Professional Documents
Culture Documents
თომას ჰობსი ბუნებრივი მდგომარეობიდან ლევიათანამდე 2
თომას ჰობსი ბუნებრივი მდგომარეობიდან ლევიათანამდე 2
თომას ჰობსი
176) ეს კი, შეიძლება ითქვას, რომ სავსებით ამართლებს ერთ ხალხურ გამონათქვამს:
,,საუკეთესო თავდაცვა თავდასხმაა’’. ამიტომ, გარკვეული თვალსაზრისით, ჰობსი
ადამიანს ცხოველსაც კი ადარებს, ვინაიდან გადარჩენისთვის ერთმანეთთან ბრძოლა
რას ახასიათებთ თუ არა ცხოველებს? მაგრამ აქ ერთ განსხვავებას უნდა გავუსვათ ხაზი:
ცხოველთა მოქმედება ინსტიქტებითაა განპირობებული, განსხვავებით ადამიანისა,
რომელსაც აქვს გონებით მოქმედების საშუალება, ესეიგი მას შეუძლია
დამოუკიდებლად იმოქმედოს და გადაწყვეტილებები მიიღოს საკუთარი
ინტერესებიდან გამომდინარე. ადამიანების ინტერესში შედის ჰქონდეს
კეთილდღეობა, ეს კი მათ შორის კონფლიქტებს წარმოშობს. რადგან შესაძლებელია
ორი ადამიანის ინტერესები ერთმანეთთან გადაიკვეთოს და მათ ერთი და იგივე რამ
სურდეთ. ჰობსი კონფლიქტის სამ სხვადასხვა სახეს გამოყოფს ,,პირველია შეჯიბრი, მეორე
- შიში, მესამე კი - პატივმოყვარეობა’’ (ჰობსი, 2019, 186) პირველრიგში, ადამიანს აქვს
მოთხოვნილებები, უნდა სჭმელი-სასმელი, საპირისპირო სქესთან ურთიერთობა, რაც,
ბუნებრივია, მათ კონკურენტულ და შეჯიბრის მდგომარეობაში ამყოფებს, მას აგრეთვე
აქვს მუდმივი შიში, ვინაიდან არ აქვს უსაფრთხოების შეგრძნება და თავდაცვისთვის
აგრესია ხდება საჭირო. საბოლოოდ კი მივდივართ პატივმოყვარეობამდე. არსებობენ
ადამიანები, რომლთა ინტერესშიც შედის, რომ იყვნენ სხვა ადამიანებისაგან
გამორჩეულნი, აღმატებულნი, უფრო ძლევამოსილნი. ასეთ ინდივიდებისთვის
მნიშვნელოვანია ტკბილი სიტყვა. რაიმე უპატივცემულობა, რომელიც მისი ან თავისი
ახლობლის მიმართ იქნება გამოვლენილი წარმოშობს კონფლიქტს.
ჰობსი თავის ნაწარმოებში აგრეთვე ხაზს უსვამს, რომ ყოველა ადამიანი ბუნებამ
თანასწორი შექმნა როგორც გონებრივი ასევე ფიზიკური შესაძლებლობებით. ეს იმას
ნიშნავს, რომ მხოლოდ ფიზიკური შესაძლებლობები არ განსაზღვრავს რომ ადამიანი
ვინმეზე აღმატებული იქნება ან რაიმე გამორჩეული უფლება მიენიჭება, რადგან
სუსტსაც შეუძლია ყველაზე ძლიერი დაამარცხოს თუ ცოტაოდენ ჟკუა-გონებას და
მოხერხებულობას მიმართავს. მართალია ყველა ინდივიდი ინდივიდუალურად
აზროვნებს, მაგრამ ეს განსხვავებულობა არ გულისხმობს იმას, რომ ეს უნარი
ადამიანებს დაბადებიდან აქვს, არამედ ეს დროთა განმავლობაში სხვადასხვა
სიტუაციასა და კონკურენტულ გარემოში ყოფნის საფუძველზე უყალიბდებათ და
აქვთ თანაბარი გამოცდილების მიღების საშუალება. ამ მხრივ კი, როგორც ჰობსი
ამბობს, ადამიანები თანასწორები არიან. ისინი თავიანთ ქმედებებშიც არიან
თავისუფალი, ვინაიდან იმყოფებიან ბუნებით მდგომარეობაში, როდესაც
მიმდინარეობს საყოველთაო ომი, ადამიანი არაფერშია შეზღუდლი და მისი
,,ბუნებითი უფლებაა’’ დაიცვას საკუთარი სიცოცხლე.
კი თავის მხრივ არ აქვს არანაირი საფუძველი თავს დაესხას ერთ ადამიანს, რადგან
მისი ძალაუფლება ბევრად მეტია. ამდენად, სახელმწიფოში ცხოვრება ადამიანისთვის
ბევრად მომგებიანი და უსაფრთხოა, ვიდრე ეს იყო ბუნებით მდგომარეობაში.
გამოყენებული ლიტერატურა