Bài Học

T.T HẠNH PHÚC – 93/11 GÒ DẦU – P. TÂN QUÝ – Q.
TÂN PHÚ ÑEÀ CÖÔNG HOÏC TAÄP LÔÙP 12

SĐT ghi danh: 0909.192.523 (Cô Diệu) – 0777.472.307 (T. Tuấn) Môn: Toán, Năm học: 2023 – 2024
Mục Lục
§ 1. TÍNH ĐƠN ĐIỆU CỦA HÀM SỐ ............................................................................ - 3 -
Dạng Toán 1. Tìm Các Khoảng Đơn Điệu (Khảo Sát Chiều Biến Thiên)...................... - 4 -
Dạng Toán 2. Tìm Tham Số Để Hàm Số Đơn Điệu Trên Miền D ............................... - 20 -
Dạng Toán 3 .Hàm Ẩn Liên Quan Đến Sự Đồng Biến Và Nghịch Biến Của Hàm Số . - 32 -
Dạng Toán 4 .Ứng Dụng Tính Đơn Điệu Vào Giải Phương Trình, Bất Phương Trình. - 46-
§ 2. CỰC TRỊ CỦA HÀM SỐ ........................................................................................ - 53 -
Dạng Toán 1. Tìm Các Điểm Cực Đại & Cực Tiểu Của Hàm Số ................................ - 54 -
Dạng Toán 2. Tìm Tham Số Để Hàm Số Đạt Cực Trị Tại Điểm x  x 0 ...................... - 67 -
Dạng Toán 3. Biện Luận Hoành Độ Cực Trị Hàm Bậc 3 ............................................. - 73 -
Dạng Toán 4. Biện Luận Hoành Độ Cực Trị Hàm Bậc 4 ........................................... - 103 -
§ 3. GIÁ TRỊ LỚN NHẤT & GIÁ TRỊ NHỎ NHẤT CỦA HÀM SỐ ..................... - 127 -
§ 4. TIỆM CẬN ............................................................................................................... - 146 -
Dạng Toán 1. Tìm Tiệm Cận Bằng Bảng Biến Thiên Hoặc Đồ Thị ........................... - 147 -
Dạng Toán 2. Tìm Số Tiệm Cận Của Những Hàm Số Tường Minh ......................... - 150 -
Dạng Toán 3. Tìm Giá Trị Của Tham Số Để Đồ Thị Có Số Tiệm Cận Thỏa Đk ...... - 153 -
§ 5. TIẾP TUYẾN CỦA HÀM SỐ ............................................................................... - 163 -
Dạng Toán 1. Viết Phương Trình Tiếp Tuyến Tại Điểm M(Xo; Yo) ......................... - 163 -
Dạng Toán 2. Viết Phương Trình Tiếp Tuyến Khi Biết Hệ Số Góc K Cho Trước ... - 165 -
Dạng Toán 3. Viết Phương Trình Tiếp Tuyến Đi Qua A(x A; y A ) ................................. - 167 -
§ 6. TƯƠNG GIAO HÀM SỐ BẬC BA ...................................................................... - 174 -

Dạng Toán 1. Nhận Dạng Hàm Số Bậc Ba Khi Cho Đồ Thị Hàm Số ....................... - 175 -
Dạng Toán 2. Biện Luận Số Nghiệm Của Phương Trình Bằng Đồ Thị ..................... - 179 -
Dạng Toán 3. Sự Tương Giao Của Hai Đồ Thị........................................................... - 181 -
Dạng Toán 4. Xác Định Hệ Số a, b, c Từ Đồ Thị Hàm Số Bậc 3 ................................. -183 -
§ 7. TƯƠNG GIAO HÀM SỐ BẬC BỐN TRÙNG PHƯƠNG................................. - 185 -
Dạng Toán 1. Nhận Dạng Hàm Số Trùng Phương Khi Cho Đồ Thị Hàm Số ........... - 187 -
Dạng Toán 2. Biện Luận Số Nghiệm Của Phương Trình Bằng Đồ Thị ..................... - 189 -
Dạng Toán 3. Sự Tương Giao Của Hai Đồ Thị........................................................... - 191 -
What we learn with pleasure, we will never forget -1-

T.T HẠNH PHÚC – 93/11 GÒ DẦU – P. TÂN QUÝ – Q. TÂN PHÚ ÑEÀ CÖÔNG HOÏC TAÄP LÔÙP 12
Dạng Toán 4. Xác Định Hệ Số a,b, c Từ Đồ Thị Hàm Số Bậc 4 ................................ - 193 -
§ 8. TƯƠNG GIAO HÀM PHÂN THỨC ................................................................... - 195 -
Dạng Toán 1. Nhận Dạng Hàm Số Nhất Biến Khi Cho Đồ Thị Hàm Số .................... - 196 -
Dạng Toán 2. Sự Tương Giao Của Hai Đồ Thị ............................................................ - 199 -
Dạng Toán 3. Xác Định Hệ Số a,b, c Từ Đồ Thị Hàm Số Nhất Biến .......................... - 201 -
Dạng Toán 4. Biện Luận Tham Số ............................................................................... - 203 -
Dạng Toán 5. Biến Đổi Đồ Thị ..................................................................................... - 239 -

Chuyên đề
1 HÀM SỐ & CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN
§ 1. TÍNH ĐƠN ĐIỆU CỦA HÀM SỐ

Từ đồ thị hình 1 và hình 2 bên dưới, hãy chỉ ra các khoảng tăng, giảm của hàm số y  cos x
  3 
trên đoạn  ;  và của hàm số y  x trên khoảng (; ) ?
 2 2
 y y (Hình 2)
(Hình 1)
1 1 y x
y  cos x
 x x
 O  3 1 O 1

2 2 2
1
Định nghĩa
 Hàm số y  f (x ) được gọi là đồng biến trên miền D  x 1, x 2  D và

x 1  x 2  f (x 1 )  f (x 2 ).
 Hàm số y  f (x ) được gọi là nghịch biến trên miền D  x 1, x 2  D và

x 1  x 2  f (x 1 )  f (x 2 ).
Định lý
Giả sử y  f (x ) có đạo hàm trên khoảng (a ;b), thì:
 Nếu f (x )  0, x  (a ;b )  hàm số f (x ) đồng biến trên khoảng (a;b).

Nếu f (x )  0, x  (a; b)  hàm số f (x ) nghịch biến trên khoảng (a ;b).
 Nếu f (x ) đồng biến trên khoảng (a;b)  f (x )  0, x  (a;b).

Nếu f (x ) nghịch biến trên khoảng (a;b)  f (x )  0, x  (a ;b).
Khoảng (a ;b) được gọi chung là khoảng đơn điệu của hàm số.
 Lưu ý:
+ Nếu f (x )  0, x  (a; b) thì f (x ) không đổi trên (a ;b).
+ Nếu thay đổi khoảng (a ;b ) bằng một đoạn hoặc nửa khoảng thì phải bổ sung thêm giả
thiết hàm số xác định và liên tục trên đoạn hoặc nửa khoảng đó.

DẠNG TOÁN 1. TÌM CÁC KHOẢNG ĐƠN ĐIỆU (KHẢO SÁT CHIỀU BIẾN THIÊN)

Bài toán: Tìm các khoảng đơn điệu (hay khảo sát chiều biến thiên) của hàm số y  f (x ).
Phương pháp:
 Bước 1. Tìm tập xác định D của hàm số.
 Bước 2. Tính đạo hàm y   f (x ). Tìm các điểm x i , (i  1,2, 3,..., n ) mà tại đó đạo hàm
bằng 0 hoặc không xác định.
 Bước 3. Sắp xếp các điểm x i theo thứ tự tăng dần và lập bảng biến thiên.
 Bước 4. Nêu kết luận về các khoảng đồng biến và nghịch biến dưa vào bảng biến thiên.
BÀI TẬP VẬN DỤNG

BT 1. Khảo sát chiều biến thiên của các hàm số sau:
x3 x2 2. y  x 3  x 2  5.
1. y    2x  2.
3 2
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐB trên (;  1), (2; ) và NB trên  2 2 
ĐS: ĐB trên 0;  và NB trên (; 0),  ;  

(1;2).  3   3 
4 3 4. y  x 3  6x 2  9x  4.
3. y  x  2x 2  x  3.
3
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................

.............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐB trên . ĐS: ĐB trên (;1), (3; ) và NB trên (1; 3).
x 1 3  2x
5. y   6. y  
x 1 x 7
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: Đồng biến trên các khoảng ĐS: Nghịch biến trên các khoảng
(;  1), ( 1; ). (;  7), (7; ).
x 2  8x  9 x 2  2x
7. y   8. y  
x 5 1x
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: Đồng biến trên (; 5) và nghịch biến ĐS: Nghịch biến trên các khoảng
trên (5; ). (;1), (1; ).
x 2  2x  1 4
9. y   10. y  x  
x 2 x
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................

.............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐB trên (5; 2), (2;1) và NB trên ĐS: ĐB trên (;  2;), (2; ) và NB trên
(;  5), (1; ). (2; 0), (0;2).
11. y  25  x 2 . 12. y  x 2  x  20.
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: Đồng biến trên (5; 0) và nghịch biến ĐS: Nghịch biến trên (; 4) và đồng biến
trên (0; 5). trên (5; ).
x 2 14. y  x  1  2 x 2  3x  3.
13. y  
x2  x  3
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................

 8 ĐS: Đồng biến trên (;  1) và nghịch biến

ĐS: Đồng biến trên ;  và nghịch biến
 5  trên (1; ).
8 
trên  ;  
 5 
15. y  sin x, x  (0;2). 16. y  x  sin x , x  0;2  .

 
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
    3  ..............................................................................
ĐS: Đồng biến 0;  ,  ;2 và NB trên
 2   2  ĐS: Hàm số đồng biến trên 0;2  .
 
  3 
 ;  
 2 2 
  5  18. y  sin 2 x  cos x, x  [0;  ].

17. y  x  2 cos x, x   ;  
 6 6 
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
  5  ..............................................................................
ĐS: Nghịch biến trên  ;  
 6 6   
ĐS: Đồng biến trên 0;  và nghịch biến
 3 
  
 ;  
 3 
Ghi Chú:
.................................................................................................................................................................................

DẠNG TOÁN 2. TÌM THAM SỐ ĐỂ HÀM SỐ ĐƠN ĐIỆU TRÊN MIỀN D

Bài toán 1. Tìm tham số m để hàm số y  f (x ; m ) đơn điệu trên miền xác định của nó ?
 Phương pháp:

Xét hàm số bậc ba y  f (x )  ax 3  bx 2  cx  d.
– Bước 1. Tập xác định: D  .
– Bước 2. Tính đạo hàm y   f (x )  3ax  2bx  c.

2
+ Để f (x ) đồng biến trên  

a  3a  0
y   f (x )  0, x     f (x )

m ?
f (x )  4b 2  12ac  0

+ Đề f (x ) nghịch biến trên
a  3a  0
  y   f (x )  0, x     f (x )

m ?
 f (x )  4b 2  12ac  0

Lưu ý: Dấu của tam thức bậc hai f (x )  ax 2  bx  c.
a  0 a  0
 Để f (x )  0, x       f (x )  0, x     

  0 
  0
ax  b
Xét hàm số nhất biến y  f (x )  
cx  d

 d  
– Bước 1. Tập xác định: D   \ 
  
 c 
a.d  b.c
– Bước 2. Tính đạo hàm y   f (x )  
(cx  d )2
+ Để f (x ) đồng biến trên D  y   f (x )  0, x  D  a .d  b.c  0  m ?
+ Để f (x ) nghịch biến trên D  y   f (x )  0, x  D  a .d  b.c  0  m ?
Lưu ý: Đối với hàm phân thức thì không có dấu "  " xảy ra tại vị trí y .
Bài toán 2. Tìm tham số m để hàm số y  f (x ; m) đơn điệu trên miền D ?

Trong đó D có thể là (; ), (; ), (;  ), ;   , ;  , …….


– Bước 1. Ghi điều kiện để y  f (x ; m) đơn điệu trên D. Chẳng hạn:
Đề yêu cầu y  f (x ; m ) đồng biến trên D  y   f (x ; m )  0.
Đề yêu cầu y  f (x ; m ) nghịch biến trên D  y   f (x ; m )  0.

m  g (x )
– Bước 2. Độc lập m ra khỏi biến số và đặt vế còn lại là g(x ) được:  
m  g (x )

What we learn with pleasure, we will never forget - 20 -

– Bước 3. Khảo sát tính đơn điệu của hàm số g(x ) trên D.
Khi m  g(x )  m  max g (x )
– Bước 4. Dựa vào bảng biến thiên kết luận:  D

Khi m  g(x )  m  min
D
g (x )
Bài toán 3. Tìm tham số m để hàm số bậc ba y  f (x ; m )  a x 3  b x 2  c x  d đơn điệu một

chiều trên khoảng có độ dài bằng l ?

– Bước 1. Tính y   f (x ; m )  ax 2  bx  c.
  0 
– Bước 2. Hàm số đơn điệu trên (x 1 ; x 2 )  y   0 có 2 nghiệm phân biệt  
 (i )

a0

– Bước 3. Hàm số đơn điệu trên khoảng có độ dài  l  x 1  x 2  l
 (x 1  x 2 )2  4 x 1.x 2  l 2
 S 2  4P  l 2 . (ii )
– Bước 4. Giải (ii ) và giao với (i ) để suy ra giá trị m cần tìm.
BT 1. Tìm tất cả các giá trị của tham số m để hàm số:
1. y  x 3  (2  m )x 2  (2m  3)x  1 đồng 2. y  x 3  2mx 2  3x  4 nghịch biến trên .

biến trên tập xác định.
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: m  1  6; 6  1 . ĐS: m  3; 3 .

 
 
3. y  x 3  3x 2  3(m  2)x  3m  1 đồng 4. y  x 3  3x 2  3(m 2  1)x  3m 2 luôn nghịch

biến trên (; ). trên tập xác định.
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................

.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: m  1; . ĐS: m  0.


mx  4 2x  2m
5. y  nghịch biến trên từng khoảng 6. y  đồng biến trên từng khoảng xác
x m x 3
xác định của nó. định của nó.
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: m  (2;2). ĐS: m  (3; ).
mx  2 2mx  1
7. y  đồng biến trên từng 8. y  nghịch biến trên từng khoảng
x m 1 x m
khoảng xác định của nó. xác định của nó.
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: m  (1;2).  2 2 

ĐS: m   ; 
 2 2 
2x  m  6 mx  4
9. y  luôn đồng biến trên 10. y  luôn nghịch biến trên khoảng
x  m2 x m
khoảng (3; ). (;1).
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................

.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
 3 ĐS: m  2; 1 .
ĐS: m   3;   
 2 

mx  9 (m  1)x  4
11. y  luôn đồng biến trên khoảng 12. y  luôn đồng biến trên khoảng
x m x  m 1
(2; ). (0; ).
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: m  3. ĐS: m  (3; ).
mx  9 (m  1)x  4
13. y  luôn đồng biến trên khoảng 14. y  luôn đồng biến trên
x m x  m 1
(2; ). khoảng (0; ).
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: m  3. ĐS: m  (3; ).
15. y  x 3  3x 2  3mx  1 nghịch biến trên 16. y  x 3  2mx 2  (m  1)x  1 nghịch biến
(0; ). trên 0;2 .
 
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................

.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: m  1. 11
ĐS: m  
9
17. y  x 3  3mx 2  3(m 2  m  2)x  4m 1 3 2 2

18. y   x  2mx  m x  1 nghịch biến trên
đồng biến trên (0; ). 3
(;1).
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: m  1. m  0
ĐS:  
m  2  3
1 3 20. y  x 3  3x 2  mx nghịch biến trên đoạn có độ

19. y  x  2x 2  mx nghịch biến trên
3 dài  2.
đoạn có độ dài  1.
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
15 ĐS: m  0.
ĐS: m   
4

21. Các giá trị thực của tham số m để hàm số 22. Các giá trị của tham số m để hàm số
2 cos x  3 tan x  2   
y nghịch biến trên khoảng y đồng biến trên 0;  là
2 cos x  m tan x  m  4 
  
0;  là
 3 
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: m  ; 3 ..............................................................................
23. Các giá trị của tham số m để hàm số 24. Các giá trị của tham số m để hàm số
tan x  1    x 1 1
y đồng biến trên  ;  là đồng biến trên [3;24] là
y
tan x  2m  2  x 1 m
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: ĐS:
Ghi Chú:
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

DẠNG TOÁN 2 .HÀM ẨN LIÊN QUAN ĐẾN SỰ ĐỒNG BIẾN VÀ NGHỊCH BIẾN CỦA HÀM SỐ

Bài toán 1. Tìm khoảng đồng biến, nghịch biến của hàm số y  f x  , y  f u x  ,  
 
y  f u x   h x  … khi biết bảng biến thiên của hàm số y  f x 

Bước 1: Tìm đạo hàm của hàm số y  f (u(x )) , y  f (u(x ))  h x  …
 
y   u (x ). f (u(x )) , y   u  x .f  u x   h  x 
Bước 2: Từ bảng biến thiên xác định nghiệm phương trình f (x )  0 , nghiệm của bất
phương trình f (x )  0 và nghiệm của bất phương trình f (x )  0 .
Bước 3: Đánh giá các khoảng thỏa mãn
y   0, y   0
Bước 4: Kết luận khoảng đồng biến, nghịch biến của hàm số y  f (x ) , y  f u(x ) ,
y  f u(x )  h(x ) …
Bài toán 2. Tìm khoảng đồng, biến nghịch biến của hàm số y  f (x ), y  f u (x ) khi
biết đồ thị của hàm số y  f (x )

Bước 1: Tìm đạo hàm của hàm số y  f u (x ) , y   u (x )f  u(x ) .
Bước 2: Từ đồ thị hàm số y  f (x ) xác định được hàm số y  f (x ) hoặc (nghiệm

phương trình f (x )  0 , nghiệm của bất phương trình f (x )  0 và nghiệm của bất
phương trình f (x )  0 ).
Bước 3: Đánh giá các khoảng thỏa mãn y   0, y   0 .
Bước 4: Kết luận khoảng đồng biến, nghịch biến của hàm số y  f (x ) , y  f u(x )

Bài toán 3 Tìm khoảng đồng biến, nghịch biến của hàm số y  f (x ) , y  f u(x ) ,
y  f u(x )  h(x ) … khi biết đồ thị của hàm số y  f (x )

Bước 1: Tìm đạo hàm của hàm số y  f u(x ) , y  f u(x )  h(x ) …
y   u (x )f  u(x ) , y   u (x ).f  u (x )  h (x )
Bước 2: Từ đồ thị hàm số y  f (x ) xác định nghiệm phương trình f (x )  0 , nghiệm
của bất phương trình f (x )  0 và nghiệm của bất phương trình f (x )  0 .
Bước 3: Đánh giá các khoảng thỏa mãn
y   0, y   0
Bước 4: Kết luận khoảng đồng biến, nghịch biến của hàm số y  f (x ) , y  f u(x ) ,
y  f u (x )  h(x ) …
BT 2. Khảo sát hàm số của hàm số sau:

1. Cho hàm số m xác định và liên tục trên  , 2. Cho hàm số y  f (x ) có bảng xét dấu đạo
có đạo hàm f (x ) thỏa mãn hàm như sau
Hàm số y  f (1  x ) nghịch biến trên khoảng Hàm số y  f (x 2  2x ) đồng biến trên khoảng
nào dưới đây? nào dưới đây?
A. (3;1) . B. (2; 0) . A. (1; ) . B. (3; 2) .
C. (1; 3) . D. (1; ) . C. (0;1) . D. (2;0) .
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: B ĐS: C.

3. Cho hàm số y  f (x ) có bảng xét dấu của đạo hàm f  x  như sau
Hàm số y  g x   3f x  2  x 3  3x 2  9x  1 nghịch biến trên khoảng nào sau đây?
A. 2;1 . B. 2; .
C. 0;2 . D. ;  2 .
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: A
4. Cho hàm số y  f (x ) có đồ thị như hình 5. Cho hàm số y  f (x )  ax 3  bx 2  cx  d

bên. Hàm số y  f (x ) đồng biến trên (a,b, c, d  ) có đạo hàm trên  và có đồ thị
khoảng như hình vẽ. Đặt hàm số y  g (x )  f (2x  1) .
Hàm số y  g (x ) nghịch biến trên khoảng?
A. 1;2 . B. 2; 3 .
C. 1; 0 . D. 1;1 .
A. 1; 0 . B. 8; 1 .
C. 1;2  . D. 0;1 .
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................

.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: ĐS:
6. Cho hàm số y  f x   ax 3  bx 2  cx  d
a, b, c, d    có đồ thị như hình bên. Đặt

y  g x   f x  x  2 .2
Chọn khẳng định đúng trong các khẳng định

sau.
A. g x  nghịch biến trên khoảng 0;2 .
B. g x  đồng biến trên khoảng

 1 
C. g x  nghịch biến trên khoảng  ; 0 .
 2 
D. g x  đồng biến trên khoảng ; 1 .
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ĐS: C
..............................................................................

7. Cho hàm số y  f x  . Hàm số y  f  x 

có đồ thị như hình vẽ.
 
Hàm số y  g x   f x 2 nghịch biến trên
khoảng
A. ;  1 . B. 1; 0 .
C. 0;1 . D. 1; 3 .
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: B
8. Cho hàm số y  f x  . Đồ thị hàm số 9. Cho hàm số y  f x  liên tục trên  . Hàm số
y  f  x  như hình vẽ. Hàm số y  f  x  có đồ thị như hình vẽ. Hàm số
y  g x   f 3  2x  nghịch biến trên 2019  2018x
g x   f x  1  trên khoảng
khoảng 2018
nào dưới đây?
A. ; 1 B. 2; .

A. 2; 3 . B. 0;1 .
C. 0;2 . D. 1; 3  .
C. 1; 0 . D. 1;2 .
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................

.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: A ĐS: C
10. Cho hai hàm số f x  và g x  có đồ thị như

hình vẽ. Biết rằng hai hàm số f 2x  1 và
g ax  b  có cùng khoảng nghịch biến
m; n  , m, n   . Khi đó giá trị của biểu
thức 4a  b  bằng
A. 0 . B.  2 .
C. 4 . D. 3 .
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: C
Ghi chú:
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

DẠNG TOÁN 3 .ỨNG DỤNG TÍNH ĐƠN ĐIỆU VÀO GIẢI PHƯƠNG TRÌNH,
BẤT PHƯƠNG TRÌNH

Bài toán 1 Ứng dụng tính đơn điệu vào giải phương trình

Cho hàm số y  f x  liên tục và đồng biến (hoặc nghịch biến) trên tập D, ta có
Với mọi u, v  D mà f u   f v   u  v
Nhận xét: f x   f x 0   x  x 0 . Do đó phương trình f x   0 có nhiều nhất một

nghiệm.
Bài toán 2 Ứng dụng tính đơn điệu vào giải bất phương trình

Cho hàm số y  f x  liên tục và đồng biến (hoặc nghịch biến) trên tập D , ta có
Với mọi u, v  D : f u   f v   u  v .
Với mọi u, v  D : f u   f v   u  v .
Bài toán 2 Bài toán ứng dụng tính đơn điệu vào bài toán tìm điều kiện đề phương trình
có nghỉệm
  Phương pháp:
D

Nếu hàm số y  f x  liên tục và có min f x  A , max  B thì phương trình
D
f x   g m  có nghiệm thuộc tập hợp D  A  g m   B .
Bài tập áp dụng
1. Biết phương trình 2. Biết phương trình

3 3
27x  23x  1  26x  1 có một nghiệm 8x 3  12x 2  10x  3  10x  1 10x 1 có
a 1 c a b
thực dương x   với b , c , d là các một nghiệm thực dương x  với
b 6 d c
số nguyên tố. Khẳng định đúng là a , b, c   và a,c là các số nguyên tố cùng
A. 6 a  d   b  c  1 . nhau.
B. 6 a  d   b  c  1 . Khẳng định đúng là
A. 2 a  c   b  3 . B. 4 a  c   b  3 .
C. 5 a  d   b  c  1 .
C. 2 a  c   b  3 . D. 4 a  c   b  3
D. 5 a  d   b  c  1
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................

.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: B ĐS: D
x 1 2 1 4. Cho hàm số y  f x  có f  x   0 , x   .
3. Biết phương trình  , có
3
2x  1  3 x 2 Tìm tất cả các giá trị của tham số m để
a b 
f m 2  2m  f 3 .
một nghiệm thực x  , với a , b, c  
2
và c là số nguyên tố. Khẳng định đúng là
A. 2ac  b  1 . B. ac  b 2.
C. 2ac  b 1. D. ac  b  2
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................

ĐS: m  3;1
ĐS: C
5. Cho hàm số y  f x  có f  x   0 , x   . 6. Bất phương trình

1 2x 3  3x 2  6x  16  4  x  2 3 có tập
Tất cả các giá trị thực của x để f    f 2 
 x  nghiệm là a ; b  . Tổng a  b có giá trị bằng
 
l A. 2 . B. 4.
 1 1 
A. x   0;  . B. x  ; 0    ;   C. 5 . D. 3.
 2   2 
 1  1
C. x   ;  . D. x  ; 0    0;  .
 2   2 
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: B ĐS: C
7. Cho hàm số f x   x 3  x . Có bao nhiêu 8. Cho f x   x 3  x  2 m .Tổng các giá trị

giá trị nguyên của tham số m để phương nguyên của tham số m để phương trình
trình f f x     x  2 m
có nghiệm trên đoạn  
f f x   x có nghiệm trên đoạn 1; 4  là
 
1; 2  ?
  A. 6. B. 9.
A. 3. B. 6. C. 21 . D. 22 .
C. 9 . D. 10 .
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................

.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: B ĐS: C
9. Cho hàm số f x   x 5  3x 3  4m . Có bao 10. Có bao nhiêu giá trị nguyên của tham số m
nhiêu giá trị nguyên của tham số m để để phương trình m  2 m  2 sin x  sin x
phương trình f  3

f x   m  x  m có 3
có nghiệm thực?
nghiệm trên đoạn 1; 2  ?

A. 0 . B. 1. C. 3 D. 2
  .
A. 15 . B. 16.
C. 17 . D. 18 .
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: B ĐS: D
Ghi chú:
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

§ 2. CỰC TRỊ CỦA HÀM SỐ


Dựa vào đồ thị, hãy chỉ ra các điểm tại đó mỗi hàm số có giá trị lớn nhất (giá trị nhỏ nhất):
trong và
trong
O
O
Định nghĩa cực đại, cực tiểu
Cho hàm y  f (x ) xác định và liên tục trên (a ;b), (có thể a là , b là ) và x o  (a;b) :
 Nếu tồn tại số h sao cho f (x )  f (x o ) với mọi x  (xo  h ; x o  h ) và x  x o thì ta nói hàm
số f (x ) đạt cực đại tại điểm x o .
 Nếu tồn tại số h sao cho f (x )  f (x o ) với mọi x  (xo  h ; x o  h ) và x  x o thì ta nói hàm
số f (x ) đạt cực tiểu tại điểm x o .
Các định lý
 Định lý 1: Giả sử y  f (x ) liên tục trên khoảng K  (x o  h ; x o  h ) và có đạo hàm trên K
 
hoặc trên K \ x o , với h  0. Khi đó:
 Nếu f (x )  0 trên khoảng (x o  h ; x o ) và f (x )  0 trên khoảng (x o ; x o  h ) thì x o là

một điểm cực đại của hàm số f (x ).
 Nếu f (x )  0 trên khoảng (x o  h ; x o ) và f (x )  0 trên khoảng (x o ; x o  h ) thì x o là

một điểm cực tiểu của hàm số f (x ).
x xo  h xo x xo  h xo
xo  h xo  h
f (x )  0  f (x )  0 
fC Đ
f (x ) f (x )
fCT
Nói cách khác:

 Nếu f (x ) đổi dấu từ âm sang dương khi x đi qua điểm x o (theo chiều tăng) thì hàm số
y  f (x ) đạt cực tiểu tại điểm xo .
 Nếu f (x ) đổi dấu từ dương sang âm khi x đi qua điểm x o (theo chiều tăng) thì hàm số
y  f (x ) đạt cực đại tại điểm x o .

Khi đó điểm M (x o ; f (x o )) gọi là điểm cực trị (cực đại hoặc cực tiểu) của hàm số với yo  f (x o )
gọi là giá trị cực trị của hàm số.
 Định lý 2: Giả sử y  f (x ) có đạo hàm cấp 2 trong khoảng (x o  h ; x o  h ), với h  0. Khi
đó:
 Nếu y (xo )  0, y (xo )  0 thì xo là điểm cực tiểu.
 Nếu y (xo )  0, y (xo )  0 thì xo là điểm cực đại.
DẠNG TOÁN 1. TÌM CÁC ĐIỂM CỰC ĐẠI & CỰC TIỂU CỦA HÀM SỐ

Bài toán: Tìm các điểm cực đại, cực tiểu (nếu có) của hàm số y  f (x ).
Phương pháp: Sự dụng 2 qui tắc tìm cực trị sau:
Quy tắc I: sử dụng nội dụng định lý 1
 Bước 2. Tính đạo hàm y   f (x ). Tìm các điểm x i , (i  1,2, 3,..., n ) mà tại đó đạo hàm
bằng 0 hoặc không xác định.
 Bước 3. Sắp xếp các điểm x i theo thứ tự tăng dần và lập bảng biến thiên.
 Bước 4. Từ bảng biến thiên, suy ra các điểm cực trị (dựa vào nội dung định lý 1).
Quy tắc II: sử dụng nội dụng định lý 2
 Bước 2. Tính đạo hàm y   f (x ). Giải phương trình f (x )  0 và kí hiệu
x i , (i  1,2, 3,..., n ) là các nghiệm của nó.
 Bước 3. Tính f (x ) và f (x i ).
 Bước 4. Dựa vào dấu của y (x i ) suy ra tính chất cực trị của điểm x i :
+ Nếu f (x i )  0 thì hàm số đạt cực đại tại điểm x i .
+ Nếu f (x i )  0 thì hàm số đạt cực tiểu tại điểm x i .
Lưu ý: Có 2 quy tắc tìm cực trị. Nếu đề bài không yêu cầu tìm theo quy tắc nào, hãy lựa chọn dựa vào lời
khuyên sau: “Nếu việc giải và xét dấu y   f (x ) dễ dàng, ta nên sử dụng quy tắc I, còn nếu
việc này khó khăn (chẳng hạn bài toán chứa lượng giác, tham số,…) ta nên chọn quy tắc II”.

BT 1. Áp dụng qui tắc I, hãy tìm cực trị của các hàm số sau:
1. y  x 3  3x 2  9x  4. 2 3 5 2
2. y   x  x  2x.
3 2
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................

.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: Cực đại A(3; 31), cực tiểu B(1;  1).  2  1 11
ĐS: Cực đại A 2; , cực tiểu B  ;   
 3   2 4 
4 3 4. y  x 3  3x 2  3x  5.
3. y  x  6x 2  9x  1.
3
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: Hàm số không có cực trị. ĐS: Hàm số không có cực trị.
5. y  x 4  2x 2  3. 6. y  x 3 (1  x )2 .
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: Cực đại A(0; 3), cực tiểu  3 108 
ĐS: Cực đại A  ;  và cực tiểu B(1; 0).
B(1;  4), C (1;  4).  5 3125 
3  2x x 2  8x  9
7. y   8. y  
x 1 x 5

.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: Hàm số không có cực trị. ĐS: Hàm số không có cực trị.
x 2  2x  1 (x  4)2
9. y   10. y  
x 2 x 2  2x  5
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: Cực đại A(1; 0) và cực tiểu B(5;12).  1 13 
ĐS: Cực đại A  ;  và cực tiểu B(4; 0).
 3 4 
11. y  8 x2. 12. y  x 4  x 2 .
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................

ĐS: Cực đại A(0;2 2). ĐS: Cực đại A( 2;2) và cực tiểu B( 2; 2).
x x3
13. y   14. y  
10  x 2 x2  6
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: Hàm số không có cực trị. ĐS: Cực đại A(3; 9 3) và cực tiểu B(3; 9 3).
15. f (x )  sin 2x  x . 16. f (x )  sin 2x .
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
   3
ĐS: xC Đ   k , xCT    k . ĐS: xC Đ   k , xCT   k .
6 6 4 4
Ghi Chú:
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

DẠNG TOÁN 2. TÌM THAM SỐ ĐỂ HÀM SỐ ĐẠT CỰC TRỊ TẠI ĐIỂM x  x o

Bài toán: Tìm tham số để hàm số y  f (x ) đạt cực trị tại điểm x  x o ?
Phương pháp:
 Bước 2. Tính đạo hàm y  và y .
 Bước 3. Dựa vào yêu cầu bài toán, ghi điều kiện và giải hệ tìm tham số. Cụ thể:
y (x )  0
 Hàm số đạt cực đại tại điểm x  xo   o 
y (xo )  0

y (x )  0
 Hàm số đạt cực tiểu tại điểm x  xo   o 
y (x o )  0

y (x )  0
 Hàm số đạt cực trị tại điểm x  xo   o 
y (x o )  0

 Bước 4. Với m vừa tìm được, thế vào hàm số và thử lại (vẽ bảng biến thiên và nhận, loại).
Lưu ý: Nếu đề bài yêu cầu tìm giá trị cực trị tương ứng, ta sẽ thế x  x o , m  ? vào y  f (x ).
Còn nếu đề bài yêu cầu xác định tại đó là điểm cực đại hay cực tiểu, ta thế x  xo , m  ? vào y , nếu
giá trị y (x o )  0  x  x o là điểm cực tiểu và nếu y (x o )  0  x  x o là điểm cực đại.
1. y  2x 3  3(2m  1)x 2  6m(m  1)x  m 2 đạt cực tiểu tại điểm x  1.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
ĐS: m  1.

1 3
2. y  x  mx 2  (m 2  m  1)x  1 đạt cực đại tại điểm x  1.
3
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
ĐS: m  2.
3. y  mx 3  3x 2  12x  2 đạt cực đại tại điểm x  2.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
ĐS: m  2.

4. y  x 3  mx 2  (m  1)x  1 có cực trị tại x  2. Khi đó hàm số đạt cực đại hay cực tiểu ?
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
ĐS:
5. y  x 3  ax 2  bx  c đạt cực trị bằng 0 tại x  2 và đồ thị hàm số đi qua điểm M (0;1).
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
ĐS:

1 4
6. y  x  (2a  b)x 2  a  b đạt giá trị cực đại bằng 2 tại x  1 ?
4
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
ĐS:
4 1
7. y  ax 3  bx 2  cx  d đạt cực tiểu bằng 0 tại x  0 và đạt cực đại bằng khi x  ?
27 3
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
ĐS:

8. y  ax 4  bx 2  c đi qua gốc tọa độ O và đạt cực trị bằng 9 tại x  3 ?
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
ĐS:
9. y  ax 3  bx 2  cx  d có điểm cực tiểu là gốc tọa độ, đạt cực đại tại x  1 và giá trị cực đại
tương ứng bằng 1 ?
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
ĐS:

10. y  x 4  (a  3b)x 2  3a  b giá trị cực tiểu bằng 1 tại x  0 ?
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

DẠNG TOÁN 3. BIỆN LUẬN HOÀNH ĐỘ CỰC TRỊ HÀM BẬC 3


Bài toán tổng quát: Cho hàm số y  f (x ; m)  ax 3  bx 2  cx  d. Tìm tham số m để đồ

thị hàm số có 2 điểm cực trị x 1, x 2 thỏa mãn điều kiện K cho trước ?
Phương pháp:
— Bước 1. Tập xác định D  . Tính đạo hàm: y   3ax 2  2bx  c.
— Bước 2. Để hàm số có 2 cực trị  y   0 có 2 nghiệm phân biệt

a  3a  0
  y

và giải hệ này sẽ tìm được m  D1.
y   (2b)2  4.3ac  0

— Bước 3. Gọi x 1, x 2 là 2 nghiệm của phương trình y   0. Theo Viét, ta có:

S  x  x   b
 1 2
a

 c
P  x 1x 2 
 a
— Bước 4. Biến đổi điều kiện K về dạng tổng S và tích P. Từ đó giải ra tìm được m  D2 .
— Bước 5. Kết luận các giá trị m thỏa mãn: m  D1  D2 .
Lưu ý:
— Hàm số bậc 3 không có cực trị  y   0 không có 2 nghiệm phân biệt  y   0.
— Trong trường hợp điều kiện K liên quan đến hình học phẳng, tức là cần xác định tọa độ 2 điểm
cực trị A(x 1 ; y1 ), B(x 2 ; y 2 ) với x 1, x 2 là 2 nghiệm của y   0. Khi đó có 2 tình huống thường
gặp sau:
 Nếu giải được nghiệm của phương trình y   0, tức tìm được x 1, x 2 cụ thể, khi đó ta sẽ
thế vào hàm số đầu đề y  f (x ; m ) để tìm tung độ y1, y 2 tương ứng của A và B.
 Nếu tìm không được nghiệm y   0, khi đó gọi 2 nghiệm là x 1, x 2 và tìm tung độ
y1, y 2 bằng cách thế vào phương trình đường thẳng nối 2 điểm cực trị.
Để viết phương trình đường thẳng nối hai điểm cực trị, ta thường dùng phương
pháp tách đạo hàm (phần dư bậc nhất trong phép chia y cho y ) , nghĩa là:
y  h (x )
 Phân tích (bằng cách chia đa thức y cho y ) : y  y   q (x )  h(x )  
1 1

y2  h(x 2 )

 Đường thẳng qua 2 điểm cực trị là y  h(x ).


BT 1. Tìm tham số để các hàm số bậc ba sau có cực đại, cực tiểu (có 2 cực trị hoặc có cực trị):
3m 2
1. y  x 3  x  m. ĐS: m  0.
2
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
2. y  x 3  3mx 2  3(2m  1)x  1. ĐS: 0  m  1.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
3. y  x 3  3mx 2  3x  2. ĐS: m  1  m  1.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

3
4. y  x 3  2mx 2  mx  1. ĐS: m  0  m  
4
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
5. y  x 3  3x 2  mx  5. ĐS: m  3.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
BT 2. Tìm các giá trị của tham số m để các đồ thị sau đây không có cực trị ?
1. y  x 3  3mx 2  3mx  3m  4. ĐS: 0  m  1.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

1
2. y  mx 3  3mx 2  (m  1)x  1. ĐS: 0  m  
4
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
3. y  x 3  (2m  1)x 2  3x  2. ĐS: 1  m  2.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
4. y  x 3  (m  1)x 2  3x  2. ĐS: 2  m  4.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

5. y  2x 3  (m  2)x 2  (6  3m )x  m  1. ĐS: 16  m  2.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
BT 3. Tìm tham số m để hàm số có 2 điểm cực trị. Hãy viết phương trình đường thẳng đi qua 2 điểm
cực trị của các hàm số sau:

m  
1. y  x 3  3mx 2  3(m 2  1)x  m 3  m . ĐS: 
 

y  2x

...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

m  
2. y  x 3  3mx 2  3(1  m 2 )x  m 3  m 2 . ĐS: 
 

y  2x  m 2  m


...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................


m
1 

3. y  x 3  mx 2  x  1  m . ĐS:  2 2 
3 
y   (1  m 2 )x  m  1


 3 3
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

m  ( 3; 3)


3 2 
4. y  x  3x  m x  m. ĐS:  2 2
2
 2 
y   m  2 x  m  m

  


 3 3
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................


m  3
5. y  2x 3  3(m  3)x 2  11  3m. ĐS: 
 

y  (m  3)2 x  11  3m


...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
BT 4. Tìm các giá trị của tham số m để hàm số:

Bài toán. Tìm m để hàm số có 2 điểm cực trị A, B sao cho AB // d hoặc AB  d
?
— Bước 1. Tìm điều kiện để hàm số có cực đại, cực tiểu  m  D1 .
— Bước 2. Viết phương trình đường thẳng nối 2 điểm cực trị AB.
AB // d  k  k  m  D
— Bước 3. Để  AB d 2

AB  d  k .k
AB d
  1  m  D2
— Bước 4. Kết luận các giá trị m  D1  D2 .
1. y  2x 3  3(m  1)x 2  6mx có 2 điểm cực trị là A và B sao cho đường thẳng AB vuông góc
với đường thẳng d : y  x  2. ĐS: m  0  m  2.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

2. y  x 3  3(m  1)x 2  6(m  2)x  1 có 2 cực trị A và B sao cho đường thẳng AB song song
với đường thẳng d : y  1  4x . ĐS: m  1  m  3.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
3. y  x 3  2(m  1)x 2  (m 2  4m  1)x  2(m 2  1) có 2 cực trị A và B sao cho đường thẳng
AB vuông góc với đường thẳng d : 9x  2y  5  0. ĐS: m  0  m  4.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
4. y  x 3  mx 2  7 x  3 có 2 cực trị A và B sao cho đường thẳng AB vuông góc với đường
3 10
thẳng d : 3x  y  7  0. ĐS: m   
2
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

5. y  x 3  3x 2  mx  2 có 2 cực trị A và B sao cho đường thẳng AB song song với đường
thẳng d : 4x  y  3  0. ĐS: m  3.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
BT 5. Tìm tham số m để các hàm số sau có cực trị thỏa mãn điều kiện cho trước (định lý Viét):
Bài toán. Tìm m để hàm số bậc 3 có 2 điểm cực trị với hoành độ thỏa đẳng thức
K?
— Bước 2. Gọi x 1, x 2 lần lượt là 2 nghiệm của y   0. Theo Viét thì

 b

S  x1  x 2  
 a


 c
P  x1x 2 


 a
Biến đổi điều kiện K về dạng tổng, tích và giải ra tìm m  D2 .
— Bước 3. Kết luận: m  D1  D2 .
1. y  x 3  3(m  1)x 2  9x  m đạt cực trị tại 2 điểm với hoành độ x 1, x 2 thỏa mãn điều kiện:
x1  x 2  4. ĐS: m  1  7.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

2. y  x 3  (1  2m)x 2  (2  m)x  m  2 đạt cực trị tại 2 điểm với hoành độ x 1, x 2 thỏa mãn
3  29
điều kiện: 3. x 1  x 2  1. ĐS: m  1  m  
8
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
3. y  x 3  (m  3)x 2  (m 2  2m )x  2 có 2 điểm cực trị với hoành độ x 1, x 2 thỏa mãn điều

kiện: x 1x2  6(x1  x 2 )  4  0. ĐS: m  2.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

2 3 2
4. y  x  mx 2  2(3m 2  1)x  có 2 điểm cực trị với hoành độ x 1, x 2 thỏa mãn điều kiện:
3 3
2
x 1x 2  2(x1  x 2 )  1. ĐS: m  
3
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
5. y  x 3  2(m  1)x 2  (m 2  4m  1)x  2(m 2  1) có 2 điểm cực trị với hoành độ x 1, x 2 thỏa
1 1 1
mãn điều kiện:   (x 1  x 2 ). ĐS: m  1  m  5.
x1 x 2 2
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

1 3 1
6. y  x  mx 2  (m 2  3)x có 2 điểm cực trị x 1, x 2 sao cho nó là độ dài 2 cạnh góc vuông
3 2
10 14
của tam giác vuông với độ dài cạnh huyền   ĐS: m  
2 2
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
1 3 1
7. y  x  (3m  1)x 2  (3m  2)x  m  1 có 2 điểm cực trị với hoành độ x 1, x 2 thỏa mãn
3 2
4
điều kiện: x 13  x 23  28. ĐS: m  
3
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

1 3
8. y  x  (m  1)x 2  (m 2  7)x  4 có 2 điểm cực trị với hoành độ x1, x 2 thỏa mãn điều kiện:
3
x 1  3x 2 . ĐS: m  3  2 10.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
1 1
9. y  mx 3  (m  1)x 2  3(m  2)x  có hai điểm cực trị với hoành độ x 1, x 2 thỏa mãn điều
3 3
2
kiện: x1  2x 2  1 ? ĐS: m   m  2.
3
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

1 3
10. y  x  (2m  1)x 2  (1  4m)x  1 có hai điểm cực trị với hoành độ x 1, x 2 thỏa mãn điều
3
1
kiện: 3x 1  x 2  4 ? ĐS: m   m  2.
2
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
11. y  4x 3  mx 2  3x có 2 điểm cực trị với hoành độ x 1, x 2 thỏa mãn điều kiện: x 1  4x 2  0
9
ĐS: m   
2
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

12. Chứng minh y  2x 3  3(2m  1)x 2  6m(m  1)x  1 luôn đạt cực trị tại x 1, x 2 với mọi m và
hiệu giữa các hoành độ cực trị luôn không đổi ? ĐS: x1  x 2  1.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
1 3 1 
13. y  x  mx 2  (2m  1)x  2 có 2 cực trị đều dương. ĐS: m   ;  \ 1 
3  2 
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
BT 6. Tìm tham số m để các hàm số sau có cực trị thỏa điều kiện cho trước (cùng phía, khác phía d):
Vị trí tương đối giữa 2 điểm với đường thẳng:

Cho 2 điểm A(x A ; yA ), B(x B ; y B ) và đường thẳng d : ax  by  c  0. Khi đó:
 Nếu (ax A  byA  c)  (ax B  byB  c)  0 thì A, B nằm về 2 phía so với đường
thẳng d .
 Nếu (ax A  byA  c)  (ax B  byB  c)  0 thì A, B nằm cùng phía so với đường
d.
Trường hợp đặc biệt:

 Để hàm số bậc ba y  f (x ) có 2 điểm cực trị nằm cùng phía so với trục tung Oy 
phương trình y   0 có 2 nghiệm trái dấu và ngược lại.
 Để hàm số bậc ba y  f (x ) có 2 điểm cực trị nằm cùng phía so với trục hoành Ox 
đồ thị hàm số y  f (x ) cắt trục Ox tại 3 điểm phân biệt  phương trình hoành độ
giao điểm f (x )  0 có 3 nghiệm phân biệt (áp dụng khi nhẩm được nghiệm).
1. y  x 3  2(2m  1)x 2  (5m 2  10m  3)x  10m 2  4m  6 có các điểm cực đại, cực tiểu, với

1 
hoành độ của chúng trái dấu nhau ? ĐS: m  3;1 \ 
 


 
 5 

...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
2. y  x 3  (2m  1)x 2  (m 2  3m  2)x  4 có các điểm cực đại, cực tiểu, đồng thời các điểm
này nằm về 2 phía so với trục tung ? ĐS: 1  m  2.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

3. y  x 3  3mx 2  (m2  2m  3)x  4 có các điểm cực đại, cực tiểu, đồng thời các điểm này
nằm về 2 phía so với trục tung ? ĐS: 3  m  1.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
1 3
4. y x  mx 2  (2m  1)x  3 có các điểm cực đại, cực tiểu nằm về cùng một phía so với trục
3
1 
tung ? ĐS: m   ;  \ 1 
 2 
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

5. y  x 3  3mx 2  3(1  m 2 )x  m 3  m 2 có các điểm cực đại, cực tiểu nằm về cùng một phía
    
m  ; 3  17    3  17 ; 
    
so với trục hoành Ox ? ĐS:   2   2 

m  (1;2)

...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
6. y  x 3  3x 2  mx  m  2 có các điểm cực đại, cực tiểu nằm về cùng hai phía so với trục
hoành Ox ? ĐS: m  3.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

7. y  x 3  3x 2  3m (m  2)x  1 có các điểm cực đại, cực tiểu nằm về cùng hai phía so với trục
 5 1 
hoành Ox ? ĐS: m  ;     ;  
 2   2 
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
BT 7. Tìm tham số m để các hàm số sau có cực trị thỏa điều kiện cho trước (tọa độ, độ dài):
1. y  2x 3  3(m  1)x 2  6mx  m 3 có 2 điểm cực trị A, B với AB  2. ĐS:

m  0  m  2.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

1 3
2. y  x  x 2  mx  m có 2 điểm cực trị A, B với AB  2 15. ĐS: m  2.
3
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
3. y  x 3  3mx 2  3(m  6)x  1 có hai điểm cực trị A, B và đường thẳng AB đi qua điểm A(3;5)
? ĐS: m  4.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
4. y  mx 3  3mx 2  3(m  1) có 2 điểm cực trị A, B sao cho 2AB 2  (OA2  OB 2 )  20, với O
17
là gốc tọa độ. ĐS: m  1  m   
11
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

5. y  x 3  3mx 2  m có 2 điểm cực trị A, B sao cho 3 điểm A, B, M (1; 3) thẳng hàng.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
6. y  x 3  3(m  1)x 2  12mx  3m  4 có 2 điểm cực trị A, B và đồng thời nhận gốc tọa độ O
 9 1
là trọng tâm của ABC với C 1;    ĐS: m   
 2  2
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
7. y  2x 3  3(m  3)x 2  11  3m đạt cực trị tại 2 điểm A và B sao cho ba điểm A, B, C (0;  1)
thẳng hàng ? ĐS: m  4.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

8. y  x 3  3mx 2  2 có hai điểm cực trị A, B và đường thẳng AB đi qua điểm I (1; 0) ? ĐS:
m  1.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
BT 8. Tìm tham số m để các hàm số sau có cực trị thỏa điều kiện cho trước (diện tích tam giác):
1. y  x 3  3mx  2 có 2 điểm cực trị A, B và SABC  3 2, với C (1;1). ĐS: m  2.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
2. y  x 3  3x 2  m 2  m  1 có 2 điểm cực trị A, B và S ABC  7, với C (2; 4). ĐS:

m  2  m  3.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

3. y  x 3  3mx 2  2 có 2 điểm cực trị A, B sao cho S OAB  2, với O là gốc tọa độ. ĐS:
m  1.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
4. y  x 3  3mx 2  m 2 điểm cực trị A, B sao cho S OAB  4, với O là gốc tọa độ. ĐS:
m  2.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
5. y  x 3  3mx 2  3m 2 có hai điểm cực trị A, B sao cho S OAB  48, với O là gốc tọa độ ? ĐS:
m  2.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

BT 9. Tìm m để các hàm số sau có cực trị thỏa điều kiện cho trước (góc và hình dáng tam giác):
1
1. y  x 3  3mx  1 có 2 điểm cực trị A, B sao cho OAB vuông tại O . ĐS: m  
2
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
2. y  x 3  3mx 2  3(m2  1)x  m 3  4m  1 có 2 điểm cực trị A, B sao cho OAB vuông tại
O với O là gốc tọa độ. ĐS: m  1  m  2.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
3. y  2x 3  3(m  1)x 2  6mx  m 3 có 2 điểm cực trị A, B sao cho tam giác ABC vuông tại C
với C (4; 0) ? ĐS: m  1.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

4. y  x 3  3x 2  mx  2 có hai điểm cực trị và đường thẳng đi qua hai điểm cực trị của hàm số
3
tạo với hai trục tọa độ một tam giác cân ? ĐS: m   
2
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
5. y  x 3  3mx  1 có 2 điểm cực trị B, C sao cho tam giác ABC cân tại A với A(2; 3) ? ĐS:
1
m 
2
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
  120o. 2 3  12
6. y  x 3  3x 2  m có 2 điểm cực trị A, B với AOB ĐS: m  
3
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

BT 10. Tìm m để các hàm số sau có cực trị thỏa điều kiện cho trước (đối xứng và cách đều):
Bài toán 1. Tìm m để đồ thị hàm số có 2 điểm cực trị A, B đối xứng nhau qua
đường d :
— Bước 2. Tìm tọa độ 2 điểm cực trị A, B. Có 2 tình huống thường gặp:
+ Một là y   0 có nghiệm đẹp x 1, x 2, tức có A(x 1 ; y 1 ), B(x 2 ; y 2 ).
+ Hai là y   0 không giải ra tìm được nghiệm. Khi đó ta cần viết
phương trình đường thẳng nối 2 điểm cực trị là  và lấy
A(x 1; y1), B(x 2 ; y2 )  .
 x  x y  y 
— Bước 3. Gọi I  1 2
; 1 2
 là trung điểm của đoạn thẳng AB.
 2 2 
Do A, B đối xứng qua d nên thỏa hệ
 
  d
 

 AB  ud  0
    m  D2 .

I  d 
I d
 
— Bước 4. Kết luận m  D1  D2 .
Bài toán 2. Tìm m để đồ thị hàm số có 2 điểm cực trị A, B cách đều đường thẳng
d:
— Bước 2. Tìm tọa độ 2 điểm cực trị A, B. Có 2 tình huống thường gặp:
+ Một là y   0 có nghiệm đẹp x 1, x 2, tức có A(x 1 ; y 1 ), B(x 2 ; y 2 ).
+ Hai là y   0 không giải ra tìm được nghiệm. Khi đó ta cần viết
phương trình đường thẳng nối 2 điểm cực trị là  và lấy
A(x 1; y1), B(x 2 ; y2 )  .
— Bước 3. Do A, B cách đều đường thẳng d nên d (A;d )  d (B;d )  m  D2.
— Bước 4. Kết luận m  D1  D2 .
Lưu ý: Để 2 điểm A, B đối xứng nhau qua điểm I  I là trung điểm AB.

1. y  x 3  3mx 2  3m  1 có các điểm cực đại, cực tiểu và các điểm này đối xứng với nhau qua
đường thẳng d : x  8y  74  0. ĐS: m  2.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
2. y  x 3  3x 2  mx có các điểm cực đại, cực tiểu và các điểm này đối xứng với nhau qua đường
thẳng d : x  2y  5  0. ĐS: m  0.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
3. y  x 3  3(m  1)x 2  9x  m  2 có các điểm cực đại, cực tiểu và các điểm này đối xứng với
nhau qua đường thẳng d : x  2y  0. ĐS: m  1.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

4. y  x 3  3x 2  m2 x  m có các điểm cực đại, cực tiểu và các điểm này đối xứng với nhau qua
1 5
đường thẳng d : y  x  ĐS: m  0.
2 2
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
5. y  x 3  3x 2  mx  2 có các điểm cực đại, cực tiểu và các điểm này cách đều đường thẳng d
3
có phương trình y  x  1. ĐS: m    m  0.
2
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
6. y  x 3  3x 2  3m (m  2)x  1 có hai điểm cực trị A, B đối xứng nhau qua điểm I (1; 3) ?
ĐS: m  0  m  2.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

BT 11.
1 3
1. Tìm m để y  x  mx 2  (m 2  m  1)x  1 có cực trị trong (1; ) ? ĐS: m  1.
3
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
2. Chứng minh rằng y  x 3  3mx 2  3(m 2  1)x  m 3  m luôn có cực đại, cực tiểu với mọi m.
Tìm m để các điểm cực trị A, B của hàm số cùng với điểm I (1;1) , tạo thành một tam giác có bán
3
kính đường tròn ngoại tiếp bằng 5 ? ĐS: m  1  m  
5
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

 1 11
3. Tìm m để hàm số y  x 3  3x 2  mx  1 có hai điểm cực trị và khoảng cách từ điểm A  ; 
 2 4 
đến đường thẳng đi qua hai điểm cực trị là lớn nhất ? ĐS: m  1.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
1 3
4. Tìm tham số m để đồ thị hàm số y  x  mx 2  x  m  1 có hai điểm cực trị và khoảng cách
3
giữa hai điểm trị là nhỏ nhất ? ĐS: m  0.
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
Ghi Chú:
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

DẠNG TOÁN 4. BIỆN LUẬN HOÀNH ĐỘ CỰC TRỊ HÀM BẬC 4


Khảo sát cực trị của hàm số bậc bốn trùng phương: (C ) : y  ax 4  bx 2  c, (a  0).
x  0  y  c
Ta có: y   4ax 3  2bx  2x  (2ax 2  b ). Cho y   0   2 
g (x )  2ax  b  0
b  0
 Hàm số có 3 điểm cực trị  g(x )  0 có 2 nghiệm phân biệt  0     Khi
a.b  0

đó:
b  0

 Hàm số có 2 điểm cực tiểu, 1 điểm cực đại   a.b  0 

a  0

b  0

 Hàm số có 2 điểm cực đại, 1 điểm cực tiểu   a.b  0 

a  0

a.b  0
 Hàm số có 1 cực trị  g(x )  0 vô nghiệm hoặc có 1 nghiệm x  0    
b  0

a.b  0

 Khi đó hàm số chỉ có cực tiểu (có điểm cực tiểu mà không có cực đại)   b  0 

a  0

a.b  0

 Khi đó hàm số chỉ có cực đại (có điểm cực đại mà không có cực tiểu)   b  0 

a  0

 Hàm số luôn nhận điểm A(0; c) làm điểm cực trị.
 Khi hàm số có 3 điểm cực trị A(0; c ), B (x 1 ; y1 ), C (x 2 ; y 2 ) thì ta luôn có ABC cân
tại A.

BÀI TẬP ÁP DỤNG
BT 1. Tìm tham số m để các đồ thị của các hàm số sau có ba điểm cực trị ?
1. y  2x 4  8mx 3  (8m  1)x 2  2015. 2. y  mx 4  (m 2  9)x 2  10.
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
3. y  (m  2)x 4  2mx 2  m  1. 4. y  x 4  2(m  1)x 2  1.
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
5. y  x 4  (m 2  4)x 2  3. 6. y  x 4  (m  1)x 2  2.
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................

BT 2. Tìm tham số m để hàm số thỏa yêu cầu theo sau của bài toán:
1. Cho hàm số y  mx 4  (m  1)x 2  1  2m. 2. Cho hàm số y  x 4  4mx 3  3(m  1)x 2 Tìm
Tìm m để đồ thị hàm số có đúng 1 cực trị ? m để hàm số có cực tiểu mà không có cực đại ?
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
3. Cho hàm số y  (m  1)x 4  3mx 2  5. 4. Cho hàm số y  (m  1)x 4  2mx 2  1. Tìm m

Tìm m để hàm số có cực đại mà không có để hàm số có cực tiểu mà không có cực đại ?
cực tiểu ?
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................

BT 3.
1. Tìm tham số m để đồ thị hàm số 2. Tìm tham số m để đồ thị thàm số

y  x  2(m  1)x  m có ba điểm cực
4 2 2
y  x 4  2m 2x 2  1 có ba điểm cực trị, đồng thời
trị tạo thành ba đỉnh của một tam giác ba điểm cực trị này tạo thành ba đỉnh của một
vuông ? tam giác vuông cân ?
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: m  0. ĐS: m  1.
3. Tìm tham số m để đồ thị hàm số 4. Tìm tham số m để đồ thị hàm số

y  x  (3m  1)x  3 có ba điểm cực trị
4 2
y  x 4  2(m  2)x 2  m 2  5m  5 có cực đại,
tạo thành một tam giác cân sao cho độ dài cực tiểu tạo thành một tam giác đều ?
2
cạnh đáy bằng lần độ dài cạnh bên ?
3
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
5 ĐS: m  2  3 3.
ĐS: m   
3


y  x  2mx  2m  m có ba điểm cực
4 4
y  x 4  4(m  1)x 2  2m  1 có ba điểm cực trị,
trị, đồng thời ba điểm cực trị này tạo thành đồng thời ba điểm cực trị này tạo thành tam giác
một tam giác đều ? đều ?
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: m  3
3. ĐS: m  1  3 3/2.

y  x  2mx  m  m có ba điểm cực
4 2 2
y  x 4  2mx 2  m 2  m có ba điểm cực trị tạo
trị và ba điểm cực trị đó tạo thành tam giác thành một tam giác có góc bằng 30o ?
có 1 góc bằng 120o ?
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
1 1
ĐS: m    ĐS: m  , m  3 7  4 3.
3 3
3 3


y  x – 8m x  1 có ba cực trị A, B, C,
4 2 2
y  2x 4  m 2x 2  m 2  1 có ba điểm cực trị A, B,
đồng thời ba điểm này tạo thành một tam C sao cho bốn điểm O, A, B, C là bốn đỉnh của
giác có diện tích bằng 64 ? ĐS: một hình thoi ? ĐS: m   2.
m   5 2.
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
y  x  2mx  m có ba điểm cực trị tạo
4 2
y  x 4  2x 2  m  2 có ba điểm cực trị A, B, C,
thành một tam giác có bán kính đường tròn đồng thời O là trọng tâm của tam giác ABC ?
nội tiếp lớn hơn 1 ?
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. 4
ĐS: m   
ĐS: m  2;  . 3

13. Tìm tham số m để đồ thị hàm số 14. Xác định tham số m để đồ thị hàm số
y  x  2(1  m )x  m  1 có ba điểm
4 2 2
(C m ) : y  x 4  4(m  1)x 2  2m  1 có ba cực trị
cực trị tạo thành một tam giác có diện tích tạo thành ba đỉnh của một tam giác đều.
lớn nhất ?
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: m  0.
y  x  2mx  m có ba điểm cực trị A, B,
4 2
y  x 4  2(m  1)x 2  m có ba điểm cực trị A, B,
C, sao cho đường tròn ngoại tiếp tam giác C sao cho độ dài OA  BC với A là cực trị thuộc
ABC có bán kính bằng 1 ? trục tung ?
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
5 1 ĐS: m  2  2 2.
ĐS: m  1  m  
2

(C m ) : y  x  2mx  m  m có ba điểm
4 2 2
y  x 4  2mx 2  2m  m 4 có cực đại, cực tiểu
cực trị tạo thành một tam giác có một góc mà các cực đại, cực tiểu tạo thành một tam giác có
bằng 120o diện tích bằng 1 ?
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: m  1.
Ghi Chú:
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

§ 3. GIÁ TRỊ LỚN NHẤT & GIÁ TRỊ NHỎ NHẤT CỦA HÀM SỐ

Bài toán 1. Tìm GTLN & GTNN của hàm số y  f (x ) trên đoạn [a;b]
Bước 1. Hàm số đã cho y  f (x ) xác định và liên tục trên đoạn a ; b  .
 
Tính f (x ) và cho f (x )  0 tìm nghiệm x i , (i  1, n) trên đoạn a;b  .
 
Bước 2. Tính f (a ), f(b ), f (x i ).
max f (x )  max  f (a ); f (b); f (x )
 a ;b  i
Bước 3. Kết luận:    
min f (x )  min  f (a ); f (b); f (xi )
 a ;b
Bài toán 2. Tìm GTLN & GTNN của hàm số y  f (x ) trên khoảng (a;b)
Bước 1. Tính f (x ). Cho f (x )  0 tìm nghiệm.
Bước 2. Xét dấu biểu thức y   f (x ) và lập bảng biến thiên.
Bước 3. Dựa vào bảng biến thiên để kết luận GTLN (GTNN nếu có).
Định lý
Nếu y  f (x ) đồng biến trên a;b  thì min f (x )  f (a) và max f (x )  f (b ) và nếu
  a ;b 
 
a ;b 
 
y  f (x ) nghịch biến trên a;b  thì min

a ;b 
f (x )  f (b ) và max
a ;b 
f (x )  f (a ).
   

BT 1. Tìm giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của các hàm số sau trên đoạn được chỉ ra:
1. f (x )  x 3  3x 2  9x  3 trên đoạn 1;2 . 2. f (x )  3x 3  x 2  7x  1 trên đoạn 0;2 .

 
............................................................................. ...........................................................................................
............................................................................. ...........................................................................................
............................................................................. ...........................................................................................
............................................................................. ...........................................................................................
............................................................................. ...........................................................................................
............................................................................. ...........................................................................................
............................................................................. ...........................................................................................
............................................................................. ...........................................................................................
............................................................................. ...........................................................................................
............................................................................. ...........................................................................................
............................................................................. ...........................................................................................
ĐS: min f (x )  2, max f (x )  5. ĐS: min f (x )   9, max f (x )  1.
1;2 1;2 0;2  0;2
       

3. f (x )  x 3  8x 2  16x  9 trên đoạn 4. f (x )  2x 3  6x 2  1 trên đoạn 1;1 .

 
1; 3 .
 
............................................................................. ..........................................................................................
............................................................................. ..........................................................................................
............................................................................. ..........................................................................................
............................................................................. ..........................................................................................
............................................................................. ..........................................................................................
............................................................................. ..........................................................................................
............................................................................. ..........................................................................................
............................................................................. ..........................................................................................
............................................................................. ..........................................................................................
............................................................................. ..........................................................................................
............................................................................. ..........................................................................................
............................................................................. ..........................................................................................
............................................................................. ..........................................................................................
13 ĐS: min f (x )  7, max f (x )  1.
ĐS min f (x )  6, max f (x )   1;1
 
1;1
 
1;3
 
1;3
  27
3  2x 3x  1
5. f (x )  trên đoạn 1; 4 . 6. f (x )  trên đoạn 0;2 .
x 1   x 3  
............................................................................. .......................................................................................
............................................................................. .......................................................................................
............................................................................. .......................................................................................
............................................................................. .......................................................................................
............................................................................. .......................................................................................
............................................................................. .......................................................................................
............................................................................. .......................................................................................
............................................................................. .......................................................................................
............................................................................. .......................................................................................
............................................................................. .......................................................................................
............................................................................. .......................................................................................
............................................................................. .......................................................................................
1 1
ĐS min f (x )  1, max f (x )   ĐS: min f (x )  5, max f (x )  
[1;4] [1;4] 2 0;2
 
0;2
  3

1 x 2  2x  2  1 
7. f (x )  x  trên đoạn 1; 3  8. f (x )  trên đoạn  ;2 
x    2 
x 1  
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
ĐS min f (x )  4, max f (x )  5. 10
1;3
 
1;3
  ĐS: min f (x )  2, max f (x )  
1 [ ;2]
2
1 [ ;2]
2 3
9. f (x )  x 2  2x  5 trên đoạn 1; 3 . 10. f (x )  x  1  3x 2  6x  9 trên đoạn

1; 3 .
 
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
ĐS: min f (x )  2, max f (x )  2 2. ĐS: min f (x )  0, max f (x )  6.

1;3 1;3 1;3 1;3
       

 
11. f (x )  x  2  x 2 trên đoạn  2; 2  . 12. f (x )  4  x 2 .
 
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
ĐS: min f (x )   2, max f (x )  2. ĐS: min f (x )  0, max f (x )  2.

 2; 2   2; 2  [ 2;2] [ 2;2]
   
13. f (x )  2  x  2  x . 1 2
14. f (x )  x  x  4x  x 2 .
4
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
ĐS: min f (x )  6, max f (x )  2 3. ĐS: min f (x )  3, max f (x )  0.

4   
15. f (x )  x  trên khoảng (0; ). 16. f (x )  sin 2x  x trên đoạn  ; 
x  2 2
 
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
ĐS: min f (x )  4 khi x  2.  
(0;) ĐS: min f (x )   , max f (x )  
2 2
17. f (x )  2 cos 2x  4 sin x trên đoạn 4 3

18. f (x )  2 sin x  sin x trên đoạn 0;  
  3  
 0; 
 2
 
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
ĐS: min f (x )  2, max f (x )  2 2. 2 2

ĐS: min f (x )  0, max f (x )  
3

19. f (x )  2 sin 2 x  2 sin x  1 cos x  2 sin x  3

20. f (x ) 
2 cos x  sin x  4
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
3 2
ĐS: min f (x )   , max f (x )  3. ĐS: min f (x )  , max f (x )  2.
2 11
Ghi Chú:
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................

§ 4. TIỆM CẬN

Định nghĩa (TCN): Cho hàm số y  f x  xác định trên một khoảng vô hạn ( là
khoảng dạng (a; ),(;b) hoặc (; ) . Đường thẳng y  y 0 là đường tiệm
cận ngang của đồ thị hàm số y = f(x) nếu ít nhất một trong các điều kiện sau được
thỏa mãn: lim y  y 0 , lim y  y0 .
x  x 
Định nghĩa (TCĐ): Đường thẳng x  x 0 được gọi là đường tiệm cận đứng của đồ
thị hàm số y  f x  nếu ít nhất một trong các điều kiện sau được thỏa mãn:
lim f (x )   , lim f (x )   ; lim f (x )   , lim f (x )   .

x x 0 x x 0 x x 0 x x 0
Phương pháp chung tìm tiệm cận của đồ thị hàm số:
 Tìm tập xác định của hàm số f x 
 Tìm các giới hạn của f x  khi x dần tới các biên của miền xác định và dựa vào
định nghĩa của các đường tiệm cận để kết luận
Chú ý:
 Đồ thị hàm số f chỉ có thể có tiệm cận ngang khi tập xác định của nó là một khoảng vô
hạn hay một nửa khoảng vô hạn (nghĩa là biến x có thể tiến đến  hoặc )
 Đồ thị hàm số f chỉ có thể có tiệm cận đứng khi tập xác định của nó có một trong các
dạng sau: (a;b) ,[a;b) , (a;b], (a ;  ) ; ( ; a) hoặc là hợp của các tập hợp này và
tập xác định không có một trong các dạng sau: R , [c;  ), ( ; c], [c;d]
P (x )
Tiệm cận ngang đối với hàm phân thức: f x  
Q(x )
 Nếu bậc của P(x) bé hơn bậc của Q(x) thì đồ thị của hàm số có tiệm cận ngang là
trục hoành độ
 Nếu bậc của P(x) bằng bậc của Q(x) thì đồ thị hàm có tiệm cận ngang là đường
A
thẳng : y  trong đó A, B lần lượt là hệ số của số hạng có số mũ lớn nhất
B
của P(x) và Q(x)
 Nếu bậc của P(x) lớn hơn bậc của Q(x) thì đồ thị của hàm số không có tiệm cận
ngang

DẠNG TOÁN 1. TÌM TIỆM CẬN BẰNG BẢNG BIẾN THIÊN

HOẶC ĐỒ THỊ
-Phương pháp:
_ Định nghĩa:
 lim y  y
.Hàm số y  f (x ) thỏa mãn 1 trong các ĐK: x 
0
 y  y0 được gọi là TCN.
xlim y  y0

 lim y  
x x 0

 lim y  
 x x
.Hàm số y  f (x ) thỏa mãn 1 trong các ĐK:  0  x  x 0 được gọi là TCĐ.
xlim y  
 x 0
 lim y  
x x 0

_ Dựa vào bảng biến thiên hay đồ thị suy ra tiệm cận:
_Nếu x   mà y  y 0 ( một số) thì y  y 0 là TCN.
_Nếu x  x 0 ( một số) mà y   thì x  x 0 là TCĐ.
1. Cho hàm số y  f (x ) xác định trên 2. Cho đồ thị một hàm số có hình vẽ như hình dưới
 \ 1 , liên tục trên mỗi khoảng xác đây.
định và có bảng biến thiên như hình vẽ. Hỏi đồ thị trên có bao nhiêu đường tiệm cận?
A. Đồ thị hàm số đã cho có hai tiệm cận

ngang. A. 4.
B. Đồ thị hàm số có tiệm cận đứng x  2 . B. Không có tiệm cận.
C. Giá trị lớn nhất của hàm số là 3 . C. 2.
D. Đồ thị hàm số không có tiệm cận đứng D. 3.
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................

.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: A ĐS: A
3. Cho hàm số y  f (x ) có bảng biến thiên 4. Cho hàm số y  f (x ) có bảng biến thiên
như hình vẽ dưới đây. Hỏi đồ thị của hàm
số đã cho có bao nhiêu đường tiệm cận?
Số đường tiệm cận đứng và ngang của đồ thị hàm số

A. 1 B. 3 đã cho là
C. 2 D. 4 A. 4 B. 2 . C. 3 . D. 1
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: ĐS:
5. Cho hàm số y  f (x ) xác định và liên tục 6. Cho hàm số y  f (x ) xác định trên  \ 1 , liên
trên R\ 1 có bảng biến thiên như sau: tục trên mỗi khoảng xác định và có bảng biến thiên
như hình bên dưới. Hỏi đồ thị hàm số đã cho có tất
cả bao nhiêu đường tiệm cận?
Khẳng định nào sau đây là đúng?

A. Đồ thị hàm số có hai TCN y  2 , y  5 và
có một TCĐ x  1 .
A. 1.
B. Đồ thị hàm số có bốn đường tiệm cận.
B. 2

C. Đồ thị hàm số có hai đường tiệm cận. C. 3. D. 4.

D. . Đồ thị hàm số có một đường tiệm cận.
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: ĐS:
7. Cho hàm số y  f (x ) có bảng biến thiên 8. Cho hàm số y  f (x ) có bảng biến thiên như sau:
như hình vẽ. Hỏi đồ thị của hàm số đã
cho có bao nhiêu đường tiệm cận?
Tổng số đường tiệm cận ngang và tiệm cận đứng

của đồ thị hàm số đã cho bằng:
A. 1 B. 3. C. 2. D. 4 A. 1 B. 3. C. 2. D. 4
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: ĐS:

DẠNG TOÁN 2. TÌM SỐ TIỆM CẬN CỦA

NHỮNG HÀM SỐ TƯỜNG MINH
-Phương pháp: Sử dụng định nghĩa.
. Đồ thị hàm đa thức không có tiệm cận.
ax  b
. Hàm phân thức dạng y  (c  0; ad  bc  0)
cx  d
a d
Đồ thị hàm số luôn có 1 TCN là y  và 1 TCĐ x   .
c c
f (x )
. Tìm tiệm cận ngang của hàm phân thức y 
g(x )
 Nếu bậc tử bé hơn bậc mẫu có TCN là y  0 .
 Nếu bậc của tử  bậc của mẫu thì đồ thị có TCN.
 Nếu bậc của tử  bậc của mẫu hoặc có tập xác định là 1 khoảng hữu hạn (a ; b)
hoặc a;b  thì không có TCN.

 
f (x )
_Tìm tiệm cận đứng của hàm phân thức y 
g(x )
Hàm phân thức mà mẫu có nghiệm x  x 0 nhưng không là nghiệm của tử

thì đồ thị có tiệm cận đứng x  x 0 ( với đk hàm số xác định trên khoảng
K \ {x 0 }; x 0  K ).
. Tìm nghiệm mẫu g(x)  0 .
Mẫu g(x )  0 vô nghiệm  đồ thị hàm số không có TCĐ.
Mẫu g(x )  0 có nghiệm x 0 .
f (x )
. Thay x 0 vào tử, nếu f (x 0 )  0  lim   thì ta kết luận x  x 0 là TCĐ.
x x 0
g (x )
. Thay x 0 vào tử, nếu f (x 0 )  0 (tức là x 0 là nghiệm của cả tử và mẫu thì ta tính
f (x)
lim (dùng máy tính Casio để tính giới hạn).
x x 0
g(x)
f (x )
Nếu lim   thì ta kết luận x  x 0 là TCĐ.
x x 0
g(x )
f (x )
Nếu lim   thì ta kết luận x  x 0 không là TCĐ.
x x 0
g(x )

3x  1 2. Số đường tiệm cận đứng và ngang của đồ thị

1. Đồ thị hàm số y  có các đường
x2 x 1
hàm số y  bằng
tiệm cận đứng và tiệm cận ngang lần lượt x 3x  2
2
là A.3
A. x  2 và y  3 . B.2
B. x  2 và y  1 . C.1
C. x  2 và y  3 . D.0
D. x  2 và y  1 .
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: A ĐS: B
3. Đồ thị hàm số nào nào sau đây không có 4. Số tiệm cận đứng của đồ thị hàm số
tiệm cận đứng? x 4 2
y là
1 x2  x
A. y   .
x A. 3 .
1 B. 0 .
B. y  2 .
x  2 x 1 C. 2 .
x3 3x  1 D. 1.
C. y  D. y  .
x2 x2 1
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: C ĐS: C
5. Tiệm cận đứng của đồ thị hàm số 6. Đường thẳng x  3 , y  2 lần lượt là tiệm cận
2 x đứng và tiệm cận ngang của đồ thị hàm số
y là
x 3 2x  3 x 3
A. y  B. y 
A. x  2 . B. x  3 . x3 x3
C. y  1 D. y  3 . 3x  1 2x  3
C. y  D. y 
x 3 x 3

.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐS:
1  3x 4  x2
7. Đồ thị hàm số y  có các đường 8. Đồ thị hàm số y  có bao nhiêu
x2 x 2  3x
tiệm cận đứng và tiệm cận ngang lần lượt đường tiệm cận đứng?
là:
A. 0
A. x  2 và y  3 .
B. 1
B. x  2 và y  1 .
C. 3
C. x  2 và y  3 . D. 2
D. x  2 và y  1 .
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐS:

DẠNG TOÁN 3. TÌM GIÁ TRỊ CỦA THAM SỐ ĐỂ ĐỒ THỊ

CÓ SỐ TIỆM CẬN THỎA ĐK
-Phương pháp:
. Dựa vào định nghĩa đường tiệm cận, các tính chất về tiệm cận của hàm số thường
gặp và các kiến thức liên quan để giải quyết bài toán.
ax  b
. Đồ thị hàm số y   ad  bc  0  có tâm đối xứng là giao điểm của 2 tiệm cận.
cx  d
mx  1 2. Tìm tất cả các giá trị của tham số m để đồ

1. Tìm m để đồ thị của hàm số y  có
xm x 1
thị hàm số y  2 có tiệm cận ngang
đường tiệm cận đứng đi qua điểm A  3; 2  . x  2x  m
mà không có tiệm cận đứng.
A. m  2 B. m  2
A. m  1 B. m  1
C. m  3 D. m  3
C. m  1 D. m  1
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: D ĐS: A

3. Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m 4. Có bao nhiêu giá trị nguyên của tham số m
x 1 x 1
sao cho đồ thị của hàm số y  có để đồ thị hàm số y  có đúng
mx2  1 mx 2  8 x  2
hai tiệm cận ngang bốn đường tiệm cận?
A. Không có giá trị thực nào của m thỏa mãn A. 8
yêu cầu đề bài B. 6
B. m  0 . C. 7
C. m  0 . D. Vô số
D. m  0 .
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: D ĐS: B
5. Tìm tất cả các giá trị của tham số m để đồ mx  2

6. Tìm m để đồ thị hàm số y  có
3x  9 x2  4
thị của hàm số y  có tiệm cận đứng
xm đúng hai đường tiệm cận?
A. m  3 B. m  3 A. m  0 . B. m  1 .
C. m  3 D. m  3 C. m  1 . D. m  1.
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐS:

a x 1 8. Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m để

7. Biết rằng đồ thị hàm số y  có tiệm
bx  2 mx 3  2
đồ thị hàm số y  có hai đường
cận đứng là x  2 và tiệm cận ngang là x 2  3x  2
y  3 . Giá trị của a  b bằng tiệm cận đứng.
A. 5 B. 4 m  2

C. 0 D. 1 A.  1. B. m  0 .
m  4
m  1
m  2 
C.  . D.  1.
m  1 m  4
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐS:
Ghi Chú:
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................

§ 5. TIẾP TUYẾN CỦA HÀM SỐ


DẠNG TOÁN 1. VIẾT PHƯƠNG TRÌNH TIẾP TUYẾN TẠI ĐIỂM M(xo; yo)
Bài toán tổng quát: Viết phương trình tiếp tuyến của đồ thị hàm số (C ) : y  f (x )
tại M (xo ; yo ).
Phương pháp giải:
Bước 1. Tính đạo hàm y   f (x ). Suy ra hệ số góc tiếp tuyến k  y (x o )  f (xo ).
Bước 2. Phương trình tiếp tuyến của đồ thị tại điểm M (xo ; yo ) có dạng
d : y  k .(x  x o )  yo .
Lưu ý:
Nếu đề bài yêu cầu viết phương trình tiếp tuyến tại điểm có hoành độ xo , thì khi
đó ta tìm yo bằng cách thế vào hàm số ban đầu, tức yo  f (x o ). Tương tự cho
trường hợp đề cho yo .
Nếu đề bài yêu cầu viết phương trình tiếp tuyến tại các giao điểm của đồ thị
(C ) : y  f (x ) và đường thẳng d : y  ax  b. Khi đó các hoành độ tiếp điểm là
nghiệm của phương trình hoành độ giao điểm giữa d và (C ). Đặc biệt: trục hoành
Ox : y  0, trục tung Oy : x  0.

2x  1 2. Cho hàm số: y  x 4  2x 2 . Viết phương trình tiếp
1. Cho hàm số: y   . Viết phương
x 1 tuyến của (C ) tại điểm có hoành độ bằng 2.
trình tiếp tuyến của đồ thị (C ), biết tiếp
điểm có hoành độ x  1.
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
3 1 ĐS: d : y  24x  40.

ĐS: d : y  x 
4 4

2x  1 4. Cho hàm số: y  x 4  2x 2  1. Viết phương

3. Cho hàm số: y   Viết phương
x 1 trình tiếp tuyến của (C ) tại điểm M có hoành độ
trình tiếp tuyến của (C ) tại điểm M thuộc
2
(C ) và có hoành độ bằng 1. x  Tìm tọa độ các giao điểm của tiếp tuyến d
2
với đồ thị (C ).
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
3 5 3
ĐS: y   x   ĐS: d : y  x 2  và
4 4 4
 2 7  2  2 1   2  2 1 
  
M  ; , M   ; 2  , M   ;  2   
 2 4   2 4   2 4 
5. Cho hàm số: y  f (x )  2x 3  3x 2  1. 6. Cho hàm số: y  f (x )  x 3  6x 2  9x  2.

Viết phương trình tiếp tuyến của (C ) tại Viết phương trình tiếp tuyến của (C ) tại điểm có
điểm có hoành độ tiếp điểm là nghiệm của hoành độ xo , biết f (xo )  18.
phương trình: f (x )  0.
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
3 3 ĐS: d : y  24x  6.
ĐS: d : y  x 
2 4

DẠNG TOÁN 2. VIẾT PHƯƠNG TRÌNH TIẾP TUYẾN

KHI BIẾT HỆ SỐ GÓC k CHO TRƯỚC
Bài toán tổng quát: Viết phương trình tiếp tuyến của đồ thị hàm số (C ) : y  f (x )
biết hệ số góc tiếp tuyến là k cho trước.
Bước 1. Gọi M (xo ; yo ) là tiếp điểm và tính y   f (x ).
Bước 2. Ta có hệ số tiếp tuyến k  f (xo ) và giải phương trình này tìm được xo ,
suy ra yo .
Bước 3. Ứng với mỗi tiếp điểm, tìm được các tiếp tuyến d : y  k.(x  xo )  yo .
Lưu ý. Đề bài thường cho hệ số góc tiếp tuyến dưới các dạng sau:
Nếu tiếp tuyến d //  : y  ax  b  k  a.
1
Nếu tiếp tuyến d   : y  ax  b  k   
a
Nếu tiếp tuyến tạo với trục hoành Ox một góc  thì k   tan .
x 2 2. Cho hàm số y  x 3  3x  1 . Viết phương trình

1. Cho hàm số: y   Viết phương trình
x 1 tiếp tuyến của (C ), biết hệ số góc của tiếp tuyến đó
tiếp tuyến của (C ), biết rằng tiếp tuyến có bằng 9.
hệ số góc k  1.
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
ĐS: d1 : y  x  2, d2 : y  x  2. ĐS: d1 : y  9x  17, d2 : y  9x  15.

3. Cho hàm số y  x 4  x 2  6 . Viết 1 3 3 2 1

4. Cho hàm số y  x  x  3x   Viết
phương trình tiếp tuyến với (C ), biết tiếp 2 4 2
1 phương trình tiếp tuyến của (C ), biết rằng tiếp
tuyến vuông góc với d : y  x 1 ? tuyến đó vuông góc với đường thẳng có
6
8x
phương trình d : y   1.
27
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: d : y  6x  10. 27 9
ĐS: d : y   x 
8 16
5. Cho hàm số: y  2x 3  3x 2  1. Viết 6. Viết phương trình tiếp tuyến của đồ thị
phương trình tiếp tuyến với đồ thị tại điểm có hàm số (C ) : y  x 3  6x 2  3x  2 tại điểm
hệ số góc tiếp tuyến nhỏ nhất. có hệ số góc tiếp tuyến lớn nhất ?
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
3 5 ĐS: d : y  9x  10.
ĐS: d : y   x  
2 4

DẠNG TOÁN 3. VIẾT PHƯƠNG TRÌNH TIẾP TUYẾN ĐI QUA A(x A ; y A )
Bài toán tổng quát: Viết phương trình tiếp tuyến của đồ thị hàm số (C ) : y  f (x ) biết
tiếp tuyến đi qua (kẻ từ) điểm A(x A ; y A ).
Bước 1. Gọi M (xo ; f (x o )) là tiếp điểm và tính hệ số góc k  y (xo )  f (xo ) theo xo .
Bước 2. Phương trình tiếp tuyến có dạng: d : y  f (xo ).(x  xo )  y(xo )
()
Do điểm A(x A ; y A )  d nên yA  f (xo ).(x A  xo )  y(xo ) và giải phương trình
này với ẩn là xo sẽ tìm được xo .
Bước 3. Thế xo vào () được tiếp tuyến cần tìm.

Lưu ý. Ta có thể giải bằng điều kiện tiếp xúc nhau sau:
Phương trình tiếp tuyến đi qua A(x A ; y A ) có hệ số góc k dạng: y  k .(x  x A )  yA
()

 f (x )  k .(x  x A )  y A
Áp dụng điều kiện tiếp xúc: 
  và giải hệ này tìm được x , suy

 f (x )  k

ra k và thế vào phương trình (), thu được tiếp tuyến cần tìm.
1. Cho hàm số: y  2x 3  6x 2  5. Viết phương 2x  1

2. Cho hàm số: y   Viết phương trình
trình tiếp tuyến của đồ thị (C ), biết tiếp tuyến đi x 1
qua điểm A(1; 13). tiếp tuyến của đồ thị (C ), biết tiếp tuyến đi qua
điểm A(1; 4).
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: d1 : y  6x  7, d2 : y   48x  61. 1 13
ĐS: d : y  x 
3 3

3. Cho hàm số: y  x 4  2x 2  1. Viết phương 4. Cho hàm số y  4x 3  6x 2  1 . Viết phương

trình tiếp tuyến của đồ thị (C ), biết tiếp tuyến đi trình tiếp tuyến với (C ), biết tiếp tuyến đó đi qua
qua điểm M (0; 1). điểm M (1; 9).
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: 15 21
ĐS: d1 : y  24x  15, d2 : y  x 
4 2 5 4 2 4 4
d1 : y  1, d2 : y   x  , d3 : y  x  1.
3 3 9 3 3
1x 1 3
5. Cho hàm số: y   Viết phương trình tiếp 6. Cho hàm số: y  x 3  x 2  5. Viết phương
2x  1 4 2
tuyến với (C ), biết tiếp tuyến đi qua giao điểm của trình tiếp tuyến của đồ thị (C ), biết tiếp tuyến cắt
đường tiệm cận và trục hoành Ox ? trục tung tại điểm có tung độ bằng 5.
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: d : y  
1 1
x  ĐS: d1 : y  5, d2 : y   9x  5.
4
12 24

§ 6. TƯƠNG GIAO HÀM SỐ BẬC BA


 HÀM SỐ BẬC BA: y  ax 3  bx 2  cx  d

. Tập xác định: D  
. Đạo hàm: y '  3ax 2  2bx  c ,   b 2  3ac
   0 : Hàm số có 2 cực trị.
   0 : Hàm số luôn tăng hoặc luôn giảm trên  .
b b
. Đạo hàm cấp 2: y ''  6ax  2b , y ''  0  x   ; x   là hoành độ điểm
3a 3a
uốn, đồ thị nhận điểm uốn làm tâm đối xứng.
. Giới hạn: Nếu a  0 thì: lim y  ; lim y   ;Nếu a  0 thì:
x  x 
lim y  ; lim y  

x  x 
. Bảng biến thiên và đồ thị:
y  ax 3  bx 2  cx  d (a  0) a0 a 0
 y '  0 có 2 nghiệm phân


biệt
  y '  0 có nghiệm kép
  y '  0 vô nghiệm

 Một số tính chất của hàm số bậc ba

. Hàm số có cực đại và cực tiểu khi và chỉ khi:   b 2  3ac  0 .

a  0
. Hàm số luôn đồng biến trên    

  b 2  3ac  0



a  0
. Hàm số luôn nghịch biến trên    

  b 2  3ac  0


. Để tìm giá cực trị ta lấy f (x ) chia cho f (x ) : f (x )  f (x ).g (x )  rx  q
 Nếu x 1, x 2 là hai nghiệm của f (x ) thì: f (x 1 )  rx 1  q ; f (x 2 )  rx 2  q
 Khi đó đường thẳng đi qua các điểm cực trị là y  rx  q .
. Đồ thị luôn có điểm uốn I và là tâm đối xứng của đồ thị.
. Đồ thị cắt Ox tại 3 điểm phân biệt  hàm số có hai cực trị trái dấu nhau.
. Đồ thị cắt Ox tại hai điểm phân biệt  đồ thị hàm số có hai cực trị và một cực
trị nằm trên Ox .
. Đồ thị cắt Ox tại một điểm  hoặc hàm số không có cực trị hoặc hàm số có hai
cực trị cùng dấu.
. Tiếp tuyến: Gọi I là điểm uốn. Cho M  (C )
 Nếu M  I thì ta có đúng một tiếp tuyến đi qua M và tiếp tuyến này có hệ
số góc nhỏ nhất ( nếu a  0 ), lớn nhất (nếu a  0 ).
 Nếu M khác I thì có đúng 2 tiếp tuyến đi qua M .
DẠNG TOÁN 1. NHẬN DẠNG HÀM SỐ BẬC BA

KHI CHO ĐỒ THỊ HÀM SỐ
-Phương pháp:
Chú ý các đặc điểm nhận dạng sau:
 Quan sát dáng đồ thị, chú ý các hệ số a >0; a<0
 Chú ý điểm cực trị: ac  0 : có 2 điểm cực trị nằm về 2 phía trục tung Oy .
 Điểm uốn: bên phải trục Oy : ab  0 ; bên trái trục Oy : ab  0
 Các giao điểm đặc biệt với trục Ox , Oy .
Ghi Chú:
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................


1. Đường cong trong hình vẽ bên dưới là đồ 2. Đường cong trong hình bên là đồ thị của hàm số
thị của một trong bốn hàm số được liệt kê ở nào dưới đây ? y
bốn phương án A, B, C, D dưới đây.
Hỏi hàm số đó là hàm số nào? A. y  x 3  1 2
A. y  x  3x  1
3
B. y  4x 3  1
B. y  x 4  x 2  3
C. y  3x 2  1 -1 O 1 x
C. y  x 3  3x  1
D. y  2x 3  x 2
D. y  x  3x  1
2
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
ĐS: C ĐS: A
3. Đường cong trong hình bên là đồ thị của 4. Đường cong ở hình bên là đồ thị của hàm số nào
một hàm số trong bốn hàm số được liệt kê ở sau đây.
bốn phương án A, B, C, D dưới đây. Hỏi hàm A. y  x 3  2x 2  3
số đó là hàm số nào?
B. y  x 3  2x 2  3
A. y  x  3x 3
C. y  x 4  3x 2  3
4 2
B. y  x  x  1
D. y  x 3  2x 2  3
3
C. y  x  3x  1
D. y  x 3  3x
............................................................................. ........................................................................................
............................................................................. ........................................................................................
............................................................................. ........................................................................................
............................................................................. ........................................................................................
............................................................................. ........................................................................................
............................................................................. ........................................................................................

ĐS: A ĐS:
5. Đường cong trong hình vẽ bên dưới là đồ 6. Hàm số nào dưới đây có đồ thị như trong hình
thị của một trong bốn hàm số được liệt kê ở vẽ?
bốn phương án A, B, C, D dưới đây. A. y  x 4  2x 2  1.
Hỏi hàm số đó là hàm số nào?
B. y  x 4  2x 2  1.
A. y  x  3x  1
3
C. y  x 3  3x  1.
B. y  x  x  3
4 2
D. y  x 3  3x  1
C. y  x  3x  1
3
D. y  x 2  3x  1
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐS:
7. Đường cong trong hình bên là đồ thị của 8. Đường cong trong hình vẽ bên là của một trong
hàm số nào dưới đây? y bốn hàm số dưới đây. Đó là hàm số nào?y
A. y  x 3  3x 2  2
2 B. y  x 3  3x 2  2 2
A. y  x  1 3
C. y  x 4  2x 3  2
x
B. y  4x  1 3 O
-1 O 1 x x 2
D. y 
C. y  3x 2  1 x 1
D. y  2x 3  x 2
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐS:

9. Đường cong ở hình bên dưới là đồ thị của 10. Đường cong như hình vẽ là đồ thị của hàm số
một trong bốn hàm số dưới đây. Hàm số đó nào?
là hàm số nào?
A. y  x 4  2x 2  1 A. y  x 3  3x 2  5
B. y  x 3  3x  1 B. y  2x 3  6x 2  5
C. y  x 3  3x 2  1 C. y  x 3  3x 2  5
D. y  x 3  3x  1 D. y  x 3  3x  5
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. .............................................................................
............................................................................. ..............................................................................
ĐS: ĐS:
11. Hàm số nào trong các hàm số sau đây có 12. Đường cong ở hình vẽ là đồ thị của một trong
dạng đồ thị như hình vẽ ( m là tham số). các hàm số dưới đây. Hàm số đó là hàm số nào?
2x  1 A. y  x  1x  2
2
A. y 
x 1
B. y  x  1 x  2
2
B. y  x 3  mx 2  2021x  1
C. y  x  1x  2
2
C. y  x 2  mx  2021
D. y  x 3  mx 2  2021x  1
D. y  x  1 x  2
2
............................................................................. .....................................................................................
............................................................................. .....................................................................................
............................................................................. .....................................................................................
............................................................................. .....................................................................................
............................................................................. .....................................................................................
............................................................................. .....................................................................................
ĐS: ĐS:

DẠNG TOÁN 2. BIỆN LUẬN SỐ NGHIỆM CỦA PHƯƠNG TRÌNH

BẰNG ĐỒ THỊ
Biện luận số nghiệm của phương trình

f x   g m  được
quy về tìm số giao điểm của đồ thị hàm số
y  f x C 
và đường thẳng d  : y  g m  .
 Có 2 cách biện luận số nghiệm của phương trình:
. Biện luận số nghiệm của phương trình f x   g m  bằng đồ thị ( khi bài
toán cho sẵn đồ thị): ta dựa vào sự tịnh tiến của đường thẳng d  : y  g m  theo
hướng lên hoặc xuống trên trục tung.
. Biện luận số nghiệm của phương trình f x   g m  bằng bảng biến thiên
( bài toán cho sẵn bảng biến thiên hoặc tự xây dựng)

1. Cho hàm số y  f x  có bảng biến thiên 2. Cho hàm số y  ax 3  bx 2  cx  d có đồ thị như
như sau: hình bên dưới.
Hỏi phương trình ax 3  bx 2  cx  d  2  0 có bao
nhiêu nghiệm?
Số nghiệm của phương trình f x   2  0 là:
A. 1. B. 2. C. 3. D. 0.
A. Phương trình có đúng một nghiệm.

B. Phương trình có đúng hai nghiệm.
C. Phương trình không có nghiệm.
D. Phương trình có đúng ba nghiệm.
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................

ĐS: B ĐS: B
3. Cho hàm số y  f x  liên tục trên đoạn 4. Tìm m để đồ thị hàm số y  x 3  3x 2  m

2;4  và có đồ thị như hình vẽ bên. Số cắt trục hoành tại 3 điểm phân biệt?
 
nghiệm thực của phương trình 3 f x   4  0
trên đoạn 2;4  là A. m  4

 
B. m  4; 0
 
A. 1. C. m  4; 0
B. 2.
D. m  0
C. 3.
D. 0.
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: C ĐS:
5. . Cho hàm số y  f x  có bảng biến thiên 6. Tìm tất cả các giá trị của tham số m để
đường thẳng y  m cắt đồ thị hàm số
như hình vẽ
y  x 3  6x 2 tại ba điểm phân biệt.
m  16
A.  B. 32  m  0
m  0
Số nghiệm của phương trình f x   3  0 là: C. 0  m  32 D. 0  m  16 0
A. 3 B. 2 C. 1 D. 0
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐS:

DẠNG TOÁN 3. SỰ TƯƠNG GIAO CỦA HAI ĐỒ THỊ

-Phương pháp:
Cho 2 hàm số y  f x , y  g x  có đồ thị lần lượt là (C) và (C’)
. Lập phương trình hoành độ giao điểm của và : f x   g x  ,

(1)
. Giải phương trình (1) tìm x từ đó suy ra y và tọa độ giao
điểm.
. Số nghiệm của (1) bằng số giao điểm của hai đồ thị
y  f x , y  g x  .
- Casio: Solve, table, giải phương trình cơ bản
1. Có bao nhiêu giao điểm của đồ thị hàm số 2. Biết rằng đường thẳng y  2x  2 cắt đồ thị
y  x  3x  3 với trục Ox ?
3
hàm số y  x 3  x  2 tại điểm duy nhất có tọa
A. 2 B. 3 C. 0 D. 1  
độ x 0 ; y 0 . Tìm y 0 .
A. y0  0 B. y 0  4
C. y0  2 D. y 0  1
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: D ĐS: C
3. Cho hàm số y  2x 3  3x 2  1. có đồ thị 4. Cho hàm số y  2x 3  3x 2  1. có đồ thị C 

C  và đường thẳng d  : y  x  1 . Tìm số và đường thẳng d  : y  x  1 . Tìm số giao
giao điểm của C  và d  . điểm của C  và d  .
A. 3. B. 2. C. 0. D. 1. A. 3. B. 2. C. 0. D. 1.
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: ĐS:

5. Cho hàm số y  x  1 x 2  2 có đồ thị   6. Giả sử A và B là các giao điểm của đường

cong y  x 3  3x  2 và trục hoành. Tính độ dài
C  . Mệnh đề nào dưới đây đúng? đoạn thẳng AB .
A. C  không cắt trục hoành.
A. 6 5
B. C  cắt trục hoành tại một điểm. B. 4 2
C. C  cắt trục hoành tại ba điểm. C. 3
D. 5 3
D. C  cắt trục hoành tại hai điểm.
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: ĐS:

DẠNG TOÁN 4. XÁC ĐỊNH HỆ SỐ a, b, c TỪ ĐỒ THỊ HÀM SỐ BẬC 3

-Phương pháp: Chú ý các đặc điểm nhận dạng sau:
①.Hệ số a: Xác định dáng đi lên hay đi xuống của đồ thị
 Quan sát dáng đồ thị, chú ý các hệ số a  0; a  0
②.Tích số ab: Xác định vị trí điểm uốn
 Điểm uốn: bên phải trục Oy : ab  0 ; bên trái trục Oy : ab  0
③.Tích số ac: Xác định vị trí hai điểm cực trị
 ac  0 : có 2 điểm cực trị nằm về 2 phía trục tung Oy .
 ac  0 : đồ thị hàm số không có cực trị
 c  0 : đồ thị có 1 cực trị nằm trên trục tung
④.Hệ số d: Xác định giao điểm với trục tung.
 d  0 : giao điểm của đồ thị với trục tung nằm trên gốc tọa độ O
 d  0 : giao điểm của đồ thị với trục tung nằm dưới gốc tọa độ O
 d  0 : giao điểm của đồ thị với trục tung trùng với gốc tọa độ O

1. Cho hàm số bậc ba 2. Cho hàm số y  a x 3  bx 2  cx  d có đồ thị
f x   ax 3  bx 2  cx  d ( a , b , c , d   như hình bên. Khẳng định nào sau đây đúng ?
, a  0 ) có đồ thị như hình vẽ bên.Mệnh đề
nào sau đây đúng?
A. a  0, b  0, c  0, d  0
A. a  0 , b  0 , c  0 , d  0 .
B. a  0 , b  0 , c  0 , d  0 . B. a  0, b  0, c  0, d  0
C. a  0 , b  0 , c  0 , d  0 . C. a  0, b  0, c  0, d  0
D. a  0 , b  0 , c  0 , d  0 D. a  0, b  0, c  0, d  0
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: B ĐS: D

3. Hàm số y  ax 3  bx 2  cx  d có đồ thị 4. Cho đồ thị hàm số y  ax 3  bx 2  cx  d có

như hình vẽ bên. đồ thị như hình vẽ. mệnh đề nào sau đây đúng?
Mệnh đề nào dưới đây đúng trong các mệnh
đề sau:
A. ad  0, bc  0.
B. ad  0, bc  0. A. a  0, b  0, c  0, d  0
C. ad  0, bc  0. B. a  0, b  0, c  0, d  0
D. ad  0, bc  0. C. a  0, b  0, c  0, d  0
D. a  0, b  0, c  0, d  0
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: ĐS:
5. Cho hàm số y  a x 3  bx 2  cx  d có đồ 6. Cho hàm số y  ax 3  bx 2  cx  d có đồ thị

thị như hình bên. Khẳng định nào sau đây như hình vẽ
đúng ? Mệnh đề nào sau đây đúng?
A. a  0, b  0, c  0, d  0 y
B. a  0, b  0, c  0, d  0
C. a  0, b  0, c  0, d  0
D. a  0, b  0, c  0, d  0
A. a  0, b  0, c  0, d  0 O x
B. a  0, b  0, c  0, d  0
C. a  0, b  0, c  0, d  0
D. a  0, b  0, c  0, d  0
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS ĐS:

§ 7. TƯƠNG GIAO HÀM SỐ BẬC BỐN TRÙNG PHƯƠNG


 HÀM SỐ TRÙNG PHƯƠNG : y  ax 4  bx 2  c

. Tập xác định: D  
b
. Đạo hàm: y   4ax 3  2bx  2x (2ax 2  b)  y   0  x  0 hoặc x 2   .
2a
 Nếu ab  0 thì y có một cực trị x 0  0
b
 Nếu ab  0 thì y có 3 cực trị x 0  0; x 1,2   
2a
b
. Đạo hàm cấp 2: y   12ax 2  2b, y   0  x 2  
6a
 Nếu ab  0 thì đồ thị không có điểm uốn.
 Nếu ab  0 thì đồ thị có 2 điểm uốn và 3 điểm cực trị.
. Biến thiên và đồ thị:
y  ax 4  bx 2  c
a0 a 0
(a  0)
. y '  0 có 3
nghiệm phân biệt
nếu ab  0
. y '  0 có
đúng 1 nghiệm
nếu ab  0
 Một số tính chất của hàm số trùng phương y  ax 4  bx 2  c

①. Hàm số có 1 cực trị  ab  0 ; Nếu a  0 : 1 cực tiểu và a  0 : 1 cực đại
②. Hàm số có 3 cực trị  ab  0 ; Nếu a  0 : 1 cực đại, 2 cực tiểu và a  0 : 2 cực đại, 1
cực tiểu

 b    b  
 
③. Tọa độ A 0; c , B   ;   , C   ;   .
 2a 4a   2a 4a 
b b4 b
④. Độ dài BC  2  , AB  AC  2

2a 16a 2a
3
 b  8a
⑤. Gọi BAC   , luôn có cos   3 .
b  8a
b5
⑥. Diện tích tam giác ABC là S   .
32a 3
⑦. Bán kính đường tròn ngoại tiếp tam giác ABC là
b 3  8a
R .
8a b
⑧. Bán kính đường tròn nội tiếp tam giác ABC là
b2
r .
 
 b3 
4 a 1  1  
 8a 

_Một số công thức nhanh liên quan đến 3 điểm cực trị:
Dữ kiện Công thức thỏa ab  0
1) B,C  Ox b 2  4ac  0
2) BC  m 0 am 02  2b  0
3) AB  AC  n 0 16a 2n 02  b 4  8ab  0
4) BC  kAB  kAC  
b 3 .k 2  8a k 2  4  0
5) ABOC nội tiếp 2  

c.     0
b 4a 
6) ABOC là hình thoi b 2  2ac  0

7) Tam giác ABC vuông cân tại A 8a  b 3  0
8) Tam giác ABC đều 24a  b 3  0


9) Tam giác ABC có góc BAC 
 8a  b 3 . tan2 0
2
10) Tam giác ABC có 3 góc nhọn  
b 8a  b 3  0
11) Tam giác ABC có diện tích S 0 32a 3 S 0   b 5  0

2
12) Tam giác ABC có trọng tâm O b 2  6ac  0

14) Tam giác ABC có trực tâm O b 3  8a  4ac  0

16) Tam giác ABC có O là tâm đường tròn nội tiếp b 3  8a  4abc  0
17) Tam giác ABC có O là tâm đường tròn ngoại tiếp b 3  8a  8abc  0
18) Tam giác ABC có điểm cực trị cách đều trục hoành b 2  8ac  0
19) Đồ thị hàm số y  ax 4  bx 2  c cắt trục hoành tại 4 điểm lập thành một cấp số cộng


ac  0
thì điều kiện là ab  0 .

 2 100
b  ac
 9
DẠNG TOÁN 1. NHẬN DẠNG HÀM SỐ TRÙNG PHƯƠNG

-Phương pháp:
Chú ý các đặc điểm nhận dạng sau:
 Quan sát dáng đồ thị, chú ý các hệ số a >0; a<0.
 Chú ý điểm cực trị: ab  0 :hàm số có 3 điểm cực trị; ab  0 : hàm số có 1

điểm cực trị
 Các giao điểm đặc biệt với trục Ox ,Oy .
 c>0: giao điểm trục tung nằm trên góc tọa độ 0

 c<0: giao điểm trục tung nằm dưới góc tọa độ 0
1. Đường cong trong hình vẽ bên là đồ thị của 2. Đồ thị sau đây là của hàm số nào?
hàm số nào trong các hàm số sau:
x 2 A. y  x 4  2x 2  3
A. y 
x 1
B. y  x 4  3x 2  3
B. y  x  2x  2
4 2
C. y  x 4  2x 2  3
C. y  x  2x  2
4 2
1
D. y  x 3  2x 2  2 D. y   x 4  3x 2  3
4
.............................................................................. ..........................................................................................
.............................................................................. ..........................................................................................
.............................................................................. ..........................................................................................
.............................................................................. ..........................................................................................
ĐS: B ĐS: C

3. Đồ thị sau đây là đồ thị của hàm số nào? 4. Đường cong trong hình vẽ sau là đồ thị của hàm
A. y  x 4  2x 2  1 số nào dưới đây?
A. y  x 4  2x 2  3
B. y  x 4  2x 2
B. y  x 4  2x 2  3
C. y  x 4  2x 2
C. y  x 4  2x 2  3
D. y  x 4  2x 2  1
D. y  x 2  3
.............................................................................. .......................................................................................
.............................................................................. .......................................................................................
.............................................................................. .......................................................................................
.............................................................................. .......................................................................................
.............................................................................. .......................................................................................
.............................................................................. .......................................................................................
.............................................................................. .......................................................................................
ĐS: B ĐS:
5. Đường cong trong hình là đồ thị của hàm số 6. Cho hàm số y  f x  có đồ thị C  như hình
nào dưới đây?
vẽ. Khẳng định nào sau đây là sai?
y
-1 1 x
O
-1
A. Đồ thị C  nhận Oy làm trục đối xứng.

A. y  2x 4  3x 2  5
B. C  cắt Ox tại 4 điểm phân biệt.
B. y  x 4  x 2  1
C. Hàm số có 3 điểm cực trị.
C. y  x 4  2x 2  1
D. Hàm số đạt giá trị lớn nhất tại x   2 .
D. y  x 4  3x 2  4
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: ĐS:

DẠNG TOÁN 2. BIỆN LUẬN SỐ NGHIỆM CỦA PHƯƠNG TRÌNH

BẰNG ĐỒ THỊ
Biện luận số nghiệm của phương trình f x   g m 

được
quy về tìm số giao điểm của đồ thị hàm số
y  f x C 
và đường thẳng d  : y  g m  .
 Có 2 cách biện luận số nghiệm của phương trình:
. Biện luận số nghiệm của phương trình f x   g m  bằng đồ thị ( khi bài toán
cho sẵn đồ thị): ta dựa vào sự tịnh tiến của đường thẳng d  : y  g m  theo hướng
lên hoặc xuống trên trục tung.
. Biện luận số nghiệm của phương trình f x   g m  bằng bảng biến thiên
( bài toán cho sẵn bảng biến thiên hoặc tự xây dựng)

1. Cho hàm số y  f x  có bảng biến thiên Cho hàm số y  f x  liên tục trên  và có đồ thị ở
như sau: hình bên. Số nghiệm dương phân biệt của phương
x -∞ 3 5 7 +∞ trình f x    3 là
y' + 0 0 + 0
5
3
y
1 -∞
-∞
Số nghiệm của phương trình f x   4 là: A. 1 B. 3

A. 4 B. 2. C. 3. D. 0. C. 2 D. 4 .
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
ĐS: B ĐS: C

2. Cho hàm số y  f x  liên tục trên  và 3. Cho hàm số y  f x  có đồ thị như hình vẽ.
có đồ thị như hình vẽ dưới đây. Số nghiệm Phương trình f x   1  0 có mấy nghiệm?
thực của phương trình 4 f x   5  0 là
A. 4. A. 2
B. 3. B. 3
C. 2 C. 1
D. 0. D. 4
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: A ĐS: D
4. . Cho hàm số y  f x  xác định, liên tục 5. Tập tất cả các giá trị của tham số m để
trên  và có bảng biến thiên sau phương trình x 4  4x 2  3  m  0 có 4
nghiệm phân biệt là
 
A. 1; 3  
B. 3;1
C. 2; 4 D. 3;0 0
Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m để

phương trình f x   1  m có đúng hai
nghiệm.
m  2
A.  B. 2  m   1
m  1
m  0 m  2
C.  D. 
m  1 m  1
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐS:


-Phương pháp: Cho 2 hàm số y  f x , y  g x  có đồ thị lần lượt là (C) và (C’)
. Lập phương trình hoành độ giao điểm của và : f x   g x  , (1)

. Giải phương trình (1) tìm x từ đó suy ra y và tọa độ giao điểm.
y  f x  , y  g  x  .
.Nghiệm của PT:
 .Nhẩm nghiệm: Giả sử x  x 0 là một nghiệm của phương trình tích:
x  x
 
f x , m   x 2  x 02 g x   0  
0
   0
g x 
. Ẩn phụ - tam thức bậc 2:
. Đặt t  x 2 , t  0 . Phương trình: at 2  bt  c  0 .
t  0  t
. Nếu có đúng 1 nghiệm thì có nghiệm t1, t2 thỏa mãn:  1 2
t1  t2  0
t  0  t
. Nếu có đúng 2 nghiệm thì có nghiệm t1, t2 thỏa mãn:  1 2
 0  t1
 t 2
. Nếu có đúng 3 nghiệm thì có nghiệm t1, t2 thỏa mãn: 0  t1  t2
. Nếu có đúng 4 nghiệm thì có nghiệm t1, t2 thỏa mãn: 0  t1  t2
. Sử dụng đồ thị hàm số.
. Lập phương trình hoành độ giao điểm dạng F x , m   0
. Cô lập m đưa phương trình về dạng m  f x 

1. Tìm tất cả các giá trị m nguyên để phương 2. Đường thẳng y  x  1 cắt đồ thị hàm số
trình x 4  2x 2  4  m  0 có bốn nghiệm y  x 4  x 2  1 tại mấy điểm phân biệt?
thực.
A. 2. B. 4.
A. m   B. m  1 C. m  2 D. m  3
C. 1. D. 3.
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: D ĐS: A

3. Hai đồ thị y  x 4  x 2 và y  3x 2  1 có 4. Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m để đồ
bao nhiêu điểm chung? thị hàm số y  x 4  m  1 x 2  m cắt trục
A. 3. B. 2. C. 0. D. 1. hoành tại 4 điểm phân biệt.
A. 0; B. 0;  \ {1}
C.  0;   D.  0;   \ {1} .
 
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: B ĐS: B
5. Đồ thị hàm số y  x  x 2  2 cắt trục

4 6. Số giao điểm của đồ thị hàm số
y  x 4  5x 2  4 với trục hoành là:
Oy tại điểm
A. 1 B. 4
 
A. A 0;2  
B. A 2; 0
C. 3 D. 2
C. A 0;  2 D. A 0; 0
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐS:

DẠNG TOÁN 4. XÁC ĐỊNH HỆ SỐ a, b, c TỪ ĐỒ THỊ HÀM SỐ BẬC 4

①. Hệ số a: Xác định dáng đi lên hay đi xuống của đồ thị
 Quan sát dáng đồ thị, chú ý các hệ số a  0; a  0
②. Tích số ab: Xác định số điểm cực trị
 ab  0 : hàm số có 3 cực trị
 ab  0 : hàm số có 1 cực trị
③. Hệ số c: Xác định giao điểm với trục tung.
 c  0 : giao điểm của đồ thị với trục tung nằm trên gốc tọa độ O
 c  0 : giao điểm của đồ thị với trục tung nằm dưới gốc tọa độ O
 c  0 : giao điểm của đồ thị với trục tung trùng với gốc tọa độ O

1. Cho hàm số y  a.x 4  bx 2  c có đồ thị 2. Cho hàm số y  ax 4  bx 2  c có đồ thị như
như hình vẽ sau. hình vẽ bên. Mệnh đề nào dưới đây đúng?
Khẳng định nào sau đây đúng?
A. a  0, b  0, c  0 A. a  0, b  0, c  0
B. a  0, b  0, c  0 B. a  0, b  0, c  0
C. a  0, b  0, c  0 C. a  0, b  0, c  0
D. a  0, b  0, c  0 D. a  0, b  0, c  0
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: B ĐS: D
3. Cho hàm số y  ax 4  bx 2  c có đồ thị 4. Cho hàm số y  ax 4  bx 2  c có đồ thị như

như hình vẽ bên. hình vẽ bên.
Trong các mệnh đề dưới đây, mệnh đề nào
đúng?

Tìm kết luận đúng.

A. a  0, b  0, c  0
A. a  b  0
B. a  0, b  0, c  0 B. bc  0
C. a  0, b  0,c  0 C. ab  0
D. ac  0
D. a  0, b  0, c  0
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐS:
5. Cho hàm số y  ax 4  bx 2  c có đồ thị 6. Cho hàm số y  ax 4  bx 2  c có dạng đồ thị

như hình bên dưới. như hình vẽ bên. Mệnh đề nào dưới đây đúng?
Mệnh đề nào dưới đây đúng? A. abc  0

A. . a  0 , b  0 , c  0 . B. abc  0
B. a  0 , b  0 , c  0 . C. a  0;b  0;c  0
C. a  0 , b  0 , c  0 D. a  0;b  0; c  0
D. a  0 , b  0 , c  0 .
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS ĐS:

§ 8. TƯƠNG GIAO HÀM PHÂN THỨC


ax  b
 HÀM SỐ NHẤT BIẾN: y  , ac  0 .
cx  d
 d 
. TXĐ: D   \   
 c 
ad  bc
. Đạo hàm: y   . Đặt k  ad  bc , ta có:
(cx  d )2
 Nếu k  0 thì hàm số tăng trên từng khoảng xác định.
 Nếu k  0 thì hàm số giảm trên từng khoảng xác định.
d a
. Các đường tiệm cận : x   là tiệm cận đứng và y  là tiệm cận ngang.
c c
 d a
. Đồ thị của hàm số nhất biến có tâm đối xứng I  ;  , là giao điểm của 2 đường tiệm
 c c 
cận.
. Biến thiên và đồ thị:
ad  bc
y'  ,
cx  d 
2
. ad  bc  0 . ad  bc  0
c  0, ad  bc  0
. y '  0 : Hàm
số tăng trên từng
khoảng xác định
. y '  0 : Hàm
số giảm trên từng
khoảng xác định
 Một số tính chất

 Gọi M x 0 ; y 0  là điểm thuộc đồ thị hàm số

ax  b  ax  b 
y , suy ra M x 0 ; 0  .
cx  d  cx 0  d 
ax  b d
 Đồ thị hàm số y  có TCĐ 1 : x   0 ;
cx  d c
a
TCN 2 : y   0.
c

d  d M ,    x  d  cx 0  d
 1  1  0
c c
 Ta có   .
 a ad  bc
d2  d M , 2   y 0  
 c c cx 0  d 

ax  b
 Cho hàm số y  . Khoảng cách ngắn nhất giữa hai điểm AB bất kì nằm
cx  d
ad  bc
trên hai nhánh của đồ thị được xác định bởi công ABmin  2 2.
c2
DẠNG TOÁN 1. NHẬN DẠNG HÀM SỐ NHẤT BIẾN
ad  bc
 Quan sát dáng đồ thị, chú ý dấu đạo hàm y ' 
cx  d 
2
d a
 Xác định các đường tiệm cận đứng: x  , ngang : y 
c c
 Các giao điểm đặc biệt với trục Ox , Oy .

7. Đường cong ở hình bên là đồ thị của hàm số 8. Đường cong trong hình vẽ bên dưới là đồ thị của
ax  b hàm số nào dưới đây?
y với a, b, c, d là các số thực. Mệnh
cx  d
đề nào dưới đây đúng? 2x  1
A. y 
A. y   0,  x  1 x 1
B. y   0,  x  2 x 1
B. y 
C. y   0,   2 x 1
D. y   0, x  1 C. y  x 4  x 2  1
D. y  x 3  3x  1
.............................................................................. ..........................................................................................
.............................................................................. ..........................................................................................
.............................................................................. ..........................................................................................

.............................................................................. ..........................................................................................
.............................................................................. ..........................................................................................
ĐS: C ĐS: B
9. Đường cong trong hình vẽ bên là đồ thị của x 2

hàm số nào trong các phương án A, B, C, D dưới 10. Cho hàm số y  có đồ thị là hình vẽ nào
x 1
đây? sau đây?
x 1
A. y  . y
x 1 3
2x  1 2
B. y  1
x 1
x 2 -3 -2 -1 O 1 2 3 x
C. y  . -1
x 1
-2
x 3 -3
D. y  .
1x A.
B.
y
3
2
1
-3 -2 -1 O 1 2 3 x
-1
-2
-3
C.
y
3
2
1
-3 -2 -1 O 1 2 3 x
-1
-2
-3
D.
.............................................................................. .......................................................................................
.............................................................................. .......................................................................................

.............................................................................. .......................................................................................
.............................................................................. .......................................................................................
.............................................................................. .......................................................................................
.............................................................................. .......................................................................................
.............................................................................. .......................................................................................
ĐS: B ĐS: A
11. Đường cong trong hình vẽ bên là đồ thị của 12. Đồ thị bên là đồ thị của hàm số nào?
hàm số nào trong các phương án A, B, C, D dưới
đây?
x 1
A. y 
x 1
x 1
B. y 
x 1
x 1
x 1 A. y 
C. y  x 1
1x
2x  2
1x B. y 
D. y  x
x 1
x 1
C. y 
x
x 1
D. y 
x
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
ĐS: ĐS:


Cho 2 hàm số y  f x , y  g x  có đồ thị lần lượt là (C) và (C’)
. Lập phương trình hoành độ giao điểm của và : f x   g x  , (1)

. Giải phương trình (1) tìm x từ đó suy ra y và tọa độ giao điểm.
y  f x  , y  g  x  .
- Casio: Solve, table, giải phương trình cơ bản

1. Tìm tung độ giao điểm của đồ thị 2x  1
2. Số giao điểm của đồ thị hàm số y  với
2x  3 x 1
(C ) : y  và đường thẳng
x 3 đường thẳng y  2x  3 là
d : y  x  1. A. 2 B. 3 C. 1 D. 0
A. 1 B. 3 C. 1 D. 3
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
.............................................................................. .........................................................................................
ĐS: C ĐS: A
x 1 2x  2
3. Đồ thị hàm số y  và đường thẳng 4. Cho hàm số y  có đồ thị C .
x 1 x 1
y  2x  11 cắt nhau tại 2 điểm phân biệt Đường thẳng d  : y  x  1 cắt đồ thị C tại 2
A , B . Tìm hoành độ trung điểm I của điểm phân biệt M và N thì tung độ trung
đoạn thẳng AB điểm I của đoạn thẳng MN bằng
A. x I  3. . B. x I  2. . A.  2 B.  3
5 7 C. 1 D. 2
C. x I  . D. x I  .
2 2
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: A ĐS: D

2x  8 2x  1
5. . Đường cong y  cắt đường 6. Biết đồ thị hàm số y  cắt trục Ox ,
x x 3
thẳng y  x tại hai điểm M , N . Tính độ Oy lần lượt tại hai điểm phân biệt A , B .
dài đoạn thẳng MN Diện tích S của tam giác OAB bằng:
A. MN  4 B. MN  2 5 1
A. S  B. S  3
6
C. MN  4 2 D. MN  6 2
1
C. S  6 D. S  0
12
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: ĐS:

DẠNG TOÁN 3. XÁC ĐỊNH HỆ SỐ a, b,c TỪ ĐỒ THỊ HÀM SỐ NHẤT BIẾN

①. Tiệm cận đứng: ③. Giao điểm trục Ox :

 cd  0 ; TCĐ nằm bên trái trục Oy  ab  0 ; nằm bên trái gốc tọa độ O
 ab  0 ; nằm bên phải gốc tọa độ O
 cd  0 ; TCĐ nằm bên phải trục Oy
 Đặc biệt: a  0 : Đồ thị không cắt trục
 Đặc biệt: d  0 : TCĐ trùng với trục Oy
Ox
②. Tiệm cận ngang: ④. Giao điểm trục Oy :

 ca  0 ; TCN nằm bên trên trục Ox  bd  0 ; nằm bên trên gốc tọa độ O
 ca  0 ; TCN nằm bên dưới trục Ox  bd  0 ; nằm bên dưới gốc tọa độ O
 Đặc biệt: a  0 : TCN trùng với trục  Đặc biệt: b  0 : Giao trục tung trùng
Ox với gốc tọa độ O

ax  b ax  b
7. Cho hàm số y  có đồ thị như hình 8. Cho hàm số y  có đồ thị như hình vẽ.
x 1 x 1
vẽ. Khẳng định nào dưới đây là đúng?
Tìm khẳng định đúng trong các khẳng định
sau y
x
A. 0  a  b
5 -1 O 1
B. b  0  a
A. b  0  a C. 0  b  a
2
B. 0  a  b D. b  a  0
C. a  b  0
D. 0  b  a
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: B ĐS: D

ax  b ax  1
9. Cho hàm số y  có đồ thị như 10. Cho hàm số y  có đồ thị như dưới
x 1 bx  c
hình vẽ. đây.Tính giá trị biểu thức T  a  2b  3c .
Tìm khẳng định đúng trong các khẳng định
sau y
A. b  0  a 2
A. T  1
1
B. 0  a  b x B. T  2
5 -1 O 1
C. a  b  0 C. T  3
D. 0  b  a 2
D. T  4
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: D ĐS:
ax  b ax  1
11. Cho hàm số y  có đồ thị như 12. Cho hàm số y  , có đồ thị như hình
x 1 bx  2
hình bên. Khẳng định nào dưới đây là đúng? vẽ. Tính T  a  b
Mệnh đề nào dưới đây đúng? A. T  2

A. . b  0  a B. T  0
B. b  a  0 C. T  1
C. a  b  0 D. T  3
D. 0  b  a
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................

.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS ĐS:
DẠNG TOÁN 3. BIỆN LUẬN THAM SỐ

-Phương pháp: Chú ý các đặc điểm nhận dạng sau
ax  b
. Cho hàm số y 
cx  d
C  và đường thẳng d : y  px  q .
ax  b
. Phương trình hoành độ giao điểm của và :  px  q  F x , m   0
cx  d
. Xử lý điều kiện và tìm tham số m thỏa yêu cầu bài toán ứng dụng tam thức.

1. Tập tất cả các giá trị của tham số m để x 2
2. Cho hàm số y  có đồ thị (C ) và
đường thẳng y  x  m cắt đồ thị hàm số x 1
x 2 đường thẳng d : y  x  m với m là tham số.
y tại hai điểm phân biệt là
x 1 Tìm tất cả các giá trị của m để d cắt (C ) tại hai
điểm phân biệt.
A.  B. 2;  m  2
A.  B. m  2
C. ; 3 D. 2; 3 m  2
m  2
C.  D. 2  m  2
m  2
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: A ĐS: A

3. Có bao nhiêu giá trị nguyên của tham số a

m để đường thẳng y  x  m cắt đồ thị
4. Giả sử m   , a,b   , a,b  1 là giá trị
b
 
x 2 thực của tham số m để đường thẳng
hàm số y  tại hai điểm phân biệt A ,
x 1 2x  1
B sao cho OA  OB  4 . d : y  3x  m cắt đồ thị hàm số y 
x 1
A. 2. B. 1.
C. 0 D. 3
C  tại hai điểm phân biệt A, B sao cho trọng
tâm tam giác OAB thuộc đường thẳng
 : x  2y  2  0 , với O là gốc tọa độ. Tính
a  2b.
A. 2 B. 5
C. 11 D. 21
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS: D ĐS:

x 3 6. Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m để

5. Cho đường cong C  : y  và
x 1 đường thẳng y  2x  m cắt đồ thị của hàm số
đường thẳng d : y  x  3m . Tìm tất cả các x 3
y tại hai điểm phân biệt.
giá trị của m để d và C  cắt nhau tại hai x 1
điểm phân biệt A, B sao cho trung điểm I 
A. m   ;   
của đoạn thẳng AB có hoành độ bằng 3 .
B. m  1;  
A. . m  0 B. m  1
C. m  1 D. m  1 C. m  2; 4
D. m   ;  2
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
.............................................................................. .............................................................................
ĐS ĐS:

DẠNG TOÁN 4. BIẾN ĐỔI ĐỒ THỊ


Cần nhớ:
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
2x  2 2x  2
31. Cho đồ thị hàm số y  . Hình nào dưới đây là đồ thị của hàm số y  ?
x 1 x 1
A. Hình 1.
B. Hình 2.
C. Hình 3.
D. Hình 4.
Hình 1 Hình 2 Hình 3 Hình 4

…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
32. Cho đồ thị hàm số y  x 4  2x 2  1 . Hình nào dưới đây là đồ thị của hàm số y  x 4  2x 2  1
A. Hình 1.
B. Hình 2.
C. Hình 3.
D. Hình 4.
Hình 1 Hình 2 Hình 3 Hình 4
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
33. Cho đồ thị hàm số y  x 3  6x 2  9x có đồ thị hàm số như hình 1. Đồ thị hình 2 là của hàm
số nào sau đây?
3 2
A. y  x  6 x  9 x .
3
B. y  x  6x 2  9 x .
C. y  x 3  6x 2  9x .
3 2
D. y  x  6x  9x .

…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
34. Cho đồ thị hàm số y  x 3  3x có đồ thị như hình 1. Đồ thị hình 2 là của hàm số nào sau đây?
A. y  x 3  3x .
3
B. y  x  3 x .
C. y  x 3  3x .
3
D. y  x  3 x .
Hình 1 Hình 2
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
x 2
35. Cho đồ thị hàm số y  có đồ thị như hình 1. Đồ thị hình 2 là của hàm số nào sau đây?
x 1
x 2
A. y  .
x 1
x 2
B. y  .
x 1
x 2
C. y  .
x 1
x 2
D. y  .
x 1
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………..
36. Cho đồ thị hàm số y  x 3  3x 2  1 có đồ thị như hình 1. Đồ thị hình 2 là của hàm số nào sau
đây?
A. y  x 3  3x 2  1 .
3
B. y  x  3x 2  1 .
3 2
C. y  x  3 x  1 .
3
2
D. y  x  3x  1 .
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
Câu 37: Cho hàm số y   x 4  3 x 2  4 có đồ thị như hình 1. Đồ thị hình 2 là của hàm số nào sau
đây?
A. y  x 4  3x 2  4 .
B. y  x 4  3x 2  4.
2
C. y   x 4  3 x  4.
D. y  x 4  3x 2  4 .
Hình 1

Hình 2
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
Câu 38: Cho hàmsố y   x 3  4 x 2  3 x  3 có đồ thị như hình 1. Đồ thị hình 2 là của hàm số nào sau
đây?

A. y  x 3  4x 2  3x  3 .
B. y   x 3  4 x2  3 x  3.
C. y  x 3  4x 2  3x  3 .
3 2
D. y  x  4x  3 x  3 .
Hình 1
Hình 2
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
Câu 39: Cho hàmsố y  x 3  3x  4 có đồ thị như hình 1. Đồ thị hình 2 là của hàm số nào sau đây?

3
A. y  x  3x  4 .
3
B. y  x  3 x  4.
3
C. y  x  3 x  4 .
3
D. y  x  3 x  4 .
Hình 2
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
Câu 40: Cho hàm số y  x 3  3 x 2  2 có đồ thị như hình 1. Đồ thị hình 2 là của hàm số nào sau đây?
3 2
A. y  x  3x  2 .
3
2
B. y  x  3x  2.
3 2
C. y  x  3 x  2.
2 3
D. y  x  3x  2 .

Hình 1
Hình 2
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
  
Câu 41: Cho đồ thị hàm số y   x  2  x  1 . Hình nào là đồ thị của hàm số y  x  2 x  1 ?
2 2

A. Hình 1.
B. Hình 2.
C. Hình 3.
D. Hình 4.
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
  
Câu 42: Cho đồ thị hàm số y   x  1 x  4 . Hình nào là đồ thị của hàm số y  x  1 x  4 ?
2 2


A. Hình 1.
B. Hình 2.
C. Hình 3.
D. Hình 4.
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
x 1 x 1
Câu 43: Cho đồ thị hàm số y  . Hình nào là đồ thị của hàm số y  ?
x 1 x 1
A. Hình 1.
B. Hình 2.
C. Hình 3.
D. Hình 4.
................

…………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..

Bài Học

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Bài Học

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bài Học

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.T HẠNH PHÚC – 93/11 GÒ DẦU – P. TÂN QUÝ – Q.

TÂN PHÚ ÑEÀ CÖÔNG HOÏC TAÄP LÔÙP 12

§ 6. TƯƠNG GIAO HÀM SỐ BẬC BA ...................................................................... - 174 -

What we learn with pleasure, we will never forget -1-

What we learn with pleasure, we will never forget -2-

 Hàm số y  f (x ) được gọi là đồng biến trên miền D  x 1, x 2  D và

 Hàm số y  f (x ) được gọi là nghịch biến trên miền D  x 1, x 2  D và

Giả sử y  f (x ) có đạo hàm trên khoảng (a ;b), thì:

 Nếu f (x )  0, x  (a ;b )  hàm số f (x ) đồng biến trên khoảng (a;b).

 Nếu f (x ) đồng biến trên khoảng (a;b)  f (x )  0, x  (a;b).

What we learn with pleasure, we will never forget -3-

BÀI TẬP VẬN DỤNG

What we learn with pleasure, we will never forget -4-

What we learn with pleasure, we will never forget -5-

11. y  25  x 2 . 12. y  x 2  x  20.

What we learn with pleasure, we will never forget -6-

 8 ĐS: Đồng biến trên (;  1) và nghịch biến

15. y  sin x, x  (0;2). 16. y  x  sin x , x  0;2  .

  5  18. y  sin 2 x  cos x, x  [0;  ].

What we learn with pleasure, we will never forget -7-

DẠNG TOÁN 2. TÌM THAM SỐ ĐỂ HÀM SỐ ĐƠN ĐIỆU TRÊN MIỀN D

 Phương pháp:

– Bước 1. Tập xác định: D  .

– Bước 2. Tính đạo hàm y   f (x )  3ax  2bx  c.

+ Để f (x ) đồng biến trên  

+ Để f (x ) đồng biến trên D  y   f (x )  0, x  D  a .d  b.c  0  m ?

+ Để f (x ) nghịch biến trên D  y   f (x )  0, x  D  a .d  b.c  0  m ?

Bài toán 2. Tìm tham số m để hàm số y  f (x ; m) đơn điệu trên miền D ?

 Phương pháp:

Đề yêu cầu y  f (x ; m ) đồng biến trên D  y   f (x ; m )  0.

Đề yêu cầu y  f (x ; m ) nghịch biến trên D  y   f (x ; m )  0.

What we learn with pleasure, we will never forget - 20 -

Bài toán 3. Tìm tham số m để hàm số bậc ba y  f (x ; m )  a x 3  b x 2  c x  d đơn điệu một

 Phương pháp:

BÀI TẬP VẬN DỤNG

BT 1. Tìm tất cả các giá trị của tham số m để hàm số:

1. y  x 3  (2  m )x 2  (2m  3)x  1 đồng 2. y  x 3  2mx 2  3x  4 nghịch biến trên .

ĐS: m  1  6; 6  1 . ĐS: m  3; 3 .

3. y  x 3  3x 2  3(m  2)x  3m  1 đồng 4. y  x 3  3x 2  3(m 2  1)x  3m 2 luôn nghịch

What we learn with pleasure, we will never forget - 21 -

ĐS: m  1; . ĐS: m  0.

What we learn with pleasure, we will never forget - 22 -

What we learn with pleasure, we will never forget - 23 -

17. y  x 3  3mx 2  3(m 2  m  2)x  4m 1 3 2 2

1 3 20. y  x 3  3x 2  mx nghịch biến trên đoạn có độ

What we learn with pleasure, we will never forget - 24 -

ĐS: m  ; 3 ..............................................................................

What we learn with pleasure, we will never forget - 25 -

 Phương pháp:

Bước 3: Đánh giá các khoảng thỏa mãn

 Phương pháp:

Bước 2: Từ đồ thị hàm số y  f (x ) xác định được hàm số y  f (x ) hoặc (nghiệm

Bước 3: Đánh giá các khoảng thỏa mãn y   0, y   0 .

What we learn with pleasure, we will never forget - 32 -

 Phương pháp:

y   u (x )f  u(x ) , y   u (x ).f  u (x )  h (x )

Bước 3: Đánh giá các khoảng thỏa mãn

BT 2. Khảo sát hàm số của hàm số sau:

What we learn with pleasure, we will never forget - 33 -