Professional Documents
Culture Documents
Ndryshim I DREJTSHKRIMIT Me 16.04.2013
Ndryshim I DREJTSHKRIMIT Me 16.04.2013
Ndryshim I DREJTSHKRIMIT Me 16.04.2013
PËRFUNDIMET
Të njësohet drejtshkrimi i fjalëve amëz “erë e lehtë që merr një ushqim dhe që
ndihet kur e hamë; kundërmim” dhe amzë “regjistri themeltar i shkollës”. Të
dyja këto fjalë, që kanë të njëjtin burim dhe të njëjtën strukturë fonoleksikore, të
shkruhen amzë.
kur rrënja e fjalës mbaron me zanoren -ë, të shkruhen me –z: shkëndijëz, vijëz,
gojëz, ujëz, nyjëz; kur rrënja mbaron pa zanoren –ë, të shkruhen me –zë: pejzë,
tejzë, fejzë. Sipas këtij rregulli duhet të ndryshojë drejtshkrimi i fjalës dejëz, që
mbështetet në shumësin dej, si rrjedhim duhet të shkruhet dejzë, njëlloj si fejzë
(nga shumësi fej).
Të ndryshojë pozicioni i zanores -ë tek emri tavllë, që duhet të shkruhet tavëll ~
tavlla. Gjuha shqipe nuk ka emra me një përbërje të tillë: një grup
bashkëtingëllor me një lëngëzore. Me këtë ndryshim emri integrohet në
paradigmën e emrit krikëll ~ kriklla i së njëjtës gjini dhe më tej në paradigmën
hasëll ~ haslli, hisëll ~ hislli, çakëll ~ çaklli të gjinisë tjetër.
Ndajfolja herët nuk përligjet gramatikisht, prandaj ajo duhet të shkruhet heret,
meqenëse këtu kemi një emër të rasës rrjedhore, mbaresa e të cilit është -et e jo
-ët. Ka edhe ndonjë fjalë tjetër, siç është ndajfolja tejet nga një tej e
lakueshme, që ka hyrë në standardin e sotëm me këtë mbaresë duke u shkruar
me mbaresën -et e jo -ët.
Mbiemri i gjerë ka dalë jashtë sistemit fonetik dhe shkrimi i tij është mbështetur
në një shqiptim nëndialektor të toskërishtes. Për këtë arsye të shkruhet me
zanoren -ë në vend të zanores -e bashkë me rrjedhojat: i gjërë, gjërësi,
zgjëroj etj.
Disa emra që vijnë nga dialekti gegë dhe i mungojnë toskërishtes, të shkruhen
ashtu si në gegërishte, duke respektuar udhëzimin e Kongresit të Drejtshkrimit
që fjalët me burim dialektor të shkruhen ashtu siç i ka dialekti nga i cili janë
marrë. Fjalë të tilla janë: plëng, që duhet të shkruhet plang, shtatzënë që duhet
të shkruhet shtatzanë, zhgjëndërr, që duhet të shkruhet zgjandërr.
4) Mbiemri shtronjar për “zvarritës” e emri shtronjare për “shtrojë e butë” duhet
të shkruhen shtrojar e shtrojare, meqenëse të dyja kanë si burim foljen shtroj.
6) Folja mbarrs (FGS 2006, f. 602) duhet të shkruhet mbars siç e ka FGSS f.
1078, duke u mbështetur në shqiptimin më të përgjithshëm, domethënë duke
respektuar parimin fonetik.
11) Forma e shumësit thelpinj i njëjësit thelb të shkruhet thelbinj për të ruajtur
të pandryshuar temën e fjalës.
Gjuha shqipe është gjuhë flektive, prandaj edhe emrat e huaj duhet të hyjnë në
sistemin flektiv, duke u ndarë me një vizë lidhëse (Jokl-i). Për emra shumë të
njohur, kur jepen me shkronjat e shqipes, mund të mos përdoret viza lidhëse,
por është i detyrueshëm përdorimi i mbaresave sipas sistemit lakimor të gjuhës
shqipe; p.sh.: Shekspiri, Shileri etj. Në drejtshkrimin e këtyre emrave të ruhet
trajta e shkruar origjinale dhe herën e parë të përmendjes në një punim të jepet
në kllapa transkriptimi, p.sh.: Meyer (Majer).