Ch1Sec1 BasicOfE

บทที่ 1
ตอนที่ 1 ความรู/พื้นฐานด/านพลังงาน
01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 1
หัวข+อ
1) สถานการณ=พลังงาน
2) ความรู/เบื้องต/นเกี่ยวกับพลังงาน
3) ต/นทุนด/านพลังงานของโรงงานและอาคาร
4) ประสิทธิภาพการใช/พลังงาน
5) การใช/พลังงานในอาคารและโรงงานอุตสาหกรรม

วัตถุประสงค6
1. บอกความหมายและอธิบายประเภทของพลังงานได/
2. อธิบายหน3วยวัดพลังงานได/
3. อธิบายต/นทุนด/านพลังงานของโรงงานหรืออาคารได/
4. อธิบายและคํานวณดัชนีชี้วดั ประสิทธิภาพพลังงานเฉพาะได/อย3าง
ถูกต/อง
5. บอกการใช/พลังงาน/เชื้อเพลิงของอาคารและเครื่องจักร อุปกรณ=
ระบบ ในอาคารได/
6. บอกการใช/พลังงาน/เชื้อเพลิงของโรงงานอุตสาหกรรมและ
เครื่องจักร อุปกรณ= ระบบ ในโรงงานอุตสาหกรรมได/
การนําเข+า (สุทธิ) พลังงานเชิงพาณิชย6ขั้นต+น

900 ั ว
สดส ่ นการนําเข้า (สุทธิ)
นํา# ม ัน
พล ังงานเชงิ พาณิชย์ขนต้
ั# น
800
พ ันบาร์เรลเทียบเท่านํา# ม ันดิบต่อว ัน
700
ก๊าซธรรมชาติ
600 และ LNG
266
ไฟฟ้า
19%
500 49
3%
400
300
ถ่านหินนําเข้า
2563* นํา# ม ัน
814
ถ่านหินนําเข้า 57%
200 304
ก๊าซธรรมชาติและ LNG 21%
100 ไฟฟ้า
0
2559 2560 2561 2562 2563*
รวมทงสิ # 1,433
ั# น
การนําเข้า(สุทธิ)พล ังงานขนต้
ั# น 0.9% *เดือน ม.ค.- ก.ย.
07-Dec-20
ที่มา http://www.eppo.go.th/index.php/en/en-energystatistics/electricity-statistic
การใช+พลังงานเชิงพาณิชย6ขั้นต+น
ั ว
สดส ่ นการใช ้
1,000
พล ังงานเชงิ พาณิชย์ขนต้
ั# น
900 ลิกไนต์ พล ังนํา# /ไฟฟ้า
67
นําเข้า
3% 58
800 3%
700 นํา# ม ัน ถ่านหินนําเข้า

275
600 14%
500
400
ถ่านหินนําเข้า 2563* 742
37%
300
200 ก๊าซธรรมชาติ
842
100 ลิกไนต์ 43%
ไฟฟ้าพล ังนํา# /ไฟฟ้านําเข้า
0
2559 2560 2561 2562 2563*
รวมทงสิ
ั# น# 1,985 พ ันบาร์เรลเทียบเท่า
นํา# ม ันดิบต่อว ัน
้ ล ังงานขนต้
การใชพ ั# น 8.0% *เดือน ม.ค.-ก.ย.
07-Dec-20
การผลิตพลังงานเชิงพาณิชย6ขั้นต+น
ั ว
สดส ่ นการผลิต
800 พล ังงานเชงิ พาณิชย์ขนต้
ั# น
พล ังนํา#
700 ก๊าซธรรมชาติ
9
1%
600
ลิกไนต์ นํา# ม ันดิบ
500 66 121
8% 14%
400 คอนเดนเสท
78
9%
300
2563*
200
นํา# ม ันดิบ
100 คอนเดนเสท
ลิกไนต์ ก๊าซธรรมชาติ
พล ังนํา#
577
0 68%
2559 2560 2561 2562 2563*
รวมทงสิ
ั# น# 850 พ ันบาร์เรลเทียบเท่า
นํา# ม ันดิบต่อว ัน
การผลิตพล ังงานขนต้
ั# น 10.2% *เดือน ม.ค.- ก.ย.
07-Dec-20
การใช+พลังงานเชิงพาณิชย6ขั้นสุดท+าย
ั ว
สดส ่ นการใช ้
900 นํา# ม ัน ิ
พล ังงานเชงพาณิชย์ขนสุ
ั# ดท้าย
800 ลิกไนต์
2
700 0%
171
600 ก๊าซธรรมชาติ 12%
148
11%
500 ไฟฟ้า
322
23%
400
300
ไฟฟ้า
2563*
200
100 742
ลิกไนต์ 54%
0
2559 2560 2561 2562 2563*
รวมทงสิ # 1,384
ั# น
้ ล ังงานขนสุ
การใชพ ั# ดท้าย 8.8% *เดือน ม.ค.- ก.ย.
07-Dec-20
1. สถานการณ6พลังงาน: ไฟฟ-า เดือน ม.ค.-ก.ย. 2563

การจ ัดหาไฟฟ้า
การผลิตไฟฟ้า
EGAT 32%
ั
กําล ังผลิตตามสญญา
IPP 29%
2.1%
การผลิตไฟฟ้าจาก ถ่านหิน/ลิกไนต์
และไฟฟ้านําเข้า เพิม E ขึน#
49,606 MW*
SPP 19% ในขณะทีกE ารผลิตไฟฟ้าจากก๊าซธรรมชาติ
พล ังงานหมุนเวีย พล ังนํา# และนํา# ม ัน ลดลง
Import 12%
157,540 GWh*
ณ เดือน ก.ย. 2563 VSPP 8%
Export : 2,381 GWh
การใชไ้ ฟฟ้า
ประเภท Growth Share

(%) (%)
Peak ในระบบ 3 การไฟฟ้า การใชไ้ ฟฟ้า คร ัวเรือน " 9.5 29

ธุรกิจ ! 10.4 24
30,342 MW 3.1% อุตสาหกรรม ! 6.3 43
ณ ว ันทีE 13 มี.ค. 2563 เวลา 14.14 น.
ไม่รวม Peak ของ IPS 142,244 GWh* องค์กรไม่แสวงหากําไร ! 3.1 0.1
เกษตรกรรม ! 2.6 0.3
การใช้ไฟฟ้าลดลงในเกือบทุกสาขาเศรษฐกิจ โดยเฉพาะธุรกิจ และอุตสาหกรรม อืน

E ๆ (คือ ไฟฟ้ าชัวคราว และอืนๆ) ! 7.3 2
เนือ
E งจากผลกระทบของการแพร่ระบาดของโรคติดเชือ # ไวร ัส COVID-19 ทีส ่ ผลต่อ
E ง
การส่งออกและการท่องเทีย E ว ส่วนสาขาเกษตรกรรมลดลงเนือ E งจากสถานการณ์ภ ัยแล้ง ไฟไม่คด
ิ มูลค่า " 4.0 2
สําหร ับภาคคร ัวเรือนมีการใช้ไฟฟ้าเพิม # 9.5% จากอุณหภูมท
E ขึน ิ ส
ีE ง
ู เมือ
E เทียบก ับปี ก่อน
หมายเหตุ: เทียบกับช่วงเดียวกันของปี กอ
่ น
มาตรการ “อยูบ ่ า้ น หยุดเชือ# เพือ
E ชาติ” และ Work from home ในช่วงครึงE ปี แรก
01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563
*ไม่รวมข ้อมูลของผู ้ผลิตไฟฟ้ าใช ้เอง (IPS)
8
ณ ก.ย. 2563
1. สถานการณ6พลังงาน
Peak Generation Requirement: Generating Capacity:
30,342 MW 49,606 MW
Reserved Capacity:
≈ 38.8 %
1. สถานการณ-พลังงาน: ไฟฟ4า
กําลังผลิตตามสัญญาในระบบไฟฟ-า
ั
กําล ังผลิตตามสญญาในระบบไฟฟ ้า
50,000 ณ สนิ# เดือนก ันยายน 2563
8% 8%
45,000 8% 8%
8% 12% 12%
8% 8%
40,000 9% VSPP
นําเข้าและ 4,128
35,000 แลกเปลียE น 8%
14% 16% 18% 19% 19%
เมกะว ัตต์ (MW)
5,721
30,000 12% กฟผ.
16,035
32%
25,000
33% 32% 32% 30% 29%
SPP
2563*
20,000
9,474
19%
15,000
10,000 IPP
36% 35% 33% 31% 32% 14,249
29%
5,000
0
2559 2560 2561 2562 2563* รวมทงส ิ# 49,606 MW
ั# น
หมายเหตุ : กําลังผลิตตามสัญญาในระบบไฟฟ้ า
ไม่รวมข ้อมูลของผู ้ผลิตไฟฟ้ าใช ้เอง (IPS)
ั
กําล ังผลิตตามสญญาในระบบไฟฟ # เดือนก ันยายน 2563
้ า ณ สิน
อยูท
่ ีE 49,606 เมกะว ัตต์
* เดือน ก.ย.
1. สถานการณ6พลังงาน: ไฟฟ-า
ั ว
สดส ่ นการผลิตไฟฟ้า
220,000 จากเชอ ื# เพลิงชนิดต่างๆ
พล ังงาน
200,000 หมุนเวียน
พล ังงานหมุนเวียน 15,449
10%
180,000
กิกะว ัตต์-ชวE ั โมง (GWh)
160,000 21,596
14%
140,000
ถ่านหินนําเข้า/ลิกไนต์
120,000 พล ังนํา#
3,739
2%
100,000
80,000 ก๊าซธรรมชาติ นํา# ม ัน

652
2563*
0.4%
ถ่านหินนําเข้า/
60,000 ลิกไนต์
27,992 ก๊าซธรรมชาติ
40,000 18% 88,112
56%
20,000
0
2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 รวมทงส ิ# 157,540 GWh
ั# น
หมายเหตุ : (1) การผลิตไฟฟ้ าในทีนีย : ังไม่รวมการผลิตไฟฟ้ า
ของผู ้ผลิตไฟฟ้ าใช ้เอง (IPS)
การผลิตไฟฟ้า 2.1% โดยการผลิตไฟฟ้าจากถ่านหิน/ลิกไนต์ (2) การผลิตไฟฟ้ าจากนํ: ามันรวมการผลิตไฟฟ้ า
และไฟฟ้านําเข้าเพิม # ในขณะทีก
E ขึน E ารผลิตไฟฟ้าจากก๊าซธรรมชาติ จากนํ: ามันปาล์มของโรงไฟฟ้ าบางปะกง
พล ังงานหมุนเวียน พล ังนํา# และนํา# ม ันลดลง
* เดือน ม.ค.-ก.ย.
ความต+องการพลังไฟฟ-าสูงสุดในระบบ 3 การไฟฟ-า
33,000
3 พ.ค. 2562 เวลา 14.27 น.
32,273 MW
32,000
13 มี.ค. 2563 เวลา 14:14 น.

31,000
30,342 MW
30,000
เมกะว ัตต์ (MW)
2562
29,000 2563
28,000
2561
27,000
26,000
25,000
ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.
หมายเหตุ : ความต ้องการพลังไฟฟ้ าสูงสุดในระบบ 3 การไฟฟ้ า ยังไม่รวมผู ้ผลิตไฟฟ้ าใช ้เอง (IPS)

การใช+ไฟฟ-าในระบบ 3 การไฟฟ-า
ั ว่ นการใชไ้ ฟฟ้า
สดส
160,000 ลูกค้าตรง
2.7% 4.4%
กฟภ. (PEA) EGAT 1,112
140,000 1%
MEA
38,892
120,000
27%
100,000
80,000
2563*
กฟน. (MEA)
60,000
PEA
40,000 102,239
2.7% 72%
20,000
ลูกค้าตรง EGAT
0
2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562
รวมทงส ิ# 142,244 GWh
ั# น
หมายเหตุ : การใช ้ไฟฟ้ าในทีนีย
: ังไม่รวมการใช ้ไฟฟ้ า
ของผู ้ผลิตไฟฟ้ าใช ้เอง (IPS)
การใชไ้ ฟฟ้า 3.1%

การจําหน6ายไฟฟ-าจําแนกตามประเภทอัตราค6าไฟฟ-า
200,000 ปี 2563*
ประเภท Growth (%) Share (%)
180,000
บ ้านอยูอ
่ าศัย " 9.5 29
160,000
กิจการขนาดเล็ก ! 4.5 11
140,000
กิจการขนาดใหญ่ กิจการขนาดกลาง ! 5.5 16
120,000 กิจการขนาดใหญ่ ! 8.0 37
100,000 กิจการเฉพาะอย่าง ! 29.5 3

องค์กรไม่แสวงหา
กิจการขนาดกลาง กําไร** ! 3.1 0.1
80,000
สูบนํ: าการเกษตร ! 2.6 0.3
60,000 กิจการขนาดเล็ ก
อืนๆ*** ! 5.1 2
40,000
ไฟฟ้ าไม่คด
ิ มูลค่า " 4.0 2
่ าศ ัย
บ้านอยูอ
20,000
ลูกค ้าตรง กฟผ. " 2.7 1
0 กิจการเฉพาะอย่าง องค์กรไม่แสวงหากําไร**
2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562
สูบนํา# การเกษตร ไฟฟ้าไม่คด
ิ มูลค่า
** ตัง: แต่เดือน ต.ค. 2555 เป็ นต ้นไป ผู ้ใช ้ไฟฟ้ าทีเป็ นหน่วยงานราชการจะถูกจัดเข ้าประเภทกิจการขนาดเล็ก/กลาง/ใหญ่ แล ้วแต่กรณี อืน
E ๆ*** ลูกค้าตรง กฟผ.
*** อืนๆ ได ้แก่ ประเภทไฟฟ้ าสํารอง ประเภททีสามารถงดจ่ายไฟฟ้ าได ้ และไฟฟ้ าชัวครว
หมายเหตุ : ไม่รวมการใช ้ไฟฟ้ าของผู ้ผลิตไฟฟ้ าใช ้เอง (IPS)

ปริมาณการใช+ไฟฟ-ารายสาขา
250,000 การใชไ้ ฟฟ้า 3.1%
ปี 2563*
Growth Share
ประเภท
(%) (%)
200,000
ครัวเรือน " 9.5 29
ไฟฟ้าไม่คด
ิ
มูลค่า
อืน
E ๆ****
2%
2% อุตสาหกรรม ธุรกิจ ! 10.4 24
150,000
อุตสาหกรรม ! 6.3 43
คร ัวเรือน องค์กรไม่แสวงหา
29% กําไร** ! 3.1 0.1
100,000
เกษตรกรรม*** ! 2.6 0.3
อุตสาหกรรม
43%
2563*
ธุรกิจ
อืนๆ**** ! 7.3 2
ธุรกิจ
50,000 24%
ไฟฟ้ าไม่คด
ิ มูลค่า " 4.0 2
คร ัวเรือน
ส่วนราชการฯ เกษตรกรรม***
ไฟฟ้าไม่คด
ิ มูลค่า อืน
E ๆ****
0
2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562
** ตัง: แต่เดือน ต.ค. 2555 เป็ นต ้นไป ผู ้ใช ้ไฟฟ้ าทีเป็ นหน่วยงานราชการจะถูกจัดเข ้าประเภทธุรกิจ/กิจการขนาดเล็ก แล ้วแต่กรณี
*** การใช ้ไฟฟ้ าในสาขาเกษตรกรรม ได ้แก่ การใช ้ไฟฟ้ าในการสูบนํ: าเพือการเกษตร
**** อืนๆ ได ้แก่ ไฟฟ้ าชัวคราว และอืนๆ
หมายเหตุ : ไม่รวมการใช ้ไฟฟ้ าของผู ้ผลิตไฟฟ้ าใช ้เอง (IPS)
การจําหน6ายไฟฟ-าของกลุ6มอุตสาหกรรมที่สําคัญ
12,000
11,000 อาหาร
10,000
9,000
8,000
7,000 เหล็ กและโลหะพืน# ฐาน

อิเล็ กทรอนิกส์
6,000
ยานยนต์
5,000 พลาสติก
สิงE ทอ
4,000
ยางและผลิตภ ัณฑ์ยาง
ซีเมนต์
3,000 การผลิตนํา# แข็ง
เคมีภ ัณฑ์
2,000
1,000
2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562
เหล็กและ ยางและ การผลิต

ปี 2563* อาหาร สิงE ทอ อิเล็กทรอนิกส์ พลาสติก ยานยนต์ ซีเมนต์ เคมีภ ัณฑ์
# ฐาน
โลหะพืน ผลิตภ ัณฑ์ยาง นํา# แข็ง
Growth (%) ! 2.7 ! 11.8 ! 20.8 ! 4.7 ! 6.0 ! 24.5 ! 1.6 ! 6.2 ! 4.3 ! 1.0
การจําหน6ายไฟฟ-าของกลุ6มธุรกิจที่สําคัญ
5,500 อพาร์ทเมนต์
ห้างสรรพสินค้า
5,000
4,500 โรงแรม
ขายปลีก
4,000
3,500
ขายส่ง
3,000 อส ังหาริมทร ัพย์
โรงพยาบาล
2,500
2,000
1,500
ภ ัตตาคารและไนต์คล ับ
1,000 สถาบ ันการเงิน
ก่อสร้าง
500
2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562
โรงพยาบาล/
ห้างสรรพ อพาร์ตเมนต์ อส ังหา สถาบ ัน ภ ัตตาคาร
ปี 2563* โรงแรม ขายปลีก สถานบริการ ขายส่ง ก่อสร้าง
สินค้า และเกสต์เฮาส์ ริมทร ัพย์ ทางการแพทย์ การเงิน และไนต์คล ับ
Growth (%) ! 16.8 ! 36.5 ! 7.7 ! 5.7 ! 11.6 " 0.5 ! 8.5 ! 5.7 " 2.2 ! 18.1
2. ความรู+เบื้องต+นเกี่ยวกับพลังงาน
คาดการณ=ปริมาณสํารองพลังงาน
ฟอสซิลของโลก
• น้ํามันจะมีเหลือใช/ 40 ปO
• กPาซธรรมชาติสํารองจะหมดใน 60 ปO
• ถ3านหินเหลืออีก 230 ปO could seam
• แร3ยูเรเนียมจะมีให/ใช/อีก 73 ปO
• ประเด็นที่ควรให/ความสําคัญคือ การใช+พลังงานอย6างมีประสิทธิภาพ
และ การใช+พลังงานทดแทน nihilo him (

ที่มา: schneideruniversities.com
a.
lsianmouonuoouinv
↳
shiloiuiniw vreusinihinonnw
↳ Tsiranana ohhhh -
-
I.oooiiuouos
original winner
① ②
ooaiounviwaiooni covoivrounrn )
ที่มา: schneideruniversities.com

• ความหมายและประเภทของพลังงาน
1) พลังงานสิ้นเปลือง asinine thrown , )
2) พลังงานหมุนเวียน win ( 6680 ,

ow
,
• รูปแบบของพลังงาน (ในทางฟXสิกส=)
1) พลังงานศักย= (Potential Energy)
2) พลังงานจลน= (Kinetic Energy)
รูปแบบของพลังงาน (ทั่วไป) รูปแบบของพลังงาน (ตามแหล3งที่มา)
• พลังงานเคมี • พลังงานปฐมภูมิ
• พลังงานกล • พลังงานทุติยภูมิ
• พลังงานความร/อน
• พลังงานรังสี
• พลังงานไฟฟ]า
• พลังงานนิวเคลียร=

ประสิทธิภาพการผลิตไฟฟ4าของโรงไฟฟ4าประเภทตAาง ๆ โดยเฉลี่ย
amnion niiaiw
you; inward
- I
01205451 Energy Conservation & Management yjjoiwn.nl 7 ธันวาคม 2563 24
หนAวยวัดพลังงาน
• การเปรียบเทียบพลังงานหรือเชื้อเพลิงตAางรูปแบบกัน (nitrogenousruin
• คAาพลังงานของเชื้อเพลิง (Energy Content of Fuel) หรือคAาความ
รXอนของเชื้อเพลิง (Calorific Value of Fuel) หรือ (Heating Value
of Fuel)
• คAาความรXอนสุทธิของเชื้อเพลิง (Net Calorific Value of Fuel)
• หนAวยวัดมาตรฐานสากล
หนAวยวัดพลังงาน (ตAอ)
• การเลือกใชXหนAวยวัดแบบใดขึ้นอยูAกับลักษณะการใชXงาน
• การใชXในแวดวงธุรกิจหรือพลังงานแตAละชนิด จะนิยมใชXหนAวยวัด
กายภาพ (Physical unit)
• หากตXองการเปรียบเทียบพลังงานหรือเชื้อเพลิงหลายชนิด ตXองแปลง
หนAวยวัดตAาง ๆ เหลAานั้นใหXอยูAในรูปเดียวกัน คือ หนAวยวัดรAวม
(Common unit) กAอน จึงจะสามารถนํามาเปรียบเทียบกันไดX

• หนAวยวัดปริมาณพลังงานทีน่ ิยมใชXทวั่ ไป คือ James Prescott Joules
จูล (Joule: J) (1818-1889)
• พลังงานกล 1 จูล (J) = งานที่ไดXจากแรง 1 นิวตัน (Newton : N)

กระทําตAอวัตถุใหXเคลื่อนที่ไปเปgนระยะทาง 1 เมตรดXวยอัตราเรAง 1 เมตร
ตAอวินาที2 (m/s2)
• พลังงานไฟฟ4า 1 จูล (J) = การชาร-ตประจุไฟฟ4า 1 คูลอมบ- 15=1.6×15 'Ve
(Coulomb) ที่ทําใหXความตAางศักย-เพิ่มขึ้น 1 โวลต- (Volt)
• พลังงานความรXอน 1 จูล (J) จะเทียบมาจากพลังงานที่ใชXในการทําใหXน้ํา
มีอุณหภูมิสูงขึ้น
• 1 Cal: ความรXอนที่ใชXในการทําใหXน้ํา 1 กรัม มีอุณหภูมิเพิ่มขึ้น 1
องศาเซลเซียส มีคAาเทAากับ 4.187 จูล
• 1 Btu: ความรXอนที่ใชXในการทําใหXน้ํา 1 ปอนด- มีอุณหภูมิเพิ่มขึ้น

1 องศาฟาเรนไฮต- มีคAาเทAากับ 1,055 จูล

การใชXคอมพิวเตอร- 2 ชั่วโมง คิดเปgนพลังงาน
ใชXเทียบเทAาพลังงานในการตXมกาแฟไดXกี่แกXว ?
ก. 3 แกXว ข. 12 แกXว
คอมพิวเตอร- 100 Watt = 100/1000 = 0.1 kW
พลังงานที่ใชX = 0.1100×60×2×60
kW x 2 hrs = 0.2 kWh
= 0.2720
x 3.6kJMJ/kWh = 0.720 MJ = 720 kJ
ตXมกาแฟ 1 แกXว (200cc.)

moot o
พลังงานที่ใชX = (100-30) C x 4.2 kJ/kgoC x (200/1000) kg
= 59200
kJ cc 287
+4 . ( x
)
too -30
12 Krio= 12 แกXว
ดังนั้น เทียบเทAาการตXมกาแฟ = 720/59

หนAวยวัดพลังงาน
หนAวยวัดรAวมที่นิยมใชX
• บีทียู (British Thermal Units; Btu)
• บาร-เรลเทียบเทAาน้ํามันดิบ (barrels of oil equivalents)
• ตันเทียบเทAาน้ํามันดิบ (tons of oil equivalents) miniwi →
u mindinan iou onit as
'
• ตันเทียบเทAาถAานหิน (tons of coal equivalents)

• เทราจูล (terajoules)
• ตันเทียบเทAาน้ํามันดิบ (ton of oil equivalent; toe)

• IEA และ UN กําหนดใหX 1 ตันเทียบเทAาน้ํามันดิบ = 41.868 GJ
ความสัมพันธ-ของพลังงาน และ กําลังงาน
• พลังงาน (Energy) for:wootnihil nu e vim ar res as
• กําลังงาน (Power) Iaimwi u w on
James Watt (1736-1819)

PCH
พลังงาน = กําลังงาน x เวลา

+
S dt
โดยที่ กําลังงาน มีหน,วยเป/น วัตต1 (W) หรือ จูล/วินาที (J/s) i J kts
=
.
to
พลังงานงาน มีหน,วยเป/น จูล (J) หรือนิวตัน-เมตร (Nm)

เวลา มีหน,วยเป/น วินาที (s)

กฎของพลังงาน “พลังงานไม3สามารถถูกสร/างขึ้นหรือถูกทําลายลงได/
แต3สามารถเปลี่ยนรูปได/” เช3น
การเผาไหม+
พลังงานเคมี พลังงานความร+อน
มอเตอร6
พลังงานไฟฟ-า พลังงานกล
เครื่องกําเนิดไฟฟ-า
พลังงานกล พลังงานไฟฟ-า
• การแปลงพลังงาน – โรงไฟฟ]าพลังความร/อน
พลังงาน
ไอน้ําเหลือทิ้ง
พลังงานเคมี พลังงานความรXอน พลังงานกล
เชื้อเพลิง หมXอไอน้ํา เครื่องกําเนิด
's our
Woo Arrow ไฟฟ4า
own's ninny
พลังงานไฟฟ4า

การคํานวณปริมาณการใชCพลังงานในโรงงานควบคุมและอาคารควบคุม
หน,วยเป/นเมกะจูล (MJ)
1. กรณีไฟฟKา-คํานวณปริมาณการใชCไฟฟKาเป/นหน,วย kWh แลCวคูณดCวย 3.60
2. กรณีความรCอนจากไอน้ํา-คํานวณปริมาณความรCอนจากไอน้ําเป/นพลังงาน
ไฟฟKาเทียบเท,าโดยใชCสูตร
Es = (hs– hw) * S * eff
3. กรณีพลังงานสิ้นเปลืองอื่น-คํานวณปริมาณความรCอนจากพลังงานสิ้นเปลือง
อื่นเป/นพลังงานไฟฟKาเทียบเท,าโดยใชCสูตร n'months narrow
→
Ef = F * HHV * eff
D- neuron
การแปลงหนAวยปริมาณพลังงานของเชื้อเพลิง
คAาพลังงานของเชื้อเพลิง
ในรูปคAาความรXอนสุทธิ (Net Calorific Value)
*ใชXตารางแปลงหนAวยในรายงานประจําป|ของ พพ.*
twovisitor

การคํานวณการใชXพลังงานเปgนเมกะจูล (MJ)
พลังงานไฟฟ4า (MJ) = กิโลวัตต--ชั่วโมง x 3.6 = kWh x 3.6
ตัวอยAาง โรงงานมีการใชXพลังงานไฟฟ4า 2,000,000 กิโลวัตต--ชั่วโมง/ป|

โรงงานจะมีการใชXพลังงานกี่เมกะจูล ?
พลังงาน = 2,000,000 x 3.6 = 7,200,000 เมกะจูล/ป|
การคํานวณการใชXพลังงานเปgนเมกะจูล (MJ)
EI ตัวอยA
logons INVITE 2dm kwh hear
าง โรงงานมี การใชXน้ํามันเตา 200,000 ลิตรตAอป| โรงงานจะมีการใชX
i. aiwniioiwaoiwoioworiiln
พลังงานกี257W
่เมกะจูล? 7.26743.6
Try
× =
พลังงาน = 200,000 ลิตร/ป| x 39.77 เมกะจูล/ลิตร

= 7,954,000 เมกะจูล/ป|

3. ต+นทุนด+านพลังงานของโรงงานและอาคาร
• แรงจูงใจที่สําคัญในการดําเนินการด/านอนุรักษ=พลังงานของ
ผู/ประกอบการ คือ เพื่อลดค3าใช/จ3ายหรือต/นทุนเปeนหลัก
• จากการศึกษาต/นทุนการใช/พลังงานในภาคอุตสาหกรรม 6 สาขาของ
ไทยเปรียบเทียบกับสหรัฐอเมริกาพบว3า อุตสาหกรรมไทยยังมี
ศักยภาพที่จะลดต/นทุนด/านพลังงานได/ในทุกสาขา
• หากแต3ละอุตสาหกรรมลดต/นทุนพลังงานลงได/ร/อยละ 5 - 10 ภายใน
ปO 2554 จะทําให/เกิดการประหยัดต/นทุนพลังงานได/ถึง 4,263 ล/าน
บาทต3อปO (ข/อมูลจากการศึกษาของมูลนิธิพลังงานเพื่อสิ่งแวดล/อม,
2547
• การลดต/นทุนด/านพลังงานช3วยสร/างมูลค3าเพิ่มให/แก3ผลผลิต ทําให/
ศักยภาพการแข3งขันในตลาดสูงขึ้นอีกด/วย
4. ประสิทธิภาพการใช+พลังงาน
ดัชนีชี้วัดประสิทธิภาพพลังงานเฉพาะ (Specific Energy Consumption; SEC)
→ Wissmann
→ throw aoniwd
เมื่อ
SEC = ดัชนีชี้วัดประสิทธิภาพพลังงาน หรือคAาการใชXพลังงานตAอหนAวย
ผลผลิต
 E = ผลรวมของพลังงาน ซึ่งไดXจากคAาความรXอนคูณกับปริมาณไฟฟ4าและ
เชื้อเพลิงที่ใชX โดยคิดจากพลังงานสุทธิคือ พลังงานที่ซื้อทั้งหมดหักลบ
ดXวยพลังงานที่ขาย
 P = ผลรวมของปริมาณผลผลิตในชAวงเวลาเดียวกัน
• Average SEC/Reference SEC
→ Woo of
-
ประสิทธิภาพของเครื่องจักร/อุปกรณ- หรือระบบ
หมXอไอน้ํา
sivrolsn
ระบบทําความเย็น

ประสิทธิภาพของเครื่องจักร/อุปกรณ- หรือระบบ (ตAอ)
มอเตอร-
5. การใช+พลังงานในอาคารและโรงงานอุตสาหกรรม
ที่มา : สถานการณ-พลังงานของประเทศไทย เดือนมกราคม - สิงหาคม 2562 (พพ.)

สัดสAวนการใชXพลังงานในอาคารประเภทตAาง ๆ
หXางสรรพสินคXา สถานพยาบาล และ โรงแรม
ความร้อน ความร้อน
ความร้อน
ไฟฟ+า 55% ไฟฟ+ า
ไฟฟ+า
80%
ระบบปรับอากาศ ระบบปรั
ระบบปรับบอากาศ
อากาศ
25% ระบบไฟฟ+าาแสงสว่
ระบบไฟฟ+ แสงสว่างาง
ระบบไฟฟ+าแสงสว่าง
20% อื7นๆ
อื7นๆ 20% อื7นๆ
สํานักงาน
60-70% ไฟฟ+า า
ไฟฟ+
100% ระบบปรั
ระบบปรั บอากาศ
บอากาศ
ระบบไฟฟ+าแสงสว่าง
20-30% ระบบไฟฟ+าแสงสว่าง
อื7นๆ
10-15% อื7นๆ
มาตรการประหยัดพลังงานไฟฟ4าในระบบและอุปกรณ-ตAาง ๆ ของอาคาร/โรงงาน
ระบบปรับอากาศ
มาตรการที่ไมAตXองเสียคAาใชXจAาย
 ปรับตั้งอุณหภูมิใหXอยูAในระดับที่เหมาะสม
 กํ า หนดใหX เ ครื่ อ งทํ า ความเย็ น ทํ า งานเปg น สA ว นๆ
ตามพื้นที่ที่ใชXงาน
 ลดชั่วโมงการทํางานของเครื่องปรับอากาศ
 ลดการทํางานของคอมเพรสเซอร-
 เป~ดเครื่องระบายอากาศเทAาที่จําเปgน

 ติดตั้งเครื่องปรับอากาศในตําแหนAงที่เหมาะสม
 ป~ดเครื่ องใชX ไฟฟ4าและหลอดไฟฟ4าแสงสวA างที่ไมA
จําเปgน
 ลดปริมาณความรXอนจากภายนอกเขXาสูAอาคาร
 บํารุงรักษาเครื่องปรับอากาศอยAางสม่ําเสมอ
 ลดภาระการทํางานของเครื่องปรับอากาศ

มาตรการที่ตXองลงทุน
 ปรับปรุงกรอบอาคาร
 ติดตั้งเครื่องควบคุมการจAายลม
 ติดตั้งมAานหรือกันสาด
 ติดตั้งแผAนสะทXอนความรXอนจากแสงอาทิตย-
 ติดตั้งระบบเป~ด-ป~ดไฟฟ4าอัตโนมัติ
 ใชX เ ครื่ อ งทํ า ความเย็ น และเครื่ อ งปรั บ อากาศ
ประสิทธิภาพสูง
 ปรับปรุงสภาพแวดลXอมโดยรอบอาคาร
 ติดตั้ง ดูแลและบํารุงรักษาหอผึ่งน้ํา
ระบบไฟฟ4าแสงสวAาง
การออกแบบ
 ใชXแสงสวAางจากธรรมชาติอยAางเต็มที่
 ติดตั้งสวิตช-เป~ด-ป~ดไฟฟ4าเปgน 2 ชุด แยก
จากกัน
 เลือกวิธีการใหXแสงสวAางและระดับความ
สวAางที่สอดคลXองกับความตXองการใชXงาน
 lighting ชAวยประหยัดคAาไฟไดXถึง 50
เปอร-เซ็นต-

การเลือกใชXอุปกรณ-
 เลื อ กใชX ห ลอดไฟฟ4 า ที่ ใ หX ค วามสวA า ง
เหมาะสมกับงาน
 เลือกใชXอุปกรณ-ที่มีประสิทธิภาพสูง ที่มา: https://ledlighting.tech/wp-content/uploads/2019/06/AdobeStock_175979838.jpeg
 แยกสวิตช-ควบคุมอุปกรณ-ไฟฟ4าแสงสวAาง
ที่ ส ามารถเป~ ด -ป~ ดไดX อ ยA างเหมาะสมและ
สอดคลXองกับความจําเปgนในการใชXงาน
การใชXงาน
 ตรวจสอบประสิทธิภาพและปริมาณการใชXพลังงานไฟฟ4า
 ออกแบบและปรับปรุงการใชXพลังงานไฟฟ4าแสงสวAาง
 ลดการใชXที่ไมAจําเปgน
 ป~ดไฟฟ4าแสงสวAางในพื้นที่หรือชAวงเวลาที่ไมAใชXงาน
 ลดความสวAางหรือหรี่ไฟในบริเวณที่ไมAจําเปgน
การบํารุงรักษา
 ทําความสะอาดฝาครอบโคมไฟฟ4า หลอดไฟ แผAนสะทXอน
แสง อยAางสม่ําเสมอ

มอเตอร-ไฟฟ4า
 เลือกขนาดมอเตอร-ที่เหมาะสมและสอดคลXองกับภาระการใชXงาน
 ตรวจสอบและบํารุ งรักษาการระบายความรXอ นและระบบทางกลของ
มอเตอร-ใหXอยูAในสภาพดี
 หลีกเลี่ยงการเดินมอเตอร-ตัวเปลAาโดยไมAมีโหลด
 หลีกเลี่ยงการเริ่มเดินเครื่องและกลับทิศทางหมุนของมอเตอร-ขนาดใหญA
ในชAวงเวลาที่มีความตXองการกําลังไฟฟ4าสูงสุด (Peak Demand)
 ติดตั้งมอเตอร-ในบริเวณที่มีอากาศถAายเทสะดวก
 ตรวจสอบและปรับแรงดันไฟฟ4าที่จAายใหXมอเตอร-
 ติดตั้งอุปกรณ-ปรับความเร็วรอบของมอเตอร- (VSD)
 เลือกใชXมอเตอร-ประสิทธิภาพสูง
ลิฟต-
 ป~ดลิฟต-ชAวงที่มีการใชXงานนXอย
 ปรับตั้งโปรแกรมใหXลิฟต-เป~ดเฉพาะชั้น
 รณรงค-ประชาสัมพันธ-การใชXลิฟต-
 ดูแลรักษาและเปลี่ยนอุปกรณ-
 ติดตั้งอุปกรณ-ตรวจจับอัตโนมัติควบคุมการ
ทํางาน

บันไดเลื่อน
 ติดตั้งอุปกรณ-อัตโนมัติควบคุมใหXบันไดเลื่อนทํางานเฉพาะเมื่อมี
การใชXเทAานั้น
 ดูแลรักษาและเปลี่ยนอุปกรณ-ตามอายุการใชXงานที่กําหนด
ปÇÉมน้ํา
 เลือกเครื่องปÇÉมน้ําที่มีการทํางานที่มีประสิทธิภาพสูงสุดใกลXเคียง
กับจุดใชXงาน
 ไมAควรเผื่อขนาดเครื่องปÇÉมน้ําใหXมีใหญAจนเกินไป
 เลือกใชXเครื่องปÇÉมน้ําขนาดเล็กหลายตัว แทนการใชXขนาดใหญAแตA
มีจํานวนนXอย
 เลือกขนาดใบพัดใหXเหมาะสมกับขนาดของตัวมอเตอร-และปÇÉมน้ํา
 จัดรายการซAอมบํารุงรักษาเครื่องปÇÉมน้ําอยAางสม่ําเสมอ
การใชXพลังงานความรXอนในเครื่องจักรและอุปกรณ-ตAาง ๆ ของอาคาร
 ปรับตั้งแรงดันไอน้ํา
 เดินเครื่องหมXอไอน้ําใหXเหมาะสม
 ปรับปรุงประสิทธิภาพการเผาไหมX
 ตรวจสอบสภาพการทํางานของหมXอไอน้ํา
 บํารุงรักษาหมXอไอน้ําอยAางสม่ําเสมอ
 นําไอน้ํามาอุAนน้ํามันเตา
 อุAนน้ํามันเตาใหXไดXอุณหภูมิที่เหมาะสม
 นําน้ําโบลว-ดาวน-กลับมาอุAนน้ําที่ป4อนหมXอไอน้ํา
 นําคอนเดนเสทกลับมาอุAนน้ําป4อนหมXอไอน้ํา

 หุXมฉนวนทAอไอน้ํา
 ใชXพลังงานแสงอาทิตย-หรือติดตั้งชุดอุAนน้ํากAอนเขXาหมXอไอน้ํา
 ติดตั้งเครื่องอุAนอากาศ
 ใชXมอเตอร-ประสิทธิภาพสูงสําหรับพัดลมเปÑาอากาศ
 ใชXอุปกรณ-ปรับความเร็วกับพัดลมเปÑาอากาศ
 ใชXชุดควบคุมปริมาณออกซิเจน
แผนบูรณาการพลังงานระยะยาว พ.ศ. 2558 - 2579

 หุXมฉนวนทAอไอน้ํา
 ใชXพลังงานแสงอาทิตย-หรือติดตั้งชุดอุAนน้ํากAอนเขXาหมXอไอน้ํา
 ติดตั้งเครื่องอุAนอากาศ
 ใชXมอเตอร-ประสิทธิภาพสูงสําหรับพัดลมเปÑาอากาศ
 ใชXอุปกรณ-ปรับความเร็วกับพัดลมเปÑาอากาศ
 ใชXชุดควบคุมปริมาณออกซิเจน
แผนบูรณาการพลังงานระยะยาว พ.ศ. 2558 - 2579

Ch1Sec1 BasicOfE

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ch1Sec1 BasicOfE

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

บทที่ 1

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 1

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 2

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 3

การนําเข+า (สุทธิ) พลังงานเชิงพาณิชย6ขั้นต+น

700 นํา# ม ัน ถ่านหินนําเข้า

1. สถานการณ6พลังงาน: ไฟฟ-า เดือน ม.ค.-ก.ย. 2563

ประเภท Growth Share

Peak ในระบบ 3 การไฟฟ้า การใชไ้ ฟฟ้า คร ัวเรือน " 9.5 29

การใช้ไฟฟ้าลดลงในเกือบทุกสาขาเศรษฐกิจ โดยเฉพาะธุรกิจ และอุตสาหกรรม อืน

80,000 ก๊าซธรรมชาติ นํา# ม ัน

13 มี.ค. 2563 เวลา 14:14 น.

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 12

การใชไ้ ฟฟ้า 3.1%

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 13

120,000 กิจการขนาดใหญ่ ! 8.0 37

100,000 กิจการเฉพาะอย่าง ! 29.5 3

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 14

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 15

7,000 เหล็ กและโลหะพืน# ฐาน

เหล็กและ ยางและ การผลิต

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 18

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 19

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 20

2) พลังงานหมุนเวียน win ( 6680 ,

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 21

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 22

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 23

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 25

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 26

จูล (Joule: J) (1818-1889)

• พลังงานกล 1 จูล (J) = งานที่ไดXจากแรง 1 นิวตัน (Newton : N)

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 27

• 1 Btu: ความรXอนที่ใชXในการทําใหXน้ํา 1 ปอนด- มีอุณหภูมิเพิ่มขึ้น

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 28

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 29

ตXมกาแฟ 1 แกXว (200cc.)

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 30

• ตันเทียบเทAาถAานหิน (tons of coal equivalents)

• ตันเทียบเทAาน้ํามันดิบ (ton of oil equivalent; toe)

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 31

• กําลังงาน (Power) Iaimwi u w on

James Watt (1736-1819)

พลังงาน = กําลังงาน x เวลา

พลังงานงาน มีหน,วยเป/น จูล (J) หรือนิวตัน-เมตร (Nm)

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 32

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 33

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 34

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 36

ตัวอยAาง โรงงานมีการใชXพลังงานไฟฟ4า 2,000,000 กิโลวัตต--ชั่วโมง/ป|

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 37

พลังงาน = 200,000 ลิตร/ป| x 39.77 เมกะจูล/ลิตร

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 38

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 41

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 42

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 43

ที่มา : สถานการณ-พลังงานของประเทศไทย เดือนมกราคม - สิงหาคม 2562 (พพ.)

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 45

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 46

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 47

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 48

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 49

01205451 Energy Conservation & Management 7 ธันวาคม 2563 50