Beschrijving van de Kiwi (Apterygiformes)

Uiterlijk (fig1)
De kiwi’s of snipstruisen behoren tot de familie van de loopvogels. Ze zijn sterk
aangepast aan het leven op en in de grond en wijken dus uiterlijk sterk af van de
grotere loopvogels. Deze vogels hebben op lichamelijk vlak een paar unieke
aanpassingen gedaan.
Lichaam
Kiwi’s zijn schuwe nachtvogels. Ze hebben een peervormig lichaam met een kleine
kop en lange, sterke nek. Het onderlichaam is zeer robuust. ("Family Apterygidae -
New Zealand Kiwis," 2019)
De ogen zijn klein, waardoor ze slecht kunnen zien, maar ze bezitten uitzonderlijk
veel staafjes. Ze moeten dus grotendeels vertrouwen op hun uitstekend reukzintuig.
(Martin et al., 2007)
Ze hebben een lange dunne en licht gebogen snavel van wel 20 cm lang. Hiermee
kunnen ze de bodem uitstekend doorzoeken naar voedsel. De kiwi is de enige
vogelsoort met neusgaten aan het eind van zijn snavel. Hij heeft een zeer goed
reukvermogen. Aan de basis van de snavel groeien kleine veertjes. Met receptoren
kunnen ze de kleinste drukverschillen en trillingen op en in de grond waarnemen. De
tong is hard en puntig. De kleur van de snavel kan variëren van ivoorkleurig, tot roze
of bruin.("Family Apterygidae - New Zealand Kiwis," 2019; "Kiwi's | Wikiwand," 2019;
Martin et al., 2007)
De ooropeningen zijn groot, waardoor de kiwi grotere prooien op de grond kan horen
bewegen. Ze hebben een zeer goed gehoor. ("Family Apterygidae - New Zealand
Kiwis," 2019)
Poten
De poten zijn kort en gespierd. Aan de poten hebben ze drie tenen en achteraan
sporen, zoals bij een haan van kippen. De poten en klauwen zijn zeer sterk,
waardoor ze zich kunnen verdedigen tegen roofdieren zoals fretten en hermelijnen.
Sommige soorten kiwi’s kunnen sneller rennen dan een mens. De bruine kiwi haalt
bijvoorbeeld een snelheid van 19 km per uur.("Aviornis International Nederland:
Kiwi," 2019; "Noordereiland kiwi," 2019)
Verenkleed
Kiwi’s hebben vleugels, maar ze kunnen er niet mee vliegen. Ze missen het
borstbeen waar de vleugelspieren aan verankeren. Ze hebben dan ook
onderontwikkelde vleugelspieren en zeer kleine vleugels. Hun vleugels zijn slechts 5
cm lang en vrijwel onzichtbaar onder het verendek. Het verenkleed bestaat uit
veertjes met een zachte basis en een haarachtig, waterdicht uiteinde. Het verenkleed
kan variëren van grijzig tot lichtbruin. Ze hebben geen staart. De botten van de
meeste vogelsoorten zijn hol om gewicht te sparen, maar die van de kiwi bevatten
merg, net zoals zoogdieren. ("Aviornis International Nederland: Kiwi," 2019; "Family
Apterygidae - New Zealand Kiwis," 2019; "Kiwi's | Wikiwand," 2019)
Het verenkleed ziet er altijd een beetje slordig uit. De veren veranderen doorheen
hun leven niet van structuur, waardoor ze er altijd hetzelfde uit zien. Afhankelijk van
de conditie van de vogel en de tijd van het jaar omvat het verenkleed 4.7-6.8% van
het totale gewicht. ("The Kiwi | SpringerLink," 2019)

Figuur 1: uiterlijk kiwi (audubon, 2019)

Gedrag
De kiwi is een zeer verlegen vogel die snel schutting zal zoeken als hij denkt dat er
een roofdier in de buurt is. Ze zijn enkel in de nacht actief, wat op zijn beurt zowel
een voordeel als een nadeel is voor de kiwi. Langs de ene kant zijn er minder
roofdieren aanwezig in de nacht, langs de andere kant zijn ze beter gecamoufleerd in
het donker. ("Kiwi Bird - Animal Facts and Information," 2019)
De kiwi is zeer vocaal. Dit is om hun territorium te beschermen, anderen te
waarschuwen voor gevaar en om hun partner te roepen. ("Kiwi Bird - Animal Facts
and Information," 2019)
De kiwi zoekt zijn voedsel door met zijn bek tussen de bladeren te woelen. Ze eten
vooral kleine insecten, zaden en wormen, maar ze eten ook wel eens fruit en kleine
amfibiën. Dankzij hun uitstekend reukzin vinden ze dit met gemak. (Wikipedia, 2019)
Qua voortplanting leeft de kiwi monogaam. Tijdens het paarseizoen roepen ze elkaar
elke nacht en om de 3 nachten ontmoeten ze elkaar in het ondergronds nest dat ze
gemaakt hebben. Net als zoogdieren hebben kiwi’s 2 werkende eierstokken, wat bij
andere vogels niet zo is. Het mannetje broedt het ei uit, aangezien het vrouwtje moet
herstellen van het leggen van het ei. In de 30 dagen dat het duurt vooraleer het ei
volgroeid is moet het vrouwtje 3 keer zoveel eten als normaal en de laatste dagen
voor de leg is er nog zo weinig ruimte over in haar lichaam dat ze moet vasten.
(Wikipedia, 2019)
Zintuigen
Zicht (fig2.1)
Meeste nacht actieve vliegende vogels hebben grote ogen. Dit is niet voordelig
aangezien ogen een groot deel van het gewicht inhouden. De kiwi daarentegen is
een vogel die niet kan vliegen. Hierdoor zou men verwachten dat de kiwi grote ogen
heeft aangezien ze geen rekening moeten houden met het vlieggewicht. Dit is echter
het tegenovergestelde. De kiwi heeft zeer kleine ogen. (Martin et al., 2007)
Het zicht van de kiwi is zeer zwak ontwikkeld. Niet alleen hebben ze kleine ogen, de
ogen zijn ook zodanig geplaats dat ze een klein gezichtsveld hebben en het brein is
niet ver ontwikkeld om visuele informatie te verwerken. Dit komt doordat de kiwi geen
natuurlijke vijanden had en dus geen breed gezichtsveld nodig hadden. (Martin et al.,
2007)
Dit wilt niet zeggen dat de ogen niet werken. Studies hebben aangetoond dat de
ogen wel degelijk werken en een nut hebben, maar dat ze zwak ontwikkeld zijn. Dit
komt bij geen enkele andere vogel voor, maar wel bij zoogdieren die in bossen leven
en nacht actief zijn. Net zoals de kiwi dus. (Martin et al., 2007)
De ogen zijn ontwikkeld om lage lichtsterkte te compenseren, ze bezitten
uitzonderlijk veel staafjes. Mogelijk gebruiken ze dus voornamelijk hun zicht om te
weten of het dag of nacht is en zo te weten wanneer ze voedsel moeten beginnen
zoeken. (Martin et al., 2007; Moore, Paul-Murphy, Tennyson, & Murphy, 2017)
Er is een studie geweest die het zicht van de kiwi onderzocht. Hierbij waren er drie
kiwi die ernstige schade hadden opgelopen aan de ogen en dus volledig blind waren.
Deze vogels waren verder in perfecte gezondheid en men vermoed dat ze al
maanden tot jaren zonder zicht overleefden. (Moore, Paul-Murphy, Tennyson, &
Murphy, 2017)
In plaats van zicht vertrouwen ze dus grotendeels op hun reukzin en hun gehoor.
Gehoor (fig2.2)
Het gehoor van de kiwi is gelijkaardig aan dat van de kerkuil. De bouw van de oren is
zo geëvolueerd dat ze kleine geluidjes kunnen horen. Ze gebruiken hun gehoor
vooral voor het opsporen van prooien, net zoals uilen. De insecten waarmee de kiwi
zich voedt maken ruizelende geluiden tussen de bladeren en sommige gebruiken
geluid als communicatiemiddel. Dankzij zijn goede oren is de kiwi dus in staat deze
geluiden te horen. (J. Corfield, Kubke, Parsons, Wild, & Köppl, 2011)
De basilar papilla heeft een duidelijk verschil tussen lange en korte haarcellen. Er zijn
meer korte haarcellen aanwezig, wat de reden is dat de kiwi zo’n hoge frequenties
kan horen. De rest van het oor is zeer gelijkend aan dat van een nauw verwante
soort, de emu. (J. R. Corfield, Kubke, Parsons, & Köppl, 2012)
Reukzin (fig2.3)
Over het algemeen wordt gezegd dat vogels een zwakke reukzin hebben. Hierdoor is
er niet heel veel onderzoek naar gedaan. De kiwi heeft echter een uitstekende
reukzin, net als andere vogels die hun snavel gebruiken om voedsel te zoeken, te
navigeren en hun soortgenoten te herkennen. (Cunningham et al., 2013)
De kiwi heeft een lange, licht gebogen snavel . Hierbij is de bovensnavel iets langer
als de ondersnavel. De neusgaten zitten aan het eind van de snavel, in tegenstelling
tot andere soorten waarbij de neusgaten meer naar achter gelegen zijn. Op het einde
van de snavel heeft de kiwi speciale receptoren die gevoelig zijn aan geuren. Deze
zijn opvallend groter bij de kiwi als bij andere vogels. (Cunningham et al., 2013)
Tastzin (fig2.4)
De kiwi heeft aan de basis van de snavel speciale haartjes, precies snorharen. Deze
dienen om trillingen van de bodem en lucht op te pikken en te verwerken. Zo kan de
kiwi zich navigeren en prooien zoeken in het donker. (Cunningham et al., 2013)

2
1

Figuur 2: zintuigen van de kiwi (backpackerguide, 2019)

1. Kleine ogen
2. Grote ooropeningen
3. Lange snavel
4. Tastharen
Zoogdierachtige kenmerken
Net zoals zoogdieren die in bossen leven en in de nacht actief zijn, heeft de kiwi
kleine ogen en vertrouwen ze grotendeels op hun reukzin. Dit wilt dus zeggen dat het
te donker is in bossen om hiervoor enkel met zicht te compenseren. (Martin et al.,
2007)
Een andere gelijkenis met zoogdieren is dat ze niet kunnen vliegen. De voorste
ledenmaten zijn niet gemaakt om te kunnen vliegen en het lichaamsgewicht is hier
niet goed voor verdeeld. Zowel zoogdieren als de kiwi leven dus uitsluitend op het
land.
Nog een gelijkenis zijn de botten. De botten van meeste vogelsoorten zijn hol om
minder gewicht te dragen, maar die van de kiwi niet. De botten van de kiwi bevatten
merg, net als bij zoogdieren.

Literatuurlijst:
Aviornis International Nederland: Kiwi. (2019). Opgehaald op https://www.aviornis.nl/vogels/vogel-
soorten/loopvogels/kiwi/
Corfield, J., Kubke, M. F., Parsons, S., Wild, J. M., & Köppl, C. (2011). Evidence for an Auditory Fovea
in the New Zealand Kiwi (Apteryx mantelli). In PLoS One (Vol. 6).
Corfield, J. R., Kubke, M. F., Parsons, S., & Köppl, C. (2012). Inner-Ear Morphology of the New Zealand
Kiwi (Apteryx mantelli) Suggests High-Frequency Specialization. In J Assoc Res Otolaryngol
(Vol. 13, pp. 629-639).
Cunningham, S. J., Corfield, J. R., Iwaniuk, A. N., Castro, I., Alley, M. R., Birkhead, T. R., & Parsons, S.
(2013). The Anatomy of the bill Tip of Kiwi and Associated Somatosensory Regions of the
Brain: Comparisons with Shorebirds. In PLoS One (Vol. 8).
Family Apterygidae - New Zealand Kiwis. (2019). Opgehaald op http://www.oiseaux-birds.com/page-
family-apterygidae.html
Kiwi Bird - Animal Facts and Information. (2019). Opgehaald op https://www.bioexpedition.com/kiwi-
bird/
Kiwi's | Wikiwand. (2019). Opgehaald op https://www.wikiwand.com/nl/Kiwi's
Martin, G. R., Wilson, K. J., Martin Wild, J., Parsons, S., Fabiana Kubke, M., & Corfield, J. (2007). Kiwi
Forego Vision in the Guidance of Their Nocturnal Activities. In PLoS One (Vol. 2).
Moore, B. A., Paul-Murphy, J. R., Tennyson, A. J. D., & Murphy, C. J. (2017). Blind free-living kiwi offer
a unique window into the ecology and evolution of vertebrate vision. In BMC Biol (Vol. 15).
Noordereiland kiwi. (2019). Opgehaald op https://www.zoo-info.nl/noordereiland-kiwi
The Kiwi | SpringerLink. (2019). doi:10.1007/978-94-010-1941-5_7
Wikipedia. (2019). Kiwi --- {Wikipedia}, The Free Encyclopedia. Opgehaald op https://en.wikipedi-
a.org/wiki/Kiwi