them planten-

as

paragraafI stengel en het blad zijn organen van een

de wortel, de

zaadplant. Ze bestaan nit3 verschillende weefsels:dekeweefsels

vaatweefsels
de vulweefsels
debweefsel: de
vormt
buitenziy van een
plant
beschermt waterverlies infectives.
tegen en
·

vaatweefsel: komtin alle organen voor en be staat namelijk uittranse

portvaten. Shoutvaten en bastraten)

Linhoutvatige stengels liggen houtvaten in
jaarringen.
Lin
o

Debastraten
liggen erombeen
bruidachtige stengels raten bijellaar in voat

I
liggen de
bundels

bladeren liggen de vaten in nerven,

ulweefsels: . zit
tussen net dekweefsel en hetvaatweefsel en is betrokken bij
fotosynthese, opslag en
stevigheid.

de groei
voor van een
zijn
plant er a
dingen nodig.
zuurstof
·

·
hoolst of dioxide

Licht
·

geschikte temperatur
·

ontwikkelingen zijdens de groei: cellen specialiseren zich waardoor he van vorm veranderen
kunnen nieuwe organen outstaan.
organen veranderen en
·

meristemen (deelweefsels): .
vinden
delingen plaats
niet
stamcellen 1: cellen die gedifferentieerd zijnvoor
·
komen

zorgt groei
·

voor

·
bevinden zich in de toppen van wortels en stengels, in
knoppen en in
jonge bladeren.

groeipunter: toppen van

stengels en wortels. zorgen voor lengte groei

Als eencel in het meristeem zich deelt, outstaat er z dochtercellen.

Een va n beide cellen

blift een meristeemcel en zal zich naar
verloop van tijd
opnicyw delen. de andere cel ondergaat celstreleking, waarbijde cell groetdoor
water. Daarbij de cel veranderen ( cel differentiativel
opname van kan van worm

en een
krijgt.C cel specialisatiel
speciale functie >

↑
 in
houtachtige planten kind towel length als diktegroeiplaats.
Lengtegroei. wind plaats in de jongste delen:de wortel e n de stengeltop.
wind plaats in
diletegroei. .
de cambium
(ringuormig meristeem
·
planten groeien in dikte omdat de cellen in hetcambium zic

wa elke
deling blijft een van de twee docktercellen in het cambium liggen,
de andere komt erbuiten Naar binnen vormtd e cambium hout cellen
liggen.
en naar buiten toe bastcellen.

Houtvaten.. bestaan uit boven elkaar houtcellen,de houtcellen zetten

gelegen tegen
de verticale primaire celwanden dilake secundaire of van cellulose en houtstof

(lignine)
dedwarswanden tussen de boven elkaar liggence houtcellen verdwijnen
·

order invloed van

enzymen en
verdwijnen ool de cellen self.

Bastuaten. .
dedwarswanden tussen de cellen
verdwijnen niet, maar komen er
openingen in.

·
de cellen
verdwijnen niet, well de cellernen.

Ieven
betrelekelyte kort
·

·
dode bastraten worden dichtgedrulet.
·
worden snel samengedrukt.

In het cambium outstaan veel meer houtcellen dan bastcellen

in
jaarisgevormd.
jaarring: achethoutdatgedrendeeen een
laughout eneen dun
laagie base

voorjaarshont..wijde houtvaten metdunne wander

kunnen veel water en opgeloste stoffen vervoeren

·

zomerhout. auwere houtvaten d ischere

met wanden

jaargrens:scherpe overgang tussen hetdonkere zomerhout en lichte voorjdarshout

vorming van plastiden

plastiden:cellorganellen die een hebben

functie bijfotosynthese, het lokken van insecten en

het opslaan van reserves offen.

·
worden gevormd wit proplastiden die zich bevinden in hetmeristeem.

Lunnen
afhankelijk v.d.omstanding heden een andere type overgaan.
·
in

exioplaster: a worden gevormed in het donker

bladgroenkorrels die nog niet

a an licht
zin blootgesteld
·

o utstaan hieruit chloroplasten.bladgroenkorrelsdie

·
in licht aorgen
voor de
groene klour en
belangrijte zijn voor
fotosynthese
chromoplasten (kleurstofborrell
.

. hebben sich ontwikkeld hitchloroplasten.

Leukoplasten: · kleurloos ·
olie elaioplasten
·
specialised in de opslaan van.. zetmeel amyloplasten
proteinoplasten
·

eiwitten
 het van
transport aaadplanten vindt vooral plaats via houtvaten en bastraten.

paragraafz houtvatensovervoeren vooral water en zouten van de wortels via de stengels near de bladeren, assche
bastvaten:a vervoeren water en assimimilateproducten van de bladeren near alle delen van de plant asshe

worteluiteinden. Planten via dit water en mineralen op. die

nemen dene zorgen voor
fine vertakingen
·
Hier zijn de cellen van de epidermis copperhuid) zijn uitgegroeid totwortel haven. Get
wortelopperuatl sterl vergroten

centrale cilinder:

noutvaterenbastratenliggenherate cilinder, sorgtv.d. Selectthe

we opname van mineralen.
Water met
opgeloste mineralen wordtvia de wortelhaven op genomen wit de boden en dringt
via de schors near de endodermis. Ditgebeurt voornamelijk via de celwanden

Deaezijn doordringbaar voor water en mineralen. in de celwanden van de

endodermiscellen bevindtsich herbandje van laspary, dat ondoordringboar is voor

water en mineralen. Dit bandje ligtaan de

zijkant, onderbanke n bovenkantva n de

manier dene barriere tussen schors centrate cilinder to

celwand. Deenige om en passeren,
is via de celwand aan de van
bant de schors.

celmembracin v.d. endodermiscellen. .

transportentactiefmineralen van de wortelschors

naar de centrale cilinder. Daardoor wordtde osmotische

waarde in de centrale cilinder
hoger dan die in de schors.

worteldrule:

Door osmose diffunderte r vervolgens water near de centrale cilinder. De bandjes van las verhinderen dat hetwater met
opgelost
pary
mineralen vanuitde centrale cilinder can stromen near de schors. Hetwater metopgeloste mineraten stijgt daardoor in de houtvaten.
terry

Deverplaatsing van water in planten en dieren wordtverboard en bepadled metde water potential. Deze is
afhankelijk van

v.d. osmotische drule en de turgordruk

Y Ns + Np water beweegtvan een hoger neareen
lager Nw
=

Tw:waterpotential in MegaPascal (MPal cellen hebben een

negative Nw t.o.v. zuiver water.

is osmotisch
=
potential de watermoleculen zal dan van de zuwerwater naar de cel

IEdrukpotentiaal lturgordrule) stromen. Door dit zal de osmotische waarde dalen en de

druktoenemen.

Dehoutvaten vertakken sich door hetgehele blad aardoor dichtbigelle cel een houthat light.
hitbladeren working.
Hettransportva n hout laten is voornametik het
gevolg van
verdamping van water en van capillaire

Capillaire werking is mogelyte doordatde houtraten hanw zin.

Watermolecule trekken elleaar can metcohesiebrachten en he plakken aan de cellanden door
adhesicbrachten.

Deae twee krachten zijn samen

groter dan awaarteberacht,waardfor hetwater om hoog

wordt getransporteerd.
Dewater wordtook beinvloedtdoor een verschil van waterpotential can beide

uiteinden v.d. houtvaten.

verdamping van water it bladeren.Her diffundert

waterdamp wit de luchtholten en intercellulare rumten van bladeren near butten via de hudmondjes,

keineopeningenindeepdermisvanbadofStengel.Daardooraulwaterverdampen
in decelwanden diegrenzen aan deluchtholten. Ditwater wordt

verdampingsstroom:stromingen van water door verdamping outstaat, waardoor water doorde houtvaten
die door de onderdruk boven in de houtvaten die
wordtgezogen
 de mate van
verdamping wordtgeregeld door hetopenen ofs luiten v.d. huidmondjes.s Nachts en bijdroge omstandingheden an alle

nuidmondjes gesloten.

sluitcellen:· Hetopenen en sluiten v.d. huidmondjes gebeartdoor een vormverandering van dit.
·
Als de
turgor v.d. Sluitcellen door water teleort afreemt, veranderen de sluitcellen van form dat de

opening tussende sluitcellen kleiner wordte n het muidmondje dichtgaat. De plantcall daardfor
minder vochtverliezen. -

· Als de
turgor v.d. Sluitcellen door voldoende water toeneemt, veranderen de sluitcellen van form dat de

opening tussende sluitcellen groter wordte n het mudmondje open goal.

·

deturgor v.d. sluitcellen is

afhanbelye v.d. osmotische waarde v.h. vacuolevocht. Deturgorveranderingen lean naast verdamping
ook order invloed van lichte n verandering in hetCO2 gehalte r.d. sluitcellen uptreden.

Doordatde worteldrut water meters

maar enkele laten
stijgen, speeltdeze bijhaaldbomen
can

en loofbomen inde comer een geringe rol

Hetopwaatse transport van water en mineralen romtvooraal tot stand door verdamping van

water door de bladeren

de stroom
goalvan een awikerbron hear

Bastvaten transporteren organische producten v.d. fotosynthese door de gehele plant. plaatsen waar de sucker nodig is of wear die
Sap in debastraten bestaat uit: Suiker (30%) sacharose wordt
opgeslagen
·
mineralen Bladeren en stengels zijn suiverbronnen. Er
aminozuren wordtdaar suiker gemaaktdoor fotosynthese
·

·
hormonen ofde afbraak van zetmeel.

Suiker wordtvervolgens via bastraten vervoerd en vruchten in de vorm van fructose

opgeslagen in en in
gronipunten van wortels en stengels inde
vorm van setmeel.
in
voorjaar
het wordtsuiber alleen via de hontvaten vervoerd,

paragraaf s
gaswisseling: de opname en afgifte van
gassen. slechts een klein deel v.h. opgenomen
de plant
gebruikt dehuidmondjes voor de gaswisseling water wordtgebruiktvoor koolstofassimilaticen
·

celstreleking. Be verdamptvia
rest
huidmondjes
de groene delen van planten bevatten chlorofyl
Chlorofyl:absorbertverschillende golflengthen wit
netzichtbare licht
·
de
reflecteert golflengte metde kleur

groen

wordtgevormd
v.d.
intensiteit fotosynthese: · snelheld warmee byde fotosynthese glucose en zuurstof vrylomt.
·

afhankelite van:- hoeveelheid licht

-
rleur licht
-

beschilebare hoeveelheid CO2 en water

-

temperatur
-
hoeveelheid chlorofyl
de beperkende factor,de factor die hetmistgunstig is
 snelheld warmee wordtgevormd
v.d.
intensiteit fotosynthese:·
byde fotosynthese glucose en zuurstofvrylomt.
·

afhankelite van:- hoeveelheid licht

-
rleur licht
-

beschilebare hoeveelheid CO2 en water

-

temperatur
-
hoeveelheid chlorofyl
de beperkende factor,de factor die hetmistgunstig is

een deal v.h. wurstofdie vrijkomttijdens fotosynthese wordtweer gebruikt bijde aerobe dissimilatie (verbrandings. Dus, het
gemeten zuurstofproductie is dan lager dan de werkelye geproducerde zuurstof.

van glucose in
net overschot een
plantwordtgebruiktvoor . opbouw en herstel v.d. plante n voor de vorming van reservestoffen.
.

bijvoortgezette assimilatic grootendees in andere

omgezet loolhydraten
en invetten en eiwitten.
·
wordtomgeactin zetmeel en
tijdelijk opgeslagen in bladcellen,
Ditvoorkomt
dat de osmotische waarde v.d. bladcellen te veel stiggt
snachts wordt
de zetmeel omgezetin sacharose bastraten
en via afgevoerd near andere delen v.h.
plant, wear herwords
verbruilt
bijde dissimilatie ofwordtopgeslagen als reservestof

paragraaf geslachtelijke voortplanting de

host aaadplantveel meer energie dan on
geslachtelijbe voorplanting
Levencyclus a dadplant
organen v.d. bloem: Kellebladeren

diploideen haploide cellen spelen een de

rol in
kroonbladeren
voorplanting van de plant.
meeldraden
L

stampers

er komen ook incomplete bloemen

meeldraden en de stamper csl
hijn de

mannelijt en
vrouwelijk voortplantingsorganen voor, waarbijeen ofm eer v.d. 4 bloem

organen outbreken.

in helmknoppen v.d. meeldraden vindt

de meiose plaats. Be haploide
hierbij
cellen die ontstaan, ontwikkelen hich tot
geslachtcellen,de
stufmeel korrels in hetvruchtbegins el van een stamper bevinden zich een
de
of meer zaadbeginsels. In elle hand beginsel outstaatno meiose een
de eicel.

komen stuifmeelborrels op de stem-

bijdebestuiring
terecht. Daarna groeit er uit de stuifmeel-

↓
pel
een stuifmeelbuis door de
correls still naar een

zaadbeginsel.

Bijde berruchting versmeltde kern v.d.

stuifmeelkorrel de Kern v.d eicel waarna een
grotten.
met

zygote outstaat. De
zygote ontwikkeld zich verder tot zaad, waarnt e en plantlean
n zaad bestaat uiteen liem chet embryol en reservevoedsel.
 abiotische factoren en biotische factoren zorgen voor de verspreiding van stuifmeelborrels.
selfbestuiring:stuifmeel hort terecht
op een stempel van dezelfde plant.
veruisbestuiring:stuifmeel heartterechtop een stempel van een andere van decelfde
plant soort.

ongeslachtelijke voorplanting.. vindtplaats door mitose en

celdeling
·
de nakomelingen zijn lelonen:hetcelfde genotype als de onder
·

vindtplaats door deforming van uitlopers, bollen Iverdilte bladeren) ofknollen.Cverdilate

beide bevatten reservevoedsel. Stengels)

kunstmatige manier van klonen: a stelken:het nieuwe plantgrout hit een afgesneden blad ofstengel
·
weefselkweek:e en klein deel v.h. plantwordtgeplaatstop een voedings bodem de
met ideale
mix van groeihormonen. Mit
de callus longedifferenticed weefsell die to outstaat, worden
nieuwe planten opgekweekt.
· enter:vind meestal bijfruitbomen plaats. Lakken worden gezetop een afgeknipte
vast

onderstam. Aan de boom dichleruitoutstaat, komen decelfde vruchten als aan de

boom waarvan de enttakken afromstig zijn.

-paragraafs planten kunnen etals deren

reageren wit hun omgeving, nietvluchten ofrechten he
maar ae kunnen

reageren b.v. door hun en

groei ontwikkeling passen ofdoor
aan to verschillende afweermechanismen.
signalstoffens planten hormonen die betroleken ondermeer
zijn bij de groeirichting, rijping bescherming v.dplant.
of
·wordt
Auxine:
gemaaktin de unterste top v.d. Stengel
·
is een groeistof
·
de rekebaarheid van
maakt celwanden groter planten groeien in de richting v.h. lichtdoordat
bevordert cellen door lichtde aanmaak van auxine verminderd
·

op die manier de lengtegroei van

celstrekking
·
lichtvermindard de aanmaak van dit stof.

de concentrate auxine aan de belichte aide van een stengel top is

daardoor lager die aan de schaduwayde.

↑
De
gevolg is dat de stengeltop
in
richting v.h. lichtgroeit
de

Dit
verschijnsel heetfototropie (bricks,troposewenden, draaren)
positive fototropic:stengeltop groeitin de richting v.hlicht.
negative fototropic: Stengeltop groeitvan hetlichtof.

geotropie:een verschijnsel wear awaartebrachtde

groeirichting van
stengel en wortel beinvoedt.

positive geotropic:stengeltop groeitm etde dezwaartebrachttoe. Iwortel top regalief)

negative geotropie: Stengeltop groeit tegen de dezwaartebracht in. (worteltop positef)

auxine beweegtnaar de onderlantv.d. Stengel onder invloed van awaartebracht

door celstrekking aal de onderlantv.d. Stengel sneller groeien dan de bovenkant, waardoor de
stengel naar boren groeit

Een worteltop reagenttegenovergesteld auxine

op de auxineconcentratie:een verhoagde concentratie
can de onderlantleidttot remining v.d. celstreleking, net hiervan is datde wortel near beneden
gevolg
groeit.
ethyleen/etheen: stimuleertde rijping van vell soorten fruit. onrijp fruitis hard de
zodathet ontwikkeling
stimuleertvorming van
enzymen die zorgen voor van zaden beschermt.
·

geur-en kleurverandering, omzetting vanzetmeel en

zuren in suckers en het zachterworden u.h. vruchtulees wanneer de zaden voldoende zijn ontwikkeld,
pective: a
itin
onrijp fruit vruchtulees
gaatnetfruitethyleen afgeven en begint het

lijmstofdie plantcellen dichtbij elkaar houdt rijpingsprocess.

·

pectinase breekt dit stof of.

·

mechanische afweer:literlijke aan-

3 groepen afweermechanisment indirectl afweer passingen, zoals haven, steleels en

·
mechanische afweer doorns
·

chemische afweer chemische afweer:planten maken stoffer

·

indirecte afweer aan dienietlekker ofdodelijk zijn

voor herbivoren

indirecte afweer:planten maken een

lokstofd ie de natuurlijke vijand van

aantrelt.
zign belanger
sommige planten: hebben fysieke aanpassingen diehelp en tegen waterverlies, soals een dilke cuticula, verzonken
huidmondjes en
behaving.
doordathun anders werkt.
zijn chemisch aangepastcan droogte, stofwisseling
·