MEDIA EN CULTUUR 15
WERELD 18
Interview. ‘The Ideal Crash’ van dEUS is twintig jaar oud en Tom Barman blikt terug op zijn chef‑d’oeuvre
‘Voor het eerst kon ik
over mezelf schrijven’
Twintig jaar geleden
sloeg dEUS een hele
generatie van de hand
Gods met The Ideal
Crash. Dat jubileum
vieren Tom Barman en
compagnons met een
luxe-editie en een tour,
die hen volgende maand
naar de AB leidt. ‘Die
plaat heeft het huwelijk
van Gwen Stefani gered!’
G U N T E R VA N A SSCHE
y little dream-one, you okay?”
polst Tom Barman teder en
breekbaar aan het eind van The
Ideal Crash. De groep had op dat
ogenblik net zo lief naar zijn
spiegelbeeld kunnen staren. De
frontman van Antwerp’s Finest
likte zijn wonden na een gebro-
ken hart, en zag tijdens de opna-
mes alweer een andere relatie
op de klippen lopen. Violist en toetsenist Klaas
Janzoons raakte zijn toenmalige lief (“destijds de
vrouw van mijn leven”) net zo goed kwijt in het
Andalusische Ronda. Later zou hij zelfs bekennen
dat het leek alsof de emotionele teksten van Tom
ook over hém gingen: “Alsof mijn eigen ellende
erin weerspiegeld werd.”
Een ander gemis knaagde ook: Stef Kamil Car-
lens en Rudy Trouvé hadden de groep de rug toe-
gekeerd, waardoor dEUS zijn DNA grondig zag
veranderen. Die metamorfose leverde niettemin
één van de prachtigste en meest bitterzoete belp-
opplaten van de nineties op. “Zo dramatisch ver-
MENINGEN 27
liep het niet tijdens de opnames, hoor”, sust Bar-
man vandaag. “Anderhalf jaar hebben we in
Ronda gewoond, en dat was eigenlijk een prach-
tige tijd. Veel gewerkt, véél gefeest. De teksten
kwamen me ook vlot toegewaaid. Voor het eerst
dacht ik: tiens, ik kan net zo goed gewoon over
mezélf schrijven. Deze hele plaat gaat dan ook
over mijn volwassen worden. De teksten zijn pure
coming of age.”
Voormalig drummer Jules De Borgher
vergeleek The Ideal Crash met een Perzisch
tapijt: “Van ver zie je de verschillende,
ingewikkelde patronen die door elkaar lopen.
Dichterbij zie je dan weer allerlei sporen van
wie er is over gestapt. Zand, wat honden-
haren,... en een beetje sperma, want er is
zéker op gevreeën.”
Barman: “Schoon! Die had ik nog nooit eerder ge-
hoord. Daar heb ik niets meer aan toe te voegen.”
Punt gemaakt, doei? Hopelijk niet. Hoe kijk jij
zélf naar The Ideal Crash?
FOCUS 20
SPORT 22
© JORIS CASAER
“Ik geloof graag dat we de chaos van de beginja-
ren pas leerden bezweren met die plaat. The Ideal
Crash is voor mij het moment in dEUS waar er
voor het eerst sprake was van structuur, orde en
ambitie. Alle muzikale variaties waarmee we
speelden, belandden voor het eerst in één num-
mer. Een Ierse journalist schreef: ‘It’s a record
where not one single song ends the same way it
starts.’ Zo had ik er tot dan nooit over gedacht,
maar het klopt wel als een bus.
“Wat ook meespeelde: Craig Ward heeft stevig
zijn stempel gedrukt op The Ideal Crash. Bij de vo-
rige plaat In a Bar, Under the Sea kwam hij al bin-
nen met een gezonde oneerbiedigheid, maar toen
moest hij zijn plaats nog vinden. In Ronda was hij
een lawine aan ideeën. Craig heeft in elk nummer
een eigen song binnengesmokkeld.
“Zonder wrijving geen vonken”, zei Ward toen
over zijn bijdrage. “Ik wil pijn horen, en het ge-
vecht van ego’s, met het gehuil van wolven op de
achtergrond.”
Lees verder op de volgende pagina
 HH

16 DINSDAG 23/04/2019 DeMorgen.

Vervolg van pagina 15

STEF
SELFSLAGH
zet deze week de blik op
oneindig. Vandaag schrijft
hij over het overaanbod
van goeie tv-series.
“Ik zou niet zeggen dat er zoveel wrijving was.
Maar Craig wilde wel erg aanwezig zijn. Hij kreeg
daar trouwens de licentie voor. Alleen moet je
ook blijven onthouden dat je samen in een groep
zit. Daar wrong het soms. Nog voor de tour ein-
digde, wisten we al dat we weer een nieuwe gita-
rist zouden moeten zoeken.
“Weet je, tot voor kort dacht ik dat zijn vertrek
“Welja, de mannen van Coldplay vonden The
Ideal Crash de plaat van het jaar, en ook R.E.M.,
Elbow en Snow Patrol liepen hoog op met ons.
Butch Vig (bekendst als producer van Nirvana’s
‘Nevermind’; GVA) was dan weer zot van ‘Instant
Street’. Erg leuk om te horen allemaal, dus ik
hoop wat oude vrienden tegen het lijf te lopen
wanneer we straks in Londen spelen.”
schuw mezelf meteen dat die liefde me even uit
de put kan trekken, en achteraf nog dieper zal
doen vallen. Anderzijds: de song eindigt met: ‘Out
of the blackness, into the new.’ Dat vond ik toch
hoopvol.
“Grappig trouwens, dat Magdalena achteraf
klaagde dat het nummer niet zo goed gewerkt
heeft op de radio. Dat lied is nooit een single ge-

Bejaarde voor een groot deel met mijn karakter te maken

had. Maar als ik Danny (Mommens, toenmalige Ook over Gavin Rossdale van Bush hoorde ik
weest! Als ik haar in de AB zie, zal ik toch eens
fijntjes uitleggen dat heel veel mensen die song

bingewatcher bassist, GVA), Jules en Klaas vandaag hoor spre-

ken, had niémand door wat er echt in Craigs
hoofd omging. Dat was wel een opsteker voor
ooit een straf verhaal.
“Ik heb zijn huwelijk met Gwen Stefani gered,
kennelijk. (lacht) Het was een beetje gênant,
konden appreciëren. (lacht)”

Al je teksten werden voor het eerst erg

v-series bekijk je best in het bejaardentehuis”, zei
kunstenaar Rinus Van de Velde mij ooit. “Ik
spaar al die Netflix- en HBO-reeksen op voor
wanneer mijn spieren te stram zijn om nog te te-
kenen en ik alleen nog maar in een zetel kan lig-
gen. Het nadeel van die beslissing is dat ik
momenteel over geen enkele serie kan meepra-
ten. Het voordeel is dat ik mij als oude knar geen
seconde zal vervelen.”
Ik moest aan het bejaardentehuisplan van Van
de Velde denken toen Netflix mij onlangs voorstelde om
aan het nieuwe seizoen van The OA te beginnen. Ik bevond
me mentaal nog halverwege seizoen 3 van Peaky Blinders,
moest nog aan seizoen 7 van Homeland en seizoen 1 van
Sex Education beginnen en voelde al de hitsige adem van
het eerste seizoen van Chambers en het derde seizoen van
La casa de papel in mijn nek. En toch zei Netflix mij op dat
nukkige ‘Jij bent niet meer helemaal mee’-toontje dat ik
mij naar het vervolg van The OA moest reppen.
Plots kreeg ook ik zin om het bekijken van tv-series uit
te stellen tot ik bouwvallig en bejaard ben. Het zou me ver-
lossen van al te vrijpostige Netflix-mails en tegelijkertijd
mijn angst voor mijn toekomstige oude dag temperen: in
het gezelschap van geriatrische lotgenoten Suburra binge-
watchen, is al een veel aan-
trekkelijker vooruitzicht
dan een workshop litur-
Er wordt gisch bloemschikken voor
tijdens het senioren te moeten volgen.
Formalistisch als ik ben,
bingewatchen stelde ik alvast een regle-
niet gestorven. ment op waarmee de toe-
komstige kijkmarathons in
Overtreders Woon-zorgcentrum Vogel-
worden zang in goede banen geleid
kunnen worden.
genegeerd Artikel één. Gaten in het
tot de eind- geheugen (‘Wie heeft Zoe
Barnes ook weer ver-
generiek over moord?’ ‘Is Tokio nu
het scherm rolt samen met Rio of met Den-
ver?’) dienen in de beslo-
tenheid van de eigen
kamer gedicht te worden.
Níét tijdens de gezamenlijke kijkmomenten.
Artikel twee. Er wordt nooit, nunca, never op de pauze-
toets gedrukt wanneer er bezoek is. Kinderen en kleinkin-
deren krijgen de Vogelzang-bingewatchkalender uiterlijk
een week op voorhand toegestuurd en worden veronder-
steld op de vastgelegde kijkdagen niet op visite te komen.
Artikel drie. Er wordt tijdens het bingewatchen niet ge-
storven. Overtreders van die regel worden genegeerd tot
de eindgeneriek van de laatste op die dag geplande afleve-
ring over het scherm rolt. Rigor mortis of niet.
Ik vervaardigde mijn reglement in geplastificeerd drie-
voud, leunde tevreden achterover en oefende alvast de
woorden die ik later met een Stranger Things-koffiemok
in de hand zal uitspreken wanneer de Vogelzang-verzorger
‘s morgens mijn kamer binnenschuifelt. “Mornings are for
coffee and contemplation, Steven. Ga weg, voor ik je rap-
me, na al die jaren. Op het moment zelf kwam
zijn vertrek heel hard binnen. Maar zoals dat gaat:
twintig jaar later zie je dat bepaalden incidenten
je leven een interessante richting of wending heb-
ben gegeven.”
Craig Ward liet later optekenen: “I didn’t have
fun recording that album.” Zo klinkt de plaat
anders niet.
“Dat is ook zo. Nu, ik snap dat jij en je collega’s al-
tijd willen focussen op die ‘CRASH!’ (glimlacht).
De tour was hectisch en tegen 2004 liep het in-
derdaad allemaal minder van een leien dakje
(Ward vertrok, De Borgher en Mommens werden be-
dankt voor bewezen diensten, GVA). Maar wat we
nu vooral willen vieren is dat we een album in
1999 hebben uitgebracht, dat voor heel veel men-
sen iets betekend heeft.”
Niet bij de minsten, ook.
maar toen we elkaar ergens ontmoetten, begon
Rossdale lukraak teksten uit die plaat te decla-
meren. Hij eindigde zijn betoog met:‘You saved
my relationship.’ Waargebeurd verhaal: hij ver-
telde me dat hij net had gebroken met Gwen
Stefani, maar toen een blokje om ging rijden en
vier keer na mekaar naar onze plaat luisterde.
Toen hij terug thuis kwam, belde hij haar met-
een en beslisten ze om te trouwen. Schoon
toch?”
Zelf likte je je wonden op The Ideal Crash.
Zelfs in de onwerelds mooie liefdesode
‘Magdalena’ bloedde je hart al op voorhand.
“Magdalena (Przybylek, actrice; GVA) was mijn lief
tijdens de opnames. Maar in die song zing ik in-
derdaad: ‘It’s a funny time / to fall in love / Feels like
something pulled me up / to see me fall right off.’ Die
lyrics zeggen het helemaal. Ik probéérde me in
een nieuwe verliefdheid te storten, maar waar-
‘Ik heb
iemand om het
leven gebracht.
Hooguit eens met
het idee gespeeld’
TOM BARMAN
© JORIS CASAER
persoonlijk op The Ideal Crash, zei je ooit. Wat
moet ik dan denken bij ‘Sister Dew’, waarin
een kerel zijn vriendin vermoordt, en daarop
de stemmen in zijn hoofd met elkaar in de
clinch hoort gaan?
“‘Sister Dew’ zegt niets over mij, want ik heb
sindsdien geen moorden gepleegd. (kijkt oprecht
verrast) Fuck, dat kwam er onverwacht slecht uit.
For the record: ik heb nog nooit iemand om het
leven gebracht. Hooguit eens met het idee ge-
speeld. (lacht)
“Ik besef wel dat de meeste teksten op The
Ideal Crash erg eerlijk én rauw klinken. Daardoor
vind ik het altijd wat vreemd wanneer iemand op
me toestapt en zegt dat die plaat voor altijd ver-
bonden zal blijven met zijn tienerjaren.”
Ook ik pleit schuldig.
“Snap ik wel, hoor. Hoe was ik immers zélf als tie-
ner? ‘In the Air of Tonight’ was ook geen gezellig
liedje, hè. Dat is het Paard van
Troje-gevoel bij popmuziek. Het
glijdt makkelijk binnen, maar
nog nooit kan dan ook heel hard aanko-
men.”
Mark Marot, jullie platenbaas
bij Island, zei: “It’s make-or-
break time for dEUS.” Hoe
hard kwam dat aan? 
“De lat lag héél hoog. Tijdens
de opnames voelden we de
stress niet, maar daarna
wel. The Ideal Crash heeft het
lang niet slecht gedaan, maar uiteindelijk bleek
een half miljoen verkochte platen toch niet vol-
doende. Nochtans hadden we nooit eerder zoveel
platen verkocht: zo’n tweehonderd- tot driehon-
derdduizend exemplaren elke keer. Maar kenne-
lijk verwachtten ze bij Island uiteindelijk toch een
miljoenenverkoop van die crazy Belgians.”
Is The Ideal Crash eigenlijk je favoriete plaat?
Ik vraag het maar omdat je aan classics als
Worst Case Scenario of In a Bar, Under the Sea
géén jubileumtour hebt opgehangen.
“Ik ben er ook niet de man naar om nostalgisch te
zijn over het verleden. Maar qua timing kwam het
gewoon perfect uit. Zeker nu Bruno de Groote
(nieuwe gitarist, GVA) onze hele back catalogue
heeft geïnternaliseerd, en vervolgens weer mocht
uitkotsen van mij zodat hij er zijn eigen ding mee
kon doen.
“Wat The Ideal Crash betreft: ik weet dat het
niet goed staat in print, dus zeg ik je liever niet
dat alle platen me even na aan het hart liggen. Al-
leen: zo is het nu eenmaal. Elke plaat was een an-
dere horde die we moesten nemen, met andere
mensen. The Ideal Crash is me dan ook even dier-
baar als alle andere platen.”

porteer.” The Ideal Crash

U raadt het al: ik kan nauwelijks wachten. (Deluxe Edition)
verschijnt 26/4 bij Universal.
dEUS speelt 20 tot en met 27/5
in de AB, Brussel

GEDACHTE
Loes Reijmer is columniste bij de Volkskrant.
We zien ze weinig,
vrouwen die zich
afvragen of ze ooit
weer hun oude lijf
Beyoncé toont wat kinderen krijgen écht doet terugkrijgen
slag is op het
lichaam. Irri-
niet bij. Dansen draait om ge-
voel, legt ze uit op de voice-
tant daaraan over, en dus is het lastig als je je

C
oachella is een vreselijk fes-
tival. Twee weekenden in
april verandert de Califor-
nische Coloradowoestijn in
een natuurreservaat voor influ-
encers. Kosten noch moeite
worden gespaard om er zo
goed en avant-gardistisch mo-
gelijk uit te zien en dat avant-
gardistische ziet er bij iedereen
hetzelfde uit.
Vorig jaar gebeurde er wél
iets bijzonders. Beyoncé was de
eerste zwarte vrouw ooit die de
hoofdact verzorgde. Gelukkig is
de artiest een type dat een
beetje vooruitziet en dus liet ze
het hele optreden, evenals de
maandenlange repetities, goed
documenteren. Vorige week
verscheen die registratie op
Netflix.
Beyoncé had, zo zei ze zelf
ook, een bloemenkransje op
haar hoofd kunnen zetten om
zich qua stijl te voegen bij het
overwegend witte festivalpu-
bliek. Maar nee. Haar optreden
moest een hommage worden
aan het zwarte studentenleven,
aan de orkestwedstrijden die
daarbij horen, aan de geweldige
dansers. In een hoodie en kort
spijkerbroekje vestigde ze de
aandacht op een onderdeel van
de Amerikaanse cultuur dat vrij
onbekend is. “Laten we wel
wezen,” schreef The New York
Times, “er zal in de nabije toe-
komst geen optreden zijn dat
betekenisvoller, boeiender,
krachtiger en radicaler is.”
Er zit nog iets indrukwek-
kends in de film. Tien maanden
voor Coachella beviel de zange-
res van een
tweeling. We
kennen het
principe van negen maanden
op, negen maanden af: de tijd
die een lijf nodig heeft om een
baby te laten volgroeien en er
weer van te herstellen. Bij be-
kende mensen, wonderen der
natuur, is het vaak negen maan-
den op, vijfenhalve week af. De
afgelopen jaren is daar een
smaak bijgekomen, dankzij in-
fluencers die eerlijk laten zien
dat een zwangerschap een aan-
is wel dat ze niet jezelf voelt. “Soms dacht ik
er heel opti- dat ik nooit meer hetzelfde zou
mistisch over worden.”
moeten zijn, want chagrijn is We zien ze weinig, vrouwen
slecht voor hun marktwaarde. die uit elkaar knallen van de
Dus houden ze van hun ‘tijger- hormonen, die zich afvragen
strepen’ en kopen ze fluitend wie ze in godsnaam zijn, of
een drie maten grotere jeans. ze ooit weer hun oude lijf
Beyoncé laat zien hoe het terugkrijgen. Herken-
echt is. Twee maanden na een baar. Wie nu met ver-
spoedkeizersnede staat ze in de lof thuiszit, doet er
repetitieruimte, het gezicht op- goed aan Homeco-
geblazen van de kilo’s en slaap- ming eens op te zet-
tekort. De choreograaf doet ten. Beyoncé bewijst
pasjes voor, maar ze houdt hem dat het goed komt.