong CUQC song".
Modot,tn Qua trinh lOn len cita moi ngUOi, tv; hQC each truang thanh
cilng la dieu het suey nghia.
Trien khai va ban lut;in van de
- Y 1. Tv; giac giup cho ban than dan tra nen chin chan han
trong nh~n thuc va hanh dt)ng.
- Y2. Tv; hQc each truang thanh cho con nguoi ca ht)i du:Qc trai
nghi~m, kham pha, tv; minh nh~n thuc va va le.
- Y3. Tv; hQC la each con nguoi bat dau loi song tv; l~p, tv; chit,
Than dot,tn khong dv;a dam hay l~ thut)c vao ai.
- Y4. Vi~c tv; hQc each truang thanh giup ta hieu chinh minh
han, nh~n ra diem mq,nh, diem yeu cita ban than, tim ra nang
lv;c tiem tin ma tr'UOC nay minh chUa thay dUQC.
Chung minh: PSY - chit nhan cita bai hat "Gangnam Style"
tung gay bao toan cau nhieu nam truoc, anh ta sinh ra trong
mt)t gia dinh giau co nhung nam 2001, vi hanh vi ndi loq,n cita
minh PSY bi bat vi sit d~ng can sa. Hai ngay sau khi bi bat,
ong ngoq,i anh - nguoi nhen nhom tinh yeu am nhq,c cho anh
qua doi va PSY la mat dam tang cita ong vi dang bi giam, anh
ta phat dien va noi voi bao chi Han Quae: "Do la khi toi truang
thanh". Dit danh mat nhieu dieu nhung vi~c PSY tv; hQc each
truang thanh nhu the la mt)t trong nhilng yeu to cho thanh
cong cita anh sau nay.
Ket dot,tn Bai hQC nht;in thuc: Moi nguoi deu co the tv; hQC each truang
thanh, no giup ta trai nghi~m va ngt) ra nhieu dieu ve con
ngtt:Oi, CUQC song; biet tran trQng nhilng gia trj minh tq_o ra,
biet hoi tiec va biet no lv;c nhieu han.

296 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong duc;tc bat dau!
Viet do~;tn van Nghi luc;tn xa hi}i "khong kho" Tran Thity Duong

112. YNGHiA CUA VI~C Tl/ HOC eACH TRUONG THANH

Trang h<;>c tQ,p, m<;>i nguoi thuong de cao phuang phap tv h<;>c boi no giup
ta linh h()i duqc kien thicc m()t each chu d()ng, hung thu. Dieu ndy khong chi
dung trong moi tncong hqc tQ.p thong thuong md vOi qua trinh lon len cUa
moi nguoi, t'l:( hqc each tncong thanh Cilng la dieu htt sue j nghia. Do la each
chung ta chu d()ng, tv giac giup cho ban than dan trO' nen chin chtin hon
trong nhQ.n thuc va hanh a()ng. TV hQc each tncO'ng thanh cho con nguoi co
h()i dUCJC trai nghi~m, kham pha, tl;C minh nhQ.n thuc va va le. Thuong nhiing
dieu ma con nguoi tv minh h<;>c duqc se co gia tri ben tau han vi~c tiep nhQ,n
m()t each th¥ d()ng. Day con ld each con nguoi bdt dau loi song tl;C lQ.p, tl;C chu,
khong dl;Ca dam hay l~ thu()c vao ai. Chung ta sinh ra co nguOi than cham soc,
giup do nhung khong ai trong soh<;> co the di cung ta tren m<;>i neo duong, suy
cho cung con nguoi phiii tv bU<Jc di den nai ma minh muon. Vi~c tl;C hQC each
truO'ng thanh giup ta hiiu chinh minh han, nhQ.n ra diem me:tnh, diem yeu
cua ban than, tim ra nang ll;Cc tiem an ma truoc nay minh chUa thay dUCJC.
Ben cc;mh do, qua trinh nay con giup chung ta tro nen m~nh me, biin linh han;
khi dUQC CQ xat Vll tV minh nem triii, COn ngUOi Se hQC dUQC each thich nghi,
phiii thay doi va huang tai dieu tot dE;p. Do chinh la nen tiing cho thanh cong.
PSY - chu nhan cua bdi hat "Gangnam Style" tung gay bao todn cau nhieu
nam tncoc, anh ta sinh ra trong mqt gia dinh giau co nhung niim 2001, vi
hanh vi noi loe:tn cua minh PSY bj bdt vi su d1;tng can sa. Hai ngay sau khi bj
bdt, ong ngoe:ti anh - nguoi nhen nhom tinh yeu am nhe:tc cho anh qua doi va
PSY 18 mat dam tang cua ong vi dang bj giam, anh ta phat dien va noi voi
bao chi Han Quoc: "Do ld khi toi tncong thdnh". DU danh mat nhieu dieu
nhung vi~c PSY tl;C hQc each tncong thanh nhu thtld mqt trong nhilng ytu to
cho thanh cong cua anh sau nay. Moi nguoi deu co the tv hQC each truong
thanh, no giup ta triii nghi~m Va ngQ ra nhieu dieu ve con ngUoi, CUQC song;
biet tran tr<;>ng nhiing gia trj. minh t~o ra, biet hoi tiec va biet no Lvc nhieu
han. Neu dii lacon duong cua b~n, b~n phiii tv buac di. Nguoi khac co the di
cung nhung khong ai co the buac hQ b~n. Thang duqc cai toi se giup b~n
truong thanh. Bo qua tile giQ,n se la vui ve.
 SUY NGHi VE GIA TRJ CUA CUQC SONG HOA. BINH

Victor Hugo tung noi: "Hoa binh [a due hQ,nh cua nhan
[oQ,i. Chien tranh [a t(ji ac", cau noi cua nha van nguoi Phap
dii de cao gia trt cua CUQC song hoa binh.
Trien khai va ban lu(tn van de
M(jt CUQC song hoa binh [a nen tiing cho sv phat trien
cua ca nhan cung nhu xii h(ji trong mQi [inh vvc chinh trt -'-
kinh te- van hoa- xii h<')i.
Hoa binh cho con nguoi co h<?i duQc tv do phat trien,
trong XU the toan cau hoa no COn tQ,O dieu ki~n de ta kham
pha, triii nghi~m nhfrng vimg dat m6i.
Cu(jc song hoa binh con nguoi co the diim biio CUQC song
vc;tt chat cung nhu tinh than cua minh, til do co dieu ki~n de
quan tam, [o [ang, se chia va til do hinh thanh m(jt xii h(ji van
minh, giau tinh thuong.
,± Hoa binh cho phep con nguoi sang tQ,o nghien cuu, kham
pha de dua nhan [oQ,i vuon tam cao moi, khong co hoa binh,
mQi thu tra nen vo nghia, chua ke toi vi~c nhfrng phat minh
duQc sinh ra trong boi ciinh phuc tQ-p se kho huang toi m'l:!c
dich tot d~p.
Chung minh: Trang boi ciinh dtch Covid-19 dien bien phuc
tQ,p, m(jt CUQC song nhU ngay thUOng [a mO UOC CUa mQi ngUOi.
Do [a CUQC song ta khong phiii [o [ang khi ra khoi nha, khong
SCJ mat tinh mQ,ng chi Vi m(jt cai om, ... Sl:i [ay [an CUa Virus diio
[(jn CUQC Song va trO thanh ke thu SO m(jt CUa COn ngUOi.
Bdi hQC nh(tn thuc: Chung ta dang no [Vc vi m(jt CUQC song hoa
binh, hiiy trdn trQng va y thuc gifr gin no.
113. suv NGHi cuA BAN THAN v:E GIA TRJ cuA cu(>c soNG HOA. BINH
Victor Hugo tung noi: "Hoa binh la due hc;mh cua nhlin loc;Li. Chien tranh la
t(ji ac", cdu noi cua nha van nguai Phap aii de cao gia trj cua CUQC song hoa
binh. Nhlin loq,i tu bao dai nay da xay ra biet bao CUQC xung d(>t va con nguai
phai tra gia bang mau cho hoa binh Vi the ma m(>t CUQC song binh an, hq,nh
phuc coy nghia LOn lao.

Hoa binh khong ae cho con nguai phai lo lang ve chien tranh, mQi
nguai co the an cu lq,c nghi~p tren manh aat minh mong muon. Chien S'I;C lien
mien o Afghanistan dii khUn cho bao nguai tan cua nat nha. Theo Lien Hgp
Quoc, Afghanistan co so lugng ddn chimg bj li tan cao thu ba the gioi, ke tu
niim 2012, co khodng niim tri~u nguoi ddn dii phdi bO cht:ty va khong the tro
ve nha. Trong tiem thuc moi nguai, que huang luon lanai muon tro ve nhung
chien tranh khong cho phep hQ dieu do. Vi the CUQC song hoa binh cang co gia

M(jt aat nuoc bat on se iinh huong toi cac quae gia khac vi the CUQC
song hoa binh khong chi co gia tri voi ca nhan, dan t(>c ma con voi toan the
gioi. Han nii:a, m(>t CUQC song hoa binh khong chi la m(>t CUQC song khong tieng
sung ma ao phiii lanai con nguai khong phiii nom nop lo SQ. Trong boi cdnh
djch Covid-19 dien bien phuc tt:tp, m()t CUQC song nhu ngay thuang ld ma ubc
cua mQi nguoi. Do ld CUQC song ta khong phdi lo Uing khi ra khoi nha, khong
SCJ mat tinh m~ng chi Vi m(}t ca,i om, ... S'l:( lay lan CUa virus ado l(>n CUQC song

va tro thanh ke thu so m(jt cua con nguai. Chung ta dang no t~c vi m(jt CUQC
song hoa binh, hiiy tran tn;mg va y thuc giii: gin no.
Viet ao~n van Nghf lu«:tn xii hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

D~ luy~n 114. TRACH NHitM CUA THE Ht TRE VCJI BIEN DAO
Dan dat vd neu dtCCJC van de nghj lu~n: Neu duqc suy nghi ve
tnich nhi~m cua the h~ tre uoi bUn ddo.
Modof:tn Nhung cau tho cita Thi~n Hoang Van trong bai "Bien gc;>i"
gQi len trong t6i nhung suy nghi ve tnich nhi~m cita the h~ tre
vai biendao.
Trien khai vd bdn lu~n van de
- Y1. Truac het the h~ tre can nh~n thuc sau sac ve chit quyen
bien dao, nhung gi thuqc ve ldnh tho Vi~t Nam xua nay deu
can dUQC nhin nh~n mqt each minh bt;tch.
- Y2. Can tuyen truyen rqng rdi, chinh xac ve no, nhat la t~n
d~ng s1£ phat trien cita c6ng ngh~, mg,ng xa hqi de khang dinh
Than ao~n chit quyen bien dao Vi~t Nam.
- Y3. Moi nguoi nen dung sue tre, nhi~t huyet cita minh sang
tg,o va tham gia cac hog,t dqng huang ve bien dao.
- Y4. NguiJi tre can ra sue hc;>c t~p, ren luy~n vi S1£ phat trien
cita bien dao kh6ng chi la an ninh quoc phong ma con la doi
song kinh te - van hoa - xa hqi cita nguoi dan.
- Y5. Can phai no l1£c khong chi trong CUQC song binh thUiJng
ma phai ren luy~n the chat, tri tu~ san sang cho bat ki mqt
vi~c gi de quyet tam bao v~ chit quyen bien ctao.
Chung minh: Huy chuang Vang am6n Cup bien tg,i Hqi thao
quart s1£ Quoc te Army games 2020 vU:a qua cita a<)i tuyen Hai
quan nhan dan Vi~t Nam eta chung minh no l1£c khang dinh vi
the nUOC nha tren truiJng quoc te va gop phan vao cong CUQC
bao v~ bien dao cita the h~ tre.
Ket aof:tn Bdi hqc nh~n thuc: Bien dao la mqt phan kh6ng the tach roi
cita dat nuac, nguoi tre va ca dan tqc cung chung tay giu gin
Vi S1£ binh yen va phat trien cita quoc gia.

300 Khong co hanh trinh khb, chi co hanh trinh khong atCQC bat aau!
 114. suv NGHi v:E TRACH NHitM cuA THE Ht TRE v<n BIEN DAo
"Bien ciao gQi nhung aila con Bach Vi~t
Tu khap muon phuang chung huong tim ve
Ren tri h!c, due lai the son sat
Hoa luy thimh dong giu bien que huang"
Nhiing cau tho cua Thi~n Hoang Viin trong bai "Bien gc;>i" ggi len trong toi
nhiing suy nghi ve tnich nhi~m cua the h~ tre vai bien ddo. Bien ciao lli m(>t
phan mau thjt cita que huang auqc giit gin va aanh aoi bang xuong mau cita
cac the h~ cha ong ai truoc vi the nhung nguai tre chung ta cang can y thilc
ve trach nhi~m cita minh.

Khong chi co y thilc ve van ae nay, chung ta

aieu nay khong chi the hi~n trach nhi~m

ma con cho thay sv quan tam cua chung ta voi dong bao, chilng minh dan t(>c
Vi~t Nam la m(>t khoi aoan ket, vitng mqnh. Han nita,

chuang Vang omon Cup bien tQ,i Hqi thao quan s'l;( Quoc te Army games 2020
vua qua cua dqi tuyen Hdi quan nhan dan Vi~t Nam dii chung minh no l'l;(c
khdng ajnh vj the ntCOC nha tren trtCOng quoc te va gop phan vao cong CUQC
bdo v~ bien ddo cua the h~ nguai linh tre noi rieng cung nhu mc;>i chien si noi
chung. Nguai tre la chit nhan tuang lai aat nuac, trach nhi~m tren vai rat

Bien ciao La m(>t phan khong the tach rai cita

aat nUOC, nguai tre Va Ca dan tQC cung chung tay gifr gin Vi S1:[ binh yen va
phat trien cua quoc gia. B<;tn c6 yeu lan nuac xanh cua bien, co muon aoi mat
long Lanh nhu bien cii? De Lam aUQc aieu a6, hiiy coi bien minh!
Viet doc;tn van Nghi lu(in xii h(>i "khong kho" Tran Thity Duong

De luy~n 115. QUAN NI~M VE SV THANH D~T

Dan dat va neu dte(Jc van de nghi lu~n: Neu duqc quan ni~m
CUa ban than Ve S1;( thanh d~t.
Modo~n Quan ni~m ve s~ thanh dc;tt cilng v~y, con nguai thanh dc;tt
khi gqt hai duQc m1:tc tieu, lam duQc dieu minh mong muon.
Nhung bai moi nguai co ml)t giac ma rieng nen dinh nghia ve
s~ thanh dc;tt tra nen phong phu.
Trien khai va ban luan
. van de
'

- Y1. Thanh dc;tt khong phiii la ml)t dieu to tat, nhung no la

thuac do cho qua tinh co gang, no l~c, quyet tam.
- Y2. S~ thanh dc;tt dUQC bieu hi~n qua cac thanh tvu hQC t~p
va s~ lan Len moi ngay trong nh~n thuc cilng nhu hanh dl)ng
- Y3. s~ thanh dc;tt khong chi la vi~c minh hoan thanh m1:tc
Than doq,n tieu ma no con phiii dUQC ket tinh til: nting l~c, y chi cua biin
than, khi do thanh t~u ay se co gia tri va ben lau han.
- Y4. Neu chi biin than dc;tt duQc dieu minh mong muon cilng
chua phiii la thanh cong ma nhung dieu minh tc;to ra phiii co
y nghia vai mQi nguai, huang tai cl)ng dong.
- Y5. Thanh dc;tt khang djnh nhung dieu minh tc;to ra phiii co
y nghia vai mQi nguai, huang tai cl)ng dong.
Chung minh/ Phdn de: Tat nhien khong phiii dQ,t len vai minh
mQt trach nhi~m qua SUC bai Vi~c song tot CUQC dai biin than
. Cilngtaml)tc:tieu dang qui nhung bai trong CUQC song hi~n dc;ti
co ml)t so nguai dang co xu huang nham lan ve s~ thanh dc;tt,
hQ luon muon minh la nhat de roi dam dc;tp len nguai khac,
cho rang thanh dc;tt la phiii lam dUQC dieu LOn lao de roi danh
mat nhfrng gia trj dich th~c.
Ket do(tn Bai hqc nh~n thuc: Moi nguai can quan ni~m dung ve s~
thanh dg,t, phu hQp vai biin than va th~c tien, no l~c phan dau
de dc;tt dUQC no.
302 Khong co hdnh trinh khb, chi co hdnh trinh khong duqc bd.t aau!
Viet do(ln van Nghj lu(in xii hqi "khong khO" Tran Thity Duong

115. QUAN NitM VE Sl,TTHANH D~T

Moi nguc)i sinh ra voi tu: each La m()t ban the duy nhat ton tg,i nang h:tc, gia
tfi rieng Va CO each nhin khac nhau ve con ngU<Ji, CUQC song. Quan ni~m V~
sl:( thanh dQ.t cilng v~y, con nguoi thanh dQ.t khi gQ.t hai dugc m1:f.c tieu, lam
d.ugc d.i~u minh mong muon. Nhteng boi moi nguoi co mqt giac mo rieng nen
d.jnh nghia ,~ 81:{ thanh dQ.t tro nen phong phu. Quan ni~m ve sv thanh dg,t
cita m()t chinh tri gia se khac voi m()t doanh nhan, thanh dg,t trong mat m()t
ngu:ai tre khong giong voi m()t ngu:ai trung nien, ... moi the h~, moi dq tuoi,
moi ca tinh se co thuoc do rieng cho thanh cong. Voi toi, thanh d(lt khong
phai la mqt dieu gi qua to tat, la mqt hQC sinh toi mong muon minh CO the
linh hqi du:qc nhieu kie'n thuc, bien no thanh cita minh de vt;tn d'I:Lng vao cac
bai kiem tra cung nhu: dai song. 81:{ thanh dQ.t cua toi bi€u hi~n qua cac thanh
t1:(U hQC t(!,p va 81:( lon len moi ngay trong nh(!,n thuc ciing nhu hanh dqng. Tat
nhien, cung nhu: bao ngu:ai toi cung co nhung m1tc tieu Lon han nhu:ng thay vi
chg,y m()t mg,ch quiing du:ang dai tien tai dich cuoi cimg toi l1:(a chQn dij,t ra
nhfrng ml:LC tieu vua tam roi tung buoc chinh ph1:f,C no. Moi Lan hoan thanh
m'!:LC tieu de ra, toi gQi do la 81:( thanh dQ.t tQ.m thai va no l1:(c de duy tri dong
thai phcit tri€n no lon hon. Quan ni~m thanh dg,t co the thay doi vao tUng thai
diem, tUng hoan canh nhu:ng suy cho cimg no deu hu:ong tOi m()t CUQC song
an yen, hg,nh phuc. Toi cho rdng, 81:{ thanh dQ.t khong chi la vi~c minh hoan
thanh m1:f.C tieu ma no COn phai dUCJC ket tinh ttl nang l1:(C, y chi CUa ban than,
khi do thanh t1:(u ay se co gia trj va ben lau hon. Dong thai theo toi, neu chi
ban than dg,t du:qc dieu minh mong muon cung chua phai La thanh cong ma
nhfrng dieu minh tQ.o ra phai coy nghia vbi mQi nguai, huang tbi cqng dong.
Tat nhien khong phai dc;tt Len vai minh m()t trach nhi~m qua sue boi vi~c song
tot CUQC dai ban than cung La m()t dieu dang qui nhu:ng bOi trong CUQC song
hi~n dg,ico m()t so ngu:ai dang co xu hu:ong nham Uin ve sv thanh dg,t, he;> luon
muon minh La nhat de roi dam dg,p Len ngu:ai khac, cho n1ng thanh dg,t La phai
Lam du:qc dieu Lon lao de roi danh mat nhung gia tri dich thvc. Moi ngu:ai can
quan ni~m dung ve sv thanh dg,t, phu hQp voi ban than va thvc tien, no Lvc
phan dau de dg,t du:qc no.
 SV cAN THIET CUA LCH CAM ON
Dan ddt va neu dugc van de nghj luc:tn:

Khi nhQ,n dtUJc sv tnJ giup cita ai do, m¢t nguoi lich sv va
van minh truac tien se dua ra loi cam an de bay to sv biet an,
tran trQng tam long nguoi khac m¢t each chan thanh.
Trien khai va ban luc:tn van de
Loi cam an the hi~n sv cam kich cita con nguoi khi dUQC
nguoi khac giup do. Khi dua ra loi cam an chan thanh co nghia
La ta dii cam nhQ,n duQc gia tri cita sv giup do, ta thay biet an
vi dii co nguoi giup ta tranh khoi tinh huang nguy hiem, do
cilng la luc trai tim rung len vi hoi am cita tinh nguoi.
Loi cam an the hi~n sv Vlin minh cita moi nguoi; la d¢ng
Lvc cho nguoi lam an tiep tvc nhitng hanh d¢ng tot cita minh
M¢t loi cam an chan thanh bOng dung CUQC song trd nen
diu dang va moi quan h~ giita mQi nguoi them phan khang
khit, ben vitng han.
Loi cam an khien chung ta y thuc ve gia tri cita nhitng
gi ma ta dii lam, ciim thay ban than cilng co y nghia vai mQi
ngUOi bi'Ji doi khi chinh ta khong the hieu dUQC minh til: do khai
dQ,y trong tam hon moi nguoi long yeu doi, ham song.
Chung minh: Mahatma Gandhi - vi anh hung dan t¢c Wi lc;tc
cita An D¢, sau khi dung bita tc;ti m¢t quan an binh dan ong
noi loi cam an vai nguoi ph'l;LC V'l;L va nguoi ay tam sv: "Thua
ong, toi se nha ong miii vi han 25 nam ph'l;LC V'l;L d day, toi chua
bao gio nghe ai noi cam an".
Bdi hQC nhc:tn thuc: Loi cam an thQ,t sv rat can thiet trong CUQC
song, no the hi~n tinh each, pham chat moi nguoi dong thai
gop phan vao sv van minh, phat trien cita xii h¢i.
 116. sv CAN THlET CUA LOI CAM ON
Cu<.)c song Luon ton tqi nhung rui ro, kho khiin co the Q,p aln v6i chung ta
bat cu Lite nao va dieu may man La con nguoi khong dan d<.)c, ta co nhil:ng
nguoi xung quanh Luon san sang giup do. Khi nh':ln dteqc S'I;C trq giup cua ai
do, mgt ngteOi lich S'I;C Va van minh trtebc tien se dtea ra loi cam on de bay to
s1;( biet on, tran trc,ng tam long nguoi khac m«)t each chan thanh. Du chi La
m<.)t cau noi thai nhung Lai cam an Lqi co rat nhieu y nghia. Do La m<.)t hanh
d<.)ng duqc xem nhu LuQ,t bat thanh viin

Trang xii h<.)i hi~n dqi v6i nhiP song nhanh chong, ai cung
hoi ha v6i noi to toan cua minh, vi the ma doi khi Loi cam an bt ngo La. Dieu
nay cang yeu cau con nguai phai ythuc t6i Loi cam an.

Doi khi S'f! giup do La vo tinh nhu m<.)t phan

xq t'l! nhien nhung ta Lqi nhQ,n Lqi dUQc

Co m()t cau chuy~n dteqc ke lt:ti ve Mahatma Gandhi - vi anh hung

dan tgc loi lt:tc cua An D(), sau khi dung bua tt:ti m()t quan an binh dan ong
noi loi cam an voi ngteoi ph¥C V¥ va ngu:oi ay tam s1;(: "ThtCa ong, toi se nho
ong mai Vi han 25 nam ph¥C V¥ (1 day, toi chtea bao giO nghe ai noi cam an".
Co the noi chi m<.)t hanh d<.)ng dan gian nhung dii phan nao the hi~n pham
chat cua m<.)t nhan each Um dong thai
Loi cam an thqt s'l:( rat
can thiet trong CUQC song, no the hi~n tinh each, pham chat moi nguoi aong
thoi gop phan vao sl;( viin minh, phat trien cua xii h<.)i. Hiiy nho n1ng: "Cam
biet an ma khOng the hi~n eMu do gi6ng nhtt goi qua '-hA T
!Z ong ~rao ut .
;t•))
 Ngc;m ngii: co cau: "M()t lan bat tin, vqn lan bat tin", m()t lan
that hua, con nguoi se danh mat niem tin cita mQi nguoi, dieu
nay cho thay y nghia to lan cita vi~c giii: dung loi hua.
Trien khai va ban lut:tn van de
Vi~c gifr dung loi hua the hi~n uy tin, danh d~ cita moi
nguoi, khi ta hoan thanh nhii:ng vi~c ma minh da hua ta de
dang co duqc niem tin cita nguoi khac, dieu nay se tqo ra
nhfrng thuQ,n lqi nhat dinh trong cong Vi~c cung nhU CUQC song
Gifr dung loi hua con la each ta.the hi~n s~ tran trQng
vai hQ; khong chi the concho thay thai d() nghiem tuc, chuyen
nghi~p vai cong vi~c.
Gop phan hinh thanh nen pham chat trung th~c, loi
song co trach nhi~m cita moi nguoi.
Khi con nguoi giii: dung loi hua tuc la da nhQ,n thuc duqc
tam quan trQng cita nhii:ng gi minh noi ra va khong co thai
quen hua suong hay noi doi.
Vi~c gifr loi hua con khien cho mQi vi~c duqc dien ra thea
dung ke hoqch khong gay anh huang tai mQi nguoi.
Chung minh: Co the trinh bay m()t cau chuy~n ve vi~c giii:
.dung loi hua, hoQ,c vi~c nuoi dgy tre nho.
Bdi h«,>c nht:tn thuc: Trang boi ciinh ranh giai thQ,t - giii rat
mong manh nhu hi~n nay thi vi~c giii: loi hua cang cang co y
nghia, no thap len hi VQng, niem tin 0 mQi ngUOi, thoi thuc
chung ta song thanh thQ,t, co trach nhi~m va tien bQ hon.
 117. Y NGHiA CUA VI~C GHJ DUNG L()l HUA
Ngg,n ngit co cau: "M<?t lan bat tin, vg,n lan bat tin", mQt lan that hua, con
nguoi se danh mat niem tin cua mQi nguoi, dieu nay cho thay :Y nghia to l{Jn
cua vi~c giii dung loi hua. Day la hanh a(Jng con nguc)i th'l!C hi~n dU<;JC nhitng
gi ma minh dii cam ket vai nguoi khac.

Chu Huy la m(Jt h<;>c nhan song vao thoi nha Han a Trung Qu6c,
ong co nguoi bQ,n h<;>c la Truong Kham, vi Truong Kham quan sat va nhq,n
thay Chu Huy la nguoi co nghia khi nen noi vOi ong: "Sau nay neu toi co m~nh
h~ gi thi ong co the cham soc v(J con giup toi khong?". S'lf duong a(Jt cita cau
hoi khien Chu Huy khong the trii loi nhung thoi gian sau khi Truong Kham
mat, Chu Huy biet tin lien dem rat nhieu tai vqt di tham V(J con Truong Kham,
con trai Chu Huy ben hoi: "Cha chua tung ket giao vai nguoi nay, sao lQ,i phiii
giup ong ay g,?" Chu Huy trii loi rang S'lf tin tuang cita Truong Kham thai thuc
ong ay coi Truong Kham la bc;tn, ma dii la bg,n thi phiii t(tn tam giup dB". MQ,c
du chua tung nhQ,n loi hua nhung Chu Huy dii th'lfc hi~n nhitng gi ma nguoi
bQ,n nho cQ,y, dieu nay con dang qui han vi~c giit loi hua vi dii khong ph1,t long
tin cua nguoi khac.

Trang b6i ciinh ranh

giai thQ,t - giii rat mong manh nhu hi~n nay thi vi~c giit loi hua cang cang co
y nghia, no thap len hi VQng, niem tin a m<;>i ngUOi, thai thuc Chung ta Song
thanh thQt, co tnich nhi~m va tien b¢ han. Vi~c giit loi phiin anh trvc tiep thai
d¢ cua bgn vai ban than. Chinh vi the, nguoi thimh cong luon khuyen: Co hai
vi~c b<tn khong the Lam cimg m()t Luc, m()t ng1;ty bien la Lam no.
 TAM QUAN TRQNG CUA VItc CO VU TINH THAN

M<)t ciieu quan trQng ma chung ta can Lam nua La co vu tinh

than chinh minh. Do La each con nguoi the hi~n nhung hanh
d<)ng, suy nghi tich C'lfC nham truyen nang Lw;mg, Lam phan
chan tinh than cita ban than.
Trien khai va ban lu~n van de
Co vu tinh than chinh minh chung ta se co dUQC S'lf chit
d<)ng trong vi~c kiem soat ban than.
~< y Nguoi co kha nang co vu chinh minh se giam dUQC tac
d<)ng, S'lf chi phoi tU ben ngoai ten chinh minh
Co vu tinh than chinh minh giup ta LQ,c quan hon, bie't
tran trQng gia tri cita minh tu do khoi dQ,y niem tin, d<)ng tvc
phan dau tro nen tot d~p hon.
Vi~c co vu tinh than chinh minh gop phan giup ta vuQt
Len kho khan, khien ta mQ,nh me hon va san sang thu sue.
D<)ng vien ban than thi cung co kha nang truyen nhung
nang [UQng tich C'lfC, S'IJ tUOi mOi den ngUOi khac, tU do [an toa
S'lf LQ,C quan va cung nhau VUQt qua thach thuc.
Chung minh: Truac dien bien phuc tQ,p cita dich Covid vi~c co
vu tinh than chinh minh quan trQng hon bao gio het, do vua
La m<)t lieu "vac-xin" hi~u qua cho moi nguoi vua gop phan
tan toa nang LUQng tich C'lfC cung mQi nguoi VUQt qua giai doQ,n
kho khan nay
Bai hQC nh~n thuc: Co vu tinh than chinh minh nhung can S'lf
nhQ,n thuc dung dan va khi can cung phai nghiem khac kiem
diem, ythuc ve thieu sot cita minh de hoan thi~n ban than.
 us. TAM QUAN TRONG ciTA VI~c c6 vu TINH THAN cHiNH MiNH
Con nguai thuang mong aqi sv; co vii cua nguai khac nen hay tim each
khich [~ nhung nguai xung quanh. Nhung van con m()t dieu quan trQng ma
chimg ta can ldm niia ld co vii tinh than chinh minh. Do ld each con nguoi
the hi~n nhiing hanh dqng, suy nghi tich c1;(c nham truyen nang lugng, ldm
phan chan tinh than cua bdn than. Vi~c lam nay dem L<;ti nhieu y nghia tot
d~p,
N6i each khac nguai c6 khii nang co vil chinh minh se
dQ,c bi~t La tranh duqc s'l;{ quan tam mQt
each thai qua cua mQt bQ phqn cu dan m<;tng trong boi canh sv pho bien m<;tnh
me cua cong ngM, m<;tng xii hQi. Con nguai khong hoan hao, co nhung Lite ta
cam thay that VQng Ve ban than va

M9t tinh than L<;tc quan dong thai cung La

Ben CQ,nh do, CUQC song [uon dQ,t ra
nhung thach thuc, xii hQi hi~n d<;ti cang c6 nhieu ap Lv;c nen

Ngoai ra, khi con nguai biet khich L~, dc?ng vien ban than

dien bien phuc tt;tp cua djch Covid hi~n nay khong chi ldm anh huang den
sue mt;tnh, tinh mt;tng ma tinh than cua con nguO'i ciing chju tac dqng tieu
co
Trong hoan canh nay, vi~c vii tinh than chinh minh quan trQng han
C1;{C.

bao gio het, do vica la mt)t lieu "vac-xin" hi~u qua cho moi nguoi vica gop
phan lan toa nang lugng tich Cl;CC cung mQi ngUOi VU(/t qua giai aot;tn kho
khan nay. Tuy nhien chung ta khong de cho sv; khich [~ ban than tra thanh
phep "thang lqi tinh than" nhu nha van Lo Tan tung phe phan trong "AQ
chinh truy~n". Nen co vil tinh than chinh minh nhung cans~ nhqn thuc dung
dan va khi can ciing phai nghiem khac kiem diem, y thuc ve thieu sot cua
minh de hoim thi~n ban thdn. Con auang b<;tn ai sau nay se kho khan han
hay luon c0
 SUC M~NH CUA VI~C CHU DQNG TIM KIEM CO HQI
Dan dat va neu dugc van de nghj lut;in:

"Co h(ji, vi than toi cao dang sinh no". Cliu n6i cua nha van
nguoi Phcip khang dinh tam quan tn;mg cua co h(ii - nhilng
aieu ki~n thuQ,n LQi giup ta ac;tt aUQC thir minh muon nhanh
chong va de dang hon. Co h(ji la aieu acing qui nhung thay vi
chi ayen m(jt cho cho n6 t6i go cua thi vi~c chu a(ing tim kiem
co h(ii aua Lc;ti cho ta nhieu y nghia hon.
Trien khai va ban lut;tn van de
Sue mc;tnh cua vi~c lam nay tru6c het the hi~n avi~c ban
than ta dan tro nen nang a(ing, linh hoc;tt va tv; tin hon.
Vi~c ta chu a(lng tim kiem co h(ii dong nghia v6i vi~c ta
chu a(ing aoi mqt v6i thcich thuc va hien nhien aieu nay giup
con nguoi ban linh hon, aUQc trai nghi~m, cQ xcit cilng nhu
lam tang kha nang thich nghi VOi S'l;! thay aoi CUa CUQC song.
3, Khi ta chu a(ing tim kiem co h(ji ta c6 the tQ,n dV-ng lQi
the cua ban than, biet minh muon gi va c6 sv chuan bi de
chinh phV-C aieu a6; S'l;! chu a(ing con cho ta kha nang ac;tt aUQC
co h(ii tot nhat trong so ccic co h(ii.
Nguoi chu a(lng tim kiem co h(ii se c6 nhieu aieu ki~n de
thanh cong .
. Vi~c chu a(lng tim kiem co h(>i cang c6 y nghia trong
tinh hinh Covid hi~n nay, a(lc bi~t la aoi v6i nguoi tre. Dich
b~nh dien ra phUC tc;tp Va lam aao l(jn CUQC song cua COn ngUOi

Chung minh: Chu a(ing tim kiem co h(ji trong ac;ti dich Covid.
Bdi hQc nht;in thuc: Nhung khong phai ai ciing c6 the chu a(ing
tim kiem co h(ii, aieu nay aoi hoi chung ta phai trau doi nang
lv;c, ythuc chap nhQ,n rui ro, c6 sv; nhc;ty ben cilng nhu sv; kien
tri, dam nghi dam lam.
 119. sue M~NH CUA VI~C CHU DONG TIM KI:EM co HOI
Balzac tung noi: "Co h(ji, vi than toi cao dang sinh no". Cau noi cua nha van
nguai Phap khdng djnh tam quan trc;mg cua co ht)i- nhiing di~u ki~n thut;in
lgi giup ta d~t dugc thu minh muon nhanh chong va de dang han. Co ht)i la
di~u dang qui nhung thay vi chi ayen mt)t cho cha no tai go cua thi vi~c chu
dqng tim kiem co ht)i dua l~i cho ta nhi~u y nghia han. Sue mc;mh cua vi~c
[am nay tru:oc het the hi~n 0 vi~c

Doi khi vi~c chu dt)ng tim kiem co ht)i, khong hdn la huang den
thanh cong, hot;tc nguai ta co the huang den mt)t y nghia khac, nhu tim dugc
s1;( vien man trong cut)c song. Toi da rat an tugng vai nhiing bt;ic ph¥ huynh
tham gia chuang trinh "Cham~ thay doi", hQ da rat dung cdm tim mt)t ra "co
ht)i" de hoan thanh thien chuc cua minh theo nghia tich c1;(c. HQ tim co hqi
de hieu con han, de hoan thi~n buc tranh gia dinh cua minh han. Sau chuang
trinh, cac thanh vien trong gia dinh da th'f!C S'f! cOi mO, con cai va cha m~
duang nhu khong con khodng each, hQ yeu thuong va gan cht;tt vai nhau han.
Nhu vt;iy, chu dt)ng tim kUm co hqi da co co hqi phat huy sue m~nh cua minh
de han gan mt)t gia dinh "l~nh leo" sao?

Co h(jivon dii
it nay lq,i cang hiem hoi, vi the chu d(>ng tim kiem co h(>i giup ta co the chong
·chQi vai thai diem kho khiin nay va dan tro nen tot han. Nhung khong phiii ai
cilng co the chu a<)ng tim kiem ca h¢i, dieu nay aoi hoi chung ta phai trau doi
niing hw, y thuc chap nhQ,n nli ro, co sv; nhQ,y ben cilng nhu sv kien tri, dam
dam Bq.,n se khong the vuon fen, neu ci£ aam minh duai
Viet aot;tn van Nghi lu~n xii hl)i "khong kho" Tran Thuy Duang

De luy~n 120. TAM QUAN TRQNG CUA NGON NGUTRONG CUQC SONG
Dan diit va neu dtCCJC van d~ ngh~ lu~n: Neu auqc "tam quan
trc,ng CUa ngon ngU trong CUQC song".
Mo dot;tn CUQC song troi qua xay ra rat nhieu chuy~n, co dieu tot d~p

nhung cilng co nhung thu "ki quc;ic" xuat hi~n va hiiy thu tuong
tuc;mg xem, m¢t ngay khong con duqc su d'l!ng ngon ngu nua,
chung ta se the nao? Hang ta vien canh hi~n len trong dau ta
va ta bat dau nhQ,n ra tam quan trc;mg cua ngon ngu.
Trien khai va ban lu~n van d~
- Y1. Ngon ngu la m¢t phuong ti~n quan trc;mg trong giao tiep,
co sue mt;tnh Um trong moi quan h~ gifla nguoi vai nguoi.
- Y2. Ngon ngu giup ta the hi~n suy nghi, tinh cam, mong
muon cua ban than.
- Y3. Thong qua ngon ngu ta co the thay phan nao ban chat
Than dot;tn cua m¢t con nguoi; nguoi Luong thi~n se co each su d'l!ng ngon
ngu khac vai ke xau xa, ngon ngu cua nguoi thang than se
khac vai nguoi T¥t re, ...
- y 4. Tam quan trqng cua ngon ngu trong CUQC song hang
ngay thong qua cam hung, nang luqng ma ta nhQ,n duqc tic
nhung danh ngon hay cuon sach y nghia.
- Y5. Ngon ngu dt;ti di~n cho ban sac van hoa dan t¢c; ngon
ngu La m¢t trong nhung cong C1! de giai quyet xung d¢t.
Chung minh: C6 the lay ca.c dan chtrngv~ ngon ngfr giaoti<~p
hang ngay: thay co, b(:ln be, cha m~, ong ba ho~c dan chtrng
v~ phan trng XU cua cac CUQC thi lon de lam r6 van d~.
Ket aot,tn Bdi hc,c nh~n th'llc: Tuy vao tung hoan canh, doi tuqng ta se
co each su d'f:l,ng ngon ngu rieng nhung deu phai tranh gay
hieu ldm, lqi d'l!ng ngon ngu de lila dao hay vi m'l!c dich bat
chinh nao khac. Hiiy nha n1ng: "Ngon ngu bt;tn su d'l!ng ra sao,
se phan anh con nguoi cua bt;tn nhu vQ,y!

312 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong augc bat aau!
 120. TAM QUAN TRQNG CUA NGON NGU TRONG CUQC SONG
Cuc;>c song troi qua xay ra rat nhieu chuy~n, c6 dieu tot dE;p nhung ciing c6
nhung thu "ki quQ,c" xuat hi~n va hay thu tuong tugng xem, mc;>t ngay khong
con dugc su dv,ng ngon ngil nua, chimg ta se the nao? Hang ta vien cdnh hi~n
len trong dau ta va chac chan ta bat ttau nh~n ra tam quan tn;mg cua ngon
ngu. Trang CUQC song hang ngay,

Ngon ngu La mc;>t phuang ti~n

quan trQng trong giao tiep,
Tinh cam hay mau
thuan c6 the de dang nay sinh chi bang ngon ngu. Nhung loi n6i chan tinh,
cam dc;>ng se giup con nguoi cam thay dugc an ui, se chia con nhung loi n6i
cay dc;>c, tan nhan LQ-i c6 tinh sat thuang rat Um doi voi ca tinh than Lan the

Dong thai tinh sat thuang cua

ngon ngu ciing c6 sue mQ,nh ghe gam. Nhung Loi n6i LQ-nh Lung trong doi song
thv;ctien khien ta cam thay ton thuang nhung dang sg khong kem d6 la nhung
cau tu cay nghi~t den tu nhung "anh hung ban phim" hay "dam dong ao" tren
mQ-ng xa hc;>i. Con nguoi chung song voi nhau khOng the tranh khoi hieu lam,
mau thuanva
Xu the toan cau cho phep ta dugc giao Luu va gQ,p go nhieu han, ta c6 the bat
gQ,p nguoi ngoQ,i quoc hang ngay va khi d6,
Ngon ngu quan trQng La the nhung hi~n nay, dQ,c bi~t La trong
gioi tre xuat hi~n nhung hi~n tugng lam meo m6, di dQ,ng ngon ngu va chimg
ta can Len ai, bai tru dieu nay. Chinh vi tam quan trQng cua ngon ngu ma
chung ta can ythuc su dv,ng n6 dung each. Tuy vao tung hoan canh, aoi tugng
ta se c6 each su d'IJ,ng ngon ngu rieng nhung aeu phai tranh gay hieu Lam, lgi
d't~ng ngon ngu de Lira dao hay vi m1:tc dich bat chinh nao khac. Hay nho dtng:
"Naon nail ban sil dtmq ra sao. se vhiin anh con nauoi cua ban nhu
.,_;' ,_; 0 • OJ ' i ,_j •
 Con nguai xua nay song khong the thie'u cong vi~c, khong
Lam vi~c chung ta se khong Lam ra cua cai, khong co gi ae
trang trai CUQC song va aap Ung nhfrng nhu cau aai song.
Cung nhu mQi thu khac, moi cong vi~c aeu co tinh chat va yeu
cau khac nhau nhung aiem chung La aeu aoi hoi tinh hi~u qua.
Trien khai va ban lu~n van de
Tinh hi~u qua trong cong vi~c hien nhien aua LQ,i cho ta
nhieu thul;ln LQi, no giup ta gQt hai aUQC nhieu thanh tv:u va
ao La nhung buck a~m ae ta tien tai thanh cong.
,, Tinh hi~u qua cua cong vi~c co kha nang Lam phan chan
tinh than, giup ta nhl;ln ra gia tri, nang Lv:c cua ban than tu ao
co a(>ng LV:c ae sang tQ,o, Lam vi~c han nita.
Tinh hi~u qua ao giup ta tl;ln d'!Jng toi aa thai gian va
sue Lv:c ae co co h¢i trai nghi~m nhieu han hay san xuat nang
LUQng m6i.
Tinh hi~u qua cua cong vi~c gop phan tang nang suat,
tiet ki~m chi phi, nhan Lv:c.
Chung minh: Dat nuac ta Clang aoi m(lJ vai nhung thach thuc,
nhat La vai dich b~nh, vi the, tinh hi~u qua cua cong vi~c cang
aUQC de cao, Jihong chi mQt nguai ma friQi nguai can CO gang
ae cimg nhau VUQt qua thai aiem kho khan nay. Va ae CO aUQC
tinh hi~u qua cua cong vi~c, chung ta can co nang Lv:c, sv: sang
tQ,o, ua trai nghi~m va biet tl;ln d1Jng mQi co h¢i.
Bai hQc nh~n thuc: "M(>t vi~c cho chin, con han chin vi~c".

Truoc khi hanh a(>ng hay Lam m(>t vi~c gi ao, hay nh6 aen tinh
hi~u qua cua no.
 121. SUY NGHi VE TINH HI~U QUA CUA CONG VI~C
Con nguai xua nay song khong the thieu cong vi~c, khong Lam vi~c chimg
ta se khong Lam ra cua cai, khong co gi cte trang trai CUQC song va dcip U:ng
nhitng nhu cciu dai song. Cung nhu mQi thu khac, moi cong vi~c deu co tinh
chat va yeu cau khac nhau nhung diem chung ld. deu doi hoi tinh hi~u qua.
Day La m¢t khcii ni~m chi sv hoan thanh dung cong vi~c va tq,o ra nhieu gici
tri nhat SO VOi m'l;LC tieu de ra.

moi truang c(>ng dong, tQ,p the thi tinh

DQ,c bi~t La trong san xuat dai song,

Day La dieu ma bat cU: nen kinh te noi rieng va ddt nuac noi chung nao cilng
muon huang den. Hi~n nay, S'l;! cc;mh tranh khoc Li~t khong chi giita nguai vai
nguai ma con nguai phiii
sv phcit trien cua cong ngh~ cho phep ta U:ng dl;!ng may moe nhieu
han trong siin xuat Lan dai song.

Dat nuoc ta dang doi mt;tt voi nhiing thach thuc, nhat ld.
voi djch b~nh, vi the', tinh hi~u qua cua cong v~c cd.ng dugc de cao, khong chi
m()t nguoi md. mQi nguoi can co gang de cung nhau vugt qua thai dUm kho
khan nd.y. Vd de co duqc tinh hi~u qua cua cong vi~c, chung ta can co nang
l'l:(c, s'l:{ sang tq,o, ua trdi nghi~m vd bie't t~n d'l:f,ng mQi ca hQi. Dung nhu ong
cha dii khuyen ran: "M¢t vi~c cho chin, con han chin vi~c". Truoc khi himh
aana
• J
Lam 1Ji~c ao, hay nhb din tinh ciwno.
Viet doc,tn van Nghj lu(tn xii hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 122. LAM Gi DE KHAC PHVC TINH Tl)' TI CUA GIOI TRE?
Dan ddt va neu dugc viln ae nghj lu':ln: nhilng vi~c can lam de
khac ph¥C tinh t1;( ti CUa gioi tre?
MiJ doc;tn Giai tre dang phai doi m(lt vai khong it nhung van de philc
tq,p, m()t trong so do La tv; ti. Dieu nay anh huang tieu cv;c den
sv; phat trien ban than giOi tre noi rieng va ca xa h()i noi
chung. Do do chimg ta can tim each de khac phvc.
Trien khai va ban lu':ln viln de
- Y 1. Chung ta hay tro nen khtich quan han doi vai chinh
minh, nguai xua van thuang noi "nhan vo thQ,p toan", khong
ai hoan hao ca nen dung qua khat khe vai ban than.
- Y2. Giai tre nen nhin vao nhung m(lt tich cv;c cita minh, hc;>c
each tha thu va co niem tin vao ban than.
Than dot,tn - Y 3. Chung ta can dung cam aoi di~n vai ban than, chap
nhQ,n nhung thieu sot, thi~t thai va no lv;c de tro nen tot d~p
han moi ngay.
- Y 4. Hay de cho nhung dieu tot d~p cita ban than dUQc the
hi~n bang each trai nghi~m, thu sue nhieu han; hay bat dau
vai nhung moi quan h~ tich eve boi doi khi chinh nguai ngoai
se phat hi~n ra ve d~p tiem an trong ta.
- Y5. M()t dieu quan trc;>ng de khac phvc sv; tv; ti la no lv;c VUQt
len dinh kien, chung ta can hc;>c each bo ngoai tai nhung "gop
y"thieu thi~n chi va tin tuong oban than ..
Chung minh: Chi D(lng Tran Thuy Tien - nu sinh Dq,i hc;>c
Ngoq,i thuang mac b~nh ung thu nhung van tv tin tham gia
CUQC thi sac d~p VOi mai aau trc;>c.

Ket dot,tn Bdi hqc nh':ln thuc: Mc;>i nguai can ton trc;>ng sv; khac bi~t, co
vii, khich l~ nguai tre song thQ,t vai chinh minh, tc;w ra m()t moi
truang van minh de ai cilng co the tro thanh phien ban tot
nhat cita ban than.

316 Khong co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong dugc bat dau!
Viet dol;tn van Nghj lu~n xii hQi "khOng kh6" Tnin Thuy Duang
... ' ,..~ ~ , "' , .,
122. LAM GI DE KHAC PHt)C TINH Tl,T TI CUA GIOI TRE?
Giai tre la chit nhiin tuang lai cita dat nuac, chimg ta co nhi~t huyet, co
nguon nang luqng tuai mai va duqc tq,o nhieu dieu ki~n thuQ,n lqi de phat
trien. Tuy nhien, ben c~nh nhiing l~i the do, giai tre dang phai doi mt:tt vai
khong it nhiing van de phuc t~p, mqt trong so do ld t1:{ ti. Dieu nay anh huang
tieu C1:{C den S1:{ phat trien ban thtin gibi tre noi rieng va ca xa hqi noi chung.
Do do chung ta can tim each de khac ph1:f.c tinh t1:{ ti cua gibi tre. Nguyen
nhiin cita van de nay den tit chinh chung ta va tit moi truong khach quan nen
gilti phap ciing bat dau tit diiy. Trubc het chimg ta hay tro nen khach quan
han doi vbi chinh minh, nguoi xua van thuong noi "nhan vo tht;ip toan",
khong ai hoan hao ca nen ditng qua khat khe voi ban than. Thay viw do giai
tre nen nhin vao nhiing mt:tt tich C1:{C CUa minh, hQC each tha thU va CO niem
tin vao ban than. De khac phv,c tinh tV ti, chung ta can dung cam doi di~n
vbi ban than, chap nht;in nhiing thitu sot, thi~t thoi va no l1:{c de tro nen tot
d~p han moi ngay. Toi van con an tu~ng vbi hinh anh c-Ua chi Dl:lng Tran
Thuj Tien - nii sinh f>~i hQc Ngo~i thuang mac b~nh ung thu nhung van t1:{
tin tham gia CUQC thi sac d~p vbi mai dau trQC. B~nh t(tt anh huang den SUC
khoe lan nhan sac nhung VU'~t len S1:{ mt:tc cam, t1:{ ti, nguiJi con gai ay da toa
sang va truyen cam hung den mc.>i nguoi. Chung ta tV ti bai chua nhQ,n thay
gia tri cita chinh minh vQ,y hay de cho nhiing dieu tot d~p cua ban than du~c
the hi~n bang each trai nghi~m, thu sue nhieu han; hay bat dau vbi nhfrng
moi quan h~ tich C1:{C boi aoi khi chinh nguiJi ngoai se phat hi~n ra Ve a~p
tiem an trong ta. M(Jt dieu quan trc;mg de khac phv,c sv tV ti la no l1:{c vu~t len
djnh kien, chung ta can hQC each bo ngoai tai nhfrng "gop y" thifu thi~n chi
vd tin tuong o bdn than. Ci)ng dong, xii hQi can co trach nhi~m vai sv tV ti
cita giOi tre. Hiiy ngt'ing phan xet va quan tam thai qua tbi doi tu cua nguoi
khac. "Giup do nguoi khac VUQt qua sv lung tung, ~t re chinh La each bq,n
mang Long tV tin cten cho chinh minh nhanh nhat". MQi nguoi can ton trQng
sv khac bi~t, co vu, khich L~ nguoi tre song thQ,t vai chinh minh, tq,o ra mi)t
moi truong viin minh de ai cung co the tra thanh phien ban tot nhat cita ban
than. "Sam hay mui)n, nguoi thang La nguoi nghi minh co the" - Paul Tournier
Viet aoq,n min Nghi lu~n xa hc?i "khong khO" Tran Thity Duong

De luy~n 123. suv NGHi VE vAN HOA UNG xu CUA GI(n TRE
Dan ddt va neu du~c van .U nghj lu~n: trinh bay suy nghi ve
min hoa ung xu cua gioi tre ngay nay.
Madoq,n Loa,i nguoi xua nay luon hQC each cte co the chung song hoa
binh va phat trien cac moi quan h~, xa h¢i cang van minh thi
cang de cao dieu nay. Vi vq,y khai ni~m van hoa ilng xu ra doi,
do la each con ngUiJi XU S\[, i£ng pho doi VOi ngUOi khac dc;tt gia
try chuan m\{c van hoa Chdn - Thi~n - My. Ddy la m¢t van de
quan trQng, dt;ic bi~t la vai giai tre.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y 1. Pham chat cung duQc ndng cao duQc the hi~n ro rang
qua van hoa ilng xu.
- Y2. Van hoa ilng xu the hi~n trinh d¢, nhq,n thilc, tri hu~ cua
con nguoi trong xa h¢i.
- Y 3. Chung ta co s\{ ket hQp hai hoa giila van hoa ilng xu
Thdn doq,n truye~ thong Va hi~n dc;ti, van the hi~n S\[ quan tdm nhung
dung mvc, biet ton trQng quyen rieng tu.
- Y 4. Nh(J s\{ giao luu van hoa toan cau, nguiJi tre co ca hQi
hQC hoi Va tiep thu de tro nen coi mo, tien bQ han.
- y 5. Chung ta co S\[ ket hQp hai hoa giila van hoa ilng xu
truyen thong Va hi~n dc;ti, van the hi~n S\{ quan tdm nhUng
dung mvc, biet ton trQng quyen rieng tu.
Chung minh: Trong boi canh Covid-19~ nguoi tre eta tich eve
ket noi, giup do lan nhau; co vu, tri an tuyen dau chong dich
tro thanh lieu "vac-xin" hi~u qua cho hQ.
Ket dof:tn Bdi hqc n~n thuc: Ban thdn moi nguoi va ca xa h¢i can no
l\[c de giil gin truyen thong ilng xu co van hoa, bai tni cac hi~n
tUQng tieu C\[C. "Ai co nhilng each XU thieu le dQ va mt;in ma la
co trong tay nhilng la thu giOi thi~u gui gam thuong xuyen".

318 Khong co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong atiQC bat aau!
 123. SUY NGHi VE VAN HOA UNG xu CUA GICH TRE
Con nguoi La tong hoa cac moi quan h~ xa h(ji, chung ta song d(jc Lc;tp nhung
khong the tach rieng ra khOi c(jng dong chung. Loai nguoi xua nay Luon hQc
each de co the chung song hoa binh va phat trien cac moi quan M, xa h¢i
cang van minh thi cang de cao dieu nay. Vi v{!:y khai ni~m van hoa ung xu ra
doi, do la each con ngUOi XU S'I:C, Ung pho doi VOi ngUOi khac dQ,t gia trj chuan
m'I:Cc van hoa Chan - Thi~n - M)i. Day La m(jt van de quan trQng, dQ,c bi~t La
vai giai tre. vai sv phat trien cua xa h(ji,

Trong cac moi quan Mvai ong ba, cham~,

nhilng nguoi di truac
Nho sv giao luu van hoa toan cau,
Chung ta co sv ket hgp hai hoa
giila van hoa ung xu truyen thong va hi~n dr;ti,
van hoa ung xu d~p cua giai
tre co sue [an toa mq,nh me the hi~n qua cac dv an tu thi~n, cac hanh d(jng
d~p. D~c bi~t trong boi canh Covid-19, nguoi tre dii tich C'I:CC ket noi, giitp do
tan nhau; co vii, tri an tuyen dau chong djch tn} thanh lieu "vac-xin" hi~u
qua cho hQ. M~t khac, cii.ng co m()t so bieu hi~n ung xu thie'u van hoa cua gioi
tre can thay doi nhu noi nang thUu te nhj, dung nhiing tu ngii phan cam de
cong kich nhau, du nht;ip thie'u ChQn lQC van hoa ngoQ,i lai lam anh hUO'ng tinh
than dan t(>c. Tren khong gian mq,ng xa h(ji Lt;ti day ray nhilng hinh anh khong
d~p cua loi ung xu thieu van hoa, nhieu nguoi nghi rang vi~c nap sau man
hinh thiet bi thong minh se co the thoai mai ung xu nhung trong ca nhan moi
nguoi van dien ra qua trinh bang hog,i ve pham chat, ag,o aile. Vi the ban than
moi nguoi va ca xa h<)i can no lv;c de giil gin truyen thong ung xu co van hoa,
bai tru cac hi~n tuc;mg tieu qw. "Ai co nhilng each xu the Le d(j va mQ,n ma La
co trong tay nhilng ta thu gioi thi~u goi gam thuang xuyen" - I.,e Castine.
Viet dot;tn van Nght lu4n xii hc?i "khong kho" Tran Thity Duong

De luy~n 124. suv NGHi v:E Slf ANH HUONG CUA M~NG :xA HOI
Dan dat ua neu tlttqc uan tle nghj luQ.n: Suy nghi ve
St! anh
huang cua mc;mg xii hi)i.
Nen tang trv;c tuyen vai sv; da dQ,ng ve tinh niing, cachthitc
hoQ,t d()ng nham tQ,O S'i! ket noi gifla inQi ngUOi 0 bat CU dau
mien la co the truy ci],p internet. Nhu m~c dich ban eMu cita
no la tQ,O S'i! ket noi, mQ,ng Xii hQi CO iinh huang lan den each
thuc giao tiep cita con nguai.
Trien khai va ban luQ.n uan tle
- Y1. Giai hQ-n ve khong gian dia li duqc xoa nhoa boi mQ,ng
xii hqi, khong can gQ,p mQ,t trv;c tiep chung ta van c6 the giao
luu, lam vi~c vai nhau.
- Y2. Nha c6 mQ,ng xii h<)i, con nguai c6 them m()t nai de tiep
c{j,n thong tin, mo r()ng hieu biet, nam bat dUQC S'l! phat trien
Than do(tn cita thai dQ,i.
- Y3. Thong qua sv; ket noi gifla nguai vai nguai, chung ta c6
the tim hieu m()t each chan thv;c, c~ the ve con nguai, dai song,
phong t~c cita nhung vung ddt moi tren the giai.
- Y4. MQ-ng xii h9i con la nai de chung ta the hi~n niing lv;c,
S'i! sang tQ,O cita ban than tit do CO the tiep c{j,n va nam bat
nhung ca hQi ph~c v~ m~c dich cita minh.
- Y5. Bang vi~c diing tiii ytuong, siin pham sang tQ,o cita minh
.. ten·mq,ngxa hQi, neuthu huta11QC S'l;l chuy tU m<;>i ngUOi, ngay
lij,p tile ta c6 the nhij,n ve nhung lai de nghi lam vi~c hap dan
Chung minh: Tuy nhien, mQ,ng xii hQi ciing c6 nhung mQ.t trai
cita no, S'i! tha hoa Ve dQ,O dUe, pham chat con ngUOi qua loi
"song iio", lil:a diio qua mQ,ng, ... LQi d~ng sv; "do" cita mQ,ng xii
h9i, nhieu nguai dung sau man hinh may tinh than nhien giii
mQ,O, tan cong tinh than ngUOi khac, bop meo S'i! thij,t.
Ket do~n Bai hqc nhQ.n thuc: Can nh~n thtrc dung dan .

320 Khong co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong auqc bat aau!
 124. SUY NGHi VE Slf A.NH HUONG CUA M~NG xA HOI
Chung ta dang song trong thai ci(ti cua CUQC each mQ,ng cong nghi~p 4.0, sv
phat trien CUa cong ngh~ ki thuq,t SOda tac d(>ng mQ,nh me den CUQC song con
nguoi bang nhieu hinh thuc, trong d6 c6 mQ,ng xa h(>i - m(>t trang web hay
m(>t nen tang trvc tuyen vai sv da dqng ve tinh nang, each thuc hoqt a(>ng
nham tqo sv ket noi giua mqi nguoi o bat cu dau mien La c6 the truy c~p
internet. Nhu m1:f,C dich ban dau cua no ld tt;to S'l! ktt noi, mt;tng xa hi)i co dnh
huang Um den each thuc giao tiep cua con nguo'i. Giai hqn ve

Trong thai diem m<.>i nguai

phdi ht;tn che g~p m~t trJ!c tiep vi Covid-19, mt;tng xa he)i lt;ti dong vai tro
quan trQng trong vi~c ket noi, day co the coi la mi)t phuong ti~n dac l1:cc trong
vi~c tuyen tntyen phong chong Covid. Ung d1:f,ng zalo gan day vica ra mat
tinh nang Zalo Connect nham ket noi nguai kho khan trong vung djch vai
nguai CO the giup dO, day ld m{)t dieu tich Cl:(C ho trQ' m(Ji nguai cung nhau
vuqt len thai diem nay. Tuy nhien, mgng xa h(>i cung c6 nhfrng mgt trai cua
n6, sv tha hoa ve dqo due, pham chat con nguoi qua loi "song ao", lila ciao qua
mqng, ... LQi d'!;Lng sv "ao" cua mqng xa h(Ji, nhieu nguoi dung sau mim hinh
may tinh than nhien gia mqo, tan cong tinh than nguoi khac, bop meo sv th~t.
Mqng xa hc)i cung co mgt LQi va m(tt trai, con nguoi can tinh tao sil d'!;Lng de
thcnth phuang ti~n V'l.:t CUQC song chif khong bien
Viet dot;tn van Nght lu~n xii hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 125. QUYET TAM DI f>EN CUNG MlJC TIEU CUA BAN THAN
Dan dat va neu dtCCJC van de nghj lu(in: Quyet tam di den cimg
m'l;tC tieu CUa ban than.
Modot;tn William Arthur Ward tung noi: "Bon buck dan tai thanh tvu:
Len ke hoq,ch co m\1-c dich. Chuan bi chuyen tam. Tien hanh
tich C\{C. Theo duoi ben bi". Qua th\{c, con nguai song can co
m\1-c tieu nhung quan trc;mg han La phai quyet tam di den citng
m\1-c tieu cita ban than.
Trien khai va ban lu(in van de
- Y1. Vi~c theo duoi den citng m\1-c tieu cho con nguai ca ht;>i
dUCJC hQC hoi, ren Luy~n cung nhu due rut dUQC kinh nghi~m.
- Y2. Di den citng m\1-c tieu cung la hanh trinh de ta hieu ban
than han,. thay dUQC dam me, no l\{c va gia tri cua minh.
- Y 3. S\{ quyet tam lam tang them kha nang dq,t dUQC m'l;tC
Than dot;tn tieu, thanh qua cua S\£ no L\{c bao gia cung dang gia han ca, no
tiep them niem tin, dt;>ng lvc de ta chinh ph\1-c nhung ct;>t moe
Lon han.
- Y4. Quyet tam di den citng m¥c tieu cua ban than giup con
nguai vuqt qua kho khan cung nhu khang dinh duqc nang lvc,
gia tri cua ban than.
- Y5. Quyet tam di den citng m'!:tC tieu da dq,y tarat nhieu bai
hQC ve S\£ kien tri cung nhU thuc day ta phai hoan thi~n ban
than han nua.
Chung minh: Nhung thien tai nhu E-di-xan, Anh-xtanh, ...
cung dii that bq,i nhieu lan nhUng bang S\£ quyet tam di den
citng hQ dii gop phan dua nhan Loq,i sang trang mai.
Ket doqn Bai hqc nh(in thuc: "Neu bq,n dq,y con cai cam thay rang chung
co the dq,t duqc bat ky m\1-c tieu hay nhi~m V\1- nao chung quyet
tam, bq,n se la m(>t bQ,c ph\!- huynh thanh cong va bq,n dii cho
con cai Lai chuc phuc tot d~p nhat" - Brian Tracy.

322 Khong co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong dt.Cc;JC bat dau!
Viet ao~n van Nghi lul;ln xii hgi "khong kh6" Tran Thuy Duong

125. QUYET TAM DI DEN C'UNG Ml,JC TIEU CUA BAN THAN
William Arthur Ward tung n6i: "Bon buck dan tai thanh tvu: Len ke hoQ,ch
c6 m~c dich. Chuan bi chuyen tam. Tien hanh tich eve. Theo duoi ben bi". Qua
th'f:CC, COn ngteOi song cdn CO m'l;tC tieu nhteng quan tTQng han ld phai quyet
tam di den cung m'l;tC tieu cua ban than. Vi~c theo duoi den cimg m~c tieu
cho con ngUOi CO hgi dUQC hQC hoi, ren luy~n cung nhU due rut aUQC kinh
nghi~m. Qua trinh chinh ph~c m~c tieu cilng la hanh trinh de ta hieu ban
than han, thay duqc dam me, no lvc va gia trj cua minh. Khong chi the, dieu
nay con gop phan thay doi CUQC dai CUa moi nguai, XUat phat diem cua chimg
ta la khac nhau nhung ba~ng S'l! kien tri theo duoi CUQC song se dan tot d~p
han. Sl! quyet tam aylam tang them kha nang dt;tt duqc m1;tc tieu, thanh qua
CUa S'l! no l'l!C bao gio cung dang gia han ca, no tifp them niem tin, dgng l'l!C
de ta chinh pht:tc nhung cgt moe lan han. Nhung thien tai vi dt;ti nhu Edixan,
Anhxtanh,... cung da that bt;ti nhieu ldn nhung bdng s'f:C quyet tam di den c'ling
hQ da gop phdn dua nhan lot;ti sang trang moi. Du quyet tam di den cung m~c
tieu nhung van khong dem lQ,i ket qua tich eve, chimg ta cung se khong qua
hoi tiec boi minh aa no lvc het sue va hon nfra hanh trinh ay da dt;ty ta rat
nhieu bai hQC ve S'l:£ kien tri c1lng nhte thuc day ta phai hoan thi~n ban than
han niia. Trong boi canh cang ngay cang gia tang S'l:£ CQ,nh tranh gifra nguai
Vel ngUOi cung nhU S'l:£ XWlt hi~n CUa cac van de ve tam li do nhieu ap l'I:£C,
quyet tam di den cung m'l;tC tieu CUa ban than giup con ngUOi VUQt qua kho
khan cung nhu khdng djnh duqc nang l'l!C, gia try cua ban than. Dat nteac ta
va the giai dang phai doi mt;it vai dt;ti djch Covid-19, nhung thach thuc lien
tiep dUQC d(it ra va quyet tam theo duoi den cung m'l;tC tieu lam tang len SUC
mt;tnh cung nhte S'l! doan ket de cung nhau chien thang djch b~nh. Nhung
khong phai ai cilng c6 the quyet tam di den cung m~c tieu, moi nguai can ren
luy~n S'l:£ ban linh, no l'I:£C kien tri, khong ngung hoan thi~n ban than cung nhU
biet tc;tn d~ng thai co, bien thach thuc thanh co h¢i. Ta tham thia hon bao gia
het cau n6i: "Neu bQ,n dQ,y con cai cam thay ding chimg co the dQ,t dUQC bat
ky m~c tieu hay nhi~m v~ nao chimg quyet tam, bQ,n se la m¢t bc;tc ph~ huynh
thanh cong va bQ,n dd cho con cai lai chuc phuc tot d~p nhat" - Brian Trac.
 SUC M~NH AP Ll/C MANG DEN CHO CON NGU(}I

Cu()c song La m(>t hanh trinh nhieu trai nghi~m, trong

hanh trinh ay taco ca h(>i t(tn huong nhung aieu tot a~p nhung
khong chi co the, ta con phai aoi mt;lt voi nhung ap L1Jc. Do La
tat ca nhfrng tac a(>ng CUa CUQC song khien ta cam thay cang
thang, kho khan. Tuy nhien, nhin 0 goc a(> tich C'IJC, ap L1Jc cilng
mang den nhung sue mc;mh cho con nguoi.
Trien khai va ban lu~n van de
Con nguoi song tren aoi khong ai khong phai chiu ap L1Jc
va chinh aieu nay thuc day chung ta tien Len moi ngay.
Ap Lvc khong cho phep ta aung yen chiu avng ma phai
tim each ae V11<;1t qua no.
Chung ta dan tro nen ban Linh han, gai goc han, ap L1Jc
ren Luy~n cho ta tinh than "thep" ae co the aoi mt;lt voi thu
thach Lon han dong thoi noi r(>ng gioi hc;m cita moi nguoi.
Ap Lvc aa khien ta phai thay aoi, no Lvc nhieu han va tu
ao khai thac aU<JC SUC mc;mh tiem an cita ban than.
Ap Lvc Lam tang kha nang tQ,p trung cita con nguoi, Lam
nay sinh S'IJ sang t(W cilng nhU tang kha nang thich nghi.
t~. Khi ap Lvc cang Lon, con nguoi aoi hoi phai nghiem tuc
va no L'IJC han nfra, aieu nay thuc aay S'IJ phattrien cita moi ca
nhan cung nhu tang kha nang dong gop cho xa h(>i.
Chung minh: Dung truoc ap L1Jc CUQC song do Covid-19 gay ra,
chung ta aa trO nen sang t(l,O, aoan ket Va m(tnh me han.
Bai h<,>c nh~n thuc: Ap Lvc se nhan chim neu chung ta khong
au nang L1Jc va quyet tam; thay vi than van va tron tranh thi
hay aoi mt;lt va V11<;1t qua no bang S'IJ ban Linh cung nhu gia tri
cua ban than.
 126. SUC M~NH AP Ll/C MANG DEN CHO CON NGU(H
Cu(jc song lei m(jt heinh trinh nhieu tnii nghi~m, trong heinh trinh ay ta co
co h(>i tQ,n huang nhung dieu tot d~;p nhung khong chi co the, ta con phai doi
m(tt vai nhii:ng ap [1Jc. Do ld tat ca nhiing tac dijng cua CUQC song khifn ta
cam thay ciing thdng, kho khan. Tuy nhien, nhin i1 goc dij tich c1:(c, ap l1:(c
cilng mang den nhiing sue mt;tnh cho con nguoi.

Neu khong c6ap l'IJc, con

nguoi chi biet an phQ,n vei dQ,m chan tc;~-i cho. Nhan loc;ti se khong the co duqc
nhU ngeiy hom nay neu thieu di ap l1Jc, heinh trinh con nguoi VUQt thoat khoi
ap l1Jc cilng lei heinh trinh ta tien tai dieu tot d~;p. Dung trubc ap l1:(c cua than
phtJn no l~, nhan dan ta va cac nubc thuijc dia tren the gioi dii dung len gianh
lt;ti dijc ltJp, xay d1:(ng dat nuoc; dung truoc ap l'I;CC CUQC song do Couid-19 gay
ra, chung ta dii tri1 nen sang tt;to, doan kit va mt;tnh me han. Tuy nhien, ap
[1Jc chi mang den sue mc;tnh khi con nguoi biet each khai thac no, dqc bi~t lei
trong boi canh hi~n nay. Neu khong biet each vuqt qua ap l'IJc hoqc doi mqt
vai ap l1Jc, chimg ta se rat de hoang loc;tn hoqc nghi quan. Nhu nguoi NhtJt, hQ
rat sang t~o trong cong vi~c, nhung l~i La nubc co ti l~ t'I;C tu ve ap l1:(c cao
nhat the gibi. Ap tvc se nhan chim neu chimg ta khong du nang l'IJC vei quyet
tam; thay Vi than van va tron tranh thi hay aoi mqt vei VU:Qt qua no bang S'lf
ban linh ciing nhu gia trj cua ban than. Cilng nen ythuc rang phai biet t'l,l tqo
apLuc ban than, ;it ' ' . '+ t.nen
uo mal th e-" v hac . -" va' h,,aan
' tm<;;n
l .~
 H(tnh phuc khong phiii Luon La thu qua Ldn Lao, m()t nv cuai
thai ciing chinh La h(tnh phuc. Chinh vi the con nguai khong
can phiii tim kiem 0 dau qua xa xoi, hay biet nuoi duong h(tnh
phuc til nhfing dieu nho be.
Trien khai va ban lu~n van de
Vi~c nuoi duong h(tnh phuc nhfing dieu nho be se giup
ta biet tnin trQng CUQC song hem.
Nuoi dung nhfing dieu nho be d(ty ta bai hQc ve each biet
hai Long voi nhfing gi minh co; no giup ta tiet che Long tham
va song trQn V~n CUQC dai minh.
,~ Y Thay vi bat chap de co duqc nhfing thu LOn Lao xa xoi ma
danh mat chinh minh thi vi~c biet nuoi duang h(tnh phuc til
nhfing dieu nho be cho ta sv an yen trong Long.
Dung miii me thea duoi nhfing thu cao xa, Lila doi nguai
khac va tv huyen hogc biin than trong khi h(tnh phuc thvc sv
den til nhfing dieu nho be, gan gui.
S De nuoi duong h(tnh phuc til nhfing dieu binh di chung
ta hay thil song ch~m L(ti, quan sat va ciim nh~n mQi thu nhieu
han; cho biin than thai gian, ca h()i de suy ngam; hQc each thau
hieu va tha thi( cho ca chinh minh va m<;>i nguai.
Chung minh: Trang boi ciinh dich b~nh hi~n nay, chung ta L(ti
cang biet nuoi duong h(tnh phuc til nhfing dieu nho be. Duqc
tv do di l(ti tren duang, duqc hit m()t hoi th~t sau ma khong
can deo khau trang, duqc trao nhau m()t cai om hay m()t bfia
cam do an tv voi gia dinh, ...
Bdi hQC nh~n thuc: Hay nho rang, sa m(tC r()ng LOn til nhfing
h(tt cat, may bay v~n hanh duqc nha sue gio vo hinh.
Viet aoQ-n van Nghj lutjn xii hgi "khong kho" Tran Thuy Duong

127. BIET NUOI DUONG H~NH PHUC TU NHUNG I> lEU NHO BE
William James tung noi: "Chung ta khong cuai vi chung ta hgnh phuc,
chung ta hgnh phuc vi chung ta cuai", qua th1:(c, ht;tnh phuc khong phdi luon
la thu qua lon lao, mc}t n1;1 cuoi thai ciing chinh ld ht;tnh phuc. Chinh vi the
con nguoi khong cdn phai tim kUm o dau qua xa xoi, hay bUt nuoi duang
ht;tnh phuc tu nhiing di~u nho be. Hgnh phuc la mc)t trgng thai cam xuc cua
con nguai khi duqc thoa man mc?t dieu gi do. Cuc)c dai rc)ng lan, moi nguai chi
la nhung hgt cat giua dgi duang menh mong; du chung ta luon khat khao duqc
khang djnh minh, muon lam nhiing dieu lan lao nhung dau phdi ai ciing la
vi nhan, dicng co de lt;ti mc}t dau chan qua lan trong khi minh qua be nho.
Chung ta chi la mc)t ca nhan nho be nhung hay tro thanh nguai hgnh phuc tit
nhung dieu nho be. Vi~c nuoi duang ht;tnh phuc nhiing dieu nho be se giup ta
bUt tran tn;mg CUQC song hon. Khong chi the, vi~c tam ndy con d~y ta bai hQC
ve each bUt hai long vai nhung gi minh co; no giup ta tUt che long.tham va
song trQn V~n CUQC doi minh. Thay vi bat chap de CO dUC)C nhfrng thu lan lao
xa xoi ma danh mat chinh minh thi vi~c bUt nuoi duong ht;tnh phuc tu nhiing
dieu nho be cho ta s1:( an yen trong long. sv phat trien cua mgng xa hc)i du
mang lgi lqi ich nhung van de lgi nhieu van de tieu C'f!C chang hgn nhU loi
"song do", dqc bi~t la giai tre. MQt so nguai cu luon mai me theo duoi nhung
thu cao xa, lita doi nguai khac va tv huyen hoqc ban than trong khi hgnh phuc
thvc sv den tit nhung dieu nho be, gan gui. Trong boi cdnh djch b~nh hi~n
nay, con nguoi phdi doi m~t voi vo van kho khan, khi do chung ta lt;ti cang
bUt nuoi duang ht;tnh phuc tu nhiing dieu nho be. l>uqc t1! do di lt:ti tren
duong, duqc hit mc}t hoi th~t sau md khong cdn deo khtfu trang, duqc trao
nhau mc}t cai om hay mc}t biia com doan t1;' voi gia dinh, ... tat cd nhiing dieu
nho be von quen thuc}c tn.coc nay gio lt;ti tro nen bat khd thi; cang kho khan
chung ta cang bUt tran qui nhiing dieu binh dj ay. De nuoi duang hgnh phuc
tit nhung dieu binh dj chung ta hay thu song cht;tm lgi, quan sat va cam nht;tn
m<;>i thu nhieu han; cho ban than thai gian, ca hc?i de suy ngam; h<;>c each thau
hieu va tha thu cho cd chinh minh lan nhung nguai xung quanh. Hay nha sa
mgc rc)ng lan tit nhung hgt cat, may bay vt;tn hanh duqc nha sue gio v6 hinh.
 "Con nguai khong phai La san pham cita hoan canh ma La
chit the tc;w ra hoan canh", qua th1;!C nhU the, CUQC song du kho
khan din dciu cung khong the Lam mat di y chi, no Lvc thay doi
cita con nguai. Dieu con nguai can co de co the La "chit the tc;w
ra hoan canh" La nhflng y tuong tao bc;w trong CUQC song.
Trien khai ud ban lut;tn m1n de
Vi~c co nhung y tuong tao bc;w se mo ra cho ta nhflng co
h(>i bat nga nhung day gia tri.
y tuong tao bc;w khoi dQ,y cam hung, niem say me cung
nhu nhflng nang Lvc tiem an cita con nguai.
sv m6i me, khac bi~t khien ta hung thu, khao khat duqc
chinh phl;LC va no L'IJC de giai mel no, dieu nay thuc day qua
trinh tQ,o ra gia tri m6i cita con nguai.
''{ Trang boi canh con nguai gQ,p CQ,nh tranh gay gat, khong
chi v6i nguai khac ma v6i m(>t d(>i ngu tinh nhu~ hon La may
moe thi nhflng ytuong tao bgo Lgi cling quan trQng.
y kien tao bgo the hi~n ca tinh, sv dung cam dam thfr
thach va no Lvc khang dinh minh, day qua thvc La yeu to de
phan bi~t m(>t ca nhan tai nang v6i nhflng nguai con Lgi.
Chung minh: Anh nang dcin Phgm Van Hat tao bgo sang che
duqc 40 Logi may moe hilu ich, gop phan phat trien nen nang
nghi~p Vi~t Nam; Susan B Anthony tung mo ve ngay ma toan
b(j phl;L nil tren nu6c My duqc di bau cfr, Martin Luther King
khat khao sv binh dang cilng nhu chong phcin bi~t chitng t(>c, ...
Bdi hQc nht;ln thuc: Tuy nhien can hieu n1ng y tuong tao bgo
khong phai La sv Lieu Linh, thieu tinh tao ma can co sv tham
gia cita Li tri va cam xuc.
 128. TAM QUAN TRONG CUA NHUNG y KI:EN TAO B~O
Thu tu6ng Anh Benjamin Disraeli tung pha,t bieu: "Con nguai khong phai la
san pham cua hoan canh ma la chu the tc;w ra hoan canh", qua th~c nhu the,
CUQC song du kho khan den ddu cung khong the [am mat di y chi, no [~C thay
doi cua con nguai. Toi tinning, m(>t trong nhiing dieu con nguoi can co de co
the ld "chu the t~O ra hoan canh" la nhiing y ttCiJng tao b~o trong song.
CUQC

Chung ta thuang co tam li SQ sai va SQ di ngUQC lc;ti so dong nen thuang nggi
dua ra nhfing y tuong tao bgo. Vi the
Thay vi lo SQ nhfing rui ro,
that bgi ma chap nhQ,n di vao nhfing loi mon quen thu()c thi
Nhu
anh nong dan Ph~m Van Hat tao b~o sang che dugc 40 lo~i may moe hiiu
ich, gop phan phat trien nen nong nghi~p Vi~t Nam. Anh chia se: "Toi noi
tht;tt ld tren may co 1-2 chi tift de su d1;tng vinh cuu, khong bj hong. Muon
bat chuoc thi phdi thao ra nhung neu thao ra thi khong zap l~i dugc niia. Vi
the buoc sang niim thu 7 nhung chua co ai iin cap sang che nay".

Ben cgnh do, nhung y tuong tao bc;w khong chi co

y nghia v6i m()t nguai ma v6i eel nhieu nguai. Susan B Anthony tung move
ngay ma toan bq ph¥ nii tren nuoc My dugc di bau cu, Martin Luther King
khat khao s¥ binh ddng ciing nhu chong phan bi~t chung t(>c, ... nhung ytuong
do von di vo cung tao bgo trong boi canh ma no ra dai, va hi~n tc;ti chang phai
chung ta da phan nao dc;tt dUQC va hoan thi~n no hay sao? Trang boi canh con
nguai gq,p cgnh tranh gay gat, khong chi v6i nguai khac ma v6i mc;Jt dc;Ji ngil
tinh nhu~ hem la may moe thi nhfing ytuong tao bgo lgi cang quan trQng.

Tuy nhien can hieu rang y tuong tao bc;w khOng phai la sv lieu linh, thieu
tinh tao ma can co sv tham gia cua H va cam, xuc.
Viet do~n van Nghi luQ,n xa hi)i "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 129. VAl TRO CUA Stf KET NOI TRONG CUOC SONG
Dan dat va neu dUCJC van de nghj lu~n: Neu dtiqc vai tro ciia
St! ket noi trong cuqc song.
Mado~n Con nguoi la tong hoa cac moi quan h~ xii h(Ji, chung ta la
nhung ca the d(Jc lQ,p nhung khong the song don lQ,p; do do de
co the chung song hoa hQp. Chung ta can S'lf ket noi. Do la each
COn ngUOi lien ket VOi ngUOi khac Vel CUQC song xung quanh;
ngay nay, VOi S'lf phat trien CUa cong ngh~ Vi~C ket noi dien ra
thuQ,n ti~n va nhanh chong han.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Ket noi la m(Jt trong nhung kt nang song quan trQng
nhat. Con nguoi song co nhu cause chia, giao cam cho nen khi
mat di sv ket noi, noi co don se giay vo va ddn dan iin mon
chung ta.
- y 2. CUQC song luon ton tc;ti riti ro, chung ta co the roi vao
Than dot;tn kho khan bat CU luc nao, khi do S'lf ket noi cho ta CO hQi nhQ,n
dUQC S1f giup dd, ho trQ tU mQi ngUOi.
- y 3. sv ket noi trao cho con nguoi niem tin ve tinh nguoi, ve
hi VQng song tot d~p han tU do lan toa tinh yeu thUang giUa
nguoi voi nguoi.
- y 4. sv ket noi giup ho trQ, bu dap khuyet diem cho nhau nho
do tc;to nen sil:c mc;tnh c(Jng dong .
. . . y s~sv ketnaivua-the hi~n tinhthan qu6ctevua c6the hQp
SUC cung nhau VUQt qua.
Chung minh: Trong dich b~nh Covid-19 dien ra phil:c tc;tp nhu
hi~n nay, qui dinh giiin each khong cho phep ta tuy y ra khoi
nha, nhftng van de thiet yeu ve luang th\[c, thuoc thang nhat
dinh phai nho VclO S'lf ket noi de nhQ,n ho trQ tU nguoi khac.
Ket dot;tn Bdi hqc nh~n thuc: SU:c mc;tnh cua thanh cong La sv ket noi iin
ygiUa ca nhcin va tQ,p the.

330 Khong co hdnh trinh kh6, chi co hdnh trinh khong duqc bat dau!
Viet ao~n van Nghj lu~n xii hi}i "khong kho" Tran Thuy Duong

129. VAI TRO cuA sv KET NOI TRONG cu<)c soNG

Con nguai La tong hoa cac moi quan h~ xa h()i, chung ta La nhilng ca the
d()c LQ,p nhung khong the song dan LQ,p; do do de co the chung song hoa hqp,
chung ta can S'l! ket noi. Do la each lien ket VOi ngteoi khac va CUQC song xung
quanh; ngay nay, VOi S'I:C phat tritn CUa cong ngh~ Vi~c ket noi dien ra thu~n
ti~n va nhanh chong han. Ve m(tt the xac tan tinh than, ket noi ld m()t trong
nhiing ki nang song quan trc,ng nhat. Con nguoi song co nhu cau se chia, giao
cam cho nen khi mat ai S'l;( ket noi, noi CO aO'n se giay VO va dan dan an mon
chimg ta. Cu()c song luon ton tq,i riti ro, chung ta co the rai viw kho khan bat
CU lite nao, khi do S'l;( ket noi cho ta CO' h(>i nh.;ln aU<JC S'l;( giup dO, ho tr<J tic mc,i

nguoi. Di;ic bi~t ta trong boi canh dfch b~nh Covid-19 dien ra phuc ~P nhu
hi~n nay, qui dfnh giiin each khong cho phep ta tuy y ra khoi nha, nhiing van
de thiet yeu ve lteang th'I:CC, thuoc thang nhat dfnh phai nhO vao S'I:C ket noi de
nh~n ho trC} tic ngteoi khac; ngay cd khi may man khong mim cuoi vai m(>t so
ngteoi qua doi trong khi ngteoi than dang dieu try Covid thi chinh S'I:C ket noi
tic nhiing tam long hao tam da giup diJ hQ trong chi;ing cuoi CUQC doi. Cilng
chinh trong hoan canh kho khan, S'l;( ket noi trao cho con ngteoi niem tin Ve
tinh ngteoi, ve hi VQng song tot d~p han tic dolan toa tinh yeu thUOng gifra
ngteoi vai nguoi. Han nila, ban thdn moi nguai luon co nhilng thieu sot cho
nen S'l;( ket noi giup ho trC}, bu dap khuyet dUm cho nhau nho do t~o nen sue
m~nh c(>ng dong. Dieu nay khong chi dung voi moi nguai ma con moi quoc
gia, nhat La khi chung ta dang phdi doi mQt voi nhieu van de toan cau nhu
dc;ti dich, bien doi khi hQ,u, chu nghia C'I!C doan, thi S'l;( ket noi vica the hi~n
tinh than quoc te vua co the hCJp sue cung nhau vuqt qua. Ngoai ra trong boi
canh nhieu nguai gQ,p phdi nhilng van de tdm li nhu tram cam hay thoi ich
ki, lq,nh lung; dang bao d()ng La vi sv phat trien cua cong ngh~, mq,ng xa h()i
khien con nguai chim trong the gioi do ma quen sv ket noi voi dai song thvc
thi chimg ta lq,i cang can ythuc ve tam quan trc;mg cua vi~c ket noi, no khong
chi La quyen ma dong thai La trcich nhi~m voi c()ng d()ng cua moi nguai. "Sue
mq,nh cua nhom La moi ca nhdn d()c LQ,p. Sue mq,nh cua moi ca nhdn La m()t
nhom. Sue mq,nh cua thanh cong La sv ket noi iin y giila ca nhdn va tQ,p the".
 NGHi VE LOI SONG AN TOA.N CUA GICH TR

Cu<)c song dang pha,t trien rat nhanh va con nguoi luon no
lv;c de thea duoi toe d¢ ay nhung hi~n nay van dang ton tl:J,i
m<)t so b¢ phQ,n chQn loi song an toan thay vi thii thach ban
than Va kham pha CUQC song.
Trien khai va ban lu~n van de
M<)t so bl:J,n tre chQn each nghe thea sv; sap xep cita bo
mE; chinh [a m<)t trong bieu hi~n cita loi song an toan.

Loi song an toan cua gioi tre hi~n nay con the hi~n i'J
vi~c khong dam la chinh minh.
Khi gioi tre song an toan se tri'J nen th1;t d<)ng, danh mat
di sv; linh hol:J,t cua tuoi tre.
Khi chung ta khong tv; tin song thQ,t voi ban than se m~t
moi chl:J,y thea yeu cau cua nguoi khac, dan tri'J nen chan nan
va danh mat chinh minh.
Loi song an toan dan nguoi tre den tv ti, e de, SQ s~t
khong dam dan than, khong dam vuon xa, khong dam thoat
ra khoi vong tay bao bQC CUa cha m~.
Chung minh: Nhu vi~c chQn truong ngay sau khi ket thuc
muoi hai nam den sach, nhieu nguoi trong so chung ta thay vi
dam di thea dam me cua minh thi ll:J,i tva chQn truong thea xu
huang, thea so dong. Ro rang dieu nay m<)t phan den til dinh
kien nghe nghi~p cita xii h<)i nhung vi~c khong dam pha va
dinh kien ay ll:li la bieu hi~n cita Wi song an toan.
Bdi hQC nh~n thuc: Va trong thv;c te, gi6i tre dang vo cung
nang d<)ng va ban [inh, hQ CO nhung y tUi'Jng tao bl:J,O va niem
tin thea duoi no den cung, vi sv; phat trien cua ban than ciing
nhu xii h<)i.
Viet do~n van Nghj lu(ln xii h(>i "khong kh6" Tnin Thuy Duong

130. SUY NGHi VE LOI SONG AN TOAN CUA GIOI TRE HI~N NAY
Cu('>c song dang phat trien rat nhanh va con nguai luon no l'lfc de theo du6i
toe a('> ay nhung hi~n nay van ctang ton t~:ti mqt so bq ph~n chqn loi song an
toan thay vi thU thach ban than va kham pha CUQC song. M(lc dit che a('> phong ·
kien eta ket thuc t'IX lau tuy nhien tan du cua tu tuang "cha m~ dt;lt dclu con
ngoi day" thai day van con thap thoang trong dai song hi~n dqi Tat nhien
khong con qua ha khac nhu thai truoc nhung vi~c mqt so b~n tre chqn each
nghe theo S'l;l sap xep CUa bo m~ chinh fd m(jt trong biCu hi~n CUa lfii song an
toan. Do sv nghiem khac hot;lc khoiing each gifta bo m~ va con cai qua xa nen
khong it nguoi thay vi len tieng the hi~n nguy~n vqng cua ban thdn l~i ram
rap theo quyet djnh cua ph¥ huynh. Dieu nay khong nhfrng keo dai khoang
each cUa cac the h~ trong gia dinh ma vo tinh khie'n cho kha nang t'l;l l(lp, nhu
cau the hi~n ban than cua nguai tre bj giam sut. Loi song an toan cua gioi
tre hi~n nay con the hi~n o vi~c khong dam ld chinh minh. Ta co the lay vi
d¥ nhu vi~c chqn truang ngay sau khi ket thuc 12 nam cten sach, nhi~u nguai
trong so chung ta thay vi dam cti theo ctam me cua minh thi l~:ti l'l;la chqn
truang theo xu huang, theo so ctong. Ro rang cti~u nay mqt phan cten tu djnh
kie'n ngh~ nghi~p cua xii hqi nhung vi~c khong dam phd. vo ctjnh kie'n ay l~:ti
la bieu hi~n c11a loi song an toan. Khi chung ta khong t'l;l tin song th(lt vai ban
than se m~t moi ch~y theo yeu cau cua nguai khac, dan tro nen chan nan va
danh mat chinh minh. Cu('>c song phat trien va nhieu nguai tre dUQC sinh ra
va lon len trong m('>t moi truang day dit. Dieu nay vo tinh khien cho chung ta
ng~i phai tU bO lop "ken" ay Va thU SUC va ch~m VOi CUQC dai. Vi~c SQ hdi that
bq,i, lui buoc truoc thu thach duang nhu la tam li cua con nguai noi chung
nhung nguai tre neu cu om khu khu noi sq ay, bao gia chung ta moi co ca hqi
kham pha ban thdn va the gioi? Loi song an toan la khong nen nhung no thqt
ra khong hoan toan sai. Cu('>c song hi~n dq,i qua nhieu ap l'lfc va riti ro, nhat
la khi ta ciim thay biin thcln qua sue chiu avng, thay vi gong ep thi m('>t loi
song an toan doi khi khong phiii la lv:a chc;m toi. Va trong thv:c te, gioi tre dang
vo citng nang d('>ng va biin linh, hQ co nhung ytuang tao bq,o va niem tin theo
du6i no den citng, vi S'lf phat trien cua Mn thcln cilng nhu xa hqi.
 SUC Mi:\NH CUA CQNG DONG TRONG
VI~C HOAN THANH Ml)C TIEU
- Dan dat va neu dugc van de nghi lut:tn:

Moi nguai La m(jt ca the "vo th(tp toan" ton tc;ti nhung khuyet
diem cilng nhu uu diem rieng cho nen vi~c t(lp hQp Lc;ti thanh
m(jt c(jng dong giup chung ta bu dap nhung thieu sot va tang
C'LiOng SUC mc;tnh khie'n cho m'i:LC tieu nhanh chong dtiQC hoan
thanh m(jt each hi~u quii.
Trien khai va ban lut:tn van de
Khi tat ca dong Long thi co the cho nen c()ng dong co sue
mc;tnh giup ta dc;tt dWJC nhfrng m'i:LC tieu mang tinh thai dc;ti,
quyet dinh v(tn m~nh cua ca quae gia, dan tQC
The hi~n truyen thong tuong than tuong ai qui bau cua
dan tQC ma COn cho thay tinh than doan ket cung nhau V'LiQt
Len kho khan, hoan thanh m'I:Lc tieu day Lui dich b~nh, dem Lc;ti
CUQC song binh thuang CUa mQi nguai dan
Sue mc;tnh c()ng dong La dieu khong the thieu trong vi~c
hoan thanh m'i:LC tieu va COn nguai can y thi£c ro dieu nay
khong chi vi LQi ich ca nhan ma con sv phat trien chung.
Sue mc;tnh cua c()ng dong giup ta gan ket, yeu thuong,
dum bQc tan nhau trong nhung Luc kho khan, hoc;tn nc;tn.
Chung minh: Niim 2011 ca the gi6i huang ve tham hoq kep a
Nh(lt Ban, thien tai da cuop di sinh mc;tng va hang Loc;tt tai san
cua mQi nguai. Khi do co tai 130 quae gia de nghi ho trQ, nhom
cac nen kinh te phat trien phoi hQp can thi~p, ... nhat La sv
dong Long cua nguai dan, chi sau hai tuan, tham hoc;t da co dau
hi~u ph'I:Lc hoi.
Bai hQC nht:tn thuc: "Nguai tai gioi se chien thang tro choi,
nhung tinh than dong d()i giup giimh chile vo dich".
Viet do(tn vein Nghj luc;tn xii h(>i "khOng khO" Tran Thuy Duong

131. sue M~NH CUA CQNG DONG TRONG HOA.N THANH Ml)C TIEU
Cha ong ta dc;ty "M(>t cay lam chang nen non/ Ba cay ch~m lc;ti nen hem
nui cao" de de cao sue mc;tnh c(ing dong. Moi nguoi ld m()t ca the "vo tht;ip
toan" ton tQ.i nhiing khuye't dUm ciing nhu uu dUm rieng cho nen vi~c tt;ip
hgp lQ.i thanh m()t c()ng dong giup chung ta bu ddp nhiing thie'u sot va tang
CtCOng SUC mQ.nh khie'n cho m1:f.C tieu nhanh chong dtCgc hoan thanh m()t each
hi~u qud. Con nguoi song khong chi d6i mt;lt vai nhilng van de ca nhiin mit
con gt;lp nhung trcJ ngc;ti chung. Tu nhiing thach thuc do chung taco cung m()t
m¥C tieu de khifn CUQC song tot d~p hon. M(>t ngU:Oi thi kho nhung tat cd dong
long thi CO the cho nen CQng dong CO SUC mq.nh giup ta dq.t dtC'JC nhiing m¥C
tieu mang tinh thai dQ.i, quye't djnh v~n m~nh ciia cd quoc gia, dan t()c. Til:
xua den nay, nhung dat nuac mang than phQ,n no l~ bj nuac khac chiem dong
neu khong co sue mc;tnh c(ing dong thi dau nguoi dung dau co tai gioi den dau
cilng bat lv;c, tv; do va hoa binh tro thanh dieu xa xi. Trang boi cdnh cd the'
giai dang phdi doi m~t vai nhiing van d~ phuc tQ.p nhu bie'n doi khi ht;iu, chit
nghia c1:(c doan, ... cang thdng nhat {J hi~n tQ.i la tinh hinh djch covid-19 thi
sue mQ.nh c()ng dong lQ.i cang co y nghia. 0 nuoc ta nhiing chuye'n xe nghia
tinh, nhiing gian hang khong dong, nhiing biia com mien phi, ... d~u ld bUu
hi~n cua sue mQ.nh c()ng dong, no khong chi the hi~n truy~n thong tuong than
tuong ai qui bau cua dan t()c ma con cho thay tinh th«n doan ke't cung nhau
V'I.C'Jt len kho khan, hoan thanh m¥C tieu day lui djch b~nh, dem lQ.i CUQC song
binh thuong cua mQi nguoi dan. Xu the toan cau hoa hi~n nay cang yeu cau
con nguoi phdi the hi~n sue mQ.nh c()ng dong trong vi~c hoan thanh m1:f.c tieu.
Nam 2011 cd the' giai huang v~ thdm hoQ. kep {J Nht;it Bdn, thien tai da cuop
di sinh mQ.ng va hang loQ.t tai san cua mQi nguoi. Khi do co tai 130 quoc gia
d~ nghj ho trg, nhom cac n~n kinh te' phat trien phoi hgp can thi~p, ...va nhilt
ld s1:( dong long cua nguoi dan, chi sau hai tuan, thdm hoQ. da co dau hi~u
ph1:f.C hoi. Nhu vQ,y, co the thay sue mc;tnh c(ing dong lit dieu khong the thieu
trong vi~c hoan thanh m~c tieu va con nguoi can y thuc ro dieu nay khong
chi vi l<Ji ich ca nhiin mit con sv; phat trien chung cua xii h(>i. "Nguoi tai gioi
se chien thang tro chai, nhung tinh than dong d(>i giup gianh chuc vo dich".
 Sl/ CAN THIET PHAI LANG NGHE SUY NGHi
CUA NGU(H KHAC
Dan dat va neu dugc van de nghj lu~n:

"Chung taco hai tai va m<.)t cai mi~ng La de lang nghe nhieu
han La noi chuy~n", qua th'l;{c, trong CUQC song chimg ta can sfr
dvng ngon til de bieu dQ,t suy nghi, cam xuc nhung ben cQ,nh
do cilng can lang nghe nhung suy nghi cua nguoi khac.
Trie'n khai va ban lu~n van de
Lang nghe suy nghi nguoi khac de ta co the thau hieu
tam tU, nguy~n VQng CUa hQ de til do CO theSe chia, giup dO.
Vi~c lang nghe the hi~n sv; ton trQng, quan tam chan
thanh cua ta danh cho nguoi khac.
Vi~c lang nghe suy nghi cua nguoi khac cho ta cai nhin
da chieu han ve mQi thu de til do co nh~n thuc khach quan va
dua ra giai phap toi uu han.
Lang nghe suy nghi nguoi khac giup ta hoan thi~n chinh
minh han.
Vi~c lang nghe suy nghi nguoi khac giup ta due rut kinh
nghi~m, trau doi von song chu khong phai phv thu<.)c hoan
toan vao no de roi danh mat chinh minh.
Chung minh: Moi nguoi can co l~p truong vilng vang va phai
len tieng khi can thiet de the hi~n quan diem ca nhan. Lang
nghe chu khong phai nghe thea m<.)t each mu quang, khong co
chinh kien.
Bai hc;>c nh~n thuc: Cu<.)c song se chi trQn v~n khi ca nguoi noi
tan nguoi nghe deu gfri va nh~n nhung thong tin can thiet, gia
trt. "M<.)t am tram trong ban nhQ,c cilng gop phan lam nen m<.)t
ban tinh ca".
 ~ ,., ., & _., ' ,
132. Slf CAN THIET PHAI LANG NGHE SUY NGHI CUA NGUOI KHAC
Triet gia Hy Lc;tp, Zeno of Citium tung noi: "Chung taco hai tai va mc)t ctH
mi~ng lade tang nghe nhieu hon ld noi chuy~n", qua thl;(c, trong CUQC song
chung ta cdn su d¥ng ngon tude bUu dt;tt suy nghi, cdm xuc nhung ben ct;tnh
do ciing cdn lang nghe nhung suy nghi cua nguoi khac. Nguoi noi thi phai co
nguoi nghe, neu tat ca chung ta eMu len tieng v~y ai se La nguoi Lang nghe?
va tat ca mQi thu se roi tung Len tro thanh m()t ma hon d()n.

Cu()c song co nhfrng van de ma S'l! giup do v~t chat

khong co tac dvng, doi khi chung ta chi can im LQ,ng va Uing nghe suy nghi
cua nguoi khac thi do chinh La sv giup do Lon nhat ta Lam cho hQ. Dieu nay
dQ,c bi~t quan trQng trong bOi canh nhip song hi~n dc;ti nhanh chong va con
nguoi hoi ha vai nhfrng noi Lo rieng,
Han nita, moi van de tren
doi deu ton tc;ti nhfrng khia cqnh khac nhau, hi~n tuc;mg khong phan anh ban

Lang nghe nguoi khac La m()t ki nang quan trQng trong CUQC song,
Khong
chi trong giao tiep doi song ma trong cac moi truong chuyen nghi~p, Lang
nghe the hi~n tinh than hgp tac, nhat La ki nang Lam vi~c nhom ma nguoi tre
rat de cao.
van thuong noi "c()t den toi chan" tuc La doi khi ta khong nhin nh~n dugc
nhfrng thieu sot hay ctiem mqnh cua ban than

Moi nguoi can co L~p

truang vfrng vang va phai len tieng khi can thiet de the hi~n quan diem ca
nhan. Lang nghe chu khong phai nghe theo m()t each mu quang, khong co
chinh kien. Cu()c song se chi trQn v~n khi ca nguai noi Uin nguoi nghe eMu gui
va nhQ,n nhung thong tin can thiet, gia tri.
Viet dot;tn van Nghi lu~n xii hQi "khong kho" Tnin Thuy Duong

De luy~n 133. DIEU NH!N DUQC KHI KHONG NGUNG CO GANG

Dan dat va neu dtec;Jc van de nghj lu~n: Neu t.tieu con nguoi
nht;tn dugc khi chung ta khong ngU:ng co gang.
Modoq,n "Khong gi dang gia lc;ti den de dimg. No lVc, tiep t"!C no lVc va
no lvc cham chi la con duang duy nhat de dt;tt nhung thanh
tvu ben vung". Qua thvc nhu the, khong ngung co gang khong
chi la m(jt pham chat tot cua con nguai ma con la m(jt yeu to
quan trc;mg trong CUQC song moi Chung ta.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y 1. Nguai khong ngung co gang se co ca h(>i duQc trai
nghi~m, CQ xat VOi CUQC song.
-. y 2. Tren hanh trinh no lvc, ta se hQC hoi dUQC nhieu dieu,
due rut dUQC kinh nghi~m ve CUQC song cilng nhU con ngUOi.
- Y 3. Moi ngay ta co gang la m(jt ngay ta nhQ,n thay gia trj
Thandoq,n cua ban than, hieu rang minh con can ren luy~n nhieu han va
minh xung dang voi nhung gi minh bO ra.
- Y4. Khi no lVc het minh con nguai se the hi~n het nang lvc,
pham chat va kha nang tiem an cua ban than de dc;tt dUQC thU
minhmuon.
- Y5. Nguai co tinh than co gang se biet tran trQng no lVc cua
nguai khac, til do co the se chia, giup do lan nhau va lan toa
tinh than tich eve do.
-·Y 6: ·S1:t co gang· khong ngung cilng giup ta nhQ,n ra bai hQc ·
ve gia trj th{J,t S'l! cua CUQC song, con ngUOi CO the lam dUQC
nhieu thu han minh nghi nha co sv no lvc va khi minh thQ,t sv
co gang, that bc;ti hay thanh cong deu xung dang.
Chung minh: Trong dc;ti dich Covid dien bien phuc tqp, ta dii
khong ngung CO gang de khac ph"!C, the nhung dung nan long.
Ketdoq,n Bdi hqc nh~n thuc: Dai luon dUQc cai bien vai nhung kho khan
mai. Vi~c cua chung ta la no lvc vuan ten.

338 Khong co hanh trinh khO, chi co hcinh trinh khong aU<JC bat aau!
 ~ A , A ' ,._,~

133. DIEU NH~N DUQC KHI CHUNG TA KHONG NGUNG CO GANG

Napoleon Hill, cha de cua cuon Slich noi tieng "Nghi giau va lam giau" tung
noi: "Khong gi dang gia l~i tUn de ddng. No l'l!c, tie'p t't:tc no l'l!c ud no l1:(c cham
chi ld con duong duy nhat de d~t nhiing thdnh t¥u ben vung". Qua th'l!c nhu
the, khong ngicng co gang khong chi ld m()t pham chat tot cua con nguai md
con ld m()t yeu to quan trc,ng trong CUQC song moi chimg ta. Cu(jc dai khong
baa gia de dang va con nguai luon ton tq,i nhitng thieu sot nhung vOi no l1:lc
ben bi, con nguai hoan toan co the khac phvc nhitng diem yeu cua ban thiin
va thay doi hoan canh.

Chung ta aa thay m(>t so 14, Nguyen Tuan Anh voi nhieu lan kem may
man vi chan thuong, nguai ta phong cho Tuan Anh "hodng tu chan thuong",
bO'i cu moi ldn ra san ld l~i m()t lan chan thuong. The nhung, sau bao chan
thuong, Tuan Anh van no l1:(c vd dung tren san vd the hi~n tdi nang "sut, lia,
ghi bdn" cua minh.

sv co gang khong ngung cilng

Nhung de dq,t dUQC thu minh muon, no lvc thoi

chua au ma ta can trau doi hieu biet, phat trien nang lvc cilng nhu nhitng
pham chat tot d~p khac. Trong tinh hinh d~i dfch Covid dien bien phuc tt;tp,
ta dii khong ngirng co gang de khac ph1:f,c, the nhung dung nan Umg. "Dai la
CUQC dau tranh lien tV-c; no Luon dUQC cai bien vai nhitng kho khan mai. Va
ta se chien thang bao gia cung phai trai gia". - Gornex
 cau hoi d(tt ra La chimg ta dii, dang va se lam gi de dung hoa
hang ti ca tinh eiy va tc;w nen mc;Jt the gioi hoa binh? Toi cho
dtng mc;Jt trong nhilng yeu to quan trQng nheit La sv ton trQng
nguoi khac. Ton trQng La each hanh xu dung m'l;(c, coi trQng
danh d'l;(, nhan pham va quyen lQi moi nguoi.
Trien khai va ban lu~n van de
Khi ton trQng nguoi khac, ta dong thai nh4n lc;ti nhieu
dieu. Truoc het ta se the hi~n duc;1c minh La mc;Jt nguoi lich sv,
c6 van hoa va hieu biet.
Ton trQng nguoi khac ta cilng giup ta nh4n Lc;ti sv ton
trQng cung nhu qui men til: mQi nguoi.
The hi~n S'l;{ ton trQng het sue can thiet, khong chi lam
giam S'l;{ cang thang gifra mQi ngUOi ma con gop phan giai

sv ton trQng qua lc;ti giila mQi nguoi La yeu to quan trQng
den S'l;{ hinh thanh CUa m()t Xii hQi van minh, phat trien.
Ton trQng nguoi khac La mc;Jt pham chat tot, no giup cho
CUQC song CUa chung ta thu4n [Qi va van minh han.
Chicng minh: Cac dan chung ve ton trQng quyen tac gia, ton
trQng nguoi doi di~n, ton tQng quyen lQi cua minh va ngu6i
khac; cling the lay dan chtrng ve Vi~c ren S\l'U ton trQng ngu6i
khac cho tre nho ...
Bdi hqc nh~n thicc: "Neu nguoi khac ton trQng bc;tn, hiiy ton
trQng hQ. Neu hQ khong ton trQng bc;tn,. van cu ton trQng hQ,
dung de hanh dc;Jng cua nguoi khac anh huang den nhan each
tot df;p cua bc;tn".
 134. DIEU NHA,N DUQC KHI TON TRQNG NGUCli KHAC
The gioi hi~n nay co han bay ti nguoi va moi nguoi La m(>t vii trl:L thu nho
voi tinh each, quan diem, tu tuong khac nhau. Cau hoi d~t ra la chimg ta da,
dang va se lam gi de dung hod hang ti ca tinh ay va t~o nen m()t the gibi hod
binh? Toi cho rang, mQt trong nhiing yeu to quan tn;mg nhat za S1:{ ton tr(Jng
ngui1i khac. Ton trQng La each hanh xu dung mv;c, coi trQng danh dv;, nhiin
pham va quyen [Qi moi nguoi.

Mc;mh Tu tung noi: "Thuong nguoi thi nguoi thuong Lq,i

minh, kinh nguoi thi nguoi kinh Lq,i minh". Chinh vi the,
Trang
CUQC song Luon xay ra nhung tinh huang ta bat dong quan diem hay xay ra

m()t each khach quan, chimg ta da tung hanh xu thie'u ton tr(Jng ngui1i khac
nhung khong nht:In ra, chdng h~n nhu thay vi trd tien cho m()t sdn pham
chinh hang nao do, chimg ta l~i l¥a ch<Jn su dy.ng sdn pham nhai voi gia re
han, do la vi~c ldm thieu ton tr(Jng doi voi ngui1i t~o ra san pham goc ban
dau. Roi tinh hinh lt:tu sach, an cap ban quyen... Dieu nay d~t ra van de rat
duqc quan tam hi~n nay ld ton tr<Jng ban quyen tac gid. Khi ta the hi~n sv
ton trQng bang each noi khong voi hang gia, hang nhai ta se co co h(>i trai
nghi~m san pham chat LUQng tot, dong thai thuc day qua trinh san xuat ra

diiy khong phai La van de cita rieng tung ca nhiin ma moi qu6c gia can co S'J!
ton trQng voi a6i phuong, ton trQng chit quyen lanh tho va khong can thi~p
vao n(>i b(j tung diin t(jc. "Neu nguoi khac ton trQng bq,n, hdy ton trQng hQ.
Neu hQ khong ton trQng bq,n, van cu ton tn;mg hQ, dung de hanh d(>ng cua
khac anh huona dln tot "
Viet ao(tn van Nghi lu~n xii h(ji "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 135. Slf CAN THIET TON TRQNG QUAN DIEM NGU(H KHAC
Dan dat va neu dtCCJC van de nghj luQ.n: Neu duqc "sl;l can thie't
phtii ton trQng quan diem cua ngteoi khac".
Mddof:tn Moi nguai la mqt tieu vu tr~:t v6i tinh each, suy nghi, tu tuang
khac nhau. Nhung vi chimg ta cung song trong m<)t xii h<)i,
khong the luc nao cung cho minh la nhat ma can y thUc aUQC
tam quan trQng cua vi~c ton trQng quan aiem nguai khac.
Trien khai va ban luQ.n van de
- Y1. Vi~c ton trQng quan diem nguai khac the hi~n phep lich
sv, thai a¢ nghiem tuc va coi trQng y kien cua nguai khac.
- Y 2. Vi~c ton trong nguai khac giup aoi phuang tra nen tV
tin han trong vi~c the hi~n suy nghi, nhu mqt sv co vu, khuyen
khich hQ noi len quan aiem cua ban than.
Than doc:tn - Y3. Ton trQng y kien nguai khac giup ta co cai nhin cia di~n,
khai quat de til ao aua ra gidi phap toi uu cho van de.
- y 4. Gidm b6t sv ciing thang giila mQi nguai ma con co the
tQ,n d1:tng t6i cia y tuang, sv sang tC:to cua tat cd chung ta.
- Y5. Khi ta ton trQng y kien cua nguai khac ta cung nhQ,n lQ,i
sv ton trQng til mQi nguai. sv ton trQng qua lC:ti nhu these gop
phan hinh thanh xii hqi viin minh, phat trien.
Chung minh: Ccic chuang trinh gtao dv,c aUQc aay mQ,nh tren
song truyen hinh quae gia: Tru:ang teen; Lang nghe tieng noi
-

con tre, ...

Ket do(tn Bdi hQc nhQ.n thuc: Ton trQng khong co nghia va cung khong
dong nghia v6i vi~c ung h¢, hay tiep tay cho nhung vi~c lam
xau, nhu hanh dqng cua mqt so thanh nien "chua ldn" t'l:t tQ,p
aanh bq,n khi bat dong quan diem, hoQ,c khong chung y kien.

342 Khong co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong auqc bat aau!
 135. sv
CAN THIET PHAI TON TRQNG QUAN DIEM NGUCH KHAC
Moi nguai la m(jt tieu vil trl:t voi tinh each, suy nghi, tu tuang khac nhau.
Nhung vi chitng ta song cimg nhau trong m()t xa ht)i, khong th€ lite nao ciing
cho minh za nhat md ta can :Y thuc duqc tam quan trc,ng cua vi~c ton trc,ng
quan diem nguoi khac. Do la hanh vi
Vi~c lam nay

Tiim li chung cua con nguai

thUOng SQ sai Va SQ di ngUQC [Q,i VOi SO dong nen

CUQC song muon hinh VQ,n trQ,ng, mQi thu deu co tinh chat hai m(tt nhieu
chieu, dong thai moi nguai voi "liing kinh" rieng se co cam nhqn, danh gia
khac nhau
Han nU:a trong moi
tYUOng tqp the cang can the hi~n Sl;( ton trQng VOi quan diem nguai noi, khi
cung m(jt luc chung ta nhqn dUQC nhieu y kien, thay Vi VQi phan xet no dung
hay sai thi hiiy lang nghe va phiin tich tung y m(jt de co quyet dtnh sang suot

du dung hay sai thi trUOC het ta can the hi~n Sl;( ton trQng roi mOi tim li [e de

dieu nay khong chi coy nghia voi moi ca nhan macon voi ca xa hQi.
Ton trQng khong co nghia va cilng khong dong nghia voi vi~c ung hQ, hay tiep
tay cho nhU:ng vi~c lam xau, nhu himh a<)ng cua m<)t so thanh nien "chua Wn"
tap acmh ban khi bat dona
• ~ • J
diem, ho~c khong chung y kien.
Viet doc;tn viin Nghi lu~n xa hc)i "khong kho" Tran Thity Duong

De luy~n 136. TAM QUAN TRQNG CUA TON TRQNG SV KHAC BI~T
MadoC;tn Dan dat va neu dU(Jc van de nghj lu~n: Neu dtt(Jc "tdm quan
trc;mg CUa Vi~c ton trc;mg S1:( khac bi~t trong CUQC song".
Moi ngw:Ji sinh ra la mc?t ban the duy nhat, sv khac bi~t la
dau hi~u de phan bi~t nguai nay vai nguai khac va no can duqc
ton trQng. Ton trQng sv khac bi~t la thai dQ ung xu van minh,
the hi~n sv coi trQng doi vai nhung d4,c diem, quan diem rieng
cita moi nguai.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y 1. Ton trQng sv khac bi~t giup mQi nguai tv tin han, dam
song th~t vai chinh minh, toii sang thea each rieng.
- Y 2. Ton trQng sv khac bi~t cita nguai khac thi biin than ta
cilng se nh~n lq,i dieu tuang tv va ta can tnin qui dieu nay bai
chinh chung ta cung nhung diem khong giong vai mQi nguai.
Than doc;tn - Y3. Ton trQng la nen tang cho sv thau hieu, se chia va giup
do mQi nguai.
- y 4. sv khac bi~t doi luc se giup chung ta g4,p kho khan ae
hoa nh~p cho nen thai de? ton trQng giup gan ket mQi nguai,
lan toii tinh yeu thuang.
- Y 5. Ton trQng gop phan tq,o nen mc?t xa hQi van minh, da
dq,ng mau sac va phat trien.
Chung minh: Toi van con nho hinh iinh co gai dan tQC E-de da
den nhem, maitoc tem "lQt thom" gifta rU:ng nguai d~p da
dang, toe dai trong cuc?c thi Hoa h~u Hoan vii 2017 - H'Hen
Nie. The nhung Ban giam khiio CUQC thi van rat "aim¢" ve d~p
d¢c lq, ay, va nhin Hen nhu lan gio moi.
Ket dot;tn Bai h9c nh~n thuc: Ton trQng sv khac bi~t cita nguai khac
khong co nghia la co suy cho nhung thu l~ch lq,c, meo mo ve
dq,o due cung nhu vi phq,m phap lu~t; sv khac bi~t phai huang
den chan - Thi~n - Mi.

344 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong du~c bat dau!
Viet ao~n van Nghi lu~n xii hc)i "khOng khO" Tnin Thity Duong

136. TAM QUAN TR<)NG CUA VI~C TON TRQNG sv KHAC BI~T
Moi ngw1i sinh ra la m()t ban the duy nhat, s'l! khac bi~t la dau hi~u d~ phiin
bi~t nguai nay vai nguai khac va no can dUQC ton trc;mg. Ton trqng S'l! khac
bi~t ld thai d{j Ung
XU van minh, the hi~n S'l! coi trqng doi VOi nhiing dQ,c diem,
quan diem rieng ciia moi nguoi. Tiim li con nguai noi chung thuimg SQ S'l!
khac bi~t, Xii hQi cang phat tri~n, noi Sf} nay cang dUQC giam di tuy nhien van
con m()t so nguai e ngq,i vai nhung dieu khong giong vai nguai khac cua ban
thiin. Do do, ton trqng S'l! khac bi~t giitp mqi nguoi t'l! tin han, dam song th~t
voi chinh minh, toa sang theo each rieng. Toi van con nho hinh anh co gai
dcin tc;c E-de da den nhem, mai toe tem "lqt thom" giiia rung nguoi d~p da
dang, toe dai trong cu{jc thi Hoa ~u Hoan vii 2017 - H'Hen Nie. The nhung
Ban giam khao CUQC thi van rtlt "ai m{j" ve d~p d{jc lt;t a:y, va nhin Hen nhte
ld.n gio moi. Chinh S'l! khac bi~t va ton trqng S'l! khac bi~t cua Hen, ciing
nhiing nfil'I!C ma chj the hien da giitp Hen gianh VUOng vi~n tt;ti CUQC thi nay
va vuon ra dau tncong nhan sac quae te. Chua bao gio, cai ten Vi~t Nam lt;ti
ate(Jc ho vang nhieu ldn den the, Hen xuat sac lqt TOP 5 Hoa h~u Hoan vii
the gioi. Toi tin rang, ben cq,nh no l'I!C, quyet tiim thea duoi dam me, thi S'l! co
vii, ton trQng ve d~p dQ,c bi~t dii giup m()t co gcii khac bi~t tro nen dQ,c bi~t. Sl!
khac bi~t khong dong nghia vai cai xau ma doi khi con chua d'l!ng m()t nang
l'I!C tiem an Vi the S'i! ton trQng ta danh cho ngUcJi khac se thoi thuc hQ kham
pha va phat huy gia trj, cua minh. Ton tr~mg Sl;l khac bi~t cua nguoi khac thi
ban than ta cung se nh~n l~i dieu tuong tl;l va ta can tnin qui dieu nay bO'i
chinh chitng ta ciing nhiing diem khong giong voi mc;>i nguiJi. Khong nhung
the hanh d{jng nay con la nen tang cho S1;( thau hieu, se chia va giup dij mqi
nguai. Sl! khac bi~t doi lite se khien chung ta gQ.p kho khan d~ hoa nh4p cho
nen thai dl; ton trqng giup gan ket mqi nguai, lan toa tinh yeu thuong. Ngoai
ra, hdnh dl;ng nay gop phan t~o nen mc?t xa hc?i van minh, da dt;mg mau sac
va phat trien. Chung ta cung can y thuc rang, ton trQng S'l! khac bi~t khong
co nghia la co suy cho nhilng thu l~ch lq,c, meo mo ve dq,o due cung nhu vi
phq,m phap lu4t; sl! khac bi~t phai huang den Chiin - Thi~n - Mi. Hiiy nha
rang: "Toi c6 th~ khong gioi han nguai, nhung it nhat toi khac bi~t".
 Dieu gi niu giU con nguoi Lc;ti voi nhung dieu tot d~p? CoLe
xin mw;m cau tho cua Luu Quang Vu de tni Loi:
"Neu CUQC doi toa,n chuy~n xau xa
Tc;ti sao cay tao Lc;ti no hoa?"
CoLe CUQC doi van Luon hi~n di~n thil mang ten "sv tu te".
Trien khai va ban lut;ln van d~
sv tu te La dieu can thiet 0 moi nguoi trong CUQC song
nay, de roi chinh n6 tro thanh m¢t pham chat va Loi song o
moi chung ta.
Ythilc ve vi~c song tu te khong cho phep con nguoi Lam
nhung aieu trai voi Luong tam, dc;to aile cua minh.
tu te giup ta keo gan Lc;ti khoang each voi moi nguoi;
sv tu te Lc;ti thoi thuc moi nguoi trao di yeu thuong, sv se chia,
dong cam hay thau hieu.
SV tu te tro thanh yeu to cot tu, La goc tQa a¢ de Long tot
di qua. Chinh sv tu te cung gop phan dua con nguoi den voi
thanh cong.
xa hQi chi c6 the phat trien khi ai cung mang sv tu te
trong minh.
Chung minh: Chung ta se khiic ghi mai nhung hanh a¢ng tu
te cua dan tQC ta trong dc;ti dich Covid. Cung nhau chung tay
vi mQt ngay aat nuoc "sc;tch bong virus"; cung nhau ung hQ
quyen gop nhung cong nhan mac k~t tc;ti thanh pho khi khong
the ve que do chi thi 16 ban hcmh .. ..
Bai hQc nht;ln thuc: SV tu te, du nho khong baa gio La Lang phi:
"Tha Lam aieu toto gan nha con han di xa de thiip huang".
Viet do~n van Nghi lut;tn xii hl>i "khOng kh6" Tran Thuy Duong

t37. sv cA.N THIET PHAI c6 sv TiT TE TRONG Men coN NGU(n

Co le chung ta eta tung it nhat m¢t lan tv; van chinh minh, dieu gi cia gan
ket con nguai lq,i vai nhau? Di~u gi niu giic con nguoi l~i voi nhicng cti~u tot
d.~p? Co le n~n muqn cau tho cua Luu Quang Vii d.e gc;Ji nhac them di~u d.o:
"Neu CUQC aoi toan chuy~n xau xa
T~i sao cay tao l~i no hoa?"

Co le CUQC aoi van luon hi~n di~n thU mang ten "s1:( tU te". Til: te la each ilng
xu cua con nguai vai nhau, chung ta dung sv: lich sv, can trqng de doi aai vai
nhau. Til te la each nguai ta trao di long tot va sv yeu thuong. Hay roi til te
la khi moi chung ta song ngay thang, chang gian doi hay lam dieu sai trai,
vuqt qua nhung giai hq,n cua dc;w due xa h¢i. Moi nguai co m¢t quan ni~m
thg,t khac nhau ve sv til te. Nhteng tat thay chung ta d.eu bUt, 8'1:€ tu te ld dieu
can thiet 0 moi ngteOi trong CUQC song nay, de roi chinh no trO thanh mqt
pham chat va loi song o moi chung ta. Nhat la trong thai dq,i "thua mila" ve
vc;it chat ma lq,i khan hiem "tu tt' thi no lq,i cang co vai tro quan trqng. y thuc
ve vi~c song tu te khong cho phep con nguO"i ldm nhung dieu tnii voi luang
tam, d~o due cua minh. Chung ta biet ro ve nhflng lan ranh ma ta khong duqc
phep vuqt qua, nhflng dieu ta phiii kieng ki de gifl sv til te trong minh. S¥ tu
te giup ta keo gan l~i khoang each voi moi nguoi. Khi xa hQi phat trien va
duang nhu con nguai xa each vai nhau hon, thi 81:{ tu te l~i thoi thuc moi
nguoi trao di yeu thuong, S'l! se chia, dong cdm hay thau hieu. Ta cilng biet
rang con nhieu nguai tot vai tam long tU te quanh minh, ta tin vao long tot,
tin vao con nguai va tin vao xa h¢i. Xii hqi chi co the phat trien khi ai ciing
mang 8'1:€ tit te trong minh. Chang hi~n hflu nhflng hanh d¢ng xau xa, tan bq,o
nfla. S¥ tu te tro thanh yeu to cot tu, ld goc tQa dq de long tot di qua. Chinh
81:{ tit te cilng gop phan dtea con nguoi den voi thanh cong. Chung ta se khac

ghi miii nhicng hanh d.qng tu te cua dan tqc ta trong D~i djch Covid. Cung
nhau chung tay vi mqt ngay d.at nuoc "s~ch bong virus"; cung nhau ung hq
quyen gop nhicng cong nhan mac k~t t~i thanh pho khi khong the v~ que do
chi thj 16 ban hanh.... sv: tu te, du nho tai the nao, khong bao gia la lang phi.
Hay nha rang: "Tha lam dieu tot agan nha con hon di xa de thap huang.
 · H!U QUA CUA VI~C CHO PHEP BAN THAN MINH
TRO THANH KE NGOAI CU(>C
Dan dat va neu dugc van de nghi lu~n:

Chung ta tv; cho minh cai quyen la nhung ke ngoai CUQC cita
vong quay CUQC song. Chung ta tho 0, lc;mh lung vai tat thay
nhung aieu xung quanh.
Trie'n khai va ban lu~n van de
Vai tam ly cita m¢t ke ngoai CUQC, ta nhin tat ca nhung
cau chuy~n CUQC song bang anh mat soi moi va aay phan xet.
Thai a¢ cho minh la ke ngoai CUQC khie'n con nguoi cilng
c6 nhung buac tinh tii?n hon trong sv: tho 0 va vo cam: ke ngoai
CUQC la ta gif£ mai mQt cai nhin aay rat lQ,nh va chang may
may dong cam.
Chung ta nghi minh lake ngoai CUQC nen chang khi nao
ta thii d,Qt minh vao vi tri, cau chuy~n cita m¢t ai a6. Long
dong cam, quan tam, thau hieu tro thanh m¢t thu xa xi pham
ma Chung ta - nhilng ke ngoai CUQC kho long CO aUQC.
- y Chung ta nghi minh la ke ngoai CUQC khi nhin vao noi
aau, sv; tuy~t vc;mg cita nguoi khac ma van dung dung nhu
khong he hay biet.
Khi con nguoi cho phep ban than minh tro thanh nguoi
ngoai CUQC chung ta se mat dan nhilng SQi day ket noi Vl chang
ai muon dan than, muon trai nghi~m hay thau cam.
Chung minh: Anh bQ,n Minh Hieu eta khong chQn tro thanh
m¢t ke ngoai cu¢c khi chung kien nguoi bQ,n khuyet tQ,t - Tat
Minh cita minh mang theo uac mo ai hQc. Hieu chQn each
quan tam, se chia va giup aB bQ,n minh.
Bdi hc;>c nh~n thuc: Cu¢c song chi thv;c sv; c6 y nghia khi ta biet
song ma quan tam, ma dan than va trai nghi~m.
Viet do~;tn van Nghj lu~n xii h9i "khong kho" Tran Thuy Duong

138. H!U QUA VI~C CHO PHEP MINH TRO THANH KE NGOAI CUQC
Chung ta khi dung truck dc;ti dich Covid, khong it lan nghi "chac no chua
minh ra", hoc;tc khi nhin nguoi khcic gc;tp nguy, ta ciing run sQ rna lang trcinh;
Hay song trong m()t xii h()i phcit trien, ciing tham nghi "chua den luQt minh",
hoc;tc minh khong au tai gioi de lam dieu phi thuong ay. cu the dan da chung
ta t1:( cho minh Ctti quyen lei nhiing ke ngoai CUQC cua vong quay CUQC song.
Chung ta tho a, lt:tnh lung vbi tat thdy nhiing dieu xung quanh. vai tam ly
CUa mqt ke ngoai CU(jC, ta nhin tat cd nhiing cau chuy~n CUQC song bang anh
mat soi moi va day phan xet. Chang dung lc;ti 0 do, vai S'l! phcit trien cua doi
song xii h()i, thi cimg vai do, duong nhu con nguoi cung co nhiing buac tjnh
tUn hon trong sl:( tho o vci vo cdm. Chung ta nghi minh ld ke ngocii cu()c khi
nhin thay tai nt:tn CUa m()t ngUOi qua dteong, Va chinh Sl:( ngoai CUQC ay cho
phep ta than nhien cam tren tay chiec di~n thoc;ti vai mvc dich chi de chvp
vai ba tam hinh, doc;tn phim diing tren mc;tng xii h()i. Chung ta nghi minh La
ke ngoai CUQC khi nhin VaO noi dau, S1:( tuy~t V<;mg CUa ngUOi khac ma Van
dung dung nhu khong he hay bUt. The roi ke ngoai CUQC La ta giii miii m()t cai
nhin dau rat lt:tnh va chdng may may dong cam. Chung ta nghi minh ld ke
ngoai CUQC nen chdng khi nao ta thU dij,t minh VaO vj tri, cau chuy~ncua m()t
ai do. Long dong cdm, quan tam, thau hieu tro thdnh m()t thu xa xi pham md
chung ta - nhiing ke ngodi CUQC kho long co duqc. Con nguoi mat dan nhiing
sqi day ket noi vi chdng ai trong chung ta muon dan than, muon trai nghi~m
hay thau cam~ Anh bt:tn Minh Hieu dii khong ch<,>n tro thanh mqt ke ngoai
cuqc khi chung kien nguoi bt:tn khuyet tij.t - Tat Minh cua minh mang theo
ubc mo di h<,>c. Hieu ch<,>n each quan tam, se chia va giup do b~;tn minh. Hieu
vai tam lung viing chac hcing ngay cong b~;tn di h<,>c dii tro thanh mqt phan
trong cuqc song cua Tat Minh. VQ,y chimg taco li~u co "hc;tnh phuc" khi de
tdm ly bang quan chiem lay chinh minh? Cu()c song chi thvc sv c6 y nghia khi
ta biet song ma quan tdm, ma dan thdn va trai nghi~m. Chac han nhin nhilng
hQ,u qua cua thoi luon cho minh La ke ngoai cu()c dii day len hoi chuong canh
tinh chung ta, dcinh thuc suy nghi va each hanh xil. The giai r()ng lan va cinh
ban mai luon rvc ro, sao khOng tam trong no ma chc;m dung ngoai?
 M9t S'l;[ song dUQC danh dau diem khoi phat khi moi con
ngUOi dUQC sinh ra. Va roi S'l;[ song ay ton tc;ti tiep dien khi con
nguoi ta Lon Len thea tung ngay. Cu the S'l;[ song dUQC noi dai
bang S'l;[ hi~n hii:u CUa moi COn ngUOi qua tUng khoanh khac.
Nhung co Le s'l;[ song ch£ing phai s'l;[ ton tc;ti don thuan. Boi "song
khong phai ton tc;ti".
Trien khai vd bdn lut;in van de
S'l;[ song cua con nguoi can co gia tri va y nghia. Chung
ta song de thau hieu chinh minh. Ta Lang nghe tieng Long rieng
ta, song cho nhii:ng niem mo va noi khao khat.
sv song La qua trinh con nguoi dUQC phep dan than va
trai nghi~m: chi khi con nguoi trai nghi~m, thau tom vao tam
mat cua minh nhii:ng mang mau r'I;[C rO ngoai kia, con ngUOi
mOi th'I;[C S'l;[ t(tn hUang CUQC song.
Chung ta song de yeu thuong nguoi khac. SV song cua
COn ngUOi ch£ing the nao tach bi~t khoi dOi song chung va S'l;[
song cua nhii:ng nguoi xung quanh.
Song Lc;ti La s'l;[ ket noi. S'l;[ song thai thuc ta quan tam,
thau hieu va se chia voi tat thay mQi nguoi. Chung ta song de
cu9c doi minh co ynghia. ·
Chung minh: Chang trai Tran D(tng Diing Khoa th'l;[c hi~n
chuyen di vong quanh the gioi trong suot hon mQt niim bang
m9t chiec xe may. Chuyen di La m9t S'l;[ song th'l;[c S'l;[ khi Khoa
dUQC dan than, dUQC trai nghi~m, dUQC Lam nhii:ng dieu ma
nguoi khac cho La dien ro.
Bdi hQc nht;in thuc: MQt s'l;[ song dung nghia chic khong phai
ton tc;ti cho het ngay dai.
Viet do~n van Nghj lu~n xa h«)i "khong kho" Tran Thity Duang

139. SUY NGHi VE CAU NOI: "SONG KHONG PHAI TON T~I"
Nhieu Lan toi tV hoi chinh minh va sv song dang hi~n ton cua ban than.
Toi dang song the nao? Mt)t S'f:C song dteC}c danh dau diem khO'i phat khi moi
COn ngteOi dtCCJC sinh ra. Va r6i S'f:C song ay t6n t~i tifp dien khi con ngteOi ta
lO'n len theo tung ngay. Cu the S'f:C song dtCCJC noi dai bang S'f:C hi~n hiiu cua moi
con nguoi qua tung khodnh khac. Nhung co le S1:{ song chdng phdi S'f:C t6n t~i
don thuan. BO'i "song khong phdi t6n t~i". Con nguai hit tho, duy tri sv song .
cua minh theo mQt each aay tV nhien. Nhung S1:( ton t~i ay l~i chdng phdi S1:{
song dich th1:(c. SV song cua con nguai can co gia try va y nghia. Chung ta
song de thau hieu chinh minh. Ta lang nghe tUng long rieng ta, song cho
nhiing niem mo va noi khao khat. Chung ta song cte CUQC dai La nhung thuac
phim, ciiu chuy~n aay triii nghi~m. sv ton tc;ti dan thuan chi cho phep con
nguai co cho minh m<?t cu<?c dai te nhc;tt, deu dQ,n moi ngay mai deu nhu ngay
cu. Nhung sv song Lc;ti khong phai vQ,y. S1:( song ld qua trinh con nguai duqc
phep dan than va trdi nghi~m. CUQC song muon hinh dang ve Luon dem den
cho con nguai nhung dieu mai me, thu vi, chi khi con nguai trdi nghi~m, thau
tom vao tam mat cua minh nhiing mdng mau rvc riJ ngoai kia, con nguai moi
th1:(c sv t~n huang CUQC song. Chung ta song de yeu thuong nguai khac. sv
song cua con nguai chdng the nao tach bi~t khoi dai song chung va sv song
cua nhiing nguai xung quanh. Ton tc;ti khien ta chi co mQt minh, tach bi~t vai
nhfrng ngU<Ji quanh ta nhung song l~i la S'I;C ket noi. 81:( song thai thuc ta quan
tam, thau hieu va se chia voi tat thdy mQi nguai. Chung ta song de CUQC dai
minh coy nghia. Chung ta het minh, chung tl!_cong hie'n, chung ta tro nen co
y nghia 'VOi nguoi khac. Khi ay chung ta co mt)t S1:{ song th'f:Cc S'f:C ma s1:( t6n t~i
gidn don chdng bao gio ch~m tay den.~ Co le nhiing suy nghi tU S'I;C song khie'n
chang trai Tran D~ng Dang Khoa th'f:Cc hi~n chuyen di vong quanh the gioi
trong suot hon mqt niim bang mt)t chie'c xe may. Chuyen di la mqt s1:( song
th'f:CC S'f:C khi Khoa duqc dan than, duqc trdi nghi~m, dtCCJC lam nhiing dieu ma
nguoi khac cho za dien rd. Nhung neu khong di, dung yen de CUQC song- LQ,ng
troi, Li~u co m9t hanh trinh ynghia? Moi chimg taco Le cung can m<?t sv song
nhu the. MQt sv song dung nghia chit khong phai ton tc;ti cho het ngay dai.
 Con nguoi ben C(Lnh tu each ca the dc)c LQ,p, chung ta van
Lu&n gifl m(>t vai tro trong m(>t cc)ng dong, xa h(>i. Vai sQi day
Lien ket VO hinh nhUng ben ChQJ ay, chung ta duong nhU hinh
thanh suy nghi "do ke khac". Til: do, de L(Li nhitng hQ,u qua dang
tiec, the nen can bO di xu huang do LOi cho nguoi khac.
Trien khai va ban lu~n van de
Lo(Li bO nhii:ng suy nghi "vi", "t(Li", "do" da tri'Hhanh nep
song day tai h(Li, khi ta song ma chang he biet nhin nhQ,n ve
ban than, chang biet rut kinh nghi~m ma chi biet each do Wi
choke khac
Moi chung ta can biet nhin L(Li, nhin sau vao nhii:ng dieu
ban than da Lam de tim nguyen nhan trong chinh suy nghi hay
hanh d(>ng cua ban than.
Hay thu suy xet ve minh, hay thu kiem diem ban than.
Khi ay ta mai biet chinh minh da sai i'J dau va thay doi chinh
LOi sai ay.
Chung minh: CQ,u be chan cil:u oan trach chang ai giup minh
ma chang he nghi den Loi n6i doi gay mat long tin Luc truac;
M(>t c& gai giii:a d(Li dtch bung phat kh&ng khai baa thanh thQ,t,
nhung L(Li ao LOi de chelap di y thuc kem cua ban than; Chung
ta do LOi cho Covid da Lam chung ta dieu dung, nhung hay nhin
ma xem van rat nhieu doanh nghi~p dung vitng.
Bdi hqc nh~n thuc: Con nguoi can trv;c di~n vai chinh minh,
"dung do LOi cho nguoi khac ciing dung do thil:a cho so phQ,n.
Vi~c b(Ln song sung suang h(Lnh phuc hay kho dau deu do ban
than b(Ln chQn lv;a.
Viet dot:tn van Nghi luf:ln xa h(Ji "khOng kho" Tran Thuy Duong

t4o. LAM THE NA.o DE Bo DI xu HUONG Do ten cHo NGU(n KHAc?

Co nhan c6 cau: "Tien tnich ky, h~u tnich nhan" (Truck tien thi phai nhin
nh~n ve minh, sau d6 moi n6i den nguai khac). Day co le luon ld each song,
U:ng xu ma moi con nguoi can co. Con nguoi ben Ct:tnh tu each ca the" d(Jc lf:lp,
chung ta van luon gift m()t vai tro trong m()t CQng dong, xii h(Ji. Chinh vi the
chung ta khong the tranh khoi S'f! anh huang CUa ngU:cJi khac len CUQC song
cita chinh minh. Voi sgi day lien ket vo hinh nhung Mn ch~t ay, chung ta
duong nhu hinh thanh suy nghi "do ke khac" . Do la khi ta g~p kho khan hay
that bt:ti, ta lam sai hay mac loi, ... {J bat cu khoanh khac nao ta cilng co the
day nhung nguyen nhan, ly do len nhung nguoi khac. Chung ta xem nh~ vai
tro cita ban than minh trong mQi vi~c va khien ban than tra thanh nguai bi
hqi Nhilng lai xin loi chan thanh duang nhu bien mat giila dai vita nghi ldi
tqi ke khac. Ta chang khi nao biet mip,h sai, biet nguyen nhan cita nhilng that
bqi a dau vita luon nghi minh lake dung. Nhilng nguai xung quanh tra thanh
m(jt nguyen do tat yeu cho bat ky cau chuy~n nao, hQ mc;tc nhien tra thanh cai
co de ta oan trach. M(>t lot:tt nhfrng suy nghi "vi", "tt;ti", "do" tro thanh suy
nghi pho bien. va roi chinh nhfrng suy nghi ay tro thanh nep song day tai
ht:ti, khi ta song md ch&ng he bUt nhin nhf:ln ve ban than, ch&ng biet rut cho
minh nhfrng kinh nghi~m ma chi bUt each do loi cho ke khac. C(iu be chan
cuu oan trach chdng ai giup minh ma chdng he nghi den loi noi doi gay mat
long tin lite truoc; M(>t co gtH giua d~i djch bung phat khong khai bao thanh
th(it, nhung l~i do loi de che lap di y thuc kem cua ban than; Chung ta do loi
cho Covid dii lam chung ta dieu dung, nhung hay nhin ma xem van rat nhieu
doanh nghi~p dung viing. Co le moi chung ta can bUt nhin lt:ti, nhin sau vao
nhfrng dieu ban than dii ldm. Chung ta can aijt cau hoi "vi sao" cho chinh ban
thlin minh de tim nguyen nhan trong chinh suy nghi hay hdnh d(>ng cua bd_n
than. Truac khi nhan nguai xung quanh vao vung lay cita ldi lam, hay thu
ve
suy xet minh, hiiy thu kUm diem ban than. Khi ay ta moi bUt chinh minh
aaau va thay doi chinh sai ay. Con ngucJi can trv:c di~n voi chinh
minh, "dung do ldi cho nguai khac cung dung do thua cho so ph~n". Vi~c bqn
song sung suong hqnh phuc hay kho dau deu do ban than bc;tn chQn lv:a.
 TAC DQNG CUA VI~C MAT BINH TINH

Vi~c mat binh tinh co tac c1()ng tieu qw den ca suy nghi va
hanh vi cua tat ca chung ta.
Trien khai va ban lul;tn van de
Mat binh tinh gay ra nhung ton thuong tam tri nghiem
tn;mg, no khien ta bi roi vao cam giac ciing thang, de nen trong
thai gian dai dan den khong kiem soat c1uqc hanh c1()ng va gay
ra nhung hQ,u qua khan Luong.
Mat binh tinh kim hiim mQi tu duy nht;ty ben, sang tt;to
cua chung ta, no khien ta bi co LQ,p trong nhung suy nghi tieu
eve va bi nhung suy nghi ay c1ieu khien, tan at.
Tac c1()ng LOn nhat cua sv mat binh tinh co the ke den La
tac c1()ng Len nhung moi quan h~ trong CUQC song.
Mat binh tinh khien tam tri ta roi Lot;tn, bi am anh boi
khuynh huang cay nghi~t; khien ta vo tinh noi ra nhung Loi
ton thuong Lan nhau, vo tinh hanh c1()ng m()t each thai qua Lam
cho quan M ctoi ben rt;tn nut.
·~ Yr:;. Nhung vi~c Lam b()c phat khi mat binh tinh, khi nong
nay, tuc giQ,n se dan den vo van nhung hanh vi L~ch chuan, eli
nguqc Lt;ti voi nguyen tac, chuan mvc cua c1t;to due, phap LuQ,t,
gay hq,u·qua n(tng ne.
Chung minh: Rat nhieu truong hqp roi vao vong Lao Ly va phai
chiu nhung an phc;tt dang tiec til vi~c mat binh tinh.
Bdi hQC nhl;tn thuc: Boi vQ,y, hiiy hQC each kiem soat sv mat
binh tinh ngay til bay gio de khong phai hoi tiec ve m()t ch(mg
tuc thai cua cam xuc, de khong phai tv triin tro, dan v(tt suot
ca quiing c1oi con Lc;ti.
Viet doq,n van Nghj luC;ln xa hQi "khOng khO" Tran Thuy Duong

t4t. TAc DONG ciJA VItc MAT BiNH TiNH

Mat binh tinh, nong nay, tile giQ,n la nhung yeu t6 gay tro ngQ.i rat lan tren
con duang chinh ph'!:tC dam me, khat vc;mg cua con nguai. Vi~c mat binh tinh
co tac ai)ng tieu C'I!C den cd su:y nghi vd hdnh vi cua tat cd chung ta. Mat binh
tinh gay ra nhfrng ton thuong tam tri nghiem trgng, no khie'n ta bj roi vao
cam giac cang thdng, de nen trong thoi gian dai dan tUn khong kiem soat
d:tCC!C hanh di)ng vd gay ra nhung h~u qud khon luang. Khi mat binh tinh, ta
se khong co au sang suot de aua ra nhiing quyet djnh dung dan, khong au
te
tinh de tim duqc nhung huang di phu hqp cho mgi d'l! djnh, m1;w tieu. Mat
binh tinh kim hcim mgi tu duy nh~y ben, sang t~o cua chung ta, no khie'n ta
bj co lij.p trong nhiing suy nghi tieu c'l!c vd bj nhiing suy nghi ay dieu khiin,
!an at. Nhung nguai luon mat binh tinh la nhung nguai thieu ban linh, khong
CO kha nang lam chu chinh minh Va le di nhien se khong bao gia dUQC nguai
khac ton trQng, kinh ne. Tac di)ng lan nhfit cua St.£ mat binh tinh co the ke cUn
ld tac di)ng len nhU:ng moi quan h~ trong CUQC song. Mat binh tinh khien tam
tri ta roi lo~n, bi am anh boi khuynh huang cay nghi~t, khie'n ta vo tinh.noi
ra nhU:ng loi ton thuong zan nhau, vo tinh hanh di)ng mi)t each thai qua lam
cho quan h~ doi ben r~n nUt, thQ,m chi la do vel Vi~c mat binh tinh con pha
hong mQi ke hOQ,Ch, m'~C tieu ta aa day cong gay d\lng chi trong mQt khoanh
khac. NhU:ng vi~c lam b(>c phat khi mat binh tinh, khi nong nay, tuc giij.n se
dan den VO van nhU:ng hanh vi l~ch chuan, di nguqc l~i voi nguyen tcic, chuan
ml,!C cua d~o due, phap luC;lt, gay hij.u qua n~ng ne khong chi voi moi con
te
ngUO'i chung ta ma VOi Ca cqng dong, xii hi)i. Th'I!C CUQC song cho thay, CO
rat nhieu truong hqp aau thtCOng aa xay ra chi Vi S'l! mat binh tinh CUa mi)t
bi) phf:ln ngteoi trong Xii hi)i. Nhfrng V'l:t aanh ghen tren atCOng pho, cai li)n,
phong hoa, gUt nguoi,... Rat nhieu truong hCJp roi vdo vong lao ly vd phai
chju nhiing an ph~t dang tiec tu vi~c chung ta mat binh tinh. Tat cd deu ld
hoi chuang canh tinh con ngteoi can phai kiim soat hdnh vi ding nhte cam
xuc cua minh. Nhung himh vi dUQC gay ra trong khoanh khac chimg ta mat
binh tinh deu se la noi an hQ,n lan nhat CUQC dai ta khi nghi lQ.i. Boi vQ,y, hay
hQC each kiem SOat S\l mat binh tinh ngay til bay gi(J de khong phai hoi tiec Ve
m¢t chQ,ng tile thai cua cam xuc, de khong phai tv tran tro, dan .
vQ,t su6t
.
ca
quang dai con lQ.i.
 Nhieu bQ,n tre than van chang Lam dugc gi cho CUQC doi,
nhung danh ca ngay cho nhung bai dang, nhilng video thu vi
tren mQ,ng xa h(ji. Co bQ,n tre than van ve S'l,l that bQ,i ... Chung
ta dang de thoi gian troi di m(jt each Lang phi.
Trien khai va ban lu~n van de
Chi can Lo La trong phut choc, chung ta da de co h()i Luat
qua khoi ke tay minh ma khong kip nam Lay.
Chung ta chi can chung LQ,i chut it, Lang phi thoi gian
trong khi nhilng nguoi khac, xa he)i cil Luon tien buac, chinh
ta se t1:tt LQ,i phia sau. Ta tra thanh ke "LC)i nuac di sau".
Lang phi thoi gian khien ta tra thanh ke luoi bieng va
thich tri hoan.
Khi chung ta chang quan tam den thoi gian ma minh
dang sil: d'I:Lng, ta hoan toan co the rot xuong vvc sau cua m(jt
ke tri tr~.
Chung minh: Cu(jc song thi vo hQ,n nhung thoi gian doi nguoi
thi hfru hQ,n, Vi the ma ttXng phut gitiy trong CUQC doi minh,
chang Luc nao Vincent Van Gogh thai sang tQ,o ngh~ thuQJ.
Ong ve rat nhieu bile tranh, de LQ-i cho nhlin LoQ-i nhilng ki~t
tac h(ji hoQ,. Moi khoanh khac chang Luc nao danh hoQ, ay cho
phep minh Lang phi, ngay ca khi co d(jc vai b~nh tQt bua vay,
thi nhung bile hoQ, van dugc ra doi, "Starry Night" (Dem day
sao) chinh La m(jt trong so do.
Bdi hc.>c nh~n thuc: Thoi gian chinh La thuac do cho sv co gang,
La thuoc thil: de moi chung ta biet rang minh can song the nao
cho y nghia?
 142. NEU TAC HA.I CUA sv LANG PHi THC)I GIAN SONG
Chdng phdi luc than la chung ta dang de thai gian troi di mqt each lang
phi sao? Moi giay, moi phut troi qua cilng chinh la ta dang bo La ca h9i de
thay doi chinh minh va thv;c hi~n uoc rna hay m'f:l,c tieu. Bai le, ca h9i hi~n huu
0 bat CU thai diem nao trong CUQC song va chang he bao tr110C.

Cung voi do, xil hQi ngay cemg phat trien khong ngung, .guong
quay CUQC song chUa bao gia ngai nghi.

. Khi chimg ta chang

quan tam den thai gian rna minh dang su dvng, ta hocm toan co the rot xuong
vv;c sau cua m(jt ke tri tr~.
Chung ta giU cho minh suy nghi "van con kip", chung ta nghi minh co nhieu
thai gian de hoan thanh tat ca, chung ta chap nhQ,n lan nua nhung vi~c can
lam. Nhung thai gian thi chang cha dqi ai ca. Chang ai trong chimg ta "con
kip" khi cu mili tri hoiin. Chi khi ta biet quy trQng thai gian, ta moi chu d(jng
don nhQ,n mQi thu, chu a(jng trong CUQC song cua chinh minh. Han het, khi ta
chang con liing phi thai gian, ta moi co kha nang thay doi chinh minh. Quy
trQng thai gian cho phep ta lam duqc nhieu dieu coy nghia voi ban than va
CUQC song quanh ta. Cuqc song thi vo ht:tn nhung thai gian dai nguai thi huu
ht;tn, vi the md tung phut giay trong CUQC dai minh, chdng luc nao Vincent
van Gogh thoi sang tt;to ngh~ thut:tt. Ong ve rat nhieu buc tranh, di lt:ti cho
nhan lot:ti nhung ki~t tac h(>i hot;t. Moi khodnh khac chdng luc nao danh hot;t
ay cho phep minh lang phi, ngay cd khi co dqc voi b~nh tt:tt bua vay, thi nhung
buc hot:t van duqc ra dai, "Starry Night" (Dem day sao) chinh la mqt trong so
do. Thai gian chinh [a thuoc do cho sv; co gang, la thuoc thir de moi chimg ta
biet n1ng minh can song the nao cho y nghia. Chung ta khong nhQ,n ra gia tri
thai gian cho toi khi thai gian khong con. Cu(jc aoi tuang dai nhung thv;c ra
troi qua rat nhanh chong. Doi khi, chung ta vo tinh Liing phi thai gian quy gia
cho nhung aieu co gia tri viw nhung aieu vo nghia, den khi nhin lQ,i thay hoi
thi aa awi
< muon.
•
 GIAI PHAP TRO THANH PHIEN BAN TOT HON
CUA CHINH MINH
Dan dat vd neu duqc van d~ nghi lu~n:

Chung ta tung u6c aUQC song nguyen ban cua chinh minh
giii:a CUQC song muon mau dang ve. Nhung khong, song nhu
m(jt nguyen ban thoi coLe La chua au. Ta can song bang nhii:ng
phien ban tot han cua chinh minh.
Trien khai vd bdn lu~n van d~
Chung ta co m(it nguyen ban cua rieng minh, nhung van
luon can nhii:ng phien ban chinh minh tot han. Do La khi con
ngUOi hQC aUQC cai hoan thi~n chinh minh.
Bu6c khai nguon aau tien cho nhii:ng phien ban tot han
La khi con nguai biet lang nghe va thay acJi: lang nghe tieng
noi tu sau ben trong minh, lang nghe nhii:ng y kien, danh gia
day khach quan cua nhii:ng nguai xung quanh ve minh.
Phien ban tot han con den tu vi~c tich luy va trai nghi~m
. Phien ban tot han cua chinh minh se den khi con nguai
biet thich ling VOi hoan canh: hQC aUQC each chap nh~n nhii:ng
kho khan, thli thach va VU:Qt qua no.
Phien ban tOt han cua moi nguai dan hinh thanh khi ta
biet each lam day minh han, hoan thi~n ban than von chang
hocm hao ciia minh.
Chung minh: Con nguai chi co the hoan thi~n minh han khi
moi chung ta co tri thiic va khong ngung nang cao tam hieu
biet cua ban than.
Bdi hQc nh~n thuc: Moi chung ta cung can song v6i nhii:ng
phien ban tot han cua chinh minh. Chung nao ta con kha nang
t'f:(lam m6i ban than, ta con dang song.
Viet do~;tn van Nghf lu~n xa h(>i "khong kho" Tnin Thuy Duong

143. GIAI PHAP TRO THANH PHlEN BAN TOT HON CUA CHiNH MINH
Cau noi: "Bqn sinh ra la m()t nguyen ban, dung chet nhu m(}t ban sao", da
khang dinh moi nguoi sinh ra da la m()t ban the dij,c trung khong he tr()n lan.
Chung ta tung uoc d:uqc song nguyen ban cua chinh minh giica CUQC song
muon mau dang ve. Nhung khong, song nhu m(>t nguyen ban thai co le lei
chua du. Ta can song bdng nhicng phien ban tot han cua chinh minh. Hang
nam hang di~n thoqi duqc ua chu()ng nhat the giai Apple van dua ra nhflng
phien ban mai nhat cita chiec di~n thoqi I phone vai nhflng tinh niing duqc cai
tien. v a moi ldn nhu vQ,y, nguoi dung khap the giai deu siin don no het
sue nhi~t tinh. Nguyen do cho S'l! yeu thich ay la nhflng cai tien phu hqp vai
S'lf phat trien cita d(Ji song, cita thj hieu ngu(Ji dung, .. Cole CUQC d(Ji moi ngUOi
cilng can nhflng phien ban nhu the. Chung ta co m(>t nguyen ban cua rieng
minh, nhung van luon can nhfrng phien ban chinh minh tot han. :Do ld khi
con nguoi hQC dugc cai hoan thi~n chinh minh. Buoc khoi nguon dau tien cho
nhiing phien ban tot hon la khi con nguoi bUt liing nghe va thay doi. Chung
ta liing nghe tUng noi tu sau ben trong minh, de biet ban than minh dang ra
sao, dang can hay mong muon dieu gi di roi tu do md thay doi cho thoa man
ban than. Cung vai do la S'l! lang nghe nhfrng y kUn, danh gia day khach quan
cua nhfrng nguoi xung quanh ve minh. Til d6 ma ta biet rut kinh nghi~m, tie'p
thu va thay doi ban than minh sao cho phu hqp nhat. Phien ban tot hon con
den tu vi~c tich liiy va trai nghi~m. Con nguoi chi co the hoan thi~n minh
hon khi moi chung ta co tri thuc va khong ngung nang cao tdm hiCu biet cita
ban than. Tri thilc tro thanh chia khoa de moi nguoi khai mo nhflng chan troi
mai. va roi nhflng trai nghi~m lam phien ban moi nguoi co them nhieu xuc
cam. Ta hoan thi~n trai tim va tam han minh bQ.ng chinh nhflng trai nghi~m
do. v a roi phien ban tot hon cua chinh minh se den khi con ngw1i bUt thich
U:ng voi hoan canh. Chung ta hQC iJ:u:gc each chap nht;in nhfrng kho khan, thu
thach va vugt qua no. phU~n ban tot han cua moi nguoi dan hinh thanh khi
ta bUt ldm day minh hon, hoan thi~n ban than von chcing hoan cua
Moi chung ta cilng can song vai nhflng phien ban tot hon. Chung nao
ta con kha nang tv: lam mai ban than, ta con dang song.
 "Hay yeu thuong say dam va nang nhi~t, co the bc;m se bi ton
thuong nhung do La each de bc;m song tn.m v~n CUQC doi nay",
qua thvc vc;ty, tinh yeu La m<.)t manh ghep quan trQng va dang
quy CUa trai tim, cua tam han va CUa Sl:( V~n toan trong CUQC
song cua chimg ta.
Trie"n khai ud bdn lul:ln van de
Co tinh yeu, ta se co m()t noi de dva vao nhung Lite m~t
moi, ta se co m()t mai am de tro ve, m<.)t bo vai de se chia, tam
Sl:( ve biet bao VUi buon CUa CUQC song.

Chinh tinh yeu da tc;w nen sv song, tc;w nen y nghia ton
tQ.i cua moi con nguoi.
Tinh yeu Luon gan Lien voi nhung gia tri thanh cao, trong
sang, no giup cho con nguoi no lvc tro thanh phien ban tot
han moi ngay; no giup ta biet suy nghi cho nguoi khac, biet
quan tam den hc;tnh phuc cua nhung nguoi xung quanh.
Tinh yeu voi sv rung d<.)ng manh Li~t da tro thimh dqng
Lvc de con nguoi co the dung cam tien ve phia truoc, dung cam
nhc;tn ra su m~nh cua ban than de khong ngung vuon Len.
Chung minh: Chinh sv nay no di~u ki cua tinh yeu va CUQC
han nhan vien man voi co gai nguoi lai xinh d~p Kanae
Miyahara, Nick Vujicic - nhan v(tt truyen cam hung noi tieng
the gioi da co cho minh m<.)t gia dinh nho, m<.)t nguon d<,)ng Lvc
to Lon de anh V11Qt qua mQi rao can khiem khuyet.
Bdi hQc nhl:ln thuc: Tat ca chung ta deu can phai biet nang
niu, tran trQng tinh yeu, tran trQng tung khoanh khac ngQt
ngao, am ap trong CUQC song den tU tinh yeu.
 144. SUY NGHi VE sv QuY GIA CUA TINH YEU
Co m(lt cau noi ma toi van Luon nha mcii the nay: "Hay yeu thuong say
dam va nong nhi~t, co the bt:tn se bj ton thuong nhung do ld each de bt:tn song
trQn v~n cu()c dai nay", qud th'f!c vt;ty, tinh yeu la m(Jt mdnh ghep quan trQng
Va dang quy cua trai tim, CUa tam hon va CUa S1:( V~n toan trong CUQC song
cua chung ta. Khong co tinh yeu, the giai se bi am anh bOi m(lt gam mau den
toi. Tinh yeu trong khai ni~m ma r<)ng cua no chit khong phai chi La tinh yeu
nam nit, do La tinh yeu ma tat ca chimg ta danh cho nhau, La tinh cam gia
dinh, tinh tri ki gan b6, ... Tinh yeu chinh La nguon dinh duang ki di~u nhat
cho dai song tinh than moi con nguai.

Tinh yeu thai vao han ta

nhitng du vi ngQt ngao nhat, nhitng khoanh khac co dQng nhat va ca nhitng
diu em chan thanh nhat sau con giong bcio cua CUQC dai. Chinh tinh yeu da
t~W nen S'l:( song, tc;w nen y nghta ton tt;ti cua moi con nguc'Ji.

Chinh S1:( nay no

di~u ki cua tinh yeu Va CUQC hon nhan vien man VOi CO gai ngteOi lai xinh d~p
Kanae Miyahara, Nick Vujicic - nhan vt;tt truy~n cdm hung noi tUng the gioi
da co cho minh m()t gia dinh nho, m()t nguon d()ng l1:(c to lon de anh vuc;Jt qua
mQi rao cdn khiem khuyet. Du khong co chan, anh van di tren con duang
ngi;tp tran tinh yeu va ht:tnh phuc. Du khong co tay, anh van dugc cd the gioi
om vao Umg voi nhiing yeu thuong chan thanh. Tinh yeu thieng lieng va quy
giit nhU V(ty, no [a m<)t phan khong the thieu trong CUQC song moi con nguc'Ji.
Chinh bai le ao ma tat ca chimg ta cteu can phai bie't niing niu, tnin trqng
tinh yeu, tran trQng tung khoanh khac ngqt ngao, am ap nhu tran trQng thu
cua di dang quy nhat d:ta trai tim va tam hon minh vgy!
Viet doe;tn van Nghi lu~n xii h()i "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 145: sue M~NH DANH THUC TIEM LlJC D.AT NUOC
Dan ddt va neu dugc van de nghi lut;in: "Sue mqnh danh thuc
tiem hJ"C dat nUOC CUa moi ca nhan".
Mo doqn Tiem Ll,tc ay la nguon site mq,nh von aUC)C an giau sau ben
trong moi con nguai, trong chinh moi quoc gia chil khong don
thuan la tai nguyen hay khoang san.
Trien khai va ban lut;in van de
- y 1. Tiem lvc ay tr(J thanh silc mq,nh co kha nang vvc dgy ca
mqt quoc gia truac ba vvc cua kho khan, thil thach.
- y 2. Tiem lvc aat nuac silc mq,nh khi moi chimg ta co kha
nang thich nghi, aoi di~n Va VUC)t qua hiem canh hay S'l! lao
aqng, sang tq,o ae vuon len phia truac.
Than dot;tn - y 3. Silc mq,nh ay truac het aUQC khoi dgy khi con nguai biet
ailng ten ae bao v~ aat nuac, biet dung tai nang, ... cong hien
cho To quoc.
- Y4. Trong boi canh hqi nhgp quoc te, moi aat nuac luon can
nhilng "chit nhan" biet each aanh thilc tiem lvc aat nuac ae
aua aat nuac sanh vai cung cac cuang quoc nam chau.
Chung minh: Han Quoc aii co mqt cit chuyen minh vuc;Jt trqi
ae tu mqt aat nuac ngheo kho sau chien tranh ma tr(J thanh
mqt trong "bon con rong chau A". sv phat trien "than ky" CUa
"xil so Kim Chi" ca ve kinh te, van hoa va xii hqi la ket qua co
- -

· · auc,Jc khitiem lVc aat nuac au(Jc aanli thuc. -

- -

Nguai Han Quoc aii aua hinh anh aat nuac minh ra toan the
giai, aua van hoa va con nguai Han Quoc tro thanh tam guong
ae nhieu quoc gia h<;>c tgp.
Ket doqn Bdi hqc nht;in thuc: cau chuy~n cua aat nuac Han Quoc thVc
sv c1ii tr(J thanh nguon co vu, ae tuoi tre Vi~t Nam y thilc hon
Ve SUC ffif;l-nh va nghia V\L aanh thilc tiem l'I!C aat nUOC.

362 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong duqc bat dau!
Viet dot:tn van Nghi lu«Jn xii h(>i "khong kh6" Tnin Thity Duong

145. sue M~NH DANH THUC TlEM Ll/C DAT NUOC CUA MCH cA NHAN
Khi nhung ngay dat nuac oan minh chong lg,i dg,i dich Covid; khi dong bao
mien Trung hung chiu can bao lich su thi ngudi ddn cii nuac dong long huang
ve. Qua do, ta m.Oi co the thay tiem l1;Cc cua dat nuoc lon m~:~nh, co khd nang
vuon minh ra khoi kho khan. Co le tiem l1;Cc ay ld nguon sue m~:~nh von dU<JC
an giau sau ben trong moi con nguoi, trong chinh moi quoc gia chu khong
dOn thuan la tai nguyen hay khoang san. Va khi can nhiing nguon l'J!C ay trO
thanh SUC m~:tnh CO kha nang V1;(C d«Jy cd m(}t quoc gia tTUOC bO V1;CC CUa kho
khan, thu thach. No cilng lei sue m(!-nh khi moi chung ta co khd nang thich
nghi, doi di~n va VUQt qua hiem cdnh hay S1;C lao di}ng, sang t(!-O de VUOn len
phia truoc. Moi con ngudi cteu giii vai tro la mi}t ca nhdn dqc lQ,p. H<;> mang
trong minh nhiing dQ,c diem, khii nang hay the mg,nh rieng. Nhung ben cg,nh
tu each ca nhdn dqc lQ,p ay, moi con ngudi van luon la mi}t phan cua ci}ng
dong, cua mi}t dat nuac. Chinh vi the, sQi ddy lien ket giiia moi ca the va ci}ng
dong luon ben chij,t va gan bO. De roi khi dat nuac can den sue mg,nh cua moi
ngudi, s<Ji day lg,i rung len nhu mi}t each danh thuc nhung tiem lv;c tuang
chung eta ngu quen trong moi con ngudi. Sue m(!,nh ay tTU(Jc het dU<;Jc khoi
d~y khi con nguoi biet dung len de bdo v~ dat nubc, biet dung tdi nang, ... cong
hien cho To quoc. Hay chang, khi con ngudi ythuc ro rang ve nhiing the mg,nh,
nhung nguon tai nguyen thien nhien hay viin hoa cua dat nuac, ddn ti}c minh
va vQ,n d'l!ng chimg de dua dat nuac di len. Nhat ld trong boi cdnh hgi nh~p
quoc te nhu hi~n nay, moi cUtt nuoc luon can nhung "chu nhan" bie't each
danh thicc W~m l¥c dat nuoc de dua dat nuac sanh vai cung cac cui1ng quoc
nam chau. Han Qufic dii co mqt cu chuyen minh vu<Jt trqi de tu mqt dat nuoc
ngheo kho sau chien tranh ma tro thanh mqt trong "bon con rang chau A".
ve
S1;C phat trien "than ky" cua "xu so Kim Chi" cd kinh te, van hoa va xii hqi
ld ketqud co dU<JC khi tiem l1;Cc dat nuoc dU<JC danh thuc. Nguoi Han Quae dii
dua hinh dnh dat nuoc minh ra toan the gioi, dua van hoa va con nguoi Han
Quoc trO thanh tam gUO'ng de nhieu quoc gia hQC t~p. Cdu chuy~n CUa aat
nuac Han Qu6c thv:c sv: eta tra thanh nguon co vii, de tuoi tre Vi~t Nam y
thUC han Ve SUC m(tnh Va nghia V'l! aanh thUc tiem l'f!C aat nUOC minh.
Viet doc,tn van Nghj l~n xii hQi "khong kho" Tnin Thu:y Duong

De luy~n 146: 81/ CAN THIET CUA YTHUC T1J NGUY~N

Dan ddt va neu dteqc van de nghi lu~n: Neu duqc "Sl;l can thie't
cua y thuc tl;l nguy~n".
Madot;tn Nhung ngay ddt nuac cong minh chong dich, chimg ta bat
gQ,p khong it nhung hinh iinh am tong den til ythilc t~ nguy~n.
Nguai dcin ~ nguy~n dong gop, ung h<? chong dich; nhung y,
bac si, nhung sinh vien san sang t~ nguy~n tien ve tuyen ve
tuyen aau; chimg ta tucin theo chi thi Nha nuac ban hanh, t~
nguy~n onha phong chong djch. Chinh ythilc ve s~ t~ nguy~n
aii tro thanh a(>ng t~c "khoi sinh" cho nhung nghia cit cao d~p.
Trie'n khai va ban lu~n van de
- y 1. y thilc ~ nguy~n thoi thuc moi ca nhcin song het minh
va roi khong ngung co gang, hqc hoi a~ gop sue minh cho dai
song chung.
- Y2. Chi co s~ t~ nguy~n mai giup con nguai y thilc hon ve
trach nhi~m cua minh.
Than doc,tn - y 3. Khi ythilc ve s~ tv nguy~n dang cao, chung ta hqc aUQC
each cho ai ma khong toan tinh aUQC mat, hon thua.
- y 4. s~ ~ nguy~n ay gan ket con nguai lc;ti vai nhau bang
m(>t sQi dciy aoan ket ben chij,t.
- y 5. y thilc ve s~ t~ nguy~n giup ta cimg nhau san sang san
se kho khiin, dong gop lQi ich cho c(>ng dong.
y thilc t~ nguy~n nhac nho moi chung ta ve gia tri efta
ban thcin minh.
Chung minh: Tinh than t~ nguyen xong pha, ghi ten minh vao
cong cu(>c chong dich cua nhung con nguai tham tQ,ng.
lj, f,[f:)l~!. Bai hQc nh~n thuc: Can y thil:c hon ve hanh a(>ng ~ nguy~n
mang nhi~t huyet thanh nien a~ dong gop, cong hien vao cac
hoc;tt a(>ng cong ich huang den c(>ng dong.

364 Khong co
Viet doq,n van Nghj lul:ln xii hqi "khOng khO" Tran Thity Duong

146. Slf CAN THIET CUA y THUC Tlf NGUY~N

Nhiing ngay dat nuac cong minh chong dich, chung ta bat gg,p khong it
nhiing hinh anh am long den til ythuc W nguy~n. Nguai diin t'l:( nguy~n dong
gop, img h(J chong dich; nhilng y, bac si, nhiing sinh vien san sang W nguy~n
tien ve tuyen dciu; chung ta tuiin thea chi thi Nha nuac ban hanh, t'l:( nguy~n
onha phong chong djch. Chinh y thuc ve S'f:C t1:( nguy~n da tro thanh dqng l1:(c
"khoi sinh" cho nhiing nghia c'li cao d~p. Ythuc t¥ nguy~n thoi thuc moi cci
nhiin song het minh va roi khong ngung CO gang, hQC hoi de gop SUC minh cho
doi song chung. Chung ta sinh ra de luu dau lq,i tren mg,t dat chi£ khong phai
de bien di nhu m(Jt hq,t cat. Chi co s¥ t¥ nguy~n mai giup con nguoi y thuc
hon ve trach nhi~m cua. minh. De til do, S'f:C t1:( nguy~n dQ.y con nguoi ve long
hy sinh va cong hien. Se the nao khi chung ta chi biet nghi cho ban thiin minh,
chi biet nhQ,n lq,i ma khong trao di? Chinh vi the, khi y thuc ve S'f:C t¥ nguy~n
dang cao, chung ta hQC duqc each cho di ma khong toan tinh dUQ'C mat, hon
thua. cu the, nhiing tam long vang duQc nhiin len boi co s'l:( t'l:( nguy~n cua
moi Ca nhiin. Va roi S'l:( t1;C nguy~n ay gan ket con nguiJi lQ.i VOi nhau bang mQt
sqi diiy doan ket ben cht;lt. Khi co y thuc ve s1;( t'l! nguy~n, ta thoi dun day
trach nhi~m, nghia vy. cho nguoi khac, ta cung nhau san sang san se kho
khan, dong gop lqi ich cho c<)ng dong. Hon tat ca, y thuc t1;t nguy~n nhac nho
moi chung ta ve gici trf cua ban thiin minh. No nhac ta ve nghia Vl!, ve trach
nhi~m, ve each song lam sao cho CUQC dai minh CO gia trj va dung nghia. NhU
bOng hoa song biet toa huong cho dai, nhu con chim biet diing tieng ca cho
CUQC song. Chung ta se de lQ.i diiy liJi cam On chiin thanh cho tinh than t'l!
nguyen xong pha, ghi ten minh vao cong CUQC chong djch CUa nhiing con
ngteoi tham lQ.ng. Cu(jc dai moi nguai chi tro nen co y nghia khi no la m(jt
CUQC dai CO ynghia vai nguai khac, vai chinh chung ta. Tuy the, nhung chung
ta min "thoang buon" khi co nhiing thanh nien tinh nguy~n doi "phl! cap". Co
le, can y thuc hon ve hanh d(Jng t'l:( nguy~n mang nhi~t huyet thanh nien de
dong gop, cong hien vao cac hoq,t d(jng cong ich huang den c(jng dong. Khong
nen dg_t nc'J,ng vi~c dUQC ho trQ hay khong" ... Khong co ap dc'J,t, khong thuc ep,
chinh S'l:( t'l:( nguy~n cong hien ay mai la thi£ dang triin tn;mg hon ca.
Viet aot;tn van Nghi lu~n xa hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 147: LAM THE NAo DE TRO NEN Mi,\NH ME?

Dan dat va neu dtCCJC vein de nghi lu~n: "Lam the nao de trb
nen mf;tnh me?''
Mc1 dot;tn Sau trong chung ta, ai cilng aii m(>t lan mong muon minh
tra nen mc;mh me ae khi aoi di~n voi nhilng kho khiin, khi ta
La ke yeu bi dam ag,p, hay khi ta mong muon citU)C tra thanh
"nguai hung" ae bao v~ nguai minh yeu thuang. Vi the, moi
nguoi lt:ti co each thuc khac nhau de tro nen mt:tnh me.
Trien khai va ban lu~n vein de
- Y1. Sv; mg,nh me truoc tien La sv; song miinh li~t a n(>i tg,i moi
nguai: Khi con nguai y thuc ve sv: song CUa minh, ve nhilng
tam tu, tinh cam hay suy nghi cilng La khi con nguai muong
tuqng ve sue song nai minh.
- y 2. sv: mg,nh me co nhilng buoc tien aau tien khi ma con
Than aot;tn nguai co kha nang thau hieu, kiem soat, c.tieu chinh nhilng
hanh a(>ng cung nhu cam XUC nai minh.
- y 3. sv: mg,nh me con auqc aanh dau khi con nguai tu lam
chu ban than aen lam chu CUQC aai chinh minh: Ta biet ban
than minh La ai, ta can lam gi hay can aieu gi trong hanh trinh
song. Ngay khi nhilng hanh trang au aay, con nguai hoan toan
co kha niing aoi di~n, auang aau voi kho khan, thu thach.
- Y4. sv: mg,nh me hoan thi~n khi con nguai song ma biet nghi
ve nguoU~hac nay CUQC a0t chung ..
----

Chung minh: Nha viin cua nghi lv;c, Tra My. Voi aoi chan bi
bg,i li~t, chi co the nam m(>t cho va u an6i khong thanh lai.
Nhung co gai ay, khong chiu buong xuoi, mg,nh me va kien
cuang. Sau thai gian deli tQ,p luy~n vat vel, sv; co gang, cung
niem aam me viin chuang, gia aay chi La cay but quen thu(>c
voi nhieu a(>c gid.
Ket doqn Bdi hqc nh~n thuc: Ban than can y thuc han ve sv; mg,nh me.

366 Khong co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong dugc bat 1tau!
Viet do~n van Nghi lu(in xa h(>i "khOng kh6" Tran Thuy Duong

147. LAM THE NAO DETRO NEN ~NH ME?

Chac han tham sau trong ta, ai cilng dii m¢t lan mong muon minh tro nen
mQ,nh me de doi di~n VOi nhilng kho khan trong CUQC song, de khi bj dam dQ,p,
hay khi ta mong muon duQc tro thanh "nguai hung" de bdo v~ nhiing nguai
minh yeu thuang. Vi the, moi nguoi lf:li co each thuc khac nhau nhau de tro
nen mf:tnh me. Co nguai coi quyen htc la sv; mQ.nh me, nguai khac lQ.i cho rang
sv: mc;mh me den tU: tiem lv;c tai chinh. Nhung co le S1,! m~nh me truoc tien ld
S'l:( song manh li~t iJ n{)i t~i moi nguoi. Khi con nguoi y thicc ve S1,! song cua

minh, ve nhiing tiim tu, tinh cam hay suy nghi ding ld khi con nguoi muong
tuqng ve sue song noi minh. Chinh vi the, sv: mQ.nh me co nhiing buck tien
dau tien khi ma con nguoi co kha nang thau hiiu, kiem soat, dieu chinh
nhung hanh dijng ciing nhu cam xuc noi minh. S1,! mQ.nh me hi~n ton duai
hinh dQ,ng cita con nguai biet lam chit ban than. Han the, S'l:( m~nh me con
dugc danh dau khi con nguoi tic ldm chii ban thiin den ldm chu cuijc diJi chinh
minh. Con nguai se cang mQ,nh me han khi hieu minh, hieu dai. Ta biet ban
thiin minh ld ai, ta can ldm gi hay can dieu gi trong hdnh trinh song. Ngay
khi nhiing hanh trang au day, con nguoi hoan toan co kha nang doi di~n,
duong dau voi kho khan, thU" thach trong CUQC song. Chi co sv: doi di~n trv;c
tiep nhu the, con nguai mai tro nen mQ.nh me han. Ke mc;mh la ke co the nang
nguai khac tren doi vai cita minh, chu khong phai cha dQ.p hQ xuong. S1,! m~nh
me hoan thi~n khi con nguai song md bie't nghi ve nguoi khac hay cuijc doi
chung. Ta song vai suy nghi giup do, hy sinh, cho di ma khong doi hoi phai
nh(in lQ.i, khong toan tinh thi~t han, CUQC dai vi the ma tro nen tot df;p. Con
nguai cilng tU: day ma tro nen mQ.nh me. Noi ve vi~c lam the nao de tro nen
mf:tnh me, toi muon danh nhungloi chan thanh va cam ph'f:'C nhat den nhUng
bf:tn khong ma:y man khi sinh ra bj dj t~t, nhung hq van vuon len nhu ca:y
xuong rong tren sa mf:tc. Nha van cua nghj l1,!c, Trd M:y. Voi doi chan b~i li~t,
chi co the ndm mijt cho va uo noi khong thanh lOi. Nhteng co gai a:y, khong
chju buong xuoi, mf:tnh me va kien cuong. Sau thai gian dai t~p lu:y~n vat vd,
S1,! CO gang, cung niem dam me van chteong, giO da:y chj ld ca:y but quen thuijc
voi nhieu dijc gid. TU: Tra My, nguai lanh lQ,n nhu chung ta nghi gi?
 NGUYEN NHAN DE "MOI cA NHAN NH6 BE L~I c6 THE
GOP PHAN TAC DONG LON LAO TOI CQNG DONG"
Dan dat va neu dugc van de nghi lu~n:

Con nguai cilng v~y, "moi ca nhcin nho be lQ-i co the gop phan
tac d¢ng Lon lao tai CQng dong". Boi le moi ca nhcin sinh ra La
mQt ca the rieng bi~t, dQC l~p va th~t nho be.
Trien khai va ban lu~n van de
MQi hanh d¢ng cua ca nhcin deu co the tac d¢ng len
nhitng chuan mvc, thuOC do cua CQng dQng
Chung taco song vai tu each ca nhcin bi~t l~p, bOi khong
ai co the giup chung ta ton tQ,i neu chung ta khong tv an cho
co the ton tQ,i ca. Nhung tu each ca nhcin ay khong bao gia tach
bi~t VOi tu each CQng dong. ta luon song VOi mQt xa hQi VOi
nhitng nguai xung quanh.
Khi tu tuong La thu co the "lciy lan" thi du cho no xuat
phat til m¢t ca nhcin nho be nhung cilng hoan toan kha nang
anh huang den nhitng nguai xung quanh va tro thanh mQt y
thuc h~.
Nhung suy nghi, vi~c lam til te va tich eve co the gop
phan lam CQng dong trO len tot d~p han va ng'UQC lQ,i cilng CO
the xau di chi vi mQt vai ca nhcin nho be tuong chung vo hQ,i.
Chung minh: Trong nhitng ngay dat nuac cang minh chong
chQi vai dtch b~nh, chung ta bat gQ,p nhitng hinh anh cac em
be tV minh di each ly, VUQt qua b~nh dtch.
Bai h9c nh~n thuc: Moi chung ta deu la nhitng dieu nho be phi
thuang doi vai CQng dong. Neu khong the chung tay vi m¢t ban
the hoan chinh han, thi cilng dung La te bao ung thu de huy
hoQ,i ca m¢t co the con nguai.
 148. NGUYEN NHAN HE "MC>I cA NHAN NH6 BE 141 co THE GOP
PHAN TAC DONG LON LAO TOI CQNG DONG"
Moi chimg ta hiiy nhin viw nhung quan ca domino khi nght ve vai tro cua
moi ca nhan aoi vai c(>ng dong. Quan ca aau tien co the nho be binh thuang,
khong co nhieu quyet ajnh trong vi~c thang thua. The nhung khi no ao g'IJ,c
cung co the khien hang loQ,t nhung quan ca sau Hen tiep ao rQ,p nhu the, cuoi
cung ca m(>t hang domino aii khong con dung thang. Con nguoi ciing v~y,
"moi ca nhdn nho be lt;ti co the gop phan tac dfjng lbn lao tbi cfjng dong". Boi
le moi ca nhan sinh ra La m(>t ca the rieng bi~t, a(>c Lg,p va thg,t nho be. "'····"-'"·"A'

con nguai co kha nang kien t(LO CQng dong, boi Le S'f! song cua CQng dong chi
phat trien khi co nhung ca nhan khac bi~t so vai c(>ng dong hi~n c6. Chinh vai
S'f! khac bi~t nho be ay thai thuc S'f! phat trien cua mQt CQng dong. Trong nhfrng

ngay dat nubc ciing minh chong chQi vbi djch b~nh, chimg ta bat gij,p nhung
hinh anh cac em be t'l! minh di each ly, vuqt qua b~nh djch. Cac em nho be cd
ve tuoi tac hay SU)' nghi, 81;( t1;( l~p, ngoan ngoan CUa cac em m{jt each VO tinh
da mang den 81;( tich C1;(C, yeu thteang va han ca ld dfjng l1;(c, niem tin chfen
thang dt;ti djch cua han chin muai tri~u nguoi Vi~t. Moi chung ta aeu La
nhilng aieu nho be phi thuang doi vai c(>ng dong. Neu khong the chung tay vi
m(>t ban the hoan chinh hon, thi cung dung La te biw ung thu ae huy hoqi ca
m(>t co the con nguai. Chung ta nghi sao, neu vi mQt nguai nho be thieu y
thuc, lam ca ctat nu6c Vi~t Nam bien thanh An DQ thu hai? cau tni 0 bc;m!
Chung ta Loay hoay tim n:it nhieu each thirc de co m<;>t sv; binh
yen rieng minh. Vgy Lam the nao de co duqc thanh iim thanh
trong ay, Li~u mQi nguoi da tim ra giiii phap dung nghia?
Trien khai ua ban luf:ln van de
Nen mong cho sv; binh yen cua tiim han La nhilng ciim
xuc duqc thv;c tha cat Loi
. Sv; Lang nghe, thau hieu con nguoi siiu ben trong minh
khien con nguoi biet biin thiin muon gi, yeu thich dieu gi.
Ta hQC duqc each triin trQng chinh minh, sv; triin trQng
ay La bwk d~m cho sv; yeu thuang biin thiin minh.
Khi con nguoi biet each yeu thuang biin thiin, ta se yeu
thuang nguoi khac, yeu thuang CUQC song. Sv; binh yen den khi
con nguoi tim ra hqnh phuc til: nhilng dieu xung quanh.
Chung minh: Giang nhu each ma nha thiet ke tre Nguyen Thi
Ngoan Lv;a chQn bO pho ve que dedi tim binh yen cho minh.
Lv;a chQn roi xa anh den do thi, co gai tre ve vimg que xiiy
dv;ng cho minh m<;>t ciin nha nho ben cqnh m<;>t miinh vuon.
V6i niem yeu thich thiet ke, kien true, Ngoan xiiy dv;ng m<;>t
xui'Jng m<;>c tqi gia, nai co Lam nhilng vgt pham trang tri hinh
nhilng chu canho de thuang bang go. Ngoantim dttqc sv;binh
yen rieng minh va Lan toil sv; binh yen do den voi nhilng nguoi
xung quanh bang nhilng ciiu chuy~n nho, nhilng hinh iinh ve
CUQC song binh di CUa ban thiin.
Bai hQc nhf:ln thuc. Moi chung ta duong nhu chi can Lang nghe
tieng noi CUa cam XUC, nhin CUQC song bang anh mat yeu
thuang nh~ nhang. sv; binh yen roi se den.
Viet doc;tn van Nghi lut;in xii ht;>i "khong kho" Tran Thuy Duong

t49. LAM THE NAo a:E c6 auoc sv BiNH YEN?

Truac CUQC song day ray nhilng kho khan, thu thach duang nhu ai trong
so chitng ta ciing mong muon co duqc m¢t CUQC song binh yen. Chung ta loay
hoay tim rat nhi~u each thuc di co m(jt S'I;C binh yen rieng minh. V{j.y lam the
nao de co d:ugc thanh am thanh trong ay, li~u m«,>i nguoi da tim ra giai phap
dung nghia? S'f! binh yen La cam giac thu thai, nh~ nhang cua tam hon moi
nguai truOC CUQC song. S'f! binh yen bat dau khi con nguai thanh thQt VOi cam
xitc cua minh. CUQC song be)n be khien con nguai ta che giau di nhung cam
xitc thQt, chitng ta lua minh, doi nguai. Nhung nen mong cho S'I;C binh yen cua
tam hon ld nhiing cam xuc duqc th'I;Cc S'I;C cat lOi. Chi khi ta song vai nhung
cam xitc thQt sv, khong m~t moi tq,o cho minh m¢t lap vo bqc, khong can sam
sua nhung chiec mc;tt nq, phit ten cam xitc cua ta, chinh lite ay con nguai mai
song thQt vai minh. S'f! binh yen vi the ma go cua. Va roi S'f! an yen tim den ta
khi con nguai hieu ve minh. S'~;C lang nghe, thau hiiu con nguoi sau thdm ben
trong minh khien con nguoi bUt ban than muon gi, yeu thich dieu gi. Ta song
de lam nhung dieu minh yeu thich va dam me. Ta hQC dugc each tran tr«,>ng
chinh minh, s1:{ tran trQng ii:y ld buoc d~m cho s1:{ yeu thuong ban than minh.
Khi ay con duang CO dUQC S'f! binh yen 0 CUQC dai moi nguai duang nhU lq,i
r¢ng mo hon. Khi con nguoi bitt each yeu thteong bdn than, ta se yeu thuong
nguoi khac, yeu thuong CUQC song. S'~;C binh yen den khi con nguoi tim ra hc;tnh
phuc tic nhiing dieu xung quanh. Giang nhu each ma nha thiet ke tre Nguyen
Thi Ngoan l'I;Ca ch«,>n bo pho v~ que cte di tim binh yen cho minh. L¥« ch«,>n roi
xa anh den do thi, co gai tre ve vung que xay d'I;Cng cho minh m(jt can nhd
nho ben ct;tnh m()t manh vuon. Voi niem yeu thich thiet ke, kien trite, Ngoan
xay d'I;Cng m(jt xuong m()c tt;ti gia, noi co tam nhiing v{j.t phdm trang tri hinh
nhiing chu ca nho de thteong bang go. Ngoan tim dtegc S'I;Cbinh yen rieng minh
va lan toa S'I;C binh yen do tUn voi nhiing nguoi xung quanh bang nhiing cau
chuy~n nho, nhiing hinh anh ve CUQC song binh di cua ban than. Moi chitng
ta dUang nhU chi can lang nghe tieng noi CUa cam XUC, nhin CUQC song bang
imh mat yeu thuong nh~ nhang. SV binh yen roi se den. Co le, chitng ta can
m(Jt tach tra thorn khi thay auoi SUC trUOC CUQC song khac nghi~t nay.
 sv GI~.N ofT c6 TAc DONG THE NA.o vcn coN NGUOI?
Dan dat va neu du:qc van de nghj lut;tn:

Se ra sao neu truac nhilng con nang giQ,n con nguoi khong
dUc;JC kiem soat dUc;Jc? Li~u chung ta co d{mh mat S'l;( Luong
thi~n noi minh chi vi khong the che ngv cua con quy mang ten
"gi~n dil"? Gi~n du la trc;mg thai cam xuc cua con nguoi the
hi~n S'l;( b'l;(C tile, kho chiu va mat kiem Soat.
Trien khai va ban lut;tn van de
Khi giQ,n dil con nguoi hoan toan co the buong nhilng loi
le gay ton thuong doi vai nguoi khac cilng nhu hanh d(jng
thieu ly tri.
Khi cam xuc lan luat thi chung luon lam chun buac
nhilng quyet dinh cua ly tri.
Khi me mu(>i trong ngQn lua gi~n du, con nguoi duong
nhu mat di chinh minh.
Gi~n dil khien ta dua ra nhilng chQn l'l;(a thieu tinh khan

Cu(jc song cua moi chung ta neu de S'l;( gi~n dil chiem
linh, cung la khi ta bat dau S'l;( han hQC VOi tat thay con ngUOi
hay nhilng dieu xung quanh.
Chung minh: Da n1t nhieu giQt nuac mat roi cho nhilng hanh
a(>ng phat ra tu con tile gi~n. Cu(jc doi dang song va can lam ·
nhilng bOng hoa dang hien. The nhung, lam the nao khi da gan
CUQC dOi VOi ban an chung than, hay quyet dinh tfr hinh?
Bai hQC nht;ln thicc: Khi mac sai lam, chung ta chi biet do cho
con tile giQ,n ma "nghi qucin, lam Lieu". Nhung chung khong
gay ra t(ji, ban than chung ta ma nguoi hanh d(>ng, ha co sao
do lOi? Hay nha, "khong ai co the khien bQ,n ghen ti, tile gi~n,
thu h~n hay tham lam - tru khi bQ,n cho phep dieu do".
 150. Slf GIA.N DU co TAC DQNG THE NAO VCH CON NGUOI?
Se ra sao neu truac nhilng con nang gi~n con nguai khong kiem soat duqc?
Li~u chung ta co danh mat s1:! luang thi~n noi minh chi vi khong the che ng'l:(
ciia con quj mang ten "gi~n du". GiQ,n du la tn;mg thai cam xuc cua con nguai
the hi~n sv bvc tuc, kh6 chiu va mat kiem soat.

sv giQ,n dii: lam con nguai kh6 long kiem soat nhung
cam xuc noi minh.
Nhilng cam xuc nhat thai khien con nguai thieu di tinh
tao, n6 lam ta de dang vap nga, hay bi chi phoi bOi nhilng dieu eiy.

Chung ta de dang
S1f gign df! nuot trQn S1f binh tinh va phai chang vi the chung ta VQi
va han, it thai gia de suy ngam de dua ra lva chQn hay quyet dinh. Chinh vi
the, mQi hanh d¢ng, lai n6i hay nghi suy duqc nay sinh trong con giQ,n du deu
c6 the khien ta hoi hQ,n. va roi chinh sv giQ,n dii: khien con nguai tra thanh
nhilng ke co d(>c. Phai chang vi mQi nguai xung quanh ta e ng(Li con gign du,
hay roi chinh nhilng dieu ta lam trong con gign vo tinh lam ton thuong ke
khac.

Cu()c song trong con mat cua ke gign du chi toan nhilng dieu kh6 chtu, xeiu
xa ma mat dan dive d~p CUQC song. Li~u ding con nguai khi eiy con co the yeu
thuong, con c6 cam nhgn duqc nhilng dieu tuy~t vai quanh minh? Hay thu
con l(Li sau con gign la sl;( tV trach va m()t noi buon chang the hoa giai? Dii
rat nhieu giQt nubc mitt roi cho nhiing hanh dQng phat ra tu con ticc gi~n.
CUQC doi dang song va can lam nhiing bong hoa dang hUn. The nhung, lam
the nao khi da gan CUQC aiJi vbi ban an chung than, hay quyet djnh tu hinh?
Khi mac Wi, mac sai lam, chimg ta chi biet do chocon tuc giQ,n ma "nghi quan,
Lam Lieu". Nhung chimg khong gay ra t()i, ban than chung ta ma nguai hanh
a()ng, ha co sao do Wi? Hiiy nho, "khOng ai co the khien b1;m ghen ti, tuc giQ,n,
hay tham
 YNGHiA CUA LONG DUNG CAM
DOI v(n CON NGUOI TRONG HOAN CANH KHO KHAN
Dan dat vd neu dugc van de nghj lu~n:

Co Long dung cam, ta mai dam doi m(tt, auong dau vai
nhitng giong to bat ngo Q,p den, ta mai co dUQC nguon a()ng Lvc
to LOn thai thuc nang Lv:c va Li tri chung ta phai hanh d¢ng,
phai biet nam bat, tim kiem co h()i de vuon Len, de ton tc;ti va
de thoat khoi nhitng tam toi.
Chi khi dung cam VUQt qua nhitng kho khan, thil thach
mai co the truong thanh va cling cap han.
Long dung cam giup ta nhQ,n ra si£ m~nh va gia trt cua
ban than de no Lv:c het minh, chien dau het minh, de song m()t
CUQC dOi trQn V~n han, y nghia han
Long dung cam con La phuong ti~n Lai tc;to nen nhitng
gia trt thieng Lieng, cao d~p. Nho co Long dung cam, ta cilu
giup dUQC bao nhieu nhitng SO phQ,n kho dau, bat hc;tnh, trao CO
h()i cho biet bao nhieu manh doi Lam Lem trong nhitng kho
khan, thil thach.
Chung minh: Mang trong minh hoi tho cua Long dung cam,
nhitng chien si ao trang, ao xanh van dang ngay dem cang
minh chien dau vai dc;ti dtch Covid-19 debao v~ CUQC song hoa
binh, on dtnh chonhan dan. Cung til Long dung cam, muoi ba
nguoi Linh cilu h¢ dii khong ngc;ti hiem nguy Lao vao vimg SQ,t
La othuy di~n Rao Trang de tim kiem, ctiu giup nhitng nguoi
bt nc;tn vao thang 10 nam 2020 vua qua.
Bdi hQc nh~n thuc: Dung sQ m()t ngay con Lu Q,p den cu()c doi
ta ma hiiy SQ m()t ngay, con nguoi chung ta mat di Long dung
cam de VUQt qua nhitng con Lu ay!
 151. YNGHiA CUA LONG DUNG cAM
DOI vo1 coN NGUOI TRONG HOAN cANH KH6 KHAN
Mang trong minh hoi tho cua Umg dung cdm, nhiing chien si ao trang, ao
xanh van dang ngdy dem cang minh chien dau vbi df:f,i djch Covid-19 de bdo
v~ CUQC song hoa binh, on djnh cho nhan dan. Ciing tic long dung cdm, muO'i
ba nguoi linh cuu h«? dii khong ng~i hiem nguy lao vao vimg s~t lo o thuy di~n
Rdo Trang di tim kiem, cuu giup nhiing nguai bj nf:tn vdo thang 10 nam 2020
vua qua. Trang nhung hoim canh kho khan, khac nghi~t, Long dung cam cang
b(jc LQ dU(Jc sau sac sue mQ,nh tiem an cua no va cang chung minh dU(Jc y
nghia vo cimg Lon Lao d6i voi CUQC song cua moi con nguai. Co Long dung cam,

Cimg ne tninh, tr6n chq,y, cang hen mQn, nhut nhat, ta

se cang bi viti dt;lp, bi nhan chim. Chinh vi vC:Iy, chi bang each d6i mqt va dung
cam VU(Jt qua kho khan, thu thach, anh sang cua tuang Lai moi dan du(Jc he
mo va soi rQ,ng. Nhu con buom non dii dung cam thoat khoi cai ken day dau
don de cat canh bay cao, con nguai chung ta cfing vC:Iy,

Nguai co Long dung cam giong nhu m()t cay co th1:t kien cuang trong gio biio,
quyet doan va mQ,nh me, khOng de do dv;, nghi nga Lan Luot. Long dung cam
nay sinh trong kho khan, thu thach

Khong co Long dung cam, co Le baa tai nang, nhtin each

tot dt;p dii bi nhan chim trong bien ca tam t6i cua nghich canh. Khong chi La
CUU tinh CUa CUQC dai minh,

Dung s(J m(jt ngay con

lu Q,p den CUQC dai ta ma hiiy s(J m(jt ngay, con nguai chung ta mat di Long
dung cam ae Vt!Qt nhii:ng con Lu ay!
 TAM QUAN TRONG CUA GAN KETsv
GHJA cA NHAN vAT~P THE
Dan dat va neu dugc van de nghj lutJ,n:

sv gan ket giila ca nhiin va tQ,p the dong m<)t vai tro vo cung
quan tn;mg tren hanh trinh tnli nghi~m CUQC song va kham
pha chinh minh a moi con nguai.
Trien khai va ban lutJ,n van de
Con nguai khi tva chQn each song gan ket vai tQ,p the se
khong bao gia cam thay Lq,c LOng, yeu the neu co roi vao nghich
canh. sv gan ket cua moi ca nhiin vai tQ,p the tq,o nen m<)t
nguon sue mq,nh to Lon dQ,p tan mQi rao can, tra ngq,i, La cho
dva tinh than cho moi con nguai tren hanh trinh chq,m tai
thanh cong va hq,nh phuc.
Co gan ket, ta mai co the cung chung song, Lam vi~c,
cung giao Luu, hQC hoi va ton trQng Lan nhau.
Gan ket giup ta tv hoan thi~n ban thiin, co co h<)i phat
huy toi da nhung nang Lvc tiem an de cong hien, diing tQ-ng,
de gop vao SV phQ,t trien chung.
sv gan ket vai tQ,p the gop phan hinh thanh nen m<)t
nhiin each tot df;p, m<)t tiim han thanh cao san sang Lai tq,o
nhfrng gia tri quy bau cho CUQC song con ngUOi.
' sv gan ket vai tQ,p the giup ta tq,o dvng duqc nhieu moi
quan M tot df;p, hQC hoi duqc a nhung nguai xung quanh de
cai thi~n von hieu biet con hq,n hf;p cua minh.
Chung minh: Gan ket giua con nguai trong dich Covid - 19
Bai hc;>c nhtJ,n thicc: SV gan ket vai tQ,p the n~n Luy~n cho ta
each song co ki LuQ,t han, co van hoa va tac phong chuyen
nghi~p han. Do La buac d~m, la nen mong cua mQi thanh cong,
hq,nh phuc trong CUQC dai moi Chung ta!
 152. TAM QUAN TRONG evA sv GAN KET GHJA cA NHAN vA. T!P THE
Dieu gi se xay ra khi moi ca nhlin cteu song tach bi~t voi tQ,p the? S'l:( co d<)c,
te nhc;tt Se dan khien con ngU<Ji ta tro nen chan nan, tuy~t VQng va cam ghet
CUQC song hi~n tc;ti, ta Se khOng the song dung VOi gia tri CUa ban th£1n, khong
the dc;tt duqc nhung mong muon, d'l! dinh ta hang ao uoc. S1:( giin ket giiia ca
nhan va t~p the dong mQt vai tro vo cimg quan trc,ng tren hanh trinh trdi
nghi~m CUQC song va kham pha chinh minh 0 moi con nguoi. Giang nhu
nhung con chim canh cvt 0 vimg Nam C'I:(C dii ll:(a chQn each song bay dan de
suoi am cho nhau, de cimg nhau ton tc;ti, con

sv gan ket cua moi ca nhan voi tqp the

nguyen tac ton tc;ti cua m<)t tqp the.

trc,ng CUa S1:( gan ket giiia ca nhan VOi t~p the aUCJC minh chung ro net qua
qua trinh dau tranh cua todn Ddng, toan dan ta trong cong CUQC phong chong
dfch b~nh Covid-19. y thuc t~p the cang dugc nang cao, dfch b~nh cang dUf!C
kilm SO£tt, va chi khi con nguoi ta bitt d~t minh vao t~p the, bitt d~p bo C(ii
toi ca nhan h~p hoi, ich ki de hanh dQng Vi t~p the thi mOi CO the Chi:lm tOi
m1:tc aich chung cao a~p, huang den m{jt CUQC song hoa binh, hi:lnh phuc.

TQ,p the chinh la m<)t the gioi thu nho trong the gioi r<)ng Lon cua dai
song xii h<)i. S'l:( giin ket v&i t~p the giup ta tl:to d'l:(ng dugc nhit~u moi quan h~
tot d~p, hc,c hoi dugc {J nhung nguoi xung quanh de cdi thi~n von hilu bitt
con hC:tn h~p cua minh. S'!! gan ket voi tqp the ren luy~n cho ta each song co
ki lut~t hon, co van h6a va tac phong chuyen nghi~p hon. Do La buoc a~m, ia
nen mong cua moi cong, phitc trong cuoc aoi moi chung ta!
 Doi khi gQ,p nghtch canh ta phai can dln nhii:ng tam Long
Luong thi~n, can dln Sl;( cho di de cung se chia, thau hieu, giup
do nhau di qua nhii:ng ngay giong bao.
Trien khai va ban lut;in van de
Khi cho di, du La cua cai, sue Ll;(c hay don gian chi La tinh
yeu thuong, Sl;( cam thong, thau hieu, ta cung se nh(m Lgi duqc
m¢t tam hon thanh than, tran ngQ,p niem vui va hgnh phuc.
Khi ta san sang cho di, san sang La ba vai vii:ng chac hQ
co the nuong tva thi se khong bao gia ta cam thay co d¢c, tuy~t
VQng trong nhii:ng kho khan, hogn ngn CUa chinh minh.
3. Ynghia Lon nhat cua sv cho di chinh La de noi ket, de
keo gan khoanh each giii:a con nguai vdi con nguai, de hinh
thanh nhii:ng nhan each cao d~p, nhii:ng tam hon vt tha vade
vun dap, xay dl;(ng m¢t xa h¢i van minh, giau d~p.
Hanh d¢ng cho di Lai tgo Sl;( song cho biet bao nhieu
manh dai Lam Lem, bat hgnh, dong thai cung Lai tgo sv song
cho tnii tim dang nam trong Long ngvc cua chinh chung ta.
Chung minh: Tro ve vdi trQ,n Lu Ltch sil: o mien Trung vao hoi
cuoi nam 2020, dong bao ca nude da m¢t Long gay quy ung h¢
va chia se nhii:ng kho khan, nhii:ng d:au thuong, mat mat ma
bacon mien Trung phai ganh chtu. Va gia day, khi Thanh pho
Ho Chi Minh tro thanh tam dtch cua ca nude, ba con mien
Trung Lgi gop mi, gop ggo, bat ke thai tiet nang nong de chuan
bt thil:c an kho dong hQp va nhii:ng nhu yeu pham can thiet.
Bdi hQC nht;in thuc: Cho di chinh La con mai, con nguai hay hQC
each cho di de nuoi duang "dua tre Luong thi~n" Ldn Len trong
tamoingay!
 153. SUC MA.NH CUA NHUNG CU CHi CHO DI TRONG CUQC SONG
sv cho ai ton tc;ti a aoi chinh la lieu thuoc chua lanh cho hang tri~u tnii
tim giita nhitng aau thtwng, mat mat. Nghich canh la thu luon rinh rQ,p mQi
ngoc ngach. Co nhitng nghich canh ta co the tv vuQt qua bang y chi, nghi lvc,
bang sv; quyet tam,co gang cua ban than. Nhung ciing khong it nhi!ng nghjch
cdnh ta phai can den nhi!ng tam Umg luang thi~n, can tUn S1;{ cho di de cimg
se chia, thau hieu, giitp do nhau di qua nhiing ngdy giong bdo. Cho ai chinh
la each ta thay mau cho tnii tim aang nam sau trong long ngvc minh.

Luc ai ao gQ,p kho khan, hoqn nc;tn,

TrO' ve voi tr~n lU ljch su 0' mien Trung vdo hoi cuoi nam 2020,
dong bdo cd nuoc dd m(>t long gay quy ung h(> vd chia se nhiing kho khan,
nhiing dau thuong, mat mat md bd con mien Trung phai ganh chju. Vd gia
day, khi Thdnh pho Ho Chi Minh tra thdnh tam djch cua cd nuoc, bd con
mien Trung lC;ti gop mi, gop gC;to, bat ke thai tUt nang nong de chuan bj thuc
an kho dong h(>p vd nhiing nhu yeu pham can thUt gui vdo tam djch.

nho nhen khi chung ta chi biet giit cho rieng minh, va thQt tan nhan, xau xa
khi co nhitng nguoi san sang cha aqp len mieng cam manh ao cua nguoi khac
chi vi lqi ich ca nhan.

Khong baa gio ta thi~t thai khi cho

ai ma chi thi~t thai khi gifl cho rieng minh, nhu each bien Chet aii dan tro
nen m{J,n chat Va khong the ton tc;ti S'f! song Vi chi nh~n nguon nt!OC 0 song
Jordan rna khong san se cho nhilng bien ho khac. Cho di chinh La con miii, hiiy
Viet do~n van Nghi lu~n xa hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

D~ luy~n 154. H,!U QUA CUA Sl,T CHU QUAN

Dan ddt va neu dtCC}c van ere nghj lu~n: Neu duqc hl;lu qua cua
S'J! chu quan trong each nghi cua chung ta.
MO' do(tn sv chit quan gay ra nhung hc;tu qua nghiem tr~mg anh huang
trvc tiep lien aoi song moi con nguoi chimg ta noi rieng va eel
aoi song cua nhan lo~i noi chung.
Trien khai va ban l~n van de
- Y1. sv chit quan la vi~c con nguoi ta hanh a()ng m()t each
aan gian, nong v()i, aot chay giai ao~n, khong suy xet ki nhung
m(it lqi - h~i, aitng - sai, dan aen bo sot kien thuc, khong aanh
gia aitng nang lvc cua ban than ae tim kiem m()t phuang phap
hi~u qua ma v()i tiep cc;tn nhung kien thuc cao sieu, tu ao gay
Than do(tn ra tinh tr~ng "dam chan t~i cho".
- Y2. S\{ chit quan trong c{)ng Vi~c, CUQC song khien con ngUOi
ta mat canh giac vai nhung moi nguy hiem luon rinh rc;tp, song
thieu thc;tn tn;mg, buong tha ban than va dan aanh mat nang
lvc, gia tfi.
- Y3. Tinh chit quan ae dQa aen eel s\{ song con cita m()t tt;ip
the, thc;tm chi la sv phat trien cita m()t quoc gia, dan t()c.
- Y4. Tinh chit quan neu khong aUQC phat hi~n, sua chua kip
thoi co the aay con nguoi ta vao that b~i hay hc;tu qua aang
tiec nao ao.
Chung minh: Chinh sv chit quan,Ta la cita nguoi dan cung nhu
m()t so can b() liinh ~o sau nhung Lan dc;tp djch thanh cong La
nguyen nhan hang ~au dan aen S\{ bung phat tra L~i cita dich
b~nh Covid-19 a nhieu aja phuang.
Ket do(tn Bdi hqc n~n thuc: Neu khong muon bi "ung thu" thi chitng ta
can ngan chQ,n S\£ phat tan cita "virut chit quan" ngay bay giO
hoQ,c danh quiing aoi con L~i ae ch~y theo hc;tu qua cita no, ao
La tva chQn cita chinh chitng ta!

380 Khong c6 hdnh trinh kh6, chi c6 hdnh trinh khong duqc bat dau!
 154. H~U QUA CUA sv CHU QUAN
Vi sao tinh tn;mg bien ctOi khi hc;tu toan cau ngay cang dUQC day len den
mire biw d(Jng do? Ngoqi tru nguyen nhan khach quan den tic nhung hi~n
tUQng khac nghi~t cua thien nhien thi phan LOn nam 0 S'lf chit quan cua con
nguoi trong qua trinh thv:c hi~n cong nghi~p h6a, hi~n dqi h6a. S'~:C chu quan
go:y ra nhung h~u qua nghiem trqng dnh huang tf'I:Cc tiep tUn dO'i song moi
con nguO'i chimg ta noi rieng va cd doi song cua nhan lot:ti noi chung. Bieu
hi~n pho bien nhat cua

tham chi lei ai thvt lui.

chi la sa lay vao nhung vung bun cua t~ nqn, cua nhung th6i hu, tc;tt xau. Cu(Jc
song luon ton tqi nhung con giong to bat ngo aoi hoi con nguoi phai c6 m(Jt
tu duy, m(Jt each aanh gia, nhin nhc;tn dung dan ve ban than va the giai ae c6
thai clQ ung xU:, aoi ph6 cho phu hQp. sv: chit quan aoi khi la chat d(lc ngam
dan vao nhc;tn thuc con nguoi, gay ra nhung imh huang rau dai, tram trQng.
Chinh S'l:l chu quan, lo la cua nguoi dan ciing nhu m(>t so can b(> Uinh di!-0 sau
nhUng lan d~p djch thanh cong ld nguyen nhan hang dau dan den S'l:l bung
phat tro lt:ti cua djch b~nh Covid-19 anhi~u dja phuong, dUn hinh nhu thanh
pho Ha N(>i, Bac Giang, Binh Duong, ... Thien tai, dich b~nh la nhung moi
nguy hiem khong the luang truac, bOi vc;ty chung ta cang phai canh giac, thc;tn

Neu khong muon bi "ung thu" thi chung ta can

ngan chi;tn sv: phat tan cua "vi -rut chit quan" ngay bay gio hoi;tc dcmh quiing
dai con theo hau qua cua ao chon
 H~U QUA CUA Slf LAN TRUYEN THONG TIN
TREN M~NG xA HOI
Dan dat va neu dU(JC van de nghj htQ,n:

Hi~n nay, tren m(tng xa h¢i co rat nhieu thong tin duqc tan
truyen r¢ng riii de LQ,i hqu qua nghiem trQng.
Trien khai va ban luQ,n van de
Vi~c Lan truyen nhi1ng thong tin sai sv thqt khong chi
Lcim du Luqn hoang mang, khung hoang tinh than, xao tr¢n
CUQC song CUa moi con ngUOi ma COn anh hUang den Ca CQng
dong, xa h¢i, thqm chi La vqn m~nh cua mQt quae gia, dan t¢c .
. Vi~c Lan truyen nhi1ng thong tin khong tanh m(tnh t(to
nen chu nghia dQC h(ti ngam dan VCtO tiem thUC CUa khong it
nhi1ng nguoi ca tin, VQi vang ket Luqn dan (len vua h(ti minh,
vua h(ti nguoi.
Vi~c Lan truyen nhi1ng thong tin khong Lanh m(tnh gay
kho khan cho nguoi dan trong vi~c tiep cqn nguon tin chinh
thong, gay ra nhi1ng cai nhin sai L~ch, khong ro rang, chinh
xac ve CUQC song xung quanh.
Thong tin sai s'l:[ thqt doi khi cilng tro thanh vu khi cong
kich, phan d¢ng chong pha Dang va Nha nuoc.
Ta se tro thcmh n(tn nhan cua nhi1ng cai bay nhqn thuc
dan den danh matquan diem ca nhan, aanh mat chinh minh.
Chung minh: Nhieu tai khoan ')acebook" da dang tai nhi1ng
thong tin khong dung ve vi~c tiem vaccine Covid-19, Lam cho
nguoi dan Lo Lang, bat an trong vi~c tiem vacine.
Bai hc;>c nhQ,n thicc: Can day Lui nhi1ng thong tin sai s'l:[ thqt va
S'l:[ tiep nhqn dung dan cua nguoi dung chinh La buoc d~m de
huang toi m¢t CUQC song Lanh m(tnh, tot d~p!
155. H!U QUA CUA sv LAN TRUYEN THONG TIN TREN M~NG xA HQI
Mgng xii h¢i ngay cang tro nen pho bien v6i tat ca mQi nguai o mQi a¢ tuoi,
mQi tang Lop, dia vi. The nhung, vi~c sir d~ng mgng xii h¢i the nao cho Lanh
mgnh lgi khong phai la van ae ma ai cilng biet. Hi~n nay, tren ml';tng xii hqi
co nit nhieu thong tin dugc lan trnyen r(>ng rai, co nhiing thong tin bo ich,
cap bach, kip thai tot cho S'l! nam bat cua nguai dan, nhteng ciing khong it
nhiing thong tin sai l~ch nham gi«;tt tit, cau "like" de li;ti ht:iu qua nghiem
trcJng. Thoi gian gan day, nhieu tai khoan facebook aii dang tai nhung thong
tin khong dung ve vi~c tiem vaccine Covid-19, lam cho nguai dan lo lang, bat
an trong vi~c tiem vacine.

Dong y rang mQi cong dan aeu co quyen tv;

do ngon luQ,n, nhung tv; do the nao, ngon luQ,n ra sao de dung voi nhung chuan
mv;c cua ago aile, cua thwin phong mi t~c va viin hoa c¢ng dong thi khong
phai ai cilng hieu auqc. Co rat nhieu nguai dang hieu sai ve tv; do ngon luQ,n
ma the hi~n sv thai qua tren mgng xii hQi, aiing tai nhung thong tin chua
duQc kiem chilng, co tinh boi nhQ danh dv;, uy tin nguai khcic.

Nhung thong tin khong lanh mgnh xuat hi~n tran

Thong tin sai sv thQ,t doi khi cung

Neu khong thv;c sv
tinh tao, canh gicic tru6c nhung nguon thong tin ay,

HQ,u qua cila sv lan truyen thong tin chong m(tt

tren mgng xii hQi dang ngay cimg anh huang nghiem trQng dln doi song tinh
than moi con nguoi, vi~c day lui nhung thong tin sai sv thQ,t chinh la buoc
a~m aehUang tOi m¢t CUQC song tot aep1
Viet aot;tn van Nghi lu~n xii hQi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 156. sire M~NH cuA sv KIEN TRi DOI v(n THANH CONG
Dan dat va neu dUC}c van d~ nghj lu~n: Sue mC;tnh cua kien tri
doi uoi thanh cong cua moi nguai.
Mc1doC;tn Du bQ-n co la oc sen ch4m chQ-p dang co gang dich chuyen
tung xang-ti-met thi khi len den dinh nui, phong canh bQ,n
nhin thay cilng giong nhu nhung gi m(>t con chim ung nhin
thay. S'I:C kien tri co m()t SUe mt;tnh vo cung to lon tren hanh
trinh cht;tm toi thanh cong, ht;tnh phuc cua moi con nguai.
Trien khai va ban lu~n van d~
- Y1. Kien tri la yeu to quan trc;mg nhat hinh thanh nen thai
quen va ki lu4t. SV kien tri, ben bi den cung, khong lui bU(Jc,
chan nan trllCJc nhfrng kho khan, thit thach tQ,O nen SUC mQ,nh
to lon giup cho con nguoi co the pha bo mc;>i rao can, tro ngQ,i
de dQ,t dUQC nhfrng gi minh mong muon.
Than doC;tn - y 2. Kien tri giup kham pha va chiem nghi~m dUQC nhung
gia tyt mOi me CUa CUQC song xung quanh, kham pha Va Chiem
nghi~m dUQC can phong nam sau trong chinh con ngWJi minh.
- y 3. sv kien tri la buoc d~m hinh thanh nen m(>t nhan each
cao d~p, m(>t tam hon vi tha, nhan nQ-i.
-v4. Co kien tri chung ta se du vung tam de lang nghe, biet
yeu thUOng va song m(>t CUQC doi trc;>n V~n han, ynghia han.
Chung minh: Nho co co sv kien tri ben bi, ma ta thay m(>t d(>i
tuyen bOng del nu voi nhfrng thanh tich vang d(>i den the; nho
co sv kien bi kien tri ma chung taco m(>t Nguyen ThiAnh Vien
lien hoan cac ki l1;tc bai l(>i the gioi, ghi danh cho Vi~t Nam.
Ket aot;tn Bdi hQc nh~n thuc: Chi bang each kien tri vuQt qua nhung
giong to, ta moi thay dUQC anh sang cua ngay mai huy hoang.
Dung bao giO bO CUQC khi tung te bao trong CO the bQ,n van
dang ngay dem dau tranh cho nhfrng hi VQng va S'lf song 0
tuang lai!

384
 156. sue MA.NH CUA sv KIEN TRI DOl VCH THANH CONG
Doi nguoi quan trQng nhat [a sv; kien tri, no Lv;c ben bi de c6 the di den cuoi
ch4ng duong. Dit bQ,n c6 La oc sen chc;tm chQ-p dang co gang dtch chuyen tung
xiing-ti-met thi khi len den dinh nui, phong canh bQ,n nhin thay cung giong
nhu nhilng gi m<)t con chim ung nhin thay. kien tri co m()t sicc mt;tnh vo
S'l:(

cimg to lon tren hanh trinh cht;tm toi thanh cong, h«:tnh phuc cua moi con
nguoi. Kien tri [a

VQng Va kien tri thea auoi nhfrng dam me va khat VQng ay,

sv kien tri La
C6 sv kien tri,
Thanh cong khong chi aUQC
do Luong bang gici trt tai san, vc;tt chat, thanh cong aoi vai moi con nguoi con
La vi~c aUQC song dung vai nang Lv;c, vai gici trt cua ban than .

. Nha co co s'l! kien tri Mn

bi, ma ta thay m(>t d()i tuyen bong da nii voi nhiing thanh tich vang d(>i cten
the; nho co S'l:( kien bi kien tri ma chung taco m()t Nguyen Thj Anh Vien lien
tie'p gianh cac ki l'l;tc boi lt;>i the gioi, ghi danh cho Vi~t Nam. Khong phai La
bqn khong the chien thang, khong the VUQt qua nhilng rao can, tri'J ngqi tren
hanh trinh chinh phvc thanh cong maLa bOi bqn chua au kien tri, no Lv;c, chua
au quyet tam de ai dln cuoi ch4ng auong. Trang cuon "Nhc;tt ki thai ki chien
tranh" chong de quoc Mi, nit anh hitng-bcic si Dgng Thity Tram c6 viet: "Doi
ngUOi phai trai qua giOng to nhung khong aUQC cui dau trUOC giOng to", qua
th'l;(c chi bang each kien tri VUQt qua nhfrng giong to, ta moi thay dUQC anh
sang cua ngay mai huy hoang. Dung bao gia bo CUQC khi tung te bao trong co
bgn van dang aau tranh nhitng VQng Vii S'!f song 0 tUOng
Viet dot;tn van Nghj lu<;tn xa hqi "khong kho" Tran Thity Duong

De luy~n 157. TAM QUAN TR(>NG CUA CONG HIEN GIUA cA NHAN
v<n c(>NG DONG
Dan dat va neu dugc van de nghj lu~n: Tam quan tn;mg cua
cong hie'n giua ca nhan vbi c(>ng dong.
Madot;tn sv cong hien cita moi ca nhcin co vai tro vo cung quan trc;mg
trong vi~c huang cten nhflng dv dinh cita c(>ng dong.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Khi song cong hien ta mai co the b(jc l(> dUQc trQn V(;!n
gia tri cita minh.
- Y2. Co ca h(>i duQc phat huy toi da nang Lvc, sue m~nh cita
ban thcin de dong gop, dcing tQ,ng cho c(>ng dong, xa h(>i
- y 3. Song cong hien dUQC tQ,n huang trQn v~n CUQC song, dUQC
Than do(tn kham pha, chiem nghi~m ve d€;!p cita nhflng yeu thuang di~u
ki ma t~o hoa da b~n tqng, de khong phai song hoai, song phi,
song m(jt CUQC ddi te nh~t, VO nghta.
- Y4. Chi khi ca the song cong hien, xa h(>i phat trien LOn m~nh
thi S'l:£ ton t~i cita nhflng te bao Ca nhcin mai trO nen CO yng hta.
- Y5. sv cong hien cita moi ca nhcin La vi~c dem cita cai, sue
Lvc, tri tu~ gop chung vao bien lan c(>ng dong, gop chung vao
sv phat trien LOn m~nh cita xa h(>i.
Chung minh: Nho co sv cong hien, hi sinh cita nhung chien si
ao trang, ao xanh gifla tcim dich Covid-19 ma long dcin duQc
on dinh; Dang va Nha nuac dUQc vai bat di phan nao nhilng
ganh nQ,ng, nhflng ap Lvc.
Ket do(tn Bdi hQc n~n thuc: Chi bang each hoa minh vao tQ,p the de
cong hien, de hi sinh, ta mai CO the cam nhQ,n dUQC anh sang
huy hoang cita niem vui va h~nh phuc dang sau nhiing chQ,ng
du:ong da vat va cung nhau.

386 Khong co hanh trinh khO, chi co hdnh trinh khong dU<JC bat dau!
Viet dot;tn van Nghi lu(tn xii h(>i "khong kho" Tnin Thuy Duong

157. TAM QUAN TRONG cuA coNG HIEN cA NHAN v<n c<)NG DONG
Neu xem ce)ng dong xii he)i nhu me)t ca the song thi moi ca nhdn chinh la
tung lap te bao khong the thieu trong qua trinh hinh thanh va phat trien cita
ca the song ay. Ciing giong nhu co the can tUn nhiing te bao de duy tri S1!
song, cc}ng dong xii hc}i luon can den nhiing con nguoi bitt cong hie'n de phat
trien van minh, giau d~p. S¥ cong hie'n ciia moi ca noon co vai tro vo cung
quan trqng trong vi~c huang den nhiing d¥ djnh ciia cc}ng dong. Chung ta
sinh ra luon mang nhung gia trj, tiem an ma chi bang each song cong hie'n ta
moi co the b(jc l(j dugc trqn v~n gia. trj, cao quy ay, chung ta moi co co h(>i
dUQC phat huy toi da nang ll!C, SUC mt;tnh CUa ban than de dong gop, dang
tij.ng cho c(jng dong, xii h(>i. Tat ca chung ta deu phai biet song cong hien,
truoc het za de tra mon ng du:gc t(tn huang trqn v~n cu(jc song, dugc kham
pha, chiem nghi~m ve d~p cua nhting yeu thuong di~u ki ma t~o hoa dii bt;tn
tij.ng, vd sau do ld de t~c ghi hinh anh ciia chinh minh trong cu(jc doi lon ·
rc}ng, de khong phai song hodi, song phi, song mc)t cu(jc doi te nh~t, vo nghia.
sv cong hien cita moi ca nhdn la vi~c dem cita cai, sue lv;c, tri tu~ gop chung .
vao bien lan ce)ng dong, gop chung vao sv; phat trien lan mq,nh cita xii he)i. Chi
khi co the song xii h(>i phat trUn lon mt;tnh thi S1! ton tt;ti ciia nhiing te bao ca
nhan moi triJ nen co y nghia.. Moi con nguoi chung ta chinh la me)t be) phg,n
cau thanh ce)ng dong, xa he)i, chung ta khong the song ich ki, vo an, khong the
khep minh trong nhung lqi ich ca nhdn nho be, tam thucmg ma bo quen tQ,p
the, bO quen tinh than ce)ng dong thieng lieng, cao d~p. Nho co 81! cong hie'n,
hi sinh ciia nhiing chien si ao trang, ao xanh giiia tam djch Covid-19 ma long
dan dugc on djnh, Dang 'Va Nha nteoc dugc voi bot di phan nao nhiing ganh
nij.ng, nhiing tip l¥c. Nho co S1! cong hie'n, hi sinh ciia nhiing tinh nguy~n 'Vien
ma ba con co dii com an trong thai dUm giiin each xii hc}i. Tat ca mQi sv cong
hi~n du nho be nhung khi dWJC chung cat va ket tinh lq_i se tro thanh nhitng
gia trj, lan lao, cao d~p. Qua thv;c "muon di nhanh thi di me)t minh, muon di
xa phai di cung nhau". Chi bang each hoa minh vao tQ,p the de cong hien, de
hi sinh, ta mai CO the cam nhQ,n dUQC anh sang huy hoang cua niem vui va
hq,nh phuc dang sau nhung chgng duong dii vat va cung nhau.
 158. VAl TRO CUA SVTVL!P DOl vcn NH!N THUC
CUA GIC)I TRE NGAY NAY
Dan dat va neu dugc van de nghi lu~n:

Tinh t\[ lQ,p giup chung ta c6 kha nang nhin nhQ,n va t\[ len
ke hoc;tch cho chinh cu9c doi minh ma khong phai d\[a dam
hay l~ thUQC vao bat ki ai.
Trie'n khai va ban lu~n van de
l Ren luy~n aUQC tinh tv lQ,p, ta se kham pha aUQC ban
than, aanh thi£c aUQC nhilng nang l\[c tiem an va hoan toan
c6 the t\[ vuan len trwk nhilng kh6 khan, thil thach,
. T\! lQ,p giup chung ta c6 thai dQ song dung dan, truong
thanh han, tinh te han trong mQi hoan canh.
Nho c6 tinh tv lQ,p, ta c6 the ren luy~n aUQC nhilng pham
chat dc;to due tot d~p nhu can cu, chiu kh6, kien tri, ... c6 the t\[
hoan thi~n Va phat trien ban than thea nhilng h110ng tich C\(C.
Tinh t\[ lQ,p tc;to nen S\( linh hoc;tt, sang tc;to, giup tat\[ tin
the hi~n nang l\[c tri tu~, nang l\[c phdm chat, the hi~n long
nhi~t thanh va tc;w aUQC nhilng moi quan h~ tot a~p VOi mQi
nguoi xung quanh.
Vi~c tv lQ,p se dem den cho chung ta nhilng trai nghi~m
thu vi, clQC aao trUOC VO van thi£ thach khac nghi~t tren hanh
trinh hoan thi~n ban than.
Chung minh/ Phdn de: Bc;tn muon song CUQC aoi cay tam gili,
l~ thUQC va khong CO chinh kien, khong clUQC lam aieu minh
dam me, tam toi, chong chenh hay CUQC song tv do hc;tnh phuc?
Bai hc;>c nh~n thuc: Khong ren luy~n aUQC tinh t\[ lQ,p, nhQ,n
thi£c cua moi con ngUOi se dan bi baa man vi S\( d\[a dam, l~
thUQC vao ngUOi khac.
Viet dot;tn van Nghi lut:tn xa hgi "khong kho" Tran Thuy Duong

158. VAl TRO CUA Slf TV J.!p DOl vcn NH!N THUC CUA GIC)I TRE
"Bq,n tre muon thanh aq,t tru:6c het can phiii xay d'l!ng auqc tinh t'l! lQ,p", ao
la lai khuyen cua n1t nhieu nhung nhan vQ,t tam co trong linh v'l!c phcit trien
ban than hay cii nhiing ti phu noi tieng the gi6i nhu Warren Buffet, Bill Gates,
Bernard Amault, ... Vf~:y tinh t1! l~p th1!c chat co vai tro nhte thd nao aoi voi
nh~n thuc va S1! thanh cong cua gioi tre ngay nay? Tinh t1! l~p giup chung
ta CO khd nang nhin nh~n Va t1! len kd hot;tch cho chinh CUQC doi minh ma
khong phdi d1!a dam hay l~ thu{jc vao bat ki ai. Ren luy~n auqc tinh t'l! lQ,p, ta
se kham pha duqc bdn than atang m1:(c sau r(>ng nhat, aanh thuc duqc nhiing
nangl1;Cc tiem an va hoan toan co the t1:( vuon len truoc nhilng kho khan, thU'
thach. T'l! lQ,p giup chimg taco thai a{j song dung dan, trudng thanh hon, tinh
te hon trong mQi hoan cdnh. Nha co tinh t'l! lQ,p, chung ta co the ren luy~n
duqc nhiing pham chat dt;to due tot a~p nhu can cit, chju kho, kien tri, ... co
the t1:( hoan thi~n va phat trien ban than theo nhiing chieu hteong tich C1:(C.
Tinh t'l! lQ,p tt;to nen S1! linh hot;tt, sang tt;to, giup ta t1;C tin the hi~n nang l1;Cc
tri tu~, nang l1;Cc phclm chat, the hi~n long nhi~t thanh va tt;to duqc nhiing moi
quan h~ tot d~p voi mgi nguoi xung quanh. Chang ai muon ket bq,n v6i m()t
ke luai bieng, d'l!a dam, ciing chang ai muon giup aa hay ung h() nhiing con
nguai chi biet nha cQ,y, l~ thu()c va tro thanh gcinh nc'J,ng cho nguai khcic. Ai
cilng CO nhiing UdC muon, khat VQng va SU m~nh rieng bi~t khi aen Vdi CUQC
aai, boi vQ,y ta khong the cu miii song ki sinh tren ca the cua nguai khcic ma
dan acinh mat mau sac cci nhan cua chinh minh. Vi~c W l~p se dem den cho
ta nhiing trdi nghi~m thu vi, d{jc dao truoc vo van thU' thach khac nghi~t tren
hanh trinh kham pha the gioi va hoan thi~n. bdn than. Chi khi vap ngii va t1!
minh dung len, y chi, nghi lt;Cc trong con ngw1i chung ta moi duqc toi luy~n
CUng cap, san sang aoi mt;it Va dau tranh v{Ji mgi giong to ~p den trong CUQC
dai. Khong ren luy~n auqc tinh t'l! lQ,p, nhQ,n thuc cua moi con nguai se dan bi
bao mon vi S'l! d'l!a dam, l~ thu()c vao nguai khcic. Bq,n muon song CUQC aai cay
tam gili, l~ thu()c va khong co chinh kien, khong auqc lam aieu minh aam me,
tam toi, chong chenh hay m()t CUQC song tv; do, hq,nh phuc? Tat cii nam 0 S'l!
lv;a ch<;>n cua bq,n, khong ai co the quyet ainh thay bq,n neu khong muon the!
 Vi~c giit gin tieng noi dan tQC co vai tro vo cimg quan trQng
va can thiet, dQ,c bi~t lei trong qua trinh h<;>i nh~p, giao thoa
giita cac nE~n van hoa ngay nay.
Trien khai va ban luf:l,n van de
Tieng noi dan t(>c lei sgi day gan bo xuyen suot ca qua
trinh hinh thcinh nhan each, tam han con nguoi.
Tieng noi lei linh han, lei b<;> mQ,t rieng bi~t va niem tv
hao sau sac cita m(>t quae gia, dan tQC, Vi~c gifr gin tieng noi
dan t<;>c lei baa ton fich sil, lan toa va quang ba ve df;p cita van
hoa dan tQC r(>ng khap the gidi.
Giii: gin va luon the hi~n niem tv hcio ve ve df;p cita tieng
noi dan t<;>c vdi bQn be quae te chinh lei bieu hi~n sau sac nhat
cita long tv ton dan t<;>c chinh dang.
Giii: gin dugc tieng noi dan tQC tc;w co sa va nen tang
vii:ng chac de tien xa hon den su m~nh baa v~ chit quyen van
hoa, lanh tho ddt nude.
Chicng minh: Khong it nhii:ng c<;>ng dong nguoi Vi~t tren the
gidi du dang phai song a noi ddt khach va sil dvng ngoc;ti ngii:
nhung tat ca nhii:ng con nguoi Vi~t Nam xa xu van khong baa
gi(J quen tieng noi dan tQC, van the hi~n niem tV hao sau sac
ve m<;>t tieng noi da gan b6 va ngam sau vao da thit.
Bai hQc nhf:l,n thicc: Tat ca chung ta, du dang song a vung mien
ncio tren dai ddt hinh chii: s than thuong, hay luon giii: gin va
tV hcio ve tieng noi dan t(>c, nhu sinh thoi Chit tich Ho Chi
Minh hang mong Udc: "Tieng noi lei thu tcii san vo cung lau doi
va vo cung quy bau cita dan t(>c. Chung ta phai giii: gin no, quy
trQng no, lam cho no pho bien ngay cang r<;>ng khap".
 159. VAl TRO CUA VI~C GIU GIN TIENG NOI DAN TQC
Tieng noi vua la phuang ti~n giao tiep vua la bieu hi~n dQ,c trung trong van
hoa cita m()t quae gia, dan t()c. Bai vt;ty, vi~c giii gin tieng noi dan tc)c co vai
tro vo cimg quan trc;mg va can thUt, dq,c bi~t ld trong qua trinh hc?i nht;tp,
giao thoa giiia cac n~n van hoa ngay nay. Ta duqc tiep cgn va sit dvng tieng
noi dan t(jc tu khi con bgp b~, dung tieng noi de tuang tac voi cha m~, bc;m be
hay kham pha baa nhieu nhung dieu li thu cita CUQC song xung quanh. Tieng
noi dan t(jc hay con gQi la tieng m~ de,
Giit gin tieng noi dan t()c
chinh la each ta giu gin nhitng ki ni~m quy gia, la each ta tran trQng chinh
minh Va tran trQng CUQC song.

tieng noi dan t()c la

Trai qua qua trinh hinh thanh va phat trien keo
dai ca thien nien ki,

Co giu gin duqc tieng noi dan t()c,

Khong it nhiing cc)ng dong ngu:oi Vi~t a

nhi~u quoc gia tren the giai dii du:qc thanh lt;i,p de cimg giao lu:u, doan t'l! vai
nhau trong cac ngay le lan. Du dang phai song a nai dat khach va su d'l!ng
ngot;ti ngii nhu:ng tat cd nhiing con ngu:oi Vi~t Nam xa xu van khong bao gio
quen tUng noi dan tc)c, van mong muon du:qc the hi~n ni~m t'l! hdo sau sac
v~ mc?t tUng noi da gan bO va ngam sau vao da thjt.

Tat ca chung ta, du dang song avung mien

nao tren dai dat hinh chit s than thuang, hay luon giit gin va tl;l hao ve tieng
noi dan t()c, nhu sinh thai Chu tich Ho Chi Minh hang mong uoc: "Tieng noi
La thu tai san vo citng tau doi va vo cung quy bau cita dan t()c. Chung ta phai
gifr gin no, quy trQng no, cho pho bien ngay cang ri)ng khap".
 KHAC PHl}C TINH TR~NG MAT DI
sv TRONG sANG ciJA TIENG vi~T
Dan ddt va neu dugc van de nghj lu~n:

Tinh tn;mg mat di S'l;( trong sang cua tieng Vi~t - ngon ngfi
m~ de dang ngay cang trd nen "pho bien", dQ,c bi~t (J gibi tre.
VQ,y [am the nao de khac phl;tc tinh tn;mg mat di s'l;( trong sang
cua tieng Vi~t?
TrUn khai va ban lu~n van de
De bao v~ s'l;( trong sang cua tieng Vi~t, trubc het can
phai quan tam nhieu han den qua trinh giao d1;tc tieng Vi~t.
Chung ta phai hieu duc;c nguon goc, ban chat va ve d~p
cua ngon ngfi tieng Vi~t de dan hinh thanh y thuc gifr gin, bao
v~ nhfing ve d~p thieng [ieng ay.
Tac dt;>ng den nhqn thuc cua moi con nguoi trong su
m~nh bao v~ sv: trong sang cua tieng Vi~t chinh [a bi~n phap

hi~u qua nhat.

TQ,n d1;tng truyen thong, bao chi de quang ba, khuyen
khich mQi nguoi tim hieu ve tieng Vi~t va nang cao tinh than
bao v~ s'l;( trong sang cua tieng Vi~t cung [a mt;>t y tuong hi~n
d(ti, sang t(tO.
To chuc nhieu CUQC thi, san chai bo ich t(tO dieu ki~n, ca
ht;>i de cac b(tn hQC sinh dUQC su dvng t'ieng Vi~t, tim h'ieu ve .
nguon goc, ban chat va y nghia cua tieng Vi~t, phat huy dUQC
tinh than dan t(>c dqm da, sau sac.
Can den vai tro cua Dang va nha nubc, cung nhu d(>i ngu
cac giao su, tien si chuyen nghien cuu ve ngon ngfi dan tt;>c.
Chung minh: Tinh tr(tng noi t1;tc, noi bQ,y cua gibi tre.
Bdi hQc nh~n thuc: Bao v~ s'l;( trong sang cua tieng Vi~t chinh
[a trach nhi~m cua tat ca chung ta!
 ~ ' ,., , ,.., ,..
160. KHAC PHlJC TINH T~NG MAT DI SlfTRONG SANG TIENG VI~T
Chung ta thuang augc khuyen khich hQC ngoc;ti ngu ae ma ri)ng kien thuc,
gia tang co h(ji ngM nghi~p nhung lc;ti khong biet rc1ng, tinh trc;tng mat ai sv
trong sang cua tieng Viet - ngon ngu me; ae dang ngay cang pho bien, a(tc bi~t
a gioi tre. VQ,y lam the nao de khac ph1:f,C tinh trt:tng mat ai S1;£ trong sang cua
tUng Vi~t? TUng Vi~t ld ngon ngii chinh thuc cua dan t()c Vi~t ud augc hon
85% nguai dan Vi~t Nam su d1:f,ng. The nhung, chinh nguai Vi~t chung ta lc;ti
dang lam mat ai sv trong sang cua tieng Vi~t qua vi~c dung tii sai nghia, sai
ngu phap, su dvng tieng long, pha each va chem ngu mi)t each tity ti~n, biia
biii. .. De bao v~ sv trong sang cua tieng Vi~t,
Giao dvc khong co
nghia chi dung [c;ti a Vi~C dc;ty each aQC, each viet ma han the nii:a,

Mi nhQ,n thuc la yeu to cot Wi aieu

khien hanh vi, chi khi nhQ,n thuc dung aan ta moi co augc nhung hanh ai)ng
tich eve, chudn chinh nhat.

r•. voi toe

a¢ lan truyen thong tin nhanh chOng cua mc;tng xa hQi ngay nay, chung ta
aeu se augc tiep cQ,n voi nhung an phdm bao chi viet ve ve ac;p cua tieng Vi~t .
va sv can thiet phai bao v~ sv trong sang cua tieng Vi~t.

Ben cc;tnh aanh thuc trach

nhi~m cua moi cong dan, ae khac phvc tinh trc;tng mat ai sv trong sang cua
tieng Vi~t rat can aen

khac nhilng doi tuqng co tinh lam mat di S'IJ trong sang cua tieng Vi~t. Bao v~
S'IJ trong sang cua tieng Vi~t chinh la tnich nhi~m cua ca chung
Viet dot:tn van Nghj lu4n xa h()i "khong kho" Tran Thity Duang

D~ luy~n 161. H!U QUA CUA LOI SONG THlJ DONG

Dan dat va neu dUCfc van d~ nghj lut;in: Neu ht;iu qua cua loi
song th¥ dQng.
MO'dot:tn M¢t b¢ phQ,n khong nho gi6i tre ngay nay van con bi troi
bu¢c trong loi song "thv d{)ng" dang dan bop nghf;t con duong
cht;tm t6i thanh cong va ht;tnh phuc. Loi song th1:t dQng khi eta
ngam ddn vao nht;in thuc se gay ra nhiing ht;iu qua vo cung
nghiem trQng ma khong phai ai trong chung ta ciing co the
kjp thai phat hi~n va sua chiia.
Trien khai va ban lut;in van d~
- Y1. Bieu hi~n pho bien nhat cua loi song thv d{)ng la luon
nghi theo, lam theo nguoi khac, luon cho dQi sv nhac nhd, give
gia mdi bat tay vao hanh d{)ng.
- Y2. Doi khi ta con phai tiep nhQ,n nhfrng thong tin sai l~ch
thong qua quan diem, goc nhin cua nguoi khac vi khong the
Than doi;tn chu d{)ng tim hieu, nghien cuu.
- Y3. Song thv d¢ng lam tri tr~ hanh trinh cht;tm t6i thanh
cong va ht;tnh phuc cua moi con nguoi.
- Y4. Neu khong the thoat khoi thoi suy nghi tieu C\{C cua loi
song thv d{)ng, ta se bo wnhieu co h{)i quy gia, luon phai dva
dclm, l~ thu{)c vao nguoi khac, khong co chinh kien, quan diem
rieng va de dang danh mat cai toi gifra CUQC doi l{Jn r{)ng.
Chung minh: Bu6c ra the gi6i l6n rqng,ta se phiii tram tro
ngt;tc nhien tru6c m{)t NhQ,t Ban v6i the h~ mam mang luon
chu d{)ng trong mc;>i thoi quen tit sinh hot;tt den giao tiep ung
xu. Tre em NhQ,t Ban dUQC giao dvc "noi khong v6i thv d{)ng"
ngay tit nho.
Ket doi;tn Bai hQc nht;in thuc: Lot;ti bO loi song thv d{)ng chinh la ta dang
thap len ngc;>n lua mang d{)ng lvc to l6n tren hanh trinh cht;tm
tdi thanh cong va ht;tnh phuc!

394 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong dtt<,1c bat dau!
Viet dot:tn van Nghi lu4n xii hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

161. H!U QUA CUA LOI SONG THl,J DQNG

Di ngU<JC LQ,i v6i tinh than "chu a(jng, sang tQ,O a~ hu6ng den thanh cong",
m(jt b(j phQ,n khong nho gi6i tre ngay nay van con bi troi bu(>c trong Loi song
"thv, a(jng" dang dan bop ngh~t con aui'Jng chQ,m t6i thanh cong va hQ,nh phuc.
Loi song th¥ d{jng khi da ngam ddn vao nht;in thuc se gtiy ra nhiing ht;iu qua
vo cung nghiem trQng ma khong phdi ai trong chung ta ding co the kjp thai
phat hi~n va siia chua. Bilu hi~n pho bUn nhat cua loi song th¥ dqng ld luon
nghi theo, ldm theo nguoi khac, luon cho dc;1i sl:C nhac nho, gi1;tc giii moi bdt
tay vao hanh dqng. Loi song thv, a(jng khong chi khien ta bO La nhilng nguon
tri thUC bo ich tren hanh trinh t'l! minh kham pha the gi6i, kham pha CUQC
song ki di~u xung quanh ma doi khi ta con phai tUp nht;in nhiing thong tin
sai l~ch thong qua quan dUm, goc nhin cua nguoi khac vi khong the chu dqng
tim hUu, nghien cuu. Song thv, a(>ng lam tri tr~ hanh trinh cht:tm toi thanh
cong va h~nh phuc cua moi con nguoi. Hay thil tuong tUQng khi Loi song thv,
a(jng aa tro thanh thoi quen, va m(jt ngay khong con cho d'l!a, khong con ai
san sang soi aui'Jng chi Loi, cam tay ncin vi~c, ta se bi rai vao vilng bun cua S'l!
hoang mang, vo dinh, khong co khii nang chong chc;>i, vuan Len bang nang L'l!c
cua chinh minh dan den nhiing that bQ,i thiim hQ.i, e che. Loi song thv, a(>ng,
ve Ldu dai se Lam ciin tro suy nghi, kim ham tinh sang tQ,O vA. S'l! phat tri~n toi
aa nang L'l!c, gia tri cua moi ngui'Ji. Buoc ra the gioi lon rqng, ta se phdi trdm
tro ng~c nhien truoc me)t Nht;it Bdn voi the h~ mdm miing luon chu d{jng
trong mQi thai quen tu sinh ho~t den giao tUp ung xii. Tre em Nht;it Bdn dugc
giao d'f:tC "noi khong voi th1;t dqng" ngay tu nho. Chinh vi the, tri thong minh
va hi~u quii cong vi~c cua ngui'Ji NhQ,t dUQc xep ovi tri hang dau the gibi.
Chang co ai Lui'Ji suy nghi, Lui'Ji tim toi, hc;>c hoi ma co th~ tQ,o ra nhilng cong
trinh tri thuc tuy~t di~u, nhilng tac phdm kinh aien a~ ai'Ji. Neu khong the
thoat khoi thoi suy nghi d[?c ht:ti cua loi song th'l;t d{jng, ta se bo lo nhieu co
h{ji quy gia, luon phai dl;Ca dam, l~ thu{jc vao nguoi khac, khong co chinh kUn,
quan dUm rieng va de dang aanh mat cai toi ca nhan giua cu{jc doi
LoQ,i bo Loi song thv, a(>ng chinh La ta dang thap Len ngc;>n lila mang a(jng l'l!c
to Lon tren himh trinh chQ,m t6i thanh cong va hQ,nh phuc!
 Doi khi, vi miH chim dam trong the giai Lon Lao, vi ac;ti ma ta
vo tinh bO quen tam quan trQng cita nhung dieu nho be trong
CUQC song thuang nh~t. Nhung aieu nho be co the ton tc;ti m(>t
each vo danh nhung khong bao gia La vo nghia.
Trien khai ud ban lul:ln van de
Nhung aieu nho be chinh La lieu thuoc tinh than quy gia
nhat giUa bao nhieu bon chen, vat va, La chon binh yen, hc;tnh
phuc nhat cita tnii tim va tam han nguai.
Nhung dieu nho be nhu tung not nhc;tc trong ban truang
ca muon thuo, La nen m6ng, La buac d~m hinh thanh nen bao
gia tri LOn Lao, cao ca adai.
Bo qua nhung aieu nho nhc;it, ta khong thv;c sv hieu auQc
ban chat cot Loi cita hanh trinh ma ta dang kham pha, mQi no
Lv;c va co gang se tro nen vo nghia, thanh cong va hc;tnh phuc
sedan tu(>t khoi tam tay.
Nhung dieu nho nhc;lt dc;ty ta each tran trQng CUQC song
dang dien ra quanh ta moi ngay, khien ta biet yeu thuang, biet
Lang nghe nhieu han.
Chung minh: Ti phu noi tieng the giai Warren Buffet, it ai biet
rang ong aii phai, tim toi va hQC hOi tUng thU kien thUC nho
nhc;lt nhat ve qua trinh dau tu va gQi von, ong dii kien tri va
no Lv;c ben bi moi ngay de thea duoi dam me, khong bao gia VQi
vang ma dot chay giai doc;tn khi ban thiin chua au cilng cap.
Bdi hQc nhl:ln thuc: Nh~n thilc duQc tam quan trQng cita
nhung dieu nho be, ta mai song trQn v~n va y nghia han. Triin
trQng nhung dieu nho nhc;lt chinh La triin trQng tung manh
ghep cita trai tim minh!
Viet do~n van Nghi h.t~n xii h()i "khOng kho" Tran Thity Duong

162. TAM QUAN TRQNG CUA NHUNG DJ:EU NHO BE TRONG CUQC SONG
Dai xay vgn truc;mg bat ctau tic nhung vien ggch nho be, duang xa vgn dQ,m
ciing bat dau tit nhung buac chan nho be. Doi khi, vi mai chim dam trong the
giai lan lao, vi d~i ma ta vo tinh bo quen tam quan trc.mg ciia nhiing dieu nho
be trong CUQC song thteong nh~t. Nhiing dieu nho be CO the tan t~i m()t each
vo danh nhung khong bao gio la vo nghia. D6 co the la m(Jt hanh d(Jng nho,
m(Jt lai noi vu va, m(Jt sv v~t, sv vi~c rat binh thuang nhung an chua v6 van
nhung gia trj, quy bau tren hanh trinh tim kiem thanh c6ng va hgnh phuc cua
moi con nguai. Nhiing dieu nho be chinh ld lieu thuoc tinh than quy gia nhat
giiia bao nhieu bon chen, vat va, ld chon binh yen, h~nh phuc nhat ciia tnii
tim va tam han nguoi. C6 nhung dieu nho be, CUQC song mai tro nen trc;>n v~n
va y nghia. Nhung dieu nho be nhu tung not nhgc trong ban truang ca muon
thuo, ld nen mong, la buac d~m hinh thanh nen bao gia try lon lao, cao cd (J
doi. Mc;>i yeu thuang deu duqc ket tinh tit nhung lai noi, hanh a(Jng nho be,
than thu(Jc va mc;>i sv nghi~p vi dgi deu duqc chung edt tit nhung tri thuc V'l:tn
VQ,t nhat ta lU(Jm lQ,t dUQC tren hanh trinh kham pha Vtl trai nghi~m CUQC song.
la
Nhin khoi tai san khong ciia ti phu noi tieng the giai Warren Buffet, it ai
biet rcing ong da phai, tim toi va hqc hoi tung thu kien thuc nho nh~t nhat
ve qua trinh dau tu va gqi von, ong da kien tri va no h:cc ben bi moi ngay de
thea duoi dam me, khong bao giO VQi vang ma dot chay giai do~n khi ban
than chua dii cung cap. Bo qua nhung dieu nho nhQ,t, tva chQn m(Jt con duang
tat CO the khien chung ta dgt dU(JC nhiing m'!:LC tieu tTUOC mat, nhung ve tau
dai, neu khong th1:(c 81:{ hieu duqc ban chat cot loi ciia hanh trinh ma ta dang
kham pha, mqi no l1:(c va co gdng se trii nen vo nghia, thanh cong va h~nh
phuc se dan tuQt khoi tam tay. Nhung dieu nho nhQ,t dc;ty ta each tran trc;mg
CUQC song dang dien ra quanh ta moi ngay, khten ta btet yeu thteong, btet
ldng nghe nhieu han. Mqt hanh d(Jng nho cua chung ta hom nay cilng co the
anh huong den sv nghi~p vi dgi trong tuang lai, t~m chi anh huong den lqi
ich cua cd c(Jng dong, xii h(Ji. Nh~n thuc duqc tam quan trc;>ng cua nhung dieu
nho be, ta mai song trc;>n v~n va y nghia han. Tran trc;>ng nhung dieu nho nhQ,t
chinh la tran trc;>ng tung manh ghep cua trai tim minh!
 Vi~c dQc sach tu Litu da tro thimh m()t phan khong the thieu
tren hanh trinh tnli nghi~m CUQC song va kham pha chinh
minh cita moi con nguai. Thai quen dQC sach moi ngay co tam
quan trQng dQ,c bi~t khong chi trong qua trinh hQc tQ,p, Lam
vi~c ma do con La m()t hinh thuc giiii tri hii:u hi~u giup chung
ta CO the VOi di nhii:ng phien mu()n, nhii:ng ap hie CUa CUQC
song hi~n dQ,i ngay nay.
TrUn khai ud ban lut:tn van de
DQC sach La qua trinh con nguai ta Lam giau von hieu
biet, Lam giau nhii:ng triii nghi~m, tiep thu baa cai hay, cai df;p
cita the giai song xung quanh.
Thai quen dQC sach moi ngay giup ta ren Luy~n tu duy,
bOi dap nhii:ng suy nghi tich cv;c, nhii:ng hanh d()ng tich cv;c
tren hanh trinh tim kiem thanh cong va hQ,nh phuc.
DQC sach cilng giong nhu vi~c ta dang tuai vao khu vuan
tam han nhilng dong dinh duong ki di~u nhat, dinh duong cita
tinh yeu thuong va cita anh sang tri tu~.

Ren Luy~n dUQC th6i quen dQC sach moi ngay, ta se co the
tim dUQC m(}t nguai bQ,n tri ki de san se nhii:ng niem VUi, noi
buon trong CUQC song
Chung minh: Nhilng tam guong ve dQc sach nhu cac thit khoa;
cac nha cam quyen, ...
Bdi hqc nht:tn thuc: NhQ,n thuc duQc tam quan trQng cita vi~c
dQC sach va xay dv;ng thai quen dQC sach moi ngay chinh La
hanh trang quy gia nhat tren hanh trinh chQ,m tai thanh cong
va hQ-nh phuc cita tat cii chung ta! "M()t cuon sach La m()t giac
mo ma bQ,n cam trong tay".
Viet aot;tn min Nghi lu(ln xii hl)i "khong kho" Tnin Thity Duong

163. TAM QUAN TRQNG ciJA v1tc aoc sAcu MC>I NGA.v
Nha van nguoi Mi, ·Mark Twain aii tilng noi: "M9t nguoi kh6ng dc;>c sach
chang hem gi ke khong biet ac;>c", qua thv;c v~y. Vi~c dQC sach tU tau da tro
thanh m(jt phdn khong the thie'u tren hanh trinh trdi nghi~m CUQC song va
kham pha chinh minh cUa moi con ng1lOi. Thai quen dQC sach moi ngay CO
tdm quan trQng dQ,c b~t khong chi trong qua trinh hQC tQ_p, tam Vi~c ma do
con la m()t hinh thuc gidi tri hiiu hi~u giup chung ta co the voi di nhiing
phiin mu(jn, nhiing ap l1;cc cua CUQC song hi~n dt;ti ngay nay. "Sach md ra
truck mat ta nhung chan troi mai" (Gorki), sach chinh la kho tang tri thuc
cua nhan loqi, va vi~c ac;>c sach la qua trinh con nguoi ta lam giau von hUu
bie't, tam giau nhiing trai nghi~m, tie'p thu bao cai hay, cai d~p cua the gioi
song xung quanh. Thoi quen dc;>c sach moi ngay khong chi gop phan hinh
thanh van hoa dc;>c trong nhqn thuc cua moi con nguoi rna con giup ta ren
luy~n tu duy, boi dap nhiing suy nghi tich cv;c, nhiing hanh d(>ng tich qcc
tren hanh trinh tim kie'm thanh cong va ht;tnh phuc. Thoi quen dc;>c sach moi
ngay du chi la vai ba trang nho nh<;lt nhung chi can co sv kien tri, ben bi va
m{jt tinh than ham hQC hoi, ta aii CO the lU:Qm l<;lt aUQC VO van nhfrng kien thuc
bo ich ph~c Vl,! cho CUQC song Va S'l! nghi~p trong tU:ang lai. DQC sach cung
giong nhu vi~c ta dang tu:oi vao khu vu:on tam hon nhiing dong dinh duong
ki di~u nhat, dinh du:ong cua tinh yeu thu:ong vd cua anh sang tri tu~. Vi~c
dc;>c sach moi ngay gop phan hinh thanh nhung nhan each tot d~p, nhung tam
han vi tha, bao dung, a¢ lU:Qng. Ren luy~n duqc thai quen dQC sach moi ngdy,
ta co these tim duqc m(jt nguoi bt;tn tri ki de san se nhiing niem vui, noi buon
trong CUQC song. Co nhung cuon sach a<;tc bi~t dii trd thanh m¢t phan cua tam
han nguoi, no co sv g<;lp go, dong di~u sau sac vai mqch cam xuc, loi tu duy va
nhung khat vc;>ng tham kin cua con nguoi. Dc;>c sach la vi~c con nguoi chitng
ta tim den vai thien duong cua cam xuc, cua tri tu~, thien duong cua mc;>i sv
vi aqi, phi thuong trong CUQC song. Nh~n thuc aUQC tam quan trc;>ng cua vi~c
dc;>c sach va xay dv;ng thoi quen dc;>c sach moi ngay chinh la hanh trang quy
gia nhat tren hanh trinh chqm tai thanh cong va hqnh phuc cua tat ca chung
ta! "M9t cuon sach la m¢t giac rna rna bqn cam trong tay".
Thoi quen chinh La m(lt mat xich quan tn;mg quyet dinh den
S'f! thanh cong va hq,nh phuc con nguai. Nhitng thoi quen hang
ngay CO Vai tro nhU tam guang phan chieu CUQC song hi~n tq_i
va tuang Lai cua moi chung ta.
Trien khai va ban lut:tn van de
Nhitng thoi quen hang ngay se uon nan con nguai chung
ta vao m(lt duang ray nhat dinh, giup ta song co nguyen tac,
co ki LuQt va song m(lt each khoa hQC han.
Co thoi quen, ta se khong phai danh nhieu thai gian de
ten ke hoq,ch, de nhac nha ban than phai thvc hi~n hanh d¢ng
ay moi ngay, CUQC song se trO nen dan gian vade dang han rat
nhieu so vai vi~c khong co thoi quen.
Thoi quen chinh La cai bOng di Lien vai CUQC dai va v~n
m~nh cua moi con nguai chimg ta, xay dvng thoi quen chinh

La ta dang xay dvng va ktem soat CUQC dOi cua chinh minh
Thoi quen hang ngay dem Lq,i cho chung ta m(lt cam giac
an toan, giam tai nhitng ap L'f!C CUa CUQC song bon chen, vat
va, dong thai con giup ta nuoi duong m(lt nhan each tot d~p,
m(lt tam hon thanh cao, tanh mq,nh.
Chung minh/Phdn de: Tuy nhien, xciy d'f!ng thoi quen tot ben
cq,nh do ciing can phai thQ,n trQng phan bi~t vai nhitng thoi
quen xau, chi nhitng thoi quen tot mai can thiet nen dUQC n~n
Luy~n, phat trien de CUQC song tra nen tanh mq,nh han.
Bai hQc nht:ln thicc: Thoi quen tq,o nen v~n m~nh; v~n m~nh
cua bq_n the nao ph'IJ, thUQC vao each bq_n xay dljng nhitng thoi
quen moi ngay!
 164. sv CAN THIET CUA NHUNG THOI QUEN HANG NGAY
Chung dii tung nghe: "Gieo suy nghi gQt hanh d(jng, gieo hanh d(jng gQt thai
quen, gieo thai quen gQt tinh each, gieo tinh each gQt so ph<J,n". Tu quan diem
ay, ta nh~n ra thoi quen chinh ld m()t mat xich quan tr<;mg quyet djnh den
S1! thanh cong va ht:tnh phuc con ngu:oi. Nhiing thoi quen hdng ngay co vai
tro nhte tam gte<1ng phan chieu CUQC song hi~n tC;ti Vel tte<1ng lai CUa moi chimg
ta. Vi~c xay d'f!ng thai quen hang ngay, dQ,c bi~t la nhitng thai quen tot nhu
d<J,y sam, d<;>c sach, v<J,n d(jng, an u6ng lanh mq,nh, ... chinh la sv chuan bi can
thiet va la hanh trang vitng chac nhat tren tung chQ,ng duang dai phia truck.

Hinh thanh dugc thai quen, ta se khong bi roi vao tinh trq,ng hoiing
loq,n, khong biet minh can gi, muon gi va co the lam dugc nhitng gi de ciii
thi~n ban than. Khi m(jt hanh d(jng nao do tro thanh thai quen,

Thai quen ve tau dai con giup chung

ta co the dua ra nhitng quyet dinh dung dan, giup ta xu li mQi tinh huang m(jt
each kheo leo, de dang, tq,o nen dugc nhitng m6i quan h~ tot d~p voi mQi nguai

C6 the n6i, vi~c xay dvng nhitng thai quen tot chinh La v<J,t li~u chu6t
nh<;>n tai nang va tri tu~ cua con nguai. Tuy nhien, xay d1Jng thai quen tot ben
cq,nh do cung can phiii thc;tn tr<;>ng phan bi~t voi nhitng thai quen xau, chi
nhfrng thai quen tot mOi can thiet nen dUQC n~n [uy~n, phat trien ae CUQC song
tro nen Lanh mc;mh han. Thai quen tc;w nen so m~nh, so m~nh cua bc;m the nao
thu¢c vao each bQ,n xay d1Jng nhung thai quen moi ngay!
 Thay doi chinh La yeu to mang Lc;ti nhieu ynghia tich eve tren
hanh trinh kham pha the gioi va hoan thi~n ban thiin cua moi
con nguai.
Trie'n khai ud bdn lu~n van de
Nha nhitng thay doi, taco the kham pha ban thiin i'J nhieu
khia cc;tnh khac nhau, co the phat hi~n va nuoi du:Bng nhitng
nang Lvc tiem an, co dUQC vo van nhung trai nghi~m d()c dao,
moi Lc;t khi tiep c(in CUQC song.
M()t trong nhung ki nang can thiet cho hanh trang vao
dai cua moi con nguai chinh La kha nang thay doi va thich
nghi VOi S'l! thay doi.
Thay doi chinh ban thiin minh de tro nen sang tc;to, linh
hoc;tt han. Thay doi t11 duy de huang den S'l! giau co ve tri thuc,
S'l! Vi dc;ti Ve tam nhin va thay doi hanh d()ng de nam bat CO
h()i, de cai thi~n chat LU:Qng CUQC song, chat LU:Qng hc;tnh phuc.
sv thay doi khong dang SQ, dang SQ nhat chinh La con
nguai ta vi ngc;ti phai thay doi ma song khep minh, song kim
hiim nang Lvc va tri tu~ cua ban thiin khien cho CUQC song tri'J
nen te nhc;tt, vo nghia
Ch·ung minh: Giita dc;ti dtch Covid-19, ta dii dan quen voi khai
ni~m "giiin each xii h()i" va bat dau co nhitng thay doi trong
cong Vi~c qua man hinh may tinh hay each hQC tr'I!C tuyen.
Bdi hQc nh~n thuc: Thay doi khong co nghia khong co Lc;ip
truang, chinh kien ca nhiin. Chung ta thay doi khong phai vi
xu the, vi dam dong ma thay doi de hoan thi~n ban thiin va
vun dap nen nhitng gia trt thvc sv ynghia i'J dai!
 165. y NGHiA CUA NHUNG THAY DOI TRONG CUQC SONG
Chung ta thuong ngc;ti nhitng thay doi vi S'l! phiic tc;tp va bat on djnh cua
no ma khong biet rang, th¥c chat cua nhiing thay doi chinh ld yeu to mang
l~i nhieu y nghia tich c'l:(c tren hdnh trinh kham pha the gioi vd hodn thi~n
ban than cua moi con nguai.
Thay doi co the den til hoan ciinh, til moi truong song ben ngoai
nhung phan Lon nhung thay doi mang tinh chu d(Jng thu(Jc ve qua trinh nh(Jn

khong the thay doi the giai, khong the djch chuyen nhung dieu co huu nhung
Lc;ti co the
Thay doi tU duy de huang den S'l! giau co ve tri thiic, S'l! vi dc;ti ve tam nhin va

Co nhiing thay doi ld dieu ki~n de duy tri s'l:( ton t~i cua
mt)t ca the, nhu each chim ung phdi trdi qua qua trinh thay long, thay mong
day dau don khi Chung dii qua gid coi ud trO nen yeu Ot de tiep tl;tC phan dai
con l~i. Thay doi chinh la de con nguoi ta thich nghi vai tung giai doQ,n phat
trien, vai nhung tinh huang bat ngo xay den trong CUQC song. Giua d~i djch
Covid-19, ta da dan quen voi khai ni~m "gian each xa ht)i" va bat dau co
nhfrng thay doi trong each ldm vi~c qua mdn hinh may tinh hay each hQC
tr¥C tuyen (1 hQC sinh. Neu khOng the thay doi dUQC sa mQ,C, hiiy tv bien minh
thanh cay xuong rang mc;tnh me san sang thich nghi vai m<;>i Loc;ti thoi tiet kho
can, khac nghi~t. S¥ thay doi khong dang sq, dang sq nhat chi~h ld con nguai
ta vi ngt;ti phdi thay doi md song khep minh, song kim hiim niing l¥c va tri
tu~ cua ban than khien cho CUQC song tra nen te nh~t, vo nghia. Thay doi
khong co nghia khong co l(Jp truong, chinh kien ca nhan. Chung ta thay aoi
khong phiii vi xu the, vi dam dong ma thay doi de hoan thi~n ban than va vun
aap nen nhfrng gia trt thv;c S'l;f y nghia CJ
 cau n6i day y nghia the' nay: "Hay vuon den bau trai, du
khong the hai duQc vi sao sang nhat nhung it ra, bQ,n citng co
the dung giua muon van tinh tu de thap sang uoc mo". Khong
biet khi dQC xong no, bQ,n CO y thUC han ve tam quan trQng CUa
nhung uoc mo hay khong, nhung toi thi mat rat nhieu dem de
tnln tra ve n6.
Triln khai va ban lut:tn van de
Uoc mo mara chota m¢t the gioi vo cung r¢ng LOn, a do
moi chung ta deu CO the dUQC song [a chinh minh, song tn;m
V~n tung khoimh khac, dUQC kham pha, tqn huang den s£iu
cung nhung di~u ki, ti thu cua the gioi song xung quanh.
Chi khi nuoi duBng uoc mo, ta moi co the xay nen mong
VUng chac de dQ,t dUQC mv,c tieu phia trUOC.
Uoc mo khong chi c6 tac d¢ng tich C't;(C doi voi moi con
ngUc'Ji ma no con [a SQ dQ,y noi ket, [an truyen cam hUng CUQC
song den the gioi xung quanh.
Uoc mota nguon d¢ng tvc thai thuc nhung co gang, no
tvc vuon ten cua con nguai, giup con nguai kham pha den tqn
cung gia tri cua chinh minh, ta moi biet khai ma cho tri tu~.
Uoc mo c6 m¢t tam quan trQng dQ.c bi~t quyet dinh den
tuong tai va so m~nh cua con nguai.
Chung minh: Napoleon da tung danh hang gia de dam minh
trong uoc mo dUQC chinh phl;LC chau Au, mo ve vi~c tanh dQ,O,
dieu hanh quan d¢i rieng cua minh.
Bdi hQc nht:tn thuc: Moi chung ta, hay tuon khong ngung uoc
mo, khong ngung khat vQng, khong ngung chay het minh cho
thanh xuan, de dQ,i L¢ cua minh tuon r¢ng ma.
 166. TAM QUAN TRQNG CUA NHUNG uoc MO TRONG cuoc SONG
cau noi day ynghia the nay: "Hay vuon din bdu trai, dit khong thehai dugc
vi sao sang nhat nhung it ra, bt:tn cilng co the dung giua muon van tinh tu de
thap sang uO'c ma". Khong bitt khi dc,c xong no, bt:tn co y thicc han ve tdm
quan trc;mg cua nhiing uoc mo hay khong, nhung toi thi mat rat nhieu dem
de tran tra ve no. Uoc mo Lanai chap cimh cho tam han va tri tuong tuong
dUCJC bay cao, bay xa, dUCJC thi'Ja man vay vimg VOi nhiing dam me, khat VQng.

KhOng co nhung uoc ma, CUQC song se nhu ben bO bat d<)ng, khong
co duqc tieng vo dc;tt dao cua song bien, khong co duqc tieng gQi thuyen nh<)n
nhip ngoai khai xa, va cung khong CO dUCJC S'l;! thoa man, VUi SUOng trong tam
han voi nhung thanh qua day vai mua keo Luoi. Chi khi nuoi duBng uoc ma,

Tam quan trQng cua nhung uoc ma khong chi

nltnn ., h~ xuan, ae a....;!.

' ' c.ho than A
aat•
-+.:!
ciw luon rona
 Ke hogch giup ta xac dtnh dUQC mc)t LQ trinh C'IJ the, xac
dtnh dUQC nhilng hanh dc)ng can phai th'f:[c hi~n.
Vi~c Len ke hogch moi ngay giup ta ren Luy~n dUQc tu
duy nhgy ben, sang tgo cilng nhu suy nghi mc)t each Logic
trong vi~c giai quyet cac van de phat sinh.
Song c6 ke hogch giup ta tiet ki~m dUQC thoi gian, cong
SUC, tien bgc va dgt dUQC hi~u qua cao trong cong vi~c, ta se
khong bao gio bt rai vao tinh trgng "qua tai", ki~t qu~ tinh than
vi khong biet sap xep, phan chia thoi gian mc)t each hQp Li.
Ke hogch giup ta song chit d¢ng, Linh hogt han de khong
tra thanh ganh nc;lng cho nguoi khac.
MQt ke hogch C'IJ the Luon La nguon d(>ng Lv;c quan trc;mg
thuc day chung ta hanh d(>ng de huang toi mvc tieu.
« '£ Vai tro cita nhilng ke hogch con giup ta tv; tin han khi
bat dau mc)t cong vi~c, m(>t chc;lng duong phat trien m6i.
Chung minh: Jack Dorsey - nguoi sang LQ,p, CEO cita mgng xa
hQi noi tieng the gioi Twitter, da tung chia se: "Toi thuong
dcmh ngay thu bay dedi b¢. Con chit nhQ,t La thoi gian de nhin
Lgi, dcinh gia, Len ke hogch va chuan bt cho twin moi". D6 La bi
quyet thanh cong khong chi cita Jack Dorsey.
Bdi hQc nht:tn thuc: Hay Luon chuan bt cho minh nhilng ke
hogch thQ,t chin chu, hoan thi~n va co gang di theo sv chi dan
cita nhilng ke hogch ay, thanh cong se chi nhu d6a hoa ke cgnh
ta co the de dang gc;tt hai duQc.
 167. VAl TRO CUA NHUNG KE HOA.CH DOl vcn sv THANH CONG
"Lam vi~c khong co ke hoq,ch chinh la each br;tn dang len ke hor;tch that br;ti
cho CUQC dai minh", d<Jn gian bO'i nhiing ki hot:tch CO vai tro VO cung quan
trQng tren hanh trinh chinh ph1;f.C thanh cong CUa moi con ngUOi trong CUQC

- nguO'i sang l~p, CEO cua mt:tng xa hc)i noi tUng the giai Twitter, da tung
chia se: "Toi thuong danh ngay thic bay de di be). Con chu nh~t ld thai gian
de nhin lt:ti, danh gia, len ke hot:tch va chuan bi cho tuan mai". Do ld bi quyet
thanh cong khong chi cua Jack Dorsey ma con cua rat nhieu nhiing ti phu
lung danh nhu Bill Gates, Warren Buffet, Mark Zuckerberg, .. HQ luon bie't
each len ke hot:tch ro rang, boi hQ hUu dugc vai tro quan trQng cua nhiing ke
hot:tch doi vai con duO'ng gay d1:(ng S1:( nghi~p lau dai.

Ke hor;tch giong nhu chiec kim chi nam giup ta co the di dung
duang va phat trien dung huang,

Song khong co ke hor;tch se khien ta luon co cam giac b~n rc?n, tat b~t voi
cuong quay cong vi~c ma th1:{c chat hi~u qua lr;ti chang dUC}C bao nhieu, giong
nhu vi~c ta cU: lam liii di trong can ham toi ma khong co mQt chiec den soi
chieu v~y. Dong y retng thanh cong luon can no lvc, nhung chi no lv;c thai
chua du. No lv;c phai dUC}C di cung voi mQt ke hog,ch cv the, ro rang, m(>t l(>
trinh hc;Jp li, khoa hQc.
Hay Luon chuan bi cho minh nhii:ng ke hog,ch th~t chin
chu, hoan thi~n va CO gang ai thea S'l;( chi dan CUa nhii:ng ke hor;tch ay, thanh
cong se chi aoa hoa ke cq,nh ta co the de gat
 De co the phat trien, yeu to can thiet va tien quyet can phai
ren luy~n chinh La sv: tV: tin. TV: tin dong m()t vai tro vo cimg
quan tn;mg tren hanh trinh vuon toi sv: phat trien taan di~n
cua moi nguai.
Trien khai vd ban lu~n van de
TV tin giup ta kham pha dUCJC trQn v~n nang Lvc va pham
chat tot d~p cua chinh minh de tif do khong ngifng hQC hoi,
khong ngung phat huy, trau doi va haan thi~n han moi ngay.
xay dvng dUQC sv tv tin trang W~m thil:c, ta nhu aang
chap them doi canh vfrng chac cha nhfrng dam me, khat VQng.
TV tin giup ta co ca tinh rieng bi~t, lam nen ve d~p haem

Xay dVng dUQC S'i! tV tin, ta moi CO the san sang "nem
minh" vaa thii thach de toi luy~n, de mai dua, de thay aUQC
m()t ban than trui'Jng thanh han, cil:ng cap han trang nhung
baa giong cu<:>c dai
Chung minh: Tuy nhien dung tV tin thai qua, hay tv ti ve
nhung nhUQC diem ma danh mat nhieu co hQi. Nhu rat nhieu
ca si, dien vien moi noi tieng da "tv tin ra m(lt", roi khong tau
sau cung chim xuong m<)tcach nhanh chong.
Bdi hQc nh~n thuc: Chi khi chung ta tV tin, doi mat ta moi
dam phong xa tam nhin, doi chan ta moi mqnh dr;m buoc, va
tU ao ta moi biet song mQt CUQC dOi trQn V~n Va y nghia.
 168. VAI TRO CUA SlfTlfTIN DOI vcn VI~C PHATTRIEN CON NGUCH
Phat trien tuc La chimg ta muon tien ve phia truoc, muon cho gia tri va
nang lVC cua ban than aUQC khang dinh trong m(Jt the gioi khong ngung bien
a(Jng. va di co the phat trUn, yeu to can thie't va tien quyet can phai ren
luy~n chinh ld S\( t\( tin. T1:( tin dong m(}t vai tro vo cung quan trc;>ng tren
hdnh trinh vuon toi S\( phat trUn todn di~n cua moi nguoi. Co tv tin,

Xay dVng aUQC SV tV tin trong tiem thuc,

Khong co m(Jt
sv vi dgi nao-di Len tu bong dem cua tinh than nhut nhat, tu each thu-minh
trong chiec vo oc hay tv thay kern coi ca. Dong y rc1ng ai cilng deu La nhung
ca the nho be trong m(Jt quan the xii h(Ji r(Jng Lon, nhung chitng ta Luon mang
m(Jt mau sac, m(Jt net ca tinh rieng bi~t, khong bao gia co sv trimg LQ,p, tr(Jn
Lan.

Do La nguon d(Jng Lvc to LOn de ta kham pha va phat trien ban than, de
ta cong hien, dang tQ,ng nhilng gia tri tot d~p nhat cho c(Jng dong, xa h(Ji.
Muon phat trien, ta phai biet di Len tu vap ngii, va chi bang

Tuy nhien dung t\( tin thai qua, hay t\( ti ve nhfrng
nhuqc diem md danh mat nhieu co ht)i. Nhu rc!t nhieu ca si, dien vien mbi
noi tUng da "tl! tin ra mt;tt", roi khong lau sau ciing chim xuong mt)t each
nhanh chong. Hiiy nho, tv tin va tv ti nhu duang hai chieu, kho phan bi~t aUQC
ranh gioi. sv phat trien chinh la thanh qua duQc hun due til qua trinh con
nguai ta tV tin voi nang Lvc, pham chat va gia tri cua ban than minh. SV phat
trien nhu ml:lt ngQt, va chung ta hiiy la nhilng chit ong can man vun ven, nuoi
duang tV tin LOn Len moi ngay. Chi khi chung ta tv tin, aoi mat ta moi dam
phong xa tam nhin, aoi chan ta mai mc;mh dgn buck ai, va tu do ta mai biet
song n16t cuoc aai ven va ~) nahia.
< c~' •J
 TAM QUAN TRQNG CUA GIAO Dl)C DOl VOl NH!N
THUC CUA CON NGU{ll
Dan dat va neu duqc van de nghj lu~n:

Giao d'l!c gop phan nang cao dan tri omQi quae gia, gop
phan nang cao van hoa iing xu, van hoa hQC tgp va Lam vi~c 0
moi con nguai.
Giao d'!!C t~o nen nhii:ng nhan tai vua co tri thiic vua co
d~o due, vua biet ren Luy~n, phat trien nang Lv;c ca nhan vua
co the cham Lo, vun ven cho manh dat tam han. Til: do co
nhung dong gop y nghia cho c()ng dong, xii h()i.
Nha co giao d'l!c, ta biet yeu thuong, biet tran quy nhung
tinh cam thieng Lieng ke c~nh, ta biet phan bi~t phai-trai,
dung-sai de tim kiem cho minh m()t Loi di phu hc;lp, khong sa
ngii vao nhung vet han t~ n~n, vao nhung thai hu, tgt xau van
Luon ton t~i xung quanh CUQC song chung ta.
Chi khi con nguai duc;~c giao d'l!c de co m()t nhQ,n thiic
tot, m()t hanh d()ng d~p thi xii hQi mai co the tro nen van minh.
Khi duqc giao d'l!c tot, con nguai se mau chong nhQ,n ra
dieu gi nen Lam de phat trien ban than va dieu gi nen tranh
de khong tv; huy ho~i chinh minh.
Chicng minh: Dang va Nha nuac aii nhieu lan khang dinh:
"Giao d'l!c La quae sach hang dau", va To chiic UNESCO cilng
dii khuyen khich cac nuac phai chi tieu it nhat 6% GDP cho
nen giao d'!!C.
Bdi hQc nh~n thuc: Giao d'!!C doi vai nhgn thiic con nguai La
nen mong, La xuong song, La t~ CQt vii:ng chac nhat hinh thanh
nen nhii:ng tam han tuy~t d~p, nhii:ng trai tim Luon am nang
tinh nguai.
Viet do~:tn van Nghi l~n xii h(>i "khong kh6" Tran Thuy Duong

169. TAM QUAN TRQNG CUA GIAO Dl}C DOl VOl NH!N THUC
Nguoi ta van thuong so sanh himh d(>ng cita hai dua tre de danh gia cha
m~. Neu dua tre nao c6 hanh vi ung xu nhii nhQ,n la do chimg ta dUQC triii qua
qua trinh giao dlfC tot va ngUQC lQi Chinh vi le do ma S'J! giao d'f:tC co tcim quan
trqng dQ,c bi~t doi voi vi~c hinh thdnh nh~n thuc, nhan each con nguoi. "Tam
tv kinh" c6 cdu: "Ng<;>c bat trac, bat thanh khi. Nhdn bat h<;>c, bat tri l:)J'', c6
nghia la ng<;>c khong mai khOng thanh do quy, nguoi khong h<;>c miii chang the
hieu dUQC nhung dQ,O ly tren doi. Giao dl:'C gop phan nang cao dan tri 0' mqi
quoc gia, dan t(>c, gop phan nangcao van hoa ung xu, van hoa hqc t~p va ldm
vi~c 0 moi nguoi. Giao dlfC tQ,O nen nhung nhdn tai vua co tri thuc vua co dQ,O
due, vua bUt ren luy~n, phat trUn nang l'J!c ca nhan vua co the cham lo, vun
ven cho mdnh dat tam hon de co nhfrng dong gop y nghia cho c9ng dong, xii
h(>i. Nho c6 giao dlfc, ta bUt yeu thuong, bUt tran quy nhfrng tinh cdm thieng
lieng ke c~:tnh, ta bUt phan bi~t phdi-trai, dung-sai de tim kie'm cho minh
m(>t loi di phu hqp, khong sa ngii vao nhfrng t~ n~:tn, vao nhfrng thai hu, t~t
xau van luon ton t~:ti xung quanh chung ta. Con nguoi vita la m\1-C tieu vita la
dqng lv:c cho sv phat trien toan di~n cita xii hqi. Bai v~y, chi khi con nguoi
dUfJC giao dl:'C de CO mQt nh~n thUc tot, mQt hanh dQng a~p thi Xii hQi mOi CO
the trO' nen van minh, phon thinh. Thay ro dUQC vai tro quan tr<;>ng cita giao
dlfc, Ddng va Nha nuoc dii nhieu ldn khdng djnh: "Giao d1:tc la quoc sach hang
ddu", va to chuc UNESCO ding dii khuyen khich cac nuoc phdi chi tieu it
nhat 6% GDP cho nen giao d1:tc. Chi khi co duqc nhfrng duong loi, chinh sach
giao dl:'C dung dan, con ngUOi moi CO the nh~n thUc dUfJC vai tro va trach
nhi~m c1la minh voi aat nuoc, voi xii h9i; moi co the san sang cong hUn vi
mQt dich den chung van minh, tot d~p. Khi duqc giao d1,tc tot, con nguoi se
mau chong nh~n ra aieu gi nen lam de phat trUn ban than va dieu gi nen
tranh de khong t1;l huy ho~i chinh minh. Bai v~y ma giao dlfC giup ta hQ,n che
toi da tinh trQ.ng tqi phQ.m, luu manh trong xii hqi. N6i ve vai tro cita sv: giao
dlfc doi vai nh~n thuc con nguoi, d6 chinh la nen m6ng, la xuang song, tnt
cqt vung chac nhat hinh thanh nen nhung tam hon tuy~t ~p, nhung trai tim
luon am nang tinh nguoi.
 Khi dung tru:oc nhilng goc khuat cua CUQC doi, dieu ma con
ngu:oi chimg ta can nhat chinh La nhung Loi d<)ng vien dung
Luc. Loi d<)ng vien dung Luc coy nghia vo cimg quan trQng, can
thiet trong vi~c nang do tam hon con ngu:oi.
Trien khai ud bdn lu~n van de
. Co nhung Loi d<)ng vien dung Luc, ta moi dU:Qc khoa Lap
di cam giac co dQC, Le Loi gifra CUQC doi Lon r<)ng.
Nhung Loi d<)ng vien dung Luc nhu: Lieu thuoc an than
cho tam tri chung ta, La d<)ng Lv;c, La cho dv;a vung chac de ta
CO the VU:Qt qua mQi rCW can, tro ngr;ti phia trtlOC.
Nhung Loi d<)ng vien dung Luc giup ta khong bao gio bi
rai vao cam giac hoang mang, vo dfnh vi khong biet minh
muon gi, can gi, khong biet phai tim ai de giiii bay, tam sv
Loi a<)ng vien kip thoi, dung Luc dii co the cuu song CUQC
doi, thap Len ngQn Lila cua niem tin va hi VQng cho biet bao
tam hon dii toi sam di vi nhung vet xu:oc, vi nhung khan kho,
nhQC nhan trong CUQC song.
Loi d<)ng vien dung Luc chinh La sQi day noi ket trai tim
voi trai tim, tam hon voi tam hon, xoa bO di mQi khoang each.
Dong thoi the hi~n dU:Qc SV quan tam, giup aO cua chung ta
doi voi mQi ngu:oi xung quanh.
Chung minh: Loi quan tam va sv; d<)ng vien cua mQi ngu:oi, dii
giup nhung manh doi bat hr;tnh co them d<)ng Lv;c de bu:oc tiep.
Bdi hQc nh~n thuc: Nhung Loi d<)ng vien dung Luc Luon La man
quay nghia nang bu:oc chung ta di tren nhung dor;tn du:ong
khac nghi~t, VU:Qt qua biio giong, thu thach va La sv gQ,p go ki
di~u, dang tran trQng nhat cua trai tim, cua tam hon.
 170. sv CAN THIET CUA NHUNG L(H DQNG VIEN DUNG UJC
Cu(jc dai Luon co nhung niem vui, S\( han hoan vaS\( thoa man khi co dWJC
thcmh Cong, nhung CUQC dc'Ji cung chang the tranh khoi nhfrng vap ngii, that
bQ,i, th(lm chi La ca nhung dau thuong, mat mat. Khi dung truoc bao nhieu goc
khuat ay, dieu md con nguoi chimg ta can nhat chinh ld nhiing lO'i d{jng vien
dung luc. Nhiing lOi d{jng vien dung luc co y nghia vo cung quan trc;mg, can
thUt trong vi~c nang do tam hon nguo'i. Co nhung Lai d(>ng vien dung Lite tu
gia dinh, bgn be, tu nhung nguai tri ki,
Trang kho khan, thu thach, se Luon co nhung

Lite La yeu to can thiet de thuc day ta kham pha, phat trien nhung nang Lvc

Trong chuang trinh truyen hinh th'l;i'c te, "Dieu uoc thu 7''
chung ta dii chung kien rat nhieu nhiing hodn cdnh eo le, tuong chung nhu
CO the guc ngii. The nhung, VOi lO'i quan tam va S'I:C d{jng vien CUa mQi ngUOi
dii giup nhiing manh dO'i ay co them dijng l'l;i'c de buoc tUp. Doi khi, chi can

sv
d(>ng vien, khich L~ La cho di ma khong SQ bi tu ch6i, nh(ln ve ma khong SQ qua
tai, dung ma khong sQ lqm phat. Nhung Lai a(>ng vien dung lite Luon La mon
quay nghia nang buck chung ta ai tren nhilng aoc;tn aUOng khac nghi~t, VUQt
qua biio giong, thu thach va La S'IJ giJ,p go ki di~u nhat, dang tnin tn;mg nhat
cita tnii
 TAM QUAN TRQNG CUA VI~C Tlf CHU BAN THAN
TRUOC NHUNG CAM DO
Dan dat va neu dugc van de nghj lut:tn:

Cam do cung giong nhu nhii:ng con giong to bat ngo Q,p cten,
neu khong co au ban linh, khong co sv quyet tam, no Lvc den
cimg Vi m'J!C tieu phia trUOC, ta se de dang nan chi ma bO CUQC
trong nhii:ng con giOng to ay.
Trien khai va ban lut:tn van de
Chi bang each tv chit ban than, hieu aUQC c(ln ke minh
muon gi, can gi va luon kien ainh VOi dam me, khat VQng,
chung ta mOi vii:ng vang trUOC mQi cam do trong CUQC aOi.
Giup ta nhin ra yeu diem cua minh de Luong truac aUQC
nhii:ng cam do co the xay den, til do ta se co nhii:ng bi~n phap
phong bi, nhii:ng ke hoc;tch ro rang de khong bi cuon vao vong
xoay khoc li~t cua cam do.
Neu khong biet tV chit ban than ma chi song dva vao
quan diem, goc nhin cua nguoi khac, chi biet cho dQi de lam
theo, di theo nguoi khac, chinh chung ta se tv huy hoc;ti cu(>c
aOi minh Vi SV mat kiem soat, buong tha theo nhfrng cam do,
Vi~c giao dvc nhQ,n thuc ve tam quan trQng cua tV chit
ban than va khuyen khich ren luy~n tinh tv chit ban than
chinh ia m(>t hanh a(>ng vo cimg y nghia, nhan van, cuu song
cho biet bao nhieu cu(>c doi con nguoi.
Chung minh: Anh Le Trung Tuan - Chit tich HH(>i dong Quan
li Vi~n Nghien cuu tam li nguoi su dvng ma tuy, sau khi trai
qua sau nam cai nghi~n ma tuy day kho khan, anh aa bao v~
thanh cong de tai nghien CUU khoa hQC.
Bdi hQc nht:tn thuc: Ren luy~n duQc tinh tv chit cho ban than
khong khac gi da tc;to cho minh m(>t h~ mien dich tot!
111. vNGHiA cuA VI~c TV cHu BAN THAN TRUOc NHUNG cAM no
TV chit la kha nang lam chit ban than, dola m¢t yeu to coy nghia vo cimg
quan trQng tren hanh trinh chinh ph~c dam me, khat VQng cita moi COn ngUOi,
dQ,c bi~t la khi dung trUdC nhi1ng cam do trong CUQC song. Cam do citng giong
nhu nhung con giong to bat nga ~p cten, neu khong co du ban linh, khong co
Sl:( quyet tam, no ll:(C ain cimg Vi m'l;tC tieu phia truac, chimg ta se de bj nan
chi ma bO cut)c trong nhung con giong to ay.

BU.''·"''· Neu khong biet tv chit ban than ma

Tuoi tre la tuoi bong b¢t, tuoi thich trai nghi~m

nhi1ng cam giac m6i lQ,, boi v(Ly nguy ca bt rai vito cam do cita dong tien, danh
VQng va khoai cam la vo cung l6n. Neu khong ren luy~n tinh tv chit ban than
ngay tU bay giO, nhi1ng cam do se nhanh chong lan at Vel ddy CUQC doi chung
ta xuong ho sau. Khi dii La sa ngii vao nhi1ng cam do,

Nha vi~c tl:( chu ban than va quyet tcim

ldm l<;ti tu con so am, anh Le. Trnng Tuan - Chu tjch Ht)i dong Quan li Vi~n
Nghien cuu tam li nguai su d1;tng ma tuy, sau khi trai qua sau nam cai nghi~n
ma tuy day kho khan, anh dii bao v~ thdnh cong de tdi nghien cuu khoa hQc
va mO' ra nhiing huang di mbi cho vi~c cai nghi~n rna tity t~i Vi~t Nam cung
nhu nhieu quoc gia tren thi giai. Ren Luy~n augc tinh tv chit cho ban than
khac gi aa tgo cho minh mOt M mien tot!
Viet do(tn van Nghi lutJn xa h<)i "khong kho" Tran Thuy Dttang

De luy~n 172. TAM QUAN TRQNG CUA

v1~c vTHUC cA NHAN GIUA T!P THE
Dan dat va neu d:I.Cf!C van de nghj lu~n: Neu dttqc tam quan
Mo do(tn tn.mg cua vi~c y thuc ca nhan giiia t«;tp the.
YthUC Ca nhan VOi tqp the trong mQi linh V'f:[C, mQi khia cg_nh
cita aai song. Moi ca nhan giong nhu m(>t te bao khong the .
thieu aoi vai m(>t co the song hoan thi~n.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Chi khi chung ta y thuc auqc ban than trong tqp the,
trong c(>ng dong, xii h(>i, chung ta mai c6 the phat huy toi aa
nang l'f:[C, pham chat ae tich C'f:[C cong hien, tich C'f:[C dang tQ,ng
va huang aen m'I!C aich chung lan lao, Vi ag_i.
- y 2. y thuc ca nhan vai tqp the la yeu to tien quyet cho m<;>i
Than aoq,n buac ai vung chiii, cho m<;>i d'f:[ ainh, ke hoq,ch lan lao trong
CUQC aai.
- y 3. S'f:[ song con nguai aUQC hinh thanh nen til nhung gan
ket, til S'f:[ tim aen nhau Cle cimg nhau ton tg_i Va phat trien.
TQ,p the cho ta m(>t moi truang ae phat trien, m(>t mai
nha chung ae trd ve, bdi vqy chung ta khong aUQC phep ich ki
va VO On, khong aUQC phep aanh mat ai ythUc ca nhan.
Chung minh: Chinh til y thuc ca nhan vai tqp the, hang tri~u
nguai Vi~t Nam aii cimg chung tay gop Quy vaccine phong
chong Covid-19 vai mc}t khat khao vao mc}t ngay mai khong
con aau thuang, mat mat, khong con nhung noi am anh kinh
hoang vi djch b~nh.
Kil't itoa.n Bai hQC nh~n thuc: Y thuc ca nhan vai tqp the c6 m(>t tam
quan tr<;>ng aQ,c bi~t nhu xuang song, t~ c(>t vung chile cho tat
eel m<;>i s'f:l phat trien chung. C6 y thuc vai tqp the, chung ta
mai CO aUQC le song cho tai nang, nhan each cua minh.
 172. TAM QUAN TRONG CUA VI~C y THUC cA NHAN vcn T~P THE
Hiiy m(>t lan nghi va nhin ve gia tri nam trong sau tham con nguai minh
va tv; van: Ban than minh ld ai giiia m(>t t(!,p the r(>ng lbn, ban than minh aii
cong hien d:ugc nhiing gi, aa cho ai dugc bao nhieu tren hanh trinh xay d'l:(ng
ud phat trUn ti!,p the noi rieng cung nhu c(>ng dong, xii h(>i noi chung? Tra
UJi d.ugc nhiing cau hoi fiy, chimg ta se co the nhin nhl!,n d.ugc gia trj ud tam
quan trgng CUa y thicc ca nhan ubi t(!,p the trong mgi linh V1:(C, mc_>i khia Ct:tnh
cua dai song. Moi ca nhiin giong nhu m(>t te baa khong the thieu doi voi m(>t
ca the song haem thi~n.

M(>t tgp the khong baa gia c6 the phat trien LOn mgnh neu thieu di
ythuc ca nhiin, va ca nhan cilng khong baa gia c6 ca h(>i dU<;Jc pho dien, khang
dinh titi niing neu tach rai tgp the.

Chung ta khong nen song ich ki va khong baa gia dw;Jc song ich ki
vi
Neu khong c6 y thuc ca nhiin voi
tgp the, sv co a(>c, le loi se dan lan at va iin man niing lv;c, pham chat con
nguai chung ta, khi vap ngii, that bgi se khong ai nang da, khong ai ke cgnh
de thau hieu va se chia.

. Moi con nguai mang

m(jt mau sac, m(jt net ca tinh rieng, va khi y thuc ca nhan troi dQ,y, chimg ta
se san sang cong hien, san sang ve nen buc tranh tQ,p the di~u ki. Chinh tu y
thicc ca nhan ubi tl!,p the, hdng tri~u nguoi Vi~t Nam dii cimg chung tay gop
Quy vaccine phong chong Couid-19 vbi m(>t khat khao vdo m(>t ngay mai
khong con dau thuang, mat mat, khong con nhiing noi am anh kinh hoang vi
djch b~nh. y thuc ca nhan voi tQ,p the c6 m(jt tam quan trQng ctQ,c bi~t nhu
XtWng song, tr'I;L CQt vung chac cho tat ca mQi S'l;{ phat trien chung. Coy thuc
voi tgp the chung ta CO dUQC le song cho tcti each cita
 SUY NGHi VE LE SONG CUA THANH NIEN NGA.Y NAY
Dan ddt va neu dugc van de nghi luc;tn:

The h~ thanh nien trong thai dq,i ngay nay cilng mang trong
minh ngQn lil:a nhi~t huyet CUa dam me, khat VQng, CUa nhilng
le song thieng lieng, cao quy vua mang net truyen thong dang
tnin trQng vua co sv: phat trien phu hQp han voi tinh hinh
chung cua xa h(>i, cua dat nu:oc.
Trien khai va ban luc;tn van de
Le song cua thanh nien dU:QC the hi~n a y thuc tv trau
doi, ren luy~n ban than de dong gop coy nghia cho sv phat
trien van minh, phon thtnh cua dat nu:oc, du:a dat nu:oc sanh
vai cung cac cu:ang quoc nam chau.
Tuoi tre khong chi biet song cho minh, khong chi biet
tgn huang quang thai gian tU:ai d€;p nhat cita CUQC dai ma
chimg ta con phai biet nuoi du:ong nhilng li tu:ong cao d€;p,
nhilng le song LOn lao de cong hien, de dang tQ,ng.
Le song cita theM thanh nien trong thai dq,i ngay nay
la hu:ong den su m~nh phai lam sao cho tung tac dat, tac vang
cita To Quoc aU:QC Vf;n nguyen, tung gia trt, the mq,nh dU:QC toa
sang va tUng manh ghep tam hon dU:QC h(>i tv, SUm vay ..
Chung minh: Doanh nhan Phq,m Nhgt Vu:Qng dam dung len
sau vo van nhilng vap ngii de gay dv;ng nen khoi tai siin khong
lo va dong gop han 460 ti dong cho dat nu:oc trong thai diem
dtch b~nh bung phat.
Bai hQc nhc;tn thuc: Moi chung ta deu co the song vo danh
nhU:ng tuy~t doi dung de CUQC dai VO nghia. Hay CU dam me,
hay CU khat VQng va nuoi du:ong trong minh nhilng li tU:ong
cao d€;p ae cong hien.
Viet dot;tn van Nghi lu~n xii hgi "khong kh6" Tran Thuy Duong

173. SUY NGHi VE LE SONG CUA THANH NIEN NGAY NAY

Tiep noi nhung thanh tv;u ve vang cua cha ong ta ngay truck, the h~ thanh
nien trong thoi dt:ti ngay nay cung mang trong minh ngqn lua nhi~t huyet
cua dam me, khat vqng, cua nhiing le sang thieng lieng, c~o quy vua mang
net truyen thong dang trtin trqng vua co 81:( phat trien phu h<Jp hon vai tinh
hinh chung cua xa hqi, cua dat nuac. Neu nhu le song cua thanh nien thoi
chien la ra sue danh giqc, cong hien het minh vi sv nghi~p dau tranh giiii
phong dan t(ic thi 0 thoi binh, le song cua thanh nien aUQC the hi~n 0 y thuc
tl;C trau doi, ren luy~n ban thdn di dong gop CO y nghia cho Sl;C phat trie'n van
minh, phon thjnh cua dat nuoc, dua dat nuoc sanh vai cung cac cueing quoc
nam Chdu. HQ la nhung mam non hi vQng, lanai gui gam niem tin, tuang lai
cua cii m(it dan t(jc da triii qua hang nghin nam c1au tranh va phat trien. Tuoi
tre v6i nhieu triii nghi~m nhung ganh nqng cilng vo vimg Um lao. Tuoi tre
khong chi bitt song cho minh, khong chi bitt t~n huang quang thai gian tuoi
d~p nhat cua CUQC dai ma chung ta con phai bitt nuoi duong nhilng li tuong
cao d~p, nhung le song lon lao de cong hie'n, de ddng t~ng. Chung ta nq ddt
nude, chung ta nq nhan dan va chung ta khong bao gio auqc phep quen di
dieu do. Nguoi tre Vi~t Nam eta tUng bi cho la thv a(ing, nhut nhat, khong dam
nghi l6n, khong dam ma xa, dieu do dung, nhung chi v6i m(it b¢ phQ,n nho.
Chung ta co mqt doanh nhtin tai gioi Pht:tm Nh~t Vuqng dam dicng len sau
vo van nhung vap nga de gay d1:(ng nen khoi tai san khonglo va dong gop hon
460 ti dong cho dat nuac trong thoi diem djch b~nh bung phat. Chung ta van
co hang ngan nhiing chien si ao trang, ao xanh, nhiing tinh nguy~n vien sdn
sang gac lf:ti niem vui, ht:tnh phuc ca nhtin de chien dau het minh noi tuyen
dau chong djch vi s1:( binh yen cua To quae. Le.song cua the h~ thanh nien
trong thai d~i ngdy nay la huang den su m~nh phdi ldm sao cho tung tac dat,
tac vang cua To quoc duqc v~n nguyen, titng gia tri, the mt;tnh d:u:qc toa sang
vd tung manh ghep tdm hon duqc hgi t1;t, sum vay. Moi nguoi tre chung ta
aeu CO the song VO danh nhung tuy~t doi dung de CUQC aoi minh VO nghia. Hay
cu dam me, hay cu khat VQng va nuoi duBng trong minh nhung li tuong cao
d~p de cong hien.
 Gia dinh khong chi Late baa cua xii h()i macon La xuong song,
La tr!f c(jt vung chac c6 vai tro vo cung quan trQng trong CUQC
song cua moi con nguoi.
Trien khai va ban luQ.n van de
Gia dinh La cai noi nuoi duong ca the chat va tam hon
chimg ta, noi gan b6 va san se, d(jng vien va tiep them d()ng
Lvc de ta c6 the vung tin tien ve phia truck.
Den Lite trnong thanh, gia dinh LQ-i La noi om ap cho biet
baa nhieu tam hon dii dan suy ki~t truck nhung phong ba biio
tap CUa CUQC ddi.
Gia dinh chinh La nang do, tQ-o dieu ki~n de con nguoi ta
c6 the b(lc L(J tiem nang cua chinh minh, dong thoi baa v~ ta
tranh khoi nhung tac d(Jng tieu eve trong xii h(Ji, kip thdi uon
nan khi phat hi~n hanh vi L~ch LQ,c de nhan each, pham chat
ta dti<;Jc phat trien m(lt each toan di~n nhat.
Gia dinh cilng giong nhu bien ca menh mong, Luon san
sang baa dung, san sang tha thu, san sang om ap cho nhung
bwk di Lam W c6 co h(li duqc Lam LQ-i cu(lc doi.
Gia dinh khong chi cho chitng ta cam giac am ap, chan
thanh rna con La diem tva vung chac giitp ta vuqt qua mQi kh6
khan, thU thach trong CUQC song.
Chung minh: "Khi mQi thu duong nhu tro nen tOi t~, chi c6 m(lt
vai nguoi Luon dung ben bQ-n ma khong he do dV d6 chinh La
gia dinh".
Bai hc;>c nhQ.n thuc: Moi chitng ta du La ai, du o bat cit noi nao
tren the gidi cilng deu phai biet tran trQng gia dinh nhu tran
trQng manh ghep quy gia nhat cua chinh con nguoi minh v(ty.
 174. VAI TRO CUA GIA DINH TRONG cuoc SONG MOI CHUNG TA
Gia dinh khong chi la te bao cua xii hc;>i ma con ld xuang song, la tnt cc)t
vfrng chac CO vai tro VO Cttng quan tr«;mg trong CUQC song CUa moi COn ngUOi.

Khi con be, gia dinh chinh la truong hqc dau tien dqy ta lai an tieng
n6i, dqy ta each cu xu, hanh d(>ng sao cho c6 phep tac, c6 le nghi.

Ai cung c6 the quay lung,

tic choi chimg ta nhung gia ainh thi van luon luon ke cqnh. Gia dinh c6 nguai
cha, c6 nguai m~, c6 nguai tri ki luon vui
Khong ai c6
dugc hqnh phuc khi thieu di hinh b6ng gia dinh, thieu di m(>t miinh ghep quy
gia cua trai tim, cua tlim han. Khai ni~m gia dinh mo r(>ng ra khong phiii chi
la nhung nguai c6 cung huyet thong ma d6 c6 the la nhung nguai da baa bqc,
cho che, da dong hanh cung ta tren m(>t quang duang dai dang dang. D6la ly
do tqi sao khi di xa, ta luon nha ve bua cam gia dinh, them dugc m~ gQi va
muon dugc nghe ba dqy biio. "Khi mqi thu duang nhu tro nen toi t~, chi c6 m(jt
vai nguai luon dung ben bc;tn ma khong he do dv d6 chinh la gia dinh", qua d6
ta thay dugc vai tro quan trQng cua gia dinh chinh

Gia dinh cung giong nhu bien eel menh mong,

Gia dinh La thu ton tqi duy nhat tren CUQC doi va
khong gi co the thay the dugc. Boi vQ.y, moi chimg ta du La ai, duo bat cu nai
nao tren the gioi cung deu phai biet tran trqng gia dinh nhu triin trqng manh
ghep quy gia nhat cita chinh con nguai minh v~y.
 Sl/ CAN THIET CUA TIENG NOI cA NHAN

Cau tra lai nam o chinh mong muon, khao khat duqc khang
dinh nang lvc va gia tri ban than cua moi nguai.
Triln khai va ban lut;ln van de
Neu khong co tieng noi ca nhan hay khong dam the hi~n
tieng noi ca nhan, ta se chi mai quan quanh trong the gioi nho
be cua chinh minh, ta se tv chon viti nhfrng gia trt cao quy ma
tc;w hoa da ban tQ,ng, chon viti casu m~nh thieng lieng gifra
bao la cu9c dai.
Khong co tieng noi ca nhan dong nghia voi vi~c ta khong
co duqc ban nga rieng cua chinh minh.
Tieng noi ca nhan la phuang ti~n de ta tc;tc ghi hinh anh
cua minh len buc tranh the gioi da sac mau, da gia tri.
Can thiet phai co tieng noi ca nhan vi doi khi co nhfrng
thieu SOt, sai lam trong CUQC song khien ta phai chiu thi~t thoi
ve quyen lqi va chi bang each len tieng phan hoi, ta moi co the
nhQ,n duqc sv cong bang, tot d~p nhat.
Biet the hi~n tieng noi ca nhan gifra CQng dong chinh la
each ta bQC lQ gia tri va to aQ,m len mau sac, ca tinh rieng bi~t
cua chinh minh.
Chung minh: Hoa hQ,u H'Hen Nie khi bt bua vay bOi tin don
phau thuQ,t tham my aa dung cam len tieng aoi Lc;ti cong bang
va danh dV cho chinh minh truoc nhfrng cong kich, mia mai
cua hang nghin "anti fan".
Bdi hgc nhc:tn thuc: Tieng noi ca nhan khong bao gia mat ai
ma no luon ton tc;ti trong sau tham tam han nguai, quan trQng
La chimg ta co au ban linh de dam dung Len khang dinh tieng
noi ca nhan gifra CQng dong Lon r<>ng hay khong ma thai.
 175. sv CAN THIET cuA TIENG N6I cA. NHAN GIUA c(>NG DONG
Tieng noi ca nhiin la yeu to dQ,i di~n cho guang mgt, goc nhin va quan diem
song cua moi con nguai trong c(jng dong, xii h¢i. Vi sao tieng noi ca nhiin lc;ti
co vai tro q!c ki quan trQng va can thiet cho hanh trang tuang lai cua chung
ta? Cau trd l<Ji nam {1 chinh mong muon, khao khat duqc khdng dinh nang
l1;Cc va gia tri ban than cua moi nguai. Du la ai, du obat ki vai ve, dia vi nao
trong xii hQi, chung ta cilng deu den voi the gioi bang nhung mau sac, ca tinh
rieng bi~t khong the CO S'IJ trao doi hay tr(jn fan. Va nhf!ng mau SaC, Ca tinh
ay chi CO the dUQC b(jc lQ qua tieng noi ca nhiin gii'!a c(jng dong.

Tieng noi ca nhiin ton tc;ti chinh lade ta dong gop, de ta

diing hien nhi'!ng hc;tt ngQc tinh tuy nhat cua ban thiin cho S'IJ phat trien van
minh, phon thinh cua c¢ng dong, xii h¢i.
Lam nguai
ma khong co ban ngii, lam nguoi ma chi biet song nhu m¢t ban sao thi thQt

h~u H'Hen Nie khi bi bua vay bO'i tin don phau thu~t tham my dii dung cdm
len tieng doi lt;ti cong bang va danh d1;C cho chinh minh truoc nhiing cong kich,
mia mai cua hdng nghin "anti fan". Tieng noi ca nhiin la m(jt phan tiim hon
va tri tu~ cua moi con nguoi chung ta,

Tieng noi ca nhiin khong baa gia mat di ma no

luon ton tc;ti trong siiu tham tam hon nguai, quan trQng [a chimg ta co au ban
linh de dam dung Len khang dinh tieng noi ca nhiin giila c¢ng dong LOn r(Jng
hay khong
Viet dol;tn van Nghf ht(ln xii hqi "khong kho" Tran Thity Duong

De luy~n 176. TAM QUAN TRQNG CUA GIAO TIEP UNG xu

Ma doqn Dan dctt va neu duqc van de nghj lu~n: Neu du:qc tam quan
tr~ng cua giao tiep Ung XU trong CUQC song con ngU:Oi.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y1. Biet each giao tiep ung xu tot La m()t Lqi the giup ta hQ.n
che duqc toi da nhung mdu thuan, xung d()t khong dang co,
giup ta xdy dvng duqc thi~n cam doi vai mQi nguoi xung
quanh, xdy dvng duqc hinh anh ca nhdn tot d~p trong tQ,p the
noi rieng cung nhu c()ng dong, xii h()i noi chung.
Than doqn - Y2. Giao tiep ung xu La sqi day gan ket con nguoi vai con
nguai, La phuang thuc tuang tac huu hi~u de ta co the de dang
thau hieu va se chia nhieu han.
- Y3. Ky nang giao tiep ung xu khien ta tro nen tV tin va ban
Linh de dam nem minh vao nhung thu thach, nhiing trai
nghi~m mai giup ta truong thanh han, cung cap han.
- y 4. Giao tiep ung xu duqc the hi~n ro net nhat trong vi~c
tQ,O d1Jng dUQC nhiing moi quan h~ tot d~p va tim kiem dUQC
nhung ca h()i quy gia giup chung taco duqc buoc nhay vQt den
VOi dam me, khat VQng, chit d()ng han trong mQi Vi~C.
- y 5. Ren Luy~n duqc kha nang thuyet ph'I!C va biet each tQ,O
nen cam giac gan gui, thcin thi~n trong mQi CUQC tiep XUC.
Chung minh: Abraham LincoLn - m()t trong nhiing tong thong
·vi dQ.i rihatnuac My auqc nguoi ta bietden khong chivitai ·
nang, tri tu~ macon bdi ong La m()t nguoi so hiiu kha nang
giao tiep ung xu tuy~t voi.
Ket Bdi hQc nh~n thuc: Giao tiep khong phai chi La m()t phuang
ti~n noi ket tam thuong ma dOi khi no quyet dinh den ca tuang
Lai, vQ,n m~nh cita con nguoi.
 176. TAM QUAN TRONG cuA GIAO TIEP UNG xiTTRONG cu<)c soNG
Giao tiep ilng xu La net van hoa dQ,c trung cua Loai nguai, va no cia tro thanh
mc;>t ky nang mem co tam quan trQng dQ,c bi~t trong the ki 21 ngay nay.

Trong thai dc;ti cong ngh~ so, thai dc;ti bung no cua mc;tng Internet,
duang nhu chung ta ciing dang dan thu minh Lc;ti trong mc;>t the gi6i nho be va
chi biet quan sat CUQC song qua chiec man hinh di~n thoc;ti. Bai v~y ma vi~c
ren luy~n ky nang giao tie'p ung xu da tra thanh van de quan trqng va cap
thie't.

tiep ung xu,

Tam
quan trQng cua giao tiep Ung XU dU<JC th~ hi~n ro net nhat

giao tiep ilng xu

Tong
thong Abraham Lincoln - m()t trong nhitng vi tong thong vi dc;ti nhat nu6c My
duqc nhieu nguai biet den khong chi vi tai nang, tri tu~ macon boi ong La mc;>t
nguai so hitu kha nang giao tiep ilng xu tuy~t vai. va nha vi~c ap d'l:tng nhitng
ky nang giao tiep, ilng xu don gian ma hi~u qua, tong thong Lincoln da co
bu6c tro minh til mc;>t nguai dia vt thap kem trong xii hc;>i di Len dinh cao cua
S1/ nghi~p, aUng ctau mQt CUang quae Vel clUCJC ca the giOi kinh tn;mg, n~ ph'I:tC.
Dieu do aa khang giao tiep khong phai chi La mc;>t phuang ti~n n6i ket tam
thuong aoi no quyet dinh aen e:ii tuong Lai, vQ,n m~nh cua con nguoi,
Viet doq.n van Nghj lu~n xa hc?i "khong kho" Tnin Thuy Duong

De luy~n 177. BAI HOC RUT RA TU CAU NOI: "TOI RAT BIET ON TAT
cA NHUNG NGU{n a.A N6I KHONG vcn TOI. NHO v!v MA TOI BIET
eACH Tl,T MINH GIAI QUYET Sl,T VItC"
Modo~n Dan dat va neu dugc van de nghi lu(in: Dan duqc cau noi.
Trie'n khai va ban lu(in van de
- Y1. Lai noi "khong" cita nguai khac doi khi Lq,i chinh La co hc)i
de ta khang dinh gia trj, cita chinh minh. Nha co Lai noi
"khong", ta mai biet minh phai co gang nhu the nao, phai no
Lv;c ra Lam sao de tv; cuu Lay cuc)c dai minh.
- Y2. Doi khi chimg ta can den sv; giup do cita nguai khac de
Than doq.n co them sue mq,nh, co them niem tin, dc)ng Lv;c VU:Qt qua giong
bao. The nhung, ta ciing nen chap nhqn S1f thqt rang khong ai
co the Luon ke cc;mh de giup do ta, khong ai co the kip thai xuat
hi~n de nang do tung buac chan ta di den vq,ch dich cuoi cimg.
- Y3. Chi co ta mOi co the hieu duqc hoan canh cita ban than,
chi co ta mai co the khai pha tiem nang de but toe tren tung
chQ,ng duang khoc Li~t.
- Y4. Can phai biet on nhung nguai eta nOi "khong" vai minh,
nhilng nguai eta trao cho ta co hc)i de kham pha va phat trien.
Chung minh: Ti phu Jack Ma eta quyet tam gq,t bO tu duy '~Lam
thue" de dung ra tv; gay dv;ng sv; nghi~p rieng cita chinh minh.
Ket do~n Bdi hQc nh(in thuc: MOi nguai tre hay nen biet cam tq, nhilng
· Lai noi khong va hay tqp buac di tren chinh doi chan cita minh!

177. BAI HOC RUT RA Tir cAu N6I: "TOI RAT BIET ON TAT cA
NHUNG NGUOI a.A N6I KHONG vcn TO I. NHO v!v MA. TOI BIET
eACH Tl,T MINH GIAI QUYET Sl,T VItC"
Doi khi chung ta cam thay buon ba, chan nan vi nhilng Lai noi "khong". Doi
khi chung ta quyet dinh tu bO chi vi khong nhqn duqc sv; giup do. Nhung doi
vai nha khoa hQc vi dq,i cita nhan Loq,i ALbert Einstein, ong cho rang: "Toi rat
bie't on tat cd nh'ling ngteoi dd noi KHONG vO'i toi. Nho v(iy md toi biet each

426 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong dugc bat ttau!
Viet do«;tn van Nghi lu~n xii h(ii "khong kho" Tran Thuy Duong

t'l:( minh giai quyet S1:{ ui~c". Do lei mqt bai hqc, mqt kinh nghi~m song quy gia
ma tat ca moi con nguoi chung ta deu phai nen ghi nho 'Vel 'V~n d\(ng. cau noi
cua Einstein de c{J,p den vai tro cua nhung lai til choi la giup ta co the tv; dung
len tren doi chan cita chinh minh, tv; vuqt qua duqc nhung kho khan, thu
thach trong CUQC song khi khong ai ke cc;mh. Loi noi "khong" cua ngttoi khac
doi khi l«;ti chinh ld co hqi de" ta khdng djnh gia trj cua chinh minh. Nho co lOi
noi "khong", ta moi bUt minh phai co gilng nhu the nao, phai no lvc ra ldm
sao de tV CUU lay CUQC aoi minh. Boi m(>t khi dd bj til choi, m(>t khi da khong
con ai giup do, khong con ai dan dat, soi duang thi chi bang each dv;a vao
chinh minh ta moi co the buoc tiep, chi bang each dv;a vao chinh minh ta moi
co the di len. Dong y rang khong ai trong chung ta co the "dan thuang d(>c
ma" ma chinh chien duqc tren tung quang duang dai lam chong gai, thu
thach. Doi khi chung ta can den sv giup do cua nguoi khac de co them sue
m«;tnh, co them niem tin, dqng lvc vttQt qua giong biio. The nhung, ta ding
nen chap nh(i,n SV th(i,t rtlng khong ai CO the luon ke C«;tnh de giup dO ta, khong
ai CO the kip thai xuat hi~n de nang dO tung bUOC chan ta di den V(;tCh dich
cuoi cung. Chung ta chinh la nhilng vi cicu tinh duy nhat cita CUQC dai minh,
chi co ta moi co the hUu duqc hoan canh cua ban than, chi co ta moi co the
khai pha tiem nang de bUt pha tren tung ch(lng duong khoc li~t. Nho nhiing
loi noi "khong" cua hang tram nhd tuyen d1:tng, ti phu Jack Ma dii quyet tam
g~t bo tU duy "lam thue" de dung ra tV gay d1:{ng S1:{ nghi~p rieng cua chinh
minh. Va cho toi nay, T~p doan Alibaba do Jack Ma sang l~p dii tro thanh
T~p doan Thuong m~i di~n tii lon nhat Trung Quoc, dong thai co tam. anh
huang rqng khiip the gioi. Do la li do ma chung ta can phai biet an nhung
nguai da noi "khong" voi minh, nhung nguai dii trao cho ta co hqi de kham
pha va phat trUn ban than, cho ta co hqi de tt;tc ghi hinh anh cua chinh minh
len hue tranh the gibi da site mdu, da gia trj. Neu cit luon tim kiem sv; giup
do ngay khi vila gQ,p chuang ngq,i vQ,t ma khong chiu tu duy, khong chiu hanh
d(>ng thi ta se mai chi la cai bOng cita nguai khac, la m(>t loai d(>ng vQ,t khong
xuang song yeu duoi, mong manh giil:a CUQC dai. Moi nguai tre hay nen biet
cam tq, nhung lai noi khong va hay tQ,p buoc di tren chinh doi chan cita minh!
 Ben cc;mh sv nhuimg nhtn, nang do be duoi, hanh d()ng kinh
trQng va long hieu thiw doi voi ve tren La m()t vi~c lam vo cung
can thiet trong CUQC song CUa moi chung ta.
Trien khai ua ban lut;in van de
Hieu thao voi be tren La yeu to de danh gia nhan pham,
loi song cua con nguai.
r Can thiet phai the hi~ long hieu thao voi be tren boi be
tren La nhi1ng nguoi eta nuoi nang, dQ-y do chung ta, La cho dva
vi1ng chac nhat de d()ng vien, khich l~ chung ta trong kho
khan, thix thach, va La vong tay am ap luon san sang bao bQC,
cho che cho tam hon ta truoc nhi1ng moi m~t, bon chen cua
cu()cdoi.
Hieu thao chinh La trach nhi~m, La nghia VlJ cua chung
ta doi voi ve tren.
S1:( can thiet cua long hieu thao doi VOi be tren dUQC the
hi~n 0 vi~c, neu khong co long hieu thao, sv ich kiva vo an se
an man b() nao, huy hoQ,i trai tim va khien chung ta khong the
song ra ngUOi, khong bao gio dUQC yeu quy, kinh trQng.
Chung minh: Cach ma vua Thuan ngay xua du bj cha danh
thixi, ran denghiem khac nhung van tuon dung ra bao v~ cha
nhi1ng luc hiem nguy cc;tn ke. Do La bieu hi~n cao nhat va dang
tran trQng nhat CUa long hieu thao trong CUQC song COn ngUOi.
Bai hQc nht;in thuc: Long hieu thao can thiet bOi chinh nhi1ng
gia trj y nghia ma n6 dem lqi, vira La gia trj gan ket, vira La gia
trj xay dv:ng. Chinh vi le d6 ma moi chung ta deu phai biet
nuoi duong long hieu thao doi voi be tren.
 178. sv CAN THIET CUA LONG HlEU THAO DOl VCH BE TREN
"Kinh tren nhuong du6i" til Lau da tro thanh m()t truyen thong quy bau cita
dan t()c Vi~t Nam, the hi~n aUQc net d~p nhan each cita con nguoi Vi~t Nam.
Ben ct:tnh s¥ nhuang nhjn, nang dii be duai, hanh d{jng kinh trQng ud long
hie'u thdo doi ubi ue tren ld m{jt vi~c lam vo cung cdn thie't trong cu{jc song
cua moi chimg ta. Hieu thao v6i be tren
ccin thie't phai the

Do co the La ong ba, cha m~ nhung cung co the La

nhung nguoi du khong cung huyet thong nhung co an v6i chung ta '

Hieu thao khong chi La due tinh tot a~p can ren Luy~n ma han the,
Long hieu thao mang
Lc;ti niem vui, hc;tnh phuc cho gia ainh, dong thai gop phan xay d1;ing nen m()t
xa hQi giau d~p, van minh.

. Chang ai trong chung ta muon co m()t CUQC

song CO dQC den gia, va cung chang ai trong chung ta CO the chfu d1;ing dUQC
sv; bc;tc beo, vo an.
Chung ta phai Luon
thau hieu cho nhung sv ran dc;ty Uim Luc d6n dau, khac nghi~t cita be tren, Mi
tat ca chi vi muon cho ta clUQC nen ngUOi, dUQC song CO nguyen tac, CO ki
cuang. Nhu each md vua Thuan ngay xua du bj cha danh chui, ran de nghiem
khac nhung van luon dung ra bdo u~ cha nhiing luc hUm nguy ct;tn ke. Do ld
bUu hi~n cao nhat va dang tnin trc,ng nhat cua Umg hie'u thdo trong cu{jc
song con nguoi. Long hieu thao can thiet Mi chinh nhung gia trt y nghia ma
no aem LQ-i, vi!a La gia trt gan ket, vua La gia trt xay dv;ng. Chinh vi Le do ma
moi chimav ta deu vhai biet
i
duong thao doi voi be
Viet do~n van Nghj lu~n xii hQi "khong khO" Tran Thuy Duong

De luy~n 179. TAM QUAN TR()NG CUA VItc HOC HOI

Dan ddt va neu dtef!C van de nghj lu~n: Neu duqc tam quan
Ma dot:tn tn;mg CUa ui~c hQC hoi.
Vi~c hQC hoi co m(>t tam quan trQng d~c bi~t doi vai sv; phat
trien toan di~n cua con nguai trong CUQC song.
Trien khai va ban lu~n van de
"" Y1. Vi~c hQc hoi xay dv;ng cho ta m(>t nguon tri thuc phong
phu la thu hanh trang quan trQng va can thiet tren hanh trinh
chinh phv,c nhi1ng dam me, khat VQng.
- y 2. Chi bang each hQC hoi va khong ngung hQC hoi, ta mai
co the bat ktp duqc dong chay lien hoi cua the giai, ta mai
Than do~n khong tro thanh nhung con nguai lc;tc hc;tu luon bt day lui ve
phia sau.
- y 3. Giup CUQC song con nguai chung ta tro nen de dimg han
qua vi~c ap dv,ng nhung nguon tri thuc tien tien, hi~n dc;ti vao
dai song, giup ta gay dv;ng dUQC hinh anh ca nhan bang chinh
nang lv;c, tri tu~ cua ban than minh.
- Y3. HQC hoi canh tay aac lv;c, la thu vii khi sac ben giup ta
duang dau vai mQi kho khan, thil thach, giup ta ngay m(>t hoan
thi~n va phat trien han
- Y4. Bang each hQC hoi, ta se khong chi xay dv;ng dUQC CUQC
song tot a~p cho ban than minh ma con aUQC cong hien CO y
· · nghia choc(>ng dong, xii h(>i.
Chung minh: Cac nha ty phu thanh cong deu co thoi quen hQc
hoi them boi "Bac hQc khong co nghia la ngung hQc". Nhung
nguai co sv; nghi~p vi dc;ti nhu Tong thong My Obama, Jack
Ma, Bill Gate van coi vi~c hQc hoi la vi~c lam cao quy.
Ket do~n Bai hQc nh~n thuc: Nhi1ng nguai tre van con non nat, ch(ip
chung buck vao the giai tan r(>ng lc;ti ngc;tm ngui chap nhc;tn sv;
kem COi cua ban than ma ngung hQC hoi.

430 Khong co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong duqc bat dau!
Viet dof:tn van Nghi lu(in xii hQi "khong kho" Tran Thuy Duong

179. TAM QUAN TRQNG CUA VI~C HOC HOI

H<;>c hoi La qua trinh ta tim kiem, kham pha va tiep thu nhung nguon tri
thuc mai, La khong ngU:ng dij,t ra nhung thac mac roi t~ tim ra cdu tra Loi cho
nhiing thac mac ay. Vi~c hqc hoi co mqt tam quan trqng dQ,c bi~t doi voi S'l!
phat trien toan di~n cua con nguoi trong song. Khong phai chi co hQC
CUQC

sinh, sinh vien mai nen hQC hoi rna tat ca moi chimg ta, du La ai, du 0 bat ki
aia vi nao ciing can phai nuoi duBng trong minh tinh than ham h<;>c hoi, tinh
than thich kham pha nhung dieu mai Lq,. Vi~c hqc hoi xay d'l!ng cho chimg ta
mc)t nguon tri thuc phong phu la thu hanh trang quan trc;mg va can thUt
tren hanh trinh chinh phl;tC nhfrng dam me, khat VQng. Chi bang each hQC hoi
va khong ngU:ng hQC hoi, chung ta mbi co the bat kip dugc dong duiy Hen hoi
cua the gibi, ta mbi khong tro thanh nhung con nguoi lt;tc h(iu luon bi day lui
ve phia sau. Vi~c hQC hoi se giup CUQC song con nguoi chung ta tra nen de
dang hon qua vi~c ap d1:tng nhung nguon tri thuc tien tUn, hi~n dt;ti vao doi
Song, giup ta gay d'l!ng dUQC hinh anh ca nhan bang chinh nang l'I!C, tri tU~
cua ban than minh. Qua thvc, giau co ve tien bq,c La S'l! giau co nhat thoi, giau
co ve khoi oc mai chinh La S'l! giau co vinh ciiu. Boi, tien bq,c co the bi aanh
cap, nhung tri thuc m(jt khi aa aUQC tiep thu thi se mdi La cua chimg ta, mdi
mai ld canh tay dac l'l!c, ld thu vu khi sac ben giup ta duang dau voi mc;~i kho
khan, thu thach, giup ta ngay mgt hoan thi~n va phat triln hon. Do cung
chinh La H do vi tanh t1:t vi dq,i Le-nin aa tung khuyen tat ca chung ta phai
"h<;>c, hQC niia, hQC maT', cang hQC ta se cang nhQ,n ra con rat nhieu aieu phai
hQC, cang hQC chung ta cang nhQ_n ra ban thdn minh nho be, va cang hQC ta
se cang rih{Jn ra Vi~C hQC CO vai tro quyet ainh aen vQ_n m~nh CUa con ngUOi
chung ta nhu the nao. Bang each hc;~c hoi, ta se khong chi xay dvng dugc CUQC
song tot d~p cho ban than minh ma con dugc cong hUn co y nghia cho c()ng
dong, xii hc)i. Cac nha cy phu thanh cong deu co thoi quen h<;>c hoi them boi
"Bac h<;>c khong co nghia La ngung h<;>c". Nhung nguoi co sv nghi~p vi dq,i nhu
Tong thong My Obama, Jack Ma, Bill Gate ... van coi h<;>c La vi~c Lam cao quy,
Le nao chung ta, nhung nguoi tre van con non nat, chQ,p chung buac vao the
giai r(>ng Lon Lq,i chap nh(ln S'l! kern coi cua ban than rna ngung hQC hoi?
 Noi ve Loi song gian di, ngc;tn ngfl Hi Lc;tp co cau: "Gian di La
sv; noi hen gifla nhan ai va sac a~p", chinh sv; gian di eta Lam
nen nhflng net a~p gan gui nhat, than thu(>c nhat va di~u ki
nhat ton tc;ti xung quanh CUQC song moi chimg ta.
Trien khai va ban lu(tn van de
Loi song gian di giup cho chung ta vila tiet ki~m atUJC
thai gian, cong sue, tien bc;tc, vila co the tgp trung nuoi duBng
tam hon, nhan each ben trong.
Chi co Loi song gian di moi La chiec kim chi nam dang
tin cgy nhat giup ta tim thay chinh minh gifla the gioi baa La,

Nguai song gian di se Luon nhgn auqc tinh cam yeu men,
kinh ne til mQi nguai xung quanh.
Gian di toat Len sv; chan thgt, chan hoa, gan gui.
Loi song gian di La chung ta biet yeu thuong nhieu hon,
biet gan b6, san se va tran trQng nhieu hon nhflng gi minh
aang CO thay vi chi chu tam vao danh VQng tam thuang.
Loi song gian di giup ta sap xep tam tri m(>t each gQn
gang, ngiin nap, Loc;ti bO ai nhflng thu khong can thiet va til ao
tam hon ta tro nen thoang dang hon de xu Li Hnh hoc;tt nhung
tinh huang phat sinh trong CUQC song.
Chung minh: Chung ta biet den "Hoa hgu gian di nhat mQi
thai ac;ti" - H'Hen Nie. Du aa tro thanh TOP Miss Univer
nhung Hen van rat gian di voi aoi dep Le, quan ao "hang chq".
Bai h«,>c nh(tn thuc: Loi song gian di aoi khi se La yeu to quyet
dinh den hc;tnh phuc, den tuong Lai, vgn m~nh cua moi con
nguai chung ta.
 tso. LOI soNG GIAN DJ cuA coN NGU{n TRONG cu<)c soNG
Gian di La mQt bong hoa tuy~t d~p trong khu vuon nhan each con nguoi.
Noi ue loi song gidn dj, ngq.n ngii Hi Lq.p co cau: "Gidn dj lcl sl;( noi lien giiia
nhan ai va sac d~p", chinh Sl;( gidn dj dii lam nen nhiing net d~p gan giii nhat,
than thUQC nhat Ua di~u ki nhat ton tq.i xung quanh CUQC song moi Chung ta.
Gian di La Loi song Lanh mc;mh, chuan mvc, khong cau ki kieu each, khong
phuc tc;tp pho truong va Luon tc;to cho con nguoi cam giac thanh than, binh yen
gifla nhflng bon chen, tranh dau odoi.

trong thay vi cu mai chgy theo nhflng cai gQi La "thai

thuc;mg", "xa xi" chi vi muon pho khoe qua muc ban than minh. Cang ham me
v(tt chat, ham me tien tai, danh VQng, con nguoi ta cang de bi sa Lay vao nhflng
vung bun tam toi, t9i UJi.

ta biet den "Hoa htJu gidn di nhat mQi thai dq.i" - H'Hen Nie. Du dii tra thanh
TOP 5, Miss Univer nhung Hen van rat gidn dj ubi doi dep ze, quan ao "hang
chq"; Hay nhu Chu tjch Ho Chi Minh ubi nhiing bq quan ao kaki dii cu son ud
doi dep cao su thuong dan nhat, gidn dj nhat. Doi ubi Bac, sl;( pho truong,
bong bify ld thua thiii khi dan chung con tam than, khi chien tranh con tie'p
dien. Loi song gidn di cua Bac «ten nay van ld mqt net tu tuong d~p duqc
truyen lq,i cho bao the h~ doi sau hQc ttJp va noi theo.

Loi song gian di giup ta sap xep tam tri m<)t each gQn gang, ngan nap, Logi bO
di nhfrng thu khong can thiet va tic do tam han ta tra nen thoang dang hon
de xu li linh hoc;tt nhung tinh huang phat sinh trong CUQC song. Hon ca mQt
pham chat aQ,O due tot d~p, LOi song gian di doi khi se [a yeu to quyet dinh cten
hQ,nh phuc, aen tuong v4n m~nh cua moi con nguoi t:l.
Viet do~n van Nghj hu~n xii hqi "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 181. CAN THIET TON TRONG SV RIENG TU CUA NGU(n KHAC
Dan dat vd. neu aUC}C van d~ nghj lu~n: 81! can thie't phdi ton
tr~ng S'lf rieng tU CUa ngUOi khac.
Modo~n Vi~c ton trQng sv; rieng tu cua nguai khac La m(>t hanh d(>ng
vo cimg can thiet, vita the hi~n dUQC van hoa ung xu Lanh
mt;tnh vita gop phan xdy dvng m9t xii h9i van minh, giau d~p.
Trien khai vd. ban lu~n van ~
- Y1. Ton trQng sy: rieng tu La m(>t trong nhilng quyen LQi ca
ban cua con nguai dUQC phap Lugt cong nh(tn va bao v~, bai
v(ty chung ta can phai ton trQng S'lf rieng tU CUa ngUcJi khac de
the hi~n trach nhi~m CUa minh VOi CQng dong, Xii hQi.
- Y2. Bang each ton trQng S'lf rieng tU, ta moi co the tt;to dUQC
Than do~n Long tin doi voi mQi nguai xung quanh, ta moi dUQC yeu quy,
kinh trQng, dong thai gdy d'lfng dUQC nhilng moi quan h~ tot
d~p trong CUQC song.
- Y3. Can phai ton trQng S'lf rieng tu cua nguai khac bai moi
ngUcJi CO m(}t CUQC song, mQt the gioi rieng de trai nghi~m, de
khang dinh gia tri cua ban thdn, va chung ta khong co quyen
dUQC phan xet, khong CO quyen dUQC can thi~p vao nhilng bUOC
di d(jc LQ,p cua hQ.
Chung minh: Khong hiem de bat g~p tinh trt;tng nguai ddn bi
danh cap thong tin tai khoan, thu tin, di~n tin de de dQa ho~c
nham m(>t m'Q,C dich nao do. Haytinhtrc;mg hinh anh ca nhdn
bi phat tan tran Lan tren mt;tng xii hQi m(>t each tieu eve dan
den roi Lot;tn tdm Li va co the thi~t ht;ti den eel mt;tng song.
Ket doq,n Bai hQC nh~n thuc: Ben ct;tnh vi~c ton trQng S'lf rieng tu cua
nguai khac ta cung can phai co y thuc bao v~ quyen rieng tu
cua chinh minh, can phai biet Len tieng khi nhQ,n thay quyen
rieng tU bi xdm pht;tm. Ton trQng S'lf rieng tU cua nguai khac
chinh La each ta ton trQng nhdn pham va gia tri con nguai.

434 Khong co hanh trinh khO, chi co Mnh trinh khong duqc bat dau!
Viet doC;tn min Nghj lu~n xii h(>i "khong khO" Tran Thuy Duong

181. VI~C CAN TON TR<)NG sv RIENG TU cOA NGU(n KHAC

Hi~n nay, voi S'f! bung no chong mQ,t cua cong ngh~ thong tin, vi~c tan cong
CUQC song rieng tU cua nguai khac dang tro th(mh m()t hi~n tuc)ng dang lo
ngq,i duoi nhieu hinh thitc khac nhau. Khong hie'm de bat g~p tinh trC;tng
nguoi dan bj danh cap thong tin tdi khoan, thu tin, di~n tin de de dQa hot;tc
nham m(>t ffi¥C dich nao do. Hay tinh trC;tng hinh anh ca nhan bj phat tan
tran lan tren mC;tng xii h(>i m()t each tieu qcc dan den roi lo(tn tam li va co
the thi~t ht,ti den cd mt,tng song con nguoi. Chinh boi vi nhiing h.;iu qua
nghiem tTQng ay, Vi~c ton trQng S'l! rieng t'll CUa nguoi khac ld m()t hanh d(>ng
vo cung cdn thie't, vua the hi~n duqc van hOa ung xu lanh m(tnh vua gop phdn
xay d'l!ng m()t xa h(>i van minh, giau d~p. Quyen dUQC ton trc;mg S'f! rieng tu
la m(>t trong nhfrng quyen lqi C<1 ban CUa con nguoi duqc phap lu.;it cong nh.;in
va bao v~, boi v~y chung ta can phai ton trQng 81,! rieng tu cua nguoi khac de
the hi~n tnich nhi~m cua minh vai c(>ng dong, xa h(>i. Can phiii ton trc;mg S'f!
rieng tU CUa nguai khac, boi chi bang each ton. trQng 81,! rieng tU, ta moi CO
the t~;to duqc Umg tin doi vai mQi nguai xung quanh, ta moi duqc yeu quj,
kinh trQng, dong thai gay d1,!ng duQc nhiing m6i quan ~ tot d~p trong cu()c
song. Vi~c co tinh xtim phq,m, phat tan nhung thong tin rieng tu cua nguai
khac chinh La hanh d()ng vi phq,m phap lu~t va co the khien ta phiii nh~n
nhung hinh phq,t nghiem trQng. Can phai ton trQng s1_! rieng tu cua nguai
khac boi moi nguai CO m()t CUQC song, m()t the giai rieng de tnii nghi~m, de
khting djnh gia trj cua ban than, va chung ta khong co quyen duqc phan xet,
khong co quyen duqc can thi~p vao nhiing buoc di d()c l.;ip cua hQ. Quyen rieng
tu phiii dUQC ae cao, coi trQng han bao gia het, boi do La m()t yeu to vo cung
quan trQng quyet dinh den tuang lai, CUQC song cua con nguai. Khi nhfrng
thong tin rieng tu bi ro ri, ta khong chi mat di tien tai, cua ciii ma uy tin,
danh d'f! hay cii site khoe tinh than tan con duang s'f! nghi~p cilng bi iinh huang
nghiem trQng. Ben cq,nh vi~c ton trQng s'f! rieng tu cua nguai khac ta cilng
can phiii co y thitc biio v~ quyen rieng tu cua chinh minh, can phiii biet ten
tieng khi nh~n thay quyen rieng tu bi xtim phq,m. Ton trQng S1,! rieng tU cua
nguai khac chinh la each ta ton trQng nhtin pham va gia tri con nguai minh.
 TAACH NHI~M CUA MOl NGUCH
TRUOC sv BUNG NO CONG NGH~
Dan ddt va neu duqc van de nghi lut;ln: ,

Trach nhi~m dau tien va quan trQng nhat cua moi nguoi
truac sv bung no cong ngh~ chinh [a vi~c tv bao v~ ban than
truac mQi loc;ti nic cong ngh~, mQi hinh thuc tan cong ve ca vQ,t
chat [an tinh than trong the giai cong ngh~.
Khi sii d'!;tng cong ngh~, can eve ki th(ln trQng de khong
bi mat kiem soat truac sv bung no cong ngh~, phai tro thanh
nguoi dieu khien cong ngh~ truac khi cong ngM quay ngU<;Jc
lc;ti dieu khien chimg ta.
Dung truac sv bung no, lan at qua muc cua cong ngh~
trong CUQC song, trach nhi~m CUa moi Chung ta [a phai duy tri
va phat trien nhii:ng net truyen thong tot d~p cua dan t(jc, phai
biet chit d(jng giao tiep, gan ket vai mQi nguoi, dong thoi biet
cham bOn cho khu vuon tam han ben trong.
Vi~c tV bao v~ ban than minh va tuyen truyen, lan toa
den c(jng dong, xa h(ji each kiem soat cong ngh~ de duy tri
CUQC song [anh mc;tnh cilng [a m(jt SU m~nh thieng [ieng cita
moi chung ta.
Chung minh: Mc;tng xa h(>i, tuong tac cua con nguoi dUQC
chuyen doi til trvc tiep sang each tuong tac qua man hinh di~n
thoc;ti, qua nhii:ng nut "like", nhii:ng binh [u(ln "nhanh", ...
Bai h<,>c nht;in thuc: Bung no cong ngh~ khong dlmg SQ, dang
SQ nhat [a ta khong bie't nhQ,n ra SU m~nh cua ban than trUOC
sv bung no cong ngh~.
182. TRACH NHI~M CUA MC>I NGUCH TRUOC sv
BUNG NO CONG NGH~
The ki XXI- the ki cua sv bung n6 "cong ngM so". Di citng vai nhung lgi
ich taCO augc chinh la trach nghi~m cua moi ngUOi truac S1;{ bung no cong
ngh~. Cong ngh~ ra dai eta tro thimh cimh tay aac lvc cua con nguoi trong
CUQC song, nhung khong phai con nguoi luc nao cilng t(;ln d1Jng aUQC canh tay
aac lvc eiy, ma thi;lm chi aoi khi chung ta con bt aieu khien, khong che neu
khong biet each lam chu cong ngh~.

Dong y ning, cong ngh~ c6 vai tro vo cung

quan trQng aoi VOi S'lf V(;ln hanh CUQC song con nguoi trong XCi hQi hi~n dc;ti
ngay nay, nhung chung ta cilng phai nen

Trong thai dt:ti

bung no cong ngh~, co khong it nhung gia tri truyen thong dii bi mai m(jt de
nhuong cho cho s1;( hi~n dt:ti, tan tUn. DUn hinh nhu hi~n tugng sach di~n tu
dang ngay cang pho bien va lan at sach in, sach giay; tuong tac cua con nguoi
dugc chuyen doi tu tr1;(c tie'p sang each tuong tac qua man hinh di~n thot:ti,
qua nhung nut "like", nhung binh luf:ln "nhanh", va roi nhung loi chuc tot
dl;!p, nhung loi noi yeu thuong ding "mat dan" va nguai ta ch<;»n each gui t~ng
nhau qua mt:tng xii h('i

thay vi miii chc;ty theo nhung pho khoe bong bay nha cong ngM. sv tien
tien, hi~n dc;ti cua cong ngh~ luon ai kem vai nhilng tac a()ng xeiu doi vai sue
khoe the chat va tinh than con nguai. Bai vi;ly,

Bung no cong ngh~ khong dang SQ, acing SQ nhat Lata khong biet nhQ,n ra
J!
cUa bdn thiirt no cor;.gA
 Nhung hanh d(!ng til tela sqi day noi ket tnii tim vdi tnii
tim, tam hon vdi tam hon, noi ket ca nhung con nguoi xa lc;t,
nhung con nguoi du chua m(!t lan gQ,p mQ,t ta van san sang
giup do, se chia, san sang d(!ng vien, diu dat nhau qua nhung
COn giong to CUQC dc'Ji.
2. Sue mc;tnh cua nhung hanh d(!ng til te se danh bc;ti mQi
t~ nc;tn, mQi hi~n tuqng trai chieu cua doi song de gop phan
xay dl:(ng nen m(!t c(!ng dong xa h(!i lanh mc;tnh, m(!t dat nude
phon thinh, van minh.
Can thiet phai nuoi duong va duy tri nhung hanh d(!ng
til te de c6 the cham b6n cho sv song cua chinh tam hon minh.
~· ·v Biet nuoi duong hanh d(!ng til te moi ngay chinh la each
ta chap canh cho biet bao nhieu CUQC dc'Ji bat hc;tnh, diu dat,
nang do cho biet bao nhieu "nhung kiep song muon cat canh
bay cao nhung lc;ti bi ao cam ghi sat dat".
Nho c6 nhung hanh d¢ng til te, ta mdi c6 the nhQ,n ra su
m~nh va gia tri cua ban than trong CUQC doi Wn r(!ng,
Chung minh: Nhung hanh d(!ng til te trong dc;ti dich Covid.
Bai hQc nh~n thuc: Hay biet song de cho di, song de cam nhQ,n
tung n'I:L cuoi, tung hoi tho am ap tu hanh d(!ng til te, song nhu
loi ca cua co nhc;tc si Trinh Cong San: "Song trong doi song can
c6 m(Jt tam long ... de gi6 cuon di".

183. suv NGHi VE NHUNG HANH DONG nJ TE TRONG cu<)c soNG

Du cho nhung loai con trung t~ nc;tn van con ton tc;ti quan quanh nhung
khu VUOn CUQC song luon toa ngat huang tham, [uon tran day xuan sac nhc'J
c6 nhung bOng hoa no rQ tu hanh d(!ng til te.
 Nho co nhitng himh ai)ng tu te,
ta mai co the tuai
vcw tam han minh nhung niem vui, niem hQ,nh phuc va cam giac thanh than,
binh yen khi aii gieo nen tung hQ,t giong coy nghia cho nhung Luong aat kho

0 thai diem dat nuac dang phdi doi

mt;tt vai s1:( bung phat djch b~nh Covid-19 nghiem tr~mg nhat thi duong nhu
cdng co nhieu han nhiing hdnh d{jng tu te, cang co nhieu han nhiing S1:( cong
hien tham lt;tng vi m{jt ngay mai binh yen cua cd dan t{jc, cd the giai. Do ld
nhiing thanh nien tinh nguy~n khong ngt:ti hUm nguy de tiep te luang thl:(c,
nhu yeu pham can thiet cho nhan dan vung djch, ld nhiing chien si ao trang,
cio xanh san sang hi sinh ht;tnh phuc cci nhan vi su m~nh thieng lieng cua doi
minh, va cd nhiing mt:tnh thuong quan van luon a phia sau ho trq, la h~u
phuang vuO'ng chac cd ve v~t chat lan tinh than cho tuyen dau chong djch.

Hanh ai)ng tu te mang thea trong

do lit ca trai tim, tdm han con nguoi chung ta, bdi vqy

Bang vi~c cong hien tu nhung

hanh d{)ng tu te, CUQC song moi COn ngUOi chung ta mOi trO nen trQn V~n Va y
nghia han. Hiiy biet song de cho ai, song de cam nhqn tung n'l:f, cuoi, tung hoi
tho am ap ta nhqn [Q,i aUQC tU hanh aqng tu te, song nhU loi ca CUa CO nhQ,C Sl
Trinh Cong Son: "Song trong aoi .song can co m{)t tam tong ... de gio cuon ai".
 y NGHiA CUA HANH DONG HI SINH THAM LA,NG

Hanh d¢ng hi sinh tham LQ,ng vua thap Len nhung ng<;m
nen hi v<;mg cho bao nhieu CUQC dai nho be, bat hc;mh, vua La
Lieu thuoc an than xoa diu cho coi Long cua chinh chung ta.
Khi dii Lam duc;;c mc)t dieu gi d6 c6 y nghia, ta se c6 the
han hoan cimg nhung niem vui, ta se t(ln huang den cimg
nhfrng h<;mh phuc noi tiep nhau nay no trong CUQC dai.
Nhung hanh d¢ng hi sinh tham LQ,ng con La sQi day keo
gan khoang each giila con nguai voi con nguai, t<;w nen sv; giao
cam cua trai tim, sv gQ,p ga di~u ki cua tam hon ta chua bao
gia nghi den.
C6 nhung sv hi sinh dii bien moi chung ta tro thanh mc)t
phan cua nhau, tro thanh nhung nguai tri an, tri ki cung nhau
VU(Jt qua mQi biio giong CUQC dai.
Chung minh: D6 La nhung nguai cha, nguai m~ tao tan sam
hom de Lo cho con tung mieng com manh ao, La nhung chien
si ao trang, ao xanh van ngay dem LQ,ng Le chien dau chong LQ,i
dich b~nh vi hoa binh, hQ,nh phuc cua dat nuoc, cua nhan dan.
Va con ca nhung mQ,nh thuang quan Luon dung ophia sau ho
tr(J, san sang la h~u phtwng viing chac nhat ve ca v~t chat va
tinh than cho tuyen dau chong dich.
Bai hQC nhf:ln thuc: Nhung hanh dc)ng hi sinh tham LQ,ng ay dii
va dang gop phan xay dv;ng nen mc)t cc)ng dong xii h¢i LOn
mQ,nh, mc)t dat nuoc phon thinh, van min h. Su m~nh cua nguai
tre La khong phi hoai uu ai cua tQ,o h6a. Hiiy La nhung re cay
LQ,ng Le hut dinh duBng til: Long dat de tan La CUQC dai duc;;c toa
rc)ng, vuon cao.
 184. y NGHiA CUA NHUNG HANH DONG HI SINH THAM ~NG
Nhung himh d(>ng hi sinh tham lqng luon no trong vuon hoa CUQC doi nhu
m(jt diem sang nhan each rvc ro the hi~n gia tri moi con nguoi. :oau phai cu
ho hao, nim r() moi chung minh dugc gia try cua ban than trong the gioi lon
r()ng? Dau phai cu lam d~ cho nguai ta bUt, lam d~ cho nguai ta thay moi ld
nhiing vi~c lam y nghia? Hanh d(>ng hi sinh tham lQ,ng dit bi che lap dang sau
nhfrng bon chen CUQC dOi van luon dUQC ngUOi ta tran trQng, van [uon dUQC
nguoi ta cam nhqn bang cii tnii tim, bang sv biet an chan thimh nhat.

Khi dii [am dUQC m(>t dieu gi do co y nghia,

Nhung hanh d(>ng hi sinh tham lQ,ng

Hi sinh khong phai [a mat mat, hi sinh [a "gUi von" vao CUQC dOi nhfrng hQt
giong tot. Hi sinh tham lQ,ng, nguoi ta dau c6 nghi den ngay dUQC ton vinh, ca
ngQi, ay vqy ma nguoi ta van lam day thoi, nguoi ta van lam vi con tim reo
gQi, vi tam han con than thuc. Nhung hanh a(>ng hi sinh tham LQ,ng van luon
ton tQ,i xung quanh mQi ng6c ngach dit La kin dao nhat cua CUQC song. Do ld
nhiing nguai cha, nguai m~ tao tan som hom cU lo cho con tung mieng com
manh ao, ld nhimg chien si ao trang, ao xanh van ngay dem l~ng le chien dau
chong lC;ti djch b~nh vi hoa binh, hC;tnh phuc cua dat nuoc, cua nhan dan. va
con ca nhiing mC;tnh thuang quan luon dung {1 phia sau ho trg, san sdng ld
h~u phuong viing chac nhat ve ca v~t chat vd tinh than cho tuyen dau chong
djch. Nhung hanh dQng hi sinh tham lQ,ng ay dii va dang gop phan xay dvng
nen m(>t c9ng dong xii h(>i Lon mQ,nh, m(>t dat nuac phon thinh, van minh. su
m~nh cua nguoi tre la khong phi hoai Uu ai cua ti;tO h6a. Hiiy la nhung re cay
lQ,ng Le hut dinh duang long aat ae tan CUQC aoi atU)C toa
 TAM QUAN TRQNG CUA TIENG NOI DAN TQC
TRONG THCH KI MOl
Dan dat va neu dugc van de nghi lu~n:

Trang thOi ki doi mai, thai ki giao thoa van hoa the giai ngay
nay, tieng noi lc;ti cang khang dtnh dtU;JC vai tro quan trQng cua
no doi VOi Vi~C the hi~n be) m(tt va S1/ phat trien ben VUng cua
mc)t qu6c gia, dcin tc)c.
Trien khai va ban lu~n van de
Tieng noi dcin tc)c la dc;ti di~n cho S1/ ton tc;ti cua mc)t dat
nuac tren dau truang qu6c te. Khong co tieng noi dcin tc)c,
khong CO nhung net d(tc trting van hoa rieng bi~t thi mQi S1/
hoa nh(tp se nhanh chong tro thanh hoa tan va chimg ta se
mau chong mat di vt the va gia trt cua minh trong the giai
rc)ng lan.
Tieng noi gc;Ji nha den ltch su dang t'l! hao cua dcin tc)c,
la buac d~m quimg ba net d~p van hoa cua con nguai Vi~t
Nam; dcin tc)c Vi~t Nam trong thai ki hc)i nh(tp, dc;ti di~n cua
no trong vi~c khang dtnh chu quyen dat nuac.
Thai dc;ti giao thoa, hc)i nh(tp tieng noi dcin tc)c lc;ti tro
thanh canh tay dac lvc ho tre) con nguai chimg ta tren hanh
trinh VUa linh hQi tri thUC mOi VUa baa V~ dtie)C net van hoa
trnyen thong cua dcin tc)c minh.
Chung minh: Dung truac xu huang ap diio cua "the giai
phang" vi~c gin giu va biio v~ svtrong sang cua tieng noi dcin
tc)c cang tro nen cap thiet hon baa gia het.
Bdi hQc nh~n thuc: Tat cii chung ta, du La ai, du o bat cu noi
nao tren diii dat hinh chu s cung deu phiii biet ncing cao nh(tn
thuc ve tam quan trQng cua tieng noi dcin tc)c trong thai ki doi
mai de til: do ra sue biio v~ va gin gi11 tieng noi dcin tc)c minh.
185. TAM QUAN TRONG cuA TIENG N6I nAN T(>c TRONG THen Ki M(n
Tieng n6i chinh lit m<,)t trong nhung tlh san quy bau nhat cua nen van h6a
dan t(jc. Dij,c bi~t, trong thai ki doi moi, thai ki giao thoa van hoa the gioi
ngay nay, tUng noi l~i cang kh&ng djnh dugc vai tro quan trQng cua no doi
vai vi~c the hi~n be? mitt va Stf phat trUn ben viing cua mgt quoc gia, dan tgc.
Trong nhung nam gan aay, song hanh vai qua trinh "toan cau h6a" n6i chung
La hi~n tuc;mg "toan cau h6a van h6a" va "toan cau h6a ngon ngu" n6i rieng,
no vita CO tac a(>ng tich Cl;(C nhung ciing khong tranh khoi VO van nhfrng thach

Tieng n6i dan t(>c dUQC ong cha ta sang tQ,O, cai tien
va ton t(ti Song song VOi qua trinh hinh thanh va cong CUQC aau tranh bao V~
dat nuac. Chinh vi Le d6 ma

trQng cua tieng noi dan tQC aUQC the hi~n avai tro
Neu athai Bac thu(>c, chinh tieng n6i dan
t(>c dii ngan chgn duQc sv co gang dong h6a ngon ngu van h6a nguai Vi~t, thi
den thai binh, va age bi~t La

Dung truoc xu huang ap ado cua "the gioi phdng" vi~c gin giii va bao
v~ S1! trong sang cua tUng nbi dan tgc cdng tro nen cap thiet han bao gii1 het.
C6 bao v~ aUQC tieng n6i dan tQC thi Sl;( hQi nh(tp, phat trien mai c6 gia tri.
Chung ta h¢i nh(tp de tim kiem nhung co h(>i, de kham pha nhung nguon tri
thuc tan tien chu khOng phai de mai m(>t tieng n6i dan t(>c minh. Tat ca chung
ta, du La ai, du abat cu noi nao tren dai ddt hinh chit S cilng cteu phai biet
nang cao nh(tn thUC Ve tam quan trQng CUa tieng noi dan tQC trong thai ki doi
mai ae tu a6 ra sue bao v~ va gin gifr ve a~p cua tieng n6i dan t¢c
 Cit moi [an nhu the, himh trinh cua bgn duong nhu [gi tlJ,t
[gi mQt chut. Boi [e khi ay con nguoi [gi thieu kien djnh.
Trien khai va ban lu«:tn van de
voi [ong kien dtnh ta co them sue mgnh de doi di~n voi
kho khan, thu thach trong CUQC song.
Con nguoi [uon phiii doi di~n voi nhii:ng n1o ciin, nhii:ng
djnh kien xd hQi. Cimg voi do chung ta [uon de dang niiy sinh
S'IJ hiim mQ VOi thanh cong cua ke khac de roi tu do ma xao
nhdng di chinh mlJ,C tieu va COn dUOng CUa minh.
Ta tuong minh trong con duong biin thiin dd chc;m, kien
nhan, co gang de thvc hi~n nO.
Slj kien djnh mang den cho Chung ta S'IJ vfing tiim, vfing
tin truoc moi ke hogch hay moi [an vap nga.
Chicng minh: Cung giong nhu S'IJ kien dtnh cua danh hog noi
tieng the gioi Vincent van Gogh. Sinh thoi, tranh cua ong
khong dUQC ngUOi xem dUang thoi don nhQ,n, hQ coi ong [a ke
tiim than, nhfing bile tranh cua ong khong phiii tac pham ngh~
thu4t ma chi don giiin [a siin pham cua mQt ke khong binh
thuong. Nhung chua baa gio Vincent thoi no [1Jc va kien dtnh
voi S'IJ nghi~p hQi hog cua minh. Chinh S'IJ kien ajnh ngay ay
da giup ong ben bi khong ngung va [am cho tac pham cua
minh chgm den trai tim nguoi thuong thilc.
Bai hQC nh«:tn thicc: Moi chung ta deu se mgnh me han voi S'IJ
kien djnh khong gi [ay chuyen dUQC. D(tc bi~t, trong tinh hinh
dgi dtch Covid co the [am rat nhieu nguoi hoang mang mlJ,C
tieu, [y tuong song. The nen, vi~c truoc tien can [am, moi nguoi
can kien dtnh ding chung ta se chien thang.
 186. SUC MANH CUA Slf KIEN DlNH
Dii baa gia bqn tung chim buck truck nhii:ng kho khan va thil: thach cita
CUQC song? Dii baa gia vao giay phut quyet dinh bgn do d'l,{ hay chan chu? Cic
moi tan nhu the, hanh trinh cua bt,m duang nhu lt:ti t1:tt lt:ti m()t chut. BO'i le
khi iiy con nguai lt:ti thieu kien dfnh.sv kien atnh truac het La sv quyet doan
cita con nguc'Ji trong vi~c dQt ra mvc tieu cho ban than. Khi co nhii:ng dau moe
quan trQng va rB rang, con nguai co cho minh dich den de huang ve. Va roi
sv kien dtnh co buac di thi£ hai khi con nguoi gang si!c thea duai mvc tieu
minh dQt ra. Va roi con nguai vai Long kien dinh nhu the ma
Con duang cita
moi nguai Luon La m¢t hanh trinh khong he de dang, bat ci£ khi nao chung ta
cilng c6 the bi nhung kho khan ay danh gvc, nhung khi c6 sv kien dtnh, ta
khong cho phep minh chtu khuat phvc. Han the,

Nhung chinh sv kien dtnh

tro thanh ngQn hiii dang soi duang de moi chung ta VUQt ra khoi nhilng giai
hqn va dtnh kien.
Ciing gifing nhu s'l:( kien dfnh cua danh hot:t
n6i tUng the giai Vincent van Gogh. Sinh thai, tranh cua ong khong duqc
nguai xem duang thai don nh~n, he;> coi ong za ke tam than, nhiing bicc tranh
cua ong khong phdi tac pham ngh~ thu~t ma chi dan gidn ld san pham cua
m()t ke khong binh thuang. Nhung chua bao gia Vincent thoi no l'l:(c va kien
dfnh vai S'l:( nghi~p h(>i hot:t cua minh. Chinh S'l:( kien dfnh ngay iiy aa giup
ong ben bi khong ngicng va lam cho tac pham cua minh cht:tm tUn trai tim
nguai thuO'ng thicc. Chinh danh hoq dii b¢c bqch: "Chung ta cang tien buac
tren duang aai, mQi vi~c lqi cang kh6 khan han, nhung chinh trong khi chong
lqi S'l;{ gian kho ma si!c mqnh nQi tam cita con tim aUQc". Moi chung ta deu se
mgnh me han vai S'l;{ kien atnh khong gi lay chuyen dUQC. Dgc bi~t, trong tinh
hinh dqi dtch Covid c6 the lam n1t nhieu nguoi hoang mang mvc tieu, Ly tuong
sonq. The nen.' viec
~ ,
trU(Jc tien ta phiii kien n1ng ta se
 Co Le moi chung ta cilng dang giong nhu Colombo truac
chuyen himh trinh. Chung ta co m(jt vimg an toan cua rieng
minh, ma 0 noi do ta co nhilng dieu von da quen thu<)c, nhilng
dieu ma ta da biet.
Trien khai va ban lu~n van de
Neu chung ta miii r'I;Lt re va e SQ, se chang khi nao ta
kham pha dUQC nhilng dieu mai me.
Neu miii quan quanh trong vimg an toan cua minh, con
ngUOi Se chi CO m(jt CUQC dOi te nhQt Va nham chan.
Giup ta khong con Lo Lang truac nhilng dieu ta khong
the hinh dung ben ngoai vimg an toan. Ta sQ quyet dinh but
pha cua minh La m<)t quyet dinh sai Lam dem den nhieu rui ro.
Cu(jc dai ta vi khong but pha nen Luon o Lq,i dang sau nhilng
nguai dam but day ma song.
Vimg an toan roi se tro nen nguy hiem vase bop ngh~t
sv song cua ta khi ta y Lq,i vao vitng an toan ay va song nhu
m<)t ke hen nhat.
Neu cu nup trong chiec vo ay, Li~u taco the nhin thay
anh m(it trai? Chung taco the phat trien dUQC hay khong?
Chung minh: Colombo tim ra chau My khi buac ra khoi vitng
an toan, moi chung ta cilng CO the tim thay dUQC thitnh cong
cho rieng minh khi dam song het minh, song but pha.
Bdi h«;»c nht:ln thuc: Cai choi non muon vuon thanh than cay
Lan, cilng bat dau tii vi~c phiii thoat ra khoi hq,t mam; nhilng
tan La xum xue xoe r<)ng bong mat, cilng bat dau tii vi~c dam
re sau vao Long dat day!
 187. SUY NGHi VE HANH DONG THOAT RA KHOI VUNG AN TOAN
Trang chuyen vien du cua minh, nha tham hiem C. CoLombo aa VUQt qua Dc;ti
Tay Duong va tim ra chau My, chuyen hanh trinh ay co Lela m¢t chuyen hanh
trinh VUQt thoat ra khoi vimg an toan ma ngay chinh ban thane. Colombo
cilng chua tung nghi. Co le moi chung ta ciing dang giong nhu Colombo truoc
chuyen hanh trinh. Chung ta co mQt vimg an toan cua rieng minh, ma lJ noi
do ta co nhiing clieu von dd quen thuQc, nhiing dieu md ta dd bie't
Nhung chuyen
hanh trinh cua C. CoLombo aua ong ra khoi vimg an toan cua minh va tro
thanh m¢t trong nhung nha hang hai vi dc;ti cua the giai .

giai thi Luon r¢ng Lon, Luon ton tc;ti nhung aieu mai me va thu vi han nhung

Dung truac m¢t CUQC ac'Ji buon

te nhU the, khong it nguc'Ji muon VUQt ra khoi vimg an toan cua minh.

The roi ta chap nhQ,n song m¢t CUQC

ac'Ji trong "ao tu" nhu the.
Vong quay Lich su chi ghi ten nhung
con nguc'Ji dam thu thach chinh minh va tro thanh nguc'Ji aau tien kham pha.
Nhung ta se Luon La ke ai sau neu cit song mdi trong m¢t vung an toan. Vimg
an toan roi se trlJ nen nguy hUm va se bop ngh~t St! song cua ta khi ta y l~i
vao vung an toan ay va song nhu mQt ke hen nhat. CoLombo tim ra Chliu My
khi buck ra khoi vung an toan, moi chung ta cung CO the tim thay aUQC thanh
cong cho rieng minh khi dam song het minh, song but pha. Chung ta cilng
giong nhu nhung chit oc sen, ciing vac tren minh m¢t chiec VO an toan.

Cai choi non muon vuon thanh than

cay lan, cung bat aau tu vi~c phiii thoat ra khoi hc;tt mam; nhung tan la xum
xue xoe rona bona mat, cuna b-!,.
A '< .-..

• J
~ I

·at aau
J
I

'
-.-

J'
~~

re sau vcw aat aay!

 cau noi: "Chung ta chi song aln nam 25 tuoi, con sau do chi
La ton tgi", co the do La m¢t suy nghi th~t khac bi~t, nhung no
thl;(c sv da Lam cho chung ta suy ngam nhieu ve trach nhi~m
cua tuoi tre.
Trien khai va ban lu~n van de
. : Moi nguoi tre truac het can phiii co y thuc trach nhi~m
vai chinh minh, La nguoi co ca tinh va Long tV trQng sau sac
Nguoi tre can coy thuc trach nhi~m vai gia dinh va xa
hQi - cai noi cua moi con nguoi.
Se khong co Loi song ich ky, ca nhan nao ton tgi khi nguoi
trey thuc rang minh co trach nhi~m cii vai nhitng nguoi khac.
Khi chung ta song trach nhi~m, gia trt ban than minh
cilng dugc nang cao, tu do tgo Long tin, sv yeu men, nguong
mQ cua mQi nguoi.
Chung ta khong the sanh buac hay tien xa vai m¢t nguoi,
ngay cii sue tre dang hung hl;(c ma de hao mon tung ngay boi
thieu trach nhi~m dugc.
Chung minh: Bat dau vai nhitng y thuc trach nhi~m ve van
hoa dQc ma chang trai Nguyen Tran Hoang Vi~t - sinh vien
Dgi hQc Hoa Sen da tgo ra cay "Tri thuc", do La m¢t gia sach
cong CQng dUCJC dQ,t tgi siinh cua ngoi truong de mQi nguoi
cung chia se dam me dQC sach.
Bai hQc nh~n thicc: Trach nhi~m cua tuoi tre coLe La ngQn hiii
dang dan duong cho CUQC song CUa moi ngUOi, de biet song
nhi~t huyet vai tat cii nhitng gi minh co, nhat La trong boi ciinh
toan cau hoa, thai diem nguoi tre can t~n dV-ng sue minh cho
qua trinh hQi nh~p va phat trien.
 -~ (l' A~ ,R ~

188. SUY NGHI VE TRACH NHI~M CUA TUOI TRE

cau noi: "Chung ta chi song cUn nam 25 tuoi, con sau do chi la ton t~i", co
the do la mQt SU)l nghi th~t khac bi~t, nhteng no th1:W S'i! dii khten chung ta
su:y ngam ve trach nhi~m cua tuoi tre. Khi chung ta con tre, chung ta co trong
tay nhieu thu: thai gian, sue khoe, ly tuang va ca sv; nhi~t huyet. Neu khong
tQ,n d1;tng chung de song m(jt CUQC dai y nghia thi CO [e Chung ta dii Liing phi
tuoi tre va bO quen nhung trcich nhi~m cua chinh minh.
Trach nhi~m vai ban

Trach nhi~m cua tuoi tre co le la ngQn hai dang dan duang
cho CUQC song CUa moi ngUOi, de biet song nhi~t huyet VOi tat ca nhfrng gi
minh co, nhat La trong boi canh tocm cau hoa, thai diem nguai tre can tQ,n
t .:;
dung sue minh cho qua trinh h¢i ~nert
 BAN HA.NH PHUC KHI NAO?
Dan da,t va neu dugc van de nghj luf:in:

Khi duqc hoi: "BQ,n hQ,nh phuc khi nao?", nhilng em be atrQ,i
tre mo coi tni [oi dtng: "HQ,nh phuc [a khi duqc cac anh cht
tinh nguy~n vien den thiim, duqc vui chai, duqc no dua"; con
nhii:ng em be vung cao [Q,i ao uoc: "HQ,nh phuc [a khi co m¢t
chiec ao am giii:a miLa dong [Q,nh gia"; con nhilng chau nhi
dong dang tuoi cap sach den truong [Q,i dap: "HQ,nh phuc [a khi
duqc giao it bai tQ,p ve nha" ...
Trien khai va ban luf:in van de
Giila CUQC song b¢n be voi tram ngan ganh [o, voi nhilng
ap h;rc vo hinh, con nguoi se hQ,nh phuc biet bao neu "dao thai"
duqc nhii:ng ciing thang ra khoi nguoi va buoc vao ngay moi
voi m()t tinh than sang khoai.
Chung ta co the hQ,nh phuc duqc khong khi cam xuc cua
ban thiin ciing can duqc phai che giau? Se hQ,nh phuc biet bao
neu chung ta duqc song thQ,t voi no.
Chung ta can [am m¢t xii h¢i [a chinh minh, song dung
voi con nguoi, dung voi cam xuc, du co bt de y hay danh gia,
dieu do cung khong quan trQng.
Chung minh: Nhu nhii:ng dua tre thanh pho, cha mf{ vi mai me
kiem tien ma khong quan tiim den con cai, khong danh nhieu
thoi gian tro chuy~n voi chung, den khi giQ,t minh nhQ,n ra thi
chung da [on hot;lc khong can ta nila, thQ,m chi, co rat nhieu
nhii:ng em be tv ki, tram cam...
Bdi hgc nhf:in thicc: Trang xii hQi hi~n dQ,i, cai toi ca nhiin
duong nhu da keo con nguoi ta dong biing voi nhilng khuon
mt;lt [Q,nh [ung. Con nguoi sq bay to cam xuc, cung sq nguoi ta
[ay cam xuc la diem yeu de "dieu khien" chinh minh.
 189. B~N H~NH PHUC KHI NAO?
Khi duqc hoi: "B~:tn h~:tnh phuc khi nao?", nhiing em be atr~:ti tre mo coi trd
loi rang: "Ht:tnh phuc la khi duqc cac anh chj tinh nguy~n vien den thiim,
duqc vui choi, duqc no dua"; con nhiing em be vung cao lt:ti ao uoc: "Ht:tnh
za
phuc khi co m()t chiec ao am giua mua dong l~:tnh gia"; con nhung chau nhi
dong dang tuoi cap sach den truang lt:ti dap: "H~:tnh phuc la khi duqc giao it
bai t~p v~ nha"... Cimg m(>t lila tuoi nhung moi em lc;ti c6 m(>t nhu cau hc;tnh
phuc khac nhau. Dieu d6 ciing dong nghia vai vi~c moi nguai se c6 cho minh
m(>t quan ni~m ve hc;tnh phuc rii~ng. Hc;tnh phuc la trc;tng thai cam xuc khi
dtU;JC thoa man m(>t nhu cau nao do; la khong phai kim nen hay day xeo m(>t
cung bQ,c tinh cam nao; la nhu co bc;tn ban ben "gao thet" giua san truang khi
duqc giai hQC sinh gioi quae gia va tuyen thang vao ngoi truang Dc;ti hQC minh
yeu thich

xa h(>i ngay cang di len, gia tri vQ,t chat

dUQC de cao hem tat ca, CUQC chc;ty dua gifla danh VQng Va d}a V} dUang nh11
dang buac vcw quiing duang tiing toe nen chung ta khong biet do vo tinh hay
coy eta "phat la" di nhung khoanh khac tuy~t vai xung quanh, khong danh
thai gian vun ven chung nhieu. Den lite quay lc;ti, thi hc;tnh phuc da each qua
xa. Nhu nhii:ng dua tre thanh pho, cham~ vi mai me kiem tien ma khong quan
tiim den con cai, khong dcmh nhieu thai gian tro chuy~n vai chung, den khi
giQ,t minh nhQ,n ra thi chimg da lan hoQ,c khong can ta nua, thQ,m chi, c6 rat
nhieu nhii:ng em be t1;( ki, tram cam... Trang xa hQi hi~n dc;ti, cai toi cci nhan
duang nhu eta keo con nguai ta dong biing vai nhung khuon mQ,t lc;tnh lung.
Con nguai SQ bay to cam XUC, cilng s(J nguai ta lay cam XUC la diem yeu de
"aieu khien" chinh minh. The nen, hQ thuang che giau ai cam xuc thQ,t.

Vui thi hay cu cuai, buon thi cu kh6c, that bc;ti cu dau kho. Sau tat
ca thi dung len buac tiep.

Bai ta aii aUQc la toi, "La m()t, la rieng, la nhat".

 SUC Mi;\.NH CUA TINH NGUOI TRONG CUQC SONG

Tinh ngu:oi" nhu: nguon nu:oc ngam du an sau nhu:ng co

sue mQ,nh vo cung to Lon.
No vun tu:oi va rua troi mQi Sl/ ich ky, toan tinh, mQi
"tham- san- si" trong CUQC aOi ae COn ngU:Oi aU:C)C gan nhau
han, ae chung ta co the vii:ng bu:oc vu:qt Len nhii:ng haem canh
khac nghi~t trong CUQC song.
Neu m()t ngay nao ao, ta "say chan" roi vao vung bun
tam toi thi "sue m(lnh cua tinh ngu:oi se nhu: "sqi day may deo
dai" keo ta Len ma khong Lo aut gay.
Sue mQ,nh cua tinh ngu:oi se La "chiec phao cuu sinh" ae
dQ,t ta vao bo ma khong bi song bien nhan chim.
Sue mQ,nh cua tinh ngu:oi aa tQ,O nen m()t nguon nang
Lu:qng, khoi dQ,y tiem nang von co trong moi chung ta.
Chung minh: Trang nhilng ngay qua, tren khap cac phu:ong
ti~n thong tin a(li chung ngQ,p tran nhilng tin tuc ve "ngu:oi
anh hung" Nguyen NgQc MQ,nh voi hanh a()ng "ao em be roi tu
tang 12 toa nha chung cu: xuong"; hinh anh cac ngh~ si chung
nhau quyen gop ung h() mien Trung, hay cQ,u hQC tro Minh
Hieu danh ca mu:oi nam cong bQ,n Tat Minh den tru:ong ...
Can b¢ cong an thi xa KyAnh aa to chuc sinh nhQ,t cho cQ,u
be "cong dan nha ngheo nho tuoi nhat" oHa Tinh ...
Bai hqc nht:tn thuc: Hay nho rang: Trang moi chung ta, La m()t
dong mau hong, neu khong the nhan ban nhii:ng "hong cau",
thi cung dung bien chung thanh "bQ,ch cau" ho(tc "te baa ung
thu:" ma an mon trai tim mang ten tinh ngu:oi!
 190. sue MA.NH CUA TINH NGUCH TRONG cu(>c SONG
Trong nhicng ngdy qua, tren khap cac phuong ti~n thong tin dt;ti chung
ng~p tran nhicng tin tuc ve "ngui1i anh hung" Nguyen NgQc MC;tnh vO'i hdnh
df?ng "d(j em be roi tic tang 12 toa nhd chung cu xuong"; hinh dnh cac ngh~ si
chung nhau quyen gop img hi? mien Trung, hay c~u hQc tro Minh Hifu danh
cd muai nam cong bC;tn Tat Minh den truong ... Tat ca deu la nhflng hinh anh
d~p dUQC thap len tU ngQn lira mang ten "sUe mq,nh cua tinh ngUOi". Qua do,

Boi, CUQC dai la m<)t hanh trinh de di, lam sao tninh dUQC nhflng gian nan,
thUc thach; lam sao tranh dUQC nhflng "ho sciu", "V'I/C tham".

Nhu vQ,y, tq,i sao khong phu day "[a phoi xanh" cua CUQC aai bang
nhflng nghia cu cao d~p nhu can b<) cong an thi xii Ky Anh dii to chuc sinh
nhQ,t cho cQ,u be "cong dcin nha ngheo nho tuoi nhat" oHa Tinh? Tq,i sao khong
la m<)t Quyen Linh tham l(J,ng khong ngq,i kh6, ngq,i kho giup do nguai dcin,
ma lq,i [a m<)t SO ke XclU [Ua lQC nhau, rq,ch tui cua nhflng ngUOi di kham b~nh

oB~nh vi~n K, B~nh vi~n Bq,ch Mai ...? Tq,i sao khong thay long ng'l!c minh dau
nh6i truoc S'l! ra di cua nhilng nguai nhiem vi -rut Covid ma thuc tinh, ma
th-vc hi~n chi thi cua Dang va Nha nuoc m<)t each nghiem tuc? Hay nho rang:
Trong moi chung ta, la m<)t dong mau hong, neu khong the nhcin ban nhii:ng
"hong cau", thi ciing dung bien chung thcmh "bq,ch cau" ho(tc "te biw ung thu"
ma tim ten
Viet dot,tn van Nghf lut:ln xii hqi "khong khb" Tran Thuy Duong

De luy~n 191. Y NGHiA CUA NHUNG DIEU NHO BE

Dan diit va neu 4ugc van de nghj lu.;in: Y nghia cua nhiing
dieu nho bf trong CUQC song COn ngUOi.
Modot,tn We Choice Award - m(>t giiti thuong ton vinh nhung nhan
vqt truyen cam hicng co dnh huang sau sac tlen c(>ng dong va
nam 2019 voi thong di~p: "Dieu tuy rat phi thuang nhung thqt
ra luon nho be, dieu nho be phi thuang luon nam 0 trong ta"
dii co tac dQng mqnh me den nhQ,n thicc cita moi nguai ve tam
quan trQng CUa nhfrng dieu nho be trong CUQC song.
Trien khai va ban lu.;in van de
- Y1. Ngay tit khi con nho, ta duQc dqy bdo tit nhung dieu nho
nh4,t nhu vi~c chao hoi den each noi nang icng xil dii hinh
thanh nen nhan each cita chimg ta sau nay.
- Y 2. Nhilng dieu nho be gi6ng nhu "hqt gi6ng" nuoi duang
tam hon con nguai, nhu"lieu thu6c" chua lanh vet thuong.
Than do~n - Y3. Nhung dieu binh thuang dy lqi co sicc mqnh to LOn, thuc
day con nguai tro nen mqnh me, lqc quan, co niem tin de tiep
tvc tren con duang chong gai phia truoc.
Chung minh: Nhu trong dQt keu gQi toan dan itng h(> Quy vac-
xin phong b~nh Covid cita Chinh phit, chi sau 16 gia dii tiep
nhQ,n dU(Jc hon 264,8 ry dong, hon 8.700 USD va hon 2.700
EUR cita nguai dan khap cd nuoc. Tit do moi thdy, m(>t ca nhan
tuy nho be, nhung aa chung tay thi se thanh m(>t lan song vo
cung mqnh me va to lan.
Ket do~n Bd.i hqc nh.;in th'llc: Ditng lam lqc nhqc di~u chi vi nhung dieu
khong dang, hiiy de no ngan vang nhu m(>t giai di~u ngQt ngao
ma cd the gioi khao khat voi aay ngau hicng.

454 KhOng co hanh trinh khO, chi co hanh trinh khong aU(Jc bat aau!
 191. y NGHiA CUA NHUNG DlEU NHO BE
We Choice Award - m(>t giiii thuong ton vinh nhung nhan vgt truyen ciim
hung c6 iinh huang sau sac dln c(>ng dong va nam 2019 voi thong di~p: "Dieu
tuy rat phi thuO'ng nhung tht:tt ra luon nho be, dieu nho be phi thuong luon
ndm a trong ta" da co tac dgng mt:tnh me den nht:tn thuc cua moi nguO'i ve
tam quan tn,mg cua nhung dieu nho be trong cugc song. va dieu nho be citng
vgy, chi La nhung dieu giiin di, don giiin,vgy ma c6 y nghia quan trQng t(to
nen nhung dieu phi thw]ng.

Trang CUQC song

xo bO nay, moi ngay chung ta deu m~t moi khi phiii ch(ty dua voi thai gian, va
khi trove nha voi bua com gia dinh am cung, voi nhung Loi hoi han cua nguoi

Va nhfrng hanh trinh nghin bUOC tQ,O nen tic nhfrng bUOC chan rat
nho. Thanh cong ciing vgy, khong phiii m(>t buoc Lase den dinh nui vinh quang
ma moi ngay co gang hon m(>t chut, dau vap nga LQ,i c6 them bai hQC, kinh
nghi~m, them m(>t chut sue mQ,nh tinh than, moi ngay tien be) tung chut m(>t
thi cuoi cimg bQ,n cilng se vilng vang tung buoc chinh ph1;tc n6. Thgm chi, chi
can m(>t ngUOi dam thay doi de CUQC song CUa hQ trO nen tot a~p hon thi cilng
aa Lan toil nhung gia tri tich eve den mQi nguoi xung quang. Nhu trong dqt
keu gQi todn dan ung hg Quy vac-xin phong b~nh Covid cua Chinh phil, chi
sau 16 gio da tiep nht:tn duqc hon 264,8 ty dong, hon 8. 700 USD va hon 2. 700
EUR cua nguoi dan khap ca nubc. Tu do mai thay, mi;)t ca nhan tuy nho be,
nhung da chung tay thi se thanh mgt lan song vo cimg mt:tnh me va to lan.
Tuy nhien, ben Ct:tnh do co nhung ca nhan nhu "con sau lam rau noi canh"
khong khai bao y te chinh xac, khong th'I!C hi~n dung nguyen tac 5K, lam
bung phat nhieu dqt djch mai a nuac ta, lam dnh huang den cugc song cua
mQi nguai trong c{jng dong. The moi biet, dau bQ,n chi La m¢t "not nh(tc" nho
be giUa biin hoa tau cua cu<)c dOi, nhung sai m(>t dau, cii biin nhc;tc hong, the
nen dung [am lc;tc nh(tc di~u chi vi nhung dieu khong dang, hiiy de no ngan
vang nhu mot giai dieu ngQt ngiw ca thA khao vai ad,y ngau
Viet do.;tn 1Jiin Nghf hu,ln xii h<)i "khong kho" Tran Thuy Duang

De luy~n 192. YNGHiA CUA Slf HI SINH TRONG CUQC SONG

Dan ddt va neu du:qc van de nghi lut:in: Trinh bay duqc ynghia
CUa St.£ hi sinh trong CUQC song.
Modo.;tn Noi dln sv hi sinh cua nguoi m~ cie chung ta cam nhQ,n ro
han, de hieu han Ve y nghia CUa S'l! hi sinh trong CUQC song.
Nhung noi nhu vQ,y, khong dong nghia v6i vi~c chi co sv hi
sinh cua ngudi m~ m6i coy nghia.
Trien khai va ban lut:in van ae
- Y1. Bat ke sv hi sinh nao cilng mang cien nhung gia tri nhat
ciinh, quan trQng La chung ta co nhin ra ciieu cio hay khong.
- y 2. sv hi sinh giup ta co ccii nhin sdu sac han ve nhung gi
minh dang co, ndng niu va trdn trQng no. Boi khi minh ciUQC
thua huang nhung ciieu ngudi khac khong co, cung la Luc hQ
Thlindo.;tn cia chap nhc;tn bang Long v6i tq,o hoa cie chung taco ciuqc nhung
aieu tot a~p.
- Y3. Giup con nguoi hoan thi~n han trong nhdn each, Loi song
va nhQ,n thuc; no khong cho phep hQ "ich ky" ma chi nghi cien
rieng ban thdn minh.
- Y4. Khi biet hi sinh la luc ta biet bO qua nhung ciieu nho nhi;it
cie hu6ng cien ciieu to L6n, vi ciq,i.
Chung minh: Cung nhu a<)i ngu y bcic si trong ciq,i dich Covid
2019 vi!a qua. HQ hi sinh, cong hien, san sang "trv;c chien" cie
kiem socit dich b~nh, cie ciieu tri cho nhdn ddn. MQ,c du, Tet La
mua cua sv cioan vien, ai cung muon 0 ben gia ciinh va nguoi
thdn, nhung tinh than "chong dich nhu chong giQ,c", nen hQ ciii
tv; nguy~n Lam tron trcich nhi~m ddu co nguy nan.
Ket do.;tn Bdi hQc nht:ln thuc: Chung ta co the chua vi ai ma hi sinh,
nhung thiet nghi no xung acing nam o Long ngv;c trcii, nai co
dong mciu nong ciang chay! Ynghia cua sv hi sinh la mang cien
cho con nguoi nhQ,n thuc sdu sac ve no.

456 Khong co hanh trinh khO; chi co hanh trinh khong duqc bat dau!
Viet do~n van Nghj lul;tn xii h(>i "khong kho" Tnin Thuy Duong

192. YNGHiA CUA Slf HI SINH TRONG CUQC SONG

Nguoi ta van thuong noi: "M(>t nam khai eMu bang mita xudn, m(>t doi
nguoi khai dau bang tuoi tre", nhung doi vai nhilng nguoi lam m~ "khai dau
cua sv hi sinh" bat dau khi m(>t bao thai nhen nhom. Do la sinh mqng, la mau
thit nen du trai qua bao gian kho, duang dau vai tram ngan song gio, chong
chenh va ca nhilng giQt nuac mat yeu duoi, thi tinh yeu danh cho con van la
han het thay! Noi tUn s'f:C hi sinh cua nguoi m~ de chung ta cam nh~n ro hon,
de hifu han ve y nghia cua S'f:C hi sinh trong CUQC song. Nh1lng noi nh1l v~y,
khong d6ng nghia voi vi~c chi co S'f:C hi sinh cua nguoi m~ moi co y nghia. Bat
ke S'f:C hi sinh nao ding mang den nhiing gia trj nhat djnh, quan tn;mg ld
chung ta co nhin ra dieu do hay khong. S'f:C hi sinh giup_ ta co cai nhin sau sac
han ve nhiing gi minh dang co, nang niu va tran trc;mg no. BOi khi minh duqc
thua huang nhung dieu nguoi khac khong co, cilng la lite hQ dii chap nhQ-n
bang long vai tqo hoa de chung ta co duqc nhilng dieu tot d~p. Qua do, ban
thdn moi ngUOi Se thay rang, CUQC song th~t y nghia khi con ng'llOi biet Vt
nhau ma song. Cung nhu dqi ngu y bac si trong dQ.i djch Covid 2019 vua qua.
HQ hi sinh, cong hien, sdn sang "tr'f:Cc chien" de kifm soat djch b~nh, de dieu
trj cho nhan dan. M(ic du, Tet ld mua cua S'f:C doan vien, ai cung muon {1 ben
gia dinh va nguoi than, nhung tinh than "chong djch nhu chong gi(ic" dii
khong cho phep hq "ich kj" ma chi nghi din rieng ban than minh. VQ,y ma, co
nhiing nguoi van "vo tu" khong hifu dUQc dieu do. Nhu 30 thanh nien Hai
Duong ngang nhien vtt«Jt chot kifm djch, coi S'f:C hi sinh cua nhiing nguoi thi
hanh nhi~m V1:f. la "tro CUOi C«Jt nha". Trong CUQC song, CO the bqn chUa vi ai
ma hi sinh, nhung chi it hiiy vi ban thdn minh, vi c(>ng dong ma trdn trQng
sv hi sinh cua nguoi khac. Bai co dung bao ngon tu hay de ca ngqi cilng khong
the noi het y nghia cua sv hi sinh. sv hi sinh khong ghi noi bang m(>t to giay
khen, hay m(>t bai ca tvng, nhat la trong dqi dich. Dung loan nhung tin chua
duqc kiem chung ma hiiy truyen di nhung thong tin chinh thong giup giu gin
sv binh yen ve sue khoe va tinh than cua nguoi khac. Dung "khon loi" tim each
vuqt ch6t, tr6n xet nghi~m, tranh tiem phong, ken chQn loqi vac-xin. Chung
ta co the chua vi ai ma ngung chi biet minh, nhung thiet nghi no xung dang
nam a long ngvc trai, nai co dong mau nong dang chay! y nghia cua sv hi
sinh la mang aln cho con nguoi nhQ,n thuc sau sac ve no.
Viet do(tn van Nghj lut;tn xa h(>i "khong kho" Tran Thity Duong

De luy~n 193. Slf CAN THIET PHAI TRAN TRQNG CUQC SONG
Dan dat va neu 4ugc udn 4~ nghj lu~n: S'l:{ can thiit cua vi~c
phai tran trc,ng CUQC song moi ngay.
Mo do(ln Trang loi tva de cuon Slich: "Hiiy song m(jt doi dang song" co
viet: "Hiiy song nhu hom nay La ngay cuoi cimg cita bgn, bai vi
CUQC song thQt SV rat ngan ngfri!", cau noi ay c1ii khai gQi SV
can thiet phiii tran trc;mg CUQC song moi ngay trong nht;ln thUc
cita con nguoi.
Trien khai va ban lu~n udn 4~
- y 1. Tran tn;mg CUQC song giup ta sv nang niu nhilng khoiinh
khac a hi~n tgi; La khong song VQi vang, hap tap.
- Y2. Biet tran trc;mg CUQC song giup ta luu gii£ nhil:ng gi minh
dang co, them yeu gia trj, dich thvc ma minh tgo ra, khi do ta
se vilng vang huang den tuang lai va nhan biin nhieu dieu tot
Than 4o(tn ~p han.
- Y3. Tran trQng tung giay phut tren hanh trinh "ra khai"
nghia La ta dang tich luy cho minh nhilng bai hQc quy gia, La
ta dang nang niu dieu minh dang co.
- Y4. Khi biet tran trQng CUQC song, no se giup ta yeu thuang
biin than minh han, khao khat khting dinh gia trj, cung nhu
nang tvc tri tu~ cita biin than han.
Chung minh: Trang khi nhieu nguoi dang co gang tung giay
tung phut de niu giil sv song nhu nguoi m~ gia 92 tuoi van hai
buoi sang, chieu ra chQ ban rau de chat chiu tung dong nuoi
hai nguoi con bgi li~t a Kien Giang, thi lgi co nhilng thanh
nien dam minh trong nhi£ng CUQC VUi, san sang keo ga len
100km/h ae thoa miin sv hieu ki, khong mang aen tinh mgng.
Ket do(tn Bdi hc,c nh~n thuc: Hiiy nha rang: "DUQc song thoi dii la m(>t
mon qua", hiiy Lamon qua nht;ln dUQC sv "hao hue" cho dQi, chu
dung La thu khong ai muon nht;ln!

458 Khong co hanh trinh kh6, chi co htinh trinh khong dUCJC bat dau!
Viet doq,n van Nghj l~n xii hqi "khong khO" Tnin Thuy Duong

193. sv CAN THI:ET PHAI TRAN TRQNG CUQC SONG MCH NGAy
Trang Lai tva cte cuon sach: "HB:y song mqt dai dang song" co viet: "Hay
song nhte hom nay la ngay cuoi cung CUa bt:tn, bOi Vi CUQC song th~t S1:( rat
ngan ngui!", cau noi ay da kh<1i g(li S'l:( can thie't phdi tran trqng CUQC song
moi ngay trong nh~n thuc c1i.a con nguai. Boi "cu(jc aai nay La auang m(jt
chieu, ad ai qua nghia La khong con quay tro Lqi", ta khong the "niu giU" nhung
gi ad qua. VQ,y nen, khong co each nao khac, ngoai vi~c song tn;m v~n titng
gidy titng phut. Tnin tn;mg CUQC song la Sl;( nang niu nhfrng khoanh khac 0
hi~n tt:ti; ld khong song vqi vang, hap tap; La nhu thieu uy DQ,u Thi Huyen
Trdm "dung hai tho cuoi citng" de nhan gui den be Gau lai yeu thuang truac
khi tqm bi~t coi aOi... Bie't tran trgng CUQC song giup ta lUu gifr nhfrng gi minh
dang co, them yeu gia trj dich thl;(c md minh tq,o ra, khi do ta se ufrng vang
huang tUn tuang lai va nhan ban nhieu dieu tot d~p hon. Trdn trc;mg CUQC
song giup ta biet "nac thang" nao La nac thang can cimg co, nhu ban thdn ta
can hoan thi~n aieu gi de tro thanh "bong huang duang". Cu(jc song, co vo
van nhung kho khan thach thuc, chung ta khong the biet truoc khi nao con
thuyen vuan ra bien tan cua minh se gi;ip song gio, nen tran trgng titng giay
phut tren hanh trinh "ra khoi" nghia ld ta dang tich luy cho minh nhfrng bai
hgc quy gia, la ta dang nang niu dieu minh dang co. Trong khi co nhfrng
nguai dang co gang tung giay tung phut de niu giu S'l:( song nhu nguai m~ gid
92 tuoi van hai buoi sang, chieu ra chg ban rau de chat chiu tung dong nuoi
oKien Giang, thi lt:ti co nhfrng thanh nien dam minh
hai nguai con bt:ti li~t
trong nhfrng CUQC vui, san sang keo ga len 100kmjh de thoa man S1:( hie'u ki,
ma khong mang den tinh mt:tng. Li~u co bao gia, nhung "chdng trai" c1i.a tuoi
18 ay, nghi den noi dau cua nguai olq,i khong? Chung ta co thuc tinh phan
nao ve sv song khi xem xong Chuang trinh a(ic bi~t ve "ban tay til than Covid"
mang ten "Ranh giai" cua Dai Truyen hinh Vi~t Nam tren kenh VTV3 khong?
Cdu hoi do, de Luu Lqi trong nhQ,n thuc cua chung ta khi con song tren coi aai
nay. Chung ta song hom nay, cu nghi con auang aai rat dai, nhung no cilng
thQ,t ngan. Hcly nha rang: "Duqc song thoi ad La m(>t mon qua", hcly Lamon
qua nhQ,n aUQC sv "hao hue" cha aQi, chu aitng La thu khong ai muon nhQ,n!
 sue M~NH CUA y CHi DOl VCH THANH CONG

Pauline KaeL khang dtnh: "Nai nao coy chi, nai do co con
duong", cau noi ay dii giup gioi tre hieu ro han ve sue mQ,nh
cita y chi doi voi thanh c6ng cita con nguoi.
Trien khai va ban htl:ln van de
'{·· Sue mQ,nh cua y chi co dUQc La khi chung ta suy nghi tich
cue va tu do toa ra nang LU(Jng de chinh ph'f:LC dinh nui mang
ten vinh quang.
Ychi chua Luc nao khuoc tu bQ,n, neu bQ,n tin vao no,
nghi ve no va hcmh dOng vi no.
Sue mQ,nh cita y chi La se mang den niem tin, tiep them
dOng Lv;c de chung ta dung dQ,y sau moi Lan vap ngii.
4. Sue mQ,nh cita y chi La khong cho phep ta bO cuoc ma
phiii vuan Len, vuan Len nhu ngQn hiii dang truoc gio.
Chung minh: Noi ve sue mgnh cita y chi doi voi con nguoi, lam
t6i nho cUn nhilng chang trai ao do - nhilng nguoi hung cita
nen bOng da Vi~t Nam - nhilng chien binh chua mOt Lan bie't
ng'f:LC ngii, cac anh dii nuoi dUOng y chi CUa minh bang S'i! no
Lv;c, quyet tam va hanh dOng no bang vi~c ngay dem Luy~n tQ,p,
kh6ng quiin kho khan gian kho. va trQ,n dau giila can biio tuyet
tgi Thuong Chau, Trung Quoc la mOt minh chung.
Bai h<,>c nhl:ln thuc: Tat cii se La hanh trang de chung ta buoc
vao tuang lai them phan tv; tin han. Tuy nhien, y chi chi co the
phat huy het SUC mQ,nh cita minh, khi chung ta y thUc dUQC
ban than, tran trQng sv; song. Boi the nen, "BQ,n can sue mQ,nh,
ngh} lv;c nen CU0C song dii d(J,t ra nhilng kho khan ngh}ch canh
de bQ,n VU(Jt qua va tro nen mQ,nh me han".
Viet docy.n van Nghi lll4n xii h(>i "khOng kho" Tran Thity Duong

194. sue ~NH CUA y CHi DOl v<:n THANH CONG

Pauline Kael khang djnh: "Noi ndo co j chi, noi do co con duong", cau noi
fi:y dii giup gioi tre hieu ro hon v~ sue mt;tnh cua j chi doi voi thanh cong cua
con nguoi. Y chi la biin linh, la sv quyet tam vuan len nghich ciinh; nguai co
y chi la nguai co nguon niing luqng song m£;tnh me, dam ci'!-wng dau truac
nhung kho khan, thach thuc, luon kien tri vuqt len hoan ciinh du no co toi t~
den dau. Nhu vQ,y, sue mcy.nh cua j chi co dugc ld khi chung ta suy nghi tich
CUC Vtl tU do toa ra nang luqng de chinh ph'l;tC dinh nui mang ten vinh quang.
Boi nhu D(!ng Thuy Tram eta noi: "Dai nguai phiii triii qua giong to nhung
khong duqc cui dau truac giong to", giong to co the den bat cu luc nao, no se
ngang nhien den vao luc b£;tn khong nga nhat va duang nhien no chua bao gia
la m(>t tang da de dang de bang qua. Luc do, b£;tn chc.m tu bO, chap nhQ-n buong
co
xuoi hay l£;ti ngoi tin vao yeu to tich? Trang luc nghi~t nga nhat, hay luon
nha rang: y chi chua luc ndo khuoc tu bt;tn, neu bt;tn tin vdo no, nghi v~ no vd
hdnh d9ng vi no. Doi canh thien than ay, se mang den niem tin, sue mt;tnh,
tie'p them d9ng l'l:(c de chung ta dung dt;iy sau moi lan vap ngii, no khong cho
phep ta bO cu9c md phai vuon len, vuon len nhu ng~m hai dang truoc gio. Noi
v~ sue m~nh cua j chi doi vai con nguoi, ldm toi nho den nhfing chdng trai
ao do- nhfing nguoi hung cua n~n bong da Vi~t Nam- nhfing chien binh
chUa mQt fdn bift g'l;tC ngii, cac anh dii nuoi dteitng j chi cua minh bang S'f:C no
l'l:(c, quyet tam vd hdnh d9ng no bang vi~c ngdy dem luy~n tt;ip, khong qudn
kho khan gian kh6. Vd trt;tn dau gifia con biio tuyet t~i Thuong Chau, Trung
Quae ld mqt minh chung. Ychi cua cac anh da danh thuc suy nghi, each nhin
nhQ,n, sv doi mgt truac kho khiin cua giai tre: Phiii tV xay dvng cho minh tinh
than khong duqc dau hang, khong duqc tu bO mv,c tieu da de ra; san sang don
nhQ,n that b£;ti khi chua du chin chan, coi vap nga nhu m(>t bai hc;>c; luon suy
nghi tich eve, song l£;tC quan va tin vao biin than ... Tat cii se la hanh trang de
chung ta buac vao tuang lai them phan tv tin han. Tuy nhien, y chi chi co the
phat huy het sue m£;tnh cua minh, khi chung ta y thuc duqc biin than, tran
trc;>ng sv song. Boi the nen, "B£;tn can sue m£;tnh, nghi lvc nen CUQC song da d(!t
ra nhung kho khiin nghich ciinh de b£;tn vuqt qua va tro nen m£;tnh me han".
Viet dot;tn van Nghi l~n xa hc)i "khong kho" Tnin Thity Duong

De luy~n 195. BAN VE sue M~NH CUA LONG DUNG CAM

Dan ddt va neu dte(1c van de ngh~ lu~n: Neu suy nghi ve sue
m(tnh CUa long dung cam aoi VOi con ngteai trong CUQC song.
Madot;tn "Co kien thuc thi khong nghi nga, co long nhcin thi khong uu
tu, co long dung cam thi khong sQ hiii". Han v~y, cciu noi nhu
khang dinh sue mq,nh cua long dung cam.
Trien khai va ban lu~n van de
- Y 1. Sue mq,nh cua long dung cam se la ng<;>n den hai diing
soi duang chi loi, tiep them d(jng l~c giup bq,n vuqt qua ho den
kia, d~ chQ,ng dw1ng den vai thanh cong ngay m(jt gan hon.
- Y2. Nguai co long dung cam la nguai dam nh~n lOi, song co
trach nhi~m vai ban thcin, gia dinh va xii h(ji, tU: do hoan thi~n
Than dot;tn ban thcin va gop phan xciy d~ng dat nuac.
- Y3. Sue mq,nh cua long dung cam con la thu vu khi dac l~c
d~ ta chong lq,i cai xau xa, tranh duqc nhung goc khuat tiim
toi cua CUQC song.
- Y4. Long dung cam anh len dciu do niem hq,nh phuc duqc
trnang thanh, s~ kieu hiinh cua dam nghi, dam lam va hao
quang dn hi~n cua SUC mq,nh VUQt len!
Chung minh: Nhin lq,i nhung ngay thang chong dich Covid,
neu nhu khong co tinh than thep, s~ dung cam cua nhung
nguai chien binh ao trang khi phai doi mQ,t vai chung virus
mai co th~ cuop di slnh m(l:ng he;> bat cu lite nao, thi ti~u bciy
gia chung ta co th~ duqc vinh danh tren ban do la m(jt trong
nhung dat nuac chong dich tot nhat the giai hay khong?
Ket dot;tn Bcii hQc nh~n thuc: Chi khi dung cam vuon ten, dung cam buac
di va dung cam duong dau ta mai thay sue mq,nh n(ji tq,i trong
minh. "Nguai thi~t dung cam la nguai khi can mq,o hi~m thi
baa gia cung san long mq,o hi~m. va dinh tcim an tri cha s~
nguy hi~m den noi" - Saint Real.

462 Khong co hanh trinh kh6, chi co hanh trinh khong duqc bat dau!
 '~, I)' - II)

195. BAN VE SUC M~NH CUA LONG DUNG CAM

"Co kien thuc thi khong nghi nga, co long nhan thi khong teu tu, co long
dung cdm thi khong Sf! hiii". Hdn ut;ly, cau noi nhte khdng djnh sue mt:tnh cua
long dung cdm. Hieu m(jt each don gian, long dung cam La bieu trung cua m(jt
tinh than thep, dam VUQt qua mQi kho khan, CQ,m bay de VUOn cie'n thanh cong
trong CUQC song. Cung giong nhu hinh anh cua thanh sat cim, muon tro thanh
luoi guam sac ben phai can dam tram minh qua lua thieu nuoc lqnh, con sau
xau xi muon hoa than thanh con buom xinh d~p phai chiu hoa long xuong cot
de m(jt lan nua vo canh bay cao. Con nguai cung vQ,y, tren con duang chinh
ph'IJC ainh nui mang ten thanh cong, Se CO luc ta rOi vao ho sau CUa nghich

Nhin lt:ti nhiing ngay thang

chong djch Covid-19, neu nhte khong co tinh than thep, Sl;C dung cdm cua
nhiing nguai chien binh ao tning khi phdi doi mt;it v&i chung virus m&i co the
cu&p di sinh mt:tng hq bat cu luc nao, thi li~u bay gia chung ta co the duqc
vinh danh tren ban do la m9t trong nhiing dat nu&c chong djch tot nhat the
gi&i hay khong? Tuy nhien, dung cam khong co nghia la lieu linh hay hanh
a(jng mu quang ma phai xuat phat tu tri tu~ sang suot, ly tuong cao d~p va
tam han thanh khiet, huang den tQ,o dvng nhung gia tri tot a~p trong cu(jc
song. Hc:iy dung cam doi mQt VOi hi~n tQ,i, vi aola CUQC song- rh(jt CUQC song
rat thQ,t. Voi tat ca sv co dQng gian di cua n6, CUQC song van luon chat chua
nhung da dqng, phuc tQ-p cua th'f!c te phil phang. The nhung van anh len dau
do niem hQ,nh phuc dUQC trui'Jng thanh, Sl:( kieu hc:inh cua dam nghi, dam lam
va hao quang an hi~n cua sue mqnh VUQt Len! Chi khi dung cam vuon Len,
dung cam buoc diva dung cam auong aau ta moi thay sue mQ,nh n(ji t(l,i trong
minh. "Nguoi thi~t dung cam [a nguai khi can m(LO hiem thi baa gia cung san
long mQ,o hiem, va dinh tam an tri cho sv nguy hiem den noi" - Saint ReaL
Viet aot,tn van Nghi lu(tn xa hqi "khong kho" Tnin Thuy Duang

De luy~n 196. sue M~NH CUA NGON TU

Dan dat va neu d:I.Cf!C van de nghj luQ.n: Nett dUCJc sue mt;tnh
CUa ngon tU doi VOi CUQC song CUa COn ngttO'i.
MO'dot;tn Ngon tilla phuong ti~n the hi~n suy nghi, cam xuc; ngon til
cua nguoi thang than se khong gi6ng v6i ngon ngfl cua m¢t
ngUOi r~:tt re; ngUOi lich S'lf se CO each noi chuy~n khac vdi ke
kem duyen...
Trien khai va ban luQ.n van de
- Y1. Ngon ngu dong vai tro ket n6i gifla nguoi v6i nguoi,
chung taco the yeu thuong, gan b6 v6i nhau hon hoQ,c xay ra
mau thuan, hieu lam.
- y 2. Chi bang ngon til, cam d¢ng se giup ta cam thay dUQC
an ui, con nhflng loi noi lq,nh lung lq,i nhu nhflng mui dao sac
Than do~n nhc;m cua vito tim, th,Q,m chi sat thuong co the lam anh huang
nghiem trqng de the chat cua m¢t nguoi.
- Y3. Trong CUQC song, khi taCO kha nang noi chuy~n luu loat,
noi nang khon ngoan tq,o thu~n lQi nhat dinh, giup ta dq,t dUQC
nhflng m1,tc tieu de dimg, con duong phia tru6c hanh thong.
- Y4. Ngon til khong chi co sue mq,nh d6i v6i moi ca nhan ma
con la qu6c gia dan t¢c, no khong chi la linh han dan t¢c ma
con la m(>t chien lUQC cua dat nUde.
Chung minh: Kha nang su d1,tng ngon til do la Hoa Than - d~

nhat tham quan cua trieu Thanh (Trung Qu6c). Khi dUQc vua
Can Long hoi: "Khanh la trung than hay gian than", Hoa Than
thang than: "Than la ninh than" nhung khong bi xu t¢i, tai an
noi khon kheo cua Hoa Than nhieu lan cuu mq,ng ong va dUQc
vua het long sung ai.
Ket dot;tn Bai hqc nhQ.n thuc: Ngon til co sUe mq,nh to l6n, dUQc gifl gin
va phat trien qua nhieu the h~, dQ,c bi~t la nguoi tre can ythuc
va co trach nhi~m v6i no.

464 Khong co hanh trinh kho, chi co hanh trinh khong duqc bat dau!
Viet doq,n van Nghi lut;tn xii h{>i "khong kho" Tnin Thuy Duong

196. sue M~NH CUA NGON TU

"Tren the gian c6 m()t ki ncing giup con nguoi thanh cong rr'1t nhanh, duQc
mQi nguoi cong nhQ.n, do chinh la khii nang noi chuy~n va giao tiep tuy~t voi".
Qud th¥c, ngon tu co sue m~:tnh vo cung lan trong CUQC song con nguoi. Ngon
tu ld phuong ti~n the hi~n suy nghi, cam xuc; ngon tu cua nguoi thdng than
se khong giong vai ngon ngii cua mQt ngteoi 11tt re; ngteoi ljch S'l! se CO each
noi chuy~n khac vai ke kem duyen, ... Trang giao tiep, ngon ngfr dong vai tro
ket noi giiia nguoi vbi nguoi, chung ta co the yeu thuong, gan bo vbi nhau
hon ho(Ic xdy ra mau thuan, hifu lam chi bang ngon tu. Tinh bieu ciim, da
nghia cua ngon tu co site iinh huang lan tai moi nguoi, nhung loi noi chdn
tinh, cdm dQng se giup ta cam thay duqc an ui, con nhiing lOi noi lq,nh lung
lq,i nhu nhiing miii dao sac nhQn cua vao tim, tht;im chi sat thuong co the lam
dnh huong nghiem trQng de the chat cua mQt nguoi. Trang CUQC song, khd
nang noi chuy~n luu loat, noi nang khon ngoan tq,o thw,1n lqi nhat djnh, giup
ta dq,t duqc my.c dich. MQt dan chung ttifn hinh ma co le chung ta tteu biet
ve khd nang su dy.ng ngon tu tto ld Hod Than - 4~ nhat tham quan cua trieu
Thanh (Trung Quoc). Khi ttuqc vua Can Long hoi: "Khanh ld trung than hay
gian than", Hod Than thdng than: "Than la njnh than" nhung bj khong xu
tQi, tai an noi khon kheo cua Hod Than nhieu lan cuu m~:tng ong va ttuqc vua
het long sung ai. Ngon tu khong chi co sue mt;tnh ttoi vai moi ca nhan macon
la quoc gia dan t{)c, no khong chi ld linh hon dan tQC ma con la m(}t chifn
luqc cua dat nubc. Trang lich sil chong gii;tc, ngon tu c6 site mt;tnh nhu m()t
d()i qudn vua co vu tinh thcin chien dau vua la m()t vu khi chong gii;tc. Li
Thuong Ki~t dung "Nam quoc son ha" de lam phan chan long qudn, r~u ra
qudn Tong; Trcin Quoc Tuan dung "Hich tuang si'' khich l~ tuang si dQc "Binh
thu yeu luQc" chong Mong - Nguyen, ... S'f! lQi hq,i cua ngon tu duQc mQi noi
tren the giai cong nhQ.n, nguoi Trung Quoc co cdu: "Nhat ngon di hung bang,
nhat ngon di di~t quoc"; con nguoi Mi nhung nam40 cua the ky XX coi tai an
noi la m()t trong ba bau vQ.t minh chung cho s'f! ton tq,i va phat trien cua the
giai. Ngon tu co sue mq,nh to LOn, dUQC giu gin va phat trien qua nhieu theM,
di;tc bi~t la ngudi tre ccin ythuc va co trach nhi~m vai no.
 ~ TAACH NHI~M CUA CHUNG TA TRUOC D~I DJCH

Til nguoi gia cho aln nguoi tre deu ythi!c duQc tnich nhi~m
cua minh doi vai ddt nuac, con bqn thi sao?
Trien khai va ban lu~n van de
t Moi chung ta can phiii th(tt S'lf chu d¢ng y thi!c va hanh
d¢ng trong cac cong tac phong chong dich b~nh vo cimg nguy
hiem nay.
Can thiet phiii tuan thu cac nguyen tac cua BQ Y te nhu
"nguyen tac SK", deo khau trang khi ra duong, thuong xuyen

Neu cao tinh than cua minh, quyet tam doan ket cimg
nhau VUQt qua "thi! ke thu" cua toan nhan Loqi nay.
Khong ngilng nang cao hieu biet va tuyen truyen huang
dan mQi nguoi cac bi~n phap hi~u quii - hay vc;tn dvng kien
thi!c de sang tqo ra nhung huong giiii quyet kho khan
Chung minh: "ATM gqo, phan mem Bluezone hay nhung hanh
d¢ng ynghia nhu "Bi~t dQi shipper 0 dong" ... Ben cqnh s'lf tich
C'lfC ay, trong luc dQi ngu y bac Sl hay cac chien Sl cong an bQ
dQi ngay dem quen minh cong hien thi th(tt dang buon khi co
m¢t so nguoi lqi "au tri" chong doi, khong hQp tac phong chong
dich, V'IJ lQi. ca nhan giup nhilng nguoi ngoqi quoc vao Vi~t
Nam khien ddt nuoc ta phiii "oan minh" trong tinh trqng ciing
thang. Do lei vi~c lam "xdu xa - ac d¢c".
- Bai hQc nh~n thuc: Hiiy nho rang: "Vi~c san sang nh(tn lay
tnich nhi~m CUa CUQC dOi minh chinh la diem XUat phat CUa
long t1f trQng.- Joan Didion.
Viet do~;tn van Nghj lu(in xii hgi "khong kho" Tran Thuy Duong

197. TRACH NHI~M CUA CHUNG TA TRUOC D~I D~CH

Cd dai da danh cho ddt nuac, den Vue cuoi dai "m~ Vi~t Nam anh hung"
Ngo Thi Quyt cilng khong M vai bat m(it chut tinh yeu nao doi vai ddt nuac,
nguai da t'l! tay may nhung chiec khau trang gfri den cho d(ii ngu phong -
chong dich Covid 19. Ben cq,nh do con co cd be En - Co be 9 tuoi da gan nhu
thuc trang dem lam 500 chiec tai gid gfri ve tdm dich Bac Giang tij,ng cho d(ii
ngu y bac si. TU' nguoi gia cho den nguoi tre deu ythuc duqc tnich nhi~m cU.a
minh doi voi ttat nuoc, con bt:tn thi sao? Truac dien bien philc tq,p cua "Dq,i
dich Covid-19" thi trach nhi~m cua chung taLa vo cung quan trc;mg va can
thiet. Moi chung ta can phai th(it S'I;C chu di;)ng y thuc va hanh di;)ng trong cac
cong tac phong chong djch b~nh vo cung nguy hUm nay. Can thie't phai tuan
thu cac nguyen tac cua B(j Y te, chinh sach cua Dang, Nha nuoc nhu "nguyen
tac SK", deo khau trang khi ra duong, thuong xuyen rfra tay va tranh t1:t t(ip
dong nguoi". De aay lui dich b~nh moi ca nhdn deu phdi neu cao tinh than
cua minh, quyet tam doan ket cung nhau vu(Jt qua "thu ke thu" cua toan
nhan lo~;ti nay. Ben cq,nh do, chung ta khong ngung nang cao hieu bie't va
tuyen truyen huang dan m«;>i nguoi cac bi~n phap hi~u qua - hay v(in dl:tng
kien thuc de sang t~;to ra nhiing huang giai quyet kho khan nhu "ATM gq,o,
phan mem Bluezone hay nhung hanh d(ing y nghia nhu "Bi~t d(ii shipper 0
dong" ... Ben cq,nh S'l! tich qtc ay, trong lite d(ii ngu y bac si hay cac chien si
cong an b(i d(ii ngay dem quen minh cong hien thi thc;tt dang buon khi co m(it
so nguai lq,i "au tri" chong doi, khong hQp tac phong chong dich, vv lQi ca nhdn
giup nhung nguai ngoq,i quoc vao Vi~t Nam khien ddt nuac ta phdi "oan minh"
trong tinh trq,ng cang thang. Do La vi~c lam "xau xa - ac d(ic". Can nha rang,
CUQC song nay cung nhu m(it M sinh thai neu nhu bq,n khong the lam khi Oxi

trong lanh thi cung dung bien minh tro thanh COz. Hay nhin vao hoan cdnh
ma bq,n dang dung, nai ma m(it hanh d(ing ich ki cua bq,n cung co the bien
dien cdnh xau xa xay ra tiep theo. Nh(in thuc dUQC tnich nhi~m cung chinh
ld nh(in thUc atCQC gia trj CUa ban thdn, gia trj CUa "ml)t te bao tot Vel khoe
mt;tnh". Hay nha rang: "Vi~c san sang nhc;tn lay trach nhi~m cua CUQC dai minh
chinh La diem xuat phat cua long t'l! trQng". - Joan Didion.
 TAM QUAN TRQNG CUA Sl/ DAN THAN CUA TUOI TRE
Dan dat va neu dugc van de nghj lu~n:

De hoan thanh su m~nh "Nguoi chit tuong [ai cita nude nha"
thanh nien phiii "[am crau tau, xung phong guong mau", phiii
"tien phong den nhfrng noi kho khan gian kho nhat, noi nao
nguoi khac [am it ket quii thi thanh nien phiii [am cho tot".
Trien khai va ban lu~n van de
" Y t Tinh than san sang dan than vao nhfrng noi kho khan
va nhfrng vi~c can [am Vdi y chi "aau can thanh nien co, aau
kho co thanh nien" eta gop phan tich eve vao cong tac ngan
ngil:a, di~t tril: d}ch b~nh, tang them y chi, niem tin cita nhan
dan vao ket quii tich eve se den.
Tuoi tre khong ngQ-i gQ-t chuy~n rieng sang m(>t phia, eta
am tham [ao a(>ng, chien aau quen minh vi sv phat trien cita
aat nUde, Vi CUQC song binh yen CUa nhan dan.
Tinh than tV nguyen xong pha, san sang auong aau vdi
nhfrng kho khan thach thuc can den sue tre.
Ldp tre hom nay eta tiep noi truyen thong hao hung cita
cha anh, dong gop tich eve vao sv nghi~p biio v~ To quae, dVng
xay aat nude.
Chung minh: Khong chi xung phong vao tam dich de phong,
chong dQ,i dich Covid-19, tuoi tre khong ngQ-i gcjt chuy~n rieng
sang m(>t phia, co nguoi phiii 3 [an hoan cudi, co nguoi phiii
vinh bi~t nguoi than qua Za[o. Anh Hoang Tuc1n Anh eta phat
minh ra cay "ATM gQ-o" rat thiet thvc de cuu trQ nhfrng nguoi
ngheo trong d}ch b~nh.
Bdi hQc nh~n thuc: Chung ta th(tt tv hao ve [dp tre hom nay
eta tiep noi truyen thong hew hung cita cha anh, dong gop tich
eve vao sv nghi~p biio v~ To quae, dVng xay dat nUde.
 198. TAM QUAN TRONG CUA sv DAN THAN CUA TUOI TRE
M<)t nam khoi dau til mita xuan. Cu<)c dai khoi dau til tuoi tre. Tuoi tre La
mita xuan cua xii h<)i. Chu tjch Ho Chi Minh cho rang, de hodn thanh su m~nh
"Nguoi chu tuong lai cua nuac nha" thanh nien phai "ldm dau tau, xung
phong guong mau", phai "tien phong den nhung noi kho khan gian kho nhat,
noi ndo nguoi khac ldm it ket qua thi thanh nien phai ldm cho tot". Neu athe
ki truac, tuoi tre vai nhilng cai ten chi Vo Tht Sau, anh Nguyen Van Troi dii
d~t nen nhilng trang su ve vang khien cii the giai phiii nghieng minh truac
m<)t Vi~t Nam doan ket, tri tu~, kien cuang thi ngay nay trong dq,i djch toan
cau, muon chien thang duqc dq,i dtch Covid, sv dan than cua tuoi tre tro thanh
dieu ki~n tat yeu. Trang CUQC chien "chong giQ,c" ay, Vi~t Nam tV hiw ve nhilng
doan vien, thanh nien vai vai tro La bac si, dieu duBng dii xung phong tai B~nh
vi~n dii chien tham gia cong tac kham va dieu trt ngay til nhilng ngay dau.
Hay nhU:ng nhan vien y te cilng tinh nguy~n, san sang buac vao CUQC chien
khong cua rieng ai, trong nhieu ngay Lien tiep, citng tham gia chong dtch, tat
cii deu vi mvc tieu chung tay day Lui dtch b~nh.

Khong chi xung phong vao tam dtch de phong, chong dq,i dtch Covid,
co nguai phiii 3 Lan
hoiin cuai, co nguai phiii vinh bi~t nguai than qua ZaLo. Anh Hoang Tuan Anh
dii phat minh ra cay "ATM gq,o" rat thiet thVc de cuu trQ nhU:ng nguai ngheo
trong dtch b~nh. Co giao vitng cao Ha Anh PhUQng vai mo hinh huang dan
hQC sinh hQC tn;tc tuyen dii duqc bau chQn La giao vien xuat sac toan cau... do
La nhung guang mQ,t tre
Chung ta thQ,t
t1! hao ve lop tre hom nay dii tiep n6i truyen thong hao hung cua cha anh,
dong gop tich cl;(c vao sv nghi~p biio v~ To quae, d'f!ng xay dat nuac. Vai s'l:(
dan than cua tuoi tre, ta tin rang CUQC chien vai dich Covid chac chan se co
tre Nam
 TAM QUAN TRQNG CUA NHUNG Ki UC TUOI THO
TRONG VI~C HINH THANH NHAN eACH CON NGUCH
Dan dat va neu dugc van de nghj lu~n:

Neu vi cu¢cdoi nhu m¢t chuyen bay khong co "ve khii hoi",
thi co Le do(tn duong d~p nhat ma cung troi di nhanh nhat La
quiing doi tuoi tho. Ki iic tuoi tho tva nhu dong sii:a, tv;a nhu
mc;tch mau quan trQng nuoi duong va hinh thanh nhan each.
TrUn khai va ban lu~n van de
Ki iic tuoi tho La khoang thoi gian do ta thay long minh
binh yen den Lc;t.
~ Y2" Nhii:ng ky iic tuoi tho se La dong suoi tam tap cho tam
han ta giii:a CUQC song b('jn be, bon chen.
-- ::t Tuoi tho tro thanh ban nang dan dat con nguoi thoat ra
khoi nhii:ng ap Lv;c.
"" 'K~ <:t Ki iic tuoi tho La nhitng khoanh khac de khi nho ve ta
cam thay "an nhien", thanh than. Til do, co d¢ng Lv;c buac tiep.
Chung minh: Bi'Ji thea nghien ciiu tam Ly h<;>c hanh vi da chi ra
ding: Tinh each cua diia tre o thoi ttiem hi~n tc;ti duQc cau
thanh va do tac d¢ng cua nhitng ki iic. Nhitng diia tre hung
han, hay cau giQ,n La do bi sv; chen ep, hay noi nang, cau giQ,n
tv; cham~ tac d¢ng Len. NguQc Lc;ti, neu trong qua tinh nuoi d<:ty
con tre, ta binh tinh, yeu thuong thi chung ta rat diem dc;tm.
Bdi h9c nh~n thuc: De tuoi tho ay tri'J thimh nhitng trang sach
d~p nhat, tro thanh dong nuac mat Lanh nhat til khe Lc;tch nhan

each, moi chung ta can song het minh, yeu thuong ban than
han, cam cay but va to ve Len do nhitng sac mau tuy~t voi nhat
de khi ngoanh Lc;ti, ta co the mim cuoi vi tung co tuoi tho d~p
nhuthe.
 199. TAM QUAN TRQNG CUA NHUNG Ki uc TUOI THO
TRONG VI~C HINH THANH NHAN eACH CON NGUOI
Neu vi cu()c doi nhu m()t chuyen bay khong co "ve khu hoi", thi coLe doQ,n
auong d~p nhat ma ciing troi ai nhanh nhat La quang doi tuoi tho. Ki tee tuoi
tho t'l:(a nhu dong sua, t'l;(a nhu mt:tch mau quan trc;mg nuoi duO'ng va hinh
thanh nhan each con nguoi. Ki uc tuoi tho La m()t khai ni~m kho de dinh nghia
r6 rang, chi biet nghi tai nhitng ki ni~m qua aoi ngQt ngao thUQC Ve
t~ Ki uc tuoi tho - do La nhfrng
buoi chieu he tren trien de L<')ng gio, vat veo tren Lung chu trau gia cimg canh
dieu giay bay cao, mang di baa UOC VQng cua tre thO Ve m(jt CUQC song du day,
Ve manh ao mOi, ve nhfrng CUOn tQ,p khi nam hQC mOi cQ,n ke, nhfrng bfra an
no va muon van dieu nho nhoi ma m()t thai Luon mo tai ...

Ngoi nha co vitng chac hay khong ph'!! thu()c vao nen mong, ki uc tuoi tho
cung chinh La nhitng vien gQ,ch nen mong ay trong vi~c hinh thanh nhan each
con nguoi. Tuoi tho vai nhitng ki uc kho dau, ton thuong tam hon kho ma
tranh khOi vet xuac. HQ,t giong ay duqc cham soc, tuai tam bang sv; an can va
tinh yeu thuong thi Lon Len cung se khoe mQ,nh, tuoi tot.

Can chu y han den vi~c cham soc ki uc tuoi tho, bai nhung ki uc
tuoi tho cung co tac d<')ng khong nho den hanh d()ng hay tinh each con nguoi
chung ta hi~n tQ,i. Boi theo nghien cuu tam ly h<,>c hanh vi da chi ra rang:
Tinh each cua dua tre othai dUm hi~n tt:ti duqc cau thanh va do tac di>ng cua
nhiing ki icc. Nhiing dua tre hung han, hay cau gi~n ld do bj Sl;! chen ep, hay
noi nong, cciu gi~n t1:( cham~ tac di>nglen. NgUQC lt:ti, neu trong qua tinh nuoi
dt:ty con tre, ta binh tinh, yeu thuong thi chimg ta rat diem dt:tm. De tuoi tho
ay tra thanh nhfrng trang sach a~p nhat, tra thanh dong nuac mat tanh nhat
tu khe LQ,ch nhan each, moi chung ta can song het minh, yeu thuong ban than
han, cam cay but va to ve Len a6 nhitng sac mau tuy~t voi nhat de khi ngoanh
lgi, ta co the mim cuoi vi tung co tuoi tho d~p nhu the. va cac bQ,c phv huynh
cilng can vun dap m(jt manh aat tuoi tot, cho nhitng cay non aam choi.
Viet ao~n van Nghi lu4n xa ht;ii "khong kho" Tran Thuy Duong

De luy~n 200. YNGHiA CUA NHUNG QUYET DJNH TRUOC

TH(JI KHAC QUAN TRQNG CUA TUOI TRE
Dan dat va neu d:UflC van de nghj lu~n: Neu y nghia cua nhiing
quyet ajnh tn.cac thai khac quan tr<_>ng cua tuoi tre.
Mo ao~n Nguoi ta van thuong noi: Tuoi tre La noi quyet dinh bq,n se
tro thanh ke lam thue ngheo nan hay nhilng ong chit, ba chit
giau sang. Do do, vi~c dua ra nhilng quyet dinh tuoi tre co y
nghia nhu m<?t thoi khac vo citng quan trQng.
Trien khai va ban lu~n van iU
- Y1. Quyet dinh La ca m<?t hanh trinh dai, nen khi dua ra bat
cit quyet dinh nao, bq,n phai san sang chiu trach nhi~m vOi
dieu do.
- Y2. Dua ra quyet dinh La thoi khac danh ddu khoi nguyen
nhfrng hanh trinh mai cita CUQC dOi minh.
Than ao~n - Y3. Vi~c dua ra quyet dinh co the mo ra co h<?i nhung neu La
sai mQt buac, no se ddy con nguoi xuong nhilng chiec ho den
roi VQi vang chon lap CUQC song cita hQ.
- Y4. Nguoi dua ra quyet dinh dung dan trong nhilng thoi
khac quan trQng se tro thanh vi thu linh sang suot chi huy
dUQC con thuyen minh dive dung huang.
Chung minh: Thoi khac rna nhilng cau thu Vi~t Nam cam
ngQn co do tham tren tuyet trang Thuong Chdu nam ay han
--

dade lq,(trong ta nhteu an ttiQng. Duong bong cita Quang Hai

nhu ve len cau vong trong tuyet; pha kien tq,o cita Xudn
Truong, nhilng lan nghieng minh "chap" bong cita thit man
Biti Tien Dung, ...
Ket ao~n Bai hqc nh~n thuc: Quyet dinh truac thoi khac cita tuoi tre La
vo citng quan trQng nhung khong phai ai cung dit dung khi de
hanh d<?ng.

472 Khong co hanh trinh khO, chi co hdnh trinh khong ateqc bat aau!
Viet dot:tn van Nght lu~n xii hQi "khong kho" Tran Thuy Duong

200. YNGHiA CUA NHUNG QUYET D.NH

TRUOC THCJI KHAC QUAN TR()NG CUA TUOI TRE
Nguoi ta van thuong noi: Tuoi tre ld noi quyet djnh bt:tn se tro thanh ke
lam thue ngheo nan hay nhiing ong chu, ba chu giau sang. Do do, vi~c dua ra
nhiing quyet djnh tuoi tre coy nghia nhu m.Qt thai khac vo cung quan trqng.
M<)t quyet djnh chi can noi ra mat VIii ba gitiy nhung de th\!C hi~n theo quyet
dfnh ay ld cd m9t hanh trinh dai. Vt:ly nen khi dua rabat cu quyet dfnh ndo,
bt:tn phdi san sang chfu trach nhi~m voi dieu do. Dua ra quyet dinh la phuang
thitc thiet l~p ke hoq,ch, vq,ch ro mv,c tieu phan dau. Dieu do cung dong nghia
vai vi~c di dung hay nham duang phv thu<)c rat ldn vao quyet dinh cua tuoi
tre. Do la thai khac danh dau khoi nguyen nhfrng hanh trinh moi cua CUQC
doi minh. Neu nhu tieng phao hoa la dau hi~u danh dau thai khac chuyen
giao sang nam mai thi vi~c dua ra quyet dinh tru:ac thai khac quan trc;mg cua
tuoi tre lq,i la tin hi~u bat dau m<)t hanh trinh mai. G<;>i la thai khac boi vi no
anh huang trvc tiep den tuang lai cua moi nguai. No co the mora co h9i
nhung nett la sai m9t buoc, no se day con nguoi xuong nhiing chie'c ho den
roi VQi vang chon lap CUQC song cua hq. Th\!C te CUQC song cho thay, nhilng
nguai dua ra quyet dinh dung dan trong nhilng thai khac quan tr<;>ng nam
trong tay 80% ti l~ thanh cong. Do la dieu de hieu boi vi khi ay hq da dung
cdm, tro thanh vt thu linh sang suot thi se chi huy duqc con thuyen minh di
ve dung huang. Thai khac ma nhiing cau thu Vi~t Nam cam ngqn co do tham
tren tuyet trang tt:ti Thuong Chau niim ay hdn dc:i de lt:ti trong ta nhieu an
tuqng. Duong bong cua Quang Hdi nhu ve len cau vong trong tuyet; pha kie'n
tt:to cua Xuan Truong, nhiing lan nghieng minh "chop" bong cua thu man Bui
Tien Dung,.., Tat cd da tt:to nen nhiing thai khac quan trqng ghi dau nhiing
moe son choi lqi cho nen the thao nuoc nha. Quyet dinh tru:ac thai khac cua
tuoi tre la vo cung quan trc;mg nhung khong phai ai cung au dung khi de lam.
M<)t s6 bc;m tre con dang thu minh trong vung an toan, khong dam dua ra, chi
dam chan di sau lung nguai khac. Nhilng con nguai nhu v~y li~u co xitng la
chit nhtin tuang lai ddt nuac? Quyet dinh dva tren ban linh vung vang, hanh
trang vilng chac se dua bq,n den vai the giOi tuang lai "xan lq,n".
 ' ,.t ., X ' "
NHA XUAT BAN D~I HQC QUOC GIA HA NQl
16 Hang Chuol- Hai Ba Tntng - Ha N()i

Di?n tho<;ri: Bien t~p: (024) 3971 4896

Quan ly xufft ban: (024) 39728806, T6ng bien t~p: (024) 39715011
Fax: (024)39729436

Chtu trdch nhi~m xudt bdn:

Giam dac: PRAM Till TRAM

Chtu trdch nhi~m n9i dung:

A X . k
Tong bien t~p: NGUYEN THl HONG NGA

Bien t~p chuyen mon: DOAN Till MY - BUr THTJ TRANG

Bien t~p xu§t blm: DOAN Till MY - BlJI NHTJ TRANG
}>. '
Sita bhl: TRAN THUY DUdNG
Che' ban: In D~i Minh
Trinh bay bia: Mai Chung Min

D6i bic lien ke't: Cong ty TNHH Tflng h<jp san xu§t va thttdng m~ D~i Minh
Dja chi: Sa 29 ngo 371/2 KimMa, phu(jng Ng<;>c Khcinh, Qu~ Ba Dlnh, Ha N9i

Vie't do~n van ngbi lu~n xa h()i: Khong kh6!

Ma sa ISBN: 978-604-342-751-8
In 2000 ban, kh6 17x24cm t~i Cong ty CP In Sao Vi?t
Dja chi: Lo CN 7.2.1 Khu cong nghi?p Th~ch Thfft, Quac Oai, Ha N9i.
Sa xac nh~ DKXB: 3769-2021/CXBIPH/21-293/DHQGHN, ngay 26/10/2021.
QuySt djnh xufft ban sa: 1591 LK-XH/QD - NXB DHQGHN, ngay 1/11/2021.
In xong va n9p lliu chi€u nam 2021.