Foucault Czym Jest Oc59bwiecenie

You might also like

Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 9
FOUCAULT MICHEL FILOZOFIA HISTORIA POLITYKA Wybér pism ysaunienwo Nauowe PWN Warszawa Wrocta ical itt ry Czym jest Oswiecenie? Kiedy w daisicjazyeh exasach ezasopisme zadaje sum exytelitkom pytaie obi to pot, by zebra opinie odnognie do tema, na Ky kid san jut wane adani: nie grozi nam, 2ewslyszymy cos row fo. W XVIII w,zapytywano racze}publiezns€ o problems, jake jo. reve vie docackaly sig odpowiedi. Ne Wem, czy praiyka ts bya ‘ardai)skutecen; byl ardzie)zabawna "W kadym razi, zgodnie» tym zwyerajem, w lstopedzic 17841 siemiecka gazes ,erinische Monatschif”opublikowala odpowied a pytanis Was ist Auer? Odpowicdzi na nie wall Kan. "Pornicjzy tekst, byé mote. Fednakts wydaje mi sig, if wraz 1 nitmnieposrzoéeni whraceaw histrie myslen pyteni, no Kee ‘owodytna filzofia nie bylaw stanieopowicdzis, a ksrep0 nwa ‘ental nigdy ni zdoala poming®. Pytanz, ide powtarzano w ex yeh formach na preestrani dwéch wiekéw. Od Hegl,poprase Nic. {Gschego czy Mixa Webera, do Hortheimera bad Habermasa nic by- Jo Filonafis idea potrafiaby, bezposrednio lub posredio, stawiéezoln tenn samemu pytaniu: ta czyen poleya ovo 2dareni, awane Auf- Llarung, Hste okresil, preynajtne)ezzSciowo, to, czym jestesmy, to mislimy {co robimy dus)? Wyobrafmy sobie 2 ,Berimliscks Monatschat” weig ietnij i 2adaje swym erytetniom pytaie: czy Jos Blonofia nowoezemna? Byé moze powinitmy odpowiedzieé ni {xy echo: ilozofa nowoczesn jest ety odpowiedinapytanic po “Sawions lak nievztropnie dwa wield emu: Was ist Aufrang? * “ary ici ay tice Kan, Zastguje ono owe ila who a 1. Na to samo pytanie odpowiadal réwniet Moses Mendelssohn ety nye cae acovedvameges woz), Ware TEL2 Ran ol lta Menlo, gy psa we). Z pened come ooi nie byt to moment, of Ktéego mona dalowaé spotkanie niemieckie- 0 nichu filzoficenego 2 nowy nurtami rozsoju kultary Zydow. ‘hic Mendelssohn 2rajdowal signa tytn radrob jeszeze prez try aise Lat w towarzystwie Lessnga,Jednak do tego czasu byla to kewestia zoaleienia miejsea dla zydowskiej kultury W obrebie ysl niemicekej ~ co Lessing prsbowal bie w Die Jaen ~cxy ted wy do bywanis problemow wspdlnych mysii2ydowsko filoeoi niemiee ie): Mendelssohn prcbowal to czynié w sym Phddon; oder, Ober die Unserbichtit dor See. Wrae 2 owymi dona teksti opi kowanyri w ,Belinlsche Monatschvf’ nietieckie liane Uy dowske Haskalauznaj, tz naleig do te same histor posh zo mig, z jskiego wspdinege procesu sp wywodrg, T byé mode, byl to sposd oglszeninakceptaci wspélnego pracznaczenia, co ~ wiemy to ternz— doprowadzilo do wielkigo deamau 2. Jest jednak cos jenzeze, Tekst Kant, rozpatrywany zaréwno samt 1 sobie, jak | obrebie teadyejtehraefljateki, stain tomy problem, 2 pewnoseig nie po raz pierwszy my lovoficena probovalaza- stanowié sip nad sq traéieszoicla.Jednakbo,nleco upraszezaee, ipoina pve 2 reset, dad riety lone fom ~ tereniejz0s® mona predsti ko preynalebca do pewne- 0 okresu w dziejach swat, edzilanogo od innjch dig Kiki ‘akterystyemnym cechom, badd te odrStnianege od innych 7a sprawa Jakiegos dramatyeznego 2darzenia. Tote w Patskim Polity roz~ wey dosrzegaje i naleda do jdne) 2 tych Svintowych rewelugh, ‘Ww sry swat zaviraca sw6) big, x wath wynikajacymi x tego ‘egatywayim konsskwencami ™ teraficjzodé motna badaé, psbujgerozeryfowat w ne) zna- ‘ie, ziastujgce mdchodzgcezdarzenia. May tua) zasadg swoit hi sera monet hela ny ony A esr: “Toeniosaogé mona akbe anslizowaé jko moment pre rego aasgpstvem jst natanie nowego Swat To wine episuje Vico W ostanim reztzale La Sclenza Nuova; méwige 0 Az" stwicrdaa on: ,Obecnie prawiziva eywilizacja dota ju: wascivie 4o wazytkich narodu iw dzsijszym Swiccie radza tylko neice ‘monarchowie" jst to wnied Europa, ktéea .wyrGéni sig wysoko a7 coymiet mice? Se dona yz mf a a pe rn i, a a tr Fea terol Hem eo So oan tie i pen oman = ee ea va ba et Se ne ate mb Seren pete ec see i rem lcs Feta mesierosmeesto eae ee te : ‘cdnake ‘powinnismy prayjrzet sig tema bara ean cp nat a at Wai come a pee oo re te i a Fe ime severe acta i aca sil i ee Tepe conte nal oe aa sae ae me easly mesg ole es rig iae gn iene ean tt ale wees eae com race rom tra Dc aaa e's te vain ee elo Ce sem om a a ea oe “ma He aah ee iar were pc mam ln ae iar he ort ne ie oa Eee cies mje Oise? rowed io ras do coreg tani, aleaiby poxtavie lela Kata. Moin lato po, vives wc roma {porn wsztkimcelem param) jet orang sameye pots Jako jezonks modo tae two p28 wolnose oveyo wei tae penis w cay nogayeny spond, pprsencsbsak Sick phy go sawestonwaaia Wa fda psd a devs pblome wiyie mmm? Ofwizeta ik iat te mesos frakowas po pros ako ofolnego prceou wpywojcege cle Indkos re nley go pojmowne em jako obowasamalobone. 0nd pojein ig cna tea jo roblempliyemy Ws Sym ae Kes et posnanic top, w ad spout potugivane sie torumem ma yer policing Mra jos! pan, ja ‘pond dvaga by by aya nts ig kana plays fe Ue, 2) eds sk posta, jo oho lve W reze ni aot propone Pde I. spond nce zaweaonsny, ‘ede komt ry mona by taza onan rcoalnego de ‘eos woinjm ramen: paca | wolne yee mone tego romana bp along wera ors, azo ped ‘rune, sua pines Ke) ay resaagn se o Gi gona zeiwersnys rate * Poruémy tutaj ten test. Nie twierdxebynajnne), i aera on ade- lewatny opis Oowiecenia; sue, de tekst 6w nie zadowoliZadnego hi sioryka, pragngeego analizowaé spolecane, polityeane { kultirove przemiany, jake pojawly sig pod Konice XVIII w. ‘Tym niemniej, pomimo Jago okoicznosciowe) natury {nie nada- je mu praesadnego aczenin w dzicle Kant, jest przekenany, 2 ‘onieezne jst podkresenie zwvigzku, jak istiejepomigdy tym Kest- kim ariykuiem i tczema Kryfytami. Kant opisaje Oswiacenie W 2%. fie joko moment, w Ktérym lndokoss zamicrzauerynit uiytek re swego rozumu, nie podporzydkovnjge go jakemukolwickautoyteo- ‘cw tym wlan momencie Kytyka staje sig czy Koniceznym,po- nwa je rola poleps na okresinix warunk jakich prawomocne Jest uiyeie ronumu, aby orze, co mena pean, co zea zobie ina 281 282 cayman fmt ete am mrs a ee Ce ee nee cr sige crea tr aa eee temic pa andhe elas i ae ok Pee aL w tym aktalnym momenci kay est w pein spose Sone aie yu papa nie ae a eon aps eyoue si na ead reeks Ky aon eee omer ip etre tte a Fe or ee ee ae ee ep oct cermin =i See olga on tym, de tat on flee nad wisi jako ii- ieee temo a Le srl ere a one ee mc cp nn re "S"Bmee moomoo ras Sec hn epee a ee an ii cy Sain ert aie Sage en Sata a Seah Coymjos Oizo? ‘Wracaje do tekst Kana zastanawinn sig ny moda by po- takiowad nowoczesnosl acs ja posta, an oka Hioyex- nego, Paz postaneruimie spos stowbouy aia sido St tino, dabrowolny ye podemowany prez nicky, | Wre- face sposob myseia | odezwan ade ditnia | Zachara, ey trazam omaccapryleinot i javi ia alan Z pee nos praypomina 10 niewo rece Zor” W renitace, zai, pesbowad odin ohes noweczesny” od pant” cay sponowocre= Suego sul, 2 Bade intenebyloby pena, jek posta now Cees o key ap ubstlowal, praia iW Wale 2 poste sam anynaoctean" ‘Do keke) charakerstyh te} posty pouty mi prayknd, lady jest neal onion = Babli, albowem jogo ewladomods nowocaesnoetpowsrechnle ual i jg ajar perc (Spee Rik cee Snes ee rs I, Nowooresnod cao pri sp chaeterowat pope Sviadomes® nisagosi cae! tervans way pcm noe. testa, upaaniespuplywageg cil, To fakjezie ze ip ‘ie Banden kidy oles noweezesho® jo efemeryezng pee too, prygodna”* Dia nego wraie bye nowoczenym al pole sma rorponnani j akcepag Owego wiecnego chu, przcvni ‘ini prasgiom pons} potny woe too Tua ata debe woln, toda posawa pocgs a uch yceni cegos niezreanege, Co nie ana ag geies na zownat porachwiobeen, lee w nie. Nowoczesnosé réini sig od mody, probujgce} nadazyé za bie- em cas jst posta, kr poral tyes fo, co yrs” ‘ cl obene} Noworzesot i jot aisle Ulivi bone fra ee wo boiz tera. ‘Orsaices sie do tego, 60 Baudelaire mn atm wpe ego mu malas. Batdelaie wySniws malay, key wale ‘bite diewitnastowieeznyeh del 2a zhyt bey ie ch pred Sawa ofcogo pooa sarlytyel log, jednkde nowectsands ‘W malar nie polgs, weal nego, na fm, by wpa in rare vain. Nowneenn seen yl te yk 7 Bane, La ered ve made, Oe comet Gal mu, ate 1976, 5 3S, rn 283 284 Came sine net a eS Satan ‘Yprazer uniweralne}réwnosi, oes takZe 9 pos SmnOw SS cba ang at cc orp cemes eau ool ace et Soiree ata 7 a a bert ma char ec, Po “Se eae oreanaaaane pet acetate Slime Saeed pe So a ce Pe ron rc ree Pocono tint towencionwcnpoacta’ Set le pace fig San Se seen es ree emt See ie ag cme Re Sc ie te eS le ae renee manatee sp tne mee iy eka rie Se on charts eeerematieeeen! = Sra ra uta, by nl poplin bia, Contain Gye al acer ae Tae ln eee wl see er dts modone sO oom je Osun ‘race preeabeida go, Precobrazenie toe polepa na praekrelen = 20, corzeezywiste eee na trdnejerze mipzy prawd reeezywistose 8 praktykowaniem wolnosi eeczy.naturalne” saa si -barizi] nid naturale, r2eezy «pike sa sig wbariej nit pighne™ a poszeze- ne preedmioty Ukezuja sip yobdarzone impulsywaym Zyciem, tk {ik dusza ich twérey"® Da postawy nowoczesnc] wysoka warts te- ‘daleszose jest nierozerwanie 2vigzana 2 wylgionym usilowaniem “wyobraenia jj bie, ujrenia je inna ni jst oraz packszalenia je} W taki spossb, by nie zniszezyé eezuchwyeié to, czym jest Bandela- ireowska aowoezesnos¢ jest Cwizeniom, Ktrym najwy2sza wage zerécona ku temu, co reczywist, Scier sig paktykowaniem Wol- rot, Ka ares ae za szelako nowoezesnosé nie jest dla Buudelare’ajedyaie form, stosunk do tera ie)zogei jest take yper stosonku, jak nay uae nowié ze sobg samym. Swidoma postawa nowoczesin wide se nie- tdlgcenie 2 ascetyzmem. BYE powoczesajm, to ie akeplowval same= 0isbi,kaddy 2 ns jest bowiem srumieniem uplywajqeyeh ch: {eaklowaé sibie ako praedmiot trudnegoizlozonego proces ksztallo- ‘wani Baudelaire, uéywajae slownika swe epol, nazywa to dandy mom. Nie bydp tu pezywelywal obras manyeh fragmentSw: 0 nat- nas prymitywne},pryziemne, pod"; 0 nicodzowaym bance ezlo- ‘nike precio samen sob; 0 doktryieelogan” tére naada nn swych ambinych i pokomell wyzawedw™ dyscypline bari)

You might also like