Modul Tasawwur Islam

MODUL LATIHAN SPM
2022/2023
PANITIA TASAWWUR ISLAM SMK JALAN APAS
TASAWWUR ISLAM TINGKATAN 4
KANDUNGAN
TEMA 1 : ISLAM SEBAGAI AD-DIN
PELAJARAN 1 Islam Adalah Cara Hidup
PELAJARAN 2 Akidah Menurut Islam
PELAJARAN 3 Ibadah Menurut Islam
PELAJARAN 4 Akhlak Menurut Islam
PELAJARAN 5 Prinsip Pandangan Hidup Islam
TEMA 2 : MANUSIA SEBAGAI HAMBA DAN KHALIFAH ALLAH SWT
PELAJARAN 6 Fitrah Kejadian Insan
PELAJARAN 7 Tanggungjawab Sebagai Hamba dan

Khalifah Allah SWT
PELAJARAN 8 Peranan Wahyu dan Akal
TEMA 3 : SISTEM SOSIAL ISLAM
PELAJARAN 9 Asas Sistem Sosial Islam
PELAJARAN 10 Sistem Kekeluargaan Menurut Islam
PELAJARAN 11 Prinsip Pergaulan Menurut Islam
PELAJARAN 12 Hiburan Menurut Islam
PELAJARAN 13 Kesenian Menurut Islam

TEMA 1 : ISLAM SEBAGAI AL-DIN
PELAJARAN 1 : ISLAM SEBAGAI CARA HIDUP
Islam sebagai al –Din Islam adalah cara hidup yang lengkap merangkumi akidah, ibadah
dan akhlak.
Islam Bahasa:Sejahtera,selamat dan penyerahan
Istilah :Taat dan patuh kepada perintah Allah SWT ,meninggalkan
larangannya ,beroleh kesejahteraan dan keselamatan apabila
berserah kepadanya.
Iman Bahasa : Yakin dan percaya

Istillah : Membenarkan dengan hati,berikrar dengan lisan dan
beramal dengan anggota badan terhadap segala perintah dan
suruhannya.
Ihsan Bahasa : Berbuat kebaikan
Istillah : Kesungguhan dalam memikirkan sesuatu ibadah dan
pekerjaan semata-mata kerana Allah.
Perbezaan Rukun Rukun Islam Rukun Iman
Islam dan Rukun Iman  mengucap dua kalimah  Beriman kpd Allah
Syahadah  Beriman kpd malaikat
 Solat fardhu lima  Beriman kpd kitab
waktu  Beriman kpd rasul
 Mengeluarkan zakat  Beriman kpd hari
 Berpuasa bulan akhirat
Ramadhan  Beriman kpd Qada dan
 Mengerjakan haji qadar
Contoh aplikasi Ihsan 1-Belas Kasihan kepada binatang

dalam kehidupan 2-Buat baik kerana Allah dengan yakin segala amalan dilihat oleh
Allah
3-Melakukan ibadah dan pekerjaan dengan bersungguh-sungguh
kerana Allah
Tindakan utk 1-Baca,menghayati dan mengamalkan al-quran.

menjadikan Islam 2-Menjadikan Rasulullah sebagai contoh/Qudwah yang baik.
sebagai cara hidup 3-Menghayati sirah perjuangan para sahabat dan salafussoleh.
4-Menghayati dan melaksanakan rukun iman dan Islam.
Kepentingan Rukun Rukun Islam:

Islam, Rukun Iman dan Asas ketaatan kepada ajaran Islam
Ihsan Rukun Iman:
Iman merupakan syarat amalan diterima Allah
Ihsan:
Mengajar manusia untuk berbuat baik kepada manusia dan
makhluk lain.
1
PELAJARAN 1 : ISLAM SEBAGAI CARA HIDUP
BAHAGIAN A
Soalan 1 hingga soalan 4

Lengkapkan pernyataan berikut dengan jawapan yang betul dalam ruangan kosong yang
disediakan.
1. Islam sebagai _____________________ ialah Islam adalah cara hidup yang lengkap
dan diredhai Allah SWT.
2. Ihsan terhasil daripada gabungan sifat _________________serta perasaan takut dan

tunduk kepada Allah SWT.
3. Kita perlu mendalami ilmu asas Islam yang terdiri daripada ________________,
syariah dan akhlak
4. Zakat yang wajib dikeluarkan ialah zakat fitrah dan zakat ______________________.

Tulis istilah yang betul dengan pernyataan berikut dalam ruangan kosong yang disediakan
5. Golongan umat Islam generasi terdahulu yang hidup dalam kurun pertama
hingga kurun ketiga hijrah.
6. Sesuatu yang berlaku kepada makhluk Allah SWT semasa hidupnya.
7. Kesungguhan dalam melakukan sesuatu ibadah dan pekerjaan

semata-mata kerana Allah SWT.
8. Asas atau prinsip yang mendasari sesuatu
2
Lengkapkan rajah di bawah dengan jawapan yang betul
Membaca,menghayati dan
mengamalkan alQuran
Tindakan untuk
menjadikan Islam P
sebagai cara hidup
9 . P ialah ________________________________
10. Q ialah ________________________________
Soalan 11 hingga 12
Lengkapkan rajah di bawah berkaitan Kepentingan Rukun Islam
KEPENTINGAN RUKUN ISLAM

Asas ketaatan kepada ajaran Islam
R
11. R ialah : __________________________________________

12. S ialah : __________________________________________
3
Tandakan ( / ) pada pernyataan yang betul
tandakan ( X ) pada pernyataan yang salah
13. Mengamalkan Islam sebagai Ad-din menjamin kesejahteraan

di dunia dan di akhirat
14. Keimanan kepada malaikat menjadi asas kepada rukun iman yang lain.
15. Mengamalkan tuntutan Rukun Iman, Rukun Islam dan Ihsan

akan menyebabkan umat Islam mundur
16. Penyembahan terhadap kuasa semangat atau berhala hanya mendatangkan

kebinasaan kepada manusia
BAHAGIAN B
1 a. Firman Allah SWT :
Ertinya : “Aku tidak menciptakan jin dan manusia kecuali supaya
mereka menyembah-Ku” ( Surah al-Dzariyat : ayat 56)
i. Apakah maksud ibadah umum? [2markah]
___________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
ii. Terangkan dua konsep ibadah dalam Islam . [4markah]

________________________________________________________
________________________________________________________
_______________________________________________________
iii. Senaraikan empat ibadah wajib yang perlu dilaksanakan dalam [4markah]
kehidupan
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
b. i. Ibadah wajib diamalkan dan dihayati dalam kehidupan. [4 markah]
Jelaskan dua cara untuk meningkatkan kualiti ibadah.
_______________________________________________________
_______________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
4
PELAJARAN 2 : AKIDAH MENURUT ISLAM
Akidah ialah keyakinan yang teguh terhadap kewujudan Allah SWT serta sifat-
sifat kesempurnaan-Nya berdasarkan dalil naqli dan aqli.
1.Ketuhanan (Ilahiyyah)
 Nama-nama Allah SWT
 Sifat-sifat Allah SWT
 Perbuatan (Af‟al) Allah SWT
2.Kenabian dan Kerasulan (Nubuwwah)
 Sifat-sifat wajib Rasul
 Bohong (al-Kizb), pecah amanah (al-Khianat),
menyembunyikan (al-Kitman) dan bodoh (al-
Baladah)
 Kitab
Konsep Akidah  Zabur (Nabi Daud AS), Taurat (Nabi Musa AS).
Injil (Nabi Isa AS) dan al-Quran (Nabi Muhammad
SAW).
 Tujuan perutusan rasul
 Menyeru manusia mentauhidkan dan menyembah
Allah SWT.
 Mengajar manusia cara beribadat yang betul.
 Menunjukkan cara hidup yang benar dan lengkap.
3.Perkara-perkara ghaib (Ghaibiyyah)
 Perkara yang tidak dapat dilihat dan tersembunyi serta tidak
nampak pada pandangan mata kasar.
 Hanya diketahui oleh manusia melalui wahyu iaitu al-Quran dan
al-Sunnah yang sahih.
 Manusia wajib percaya dan yakin akan kewujudan perkara ghaib
yang dikhabarkan oleh para nabi dan rasul.
Contoh: malaikat, iblis, jin, syaitan, barzakh, hari kiamat, mahsyar, hisab,
sirat dan syurga.
Pegangan Akidah  Berasaskan tauhid.
yang benar  Bertepatan dengan al-Quran dan al-Sunnah.
 Berlandaskan ilmu, iman dan amal.
 Berpegang dengan dalil naqli dan aqli.
Amalan yang amat
berkaitan dengan  Berdoa kepada Allah SWT.
pegangan akidah  Berzikir mengingati Allah SWT.
dalam Islam  Bertawakal (berserah kepada Allah SWT).
 Bertaubat.
Kepentingan  Syarat utama amalan diterima oleh Allah SWT.
pelaksanaan amalan  Benteng daripada perkara syirik, khurafat dan bidaah.
akidah mengikut  Tunjang kekuatan umat Islam.
syarak  Beroleh rahmat dan keberkatan daripada Allah SWT.
Amalan sebagai  Memohon perlindungan hanya kepada Allah SWT.

pembuktian akidah  Bersyukur apabila beroleh kejayaan dalam kehidupan.
yang benar  Sentiasa ikhlas dalam amalan.
 Menjauhi fahaman yang menyeleweng daripada ajaran Islam.
5
PELAJARAN 2 : AKIDAH MENURUT ISLAM
BAHAGIAN A
disediakan:
1 Allah SWT memiliki ______________________________nama-nama yang indah dan

mulia.
2 Tahap iman manusia boleh bertambah dan

______________________________________.
3 Salah satu daripada kitab- kitab Allah SWT yang wajib kita ketahui ialah -
________________.
4 Tujuan perutusan ialah mengajar manusia cara ___________________________ yang

betul.

Tulis istilah yang betul dengan pernyataan berikut dalam ruangan kosong yang disediakan.
5 Lelaki pilihan Allah SWT yang diberikan wahyu kepadanya

dan tidak diperintahkan menyampaikannya kepada orang
lain.
6 Dalil yang lahir daripada akal yang sejahtera.
7 Menilai dan melihat kekurangan diri sendiri.
8 Perkara yang tidak dapat dilihat dan tersembunyi serta tidak

nampak pada pandangan mata kasar.

Contoh perkara ghaib

Malaikat
9. P ialah _________________________
10 Q ialah _________________________
6
Soalan 11-12 adalah berdasarkan soalan di bawah.
Sifat Wajib bagi Rasul

As-sidiq
R
At -tabligh
11 R ialah _________________________________
12 S ialah _________________________________

Tandakan ( / ) pada pernyataan yang betul dan tandakan ( X ) pada pernyataan yang
salah
13 Rasul ialah lelaki pilihan Allah SWT yang diberikan wahyu dan tidak
diperintahkan menyampaikannya kepada orang lain.
14 Mujahadah ialah berusaha bersungguh-sungguh melawan nafsu.
15 Tujuan perutusan ialah menyeru manusia mentauhidkan dan menyembah

Allah SWT.
16 Dalil naqli ialah dalil yang bersumberkan nas al-Quran dan al-Sunnah.
BAHAGIAN B
1 a i Nyatakan maksud akidah. [2markah]

_______________________________________________
_______________________________________________
ii Jelaskan konsep akidah di bawah.

a. Ketuhanan(ilahiyyah) [2markah]
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
b. Kerasulan (nubuwwah) [2 markah]

_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
7
b i Nyatakan dua pengangan akidah yang benar yang kamu [4 markah]
ketahui.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
ii Jelaskan dua kepentingan amalan akidah yang menepati [4 markah]

hukum syarak.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
c i Manusia wajib percaya dan yakin akan kewujudan perkara [2 markah]

ghaib yang dikhabarkan oleh para nabi dan rasul.
Nyatakan dua perkara ghaib tersebut.
_______________________________________________
_______________________________________________
ii Huraikan akibat sekiranya terdapat umat islam yang [4 markah]

menolak dua perkara ghaib di atas.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
8
PELAJARAN 3 : IBADAH MENURUT ISLAM
1.3.1 Konsep Ibadah Dalam Islam
Maksud Pengabdian kepada Allah SWT melalui perbuatan, perkataan dan

Ibadah pengakuan hati yang ikhlas semata – mata kepadaNya yang berlandaskan
syariat Allah SWT.
Konsep Ibadah ▪ Keikhlasan menjadi asas penerimaan ibadah disisi Alah SWT
▪ Kewajipan menuruti perintah yang disyariatkan dan tidak mengada-

adakan ibadah
▪ Tujuan hidup manusia adalah untuk beribadah kepada Allah
▪ Ibadah melibatkan segala kegiatan manusia dari segi rohani dan jasmani
 Hubungan akidah dan ibadah sangat erat
 Akidah merupakan ikatan hati dan perasaan manusia kepada Allah SWT
Pembahagian Ibadah
Ibadah Khusus Ibadah Umum
▪Semua amalan yang disyariatkan oleh Allah
▪Semua amalan khusus yang disyariatkan SWT bagi menghubungkan manusia dalam
oleh Allah SWT sama ada fardhu atau sesebuah masyarakat demi kebaikan dan
sunat. keharmonian hidup bersama.
Fardhu Ain : Fardhu Ain :

- Solat Fardhu - Bekerja
Sunat : Sunat :
- Solat sunat - Membuang benda yang bahaya di
Fardhu Kifayah : jalan
- Solat jenazah Fardhu Kifayah :
- Menguruskan jenazah - Membuat penyelidikan
- Bekerja sebagai doktor
Fardhu Ain - Kewajipan individu atau suatu amalan yang dituntut secara tegas oleh
syarak ke atas setiap mukallaf.
- Pengamalannya mendapat pahala dan pengabaiannya tanpa uzur syari‟e
mendapat dosa.
Fardhu - Kewajipan secara kolektif yang merujuk kepada suatu amalan yang
Kifayah dituntut oleh syarak ke atas seluruh kaum muslimin secara umum untuk
mengerjakannya. Apabila sebahagian daripada mereka melaksanakannya,
maka sebahagian yang lain terlepas daripada kewajipan tersebut.
9
1) Ikhlas
- Ibadah dilakukan hanya kerana Allah SWT semata – mata dan
mengharapkan keredhaanNya
Dua syarat 2) Ittiba’ as – Sunnah ( Mengikut Sunnah)
ibadah : - Ibadah dilakukan sebagaimana yang disyariatkan oleh Allah SWT dan
RasulNya
1.3.2 Amalan Yang Berkaitan Dengan Ibadah
Solat fardhu - Amalan pertama yang akan dihisab

- Kewajipan yang tidak boleh ditinggalkan walaupun dalam keadaan sakit
atau darurat
Solat jenazah - Solat jenazah mempuyai tujuh rukun iaitu niat, berdiri bagi yang mampu,
bertakbir empat kali, membaca surah al-Fatihah, membaca selawat, doa
kepada jenazah dan memberi salam
Penyelidikan - Melakukan penyelidikan dan inovasi yang mendatangkan manfaat
kepada masyarakat
1.3.3 Kepentingan Ibadah Menurut Islam

Solat - Meneguhkan hubungan manusia dengan Allah SWT
Puasa - Mendidik hawa nafsu

- Merasai kesusahan orang miskin
Bekerja - Hidup mulia dan tidak membebankan orang lain
Cara 1) Sentiasa mengingati Allah SWT Ketika melakukan pekerjaan

Meningkatkan
Kualiti Ibadah 2) Meningkatkan ilmu pengetahuan tentang ibadah khusus dan umum
3) Memahami hikmah di sebalik kewajipan sesuatu ibadah
10
PELAJARAN 3 : IBADAH MENURUT ISLAM
BAHAGIAN A
disediakan:
1. Orang yang berhak menerima zakat
2. Ibadah yang dilakukan hanya kerana Allah SWT semata – mata dan mengharapkan
keredhaanNya
3. Pengabdian kepada Allah SWT melalui perbuatan, perkataan dan pengakuan hati yang
ikhlas semata-mata KepadaNya yang berlandaskan syariat Allah SWT.
4. Semua amalan khusus yang disyariatkan oleh Allah SWT sama ada fardhu atau sunat

disediakan.
5. Hubungan ____________dan ibadah adalah sangat erat.
6. Perintah _________________ merupakan satu proses belajar.
7. Zakat terbahagi kepada zakat fitrah dan ________________.
8. Di antara cara meningkatkan kualiti ibadah ialah berdamping dengan orang

____________________ dan berilmu.

Fardhu Ain
Contoh : X
Ibadah Umum
Fardhu Kifayah
Contoh : Y
9. X ialah _________________________
10. Y ialah _________________________
11
salah
11. Amalan ibadah yang pertama akan dihisab ialah lafaz syahadah.
12. Solat jenazah terdiri daripada enam rukun
13. Bekerja merupakan contoh fardhu kifayah dalam ibadah umum.
14. Lapan golongan asnaf yang wajib terima zakat.
15. Puasa dapat merehatkan sistem pencernaan manusia.
BAHAGIAN B
1 a. Firman Allah SWT :
Ertinya : “Aku tidak menciptakan jin dan manusia kecuali supaya

mereka menyembah-Ku” ( Surah al-Dzariyat : ayat 56)
i. Apakah maksud ibadah umum? [2markah]
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
ii. Terangkan dua konsep ibadah dalam Islam . [4markah]
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
iii. Senaraikan empat ibadah wajib yang perlu dilaksanakan dalam [4markah]
kehidupan
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
12
b. i. Ibadah wajib diamalkan dan dihayati dalam kehidupan. [4 markah]
Jelaskan dua cara untuk meningkatkan kualiti ibadah.
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
ii.
Menuntut ilmu ialah satu kewajipan kepada semua [6markah]

umat Islam. Umat Islam yang berilmu akan dapat
membentuk masyarakat dan Negara yang maju.
Pada pandangan anda, mengapakah remaja masa kini tidak berminat

untuk menuntut ilmu sehingga berlaku gejala ponteng sekolah dan
tidak hadir ke sekolah tanpa sebab?
Berikan hujah anda.
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
________________________________________________________
13
PELAJARAN 4 : AKHLAK MENURUT ISLAM
Maksud Akhlak Sifat yang tertanam dalam jiwa yang men dorong sesuatu perbuatan dan
perlakuan tanpa memerlukan pertimbangan yang mendalam.
 Bersumberkan al-Quran dan al-Sunnah.

Ciri-Ciri Akhlak  Berlandaskan fitrah kejadian manusia.
Menurut Islam  Tetap dan tidak berubah sepanjang zaman.
 Meliputi semua aspek kehidupan.
Pembahagian Akhlak
♦Akhlak Mahmudah ♦Akhlak Mazmumah
Akhlak terpuji yang bersumberkan wahyu al Akhlak terkeji yang yang dilarang oleh
Quran dan al Sunnah. bersumberkan al Quran dan al Sunnah
daripada diamalkan.
Contoh: Contoh:
Akhlak dengan -reda -putus asa
Allah SWT -bersyukur -kufur
Akhlak dengan -menghormati orang lain -memandang hina orang lain
manusia -amanah -khianat
Akhlak dengan alam -menjaga kebersihan -pengotor
-memelihara alam -mencemarkan alam sekitar
sekitar
Proses Penyucian Jiwa
Mengosongkan jiwa daripada sifat buruk
Bermatlamat mencari keredaan Allah SWT
Menghiasi jiwa dengan sifat terpuji
Mengindahkan pekerti melalui kelakuan lahiriah

Amalan Berkaitan Akhlak
Penyabar Pemaaf Pemurah
Contoh: Contoh: Contoh:
- Sewaktu Rasulullah SAW - Rasulullah SAW memaafkan - Baginda seorang yang amat
berdakwah di Taif, baginda musyrikin Mekah setelah pemurah dan lebih pemurah
dicemuh, diejek dan dibaling berjaya membuka Kota Mekah. lagi apabila menjelang bulan
batu. Ramadan.
- Malaikat Jibrail meminta - Sifat pemurah Rasulullah
kebenaran baginda untuk SAW mencapai peringkat Itsar
menghempap mereka dengan iaitu mengutamakan orang lain
dua gunung tetapi Rasulullah berbanding dirinya.
SAW menolak dan sebaliknya
mendoakan penduduk Taif.
14
Kepentingan Akhlak Menurut Islam
Individu Keluarga Masyarakat Negara

●Membina jati diri yang ●Membentuk sebuah ●Melahirkan ●Membina negara
baik mengikut keluarga bahagia. masyarakat yang sejahtera dan
al-Quran dan harmoni. dirahmati Allah SWT.
al-Sunnah. ●Saling bertolak- ansur
dan bantu ●Meneguhkan ●Meningkatkan imej
●Melahirkan individu membantu. perpaduan masyarakat. negara.
yang bertakwa.
- Islam amat menekankan pembinaan akhlak, selari dengan tujuan Nabi Muhammad SAW
dilantik sebagai Rasul.
- Akhlak terpuji akan mewujudkan suasana aman dan ruang memperbaiki potensi manusia
serta menambah produktiviti.
Cara Memupuk Akhlak Mulia :

▪ Mentaati perintah Allah SWT dan Rasul-Nya.
▪ Mencontohi dan meneladani Rasulullah SAW yang berpekerti mulia.
▪ Sentiasa berdoa memohon dihiasi akhlak mulia.
▪ Mujahadah ( jihad ) dalam memperbaiki diri.
▪ Sentiasa bermuhasabah diri.
▪ Bersabar dan istiqamah dalam berakhlak mulia.
Pengamalan Akhlak Islam

Hormat – Prihatin : Tolong – menolong : Kasih sayang :
menghormati :
♦Bersimpati dengan ♦Suka menghulurkan ♦Mengeratkan
♦Saling menghormati penderitaan orang lain. bantuan seperti silaturahim dan
sesama rakan tanpa membantu rakan yang merapatkan ukhuwah
mengira bangsa dan ♦Sentiasa ada usaha berada dalam sesama manusia.
agama. dan inisiatif membantu. kesusahan.
♦Mengelakkan
♦Memuliakan tetamu ♦Cepat membantu pergaduhan dan
tanpa mengira apabila orang lain permusuhan.
kedudukan. memerlukan
pertolongan.
15
PELAJARAN 4 : AKHLAK MENURUT ISLAM
BAHAGIAN A
Soalan 1 hingga 6
disediakan:
1. Rasulullah SAW diutuskan kepada manusia untuk menyempurnakan _______________

yang baik.
2. Akhlak terpuji akan mewujudkan suasana aman dan memberi ruang _______________
potensi manusia serta menambah produktiviti.
3. Kepentingan akhlak menurut Islam ialah membina ______________ yang baik mengikut
al-Quran dan al-Sunnah.
4. Cara memupuk akhlak mulia adalah dengan bersabar dan __________________ dalam
berakhlak mulia.
5. Proses penyucian jiwa mengindahkan pekerti melalui kelakuan ____________________.
6. Islam menggalakkan amalan _____________________ kepada golongan fakir miskin.

Tulis istilah yang betul dengan pernyataan berikut dalam ruangan kosong yang
disediakan.
7. Sifat yang tertanam dalam jiwa yang mendorong sesuatu

perbuatan dan perlakuan tanpa memerlukan pertimbangan yang
mendalam.
8. Akhlak terkeji yang dilarang oleh al-Quran dan al-Hadis daripada

diamalkan.
9. Akhlak terpuji bersumberkan wahyu al-Quran dan al-Hadis.
16
Soalan 10 hingga 13
Tandakan ( / ) pada pernyataan yang betul dan ( X ) pada pernyataan yang salah
10. Cara memupuk akhlak mulia adalah dengan sentiasa
bermujahadah memperbaiki diri.
11. Sifat pemurah Nabi Muhammad mencapai peringkat itsar iaitu
mengutamakan diri baginda berbanding orang lain.
12. Bertaqwa kepada Allah menjadi kayu ukur kemuliaan seseorang
hamba di sisi Nya.
13. Kita hendaklah memuliakan tetamu berdasarkan pangkat dan

kedudukan mereka.
Soalan 14 hingga 15
Lengkapkan jadual berikut berkaitan dengan Prinsip Pandangan Hidup Islam.
Contoh Akhlak Contoh Akhlak

Pembahagian akhlak
Mahmudah Mazmumah
Akhlak dengan Allah SWT Bersyukur P
Akhlak dengan alam Q Mencemarkan alam

sekitar
14.
P ialah _________________________________
15. Q ialah _________________________________
BAHAGIAN B
1 a. i. Nyatakan maksud akhlak. [2markah]
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
ii. Terangkan dua ciri-ciri akhlak menurut Islam. [4markah]
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
17
iii. Jelaskan dua amalan yang boleh dilakukan sebagai gambaran [4markah]
akhlak Islam sebagaimana yang dituntut dalam syariat.
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
b. i. Nyatakan dua cara memupuk akhlak mulia dalam kalangan [4 markah]

pelajar hari ini.
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
ii. Apakah kategori akhlak daripada keratan akhbar di atas? [1 markah]

___________________________________________________
___________________________________________________
iii. Bincangkan punca kepada permasalahan yang dihadapi oleh [5 markah]

pelajar-pelajar yang terjebak dengan gejala tersebut.
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
__________________________________________________
18
TEMA 1: ISLAM SEBAGAI AL-DIN
PELAJARAN 5: : PRINSIP PANDANGAN HIDUP ISLAM
Pengertian Huraian
Rabbaniyyah Ketuhanan = Segala hukum, konsep, prinsip, nilai dan peraturan yang
terkandung dalam Islam adalah bersumberkan wahyu Allah SWT.
Syumuliyyah Lengkap = Agama Islam yang dibawa oleh Nabi Muhammad SAW
lengkap dan sempurna serta meliputi kehidupan di dunia dan akhirat.
„Alamiyyah Sarwajagat = Islam adalah agama yang sesuai bagi semua manusia
tanpa mengira bangsa, tempat dan zaman.
Waqi‟iyyah Realiti = Islam ialah agama praktikal, mampu diamalkan oleh semua
golongan manusia.
Thabat & Murunnah Thabat ( tetap dan teguh ) = perkara yang tetap (qat‟iyy ) tidak boleh
diubah dasar, prinsip serta pelaksanaannya menurut Islam.
Murunnah ( luwes atau anjal ) = boleh diubah mengikut kesusaian
namun masih tetap pada prinsip asasnya.
Ciri-ciri Prinsip Pandangan Hidup Islam

Rabbaniyyah Syumuliyyah „Alamiyyah
� Islam = Agama yang � Kedudukan manusia sebagai
diwahyukan oleh Allah SWT. � Kesempurnaan hanya milik Allah sebaik-baik kejadian.
� Islam dan seluruh makhluk SWT. � Nilai keadilan Islam bersifat
merupakan hak milik Allah � Islam tidak terikat dengan masa, sejagat.
SWT. tempat dan ruang tertentu. � Islam sentiasa menegakkan
� Islam adalah satu pegangan � Manusia dibekalkan dengan akal kebenaran dan mencegah
yang jitu dan bersih daripada dan syariat yang lengkap sesuai kemungkaran.
kekurangan, kejahilan dan dengan tanggungjawab sebagai � Islam adalah menjamin hak
dorongan hawa nafsu. hamba dan khalifah Allah SWT. asasi manusia.
� Allah SWT adalah pemberi
peraturan hidup.
Waqi‟iyyah Thabat Murunnah
� Praktikal dan mampu � Akidah, kepercayaan dan � Islam agama yang mudah.
diamalkan. keyakinan tehadap Allah SWT � Dilaksanakan mengikut
� Menyelesaikan masalah sebagai Tuhan Yang Maha Esa dan keadaan dan kemampuan.
kehidupan. Tiada sekutu bagi-nya.
� Menekankan kesederhanaan � Ibadat khusus : Solat fardu, haji dan
dan keseimbangan hidup. zakat telah ditetapkan cara
pelaksanaannya oleh syariat Islam.
� Ketetapan hukum syariah : Hudud,
qisas, diat dan takzir.
19
Keistimewaan Prinsip Pandangan Hidup Islam
Keistimewaa Huraian
Sesuai dengan Fitrah dan Akal - Selaku pencipta manusia, Allah SWT lebih mengetahui fitrah
Manusia kejadian manusia.
- Wahyu yang dturunkn sesuai dengan fitrah dan akal
manusia.
Bersifat Jelas dan Praktikal - Peraturan dan panduan hidup dalam al-Quran dan al-
Sunnah amat jelas dan praktikal.
- Mudah dilaksanakan dan tidak membebankan.

Keseimbangan - Seimbang dari sudut rohani dan jasmani.
- Seimbang dalam hubungan dengan Allah SWT, manusia dan
alam sekitar.
Sesuai dengan Peranan - Manusia adalah bertanggungjawab dalam melaksanakan

sebagai Khalifah ajaran Islam.
- Bertujuan untuk memakmurkan kehidupan dan kesejahteraan
manusia.
Rahmat bagi Sekalian Alam - Islam membawa rahmat kepada semua makhluk.
- Islam mementingkan nilai kasih sayang dan persaudaraan.
Islam sebagai Penyelesaian

Aspek Penyelesaian
Hak Asasi Manusia Hak asasi manusia = hak-hak asas yang
wajib diberikan kepada setiap individu
(contoh hak keamanan, hak pendidikan ).
Melalui prinsip hidup Islam, sama sekali
tiada pencabulan hak asasi dalam Islam.
Islam mengamalkan konsep keadilan
sejagat.
Pembahagian Harta Pusaka ( Hukum Hukum faraid telah ditetapkan dalam al –

faraid ) Quran. Bahagian anak lelaki adalah sama
dengan dua bahagian anak perempuan.
Hikmah / kebaikan : Kerana kewajipan
memberi nafkah adalah pada pihak lelaki.
20
PELAJARAN 5: : PRINSIP PANDANGAN HIDUP ISLAM
BAHAGIAN A
Lengkapkan pernyataan berikut dengan jawapan yang betul dalam ruangan kosong yang disediakan:
1 Prinsip __________________ amat penting dalam memahami tujuan kehidupan sebenar.

2 Islam ialah agama __________________mampu diamalkan oleh semua golongan manusia.
3 Wahyu yang diturunkan sesuai dengan ____________________ dan akal manusia.
4 Kelebihan sifat murunah ialah dapat menarik minat orang bukan ______________ untuk
memahami dan mempelajari tentang Islam.
5 Allah SWT menurunkan peraturan hidup melalui ___________ dan bimbingan hadis untuk menjamin
keselamatan hidup di dunia dan di akhirat.
Soalan 6 hingga 9.
Tulis istilah yang bersesuaian dengan pernyataan berikut pada ruangan yang disediakan.
6 Agama Islam yang dibawa oleh Nabi Muhammad
SAW lengkap dan sempurna serta meliputi
kehidupan di dunia dan akhirat
7 Luwes atau anjal iaitu boleh berubah mengikut

kesesuaian, namun masih tetap pada prinsip
asasnya.
8 Segala hukum, konsep, prinsip , nilai dan

peraturan yang terkandung dalam Islam adalah
bersumberkan wahyu Allah SWT.
9 Islam ialah agama yang sesuai bagi semua

manusia tanpa mengira bangsa, tempat dan
zaman
21
Lengkapkan jadual berikut berkaitan dengan prinsip pandangan hidup Islam.
Prinsip Pandangan Hidup Pengertian Ciri

Islam
G Islam agama yang sesuai Kedudukan manusia

bagi semua manusia tanpa sebagai sebaik-baik
mengira bangsa, tempat kejadian
dan zaman
H Agama Islam yang dibawa Islam tidak terikat dengan

oleh Nabi Muhammad SAW masa, tempat dan ruang
lengkap dan sempurna tertentu
serta meliputi kehidupan di
dunia dan akhirat
10. G ialah _________________________
11 H ialah _________________________
Tandakan (/) pada pernyataan yang betul dan (X) pada pernyataan yang salah
12. Waqii‟yyah dapat menjamin hak asasi manusia.
13. Wahyu diturunkan bersesuaian dengan fitrah dan akal manusia.
14. Memakmurkan kehidupan dan kesejahteraan di muka bumi ini
bukanlah tanggung jawab manusia sebagai seorang khalifah.
22
BAHAGIAN B
1 a i Nyatakan maksud Alamiyyah. [2markah]
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
-------------------------------------------------------------------------------
ii Terangkan dua ciri Alamiyyah.

_______________________________________________ [4markah]
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
2 a i Nyatakan pengertian thabat [2 markah]
_______________________________________________
_______________________________________________
ii Senaraikan dua contoh prinsip thabat berkaitan hukum [2 markah]
syariah.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
b i Apakah maksud murunah [2 markah]

_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
ii Jelaskan dua kelebihan sifat murunah. [4 markah]
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
23
c i [2 markah]
Berdasarkan gambar, huraikan ibadah yang boleh

diamalkan oleh seorang murid untuk mencapai kejayaan.
_______________________________________________
_______________________________________________
ii Kebelakangan ini isu remaja meninggalkan ibadah (4Markah)

semakin meruncing. Mengikut ibadah yang disebutkan di
atas berikan hujah anda jika ibadah tersebut ditinggalkan.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
24
TEMA 2: MANUSIA SEBAGAI HAMBA DAN KHALIFAH ALLAH SWT
PELAJARAN 6 : FITRAH KEJADIAN INSAN
Maksud Insan Makhluk ciptaan Allah SWT yang dikurniakan akal dan ditugaskan untuk
mengabdikan diri kepada Allah SWT serta memakmurkan alam
Proses -Nutfah : Sperma lelaki dan ovum perempuan bercantum dan

Kejadian disenyawakan di dalam rahim perempuan ( permanian).
Manusia
-Alaqah ( Zigot ) : Percantuman nutfah menjadi segumpal darah.
- Mudghah ( Embrio ) : Alaqah akn mjd seketul daging. Pada peringkat ini
terbentuk tangan, kepala, kaki dan tulang rusuk.
-„Izam & Lahm ( Embrio ): Daging akan membaluti tulang sehingga membentuk
lembaga manusia yang sempurna fizikalnya.
- Janin ( Fetus ) : Pada peringkat ini, Allah SWT akan meniupkan roh ke dalam
tubuh janin yang berumur empat bulan.
1. Alam Roh
Peringkat Alam yg dirahsiakan oleh Allah SWT.
Alam yang Roh = nyawa yg menyebabkan jasad hidup dan bergerak.
dilalui Manusia Manusia berikrar dan mengakui akan keesaan Allah SWT.
2. Alam Rahim
Alam Ketika manusia dlm kandungan ibunya.
Ditiupkan roh, ditetapkan ajal, rezeki dan amalannya.
3. Alam Dunia
Alam nyata yang kita diami saat ini. Allah SWT mencipta alam ini sebagai
tempat untuk manusia beribadah dan menjadi khalifah-Nya.Alam sementara
manusia diuji.
4. Alam Barzakh / Alam Kubur

Alam yang memisahkan antara alam dunia dengan alam akhirat. Barzakh
menjadi tempat persinggahan sementara menunggu Hari Kiamat sesudah
kematian.
.
5. Alam Akhirat
Alam yang kekal dan abadi setelah terjadi Kiamat. Allah SWT memberikan
balasan kepada para hamba-Nya atas segala amalan mereka selama di dunia.
-
Buku amalan, timbangan ( al – Mizan ), titian sirat, syurga dan neraka
.
Alam
Istilah Mushahadah = Alam nyata yang dapat ditanggapi oleh pancaindera dan
akal manusia tentang kewujudannya ( contoh manusia, haiwan dan
tumbuhan ).
Alam Ghaib : Alam nyata yang tidak dpt ditanggapi oleh pancaindera dan
akal. Kewujudannya hanya dapat diketahui dan diyakini daripada penjelasan
al – Quran dan al–Sunnah ( contoh alam barzakh, alam masyhar, syurga dan
neraka ).
25
4 Keistimewaan Insan
- Dikurniakan akal fikiran.

- Diberikan kitab sebagai panduan.
- Diberi tanggungjawab sebagai khalifah.
- Dianugerahkan rasul sebagai pembimbing.
5 Kepentingan Memelihara Fitrah Kejadian Insan
- Mendapat keredaan dan pentunjuk Allah SWT.

- Mengukuhkan keimanan dan menyemai ketakwaan.
- Menerima kebenaran dan menolak kebatilan.
- Membentuk kehidupan yang aman dan harmoni.
- Dapat memakmurkan bumi.
6. Tindakan untuk Memelihara Fitrah Kejadian Insan
- Menjaga sikap dan tingkah laku, memupuk akhlak mulia dan

menjaga kesucian diri.
- Berusaha untuk menjadikan keluarga yang dibina atas ketakwaan
dan kasih sayang agar kehidupan menjadi tenteram.
- Mengambil berat, membantu dan membimbing rakan-rakan agar
mereka sentiasa positif melakukan kebaikan.
- Wajib melaksanakan amanah dengan penuh tanggungjawab,
berlaku adil dan menjauhi kezaliman.
26
PELAJARAN 6 : FITRAH KEJADIAN INSAN
BAHAGIAN A

disediakan:
1 Pada peringkat _____________________ akan terbentuk tangan, kepala, kaki dan

tulang rusuk yang belum sempurna dalam kandungan ibu.
2 Ciri insan yang mempunyai jati diri adalah memiliki _________________

yang baik seperti menghormati jiran..
3 Allah SWT akan meniupkan _________________ ke dalam tubuh janin yang berumur
empat bulan.
4 Asal usul kejadian insan adalah bermula daripada penciptaan_________________ yang

berasal daripada tanah.
5 Makhluk yang berbudaya dapat mencipta _____________________ hidup.
Soalan 6 hingga 9
6 Sifat semulajadi yang terdapat pada ciptaan Allah SWT
7 Benih yang bercantum dan disenyawakan di dalam Rahim wanita
8 Alam yang memisahkan antara alam dunia dengan alam akhirat
9 Makhluk ciptaan Allah yang istimewa kerana boleh berfikir dan

berkehendak
27
ALAM YANG DILALUI OLEH

MANUSIA
ALAM ROH ALAM DUNIA ALAM AKHIRAT
MAKSUD : MAKSUD : MAKSUD :
10. 11. 12.

_________________ ________________ __________________
_________________ ________________ __________________
_________________ ________________ __________________
_________________ ________________ __________________
____________ ______________ _______________
Soalan 13 - 16
Tandakan ( / ) pada pernyataan yang betul.
Tandakan ( x ) pada pernyataan yang salah.
13 Perkara Ghaib hanya diketahui oleh Allah
14 Hakikat kejadian manusia adalah untuk beribadat kepada Allah SWT..
15 Kubur adalah salah satu daripada alam ghaib yang tidak dapat dilihat
oleh manusia.
16 Alaqah ialah percantuman Mudghah yang menjadi segumpal darah
28
BAHAGIAN B
Jawab soalan berikut
1 a i Apakah yang dimaksudkan dengan fitrah kejadian [2markah]

manusia.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
ii Jelaskan dua kebaikan memerhati dan memikirkan [4markah]

kejadian manusia yang sempurna.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
iii Senaraikan empat proses kejadian manusia yang [4markah]

termaktub dalam Al-Quran.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
2 a i Terangkan cara untuk menjaga fitrah kejadian manusia [2 markah]

sebagai hamba Allah.
ii [6 markah]
Al Mizan ialah neraca timbangan Allah untuk menimbang
amalan manusia.
Sebagai orang yang beriman apakah persediaan anda

untuk mendapatkan timbangan amalan yang baik.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
29
PELAJARAN 7 : TANGGUNGJAWAB SEBAGAI HAMBA DAN KHALIFAH ALLAH SWT
Konsep hamba dan khalifah Allah SWT Tanggungjawab manusia sebagai hamba
Hamba dan khalifah Allah SWT
 Manusia sebagai hamba Allah SWT Kepada Allah dan rasul
bermaksud manusia wajib  Menyembah Allah SWT yang maha
mengabdikan diri hanya kepada Allah Esa tanpa mensyirikkan-Nya.
SWT dengan mematuhi segala  Mematuhi segala perintah Allah SWT
suruhan-Nya dan menjauhi segala serta menjauhi larangan-Nya.
larangan-Nya.  Bersyukur atas nikmat Allah SWT
Khalifah dan sentiasa mengingati-Nya dengan
 Manusia sebagai khalifah Allah SWT zikrullah.
bermaksud manusia wajib mentadbir  Berselawat dan meneladani sunnah
dan memakmurkan bumi selari Rasulullah SAW.
dengan kehendak syariat.
Kepada manusia
Hubungan hamba dan khalifah  Menjalinkan hubungan silaturahim
 Hakikat manusia sebagai hamba sesama manusia.
Allah SWT bukanlah satu penghinaan  Memelihara hak sesama manusia
sebaliknya satu kemuliaan. seperti memelihara hak jiran.
 Keistimewaan manusia sebagai  Mengamalkan nilai murni dalam
hamba dan khalifah Allah SWT ialah masyarakat dengan konsep amar
anugerah dan amanah yang tidak makruf nahi mungkar.
dimiliki oleh makhluk lain.  Sentiasa hormat-menghormati
 Hubungan hamba dengan khalifah sesama masyarakat.
Allah SWT dapat dijelmakan dengan
konsep penyerahan diri kepada Allah Kepada alam
SWT dalam akidah, syariat dan  Mentadbir dan memakmurkan alam
akhlak. secara terancang.
 Menggunakan sumber alam semula
Tujuan penciptaan manusia jadi secara bijaksana dan efektif.
 Mengabdikan diri kepada Allah SWT.  Memelihara alam daripada
 Memakmurkan bumi Allah SWT pencemaran dengan tidak
berdasarkan syariat Allah SWT. membuang sampah merata-rata.
 Menggiatkan usaha pemuliharaan
alam bagi menjaga kelangsungan
hidup flora dan fauna.
30
Kepentingan melaksanakan Punca pengabaian tanggungjawab
tanggungjawab manusia sebagai hamba manusia sebagai hamba dan khalifah
dan khalifah Allah SWT Allah SWT
Kepada Agama  Syariat Islam tidak dilaksanakan.
 Syariat dan undang-undang Islam  Mengabaikan pendidikan.
dapat dilaksanakan.  Kelemahan urusan pentadbiran dan
 Rakyat berpegang teguh dengan salah guna kuasa.
ajaran agama Islam yang sebenar.  Masyarakat bersikap malas dan
 Nilai murni dan akhlak mulia dapat memilih pekerjaan.
dihayati dan dipraktikkan oleh  Hilang sikap hormat-menghormati
masyarakat. antara masyarakat.
Kepada pendidikan
 Melahirkan masyarakat madani yang Kesan pengabaian tanggungjawab
bertaqwa. manusia sebagai hamba dan khalifah
 Masyarakat mendapat pendidikan Allah SWT
rohani, fizikal, mental dan emosi yang  Berlaku keruntuhan akhlak dan
seimbang. jenayah berleluasa.
 Melahirkan tenaga pakar untuk  Masyarakat akan kekurangan ilmu
mentadbir dan memakmurkan alam dan jahil.
ini.  Ekonomi tidak membangun.
 Berlaku perpecahan dan diskriminasi
Kepada politik dalam masyarakat.
 Melahirkan pemimpin yang  Hilang kepercayaan kepada
berintegriti. pemimpin dan negara akan mundur.
 Kestabilan politik terjamin dan  Berlaku perpecahan dan diskriminasi
melancarkan urusan pentadbiran dalam masyarakat.
negara.
 Negara menjadi aman dan sejahtera. Contoh aktiviti yang sesuai untuk
laksanakan tindakan sebagai hamba dan
Kepada ekonomi khalifah Allah SWT dalam kehidupan
 Ekonomi maju dan pesat.  Kempen kitar semula.
 Pembangunan negara dapat  Bengkel kemahiran dan inovasi.
dijalankan dengan lancar.  Kursus kepimpinan sekolah.
 Merapatkan jurang ekonomi dalam  Kem jati diri.
kalangan masyarakat.
Kepada sosial
 Perpaduan dapat dikekalkan.
 Masyarakat hidup dengan toleransi
dan saling menghormati.
 Wujud keharmonian dalam
masyarakat.
31
PELAJARAN 7 : TANGGUNGJAWAB SEBAGAI HAMBA DAN KHALIFAH ALLAH SWT
BAHAGIAN A
disediakan:
Tulis istilah yang betul pada ruangan kosong yang disediakan
Soalan 1 hingga soalan 4.
1. Manusia wajib mengabdikan diri hanya kepada Allah SWT.
2. Manusia wajib mentadbir dan memakmurkan bumi.
3. Masyarakat dan generasi yang maju dari segi pemikiran,

kerohaniaan dan kebendaan .
4. Menjaga dan melindungi alam supaya tidak dirosakkan
Lengkapkan pernyataan berikut dengan jawapan yang betul dalam ruangan kosong yang disediakan.
5. Konsep ________________ diri kepada Allah SWT dalam akidah syariat dan akhlak.
6. Sentiasa mengingati Allah SWT dengan__________________.
7. Mengamalkan konsep amar maaruf ____________________ dalam masyarakat.
8. Sebagai hamba Allah SWT manusia dikehendaki___________________ perintah Allah SWT.
9.Saling menghormati dan bertoleransi adalah tanggungjawab manusia kepada______________.
10. kempen kitar semula harus diadakan bagi memupuk semangat masyarakat
mencintai dan _________________ alam sekitar.
Soalan 11 hingga 12 berdasarkan rajah tujuan penciptaan manusia.

Tuliskan jawapan yang betul dalam ruangan kosong yang disediakan.
Tujuan Penciptaan Manusia
p Q
11. P ialah _______________________
12. Q ialah _______________________
32
Soalan 13 dan soalan 14
Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul mengenai kepentingan melaksanakan
tanggungjawab manusia sebgai hamba dan khalifah Allah SWT dari aspek social.
Masyarakat bertoleransi dan saling menghormati
Kepentingan melaksanakan R
Q tanggungjawab manusia di sudut
sosial
13 Q ialah _____________________
14 R ialah ______________________
Soalan 15 hingga 16
Tujuan Penciptaan Manusia
T U
Manusia wajib mengabdikan diri Manusia wajib mentadbir dan

hanya kepada Allah dengan memakmurkan bumi selari
mematuhi segala suruhan-Nya dengan kehendak syariat
dan menjauhi larangan-nya
15 T ialah …………………………………………………………….
16 U ialah …………………………………………………………….
33
Bahagian B
1 Nyatakan pengertian hamba? [2 markah]

……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………..………………………....
………………………………………………………………………..……………...…….
2 Nyatakan maksud Khalifah [2 markah]
…………………………………………………………………..………………………....
………………………………………………………………………..……………...…….
………………………………………………………………………...…………………...
3 Walaupun manusia sebagai khalifah di muka bumi, gelaran hamba sentiasa [6 markah]
Mengingatinya kepada Allah SWT yang Maha berkuasa. Terangkan tiga
hubungan hamba dan Khalifah
…………………………………………………………………..………………………....
………………………………………………………………………..……………...…….
………………………………………………………………………...…………………...
……………………………………………………………………………………………..
4 Huraikan dua tanggungjawab manusia terhadap Allah SWT. [4 markah]
…………………………………………………………………..………………………....
………………………………………………………………………..……………...…….
………………………………………………………………………...…………………...
5 Huraikan dua tanggungjawab manusia sesama manusia. [4 markah]
…………………………………………………………………..………………………....
………………………………………………………………………..……………...…….
………………………………………………………………………...…………………...
6 Huraikan dua tanggungjawab manusia terhadap alam. [4 markah]
…………………………………………………………………..………………………....
………………………………………………………………………..……………...…….
………………………………………………………………………...…………………...
……………………………………………………………………………………………..
7 Jelaskan dua kepentingan melaksanakan tanggungjawab manusia sebagai [4 markah]
hamba dan khalifah sudut agama.
…………………………………………………………………..………………………....
………………………………………………………………………..……………...…….
………………………………………………………………………...…………………...
hamba dan khalifah sudut pendidikan.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
34
hamba dan khalifah sudut politik.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
hamba dan khalifah sudut ekonomi.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

hamba dan khalifah sudut sosial.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
12 Nyatakan dua punca pengabaian tanggungjawab manusia sebagai hamba dan [4 markah]
khalifah.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
13 Jelaskan dua kesan pengabaian tanggungjawab manusia sebagai hamba dan [4 markah]
khalifah.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
14 Nyatakan dua aktiviti yang sesuai untuk merealisasikan tindakan sebagai [4 markah]
hamba dan khalifah di muka bumi ini.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
35
15
(i) Berdasarkan keadaan di atas, nyatakan hukum perbuatan tersebut . [1 markah]
_________________________________________________________.
(ii)
Berikan pandangan anda sebagai seorang hamba cara mengatasi [5 markah]
masalah tersebut.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
36
PELAJARAN 8 : PERANAN WAHYU DAN AKAL
Pengertian Bahasa :Isyarat,ilham,panduan,nasihat yang disampaikan ke dalam
wahyu hati manusia.
Istilah : Kalam Allah yang disampaikan kepada Nabi dan Rasul

melalaui perantaraan Malaikat Jibrail atau terus daripada Allah SWT.
Pengertian Istilah :Keupayaan berfikir yang dikurniakan oleh Allah SWT kepada
Akal manusia untuk membezakannya.
Ciri-ciri
Ciri Wahyu Ciri Akal
1. Wahyu hanya 1.Anugerah paling istimewa

disampaikan kepada para yang dikurniakan oleh Allah
Nabi dan Rasul SWT kepada manusia untuk
berfikir
2. Kebenaran wahyu 2.Akal membezakan manusia

adalah bersifat mutlak dengan haiwan .
3. Hukum wahyu kekal 3. Akal tidak mampu

hingga ke akhir zaman memikirkan perkara ghaib
kerana tidak boleh dipinda
oleh manusia dan jin.
4.Wahyu mengandungi Akal sentiasa berubah dan

undang-undang dan syariat berkembang
Allah SWT.
5. Wahyu menerangkan -
perkara sam‟iyat dan
perkara ghaib seperti dosa
dan pahala.
37
Terhadap Akidah Terhadap Ibadah Terhadap Akhlak
Fungsi wahyu
▪Panduan dan ▪Sebagai sumber ▪Panduan dalam
pedoman bagi utama syariat pembentukan
akidah yang sahih Islam akhlak mulia
▪Memperbaiki dan ▪Membimbing dan ▪Menetapkan

membetulkan membetulkan hukum -hukum
akidah manusia tatacara beribadat praktis yang
berkaitan dengan
akhlak
▪Menerang dan ▪Ganjaran dan ▪Membimbing
menjelaskan balasan beribadah masyarakat untuk
perkara ghaib ditetapkan oleh berinteraksi antara
seperti syurga wahyu satu sama lain
,nerakadan titian
sirat
Keistimewaan  Kandungan al-Quran benar dan tiadak ada keraguan

al -Quran  Kandungan dan hukum al-Quran kekal sehingga hari kiamat
 Panduan al-Quran meliputi pelbagai aspek seperti akidah
,ibadah ,akhlak dan lain-lain
 Membaca dan mendengar al-Quran dikira ibadah dan
mendapat pahala
Anatomi al-Quran:
 14 surah
 30 juzuk
 6236 ayat
 Jumlah surah Makkah
sebanyak 86 surah
 Jumlah surah Madaniah
sebanyak 28
 .Memahami hakiat kebesaran Allah SWT

Fungsi akal
 .Memahami danmemikirkan wahyu firman Allah SWT
 Memahami dan membuktikan kebenaran Islam
 Mempelajari cara-cara untuk mendekatkan diri dan beribadat
kepada Allah SWT
Memikirkan kejadian makhluk dan alam
38
Kedudukan Kedudukan wahyu Kedudukan akal
wahyu dan 1.Wahyu merupakan sumber dan 1.Kurniaan Allah SWT yang paling
akal panduan kepadasetiapa manusia istimewa kepada manusia
2.Menjadi rujukan utama dalam 2.Membantu memahami kandungan
menentukan hukum hakam wahyu
3.Sebagai pemisah anatara hak 3.Menjadi syarat dalam mempelajari
dengan batil ilmu
4.Pemikiran yang bertentangan 4..Menjadi syarat penerimaan taklif
dengan wahyu dianggap salah dan Syariat Islamiah bagi manusia yang
sesat sempurna akal
5.Sebagai petunjuk mutlak yang 5.Mempunyai keterbatasan untuk
tidak terpengaruh dengan suasana menjelasan sesuatu seperti pekara
ataupun peristiwa ghaib.
 Penyalahgunaan bahan terlarang seperti dadah dan syabu

Perkara yang  Gejala negatif dan maksiat seperti membaca atau menonton
merosakkan bahan-bahan lucah.
akidah  Mengambil makanan dan minuman yang memabukkan serta
merosakkan akalseperti arak
 Memikirkan perkara di luar kemampuan akal seperti memikirkan
zat Allah SWT.
Kepentingan a) Wahyu memerintahkan manusia menggunakan akal

wahyu sepenuhnya
b) Wahyu membimbing akal dalam memelihara kebenaran akidah
dan iman
c) Wahyu memastikan kesahihan ibadah yang dilaksanakan oleh
manusia
d) Wahyu mempengaruhi akal untuk menghasilkan kemuliaan
akhlak dan tingkah laku
e) Wahyu memelihara akaldengan tuntutan syarak.
f) Wahyu melarangl supaya berfikir dan bertindak secara logik
serta selari
39
PELAJARAN 8 : PERANAN WAHYU DAN AKAL
BAHAGIAN A

disediakan.
. 1.Fungsi akal adalah dapat membezakan antara perkara __________________ dengan perkara
kesesatan.
2. Apabila manusia menyalahgunakan____________________, mereka akan menjadi hina dan

tarafnya lebih hina daripada haiwan
3. _______________ memelihara akal supaya berfikir dan bertindak secara logik serta selari
dengan tuntutan syarak.
4. Membaca dan mendengar al-Quran dikira sebagai ________________ dan mendapat pahala.
Soalan 5-6
Tuliskan istilah yang betul bagi perkara berikut
5.Keupayaan berfikir yang dikurniakan oleh Allah SWT kepada manusia untuk membezakannya
dengan haiwan. _______________
6. Kalam Allah SWT yang disampaikan kepada para nabi dan rasul melalui perantaraan malaikat
Jibril a.s atau terus daripada Allah SWT.___________________
Padankan penyataan di bawah dengan fungsi wahyu dan akal yang betul.
Ibadah Ganjaran dan balasan beribadah ditetapkan oleh wahyu.

P Membimbing masyarakat untuk berinteraksi antara satu sama lain
Q Menerang dan menjelaskan perkara ghaib seperti syurga, neraka dan titian
sirat
7. P ialah …………………………………….
8. Q ialah ………………………………….
Tandakan ( √ ) pada pernyataan yang betul. Tandakan ( X ) pada pernyataan yang salah.
9. Akal dianugerahkan kepada semua makhluk. ____________
10. Pemikiran yang bertentangan dengan wahyu dianggap salah dan sesat. ____________
11. Wahyu masih diturunkan lagi selepas kewafatan Rasulullah SAW . _____________
12. Akal membantu memahami kandungan wahyu. _____________
40
BAHAGIAN B
1 a i Apakah yang dimaksudkan dengan wahyu ? [2markah]

_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
ii Nyatakan dua sifat mustahil bagi Rasul. [2 markah]
_______________________________________________
_______________________________________________
(iii) Senaraikan empat ciri wahyu [4markah]
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
b (i) Jelaskan dua Fungsi wahyu dalam Ibadat. [4 markah]
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
ii Terangkan dua keistimewaan al-Quran. [4 markah]
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
Iii Nyatakan maksud akal. [2 markah]
_______________________________________________
_______________________________________________
[2 markah]
(c) i Jelaskan dua ciri akal.
_______________________________________________
ii Terangkan dua fungsi akal. [4 markah]
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
iii Nyatakan dua contoh perbuatan yang merosakkan akal. [2 markah]
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
41
2 (a) i Jelaskan dua perbezaan antara wahyu dan akal. [4 markah]
WAHYU AKAL
ii Jelaskan dua kedudukan wahyu dalam menyempurnakan [4 markah]

tanggungjawab manusia.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
iii Terangkan dua cara memelihara akal. [4 markah]

_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
iv Jelaskan dua fungsi wahyu dalam pembentukan akhlak [4 markah]

manusia.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
b i Terangkan dua kelebihan berpegang dengan wahyu [4 markah]

kepada individu.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
42
c
Berdasarkan gambar,di atas nyatakan hukum perbuatan [1 markah]

i tersebut
______________________________________________
ii Berikan pandangan anda mengapakah gejala ini masih [5 markah

berlaku.
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
43
PELAJARAN 9 : ASAS SISTEM SOSIAL ISLAM
Sistem Sosial Islam Sistem yang mengawal dan memberi panduan berkaitan cara manusia
berhubung antara satu sama lain
Sumber Utama  Al-Quran

Sistem Sosial Islam  Al-Sunnah
 Al-Ijmak
 Al-Qias
 Mendapat keredhaan Allah.

Matlamat Sistem  Melaksanakan tugas sebagai khalifah untuk mentadbir alam.
Sosial Islam  Melaksanakan hak dan tanggungjawab dengan sebaiknya.
 Mencapai kesejahteraan dan keharmonian hidup di dunia dan
akhirat.
 Berpandukan al-Quran dan al-Sunnah.

Adab dan Etika  Perhubungan atas dasar iman dan takwa kepada Allah.
berdasarkan Sistem  Mengutamakan kepentingan umum berbanding kepentingan
Sosial Islam individu.
 Mengamalkan akhlak mulia pada setiap masa.
 Menghormati kepelbagaian budaya dan adat resam.
Keistimewaan Sistem
Sosial Islam  Bersumberkan al-Quran dan al-Sunnah.
 Menjaga hak asasi manusia.
 Menjadikan keluarga sebagai asas masyarakat sejahtera.
Membangunkan modal insan yang berilmu dan berkahlak mulia
44
PELAJARAN 9 : ASAS SISTEM SOSIAL ISLAM
BAHAGIAN A
Arahan: Jawab semua soalan.

Soalan 1 hingga Soalan 5
Tulis istilah yang betul pada ruangan kosong yang disediakan.
1 Kalam Allah SWT yang diturunkan melalui malaikat Jibril

a.s.dan tidak diperintahkan menyampaikannya kepada
orang lain.
2 Kesepakatan para ulama mengenai sesuatu hukum syarak.
3 Segala perkara yang disandarkan kepada Nabi Muhammad

SAW dari segi perkataan, perbuatan, pengakuan, sifat fizikal
atau akhlak.
Menyamakan sesuatu hukum yang tiada nasnya dengan

sesuatu hukum yang ada nasnya disebabkan adanya
4.
persamaan illah (sebab) hukum.
Tingkah laku sopan, berbudi bahasa, pekerti yang halus dan

5. mulia.
Lengkapkan pernyataan berikut dengan jawapan yang betul dalam ruangan kosong
yang disediakan
6. Adab dan etika berdasarkan sistem sosial Islam berpandukan al-Quran dan
_____________.
7. Perhubungan dalam sistem sosial Islam adalah berasaskan iman dan

_____________ kepada Allah SWT
8. Tujuan sistem sosial Islam adalah untuk mewujudkan _____________ yang harmoni
dalam kehidupan manusia
9. ____________ bermaksud kesepakatan para mujtahid daripada kaum Muslimin

dalam suatu masa atas hukum syarak.
10. Penghayatan prinsip ____________ penting bagi mewujudkan perpaduan dalam

masyarakat majmuk.
11. Institusi _____________ merupakan unit asas dalam pembentukan masyarakat dan
negara.
45
Soalan 12 hingga Soalan 13 berdasarkan jadual 1 di bawah.
Al-Quran
Sumber Utama Sistem P
Sosial Islam Al-Ijmak
Q
Jadual 1
12. P ialah _________________________
13 Q ialah _________________________
Soalan 14 hingga Soalan 15 berdasarkan jadual 2 di bawah
Matlamat Sistem Sosial Islam
R
Melaksanakan tugas sebagai
khalifah untuk mentadbir dan
memakmurkan alam
Melaksanakan hak dan tanggungjawab
dengan sebaik-baiknya
S
14 R ialah _________________________________
15 S ialah _________________________________
BAHAGIAN B
1 Nyatakan pengertian Sistem Sosial Islam [2 markah]

________________________________________________________
________________________________________________________
2 Terangkan tiga adab dan etika Sistem Sosial Islam.

________________________________________________________ [6 markah]
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
46
3 Jelaskan dua keistimewaan Sistem Sosial Islam [4 markah]
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
4 Nyatakan kepentingan Sistem Sosial Islam dari sudut pendidikan. [2 markah]

________________________________________________________
________________________________________________________
Berdasarkan gambar di atas, ramalkan apa yang akan berlaku kepada [6 markah]
negara jika situasi ini tidak diatasi
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
47
PELAJARAN 10 : SISTEM KEKELUARGAAN MENURUT ISLAM
Keluarga Unit sosial yang dihubungkan melalui pertalian darah, perkahwinan
atau pengambilan anak angkat.
Ciri-Ciri Keluarga  Dibina berdasarkan ketaatan kepada Allah SWT.

Islam  Sentiasa mengamalkan akhlak mulia dan contoh teladan yang
baik.
 Melaksanakan tanggungjawab masing-masing.
Rukun Nikah  Suami

 Isteri
 Dua orang saksi
 Wali
 Akad (Ijab dan Kabul)
Matlamat Institusi  Menjaga kehormatan manusia.

Keluarga Islam  Melahirkan generasi yang bertakwa kepada Allah SWT
 Memastikan kelangsungan zuriat manusia melalui ikatan
perkahwinan yang sah.
 Menjamin keutuhan sosial dan ekonomi
 Suami:
Peranan Ahli  Berperanan sebagai pemimpin keluarga.
Keluarga  Menyediakan keperluan asas.
 Melindungi ahli keluarga.
 Memberi pendidikan yang sempurna kepada ahli
keluarga
 Isteri:
 Taat kepada suami dalam hal yang tidak bertentangan
dengan Islam.
 Menjaga rahsia rumah tangga.
 Mengurus hal ehwal rumah tangga seperti menjaga
harta suami dengan baik.
 Membantu suami dalam mendidik anak-anak
 Peranan bersama suami dan isteri:

 Memelihara dan mendidik anak dengan baik.
 Memelihara kehormatan diri dan maruah.
 Menghubungkan silaturrahim antara kedua-dua belah
keluarga
 Nasihat-mensihati ke arah kebaikan
 Anak:
 Menghormati nasihat ibu bapa.
 Berbakti kepada ibu bapa.
 Menjaga maruah ibu bapa dan keluarga.
 Membantu ibu bapa di rumah
48
Kepentingan  Memenuhi naluri semula jadi manusia untuk hidup berpasangan
Pembinaan Keluarga berdasarkan lunas syarak
 Mengamalkan sunnah Rasulullah SAW
 Memelihara diri daripada maksiat dan penyakit
 Membina ahli keluara yang terdidik dengan nilai-nilai Islam
 Membentuk masyarakat yang bertamadun berteraskan syariat
Islam
 Memastikan kelangsungan zuriat manusia melalui ikatan
pernikahan yang sah
 Menjalinkan cinta dan kasih sayang berlandaskan peraturan
syariat.
Pembinaan Keluarga  Solat berjemaah

Islam  Makan bersama
 Beriadah dan berekreasi
 Meraikan kejayaan
49
PELAJARAN 10 : SISTEM KEKELUARGAAN MENURUT ISLAM
BAHAGIAN A
Arahan: Jawab semua soalan.

1 Ciri-ciri keluarga Islam berdasarkan _____________ kepada Allah SWT.
2 Di antara matlamat institusi kekeluargaan Islam adalah ingin melahirkan generasi

yang _____________ kepada Allah SWT.
3 Melalui ikatan perkahwinan, ia dapat memastikan kelangsungan ______________

yang sah.
Melalui __________________, ahli keluarga dapat berdoa bersama-sama,

4. bersalaman dan bermaafan.
Perkahwinan merupakan _____________ Rasulullah SAW.

5.
_____________ kepada ibu bapa merupakan antara tanggungjawab anak ketika ibu
6 bapa sudah uzur dan tua.
Antara peranan isteri ialah menjaga _____________ rumahtangga.

7
Soalan 8 dan Soalan 9
RUKUN NIKAH
Suami
P
Dua orang saksi
Q
Akad (ijab dan Kabul)
8. P ialah _____________.
9. Q ialah _____________.
50
Tandakan ( √ ) pada pernyataan yang betul dan ( X ) pada pernyataan yang salah.
10
Sesebuah institusi kekeluargaan Islam yang sempurna dapat
membentuk sebuah keluarga berakhlak mulia.
11
Isteri bertanggungjawab menyediakan keperluan asas seperti
makanan dan minuman.
12
Suami memainkan peranan penting dalam menguruskan
hal ehwal rumah tangga seperti membantu isteri dalam mendidik anak-anak.
13
Seorang anak yang solehah sentiasa mendoakan ibu bapanya
ketika masih hidup atau telah meninggal dunia.
14
Pembinaan keluarga yang sejahtera dan harmoni merupakan asas
kepada kesejahteraan masyarakat dan negara.
15
Suami bertanggungjawab untuk menghubungkan silaturrahim antara
kedua-dua belah keluarga.
BAHAGIAN B
1 Nyatakan pengertian keluarga. [2 markah]

________________________________________________________
________________________________________________________
2 Jelaskan dua ciri kekeluargaan Islam.

________________________________________________________ [4 markah]
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
3 Jelaskan dua peranan suami dan isteri terhadap keluarga. [4 markah]

________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
51
4 Terangkan dua kepentingan pembinaan keluarga bahagia selaras [4 markah]
dengan tuntutan Islam.
.
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
i) Nyatakan faktor kebahagiaan sesebuah rumahtangga. [2 markah]

_______________________________________________________
_______________________________________________________
ii) Berdasarkan gambar di atas, bagaimanakah cara anda untuk [4 markah]
merealisasikan tuntutan Islam dalam membina sebuah keluarga

bahagia berdasarkan keimanan dan ketakwaan?
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
52
PELAJARAN 11: PRINSIP PERGAULAN DALAM ISLAM
Konsep Pergaulan  Pergaulan dalam Islam ialah merujuk kepada komunikasi antara seorang
individu dengan individu lain berteraskan syariat Islam.
 Islam menggalakkan pergaulan yang memberikan manfaat.
 Pergaulan dalam Islam mestilah mengambil kira batas-batas mahram, jantina
dan juga jenis aktiviti yang dijalankan.
Saling mengenali (ta’aruf)

Asas Pergaulan
 Memberi salam ketika bertemu.
 Mengenal latar belakang antara satu sama lain.
 Berkomunikasi dengan sopan.
Saling memahami (tafahum)

● Bersikap lapang dada.
● Saling nasihat-menasihati.
● Menjauhi sikap adu domba (namimah)
Saling bekerjasama (ta’awun)

● Saling tolong-menolong ke arah kebaikan.
● Prihatin antara satu sama lain.
● Menghulurkan bantuan kepada golongan yang memerlukan.
Prinsip pergaulan  Bermatlamatkan keimanan.

 Berlandaskan syariat Islam.
 Memberikan panduan berinteraksi sesama manusia berdasarkan ajaran Islam.
 Menghormati antara satu sama lain.
 Bekerjasama dalam perkara kebaikan dan mencegah kejahatan.
 Mengutamakan keamanan dan keharmonian.
Adab pergaulan  Menjaga tutur kata supaya tidak menyakiti hati orang lain.
dalam Islam  Berlaku adil dan ihsan terhadap semua manusia.
 Menghormati dan tidak menghina orang lain.
 Bersangka baik.
 Menjaga batasan pergaulan antara lelaki dengan perempuan.
 Menjaga batasan aurat.
Sifat mahmudah Ikhlas Sopan

dalam pergaulan Benar Menghormati
Amanah Bersangka baik
Penyayang Bekerjasama
53
Cara-cara memupuk  Mempelajari ilmu yang benar.
sifat mahmudah  Dilatih dan dipupuk sejak kecil.
 Mempraktikkan sifat mahmudah dalam pergaulan sesama manusia.
 Menggalakkan kesediaan setiap individu untuk sentiasa mengamalkan nilai-
nilai Islam.
 Membudayakan sifat mahmudah pada seluruh lapisan masyarakat.
Kepentingan Prinsip  Memelihara kesucian dan maruah umat Islam.

Pergaulan Islam  Membentuk masyarakat yang harmoni, saling memahami dan membantu
antara satu sama lain.
 Mewujudkan masyarakat yang bersatu padu.
 Melahirkan manusia yang bertaqwa, istiqamah dan berdisiplin.
 Mengukuhkan institusi perkahwinan.
 Menghindarkan diri daripada melakukan perkara yang dimurkai Allah SWT.
 Mengelakkan keruntuhan akhlak dan maksiat secara berleluasa dalam
kalangan masyarakat.
 Membanteras perlakuan yang menyalahi fitrah.
54
PELAJARAN 11: PRINSIP PERGAULAN DALAM ISLAM
BAHAGIAN A
yang disediakan:
1 _________________dalam Islam ialah merujuk kepada komunikasi antara

seorang individu dengan individu lain berteraskan syariat Islam.
2 Prinsip pergaulan dalam Islam ialah mengutamakan keamanan

dan_______________
3 Sayyid Qutb memberi tiga pandangan yang penting menjadi asas keadilan
sosial iaitu kebebasan jiwa, kesamarataan kemanusiaan
dan_______________
4 _______________ialah sifat terpuji yang diamalkan oleh seseorang individu semasa

berinteraksi dengan orang lain

Tulis istilah yang betul dengan pernyataan berikut dalam ruangan kosong yang
disediakan.
5 Melakukan sesuatu kebaikan semata-mata kerana Allah

SWT
6 Bersikap benar dalam percakapan, perbuatan dan niat di

dalam hati
7 Berfikiran positif terhadap semua pihak
8 Saling menyayangi antara sesama ahli masyarakat

IKHLAS
BENAR
CONTOH-CONTOH SIFAT AMANAH
MAHMUDAH SOPAN
PENYAYANG
P
Q
9. P ialah _________________________
10 Q ialah _______________________
55
Soalan 11-12
Lengkapkan jadual di bawah berkaitan pergaulan dalam islam
Jenis Huraian
pergaulan
M Bermatlamatkan keimanan
N Menjaga batasan aurat
11 M ialah _________________________________
12 N ialah _________________________________
Soalan 13 – 14
Lengkapkan rajah di bawah dengan jawapan yang betul.
Asas Pergaulan
Saling
X Y
bekerjasama
13 X ialah _________________________________
14 Y ialah _________________________________
Soalan 15 – 16
Mahmudah
V Bersangka baik W
15 V ialah _________________________________
16 W ialah _________________________________
56
salah
17 Kita harus menjaga batas-batas dalam pergaulan
18 Kita perlu mengamalkan sikap berlapang dada dan pemaaf
19 Sifat namimah ialah saling nasihat-menasihati.
20 Kita perlu menghulurkan bantuan kepada sesetengah orang sahaja
BAHAGIAN B
1 a i Senaraikan dua asas pergaulan di dalam Islam (2 markah)
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
ii Jelaskan dua prinsip pergaulan yang disarankan oleh (4 markah)
Islam.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
iii Terangkan dua adab pergaulan dalam Islam. (4markah]

_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
b i Islam menggalakkan pergaulan yang memberikan manfaat (2markah]

kepada umatnya dengan menggalakkan sifat-sifat
mahmudah.
Berikan dua contoh sifat mahmudah yang diamalkan oleh
Rasulullah SAW.
_______________________________________________
57
ii Berikan pandangan anda bagaimanakah cara untuk (4markah)
memupuk sifat mahmudah dalam kalangan masyarakat
kita
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
c i Nyatakan dua cara untuk memupuk sifat mahmudah
(2 markah)
dalam kalangan masyarakat kita.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
ii Huraikan kepentingan prinsip pergaulan Islam. [2 markah]
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
58
PELAJARAN 12 : HIBURAN DALAM ISLAM
Pengertian hiburan Sesuatu perkara yang menghiburkan dan menggembirakan hati

seseorang dengan kehendak syarak
Konsep hiburan dalam 1. Bertujuan mengagungkan Allah SWT dan mendidik jiwa.
Islam
2. Berhibur selari dengan syariat Islam
3. Meliputi aspek iman dan akhlak
4. Hiburan sebagai memenuhi tuntutan fitrah manusia.
5. Membangunkan potensi umat Islam dalam seni hiburan.
1. Hiburan yang boleh meningkatkan keimanan.

Adab dan Etika Hiburan
2. Hiburan yang tidak bercanggah dengan syarak.
3. Hiburan yang berteraskan nilai akhlak Islam.
4. Sentiasa memelihara ibadah wajib ketika berhibur.
5. Menghasilkan karya hiburan yang asli
6. Berhibur secara sederhana dan tidak melampaui batas.
7. Tiada unsur yang merosakkan akidah dan maksiat
8. Tidak mengganggu atau menzalimi orang lain
Kepentingan Adab dan 1. Meningkatkan keimanan dan ketakwaan kepada Allah

Etika Hiburan SWT.
2. Mengetahui batasan manusia dalam berhibur.
3. Menjaga jiwa dan maruah diri
4. Menghasilkan hiburan yang selari dengan nilai akhlak
Islam.
1. Bertujuan untuk perkara kebaikan

Garis Panduan
2. Betulkan niat untuk mengadakan program untuk
yang Ditetapkan dalam
mendapat keredaan Allah SWT.
Berhibur
3. Memakai pakaian yang sopan dan menutup aurat.
4. Tiada pergaulan bebas antar lelaki dengan perempuan.
5. Lirik lagu yang tidak bercanggah dengan hukum syarak.
59
PELAJARAN 12 : HIBURAN DALAM ISLAM
BAHAGIAN A
yang disediakan:
1 Islam membenarkan hambanya berhibur asalkan tidak bertentangan

dengan ____________ akhlak Islam.
2 Antara konsep hiburan dalam Islam ialah sebagai memenuhi tuntutan
_____________ manusia.
3 Hiburan yang diajarkan dalam Islam mestilah yang boleh meningkatkan

__________________ .
4 Sebagai seorang Muslim, kita mestilah sentiasa memelihara

_____________wajib ketika berhibur.

Tuliskan jawapan yang betul berdasarkan carta di bawah
Meningkatkan keimanan dan ketakwaan
M KEPENTINGAN N
ADAB DAN ETIKA
HIBURAN
5
M ialah _________________________
6
N ialah _________________________
7
O ialah _________________________
60
Lengkapkan jadual di bawah mengenai konsep hiburan Islam
KONSEP HIBURAN ISLAM
Hiburan sebagai memenuhi

tuntutan fitrah
S
8
P ialah _________________________
9
Q ialah _________________________
10
R ialah _________________________
11
S ialah _________________________

Tulis jawapan yang betul berdasarkan carta di bawah
U
T
ADAB DAN ETIKA
HIBURAN V
U
Tidak mengganggu atau menzalimi orang lain
12
T ialah _________________________
13
U ialah _________________________
14
V ialah _________________________
61
salah
15 Islam membenarkan umatnya berhibur selagi tidak bercanggah dengan

kehendak syarak
16 Kepentingan adab dan etika hiburan ialah menjaga jiwa dan maruah
diri.
17 Pihak penganjur perlu menyediakan kemudahan awam yang selesa

tetapi tidak perlu menyediakan tempat solat.
18 Islam membenarkan lelaki dan perempuan berhibur dengan hiburan

yang bertentangan dengan syariat Islam.
BAHAGIAN B
1 a i Nyatakan maksud hiburan menurut Islam. (2 markah)
__________________________________________________
__________________________________________________
ii Jelaskan dua konsep hiburan dalam Islam. (4 markah)

__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
iii Terangkan dua adab dan etika ketika berhibur menurut Islam. (4 markah]
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
b i Jelaskan dua kepentingan adab dan etika hiburan dalam (4 markah)

kehidupan.
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
62
ii Apakah hukum hiburan di atas? (1 markah)
________________________________________________________
________________________________________________________
iii Berikan pandangan anda, sejauh manakah hiburan di atas menepati (5 markah)
kehendak syariat.
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
63
TEMA 3: SISTEM SOSIAL ISLAM
PELAJARAN 13: KESENIAN MENURUT ISLAM
Pengertian Aktiviti seni atau hasil karya yang dicipta dengan menggunakan bakat
kesenian Islam dan kreativiti manusia bagi menzahirkan keindahan dan kehalusan yang
menepati syarak.
Pengertian Cabang falsafah yang mengkaji konsep berkaitan keindahan, cita rasa
Estetika dan lain – lain.
Contoh  Seni bina, khat/kaligrafi, seramik/arca/ukiran, lukisan/mural, seni

kesenian reka fesyen, seni fotografi, muzik, filem/drama, tarian, senjata,
dalam Islam nyanyian, penulisan.
Konsep  Mengagungkan Allah SWT

Kesenian Islam  Berteraskan syariat Islam
 Meliputi aspek iman dan akhlak
 Bersifat menyeluruh meliputi fizikal dan kerohanian.
 Membangun potensi umat Islam.
Adab dan etika  Menghasilkan kesenian yang boleh meningkatkan keimanan.

kesenian  Hasil seni yang tidak bercanggah dengan syarak.
menurut Islam
 Kesenian yang berteraskan nilai akhlak Islam.
 Sentiasa memelihara ibadah wajib ketika berkarya.
 Mencipta karya yang asli.
 Berkarya secara sederhana dan tidak melampaui batas.
 Tiada unsur merosakkan akidah dan maksiat.
 Tidak mengganggu atau menzalimi orang lain.
Kepentingan  Mengakui dan meyakini kekuasaan Allah SWT Yang Maha

Adab dan Etika Berkuasa lagi Maha Menciptakan .
Kesenian
 Meningkatkan keimanan dan ketakwaan kepada Allah SWT.
Menurut Islam
 Memenuhi fitrah manusia yang menyukai keindahan selari dengan
syarak.
 Mengetahui batasan manusia dalam berkarya.
 Memberi panduan dalam menghasilkan seni yang menepati nilai-
nilai akhlak Islam.
 Mempamerkan kecemerlangan tamadun Islam.
64
PELAJARAN 13: KESENIAN MENURUT ISLAM
BAHAGIAN A

1 Cabang falsafah yang mengkaji konsep berkaitan keindahan,

cita rasa dan lain-lain.
2 Aktiviti seni atau hasil karya yang dicipta dengan

menggunakan bakat dan kreativiti manusia bagi
menzahirkan keindahan dan kehalusan yang menepati
syarak.

disediakan.
3 Menghasilkan kesenian yang boleh meningkatkan ______________________________.
4 Sentiasa memelihara ibadah _____________________ adalah salah satu daripada adab

dan etika kesenian menurut Islam.
5 Kepentingan adab dan etika kesenian menurut Islam ialah mengetahui batasan
manusia dalam _______________________________.
6 Islam hanya menolak seni yang melanggar batasan agama dan ____________________.
7 Kesenian Islam bertujuan menzahirkan _______________________ dan kehalusan yang

menepati syarak.

Berdasarkan jadual 1 di bawah, tuliskan jawapan yang betul dalam ruangan kosong yang
disediakan.
Konsep Kesenian Islam
Berteraskan syariat Islam
Bersifat menyeluruh meliputi fizikal dan

kerohanian
Jadual 1
8 A ialah ______________________
9 B ialah ______________________
10 C ialah ______________________
65
Tandakan (√ ) pada pernyataan yang betul dan tandakan (X) pada pernyataan yang salah.
11 Pereka fesyen boleh mereka pakaian yang tidak memenuhi syariat Islam bagi
memenuhi tuntutan pasaran selaras dengan konsep murunah.
12 Sesuatu kesenian itu dilarang jika terdapat unsur yang merosakkan
akidah dan syariat.
13 Kepentingan menjaga adab dan kesenian Islam ialah dapat menghasilkan
kesenian yang boleh meningkatkan keimanan
14 Islam tidak melarang kesenian.
15 Kesenian tidak dapat membangun potensi umat Islam.
BAHAGIAN B
1 a i Nyatakan pengertian Kesenian Islam. [2 markah]

_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
ii Nyatakan maksud estetika. [2 markah]

_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
iii Jelaskan dua kepentingan menjaga adab dan etika [4 markah]
kesenian Islam
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
iv Terangkan dua adab dan etika kesenian menurut Islam. [4 markah]

_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
b i Apakah pandangan Islam tentang kesenian? [2 markah]

_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
66
ii [6 markah]
Terdapat banyak karya seni lukis yang tidak menepati
Adab dan Etika Kesenian menurut Islam.
Kemukakan pendapat anda.

_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
67
TASAWWUR ISLAM TINGKATAN 5
KANDUNGAN
TEMA 1 : SISTEM EKONOMI DAN KEWANGAN ISLAM
PELAJARAN 1 Sistem Ekonomi Islam
PELAJARAN 2 Sistem Kewangan Islam
TEMA 2 : SISTEM PERUNDANGAN DAN KEHAKIMAN ISLAM
PELAJARAN 3 Sistem Perundangan Islam
PELAJARAN 4 Sistem Kehakiman Islam
TEMA 3 : SISTEM PENTADBIRAN DAN PEMERINTAHAN ISLAM
PELAJARAN 5 Sistem Pentadbiran dan Pengurusan Islam
PELAJARAN 6 Sistem Pemerintahan Islam

dalam ekonomi adalah perkara
PELAJARAN 1: Sistem Ekonomi Islam • lumrah (biasa).
• Mekanisme mudharabah dan
TEMA 1: SISTEM EKONOMI DAN musyarakah digalakkan bagi penuhi
prinsip ini. (kongsi modal dan kepakaran
KEWANGAN ISLAM
untuk berniaga)
1.1.1 Konsep Asas Sistem Ekonomi 5. Keadilan sosial
Islam • Kegiatan ekonomi mesti membawa
keadilan sosial kepada semua lapisan
- Ekonomi Islam ialah ilmu bagi masyarakat.
memenuhi keperluan ekonomi
individu dan masyarakat berteraskan • Keperluan asasi manusia seperti makanan
syariat. dan tempat tinggal dijaga dan terpelihara.
6. Larangan kerosakan dan kezaliman
- Bertujuan mencegah ketidakadilan
dalam pemerolehan dan penggunaan • Sebarang bentuk kerosakan kepada
sumber alam. manusia atau alam sekitar hendaklah
dielakkan.
Asas Sistem Ekonomi Islam • Islam mengharamkan penindasan,
penipuan, eksploitasi, pencemaran alam
- Mengiktiraf pemilikan harta dan pembaziran dalam kegiatan ekonomi.
individu.
1.1.3 Konsep Pemilikan Harta dan Matlamatnya
- Mengelola harta yang dimiliki menurut
syarak. • Pemilikan harta dalam Islam bermaksud
sesuatu yang dikurniakan Allah SWT
- Mengagihkan harta
kepada manusia untuk dimiliki dan
dalam kalangan
dimanfaatkan menurut syarak.
masyarakat dengan adil.
Sumber Utama Sistem Ekonomi Islam • Contoh tanah, rumah, kenderaan dan lain-
• Al-Quran lain
Asas Pemilikan Harta
• Al-Hadis
• Al-Ijmak • Allah SWT pemilik harta yang
• Al-Qias sebenar. Manusia sebagai
pemegang amanah.
1.1.2 Prinsip-prinsip Asas Sistem
• Allah SWT tetapkan cara pemilikan harta
Ekonomi Islam yang sah seperti jual beli dan haramkan
riba.
1. Akidah, syariah dan akhlak Islam • Manusia diperintah berusaha untuk
sebagai teras memiliki harta bagi penuhi keperluan
• Penghayatan iman, hari akhirat hidup.
serta patuhi syariat dalam • Allah SWT tetapkan cara berbelanja
kegiatan ekonomi. secara berhemat seperti dilarang
• Mengamalkan akhlak Islam membazir /bakhil.
dalam kegiatan ekonomi. Jenis Pemilikan Harta
1. Hak Milik Individu
2. Manusia sebagai Khalifah
• Islam benarkan pemilikan secara individu
• Allah SWT pemilik segala-galanya, yang diperoleh secara sah menurut
manusia sebagai pemegang syarak. Contohnya rumah, kereta dan
amanah. sebagainya.
• Makhluk-makhluk lain • Semua individu diberi peluang
dicipta untuk memenuhi memperbaiki taraf hidup melalui
keperluan manusia. pemilikan tersebut.
3. Pekerjaan dan ganjaran
• Manusia perlu bekerja dan 2. Hak Milik Umum
berusaha bagi menjana • Pemilikan secara bersama oleh anggota
pendapatan. masyarakat terhadap sumber, barangan dan
• Penglibatan dalam kegiatan perkhidmatan. Contohnya laut, sungai dan
ekonomi dikira sebagai ibadat udara.
dan majikan perlu beri ganjaran
• Tujuan hak milik umum ialah untuk menjaga
yang setimpal.
kebajikan dan keharmonian masyarakat.
4. Keuntungan dan kerugian
• Keuntungan dan kerugian
2
• Penghormatan daripada masyarakat
3. Hak Milik Negara kerana ada sikap tanggungjawab.
• Harta hak milik umum yang diurus • Peroleh keberkatan kerana laksanakan
kerajaan untuk kepentingan ibadah.
awam selaras dengan tuntutan 2. Kebaikan bekerja
agama. Contohnya bangunan • Mendapat keredaan dan keberkatan
kerajaan, hasil hutan dan galian. daripada Allah SWT.
• Negara perlu hak milik ini untuk • Mencari rezeki yang halal untuk sara diri
dapatkan hasil bagi kemakmuran dan keluarga.
rakyat. • Mampu berdikari tanpa perlu minta
Matlamat Pemilikan Harta belas ihsan orang lain.
• Mendapat keberkatan dan rahmat • Meningkatkan taraf hidup
Allah SWT kerana patuhi syariat. kerana ada pendapatan.
• Menjamin keselamatan hidup di • Mengurangkan masalah pengangguran
dunia dan akhirat. dan meningkatkan ekonomi negara.
• Membangunkan ekonomi umat 3. Etika Kerja Islam
Islam. • Ikhlas kerana Allah SWT.
• Mengelakkan daripada berlakunya • Amanah ketika bekerja seperti tidak
penindasan dan kezaliman. menipu.
1.1.4 Peranan Pekerjaan • Tekun bekerja supaya hasil diberkati Allah.
• Akur arahan ketua yang tidak
• Pekerjaan ialah satu kegiatan yang
bertentangan syarak.
dilakukan bagi mendapatkan
sumber pendapatan dan memiliki • Bekerjasama untuk tingkatkan
harta secara halal. produktiviti yang berkualiti.
Peranan Pekerjaan • Berdisiplin seperti tepati masa.
• Memenuhi tuntutan ibadah kepada
Kesan pekerjaan yang
Allah SWT.
halal
• Menunaikan tanggungjawab bagi Individu
memenuhi keperluan asasi
• Diberkati Allah SWT kerana ikut syariat.
kehidupan individu dan keluarga.
• Dihormati masyarakat kerana kerja halal.
• Meningkatkan taraf sosioekonomi Masyarakat
individu, masyarakat dan negara.
• Masyarakat sejahtera kerana diberkati
• Meningkatkan pembangunan Allah.
ekonomi negara.
Islam dan Pekerjaan • Masyarakat maju kerana ekonomi yang adil.
1. Ciri-ciri pekerjaan dalam Islam Negara
• Pekerjaan yang halal seperti guru. • Negara menjadi aman dan sejahtera.
• Menurut kehendak syariat agar • Negara menjadi contoh kepada negara lain.
Kesan pekerjaan yang
diberkati Allah.
haram
• Menjaga ketenteraman awam Individu
seperti polis.
• Dilaknat Allah SWT kerana ingkari syariat.
• Memastikan keselamatan diri dan
• Dibenci masyaraka t kerana kerja yang
orang lain seperti doktor.
buruk.
• Mengambil berat tentang ibadah Masyarakat
seperti tidak meninggalkan solat
• Masyarakat huru-hara kerana dilaknat
fardu.Sebab Islam menuntut Allah.
umatnya bekerja
• Masyarakat mundur kerana kegiatan
• Merupakan ibadah yang diberi ekonomi dicemari unsur negatif.
pahala. Negara
• Memudahkan umatnya • Negara kucar-kacir
beribadat seperti bersedekah • Imej negara tercemar
dan berzakat.
• Memenuhi keperluan hidup
seperti makanan dan tempat
tinggal.
3
Implikasi hidup tanpa mempunyai piawaian (peraturan) yang
pekerjaan mutlak .
• Bersifat anjal (boleh berubah) mengikut
Individu ketentuan masyarakat.
• Jiwa resah kerana kesempitan 1. Kapitalis
wang. • Berpaksikan akal fikiran manusia semata-mata.
• Dibenci masyarakat kerana sering • Berasaskan kebebasan mutlak individu
meminta. (Laissez Faire).
Masyarakat
• Sistem berasaskan amalan riba (bunga).
• Berlaku masalah sosial seperti
budaya lepak. Berlaku ketidakadilan sosial dengan wujud jurang
besar antara orang kaya dan miskin.
• Berlaku masalah jenayah seperti
mencuri. • Contoh negara: Amerika Syarikat,
United Kingdom, Perancis
Negara
danJepun.
• Merugikan tenaga kerja yang boleh 2. Komunis
menyebabkan ekonomi merosot.
• Muncul akibat ketidakadilan pengagihan
• Ekonomi merosot disebabkan
harta dalam masyarakat.
hilang sumber pendapatan.
1.1.5 Kepentingan Melaksanakan • Keputusan ekonomi dibuat pemerintah.
Tuntutan Ekonomi Islam • Pemilikan individu ke atas faktor
Keistimewaan Sistem Ekonomi Islam pengeluaran dihapuskan.
• Sistem yang lengkap dan • Semua diserah dan dimiliknegarakan
menyeluruh berpandukan wahyu secara total demi kepentingan rakyat.
Allah SWT. • Contoh negara: Korea Utara, Laos dan
• Bermotifkan kesejahteraan hidup di Cuba.
dunia dan akhirat. 3. Sosialis
• Menggabungkan antara • Hasil pemikiran antara dasar kapitalis
aktiviti ekonomi dengan komunis.
dengan akidah Islam. • Pemilikan individu dibuka dalam skop
• Berteraskan nilai dan akhlak Islam. terhad.
• Memberi keutamaan kepada • Keperluan individu ditentukan oleh mutu
pengeluaran barangan asas kerja yang disumbangkannya.
(dharuriyat) dan keperluan • Sistem riba dikekalkan.
(hajiyyat) berbanding barangan • Contoh negara: Venezuela
mewah (tahsiniyyat). 4. Campuran
Kesan Pengabaian Sistem Ekonomi Islam
• Campuran antara sistem ekonomi yang
• Matlamat negara yang baik dan mendokong kebebasan dengan sistem
mendapat pengampunan Allah sosialis.
SWT tidak akan tercapai.
• Ekonomi dibangunkan bersama-sama
• Amalan riba berleluasa antara pemerintah dan pihak swasta.
menyebabkan golongan kaya • Pemerintah melakukan pengawasan
semakin kaya, orang miskin dan campur tangan dalam perekonomian,
tertindas. namun pihak swasta masih diberi
• Nilai moral terhakis kerana gejala kebebasan.
rasuah, penipuan dan eksploitasi • Contoh negara: Malaysia, Indonesia,
ekonomi berleluasa. Singapura dan Thailand.
1.1.6 Tindakan kepada Penyelesaian * Negara China: Sistem pemerintahan
komunis tetapi sistem ekonomi
Persoalan Ekonomi Umat Islam
berbentuk ‘pasaran bebas.
• Pengagihan harta secara tidak Bentuk-bentuk ketidakadilan dalam ekonomi
adil. Harta tertumpu pada
• Mengamalkan riba dalam memberi
kelompok atasan sahaja. pinjaman.
• Ekonomi negara akan hancur dan • Menipu dalam sukatan dan timbangan.
keharmonian masyarakat akan
• Memberi rasuah dan menerima rasuah.
terjejas.
Sistem Ekonomi Konvensional • Menganggur dan tidak mahu bekerja.
• Sistem ekonomi yang ditentukan • Melanggar hak cipta.
oleh manusia dan tidak
4
PELAJARAN 1
SISTEM EKONOMI
ISLAM
BAHAGIAN A
[20 MARKAH]
Soalan 1 hingga 4
Tuliskan istilah yang betul bagi perkara berikut dengan memilih jawapan
yang sesuai.
1. Ilmu yang digunakan oleh manusia bagi memenuhi Keperluan

ekonomi berteraskan aturan syariat Islam.
2. Ilmu tentang asas-asas pengeluaran, pembahagian,

penggunaan barang-barang dan perkhidmatan serta
isu kewangan.
3. Sesuatu yang dikurniakan oleh Allah SWT kepada hambaNya

untuk dimiliki dan dimanfaatkan menurut kehendak syarak.
4. Satu kegiatan yang dilakukan bagi mendapatkan sumber

pendapatan dan memiliki harta dengan cara yang halal.
Soalan 5 hingga 8
Lengkapkan penyataan berikut dengan jawapan yang betul dalam ruangan yang
disediakan.
5. Ekonomi Islam berkonsepkan ketidakadilan

dalam pemerolehan dan penggunaan sumber alam.
6. Sistem ekonomi Islam mengiktiraf harta individu.
7. Dalam sistem ekonomi Islam, pengagihan harta dalam kalangan masyarakat

dilakukan secara .
8. Pengelolaan harta menurut sistem ekonomi Islam hendaklah mengikut kehendak

.
5
Soalan 9 hingga 10
Lengkapkan jadual berkaitan sumber utama sistem ekonomi Islam.
9. Menghubungkan hukum yang tidak ada kepada hukum yang ada

kerana bersamaan illat.
10. Kalam Allah SWT yang bermukjizat diturunkan melalui Malaikat

Jibril
Soalan 11 hingga13
Lengkapkan jadual berikut tentang jenis pemilikan harta.
Jenis Pemilikan Keterangan

Harta
P Harta yang diuruskan oleh kerajaan untuk kepentingan awam selaras
dengan tuntutan agama dan keperluan.
Q Pemilikan secara bersama oleh anggota masyarakat terhadap sesuatu
sumber, barangan atau perkhidmatan.
R Islam membenarkan pemilikan harta secara individu yang diperoleh
dengan cara yang sah menurut syarak.
11. P ialah
12. Q ialah
13. R ialah
Soalan 14 hingga 15
Menjadi contoh
mengikut syariat sejahtera
R Masyarakat s
6
14. R ialah
15. S ialah
Soalan 16 hingga 17
Lengkapkan rajah berikut berkaitan dengan sistem ekonomi konvensional.
Sistem
Ekonomi
Konvensional
T Campura
n
16. T ialah
17. U ialah
Soalan 18 hingga 20
Tandakan ( / ) pada penyataan yang betul dan ( X ) pada penyataan yang salah.
18. Sistem ekonomi Islam memberi keutamaan kepada pengeluaran

barangan asas berbanding barangan mewah.
19. Mengambil berat tentang ibadah ketika bekerja merupakan etika

kerja Islam.
20. Bekerja merupakan satu ibadah yang diberikan ganjaran pahala.
7
BAHAGIAN B
1.(a) i. Senaraikan dua sumber utama sistem ekonomi Islam. [2 markah]

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
ii. Jelaskan dua prinsip asas sistem ekonomi Islam. [4 markah]
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
ii. Terangkan dua matlamat pemilikan harta. [4 markah]
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
(b) i. Jelaskan dua kesan pekerjaan yang halal kepada individu. [4 markah]
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
________________________________________________________________
ii. Dalam suasana pandemik covid 19, isu pembuangan pekerja merupakan isu
utama yang boleh menjejaskan ekonomi dan keharmonian
masyarakat.Berdasarkan pernyataan di atas, huraikan cara Islam
menyelesaikan isu ini. [6 markah]
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
8
N
untung. Akad jual beli di mana penjual

TEMA 1: SISTEM EKONOMI DAN
menyatakan kos dan keuntungan yang
KEWANGAN ISLAM
dikehendakinya. Contoh penjual
PELAJARAN 2: Sistem Kewangan menjual tanah 100k dengan mengambil
Islam untung 10k)
1.2.1 Konsep Asas Muamalat dalam
4. Al-Musyarakah (Syarikat-Suatu akad antara
Islam 2 orang atau lebih untuk berkongsi
modal dan untung/rugi dalam suatu
- Muamalat bermaksud hubungan kegiatan ekonomi. Contoh Aiman dan
antara manusia dengan manusia Razak berkongsi modal dan usaha untuk
dalam kehidupan (kekeluargaan, menjalankan perniagaan ‘Produk
ekonomi, politik dan sebagainya) Makanan Segera’ Halal)
- Muamalat dalam sistem
kewangan bermaksud tatacara 5. Al-Rahn (Gadaian. Menjadikan suatu
urusan harian sesama manusia barangan yang berharga sebagai
dalam memenuhi keperluan hidup cagaran bagi suatu hutang. Contoh
yang melibatkan transaksi Puan Nana mencagarkan barangan
kewangan (berlandaskan syariat). kemasnya untuk meminjam wang dari
bank)
Matlamat muamalat
• Mengawal manusia dalam mengurus
ekonomi dan kewangan agar lahir 6. Al-Ijarah (Sewa-menyewa. Perjanjian
masyarakat yang aman harmoni. yang membolehkan seseorang ambil
manfaat atau faedah dari hak milik orang
Prinsip-prinsip Muamalat Islam lain dengan bayaran tertentu. Contoh
• Kerelaan dalam berurus niaga. sewa premis kedai untuk membuka
perniagaan komputer)
• Tiada elemen haram seperti
riba, gharar (ketidakpastian)
dan perjudian.
7. Al-Bai’ Bithaman Ajil (Jualan dengan
bayaran tertangguh @ membeli suatu
• Urus niaga tidak membawa kepada
barangan dengan bayaran secara
kerosakan struktur ekonomi dan
ansuran. Contoh membeli sebuah
sosial masyarakat.
motosikal Y15 dengan bayaran sebanyak
RM400 sebulan selama 3 tahun)
Ciri-ciri Muamalat Islam
• Bersumberkan al-Quran dan
Hadis. 8. Al-Takaful (Insuran Islam. Pelan
• Reda-meredai antara kedua perlindungan berdasarkan prinsip syariah
belah pihak. melalui caruman wang. Akan diberi
• Adil dan mendatangkan manfaat. kepada pihak yang ditimpa musibah atau
• Tidak melakukan penipuan. kemudaratan. Pemberian atas dasar
ta’awun dan tabarru’. Contoh seorang
1.2.2 Jenis-jenis Muamalat Islam
lelaki menyertai skim takaful bagi
dan cara-cara pelaksanaannya melindungi kenderaannya jika ditimpa
kemalangan).
1. Al-Wadiah (Mewakilkan suatu
barangan atau harta yang berharga 9. Persamaan antara jenis-jenis Muamalat,
kepada pihak lain untuk disimpan Simpanan dan Pelaburan
dan diuruskan. Contoh Haqiem
• Al-Wadiah
mendepositkan wangnya di bank
untuk disimpan) • Al-Mudarabah
2. Al-Mudarabah (Pelaburan. • Al-Musyarakah
Pelabur memberikan modal 10. Kontrak jual beli
kepada pihak tertentu • Al-Murabahah
(pengusaha) untuk • Al-Bai’ bithaman ajil
diperniagakan. Hasil keuntungan 11. Membantu orang yang memerlukan
dibahagikan mengikut perjanjian. pembiayaan tunai segera.
Contoh pelajar dan guru melabur
di koperasi sekolah)
• Al-Rahnu
• Al-Ijarah
3. Al-Murabahah (jual beli ambil
untung @jualan penambahan
9
1.2.3 Peranan Institusi Kewangan 5. Wakaf
Islam dalam Mengurus Muamalat • Pengurusan dan pentadbiran wakaf diletakkan
• Institusi kewangan Islam ialah badan
Islam di bawah Majlis Agama Islam setiap negeri
atau agensi milik kerajaan dan (pemegang tunggal harta wakaf di Malaysia).
swasta. • Pemegang amanah semua harta wakaf yang
• Mereka mengutip sumber berdaftar.
kewangan dan mengagihkannya 6. Baitulmal
mengikut muamalat Islam.
• Berfungsi mengurus harta orang Islam
• Zaman Nabi Muhammad SAW
yang ditadbir oleh Majlis Agama Islam
telah wujud institusi kewangan
Negeri.
Islam contohnya Baitulmal.
Diwujudkan bagi mengumpul • Menerima pelbagai sumber kewangan
harta negara seperti zakat, jizyah, dan harta seperti zakat, harta wakaf, cukai
ghanimah dan fai’. dan lain- lain.
Institusi Kewangan Islam di Malaysia • Membahagikan semula manfaatnya
kepada kepada rakyat secara adil.
1. Perbankan Islam
• Diwujudkan untuk menyediakan 1.2.4 Kepentingan Pelaksanaan Muamalat
kemudahan dan perkhidmatan Islam dan Pengurusan Institusi
perbankan patuh syariah. Kewangan Islam dalam Kehidupan
• Mempromosi produk-produk
kewangan Islam.
1. Kepentingan Pelaksanaan
• Contohnya Bank Islam, Bank
Muamalat Islam:
Muamalat, Bank Rakyat,
Individu
Maybank Islamic dan Agro
Bank. • Mendapat manfaat dari sudut ganjaran
2. Tabung Haji pahala kerana bermuamalah secara
Islam.
• Badan berkanun di bawah Akta
• Memperoleh jaminan keadilan dalam
Tabung Haji 1995 (Akta 535).
sistem kewangan Islam.
• Menyediakan kemudahan Masyarakat
menyimpan wang untuk
menunaikan haji bagi • Dapat saling mengenali dan
pendeposit. mengeratkan silaturahim.
• Menjalankan aktiviti pelaburan • Dapat saling bantu-membantu melalui
bagi memberi nilai sistem ta’awun dan tabarru’.
tambah/dividen kepada Negara
pendepositnya. • Ekonomi negara dalam keadaan baik
3. Takaful (Insurans Islam) dan diredai Allah SWT.
• Menyediakan sistem perlindungan • Pendapatan dan pengagihan harta
yang patuh syariah dalam Insurans dapat di buat dengan lebih efisien.
Islam. 2. Keburukan tidak bermuamalat dengan
• Persediaan bagi menghadapi muamalat Islam
musibah dan malapetaka seperti Individu
kemalangan, kecederaan, • Dilaknat oleh Allah SWT kerana ingkari
kematian, sakit kritikal dan syariat.
sebagainya. • Jiwa jadi resah kerana takut ditipu.
• Contohnya Takaful Malaysia, • Dibenci masyarakat kerana menindas.
Takaful Ikhlas, Takaful Etiqa dan
Takaful BSN Prudential. • Melahirkan individu yang tamak.
Masyarakat
4. Zakat
• Masyarakat berpecah belah dan
• Ditubuhkan untuk
mewujudkan sistem pengurusan hilang semangat tolong-menolong.
zakat yang lebih sistematik. • Masyarakat tidak aman kerana
• Mengagihkan zakat dengan lebih berlaku permusuhan.
efisien dan adil kepada asnaf zakat. • Berlaku penindasan dalam masyarakat
• Contohnya Lembaga Zakat seperti riba.
Selangor (LZS) dan Pusat Urusan • Masyarakat akan bersikap prejudis antara
Zakat (PUZ) Pulau Pinang. satu sama lain.
10
Negara
• Ekonomi negara meroso
kerana tidak diberkati Allah
SWT.
• Wujud jurang ekonomi yang ketara
antara golongan kaya dan miskin.
• Negara akan terjebak dalam krisis
hutang yang tinggi akibat sistem
riba.
• Para pelabur kurang yakin
untuk melakukan pelaburan
dalam negara.
1.2.5 Amalan Muamalat dan Aktiviti

Kewangan Islam
• Berjual beli dengan jujur dan amanah (al-Bai’)

• Sewa-menyewa dengan kontrak
yang dipersetujui bersama (al-
Ijarah)
• Mendapatkan pembiayaan dengan
serahan barang cagaran (al-Rahn).
• Membuka akaun simpanan
menggunakan sistem perbankan
Islam (al-Wadiah).
• Menggunakan produk Insurans Islam
dalam kehidupan (at-Takaful).
• Melabur wang dalam skim pelaburan
patuh syariah (al-Mudarabah)
Langkah-langkah menggalakkan masyarakat

bermuamalat dengan muamalat Islam
• Memberi didikan agama khususnya
berkaitan ekonomi dan kewangan Islam
dalam sistem pendidikan Islam.
• Memberikan penerangan melalui
media massa supaya masyarakat
tahu kebaikan bermuamalat dengan
muamalat Islam.
• Mengembangkan kemudahan
perbankan Islam secara menyeluruh.
• Mengemaskini sistem muamalat Islam
supaya boleh menarik minat
masyarakat untuk memilih perbankan
Islam.
11
PELAJARAN 2
SISTEM KEWANGAN ISLAM
BAHAGIAN A
[20 MARKAH]
Soalan 1 hingga 4
Lengkapkan penyataan berikut dengan jawapan yang betul dalam ruangan kosong
yang disediakan.
1. Muamalat dalam sistem kewangan Islam ialah urusan

harian sesama manusia dalam memenuhi keperluan melibatkan transaksi kewangan
berlandaskan syariat Islam.
2. Mengawal manusia dalam menguruskan sistem ekonomi dan kewangan merupakan

muamalat Islam.
3. Prinsip muamalat Islam ialah mesti wujud dalam berurus

niaga.
4. Antara ciri muamalat Islam ialah hendaklah ianya dan

mendatangkan manfaat.
Soalan 5 hingga 8
Tulis istilah yang betul dengan penyataan berikut dalam ruangan kosong yang disediakan.
5. Hubungan di antara manusia dengan manusia lain

dalam segenap segi kehidupan.
6. Tolong menolong antara rakan peserta skim takaful

yang ditimpa musibah tertentu.
7. Cukai yang dikenakan kepada orang bukan Islam yang

menetap dan berlindung dalam sebuah negara Islam.
8. Badan atau agensi milik kerajaan dan swasta yang

mengutip sumber kewangan dan mengagihkannya
mengikut muamalat Islam.
12
Soalan 9 hingga 10
Lengkapkan jadual berkaitan muamalat Islam dengan menulis [P] bagi prinsip muamalat
Islam atau [C] bagi ciri muamalat Islam.
[P] / [C] Penyataan
9. Tiada elemen gharar, riba dan judi.
10. Redha meredhai dalam urusan di antara kedua-dua pihak.
Soalan 11 hingga 12
Lengkapkan jadual berikut berkaitan jenis muamalat.
JENIS
CARA PELAKSANAAN
MUAMALAT
Zainol mengamanahkan wangnya kepada pihak bank untuk

R disimpan dan pihak bank pula memberikan jaminan akan
mengembalikan wang apabila diminta.
Muhammad selaku pemilik rumah dengan rela melakukan akad

S membenarkan Abdullah tinggal di rumah tersebut dengan
bayaran RM300 sebulan.
11. R ialah
12. S ialah
13
Soalan 13 hingga 15
Lengkapkan rajah berikut berkaitan persamaan di antara muamalat.
Persamaan Jenis Muamalat
13.
Simpanan dan Pelaburan Al-Mudarabah
Al Musyarakah
Al-Bai' bithaman Ajil

Kontrak Jual Beli
14.
Membantu Orang Yang Memerlukan Al-Ijarah

Pembiayaan atau Perkhidmatan
15
Tandakan (√) pada penyataan yang betul dan (X) pada penyataan yang salah.
16. Al-Wadi'ah ialah simpanan pemilik dijamin dan dijanjikan dengan

keuntungan.
17. Ar-Rahnu ialah pembiayaan wang dengan menjadikan barang

berharga sebagai cagaran.
18. Pelabur memberikan modal kepada pengusaha untuk diniagakan dan

keuntungan dibahagikan sama rata adalah maksud al-Murabahah.
19. Al-Musyarakah ialah akad di antara dua orang atau lebih untuk
berkongsi modal dan keuntungan dalam sesuatu perniagaan.
20. Al Mudarabah ialah situasi pemodal berpotensi mendapat keuntungan

yang tinggi namun berisiko menerima kerugian yang tinggi.
14
BAHAGIAN B
2. (a) i. Senaraikan dua jenis muamalah dalam Islam. (2 markah)
ii. Jelaskan dua ciri muamalat Islam. (4 markah)
iii Huraikan perbezaan jenis muamalat Al-Wadi’ah dan Al-

. Mudharabah. (4 markah)
(b) i. Apakah yang dimaksudkan dengan institusi kewangan Islam? (2 markah)
ii. Senaraikan dua institusi kewangan Islam yang terdapat di Malaysia. (2 markah)
15
(c) i) Senaraikan dua jenis muamalat Islam yang bersifat taa’wun. (2 markah)
Kesan pandemik Covid 19, menyebabkan Zakiah diberhentikan kerja.

Situasi ini menyebabkan dia kehilangan sumber pendapatan. Wang
simpanannya juga semakin berkurangan. Pada masa yang sama dia
memiliki emas sebanyak 500 gram.
Pada pendapat anda, bagaimanakah cara untuk Zakiah

menyelesaikan masalah ini? Bincangkan.
(4 markah)
16
Cara Islam Memelihara Agama
Tema 2: SISTEM PERUNDANGAN DAN ➢ Menyuruh umatnya patuh kepada
KEHAKIMAN ISLAM perintah Allah SWT supaya hidup
PELAJARAN 3:SISTEM PERUNDANGAN diberkati.
ISLAM
2.1.1 Konsep Asas Sistem Perundangan
➢ Menyuruh umatnya menjauhi larangan
Allah SWT untuk mengelakkan dosa.
Islam.
Maksud Sistem Perundangan Islam ialah ➢ Melarang perbuatan syirik supaya
Hukum-hukum yang ditetapkan oleh Allah SWT akidah terpelihara.
kepada manusia dalam pelbagai aspek Cara Islam Memelihara Nyawa
kehidupan sama ada yg berkaitan dengan ➢ Menyuruh umatnya menjaga kesihatan
akidah, ibadat, akhlak, muamalat, munakahat diri seperti makan makanan yang halal
dan kebahagian di dunia dan di akhirat. dan baik.
Sumber utama Sistem Perundangan Islam ➢ Melarang umatnya terlibat dengan
• Al – Quran. kegiatan yang membahayakan diri
• Al–Hadis. seperti lumba haram.
• Al –Ijmak. ➢ Melarang perbuatan bunuh diri dan
• Al – Qias. orang lain kerana ia berdosa besar.
➢ Mensyariatkan hukuman qisaskepada
Asas Sistem Perundangan Islam pembunuh supaya wujud keadilan.
a.Pencegahan : Cara Islam Memelihara Akal
- Mencegah berulangnya ➢ Menyuruh umatnya menuntut ilmu
perbuatan jenayah. supaya pemikiran berkembang.
- Memberi amaran kepada ➢ Melarang umatnya melakukan
mereka yang berniat untuk perkara yg merosakkan akal
melakukan kesalahan. seperti membaca bahan lucah.
b.Pembalasan : ➢ Melarang perbuatan minum arak
- Membalas perbuatan jahat dengan dan menyalahgunakan dadah
hukuman yang adil. kerana perkara tersebut boleh
- Mengelak wujudnya perasaan dendam. merosakkan akal.
c.Pemulihan : ➢ Mensyariatkan hukuman sebat 40
- Mendidik pesalah supaya insaf kali kepada peminum arak supaya
daripada kesalahan. timbul keinsafan.
- Mengubah diri supaya taat Cara Islam Memelihara Keturunan
kepada ajaran agama.
2.1.2 Keunggulan Sistem Perundangan ➢ Mensyariatkan perkahwinan untuk
Islam melahirkan zuriat yang sah.
▪ Ciptaan Allah SWT yang bersih ➢ Menetapkan golongan wanita yg
daripada sebarang kelemahan, haram dinikahi : Haram berkahwin
kekurangan dan dorongan hawa nafsu. dengan ibu, adik - beradik
▪ Lengkap merangkumi semua aspek perempuan dan sbgnya.
kehidupan manusia. ➢ Melarang perbuatan zina, liwat, lesbian
▪ Hukuman yang adil tanpa mengira dan gay kerana boleh merosakkan
pangkat dan keturunan. keturunan.
▪ Sesuai untuk semua manusia tanpa ➢ Mensyariatkan hukuman sebat 100
mengira kaum, tempat dan zaman. kali
▪ Bersifat tetap dan kekal sehingga hari (penzina belum berkahwin) atau
kiamat tanpa berlaku perubahan. rejam sampai mati ( penzina sudah
▪ Hukuman bersifat memberi pengajaran berkahwin) supaya masyarakat
supaya penjenayah tidak mengulangi mengambil iktibar.
kesalahan yang sama.
▪ Mendidik jiwa manusia supaya takut Cara Islam Memelihara Harta
▪ akan pembalasan Allah SWT.
2.1.3 Matlamat Sistem Perundangan Islam ➢ Menyuruh umatnya menuntut ilmu
▪ Memelihara agama. supaya pemikiran berkembang.
▪ Memelihara Nyawa ➢ Melarang umatnya melakukan
▪ Memelihara Akal. perkara yg merosakkan akal
▪ Memelihara Keturunan. seperti membaca bahan lucah.
▪ Memelihara Akal. Melarang perbuatan minum arak
dan menyalahgunakan dadah
17
kerana perkara tersebut blh
merosakkan akal.
➢ Mensyariatkan hukuman sebat 40 Kesan Pengabaian
kali kepada peminum arak supaya Pelaksanaan Sistem
timbul keinsafan. Perundangan Islam.
- Merosakkan akidah kerana berlaku
perkara syirik, kufur dan sebagainya.
Cara Merealisasikan Sistem - Mengancam keselamatan nyawa :
Perundangan Islam dalam Berlaku jenayah bunuh.
Kehidupan
- Merosakkan akal melalui perbuatan
▪ Mengamalkan cara hidup Islam supaya minum arak dan penagihandadah.
diberkati. - Merosakkan keturunan manusia :
▪ Berpegang teguh dengan Kelahiran anak luar nikah.
peraturan Allah SWT kerana - Mewujudkan sistem ekonomi haram
Allah SWT Maha Mengetahui seperti riba dan rasuah.
perkara yang terbaik untuk
manusia.
Tindakan Pematuhan Perundangan
▪ Melaksanakan segala perintah Allah
Islam dlm Kehidupan
SWT seperti menunaikan solat 5 waktu.
▪ Meninggalkan segala larangan
Allah SWT supaya hidup tidak a.Mempelajari ilmu agama.
terpesong daripada kebenaran. ▪ Memantapkan keimanan dan
▪ Sentiasa mengamalkan akhlak mulia ketakwaan kepada Allah
supaya kehormatan diri terpelihara. SWT.
▪ Mengelakkan diri daripada
2.1.4 Kepentingan melaksanakan melakukan perkara yang
Sistem Perundangan Islam merosakkan akidah.
dalam Kehidupan.
b.Memakan makanan yang halal.
- Menjaga akidah umat Islam ▪ Membentuk akal fikiran dan
daripada terpesong seperti minda yang cerdas.
tiada unsur syirik, kufur dan ▪ Menjamin kesihatan tubuh
sebagainya. badan
daripada jangkitan penyakit.
- Menjamin keselamatan diri
daripada perbuatan yang
c. Memakai pakaian yang menutup
membahayakan nyawa.
aurat.
- Memastikan akal manusia ▪ Menjaga maruah diri.
terpelihara daripada perkara ▪ Menjauhkan diri daripada
yang merosakkan maksiat dan kemungkaran.
pemikiran.
- Melahirkan zuriat halal d.Mematuhi undang-undang jalanraya
daripada perkahwinan ▪ Menjaga keselamatan Ketika
yang mengikut syarak. menaiki kenderaan.
- Memperoleh harta secara ▪ Mengelakkan kecederaan
halal tanpa berlaku parah jika ditimpa
pencerobohan harta. kemalangan.
▪ Syirik:: Perbuatan e.Mengamalkan mumalat Islam.

menyekutukan Allah SWT ▪ Memperolehi harta yang
dalam sebarang bentuk sama halal.
ada melalui perbuatan, ▪ Mengelakkan amalan rasuah
perkataan dan iktikad dan pecah amanah.
dengan menjadikan sesuatu
yang lain sekutu bagi Allah
SWT.
18
PELAJARAN 3
SISTEM PERUNDANGAN ISLAM
Bahagian A
(15 Markah)
Soalan 1 – 4
Tuliskan istilah yang betul bagi perkara berikut.
1. Keputusan yang telah diputuskan

oleh mahkamah dalam sesuatu
perbicaraan berdasarkan hujah
dan bukti yang jelas.
2. Hukum-hukum yang telah ditetapkan oleh

Allah kepada manusia yang merangkumi
aspek aqidah, syariat, akhlak dan
sebagainya.
3. Kefahaman hukum amali yang diijtihadkan oleh

para mujtahid yang diambil daripada dalil-dalil
syarak.
4. Dalil yang berdasarkan nas al-Quran, al-Sunnah,

Ijmak dan Qias.
Soalan 5 – 8
Lengkapkan pernyataan berikut dengan jawapan yang betul.
5. Hukuman yang dikenakan kepada penjenayah adalah sebagai

bagi berulangnya perbuatan jenayah tersebut.
6. Allah mewajibkan umat Islam supaya sentiasa beramal dengan segala

yang diturunkan oleh Allah.
7. Islam mengharamkan perbuatan______________________ diri sendiri atau

orang lain.
8. Kepentingan melaksanakan perundangan Islam

untuk kes ______________________________
jenayah yang berlaku dalam negara.
19
Lengkapkan jadual di bawah dengan jawapan yang betul.
HUKUM
Qadha Fikah Fatwa
Contoh: Contoh Contoh:

:
9. 10. 11.
Soalan 12 hingga 15
Tandakan (/ ) pada pernyataan yang betul.
Tandakan (x) pada pernyataan yang salah.
12. Cara melaksanakan perundangan Islam ialah mengadili kes-

kes jenayah yang berlaku dalam Negara.
13. Antara sumber perundangan Islam ialah Al-Quran, Al-Ijmak

dan Al-Qias
14. Perundangan Konvensional bersifat universal.
15. Kepentingan memelihara agama untuk menjamin keselamatan

diri daripada perbuatan membahayakan nyawa
20
BAHAGIAN B
1. (a) i. Apakah maksud perundangan Islam? [2markah]
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
ii. Jelaskan dua asas sistem perundangan Islam . [4markah]
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
(b) i. Jelaskan dua cara yang dapat dilakukan bagi merealisasikan Sistem
Perundangan Islam dalam kehidupan. [4markah]
_________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
ii.Huraikan dua kesan pengabaian pelaksanaan Sistem Perundangan

Islam. [4markah]
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
21
(c) i.Apakah hukum menerima wang suapan seperti di atas. [1 markah]
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
ii. Mengapakah situasi ini berlaku, dalam kalangan individu berjawatan tinggi
walaupun mereka ialah golongan cerdik pandai dan mengetahui perbuatan
tersebut menyalahi perundangan Islam?Berikan pandangan. [5 markah]
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
22
PELAJARAN 4: Sistem Kehakiman hukuman tersebut setelah
Islam disabitkan.
2.2.1 Konsep Asas Sistem Kehakiman Kesala hukuman
Islam han
• Kehakiman atau al-Qadha’ dari segi
bahasa bermaksud menghukum,
menyelesaikan, menetapkan, Zina Belum kahwin: Disebat 100
memutuskan dan mencegah. kali.
• Dari segi syarak pula bermaksud Telah kahwin:Direjam sampai
menyelesaikan pertikaian atau mati.
tuntutan antara dua belah pihak atau Qazaf Disebat 80 kali.
lebih melalui proses undang-undang Minum Disebat 40 kali.
berdasarkan hukum syarak. arak
Kehakiman pada zaman Rasulullah SAW Mencuri Dipotong pergelangan tangan.
• Rasulullah SAW berperanan Nisab jenayah mencuri ialah
sebagai ketua hakim. Kes-kes ¼ dinar bersamaan 1.06 gram
diselesaikan sendiri oleh baginda. emas.
• Apabila wilayah Islam semakin luas,
maka dilantik beberapa orang
Prinsip-prinsip Kehakiman Islam:
sahabat sebagai gabenor
merangkap hakim.
• Antaranya ialah perutusan Sayidina 1. Merujuk kepada wahyu rabbani
Ali bin Abi Talib r.a dan Muaz bin • Sumber asas kehakiman Islam
Jabal r.a ialah wahyu Allah SWT iaitu
Kehakiman pada zaman Khulafa’ ar- tindakan hakim berpandukan al-
Rasyidin Quran dan al-Hadis.
• Sayidina Abu Bakar al-Siddiq r.a
meneruskan kuasa kehakiman 2. Menegakkan keadilan dan
seperti zaman Rasulullah SAW menentang kezaliman.
• Semasa zaman Sayidina Umar bin • Kehakiman Islam bersifat adil
al-Khattab r.a ditubuhkan badan tanpa mengira kedudukan atau
khas bagi mentadbir urusan pangkat seseorang bagi
kehakiman. mengelakkan kezaliman.
• Pada zaman Sayidina Uthman bin
Affan r.a, beliau telah memberi 3. Menyeru kebaikan serta
saraan (gaji) kepada hakim dari mencegah kemungkaran
hasil peruntukan baitulmal. • Pelaksanaan hukuman yang
• Sayidina Ali bin Abi Talib r.a bersifat pencegahan, pembalasan
mengekalkan hakim yang dilantik dan pemulihan terhadap
oleh Sayidina Uthman bin Affan r.a. perbuatan jenayah.
3. Membela orang yang dizalimi
• Sistem kehakiman Islam sangat 4. Mengamalkan adab dan akhlak Islam
mengambil berat terhadap orang • Menjunjung dan memelihara nilai
yang dizalimi demi menegakkan mulia supaya tidak dicemari sifat
keadilan agar maruah, harta benda mazmumah seperti menzalimi
dan nyawa dikembalikan haknya. orang lain.
2.2.3 Jenis Kesalahan Jenayah dan 2.2.2 Matlamat Sistem Kehakiman
Hukumannya Islam:
1. Menegakkan keadilan
Klasifikasi Hukuman • Keadilan dalam Islam bersifat
Jenayah dalam Islam sejagat tanpa mengira darjat,
1. Hudud pangkat, keturunan dan agama.
• Kesalahan dan hukuman mengikut Sesiapa terbukti bersalah perlu
ketetapan syarak yang wajib dihukum dengan adil.
dilaksanakan sebagai menunaikan
hak Allah SWT. Kesalahan ini 2. Menentang kezaliman
adalah kesalahan berat. • Islam menentang sebarang
• Manusia tidak mempunyai hak untuk bentuk kezaliman yang boleh
menambah atau mengurangkan menggugat keamanan
masyarakat.
23
• Ancaman/pemulauan.
Merompak - Mengganggu • Pengisytiharan umum.
ketenteraman awam: • Denda /merampas harta(sita).
Dipenjara atau • Sebat.
dibuang daerah.
• Buang daerah.
- Merampas harta
• Penjara.
tanpa membunuh:
Tangan dan kaki 4.Diat
dipotong secara Harta yang wajib diberikan kepada waris
bersilang. orang yang dibunuh sebagai ganti hukuman
- Merampas harta qisas yang tidak dapat dilaksanakan.
dan membunuh: Jenis diat
Dibunuh dan 1. Diat berat
dipalang. Keterangan Kadar diat
Murtad - Dibunuh. Hukuman Membunuh dengan 100 ekor unta
bunuh hanya sengaja yang ada niat ditanggung oleh
diputuskan oleh membunuh. Waris mangsa pembunuh sepenuhnya
pemerintah Muslim tidak mahu dan mesti dibayar
setelah pelaku qisas dijalankan dan segera.
enggan bertaubat menukar dengan diat.
apabila diminta.
Membunuh dengan tidak 100 ekor unta
sengaja tetapi seolah-olah ditanggung oleh waris
2. Qisas sengaja. Contoh, pembunuh dan boleh
seseorang memukul orang dibayar secara
• Kesalahan dan hukuman
lain dengan beransur-ansur selama
mengikut ketetapan syarak yang
rotan lalu mati. tiga
wajib dilaksanakan bagi tahun.
menunaikan hak manusia yang
dizalimi secara fizikal.
• Hukuman tidak boleh diubah atau 2.Diat ringan
dibatalkan setelah sabit kecuali
Keterangan Kadar
pihak yang menuntut bela diat
memaafkannya dan diganti Membunuh - 100 ekor unta yang
dengan bayaran diat. dengan tidak ditanggung oleh waris
Hukumannya: sengaja. pembunuh dan boleh
Sebagai contoh
• Membunuh denga sengaja- dibalas seorang
dibayar beransur-
bunuh ansur selama tiga
pemburu tahun.
• Mencederakan anggota badan-dibalas tertembak orang
- Dibahagikan kepada
cedera sebagaimana kecederaan lain yang
lima jenis unta.
mangsa. disangka seekor
• 20 ekor unta betina
rusa.
3. Takzir berumur setahun ke
• Kesalahan dan hukuman yang tidak atas.
ditetapkan oleh syarak dan • 20 ekor unta jantan
diserahkan kepada budi bicara berumur dua tahun
hakim untuk memutuskannya. ke atas
• 20 ekor unta betina
Kesalahan berikut:
berumur dua tahun
- Kesalahan hudud dan qisas yang tidak ke atas
cukup bukti untuk dikenakan hukuman • 20 ekor unta betina
hudud dan qisas. berumur tiga tahun ke
- Kesalahan-kesalahan khalwat dan atas
mencuri yang tidak cukup nisab • 20 ekor unta betina
berumur 4 tahun ke
- Perbuatan menganggu ketenteraman atas
awam seperti menipu,rasuah, berjudi,
kesalahan jalan raya, penyalahgunaan
dadah dan sebagainya. *Pada zaman Sayidina Umar bin al-Khattab r.a
- Hukumannya: pernah menetapkan bayaran diat bagi yang tidak
mempunyai unta boleh dibayar dengan emas, perak,
• Nasihat/teguran.
24
lembu, kambing dan pakaian.Pada masa kini, kadar
diat ditentukan mengikut nilai harga semasa seratus Peranan Hakim
ekor unta.boleh dibayar dengan emas, perak, lembu, 1. Menjatuhkan hukuman secara adil
kambing dan pakaian. Pada masa kini kadar diat dan saksama setimpal dengan
ditentukan mengikut nilai harga semasa 100 ekor kesalahan tanpa mengira pangkat,
unta. kedudukan dan hubungan
kekeluargaan, orang kaya atau
Prosedur keterangan untuk mensabitkan pemimpin supaya kewibawaan
kesalahan. hakim dipandang tinggi.
2. Menjatuhkan hukuman dalam
keadaan tenang bukannya dalam
1.Pengakuan.
keadaan marah supaya tidak
tersalah dalam membuat keputusan.
• Pengakuan yang jelas daripada Orang 3. Menjatuhkan hukuman tanpa ragu-
yang telah melakukan kesalahan. ragu kepada pesalah setelah cukup
• Dibuat secara waras dan bebas tanpa bukti dan saksi supaya jenayah
paksaan daripada mana- mana pihak. dapat dibendung.
4. Membebaskan tertuduh jika didapati
2.Kesaksian. terdapat keraguan dari segi bukti
dan hujah supaya tidak berlaku
• Saksi mesti baligh, sempurna akal, adil, penganiayaan terhadap tertuduh.
amanah dan bebas daripada sebarang
keraguan.
• Saksi tidak bermusuh dengan orang
yang didakwa.
• Bilangan saksi sekurang-kurangnya 2
orang lelaki atau 1 orang lelaki dan 2
orang perempuan yang adil bagi
sesetengah kes. Bagi kes perzinaan,
saksinya ialah 4 orang lelaki.
3.Pembuktian.
• Kesalahan boleh disabitkan apabila

dapat dibuktikan melalui bahan atau
alat tertentu berkaitan kes seperti ujian
asid deoksiribonukleik (DNA), senjata,
kesan jari dan sebagainya.
Etika Hakim
1. Hakim dilarang menyebelahi mana-
mana pihak sama ada pendakwa
atau tertuduh supaya wujud
keadilan.
2. Hakim hendaklah jujur ketika
bertugas seperti tidak menerima
rasuah.
3. Hakim dilarang untuk mensabitkan
kesalahan terhadap tertuduh jika
ada keraguan bukti dan hujah
supaya tidak berlaku penganiayaan.
4. Hakim dilarang menghakimi orang
yang ada kepentingan dengannya
seperti kaum keluarga, rakan dan
sebagainya.
25
PELAJARAN 4
SISTEM KEHAKIMAN ISLAM
BAHAGIAN A
Lengkapkan pernyataan berikut dengan jawapan yang betul .
1. Salah satu prinsip Kehakiman Islam ialah menegakkan

___________________________________dan menentang kezaliman.
2. Kesalahan dan hukuman mengikut ketetapan syarak yang wajib dilaksanakan
bagi menunaikan hak manusia yang dizalimi secara fizikal dikenali sebagai
hukum______________________________________________________.
3. Berdasarkan jenayah hudud hukum bagi kesalahan
_______________________________________ adalah sebat 40 kali.
4. Seseorang yang melakukan perbuatan rasuah dikategorikan telah melakukan
kesalahan jenayah dan boleh di hukum
penjara.
Tulis istilah yang bersesuaian dengan pernyataan berikut pada ruangan yang
disediakan.
5. Dari sudut bahasa menghukum,menyelesaikan ,menetapkan
memutuskan dan mencegah .
6. Menuduh seseorang yang baik melakukan zina tanpa
membawa empat orang saksi.
7. Usaha untuk mendapatkan sesuatu kesimpulan baharu
melalui kajian atau penyelidikan berdasarkan sumber dari
kaedah yang sah.
8. Kesalahan dan hukuman mengikut ketetapan syarak yang
wajib dilaksanakan sebagai menunaikan hak Allah swt.
26
Lengkapkan rajah berikut berkaitan dengan prosuder keterangan untuk

mensabitkan kesalahan.
Prosedur keterangan
P kesaksian Q
1. P ialah
10.Q ialah
Soalan 11 – 12
Lengkapkan jadual di bawah dengan jawapan yang betul
Jawapan Pernyataan
R Kesalahan dan hukuman yang tidak ditetapkan oleh syarak

dan diserahkan kepada budi bicara hakim untuk
memutuskannya.
S Harta yang wajib diberikan kepada waris orang yang
dibunuh sebagai ganti hukuman qisas yang tidak dapat
dilaksanakan.
11.R ialah .
12.S ialah .
Soalan 13 hingga 15
Tandakan ( / ) pada pernyataan yang betul dan ( X ) pada pernyataan yang salah.
13.Hakim hendaklah seorang yang berilmu dan bijaksana.
14.Bilangan saksi sekurang – kurangnya tiga orang lelaki dan

seorang perempuan yang adil ,bagi sesetengah kes dan bagi
kes perzinaan saksinya adalah tiga orang lelaki.
15.Menjadikan Al – Quran dan al – Ijmak sebagai sumber

rujukan utama dalam mengendalikan kes supaya tindakan
yang diambil tidak menyalahi syarak.
27
BAHAGIAN B
1. (a) Sistem Kehakiman Islam dapat menyelesaikan masalah

sosial dalam masyarakat.
i.Nyatakan maksud Kehakiman Islam menurut syarak [2 markah]
ii.Jelaskan dua matlamat Sistem Kehakiman Islam. [4 markah]
iii.Senaraikan empat syarat perlantikan hakim. [4 markah]
(b)i.Terangkan dua kepentingan melaksanakan Sistem Kehakiman Islam.

[4 markah]
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
28
SELAYANG:Hakim Mahkamah rayuan di sini hari ini mengingatkan hakim-hakim lain supaya tidak lupa diri dan
terbawa-bawa dengan emosi serta perasaan marah terhadap tertuduh ketika menjatuhkan hukuman.
Hakim Datuk Suriyani Hashim menegaskan sistem penghukuman di mahkamah perlulah dibuat mengikut undang-
undang yang ditetapkan secara adil dan saksama.
(Sumber: Akbar Harian 8 Nov 2010)
ii. Berdasarkan pernyataan di atas,nyatakan dua etika yang patut ada pada
seorang hakim. [2 markah]
______________________________________________________________
______________________________________________________________
ii. Berikan pandangan anda,mengapakah hakim mesti mematuhi etika dan

mengikut undang-undang ketika menjatuhkan hukuman? [4markah]
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
29
TEMA 3: SISTEM PENTADBIRAN
pentadbiran.
DAN PEMERINTAHAN ISLAM
• Pentadbiran wilayah diketuai oleh gabenor
PELAJARAN 5: Sistem Pentadbiran dan dan dibantu oleh setiausaha dan pegawai
Pengurusan Islam. seperti setiausaha tentera, pegawai polis
3.1.1 Konsep Asas Sistem (Sahib al- Syurtah), pegawai cukai (Sahib
Pentadbiran dan Pengurusan Islam: al-Kharaj),
• Institusi baitulmal didirikan pada peringkat
Pentadbiran ialah menyelaraskan
pusat dan wilayah (mengendalikan urusan
tenaga manusia agar mengikut satu
kewangan negara).
perancangan untuk mencapai sesuatu
1. Bersumberkan al-Quran dan al-Hadis.
objektif yang ditetapkan.
3.1.2 Prinsip-prinsip Tadbir Urus
Pengurusan ialah mengguna serta dalam Islam
menyelenggara sumber manusia dan sumber
2. Bermatlamatkan dunia dan akhirat.
alam untuk kebajikan manusia.
3. Pentadbir sebagai pemegang amanah.
Pentadbiran dan pengurusan Islam ialah 4. Berasaskan keimanan kepada Allah SWT.
perancangan dan pergerakan oleh sesuatu 5. Berteraskan nilai-nilai akhlak.
organisasi berhubung dengan kaedah, 6. Urusan pentadbiran dijalankan berdasarkan
peraturan, tanggungjawab dan tugas dalam konsep syura.
pengolahan sumber manusia dan sumber 7. Mengamalkan konsep keadilan dalam
alam. Ia mesti selari dengan tanggungjawab pentadbiran.
sebagai hamba dan khalifah Allah SWT di
muka bumi. Ciri-ciri Pentadbiran dan Pengurusan Islam
1. Bersumberkan al-Quran dan al-Hadis.
Pentadbiran dan Pengurusan Zaman 2. Mengamalkan konsep syura
Rasulullah SAW: dalam pentadbiran.
1. Islam dijadikan dasar pentadbiran 3. Melaksanakan keadilan untuk semua pihak.
dan pengurusan negara. 4. Memastikan hak kebebasan kepada
2. Syura dijadikan salah satu kaedah setiap individu agar terpelihara
mengikut panduan syarak.
yang digunakan dalam
5. Mengeratkan ukhuwah (persaudaraan)
menguruskan pentadbiran.
dalam pengurusan yang berteraskan nilai
3. Piagam Madinah dijadikan akhlak.
sebagai perlembagaan 6. Mematuhi dan menghormati peraturan
pentadbiran dan pengurusan dan undang-undang yang telah ditetapkan
zaman Rasulullah SAW. dalam sesebuah organisasi.
4. Akidah Islamiah dijadikan
pegangan dalam urusan Etika Tadbir Urus Islam
pentadbiran menggantikan Panduan Islam bagi individu yang diberikan amanah
semangat ‘asabiyyah (perasaan untuk mentadbir dan mengurus sesebuah
taasub perkauman). organisasi.
Integriti (Telus)
Pentadbiran dan Pengurusan Zaman • Menjalankan tugas dengan penuh
Khulafa’ar- Rasyidin: tanggungjawab dan tidak guna
kedudukan untuk kepentingan sendiri.
Merupakan sistem yang dikemas kini
Efektif (Hasil tercapai)
daripada sistem pentadbiran dan
• Efisien (cekap) dan konsisten (tekal)
pengurusan zaman Rasulullah SAW. dalam menghasilkan impak (kesan) yang
• Sesuatu dasar diputus melalui cemerlang.
kaedah syura (berdasarkan suara Amar makruf dan nahi mungkar
ilmuan, pakar bidang tertentu dan • Membudayakan nilai murni dalam tadbir
suara majoriti). urus.
• Khalifah berperanan sebagai ketua Sistematik
eksekutif dan perundangan serta • Membuat perancangan dan
panglima tertinggi dalam
pemantauan yang berterusan.
30
Ciri-ciri Pentadbir dan Pengurus yang Kesan Mentadbir dan Mengurus
baik: mengikut Syariat:
1. Beriman (laksana pentadbiran
dengan penuh ketaqwaan dan • Melaksanakan tanggungjawab dengan
tanggungjawab). amanah.
2. Amanah (laksana • Mendapat ketaatan daripada orang bawahan.
tanggungjawab dengan • Mewujudkan persefahaman antara
sebaik mungkin). ketua dengan anak buah.
• Memajukan organisasi dan negara.
3. Berwawasan (mempunyai
perancangan untuk majukan Kesan Mentadbir dan Mengurus
organisasi). tidak mengikut Syariat:
4. Ikhlas (melakukan pekerjaan dengan
tulus dan sepenuh hati). • Mengabaikan amanah yang diberikan.
5. Positif (berfikiran terbuka
• Hilang sokongan daripada orang bawahan.
terhadap perubahan, cadangan,
• Berlaku pertelingkahan.
teguran dan nasihat ke arah
• Menyebabkan kemunduran organisasi dan
kebaikan).
negara.
6. Inovatif (menjana idea baharu ke
arah kemajuan).
7. Dinamik (berupaya menyesuaikan 3.1.4 Tindakan Merealisasikan Tadbir Urus
diri dengan pelbagai situasi untuk Islam dalam Organisasi:
melaksanakan pembaharuan). • Mengadakan mesyuarat dalam segala urusan.
8. Integriti (bersikap telus dalam • Menjaga kebajikan setiap pekerja.
pentadbiran) • Memberi kerjasama dalam menyelesaikan
tugasan.
3.1.3 Kepentingan Melaksanakan • Memberi penghargaan kepada staf cemerlang
Tadbir Urus dalam Sistem Pentadbiran
dan Pengurusan Islam:
Individu
• Menimbulkan nilai keimanan dan
ketaqwaan.
• Menjaga hubungan baik antara ketua
dan ahli- ahlinya.
• Menjalankan urusan dengan penuh
amanah dan tanggungjawab.
Organisasi
• Memastikan kelancaran urusan
pentadbiran sesebuah organisasi.
• Menaikkan imej sesebuah organisasi.
• Menyelesaikan sesuatu
urusan secara rundingan
dan muafakat.
Negara
• Mewujudkan pentadbiran negara
yang efisien dan efektif serta menjadi
contoh kepada negara lain.
• Membolehkan segala urusan
dilaksanakan secara teratur dan
menepati syarak.
• Meneladani tadbir urus negara
seperti yang dilaksanakan oleh
Rasulullah SAW.
31
PELAJARAN 5:
SISTEM PENTADBIRAN DAN PENGURUSAN ISLAM
BAHAGIAN A

Lengkapkan pernyataan berikut dengan jawapan yang betul dalam ruangan yang
disediakan.
1. Pengurusan bersifat lebih berbanding pentadbiran
2. _____________________________berperanan sebagai ketua eksekutif dan perundangan serta

merupakan panglima tertinggi dalam pentadbiran
3. Prinsip tadbir urus Islam bersumberkan al – Quran dan __________________.
4. _______________________ dijadikan sebagai perlembagaan pentadbiran dan

pengurusan pada zaman Rasulullah SAW.
Soalan 5 hingga 8
5 Mesyuarat yang dijalankan bagi melakukan pertimbangan
. secara kolektif dan membuat keputusan yang paling
berkualiti berdasarkan keimanan dan ketakwaan kepada
Allah SWT.
6 Perasaan taa’sub perkauman.
.
7 Menjalankan tugas dengan penuh tanggungjawab dan tidak

. menggunakan kedudukan untuk kepentingan sendiri.
8 Menyelaraskan tenaga manusia agar mengikut satu

. perancangan untuk mencapai sesuatu objektif yang
ditetapkan.
32
Integriti
R
Etika Tadbir Urus Islam ialah
Amar makruf nahi mungkar
9.R ialah ________________________.

10.S ialah________________________.
Soalan 11 hingga 12
Beriman
Ciri – ciri pentadbir dan pengurus yang
baik.
T
Berwawasan
11.T ialah _________________________________.
12.U ialah _________________________________.
Soalan 13 hingga 15
13.Prinsip tadbir urus Islam bermatlamatkan dunia sahaja
14.Antara ciri- ciri pentadbir dan pengurus yang baik ialah bersikap telus
dan melaksanakan tadbir urus sesebuah masyarakat dan negara.
15.Majlis Syura mula ditubuhkan secara rasmi dan berfungsi secara

formal pada zaman pemerintahan Saidina Uthman bin Affan .
33
BAHAGIAN B
1) (a) i. Nyatakan maksud Pentadbiran Pengurusan Islam. [2 markah]

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
ii.Senaraikan dua Prinsip Tadbir Urus dalam Islam. [2 markah]

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
iii.Jelaskan dua Etika Tadbir Urus Islam. [2 markah]

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
(b) i.Terangkan dua kepentingan melaksanakan tadbir urus dalam sistem pentadbiran dan
pengurusan kepada individu. [4 markah]
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
ii. Huraikan dua cara untuk merealisasikan Tadbir Urus Islam dalam organisasi. [4 markah]
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
“Wahai orang yang beriman, janganlah kamu mengkhianati (amanah) Allah

dan Rasul-Nya serta (janganlah) kamu mengkhianati amanah-amanah
kamu sedangkan kamu mengetahui (salahnya). (Surah al-Anfal 8:27)
(c) i. Berdasarkan firman Allah SWT di atas,huraikan dua ciri pentadbir dan pengurus yang baik.
[2 markah]
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
ii.Berikan pandangan anda, apakah yang akan terjadi jika manusia mengabaikan larangan
dalam ayat di atas. [4 markah]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
34
PELAJARAN 6: Aspek Piagam Madinah
SISTEM PEMERINTAHAN ISLAM ialah Kepimpinan
Negara
3.2.1 Konsep Asas
Sistem Pemerintahan Islam Rasulullah SAW adalah pemerintah dan ketua
negara. Baginda sentiasa dirujuk dalam
Sistem pemerintahan Islam merupakan satu menyelesaikan masalah.
kaedah pemerintahan sebuah negara
yang ditadbir berdasarkan ajaran Islam Perpaduan
serta melaksanakan syariat Islam. Menyatukan dan mendamaikan suku
kaum di Madinah yang sering bertelagah
sebelum ini.
Ciri-ciri Sistem Pemerintahan Islam
1. Meletakkan Allah SWT sebagai Pengiktirafan Kepelbagaian Kaum
pemegang kuasa mutlak Setiap kaum diberi hak masing-masing
manakala manusia sebagai dari segi ekonomi, politik dan sosial.
khalifah (pemegang amanah)
untuk memakmur muka bumi. Keselamatan
2. Mengamalkan syura dalam Setiap kaum bertanggungjawab
pemerintahan berdasarkan al- menjaga keamanan negara dan
Quran dan al-Hadis. keharmonian hubungan antara kaum.
3. Segala perkara yang diputuskan
Jaminan Sosial
dan dilaksanakan bersesuaian Kebajikan dan keselamatan
dengan kehendak rakyat serta penduduk terjamin.
syariat Islam.
4. Melaksanakan amar makruf dan Kebebasan Mengamalkan Agama
nahi mungkar. Masyarakat Madinah diberi kebebasan
5. Rakyat terdiri daripada golongan untuk mengamalkan agama masing-masing
yang meyakini prinsip dan dasar dengan penuh toleransi.
negara Islam serta mematuhi Penguatkuasaan Undang-undang
undang-undang. Undang-undang Islam diguna pakai
dalam sistem pentadbiran dengan
6. Bebas daripada ikatan keturunan, Rasulullah SAW sebagai hakim tertinggi.
warna kulit, kawasan geografi dan
sebagainya. Hak asasi manusia
7. Negara Islam mengutamakan Setiap kaum di Madinah diberikan hak
penghayatan akhlak yang mulia terhadap diri, harta dan mendapatkan
dalam semua aspek kehidupan. perlindungan.
Sistem Pemerintahan Islam di Madinah Tanggungjawab

Negara Islam pertama yang Setiap individu bertanggungjawab
dibentuk. laksana tuntutan yang termaktub dalam
Mengamalkan konsep syura Piagam Madinah demi merealisasikan
dalam pemerintahan dan keamanan dan keharmonian negara.
terbentuknya Piagam Madinah.
Hubungan Luar
Piagam Madinah
Hubungan luar dijalin dengan kebenaran
Satu perjanjian dengan seluruh
penduduk Madinah yang dikenali 3.2.2 Konsep Asas Khilafah dalam
sebagai Sahifah Madinah Sistem Pemerintahan Islam
(Piagam Madinah). Merupakan dan persetujuan Rasulullah SAW sebagai
piagam bertulis pertama di dunia. ketua negara.
Mengandungi 47 fasal, 23 fasal Khilafah
berkaitan peranan sesama Islam Khilafah bermaksud sistem
(Muhajirin dan Ansar) dan 24 fasal pemerintahan Islam yang dinaungi
berkenaan hubungan antara oleh seorang pemimpin Islam yang
umat Islam dengan bukan Islam adil, taat dan patuh kepada syariat
(Yahudi). Allah SWT.
35
Khalifah kepada yang berhak.
Khalifah bermaksud individu yang
diamanahkan oleh Allah SWT untuk
mengurus dan mentadbir dunia
mengikut syariat Allah SWT.
Rakyat
Rakyat bermaksud seluruh
penduduk dalam sesebuah negara
yang berkewajipan mentaati
khalifah selagi tidak bercanggah
dengan syariat.
Ciri-ciri Khilafah
Melaksanakan undang-undang
Allah SWT.
Melaksanakan amar makruf dan
nahi mungkar
Menegakkan keadilan
Mewujudkan perpaduan
dalam kalangan rakyat.
Syarat Menjadi Khalifah

Seorang Muslim yang Mukmin.
Lelaki.
Berilmu dan memahami masalah
negara.
Adil dan saksama.
Berkemampuan dari segi mental
dan fizikal.
Berpengaruh dan daripada
keturunan yang baik.
Berakhlak mulia dan berani
Ciri-ciri Khalifah
Fizikal yang sihat dan sempurna.
Pengetahuan yang luas.
Mempunyai keyakinan diri.
Mengetahui matlamat organisasi.
Memiliki semangat yang kuat.
Cekap membuat keputusan.
Bersifat rasional.
Bersikap adil.
Menguasai teknik-teknik
berkomunikasi.
Mampu bertindak sebagai
penasihat.
Tanggungjawab Khalifah
Melaksanakan hukum syariat
tanpa mengira masa dan tempat.
Memelihara kesucian agama
Islam.
Menegakkan kebenaran
dan mencegah
kemungkaran.
Memelihara kedaulatan
negara daripada dijajah.
Mengagihkan harta negara
36
Melantik orang yang cekap dan 3. Kebebasan (al-Hurriyyah)
amanah untuk membantu Khalifah perlu melindungi hak dan
mentadbir negara. kebebasan individu selagi tidak
Menjaga kebajikan rakyat. bercanggah syariat.
Tanggungjawab Rakyat 4. Persamaan (al-Musawah)

Memberikan taat setia kepada Setiap individu dilayan dan dihormati
khalifah. tanpa mengira pangkat atau kedudukan.
Membantu membanteras
kemungkaran.
Bekerjasama dalam
mempertahankan keselamatan
negara.
Berusaha untuk
mendalami ilmu
pengetahuan.
Menghormati kebebasan
beragama.
Menasihati khalifah ke arah
kebaikan.
Menjaga keamanan hidup
bermasyarakat.
Hak Khalifah
Mendapatkan ketaatan dan
kesetiaan daripada orang di
bawah kepimpinannya selagi
tidak bercanggah syariat.
Hak rakyat
1. Hak memilih khalifah.
2. Hak mendapat pendidikan.
3. Hak mendapat perlindungan
dan jaminan keselamatan.
4. Hak mencari harta dan
membelanjakannya.
5. Hak kebebasan bersuara
dan memberi pendapat
3.2.3 Elemen-elemen dan Fungsi

Pengertian Negara Islam
Pembentukan Negara Islam
Negara yang mengarahkan
segala urusan pemerintahan
dan pentadbiran tunduk kepada
hukum Islam bersumberkan al-
Quran dan al-Hadis serta ijtihad
yang sebenar.
Prinsip-prinsip Negara Islam

1. Musyawarah (al-Syura)
Mesyuarat dijalankan bagi
melakukan pertimbangan secara
kolektif serta keputusan yang
berkualiti.
2. Keadilan (al-Adalah)
Membuat keputusan secara
saksama.
37
Elemen Pembentukan Negara Islam 3.2.4 Kepentingan Melaksanakan
1. Majlis Syura Tuntutan dan Tanggungjawab
2. Khalifah (Ketua negara) Khilafah.
3. Wilayah 1. Mendapat keredaan Allah SWT.
4. Rakyat 2. Mengukuhkan perpaduan dalam masyarakat.
5. Undang-undang 3. Menjamin keamanan negara.
6. Badan kehakiman 4. Memastikan pelaksanaan keadilan
7. Pentadbiran dan penguatkuasaan kepada semua pihak.
Matlamat Negara Islam Kesan Pengabaian Tanggungjawab Khalifah
1. Menegakkan perundangan dan • Mendapat kemurkaan Allah SWT dan
hukum Allah SWT.
kesucian agama Islam terancam.
2. Merealisasikan keadilan supaya
• Berlaku penyelewengan dalam
tiada yang teraniaya.
pentadbiran negara dan masyarakat.
3. Memastikan kebajikan
• Terdedah kepada ancaman musuh.
rakyat sentiasa terjamin.
4. Mencapai kemakmuran demi • Pengagihan harta negara secara zalim.
kesejahteraan rakyat. • Gagal melantik orang yang cekap dan
amanah untuk membantu mentadbir
Ciri-ciri Negara Islam negara.
1. Berdasarkan al-Quran dan al-
Hadis. Kesan Pengabaian Tanggungjawab Rakyat
2. Melaksanakan amar makruf • Hilang rasa taat setia terhadap khalifah.
dan nahi mungkar. • Keselamatan negara terancam.
3. Mewujudkan keamanan dan • Mencetuskan perbalahan dalam
kesejahteraan. kalangan masyarakat.
4. Majlis Syura sebagai asas • Membiarkan kepincangan berlaku d
pemerintahan. alam pemerintahan.
5. Ketua negara yang adil dan • Berlaku kemungkaran secara berleluasa.
beriman.
6. Jaminan kebebasan hak asasi. 3.2.5 Pelaksanaan Sistem Pemerintahan Islam
Perbezaan antara Negara Islam dengan
• Meninggikan syariat dan syiar Islam.
Negara Bukan Islam
• Mematuhi peraturan dan undang-
undang negara seperti yang termaktub
Negara Islam Negara bukan Islam
dalam perlembagaan.
Merangkumi seluruh Memisahkan sesebuah
dunia dan batas negara berdasarkan • Meningkatkan ilmu pengetahuan dan
sempadan selagi ada faktor geografi dan kemahiran agar dapat meyumbang
penduduk yang mementingkan taraf kepada negara.
mengucap dua kalimah kewarganegaraan. • Mentaati arahan pemerintah bagi
syahadah. perkara yang tidak menyalahi syariat.
Meletakkan Allah Meletakkan pendapat
• Mengamalkan sikap hormat-
SWTsebagai ketua majoriti rakyat sebagai menghormati terhadap satu sama lain
tertinggi negara. asas pemerintahan. tanpa mengira bangsa dan agama.
• Menyelesaikan sesuatu urusan secara
Menjadikan iman dan Mengabaikan syarat rundingan dan muafakat seperti yang
taqwa sebagai ciri keimanan dan ketaqwaan dilaksanakan oleh Rasulullah SAW
utama daripada ketua dalam memilih pemimpin.
negara hingga rakyat
biasa.
Menjadikan undang- Menjadikan undang-

undang Allah SWT undang ciptaan manusia
sebagai undang- sebagai undang-undang
undang negara. negara.
38
PELAJARAN 6:
SISTEM PEMERINTAHAN ISLAM
BAHAGIAN A
Lengkapkan pernyataan berikut dengan jawapan yang betul dalam ruangan kosong yang disediakan.
1. ialah Negara yang mengarahkan segala urusan

pemerintahan dan pentadbiran tunduk kepada hukum Islam bersumberkan Al-Quran dan
Al-Hadis.
2. ialah membuat keputusan secara saksama.
3. ialah sistem pemerintahan Islam yang dinaungi oleh seorang

pemimpin Islam yang adil, taat dan patuh pada perintah Allah SWT.
4. Seluruh dalam sesebuah Negara berkewajipan untuk untuk

mentaati khalifah selagi tidak bercanggah dalam syariat Islam.
Tulis istilah yang betul dengan pernyataan berikut dalam ruangan kosong yang disediakan.
5. Mesyuarat dijalankan bagi melakukan pertimbangan secara kolektif

serta keputusan yang berkualiti.
6. Khalifah perlu melindungi hak dan kebebasan individu selagi tidak

bercanggah dengan syariat.
7. Suatu tindakan atau keputusan diambil menyebelahi pihak yang

benar.
8. Setiap individu dilayan dan dihormati tanpa mengira pangkat atau

kedudukan.

Lengkapkan jadual di bawah dengan jawapan yang betul
Hak memilih khalifah
R
Hak Rakyat
Hak mencari harta dan membelanjakannya
39
9.R _________________
10.S ________________
Soalan 11 hingga 12
Berdasarkan al-Quran dan al-Hadis
T
Ciri – ciri
Negara Islam Mewujudkan keamanan dan
kesejahteraan
U
11.T _________________
12.U _________________
Soalan 13 hingga 16
13 Piagam Madinah diasaskan oleh Nabi Muhammad saw pada tahun 622M
14 Khalifah mesti melaksanakan undang-undang yang bersumberkan al-

Quran dan al-Hadis dalam urusan tertentu pemerintahan.
15 Negara Islam ialah negara yang mengarahkan segala urusan

pemerintahan dan pentadbirannya tunduk kepada hukum Islam yang
bersumberkan al-Quran dan al-Hadis serta ijtihad yang sebenarnya.
16 Pemerintahan Khilafah tidak bertanggungjawab untuk menyemai

semangat perpaduan dalam kalangan rakyat pelbagai kaum
40
BAHAGIAN B
1. (a) i. Jelaskan maksud sistem pemerintahan Islam [2 markah]
ii Jelaskan dua ciri yang terdapat dalam pemerintahan Islam. [4 markah]
iii Senaraikan dua aspek yang terdapat dalam Piagam Madinah . [2 markah]
(b) i. Nyatakan pengertian khilafah dalam sistem pemerintahan Islam. [2markah]
ii Nyatakan dua hak rakyat dalam sesebuah Negara. [2 markah]
iii Berikan pandangan anda, apakah yang akan berlaku sekiranya rakyat
mengabaikan tanggungjawab terhadap negara. [4 markah]
41
c. i. Nyatakan pengertian Negara Islam. [2 markah]
______________________________________________________________
______________________________________________________________
_
ii. Senaraikan dua prinsip Negara Islam. [2 markah]
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
iii. Jelaskan matlamat Negara Islam. [2 markah]

_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
42
SENARAI PANEL MODUL TASAWWUR ISLAM 2022
Ustazah Ismani binti Ismail

SMK Tunku Temenggung
Ustazah Rashida binti Samsu

SMK Kubur Panjang
Ustazah Hamizah binti Hashim

SMK Tokai
Ustazah Zahayanty binti Mat Bidi

SMK Sungai Tiang
Ustazah Nadrotulnaim binti Abdul Jalil

SMK Pendang
Ustazah Adibah binti Mt Jusoh

SMK Tanah Merah
Ustazah Zuraida binti Zainol

SMK Syed Ibrahim
Ustazah Haniza binti Lutpi

SMK Tobiar

Modul Tasawwur Islam

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Modul Tasawwur Islam

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MODUL LATIHAN SPM

TEMA 1 : ISLAM SEBAGAI AD-DIN

PELAJARAN 1 Islam Adalah Cara Hidup

PELAJARAN 2 Akidah Menurut Islam

PELAJARAN 3 Ibadah Menurut Islam

PELAJARAN 4 Akhlak Menurut Islam

PELAJARAN 5 Prinsip Pandangan Hidup Islam

TEMA 2 : MANUSIA SEBAGAI HAMBA DAN KHALIFAH ALLAH SWT

PELAJARAN 6 Fitrah Kejadian Insan

PELAJARAN 7 Tanggungjawab Sebagai Hamba dan

PELAJARAN 8 Peranan Wahyu dan Akal

TEMA 3 : SISTEM SOSIAL ISLAM

PELAJARAN 9 Asas Sistem Sosial Islam

PELAJARAN 10 Sistem Kekeluargaan Menurut Islam

PELAJARAN 11 Prinsip Pergaulan Menurut Islam

PELAJARAN 12 Hiburan Menurut Islam

PELAJARAN 13 Kesenian Menurut Islam

Iman Bahasa : Yakin dan percaya

Contoh aplikasi Ihsan 1-Belas Kasihan kepada binatang

Tindakan utk 1-Baca,menghayati dan mengamalkan al-quran.

Kepentingan Rukun Rukun Islam:

Soalan 1 hingga soalan 4

2. Ihsan terhasil daripada gabungan sifat _________________serta perasaan takut dan

Soalan 5 hingga soalan 8

7. Kesungguhan dalam melakukan sesuatu ibadah dan pekerjaan

8. Asas atau prinsip yang mendasari sesuatu

KEPENTINGAN RUKUN ISLAM

11. R ialah : __________________________________________

13. Mengamalkan Islam sebagai Ad-din menjamin kesejahteraan

15. Mengamalkan tuntutan Rukun Iman, Rukun Islam dan Ihsan

16. Penyembahan terhadap kuasa semangat atau berhala hanya mendatangkan

ii. Terangkan dua konsep ibadah dalam Islam . [4markah]

Amalan sebagai  Memohon perlindungan hanya kepada Allah SWT.

1 Allah SWT memiliki ______________________________nama-nama yang indah dan

2 Tahap iman manusia boleh bertambah dan

4 Tujuan perutusan ialah mengajar manusia cara ___________________________ yang

Soalan 5 hingga soalan 8

5 Lelaki pilihan Allah SWT yang diberikan wahyu kepadanya

6 Dalil yang lahir daripada akal yang sejahtera.

7 Menilai dan melihat kekurangan diri sendiri.

8 Perkara yang tidak dapat dilihat dan tersembunyi serta tidak

Soalan 9 hingga soalan 10

Contoh perkara ghaib

Sifat Wajib bagi Rasul

Soalan 13 hingga soalan 16

15 Tujuan perutusan ialah menyeru manusia mentauhidkan dan menyembah

1 a i Nyatakan maksud akidah. [2markah]

ii Jelaskan konsep akidah di bawah.

b. Kerasulan (nubuwwah) [2 markah]

ii Jelaskan dua kepentingan amalan akidah yang menepati [4 markah]

c i Manusia wajib percaya dan yakin akan kewujudan perkara [2 markah]

ii Huraikan akibat sekiranya terdapat umat islam yang [4 markah]

1.3.1 Konsep Ibadah Dalam Islam

Maksud Pengabdian kepada Allah SWT melalui perbuatan, perkataan dan

▪ Kewajipan menuruti perintah yang disyariatkan dan tidak mengada-

▪ Tujuan hidup manusia adalah untuk beribadah kepada Allah

 Hubungan akidah dan ibadah sangat erat

Fardhu Ain : Fardhu Ain :

1.3.2 Amalan Yang Berkaitan Dengan Ibadah

Solat fardhu - Amalan pertama yang akan dihisab

1.3.3 Kepentingan Ibadah Menurut Islam

Puasa - Mendidik hawa nafsu

Cara 1) Sentiasa mengingati Allah SWT Ketika melakukan pekerjaan