Professional Documents
Culture Documents
SVDH Chương3 NN - CMXH
SVDH Chương3 NN - CMXH
SVDH Chương3 NN - CMXH
CHƯƠNG 3: cndvls
nhµ nƯíc vµ c¸ch m¹ng x· héi
tµi liÖu nghiªn cøu
3. Tuyªn ng«n cña §¶ng céng s¶n.C. M¸c vµ Ph.¡ngghen: toµn tËp,
Nxb. CTQG, Hµ Néi, 1980, t. 4
4. Nhµ nưíc vµ c¸ch m¹ng. V. I. Lªnin; toµn tËp, Nxb TiÕn bé, Matxcva
1977, t. 33
I. nhµ nƯíc
- Chñ nghÜa duy t©m vµ t«n gi¸o: thÇn th¸nh ho¸ nhµ nưíc.
- C¸c häc gi¶ tư s¶n thêi Phôc hng, CËn ®¹i: c¸c häc thuyÕt “ KhÕ ưíc
x· héi”
- Mét sè nhµ x· héi häc hiÖn ®¹i: lý gi¶i vÊn ®Ò g¾n víi:
+ Nh÷ng yÕu tè t©m lý: nhãm ý chÝ m¹nh gi÷ vai trß thèng trÞ.
b) quan ®iÓm m¸cxÝt vÒ nguån gèc, b¶n chÊt cña nhµ nƯíc
Trong thÞ téc, bé l¹c chưa cã nhµ nưíc, thùc hiÖn thÓ
chÕ tù qu¶n cña nh©n d©n.
Thø hai, NN ra ®êi, tån t¹i trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ- x·
héi nhÊt ®Þnh:
- Nguyªn nh©n s©u xa: sù ph¸t triÓn LLSX: phân công lao
động xã hội, chiến tranh, vai trò người đứng đầu
- Nguyªn nh©n trùc tiÕp: m©u thuÉn giai cÊp kh«ng thÓ ®iÒu
hoµ ®ưîc
“Nhµ nưíc quyÕt kh«ng ph¶i lµ mét lùc lưîng ®ưîc ¸p ®Æt
tõ bªn ngoµi vµo x· héi. Nhµ nưíc còng kh«ng ph¶i lµ
c¸i “hiÖn thùc cña ý niÖm ®¹o ®øc”, kh«ng ph¶i lµ “h×nh
¶nh vµ hiÖn thùc cña lý trÝ” như Hªghen kh¼ng ®Þnh -
nhµ nưíc lµ s¶n phÈm cña x· héi trong mét giai ®o¹n
ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh…N¶y sinh ra tõ x· héi nhưng l¹i
®Æt m×nh lªn trªn x· héi vµ ngµy cµng trë nªn xa l¹ ®èi
víi x· héi - chÝnh lµ nhµ nưíc…”
V.I.Lªnin: Toµn tËp, t.33, tr.8-9
Theo V.I.Lªnin:
“Nhµ nưíc lµ s¶n phÈm vµ biÓu hiÖn cña nh÷ng m©u thuÉn
giai cÊp kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®ưîc. BÊt cø ë ®©u, hÔ lóc
nµo vµ chõng nµo mµ, vÒ mÆt kh¸ch quan, nh÷ng m©u
thuÉn giai cÊp kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®ưîc, th× nhµ nưíc
xuÊt hiÖn. Vµ ngîc l¹i: sù tån t¹i cña nhµ nưíc chøng
tá r»ng nh÷ng m©u thuÉn giai cÊp lµ kh«ng thÓ ®iÒu
hoµ ®ưîc…”
“…V× nhµ nưíc xuÊt hiÖn tõ sù cÇn thiÕt ph¶i kiÒm chÕ sù ®èi
lËp gi÷a c¸c giai cÊp; v× nhµ nưíc ®ång thêi còng xuÊt hiÖn
chÝnh trong nh÷ng cuéc xung ®ét gi÷a c¸c giai cÊp Êy, cho
nªn theo quy luËt chung, nã lµ nhµ nưíc cña giai cÊp m¹nh
nhÊt, gi÷ ®Þa vÞ thèng trÞ vÒ mÆt kinh tÕ, vµ do ®ã cã thªm
nh÷ng phư¬ng tiÖn míi ®Ó trÊn ¸p vµ bãc lét giai cÊp bÞ ¸p
bøc…”
Chñ nghÜa M¸c vÒ vÊn ®Ò nhµ nưíc. V.I.Lªnin: toµn
tËp. Nxb. TiÕn bé Mat- xc¬va, 1976, t.33, tr.303
Theo V.I.Lªnin:
Thùc hiÖn chøc n¨ng thèng trÞ chÝnh trÞ cña mét giai
cÊp, phôc vô lîi Ých cña giai cÊp cÇm quyÒn.
1.1.2 ®Æc trƯng c¬ b¶n cña nhµ nƯíc
Chøc n¨ng thèng trÞ chÝnh trÞ cña giai cÊp: thùc hiÖn lîi
Ých cña giai cÊp cÇm quyÒn (xuÊt ph¸t tõ nguån gèc, b¶n chÊt
cña nhµ nưíc)
Chøc n¨ng x· héi: NN thùc hiÖn lîi Ých XH: ®iÒu hµnh,
qu¶n lý x· héi, kiÕn t¹o b¶o vÖ an ninh trËt tù céng ®ång, cøu
hé cøu n¹n, chèng thiªn tai, chèng ngo¹i x©m…
Chøc n¨ng: ®èi néi vµ ®èi ngo¹i
- C/năng đối nội: giải quyết các vấn đề nội bộ của quốc gia
- C/năng đối ngoại: giải quyết các vấn đề giữa các quốc gia
* Mèi quan hÖ gi÷a c/n thèng trÞ chÝnh trÞ vµ c/n¨ng XH
- Hnh thức NNVS: C«ng x·, X« viÕt, Céng hoµ DC nh©n d©n
* B¶n chÊt NNVS: chÝnh quyÒn nh©n d©n, dùa trªn nÒn t¶ng
liªn minh GC c«ng nh©n- n«ng d©n- trÝ thøc, cã sù l·nh ®¹o
cña §¶ng cña GC c«ng nh©n
3. NN tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật: PL dân chủ,
NNquản lý =PL; NN hoạt động đúng chức năng, nhiệm vụ theo quy
định của PL
=> Trong “ Việt Nam yêu cầu ca”: “Trăm điều phải có thần linh
pháp quyền”.
* Tư tưëng x©y dùng NNPQXHCNVN thời kỳ đổi mới
- HP 1959: NN d©n chñ nh©n d©n, dùa trªn nÒn t¶ng liªn
minh c«ng n«ng do giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o.
Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chØ râ: tÝnh chÊt cña NN lµ vÊn ®Ò c¬ b¶n cña HP
chÝnh quyÒn vÒ tay ai vµ phôc vô lîi Ých cña ai?
- HP 1980: Nhµ nưíc CHXHCN ViÖt Nam lµ nhµ níc CCVS (®iÒu 2)
- HP 1992: Nhµ nưíc CHXHCN ViÖt Nam lµ nhµ nưíc cña d©n, do d©n, v×
d©n. TÊt c¶ quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n mµ nÒn t¶ng lµ liªn minh giai cÊp
CN, n«ng d©n vµ tÇng líp trÝ thøc (®iÒu 2)
2.1 kh¸i niÖm CMXH, nguyªn nh©n, b¶n chÊt cña CMXH
… “Mçi cuéc c¸ch m¹ng ®Òu ph¸ huû x· héi cò, vµ v× thÕ nã mang tÝnh
chÊt x· héi. mçi cuéc c¸ch m¹ng ®Òu lËt ®æ chÝnh quyÒn cò, vµ bëi vËy
nã cã tÝnh chÊt chÝnh trÞ…”
chÝnh trÞ, x· héi s©u s¾c => thµnh t×nh thÕ CM.
“…C¸c cuéc c¸ch m¹ng ®Òu cÇn ®Õn mét nh©n tè thô ®éng, ®Õn
mét c¬ së vËt chÊt… C¸ch m¹ng lµ sù thùc hiÖn nh÷ng nhu cÇu cña
d©n téc Êy” Gãp phÇn phª ph¸n triÕt häc ph¸p quyÒn cña Hªghen.
Lêi nãi ®Çu. C.M¸c- Ph. ¡ngghen: tuyÓn tËp, t. 1, tr. 27
B¶n chÊt, vai trß cña CMXH
B¶n chÊt CMXH: lµ kÕt qu¶ kh¸ch quan cña sù vËn ®éng
lÞch sö, gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a LLSXvµ QHSX.
M©u thuÉn nµy biÓu hiÖn vÒ mÆt XH lµ ®Êu tranh giai cÊp
ph¸ vì QHSX lçi thêi vµ KTTT nhµ nưíc tư¬ng øng;
- C¶i c¸ch
Lùc lưîng CM: GC cã lîi Ých g¾n bã víi CM, ®èi lËp víi
lîi Ých GC thèng trÞ
§éng lùc CM: GC cã lîi Ých g¾n bã l©u dµi víi CM.
L·nh ®¹o CM: GC ®¹i diÖn cho PTSX míi
+ G/C thèng trÞ kh«ng thÓ thèng trÞ như cò, kh«ng thÓ sèng
như cò
+ GC bÞ trÞ cïng khæ, quÉn b¸ch nÆng nÒ h¬n møc b×nh thưêng
+TÝnh tÝch cùc chÝnh trÞ cña quÇn chóng biÕn thµnh hµnh ®éng
c¸ch m¹ng
Nh©n tè chñ quan trong CMXH
- Sù ®iÒu tiÕt cña NN tư s¶n: sức mạnh của nÒn chuyªn chÝnh.
=> C¸ch m¹ng b¹o lùc lµ khã kh¨n
- NN TS ph©n phèi l¹i lîi Ých th«ng qua phóc lîi XH lµm
gi¶m t¶i c¨ng th¶ng XH
- Vai trß cña hÖ thèng XHCN
- Phong trµo c¸nh t¶ tại c¸c nưíc Ch©u Mü la tinh