‫بهبود سامان الوند‬

‫اقدامات اصالحی و پیشگیرانه‬

 ‫معرفی مدرس‬

‫ايمان مشايخ‬

‫مدرس دانشگاه‬
‫مميز و مشاور سيستم هاي مديريت‬
‫کارشناس حقيقي سازمان ملي استاندارد‬
‫آشنايی با شرکت کنندگان‬
 ‫تعريف الزام‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫تعريف عدم انطباق‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫تعريف انطباق‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫تعريف اصالح‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫تعريف اقدام اصالحي‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫تعريف پيشگيرانه‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫تعريف بهبود‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫تعريف ريسک‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫چرخه ‪PDCA‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫انواع اقدام‬

‫❖اصالح‬

‫❖اقدام اصالحي‬

‫❖اقدام پيشگيرانه‬

‫❖اقدام بهبود‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫تفاوت اصالح‪ ،‬اقدام اصالحي و اقدام پيشگيرانه‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫اقدام اصالحي در استاندارد ‪ISO9001:2015‬‬
‫‪ 10-2-1‬به هنگام بروز يک عدم انطباق‪ ،‬از جمله هرگونه موارد ناشي از شکايات‪ ،‬سازمان بايد‪:‬‬
‫الف) به عدم انطباق واکنش نشان دهد‪ ،‬و در صورت کاربرد‪:‬‬
‫‪ )1‬جهت کنترل و اصالح آن اقدام نمايد‬
‫‪ )2‬به پيامدها رسيدگي نمايد‬
‫ب) نياز به اقدام براي حذف علت (هاي) عدم انطباق را به منظور اينکه آن عدم انطباق تکرار نشود يا در جاي ديگر رخ ندهد‪ ،‬از‬
‫طريق (موارد زير) ارزيابي نمايد‪:‬‬
‫‪ )1‬بازنگري و تحليل عدم انطباق‬
‫‪ )2‬تعيين علل عدم انطباق‬
‫‪ )3‬تعيين اينکه آيا عدم انطباق هاي مشابه وجود دارند و يا ممکن است به طور بالقوه اتفاق بيفتند‬
‫ج) اجرا کردن هر اقدامي که نياز باشد‬
‫د) بازنگري اثربخشي هر اقدام اصالحي انجام شده‬
‫ه) به روزرساني ريسک ها و فرصت هاي تعيين شده در حين طرح ريزي در صورت لزوم‬
‫و) اعمال تغيير در سيستم مديريت کيفيت در صورت لزوم‬
‫اقدامات اصالحي بايد متناسب با اثرات عدم انطباق هاي پيش آمده باشند‪.‬‬
‫‪ 10-2-2‬سازمان بايد اطالعات مستند را به عنوان شواهدي (از موارد زير) حفظ نمايد‪:‬‬
‫الف) ماهيت عدم انطباق ها و هرگونه اقدامات بعدي انجام شده‬
‫ب) نتايج هر اقدام اصالحي‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

‫گامهاي تهيه اقدام اصالحي و پيشگيرانه به روش حل مسئله‬
‫❖ بيان عدم انطباق‬
‫❖ مدارک و سوابق مرتبط با عدم انطباق‬
‫❖ تشکيل تيم حل مسئله‬
‫❖ بررسي پيامد عدم انطباق‬
‫❖ بررسي ريسک وقوع مجدد‬
‫❖ اقدام محافظت موقتي‪/‬عمليات مهار‬
‫❖ اصالح‬
‫❖ يافتن دليل ريشه اي عدم انطباق‬
‫❖ اقدام دائمي مورد نياز (اصالحي‪ -‬پيشگيرانه)‬
‫❖ بررسي اثربخشي اقدامات‬
‫❖ درج دروس آموخته‬
‫❖ تاثير بر مدارک‬
‫❖ تاثير بر سيستم مديريت کيفيت‬
‫❖ تاثير بر ريسک ها و فرصت ها‬
‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬
 ‫تحليل دليل ريشه اي‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫گامهاي تحليل دليل ريشه اي‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫ابزارهاي تحليل دليل ريشه اي‬
Process Capability Barrier Analysis
5 Why’s Control Plans Pareto Charts

Tree Diagrams Fishbone

Process Maps
Risk Tree Analysis
Apollo
Interrelationship Digraph Pie Charts
Run Charts
Histograms DMAIC
Change Analysis 5 Why’s
Process FMEA
Brainstorming Affinity Diagrams
Flowcharts
DOE Design FMEA
Control Charts
Events & Causal Analysis
Scatter Diagram Force Field Analysis

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫‪ 5‬چرا‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫نمودار استخوان ماهي‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫نمودار علت و معلول‬
‫يکي از نمودارهاي مفيد در کنترل کيفيت مي ( )‪Couse and Effect Diagram‬نمودار علت و معلول‬
‫باشد‪ .‬زماني يک عيب اشکال يا اشتباه مشاهده مي شود بايد علل بالقوه آن نيز مشخص گردد‪ .‬در مواقعي‬
‫علل بروز مشکل واضح نيست نمودار علت و معلول مي تواند ابزار مفيدي براي شناسايي علل بالقوه باشد‪.‬‬
‫اين نمودار به نامهاي ديگري همچون نمودار استخوان ماهي(چون در اين نمودار مشکل روي سر استخوان‬
‫ماهي نوشته مي شود‬
‫و کليه علل بالقوه ايجاد مشکل رو ي بدنه ماهي قرار مي گيرند) و همچنين ايشي کاوا نيز معروف است زيرا‬
‫اولين بار توسط ايشي کاوا مطرح شد‪ .‬نکته مهم در طراحي نمودار علت و معلول اين است که معموال در اين‬
‫نمودار داليل بالقوه ايجاد مشکل و شرايط محيطي طبقه بندي مي شوند و در ميان علل نيز‪ ،‬داليل مهمتر به‬
‫سر ماهي نزديکتر و داليل کم اهميت تر به دم ماهي نزديکتر رسم مي شوند‪ .‬همچنين در هر شاخه نيز‬
‫داليل مهمتر نزديکتر و داليل کم اهميت تر به دم ماهي نزديک تر رسم مي شوند‪.‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

‫مراحل مورد نياز براي تهيه يک نمودار علت و معلول‬

‫‪ .1‬مشکل و يا معلولي که بايد تجزيه و تحليل گردد را تعريف کنيد‪.‬‬

‫‪ .2‬تيمي جهت انجام تجزيه و تحليلهاي مورد نياز تشکيل دهيد‪ .‬در اغلب موارد تيم بهبود‬
‫کيفيت علل بالقوه‬
‫ايجاد مشکل را از طريق طوفان مغزي تعيين مي کند‪.‬‬
‫‪ .3‬خط مرکز و جعبه هاي مربوط به معلولها را رسم کنيد‪.‬‬
‫‪ .4‬گره هاي علل بالقوه اصلي را تعيين و آنها را از طريق جعبه هايي به خط مرکز متصل‬
‫کنيد‪.‬‬
‫‪ .5‬علل ممکن را شناسايي و آنها را در گروه هاي تعين شده در مرحله ‪ 4‬قرار دهيد‪ .‬در‬
‫صورت نياز گروه هاي‬
‫ديگري تعيين کنيد‪.‬‬
‫‪ .6‬ترتيب علل را رتبه بندي کنيد تا آنهايي که اثر زيادي بر روي مشکل دارند شناسايي‬
‫شوند‪.‬‬
‫‪ .7‬اقدام اصالحي انجام گيرد‪.‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫رسم نمودار علت و معلول در ‪MINITAB‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

‫رسم نمودار علت و معلول در ‪( MINITAB‬ادامه)‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫رسم نمودار علت و معلول در ‪EXCEL‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫هيستوگرام‬
‫هیستوگرام نوعی نمودار میله ای است که به کمک آن می توان داده های پیوستته را تشتريح کترد ‪.‬‬
‫درهیستوگرام ‪ ,‬تعداد زيادی از داده ها در قالب خاصی طبقه بندی می شوند تا بتوان آنها را ساده تر‬
‫درک و تحلیل کرد ‪ .‬بديهی است گروه بندی و نمايش ترسیمی داده ها به اخذ تصمیم منطقی و موثر‬
‫کمک می کند‪.‬‬

‫هیستوگرام تصويری از داده ها ارائه می کند که توسط آن متی تتوان سته وي گتی زيتر را ستاده تتر‬
‫مشاهده کرد ‪:‬‬

‫‪ -1‬شکل توزيع فراوانی داده ها‬

‫‪ -2‬مکان يا تمايل مرکزی توزيع‬
‫‪-3‬پراکندگی يا گسترش توزيع‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫مثال رسم هيستوگرام‬

‫اندازه گیری های انجام شده مربوط به طول يک پین به طول ‪ 25±0.2‬به شرح زير می باشد‬
‫هیستوگرام آنرا رسم نمايید‬
‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪24.9‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪24.9‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬ ‫‪25.0‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬ ‫‪24.9‬‬
‫پيشگيرانه‪8‬‬
‫‪8‬‬ ‫و‬ ‫‪8‬‬
‫اصالحي‬ ‫‪8‬‬
‫اقدامات‬ ‫‪8‬دوره‬ ‫–‬ ‫‪8‬‬
‫همدان‬ ‫بهبود سامان‪ 9‬الوند‬
‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬
 ‫رسم هيستوگرام با ‪MINITAB‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫رسم هيستوگرام با ‪EXCEL‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫نمودار پارتو‬
‫نمودار پارتو‪ ،‬نموداری میله ای است که علل مشکالت به وجود آمده را با فراوانی آنها مقايسه می کند‪.‬‬

‫نام اين نمودار‪ ،‬از نام يک دانشمند ايتالیايی علوم اجتماعی به نام ))ويلفرد پارتو ((گرفته شده است‪.‬‬

‫بر اساس اصلی که وی در مورد اقتصاد بیان کرد ‪ % 80‬نتايج از ‪ % 20‬علل ناشی می شود‪ .‬به عبارت‬

‫ديگر‪ ،‬اگر چه ممکن است برای مسائل موجود‪ ،‬علل بسیار زيادی وجود داشته باشد‪ ،‬ولی تعداد‬

‫اندکی از اين علل اهمیت دارند و با رفع آنها می توان بخشاعظم مسائل را حل کرد ‪ .‬به عنوان مثال‬

‫می توان گفت ‪:‬‬

‫‪ 80%‬خطاها توسط ‪ % 20‬کارکنان انجام می شود ‪• .‬‬

‫‪ 80%‬ضايعات محصول به علتمشکل در ‪ % 20‬فرايندهای تولیدی آن است ‪• .‬‬

‫به کمکنمودار پارتو می توان علل مختلف به وجود آمدن نتايج نامناسب را طبقه بندی کرد و به سرعت‬

‫و روشنی نشان داد که کدام دسته از علل اهمیت بیشتری دارند ‪.‬‬
‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬
 ‫مراحل رسم پارتو‬

‫‪.‬علل را نسبت به تعداد از صعودی به نزولی مرتب کنید ‪.‬‬

‫• درصد فراوانی علل مختلف را تعیین کنید ‪.‬‬

‫• درصد تجمعی علل مختلف را محاسبه کنید‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫مثال رسم پارتو‬
‫در يک کارگاه ريخته گري آمار ضايعات مربوط به قطعه منيفولد تراکتور به شرح زير است‪:‬‬
‫ماسه ريزي‪ 7 :‬عدد‬ ‫نيامد ذوب‪ 3:‬عدد‬ ‫مک‪ 55 :‬عدد‬ ‫ترک‪ 25 :‬عدد‬
‫شکستگي‪ 11:‬عدد‬ ‫جوش سرد‪ 9:‬عدد‬

‫درصد تجمعی‬ ‫درصد ضايعات‬ ‫تعداد‬ ‫علل ضايعات‬ ‫رديف‬

‫‪50‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪55‬‬ ‫مک‬ ‫‪1‬‬
‫‪72.7‬‬ ‫‪22.7‬‬ ‫‪25‬‬ ‫ترک‬ ‫‪2‬‬
‫‪82.7‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫شکستگي‬ ‫‪3‬‬
‫‪90.9‬‬ ‫‪8.2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫جوش سرد‬ ‫‪4‬‬
‫‪97.3‬‬ ‫‪6.4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ماسه ريزي‬ ‫‪5‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪2.7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫نيامد ذوب‬ ‫‪6‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪110‬‬ ‫جمع کل ضايعات محصول‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫رسم پارتو با ‪MINITAB‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫رسم پارتو با ‪( MINITAB‬ادامه)‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫رسم پارتو با ‪EXCEL‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫تحليل پارتو‬

‫نمودارهای پارتو به طور نسبتا وسیع در کاربرد های غیر تولیدی‬

‫روشهای بهبود کیفیت استفاده می شوند‪ .‬به طور کلی‪ ،‬نمودار پارتو‬
‫از مفید ترين ابزارهای هفتگانه کنترل آماری فرايند است و‬
‫کاربردهای آن در برنامه های بهبود کیفیت‪ ،‬بستگی به میزان‬
‫خالقیت تحلیل گر دارد ‪.‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫نمودار تمرکز نقص ها‬
‫نمودار تمرکز نقص ها‪ ،‬تصويری است از يک محصول که آن را از ابعاد مختلف‬
‫نشان می دهد‪ .‬با استفاده از اين شکل می توان محل يا محل های ايجاد عیب را‬
‫روی محصول مشخص کرد و مورد تجزيه و تحلیل قرار داد ‪.‬‬
‫در شکل زير نمونه ای از نمودار تمرکز نقص مربوط به يک شرکت ريخته گری‬
‫نشان داده شده است‪ .‬در اين شکل‪ ،‬نقشه قطعه از دو زاويه رسم شده است و‬
‫اپراتورها محل های ايجاد مک را که در بازرسی های قطعه مشاهده می کنند‪ ،‬روی‬
‫شکل عالمت می زنند‪ .‬بدين طريق‪ ،‬بیشترين جايی که مک دارد در قطعه معلوم‬
‫می شود و لذا درصدد رفع عیب قالب علت عیب آن برخواهند آمد ‪.‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫بيشترين کاربرد نمودار تمرکز نقص ها‬
‫نمودار تمرکز نقص ها يکی از ابزارهای بسیار مفید شناخت مشکل در صنايعی نظیر‬
‫آبکاری‪ ،‬رنگکاری‪ ،‬ريخته گری و ذوب‪ ،‬ماشین کاری و مونتاژ به حساب می آيد‪.‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫نمودار پراکندگي‬

‫از نمودار همبستگی به رابطه بالقوه بین دو متغیر استفاده می شود ‪ .‬برای رسم‬
‫اين نمودار تهیه می شوند ‪i=1,2,3,…,n,(Xi , Yi) .‬داده ها به صورت زوجی‬
‫نظیر روی اين نمودار رسم می شود‪ .‬طريقه رسم نقاط روی اين نمودار‪Xi ،‬بر‬
‫حسب ‪Yi‬مقدار‪ Correlation‬نشان دهنده نوع رابطه موجود بین دو متغیر‬
‫است و میزان همبستگی آنها را تعیین می کند‪ .‬معموال برای تحت کنترل در‬
‫آوردن فرايندها‪ ،‬الزم است که عوامل وابسته در آن فرايندها شناسايی شود‪ .‬اگر‬
‫يکی ازاين عوامل‪ ،‬تحت کنترل باشد‪ ،‬به علت همبستگی اش با عامل ديگر‪ ،‬آن‬
‫عامل نیز تحت کنترل خواهد بود‪ .‬در اينجاست که استفاده از نمودار همبستگی‬
‫معنا می يابد ‪.‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫مثال نمودار پراکندگي‬
‫تاثیر حرارت بر استحکام يک سوپر آلیاژ‬

‫میزان حرارت‬ ‫استحکام‬

‫‪65‬‬ ‫‪430‬‬

‫‪50‬‬ ‫‪390‬‬

‫‪55‬‬ ‫‪410‬‬

‫‪68‬‬ ‫‪450‬‬

‫‪64‬‬ ‫‪420‬‬

‫‪70‬‬ ‫‪500‬‬

‫‪56‬‬ ‫‪430‬‬

‫‪71‬‬ ‫‪530‬‬

‫‪73‬‬ ‫‪550‬‬

‫‪75‬‬ ‫‪580‬‬

‫‪78‬‬ ‫‪620‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫نمودار پراکندگي در ‪MINITAB‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

 ‫نمودار پراکندگي در ‪EXCEL‬‬

‫بهبود سامان الوند همدان – دوره اقدامات اصالحي و پيشگيرانه‬

Thank You