DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 1 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 2 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Deniz Kuvvetleri Dergisi • Eylül 2015 • Sayı 623 • ISSN 1300-2015

Genel Yayın Yönetmeni ve

Yönetim Kurulu Başkanı
Tüma.Macit ARSLAN

Genel Yayın Koordinatörü

Dz.Alb.Fuat ACAR

Genel Yayın Koordinatörü Yrd.

Dz.Bnb.Serhan ARAS
Dz.Bnb.Ercan BİCAN

İnceleme Kurulu
Dz.Kur.Alb.Yaşar ANAR
Y.Müh.Alb.Devrim REHBER
Dz.Alb.İlyas DAĞLI
Y.Müh.Bnb.İ.Bahadır DURU
İsth.Bnb.Salih DAĞBAŞI
Uzm.Me.Arzu ORAK

Yayına Hazırlık
Dz.Bnb.Serhan ARAS
Dr.Dz.Bnb.Mehmet YÜKSEL
Uzm.Me.Aynur GÜNER

Grafik / Tasarım Uygulama

Gv.Atğm.R.Murat YARDIM
Svl.Me.Emine TONBUL

Yayımlayan
Dz.K.K.lığı Per.Bşk.lığı
Bakanlıklar - ANKARA
Tel: (0312) 403 22 72

Baskı, Cilt ve Dağıtım

Deniz Basımevi Müdürlüğü
Pendik - İSTANBUL

Dergideki makaleler Deniz Kuvvetleri

Komutanlığının resmi görüşünü yansıt-
maz, yazarlarının şahsi fikirlerini kapsar.
Dergideki makaleler kaynak göstermek
kaydıyla başka bir yayında kullanılabilir.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 3 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

Deniz Kuvvetleri Dergisi • Eylül 2015 • Sayı 623 • ISSN 1300-2015 İÇİNDEKİLER

04
KAPTAN-I DERYA BARBAROS
06
HAYRETTİN PAŞA TABLOSU KUŞİMOTO TÜRK MÜZESİ
DENİZ MÜZESİ’NDE AÇILIŞI
SERGİLENİYOR

14
ERTUĞRUL FIRKATEYNİ
17
DONANMA CEMİYETİ
VE TIP ETİĞİ

21
ERTUĞRUL FIRKATEYNİ’NİN
27
TÜRKİYE ANTARKTİKA’DA ÜS
İZİNDEN KURMALIDIR

31 34
MAVİLİKLERE GÖNÜL
DENİZ VE KADIN VEREN KAHRAMANLARIN
BEYAZ KANATLI ŞEFKAT
MELEKLERİ

36 39
ATATÜRK’ÜN EĞİTİM HAYATI VE
VİZİYERLİ ŞAPKANIN TARİHİ
SINIF ARKADAŞLARI

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 4 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 İÇİNDEKİLER

Deniz Kuvvetleri Dergisi • Eylül 2015 • Sayı 623 • ISSN 1300-2015

42
DENİZ HARP AKADEMİSİ
KOMUTANLIĞI 2014-2015
47
DENİZ HARP AKADEMİSİ
KOMUTANLIĞI 2014-2015
EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI YURTDIŞI EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI KURMAY
TETKİK VE İNCELEME GÖREVİ VE KÜLTÜR GEZİSİ
(18-23 MAYIS 2015) (8-18 Haziran 2015)

54
KOMUTANLIK VE KARARGAH
SUBAYLIĞI ÖĞRENİMİ 27’NCİ
59
HAREKÂT EĞİTİM
YÜZYÜZE EĞİTİM DÖNEMİ FAALİYETLERİNİN DENİZEL
ROMANYA TETKİK VE ÇEVREYE ETKİLERİ
İNCELEME GÖREVİ

65 77
SARUCAPAŞA EĞİTİM MERKEZİ
KOMUTA KONTROLDE
KARAR VERME KOMUTANLIĞI (SAPEM)
30 YAŞINDA

93 113 Deniz Kuvvetleri Komutanı

116
PİRİ REİS’İN İZİNDE Oramiral Bülent Hizmet Dışına AYrılan
BOSTANOĞLU’nun Kabul ve Gemiler
Ziyaretleri

119 133 135 137

TSK REHABİLİTASYON VE
DENİZ HARP OKULU 242’NCİ
DENİZ ASTSUBAY MESLEK
YÜKSEK OKULU 125’İNCİ YIL ERTUĞRUL'UN İZİNDE DENİZ
YIL MEZUNLARI DİPLOMA
BAKIM MERKEZİ MEZUNLARI DİPLOMA ALMA KUVVETLERİ VE DİPLOMASİ
ALMA VE SANCAK DEVİR
VE SANCAK DEVİR TESLİM SEMPOZYUMU
TESLİM TÖRENİ
TÖRENİ

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 5 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Kaptan-I Derya Barbaros Hayrettin Paşa Tablosu Deniz Müzesi’nde Sergileniyor

KAPTAN-I DERYA BARBAROS HAYRETTİN PAŞA

TABLOSU DENİZ MÜZESİ’NDE SERGİLENİYOR

Hazırlayan •• Dz.Bnb.Serhan ARAS

N 28 Mayıs 2015 tarihli milli bir gazetede verilen bir habere

göre dünyaca ünlü Sotheby’s Müzayede Evi’nin New York
birimi, Kaptan-ı Derya Barbaros Hayreddin Paşa’nın bir profil
portresini 04 Haziran 2015 tarihinde “Masters Paintings” başlıklı
müzayedesinde satışa çıkaracaktı. Portre 30 Mayıs-03 Haziran
2015 tarihleri arasında New York halkının beğenisine sunulacak
ve müteakiben satılacaktı.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 6 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Kaptan-I Derya Barbaros Hayrettin Paşa Tablosu Deniz Müzesi’nde Sergileniyor

Sayın Dz.K.K.Ora.Bülent BOSTANOĞLU’nun direktifleriyle tablo-

yu Deniz Müzesi Komutanlığı kazandırmamız için gerekli işlemler
başlatıldı.
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı olarak ilk defa yurt dışında bir müza-
yededen eser alımına çıkacaktık.
Birimler arası koordinasyon süratle sağlandı. Washington Deniz
Ataşemiz satın almaya yetkili kılındı ve 04 Haziran 2015 tarihinde
Dz.K.K.lığı adına müzayedeye katıldı. Tablo başarıyla satın alındı.
Bundan sonraki en önemli aşama Türkiye’ye güvenle getirilmesiy-
di. Bu konu da Hava Kuvvetleri Komutanlığının üstün destekleriyle
tamamlandı.
Barbaros Hayrettin Paşa tablosu artık; dünya üzerinde ait olması
gereken tek yer olan Deniz Müzesi Komutanlığında sergilenecek-
tir.

TABLO’NUN ADI: BARBAROSSA

DÖNEMİ: 16.YY
RESSAM: PİETRA DELLA VICCHE
MÜZAYEDE FİRMASI: SOTHEBY’S/NEW YORK-ABD
MÜZAYEDE TARİHİ: 04 Haziran 2015

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 7 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Kuşimoto Türk Müzesi Açılışı

KUŞİMOTO TÜRK MÜZESİ AÇILIŞI

Hazırlayan •• Dz.Bnb.Serhan ARAS

E rtuğrul Fırkateyni 16 Eylül 1890 tarihinde Japonya Seyri

dönüşü Oşima Adası açıklarında yakalandığı elim fırtına so-
Adanın hemen yakınında Kuşimoto Kasabası bulunmaktadır. Ada-
da bulunan fener bekçilerinin ve ada halkının yoğun çabalarıyla
nucu batmıştır. 69 denizcimiz yaralı olarak kurtarılmıştır.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 8 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Kuşimoto Türk Müzesi Açılışı

Aynı bölgede şehitlik anıtı da yer almaktadır. Şehitlerin anısı-
na adada bir Türk Müzesi kurulmuştur ve Kuşimoto Belediyesi
tarafından işletilmektedir. Müze 2013-2015 yılları arasında dep-
rem takviyesi ve restorasyon işlemine tabi tutulmuştur.
Kuşimoto Türk Müzesinin daha etkin hale getirilebilmesi maksa-
dıyla Dz.K.K.lığınca 2013 yılında başlatılan çalışmalar neticesinde
hazırlanan mankenler, tablolar, gemi maketleri vb. sergi objeleri
125’inci Yıldönümü etkinlikleri kapsamında Japonya’ya götürül-
müştür.
Ertuğrul Fırkateyninin 125’inci Yıl Dönümü faaliyetleri kapsamın-
da Kushimoto /Japonya ‘da icra edilen törenler esnasında Kus-
himoto Türk Müzesinin restorasyon sonrası açılışı, Altes Prenses
AKİKO’nun katılımlarıyla TBMM Başkanı Cemil ÇİÇEK, Kuşimoto
Belediye Başkanı ve Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülent
BOSTANOĞLU tarafından 04 Haziran 2015 tarihinde yapılmıştır.
Ayrıca 03 Haziran 2015 tarihinde, Kuşimoto Royal Otel bahçesin-
de Ertuğrul Fırkateyni anıt modelinin açılışı yapılmıştır.

Dz.K.K.lığınca görevlendirilen müze uzmanı personel ve Kuşimo-

to Türk Müzesi yetkilileriyle yapılan yoğun çalışmalar neticesinde
Kuşimoto Türk Müzesi yeni çehresine kavuşmuştur.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 9 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Kuşimoto Türk Müzesi Açılışı

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 10 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Kuşimoto Türk Müzesi Açılışı

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 11 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Kuşimoto Türk Müzesi Açılışı

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 12 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Kuşimoto Türk Müzesi Açılışı

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 13 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Kuşimoto Türk Müzesi Açılışı

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 14 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Kuşimoto Türk Müzesi Açılışı

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 15 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Ertuğrul Fırkateyni ve Tıp Etiği

ERTUĞRUL FIRKATEYNİ
VE TIP ETİĞİ
Hekimin ödevi, insan sağlığını korumak ve geliştirmektir. Hekimin bilgi ve vicdanı bu görevin yerine getirilmesine adanmıştır.
Dünya Tıp Birliği’nin Cenevre Bildirgesi “Hastamın sağlığı benim ilk önceliğimdir” cümlesiyle hekimi bağlar ve Uluslararası
Tıp Etiği Kodu “tıbbi hizmetleri verirken, hekimin yalnızca hastanın menfaatine göre davranması gerektiğini” duyurur.

Hazırlayan •• Yrd.Doç.Dr.Tpb.Yb.Oktay SARI

GATA K.lığı Aile Hekimliği Anabilimdalı

E rtuğrul Fırkateyninin 16 Eylül 1890 tarihinde Yokohama’dan

Kobe’ye ilerlerken kayalıklara çarparak batması sonucunda
591 kişilik mürettebattan 532'si şehit olmuş, 69 kişi ise sağ ola-
rak kurtarılmıştır.
Yaşananlar ne kadar üzücü ve yürek burkan hadiseler olsa da
günümüze kadar devam eden Türk Japon dostluğunun pekişme-
sinde ve ilişkilerin gelişmesinde önemli katkı sağlamıştır Ülkemizi
temsilen Uzakdoğu seferinde şehadet makamına yükselen ec-
dadımızı saygı ve minnetle anıyoruz. Felaket sonrası ortaya çıkan
yardımlaşma ve beraberlik belki de facianın boyutlarının daha
da büyümesini önlemiştir. Kurtarma esnasında faaliyet gösteren
Japon yetkililer, mahalli halk ve Alman Volf ve Japan Buci Maro
gemilerinin destekleri sayesinde şehit sayısının daha da artması
önlenmiştir.1
Kurtarma faaliyetleri sonrasında da şehit olan askerlerin aileleri
için de yardım toplama kampanyaları başlatılmış, bu döneme ka-
dar sadece yurtiçine yönelik yapılan yardım kampanyaları Ertuğrul
Faciası ile birlikte ilk defa yabancılar için de başlatılmıştır.2
Japon halkının kendi vatandaşı olmayan, kendi topraklarına 9000
km uzaklıkta başka bir ülkenin şehit askerlerine yapmış oldukları
bu yardım kampanyaları ve yardımlar; “Başkalarının yararını da

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 16 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Ertuğrul Fırkateyni ve Tıp Etiği
kendi yararı kadar gözetme”,“diğer insanlara maddi veya manevi
kişisel çıkar gözetmeksizin yararlı olmaya çalışma” veya Macoulay
ve Berkowitz’in ifadesiyle “bireyin bu davranış sonucunda elde
edeceği ödülleri öngörmeden başkalarının yararına yaptığı faa-
liyetler3” olarak da tanımlanan, Konfüçyanizm’de ve Budizm’de
yedi erdemden biri olarak kabul edilen alturizmin (diğergamlık) en
güzel örneklerinden birisi olarak değerlendirilebilir.4
Her ne kadar Ertuğrul Fırkateyni’nin batması bir savaş veya çatış-
ma esnasında olmasa da hangi tarafa ait olursa olsun yaralanan
askerlerin düşman olarak görülmemesi, gerekli tedavilerinin yapıl-
ması da evrensel insani değerlerin bir gereğidir.
Bunun güzel bir örneğine o zamanda yaşanan olaylar sonrası ya-
pılan yazışmalarda rastlamaktayız. 22.Eylül.1890 yılında Japon
doktorların yazdığı mektupta şu satırlar yer almaktadır:
“Katip Akiyama’ya bildiriniz;
Türk Donanmasına ait Ertuğrul Gemisi bu ayın 16’sında de-
nizde seyir halinde iken şiddetli fırtınaya tutularak Kashino
kıyıları yakınlarında kayalıklara çarpıp batmıştır. Muhtarlıktan
bilgi gelince bizler olay yerine gidip yaralılara gerekli tedaviyi
yapıp yardım etmek için gayret ettik. Ama o panik hali içinde
kaç kişiye tedavi uyguladığımızı, hangi ilaçları verdiğimizi not
etme imkanımız olmadı...
Ama aslında bizim en başından beri ilaç ve tedavi bedeli talep
etme düşüncemiz olmayıp, sadece yaralılar için yardıma ihti-
yaçları olduğunu düşünüp yürekten ve var gücümüzle yardım
etmemiz, yalnızca insancıl bir yaklaşımdan ibaret olup ilaç
bedeli ve tedavi masrafları gibi bir beklentimizin olmadığını
bildirmek isteriz.”
Doktor Kawaguchi Sanjuurou
Doktor Date Ichirou
Doktor Matsu Shima
22 Eylül 1890
Fransız düşünür J.J.Rouesseau’nun (1712-1778) “Harp fertler
arasında şahsi bir münasebet değil, devletler arasında bir
münasebettir. Şahıslar geçici olarak düşman olurlar. Dola-
yısıyla, silahsız bir asker artık düşman değildir ve yaşama
hakkına sahiptir.5” ifadesi bu yaklaşımı net bir şekilde ifade et-
mektedir.
Uluslararası olsun veya olmasın çatışma halinde bulunan birlik-
lerde hasta ve yaralılarının durumlarının iyileştirilmesi, silahlı kuv-
vetlerin denizdeki hasta, yaralı ve kazazedelerinin vaziyetlerinin
düzeltilmesi, harp esirlerine yapılacak muamele, harp zamanında
sivillerin korunması gibi konular Cenevre Sözleşmesi ile belirli bir
standarta getirilmiştir. Cenevre sözleşmesi silahlı çatışma hukuku
veya harp hukuku olarak da bilinen uluslararası insancıl hukukun
temel kaynağı olarak görülmektedir.6
Cenevre Sözleşmesine giden yolda bu ihtiyaca neden olan olayla-
ra baktığımızda 1859 yılında Fransa -Avusturya arasında gerçek-
leşen Salferino Savaşı’na şahit olan İsviçreli Jean Henry Dunant’ın,
1862 yılında ‘Bir Salferino Hatırası’ isimli savaş izlenimlerini aktar-
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
dığı eseri ile uluslar üstü bir yardım kuruluşunun oluşturulması fik-
rinde bir dönüm noktası oluşturmuştur. Dunant savaş esnasında,
sağlık hizmeti verecek bir kuruluş olmadığı için savaş meydanında
tıbbi yardım alamadan yatan yaralıların durumuna tanıklık etmiş,
yöredeki sivil halkı yaralı askerlere hangi tarafın askeri olduklarına
bakmaksızın yardım etmek için örgütlemiştir. Ancak tüm çabala-
rına rağmen 22.000 Avusturyalı ve 17.000 Fransız asker basit
yardımlar alamadıkları için hayatlarını kaybetmiştir. Dunant savaş
sonrası yazmış olduğu kitabında iki fikri ortaya atmıştır;7
• Avrupa ülkelerinde, hangi ulustan olduğuna bakılmaksızın
savaşta yaralananlara yardım edecek gönüllü derneklerin barış
zamanında kurulması,
• Ülkelerin, yaralıları korumak ve onlara tıbbi yardım sağlamak
amacıyla uluslararası anlaşmalarda taraf olması.
Dunant tarafından ortaya atılan bu fikir kısa sürede Avrupa’da
destek bulmuş ve Dunant’ın görüşlerine destek veren Cenevre
Halk İdaresi Derneği Başkanı Gustave Moynier’in öncülüğünde
İsviçre Federal Konseyi’nin çağrısıyla askeri yararlılara yardım der-
neği kurmak amacıyla Cenevre’de 5 kişilik bir komisyon oluştu-
rulmuştur. 17 Şubat 1863 tarihinden itibaren “Uluslararası Askeri
Yaralılara Yardım Derneği” adı altında oluşturulan dernek bu ama-
ca yönelik toplantılarına başlamış ve 22 Ağustos 1864 tarihinde
Cenevre Sözleşmesi imzalanarak resmi hale getirilmiştir.8
Cenevre Sözleşmesi haricinde *** tarafından belirlenen silahlı
çatışma hukukunun on temel kuralında da benzer şekilde silahlı
çatışmalarda tarafların uyması gerek etik kurallar belirlenmiştir. Bu
on kural;9
1. Yalnızca düşman askerine ve askeri hedeflere hücum edece-
ğim.
2. Teslim olmuş ve savaş gücünü kaybetmiş düşmana hücum
etmeyeceğim. Bu nedenle düşmanın beni insanca tedavi etmesini
bekleyebilirim.
3. Görevimi yerine getirmek için zorunlu olanlar dışındaki hedef-
leri imha etmeyeceğim. Misilleme yapmayacağım.
4. Askeri durum ve muharebe koşulları izin verdiği ölçüde yaralı,
hasta, kazazede ve ölü personeli koruma konusunda ayırım yap-
mayacağım. Hastalara aldığım emirler doğrultusunda ilk yardım
yapıp tahliye edeceğim.
5. Elime geçen esirlere insanca muamele edeceğim. Onların
silahlarını alıp amirlerime teslim edeceğim. Canları ve diğer var-
lıkları her türlü hücumdan korunmuştur. Onların sadece giyinme,
beslenme, tıbbi destek ve korunma ihtiyaçları dışındaki askeri
malzemelerine el koyacağım. Aynı zamanda kendimin ve silah
arkadaşlarımın güvenliğini alacağım.
6. Sivilleri muharebe alanından uzak tutacağım ve onları koru-
yacağım. Sivil mülkiyeti ihlal etmemeye özen göstereceğim. Ölü
yağmacılığı ve soygunculuğu kesinlikle yasaktır.
7. Tıbbi yardım örgütleri (Kızılay, Kızılhaç vb), sivil savunma ör-
gütleri, kültürel varlıklar ve bunlarla ilgili ekipman korunmuştur,
17 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Ertuğrul Fırkateyni ve Tıp Etiği

ben de zarar görmemeleri için dikkatli olacağım. Birleşmiş Mil-
letler (BM) birlikleri bana ve müttefiklerime saldırmadıkça onlara
hücum etmeyeceğim.
8. Aşağıdaki kurallara sadık kalacağım:
- Kendimi ve silah arkadaşlarımı korumak için ayırt edici işaretleri
kurallara uygun olarak kullanmalıyım.
- Silah ve teçhizatımda değişiklik yapmamalıyım ve yalnızca bana
verilen resmi silahı kullanmalıyım.
- Anti-personel mayın, kimyasal silah ve bubi tuzağı kullanma-
malıyım.
- Savaş ganimeti toplamamalıyım.
9. Silahlı Çatışma Hukuku’na mümkün oldukça uygun hareket
etmeliyim. Uygun hareket etmeyenleri silah arkadaşım olsa bile
amirlerime bildirmeliyim.
10. Uluslararası Ayıt Edici işaret ve sembollere aşina olmalıyım.

DİPNOTLAR
1 YÜKSEL Mehmet, ARAS Serhan, Ertuğrul, Deniz Basımevi, Şubat 2015.
2 YÜKSEL Mehmet, ARAS Serhan, Ertuğrul, Deniz Basımevi, Şubat 2015
3 Saatçi, Ezgi YILDIRIM. Girişimcilikle Diğergamlık harmanından sosyal girişimci mi çıkar?. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi,
Yıl: 2, Sayı: 5, Eylül 2014, s. 103-114
4 http://tr.wikipedia.org/wiki/Di%C4%9Ferk%C3%A2ml%C4%B1k
5 Türkiye Kızılay Derneği-73 Yıllık Hayatı 1877-1949.Ankara.1950.s:5-6
6 http://tr.wikipedia.org/wiki/Cenevre_S%C3%B6zle%C5%9Fmeleri
7 http://www.sessiztarih.com/article-id-405.html
8 Henri Dunant, ; Bir Solferino Hatırası, Çev.: Nermin Arpacıoğlu, Türkiye Kızılay Derneği, Ankara,1964 ; Mehmet Polat, Hilal-i
Ahmer Teşkilatının Kuruluşu ve Teşkilatlanması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih
Anabilim Dalı, Elazığ, 2007, s.3-5.
9 Handbook On The Law Of War For Armed Forces, International Commitee Of The Red Cross, Geneva 1987 s.2

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 18 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Donanma Cemiyeti

DONANMA CEMİYETİ
Hazırlayan •• Dr.Dz.Bnb.Mehmet YÜKSEL

D onanma Cemiyeti 1909 yılında kurulmasından itibaren do-

nanmanın güçlendirilmesi konusunda çok çeşitli çalışma-
Donanma Cemiyeti tarafından 1326 (1910) yılında haftalık ola-
rak yayımına başlanan ve 1335 (1919) yılına kadar da 191 sayı
lar yapmıştır. Bu kurum ihtiyaç halinde yeniden açılması için ilk yayın yapan Donanma Mecmuası’nın ilk sayısında Doktor Petra-
başvurulan bir yapı olmuştur. Ancak değişik tarihlerde kapatılması ki Papadapulo, kaleme aldığı yazısında amaçlarını; “Otuz milyon
söz konusu olsada TSK Güçlendirme Vakfı ve Savunma Sanayiii Osmanlı vatandaşına; ihtiyarına, gencine, çocuğuna, kadınına,
Müsteşarlığı gibi kurumların temelini meydana getirmiştir. erkeğine; Türk, Arap, Arnavut, Çerkez, Kürt, Laz, Rum, Ermeni,
Bulgar’ına; zenginine ve fakirine başvurarak her birinden ayda bir
II. Meşrutiyet döneminde Almanya’da kurulan ve halkın destek-
kuruş almak suretiyle gerçekleştirebileceklerini” belirtmiş ve bu
leri ile donanmayı güçlendirmeye çalışan cemiyetlerin faaliyetleri
kapsamda “Güçlü Bir Donanma İçin Ayda Bir Kuruş” kampanya-
yakından takip edilmiştir. Bu etkilenme neticesinde yeni savaş
sını başlatmıştır.3
gemileri satın alınarak modern bir donanma vucüda getirmek
amacıyla, merkezi İstanbul’da olmak üzere II. Belediye Dairesi’nin
Sağlık Heyeti’nden; Doktor Hafız İbrahim, İsmail Hakkı, Başmü-
hendis Haşim, Doktor Petraki Papadapulo Beylerin girişimleriyle
19 Temmuz 1909 (6 Temmuz 1325) tarihinde II. Meşrutiyet’in
yeniliklerinden biri olarak Donanma Cemiyeti kurulmuştur.1
Donanma Cemiyeti’nın kuruluş amacı, nizamnamesinin ikin-
ci maddesinde; “Osmanlı Devleti’nin büyük devletler arasındaki
mevkiini muhafaza ve umumi menfaatlerini ve ticari ilişkilerini
sağlamak için ihtiyaçla münasip bir deniz kuvvetleri meydana ge-
tirmek” olarak ifade edilmiştir. Bu gayeye ulaşmak için cemiyet
maddi ve manevi her türlü önleme ve meşru vasıtaya başvurmak
ile sorumlu tutulmuş ve siyasetle ilgilenilmeyeceği nizamnamede Cemiyet Tarafından Çıkarılan Yardım Parası
belirtilmiştir.2

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 19 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Donanma Cemiyeti
Bu kampanya ile on milyon Osmanlı vatandaşından her birinden
ayda bir kuruş toplandığında aylık 100.000 lira, yılllık 1.200.000
lira elde edilecek ve bu parayla yılda bir dretnot ya da iki kruvazör
alınabilecektir. On yıl içinde devletin desteği ile birlikte amaçlanan
donanma terkip edilecektir. Zira Alman Muavenet-i Milliye Ce-
miyeti, bu şekilde on yıl içinde Alman donanmasını, İngiltere’yi
endişelendirecek bir seviyeye getirebildiğine göre Osmanlı Do-
nanması’nın da Fransa donanması seviyesini 10 yıl içinde yakala-
yabileceği düşünülmüştür.4
Donanma Cemiyeti’nin kuruluşundan önce de Meclis-i Mebusan’a
Siirt Milletvekili Abdürrezzak Efendi’nin vermiş olduğu tezkerede
benzer ifadeler yer almıştır. Buna göre Abdürrezzak Efendi’: “…
tebai Osmaniyenin yirmi beş milyonu bil’istisna, kusur beş milyonu
bir hesabı basit üzerine birer liradan beş milyon lira kadar mebla-
ğın ianeten itası gibi bir me’seri hamiyet ibraz edecekleri şüphesiz
bulunduğundan hemen ianei mezkûrenin cem’i ve cibayetiyle, bir
müddeti kalile zarfında Amerika’dan son sistem hususunun tahtı
karara alınmasını talep ve teklif eylerim.” dese de bu teklif, meclis
tarafından nazar-ı dikkate alınmamıştır.5
Ayrıca 1908-1913 yılında Almanya’nın İstanbul büyükelçiliğinde
askeri ataşe olarak görev yapan ve Liman von Sanders’in gelme-
siyle görevine devam eden Binbaşı von Strempel Alman Donan-
ma Cemiyeti (Flottenverein) benzeri bir teşkilatın kurulmasını teklif
etmiştir.6 Amiral Gamble Donanma ianesinin 30 bin lirayı geç-
meyeceğini belirtmesi ve ancak Londra’ya gittiğinde bu konudan
olumlu bahsetmesi Donanma Cemiyeti hakkındaki düşüncelerini
belirtmektedir.7
Bu dönemde, İbrahim Hakkı Paşa hükümeti8 de on yıllık bir prog-
ram hazırlayarak, 28 Şubat 1910 tarihinde kabul edilen “Bahriye
Olağanüstü Bütçe Kanunu” ile her yıl 500.000 lira olmak üzere,
on yıl için toplam 5.000.000 lira donanmaya ayrılmasını kabul
etmiştir. Bahse konu kanunun maddeleri aşağıda olduğu gibidir:9
MADDE 1. Kuvve-i Bahriye için fevkalade olarak on sene müd-
detle senevi beşer yüz bin lira tahsis edilmiştir.
MADDE 2. İşbu meblağ Hükümetçe mürettep program dairesin-
de sarfedilecektir.
MADDE 3. Hazine-i Maliye bu program dâhilinde olmak üzere
Donanmayı Osmanî Komisyonu tarafından vuku bulacak mübaya-
ata kefalet edebilecektir.
MADDE 4. Bu suretle vuku bulacak mübayat on senelik muhas-
sesat yekûnundan tenzil edilecektir.
MADDE 5. İşbu kanunun icrayı ahkâmına Bahriye ve Maliye Na-
zırları memurdur.
Bu bütçe Maliye Nezareti tarafından şartlı olarak verilmiş ve Do-
nanma Cemiyeti tarafından toplanacak yardım miktarı hükümetçe
beş milyon liraya tamamlanacaktır.10 Maliye Nezaretince gemi
alımlarında Donanma Cemiyeti’ne mali garanti verilen diğer bir
gösterge de donanmaya alınacak dört adet torpido muhribi için
Meclis-i Mebusan’da Maliye Nazırı Mehmet Cavit Bey verdiği ka-
nun teklifinin meclis tarafından kabulüdür. Böylece;“Donanmâyi
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Osmânî Cemiyeti tarafından iştirak edilecek dört torpido muhri-
binin tediye-i bedalatı için Maliye Nezaretince kefalet edilmesine
mezuniyet verilmiştir.”11
Donanma Cemiyeti merkezi İstanbul olmak üzere ülke çapında
ve yurt dışında Paris, Berlin, Girit, Kıbrıs, Mısır, İran ve Hindis-
tan gibi ülkeler de teşkilatını genişletmiştir.12 Ayni ve maddi
Yardım Beratı
yardımlarla bunlar Sultan II. Abdülhamit’in mücevherleri, hanedan
üyelerinin ianeleri, halk ve memurlardan13 gelen yardımlar ve es-
naf ile köylünün mallarından alınan ianelerle önemli bir bütçeye
sahip olmuştur. 19 Temmuz 1909 tarihinde kuruluşundan itiba-
ren 31 Ocak 1919’e tarihine kadar toplam 606.114.875 kuruş
17 para gelir elde etmiştir. Bu tutar 1.638.775 kuruş emanet
ile toplam 607.753.650 kuruş 17 paradır. Devlet bütçesinden
donanmaya 1907-1908 yılları itibari ile 60,8 milyon kuruş tahsisi
değerlendirildiğinde ciddi bir meblağ meydana gelmiştir.14
Donanma Cemiyeti’ne toplanan yardımlar konusunda basında
olumsuz yayınlar da çıkmıştır. Mithat Paşa’nın damadı Nüzhet
Kemal Bey tarafından Takvim Gazetesi’ne gönderilip, İzmir’in Rum
gazeteleri tarafından da iktibas edilen bir mektupta İttihatçıların,
Bahriye İanesi adına topladıkları paraları zimmetlerine geçirdikle-
rini ve gerekirse bunu belgelerle ispat edebileceğini iddia etmiştir.
Buna karşılık Donanma Cemiyeti ise bu konunun şahsî ve siyasî
ihtiraslardan kaynaklandığını ifade ederek mukabelede bulunmuş-
tur.15
Yapılan ianelerin artırılması için yardım yapanlara Donanma Madal-
yası verilmesi Ocak 1912 senesinde teklif edilmiş ve bu konuda
10 Eylül 1912 tarihinde “irade-i seniyye” çıkarılmıştır. Madalyalar
yardım miktarına göre tunç, nikel, gümüş, altın ve fevkalade altın
olmak üzere beş çeşittir. Bu madalyalar maddi ve ayni yardımları-
nın miktarına göre yardım verenin maliyetini karşılayacak şekilde
beratı ile birlikte sahibine verilecektir. Madalyalar yalnız şahsa ve-
rilmeyip Şirket-i Hayriye gibi müesselere de verilmiştir. Hanedan
üyeleri, Mekke Emiri Şerif Hüseyin, Mahmut Muhtar Paşa, Enver
ve Cemal Paşalar Donanma Madalyası ile taltif edilmiştir.16
Cemiyet’in faaliyet alanı kuruluş amacında olduğu gibi Osmanlı
Devleti’ne ticari ve harp gemisi almaktır. Gemi satın alımları Bah-
riye Nezareti programı dâhilinde; Cemiyet tarafından teşkil edilen
fen heyeti ile Bahriye Nezareti’nin fen heyetinin müşterek kararı ve
20 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Donanma Cemiyeti

devletin kefaletiyle gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda satın alınan 1965 yılında tekrar kurulan Donanma Cemiyeti, 1972 yılı için-
gemiler ve özellikleri şu şekildedir:17 de Deniz Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı22 (Türk Donanma Vakfı

Nakliye Gemileri Yapım/ Hizmete Giriş Tarihi Ülke Tonaj (Ton) Firma
Mithat Paşa 1900/1911 İngiltere 2482 Sir Raylton Dixon&Co, New Castle
Reşit Paşa 18
1900/1911 İngiltere 2482 Sir Raylton Dixon&Co, New Castle
Giresun 1877/1910 İngiltere 1880 Robert Naplier&Son, Glasgow

Torpido Muhribi Yapım/ Hizmete Giriş Tarihi Ülke Tonaj (Ton) Firma
Muavenet-i Milliye 1910/1910 Almanya 765 Fr Schichau AG, Elbing
Yadigar-ı Millet 1910/1910 Almanya 765 Fr Schichau AG, Elbing
Nümune-i Hamiyet 1910/1910 Almanya 765 Fr Schichau AG, Elbing
Gayret-i Vataniye 1910/1910 Almanya 765 Fr Schichau AG, Elbing

Zırhlı Muhrib Yapım/ Hizmete Giriş Tarihi Ülke Tonaj (Ton) Hız(mil)
Turgut Reis 1894/1910 Almanya 10.670 10
Barbaros Hayreddin 1894/1910 Almanya 10.670 10

Ayrca dönemin modern donanmaya örnek teşkil eden,1911

senesinde İngiltere’ye ısmarlanan Reşadiye dretnotunun (23000
ton, 21 mil. 10-30,5 luk, 16-15 lik) satın alımında da cemiyetin
yardımları söz konusudur.19
Cemiyet I. Dünya Savaşı süresince faaliyet göstermiştir. Savaş
sonrası imzalanan Mondros Mütarekesi gereğince Osmanlı Do-
nanması Karadeniz, Akdeniz ve Marmara Denizi’nde kolluk kuv-
veti haline getirilmiştir. Bu da tonajları ve silahları sınırlandırılmış
gemilerle yerine getirileceği de aynı zamanda Mütareke’de be-
lirtilmiştir. Bu kapsamda işgal kuvveti komutanı Amiral Calthrope
tarafından Mondros Müterakesi’nin yerine getirilmesine yönelik
08 Şubat 1919’da harekât emri verilmiştir. Ayrıca Amiral
Donanma Piyango Listesi
Calthrope aynı gün 1909 yılında teşkil edilen ve halkın tüm kat-
1965 yılında tekrar kurulan Donanma Cemiyeti, 1972 yılı içinde
manlarının yardımlarıyla çalışmalarını sürdürmüş olan “Donanma
Deniz Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı 22 ( Türk Donanma Vakfı olarak
Cemiyeti”nin kapatılmasını istemiştir.20
ta adlandırılmış ve ilk başkanı dönemin Dz.K.K. Ora. Celal EYİCE-
19 Temmuz 1909’da kurulan ve Mondros Mütarekesi sonra- OĞLU seçilmiştir.23) ismini almış ve bu kurumlar için gerekli fonlar
sı kapatılan ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında tekrar devam eden oluşturulmuştur.
Donanma Cemiyeti’nin faaliyetlerine 1925’te çıkarılan bir karar-
name ile son verilmiştir. Donanma Cemiyeti Piyangosu ise Tayyare 17 Haziran 1987 tarihinde Kara, Deniz ve Hava Kuvvetlerini Güç-
Piyangosu’na devredilmiştir ve sonra da ismi Milli Piyango şeklin- lendirme Vakıflarının birleştirilmesi 3388 sayılı Kanunun geçici
de değiştirilmiştir.21 maddesi ile kabul edilmiş ve 28 Eylül 1987 tarihinde Türk Silahlı
Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı kurulmuştur.24
KAYNAKÇA
1 Donanma Mecmuası, Sayı 1, Mart 1326/1910, s.4 -14; “Donanma-yi Osmanî Muavenet-i Milliye Cemiyeti” adıyla kurulan Cemiyet
17 Şubat 1913 (4 Şubat 1329) tarihinde “Osmanlı Donanma Cemiyeti” adını almıştır.
2 Selahittin Özçelik, Donanmayı Osmani Muaveneti Milliye Cemiyeti, Ankara, TTK, 2000, s.13-19.
3 Murad Hatip, “Basım-Yayım Hayatındaki 120 Yıllık Bir Dergi Deniz Kuvvetleri Dergisi”,Deniz Kuvvetleri Dergisi, Sayı: 603, Deniz Basımevi,
İstanbul, Kasım 2008, s.4.;Donanma Mecmuası, Sayı: 1, Mart 1326/1910, s.7.
4 Nurşen Gök, “Donanma Cemiyeti’nin Anadolu’da Örgütlenmesi”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara,2007,
s.15.
5 M.M.Z.C., I. Devre, C. V., Ankara, s. 339-340, (30 Haziran 1325/13 Temmuz 1909)
6 Bernd Langensiepen, Ahmet Güleryüz, Osmanlı Donanması1828-1923, 2000, s.14.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 21 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Donanma Cemiyeti

7 Selahittin Özçelik, a.g.e., s.153.

8 İbrahim Hakkı Paşa Hükümeti (12 Ocak 1910-29 Eylül 1911)’nde Harbiye Nezareti-Mahmud Şevket Paşa, Bahriye Nezareti-Halil İbrahim
Paşa, Maliye Nezareti-Cavid Bey
9 M.M.Z.C., I. devre, C.II, Ankara, 1985,s. 288-299.(1 Şubat 1325/14 Şubat 1910)
10 M.M.Z.C., II. devre, C.II, Ankara, 1985, s. 17.
11 M.M.Z.C., I. devre, C.II, Ankara, 1985, s. 27-28.(18 Kânunisani 1325/31 Ocak 1910)
12 13 Temmuz 1911 tarihinde, kuruluşundan yaklaşık iki yıl sonra gerçekleştirilen ikinci kongresinde ise Donanma Cemiyeti Umumi Merkezi’ne
bağlı toplam şube sayısı 46 müstakil merkez şube ve 331 bağlı şubesi bulunmaktadır. Nurşen Gök “Donanma Cemiyeti’nin Anadolu’da Örgüt-
lenmesine İlişkin Gözlemler”, Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Tarih Dergisi, Sayı 43, Mart 2008, s.79-80.
13 Aynı zamanda bu dönemde kara, deniz subayları ve memurların birer maaşlarını Donanma’nın kuvvetlenmesi için Donanma Cemiyetine kendi
istekleri ile bırakmışlardır. BOA, 184/4, 22 Kanun-i evvel 1329.
14 Selahittin Özçelik, a.g.e., s.22-216.;Nurşen Gök, Donanma Cemiyeti’nin Anadolu’da Örgütlenmesi, s. 28-29.
15 Türk İnkilâp Tarihi Enstitüsü Arşivi, 141/LXVI, A 120, a-b.
16 BOA, MV, 235/171(29 Şaban 1332/22 Temmuz 1914); Selahittin Özçelik,a.g.e., s.221-225
17 Bernd Langensiepen, Ahmet Güleryüz, Osmanlı Donanması 1828-1923; Nurşen Gök,Donanma Cemiyeti’ninAnadolu’da Örgütlenmesi,s.
44-45
18 1911-1914 yılları arasında hastane gemisi olarak kullanılmıştır.
19 M.M.Z.C.,I. devre, C.II, Ankara, 1985, s. 17(13 Kânunisani 1325/12 Ocak 1910) İbrahim Hakkı Paşa hükümeti(12 Ocak 1910-29 Eylül
1911)’nde Harbiye Nezareti-Mahmud Şevket Paşa, Bahriye Nezareti-Halil İbrahim Paşa, Maliye Nezareti-Cavid Bey; BOA, MV, 153/46 (6
Haziran 1327 /19 Haziran 1911); Besbelli, a.g.m., s.71.
20 Selahittin Özçelik, a.g.e.
21 Selahittin Özçelik, a.g.e., s.6.
22 TBMM, Zabıt Ceridesi, Devre: XVII, c. XIII,, Birleşim: 70, s. 460-461, (07.03.1985)
23 DKD, “Türk Donanma Vakfı”, Cilt 78, Sayı 472, Nisan 1972, s. 95.
24 RG, Karar No: 1987-3388, 25 Haziran 1987.

ayreddin Turgut Reis

Barbaros H

Muavenet-i Milliye

Reşadiye Dretnotu

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 22 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Ertuğrul Fırkateyni’nin İzinden
ERTUĞRUL FIRKATEYNİ’NİN İZİNDEN
Hazırlayan •• TCG GEDİZ Komutanlığı
D eniz Kuvvetleri olarak, daha önce 1990 ve 2000 yıllarında
TCG TURGUTREİS, 2011 yılında TCG GEMLİK fırkateyni ile
icra edilen uzak doğu seyrinin dördüncüsü için TCG GEDİZ’in tef-
rik edilmesi, bizler için büyük bir gurur kaynağı olmuştur.
Bu şerefli ve kutsal göreve seçilmenin haklı gururuyla birlikte Ko-
mutanımızdan erlerimize kadar tüm personeli büyük bir heyecan
sarmıştı. Derhal hazırlıklara başladık. Bu görev kapsamında yap-
mamız gerekenleri ve bizden beklenenleri ortaya koymak üzere
Ertuğrul Fırkateyni’nin 125 yıl önce Japonya’yı ziyaretinin hikaye-
sini özümsedik.
Zira, şanlı tarihimiz boyunca yaşadığımız birçok zaferin yanında,
bizleri milletçe yasa boğan, ancak sonuçları itibariyle, milletimize
güç veren, aramızdaki bağları güçlendiren, ikili ilişkilerimize yön
veren, kavuşmak için çıktıkları yolda, gidip de dönemeyenlerin
hazin hikâyelerini barındıran acı olaylar da bulunmaktadır.
1890 yılının Temmuz ayında, İstanbul’dan Japonya kıyılarına
doğru, 14 ay boyunca her türlü deniz ve hava şartlarına göğüs
gererek, salgın hastalıklar, idari, teknik ve lojistik güçlükleri sinele-
rine çekerek, kendilerine verilen vazife uğruna, ebediyete yelken
açan Ertuğrul Fırkateyni Levendleri, işte bu acı olaylardan birinin
kahramanları olarak, şanlı tarihimizde unutulmaz bir yere sahiptir.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
16 Eylül 1890 günü, Kushimoto açıklarında yakalandığı ve o
güne kadar hiç görmediği büyüklükteki tayfuna daha fazla daya-
namayıp kayalıklara çarparak batan Ertuğrul Fırkateyni, kahraman
levendlerimize ebedi bir kabristan olmuş, aynı zamanda aralarında
binlerce deniz mili olan iki millet arasında da kuvvetli bir bağ ku-
rulmasını sağlamıştır.
Denizcilik tarihimizde unutulmaz bir yere sahip Ertuğrul Fırkateyni
ve O’nun kahraman levendlerinin hikâyesinin genç nesillere daha
iyi aktarılması maksadıyla, içinde bulunduğumuz yılda tüm kamu
ve özel kurumlarla işbirliği içerisinde birçok etkinlik planlanmıştır.
Planlanan faaliyetlerin başında, Ertuğrul Fırkateyni tarafından yapı-
lan seyrin anısını bir kez daha yaşatmak üzere Ertuğrul’un izlediği
rota ve limanları da kapsayacak şekilde TCG GEDİZ tarafından
icra edilecek uzak doğu seyri gelmektedir. Bu göreve seçilmiş
olmaktan dolayı hissettiklerimizden ve göreve yönelik hazırlıkla-
rımızdan önce kısaca bu hazin kahramanlık öyküsünden bahset-
mek istiyoruz.
Osmanlı devleti ile Japonya arasındaki ilk resmi temas 1871 ta-
rihinde gerçekleşmiştir.
Japonya tarafından Avrupa‘ya gönderilen Büyükelçi İwakura‘nın
başkanlığındaki heyete dahil olan Japon Dışişleri Bakanlığı katibi
Fukuchi Genichiro, Japon devletinin temsilcisi olarak İstanbul‘a
23 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Ertuğrul Fırkateyni’nin İzinden
gelmiştir. Fukuchi’nin ziyaretinden 7 yıl sonra, 1878’de “Seiki”
adlı bir Japon harp gemisi İstanbul’a gelmiş, bu Japon gemisinin
kaptanı Yarbay İnoue’ye, Abdülhamit, “Ben de ülkenize bir gemi-
mizi gönderip kaptanım ve zabitanım vasıtasıyla İmparatorunuza
selamımı iletmek istiyorum. Lütfen sevgimi Japon İmparatoru’na
söyleyiniz” diyerek nişan vermiştir.
1887 yılının Eylül ayında, Japonya İmparatoru’nun amcası olan
Prens Komatsu‘nun eşiyle birlikte İstanbul’a yaptığı ziyaret iki ülke
arasında kurulan ilişkiye hız kazandırmıştır. Ekim 1886’dan Aralık
1887’ye kadar Amerika, Avrupa ülkeleri ve Çin’i kapsayan büyük
bir inceleme gezisine çıkan Prens Komatsu, ilk Japon asilzadesi
olarak, İstanbul’u da ziyaret etmiş ve Padişah II. Abdülhamit ta-
rafından kabul edilerek, Japon imparatorunun dostluk mesajını
iletmiştir.
Resim 1 - Prens Komatsu
II. Abdülhamit, Prens Komatsu ve heyetine büyük bir yakınlık
göstermiş, itibarlı bir misafir olarak onları Dolmabahçe Sarayı’n-
da ağırlamıştır. Ayrıca kendilerine madalya ve nişanlar da tevcih
etmiştir. Prens Komatsu ülkesine döndükten sonra, ziyareti sü-
resince gördüğü yakın ilgiden dolayı teşekkür etmek amacıyla
Padişah’a Krizantem Nişanı’nı göndermiştir.
II. Abdülhamit, Japonya ile ilişkilerde somut bir gelişme sağlamak
için harekete geçmiş, Japonya’ya bir gemi göndermeye karar
vermiştir. Gezinin resmi bir şekil almaması için de, Japonya’ya
gönderilecek geminin bir okul gemisi olması uygun görülmüştür.
Padişah, gemiye Bahriye Mektebi son sınıf öğrencilerinin ve yeni
mezunların da bindirilerek, hem staj/ tatbikî deniz eğitimi fırsatı
olmasını hem de savaş gemisi imajının silinmesini istemiştir. Böy-
lece Avrupalıların bu işe karışma ihtimaline çözüm bulunmuştur.
Sıra geminin seçimine gelince Doğu’da yeni bir kuvvet halinde
beliren Japonya’ya gönderilecek gemi Osmanlı’nın gücünü tem-
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
sil edebilecek kadar ihtişamlı olmalıydı. Aynı zamanda; Osmanlı
tersanelerinde inşa edilmiş, personel taşıma kapasitesi yüksek,
maliyetin düşürülmesi maksadıyla hem makine hem de yelkenle
seyredebilen bir gemi olması da isteniyordu. Donanma’nın envan-
terindeki gemiler arasından özellikle dış görünüşüyle en heybetli
gemilerden biriydi Ertuğrul.
Resim 2 - Ertuğrul Fırkateyni
Ertuğrul Fırkateyni 1863 yılında İstanbul Kasımpaşa tersanesin-
de inşa edilmiş, boyu 79 mt. eni ise 15,5 mt olan bir gemiydi.
İlk inşasında yelkenli olan Ertuğrul Fırkateyninin makine ve kazan
modernizasyonu İngiltere’de yapılmıştı.
Resim 3 - Ertuğrul Fırkateyni Personeli
Ertuğrul’un Japonya’ya intikali esnasında, Asya coğrafyasında kök
salan İngiliz İmparatorluğu’nun idaresi altındaki Müslüman top-
lumlarda nabız yoklamak ve Osmanlı Devleti’ne yönelik olumlu
bir yaklaşım tesis etmek, Asya Müslümanlarının Hilafete bağlılık-
larının güçlendirilmesi suretiyle maddi ve diplomatik desteklerini
sağlamak amacıyla Süveyş, Aden, Bombay, Kolombo, Singapur,
Saygon ve Hong Kong limanları da seyir programına dahil edil-
miştir. Biz de TCG GEDİZ ailesi olarak ülkemiz ile bölge ülkeleri
arasında tesis edilen ilişkilerin geliştirilmesi ve yeni ilişkilerin tesis
edilmesine katkı sağlamak maksadıyla 125 yıl sonra aynı rotaları
kullanarak Ertuğrul’un dümen suyundan anılan limanlara ziyaretler
icra edecektik.
Takvimler 2 Temmuz 1305/14 Temmuz 1889 Pazar gününü
gösterirken Ertuğrul Fırkateyni İstanbul’dan ayrılarak Japonya’ya
24 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Ertuğrul Fırkateyni’nin İzinden

doğru harekete geçmişti. Ertuğrul, ilk olarak Marmaris limanı- Japonya’da baş gösteren Kolera salgını Ertuğrul’u da etkilemiş, bu
na, oradan Süveyş’e intikal etmiş, Port-Sait’te bir gece kalmıştı. gelişmeler üzerine 21 Temmuz’da Yokohama’dan avara edilerek
Süveyş Kanalı geçişi esnasında talihsiz bir kaza geçirerek bir süre Yokosuka’daki Nagaura karantina bölgesine intikal edilmiş ve ma-
onarım için Süveyş’te bulunmuştu. Onarımların tamamlanmasını alesef bu süre içinde toplamda 37 kişi daha koleraya yakalanmış
müteakip 23 Eylül 1889‘da Süveyş‘ten ayrılmış, Cidde’ye uğra- ve 13 kişi hayatını kaybetmişti. Karantinadan dolayı hareket tarihi
yarak 7 Ekim 1889‘da Aden’e varmıştı. Aden’den kömür ikmalini yine ertelenmişti. Japonya’da fırtına dönemi olan Eylül-Ekim ay-
müteakip 10 Ekim’de Bombay’a intikale geçmişti. ları gelmişti. Bütün bu olumsuz gelişmelerin neticesinde Ertuğrul
Fırkateyni, karantina için gittiği Yokosuka’dan Yokohama‘ya geri
20 Ekim’de Bombay’a uğrayan Ertuğrul ve mürettebatına halk
dönmeyerek, buradan İstanbul’a doğru 15 Eylül 1890’da hareke-
büyük ilgi göstermişti. Bombay’da yayınlanan iki gazete, günde
te geçmek zorunda kalmıştı. Dönüş yolunda yakalandığı fırtınaya
binlerce kişinin ziyaret ettiği Ertuğrul hakkında makaleler yayın-
yorgun bedeni dayanamayarak mürettebatıyla birlikte Kushimoto
lamış ve bu makalelerin tercümeleri de Ceride-i Bahriye’de ya-
bölgesinde yer alan Oşima Adası'nın açıklarında denizin soğuk
yınlanarak İstanbul halkına iletilmişti. İngilizce olarak yayınlanan
sularında ebedi istirahatgâhına çekilmişti. Elim kazadan kurtulanlar
“Gazette of Bombay” 28 Ekim 1889, “Advocate of India” ise
İstanbul’a dönmüş, kalan deniz şehitlerimiz ise Ertuğrul Fırkateyni
29 Ekim 1889 tarihli nüshasında Ertuğrul ve mürettebatına geniş
ile birlikte vatanımızdan binlerce mil mesafede, en uzakta ve en
yer vermiş, gemiye karşı olan büyük ilgiden söz etmiştir.
doğuda sonsuza kadar sürecek dostlukların temelini atmıştı.
Bir haftalık liman ziyaretinin ardından Bombay’dan ayrılan Ertuğ-
Kazadan yaralı kurtulan 69 kişi Kuşimoto’dan Kobe’ye nakledil-
rul, 1 Kasım’da Kolombo’ya varmıştı. Ertuğrul’un Kolombo’da
mişlerdi. Kobe’deki tedavi işlemleri sonrasında tüm yaralılar Hiei
gördüğü ilgi Bombay’daki ilgiyi gölgede bırakır ölçüde olmuştu.
ve Kongo adlı Japon savaş gemileri ile İstanbul’a getirilmişlerdi.
Civar şehirlerden ziyarete gelen on binlerce insan, geminin etra-
fını saran tekne ve sandallar tarafından adeta sevgi seline maruz
kalınmıştı. Beş günlük liman ziyareti sonrasında Fırkateyn 5 Kasım
1889 günü Singapur’a müteveccihen hareket etmişti.
15 Kasım 1889‘da Singapur‘a ulaşmış, Japonya’da devletin ami-
ral seviyesinde temsil edilmesi için, bu limanda Miralay Osman
Bey terfi ettirilerek mirlivalığa getirilmişti.
Singapur yıllar sonra ilk kez olay çıkarmayan, taşkınlık yapmayan,
sokakta kavga etmeyen denizciler görmüştü. Üs komutanı perso-
nelin örnek tavrından ötürü teşekkürlerini defaatle Osman Paşa’ya
iletmiş, Osman Paşa da Singapur halkının ve üssün misafirperver-
Resim 4 - Yaralılar Kobe Kızılhaç Hastanesi Bahçesinde
liği için üs komutanını makamında ziyaret ederek teşekkürlerini
bildirmiştir.
Uygun mevsim rüzgârlarının beklenilmesi sebebiyle Singapur’da Kazanın meydana geldiği yer Japonya karasuları içerisinde en çok
dört aya yakın bir süre kalan Ertuğrul, 22 Mart 1890’da Hong deniz kazasının meydana geldiği yerlerden biri olup, “Funakara”
Kong’a doğru harekete geçmiş fakat hava muhalefeti sebebiyle adlı bu mevkinin, halk arasında “Şeytan Kayalıkları” denen tehlikeli
kömürün yetmemesi üzerine Fransız Sömürgesi olan Saygon’a bir yer oluşu, kaza akşamı biri Alman diğeri İngiliz olmak üzere iki
uğrayarak ikmal yapmış ve hava şartlarının düzelmesini bekle- geminin daha bu yakınlarda batmış olması da bölgenin alelade bir
mişti. 20 Nisan’a kadar burada kalan Ertuğrul, 26 Nisan’da Hong mevki olmadığını göstermektedir. İntikali süresince tüm zor şart-
Kong’a ulaşmıştı. lara rağmen diplomatik misyonunu başarıyla tamamlayan Ertuğrul
Fırkateyni Türk-Japon dostluğunun temellerini atmış, geleceğin
5 Mayıs 1890’da Nagazaki’ye doğru yola çıkan Ertuğrul yine hava denizci nesillerine örnek olmuştu.
muhalefeti sebebiyle Foçu’ya uğramak zorunda kalmış, 18 Ma-
yıs’ta ileri harekete geçerek 22 Mayıs’ta Nagazaki’ye, 26 Mayıs’ta Kazada ölenlerin anısına, geminin battığı yere en yakın
Kobe’ye varmıştı. 7 Haziran 1890’da Yokohama’ya ulaşan Ertuğ- kara parçası olan Kushimoto’da bir anıt yapılmıştır. Şehitlik
rul Fırkateyni limandaki yerli ve yabancı gemilerce karşılanmıştır. 21 Eylül 1890’da oluşturulmuş, ilk Şehitlik Anıtı Japonlar tara-
fından 1891’de dikilirken, 1929’da tadil edilmiş, aynı yıl Haziran
Osman Paşa, 13 Haziran 1890‘da İmparator‘a Padişah’ın mektu-
ayında Japon İmparatoru tarafından da ziyaret edilmiştir. Türkiye
bunu, nişanını ve diğer hediyelerini takdim etmiş; İmparatoriçe’ye
tarafından restore edilerek 1937’de tekrar açılan anıtın önünde,
de taç ile murassa gerdanlığı sunmuştur. Osman Paşa Tokyo’da
her yıl düzenli olarak anma törenleri yapılmaktadır. “Ertuğrul Fırka-
yabancı devlet elçileriyle resmi temaslarda bulunmuştur.
teyni Şehitlerini Anma Törenleri” esnasında, adaya ne zaman bir
Ertuğrul personelinin liman ziyareti süresince hâl ve tavırları Ja- Türk gelse mutlaka inceden bir yağmur yağdığı, Japonların da bu
pon halkının övgülerine mazhar olmuştu. Dönüş için hazırlıklar yağmurların “şehit denizcilerin buruk sevinç gözyaşları” olduğuna
yapılırken Ertuğrul’u bir şansızlık daha yakalamıştı. 1890 yılında inandığı söylenmektedir.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 25 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Ertuğrul Fırkateyni’nin İzinden
Şimdi biraz da Ertuğrul Fırkateyni'nin Japonya Seyrinin 125’inci
Yıldönümü seyri görevine tefrik edildiğimiz süreçte TCG GEDİZai-
lesi olarak yaşadıklarımız ve hissettiklerimizden kısaca bahsetmek
istiyoruz. Ertuğrul Fırkateyni'nin Japonya seyri ile ilgili yapılacak
etkinlikler kapsamında bir fırkateynin Japonya’ya gidecek oldu-
ğunu öğrendiğimizde acaba bu gemi biz olabilir miyiz diye heye-
canlanmıştık. Takvimler Kasım 2014 ayını gösterdiğinde Japonya
Seyrine ilişkin onayların alındığı haberlerinin yayılması ile birlikte
bu tarihi göreve kimin ya da kimlerin gideceği konuşulmaya baş-
lanmış, diğer gemilerde olduğu gibi gemimizi de görevin heyecanı
kaplamıştı. Sonrasında katılacak gemi adaylarının isimlerinin du-
yulması ile birlikte heyecan daha özelde ilgili gemilerin personelini
sarmaya başlamıştı. Görev için gemimizin aday olduğunu öğren-
mek bile büyük bir gurur vesilesiydi. Hemen beraberinde görev
periyodu, gidilecek ülkeler, ziyaret edilecek limanlar en önemlisi
de vatanımızdan en uzak noktadaki şehitlerimiz için ne yapabiliriz
konusu personel arasında konuşulan konular haline gelmişti.
18 Aralık 2014 tarihinde artık resmi olarak gidecek geminin ismi-
nin belirlendiği haberi gemideki gece yarısı seyir sessizliğini bölü-
yordu. Salonlar ve branş mahalleri arasında telefonlardan meşgul
sesi geliyordu. İcra edilecek görevin heyecanı gemi personelin-
den ailelerine yansımış, bir taraftan uzun soluklu bir seyrin getire-
ceği ayrılık düşünülürken, diğer taraftan da Ertuğrul Fırkateyni’nin
Japonya Seyrinin 125’inci Yıldönümü için icra edilecek bu tarihi
göreve seçilmiş olmanın gururu ağır basıyordu.
TCG GEDİZ Ailesinin Gurur Tablosu
√ (Görev İcra Edilen Ülkeler Turuncu, Görev Planlı Ülkeler Mavi)
“Anavatanda güvende olmak için denizde güçlü olmak, dünyada
söz sahibi olmak için tüm denizlerde var olmak.” ilkesi ile dün-
ya denizlerinde sancak/varlık göstererek başta Japonya olmak
üzere Ertuğrul Fırkateyni’nin Japonya Seyri’nin 125’inci Yıldö-
nümü Faaliyetleri süresince liman ziyaretleri icra edilecek ülkeler
ile ilişkilerin geliştirilmesi ve yeni ilişkilerin tesis edilmesine katkı
sağlamak maksadıyla, 1 Nisan – 31 Temmuz 2015 tarihleri ara-
sında Cibuti / CİBUTİ’den başlayarak Karaçi / PAKİSTAN, Mumbai
/ HİNDİSTAN, Colombo / SRİ LANKA, Port Klang / MALEZYA,
Jakarta / ENDONEZYA, Hong Kong / ÇİN, Qingdao / ÇİN, Busan /
GÜNEY KORE, Shimonoseki / JAPONYA, Kushimoto / JAPONYA,
Tokyo / JAPONYA, Manila / FİLİPİNLER, Singapur / SİNGAPUR,
Chennai / HİNDİSTAN, Maldivler / MALDİVLER, Salallah / UM-
MAN ve Cidde / SUUDİ ARABİSTAN limanlarına yönelik ziyaret ve
eğitimler icra edilecekti.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Tüm personelde sözcüklere sığdırılamayacak haklı gurur, Deniz
Kuvvetleri Komutanımız Oramiral Bülent BOSTANOĞLU ve Do-
nanma Komutanımız Koramiral Veysel KÖSELE’nin gemimizi yıl-
başı tebrigatı kapsamında ziyaretleri ile daha da artmıştı.
Evet göreve tefrik edilmiştik, bunun haklı gururunu yaşıyorduk, bir
taraftan da bu görevi aziz Ertuğrul Şehitlerinin anısına layık şekilde
yapmak arzusu ve sorumluluk duygusu kendisini kuvvetli bir şekil-
de hissettiriyordu. Bu bilinçle süratle görev hazırlıklarına başladık.
Komutanlarımızın Yılbaşı Tebrigat Ziyareti
Seyrin tarihi önemine ve görevin temsil boyutuna ilişkin durumsal
farkındalığı artırıcı brifingler ile ziyaret edilecek limanları tarihi ve
kültürel boyutta tanıtmaya dönük brifingler verilmeye başlanmıştı.
Bölgedeki farklı dillerde ihtiyaç duyulabilecek basit cümleler der-
lenerek personelin istifadesine sunuluyordu. Görevin temsil boyu-
tuna ilişkin resepsiyonlarda konuşulabilecek muhtemel konularda
açık kaynak tabanlı İngilizce notların hazırlıklarına başlanıyordu.
Görev kapsamında gemide görevlendirilecek personele ulaşıla-
rak göreve ilişkin hazırlıklardan haberdar ediliyor ve kendilerine
yapmaları gerekenler bildiriliyordu. Bu kapsamda resepsiyonlarda
ve liman ziyaretlerinde şehirlerde küçük konserler vermek üzere
görevlendirilecek olan bando ile irtibata geçilerek tüm gidilecek
ülkelerin popüler müziklerine ilişkin hazırlık yapılması isteniyordu.
Harekât ihtiyaçlarının süratle çözüme kavuşturulduğu ve herkesin
zamanla yarışarak en iyiyi sunmaya çalıştığı bir sürecin yaşanması
herkeste ayrı bir iç motivasyona dönüşüyordu. Gemi bünyesine
görev kapsamında eklenen tonlarca malzemenin transferi, cep-
hane transferinde olduğu gibi tüm personelin oluşturduğu zincirle
yapılıyor, personel zincirin baklaları gibi birbirine kenetleniyordu.
Uzun seyirlere yelken açmak, sevdiklerimizden uzaklaşmak;
gerektiğinde ve acil bir durum hâsıl olduğunda kendilerine ulaş-
mamız Deniz Kuvvetlerimizin bize sunduğu imkânlarla mümkün
olabiliyordu. Personelimiz bu tip görevlerle son dönemlerdeki ge-
lişmeleri, kendilerine verilen önemi daha yakından görme, yaşama
ve tecrübe etme imkânına sahip olabiliyordu. X Bandın kapla-
ma sahası dışına çıkıldığında iletişimi sağlama üzere KU-BAND
montajı yapılmıştı. Personelimiz bu sayede her zaman aileleriyle,
sevdikleri ile görüşebileceklerdi.
Gemi içerisinde ilgili hazırlıklar hızla devam ederken, diğer taraftan
gidilecek limanlar ve icra edilecek faaliyetlerle ilgili inceleme ve
26 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Ertuğrul Fırkateyni’nin İzinden

planlama faaliyetleri de devam etmekteydi. Hazırlıklar kapsamında

gidilecek limanlara yönelik bağlanacak iskele/rıhtımın görülme-
sinden başlayarak liman bölgesine ait ziyaret tarihindeki genel
meteorolojik durum da dahil olmak üzere tüm harekat bilgi ihti-
yaçlarını karşılayacak şekilde hazırlanan kontrol listeleri üzerinden
ön tetkik gezilerine başlanmıştı. Göreve ilişkin yapılacak hususlar
kapsamında Deniz Kuvvetlerinde, bakanlıkların ve kamu kurumla-
rının temsilcileri ile iki adet ön toplantı yapılmıştı. Yapılan toplantılar
sonucunda ziyaret edilecek ülkelerde yapılacak yardım hususları
olmak üzere icra edilecek faaliyetler koordine edilmişti.
Seyrin asıl hedefi olan Japonya’daki Ertuğrul Şehitlerimizi anmak
için icra edilecek tören yanında burada yapılacak etkinlikler içe-
risinde Ertuğrul Fırkateyni’nin battığı bölgede dalgıçlar tarafından
dalış yapılacak, batığa 125’inci yıl anısına plaket bırakılacak, Prof. Komutanlarımızın AKH Kapsamında Gemi Ziyareti
Dr. Sunay AKIN tarafından konferans verilecektir. Şehitlerimizi an-
mak üzere biri Ertuğrul Fırkateyni'nin karanlık sularda kaybolduğu Tarihler 1 Nisan 2015 tarihini gösterirken Ertuğrul Fırkateyni'nin
mevkide denizde, diğeri anılarına inşa edilen Ertuğrul Şehitliğinde izinden Japonya’ya kadar liman ziyaretlerimizi yaparak gitmeyi,
olmak üzere iki tören icra edeceğiz. Aynı şekilde Ertuğrul Fırka- Şehitlerimizi ebedi istirahatgâhlarında ziyaret etmeyi, Japonya’ya
teyni'nde şehit düşenler yanında yüce Türk Milletinin binlerce mil intikalde ve dönerken ziyaret edeceğimiz tüm ülkelerle ikili iliş-
uzaklıkta dünya insanlığı ve barışı için feda ettiği evlatları Kore kilerimizi geliştirmeyi ve emniyetle ana üssümüze avdet etmeyi
Şehitlerini, Busan/Kore Cumhuriyeti’nde icra edeceğimiz tören umarak ve bunu yapmak için inancı tam, hazırlıkları tam limandan
ile aziz hatıralarını anacağız. Japonya ve Kore Cumhuriyeti’ndeki avara ediyorduk.
şehitlerimizin vatan özlemlerini vatanımızdan getirdiğimiz topraklar
ile az da olsa gidermeye çalışacağız.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 27 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Ertuğrul Fırkateyni’nin İzinden

KAYNAKÇA:
1. Büyüktuğrul, Afif, Osmanlı Harp Tarihi ve Cumhuriyet Donanması, Cilt 3, Deniz Basımevi, İstanbul, 1983.
2. Çoker, Fahri, Bahriyemizin Yakın Tarihinden Kesitler, Dz.K.K.lığı Karargah Basımevi, Ankara, 1994.
3. Esenbel, Ayşe Selçuk, “19’uncuYüzyılda Japonya’nın Genel Siyaseti ve Türkiye’ye Bakışı” (Haz: İstanbul Deniz Müzesi K.lığı),
Uluslararası Ertuğrul Fırkateyni Sempozyumu Bildiri Kitabı (s.15-39), Dz.K.K. Basımevi, İstanbul, 2010.
4. Gerede, Hüsrev, Türk-Nippon Dostluğu’nun Sonrasız Hatırası Ertuğrul, T.C. Tokyo Büyükelçiliği, Tokyo,1937.
5. Ilgaz, Arif Hikmet - Ilgaz, Hasene, Yüzüncü Yıl Armağanı, Ertuğrul Faciası, İstanbul, 1990. Komatsu, Kaori, Ertuğrul Faciası -
Bir Dostluğun Doğuşu, Turhan Kitabevi, Ankara, 1992.
6. Nobuo, Misawa, “Japonca Kaynaklar Açısından Ertuğrul Faciası (1890)” (Haz: İstanbul Deniz Müzesi K.lığı), Uluslararası Ertuğ-
rul Fırkateyni Sempozyumu Bildirileri (s.15-39), Deniz Basımevi, İstanbul, 2010.
7. Nutki, Süleyman, Musavver Ertuğrul Fırkateyni Faciası: Vesaik-i Resmîye ve Hususiyeye Müsteniddir, Matbaa-i Bahriye, 1327
[1911]-(Osmanlıca).
8. Şimşek, Erdoğan, Dünden Bugüne Ertuğrul Fırkateyni, Deniz Basımevi, İstanbul, 2006.
9. Ulusan Şahin, F. Şayan, Türk-Japon İlişkileri, T.C. Kültür Bakanlığı, Ankara, 2001.
10. Yücel Eronat, Canan, Ertuğrul Süvarisi Ali Bey’den Ayşe Hanım’a Mektuplar, Türkiye İş Bankası Kültür Y., İstanbul, 2007.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 28 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Türkiye Antarktika’da Üs Kurmalıdır
TÜRKİYE ANTARKTİKA’DA ÜS KURMALIDIR
Hazırlayan •• Prof.Dr.Bayram ÖZTÜRK
İ.Ü.Öğretim Üyesi, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Başkanı
T ürkiye’den Amerika’ya gidip kıtada bilimsel çalışmalar ger-
çekleştiren ilk Türk araştırmacı olarak Atok Karaali göste-
rilebilir. İyonosfer fizikçisi Atok Karaali, 1959-1965 yılları ara-
sında ABD’nin “Operation Deepfreeze” adlı projesi kapsamında
Antarktika’daki bilim üssü Plato İstasyonu’nda araştırmalarda
bulunmuştur. 1968’de ABD’nin Antarktika Yer İsimleri Danışma
Kurulu kıtanın batısındaki Marie Byrd Toprakları’nda yer alan
Matikonis Tepesi’nin 9 km doğusundaki küçük bir kayalık böl-
geye Karaali Kayalıkları (Karaali Rocks) adını vermiştir. Kara-
ali Kayalıkları böylece Antarktika’da ilk Türk isimli yer olmuş-
tur. Daha sonra birçok Türk araştırmacı beyaz kıtaya gitmiştir.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Bunlardan Antarktika’da yukarı atmosfer çalışmalarıyla öne çıkan
Prof.Dr. Umran İnan’ın adı ise 1994’te, Ross Buz Sahanlığı’nın ba-
tısında bulunan Victoria Toprakları’ndaki bir tepeye (Inan Peak) ve-
rilmiştir. Bendeniz de Japon Kutup Araştırmaları Enstitüsü ekibiyle
Kasım 2014’te Antarktika’ya gittim, Mart 2015’te geri döndüm.
Antarktika ve Güney Okyanusu’nda denizel biyoçeşitlilik, deniz
koruma alanları ve akıntı rejimiyle ilgili dört ay süreli bir sefere
katıldım. 1990-91 yıllarında Prof.Dr.Erol İZDAR hocamızın dü-
zenlediği toplantılarda anlatılan ve benim de merakla dinlediğim
“Beyaz Kıtayı” inceleme olanağım doğdu.
29 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Türkiye Antarktika’da Üs Kurmalıdır
Antarktika ve Güney Okyanusta araştırma yaptığım
Shirase askeri buzkıran gemisi
Kıtayı çevreleyen Güney Okyanusu ve Antarktika tek bir bölge
olarak değerlendirilebilir. Bu bölgenin coğrafi konumu 65-90
güney enlemleri arasında yer almaktadır ve %95’i buzlar altında-
dır. Kıtada devletlerin kurduğu ve sayıları giderek artan bilim üsleri
Antarktika’nın önemine işaret etmektedir. Kıtada hâlihazırda 29
ülkeye ait yüzün üzerinde üs bulunmaktadır. Başta ABD, Rusya
Federasyonu, Japonya, Şili, İngiltere ve Arjantin olmak üzere be-
lirli ülkeler kıtada birden fazla üsse sahiptir. Antarktika ve Güney
Okyanusu dünya üzerindeki iklimleri, dolayısıyla küresel akıntıyı
düzenleyen sistemin ana kaynağı olması bakımından büyük önem
taşır. Bu akıntı sistemi dünyamızı 2000 yılda dolaşmaktadır.
Küresel Akıntı Sistemi ve Antarktika
Ayrıca, son zamanlarda çok konuşulan Ozon tabakasındaki in-
celme ve atmosferdeki Co2 miktarının artışı Antarktika üzerinde
daha net izlenmektedir. İklim değişikliği nedeniyle özellikle Batı
Antarktika’daki buzulların erimeye başladığı ve bu erimenin 2010
yılında deniz suyu seviyesini 50-60 cm kadar yükselteceği tahmin
edilmektedir. Bu ise hem kıta da hem de Güney Okyanus gibi
alanlarda daha fazla araştırma izleme programlarını gerektirmek-
tedir.
Unutulmaması gereken başka bir noktaysa, Kril denilen bir tür
Karidesin kıta etrafında milyonlarca ton olan canlı kütlesi yani av-
lanma imkanıdır. Bu karides türü zaten bir çok ülke tarafından
avlanarak dünya pazarlarına sürülmektedir.
1.Hak İddiaları ve Antarktika Antlaşması
Avustralya Antarktika’nın %42’si üzerinde hak iddia etmektedir.
Ancak bu hak iddia edilen alanlara Çin ve Hindistan daha sonra
üs kurmuştur. Şili, Antarktika pasaportu vererek kıtada hak iddia
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
ettiğini bildirmektedir. Birleşik Krallık Antarktika’da hak iddia etti-
ği bölgeyi “British Antarctic Territory” olarak tanımlamakta, kıtada
görev yapan araştırmacıları vergiden muaf tutmaktadır. Arjantin’in
hak iddiasında bulunduğu bölge, Şili ve Birleşik Krallık’ın iddia
ettiği bölgelerle örtüşmektedir. Fransa ve yeni Zelanda’nın hak id-
dia ettiği bölgeler ise daha kısadır.Norveç’in toprak talepleri daha
kuzeye doğrudur.Kıtada Amerikan üsleri de bulunmaktadır. Ancak
ABD Antarktika üzerinde açık şekilde hak talep etmemekte, ek bir
talepte bulunmamaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti ve Rusya Fede-
rasyonu da Antarktika’daki yoğun faaliyetlerine karşın kıta üzerin-
de henüz hak iddia etmemiştir. Kıtada ayrıca hak iddia edilmeyen,
fakat tamamen buzullarla kaplı ve penguenlerin dahi nadiren ya-
şadığı bazı bölgeler de vardır.
Kıtaya ilgi gösteren 12 devletin girişimiyle imzalanan ve 1961’de
yürürlüğe giren Antarktika Antlaşması doğrultusunda 2048’e ka-
dar kıta üzerindeki bütün hak iddiaları dondurulmuş durumdadır.
Antarktika Antlaşması, kıtanın bilim, barış, silahlardan arındırılması
ve işbirliği üzerine kuruludur. Taraf ülkelere kıtanın bütün bölge-
lerine ulaşım özgürlüğü sağlamakta ve askeri faaliyetleri yasak-
lamaktadır. Gelinen aşamada Antarktika Antlaşması toplam 52
devlet tarafından imzalanmıştır. Antlaşmaya taraf olan 52 devletin
29’u danışman üye statüsündedir ve her yıl düzenlenen Antark-
tika Antlaşması Danışma Toplantısı’nda karar alma sürecinde oy
hakkına sahiptir. Türkiye’nin de içinde bulunduğu diğer gruptakiler
ise antlaşmanın tarafı olmakla birlikte danışman olmayan ülkeler
konumundadır. Antarktika ile ilgili karar veren ve kıtayla ilgili geliş-
meleri yöneten birinci gruptaki 29 ülkedir. Antarktika Antlaşması
kapsamındaki faaliyetlerin yürütülmesi amacıyla Arjantin’in baş-
kenti Buenos Aires’te 2004’te daimi bir sekretarya kurulmuştur.
1991’de antlaşmanın tarafı olan 39 devlet, gelecek 50 yıl bo-
yunca Antarktika’daki yeraltı kaynaklarının çıkarılmaması doğrul-
tusunda bir karar almış, bu karar kapsamında imzalanan Çevre
Protokolü (Madrid Protokolü) 1998’de yürürlüğe girmiştir. Kıtada-
ki faaliyetleri bilimsel çalışmalarla sınırlı tutan Çevre Protokolü’nün
2048’e kadar yürürlükte kalacağı beklenmektedir. 2048’de ise
Antarktika Antlaşması’nın hükümlerinin ve bu kapsamda Çevre
Protokolü’nün gözden geçirilmesi ihtimali bulunmaktadır. Farklı
devletler antlaşma hükümleri yeniden düzenlenirken söz sahibi
olmak ve kıta üzerinde pay elde etmek için belirli stratejiler izle-
mektedir. Devletlerin bu stratejilerinin temelinde kıtadaki kaynaklar
üzerindeki güç mücadelesi yatmaktadır. Antarktika petrol ve do-
ğalgaz ile canlı kaynaklar gibi sahip olduğu doğal kaynaklarla dev-
letleri cezbetmektedir. Dolayısıyla 2048 yılından sonra Antarktika
kıtasıyla ilgili tartışmaların artması beklenmektedir.
Antarktika’daki buzullar dünyadaki içme suyunun toplam hacmi-
nin yaklaşık %70’ini, geçmektedir. Antarktika’daki büyük buzulla-
rın Afrika’ya taşınmasıyla binlerce insanın su sorununun çözülmesi
de tartışılan konular arasındadır. Fransa’nın, Birleşik Krallık’ın hatta
Suudi Arabistan’ın benzer projeleri bulunmakla birlikte henüz so-
mut bir adım atılmamıştır. Yalnız bu konu üzerinde araştırmaların
başlatılması da araştırma yapan ülkeleri ilerleyen tarihlerde öne
geçirebilecektir.
30 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Türkiye Antarktika’da Üs Kurmalıdır
2.Türkiye ve Antarktika
Antarktika’da gelişmiş ülkelerin birçok üsleri bulunur; bunda pek
yadırganacak bir durum olmayabilir. Ancak hiç denize kıyısı olma-
yan ülkelerin bile üssünün bulunması veya ekonomik düzeyleri
ülkemizden daha iyi olmayan ülkelerin bile üslerinin bulunması
bizleri düşünmeye sevk etmelidir. Başka işimiz kalmadı mı? Veya
bir bu iş eksikti gibi müstehzi konuşmalar ancak miyop bir bakış
açısıyla açıklanabilir. En son Kazakistan ve Moğalistan anlaşma-
yı imzalayarak üs için çalışmalara başlamışlardır. Ayrıca Monako
Prensliği de üs kurmak için planlama yapmaktadır. Bütün bunlar
olurken Ortadoğudan hiçbir ülke danışman ülke değildir. Başta
Pakistan büyük bir heyecanla 1991 yılında ilk üssü kurmuş an-
cak devamını getirememiş ve faaliyetleri akamete uğramıştır. Bu
dönemde Pakistan Deniz Kuvvetleri ve Oşinografi Enstitüsü üssün
kurulması için ortak çalışmışlardır.
Ben de arkadaşlarımla birlikte burada Türkiye’nin üs kurması
talebiyle 2012 yılında Dışişleri Bakanlığı’nda temaslarda bulun-
dum. 2013’te Brüksel’de yapılan Antarktika Antlaşması Danışma
Toplantısı’na heyet başkanı olarak katıldım. Aynı şekilde 2014’te
Brezilya’da ve 2015 ‘te Bulgaristan’daki taraflar toplantısına ka-
tıldım. Burada tarafıma başarılı araştırmalar nedeniyle “Japonya
Antarktika madalyası” tevdi edildi.
39. Taraflar toplantısı,2015 Bulgaristan .Tarafıma
Japonya Antarktika madalyası( JARE 56) tevdisi.
Türkiye’nin ulusal çıkarları açısından Antarktika konusunda belirli
bir strateji geliştirilmeli ve bu strateji doğrultusunda hareket edil-
melidir. Öncelikle Antarktika’da faaliyet göstermenin Türkiye’nin
çıkarları açısından sağlayabileceği imkânlarla ilgili farkındalığın ar-
tırılması gerekir. Farkındalık arttıkça baskı grupları oluşacaktır. Tür-
kiye’de ilkim değişikliği, atmosfer, oşinografi, jeoloji, buzul ve su
konularında çalışan araştırmacıların Antarktika’ya yönlendirilmesi,
Ankara’nın kıtaya yönelik geliştireceği stratejiye temel sağlayabi-
lecektir. Bu alanlarda geliştirilecek araştırma projelerinin fonlama
için başta TÜBİTAK ve diğer devlet kurumlarına sunulması önem
arz etmektedir. Bu konuda devlet ve vakıf üniversitelerine büyük
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
görev düşmektedir. Çünkü üs kurulması, araştırma yapılacaksa
anlamlıdır. Üs kurulunca buranın lokomotif gücü bilim insanları
olacaktır. Bilim yapılmayacaksa ve dolayısıyla danışmâ ülke statü-
sü alınamayacaksa üs kurmanın zaten fazla anlamı yoktur.
Diğer taraftan Antarktika’yla ilgili yürütülecek projeler kapsamında
toplanan bilgi ve belgelerle kurumsal hafıza oluşturulmalıdır. Bu
konuda yerinde bir adım olarak Türkiye’de ilk defa İstanbul Teknik
Üniversitesi "Kutup Araştırmaları Merkezi” kurmuştur. Aynı şekilde
ilgili diğer kurumların da kıta ile ilgili takip edilecek strateji için
hazır olması gerekmektedir. Bütün bunları koordine edecek bir
merkezi kurumun yani Kutuplar (Arktik ve Antarktik) Enstitüsü’nün
kurulmasının zamanı ise gelmiştir. Zaten Kuzey (Arktik) konusunda
ülkemiz bu yıl gözlemci ülke olması için gerekli başvuruları yap-
mıştır. Antarktika konusunda farkındalığın artırılması ve kurumların
hazırlıklı hale gelmesinin yanında bilimsel yayınlar ve bunların ni-
telik ve niceliğidir. Bölgeye yapılan seferlerin sonucunda bilimsel
yayın üretebilmek daha çok kıymet ifade edecektir. Bu yayınların
antlaşma sekretaryasına sunulması ise bilimsel gücümüzün gö-
rünmesi ve evrensel bilime yapacağımız katkı bizi danışman ülke
amacımıza daha fazla yaklaştıracaktır. Hâlihazırda ülkemizde bu
konuda Türkçe yayın bulunmadığından tarafımca yakın zamanda
yayınlanması planlanan Türkçe “Neden Antarktika” isimli bir kitabın
basım aşamasına gelinmiştir. Esasen bu yazı da bu kitabın özeti
niteliğindedir.
Türkiye, kıtada söz sahibi olmak için Antartika Antlaşması’nda
birinci grup ülkeler sınıfına dâhil olmaya yönelik bir strateji ge-
liştirmeli ve bu stratejiyi istikrarlı biçimde sürdürmelidir. Türkiye
danışman ülke olmadan yani birinci gruba dâhil olmadan Antark-
tika’nın geleceğinde ne söz sahibi olabilecek, ne de kıtada hak
iddia edebilecektir. Bu doğrultuda Türkiye’nin atması gereken ilk
adım kıtada bir an önce üs kurarak araştırmalara başlamasıdır.
Yeterli finansal kaynağın ayrılması ve bu alanda çalışacak nitelikli
ve istekli akademik kadronun yetiştirilmesi halinde Antarktika’da
üs kurmak ve başarılı olmak mümkündür.
Antarktika’da üs yeri için ilk etapta çevre etki değerlendirmesinin
yapılması gerekmektedir. Çevre etki değerlendirmesinin yapı-
labilmesi için ise Çevre Protokolü’nün imzalanması ve meclisin
onayından geçmesi gerekmektedir. Konuyla ilgili kanun tasarısı
18 Aralık 2014 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin günde-
mine gelmiştir. TBMM’de Antarktika’nın gündeme gelmiş olması
bu konuda bir mesafe alındığını göstermesi açısından önemlidir.
Üs kurulması meselesinde iki temel konu önem arz eder. İlki mali
kapasitedir. İlk aşama da on kişilik yaz üssünün kurulabilmesi için
gerekli olan meblağ mütavazi bir bütçeyle 5 milyon dolar civarın-
dadır. Yıllık lojistik masraflarının tutarı da ortalama 5 milyon dolara
tekabül etmektedir. Türkiye’nin ortalama yıllık 10 milyon dolarlık
mali yükümlülük konusunda iktisadi gücünün yeterli olduğu dü-
şünülmektedir. Bu kapsamda en geç 2023 yılında üssün açıla-
cağı hedeflenerek buna göre mali planlamanın yapılması gerekir.
Bununla birlikte burada verilen bütçe tahminidir ve daha ayrıntılı
ayrı bir incelemenin yapılması şarttır. İkinci husus ise akademik
kapasitedir. Birçok konuda olduğu gibi Antarktika çalışmalarında
31 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Türkiye Antarktika’da Üs Kurmalıdır

da birçok bilim dalındaki eksiklik giderilmeli, bu açığın kapatıla- ve bu konudaki çabalara katkıda bulunmalıdır. Bunun dışındaki
bilmesi için yeni disiplinlerde nitelikli akademik kadronun yetişti- yaklaşım ve düşünceler bizi esas hedefimizden saptırabilir.
rilmesi gerekmektedir. Ayrıca, yurtdışında akademik çalışmalarını
Hem maddi hem de akademik anlamda yeterli kaynağa sahip
sürdüren birçok Türk vatandaşı sayesinde bu eksikliği az da olsa
olan Türkiye bu konuda grişimde bulunması halinde küresel öl-
giderebilecek yeteneğe sahibiz. Yalnız yurtdışındaki araştırmacılar
çekte bir çalışmaya başlamış olacaktır. 1995 yılında Antarktika
bu konuda kendilerine iş güvencesi verilmesini beklemektedir.
Sözleşmesi’ni imzalayan Türkiye yaklaşık 20 yıldır bu alanda
Halihazırda ülke içinde az da olsa yetişmiş bir kritik araştırmacı
somut bir ilerleme kaydedememiştir. Antarktika konusunda bir
sayısı bulunmaktadır.
strateji belirlenmesi ve bu doğrultuda hareket edilmesi hepimizin
3.Sonuç sorumluluğundadır. Çünkü bu alanda planlı olarak yol kat etmek
Türkiye’nin menfaati için önemlidir.
Türkiye Antarktika’da üs kurmak, görünürlüğünü artırmak yanında
bir dünya mirası olan kıtanın korunması için de çaba sarf etmeli

Antartika buz ve iklim değişikliği çalışmaları

İç Antartika Skallen Buzulu’nda çalışmalar

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 32 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Deniz ve Kadın
DENİZ VE KADIN
Hazırlayan •• Dz.Bnb.Müge SAVAŞKUL MÜRTAY
D eniz tarihinde kadınların ilk olarak kadın kimliklerini gizleye-
rek erkek kılığında ve “korsan” sıfatıyla güverteye ayak bas-
tıkları, ülkemizde ise ilk olarak “gemici eşi” sıfatıyla sivil bahriyeye
giriş yaptıkları müteakiben miço, telsiz zabiti ve köprü üstü zabiti
sıfatları ile gemilerde çalıştıkları bilinmektedir.
Türk kadını olmak; kadın olmanın sorumluluklarından daha ağır ve
ciddi mesuliyetleri omuzlarımıza yüklemiştir. Çünkü biliriz ki, kaza-
nılan her zafer için atalarımızın kanları feda edilmiştir. Cumhuriye-
tin kurulmasıyla beraber gerek sosyal, gerekse siyasal alanda var
olup faaliyette bulunmalarına önem verilmekle birlikte kadınlarımız
haklı özgürlük savaşında cephede dahi kendisine yer bularak var-
lığını duyurup vatanını korumayı daima kendisine görev bilmiştir.
Ulu Önder ATATÜRK Türk kadınından beklentilerini ”İnsanlar dün-
yaya mukadder oldukları kadar yaşamak için gelmişlerdir. Yaşa-
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
mak demek faaliyet demektir. Bundan dolayı bir toplumun bir
uzvu atalette olursa, o toplum felç olmuştur. Bir toplumun hayatta
kalması ve muvaffak olması için çalışmanın ve başarılı olabilme-
nin bağlı olduğu bütün sebep ve şartları kabul etmesi gerekir.
Bundan dolayı bizim toplumumuz için ilim ve fen lazımsa bunları
aynı derecede hem erkek ve hem de kadınlarımızın kazanmaları
gerekir” ifadesi ile belirtmiştir. Bunun üzerine artık biz Cumhuriyet
kadınlarına düşen görev açık ve net olarak belirlenmiştir.
Türkiyede kadınların bahriyeye katılmaları 1955 yılına dayanmak-
tadır. 1955 yılında Deniz Harp Okulu sınav ilanında; “T.C. vatan-
daşı olmak ve erkek olmak” ifadesi yerine sadece; “T.C. vatandaşı
olmak” ifadesine yer verince 2 bayan öğrenci (Gürışık GÜRPINAR
ile İlgi YENER) Deniz Harp Okuluna girmeye hak kazanmış ve
bahriyenin yolu kadınlara açılmıştır.
33 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Deniz ve Kadın
1956 yılında Deniz Harp Okuluna bir bayan öğrenci alınmış an-
cak uyum problemi yaşadığı için kendi isteği ile mezun olamadan
okuldan ayrılmıştır. 1957 yılında Gürışık GÜRPINAR asteğmen
rütbesiyle diplomasını alırken İlgi YENER devre kaybettiği için
1958 yılında mezun olmuştur.
1958 yılında Nihal GÖKÇAKIN Deniz Harp Okulunda eğitime baş-
lamış ve 1960 yılında mezun olmuştur. Mezuniyetini müteakip
Yıldız Teknik Üniversitesinde mühendislik eğitimi alarak mühendis
sınıfına geçmiştir.
1959 yılında 5 bayan öğrenci (Seval ÜNSALDI (ERDOK), Günsel
BATURALP, Serpil ERDEMLİ, Saime ÖZSARI ve Kudret GÜNDÜZ)
Deniz Harp Okulunda eğitime başlamış ve 1961 yılında mezun
olmuşlardır. Gemilerde görev yapmayı çok istemelerine rağmen
dönemin şartları uygun olmadığından denizin kıyı birliklerine atan-
mışlar ve meslek hayatları süresince personel, ordonat ve istihba-
rat gibi karargah görevlerini yürütmüşlerdir.
1955-1961 yılları arasında Deniz Harp Okulunda öğrenim gören
kadın bahriyelilerin yegane deniz görevi asteğmen nasbedilmele-
rini müteakip SAVARONA okul gemisi ile 1 ay süresince yaptıkları
Akdeniz limanlarını kapsayan eğitim seyridir.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Ulu önderin “Denize hakim olan cihana hakim olur” vecizesi Türk
Donanmasına yeni bir bakış açısı getirmiştir. Erkek egemen dün-
yada kadının kendine yer bulma çabası devam etmekle beraber
Türk kadını denizcilik mesleğine gönül vermiştir. 1955 yılından
günümüze kadar Deniz Kuvvetleri Komutanlığında görev yapmak,
okyanuslar aşarak şanlı bayrağımızı dalgalandırmak, o tertemiz
beyaz üniformayı layıkıyla taşıyabilmek için büyük çaba içine gir-
mişler, denize ve denizciliğe uyum aşamasını büyük zorluklarla
atlatmışlardır.
ATATÜRK’ün yolunda büyük bir özveri ve azimle Türk Deniz Kuv-
vetlerine uzun yıllar hizmet etmiş, subay kimliğinin yanı sıra annelik
görevlerini de ihmal etmemiş 1961 yılı mezunlarından (E) Dz.Bnb.
Seval ERDOK’la 1997 yılı mezunu Dz.Bnb. Müge SAVAŞKUL
MÜRTAY başkanlığında 1998 yılı mezunu Dz. Bnb. Feride Ebru
İLGÜ ve 2009 yılı mezunu Dz.Ütğm.İrem ÇAYLI katılımıyla Mar-
mara Yelken Kulubünde “kadın subayların tarihi gelişimi” konulu
söyleşi yapılmıştır.
Yapılan söyleşi esnasında (E) Dz.Bnb.Seval ERDOK’ un anılarını
anlatırken gözlerindeki ışıltı ve bahriye aşkının hala taze olduğu-
na şahit olunmuştur. Yapılan söyleşide ilk kadın bahriyelilerden
olmanın, tek kadın olarak karargâhlarda çalışmanın ve belki en
zor görevlerden biri olan asker anne olma durumunun geçmişle
gelecek arasındaki serüveni üzerine konuşulmuş, bu serüvenin
ayak izlerini taşıyan fotoğraf albümündeki bahriyeli kadın subay
olmanın gururunu, mutluluğunu, zorluluğunu taşıyan anıların su
yüzüne çıkmasına vesile olmuştur.
(E) Dz.Bnb.Seval ERDOK Heybeliada’da konuşlu Deniz Harp Oku-
lundaki ilk gününü ve onu lumbarağzında karşılayan en kıdemli
bayan öğrenci merhum (E) Alb.İlgi YENER’in gösterdiği şefkati yü-
zünde asılı kalan gülümsemesiyle bizlere aktarırken yaşadığı hü-
zün ve sevince şahit olunmuştur. Anılardan en dikkat çekici olanı
1974 yılında Kıbrıs Barış Harekatında yaşanmıştır. Eşi de subay
olan Seval Binbaşı harekat kapsamında eşiyle beraber karargaha
göreve çağrılmış ve kızını annesine bırakarak görevine gitmiştir.
Türk kadını çocuğunu cepheye göndermeye hazırdır da arkada
34 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Deniz ve Kadın

bırakmaya hazır mıdır? Seval Bnb. inanılmaz bir ikilem olarak ni-
telendiriyor bu durumu. Bu ikilemin üstesinden gelmeyi başaran
bahriyeli kadın subaylar Harp Okullarının kadınlara kapatılmasıyla
derin bir hayal kırıklığına uğramışlardır.
1992 yılında Harp Okullarına tekrar bayan öğrenci alınmaya baş-
lanmış ve bu kapsamda 25 bayan öğrenci Tuzla’da konuşlu Deniz
Harp Okuluna alınmıştır. Ayrıca bu kez kanun yenilenmiş ve Deniz
Harp Okulundan mezun olan kadın subaylara da gemilerde çalış-
ma hakkı verilmiştir.
Gelişmekte olan Türkiye Cumhuriyeti 1992 yılında ordunun kapı-
larını tekrar kadınlara açtığında kamuoyunda büyük bir umut ve
sevinç dalgası yayılmıştır. Konu artık yurt içi sınırlarını aşmış deniz
aşırı memleketlerde NATO üyesi ülkelerin ortak konusu olmaya
başlamıştır. Gelişimin bir ülkenin aydınlık yüzü kabul edilirse Türk
kadını gelişimin simgesi haline gelmiş ve beklentileri karşılamıştır.
Bu hususta gerek aklın ve ilmin önderliğinde aldığı eğitim, gerek-
se kıt’adaki görevleri uhdesinde başarıları saygıyla karşılanmıştır.
Bahriyeli kadın subaylar atandıkları görevleri en iyi şekilde icra
etmelerinin yanı sıra, akademik ve spor alanlarında da başarılara
imza atmışlar ve atmaya devam etmektedirler. Bunlardan bazıları
aşağıda sunulmuştur.
İlk Kadın Helikopter Pilotu (Deniz Kuvvetlerinde): Dz.Bnb.Zerrin
TOSUN,
İlk Kadın Eğitim Botu Komutanı: Dz.Bnb.Gökçen FIRAT,
İlk Kadın Kurmay Subay (Deniz Kuvvetlerinde): Dz.Bnb.Yasemin
BAYRAKTUTAN (Minik bebeğini ihmal etmeden Akademiyi 1’in-
cilikle bitirmiştir.),
İlk Kadın Deniz Hava Taktik Komutanı: Dz.Bnb.Ebru Nilhan BOZ-
KURT.
Askeri alanda başarılarını gösteren kadın bahriyeliler çeşitli spor
alanlarında da ülke ve dünya çapında önemli derecelere imza
atmış ve bizleri gururlandırmışlardır. Bunlardan bazıları aşağıda
sunulmuştur.
İlk Olimpiyat Meşalesi Ödülü Alan Milli Kadın Sporcu (Kürek Bran-
şı) :Dz.Bnb.Müge S.MÜRTAY, İlk Askeri Pentatlon Kadın Dünya
Şampiyonu: Dz.Bnb.Asu BÜYÜKDURMUŞ.
“Güçlü Ordu Güçlü Türkiye” dahilinde bahriyeli kadın subaylar ola-
rak amacımız daimi Başkomutanımız Mustafa Kemal ATATÜRK’ün
Anadolu kadınına güvenini pusula kabul edip, sancağımızı mavi
vatan ötesinde daha ilerilere taşımaktır.
Ulu Önderimiz Mustafa Kemal ATATÜRK’ün öngördüğü gibi “Mille-
timiz güçlü bir millet olmayı azmetmiştir. Bunun gereklerinden biri
de kadınlarımızın her konuda yükselmelerini sağlamaktır. Bundan
dolayı kadınlarımız ilim ve fen sahibi olacaklar ve erkeklerin geç-
tikleri bütün öğretim basamaklarından geçeceklerdir”.

Kaynakça
(1) (E) Bnb.Seval ERDOK Anıları
(2) Deniz Harp Okulu Müzesi
(3) www.denizcilikvegemi.com

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 35 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Maviliklere Gönül Veren Kahramanların Beyaz Kanatlı Şefkat Melekleri

MAVİLİKLERE GÖNÜL VEREN

KAHRAMANLARIN BEYAZ KANATLI
ŞEFKAT MELEKLERİ

Hazırlayan •• Bahriyeliler Derneği

S ubay, astsubay, uzman erbaş, devlet memuru ve işçilerden

oluşan ve otuz bin kişiyi aşkın profesyonel personele sahip
Türk Deniz Kuvvetleri aynı zamanda kendine has gelenekleri ve
yaşam tarzı ile çok büyük bir ailedir. Sadece personelin değil aynı
zamanda eşlerin ve çocukların da dahil olduğu bu büyük aile bah-
riyeli olma tutkusuyla birbirine kenetlenmiştir.
Deniz Kuvvetlerinin değerli personeli üstün vazife bilinci ile görev-
lerini yaparken, kimi zaman ülkemizden çok uzaklarda, tüm dünya
denizlerinde Türk bayrağını dalgalandırırken, personel ailelerinin
birbirlerine destek olması, çeşitli sosyal ve kültürel faaliyetler ile

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 36 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Maviliklere Gönül Veren Kahramanların Beyaz Kanatlı Şefkat Melekleri

gerek kişisel gelişimlerine gerekse toplumun gelişimine katkı

sağlamaları, ihtiyaç sahiplerine yardımda bulunarak toplumsal so-
rumluluk projelerine destek olmaları önemli bir husus olarak öne
çıkmaktadır.
Deniz Kuvvetleri personeli eşlerinin kurduğu “Bahriyeliler Derneği”
bu amaca yönelik bir kurum olarak faaliyet göstermektedir. “Mavi-
liklere Gönül Veren Kahramanların Beyaz Kanatlı Şefkat Melekleri”
logosuyla faaliyetlerini sürdüren Bahriyeliler Derneği, her ne kadar
2014 yılından itibaren mevcut ismini kullansa da elli yıla yakın
köklü bir kurum olma özelliğini taşımaktadır.
İlk olarak “Deniz Subay Eşleri Yardım Derneği” adıyla 1967 yılında
Derneğimiz tarafından yapılan yardımlar eğitim ve sağlık yardım-
faaliyetlerine başlayan derneğimiz, 1972 yılında “Deniz Astsubay
ları olmak üzere iki kategoride düzenlenmektedir. Derneğimizce
Eşleri Yardım Derneği”nin kurulması ile faaliyet alanını genişletmiş,
1 Eylül 2014 – 1 Ağustos 2015 döneminde 54 kişiye düzenli
2000 yılında “Deniz Subay ve Astsubay Eşleri Yardım Derneği” adı
eğitim/sağlık yardımı yapılmıştır. Ayrıca Gölcük şubemiz tarafın-
altında güçlerini birleştirmiştir. Yeni tüzük çalışmaları neticesinde,
dan lösemili bir çocuğumuza nakdi yardımda bulunulmuş, Ankara
Deniz Kuvvetlerinde görev yapan tüm subay, astsubay, uzman er-
merkezimiz tarafından ise engelli bir çocuğumuza yürüme cihazı
baş, memur ve işçileri kapsayacak şekilde 2014 yılında “Bahriye-
temin edilmiş ve Deniz Okullarında okuyan genç bahriyelilere sivil
liler Derneği” adını alan derneğimiz, halen faaliyetlerine başarıyla
kıyafet yardımında bulunulmuştur.
devam etmektedir.

Yardım faaliyetlerinin yanısıra, derneğimiz tarafından düzenlenen

Derneğimizin amacı; üyelerimiz arasındaki ortak arkadaşlık ve
yardım duygularını pekiştirmek, insani duyguları geliştirmek, top-
lumun kültürel ve sosyal ihtiyaçları ile ilgilenmek, denizi ve deniz-
ciliği sevdirmek, denizciliği özendirici ve destekleyici çalışmalarda
bulunmaktır.
Derneğimizin 1000’e yakın üyesi bulunmaktadır. Üyelerimizin
ve Deniz Kuvvetleri personelinin destekleri ile icra edilen faali-
yetlerden ve derneğimize yapılan yardım/bağışlardan elde edilen
gelirler yukarıda belirtilen kuruluş amacımız doğrultusunda ihtiyaç
sahiplerine yardımda bulunmak üzere kullanılmaktadır. Yapılan
yardımlarda öncelik Deniz Kuvvetleri mensupları ve aile bireyleri
ile Deniz Okullarında okuyan “Genç Bahriyelilere” verilmektedir.
Deniz Kuvvetleri personeli ve yakınlarının yanısıra toplumun de-
ğişik kesimlerinden ihtiyaç sahiplerine de bütçe imkanlarına göre
destek sağlanmaktadır.
ve dernek üyelerimizin katılımıyla icra edilen sosyal/kültürel faa-
liyetler ve çalışma grupları (otizm, down sendromu) ile, bir yan-
dan Deniz Kuvvetleri ailesine olan aidiyet duygusu geliştirilirken
diğer yandan üyelerimizin kişisel gelişimlerine katkı sağlanmakta
ve üyelerimiz arasında etkin bir iletişim ağı oluşturulmaya gayret
gösterilmektedir. Bu tür faaliyetler aynı zamanda derneğimizin ve
Deniz Kuvvetlerinin tanıtımına olumlu katkı sağlamaktadır.
Derneğimizin tanıtımına yönelik Ankara, İstanbul, Gölcük, Kara-
mürsel, Erdek ve Mersin bölgelerinde tanıtım toplantıları düzen-
lenmiştir. Önümüzdeki dönemde benzer faaliyetler ile derneğimi-
zin ve icra ettiğimiz faaliyetlerin daha fazla kişi tarafından bilinmesi
amaçlanmaktadır.
Derneğimiz ile ilgili detaylı bilgilere, yardım koşulları ile yardım
başvuru formlarına www.bahriyeliler.org internet sitemizden ula-
şabilirsiniz. Ayrıca siz de derneğimize üye olmak, icra ettiğimiz
faaliyetlerde yanımızda olmak isterseniz internet sitemizdeki on-
line üyelik linki vasıtasıyla derneğimize üye olabilirsiniz. Sizleri de
aramızda görmek dileğiyle…

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 37 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Atatürk’ün Eğitim Hayatı ve Sınıf Arkadaşları

ATATÜRK’ÜN EĞİTİM HAYATI VE

SINIF ARKADAŞLARI
Hazırlayan •• E.Dz.Alb. İbrahim AKKAYA

Y rd.Doç.Dr. Ali GÜLER’in, 2001 basımlı, “Askeri Öğrenci

Mustafa Kemal’in Ders Notları” ile bizim “Akademiler” ki-
Eskiden not sistemi farklıydı. 45 ve 20 üzerinden not verilirdi.
Hatta, bizdeki bir diplomada da aynıydı. Bir de “üssümizan” vardı
tabından faydalanarak, hayatını çok iyi bildiğimiz Atatürk’ün “okul ki aynı notu alanlar arasında fark oluyordu.
hayatını” merak etmememiz mümkün değildir.
Bilindiği gibi Mustafa Kemal’in ilkokul hayatı girdi-çıktılıdır ve yıl
Bu not çizelgelerini, Manastır’daki okulunda da görmüştüm. Şim- kaybı da olmuştur; yani ara vermiştir. O zamanki ortaokulun üçün-
di, Atatürk Müzesi olan bu okulun yanına park ettiğimizde, çok cü sınıfına imtihanla kabul edilmiştir (1893).
heyecanlanmıştım! Türkiye ve Makedonya devleti tarafından ha-
İlkokuldan itibaren birinciliği hiç kimseye kaptırmayan Ahmet Tev-
zırlanan bu müzeyi gezerken, sanki öğrenci Mustafa Kemal ile
fik, toplam 444 notu almış, M. Kemal ise üssümizan sebebi ile
beraberdim…
ortaokulu 443 ile bitirmesine rağmen dördüncü sırada tamam-
Dünyada ve bizde, büyük adamların hayat ayrıntıları çok merak lamıştır.
edilir. Napoleon hakkında, üç bin kitap ve makale yazıldığını oku-
Manastır Askerî Lisesinde de Ahmet Tevfik’le aynı notu almalarına
yoruz.
rağmen gene üssümizandan dolayı ikincilikle tamamlamıştır.
Yıllar önce, Mustafa Kemal’in Selanik’teki üvey babasının evini
“İdadîde (lisede) iken birinci ve ikinci olmak için hepimizde şiddetli
ziyaret ederken, o kadar heyecanlanmamıştım; çünkü doğduğu
bir gayret vardı.” diyecektir.
ev değildi!

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 38 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Atatürk’ün Eğitim Hayatı ve Sınıf Arkadaşları
İstanbul’a, çeşitli askeri liselerden gelmişlerdir. Bu kalabalık grup,
altı sınıfa bölünmüştür. M. Kemal birinci kısımdadır (13 Mart
1899).
Saint Joseph’ten gelen Ali Fuat (Cebesoy) ile (onu, yatakhane-
deki karyola göstermesi yüzünden) kader onları tanıştırır, arkadaş
olurlar; Ali Fuat’ın paşa babasının evine evci çıkar. Daha bitmedi;
M.Kemal Paşa’nın Anadolu’ya gönderilmesinde, bu ailenin rolü
olur. Gene bitmedi; Sivas’tan Ankara’ya gelişinde de Ali Fuat Pa-
şa’nın kolordusunun, orada bulunmasındandır. (gerisini saymıyo-
rum; konu dışına taşıyoruz!)
Atlı sınıfın mevcudu 635 piyade, 88 süvari ve 16 baytar olmak
üzere 703 kişidir.
M. Kemal’in not çizelgeleri Harp Okulu arşivindedir. Birinci sını-
fınkiler ise İstanbul Üniversitesi kitaplığında, “H. Gök ve M. Uyar”
tarafından bulunmuştur.
Kendi sınıfında 9. sırada, bütün piyadeler arasında ise 29. durum-
dadır ki kendi ifadesiyle, “Harbiye I’de, biraz eğlenceye dalmıştım!”
der.
II. sınıftan III. sınıfa geçerken 11. sıradadır ki 445 piyade ara-
sında bu derece, oldukça iyidir. Ahmet Tevfik’in birinciliği, devam
etmektedir.
III. veya son sınıftan mezuniyette, lise toplamı dikkate alınmış ve
459 piyade sınıfının 8. si olarak diploma almıştır. Yıl olarak bu
sınıfa “55. Piyade sınıfı” denir.
Mezuniyet tarihi, bir çok kitapta, “rumî / miladî” ve on günlük fark
nedenleriyle” karıştırılmaktadır! Eski Kara Kuvvetleri Komutanı Org.
(E) Hikmet BAYAR’ın bana yazdığı nazik ve değerli mektubunda,
en doğrusu tespit edilmiştir: “Mustafa Kemal (Selanik) - 1317
(1901) – Piyade - 8” (10 Şubat).”
Erkan-ı Harbiye Mektebi (Kurmay)’ne giriş, “pek iyi” tutturanlara
mahsustu, başka bir imtihan yok idi. Gene, Harbiye / Pangaltı’n-
daki okulda devam edilecek ve üç yıl okunacaktı. “Topçu Harbiye-
si”, Haliç’teki Halıcıoğlu’ndaki okuldu. Buradan gelenlerle Erkan-ı
Harbiye’de, 42 kişi olarak toplanmışlardı.
Bu okulun I. sınıfında da Ahmet Tevfik gene birinci olarak sınıfı
tamamlar. Topçuluktan gelen Cihangirli Ali İhsan (Sabis), ikinci
sıradadır.
II. sınıfta ise ilkokuldan beri birinciliklerle gelen Ahmet Tevfik, bu
titrini, Ali İhsan’a kaptırır. Rahatsızlığı nedeniyle bir üst sınıftan sar-
kan Kütahyalı Asım (Gündüz) 4., M. Kemal 6. ve Ali Fuat 8. sırada
görülmektedir.
Son sınıfta toplam mevcut 37’ye düşmüştür. Harbiye’den beri
teğmen olarak okuyan bu sınıftan 13 kişi, “pek iyi” tutturdukların-
dan “Erkan-ı Harp”, yani “Kurmay” olmuşlar ve gerisi de “Mümtaz”
sayılmışlardır (11 Ocak 1905).
“Kurmay yüzbaşı” olarak mezun olmuşlar ve iki yıl sonra da “kı-
demli yüzbaşılığa” yükselmişlerdir.
Genelkurmay Başkanlığının 2 Şubat 2001 tarihli Türk Silahlı Kuv-
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
vetleri General ve Amiralleri albümündeki sıralama:
1. Ali İhsan Sabis (Top.1317 (1901-1)
2. Asım Gündüz (P.1316 (1900-2)
3. Sedat Doğruer (P.1317 (1901-30)
4. Ahmet Tevfik (P. 1317 (1901-1)
5. Mustafa Kemal Atatürk (P.1317 (1901-8)
6. M. Hayri Tarhan (P.1317 (1901-4)
7. M. İzzet Yavuzer (Sv.1316 (1900-2)
8. Seydi Uğur (Top.1317 ( 1901-2)
9. Ali Fuat Cebesoy (P.1317 (1901-28)
10. Şevket Demirman (İs.1317 (1901-1)
11. Kemal Ohri (P.1317 (1901-18)
12. M. Şevki (Şişko) (P.1317 (1901-15)
13. A. Müfit Özdeş (P.1317 (1901-2)
Görüldüğü gibi Harbiye sıralaması ile kurmaylık dereceleri farklı
olmuştur. Örneğin, üçüncü sıradaki S. Doğruer, piyadenin otu-
zuncusu iken burada, oldukça iyi derecededir. Atatürk’ün en iyi
arkadaşlarından bir olan on üçüncü sıradaki Müfit Özdeş, piyade-
nin ikincisi iken, listeye sonuncu olarak katılabilmiştir! Bu durum,
Akademiler kitabına bakıldığında hep böyledir. (Müfit Özdeş, Ami-
rallerimizden Rıfat Özdeş’in babasıdır).
Geriye kalan 24 subayın titri, “mümtaz” olup içlerinde pek değer-
liler vardır. Örneğin Kutulamare kahramanı Tümg. Halil Kut (Enver
Paşa’nın amcası) gibi. Bu muharebe çok önemlidir. İngiliz Ordusu,
generalleriyle esir alınmıştır. Torunu tarafından imzalanan anıları,
elimizdedir. General TOWNSHEND’in 718 sayfalık anılarıyla bera-
ber okunmalıdır, derim.
Orgeneral Asım Gündüz (20 yıl II. Bşk.lık yapmıştır!) anılarında
şöyle der: “Asıl birincimiz Mustafa Kemal sayılır; ama konuları çok
kısa yazardı ve yazısı da pek düzgün değildi!”
IV. sıradaki Ahmet Tevfik, ne yazık ki mezuniyetten 2 yıl sonra
ölmüştür! Bu da onun kaderiydi!..
Eski Genelkurmay Bşk.larından Orgeneral A. Nafiz Gürman da
“mümtaz”dır; hatta, TBMM Bşk.larından Orgeneral Kâzım Özalp
da…
Milli Mücadele’nin en kıymetli Generallerinden Ali Fuat Cebesoy
ile Kazım Karabekir, ne yazık ki orgeneral yapılmamışlardır! O Kâ-
zım Karabekir ki bütün sınıflarının birincisi, ’’Şark Fatihi’’ ve insa-
nüstü insandır. (Kitapları okunmalı)
Bu makalenin özü, bir büyük asker ve devlet kurucusunun okul ve
eğitim hayatını, sınıf arkadaşlarını anlatmaktır. Bunlar, bizlerin de
eğitimlerimizde başımızdan geçenlerdir! Bizim zamanımızda, her
sınıftan iki kişi “iftihar listesi’’ne girer ve Türkiye çapında kitap ola-
rak basılırdı ve bizler, bu kitaplara çok imrenirdik, ortaokulda iken.
39 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Atatürk’ün Eğitim Hayatı ve Sınıf Arkadaşları

Bu bir, eğitim yarışıdır, teşviktir. İlk on kişi arasında, çoğu kez, Mustafa Kemal’in sınıfının karşılığına, bizim sıralama kitabından
yer değiştirmeler olagelmektedir. Üstümüzdeki sınıflardan birinde, baktım ki karşıma Şükrü Okan (Koramiral) çıktı. 67 güverte içinde
iki süper öğrencinin (Turgut ve Hayrettin ki sonradan Amerika’nın 44. sıradaydı; şans ona gülmüştü.
’’MIT’’sinden bile dereceli mezun olmuşlardır.) başına, sıradan bi-
Bizdeki sicil numaraları, bir üst sınıfın devamıdır. Harbiye’ye geçiş
risi yerleşivermiştir. (Belki basit bir dersten!)
ve mezuniyet tarihleri altında dereceler sıralanır.
Hem Harbiye hem Akademi birincisi olmak pek az kişiye nasip
Sınıf derecelisi olmak, çok iftihar edilecek bir titri olmakla beraber,
olmuştur; bu bir iftihar vesilesidir.
kıta hayatında da bunu devam ettirmek en ideal bir durumdur,
Büyük Atatürk’ün kıvrak zekasını çoğumuz / hepimiz bilmekteyiz; büyük şanssızlıklara uğramadan!
ama sınıflardaki derecelerini, pek azımız bilmektedir. Bu yazıda,
Bir gün olur, “Atlı da yaya da unutulur, unutulur.” misali; dereceler
bunları öğrenmiş olduk.
de dereceliler de unutulur, unutulur… Herkesin dosyası, Lala-
Bizim Bahriyemizde Akademi; ancak 1930’da kurulabilmiştir ki han’daki arşive konur!..
hikayesi pek bilinmez. Osmanlıda, birinci ve ikincilere, “Erkan-ı
Harplik’’ tevcih edilirdi. Hatta topçu ve seyir kurmayları tabirleri de
vardı. Belki bir uzmanlık titri!

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 40 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Viziyerli Şapkanın Tarihi

VİZİYERLİ ŞAPKANIN TARİHİ

Türk Deniz Kuvvetleri’nde üniformanın şekli, özel kıyafet kararnameleri ile tespit edilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu döneminden
günümüze üniformanın olduğu her zaman dilimi için özel bir kıyafet nizamnamesi mutlaka uygulanmış ve üniformadaki
yeknesaklık Türk milli varlığının bir sembolü olarak korunmuştur.

Hazırlayan •• İkm.Tğm.İbrahim GENÇ

O smanlı Devleti döneminde, gerek Sultan III. Selim’in, ge-

rekse Sultan II. Mahmut’un ıslahat hareketleri çerçevesinde
askeri kıyafetlere ve dolayısıyla bahriye kıyafetlerine yeni bir şekil
verme çabaları açıktır. Nitekim 1828-1829 Osmanlı-Rus harbini
takiben bahriyede uygulanan kıyafet nizamnamesi, daha sonraki
dönemlerde pek çok defalar değişmiş ve ikmal edilmiş olsa da
önemli bir başlangıç sayılır. Daha Tanzimat döneminden başlamak
üzere bugün kullanılan bahriye kıyafetlerine gelene kadar pek çok
kıyafet kararı uygulanmıştır.
Sultan II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) İngiliz ve Türk
bahriyesi arasında sıkı münasebetler başlamıştır. Gemiler İngilte-
re’ye sipariş edilmiş, Türk donanmasında İngiliz bahriyelileri gö-
revlendirilmiş, Bahriye Mektebi’ne İngiliz hocalar alınıp bazı ilmi
kitaplar İngilizceden tercüme edilerek okutulmuştur. Bu sıkı mü-
nasebetler Osmanlı’yı teknik donanım ve teşkilat yapısı yönünden
olduğu kadar, kılık-kıyafet yönünden de İngilizlere yaklaştırmıştır.
İşte bunun sonucunda 09 Haziran 1325 (1909) tarihinde İngiliz
bahriyesinin kıyafet yönetmeliği esas alınarak “Bahriye-i Şahane
Zabitanının Elbise-i Resmiyesi Hakkında Nizamname” hazırlanıp
yürürlüğe konmuştur. Bu tarihten sonra artık her kıyafet değişikliği
bir hükümet kararına dayandırılmaya başlanmıştır.
Bu ilk nizamname on altı yılda on iki kez değişikliğe uğramıştır.
En önemli değişiklikler ise 30 Nisan 1332 (13 Mayıs 1916) tari-
hinde yapılmış olup, omuzluk yerine ispalet; subay, gedikli ve erat
olmak üzere fes yerine, Orduda “Enveriye”, Bahriyede “Cemaliye”
adı verilen başlıkların (viziyersiz şapka) ve pelerinin giyilmesi kabul

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 41 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Viziyerli Şapkanın Tarihi

edilmiştir. Fes kullanımı ilk olarak Kara Kuvvetleri tarafından kal-
dırılmış ve Kara Kuvvetleri için saptanan serpuşa (başlık), Harbiye
Nazırı Enver Paşa’nın adından esinlenilerek “Enveriye” adı veril-
miştir. Bahriyede de bu uygulamayı Bahriye Nazırı Cemal Paşa
başlattığından bu başlığa “Cemaliye” adı verilmiştir. Cemaliye'de,
sınıf renkleri kokartın içinde yer almıştır. Viziyersiz şapkanın ilk
olarak bu nizamname ile bahriye hayatına girmiş olduğunu gö-
rüyoruz.
Cemaliye giyilmeye başlandıktan kısa bir süre sonra, 08 Haziran
1916 tarihinde subayları, gedikli subaylardan ayırmak için siyah
ipek şeridin üzerine dört santimetre genişliğinde bir sırma şerit
ilave edilmiştir. Ancak, I. Dünya Savaşının son bulması ile bu şerit
kaldırılmıştır.
Bahriye mektebi öğrencileri de subaylara benzer cemaliye giymiş-
ler; cemaliye kokartları üzerinde bir çıpa, onun üzerinde de bir ay
yıldız bulunmuştur.

Subay Cemaliyesi
Bahriye Mektebi Öğrencisi

Deniz erlerinin serpuşları, gedikli küçük zabitlerin serpuşlarının

benzeri olmuştur. Cemaliyenin alt kısmına iki santimetre genişli-
ğinde, üzerinde serpuş sahibinin vazifeli bulunduğu gemi adının
Osmanlıca yazdığı siyah bir şerit bulunmuştur.

Bahriye Dairesi Personeli

Deniz subayı cemaliyesi, on üç santimetre yükseklikte ve aşağı

yukarı silindir şeklinde, siyah elbise ile giyilmek üzere baruti çuha
kumaştan yapılmış; yaz aylarında da üzerine beyaz kılıf geçirilmiş-
tir. Cemaliyenin ön kısmına beş santimetre genişliğinde siyah ipek
bir şerit geçirilmiş, bu şeridin alına rastlayan ön kısmına sarı sır-
madan arma konulmuştur. Arma saptanırken, İngiliz armasındaki
kraliçe tacı yerine “ay yıldız” konulmuştur. Türk arması; ortasında
bir çıpa bulunan defne yaprakları ve bunun üzerine bir ay yıldızdan
oluşmuştur.
Er Cemaliyesi

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 42 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Viziyerli Şapkanın Tarihi

Her ne kadar resmi olarak kullanılmaya başlanması bir Bakanlar

Kurulu kararnamesiyle olduysa da; deniz subaylarının viziyerli şap-
kaya geçişinin ilginç hikâyesini bir bahriyelinin hatıralarından şu
şekilde öğreniyoruz:
“Bilindiği gibi, muharebe sırasında kıyafetlerini toprak rengine
benzeterek personeli kamufle etmek, öteden beri Kara Kuvvet-
leri’nin geleneğidir. Fakat böyle bir ihtiyaçları olmadığı için Deniz
Kuvvetleri kıyafetlerinde fes, ta Birinci Dünya Savaşı’nın ortalarına
kadar giyilmiştir. Savaş ortasında Harbiye Nazırı olarak Enver Paşa
“sonradan Enveriye” adı verilen bir serpuş tipi icat edince Bahriye
Nazırı Cemal Paşa da, Deniz Kuvvetleri personeli için “Cemaliye”
adı verilen siyah bir serpuş icat etmiştir.
Biz 1918 yılında girdiğimiz Heybeliada Deniz Okulu’na Cemaliye
giyerek girmiştik. Fakat mütareke yıllarında, bazı arkadaşlarımız, Subay Şapkası
kapalı çarşıdaki şapkacı Lenon’a yarım santim siperliği olan Ce- Cumhuriyet döneminde, Bahriye Vekâleti tarafından hazırlanan
maliyeler yaptırmaya başlamışlardı. Böylece siperlikli Cemaliye Bakanlar Kurulu’nun 15 Kasım 1925 tarih ve 2785 sayılı “Bahriye
giymek adet haline gelmiş; siperlikler uzatıla uzatıla bir buçuk san- Ümera ve Zabitan ve Eimmesinin (din memurlarının) Giyecekleri
timetreyi bulmuştu. Böylece Cumhuriyet dönemi, denizcileri esa- Elbise Hakkında Talimatname” adıyla deniz subaylarının giyecek-
sen şapka içinde buldu. Sonradan bu şapkalar Cumhurbaşkanı, leri elbiseler için bir yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelik
Başbakan ve Bahriye Vekilinin imzalarını taşıyan bir kararnameye ile 09 Haziran 1909 tarihli nizamnamede bazı ilave ve değişik-
bağlandı; şapka ve siperlikleri tek nizama sokuldu; sonradan da likler yapılmıştır. Şapka giyilmesine dair kanunun 25 Kasım 1925
şapka kanunu çıktı.”(3) tarihinde kabul edildiği düşünülürse, yukarıda bahsedildiği şekliyle,
aslında daha önceden kullanılmaya başlanmış olan viziyerli şap-
kayı, Türkiye’de resmi olarak da ilk deniz subayları kullanmaya
başlamıştır.

Üstsubay Şapkası Başgedikli Şapkası

Kaynakça
1. Türk Düğmeciliği ve Bahriye Düğmeleri, İstanbul, Dz.K.K.lığı Basımevi Müdürlüğü, 1995
2. Geçmişten Günümüze Bahriye Kıyafetleri (1390-2005), Ankara, Deniz İkmal Grup K.lığı Matbaa Amirliği, 2005
(3) Büyüktuğrul, Afif, Büyük Atamız ve Türk Denizciliği, s.167, Ankara, 1969

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 43 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Deniz Harp Akademisi Komutanlığı 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Yurt Dışı Tetkik ve İnceleme Görevi

DENİZ HARP AKADEMİSİ KOMUTANLIĞI

2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI YURT DIŞI
TETKİK VE İNCELEME GÖREVİ
(18-23 MAYIS 2015)
Deniz Harp Akademisi 2’nci sınıf öğrenci subayları, yurtdışı temsil görevlerine hazırlık, NATO’nun ve farklı silahlı kuvvetlerin
imkân kabiliyetleri, kuvvet yapılanması, savunma politikası, ülkelerin milli güç unsurları ve kültürü hakkında yerinde inceleme
ile karşılıklı fikir ve tecrübe değişiminde bulunmak maksadıyla 18-23 Mayıs 2015 tarihleri arasında Belçika ve Hollanda’da
tetkik ve inceleme görevinde bulunmuşlardır.

Hazırlayan •• Dz.Yzb.Halil ÇOŞKUN

Dz.Yzb.Kenan ERKALKAN

G iriş:
Kafile komutanımız Deniz Harp Akademisi Komutanı Tuğa-
miral Tayyar ERTEM komutasında icra edilen faaliyete Deniz Harp
Akademisi’nden Öğretim Başkanı, 2 öğretim elemanı, 36 öğrenci
subay, Harp Akademileri Komutanlığı’ndan 1 subay, Kara Harp
Akademisi’nden 6 öğrenci subay, Hava Harp Akademisi’nden 3
öğrenci subay olmak üzere toplamda 1 amiral, 49 subay, 32
personel eşi ve 3 çocuk katılmıştır.
Gezi öncesinde gerek askeri gerekse genel kültür açısından bize
önemli birikim kazandıracak olan böyle bir geziye iştirak etmenin
heyecanı ile 18 Mayıs 2015 Pazartesi günü Sabiha Gökçen Ha-
vaalanı’na intikal ettik.
Belçika Gezisi:
Uçağımız saat 10.20C’de Sabiha Gökçen Havaalanı’dan havalandı.
3 saat 45 dakika süren yolculuğumuzun sonunda Belçika’nın
zaman dilimine geçmek için saatlerimizi 1 saat geriye ayarladık.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 44 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Deniz Harp Akademisi Komutanlığı 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Yurt Dışı Tetkik ve İnceleme Görevi
Brüksel havaalanına inişi müteakip otele intikal yolu üzerinde,
EXPO 1958 fuarı için tasarlanan ve modern Brüksel mimarisinin
sembolü haline gelen Atomium yapısını inceledik. Demirin atom
çekirdeğinin 165 milyon kez büyütülmüş halini temsil eden 102
metre yüksekliğindeki Atomium, dokuz çelik kürenin birleştirilme-
sinden oluşmaktadır.
Otele yerleştikten hemen sonra UNESCO Dünya Tarih Mirası lis-
tesinde yer alan Brüksel Grand Place (Grote Markt) meydanını
ziyaret ettik. Meydanda barok ve gotik mimari tarzlarının sentezi
ile yapılmış özellikle belediye sarayı, yönetim binası ve saat kulesi
olmak üzere orta çağdan kalma görkemli yapıları yakından görme
fırsatı bulduk.
Brüksel’in tarihi dokusundaki bir sonraki durağımız 19’uncu yüz-
yılda soyluların alışverişi için inşa edilmiş Galeries Royales Sa-
int-Hubert çarşısı oldu. Uzun bir kubbe altında toplanmış dantel,
çikolata ve hediyelik eşya dükkânlarının arasından geçerek başta
midye olmak üzere 400’den fazla bira çeşidi, şarap, peynir ve
farklı soslarla birlikte geleneksel patates kızartmasının servis edil-
diği restoranların bulunduğu Rue De Bouchers caddesi üzerinde
Belçika kültürünün sosyal hayata yansımalarını müşahede ettik.
Belçika’daki ilk gün programının son durağı ise Brüksel’in sim-
gelerinden birisi olarak 17’inci yüzyılın başlarında yapılmış olan
küçük bir çocuğun tasvir edildiği Manneken Pis heykelciği oldu.
Yurt dışı inceleme ve tetkik görevinin ikinci günü olan
19 Mayıs Salı gününde hanımefendiler Gent şehrinde rehber eş-
liğinde kültürel gezi gerçekleştirirken, Deniz Harp Akademisi ka-
filesi olarak öncelikle Brüksel’deki NATO Askeri Komitesi (NATO
Military Commitee)’ne intikal ettik. NATO karargâhında Internati-
onal Military Staff (IMS) Harekât Başkanlığından Norveçli Tuğa-
miral Hans HELSETT ve IMS Plan ve Prensipler Başkanlığından
İspanyol Alb. Manuel VELAPARSIA tarafından verilen brifinglerde
Askeri Komite’nin yapısı, karar alma süreci ve NATO’nun hâlihazır-
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
da icra ettiği harekât ve görevler hakkında bilgi aldık. Müteakiben,
İngiltere-Prusya ittifakı ile Fransa arasındaki Waterloo savaşının
cereyan ettiği ve siyasi tarih bilgilerimizin canlandığı vadiden ge-
çerek Mons’daki NATO Avrupa Müttefik Kuvvetler Komutanlığı’na
(Supreme Headquarters Allied Powers Europe (SHAPE)) vardık.
Türk Milli Temsil Heyeti Başkanı (National Military Represantative
(NMR)) Tümgeneral Ethem BÜYÜKIŞIK ev sahipliğinde SHAPE
Club’da öğle yemeği yedik. Müteakiben, SHAPE’in ana karar-
gâhında NATO Avrupa Müttefik Kuvvetler Komutanlığının Kriz ve
Harekât Yönetim Merkezi (SACEUR’s Comprehensive Crises and
Operations Management Center (CCOMC)) Yardımcı Direktörü Al-
man Alb. Dirk BRODERSEN, Sivil Halkla İlişkiler Şube Müdürü Sn.
Sera GATES ve Bnb. Feyzi MİNTAŞ tarafından CCOMC’nin yapısı,
görevleri ile harekât ve kriz yönetim süreci hakkında bilgilendir-
me yapıldı. Brifing hitamında Dz.Kur.Alb. Cemal SİPAHİOĞLU ve
Hv.Kur.Alb. Mehmet Mükerrer ARI tarafından karargâh gezdirile-
rek başta Milli Temsil Heyet Başkanlığı Ofisi olmak üzere ofislerin
çalışma düzeni anlatılmıştır.
Mons’tan Brüksel’e vardıktan sonra henüz güneş batmadan evvel
Avrupa Birliği’nin danışma ve yasama organı olarak faaliyet gös-
teren 434 üyeli Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği’nin bakan-
lar kurulu olarak bilinen Avrupa Komisyonu binalarının yerleşkesi
gezildi.
20 Mayıs Çarşamba günü Brüksel’den ayrılmadan önce 1880
yılında Belçika’nın bağımsızlığının 50’nci yılı anısına yaptırılan ve
1905 yılında tamamlanabilen Zafer Takı önünde fotoğraf çeki-
lip Kraliyet Askeri Tarih Müzesi’ni gezdik. Müzedeki Napolyon
Bonapart döneminden 2’nci Dünya Savaşına kadar Avrupa’da-
45 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Deniz Harp Akademisi Komutanlığı 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Yurt Dışı Tetkik ve İnceleme Görevi
ki savaşlardan geriye kalan uçaklar, silahlar, teçhizat ve araçlar,
üniformalar ile savaş alanlarını tasvir eden minyatürler bize harp
ortamındaki değişimi görebilme ve geçmişteki ve günümüzdeki
harp araç gereçlerini kıyaslama fırsatı sağladı.
Belçika’da son olarak 11’inci yüzyıldan kalma mimarisiyle UNES-
CO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Brugge şehrini ziyaret ettik.
Orta çağ döneminin anlatıldığı bir film stüdyosunda gezercesi-
ne yaptığımız şehir turundaki önemli uğrak noktalarımız Kilit Ev,
Saint Johns Hastanesi, Saint Salvatore Kilisesi ve şehir meydanı
oldu. Şehir meydanında 83 metre yüksekliğindeki Belford saat
kulesinin hemen üzerinden hızlıca geçen bulutlar nedeniyle, kule
olduğundan çok daha yüksek gözükerek insanın üzerine doğru
kayıyor izlenimi oluşması görülmeye değerdi. Her biri estetik mi-
marinin anlamlı bir parçası niteliğindeki taş evler ve dar sokaklar
arasındaki kanallarda yaptığımız tekne turu ile tarihi yapıları farklı
açılardan görme imkânı bulduk.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Hollanda Gezisi:
Brugge şehrinden yaklaşık üç saatlik meraklı bir yolculuğun ar-
dından Amsterdam’daki NH Schiphol Otel’e ulaştık. Hollanda’nın
yaklaşık Konya ili kadar araziye sahip olmasına rağmen tarım ve
hayvancılıkta nasıl lider konumda bir ülke olduğunu gösteren,
modern tarımın uygulandığı verimli arazileri ve yıllık ortalama 6
bin litre süt veren Friesian ineklerini intikaller süresince hayranlıkla
izledik.
Kıyı çizgisine paralel setler inşa edilerek ve bu setlerle kıyı arasın-
da kalan sular değirmenlerle tahliye edilerek, denizden kazanılan
ve tarıma elverişli hale getirilen düz arazilere polder araziler denil-
mektedir. Polder arazileri ile Hollanda Lüksemburg’un yüzölçümü
büyüklüğünde alan elde etmiştir. Bazı yerlerde deniz seviyesinin
5-6 metre altında bulunan polder arazileri doğanın olumsuz
şartlarına karşı uzun yıllar verilen mücadelenin sonuçları olarak
Hollanda’ya lale ve peynir gibi iki önemli simge kazandırmıştır.
Hollanda’nın tüm şehirlerinde mevcut geniş yeşil alanların herkesi
spora teşvik ettiğine ve yaşlısından gencine her kesimden insan-
ların düzenli spor yaptığına şahit olduk.
Ertesi gün hanımefendiler Amsterdam şehrinde rehber eşliğinde
tarihi ve kültürel gezi icra ettiler. Deniz Harp Akademisi Kafilesi
olarak Hollanda’daki ziyaretlerimize Lahey’de bulunan Sivil Asker
İşbirliği Merkezi (Civil Military Cooperation Center of Excellence
(CCOE)) ile başladık. Ziyaretimiz esnasında Mükemmeliyet Mer-
kezi, Savunma Koleji ve Hollanda Savunma Bakanlığı ile Silahlı
Kuvvetler organizasyon yapısı hakkında sunumlar yapıldı. Farklı
konularda tanıtıcı brifinglere yönelik soru cevap bölümü ile ta-
mamlanan CCOE faaliyetinin ardından Türkiye Cumhuriyeti Lahey
Büyükelçiliği’ne intikal edildi. Lahey Büyükelçisi Sn. Sadık ARS-
LAN ev sahipliğinde yaklaşık iki saatlik kokteyl şeklindeki öğle
46 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Deniz Harp Akademisi Komutanlığı 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Yurt Dışı Tetkik ve İnceleme Görevi

yemeğinde büyükelçiliğimizin faaliyetleri ve güncel gelişmelere

yönelik Türkiye-Hollanda ilişkileri hakkında bilgiler alındı. Kokteylin
icra edildiği büyükelçilik binası Hollanda Eğitim, Kültür ve Bilim
Bakanlığı tarafından tarihi miras olarak koruma altına alındığından
binanın içindeki ipek duvar kaplamaları, tablolar ve döşemeler ori-
jinal halini muhafaza etmekteydi.
Lahey şehrinden Amsterdam’a geri intikal ve kıyafet değişimini
müteakip Amsterdam şehir merkezinde tarihi ve kültürel gezi icra
edildi. Gösterişli yapıya sahip merkez tren istasyonu önünden
Kraliyet Sarayı’nın bulunduğu Dam Meydanı’na doğru Damrak
Caddesi üzerinde yaptığımız yürüyüşte bisikletler için ayrılan özel
yolda yayalara karşı bisiklet sürücülerinin yol hakkına sahip oldu-
ğunu ve Amsterdam’da şehir nüfusunun iki katından fazla sayıda
bisiklet bulunduğunu öğrendik. Ayrıca Damrak Caddesi’ndeki en hareket ettik Adalet Divanı önünde 2002 yılında açılışı yapılan
uzun ve heybetli binanın eskiden borsa binası olarak kullanılan Dünya Barış Meşalesi Anıtı bulunmaktaydı. Dünya barışı için hiç
Beurs va Belage olması Hollanda’nın ticarette gelişmişliğinin kü- sönmeden yanan ateşi taşıyan sütun çevresinde Birleşmiş Millet-
çük bir göstergesi niteliğindeydi. Şehrin görülmeye değer yerle- ler’in tanıdığı 197 ülkeden getirilmiş taşlar bulunmaktaydı. Türki-
rinden ünlü ressam Vincent Van Gogh’un eserlerinin sergilendiği
Van Gogh Müzesi, eşsiz bir tablo, baskı ve fotoğraf koleksiyonuna
sahip Rijkmuseum Devlet Müzesi, Hollanda tarihini canlandıran
sergiler ile ünlü kişilerin, sanatçı, oyuncu ve politikacıların bal-
mumu heykellerinin bulunduğu Madame Tussauds Müzesi, 2’nci
Dünya Savaşı’nda iki yıl boyunca Nazilerden saklanan Yahudi ai-
lenin yaşadığı Anne Frank Evi ve ünlü kırmızı ışık semti Red Light
District hakkında bilgileri aldıktan sonra serbest program ile ilk
gün faaliyetleri sona erdi.
22 Mayıs Cuma günü güney Hollanda turu kapsamında Rotter-
dam, Delft, Lahey ve Scheveningen güzergahında kısa süreli ge-
ziler gerçekleştirdik. Rotterdam şehrine girmeden önce uzaktan
görünmeye başlayan konteyner gemilerini 40 km uzunluğundaki
ye’ye ait taşı heyecanla arayıp bulurken dünya barışı için yapılan
Rotterdam Limanı’na bağlanan kanallarda yer alan diğer ticaret
bu simgesel sözleşme bize Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve
gemileri takip etti. Sahip olduğu 105 km2 alanı ile Avrupa’nın
ebedi liderimiz Mustafa Kemal ATATÜRK’ün bundan 84 yıl önce
en geniş dünyanın 10’uncu büyük konteyner taşımacılığı limanı
söylediği “Yurtta barış dünyada barış.” veciz sözünü hatırlatmak-
olan Rotterdam Limanı endüstriyel ve dağıtım faaliyetleri ile tek
taydı.
başına Hollanda’nın Gayri Safi Yurt İçi Hasılasının (GYİH’) %2’sine
karşılık gelen yıllık katma değer oluşturmaktadır. Rotterdam’ın Lahey şehrinin adeta uzantısı niteliğindeki Scheveningen kasabası
simgesel yapıtlarından kübik evler, kalem ev, Erasmus Köprüsü Cuma günkü son durağımız oldu. Hollanda’nın bir buçuk ay gibi
ve Euromast Kulesini gördükten sonra ticaret bahriyesinin gelişim kısa süren yaz döneminde insanların denize girmek için akın ettiği
tarihinin sistematik ve düzenli bir tasarımla sergilendiği Denizcilik temiz kumu ve balıkçılarıyla çevrili sahil şeridinde yapılan yürüyüş
Müzesini gezdik. yoğun geçen günün akşam saatlerinde kafilemiz için dinlendirici
bir periyot oldu.
Rotterdam’dan yaklaşık yarım saatlik mesafenin ardından Delft
şehrine vardık. Belediye binası, eski kilise, restoranlar ile tahta İnceleme ve tetkik görevimizin son gününde Kuzey Hollanda turu
ayakkabılar ve mavi seramik ürünlerin satışa sunulduğu dükkân- kapsamında Marken Adası, Volendam Kasabası, Zaandam Za-
larla çevrili Delft meydanında rehberlerimiz şehir hakkında kısa bir
tanıtım yaptılar. Çok sayıda kanallar ile küçük sokaklara bölünmüş
araba gürültüsü yerine zaman zaman bisiklet zillerinin sesinin du-
yulduğu şehir merkezinde yaptığımız gezintiden Delft’in sakin ve
şirin bir kasaba olduğu izlenimini edindik.
Delft’den sonraki durağımız büyükelçilikler, konsolosluklar, ba-
kanlıklar, parlamento ve kraliyet sarayını barındıran Hollanda’nın
diplomatik başkenti olan Lahey oldu. Parlamento binası ve kraliyet
sarayının bulunduğu Dam Meydanında incelemeler yaptıktan son-
ra Uluslararası Adalet Divanı ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 47 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Deniz Harp Akademisi Komutanlığı 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Yurt Dışı Tetkik ve İnceleme Görevi
anse Schanse Kasabası gezilmişdi. 1991 yılında yapılan setler
ve yol ile anakaraya bağlantısı sağlanan Marken Adası’nda yarım
saatlik bir gezinti yaptık. Kahverengi çatılarla kaplı adeta maket
yapılar gibi şirin ve birbiriyle uyumlu yeşil ahşap evleri ve evlerin
bahçelerinde kuzuların koşuştuğu doğa harikası bu adacık tam bir
turist merkezi mahiyetindeydi.
Marken Adası’ndan Volendam Kasabası’na intikal ederken yol
üstündeki bir çiftlikte Hollanda’nın meşhur peynirlerinin yapılma
sürecini yerinde gözlemledik ve çeşit çeşit peynirlerden tadarak
hediyelik paketler yaptırdık. Balıkçı tekneleri, yöresel kıyafetle-
ri ve evlerine geç saatlerde dönen sarhoş balıkçıların kolaylıkla
ayırt edebilmeleri için kapıları farklı renklere boyanmış geleneksel
evleriyle Volendam “Balıkçı Kasabası” kimliğini korumaya devam
etmekteydi.
Volendam Kasabası’ndan sonra Hollanda’nın bir başka turistik
kasabası Zaanse Schans’a hareket ettik. Zaanse Schans’ta kü-
çük kanallar arasına dizilmiş rengârenk ahşap evlerin güzelliğine
arkalarında dönen tarihi yel değirmenleri ve polder arazilerinde
otlayan koyunlar güzellik katmaktaydı. Özellikle 16’ncı ve 17’nci
yüzyıllarda tahıl ürünlerinin yanısıra tarçın ve biber öğütüldüğü de-
ğirmenlerin günümüze kalan örneklerinde dolaşarak değirmenle-
rin Hollanda ekonomisinde nasıl özel bir yer edindiğini müşahede
ettik. Yaklaşık yarım saatlik keyifli bir gezintinin ardından Amster-
dam’a geri intikale geçtik.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Hollanda’dan ayrılmadan önce Amsterdam’da yarım ay şeklinde
şehri çevreleyen kanallarda tekne turu gerçekleştirdik. Tekne tu-
runda temeli kazıklarla oluşturulmuş ve zamanla yumuşak zemin-
den dolayı farklı yönlere doğru hafif meyilli “dans eden evleri”,
kanallar üzerinde inşa edilmiş çok sayıda köprüleri ve kanallar
boyunca dizilmiş tarihi binaları yakından gördük. Tekne turunun
ardından uygulanan üç saatlik serbest program sonrasında Schip-
hol havaalanına intikal ettik. 2355B’da havalanan uçağımız yakla-
şık dört saatlik uçuşun ardından Atatürk Havalimanı’na iniş yaptı.
Pasaport ve bagaj işlemlerini tamamlamayı müteakip 24 Mayıs
2015 saat 0545C’de Harp Akademileri Komutanlığına vardık.
Sonuç:
Çoğumuzun daha önce gitmediği ülkeler ve şehirlerin milli güç
unsurlarını yakından müşahede ederek kültür seviyemizi artırma-
nın yanında icra edilen bu görev sayesinde, akademi eğitimi süre-
since aldığımız derslerle hakkında bilgi edindiğimiz ve gelecekte
görev alabileceğimiz NATO’nun önemli karargâhlarının yapısını ve
çalışma düzenini görme fırsatı elde ettik. Bunlara ilave olarak Hol-
landa’nın askeri kurumlarını, Avrupa Birliği’nin danışma ve yasama
organı olarak faaliyet gösteren Avrupa Parlamentosu ile Avrupa
Komisyonu binaları yerleşkesini, Uluslararası Adalet Divanı ve
Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni yerinde inceleme fırsatı bulduk.
48 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Deniz Harp Akademisi Komutanlığı 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Kurmay ve Kültür Gezisi

DENİZ HARP AKADEMİSİ KOMUTANLIĞI

2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI
KURMAY VE KÜLTÜR GEZİSİ
(8-18 Haziran 2015)
Bu gezide, ziyaret edilen bölgelerdeki askeri birlik, karargah ve tesis ile kurumlar hakkında bilgi alma fırsatı sağlanmış, coğrafi,
tarihi, kültürel ve ekonomik yönlerden bölgelerin milli güç unsurlarına etkisi yerinde değerlendirilmiştir.

Hazırlayan •• Dz.Yzb. Hüseyin KABOĞLU, Dz.Ütğm. Faruk GÜNAL

Dz.Ütğm. Kağan İLTER,Dz.Ütğm. Fahri ÇİĞDEM

D eniz Harp Akademisinin 8-18 Haziran 2015 tarihleri ara-

sında Karadeniz, İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgelerinde
“2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Kurmay ve Kültür Gezisi” Komu-
tanımız, Öğretim Elemanlarımız ve öğrenci subay arkadaşlarımızın
katılımı ile icra edilmiştir.
8 Haziran 2015 Pazartesi günü ailelerimizle vedalaştıktan sonra
saat 16:00’da Deniz Harp Akademisi Komutanı Tuğamiral Tayyar
ERTEM komutasında, sivil otobüsler ile İstanbul Tersanesi Komu-
tanlığında bulunan ve gezimizin deniz safhasına ev sahipliği yapa-
cak TCG İSKENDERUN’a intikal ettik.
TCG İSKENDERUN’da kamaralarımıza yerleştikten sonra,
19:00’da avara ederek özlediğimiz denize “merhaba” dedik.
Dünyanın en güzel şehirlerinden biri olan İstanbul’un gece man-
zarası ve Boğaziçi ile Fatih Sultan Mehmet Köprülerinin rengarenk
ışıkları altında gece şartlarında boğaz geçişi icra ettik.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 49 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Deniz Harp Akademisi Komutanlığı 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Kurmay ve Kültür Gezisi

İstanbul Boğazı’ndan çıkmayı müteakip rotamızı doğuya çevirerek Arkeoloji Müzesi gezisinin ardından, Sinop adının geçtiğinde ilk
Kdz.Ereğli limanına intikale geçtik. akla gelen, cezaevinde yatan ünlü şahsiyetler ile anılan Sinop Ce-
zaevi’ne intikal ettik.
9 Haziran 2015 Salı günü saat 11:00’da Kdz.Ereğli Limanı'na
aborda olduk, Kurmay ve Kültür Gezisi Sözlü Sınavı kapsamın- Sinop Cezaevi’ndeki incelemelerimizin ardından, Türkiye’nin en
da; Harp Akademileri Komutanı Org. Abdullah RECEP’in gemiye kuzey noktası olan İnceburun’a ulaştık. Eşsiz bir manzaraya sahip
katılması ile birlikte saat 13:30’da Kdz.Ereğli Limanı'ndan avara olan İnceburun’da gemiler ile seyirlerimizde bizlere yardımcı olan
ederek Sinop’a intikale geçtik. ve hep uzaktan gördüğümüz yaklaşık 150 yıl önce inşa edilmiş
tarihi deniz fenerini yakından görme fırsatını bulduk.
Sinop’a intikal esnasında; Harp Akademileri Komutanımız tarafın-
dan sözlü sınava tabi tutulduk.
1. Sinop Gezisi :
10 Haziran 2015 Salı günü saat 09:00’da Sinop’a intikali mü-
teakip Harp Akademileri Komutanı Orgeneral Abdullah RECEP,
taburda bizlerle vedalaşarak kafileden ayrıldı.

İnceburun’dan sonraki gezi durağımız ise başka bir doğa harikası

olan Hamsilos Koyu oldu. Hamsilos Koyu’nun, bu coğrafyadaki
tek fiyord olduğunu ve son buzul çağında, Karadeniz tamamen
donduğunda, buzulların erimesiyle oluştuğunu öğrendik. Bugün
milli bir park olan koy, tek örneği kuzey ülkesi olan Norveç’te
bulunan Ria tipi bir fiyord özelliğini de taşımaktadır.
Sinop’taki kültür gezimizin ilk durağı geleneksel eyvanlı, sofalı ve
köşe odalı Türk Evi planını yaşatan ve zengin bir iç mimari yapıya
sahip olan Etnografya Müzesi oldu.
Sinop Etnografya Müzesi’nden sonra 1941 yılından itibaren
hizmet veren Arkeoloji Müzesi’ne intikal ettik. Müzenin en göze
çarpan bölümü deniz harp tarihimizin acı sayfalarından biri olan
1853 yılındaki Sinop Baskını’nda şehit olan denizcilerimiz adına
yapılan anıttı. Müzenin bahçesindeki bu anıt önünde baskında şe-
hit düşen denizcilerimiz için anma töreni gerçekleştirdik.

Sinop’taki son durağımız olan Hamsilos Koyu’ndaki gezimizden

sonra şehir merkezine geçerek, Sinop şehir merkezini dolaşma
ve Sinop’un simgelerinden biri olan gemi maketlerini inceleme
fırsatımız oldu. Sinop’taki faaliyetlerimizin tamamlanmasıyla, gece
Sinop limanından avara ederek, Kurtuluş Savaşımızın başlangıç
fitilinin ateşlendiği Samsun’a intikale geçtik.
2. Samsun Gezisi :
11 Haziran 2015 sabahı saat 08:00’da Samsun’a vardık. Sam-
sun gezisinin ilk durağı Sahra Sıhhiye Okulu ve Eğitim Merkezi
Komutanlığı idi. Deniz Kuvvetleri birliklerinde görev yapan sağ-
lık astsubayları, sıhhiye uzman erbaşları ve erleri de eğiten bu
komutanlığın, TSK çapında enjeksiyon yapma ve sutur (dikiş)

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 50 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Deniz Harp Akademisi Komutanlığı 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Kurmay ve Kültür Gezisi
alma yetkisi veren tek okul olduğunu brifing esnasında öğren-
dik. Sahra Sıhhiye Okulu Müzesi’nde yaptığımız incelemede, hem
söz konusu birliğin tarihi hem de TSK’nın sağlık konusundaki
imkan/kabiliyetleri hakkında bilgi sahibi olduk.
Sahra Sıhhiye Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığının ardından
Sahil Güvenlik Karadeniz Bölge Komutanlığına intikal ettik. Bura-
da Komutanlığın faaliyetleri konusunda bilgi almanın yanında SG
Onarım Destek Komutanlığı ve SG İkmal Destek Komutanlığını
inceleme fırsatı bulduk.
Samsun gezisinin ikinci gününde, ilk durağımız Gazi Müzesi oldu.
Gazi Müzesi, ATATÜRK’ün maiyeti ile birlikte Samsun’a çıktığında
kaldığı binadır. ATATÜRK’ün Samsun’a daha sonraki gelişlerinde
Samsun halkı tarafından kendisine armağan edilen bu binada
kullandığı giyim ve diğer eşyaları görererek, Atamızı bir kez daha
yüreklerimizde hissetme fırsatını yakaladık.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Gazi Müzesi’nden sonra Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından
2012’de hizmete açılan Amazon Köyü’ne intikal ettik. Amazon adı
verilen kadın savaşçıların, eski çağlarda Samsun’un Terme ilçe-
sinde yaşadıklarını öğrenme ve yaşam şartları ile savaşçı yapıları
hakkında bilgi aldık.
Amazon Köyü’nden sonraki durağımız Amisos Tepesi ve Kral Me-
zarları idi. Eski adıyla Baruthane Tepesi olan Amisos Tepesi’nde
helenistik döneme ait olduğu saptanmış ve Pontus Krallığı’nın üst
düzey yönetici ailelerinden birine ait olduğu düşünülen bir me-
zar yapısı bulunmaktadır. Amisos Tepesi’nden sonraki durağımız
Samsun Kent Müzesi’ydi. 12 Şubat 2013 tarihinde ziyarete açılan
müzede Samsun’un sosyal, tarihi, kültürel, coğrafi ve ekonomik
yapısına ilişkin kronolojik bilgiler ve malzemelerin sergilendiğini
gördük.
Kent Müzesi’nden sonraki durağımız BANDIRMA Müzesi oldu.
Ulu önderimiz ATATÜRK’ü, 9’uncu Ordu Müfettişi olarak silah
arkadaşlarıyla birlikte İstanbul’dan Samsun’a getiren BANDIRMA
Vapuru, bağımsızlığa giden yolda çok önemli bir görev yapmış ve
tarihteki yerini almıştır. 1878 yılında İskoçya’da inşa edilen BAN-
DIRMA Vapuru, posta gemisi olarak 1925 yılına kadar hizmette
kalmıştır. Gerçek ölçülerinde yeniden yapılan BANDIRMA Vapuru,
müze gemi olarak 19 Mayıs 2003 tarihinde ziyarete açılmıştır.
Bandırma Müzesi’nden sonraki durağımız Kurtuluş Yolu ve İske-
lesi’ydi. Kurtuluş Yolu ve İskelesi, Ulu Önder ATATÜRK’ün kurtuluş
mücadelesini başlatmak üzere çıktığı Samsun Tütün İskelesi’ni ve
yürüdüğü yolu ölümsüzleştirmek için inşa edilmiştir. Söz konusu
iskele üzerinde ATATÜRK ve 18 silah arkadaşının heykelleri bu-
lunmaktadır.
51 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Deniz Harp Akademisi Komutanlığı 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Kurmay ve Kültür Gezisi

Samsun’daki son gezi noktamız olan Arkeoloji Müzesi’nde Sam- Karadeniz ikliminin yansıması olan çiseleyen yağmurlu bir havada,
sun ve çevresinde yapılan kazılar sonucunda bulunan çeşitli eser- öğle yemeğimizi Sümela yolunda, çam ormanının içerisinde bir
ler sergilenmektedir. ırmak kenarında yedikten sonra, Sümela Manastırı’nın dik ve çetin
yollarından, bir kısmını yürüyerek, manastıra ulaştık. Sümela Ma-
13 Haziran 2015 tarihinde saat 1500’da Samsun’dan avara ede-
nastırı, Roma’nın resmi din olarak Hıristiyanlığı kabul etmesinden
rek Trabzon’a intikale geçtik. İntikal esnasında; 1’inci ve 2’nci sınıf
önce, dinlerini yaşamak ve yaymak isteyen Hıristiyanların, şehirden
öğrenci subayların, Deniz Harp Akademisi Komutanı ve öğretim
uzakta, ulaşımı çok güç, korunaklı ve derin bir vadiye kurdukları
üyeleri tarafından Kurmay ve Kültür Gezisi Sözlü Sınavı icra edildi.
görkemli bir yapıdır. Sümela Manastırı’nı gezerken, baskılardan
3. Trabzon Gezisi: kaçan insanların kendilerine saklı bir dünya yarattığı, uzun çam
ağaçlarıyla kaplı, sisler içindeki derin vadiden gelen coşkun bir
14 Haziran Salı günü saat 0800’da bulutlu bir Karadeniz sabahın-
ırmağın uğultusunun huzur verdiği bir ortamda bulduk kendimizi.
da Trabzon Limanı’na aborda olduk.
Trabzon’da ilk durağımız yüksekçe bir tepede çam ormanı-
nın içerisinde ve eşsiz güzellikte bir mimariye sahip Atatürk Evi
oldu. 1890 yılında Rum kökenli bir armatör tarafından yaptırılan
ve Avrupa Rönesans figürleri kullanılan köşk, mübadele sonra-
sı dönemde devlet himayesine alınmıştır. Atatürk 1924 yılında
Trabzon’a ilk geldiğinde bu köşkte kalır ve köşkü çok sevdiğini,
burada huzur bulduğunu belirtir. Bunu duyan necip Trabzon halkı,
bir milletin tarihini değiştiren Ata’sına vefa duygusu ile bir sonraki
ziyaretinde köşkün anahtarını Atatürk’e takdim ederler. Köşkün
içerisindeki bir oda dikkatimizi çeker; “Vasiyet Odası”. Ulu Önder
Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 1937 yılında, “Hayatımın en huzurlu
saatlerini geçirdiğim bu odada uzun zamandır yapmayı düşündü-
ğüm bir işi tamamlamış bulunuyorum, mal ve mülk bana ağırlık
veriyor. Bunları milletime vermekle ferahlık duyuyorum” diyerek,
Trabzon gezimizin ikinci gününde TİSAŞ Silah Fabrikası’nda ince-
herşeyini bu odada milletine vakfetmiş ve bizleri hüzün ve özleme
lemelerde bulunduk. 1995’te üretime başlayan fabrikanın, Türk
gark etmiştir.
mühendislerin özgün tasarımları olan Fatih, Kanuni ve Zigana mo-
del tabancaları ile milli silah sanayimizde saygın bir yere sahip
olduğunu yerinde gözlemledik
Bir sonraki durağımız Trabzon’un bir başka simgesi olan Uzun
Göl’dü. Yağmur ve kar suları ile beslenen Haldizen Deresi’ni derin
ve sisli bir vadide takip ederek ulaştık Uzun Göl’e. Kartpostallarda
sıkça gördüğümüz o eşsiz doğa manzarasını, bir parça buruklukla
gözlemledik. Bu burukluğun nedeni, bu kadar güzel bir coğraf-
yanın aşırı yapılaşma nedeniyle, doğal güzelliğini kaybedileceği
endişesiydi.
4. Erzurum Gezisi:
16 Haziran sabahı seyir boyunca başta gemi komutanı olmak
üzere, güleryüzlü ve gayretli TCG İSKENDERUN personeline te-
Bir sonraki durağımız, denize hakim bir tepede, tarihi İpek Yo-
şekkür ederek gemiden ayrıldık. Trabzon’dan Erzurum’a otobüs-
lu’nun Karadeniz’e ulaştığı eski limanın hemen güneyinde bulunan
lerle yaptığımız intikalde coğrafya derslerinde sürekli duyduğumuz
ve günümüzde cami olarak kullanılan Ayasofya Müzesi idi. Müze,
Zigana geçidini kullanarak Bayburt üzerinden 5 saatlik bir yolculuk
13.yy’da İstanbul’dan Trabzon’a yerleşen Komnenos Hanedanı
sonrası Erzurum’a ulaştık. Erzurum’da ilk durağımız, milli müca-
tarafından kilise olarak yaptırılmıştır. Üzerinde Roma, Bizans ve
delede Kazım Karabekir Paşa ile ünlenen 9. Kolordu Komutanlığı
Selçuklu dönemlerine ait izler taşımaktadır. İpek Yolu’nun Ka-
oldu. Karargahta verilen brifingte Kolordunun 1911 yılında ku-
radeniz’e ve Kafkaslar’a açılan kapısı Trabzon’un önemini Fatih
rulduğu, Balkan Harbi ve Sarıkamış Muharebeleri’ne katıldığı ve
Sultan Mehmet, İstanbul’u fethetmeden önce, “İstanbul’un fethini
Sarıkamış’ta ağır zayiat verdiği, bunun yanısıra milli mücadelede
Trabzon’la tamamlayacağım” diyerek vurgulamış ve 1461 yılında
önemli yararlılıklar gösterdiğini duymak bizi tarihte bir yolculuğa
Trabzon fethedilmiştir. Bu dönemde ise Ayasofya Kilisesi, camiye
sevketti.
dönüştürülmüş fakat mimarisine ve çevre yapısına dokunulma-
dan, çok kültürlülüğümüz ve hoşgörümüzün bir sembolü olarak Bir sonraki durağımız, Erzurum’un kahramanlık destanlarıyla süs-
günümüze kadar ayakta kalabilmiştir. lediği tabyalar bölgesi oldu.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 52 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Deniz Harp Akademisi Komutanlığı 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Kurmay ve Kültür Gezisi
Şehre hakim tepelerde bulunan ve tarihi İpek Yolu üzerinde bu-
lunması nedeniyle daima askeri bir hedef olan Erzurum’u kontrol
etmek için stratejik önemi bulunan Aziziye ve Mecidiye Tabyası’n-
da Ruslara karşı verilen destansı mücadeleyi dinledik. 1877-78
Osmanlı-Rus Savaşı’nda (93 Harbi), fes giyen Ermenilerin tabya-
daki nöbetçi askerlere, kendilerini Rusya’dan kaçan Türk askeri
olarak tanıtması ve Rus askerlerine yardım ederek askerlerimizin
katledilmesi sonucu, Erzurum halkı seferber olmuş; kadın, çocuk,
genç, yaşlı herkes tabyalarda düşmanla çarpışmışlardır. Bu kah-
ramanların arasında, 3 aylık bebeğini evde bırakıp satırını alarak
tabyalara koşan ve düşmana aman vermeyen Nene Hatun’un çok
özel bir yeri vardır.
Aziziye Tabyası’nda Nene Hatun’u mezarı başında andıktan sonra
rotamızı Erzurum Arkeoloji Müzesine çevirdik. Müzede sergilenen
Erzurum ve çevre illerden çeşitli yollarla elde edilen eserler ve
kalıntılar ile bölgenin tarihi, kültürel ve sosyal altyapısı hakkında
incelemelerde bulunduk.
Erzurum, milli mücadele tarihimizde çok önemli bir yere sahip-
tir. Bu nedenle Atatürk’ün Samsun’dan sonra kongre için gelmiş
olduğu Erzurum’da konaklamış olduğu evi ziyaret etmemek ol-
mazdı. Atatürk Evi, 19.yy sonlarında Erzurum’lu zengin bir Ermeni
tarafından yaptırılmış, daha sonra bir süre Alman Konsolosluğu
olarak kullanılmış ve 9 Temmuz 1919 tarihinde Mustafa Kemal
Paşa ve mücadele arkadaşlarının 52 gün boyunca kongre çalış-
malarını yürütmeleri esnasında kendilerine ev sahipliği yapmıştır.
Atatürk Evi’ndeki incelemelerimizi müteakip bir kültür ve medeni-
yet kenti olan Erzurum’da tarihi Yakutiye Medresesini ziyaret ettik.
Selçuklu dönemi geleneksel mimarisi özelliklerini taşıyan ve mi-
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
marisinde, denge ve simetriye önem verilmiş olan medrese, dini
faaliyetler ve eğitim maksadıyla yüzyıllar boyunca kullanılmıştır.
Günümüzde müze olarak kullanılan ve içerisinde medrese yaşan-
tısının yansıtıldığı figürler, maketler ve eserler Erzurum’un önemli
kültürel mirasları arasında yer almaktadır.
Erzurum’daki son durağımız, milli mücadelemizin mihenk taşların-
dan biri olan ve vatanın bölünmez bütünlüğünün korunması için
yurdun dört bir yanından vatanperverlerin toplandığı 23 Temmuz
1919’da Erzurum Kongresi’nin yapıldığı tarihi kongre binası oldu.
Kongre salonuna girdiğimizde Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ku-
ruluş temellerinin atıldığı bu salonda milli mücadele duygusunu
yüreğimizde hissettik.
Kongre binasında genel tarih algımızı zenginleştirecek çok de-
ğerli bilgiler edindik. Örneğin, kongre sonrası Mustafa Kemal ve
mücadele arkadaşlarının Sivas’a gitmek için yaşadıkları maddi
sıkıntıyı gören Bitlis delegesi Binbaşı Süleyman Bey’in, devletten
almış olduğu ve nerdeyse tüm varlığı olan emekli ikramiyesinin
tamamını bağışlaması ve bu parayla Sivas’a gidilebilmesi, bizleri
derinden etkileyen, kurtuluş mücadelemizde Ulu Önder’e destek
veren isimsiz kahramanları tanımamıza vesile olan çok değerli bil-
gilerden birisiydi.
5. Sivas Gezisi:
17 Haziran sabahı, konakladığımız otelden ayrılarak Cumhuriyetin
temellerinin atıldığı yer olan Sivas şehrine intikal etmek üzere ha-
vaalanına doğru yol almaya başladık. Hava Kuvvetlerine ait CASA
ve C-160 tipi iki askeri uçakla bir saatlik yolculuğun ardından
ismini Cumhuriyetimizin ilk yıllarında Anadolu’nun demir ağlarla
örülmesinde büyük katkı sağlayan Nuri Demirağ’dan alan Sivas
Havaalanı’na ulaştık. Sivas’ta ilk olarak K.K.K.lığı Eğitim ve Doktrin
K.lığı bağlısı olan ve acemi erbaş/erlere özellikle hudut güvenliği
eğitimleri veren 5.Piyade Eğitim Tugay K.lığına intikal ettik. Tu-
gay hakkındaki brifing hitamında Sivas Arkeoloji Müzesine intikal
ederek Hititlerden günümüze binlerce yıldır medeniyetlere beşik
olmuş bir şehir olan Sivas’ın civarında yapılan kazılarda ortaya
çıkan bir çok tarihi eseri rehberimiz eşliğinde inceledik.
Sivas gezisindeki diğer durağımız, Sivas Kongresi’nin icra edildiği
ve Atatürk’ün 108 gün süresince ikamet ederek milli mücadeleyi
yönettiği kongre binası idi. Müteakiben aynı meydanda bulunan
Selçuklular zamanında inşa edilen ve taş oymacılık sanatının gü-
53 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Deniz Harp Akademisi Komutanlığı 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Kurmay ve Kültür Gezisi
zel örneklerini barındıran üç farklı medrese gezdik. Bunlardan ilki
dini ilimlerin okutulduğu Çifte Minareli Medreseydi. Müteakiben
pozitif bilimlerin okutulması için inşa edilen Buruciye medresesi
ile l.İzzettin Keykavus tarafından yaptırılan ve Anadolu’da dönemin
tıp bilimine merkezlik yapan Şifahiye Medresesini görme fırsatı
yaşadık. Selçuklu mimarisinin en önemli ve en büyük camilerin-
den olan Ulu Camii diğer adıyla Eğri Minareli Cami’yi ziyaret ettik.
Camiyi incelediğimizde Selçuklu mimari yapısının Osmanlı mima-
risinden farklılıklar taşıdığını birebir gözlemledik.
Yine Selçuklu döneminin önemli yapılarından olan Gökmedrese
ile Türkiye’nin en uzun akarsuyu olan Kızılırmak (1355 km) ile
üzerinde tarihi bir doku taşıyan ve Sivas iline tarihsel bir anlam
kazandıran Eğri Köprü’yü gördük.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Selçuklu, Osmanlı ve Milli Mücadele döneminin önemli bir şehri
olan Sivas’tan karayolu ile Malatya’ya intikale geçtik. Malatya’da
konaklayacağımız otele vardığımızda artık gün sona ermişti.
6. Malatya Gezisi:
18 Haziran sabahı güneşli bir yaz günü yine erkenden uyandık ve
güney sınırımızın korunması ve İç Güvenlik Harekatı’nda önemli
roller üstlenen 7. Ana Jet Üs Komutanlığına intikal ettik. Üs Ko-
mutanı Hv.Plt.Tuğg.Aydemir TAŞÇI tarafından bizlere genel bir bri-
fing verildi. Müteakiben Üs tanıtım brifingini aldık. Brifingten sonra
171’nci filoya ait olan ve mühimmatla donatılmış bir F-4E/2020
uçağı tanıtımı yapıldı. Müteakiben F-4E/2020 simülatörünü ince-
ledikten sonra uygulamalı olarak yapılan tanıtımı izledik.
Öğleden önce ikinci durağımız ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi
sorumluluk sahasında görev icra eden 2’nci Ordu K.lığı Kararga-
hı oldu. Ziyaret esnasında Komutanlık ve bölge hakkında güncel
ve detaylı bilgiler verildi. Brifing sonrasında 2’nci Ordu Komutanı
Org.Adem HUDUTİ ile birlikte fotoğraf çekimi yapıldı ve karargah
ziyaretimiz tamamlandı.
7. Elazığ ve Harput Gezisi:
Doğu Anadolu’nun tarihi şehirlerinden olan, günümüzde sit alanı
ilan edilen ve halen kazı çalışmaları devam eden Harput tarihi
alanını gezmek üzere Malatya’dan Elazığ’a intikale geçtik. Gezi
güzergahımızda bulunan milli güç unsuru olarak kabul ettiğimiz
sınırı aşan ve tarih boyunca önemli medeniyetlerin etrafında ya-
şadığı Fırat Nehri’ni ve Doğu Anadolu Bölgesi’nin önemli enerji
kaynaklarından olan Karakaya Barajı’nı görmek üzere Kömürhan
Bölgesinde mola verdik. 8. Kolordu Komutanı, Elazığ İl Jandarma
Komutanı ve Kömürhan İlçe Jandarma Karakol Komutanı bu mola
esnasında bizlerle beraber oldu. Burada Fırat Nehri’nin özellikleri,
Kömürhan Köprüsü’nün tarihi ve bölgede devam eden projeler ile
8. Kolordu K.lığının sorumluluk sahasındaki görevleri kapsamında
detaylı brifing verildi. Küçük ama personelinin son derece misafir-
perver olduğu Jandarma Karakolu’nda gördüğümüz ilgi, alaka ve
misafirperverlik kurmay kültür gezimizin son gününde bizleri son
derece memnun etti.
Kömürhan Köprüsü’nden Harput tarihi sit alanına vardık ve ilk ola-
rak Haçlı Seferleri esnasında şehri savunan ünlü bir komutan olan
Balak Gazi Heykeli’nin bulunduğu bir tepeden Elazığ şehrini gör-
54 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Deniz Harp Akademisi Komutanlığı 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı Kurmay ve Kültür Gezisi

me imkanı bulduk. Müteakiben M.Ö. 9.yy’da Urartular tarafından

inşa edilen ve sonraki dönemde Roma, Bizans, Artuklu, Selçuklu
ve Osmanlı döneminde de kullanılan Harput Kalesini gezdik.

Harput Kalesinden sonra Artuklular zamanında yapılan ve özel

bir mimariye sahip Ulu Camii ile bölgenin etnografik özelliklerini
barındıran Şefik Gül Kültür Evi’ni ziyaret ettik. Son durağımız olan
Elazığ gezimizi tamamlayarak İstanbul’a dönüş maksadıyla Elazığ
Havaalanına intikale geçtik.
Devletimizin bizlere sağlamış olduğu imkanlarla, son derece
faydalı, kapsamlı ve sorunsuz geçen kurmay kültür gezimiz sü-
resince, Silahlı Kuvvetlerin yurdun değişik bölgelerindeki birlik-
lerinin imkan ve kabiliyetlerini yerinde inceleme, ülkemizin farklı şükran duyguları ile gezimizi Elazığ’dan İstanbul’a yapmış olduğu-
coğrafyalarını tarihi, sosyal, kültürel ve stratejik olarak tanıma ve muz uçak yolculuğumuz hitamında Harp Akademileri Yerleşkesine
kültür dağarcığımıza yeni bilgiler katma fırsatı yakalamış olduk. intikal ederek sonlandırdık.
Devletimize, bizlere bu eşsiz imkanları sağladığı için minnet ve

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 55 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Komutanlık ve Karargah Subaylığı Öğrenimi Romanya Tetkik ve İnceleme Görevi

KOMUTANLIK VE KARARGAH SUBAYLIĞI

ÖĞRENİMİ 27’NCİ YÜZYÜZE EĞİTİM DÖNEMİ
ROMANYA TETKİK VE İNCELEME GÖREVİ
(29 Haziran-03 Temmuz 2015)
Deniz ve Hava Harp Akademileri Komutanlıklarında öğrenim görmekte olan Komutanlık ve
Karargâh Subaylığı (KOMKARSU) Kursu müdavim subayları, millî güç unsurları ve kültürü hakkında yerinde inceleme
yapmak maksadıyla 29 Haziran-03 Temmuz 2015 tarihleri arasında Romanya Tetkik ve İnceleme Görevinde bulunmuşlardır.

Hazırlayan •• Deniz Harp Akademisi

D eniz Harp Akademisi Komutanı Tuğamiral Tayyar ERTEM

komutasında icra edilen faaliyete Deniz Harp Akademisin-
den bir öğretim elemanı, bir program subayı, 23 müda-
vim subay, Hava Harp Akademisinden iki öğretim elemanı ve 13
müdavim subay, Harp Akademileri K.lığından iki astsubay olmak
üzere toplamda bir amiral, 40 subay, iki astsubay ve dört personel
eşi katılmıştır.
Kafile, havaalanında Bükreş Silahlı Kuvvetler Ataşesi J.Kur.Alb. Şa-
mil Türk ÖZKAN ve tur yetkilileri tarafından karşılanmıştır.
Otele yerleşme ve öğle yemeğini müteakip, Guinness Rekorlar
Kitabına göre dünyanın en büyük ve pahalı sivil yönetim binası
olan Parlamento Sarayı gezilmiştir.
Parlamento Sarayı

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 56 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Komutanlık ve Karargah Subaylığı Öğrenimi Romanya Tetkik ve İnceleme Görevi

Ceauşescu Rejimi zamanında 1983 yılında inşasına başlanan ve Parlamento Sarayının gezilmesini müteakip zaman içinde deği-
zeminde 365.000 metrekare yüzölçümüne sahip saray, dünyanın şen Romen köy evlerinin gelecek nesillere aktarılabilmesi mak-
Pentagon’dan sonra en büyük yüzölçümüne sahip ikinci yapısı sadıyla 1930’lu yıllarda oluşturulmaya başlanan ve 1950’lerde
olarak kabul edilmekte ve günümüzde Romanya Parlamento- son şeklini alan köy müzesine intikal edilmiştir. Köy Müzesi’nde
su’na ev sahipliği yapmaktadır. Yapımında resmi kaynaklara göre Romanya’nın hemen her kesiminden değişik dönemlere ait köy
yirmi bin kişinin çalıştığı bilinen sarayda sadece Romen menşeli evleri, içlerinde o döneme ait eşyalar ile birlikte orijinal halleriyle
malzemelerin kullanımına özen gösterilmiştir. 1989 yılında ih- muhafaza edilerek sergilenmektedir.
tilâlin başlamasıyla yaklaşık %90 oranında tamamlanan sarayın,
ihtilâlden sonra yıkılması ya da tamamlanarak kullanıma açılması
konusunda uzun süren tartışmalar olmuş ve nihayetinde verilen
karar ile tamamlanan saraya 1996 yılında Romanya Parlamen-
tosu taşınmıştır.

Parlamento Sarayı Senato Odası Girişi)

Halkın ziyaretine açık olan gezi güzergâhında yaklaşık iki kilo-

metrelik bir yürüyüş yapılarak sadece % 3’ü gezilebilen sarayda
1.100 oda ve iki yer altı otoparkı mevcuttur. Yapımı öncesinde
Bükreş’in tarihi alanı içerinde yer alan 19 ortodoks kilisesi, altı
sinagog, üç protestan kilisesi ve 30.000 ikametgahın yıkıldığı,
sekiz protestan kilisesinin ise başka yerlere taşındığı öğrenilen
Parlamento Sarayı’na ait arazinin güneybatı köşesinde “Milletin
Kurtuluş Kilisesi” olarak isimlendirilmesi planlanan Romanya’nın
en büyük kilise inşaatı devam etmektedir.
Köy Müzesi
İkinci gün programına Romanya’daki üç Türk şehitliğinin en bü-
yüğü olan Bükreş Türk Şehitliği ziyareti ile başlanmıştır. Bahse
konu şehitlikte Birinci Dünya Savaşı şehitlerimizin yanı sıra ha-
len Bükreş’te yaşayan soydaşlarımızın ailelerine ait mezarlık da
bulunmaktadır. Birinci Dünya Savaşında Galiçya cephesinin gü-
ney emniyetini sağlayan ve Romanya cephesini oluşturan yak-
laşık 40.000 kişilik kolordunun 19.000’inin savaştan sonra geri
dönmediği, yaklaşık 5.000 şehit olduğu ifade edilmektedir. 935
şehidimiz Bükreş şehitliğinde yatmaktadır.
Şehitlikte yapılan çelenk koyma töreni ve saygı duruşu sonrasında
Savunma Bakanlığı Genel Sekreterliği bağlısı Carol I Milli Savunma
Üniversitesi ziyareti gerçekleştirilmiştir. 1889 yılında kurulan okul
zaman içerisinde ortaya çıkan ihtiyaçlar dahilinde yapısal deği-
şikliklere uğrayarak beş kez isim değiştirmiştir. Şehir merkezinde
Parlamento Sarayından Bükreş’in Genel Görünümü)
yer alan, sivillere ve askeri personele eğitim verilen üniversitede

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 57 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Komutanlık ve Karargah Subaylığı Öğrenimi Romanya Tetkik ve İnceleme Görevi

Bükreş Türk Şehitliği

askeri öğretim görevlilerinin yanı sıra sivil öğretim üyeleri de görev
yapmaktadır. Komutanın aynı zamanda rektör olduğu üniversitede
“Komuta ve Kurmay Fakültesi” ile “Güvenlik ve Savunma Fakülte-
si” olmak üzere iki adet fakülte bulunmaktadır.
Lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde verilen eğitimlere ilave
olarak kurslar, simülatör eğitimleri vb. bilimsel çalışmalar da üni-
versite bünyesinde yapılmaktadır.
1 Haziran 2002 tarihinde açılan “Simülasyon ve Eğitim Merkezi”
Savunma Üniversitesi’ne bağlı olarak faaliyetlerine devam etmek-
tedir. Taktik seviyede, bilgisayar destekli harp oyunu senaryolarının
oynatıldığı merkezde Amerika Birleşik Devletleri menşeli JCATS
(Joint Conflict and Tactical Simulation) programı kullanılmaktadır.
Simülasyon ve Eğitim Merkezi’nde jenerik senaryoların yanı sıra
Afganistan, Irak ve Kosova gibi gerçek harekatlara ilişkin eğitimler Büyükelçi ve Ataşe Makam Ziyareti
de verilmektedir. Öğleden sonraki programda ilk olarak, askeri üniforma, silah ve
uçakların sergilendiği şehir merkezindeki askeri müze gezilmiştir.
Müzenin havacılık bölümünde; 1982 yılında SOUIZ-4 uzay projesi
kapsamında Romanya’nın ilk ve tek uzay adamı Dumitru PRU-
NARIU’nun kullandığı kozmonot kıyafeti ile dünyaya dönüşünde
kullandığı kapsülün yanı sıra fizik mühendisi olan Henri COAN-
DA’nın projesini çizdiği ve hayata geçirdiği dünyanın ilk turbojet
uçak modeli de sergilenmektedir.

Bükreş Şehir Merkezinde Atatürk Büstü

Öğleden önceki program Komutan Tuğamiral ve berabe-

rindeki heyet tarafından Bükreş Silahlı Kuvvetler Ataşesi
J.Kur.Alb. Şamil Türk ÖZKAN ve T.C. Romanya Büyükelçisi Sn.
Osman Koray ERTAŞ’a makam ziyareti icra edilmesi ile tamam-
lanmıştır. Askeri Müze

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 58 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Komutanlık ve Karargah Subaylığı Öğrenimi Romanya Tetkik ve İnceleme Görevi

Gezinin üçüncü gününde Türklerin yoğun olarak yaşadığı Dobruca

bölgesinde yer alan Köstence şehrine intikale geçilmiştir. Bükreş
ile Köstence’yi birbirine bağlayan otoban üzerinde Tuna nehri kol-
larında inşa edilen köprüler ve kanal dikkat çekmektedir. Ülkenin
ilk nükleer santrali ile ülkenin 2007 yılında AB üyeliğiyle birlikte
alınan fonlarla kurulan rüzgâr türbini parkı ve diğer yenilenebilir
enerji unsuru olarak güneş paneli parkı yolculuk güzergâhında
gördüğümüz enerji üretim merkezleri olmuştur. Güzergâh üzerin-
de eski bir Türk yerleşim yeri olan Mecidiye’ye (eski adı Karasu)
intikal edilmiştir.

Bran Kalesi (Drakula Şatosu

konu halılar bölgeyi geçiş ve ticari maksatla kullanan Osmanlılar
tarafından vergi olarak verilen eşyalar arasından bir araya getiril-
miştir. Bu kapsamda toplam 250 halı bulunan koleksiyonun 50
adedi kilisede sergilenmektedir.
Kilisenin gezilmesinin ardından Karpatların eteklerinde Roman-
ya’nın kış ve kayak turizminin merkezi Poiana/Braşov’a intikal
edilmiştir. Yaklaşık 40 yıldır kayak merkezi olarak kullanılan bölge-
de 2013 yılı gençlik kış olimpiyatları icra edilmiştir. Kayak ve dağ
turizmi Romanya’nın turizm gelirlerinin yaklaşık % 45’ini oluştur-
Sultan Abdülmecid Cami-Mecidiye maktadır.
Köstence şehrine girişte otobüs ile yapılan şehir turunda ülkenin
yaz turizminin merkezi olan, göl ve deniz arasında yer alan oteller
ve plajlardan oluşan MAMAIA bölgesi gezilmiştir. Yemeğin ardın-
dan Komutan Tuğamiral ve beraberindeki heyet tarafından Dobru-
ca Türk İşadamları Derneği ziyaret edilmiş, müteakiben yürüyerek
yapılan şehir turunda Özgürlük Anıtı, Arkeoloji Müzesi, Mozaik
Müzesi ve CAROL Cami gezilmiştir. Birinci Dünya Savaşında Ro-
manya için savaşan Türk ve Tatarların sadakatini ödüllendirmek
için Kral I. Carol tarafından 1910 yılında yaptırılan ve Romanya’nın
ilk betonarme binası olan Carol Cami Köstence’nin simgelerinden
biri haline gelmiştir. Köstence şehir turunu müteakip Bükreş’e geri
intikale geçilmiştir.
Dördüncü gün programı kapsamında Transilvanya bölgesinin eski
dönemlerde Eflak ve Erdel beylikleri sınırında yer alan Bran şeh-
Poinana/Braşov
rine intikale geçilmiştir. Geleneksel Romen evinden dönüştürülen
ve içinde birçok eski objeyi barındıran La Cristi Restoran’da böl-
Gezinin beşinci günü Sinai şehrine intikal edilmiştir. II.Haçlı se-
gedeki nehirlerde yetişen alabalıkların sunulduğu keyifli bir öğle
ferlerinde Almanya’dan kutsal topraklara savaşmaya giden haçlı
yemeği sonrasında, sınırın korunması maksadıyla 14. yüzyılda
ordusu Sina yarımadasından dönüşlerinde bu bölgede bir manas-
inşa edilen ve Drakula Şatosu olarak da bilinen Bran Kalesi ge-
tır kurup bölgeye yerleşmişler ve manastırın ismini yarımadanın
zilmiştir.
isminden esinlenerek Sinai koymuşlardır. Sinai şehrinde I.Carol
Kale gezisini müteakip Braşov şehrine intikal edilmiş ve kısa bir zamanında kraliyetin yazlık sarayı olarak inşa edilen Peleş Sarayı
şehir turundan sonra 14. yüzyılda Katolik kilisesi olarak inşa edilen gezilmiştir.
ancak 1500’lü yıllarda yapılan dini reform hareketleriyle Evange-
Kral I.Carol’un Alman asıllı bir aileye mensup olması nedeniyle
liklerin eline geçen kilise gezilmiştir. Kilise, 1689 yılında şehirde
genel olarak Alman Neo-Rönesans tarzında yapılan sarayda İtal-
çıkan yangından sonra duvarlarının tamamen siyahlaşması nede-
yan, Fransız ve Osmanlı mimarisine ait unsurları da görmek müm-
niyle “Kara Kilise” adını almıştır. Kilise içerisinde Avrupa’nın -Tür-
kündür. I.Carol’a ait yaklaşık 4.000 parçalık silah koleksiyonunun
kiye dışında- en büyük halı koleksiyonu sergilenmektedir. Bahse

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 59 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Komutanlık ve Karargah Subaylığı Öğrenimi Romanya Tetkik ve İnceleme Görevi

üç ayrı salonda sergilendiği sarayda ayrıca Sultan Abdülaziz tara-
fından hediye edilen köpekbalığı derisi kaplamalı bir kılıç da yer
almaktadır.
Gezideki son durağımız olan Peleş Sarayı’ndan sonra Bükreş
şehir merkezindeki bir alışveriş merkezine, müteakiben Henri
Coanda Havaalanına intikal edilmiş ve bir saatlik uçuşun ardından
İstanbul’a gezimizin başladığı ilk durağa, Harp Akademileri K.lı-
ğına avdet edilmiştir. Böylece beş gün süren, faydalı bilgilerle ve
güzel anılarla dolu, hatırası uzun süre belleklerimizde yer edecek
gezimiz sonlanmıştır.

Peleş Sarayı/ Sinai)

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 60 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Harekât Eğitim Faaliyetlerinin Denizel Çevreye Etkileri

HAREKÂT EĞİTİM FAALİYETLERİNİN DENİZEL

ÇEVREYE ETKİLERİ
“Topraklarının ucu deniz olan bir ulusun sınırını, halkın kudret ve yeteneğinin hududu çizer.”
M.K.ATATÜRK

Denizler asırlar boyunca politik ve ekonomik mücadelenin en belirgin yaşandığı zemin olmuştur. Sahip oldukları doğal
kaynaklar ve bunların sağlayacağı ekonomik gelir nedeniyle denizler üzerine rekabet, her geçen gün artmaktadır. Bu
durum, petrol ve doğalgaz araştırma faaliyetlerinde bir yarış yaşanmasına neden olmuş ve bu yarış ise bir çok çevresel riski
beraberinde getirmiştir. Bugün geldiğimiz noktada çevre kirliliği denizleri tehdit eden bir unsur haline gelmiştir.

Hazırlayan •• Dz.Kur.Bnb.Erkan SEZGİN

D enizel Çevre ve Denizel Çevre Kirliliği tabanının altında bulunan hidrokarbon rezervlerinin çıkarılmasına
imkân tanımasıyla enerji açısından da denizler ülkeler için önem-
Dünya yüzeyinin % 71’ni denizler oluşturmaktadır. Denizler
li bir enerji kaynağı haline gelmiştir. Ayrıca, dünya nüfusunun
tüm insanoğlunun kullanımında olan doğal kaynaklardır. Deniz-
% 80’inin kıyıdan 200 km içeride yaşaması insanoğlunun de-
ler iklimlerin düzenlemesinde ve doğal hayatın restorasyonunda
nizlere olan bağımlılığının bir göstergesidir. Tüm bunlar, denizlerin
önemli bir rol oynaması yanında ekonominin de hayat damarıdır.
“Mavi Vatan” olduğu ve karadaki topraklarımızdan bir farkı olma-
Denizler; taşımacılık, balıkçılık, turizm gibi geleneksel kullanım
dığını göstermektedir.
alanları yanında mineral kaynakların çıkarılması, rüzgar çiftlik-
lerinden enerji elde edilmesi gibi güncel faaliyetlere de beşiklik Türkiye’nin coğrafi konumuna bakıldığında, en dikkat çekici hu-
etmektedir. susları; üç tarafının denizlerle çevrili olması, 81 ilimizden 27’si-
nin deniz kıyısında bulunması, nüfusun yaklaşık % 50’sinin sahil
Dünya ticaretinin % 90’ı deniz yoluyla yapılmakta, ülke ekono-
bölgelerinde yaşaması, önemli deniz ulaştırma hatları üzerinde
mileri için büyük önemi haiz enerji kaynaklarının büyük bir kıs-
bulunması ve stratejik öneme sahip Türk Boğazlarına sahip olması
mı deniz yolu ile taşınmaktadır. Deniz canlıları önemli bir besin
oluşturmaktadır. Bu bakımdan denizler ülkemiz açısından hayati
kaynağı ve fonksiyonel gıda1 maddesi/hammaddesi olarak in-
önemi haizdir.
sanlığın ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Teknolojik gelişmelerin deniz

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 59 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Harekât Eğitim Faaliyetlerinin Denizel Çevreye Etkileri
2872 sayılı Çevre Kanununda ve 1982 Birleşmiş Milletler Deniz
Hukuku Sözleşmesi’nde denizel çevrenin (deniz çevresi) tanı-
mı yapılmamıştır. Ancak, III. Deniz Hukuku Konferansı sırasında
Kenya ve Malta delegasyonları denizel çevrenin tanımına yönelik
öneride bulunmuşlardır. Kenya delegasyonu, denizel çevreyi; “de-
niz yüzeyi, üzerindeki hava altındaki su kolonu, içindeki canlı ve
cansız kaynaklar da dahil olmak üzere, denizin en çok yükseldiği
hattın ötesindeki deniz yatağını kapsayan alan” olarak tanımla-
mıştır. Malta delegasyonu ise çok benzer bir tanım yapmış ancak
“canlı ve cansız kaynaklar” yerine “biyosistemler” ifadesini tercih
etmiştir.2
2872 sayılı Türk Çevre Kanununun 2. maddesinde çevre kirliliğini
tanımı; “Çevrede meydana gelen ve canlıların sağlığını, çevresel
değerleri ve ekolojik dengeyi bozabilecek her türlü olumsuz etki”
olarak yapılmış ancak deniz kirliliği tanımı yapılmamıştır. 1982
Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin birinci mad-
desinin dördüncü fıkrasında ise deniz kirliliği; “Deniz çevresinin
kirlenmesinden, canlı kaynaklara ve deniz yaşamına zarar ver-
me, insan sağlığı için tehlike oluşturma, balıkçılık ve denizcilerin
diğer yasal amaçlarla kullanımı da dâhil olmak üzere denizcilik
faaliyetlerini engelleme, deniz suyunun niteliğini bozma ve her tür-
lü güzelliklerini azaltma gibi zararlı etkileri olan veya olması ihtimali
bulunan maddelerin ve enerjinin, insanlar tarafından doğrudan
veya dolaylı olarak, haliçler de dâhil olmak üzere, deniz çevresine
sokulması” olarak tanımlanmıştır.
Deniz Kirliliğinin birçok sebebi vardır ancak genel olarak dört baş-
lık altında toplanabilmektedir.3 Bunlar;
• Gemicilik faaliyetleri dolayısıyla kirlenme,
• Denize depolama sebebiyle kirlenme,
• Deniz yatağındaki faaliyetler nedeniyle kirlenme,
• Kara ve atmosfer kaynaklı kirlenmedir.
Bilindiği üzere dünyamız, iklim değişikliği başta olmak üzere muh-
telif çevresel gelişmeler nedeniyle, günümüzde, hiçbir devirde
olmadığı kadar, çevresel sorunlarla yüzleşmek zorunda kalmıştır.
Bunlara; su kaynaklarının kıtlığı, çölleşme, kuraklık, erozyon, doğal
felaketler, artan enerji ihtiyaçları, açlık, mülteci akını, su-toprak ve
besin ihtilafları, deniz yetki alanlarının paylaşım mücadeleleri gibi
gelişmeler de eklenince sürdürülebilir kalkınma için çevrenin yö-
netimi bir ihtiyaç olarak karşımıza çıkmıştır.
Ürün ve faaliyetlerin etkilerinin artık küresel boyutta hissedilmeye
başlandığı tüm dünyada kabul edilmiştir. Bu bilinç, çevresel etki-
lerin yasal uygulamalar yanında piyasa beklentilerine de uygun
olması gerektiği ihtiyacını yanında getirmiştir. Bugünün tüketici-
sinin beklentisi sadece ihtiyaçlarının en üst düzeyde karşılanması
değil, aynı zamanda aldığın ürün ve hizmetin yaşadığı çevreye ve
dünyaya zarar vermemesi ve “çevre dostu” olmasıdır. Bu gelişme-
ler, kuruluşların çevre ile etkileşimlerini, çevresel performanslarını
kontrol altında tutabilmelerini, çevresel düzenlemelere uyumlu
üretim yapabilmelerini, çevre icraat ve başarılarını sürekli iyileş-
tirebilmelerini ve mümkün olduğu takdirde enerji tasarrufu sağ-
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
layabilmelerine, kurumun iş çevresinde ve kamuoyunda itibarını
yükseltmesini sağlayacak çevre kalite yönetim sistemlerine ihtiyaç
bulunduğu gerçeğini ortaya çıkarmıştır. Böylelikle, Çevre Yönetim
Sistemlerinin (ISO 14001, EMAS, Project Acorn vb.) uluslararası
kuruluşlarda tanınması ve uygulanması çok hızlı olmuştur.
Çevre alanındaki Sivil Toplum Kuruluşlarının da yarattığı durumsal
farkındalık ve toplumsal baskı ile çevre politikaları öncelikli hale
gelmiş, sorunların ortaya çıktıkça çözülmesi yaklaşımı yerini pro-
aktif yaklaşımlara bırakmaya başlamıştır. Çevre kirliliği konusunda
üç önemli faktör vardır, bunlar; kirletici, kirlenen ve koruyucudur.
Dünyamızda kirletici ve kirlenen faktörü geçmişte var olmuş ge-
lecekte de var olacaktır, ancak çevre kirliliği konusunda gelinen
nokta koruyucu statüsünde olan devlet otoritesinin hiç olmadığı
kadar çevre yönetimine ihtiyacı olduğu ve sahip çıkmak zorunda
olduğudur. Çevre sorunlarının ulaştığı nokta, bugüne kadar silahlı
kuvvetleri çevre denetimi dışında bırakmayı tercih eden birçok
ülkeyi, orduları için çevre standartları belirlemeye sevk etmiştir.
Su kaynaklarının, tatlı ve tuzlu su ekosistemlerinin, içme ve deniz
suyunun korunması çevre korumanın temel yapı taşlarından biri-
ni oluşturmaktadır. Ancak denizlerimizin sürdürülebilir bir şekilde
kullanılmaması deniz ekosistemini tehdit eder hale gelmiştir. Bu
durum ise; denizlerde icra edilen balıkçılık, turizm gibi faaliyetler
ekosistemdeki bozulmalar nedeniyle zarar görmeye başlamıştır.
Günümüzde deniz çevresinin korunması, ülkelerin denizlere yö-
nelik menfaatlerinin, emellerinin ve ilgilerinin anlaşılması açısından
önemli bir gösterge haline de gelmiştir. Çevrenin korunmasına
yönelik faaliyetlerin çevresel boyutunun yanında; siyasi, hukuki,
bilimsel ve güvenlik boyutları ortaya çıkmıştır. Deniz çevresinin
korunmasına yönelik faaliyetler incelendiğinde, ülkelerin bu faali-
yetleri; politik çıkarları doğrultusunda istismar etme ve deniz yetki
alanlarına yönelik uyuşmazlıklarda avantaj sağlama aracı olarak
kullanmaya başladığı görülmüştür. Bu kapsamda, Yunanistan’ın,
Ege Denizinde Türkiye ile ihtilaflı alanlarda, Natura 2000 ve AB
Habitat Direktifi kapsamında kuş gözlem istasyonları, doğal sı-
ğınak ve kuş koruma alanlarının kurulmasını önermesi, istismar
faaliyetlerine önemli bir örnek teşkil etmektedir.
Harekat Eğitim Faaliyetlerinin Denizel Çevreye Etkileri
Deniz Kuvvetleri faaliyetlerinin denizel çevreye etkilerini dört başlık
altında toplayabiliriz. Bunlar;
• Kıyı birliklerinin faaliyetleri,
• Denize depolama faaliyetleri (ömrünü doldurmuş mühimmatın
derin su imhası yapılmak vb.),
• Genel gemicilik faaliyetleri (sintine sularından ve bacadan
denize ve atmosfere petrol karışması, çöp ve kanalizasyonun
denize boşaltılması, çatma/karaya oturma gibi kazalar sonucu
petrol ve türevlerinin denizlere dökülmesi ve anti-fouling boyaların
kullanımı vb.)
• Harekât Eğitim faaliyetleridir.
Harekât eğitim faaliyetlerinin denizel çevreye etkilerini gösteren
60 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Tablo 1. Harekât faaliyetlerinin denizel çevreye etkileri 4
Etki

S.No. Faaliyet Gürültü Cephane Temas Parlama Cephanenin Titreşim Şok Su Fiziksel Etki Akustik Deniz
Noktasında Dalgaa Yükselmesi Etki Memelile-
Saçılması Denize rine Etki
Yerel Etki Düşmesi
Hava Faaliyetleri
1 Manş uçağı X
2 Genel uçak uçuş faaliyetleri (Atışsız) X
3 Havadan havaya atış X X
4 İnsansız hava aracı kullanımı X
5 Havadan torpido atışı (inert) X X
6 Havadan torpido atışı (gerçek) X X X
Havadan Susütü/Karaya Faaliyetler
7 Havadan suüstüne/karaya atış (dummy mühimmat) X X
8 Havadan suüstüne/karaya atış (gerçek mühimmat) X X X

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ

Suüstünden Hava/Karaya Faaliyetler
9 Gemiden havaya füze atışı (inert mühimmat) X

61
10 Gemiden havaya füze atışı (gerçek mühimmat) X X
11 Gemiden karaya füze atışı (inert mühimmat) X X
12 Gemiden karaya füze atışı (gerçek mühimmat) X X X
13 Gemiden gemiye/havaya/ karaya ağır makineli tüfek Atışı X X X
14 Aydınlatma mermisi kullanımı X X
15 Hava savunma harbi eğitimi X
Harekât Eğitim Faaliyetlerinin Denizel Çevreye Etkileri

SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

16 Suüstünde hedef çekme X X
17 Suüstü atışı X X X
18 Suüstü imhası X X X
19 Deniz Ateş desteği (Suüstünden karaya) (inert mühimmat) X X
21 Suüstü torpidosu X X
22 Yedekte sonar (towed array) pasif X
23 Yedekte sonar (towed array) aktif X X
Denizaltı Faaliyetleri
24 Denizaltı savunma harbi (Aktif) X
25 Denizaltı savunma harbi (Pasif) X
 Etki

S.No. Faaliyet Gürültü Cephane Temas Parlama Cephanenin Titreşim Şok Su Fiziksel Etki Akustik Deniz
Noktasında Dalgaa Yükselmesi Etki Memelile-
Saçılması Denize rine Etki
Yerel Etki Düşmesi
28 Tek gemi denizaltı eğitimleri (pasifX X

29 El şarjı atıcı (mortar) inertX X

30 El şarjı atıcı (mortar) gerçek mühimmatXX X X

31 Denizaltıdan torpido atışı (inert)X X

Kıyı Tesisleri ve Ölçüm Faaliyetleri

32 Aküstik ölçüm İstasyonuX X

33 Degausing (DG) istasyonlarıX X

34 Sualtı gürültü ölçüm istasyonuXX X X

35 Hidrografik Sörvey (Aktif sonar kullanımı hariç)X X

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ

36 Deniz dibinden örnek alımıX X

37 DalışX X

62
38 Paraşütle atlamaX X

39 RHIP bot kullanımıXX X X

40 Mühimmat denemeleri (inert)XX X X

41 Mühimmat denemeleri (gerçek)XX X X

42 Flares (Işıldak), DumanX X
Harekât Eğitim Faaliyetlerinin Denizel Çevreye Etkileri

SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

Mayın Harbi Faaliyetleri
43 Mayın harbi eğitimi (aktif sonar)XX X X
44 Mayın döküş eğitimi (inert mayın)X X
45 Uzaktan kumandalı sualtı cihazları (ROV)X X
46 Patlamamış mühimmatın imhasıXXX X X X
47 Mayın imha eğitimleri (patlayıcılı)XXX X X X
48 Mayın imha eğitimleri (ROV şarjı)XXX X X X
Diğer Faaliyetler
49 Amfibi eğitimXX X X
50 Offshore faaliyetlerXX X X
 Harekât Eğitim Faaliyetlerinin Denizel Çevreye Etkileri

çalışma sayfa 61 ve 62'de yer alan tabloda gösterilmiştir. Tabloda

faaliyetler; hava faaliyetleri, havadan susütü ve karaya faaliyetler,
suüstünden hava/karaya faaliyetler, denizaltı faaliyetleri, mayın
harbi faaliyetleri, kıyı tesisleri ve ölçüm faaliyetleri ve diğer faali-
yetler olmak üzere kategorilendirilmiştir.
Deniz Kuvvetleri unsurları tarafından denizel çevrede icra edilen
faaliyetlerin denizel çevre üzerine etkileri, icra edilen faaliyetin cin-
sine bağlı olarak genellikle; gürültü, cephane saçılması, temas
noktasında yerel etki, parlama, cephanenin denize düşmesi, tit-
reşim, şok dalgası, su yükselmesi, fiziksel etki, akustik etki, deniz
memelilerinin rahatsız edilmesi şeklinde olmaktadır.
Bu kapsamda; harekât eğitim sahaları ve zamanları seçilirken
deniz memelilerinin göç, beslenme ve çoğalma yaptıkları yerler-
den ve periyotlardan sakınılmalıdır. Sualtı patlamalarında fiziksel
etki onlarca metrelik bir alanda olsa da yayılan şok dalgası kilo-
metrelerce uzağa kadar gidebilmektedir, bu husus planlamalarda
dikkate alınmalıdır. Ayrıca, deniz memelilerine yönelik koruyucu
tedbirler de alınmalıdır. Bu hususa, müteakip başlıkta ayrıntılı ola-
rak değinilmiştir.
Harekat Eğitim Faaliyetleri Esnasında Deniz Memelileri-
nin Korunması:
Deniz canlılarının başlıca ölüm nedenleri, aktif sonar kullanımı,
deniz kirliliği, gemi çarpması, hastalık, açlık, travma, parazitler ile
olağanüstü hava durumları ve oşinografik şartlardır. Bu kapsamda, dünya donanmalarındaki uygulamalar dikkate alın-
dığında, en uygun hal tarzının iki aşamalı bir yaklaşımla konunun
Dünyada her geçen yıl daha fazla modern ve sessiz özelliklerde ele alınması olduğu değerlendirilmektedir.
denizaltılar üretilmektedir. Şu anda dünyada 40 ülkede toplam
300 çok sessiz dizel denizaltı bulunmaktadır. Harp ve gerginlik • Birinci Aşama (Hazırlık): Deniz Kuvvetleri personelinin de-
dönemlerine hazırlık maksadıyla gemilerin barış döneminde sonar niz memelileri ve canlıları için özel öneme sahip deniz bölgeleri
eğitimleri icra etmesi gerekmektedir. Denizaltılara karşı en etkin ile onların korunmasına yönelik tedbirleri bilmesi gerekmektedir.
silah ise aktif sonardır. Bu durum, söz konusu denizaltıların tespit Bu kapsamda icra edilecek eğitim/tatbikatlarda çevre yönetimine
ve nötralize edilebilmesi için aktif sonar kullanma ihtiyacını her ilişkin hususların “Tatbikat Planlama Direktifi” ve “Tatbikat Harekât
geçen gün artırmaktadır. Emrine” ithal edilmesi sağlanmalıdır. Ayrıca, gemiler tarafından bu
sahaların ve diğer özel deniz alanlarının, harekât öncesinde hari-
Genel olarak, Denizaltı Savunma Harbi imkânı olan gemiler, de-
talara plotlanması sağlanmalıdır.
nizaltılar ve Mayın Avlama gemileri aktif sonar kullanmaktadır. Ya-
pılan incelemeler neticesinde aktif sonarların deniz memelilerine • İkinci Aşama (İcra): Bu aşama ağırlıklı olarak aktif sonar kul-
zarar verebilecekleri tespit edilmiştir. Özellikle orta frekans sonar lanımı esnasında deniz canlıları ve memelilerinin maruz kalacakları
kullanımının balina ve yunusların kendilerini karaya vurmalarına zararı asgariye indirmek için alınması gereken tedbirleri içermek-
neden olduğu bilinmektedir Sonar transmisyonunun balinaların tedir. Bu tedbirler;
rota tayin sistemlerini bozduğu, beyin ve kulaklarında kanamaya
neden oldukları, organlarında hava kabarcıkları oluştuğu belirtil- - Harekât öncesinde pasif sonar ve gözcüler ile imkân olduğunda
mektedir5. hava vasıtalarıyla deniz yüzeyi gözetlenmelidir.

ABD Donanmasının yayımladığı verilere göre, 1996-2006 yıllarını
kapsayacak şekilde yapılan bir araştırmaya göre; dünya genelinde
aktif sonar kullanımından ölen balina sayısı 40 olmuştur. Aslın-
da ABD sahillerinde sadece yılda 3500’den fazla ölüm hadisesi
gerçekleştiği dikkate alındığında, aktif sonar etkisiyle ölen balina
sayısının gayet düşük olduğu (% 1) görülecektir.
Yine de Deniz Kuvvetlerinin, deniz memelilerine ve onların do-
ğal çevresine zarar vermeyecek, aktif sonar kullanımının deniz
memelileri üzerine etkilerini asgariye indirecek tedbirler alması
gerekmektedir.
- DSH eğitimlerinde, çevredeki balina, yunus ve diğer deniz me-
melileri ile balık sürülerinin akustik-yoğun ortam kaynaklı maruz
kalabilecekleri zararları asgariye indirmek ve söz konusu ortama
adapte olmalarına olanak sağlamak maksadıyla sonar transmis-
yonlarına başlarken ilk birkaç dakika düşük güçte transmisyon
yapılmalı ve takiben çıkış gücünün kademeli olarak yükseltilmesi
sağlanmalıdır.
- Harekât bölgesinde, geminin 3500 yd içinde deniz memelisi
var olduğunun tespit edilmesi halinde, sonar eğitimi kesilmelidir6.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 63 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Harekât Eğitim Faaliyetlerinin Denizel Çevreye Etkileri

- Tüm büyük tatbikatlar, deniz memelileri ve canlıları ile denizel
çevreye olan etkileri açısından gözden geçirilmelidir.
- Deniz memelilerinin ve canlılarının ölümü ile deniz memelerine
çarpma durumları ilgili birimlere rapor edilmelidir.
- Tüm aktif sonar kullanma zamanları harekât merkezlerine rapor
edilmelidir.
- Tüm balık çiftlikleri deniz haritalarına plotlanmalıdır.
- Kutlama aracı olarak kullanılan helyum doldurulmuş balonlar ge-
milerde ve kıyılarda kullanılmayacaktır7 (Bunlar denize indiklerinde
deniz memelilerini ve canlıların sağlığını tehdit etmektedirler).
- Plastik poşetlerin denize atılmamalıdır8.
Sonuç:
Deniz Kuvvetleri, çok sayıda yüzer unsura, kıyıda konuşlu tersa-
ne, onarım kademesi ve birliğe sahip olması nedeniyle denizel
çevrenin korunmasına ve geliştirilmesine yönelik önemli sorumlu-
lukları olan bir unsurdur. Ayrıca, yüzer unsurlar tarafından denizel
çevrede icra edilen gemicilik ve harekât eğitim faaliyetleri denizel
çevre üzerinde önemli bir baskı unsuru oluşturabilmektedir. Bu-
nun yanında deniz memelilerinin harekât eğitim faaliyetleri (aktif
sonar kullanımı) nedeniyle ölüme varan etkilere maruz kalması ise
bir diğer çevresel etkiyi oluşturmaktadır.
Deniz Kuvvetleri için denizel çevre biliminden istifade ile denizel
çevre konusundaki standartların ve önceliklerin ortaya koyulma-
sını sağlayan ve karmaşık denizel çevre sorunları ile mücadele
yöntemlerini gösteren denizel çevre yönetim sistemlerinin
uygulanması önem arz etmektedir. Yine, ülkelerin çevre politikası
ve stratejisi çerçevesinde askerî birlik, tesis ve faaliyetlerin çevre
denetim birimleri tarafından denetlenmesi ise diğer önemli bir hu-
susu oluşturmaktadır.
İdeal bir Denizel Çevre Yönetim Sisteminin hedeflerinin;
ilgili mevzuata uyum sağlamak, Deniz Kuvvetleri tarafından yürü-
tülen tüm faaliyetlerin çevreye olan etkilerini ve çevresel riskleri
belirleyerek kontrol edilebilir hale getirmek, kirliliğin kaynaktan
başlayarak kontrol altına alınması ve azaltılmasını sağlamak, etkin
bir atık yönetimi teşkil etmek, denizlerin ve kıyıların korunmasına
destek olmak, doğaya ve insan sağlığına zarar veren eylemlerden
harekât gereksinimleri müsaade ettiği oranda kaçınmak, sürdüre-
bilir kalkınma gayretlerine katkıda bulunmak, biyolojik çeşitliliğin
korunması, biyolojik çeşitliliği azaltan ve onu olumsuz yönde etki-
leyen insan faaliyetlerini engellemek, kaynakların etkin kullanılma-
sını sağlamak, denizel çevreye yönelik bilimsel çalışmalara verilen
desteğin artırılmasını sağlamak, çevre konusunda üniversiteler ve
diğer devlet kurumları ile birlikte çalışılabilir alanları ortaya koymak,
acil durumlara (deprem, yangın, sel vb.) ve kazalara karşı hazırlıklı
bulunarak insan hatasıyla meydana gelebilecek kaza ve olayların
azaltılmasını sağlamak, kurum çalışanlarına, özellikle çevresel so-
rumluluk doğurabilecek görevlerde bulunanlara eğitimler vermek
suretiyle çalışanların çevre bilincinin ve motivasyonunun artmasını
sağlamak olması gerektiği değerlendirilmektedir.
Son olarak, Türk Deniz Kuvvetlerinin temel değerleri içerisinde
“denizel çevrenin korunması” önemli bir yer tutmaktadır. Türk De-
niz Kuvvetleri tarafından, etkin ve sürdürülebilir bir çevre yönetimi
için gerekli kurumsal adımlar da atılmıştır. Türk Deniz Kuvvetlerinin,
birçok alanda da olduğu gibi bu alanda da dünyadaki modern
donanmaların arasında yerini almış olması Türk Silahlı kuvvetleri
için önemli bir kazanımdır.

DİPNOT
1 Genel olarak, bir ürünün fonksiyonel sayılabilmesi için, temel fizyolojik görevlerine ek olarak, hastalıklara karşı koruyucu ve/veya tedavi edici
etki göstermesi ve bu etkinin verilerle ispatlanması zorunludur.
2 TÜTÜNCÜ, A.N. (2004): Gemi Kaynaklı Deniz Kirlenmesinin Önlenmesi, Azaltılması ve Kontrol Altına Alınması, Beta Yayınları, İstanbul.
3 TÜTÜNCÜ, A.N. (2004): Gemi Kaynaklı Deniz Kirlenmesinin Önlenmesi, Azaltılması ve Kontrol Altına Alınması, Beta Yayınları, İstanbul.
4 Bu listenin hazırlanmasında, İngiliz Donanması tarafından NATURA 2000 baskı kategorileri esas alınarak hazırlanan ve İngiliz SNCB ve Deniz
Kuvvetleri arasında imzalanan Niyet Deklerasyonunda (Statement of Intent between the UK SNCBs and Navy Command Headquarters reagr-
ding the use and maintenance of the environmental Protection Guidelines (Maritime) (EPG(M)) and Maritime Environmental and Sustainability
Assessmnet Tool (MESAT) ) yer alan bilgilerden istifade edilmiştir.
5 WITHINGTON,T. (2012): Navies Going Green, Naval forces III/2012, s.10-18.
6 ABD Deniz Kuvvetleri uygulaması ise sonar domunun 200 yd içerisinde deniz memelisi görülmesiyle eğitim durdurulmaktadır.
7 Bunlar denize indiklerinde deniz memelilerini ve canlıların sağlığını tehdit etmektedirler
8 Yapılan araştırmalarda sadece ABD’de yılda 88 milyar adet plastik poşet kullanılmaktadır. Plastik bir poşet Sao Paolo’dan Yeni Delhiye kadar
havada uçuyor, çalılara takılıyor, olukları dolduruyor, bunları yiyen ve takılan hayvanları öldürüyor. En kötü tarafı ise bozulmaları ve çürümeleri
500 yıl alıyor. (GOLEMAN,2009)

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 64 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Komuta Kontrolde Karar Verme

KOMUTA KONTROLDE KARAR VERME

“Sezgisel akıl kutsal bir lütuf, rasyonel akıl ise sadık bir hizmetkardır. Yarattığımız
toplumlar hizmetkara saygı göstereyim derken lütfu unutmuşlardır”
“The intuitive mind is a sacred gift and the rational mind is a faithful servant. We
have created a society that honors the servant and has forgotten the gift.”
Albert Einstein

Karar verme kavramı; askeri, teknoloji, mühendislik, tıp, eğitim gibi alanlarla birlikte, günlük hayatta da sürekli karşımıza çıkmaktadır.
Bir takım sorunları çözmek veya bir faaliyet icra etmek için çoğu zaman karar vermek zorunda kalmaktayız. Bu makalede, karar
verirken farkında olarak veya olmayarak takip ettiğimiz süreçler hakkında yapılan akademik çalışmalar hakkında bilgi verilecektir.
Makalenin temel amacı okuyucuların konu ile ilgili farkındalığını artırmaktır. Bu kapsamda karar ve karar vermenin tanımları ile
karar verirken icra edilen yaklaşımlar incelenecek, analitik ve sezgisel yaklaşımların mukayesesi yapılacak,
teknoloji sistemlerinin karar verme süreci üzerindeki etkisinden bahsedilecek ve son olarak da deniz
harekat alanında karar verme ile komuta kontrol arasındaki ilişkiye değinilecektir.

Hazırlayan •• Dz.Kur.Alb.Selçuk AKARI2, Yrd.Doç.Dr.Müh.Alb.Okan TOPÇU3

Dz.Kd.Ütğm.Yekta KILIÇ1, Dz.Kd.Ütğm.Emre DALKIRAN1

G iriş 200 adet bulunan Kouros heykelleri arasında en iyi durumdadır.

1983 yılında Kaliforniya’da bulunan Getty Sanat Müzesine
(tam adı J. Paul Getty Sanat Müzesi) yaklaşık 9 milyon dolara
satılmak üzere Kouros olarak bilinen M.Ö. 6.yy’da yapıldığı tahmin
edilen bir mermer heykel getirilir. Heykel dünya üzerinde yaklaşık
Getty müzesi heykeli satın alıp almama kararı vermek için heykelin
gerçek olduğunun kesin olarak belirlenmesini ister.
Heykelin gerçek mi sahte mi olduğunu belirlemek için öncelikle
avukatlar aracılığı ile heykelin bulunuşu ve sahipliği araştırılır ve

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 67 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Komuta Kontrolde Karar Verme
aynı zamanda bilim uzmanları yardımıyla birçok bilimsel yöntem
(elektron mikroskobuyla yüzey incelemesi, X-ray analizi vb.)
kullanılarak heykelin orijinalliği incelenir. 14 ay süren araştırmalar
sonucunda bilimsel ve hukuksal olarak heykelin gerçek olduğu
kanaatine varılır.
Ancak Getty Müzesinin Güvenilirler Kurulu üyesi İtalyan Sanat
tarihçisi Federico Zeri ve müteakiben Yunan Heykeltıraşlığında
uzman olan Evelyn Harrison, heykeli ilk görüşten itibaren heykelde
bazı şeylerin yanlış olduğunu müze yönetimine bildirirler. Müze
yönetimi Yunanistan’da özel bir Kouros Sempozyumu düzenler
ve oradaki uzmanların da görüşünü alır. Genel olarak nedenini
açıklayamasalar da uzmanlar sezgisel olarak heykelin sahte
olduğu sonucuna varırlar.
Getty müzesi; bilimsel incelemelere dayanan Kourus’un gerçek
olduğu kanaati ve uzmanların sezgisine dayanan Kourus’un sahte
olduğu sonucu arasında kalmıştır (1). Yaklaşık 9,5 milyon dolar
ödenerek alınan Getty Kouros’un sunum etiketinde “Yaklaşık M.Ö.
530 ya da Modern Sahtekarlık” yazmaktadır(2). Günümüzde
yapılan incelemeler neticesinde uzmanların ilk bir kaç saniyede
verdikleri kararın doğru olabileceği düşünülmektedir.
Bu örnek olayda görüldüğü gibi sezgisel karar vermenin gücü ve
bazı durumlarda da kaçınılmazlığı konu üzerinde ciddi çalışmalar
yapılmasını gerekli kılmaktadır. İşte bu makalede temel olarak
sezgisel karar verme üzerinde durulacaktır.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Karar Verme
Karar (decision) kelimesi TDK sözlüğünde “bir iş veya sorun
hakkında düşünülerek verilen kesin yargı anlamına gelmektedir”(3).
Karar vermek (decision making) ise birden fazla alternatif arasından
bir seçim yapma durumudur. Daha geniş bir şekilde ifade etmek
gerekirse, karar vermeyi sırasıyla; problemin tanımlanması,
alternatiflerin belirlenmesi ve geliştirilmesi, bir alternatifin seçilerek
uygulanması ve kararın etkinliğinin değerlendirilmesi adımlarından
oluşan bir süreç olarak nitelendirebiliriz(4). Örgütsel teori ve
yönetim alanlarında yaptığı çalışmalar ile tanınan Richard Daft,
kararı, “uygun alternatifler arasından bir seçim yapmak”, buna
bağlı olarak da karar vermeyi, “problem ve fırsatları tanımlama
ve çözme süreci olarak tanımlamıştır”(5). Bu bağlamda karar
verme; insanların gündelik yaşamlarıyla ilgili hususlardan, stratejik
seviyede hayati öneme haiz konulara kadar insan yaşamının
vazgeçilmez bir parçası ve insanı harekete geçiren temel unsur
olarak değerlendirilebilmektedir.
Hayatın her alanında karşımıza çıkan karar verme eyleminin
askeri sistem içerisinde de önemli bir yeri bulunmaktadır. Askerlik
mesleğinin dişlilerinin dönmesini sağlayan birinci etken hiç
kuşkusuz emir-komuta zinciridir. Verilen her emir de esasında
arka planda verilen bir kararın yazılı ya da sözlü olarak astlara
bildirilmesi eylemidir. Deniz harekat alanında düşünüldüğünde,
görev organizasyonundaki her komutan, kilit görevlerdeki
68 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Komuta Kontrolde Karar Verme
subaylar, hatta vardiya subayları veya astsubayları karar verme
süreci ile karşı karşıya kalmaktadır(6). Tatbikatta izlenecek hareket
tarzı, denize adam düştüğünde yapılacak manevra türü veya top
atışlarında komuta kontrol sistemine tatbik edilecek değerler,
bir karar verme süreci neticesinde verilen karara istinaden
uygulanmaktadır.
Karar verme sürecinin en önemli elemanları amacın belirlenmesi
ve içinde bulunulan durumdur. Belirlenen amaç, karar verirken nasıl
bir yol izleneceğini etkilemektedir. Kimi durumlarda alternatifler
içinden en iyisini ve en doğrusunu seçmek gerekirken, kimi zaman
da ortam şartlarına göre en iyisinden ziyade en tatmin edicisini
seçmek gerekebilir. Bu nedenle, karar verilecek durumun şartları
da kararın ne şekilde verileceğini direkt olarak etkilemektedir. Bu
noktada karar verilen ortamın durum ve şartlarının karar verici
üzerindeki etki ve dayatmaları da göz önünde bulundurulmalı
ve alınan kararların ortama bağımlı olduğu (context dependent)
unutulmamalıdır.
Alınan bu karar ya da kararlar; karar vericinin konumuna,
üzerinde karar verilen konuya ve verilen karara bağlı olarak,
sadece karar vericinin kendi hayatını ilgilendirebileceği gibi verilen
karardan etkilenecek olan çok sayıda farklı bireyin hayatlarını da
ilgilendirebilir. Etkisi ve kapsama alanı her ne olursa olsun, karar
verme sürecini anlamak, karar verici pozisyonundaki kişiyi yanlış
ve kötü kararlar vermek yerine daha iyi sonuçlar veren kararlar
alma yönünde sevk edecektir. Bu kapsamda konu üzerine yapılan
bilimsel çalışmalar ışığında geliştirilen yaklaşımları incelemek
faydalı olacaktır.
Karar Verme Yaklaşımları
Karar verme sürecinin yapısının anlaşılması ile ilgili günümüze
kadar birçok çalışma yapılmış ve yapılmaya devam edilmektedir.
İnsanın karar verme sürecindeki yaklaşımının analiz edilmesi ve
anlaşılmasına yönelik çalışmalar antik Yunan dönemine kadar
uzanmaktadır. Karar verme ile ilgili bilimsel çalışmalar 17.yy’da
olasılık teorisinin ortaya çıkması(7) ile, modern karar teorisine
(decision theory) yönelik bilimsel çalışmalar ise 19.yy’da
ekonomistlerin tüketici satın alma eğilimlerini inceleme süreci
ile başlamıştır (8). Bu tarihlerden günümüze kadar yapılan
araştırmalar ve gözlemler neticesinde karar verme sürecinin
yapısıyla ilgili olarak farklı yaklaşımlar benimsenmiş, gözlemler
sonucu ulaşılan bazı bulgular insan beyninin karar verme yapısı ile
ilgili mevcut varsayımlara farklı bakış açıları sunmuştur.
Karar vermeyi esas alan karar teorisi doğası gereği disiplinler
arası bir çalışma alanı olmuştur. Karar verme kavramına filozoflar,
ekonomistler, psikologlar, bilgisayar bilimciler ve istatistikçiler gibi
birçok farklı alandan uzmanlar kendi bilimsel pencerelerinden
bakmışlar ve hakim oldukları metodolojiler üzerinden karar verme
sürecini açıklamaya çalışmışlardır. Birçok farklı branştan çalışma
yapan karar teorisyeni bulunmasına rağmen hepsi bazı temel
konsept ve ayrımlar konusunda ortak görüşleri paylaşmışlardır.
Çalışmalarını oturttukları temelde tüm teorisyenler karar verme
teorilerini normatif (normative) ve tanımlayıcı (descriptive) karar
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
verme teorileri olarak sınıflandırmış ve normatif teori için ‘nasıl
karar vermeliyiz’ sorusunun, tanımlayıcı teori için ise ‘nasıl karar
veririz’ sorusunun cevabını aramışlardır. Tanımlayıcı yaklaşımda,
tecrübeye dayalı deneysel psikoloji disiplini kullanılırken,
normatif yaklaşımda karar vericilerin rasyonel olarak nasıl karar
vermesi gerektiğini ortaya koyan kurallar aranmıştır (7). Karar
vermeyi daha detaylı ele almak adına Collyer ve Malecki(9),
karar verme sürecini anlamaya yönelik geliştirilen modellerin
günümüze kadar olan tarihsel sürecini inceledikleri çalışmalarında
karar verme teorilerinin gelişim sürecini rasyonel karar verme
modelleri (rational decision making models), tanımlayıcı modeller
(descriptive models) ve doğal çerçevede karar verme (decision
models in natural settings) olarak üç döneme ayırmaktadır.
Brunswikde muhakeme ve karar vermenin normatif ve tanımlayıcı
teoriler şemsiyesi altında analitik (analytic) ya da sezgisel (intuitive)
karar verme biçimlerinden biriyle yapılabileceğini belirtmiştir(10).
Bu iki modelden hangisinin daha etkin olduğuna dair yapılan
çalışmaların bazılarında sezgisel yaklaşımın analitik yaklaşıma
üstünlük sağladığı, bazılarında ise analitik yaklaşımın sahip olduğu
sistematik yapı nedeniyle sezgisel yaklaşımdan daha iyi sonuçlar
verdiği belirtilirken, bir diğer yaklaşımda ise her iki yöntemin birlikte
kullanıldığı modellerin daha etkin sonuçlar verdiği belirtilmiştir(10).
ABD’li psikolog Daniel Kahneman, Nobel ekonomi ödülü almasını
sağlayan makalesinde insan karar verme hususunu sistem-1
(sezgisel) (intuition) ve sistem-2 (çıkarımsal düşünme) (deliberative
thinking) olarak iki sisteme ayırmıştır (11). Kahnemann, bunlardan
sistem-1 ile hızlı, otomatik ve çaba sarf etmeyerek, sistem-2
ile ise yavaş, kontrollü ve bir çaba sarf ederek karar verildiğini
belirtmiştir (12)(11). Bu konudaki uzmanların genel kanısı
sistem-1’in yanılmalara meyilli olabileceği ve bu nedenle karar
verme mekanizmasını bunun üzerine inşa etmenin riskli olacağı
yönündedir (13). Araştırmacılar analitik yöntemlerin daha kesin
sonuçlar vereceği noktasında birleşseler de, özellikle ayrıştırılamaz
durumlarda sezginin önemine vurgu yapmaktadırlar (13).
Karar verme süreci ile ilgili yapılan çalışmalar incelendiğinde,
farklı alanlarda bir takım yaklaşım modellerinin öne sürüldüğü
ve bu modellerin genel olarak analitik ve sezgisel karar verme
yöntemleri üzerine inşa edildiği görülmektedir. Bu kapsamda
karar verme yaklaşımlarını, karar vericinin ortamın tüm
değişkenlerine hakim olduğu, her bir sonucu meydana getireceği
olası sonuçları da hesaplama imkanına sahip olarak en iyi karara
ulaştığı yöntem şeklinde özetlenebilecek analitik karar verme
ve geçmiş tecrübelerinden elde ettiği deneyimleri bilinçaltında
mevcut durumla eşleştirip karşılaştırdığı yöntem olarak ifade
edebileceğimiz sezgisel karar verme ana başlıkları altında
incelemek, karar verme sürecini daha iyi anlamak adına uygun
olacaktır.
Analitik Karar Verme
En iyi karar verme yöntemi, olası tüm alternatifleri tek tek
değerlendirerek en doğru sonuca ulaşmaktır. Buna rasyonel
(analitik) veya normal karar verme yöntemi denilmektedir (5).
Analitik karar vermede; “problem; görevler, hedefler ve ihtiyaçlar
69 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Komuta Kontrolde Karar Verme
paralelinde belirlenir, tüm alternatif çözüm ve seçenekler tespit
edilir, her bir seçenek kriterler ve toplanan verilerle değerlendirilir,
her bir alternatifin kuvvetli ve zayıf tarafları, fayda ve mahsurları
hesaplanır, her bir alternatifin riskleri, doğuracağı sonuçlar kriterlere
göre değerlendirilir, seçenekler mukayese edilir ve en iyi seçenek
karar olarak alınır” (6). Örneğin bir satranç oyununda en doğru
hamleyi yapmak için uygulanacak yöntem, hamle yapmadan önce
yapılabilecek tüm hamlelere göre oyun sonucunu değerlendirmek
ve sonuçta kazanma ihtimalimizin en yüksek olduğu seçeneği
seçmektir. Böyle bir yaklaşımda bulunabilmek için ortamdaki
tüm verilere erişebilmemiz gerekmektedir. Örneğimize bakacak
olursak, satranç oyununda tüm taşların yerleri, hangi taşın ne
şekilde hareket edebileceği ve oyunun hangi durumlarda kimin
lehine sonuçlanacağı gibi bilgilere sahip olunmaktadır. Ortamda
rakibin yapacağı hamle ve kafasında planladığı stratejiden başka
belli olmayan hiç bir şey bulunmamaktadır. Analitik yaklaşımda,
eldeki rasyonel veriler ile rakibin yapabileceği tüm hamleler de
hesaba katılarak en doğru sonuca varılabilmektedir (14).
Analitik karar verme modeli, üzerine inşa edildiği konsept gereği
bazı varsayımlar içermektedir. “(a) Karar vericilerin meselenin
doğasına ve meseleye ilişkin hedeflerine yönelik açık/net ve
karmaşık olmayan bir anlayışları vardır. (b) Her bir seçeneğe ve
seçeneklerin sonuçlarına ilişkin kapsamlı bir araştırma yapmak
mümkündür ve söz konusu araştırma gerçekleştirilir. (c) Tüm
seçenekler istenen hedefleri gerçekleştirebilme olasılıkları baz
alınarak objektif bir şekilde değerlendirilir ve belirlenen hedefi
gerçekleştirme olasılığı en yüksek olan seçenek seçilerek
uygulanır. (d) Sonuçlar sürekli ve objektif olarak izlenir” (15).
Analitik modelin varsayımları doğrultusunda analitik karar,
ulaşılmak istenen amacı en iyi şekilde sağlayacağı değerlendirilen
hareket tarzının seçildiği, olası tüm hareket tarzlarına ilişkin tam
bilgiye sahip olunduğu, her bir alternatif hareket tarzı için meydana
getireceği çıktıların belirlenebildiği karar olarak tanımlanabilir (15).
Analitik karar verme yöntemleri birçok alanda ve durumda kendine
uygulama sahası bulmuş, dahası yöneylem araştırması gibi bilimsel
dalların da ortaya çıkmasına yardımcı olmuştur. Başlangıcı İkinci
Dünya Savaşı’nda askeri planlamalarda kullanılmasına dayanan ve
savaş sonrası sivil alana da açılıp genişleyen yöneylem araştırması
(operations research) (16), analitik karar vermenin temel aldığı
analitik analiz yöntemlerinden faydalanmıştır. Bir organizasyon
için çok sık karşılaşılmayan, organizasyonun başında bulunan en
üst seviye yöneticiler tarafından alınan ve sonuçları bakımından
organizasyonun yaşamsal konumuna kumanda eden kararlar
olarak niteleyebileceğimiz stratejik kararların alınmasında rasyonel
karar verme modelinin kullanılması (17), analitik karar vermenin
kullanımı açısından önemli örnekler olarak gösterilebilir.
Analitik karar verme modelin temelini oluşturan rasyonel seçim
teorisi (rational choice theory) 20.yy’ın ilk yarısında yoğun bir
gelişme ve ilerleme kaydetmiştir. Özellikle öznel beklenen fayda
teorisi ve oyun teorisi rasyonel seçimin modelleri olarak yaygın
biçimde kabul görmüştür (18). Öznel beklenen fayda teorisi
(subjective expected utility); karar verme teorisinin, tercihlerin
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
değerlendirilmesi ve temsili ile ilgilenen, karar vericiye bağlı
olarak değişen fayda fonksiyonu ve olası her tercih için meydana
gelecek sonuçların yine karar verici tarafından verilen olasılıklar
dahilinde değerlendirilmesinin yapıldığı ve bu sayede belirsizlik
altında karar vermeye imkan tanıyan bir dalıdır (19). Fayda
teorisyenleri rasyonel karar vermede karar vericilerin bireysel
tercihlerinin, düşünce ve hareketleriyle uyumlu olması nedeniyle,
karar vermeyi incelerken tercihlerin değerlendirilmesi üzerine
yoğunlaşmışlardır. Teoriye adını veren “fayda” kavramı yapılan
tercihin üzerinde değerlendirildiği ölçek anlamına gelmektedir. Bu
bağlamda rasyonalitenin faydacı bakış açısından tanımı faydanın
azamileştirilmesidir (20). Fayda teorisinin oluşturulmasında von
Neumann ve Morgenstern’in rasyonel seçimin bir diğer modeli
olan oyun teorisi hakkındaki görüşleri temel alınmıştır (19). Oyun
teorisi (game theory), aldıkları kararların birbirlerini etkilediği
farklı etmenlerin (agents) arasındaki etkileşimi analiz etmek için
geliştirilen matematiksel bir yapıdır (21). Oyun teorisi analizinde
interaktif bir durum oyun olarak tanımlanır. Oyun dahilinde
oyucuların (etmenler) soyut tanımı, her bir oyuncu için yapılması
mümkün hareket tarzları ve her bir hareket tarzı için olası tercihler
üzerinde oyuncuların tercihlerini kapsamaktadır (20). Oyun
teorisinde oyuncuların rasyonel karar vericiler olduğu, bunun da
aldıkları karar sonucu tercih ettikleri çıktıya ulaşarak yaptıkları
varsayılmıştır. Oyun teorisinde genel olarak tercihler sayısal fayda
değerleri kullanılarak modellenmekte ve kullanıcıların beklenen
faydayı azamileştirici (maximize) oldukları kabul edilmektedir.
Analitik süreçle ilgili göze çarpan en önemli unsurlar; (a)
karar verici üzerinde stres yaratacak, gerekli hazırlık ve
değerlendirmelerin yapılmasına imkan tanımayacak bir zaman
kıstasının olmaması, (b) alternatif hal tarzlarının oluşturulabilmesi
ve değerlendirilebilmesi için gerekli tüm verilerin ulaşılabilir olması
ve (c) bu verilerin işlenebilmesi için gerekli tüm kaynaklara sahip
olunması olarak sıralanabilir.
Satranç örneğine dönecek olursak, bu oyunda bir amacımız vardır:
Oyunu kazanmak. Bu nedenle de en doğru hamleleri yapmamız,
yani en doğru kararı vermemiz gerekmektedir. En doğru kararın da
analitik yaklaşım sonucunda elde edilebileceğinden bahsetmiştik.
Peki pratikte bu mümkün müdür? Ünlü satranç oyuncusu ve
eski Dünya Şampiyonlarından Garry Kasparov bir röportajda “Bir
satranç oyunu başında yapılabilecek tüm olası hamlelerin sayısı,
dünyanın oluşumundan bugüne kadar geçen saniye miktarından
daha fazladır” (22) demiştir. Dolayısıyla pratikte en doğru kararı
vermek için analitik yaklaşım her zaman mümkün olmayabilir.
Çünkü olası tüm hamleleri hesaplamak çok fazla kaynak
gerektiren bir işlemdir. Analitik yaklaşım için elimizdeki kaynaklar
zaman (computational processing power) ve bellek (information
storage and retrieval) olarak düşünülebilir (23). Dolayısıyla,
yaşamın her alanında maksimum faydayı sağlamak adına
önem arz eden kaynakların etkin kullanılması prensibi, yukarıda
bahsedilen hususlar çerçevesinde karar verme konusunda da
karşımıza çıkmaktadır. Zaman kavramı, genel anlamda sahip
olduğumuz işlemci gücüne bağlı olarak kısıtlı bir süreyi ifade
ettiğinden kaynak kullanımı açısından analitik yaklaşımda mutlaka
göz önünde bulundurulmalıdır (18).
70 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Komuta Kontrolde Karar Verme
Harekat alanında karar verme faaliyetini analitik çerçeveden ele
aldığımızda, harekat ortamının doğası gereği analitik karar verme
süreci ile uyumsuzluk gösteren özellikler taşıdığı görülmektedir.
Bu özellikler zaman baskısı, ortamın dinamikliği (dynamic
environment) ve harp ortamının belirsizliklerden (uncertainty)
ibaret olmasıdır. Bu aşamada ilk düşünülmesi gereken harekat
sahasında bulunan karar vericiler üzerinde bulunan zaman
baskısıdır. Harekat sahasında anlık gelişen durumlar çerçevesinde
çok kısa süreler içerisinde reaksiyon gösterilmesi gereken yeni
durumlar oluşmakta, dahası bu durumlar zincirleme reaksiyon
şeklinde yeni öngörülemeyen durumların ortaya çıkmasına da
sebep olabilmektedir. Harekat alanının sürekli devam eden
devinimi içerisinde; meydana gelen her durum için yeniden
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
analitik karar verme sürecini işletecek zaman periyodu oluşması
ya da bu devinim olasılığına rağmen her şeyin analitik karar verme
sürecinde karara ulaşılırken değerlendirilen safhalarda planlandığı
şekilde gelişeceğini değerlendirmek, çok gerçekçi bir yaklaşım
olmayacaktır. Analitik karar verme sürecinin harekat alanında
uygulanmasını zorlaştıracak bir diğer husus harekat ortamının
belirsizliğidir (uncertain environment). Askeri harekat alanında
durumsal farkındalığa yönelik belirsizlikler anlamına gelen “fog
of war” ifadesini literatüre sokan Carl van Clausewitz karar
verilen ortamı “Savaş belirsizliklerin diyarıdır. Savaştaki hareketin
temeli olan faktörlerin dörtte üçü az veya çok belirsizlik sisi ile
çevrilmiştir” şeklinde ifade etmiştir (6). Bu nedenle analitik bir
değerlendirmeye esas teşkil edecek verilerin, gerçekte mevcut
olan durumu ne kadar yansıttığından karar verme aşamasında
emin olmak mümkün olmayacak; bu da verilen kararın
rasyonelliğinin sorgulanmasına neden olacaktır.
Sezgisel Karar Verme
Zamanın kısıtlı olduğu, duruma ilişkin verilerin tamamına
ulaşmanın mümkün olmadığı ve belirsiz durumlarda ne şekilde
karar veririz? Burada rasyonel verilerden ziyade insan sezgileri
devreye girmektedir. Böyle durumlarda insan, durumu hemen
idrak edebilme yetisine, yani sezgiye ihtiyaç duyar (24).
Bu bağlamda, sezgisel karar verme yöntemini incelemeden önce
sezgi kavramının üstünde durmak faydalı olacaktır.
71 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Komuta Kontrolde Karar Verme
Bir şeyin doğru olduğunu düşünür ve ona inanırız. Buna bağlı
olarak yapacağımız seçimin de doğru olacağını biliriz ancak
neden ve nasıl sorularına cevap veremeyiz. Carl Jung sezginin
mantığa aykırı herhangi bir hususu dile getirmediğini, bunun
yerine mantıkla farklı bölgelerden olduğunu belirtmiştir. Sezgi
rasyonelliğin karşıtı ya da rastgele bir tahmin işlemi değildir.
Sezgi, bir alanda yıllar boyu edindiği tecrübe sayesinde yeteneğini
geliştiren uzmanların, gelişmiş nedenselleme yöntemidir (25).
Sezgi kolay gelişmez; yıllar süren problem çözme tecrübesi
gerektirir ve o konuya ilişkin sağlam ve bütün halindeki kavramsal
detayların üzerine kurulur. Tecrübe ile elde edilen dersler mantıklı
ve sağlam temelli olduğundan, sezgi için de aynısı geçerlidir (26).
Simon bu terimden; bizi çevreleyen duruma ait ipuçlarını tanıma
işlemi sayesinde ulaşılmış inanış, muhakeme ya da karar olarak
ifade etmiş, bu ipuçları ile uzun süreli hafızada mevcut bilgilere
erişildiğini dile getirmiş ve sezginin, çözüm işleminin tamamının
ya da bir kısmının farkında olmadan işlediğinden bahsetmiştir
(27). Bu yaklaşımlar kapsamında şüphesiz ki sezgi mantıksal
bir süreç, bu sürece girdi olarak dahil olan parametreler ise
uzun süreli hafızada mevcut ve bağlantılı öğrenme ile edinilmiş
bilgilerdir. Sezgi işleminde girdiler otomatik olarak ve bilinçsiz
olarak işlenir. İşlem sonundaki çıktı ise muhakemede ve karar
vermede temel oluşturan histir (28). Klein da sezgiyi tecrübeyle
ilişkilendirmiş ve sezginin, durumun tanınmasına (muhakeme)
ve gerekli reaksiyonun gösterilmesine (karar verme) olanak
sağladığını belirtmiştir (29). Bu bağlamda sezgi, sihirli bir altıncı
his, olağan dışı bir işlem, ya da tesadüfi bir durum değil, tam
aksine, yıllarca süren tecrübe ve öğrenmeye, insanın beyninde
sakladığı gerçeklere, modellere, konseptlere, prosedürlere
ve soyutlamaya dayalı son derece karmaşık ve gelişmiş bir
nedenselleme yöntemidir. Kahneman, sezgisel muhakemeleri
algılamanın otomatik işlemleriyle nedensellemenin kasıtlı işlemleri
arasında gerçekleştiğini belirtmiştir. Kahnema’a göre bu çift sistem
yaklaşımı sezgiyi salt olarak nedensellemeden ayırmaktadır (11).
Sezgisel karar verme teorileri üç temel prensibe dayanmaktadır.
İlk olarak, alternatiflerin bire bir mukayesesi yapılmaz, bunun
yerine, durum, bütün olarak sıralı bir şekilde değerlendirilir. İkinci
olarak, karar verici durumun tanıdık olup olmadığına bakar,
geçmiş dönemlerdeki tecrübeleri ve bilgi birikimini güncel duruma
nasıl tatbik edebileceğini değerlendirir. Son prensip de karar
vericinin en iyiden ziyade tatmin edici çözüme odaklanmasıdır. Bu
yaklaşım, özellikle rasyonel verileri hesaplama olanakları, bilgi ve
zamanın yeterli olmadığı durumlarda kullanılmalıdır (30).
Karar verici sezgisel yaklaşımda alternatifleri mukayese etmez,
değerlendirmez. Analitik yaklaşımdan temel farkı budur:
Alternatifleri değil, durumu değerlendirmek (31). Karar vericinin
geçmişte aldığı eğitimler ve edindiği tecrübeler ile duygusal zekası,
karar verilecek duruma istinaden bir karar vermesine yardımcı
olur. İnsanlar farkında olmasa da her an yeni şeyler öğrenmekte,
yeni tecrübeler edinmektedir. Bir karar verilmesi gereken
durumda da edindiği tecrübelere, öğrendiği bilgilere başvurur.
Bu başvurunun en önemli parametresi durumdur. Alternatifler,
sayısal veriler, avantaj-dezavantajlar hesaba bilinçli olarak katılıp
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
karşılaştırma yapılmaz (14). Belirtilen argümanlar sezgisel karar
vermede bilinçli olarak hesaba dahil edilmese de bu argümanlar
karar verme esnasında ihmal edilmemekte, tam tersine, bunların
değerlendirmesini beyin otomatik olarak yapmakta ve karar
vericiyi en doğruya yakın karara yönlendirmektedir.
İnsanın gerçek dünya şartlarında nasıl karar verdiğini açıklayan
doğal karar verme (naturalistic decision making) ile ilgili
çalışmalar, 1988 yılında yaşanan bir Amerikan savaş gemisinin
yanlış teşhis sonucu İran ticari uçağını düşürmesi sonucunda hız
kazanmıştır (32)(33). Verilen yanlış karar üzerine ABD Savunma
Bakanlığı tarafından baskı, kısıtlı zaman ve belirsizlik durumlarında
karar verme üzerine odaklanılmış ve Stres Altında Taktik Karar
(TADMUS-Tactical Decision Making Under Stress) adı altında bir
araştırma ve geliştirme programı başlatılmıştır (32).
Doğal karar verme çalışmaları yapılana kadar, karar verme üzerine
çalışan araştırmacılar karar vermenin tek bir parçası olan karar
olayını incelemişlerdir. Karar verme olayı; karar vericinin bilinen
ve tanımlı bir dizi alternatifi mukayese etmesi, her bir alternatif
için olası sonuçların meydana gelme olasılıklarını değerlendirmesi
ve bunun sonucunda hedeflerine uygun olan bir alternatifi
seçmesi olarak değerlendirilmiştir. Bu konu üzerine çalışan
uzmanlar en iyi alternatifin seçimi üzerine yoğunlaşmışlardır.
Yapılan bu çalışmaların çoğu laboratuvar şartlarında ve karar
verici konumunda tecrübesiz kişilerin bulunduğu örneklemlerden
oluştuğu görülmektedir. Ancak süreci daha iyi anlamak adına
yapılan çalışmalarda laboratuvarlardan çıkıp gerçek hayatta stres
altında ve kısıtlı kaynaklarla zor kararlar veren itfaiye, polis gibi
meslek grupları inceleme altına alındığında, elde edilen bulguların
klasik yaklaşımlarla açıklanmasının mümkün olmadığı görülmüştür
(34).
Doğal karar verme esasen sınırlı zaman, yüksek stres ve kısıtlı bilgi
sınırlamalarına değinmektedir (35). Bu dönemde ortaya çıkan ve
en çok kabul gören karar verme modelleri Hammond’un sezgisel
süreç teorisi (36), Rasmussen’in sezgisel kontrol modeli (37)
ve Klein’in tanıma öncelikli karar (recognition-primed decision)
modelidir (31)(38). Bu modellerde; Hammond karar vermeyi
sezgisel ve analitik olarak ikiye ayırmış, Rasmussen karar verme ile
beceri, tecrübe ve kurallar arasındaki ilişkiyi ön planda tutmuştur
(36) (37). Klein ise bu tarihlere kadar üzerinde durulan analitik
yaklaşımın dinamik olarak gelişen, zaman baskısı altında olan,
belirsiz veya iyi tanımlanamayan ortamlar için geçerli olmayacağını
savunmuştur (38) (31). Klein’ın modeli, insanların seçenekleri
karşılaştırmadan nasıl iyi karar verebileceğini açıklamaktadır
ve günümüzde önde gelen ordularda uygulanmış, üzerinde
araştırmalar yapılmış ve dokümanlara ithal edilmiştir (33). Sezgisel
karar verme yaklaşımının öncülerinden olan ve sezgisel karar
verme becerisini tanıma (recognition) ile eş olarak gören Simon’a
göre insan zihni, rasyonel modellere uymamaktadır. Simon,
insanın her zaman en iyi kararı aramadığını, tatmin edici kararların
çoğu zaman yeterli olduğunu iddia etmiştir (27). Örneğin; bir
gemi komutanı denize adam düştüğünde amacı en iyi manevrayı
yapmak değil, denize düşen adamı kısa sürede gemiye almaktır.
Bu kısa sürede komutanın karar verirken zihninde oluşturduğu
72 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Komuta Kontrolde Karar Verme

süreç, tanıma esaslı karar modeli ile açıklanabilir. Karar vericinin Ortam verilerinin elde edilmesi farklı alanlarda değişik biçimlerde
bu modelde yaptığı işlem durumu değerlendirmektir. Durum olabilmektedir. Bir satranç oyununda bu veriler oyuncuların oyun
tanıdık mı değil mi diye bakar, tanıdıksa önceki durumda verdiği tahtasını incelemeleri ile edinilebilirken, bir askeri alanda sadece
kararın bu durumda da geçerli olup olmadığını değerlendirir. insan duyuları ile istenilen bilgilere erişim mümkün değildir.
Genel olarak askeri alanda karar verici bireyler tarafından karar
verme işlemi, komuta kontrol sistemleri tarafından sergilenen
bilgilere istinaden yapılmaktadır. Ast rütbedeki bir temel harp
nevi subayından (örneğin Denizaltı Savunma Harbi Subayı) üst
seviyedeki bir birlik komutanına kadar tüm karar vericiler için
bu durum geçerlidir. Hava radarı veya sonardan alınan temas
bilgileri, ilgili konsollarda temasların sergilenmesi, muhabere
sistemleri ile bu verilerin paylaşılması ve istihbarat bilgilerinin ilgili
birimlere ulaştırılması gibi hususlar, dolaylı olarak karar verme
sürecinin bir parçası haline gelmektedir. Bu nedenle, karar verme
sürecinde insan ile durum arasında bir köprü görevi gören ve
özellikle askeri alan gibi sahalarda önemini fazlasıyla hissettiren
teknolojinin, karar verme açısından incelenmesinin faydalı olacağı
Şekil 1.Klein’in tanıma öncelikli karar verme modeli(29) değerlendirilmektedir.
Teknolojinin doğal karar verme yaklaşımı ile etkileşimi konusunda
Geçerli olduğuna kanaat getirirse uygular, eğer durum benzer
Shattuck ve Miller tarafından bir çalışma yapılmıştır (39). Doğal
değil veya benzer durumda alınan kararın iyi sonuç getireceğine
karar verme yöntemi kapsamında ortaya çıkan modellerden en
kanaat getirilmezse yeni ipuçları aranır.
geçerli ve kabul göreninin Klein’in tanıma esaslı karar verme
Klein, doğal karar verme yöntemiyle ilgili olarak geliştirdiği tanıma yöntemi olduğunu vurgulayan Shattuck ve Miller, bu modeli esas
öncelikli karar verme modelinde, kişilerin geçmiş tecrübelerinden
oluşturdukları bir model birikimine sahip olduklarını, bu modellerin
içinde bulunulan durumda etken olan ana faktörleri tanımladığını,
yine bu modellerin, konuyla ilgili en alakalı ipuçlarını, beklentileri
açığa çıkardığını, olası amaçları tanımladığını ve belirtilen tarzda
durumlar için tipik hareket tarzlarını tavsiye ettiğini belirtmiştir.
Klein’in tanıma öncelikli karar verme sürecinin gösterimi Şekil-
1’de yapılmıştır. Bu model, insanların karar verme faaliyeti
esnasında farklı ihtimalleri değerlendirmeden nasıl iyi kararlar
aldığını açıklamaktadır. Klein ayrıca oluşturduğu modelin basit bir
örüntü eşleştirme (pattern matching) işleminden ibaret olmadığını,
eşleştirme sonucu ulaştıkları olası hareket tarzını zihinsel
simülasyon (mental simulation) uygulayarak, mevcut durumun
şartları altında nasıl sonuç vereceğini değerlendirdiklerini belirtmiş
ve oluşturduğu modelin sezgisel ve analitik yaklaşımın bir karışımı Şekil 2.Yerleşik bilişselin dinamik modeli(39)
olduğunu dile getirmiştir. Örüntü eşleştirme işlemi sezgisel, zihinsel
simülasyon kısmı ise bilinçli yapılan analitik kısmı oluşturmaktadır alarak yerleşik bilişselin dinamik modelini (A Dynamic Model
(38). of Situated Cognition) geliştirmiştir. Şekil 2’de gösterilen bu
modelde, gerçek ortamdaki verilerin karar vericiye ulaşana kadar
Teknolojinin Karar Verme Sürecine Etkisi
maruz kaldığı etkileşimler ile karar vericinin bu verileri ne şekilde
Buraya kadar olan bölümde analitik karar verme ile sezgisel algıladığı gösterilmiştir.
karar verme yöntemlerinden, karar verici bireylerin karar verme
Modelin sol yarısı teknoloji sistemlerini, sağ yarısı ise karar
sürecinde rasyonel ya da sezgisel olarak yaşadıkları süreçlerden
vericinin algısal sistemini sembolize etmektedir. Birinci oval,
ve bu süreçlerde insan beyninin nasıl bir yol izlediğinden
gerçek ortamda bulunan tüm verileri göstermektedir. Buradaki
bahsedilmiştir. Aynı zamanda karar verme sürecinde, farklı
verilerin doğruluğu ve hassasiyeti tamdır. Gerçek ortamdaki
alanlardaki durumlara göre bu yöntemlerden birinin ön plana
verilerin teknoloji sistemleri vasıtasıyla (sensörler) tespit edilenleri
çıktığı ve seçilen yöntemle daha etkin kararlar verilebildiği
ikinci ovalde bulunmaktadır. Açıkça görüldüğü gibi, bir ovalde
belirtilmiştir. Ayrıca, kararın en doğru bir şekilde verilebilmesi için
olup diğer ovalde olmayan bir takım veriler mevcuttur. Bunlardan
ortam verilerinin mümkün olduğunca ulaşılabilir, tanımlanabilir ve
birinci ovalde olup ikinci ovalde olmayanlar teknoloji sistemleri
kesin olmasının büyük bir öneme haiz olduğu ifade edilmiştir.
ile tespit edilemeyen verileri, birinci ovalde olmayıp ikinci ovalde

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 73 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Komuta Kontrolde Karar Verme
olan veriler ise hatalı parametreler sonucunda (sensör hatası gibi)
gerçek verilerin yanlış bir şekilde tespit edildiğini göstermektedir.
Üçüncü ovalde ise, teknoloji sistemleri ile tespit edilen verilerin
karar verici tarafından görüntülenmesini sağlayan sistemleri
(örneğin komuta kontrol konsolları) temsil etmektedir. Oval
içerisindeki şekillere bakılacak olursa, yanlış tespit edilen verilerin
burada da yanlış olarak sergilendiği, tespit edilen tüm verilerin
değil de yalnızca seçilen verilerin görüntülendiği ve bir takım
verilerin komuta kontrol sistemi tarafından kıymetlendirilerek (veri
füzyonu) karar vericiye iletildiği görülmektedir (39).
Ovaller içerisinde bulunan kesik çizgili ovaller, ilgi alanı olarak
tanımlanabilir. Gerçek şartlarda ortamda çok sayıda bilgi vardır
ve karar vericilerin bunların hepsine ihtiyacı yoktur. Ortamdaki
bilgi karmaşıklığından sadece işe yarayacağı değerlendirilen
bilgilerin çekilmesi ve bilgi kirliliğinin önüne geçilmesi oldukça
önemlidir. Bu durumu kafamızda daha iyi canlandırmak adına
tamamen karanlık bir yerde elinde fenerle hareket etmeye
çalışan bir insanı ele alabiliriz. Bu durumda ortamda bulunan
insan karar vericiye, içerisinde bulunduğu karanlık yer karar
verilen ortama ve fener de karar vericinin sahip olduğu bilgilere
benzetilebilir. Karanlıktaki kişi elindeki feneri kullanmazsa içinde
bulunduğu ortamı görmeden hareket etmek zorunda kalacaktır.
Eğer feneri kullanıp yeteri miktarda ışığa sahip olursa ihtiyacı
olan aydınlatmayı sağlayabilecek ve hareketlerini doğru şekilde
gerçekleştirebilecektir. Ancak aynı kişi feneri gözüne tutarsa
karanlık yerine çok fazla ışıktan dolayı yine içinde bulunduğu
ortamı göremeyecek ve nasıl karanlık ortamda feneri olmadığında
etrafını görmeden hareket etmek zorunda kalıyorsa bu sefer
de karanlık yerine çok fazla aydınlığın sebep olduğu körlükten
dolayı yine içinde bulunduğu ortamı görmeden hareket etmek
zorunda kalacaktır. Bu benzetmenin gerçek hayatta karşılaşılan bir
örneği ise Vietnam Savaşı süresince ABD karargahlarının içinde
bulunduğu durumdur. ABD karargahlarının Vietnam Savaşı’nda
günde yaklaşık 3 milyon sayfa mesaja işlem yapması gerekmiştir.
Ancak işlem yapılan bu mesajların yalnızca %10’u istihbarat
değeri olan işe yarar bilgilerdir (40). Bu nedenle gerek teknoloji
sistemleri, gerekse organizasyon yapısı ile bilgi karmaşasının
önüne geçilmesi ve yalnızca değerli bilgilerin sergilenmesi
gerekmektedir.
Bu modele göre üç oval ile teknoloji sistemleri görevini tamamlamış
ve duruma ilişkin veriler karar vericiye sunulmuş, bundan sonra
karar vericinin bu verileri ne şekilde algılayacağı belirtilmiştir.
Bunun için Brunswik tarafından tek bir lens olarak geliştirilen
ve Hammond tarafından birden fazla lens içerecek şekilde
güncellenen modele benzer bir metot kullanılmıştır. Şekil 2’deki
“A” lensi komuta kontrol sistemi olarak örneklediğimiz kullanıcı
ara yüzünün veriler hakkında karar vericiyi uyarmasını, “B” lensi
karar vericinin ortam hakkında edinilen bilgileri kıymetlendirerek
anlamlı bir hale getirmesini, “C” lensi ise yine karar vericinin
bu kıymetlendirmeye istinaden müteakip süreç ile ilgili tahmin
yapması ve sonuçlar çıkarmasını göstermektedir. Modelden de
anlaşıldığı üzere karar verme süreçleri karar vericilerin sahip
oldukları lensler ile doğrudan alakalıdır. Karar vericilerin sahip
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
oldukları bu lensler, karar vericilerin; içinde yetiştikleri organizasyon
kültürü, kendilerini etkileyen sosyal faktörler, kişisel becerileri,
edindikleri tecrübeler, aldıkları eğitim, takip ettikleri prosedürler ve
sahip oldukları konsantrasyon seviyesine göre birbirleri arasında
farklılıklar göstermektedir. Dolayısıyla, farklı karar vericiler aynı
durumları farklı şekilde algılayabilmekte ve yorumlayabilmekte,
bunun sonucunda da ortaya aynı durum için farklı kararlar
çıkabilmektedir. Sonuç olarak modelin sağ yarısında, teknoloji
sistemleri tarafından sergilenen verilerin, karar verici tarafından
yapılan kıymetlendirmeler sonucunda bir değişme gösterdiği ve
karar verme sürecinde kullanılmak üzere daha anlamlı bir hale
geldiği görülmektedir.
Klein, tanıma esaslı karar verme modelindeki en önemli hususun,
karar vericinin durumu tanımlayabilmesi olarak ifade etmiştir.
Yukarıda anlatılan modelde görülmektedir ki durumun tanıması,
teknoloji sistemleri ve karar vericinin edindiği bilgileri yorumlaması
ile sağlanmaktadır. Karar vericinin durumu yorumlayabilmesi ile
ilgili hususlardan sezgisel karar verme yaklaşımını anlatırken
bahsedilmiştir. Benzer şekilde teknoloji sistemleri de bu süreçte
oldukça etkindir ve bu önem bir ve üçüncü ovallerin incelenmesi
sonucunda kendini göstermektedir. Gerçek dünyadaki veriler ile
karar vericiye sunulan verilerin yüksek kesinlik ve doğrulukta
olmasının arzu edilmesine rağmen, bahse konu şekillere
bakıldığında bunun pratikte bu pek mümkün olmadığı net bir
şekilde görülmektedir. Dolayısıyla teknoloji sistemleri, karar verici
kişilerin doğru kararı vermesinde önemli bir parametredir. Yani,
teknoloji sistemleri gerçek dünyadaki verileri karar vericiye ne
kadar yüksek doğruluk ve kesinlikte sunarsa, karar vericilerin o
derecede yüksek doğru kararlar vermesi sağlanmaktadır.
Deniz Harekat Alanında Komuta Kontrol ve Karar
Vermenin İlişkisi
Belirtildiği gibi karar verme, birçok dalda olduğu gibi askeri alanda
da bireylerin sürekli karşı karşıya kaldığı bir süreçtir. İcra edilen
eğitimler ve harekatlar, talimatlar, komuta kontrol sistemleri,
organizasyon yapısı gibi bir çok husus doğrudan veya dolaylı
olarak karar verme sürecinin parametreleridir. Bu bölümde, askeri
alanın temelini oluşturan komuta kontrol sistemleri ile karar verme
arasındaki ilişkilerden bahsedilecektir.
Komuta kontrol sistemlerinde, karar verici komutana ihtiyaç duyulan
verilerin sunulması önemli bir husustur. Hem harekat alanının
karmaşıklık ve belirsizliği, hem de kısa sürede sezgisel olarak
karar verilmesi gerekliliği nedenleriyle, karar destek sistemlerinin
etkin olarak kullanılması ve bunların değerlendirmesini yapacak
sistemlerin geliştirilmesi gerekmektedir. Komuta kontrolün karar
verme süreci içerisindeki standart hareket tarzlarını simüle
etmek ve eğitimlerini icra etmek maksatlarıyla bir takım yapılar
geliştirilmiştir (41). Bu kapsamda Liao tarafından durum tabanlı
karar destek sistemi (case-based decision support system-
CBDSS) (41), Chin ve Ng tarafından bu yapılarla ilgili olarak çok
etmenli karar destek sistemleri (42), Song ve Kleinman tarafından
dağıtık simülasyon sistemlerin kullanılması önerilmiştir (43).
74 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Komuta Kontrolde Karar Verme
Komuta kontrol konseptine bakıldığında en üst komutandan
en küçük birimdeki bireylere kadar herkes bir organizasyonun
içerisindedir. Bu nedenle karar verme süreçlerinin ne şekilde
işlediğini organizasyonun seviyelerine göre değerlendirmek
gerekmektedir. Yeri gelmişken kısaca organizasyon yapısından
da bahsetmek uygun olacaktır. Mintzberg organizasyon ile ilgili
yaptığı çalışmasında standart bir organizasyon yapısının beş temel
bileşenden oluştuğunu belirtmektedir (44). Mintzberg’e göre bir
organizasyon, tek bir kişi ile başlar. Bu kişi stratejik olarak tepede
bulunmaktadır ve en üst yönetici konumundadır (strategic apex).
Bu kişi müteakiben oluşturacağı organizasyonun faaliyetlerini
icra etmek üzere organizasyonun en alt tabakasını oluşturan
çalışanları istihdam eder (operating core). Zamanla en üst yönetici
ile çalışanlar arasında orta seviyede yöneticilere ihtiyaç duyularak
yeni yönetim birimleri oluşturulur (middle line). Son olarak da
organizasyonun faaliyetlerini planlama ve kontrol etmekten
sorumlu bir birim (techno structure) ile asıl faaliyetler haricindeki
tüm destek faaliyetlerini icra eden bir birim (support staff)
oluşturularak organizasyon yapısı tamamlanır (44). Mintzberg, bu
bileşenlerin ağırlığı ile yerleşim şekillerinin farklı organizasyonlar
için farklı olabileceğini ve ihtiyaçlara göre güncellenebileceğini
belirtmektedir (44).
Komuta kontrol konseptini ve karar vermeyi organizasyon yapısı
penceresinden ele aldığımızda, farklı seviyelerde farklı karar
verme yaklaşımlarının ön plana çıktığını görmekteyiz. Harekat
alanında sezgisel süreç ön plana çıkarken, daha üst seviyedeki
stratejik alanlarda sezgisel olgulardan ziyade analitik yaklaşımlar
daha etkili olmaktadır. Örneğin kuvvet/kaynak planlama ile ilgili
bilgi-tabanlı karar (knowledge-based decision) sistemi modeli
geliştirilmiştir (45). Brynielsson da stratejik seviyedeki komuta
kontrol merkezlerinde karar vermek için sahip olunan bilgi akışının
çok fazla ve karmaşık olmasından dolayı oyun teorisi tabanlı bir
model önermiştir (46). Benzer şekilde Liao, problem çözümü ve
karar verme işlemlerinin askeri hiyerarşi içerisinde komuta kontrol
kapsamında birbirleri ile bağlantılı olduğunu değerlendirmiş ve
problem yapılanma metotlarının (problem structuring methods)
etkin bir karar destek sistemi olarak kullanabileceğini öne
sürmüştür (47).
Harekat alanı dinamik olarak güncellenen ve karmaşık verilerden
oluşan bir ortamdır (47). Bunun doğal bir sonucu olarak, doğru
ve istenilen sonuca ulaşabilmek için kararların güncel, yerinde
ve zamanında verilmesi en çok arzu edilen durumdur. Bunun
sağlanamaması başarıyı direkt olarak etkileyebilmektedir. Özellikle
ağ destekli harp yöntemlerinin gelişmesi sonucunda artan bilgi
trafiğinin kontrol edilmesi ve hedef kriterlerinin göz önünde
bulundurularak verilerin süzülmesi, dolayısıyla bilgi kirliliğinin
önüne geçilmesi gerekmektedir (48).
Askeri organizasyon içerisinde standart olarak Mintzberg’in
tanımladığı Bölümlere Ayrılmış Yapı (Divisionalized Form)
modeline uygun olan karargah yapısı kullanılmaktadır (44).
Karargahın görevi, komutanın en iyi kararı verilmesi için gerekli
bilgileri sağlayıp, bunların değerlendirmesini yaparak komutana
sunmaktır. Diğer taraftan, askeri alanda birçok ihtisas, uzmanlık
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
alanı mevcuttur. Dolayısıyla komutan tüm konulara ilişkin sezgisel
olarak karar vermesine yardımcı olacak tecrübe ve bilgi birikimine
sahip olmayabilir. Bu nedenle, karargahı veya organizasyonundaki
ilgili birimlerin konu ile ilgili değerlendirmeleri ve verecekleri
bilgiler, komutanın karar vermesinde ön plana çıkan parametreler
olmaktadır. Burada devreye giren nokta, alt birim komutanlarının
durumu ne derece iyi değerlendirdiği ve ne kadar iyi karar
verdiğidir. Yani; iyi bir komutan nasıl sezgileri ile bir karar veriyorsa,
sezgisel olarak yaklaşımda bulunamayacağı durumlarda ast
komutanları veya karargahına güvenmesi gerektiğini de göz
önünde bulundurmalıdır (47)(48). İkinci Dünya Savaşı sırasında
Almanların müttefiklere Sedan üzerinden yaptığı yarma harekatı
bu duruma uygun bir örnek olarak verilebilir. Mayıs 1940’ta
yapılan bu harekatta yarma görevi icra eden kuvvetin komutanı
olan Alman General Guderian’a, üst komutanları tarafından sürekli
olarak durması ve daha fazla ilerlememesi emredilmiştir. Ancak
yarma harekatının başarılı olmasının süratli bir şekilde intikal
etmeye bağlı olduğunu ısrarla ifade eden Guderian, Hitler dahil
tüm amirlerini ikna etmiş ve birliğinin intikalini sürdürmüştür.
Verilen bu karar sayesinde yarma harekatı Almanlar adına başarılı
bir şekilde icra edilmiştir (49).
Gelişen teknoloji ve modern sistemler göz önüne alındığında,
komutanların karar verme sürecinde karar destek sistemlerini de
etkin olarak kullanmalıdır. Karargahı ya da mahiyetinde bulunan
donanımlı, alanında uzman personeli veya ast komutanlarının
değerlendirmelerinin yanında, etkin bir şekilde kullanılan akıllı
karar verme sistemleri (smart decision support system-SDSS) de
komutanların sezgisel karar vermesinde etkilidir (48). Bir süredir
tatbikat ve diğer harekat eğitim faaliyetlerinde gemilerde denenen
ve halihazırda muharip gemilerin komuta kontrol sistemlerine
entegrasyon süreci devam eden Milli Sayısal Harekat Analiz
Sistemi (MİLHAS) (32), deniz harekat alanı için bahsedilen
akıllı karar destek sistemlerine örnek olarak verilebilir. Özellikle
ağ destekli sistemlerinin giderek yaygınlaşmaya başladığı bu
dönemde, karar destek sistemlerinde yapay zeka kullanılması
da sezgisel karar verme sürecinde olumlu etkiler yaratmaktadır
(48). Bu tür uygulamalara örnek gösterilebilecek olan Deniz Harp
Oyunu Sistemi (DEHOS)(50) ise, harekat planlama safhasında
günümüzde etkin bir şekilde kullanılmakta ve taktik komutanların
karar vermesine destek sağlamaktadır.
Günümüzde çoğu askeri birlik (gemi, uçak, vb.) modern komuta
kontrol sistemleri ile donatılmıştır. Karar vermede ihtiyaç duyulan
birçok parametre bu sistemlerde sergilenmektedir. Her ne kadar
harekat alanının belirsizlikler diyarı olması nedeniyle komutanlar
çoğu zaman sezgisel karar verseler de, ortamdaki rasyonel
verilere erişim de büyük öneme sahiptir. Yapılan bir incelemede,
bir geminin hava savunma harbi organizasyonunun tamamının
bilgisayar merkezli sistemlerden oluştuğu tespit edilmiş, tüm
verilerin bu sistemler vasıtasıyla elde edildiği gözlemlenmiştir
(51). Yani operatör ve karar verici makamdaki personel, komuta
kontrol sistemine bağımlı durumdadır. Bu gözlem neticesinde
harekat alanında karar vermede, sahip olunan geçmiş bilgi birikimi
ve tecrübeler kadar, bu tecrübelerin ne şekilde kullanılacağının
75 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Komuta Kontrolde Karar Verme

değerlendirilmesini sağlayan ortam verilerinin de en doğru ve sahibi olması hedeflenmiştir.

en kısa sürede derlenebilmesine imkan tanıyan komuta kontrol
sistemlerinin ne kadar büyük öneme sahip olduğu sonucu
çıkarılabilmektedir. Örneğin; 3 Temmuz 1988 günü ABD savaş
gemisi USS VINCENNES tarafından yanlış teşhis sonucu İran Hava
Yollarına ait bir yolcu uçağı güdümlü mermi atılarak düşürülmüştür.
Bu olaya ilişkin yapılan bir televizyon belgeselinde gemi komutanı,
söz konusu uçağı kendilerine taarruz eden F-14 tipi uçak olarak
kimliklendirdiklerini ve taarruza engel olmak için güdümlü mermi
fırlattıklarını ifade etmiştir. Yapılan bu yanlış kimliklendirme sonucu
290 sivil hayatını kaybetmiş ve komuta kontrol sistemlerinin
önemini gözler önüne sermiştir(52).
Askeri ortamlarda; yapılan eğitimler, hazırlanan doktrin ve taktikler,
ilgili talimatlar ile esasında hangi durumda ne karar verileceği
belirtilmiştir. Bu nedenle harekat alanındaki komutanların durumu
en doğru şekilde değerlendirmesi önem arz etmektedir. Klein
deniz harekat alanında yaptığı incelemeler sonucunda, savaş
harekat merkezinde en önemli hususun hareket tarzları arasında
seçim yapmaktan ziyade durumun en doğru şekilde tanımlanması
olduğu sonucuna varmış ve bu sürecin de temasları tanımak/
kimliklendirmek, gözlemlenen olayları yorumlamak ve temasın
niyetini öngörmekten oluştuğunu belirtmiştir (53)(54).
Her ne kadar yaşanılan her şey sezgilere olumlu bir katkı sağlasa
da, bir takım engeller iyi bir sezgiye sahip olunmasını engelleyebilir.
Klein bu engelleri üç temel başlıkta ifade etmiştir (55). Bunların
ilki, kurumsal politikalardır. Klein’ın çalışmasında belirtildiği üzere
bu konuda yapılan hatalardan en önemlisi, tecrübelerden ziyade
kağıt üzerindeki verilere istinaden görevlendirmeler, atamalar
yapmaktır. Diğer bir engel, kısa süreli görevlendirmelerdir.
Benzer şekilde atama politikası ele alınırsa, yeni atanılan bir
görevde henüz yeterli tecrübeye sahip olmadan başka bir göreve
atanmak, bahsedilen ilk göreve yönelik sezgilerin gelişimini
engellemektedir. Üçüncü olarak, teknoloji ve bilgi sistemlerindeki
süratli gelişim gelmektedir. Gelişen şartlar altında, yeni yöntemlerin
uygulanması, yeni kararların verilmesi gerekebilir. Bir karar, daha
önce aynı ortam, aynı şartlar ve aynı durumda doğru sonuçları
doğuracak şekilde verilmişse dahi, yine doğru sonucu verecek
denilemez. Değişen şartlara göre yeni yaklaşımlarda bulunmak,
yeni çözümler bulmak gerekebilir (55).
Sonuç
Bu makalede karar verme üzerine yapılan akademik çalışmalar
incelenmiş, farklı karar verme yaklaşımları üzerinde durulmuş
ve karar verme sürecinin teknoloji ve komuta kontrol sistemleri
ile olan ilişkisinden bahsedilmiştir. Yapılan bu çalışma ile Deniz
Kuvvetleri personelinin karar ve karar verme süreci hakkında bilgi
Öne sürülen yöntemler mukayese edildiğinde; teoride analitik
yaklaşımın en doğru kararın verilmesini sağladığı; ancak pratikte,
karar verme sürecinin uygulama alanı olan gerçek dünya
problemlerinin karmaşık ve belirsiz yapıları, dinamik olarak değişen
ortam şartları, zaman gibi kaynak kıstasları, ihtiyaç duyulan her
bilginin ulaşılır olmaması ile ulaşılan kısmının doğruluk payı ve
en nihayetinde karar veren konumunda bulunan insanın algısal
sınırlarından dolayı analitik yaklaşımın her durum için uygulanabilir
olmadığı ve bu gibi durumlarda sezgisel yaklaşımda bulunulması
gerektiği sonuçlarına varılmaktadır.
Analitik yaklaşımın rasyonel verilere istinaden kullanılması ve
verilen karara referans olarak rasyonel verilerin gösterilmesi,
buna karşılık sezgisel yaklaşımda verilen karar gösterilecek bir
referans ve somut bir neden tanımlanamaması, analitik yaklaşım
sezgisel yaklaşımdan daha bilimseldir şeklinde bir düşünce
doğurabilmektedir. Ancak yapılan çalışmaların incelenmesi
sonucunda görülmektedir ki, sezgisel yaklaşım da merkezinde
insan ve insan beyni olan bilimsel bir sürecin olgunlaşmış halidir.
Karar verme süreci içerisinde karar vericilerin izleyebileceği çeşitli
yöntem ve yaklaşımlar içerisinden hangisini uygulayacağı, karar
verilen ortamın, sahip olduğu şartlar neticesinde karar verici
üzerinde yapacağı dayatmaların bir sonucu olarak kendiliğinden
ortaya çıkacaktır. Karmaşık yapısını tam anlamıyla çözümlemekten
henüz bir hayli uzak olduğumuz insan beyninin gizemi çözüldükçe,
karar verme sürecimizi anlamlandırmaya yönelik yeni yaklaşımların
da ortaya çıkması kaçınılmaz bir durum olarak gerçekleşecektir.
Bu makalede ayrıca teknoloji sistemlerinin, askeri alan için özele
indirgemek gerekirse komuta kontrol sistemlerinin, karar verme
süreci üzerindeki etkisine değinilmiştir. Verilen kararın doğruluğu,
teknoloji sistemlerinin sağladığı veriler ile doğru orantılıdır. Analitik
yaklaşımın merkezinde rasyonel veriler vardır ve kişiden kişiye
değişmeyen kararlar alınır. Sezgisel yaklaşımın merkezinde ise
insan vardır, karar vericilerin sezgileri doğrultusunda aynı durum
için farklı kararlar alınabilir. Bilimsel çalışmaların incelenmesi ve
deniz harekat alanının doğal yapısı gözlenmesi neticesinde, deniz
harekat alanı için, insanın veya rasyonel verilerin tek başına yeterli
olmadığı, komuta kontrol ve diğer teknoloji sistemlerinin de son
derece önemli ve etkili olduğu sonucuna varılmaktadır.
Bilgilendirme ve Beyan
Bu çalışma, kısmen otonom sistemlerde adaptif karar verme projesi
(114E008) kapsamında TÜBİTAK tarafından desteklenmiştir. Bu
makalede yer alan görüşler yazarların kişisel görüşleri olup, hiçbir
şekilde mensup olduğu kurumu bağlamaz.

DİPNOT
1 Deniz Bilimleri ve Mühendisliği Enstitüsü Komuta Kontrol, Bilgisayar, Muhabere ve İstihbarat Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
2 Deniz Harp Okulu Kurmay Başkanı
3 Deniz Harp Okulu Bilgisayar Mühendisliği Bölüm Başkanı

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 76 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Komuta Kontrolde Karar Verme

Kaynakça
1. Gladwell, Malcolm.Blink - The Power of Thinking Without Thinking. New York : Back Bay Books, 2005. .
2. [Çevrimiçi] [Alıntı Tarihi: 23 Mayıs 2015.] http://www.getty.edu/art/collection/objects/10930/unknown-maker-kouros-greek-
about-530-bc-or-modern-forgery/.
3. [Çevrimiçi] [Alıntı Tarihi: 25 Mayıs 2015.] http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.
GTS.5562f0fae80cc0.63973419.
4. Boone, Louis E. ve Kurtz, David D.Contemporary Business 14th Ed. USA : John Willey & Sons Inc., 2011.
5. Daft, Richard L.Management 9th Ed. Canada : South-Western Cengage Learning, 2010.
6. Harekat Alanında Nasıl Karar Veririz. Uğurlu, Mustafa Zeki. Ankara : Deniz Kuvvetleri Dergisi, 2009.
7. Peterson, Martin.An Introduction to Decision Theory. Cambridge : Cambridge University Press, 2009.
8. Mill, John Stuart.On the Definition of Political Economy, and on the Method of Investigation Proper to It.London and Westminster
Review. Londra : Longmans, 1936.
9. S.C.Collyer, G.S.Malecki.Tactical decision making under stress: history and overview. Washington : American Psychological
Association, 1998.
10. Brunswik, Egon.Perception and the Representative Design of Psychological Experiments (2nd ed.). Berkeley : University of
California Press, 1956.
11. Maps of Bounded Rationality: A Perspective on Intuitive Judgement and Choice. Kahneman, Daniel. 5, s.l. : American Economic
Review, 2003, Cilt 93.
12. The Role of Intuition and Deliberative Thinking in Experts’ Superior Tactical Decision Making. J.H.Moxley, K.A.Ericsson,
N.Charness, R.T.Krampe. 124, s.l. : Elseiver, 2012.
13. When Should I Trust My Gut? Linking Domain Expertise to Intuitive Decision-Making Effectiveness. Eric Dane, Kevin
W.Rockmann, Michael G.Pratt. 2, San Diego : Organizational Behavior and Human Decision Processes, 2012, Cilt 119.
14. Strategies of Decision Making. Klein, Gary A. 5, s.l. : US Army Research Institute for the Behavioral and Social Sciences,
1989, Cilt LXIX.
15. “Rasyonel” perspektif ışığında karar verme eylemi: nitel bir analiz. Ünnü, Nazlı Ayşe Ayyıldız. 24, s.l. : Yönetim ve Ekonomi
Araştırmaları Dergisi, 2014.
16. S.Hillier, Frederick ve Lieberman, Greald J.Introduction to Operations Research 7th Edition. New York : McGraw Hill Higher
Education, 2001.
17. Strategic Decision Making. Eisenhardt, Kathleen M. ve J.Zbaracki, Mark. S2, Chicago : Strategic Management Journal, 1992,
Cilt 13.
18. Ivanova, Elissaveta ve Gibcus, Petra.The decision-making entrepreneur. Zoetermeer : SCALES Scientific Analysis of
Entrepreneurship and SMS’s, 2003.
19. The Foundations of Statistics. Sawage, Leonrd Jimmie. New York : John Wiley, 1954.
20. Wilson, Robert A. ve Keil, Frank.The MIT Encylopedia of the Cognitive Sciences. Cambridge : The MIT Press, 2002.
21. John, Von Neumann ve Morgenstern, Oscar.Theory of Games and Economic Behaviour. Princeton : Princeton University Press,
1944.
22. Intuitive Decision Making. K.Matzler, F.Bailom, T.A.Mooradian. 1, Cambridge : MIT Sloan Management Review, 2007, Cilt 49.
23. Rational Decision-Making in Business Organizations. Simon, Herbert Alexander. 69, s.l. : The American Economic Review,
1979, Cilt 4.
24. Sağır, Cenkan.Karar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler ve Karar Verme Sürecinde Etiğin Önemi. 2006.
25. The experts in yout midst. Michael J.Prietula, Herbert A. Simon. 120-4, Harvard : Harvard Business Review, 1989, Cilt 67.
26. How senior managers think? Isenberg, Daniel J. Harvard : Harvard Business Review, 1984.
27. A behavioral model of rational choice. Simon, Herbert Alexander. 69, s.l. : Quaterly Journal of Economics, 1955.
28. Plessner, Henning, Betsch, Cornelia ve Betsch, Tilmann.Intuition in Judgment and Decision Making. New York : Lawrence
Erlbaum Associates, 2008.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 77 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Komuta Kontrolde Karar Verme

29. Klein, Gary A.Intuition at work. New York : Doubleday, 2002.

30. David J. BRYANT, Robert D.G.WEBB, Carol MCCANN. Synthesizing Two Approaches to Decision Making in Command and
Control. Canadian Military Journal. 2003, Cilt 4, 1.
31. A Recognition-Primed Decision (RPD) Model of Rapid Decision Making. Klein, Gary A. Fairborne : s.n.
32. Harekat Alanında Sezgisel Yaklaşımla Karar Gücümüzü Nasıl Geliştirebiliriz. Uğurlu, Mustafa Zeki. Ankara : Deniz Kuvvetleri
Dergisi, 2009.
33. Naturalistic Decision Making. Gary A. Klein, David Klinger. 1, s.l. : Human Systems IAC GATEWAY, 1991, Cilt 2.
34. Decision making: between rationality and reality. Polic, Marko. 7, Ljubljana : Interdisciplinary Description of Complex Systems,
2009.
35. Making Naturalistic Decision Making “Fast and Frugal”. Bryant, David J. Toronto : Defence Research Development Canada-
Toronto Judgement and Decision Making Group, 2002.
36. Direct Comparison of the Efficacy of Intuitive and Analytical Cognition in Expert Judgement. Hammond, Kenneth, et al. 5, s.l.
: IEEE Transactions on Systems, Man, and Cybernetics, 1987, Cilt 17.
37. Skills, Rules, and Knowledge: Signals, Signs, and Symbols, and Other Distinctions in Human Perfoemance Models. Rasmussen,
Jens. 3, s.l. : IEEE Transactions on System, Man, and Cybernetic, 1983, Cilt 13.
38. Naturalistic Decision Making. Klein, Gary A. 50, Ohio : Human Factors, 2008.
39. Extending Naturalistic Decision Making to Complex Organizations: A Dynamic Model of Situated Cognition. Shattuck, Lawrence
G. ve Miller, Nita Lewis. 7, s.l. : SAGE Publications, 2006, Cilt 27. ISSN 0170-8406.
40. Creveld, Martin Van.Command in War. USA : President and Fellows of Harvard College, 1985.
41. Case-based decision support system: Architecture for simulating military command and control. Liao, Shu-hsien. Taipei
Country : Europan Journal of Operational Research, 1999.
42. S.F.Chin, Y.H.Ng.Multi-Agent Decision Support System. Londra : Imperial College Computer Science, 1994.
43. A Distributed Simulation System for Team Decision Making. Song, Alan A. ve Kleinman, David L. Gainesville : AI, Simulation,
and Planning in High Autonomy Systems, 1994.
44. Organization Design: fashion or fit? Mintzberg, Henry. Harvard : Harvard Business Review (sayfa 103-116), 1981.
45. Knowledge-based Decision System for Goal directed Militray Resource Planning. S.H.Choi, B.S.Ahn, C.H.Han, S.H.Kim,
J.K.Kim. 1998.
46. Using AI andGgames for Decision Support in Command and Control. Brynielsson, Joel. Stockholm : Decision Support
Systems, 2006.
47. Problem structuring methods in military command and control. Liao, Shu-hsien. Taipei : Expert Systems with Applications,
2007.
48. Assessing Critical Success Factors for Military Decision Support. P.Louvieris, A.Gregoriades, W.Garn. 12, s.l. : Expert Systems
with Applications, 2010, Cilt 37.
49. Carl H.Builder, Steven C.Bankes, Richard Nordin.Command Concepts: A Theory Derived From the Practice of Command and
Control. Wasshington : National Defense Research Institute, 1999.
50. Deniz Harp Oyunu Sistemi: Kazanımlar ve Sonrası. Zorba, Hürkan Orkun. 90, Ankara : Military Science & Intelligence/ MSI,
Şubat 2013.
51. Cognitive Task Analysis and Modeling of Decision Making in Complex Environments. Wayne W. Zachary, Joan M.Ryder, James
H. Hicinbothom. s.l. : J.Cannon-Bowers & E. Salas.
52. Youtube. [Çevrimiçi] [Alıntı Tarihi: 30 Haziran 2015.] https://www.youtube.com/watch?v=Onk_wI3ZVME.
53. Klein, Gary A.Decision making in complex military environments. Fairborne : Dayton-Yellow Springs Road, 1992.
54. Klein, Gary.Sources of Power: How people make decisions 2nd Ed. London : The MIT Press, 1999.
55. Klein, Gary A.The power of intuition. s.l. : Currency Doubleday, 2003

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 78 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında

SARUCAPAŞA EĞİTİM MERKEZİ

KOMUTANLIĞI (SAPEM) 30 YAŞINDA
“Bilgi Güçtür”

Hazırlayan •• Sarucapaşa Eğt.Mrk.K.lığı

T ARİHÇE:
TCG Ç-136’nın (Ç-136) Doğanbey-85 tatbikatında batma-
sı olayından alınan dersler kapsamında, aynı yıl 1 Ekim 1985 tari-
hinde Foça bölgesindeki gemilere amfibi eğitim vermek amacıyla
kurulan Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (SAPEM), Yıldız-
lar Suüstü Eğitim Merkezi Komutanlığı ile birlikte Deniz Kuvvetleri
K.lığının iki Kıyı Eğitim Merkezinden (KEM) biridir.
Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (SAPEM); aradan geçen
30 yıl içerisinde sürekli bir gelişim ve değişimle, başta diğer yüzer
birlikler olmak üzere kıyı birliklerinin de eğitim ihtiyaçlarının kar-

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 79 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında
şılanması maksadıyla kurslar açmaya/ eğitimler vermeye, Deniz
Kuvvetleri Komutanlığı bünyesindeki tüm Üs Savunma Harekât
Merkezlerinin (ÜSHM) yerinde eğitimlerini ve tüm Tuzla Sınıfı Ka-
rakol Gemileri (TSKG) ile Güney Deniz Saha Komutanlığı bağlısı
tüm yüzer unsurların Harekâta Hazırlık Denetlemelerini (HHD)
yapmaya ve harekât eğitim ihtiyaçlarını karşılamaya, yeni proje-
lere ağırlık vermeye başlamış, ilgili yönerge değişikliğiyle İntibak
Eğitimi (İNE) verme imkânı kazanmış, yönetim analizi çalışmaları
tamamlanarak kadrosu %39 oranında artırılmıştır.
Sarucapaşa Eğitim Merkezine adını veren, Osmanlı Devlet Adamı
ve İlk Deniz Gücü Komutanı olan “Saruca (Sarıca) Paşa”; 1390’da
Gelibolu Sancakbeyliğine atanmış, bu görevi sırasında Osman-
lı Donanmasının kurulmasını sağlayan, 1391’de Gelibolu’da ilk
tersaneyi kuran kişi olmuştur. Bu nedenle bazı tarihçiler onu “İlk
Kaptan-ı Derya” olarak nitelendirmektedir. (Kaptan-ı Derya ifadesi
1401 yılından itibaren kullanılmaya başlanmıştır.) Bu görevde iken
Gelibolu kalesini yeniden yaptırmış, Çanakkale Boğazı’nın tahki-
mini sağlamış ve üç katlı zincirle liman ağzını kapatılabilir hâle
getirmiştir.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Gelibolu tersanesinde 60 gemiden oluşan ilk Osmanlı Donanma-
sını yaptırarak denize indirmiş ve bu donanma ile Ege Denizi’nde
seferlere çıkmış, Eğriboz ve Sakız adalarına ve Yunanistan’ın doğu
sahillerine deniz akınları düzenlemiş, Selanik’in alınışı ve Niğbolu
Savaşlarına Gelibolu’da hazırladığı Azaplar (Leventler-Deniz As-
kerleri) ile katılmıştır. Anadolu Beylerbeyliği ve Vezirlik de yapan,
İstanbul’un fethi hazırlıklarında ve Rumeli Hisarı’nın inşasında da
hizmetleri olan Saruca Paşa; 1453 yılında Gelibolu’da vefat et-
miştir.
Gazi Umur Bey Kışla Binası
Mersinde bulunan Amfibi Eğitim Merkezinin reorganize edilerek
“Sarucapaşa Eğitim Merkezi” adıyla Foça’da konuşlandırılması
kararıyla, kuruluş tarihi olan 1 Ekim 1985 tarihinde Çıkarma Fi-
losu Komutanlığı bağlısı olarak Foça Deniz Üs Komutanlığı bina-
sında faaliyete başlayan Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı
(SAPEM), 4 Nisan 1986 tarihinden itibaren Leventler Limanı Kal-
yon Koyu’nda inşa edilen prefabrik binalarda konuşlandırılmıştır.
Çıkarma Filosu K.lığı bağlısı birlik/ gemilere günübirlik fiili yan-
gın eğitimleri vermek maksadıyla teşkil edilen yangın eğitim te-
sisi 28 Ocak 1991 tarihinde hizmete girmiştir. Sarucapaşa Eğt.
Mrk.K.lığı bünyesinde bulunan Amfibi (Tugay) Eğitim Grup Amirliği
15 Temmuz 2004 tarihinden itibaren Amfibi Deniz Piyade Tugay
K.lığı bünyesinde açılan Amfibi Eğt.Mrk.K.lığı teşkiline alınmıştır.
80 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında

01 Temmuz 1997 tarihinden itibaren Güney Deniz Saha K.lığı ku- * Kapalı Kompartıman Yangın Simülatörü:
ruluşuna dâhil olan Sarucapaşa Eğitim Merkezi K.lığı, Foça Deniz
- Makine Dairesi Bölümü,
Üssü Geliştirme Projesi kapsamında 26 Şubat 2007 tarihinden
itibaren geçici olarak Amfibi Deniz Piyade Tugay K.lığı 3’üncü Ta- - Yatakhane Bölümü,
bur 7’nci Bölük Komutanlığı binasına geçici olarak konuşlandırıl- - Aşhane Bölümü,
mış, 09 Mart 2009 tarihi itibariyle de hâlihazırda bulunduğu yeni
binada kurs/ eğitimlere başlanmıştır. * Yarasavunma Eğitim Simülatörü:
- Kutu Yama Bölümü,
- Jübile Kelepçe Eğitim Bölümü,
- Tapalama Eğitim Bölümü,
- Şapka Yama Eğitim Bölümü,
- Dik/ Üçgen Payanda Eğitim Bölümü,
* Fiili Yangın Eğitim Alanında Bulunan Simülatörler:
- Seyyar Söndürücülerle İlk Müdahale Simülatörü,
- Açık Saha Yangın Simülatörü,
- Köpük Özütü (Fom) Eğitim Simülatörü,
- Patlak Flenç Eğitim Simülatörü,
- Vahşi Hortum Eğitim Simülatörü,
- Hortum Açma Kapama Eğitim,
- Helo Kaza Kırım Simülatörü,
- KBRN Simülatörü,
- Yangın Battaniyesi Kullanma/ Yağ Tavası Simülatörüdür.
Gemi Kullanma Eğitim Havuzu 1996 yılında hizmete girmiş olup,
mevcut model gemi ve simülasyonlar;
* Kapak atma Plaj Simülasyonu,
* Dalga Simülasyonu,
* Rüzgâr Simülasyonu,
Komutanlık Binasının Genel Görünüşü/Komutanlık Binası Grişi * Rıhtım/ İskele Simülasyonları,
Komutanlık Binası ve Dershaneler, Gazi Umur Bey kışla binasında * Çeşitli Fener ve İşaretler,
konuşlu olup, bu binada; ofis ve bürolar ile 3 adet 30’ar kişilik
ve 1 adet 25 kişilik dershane mevcuttur. İlave olarak kurs ve sahil *Uzaktan Kumandalı LCT Tipi Gemi,
eğitimlerinin uygulamalarında kullanılan Stinger RMP G/M eğitim * Uzaktan Kumandalı LST Tipi Gemi,
simülatörü bulunmaktadır.
* Uzaktan Kumandalı LPD Tipi Gemi,
Yangın Y/S ve KBRN Eğitim Alanı’ndaki Yangın, Yarasavunma Si-
* Uzaktan Kumandalı LCM Tipi Gemidir.
mülatörleri;

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 81 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında

Fiili Açık Saha Yangın Simülatörü Fiili Kapalı Bölme Yangın Simülatörü

VİZYON, MİSYON VE TEMEL DEĞERLER

Vizyon
Motivasyonu ve eğitim seviyesi yüksek personeli ile modern eğitim tesisleri ve yardımcılarına sahip eğitim kalitesi ile referans
gösterilen bir eğitim merkezi olmaktır.
Misyon
Eğitimlerinden sorumlu olduğumuz yüzer ve kıyı birliklerinin harbe hazırlık seviyelerinin yükseltilmesi ve idamesine yardımcı
olmak maksadıyla, temel eğitim safhası eğitimlerini vermek idame eğitimlerinden kıyı tesislerinde yapılabilecekleri icra ettirmektir.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 82 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında

VAZİFE:
* Güney Deniz Saha K.lığı kuruluşundaki tüm yüzer birlikler ile
Dz.K.K.lığı bağlısı tüm Tuzla Sınıfı Karakol Gemilerinin (TSKG)
‘’Harekâta Hazır’’ hale gelmesine ve eğitim hazırlık derecelerinin
hedeflenen seviyede idame ettirilebilmesine yardımcı olmak mak-
sadıyla;
• Onarım sürecinde;
• Onarım Öncesi Ön Kontrol Denetlemesi (ON-ÖNKON),
• Sahil Tesislerinde Eğitim (Kısa Süreli Eğitimler),
• Seyir Emniyet Eğitimi (SEE),
• Ön Emniyet Eğitimi (ÖNEME),
• Ön Kontrol Denetlemesi (ÖNKON), Amfibi Harp Eğitimleri

• Eğitim sürecinde; • Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığının eğitim verilecekler

Temel Eğitim Safhasında;
• İntibak Eğitimi (İNE)/ Süratlendirilmiş İntibak Eğitimi (SİNE)
• Tazeleme Eğitimi (TAE)/ Süratlendirilmiş Tazeleme Eğitimi (SÜ-
TAE),
• Özel Harekât Eğitimi (ÖHE),
• İlk/ Son Kontrol Denetlemesi (İLKKON/ SONKON),
Orta/ ileri eğitim safhasında;
• Sahil eğitim tesislerinde savaş harekât ağırlıklı tim eğitimleri,
• Harekâta Hazırlık Denetlemesi (HHD),
• Görev sürecinde;
• Sahil Tesislerinde Eğitim (Kısa Süreli Eğitimler),
• Seçilmiş Tazeleme Eğitimi (SETAE),
• Yerinde Seçilmiş Tazeleme Eğitimi (SETAE),
• Harekâta Hazırlık Denetlemesi (HHD) (2 yılda bir),
• Özel Görev Denetlemesi (MAREVAL) vermek/ yapmak,
açısından öncelikleri;
• Türk Deniz Kuvvetleri gemilerinin personeli ve timlerinin eği-
timleri,
• Sahil Güvenlik Komutanlığı gemilerinin personeli ve timlerinin
eğitimleri,
• Türk Deniz Kuvvetleri kıyı birlikleri personeli ve timlerinin eği-
timleri,
• Türk Silahlı Kuvvetleri diğer kuvvetler personeli ve timlerinin
eğitimleri,
• Türk Sivil kuruluşların personeli ve timlerinin eğitimleri,
• Yabancı ülke personeli ve timlerinin eğitimleridir.
• Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığının uygulanacak eğitim
tipleri açısından öncelikleri;
• İntibak/ Tazeleme Eğitimleri,
• Seçilmiş Tazeleme Eğitimleri,
• Ön Emniyet/ Seyir Emniyet Eğitimleri,
• Sahil Tesislerinde Kısa Süreli Tim Eğitimleri,
• Sahil Tesislerinde Kısa Süreli Personel Eğitimleridir.
• Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığının (SAPEM) kapasi-
tesinin üzerine çıkan ihtiyaçlarda İntibak/ Tazeleme Eğitimleri için
gemi tiplerine göre öncelikler, eğitim tipleri öncelikleri, Sarucapa-
şa Eğitim Merkezi Komutanlığının yıllık eğitim planı ve harekât ihti-
yaçlarına göre Güney Deniz Saha Komutanlığının Üç Aylık Harekât
Eğitim Koordine Emirleri gereği tayin edilmektedir.

Amfibi Harp Eğitimleri

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 83 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında

Sarucapaşa Eğt.Mrk.K.lığında icra edilen;

* Eğitim faaliyetleri; Deniz Eğitimi Gruplar Amirliği tarafından icra
edilen “Tim Eğitimleri” ve Sahil Eğitim Bölüm Başkanlığı tarafından
icra edilen “Kısa Süreli Sahil Eğitimleri”,
* Öğretim faaliyetleri; Sahil Eğitim Bölüm Başkanlığı tarafından icra
edilen ve aşağıda belirtilen toplam 21 dönem halinde açılan (1-
3’er hafta süreli) “Kurslar”dır.
Bu bağlamda, Sarucapaşa Eğt.Mrk.K.lığı; verdiği harekât eğitim-
leri açısından Yıldızlar Suüstü Eğt.Mrk.K.lığı ile, kurslar açısından
ise Karamürselbey Eğt.Mrk.K.lığı ve Derince Eğt.Mrk.K.lığı ile eş-
değer görev icra etmektedir.
Hava Savunma Harbi ve Amfibi Harp Eğitimleri
İcra edilen “Gemi Eğitimleri”;
SAPEM, icra etmiş olduğu kurs/ eğitimlerde;
* Seyir Emniyet Eğitimi (SEE),
• Gelişen harp teknik ve taktiklerine personelin uyumunu pekiş-
tirmeyi, * Ön Emniyet Eğitimi (ÖNEME),
• Gemilerdeki cihaz, sistem ve silahlara benzetim sağlayan simü- * İntibak Eğitimi (İNE/ SİNE)
latörlerle eğitim vermeyi, * Tazeleme Eğitimi (TAE/ SÜTAE),
• Eğitimlerde standardizasyonu sağlamayı, * Özel Harekât Eğitimi (ÖHE),
• Gemilere tim eğitimleri vererek personelin eğitim seviyesini ar-
* Seçilmiş Tazeleme Eğitimi (SETAE),
tırmayı,
* Yerinde Seçilmiş Tazeleme Eğitimi (SETAE),
• Personeli atandığı veya ek görev/ role görevi şeklinde verilen
görevlerine hazırlamayı, İcra edilen “Denetlemeler”;
• Personele görevi ile ilgili sistem/ cihazları, tanıtma, operatörlük, * Onarım Öncesi Ön Kontrol Denetlemesi (ON-ÖNKON),
taktik kullanım ve birlik seviyesi bakım tutum ile emniyet hususla-
rını içeren konularda eğitmeyi hedeflemektedir. * Ön Kontrol Denetlemesi (ÖNKON),
Özetle eğitimin hedefi; mevcut eğitim yardımcıları ile mümkün * İlk/ Son Kontrol Denetlemesi (İLKKON/ SONKON),
olduğu ölçüde gerçek durumları yansıtacak ortamları meydana * Harekâta Hazırlık Denetlemesi (HHD),
getirerek, personel üzerinde hakiki duruma yakın stres ortamın-
da, gerekli emniyet önlemlerini alarak, her türlü şartta görevin en * Özel Görev Denetlemesi (MAREVAL).
üst düzeyde yapılmasını, ani ve doğru reaksiyon göstermelerini
sağlayarak, “KOMUTANLIĞI/ BİRLİĞİ EMRİNE KATILMAYA HAZIR”
duruma getirmektir

Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığında (SAPEM)

“Kurslar” kapsamında;

Amfibi Harp Eğitimleri

* Amfibi gemilere Komutan olarak atanan subaylara verilen üç
hafta süreli “Amfibi Gemi Komutanı Kursu (4I01)”,

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 84 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında
* Subay/ astsubaylara (yılda yedi dönem hâlinde) verilen beş gün
süreli “Yangın Sb./ Asb. Kursu (4I07)”,
* LCM Komutanı görevi alan/ alacak astsubaylara verilen iki hafta
süreli “LCM Komutanı Kursu (4I15)”,
* Stinger (RMP) G/M tahsis edilen yüzer ve kıyı birliklerinde Stin-
ger G/M kullanıcısı olarak tefrik edilen subay ve astsubaylara
(yılda iki dönem halinde) verilen iki hafta süreli “Stinger (RPM)
Güdümlü Mermi Kursu (4I27)”,
* Role gereği hafif silah ve hava savunma silahlarının kullanımında
görevli, daha önce bu silahlarla görev yapmamış yeni atanan ast-
subaylar ve uzman erbaşlara verilen iki hafta süreli “Hafif Silah ve
Hava Savunma Silahları Kursu (4I37)”,
* Kaideye Monteli Stinger konuşlu birliklerde görevli astsubaylara
verilen üç haftalık “KMS Operatör ve Koruyucu Bakım ATAS Lan-
çer Kursu (4I39)”,
* Stinger G/M ile ilgili görevi olan uzman erbaşlara verilen iki
hafta süreli “Uzman Erbaş Stinger (RPM) Güdümlü Mermi Kursu
(4I40)”,
* Kaideye Monteli Stinger konuşlu birliklerde görevli nişancı yar-
dımcısı uzman erbaşlara verilen iki hafta süreli “Uzman Erbaş KMS
Operatör ve Koruyucu Bakım Kursu (4I41)”,
* LCT tipi gemilere II. Komutan olarak atanan astsubaylara verilen
iki hafta süreli “LCT II.Komutan Kursu (4I42)”,
* Gör.Gr./ Üs/ Bölge/ Boğaz K.lıkları bünyesinde ilgili görevlerde
bulunan subay/ astsubaylara verilen iki hafta süreli “Deniz Güven-
lik Timi Eğitmen Kursu (4I43)”,
* Burak sınıfı korvetlere E/H operatörü olarak atanan astsubaylara
verilen iki hafta süreli “ARBR-16 ED Cihazı ve Milli Saman Atış
Sistem Operatör Kursu (4I44)”,
* Burak sınıfı korvetlere E/H operatörü olarak atanan astsubaylara
verilen üç hafta süreli “ARBR-16 ED Cihazı ve MKE-1304 DHS
Milli Saman Atıcı Sistemi Teknisyen Kursu (4I46)”,
* Gör.Gr./ Üs/ Bölge/ Boğaz K.lıkları bünyesinde ÜSHM’ler ile
görev bağlantısı olan personele (yılda iki dönem halinde) verilen
iki hafta süreli “Deniz Üs ve Liman Güvenliği Kursu (4I47)” açıl-
maktadır.
* Ayrıca, Karamürselbey Eğt.Mrk.K.lığı tarafından açılan (1-6’şar
hafta süreli) toplam 7 adet kurs da Sarucapaşa Eğt.Mrk.K.lığı
bünyesinde icra edilmektedir.
Sarucapaşa Eğt.Mrk.K.lığı (SAPEM); Dz.K.K.lığı bünyesinde Stinger
G/M ve Kaideye Monteli Stinger (KMS) konusunda kurs ve eğitim
veren TEK eğitim merkezidir.
• SAPEM’de “Kısa Süreli Sahil Eğitimleri” kapsamında;
* Yüzer birliklerin T/P’lerine verilen dört gün süreli “Yangın Y/S
(T/P) Eğitimi”,
* Helikopter platformlu gemilerde, helipedlerde ve kıyı birliklerinde
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
helikopter iniş kalkış rolesinde görevli kaza kırım timi personeline
üç gün süreli “Helo Kaza Kırım Eğitimi”,
* Yüzer birliklerde teşkil edilen KBRN Tamirci Partilerine iki gün
süreli “KBRN (Yüzer Birlikler) Eğitimi”,
* Kıyı birliklerinde teşkil edilen KBRN Ani Müdahale Ekiplerine iki
gün süreli “KBRN Ani Müdahale Timi Eğitimi”,
* Kıyı birliklerinde teşkil edilen KBRN Ani Müdahale Ekiplerine beş
gün süreli “KBRN Toplu Korunma Sistemi Eğitimi”,
* Denizin kıyı birliklerinde görevli Acil Durum Ekiplerinde görev
alan personele iki gün süreli “Yangın (Kıyı Birlikleri) Eğitimi”,
* Yüzer Birliklerin hasar kontrol organizasyonunda görevli perso-
nele Tazeleme Eğitimi (TAE) öncesinde (TAE’ye girecek her gemi-
ye) bir gün süreli “Hasar Kontrol Organizasyon Eğitimi”,
* Yüzer birliklerde tamirci partilerde (T/P), kıyı birliklerinde ise acil
durum ekiplerinde görevli olmayan diğer tüm personele bir gün
süreli “Genel Yangınla Mücadele Eğitimi”,
* Yangın Savunma Merkezlerinde görevli personele bir gün süreli
“Yangın Savunma Merkezleri Eğitimi”,
* Kadrosunda Porsun Asb. bulunmayan yüzer birliklerde görevli
astsubay/ uzman erbaş/ erbaş ve erlere üç gün süreli “Gemicilik
Eğitimi”,
* Yüzer birliklerde görevli Komutan, II.Komutan ve Vardiya Amir-
liği/ Subaylığı görevlerini icra eden subay/ astsubaylar üç gün
süreli “Gemi Kullanma Eğitimi”,
* Amfibi gemilerinde Komutan, II. Komutan ve yükleme/ bindirme
ile ilgili görevlere atanan personele üç gün süreli “Yükleme/ Bin-
dirme Eğitimi”,
* Kadrosunda Tabip Subayı/ Sağlık Astsubayı bulunmayan yüzer
ve kara birliklerinde görevli; subay, astsubay, uzman erbaşlara üç
gün süreli “İlk Yardım Eğitimi”,
* Kıyı ve yüzer birliklerde role gereği Stinger G/M kullanma göre-
vi alan/ alacak astsubaylar ile Amf.Dz.P.Tug. K.lığı Stinger Tk.da
görevli astsubaylar ve uzman erbaşlara (Stinger Kursu görmüş
olma şartıyla) bir gün süreli “Stinger İdame Eğitimi” verilmektedir.
* Ayrıca; Magosa Deniz Komutanlığı karargâhı ve bağlısı gemiler-
de görevli personele Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC)
“Yerinde Hasar Kontrol ve Yangın Eğitimleri” verilmekte,
* Güney Deniz Saha Komutanlığı bağlısı birliklerin yangın mukan-
nenlerinin yerinde incelemesi ve güncellenmesi çalışmaları yürü-
tülmekte,
* Aksaz, Mersin ve Gazimagosa/KKTC’de konuşlu G.Dz.Sh.K.lığı
bağlısı birlik/ gemilerin Kısa Süreli Sahil Eğitimleri ile Genel Yan-
gınla Mücadele Eğitimi, Yangın Yarasavunma Eğitimi, KBRN Eğiti-
mi ihtiyaçları da yerinde eğitim şeklinde karşılanmaktadır.
85 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında

* Yaklaşık 7000 personelin görev yaptığı kıyı birliklerinde; 60 adet

(3-9’ar kişilik) acil müdahale ekibi, 17 adet KBRN ani müdahale
ekibi, 8 adet heliped, 14 adet Yangın Savunma Merkezi bulun-
maktadır.

Sivil Kuruluş Personeline Yönelik Yangın Eğitimi

SAPEM tarafından sivil kuruluşlara yönelik eğitimler kapsamında,

VESTEL firmasına hizmet veren KULELİ Hortum ve Yangın Mlz.
San. ve Tic. A.Ş. personeline 3 ayrı dönem hâlinde “Yangınla Mü-
cadele Eğitimleri” verilmiştir.
Fiili Yangın Eğitimi
İCRA EDİLEN FAALİYETLER
“Deniz Eğitimleri Gruplar Amirliği” kapsamındaki eğitim sorumlulu-
ğunda; 228 adet gemi/ deniz aracı ile 8 adet ÜSHM bulunmakta
olup, bunların 58’i harp gemisi, 94’ü yardımcı sınıf gemi olmak
üzere 152 adedi gemi, 76 adedi deniz aracıdır. Kurulacak 3 adet
yeni ÜSHM ile inşa edilecek 10 adet gemi / deniz aracının ilavesi
planlıdır.
SAPEM tarafından 2014 yılı içerisinde;
• 1300 personele, 151 günde 65 adet Kısa Süreli Sahil Eğitimi,
• 233 personele, 180 günde (36 haftada) 20 adet Kurs,
• 4 farklı bölge/ liman/ üste 27 adet gemide, 260 günde 34
adet Gemi Eğitimi,
• 8 ayrı bölge/ liman/ üste 32 adet gemide, 72 günde 55 adet
Denetleme,
• 5 farklı bölgedeki 12 adet kıyı birliğinin mukannen güncelleme-
si/ yerinde incelemesi,
icra edilmiş olup, bu sayılar bir önceki dönemle kıyaslandığında;
Kısa Süreli Sahil Eğitimlerinde %60’lık, Kurslarda %42’lik, Gemi KBRN Toplu Korunma Sistemleri Eğitici Eğitimleri
Eğitimlerinde %25’lik, Denetlemelerde %52’lik ve Mukannen Ça-
lışmalarında %70’lik bir artış olduğu görülmektedir.
Son dönemde KBRN’nin öneminin artmasıyla birlikte, yangın ve
Yangın Yarasavunma ve KBRN kapsamındaki eğitim sorumlulu- yarasavunmanın yanında KBRN eğitimleri de ön plana çıkmaya
ğunda; başlamış, Gölcük bölgesinde KBRN toplu korunma sistemleri eği-
* 3000’den fazla personelin görev yaptığı 228 adet yüzer birlikte; tici eğitimleri alınmış, Kimyasal Harp Maddeleri (KMH) Uzaktan
14 adet helikopter platformu, 14 adet (15’er kişilik) helo kaza Tespit Cihazı eğitimlerine iştirak edilmiştir.
kırım timi, 145 adet (8’er kişilik) KBRN timi, 161 adet (975 per- Yeni sistemlerin KBRN eğitim programlarına ithal çalışmalarına
sonelden müteşekkil) Tamirci Parti (T/P), devam edilmekte, ayrıca KBRN tatbikatlarına gözlemci olarak

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 86 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında

iştirak edilmektedir. Çalışmaların tamamlanması ile birlikte KBRN
eğitimlerinin süre ve tekrar periyotlarında artış olacağı öngörül-
mektedir.
Kıyı Yangın Eğitimi
Ayrıca, kıyı birliklerine verilmekte olan yangın eğitimlerinin sevi-
yesini ve kalitesini arttırarak eğitici personel yeterliliğini sağlamak
maksadıyla, İzmir Büyükşehir Belediyesi ile irtibata geçilerek İt-
faiye Daire Başkanlığının Buca’da yer alan TOROS Yangın Eğitim
Merkezinde “Eğitici Personele Yönelik Yangın Eğitimleri”ne iştirak
edilmiştir.
Tuzla Sınıfı Karakol Gemileri (TSKG)
Tuzla Sınıfı Karakol Gemilerinin (TSKG) eğitim ihtiyaçlarının stan-
dart bir şekilde karşılanması konusunda yapılan çalışmalar ne-
ticesinde ilave bir tim eğitim grubunun teşkil edilerek eğitim ih-
tiyaçlarının Sarucapaşa Eğt.Mrk.K.lığı tarafından karşılanmasına
karar verilmiş ve Karakol Gemileri ve ÜSHM Tim Eğitim Grubu’nun
04 Ağustos 2014 tarihi itibarı ile teşkil edilmesini müteakip tüm
TSKG’lerin İntibak, Tazeleme, Seçilmiş Tazeleme ve İdame Eği-
timleri kapsamındaki Yerinde Seçilmiş Tazeleme Eğitimleri ile Ha-
rekâta Hazırlık Denetlemeleri icra edilmeye başlanmıştır.
Son bir yıl içerisinde (özellikle yeni ilave olan Dz.K.K.lığındaki tüm
Tuzla Sınıfı Karakol Gemilerinin (TSKG) ve Üs Savunma Harekât
Merkezlerinin (ÜSHM) eğitim / denetlemeleri kapsamında) İsken-
derun’dan Karadeniz Ereğli’ye kadar tüm liman / üslerde yoğun
faaliyetler icra edilmiştir.
Dz.K.K.lığı bünyesindeki tüm TSKG’lerin eğitim / denetleme so-
rumluluğuna (ilgili timin kadrosunun oluşması öncesinde), Akdeniz
Bölge Komutanlığı bağlısı olacak şekilde yeni inşa edilen TCG TA-
ŞUCU’nun (P-1211) İntibak Eğitimleri (İNE) kapsamında;

Tuzla Sınıfı Karakol Gemileri (TSKG)

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 87 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında

• Ön Emniyet Eğitiminin (ÖNEME) 17-21 Mart 2014 tarihleri

Bu süreçte, yeni inşa edilen diğer TSKG’lerin İNE’leri
arasında İstanbul’da,
kapsamında;
• Tazeleme Eğitiminin (TAE) 7-25 Nisan 2014 tarihleri arasında
İskenderun Deniz Üs K.lığı bağlısı TCG KARATAŞ’ın
Foça’da,
(P-1212);
• Harekâta Hazırlık Denetlemesinin (HHD) 27-28 Mayıs 2014
• ÖNEME’si İstanbul’da,
tarihleri arasında Mersin’de icra edilmesiyle başlanarak İntibak
Eğitimi (İNE) yeterliliği kazanılmıştır. • TAE’si Foça’da,
• HHD’si İskenderun’da,
İskenderun Deniz Üs K.lığı bağlısı TCG KARPAZ’ın
(P-1213);
• ÖNEME’si İstanbul’da,
• TAE’si Foça’da,
• HHD’si İskenderun’da,
Karadeniz Bölge K.lığı bağlısı TCG KDZ.EREĞLİ’nin
(P-1214);
• ÖNEME’si İstanbul’da,
• TAE’si Foça’da,
• HHD’si Karadeniz Ereğli’de,
Foça Deniz Üs K.lığı bağlısı TCG KUŞADASI’nın
Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı’nın (SAPEM) Eği- (P-1215);
tim Verdiği/ Denetleme Yaptığı Bölgeler:
• ÖNEME’si İstanbul’da,
İstanbul, Gölcük, Kartepe, Karadeniz Ereğli, Erdek, Çanak-
kale, Foça, İzmir, Marmaris, Antalya, Mersin, İskenderun, • TAE’si Foça’da,
Girne, Gazimagosa
• HHD’si Foça’da icra edilmiştir.
Dz.K.K.lığı bünyesinde bulunan TÜM TSKG’lerin harekât eğitimleri
ve Harekâta Hazırlık Denetlemeleri (HHD) SAPEM tarafından icra
edilmektedir.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 88 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında

Tüm TSKG’lerin eğitim/ denetleme sorumluluğu kap- • Yerinde SETAE’si Çanakkale’de,

samında, son bir yıl içerisinde ayrıca;
• TCG KUMKALE’nin (P-1203) Yerinde SETAE’si Çanakka-
İstanbul Boğaz K.lığı bağlısı; le’de,
• TCG TEKİRDAĞ’ın (P-1207) Yerinde SETAE’si ve • TCG TÜRKELİ’nin (P-1210) Yerinde SETAE’si Çanakka-
HHD’si ile, le’de,
• TCG TUZLA’nın (P-1200) Yerinde SETAE’si ve HHD’si Foça Deniz Üs K.lığı bağlısı;
İstanbul’da,
• TCG KARŞIYAKA’nın (P-1206) SETAE’si ve HHD’si ile,
İskenderun Deniz Üs K.lığı bağlısı;
• TCG KARABURUN’un (P-1201) SETAE’si HHD’si Foça’da,
• TCG KARPAZ’ın (P-1213) Yerinde SETAE’si ile,
Karadeniz Bölge K.lığı bağlısı;
• TCG KARATAŞ’ın (P-1212) Yerinde SETAE’si İskende-
• TCG KİLİMLİ’nin (P-1209) Yerinde SETAE’si Kdz.Ereğli’de,
run’da,
Akdeniz Bölge K.lığı bağlısı;
Çanakkale Boğaz K.lığı bağlısı;
• TCG TARSUS’un (P-1204) HHD’si ve Yerinde SETAE’si ile,
• TCG KARABİGA’nın (P-1205);
• TCG TAŞUCU’nun (P-1211) Yerinde SETAE’si Mersin’de
• HHD’si Çanakkale’de,
icra edilmiştir.
• SETAE’si Foça’da,

Tim Eğitimleri

Dz.K.K.lığı bünyesindeki tüm Üs Savunma Eğitim Merkezlerinin

(ÜSHM) yerinde eğitimleri verilmeye başlanmış, böylece Dz.K.K.
lığının çok değişik bölgelerindeki birliklerinin güvenlik eğitimlerinin
ağırlıklı olarak tek bir merkezden yürütülmesi yolunda büyük bir
adım atılmıştır. Bu kapsamda, 2013-2014 eğitim döneminde
yedi bölgede, 2014-2015 eğitim döneminde sekiz bölgede
planlanan ÜSHM eğitimleri;
* Aksaz Deniz Üs K.lığı bağlısı ÜSHM/AKSAZ’da,
* İstanbul Boğaz K.lığı bağlısı ÜSHM/UMURYERİ’nde,
* Foça Dz. Üs K.lığı bağlısı ÜSHM/FOÇA’da,
* İskenderun Deniz Üs K.lığı bağlısı ÜSHM/İSKENDERUN’da,
* Gölcük Deniz Ana Üs K.lığı bağlısı ÜSHM/GÖLCÜK’te,
* Deniz Hava K.lığı bağlısı ÜSHM/KARTEPE’de,
* Erdek Deniz Üs K.lığı bağlısı ÜSHM/ERDEK’te,
* Çanakkale Boğaz K.lığı bağlısı ÜSHM/ÇANAKKALE’de icra edil-
miştir.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 89 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında

Dz.K.K.lığı bünyesinde bulunan TÜM ÜSHM’lerin eğitim-

leri Sarucapaşa Eğt.Mrk.K.lığı (SAPEM) tarafından icra
edilmektedir.
Sarucapaşa Eğt.Mrk. Deniz Eğitimi Gruplar Amirliği personeli tara-
fından bu süreçte ayrıca;
* İlgili protokol kapsamında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC)
Güv.Kuv.K.lığı Sahil Güvenlik Komutanlığı bağlısı gemilerin/ bot-
ların;
• Yerinde SETAE’si 08-19 Eylül 2014 tarihleri arasında Gir-
ne-Gazimagosa/ KKTC’de,
• Yeni inşa edilen üç adet botun İNE’si (ÖNEME ve TAE) 27 Nisan-
8 Mayıs 2015 tarihleri arasında Antalya’da icra edilmiştir.

KKTC Sahil Güvenlik K.lığı Unsurlarının

İNE/ ÖNEME/ TAE/ SETAE Faaliyetleri

* Yıldızlar Suüstü Eğt.Mrk.K.lığı eğitim sorumluluğunda bulunan,

Kuzey Deniz Saha K.lığı (SHOD Bşk.lığı) bağlısı TCG ÇUBUK-
LU’nun (A-594) TAE’si de 16 Mart-3 Nisan 2015 tarihleri arasın-
da Foça’da icra edilmiştir.
* Aksaz ve Mersin bölgelerindeki yüzer unsurların Yerinde Gemi
Eğitim Timleri (GET), Gemicilik ve Hasar Kontrol Eğitimleri icra
edilmiş, Sarucapaşa Eğt.Mrk.K.lığı bünyesinde icra edilen diğer
Kısa Süreli Eğitimlere ve Kurslara da eğitici/ öğretmen desteği
sağlanmıştır.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 90 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında

TCG Çubuklu’nun (A-594) TAE Faaliyetleri

* Standardizasyon sağlayıcı faaliyetler kapsamında; bültenler
hazırlanarak yayımlanmış, çeşitli konulardaki yönerge hazırlama/
güncelleme çalışmalarına, toplantılara, çalıştaylara, yeni platform-
ların sözleşme görüşmelerine, fiili silah eğitimlerine gerek koor-
dinatör gerekse temsilci olarak iştirak edilmiş olup, hâlihazırda
yukarıda belirtilen faaliyetlere devam edilmektedir.
pılan anket sonuçlarına göre ortalama olarak; Kısa Süreli Sahil
Eğitimlerinde %85, Kurslarda %89, Deniz Eğitimlerinde ise %90
oranında oldukça olumlu geri besleme alınmıştır.
* Kurs ve eğitimlerin verimliliğini artırmak üzere; eğitim teknolojile-
rindeki son gelişmeler ve dünyadaki uygulamalar takip edilmekte,
ISO 9001 kalite belgesi alabilmeye yönelik araştırma/ girişimler
yapılmakta, sürekli araştırmacı ve sorgulayıcı olmaya dinamik bir
şekilde devam edilmektedir.
* 2014-2015 döneminde; Dz.K.K.lığı Dent. ve Değ.Bşk.lığı ta-
rafından İdari-Materyal Denetlemesine, Deniz Eğitim ve Öğretim
K.lığı tarafından Ferdi Eğitim Denetlemesine tabi olunmuş ve Sa-
rucapaşa Eğt.Mrk.K.lığı olarak her iki denetlemeden de “Üstün
Başarı” elde edilmiştir.

Limbo (Seyirde Gemiden Gemiye Personel Transferi) Eğitimi

* Son bir yılda toplamda (Donanma K.lığı, Güney Dz.Sh.K.lığı, Ku-

zey Dz.Sh.K.lığı, KKTCSG K.lığı, Sahil Güvenlik Ege Dz.Blg.K.lığı
ve Sahil Güvenlik Akdeniz Blg.K.lığı bağlılarından olmak üzere)
menzili 900 km’yi bulan 14 değişik bölgede 152 adet yüzer bir-
likte eğitim/ denetleme icra edilmiş, toplamda 492 gün (faaliyet-
lerin 3 tim olarak yürütüldüğü dikkate alındığında tim başına yılda
164 gün) süreyle gemide görev yapılmıştır. Son 6 ay değerlendi-
rildiğinde ise, bir önceki yılın aynı dönemine göre verilen eğitimler
%75 oranında artmıştır.
* Dz.K.K.lığı Bilimsel Karar Destek (BİLKARDES) D.Bşk.lığı Yöne-
tim Araştırma Analiz ve Değerlendirme (YAAD) Ş.Md.lüğü tara- Kurs/ Eğitim Verilen Dost/ Müttefik Ülke Personeli:
fından Sarucapaşa Eğt.Mrk.K.lığının yönetim analizi icra edilmiş Gürcistan (1 Astb.), KKTC (1 Astb.), KKTC (20 Adet gemi / Bot
Personeli), Azerbeycan (3 Sb.)
olup, analiz ve bu kapsamda hizmet (eğitim) verilen kesime ya-

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 91 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında
Yeni amblem dizaynında dikkat edilen ve amblemin anlamını
ifade eden hususlar kapsamında;
• Amblem, icra edilen eğitim faaliyetlerini modern bir tarzda
ifade etmek üzere hazırlanmış ve yapılan çalışmalar ile anketler
neticesinde “BİLGİ GÜÇTÜR” sloganının müteakip dönemde
birliği temsil edeceği değerlendirilmiştir.
• Amblemin altın rengi bilginin değerini temsilen seçilmiş
olup, dereceli değişken renk tonlaması ile eğitimlerin önemi ve
çeşitliliği vurgulanmakta ve değişim sembolize edilmektedir.
• Amblemin en dış kenarında bulunan altın rengi formlar
birleşerek halat oluşturmakta ve bu halat, Sarucapaşa Eğitim
Merkezi Komutanlığı personelinin birbirine bağlı bir bütün
olarak daima hazır olduklarını ifade etmektedir.
• Dış çerçevenin hemen içerisindeki yaprak form toplam 64
adet olup, her biri yarım kerteyi sembolize eden bütünleşik
sarmal sistem ile dizayn edilmiştir.
• Yaprak sarmalın iç tarafı daima doğru yöne gitmeyi sembo-
lize etmek üzere pusula kadranı şeklinde dizayn edilmiş olup,
360 derece olarak taksimatlandırılmıştır.
• Eğitim sorumluluğu Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutan-
lığında bulunan tüm yüzer unsurlar yelkenli tekne ile sembolize
edilmiş ve üzerine kuruluş tarihi olan 1985 yılı eklenmiştir.
* Açılan kurslara, dost ve müttefik ülkelerden de katılımlar ol-
muştur. Bu kapsamda; LCM Komutan Kursu’na Azerbaycan’dan
1 Subay ve KKTC’den 1 Astsubay, Deniz Güvenlik Timi Eğitmen
Kursu’na Gürcistan’dan 1 Subay ve 1 Astsubay, Amfibi Gemi Ko-
mutan Kursu’na Azerbaycan’dan 2 Subay iştirak etmiş olup, söz
konusu misafir personele kurslar öncesinde de Türkçe terminoloji
eğitimi verilmiştir.
Kuruluştan bu güne geçen 30 yıl içerisinde sürekli bir gelişim
ve değişim içerisinde görevlerde ve sorumluluk alanında Dz.K.K.
lığı çapında ortaya çıkan değişiklik ve gelişimin sonucu olarak,
Yeni Tip LST Temsili Resmi
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Yelkenli teknenin altındaki bölüm denizi temsil etmesinin yanı
sıra, birliğin eğitim merkezi olmasından hareketle modern bir
kitap görüntüsüne sahiptir.
• Yelken siluetinin direğini ve tekne kısmını belirleyen çıpanın
alt ucu aynı zamanda Sarucapaşa Eğt.Mrk.K.lığının bağlı
olduğu Güney Deniz Saha K.lığını işaret etmektedir.
• Çıpanın her iki tırnağının ucunda bulunan alevler, eğitimi ve
Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı eğitimleri arasında özel
bir önemi olan yangın eğitimlerini sembolize etmektedir.
• Her iki alevin içerisine gizlenmiş Atatürk silüeti, Sarucapaşa
Eğitim Merkezi Komutanlığının temel değerleri kapsamında
Atatürk İlke ve İnkılaplarına bağlı olarak görevlerini ifa ettiklerini;
silüetin öne eğik alev formları içinde çalışılması, personelin
Atatürk tarafından her zaman izlendikleri hissi ile ona layık
cesaret ve sadakat çerçevesinde yaşadıkları deniz sevgisini ve
coşkusunu vurgulamaktadır.
• Çıpanın üst kısmında bulunan dümen dolabı Sarucapaşa
Eğitim Merkezi K.lığının denize ve denizciliğe olan bağlılığını ve
üst taraftaki konumu ile gururunu temsil etmektedir.
• Amblem objelerinin tümü bütün halinde birliğin tarihçesini,
vizyonunu, misyonunu, görev heyecanı ve tutkusunu, deniz ve
denizcilik sevgisini, eğitimci olma ruhuna ve gururuna sahip
değerleri temsil etmektedir.
amblem ve mottonun da yeni kurumsal yapıya ve geleceğe uy-
gun olarak değişmesine ihtiyaç olduğu değerlendirilmiş ve yapılan
çalışmalar neticesinde, Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığını
(SAPEM) güncel ve doğru şekilde ifade etmek üzere modern çiz-
gilere sahip yeni bir amblem dizayn edilmiştir.
DEVAM EDEN PROJELER:
Yeni envantere girecek LST ve LHD’nin eğitici eğitimleri, plat-
formlar hizmete girmeden önce başlayacak olup, söz konusu
gemilerin İntibak Eğitimlerinden (İNE) başlayarak her türlü eği-
tim sorumluluğu Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığında
92 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında

Yeni Tip LST Temsili Resmi

olacaktır. Bu maksatla, bilgi ve tecrübe birikimi oluşturmak mak- Dz.K.K.lığı tarafından; “Dz.Eğt. ve Öğt.K.lığı tarafından kıyı birlikleri
sadıyla çalışmalara başlanmış olup, TMK çalışması dâhil olmak ve yangın savunma merkezleri’nin; eğitim ihtiyaçları, eğitim ala-
üzere eğitici eğitimleri konusunda girişimde bulunulmuş, yurtdı- cağı kurum/ kuruluşlar, eğitim/ eğitici sertifikalarının neler olması
şında LHD’de atamalı olarak görevlendirilen personel ile irtibata gerektiği konusunda, binaların yangından korunması hakkında
geçilmiş ve bilgi/ tecrübe birikimini takviye edecek çalışmalara yönetmelikte belirtilen işbirliği ve koordinasyon faaliyetleri de dik-
destek talep edilmiş, yurtdışı kurslar kapsamında komutanlığımız- kate alınarak, Dz.K.K.lığı başkanlıkları ve ana ast komutanlıklar ile
dan bir subay ABD’de açılan Amfibi Harekât İndoktrinasyon kur- koordineli bir çalışma yapılması sağlanacaktır.” direktifi verilmiştir.
suna iştirak etmiştir. LHD ve LST sözleşme görüşmeleri ile LHD Dz.Eğt. ve Öğt.K.lığı koordinesinde icra edilen toplantıda Saru-
için ihtiyaç duyulan kurs/ eğitimlerin belirlenmesi çalışmalarına/ capaşa Eğt.Mrk.K.lığında yangın savunma merkezlerinde görevli
toplantılara/ eğitici eğitimlerine iştirak edilmeye devam edilerek personele yönelik kurs ihdas edilmesinin, mevcut simülatörlere
bilgi ve tecrübe birikimi oluşturulması hedeflenmektedir. ilave olarak kıyı tesislerinde yangına müdahaleye yönelik simüla-
törlerin tesis edilmesinin uygun olacağı değerlendirilmiştir. Mevcut
Yine bu kapsamda, yeni LST ve LHD’nin hizmete girmesiyle öne-
yangın eğitim simülatörünün kıyı birliklerine yönelik yangın eğitim-
mi daha da artacak olan Amfibi Harekât Eğitimleri ile barış dönemi
lerine destek verebilmesi maksadıyla geliştirilmesi/ desteklenmesi
Savaş Harici Faaliyetler konusundaki kazanımların artırılarak geliş-
konusu da dâhil olmak üzere eğitim müfredatları ve teklifler üze-
tirilmesine devam edilmekle birlikte, proaktif bir yaklaşımla; hâli-
rinde çalışmalara devam edilmektedir.
hazır eğitim sistemimizdeki Gemi Eğitim Timleri (GET) dâhilinde
mevcut Savaş Harekât Eğitim Timi (SHET), Seyir Gemicilik Eğitim
Timi (SGET), Makine Eğitim Timi (MET) ile Hasar Kontrol Eğitim
Timine (HAKET) ilave olarak bir ihtiyaç olarak ortaya çıkacak olan
“Amfibi Harekât Eğitim Timi (AHET)” kavramının da sisteme ithali-
ne yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.
Dz.K.K.lığına temin işlemleri devam eden Sözleşmeli Er adayları-
nın temel askerlik eğitimi, Sözleşmeli Er Eğitimi ve İhtisas Eğitim-
leri İzmir Deniz Er Eğitim Tabur K.lığında verilecek, temel askerlik/
sözleşmeli er eğitimleri ile ihtisas eğitimleri sürecinde Sarucapaşa
Eğitim Merkezi Komutanlığında yangın simülatörlerinden de istifa-
de ile “Fiili Yangın Eğitimleri”ne tabi tutulacaklardır. İcra edilecek
bu eğitim faaliyeti ile 5 yıl içerisinde toplam 20.000 Sözleşmeli
Er’e mevcut eğitimlere ilave olarak yangın eğitimi verilmesi ön-
görülmektedir.

Fiili Yangın Eğitimleri

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 93 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı (Sapem) 30 Yaşında

Planlanan ve icra edilen tüm eğitim/ kurslar ve bunlara iştirak

eden gemi/ birlik/ personel bilgileri; Deniz Komuta ve Yönetim
Bilgi Sistemi (DKYBS) üzerinden Organizasyonel Stratejik Analiz
Sistemi Kurumsal Kaynak ve Harekât Planlama (ORSA KKHP) ile
takip edilmekte, açılan tüm kursların uygulanmasında rutin ve sıralı
işlemlerin otomasyonu, planlama kolaylığı ve çakışmaların önlen-
mesi, uygulamaların takip ve kontrolünde etkinlik, insan hatalarının
önlenmesi ve personel, malzeme ve zamanı daha iyi kullanarak
verimlilik artışı sağlamak maksadıyla Kurs Bilgi Sistemi (KUBİS),
Kurs Takip Programı (KUTAP) ve Deniz Kadro-Kurs Entegrasyon
Yazılımı (DEKKEY) kullanılmakta, yangın Y/S malzeme kadrolarını
oluşturmasına yönelik olarak malzemelerin daha etkin yönetilme-
sini ve beyanların bilgisayar ortamında toplanmasını sağlayarak Amfibi Eğitimler
evrak trafiğini ortadan kaldırmak, kâğıt, zaman ve emek tasarrufu si, tertip ve düzeni, eğitim verilen unsurların hazırlık seviyesini en
elde etmek maksadıyla Deniz Lojistik Yönetim Bilgi Sistemi (DL- üst düzeye çıkarma azmi, birbirlerini destekleme ve yedekleme
YBS ) üzerindeki Kadro Yönetim Modülü (KYM) işletilmekte, ölç- çabası, tevdi edilen görevlere yönelik üstün gayret ve katkıları,
me-değerlendirme faaliyetlerinde Soru Sistemi (SORSİS) yerine başarılı ve zaman mefhumu gözetmeyen çalışmaları, görevin ge-
geliştirilen Deniz Soru Bankası (DESOB) kullanılmaktadır. rektirdiği faaliyetleri tam, zamanında, verimli, koordineli, aksaksız
Bunlara ilave olarak, eğitim-kurs verilen/ denetleme yapılan unsur ve örnek seviyede yürütmesi, birlik ve bütünlük içinde olunması;
ve personelin faaliyet adı-tarih-gemi/ birlik adı-personel kimliği-e- tevdi edilen tüm görevlerin icrasını kolaylaştırıcı etkenler olarak
ğitim/ kurs/ denetleme neticesi vb. bilgileri içerecek, çakışmaları ortaya çıkmaktadır.
önleyecek, döküm alabilecek şekilde sorgulama yeteneğine haiz Sarucapaşa Eğt.Mrk.K.lığı (SAPEM) şimdiye kadar olduğu gibi
ayrıntılı bir kayıt sistemi idame edilmektedir. gelecekte de, motivasyonu ve eğitim seviyesi yüksek personeli ile
Sarucapaşa Eğt.Mrk.K.lığı (SAPEM) personelinin; göreve ve modern eğitim tesisleri ve yardımcılarına sahip eğitim kalitesi ile
verilen ek görevlere yönelik özeni, mesleki konulara hâkimiyeti dünyada referans gösterilen bir eğitim merkezi olmak hedefinde
ve geliştirmek için gayreti, sorumluluk duygusu, çalışma heve- kararlı adımlarla yürümeyi sürdürecektir.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 94 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde

PİRİ REİS’İN İZİNDE

Yüzlerce maddeden oluşan hazırlık listeleri üzerinden başlayan çalışmalar, zamana karşı yarışa dönüşmüştü. “Sahile ikmal
malzemesi gelmiştir” anonsu, alışılanın aksine tüm personelde aynı etkiyi yapıyordu. Meraklı bakışlar altında, gece vardiyasında
yenecek pidenin hatırına un çuvalları omuzlarda taşınıyor, kutular elden ele hızla yer değiştiriyordu. Aslında malzeme taşımak
için kurulan zincir, kader birliği yapan gemi personelini birbirine bağlıyordu. Az zamanda çok iş yapmıştık fakat aklımızda hep
şu soru vardı “acaba eksik bir şey kalmış mıydı?”

Hazırlayan •• TCG BÜYÜKADA Komutanlığı

A NAVATANDA GÜVENDE OLMAK İÇİN, DENİZDE GÜÇ-

LÜ OLMAK!
Taşıdığı nitelikler itibarı ile şanlı bahriye tarihimizin en önemli dö-
nüm noktalarından birini teşkil eden, Cumhuriyetimizin teknoloji
yolculuğunda yepyeni bir dönemin kapılarını açan, dünyada sa-
dece sayılı ülkelerin muktedir olduğu ve harp gemisi inşa literatü-
ründe en zorlu süreç olarak kabul edilen “dizaynı” tamamıyla Türk
mühendisinin eseri olan TCG BÜYÜKADA (F-512)
DÜNYADA SÖZ SAHİBİ OLMAK İÇİN, TÜM DENİZLERDE
VAR OLMAK!
Dünya denizlerinde sancak/varlık göstererek Türk dış politikasını
desteklemek, Afrika ve Orta Doğu ülkeleri ile tesis edilen ilişkile-
rin geliştirilmesine katkı sağlamak,Bölge ülkeleri ile icra edilecek
harekat/eğitim faaliyetleri ile askeri ilişkilere fayda sağlayarak Tür-
kiye’nin görünürlüğünü artırmak, Deniz haydutluğu ile mücadele
etmek, Akdeniz’de NATO’nun Etkin Çaba Harekatı’nı desteklemek

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 95 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde

maksadıyla 26 Ocak-19 Nisan 2015 tarihleri arasında Akdeniz, Doğu Akdeniz ve Mersin’in bahar havasından gelip çöl iklimine
Kızıldeniz, Akabe Körfezi, Aden Körfezi, Arap Denizi ve Basra Kör- gidecek olmanın verdiği cesaretle “bu yıl kışı yaşamadan yazı
fezi’ne istinaden harekat icra etmiştir. göreceğiz” derken, Gölcük’te kaldığımız Ocak ayının ilk üç hafta-
sında kardan yollar kapanıyor, Poyraz Limanına çöken sisten göz
TCG BÜYÜKADA harekatı süresince; 9 ülkede toplam 13 liman
gözü görmüyordu. Kışın soğuğunu iliklerimize kadar hissetmiştik.
ziyareti icra etmiştir. Yapılan liman ziyaretleri ile önümüzdeki dö-
nemde korvet tipi gemi tedarik etme planları bulunabilecek ülke- Sözleşmeli erler. TCG BÜYÜKADA emrine tertipli 23 muvazzaf
lere ADA Sınıfı Korvetlerin tanıtımı yapılmıştır. erbaş / er diğer birliklere uğurlanırken, yerlerine sözleşmeli erler
gemiye katıldı. Göz yaşlarının, keşke ben de o gemide olsaydım iç
17-26 Mart 2015 tarihleri arasında Kuveyt’te icra edilen
çekmelerine karıştığı anlarda yeni bir dönem başlamıştı. Gemide
KARTALLAR-2015 Tatbikatı’na iştirak etmiştir.
o andan itibaren yapılan her iş daha yavaştı ve daha fazla zaman
3 Nisan 2015 tarihinde Yemen’de yaşanan siyasi belirsizlik ve iç alıyordu. İlkleri yaşamanın verdiği alışkanlıkla bu konu da çok fazla
savaş nedeniyle can emniyeti kalmayan 55 Türk vatandaşını Aden sıkıntı çekilmeden atlatıldı.
Limanından tahliye etmiştir.
Donanma Komutanı Koramiral Veysel KÖSELE, Kuzey Görev Grup
26-27 Ocak 2015 ve 18-19 Nisan 2015 tarihlerinde, Akde- Komutanı Tuğamiral Ali Murat DEDE, Gölcük Tersanesi Komuta-
niz’de NATO’nun Etkin Çaba Harekatı’na destek sağlanmış, nı Tuğamiral Mehmet Şevki ŞEKEREFELİ, Gölcük Deniz Ana Üs
4 Şubat tarihinde CTF-151’e yardımcı destek kapsamında “Fo- Komutanı Tuğamiral Hayrettin İMREN, Komodorlarımız, silah arka-
cused Operation”, 6-17 Şubat ile 28 Mart - 1 Nisan tarihleri daşlarmız, bölge halkı, gaziler, basın ve ailelerimizin katılımıyla 18
arasında CTF-508 komutası altında Okyanus Kalkanı Harekatı Ocak 2015 Pazar günü düzenlenen uğurlama töreninde, Komu-
(Operation Ocean Shield), 23 Şubat - 2 Mart tarihleri arasında tanımız Dz.Bnb.Ali Tuna BAYSAL ailelerimizi silah arkadaşlarımıza
Okyanus Kalkanı Harekatı’na yardımcı destek görevi icra edilmiştir. emanet ederek, göreve hazır olduğumuzu rapor etti. Personele
Bölgede bulunan; İtalya, Avustralya, Japonya, Güney Kore, Pa- olan inancını birkez de basının önünde dile getirdi. “Bismillah dü-
kistan, Bahreyn, ABD ve Kuveyt’e ait gemilerle toplam 10 geçiş men, makine manevraya hazır ol!” komutu konuşmayı tamamla-
eğitimi icra edilmiştir. yan son cümleydi. Engin sular ay yıldızlı şanlı bayrağımızı dalga-
landırmak üzere bizi bekliyordu.
93 gün süren görev süresince 1007 saat seyir yaparak 10.589
deniz mili mesafe kat etmiştir.
2014 yılının Kasım ve Aralık ayları Mavi Balina-2014 Tatbikatı
ve UNIFIL Harekatı ile geçirildi. Aralık ayının sonunda Gölcük’e
avdet ettiğimizde; 2014 yılı, uluslararası platformlarda icra edilen
faaliyetlerde gösterilen başarının verdiği gururla kapanırken, 2015
yılı, sahnesi açık denizlerin ve okyanusların olduğu körfez seyriyle
kapılarını açıyordu.
Ocak ayının ilk üç haftası, personelin başarmış olmanın gururu-
nu yeniden başarma azmine döndürdüğü, sevdiklerine sarılırken
kavuşmuş olmanın verdiği sevinçle mi yoksa ayrılacak olmanın
hüznüyle mi olduğunu çözemediği günlerdi.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 96 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde
Evli, yeni evlenmiş ya da nişanlı, baba, baba olmayı bekleyen
yada annesinin gözünde hala evin küçük çocuğu olan 110 kişi bu
vedanın giden tarafı olarak güvertede yerlerini almıştı. Çocukları-
mız, hepsi uzaktan birbirine benzeyen üniformalı adamlar içinden
babasını görüp el sallamanın telaşındaydı. Yaşlı gözlerle, ağlayan
çocuklarımızı teskin etmeye çalışan eşlerimiz ise hem anne hem
de baba olmuşlardı. Annelerimizin yaptığı hayır duaları, pruvanız
neta olsun dileklerine eşlik ediyordu.
Saat 1430’da “Bismillah, halatlar fora” komutuyla, avara ettik. Ça-
lınan gemi düdüklerini, çimariva ile selamlama yapan denizcilerin
sesleri takip etti. SAĞOL! SAĞOL! SAĞOL!
21 Ocak’ta Foça açıklarında TCG HEYBELİADA (F-511) ile yapı-
lan testlerde, uzun zamandan sonra ilk kez iki Ada Sınıfı Korvet
yan yan gelmişti. Bizler de gemimizin dışarıdan nasıl görünüyor
sorusunun cevabını bulmuştuk “radarda belli belirsiz bir nokta”.
TCG HEYBELİADA da bizi uğurlayanlar arasına katılırken ilk lima-
nımız olan Aksaz’a intikale geçtik. İç rotalardan Aksaz’a doğru
ilerlerken mavi yeşil coğrafyanın süsü olmuştu BÜYÜKADA.
Aksaz’da Çok Uluslu Deniz Güvenliği Mükemmeliyet Merke-
zi’nde denizde güvenliğinin sağlanmasına yönelik eğitim aldık.
26 Ocak 2015 Pazartesi sabahı Güney Görev Grup Komutanı
Tuğamiral Cihat YAYCI ve silah arkadaşlarımız gemi düdüğü sesleri
eşliğinde bizi Aksaz’dan uğurladı.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
PİRİ REİS’İN İZİNDE
29 saat süren seyrin ardından, 27 Ocak gün batımında Port Said
Limanı açıklarında demirledik. Kanalda yapılan genişletme çalış-
maları nedeniyle trafik akışı değişmişti. Güneyden gelen konvoyun
kanaldan çıkışı sabahın ilk saatlerine kadar uzamıştı. Genel uygu-
lamanın aksine kanal geçişine öğle saatlerinde başladık. Demir
yerinden kanal giriş şamandralarına doğru ilerlerken bahriye tari-
himizde yeni bir sayfa TCG BÜYÜKADA için açılıyordu. Yüzlerce yıl
Türk Bayrağı’nın gölgesinin düştüğü bu topraklardaki şehitlerimizi
saygıyla anarken 11 saatlik kanal geçişinden sonra adı efsanelere
ve ilahi dinlerin kitaplarına işlenmiş olan, eski dünyanın merke-
zinde yer aldığına inanılan üç kıta ve iki deniz arasında önemli bir
bağlantı noktası olması nedeniyle tarih boyunca coğrafi, siyasi ve
ekonomik bakımdan mühim bir yer teşkil eden Bahrü’l Kulzüm’e
(Kızıldeniz) çıktık.
Eski Mısırlıların “Büyük Yeşil” adıyla andıkları Kızıldeniz’in Araplar-
ca bilinen en eski adı “Bahrü’l Kulzüm” olmakla beraber Osmanlı
coğrafyacıları tarafından “Bahrü’l Ahmer” olarak benimsenmiştir.
İlginç bir durum da “Bahrü’l Kulzüm” tabirinin, Pîrî Reis tarafından
Hazar Denizi için kullanılmasıdır. Pîrî Reis Kızıldeniz için “Bahr-i
Zenc” tabirini kullanmayı tercih etmiştir.
31 Ocak-2 Şubat 2015, Cidde/SUUDİ ARABİSTAN
Rabbiniz, lütfuna nail olmanız için denizde gemileri sizin için
yüzdürendir. Doğrusu O, sizin için çok merhametlidir.
(El-İsra 17/66)
5 günlük seyrin ardından, Suudi Arabistan’ın Kızıldeniz’deki en
önemli liman şehri olan Cidde’ye ulaştık. Liman ziyaretinin ilk
gününün hafta sonu tatiline denk gelmesi nedeniyle faaliyet plan-
lanmamıştı. İkinci gün makam ziyaretlerinin ardından 14 basın
kuruluşunun katılımı ile basın brifingi düzenlendi. İade-i ziyarete
gelen konuklar akşam yemeğinde ağırlandı.
Basın brifinginin etkisi büyük olmuştu. Suudi Arabistan basınının
en yüksek tirajlı gazetelerinde ilk sayfada haber olmuştuk.
Diyanet İşleri Başkanlığı Mekke Din Ateşeliği tarafından yapılan
organizasyonla gemi personelinin tamamı kutsal toprakları ziyaret
etme fırsatı buldu.
97 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Piri Reis’in İzinde

Cidde’den 2 Şubat sabahı avara ettik. Önümüzde 3 günlük bir se-

yir periyodu vardı ve deniz haydutluğu ile mücadele kapsamında
da ilk görevimiz verilmişti. Yakaladıkları balıkları satmak için süratle
gemilere yaklaşan balıkçılar ticaret gemilerininin korsan saldırısı
alarmı vermesine, sonrasında da çok fazla gayret sarfına neden
oluyordu. Görevimiz, Kızıldeniz güneyinde tespit ettiğimiz balıkçı-
lara ticari gemiler tarafından deniz haydutu olarak algılanmamaları
için dikkat etmeleri gerekenleri anlatmaktı. Kızıldeniz güneyine
ulaştığımızda, deniz şartları iyice ağırlaşmıştı. Bölgede balıkçıları
göremesek de ticari gemilere yaptığımız çağrılarla, bölgede her
an yardıma hazır olduğumuzu ve şüphenilen bir durumda bizimle
irtibata geçebileceklerini bildirdik.
Yaptığımız çağrıların amacına ulaştığını telsiz konuşmalarından
anlamıştık. Kızıldeniz’in güneyine doğru son millerimizi kat eder-
ken yabancı bayraklı iki ticaret gemisinin birbirine çağrı yaptığını Cibuti’de iz bırakan faaliyet ise Darel Yetimhanesi ve Valide Sul-
duyduk. Yapılan çağrılar daha sonra Türkçe olarak devam etti. İki tan Yurdu’na yapılan ziyaretlerdi. Hediye edilen çanta ve kırtasiye
Türk kaptanın bölgedeki korsan tehditi değerlendirmesi olan bu malzemeleriyle, hiç tanımadıkları beyaz kıyafetli adamlara bütün
konuşmalar “Endişe edecek bir şey yok, Türk savaş gemisi BÜYÜ- kalbini açmıştı çocuklar. Kucağımıza aldığımız, sarılıp öptüğümüz,
KADA bölgede görev yapıyor” demesiyle sonlanmıştı. saçını okşadığımız o çocuklarda kısa sürede kendi çocuklarımızı
Kızıldeniz’in zorlu seyir şartlarını Bab El Mendeb (Hüzün Kapısı) bulmuştuk. Ziyarete gidenlerin mutlulukları gemiye döndüklerinde
boğazından geçerek geride bıraktık. hala yüzlerinden okunuyordu.
Adını Arapça “nadaba” (ölenlerin arkasından matem tutmak) fiilin-
den aldığı değerlendirilen ve “ölü için matem tutma yerinin kapısı”
manasında Bab El Mendeb adıyla adlandırılmış bu boğazın, söz
konusu ismi almasıda tarih boyunca sık sık deniz kazalarına şahit
oluşunun oldukça etkili olduğu bilinmektedir.
5-6 Şubat 2015 Cibuti/CİBUTİ
Cibuti’de yakıt bütünlemesi maksadıyla bir gün kaldık. Sabahın
erken saatlerinde FS CHARLES DE GAULLE (91) uçak gemi-
si ile 1 destroyer, 1 fırkateyn ve 1 akaryakıt gemisinden oluşan
Fransız görev grubunun yanından süzülerek liman girişi yaptık.
Cibuti Genelkurmay Başkanı, Cumhuriyet Muhafızları Komutanı,
Deniz Kuvvetleri Komutanı ve Sahil Güvenlik Komutanı Mogadişu
Silahlı Kuvvetler ve Deniz Ateşesi Dz.Kur.Alb. İsmail İPEKÇİ eşli-
ğinde makamlarında ziyaret edildi. İade-i ziyarete gelen konuklar
öğle yemeğinde ağırladıktan sonra gemiyi gezdirdik. Cibuti’den sonra uzun ve yoğun bir görev periyodu bizi bekliyor-
du. Artık, Kızıldeniz’den çıkmış ve Aden Körfezi’nde seyretmeye
başlamıştık. MARCOM Harekat kontrolünde CTF 508 Komutası
altında, “Okyanus Kalkanı” harekatına dahil olmuştuk. Bulundu-
ğumuz bölgede ABD, Avustralya, Çin, Fransa, İtalya, İngiltere, Ja-
ponya, Rusya Federasyonu gibi büyük deniz gücüne sahip ülkeler
değişik organizasyonlar altında deniz haydutluğu ile mücadele
görevi icra etmekteydi.
7 Şubat ITS ANDREA DORIA (D553)
CTF 465 EUNAVFOR sancak gemisi İtalya Deniz Kuvvetleri’ne
ait ITS ANDREA DORIA (D553) ile 7 Şubat’ta geçiş eğitimleri
ve personel mübadelesi gerçekleştirildi. Kendi gemilerinde milli
olarak geliştirdikleri sistemleri övgüyle anlatırken, benzer sistem-
lerin hatta daha gelişmiş uygulamalarının BÜYÜKADA’da olduğunu
görünce şaşkınlıklarını gizleyemediler.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 98 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde

Gemimizde konuşlu TCB-69 kuyruk numaralı helikopter de TCG mamasına rağmen, JS HARUSAME ile planlanan eğitimler başa-
BÜYÜKADA’dan kalkıp yabancı bayraklı bir savaş gemisine iniş rıyla icra edildi.
yapan ilk helikopter olmuştu.

8 Şubat HMAS SUCCESS (A-304)

Çanakkale Deniz Zaferi’nin 100'üncü yılında Anzaklar ve Türkler
bu kez aynı amaç için Aden Körfezi’nde buluşmuştu. Aden Körfe-
zi’nde deniz haydutluğu ile mücadele görevi icra eden Avustralya
Deniz Kuvvetleri’ne ait HMAS SUCCESS (A-304) akaryakıt gemisi
ile denizde akaryakıt ikmali yapıldı. Yabancı bayraklı bir gemi ile ile
yapılan ilk akaryakıt ikmalimizdi, fakat son olmayacaktı.
9 Şubat JS HARUSAME (DD-102)
Sorunuz, şimdi, Japonlar da nasıl millettir?
Onu tasvire zafer-yâb olamam, hayrettir!

Mehmet Akif ERSOY

Personel mübadelesi kapsamında gemiye gelen Japon Öz
Sırada, Japonya Öz Savunma Kuvvetlerine ait JS HARUSAME Savunma Kuvvetleri 2’nci Refakat Filotillası Komodoru Albay
(DD-102) ile geçiş eğitimleri vardı. Japonya’nın NATO ülkesi ol- Masatoshi KASHIHARA ve beraberindeki heyet ile yapılan gö-

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 99 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde

rüşmelerde, Pîrî Reis Haritası’ndan ve Ertuğrul Fırkateyni’nin 10 Şubat HMAS SUCCESS (A-304)
Japonya’yı ziyareti ile dönüş yolculuğunda batması sonucu ku-
rulan dostluk köprüsünden bahsedildi. Mehmet Akif ERSOY’un
1912 yılında yazdığı, Japonların toplumsal değerlerinden övgüyle
bahseden şiirindeki mısralarının İngilizce tercümesi okunduğun-
da, Japon subayların çok etkilendiği görüldü. JS HARUSAME’yi
ziyaret eden personelin en çok etkilendiği konu ise Japonların
folklorik özelliklerini korumada ve kendi kültürünü yaşama konu-
sunda gösterdikleri hassasiyet, en çok konuşulan konu ise öğle
yemeğinde ikram edilen suşi olmuştu.

Bu sefer sadece akaryakıt ikmali yapmakla kalmayıp karşılıklı ola-

rak personel değişimi de yaptık.
11 Şubat ROKS DAE JO YEONG (DDH-997)

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 100 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde
Sabahın ilk saatlerinde bölgede deniz haydutluğu ile mücadele
görevinde bulunan Güney Kore Deniz Kuvvetleri’ne ait ROKS DAE
JO YEONG (DDH-997) ile geçiş eğitimleri icra ettik TCG BÜYÜ-
KADA’yı ziyaret eden Gemi Komutanı başta olmak üzere subay-
ların Kore savaşında Türkiye’nin verdiği destek karşısıda duyulan
minneti dile getirmesiyle Türk olmanın gururunu bir kez daha ya-
şadık. Personel transferinde kullanılan Lynx tipi helikopter ise ADA
Sınıfı Korvetlere iniş kalkış yapan ilk yabancı helikopter oldu.
12 Şubat Salalah/UMMAN
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Sadece akaryakıt bütünlemesi için bir günlüğüne girdiğimiz li-
manda, Okyanus Kalkanı Harekatı’nın bir parçası olarak bölgesel
kapasite artırımı faaliyetleri kapsamında Umman Deniz Kuvvetleri
ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’ndan 14 personele gemide yangın
ve yarasavunma eğitimi verildi.
Bir günlük liman ziyaretinin ardından, rotamız Karaçi olacak şekil-
de, halatlarımızı fora ettik.
17-22 Şubat Karaçi/PAKİSTAN
17 Şubat sabahı Pakistan Deniz Kuvvetleri’ne ait PNS JURRAT
(1023) hücumbotu Karaçi Limanı açıklarında bizi karşılayarak kı-
lavuzluk yaptı. Limana aborda olurken bando gösterisi ile karşılan-
dık. Gösteri grubu tarafından her iki ülke bayrakları ile selamlama
yapılması, hoşgeldiniz pankartı açılması, çok sayıda beyaz kırmızı
balonların havaya bırakılması bizi gerçekten duygulandırdı ve bizi
çok seven bir ülkeye misafir olacağımızı tekrar hatırlattı.
İlk gün, 18’inci Filo Komutanı ziyaret edildi. İkinci gün, Pakistan
Donanma Komutanı ziyaret edildi ve Pakistan Deniz Harp Okulu,
Pakistan Amfibi Komutanlığı, Manora Kalesi, Manora Feneri ge-
zildi. Pakistan Deniz Harp Okulu’nda bir binanın ismini Barbaros
olarak gördüğümüzde, bir kez daha ortak bir tarihten geldiğimizi
anladık.
19 Şubat günü, Pakistan Deniz Kuvvetleri Gemi Eğitim Merkezi
personeli ile gemide Yangın-Y/S eğitimlerine ilişkin bilgi ve tec-
rübeler paylaşıldı.
101 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Piri Reis’in İzinde

19 Şubat 2015 tarihinde Pakistan İslam Cumhuriyeti’nin kurucu- lara ilişkin Pakistan Deniz Kuvvetleri mensubu üst düzey perso-
su olan Muhammed Ali CİNNAH’ın kabri olan Mazar-e-Quaid zi- nele sunum yapıldı.
yaret edildi. Ziyaret kapsamında bando eşliğinde çelenk sunuldu,
dualar edildi ve sadece özel kişilere gösterilen naaşın bulunduğu
daire ziyaret edildi. Bu büyük devlet adamının manevi huzurunda,
anı defterine yazılan sözcüklerle ebedi dostluğumuzu tarihe not
ettik.

Subah-Nau isimli okul, İslamabad Silahlı Kuvvetler ve Deniz Ate-

şesi Dz.Kur.Alb. Halil KEPECİOĞLU ve TCG BÜYÜKADA Komutanı
tarafından ziyaret edildi. Okulun giriş kapısında okul müdürü, öğ-
retmenler ve ellerinde çiçek demeti bulunan iki ilkokul 1’inci sınıf
öğrencisi karşıladılar. Arabadan inerken öğrenciler tarafından he-
yetin üzerine gül yaprakları atıldı. Okul bahçesinde, varendalarda
ve balkonlarda toplanan yaklaşık 1000 öğrenci aynı anda gelen
heyeti alkışlayarak karşıladılar. Türkiye ve Pakistan’ın ilelebet dost
kalmasını anlatan şarkının öğrenciler tarafından söylendiği esnada
duygulu anlar yaşandı. Okul çantaları ve kırtasiye malzemelerinin
dağıtımı hitamında öğrencilerin alkışları arasında veda edildi.

“Türkiye Cumhuriyeti Gemisi TCG BÜYÜKADA personeli ola-

rak dost ve kardeş ülkemiz Pakistan’da bulunmaktan büyük
mutluluk, onur ve gurur duyuyoruz.
Pakistan İslam Cumhuriyeti’nin kurucusu, bağımsızlık ve öz-
gürlüğün öncüsü, büyük devlet adamı Muhammed Ali Cin-
nah’a en derin saygılarımızı sunuyoruz.
Allah Türkiye ve Pakistan arasındaki dostluğu ve kardeşliği
sonsuz etsin, bizlere daima zafer versin ve bu dünya yıkılın-
caya kadar devam etsin.
Ruhun şad olsun.”
Günün akşamında, PNS ASLAT gemisinde verilen resepsiyona
katıldık. Bizim için baharat miktarını azaltarak yaptıkları yemek-
leriyle unutulmaz bir akşam yaşatan Pakistanlı kardeşlerimizden
ertesi gün gemimizde icra edilecek resepsiyonda buluşmak üzere
Gemide de, akşam icra edilecek olan resepsiyon için hazırlık faali-
ayrıldık.
yetleri devam ediyordu. T.C. Karaçi Başkonsolosu Sn. Murat Mus-
20 Şubat günü, Savunma Teknolojileri ve Mühendislik (STM) A.Ş. tafa ONART, İslamabad Silahlı Kuvvetler ve Deniz Ateşesi Dz.Kur.
tarafından MİLGEM ve Türkiye’de inşa edilen diğer milli platform- Alb. Halil KEPECİOĞLU, yabancı ülkelerin konsolosluk personeli,

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 102 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde
Pakistan Silahlı Kuvvetleri personeli, Ay Yıldız Tatbikatı’nda bulu-
nan Pakistan ve Türk SAT komandoları dahil olmak üzere çok
sayıda kişi katıldı.
Gerçek dostluğun ve kardeşliğin ne demek olduğunu anladığımız
bu ortamda duygularmızı ifade etmekte kelimeler yetersiz kaldı.
Pakistanlı kardeşlerimiz için hissettiklerimizi Mevlana Celaleddin
Rumi’nin sözleriyle anlatmaya çalıştık.
CÖMERTLİK VE YARDIM ETMEDE AKARSU GİBİ OL.
ŞEFKAT VE MERHAMETTE GÜNEŞ GİBİ OL.
BAŞKALARININ KUSURUNU ÖRTMEDE GECE GİBİ OL.
HİDDET VE ASABİYETTE ÖLÜ GİBİ OL.
TEVAZU VE ALÇAK GÖNÜLLÜLÜKTE TOPRAK GİBİ OL.
HOŞGÖRÜLÜKTE DENİZ GİBİ OL.
YA OLDUĞUN GİBİ GÖRÜN, YA DA GÖRÜNDÜĞÜN GİBİ OL.
21 Şubat günü, SNOP (School of Naval Operations) eğitim te-
sisleri ziyaret edildi. Aynı gün içerisinde, Pakistan Deniz Kuvvetleri
unsurları ile karşılıklı gemi ziyaretleri icra edildi. Günün akşamında
ise, Karaçi Türk Konsolosluğu’nda icra edilen resepsiyona gemi-
den 50 personel ile iştirak edildi.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Karaçi Liman ziyareti süresince Pakistan Deniz Kuvvetleri perso-
neli tarafından tüm faaliyetlerde üst düzey ilgi ve alaka gösteri-
lerek, gemi personeli tarafından talep edilen tüm ihtiyaçlar, im-
kanlar zorlanarak en iyi şekilde yerine getirildi. Liman ziyaretimizi
22 Şubat sabahı tamamlayarak, iki gün sürecek geçiş eğitimleri
için avara ettik.
2 Fırkateyn, 1 Denizaltı, 1 Karakol Botu, 2 Helikopter, 2 Deniz
Karakol Uçağı ve 2 Özel Kuvvetler Komando Timi ile geçiş eğitim-
lerine katılan Pakistan Deniz Kuvvetleri, eğitim alanında da bize ne
kadar büyük ilgi gösterdiğini bir kez daha kanıtladı. İlk gün suüstü
harbi, hava savunma harbi ve denizaltı savunma harbi eğitimleri ile
fastrope, boarding, posta çantası alma/verme, taktik manevralar
eğitimleri başarılı bir şekilde icra edildi.
Eğitimlerin ikinci günü helikopter iniş kalkış eğitimleri ile insansız
hava aracına STAMP atışları ve “Killer Tomato” suüstü hedefine
top atışı planlıydı. “PARWAZ” isimli insansız hava aracı PNS AS-
LAT Fırkateyni’nden uçurulduğunda, artık bizim için gösteri za-
manıydı. PARWAZ, gayet hızlı ve keskin manevralarla uçmasına
karşın, “Bismillah, Atış Serbest!” komutuyla birlikte üzerine gelen
mermilerden kaçamayarak denize düştü. Atış nizamında sırasını
bekleyen diğer 2 gemi de PARWAZ’ın denize düşmesiyle atışlarını
icra edemedi. Müteakiben, “Killer Tomato” tipi suüstü hedefi de
batırıldı. Eğitimler hitamında, Pakistanlı kardeşlerimizle vedalaşa-
rak rotamızı Muskat’a değiştirdik.
25 Şubat-01Mart 2015 Muskat/UMMAN
Portekizlilerin bölgede egemen oldukları dönemde, şehrin deniz-
den girişine hakim tepeler üzerine inşa edilmiş Al Jalali ve Al Mi-
rani kalelerinin önünde süzülerek 25 Şubat sabahı Muskat Sultan
Kabus Limanına aborda olduk. Bizi limanda Salalah’ta olduğu gibi
Muskat Askeri Ateşesi Dz.Kur.Alb. Bora ÖZTEKİN karşıladı.
Muskat Büyükelçisi Sn. Uğur DOĞAN makamında ziyaret edil-
di. Muskat liman ziyareti ile Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM)
tarafından koordine edilen savunma günü etkinlikleri de başlıyor-
du. Büyükelçilikte verilen akşam yemeğinde bir sonraki gün icra
edilecek savunma sanayii günü faaliyetlerinin detayları konuşul-
du. Helikopter hangarı önce brifing için hazırlanacak, takdimlerin
yapılmasından sonra davetlilere gemi gezdirilecek bu esnada bir
103 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Piri Reis’in İzinde
saat içerisinde de helikopter hangarı resepsiyon için hazırlana-
caktı.
İkinci gün Muskat Vali Yardımcısı ve Umman Deniz Kuvvetle-
ri Komutanı’na yapılan ziyaretler ile başladı. Günün kapanışı ise
helikopter platformunda verilen resepsiyon ile oldu. K.K.T.C. Dı-
şişleri Bakanı Sn. Özdil NAMİ, Milli Savunma Bakan Yardımcısı
Sn. Hasan Kemal YARDIMCI, Tuğamiral Serdar GÜNDOĞDU ve
80 kadar yerli ve yabancı devlet temsilcisinin iştiraki ile üst düzey
katılım gerçekleşti.
Kışın bile güneşin tadını çıkarıp, denize girilebilecek bir şehir Mus-
kat. Aynı zamanda Binbir Gece Masalları’nın denizci kahramanı
Sinbad’ın da ilham kaynağı.
1 Mart Sabahı, ayrılık vakti gelmişti. Seyre katılacak Katar Deniz
Kuvvetleri mensubu 5 Subayı da misafir ederek, Doha’ya intikal
etmek üzere avara ettik.
3-6 Mart Doha/KATAR
Arap Denizi’nin fırtınalı sularını arkamızda bırakırken, Hürmüz
Boğazı da Basra Körfezi’nin kapılarını BÜYÜKADA için açıyordu.
3 Mart sabahı Doha Limanına girdik.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
2015 yılının Katar-Türkiye Kültür Yılı ilan edilmesi ve etkinliklerin
başlangıcında bizim Doha’da bulunmamız tanıtım faaliyetlerine bir
halka daha eklemişti. Dz.K.K.lığı Personel Plan ve Yönetim Daire
Başkanı Tuğamiral Taner ÇENGEL ve Gemi Komutanımız tarafın-
dan Katar Filo Komutanı ve Katar Genelkurmay Başkan Yardımcısı
makamında ziyaret edildi. Kültür ve Turizm Bakanı Sn. Ömer ÇE-
LİK, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Hulusi AKAR, Katar Dı-
şişleri Bakan Yardımcısı, Katar Deniz Kuvvetleri Komutanı, yaklaşık
20 ülkenin büyükelçi ve askeri ataşesi, SSM heyeti, çok sayıda
firma temsilcisi ile basın mensupları katıldığı resepsiyonda 140
kişilik seçkin konuk ağırlanarak Türk Kültür Yılı’nın açılışını deyim
yerindeyse biz önceden yapmıştık.
5 Mart günü, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Hulusi AKAR ve
beraberindeki heyetle Doha İslam Sanatları Müzesi ziyaret edil-
di. Azeri asıllı rehberin Türkçe anlatımıyla, modern mimariyle inşa
edilmiş müzede kendi kültürümüze ait tarihi eserleri de inceleme
fırsatı bulduk.
Katar-Türkiye 2015 Kültür Yılı galası, Katara Kültürel Köyü’ndeki
opera binasında gerçekleştirildi. Gecede Kültür ve Turizm Bakan-
lığı bünyesindeki sanatçıların, Türkçe ve Arapça şarkılar seslen-
dirdiği konser ile halk oyunları ve canlı ebru gösterisi izleyicilerin
beğenisine sunuldu.
104 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Piri Reis’in İzinde

6 Mart günü, öğle saatlerinde, Doha’dan Manama’ya intikal etmek

üzere limandan ayrıldık.
7-11 Mart Manama/BAHREYN
7 Mart Sabahı, yaklaşık 32 deniz mili uzunluğundaki kanaldan
geçerek Manama Mina Salman Limanına aborda olduk. Bizi li-
manada T.C. Bahreyn Büyükelçisi Sn. Hatun DEMİRER ve Riyad
Silahlı Kuvvetler ve Kara Ateşesi Kur.Alb. Rıfkı KESER karşıladı.
Milli Savunma Bakan Yardımcısı Sn. Hasan Kemal YARDIMCI ve
MSB Genel Plan ve Prensipler Daire Başkanı Tuğamiral Serdar
GÜNDOĞDU Muskat’tan sonra ikinci kez gemimizi ziyaret etti.
Sayın Büyükelçinin yaptığı organizasyon ve liman idaresinden ge-
rekli izinleri alması sonucunda 39 vatandaşımız gemimizi ziyaret
etti.

Petrol ve doğalgaz kaynaklarından elde edilen gelirle küçük bir Savunma sanayii tanıtım faaliyetlerinin üst seviyede katılımla
balıkçı köyünden uluslararası bir finans, kültür ve turizm merkezine yapılması Bahreyn tarafında da ilgi uyandırmıştı. 9 Mart günü,
dönüşen Doha, bölgenin en modern şehirlerinden biri. Denizin Bahreyn Genelkurmay Başkanı, Genelkurmay 2’nci Başkanı ve
doldurulmasıyla inşa edilen “The Pearl” Doha’nın marinası ve bu- Deniz Kuvvetleri Komutanı makamında ziyaret edildi.
rada bulunan rezidansları, alışveriş mağazaları ve lüks restoranları
ile turistlerin ilgisini çeken uğrak noktası. Al Corniche, Doha’nın
görselliğini gözler önüne seren kıyı şeridi. Büyük ölçekli ve mo-
dern alışveriş merkezlerinin yanında Doha’nın tarihten gelen
mistik alışveriş merkezi ise Souq Wakif. Mısır Çarşısı’na benzer
bir yapıda birbirini kesen daracık sokaklarda baharat, tekstil, inci,
hediyelik eşya dükkanları birbiri ardına dizilmiş durumda. Gündüz
çok kalabalık olmayan bu çarşıda akşam saatlerinde ise iğne at-
sanız yere düşmüyor.

Akşam saatlerinde, gemimizde resepsiyon icra edildi. Re-

sepsiyona ABD 5’inci Filo ve Müşterek Deniz Kuvveti (CMF)

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 105 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde

lerin Suudi Arabistan Deniz Kuvvetleri Komutanı’na arz edileceği

belirtildi. Akşam ise, gemimizde resepsiyon icra edildi. Resepsi-
yona; T.C. Riyad Büyükelçisi Sn. Yunus DEMİRER, Riyad Silahlı
Kuvvetler ve Kara Ateşesi Kur.Alb. Rıfkı KESER, askeri ataşeler,
SSM temsilcilerinin yanında Suudi Arabistan Deniz Kuvvetleri’n-
den 10 Amiral ve çok sayıda firma temsilcisi katıldı.

Komutanı Koramiral John W.MILLER, Milli Savunma Bakan Yar-

dımcısı Sn. Hasan Kemal YARDIMCI, çok sayıda yabancı büyükel-
çi, askeri ateşe, Bahreyn Deniz Kuvvetleri Komutanı, Bahreyn Ge-
nelkurmay Başkan Yardımcısı, CMF karargahında görevli subaylar,
SSM heyeti ile basın mensupları katıldı. Bahreynlilerin gemiye
ilgisi resepsiyon süresince de devam etti. Lojistikten sorumlu Ge-
nelkurmay Başkan Yardımcısı’na gemi gezdirildi ve brifing verildi.
Liman ziyaretimizi 11 Mart sabahı sonlandırarak Jubail’e intikal
etmek üzere avara ettik. Liman çıkışında, öğle saatlerine kadar
RNBS HAWAR (FPB-11) Hücumbotu ile geçiş eğitimleri icra ettik.

16 Mart sabahı, Kuveyt’e intikal etmek maksadıyla Jubail Lima-

nından avara ettik. Aynı gün, ABD Deniz Kuvvetleri’ne ait USNS
ALAN SHEPARD (3) akaryakıt gemisi ile randevu tesis edilerek
denizde akaryakıt ikmali yaptık.
12-16 Mart Jubail/SUUDİ ARABİSTAN
12 Mart sabahı, Jubail Ticari Limanına aborda olduk. Suudi Ara-
bistan Doğu Filosuna ev sahipliği yapan, petrol ve endüstri şehri
olan Jubail’e liman ziyareti yapan ilk Türk Savaş Gemisi biz olduk.
İlk gün, Jubail Liman Müdürü ve Jubail Sahil Muhafaza Komutanı
makamında ziyaret edildi ve Suudi Arabistan Doğu Filosu Komu-
tanı tarafından verilen öğle yemeğine iştirak edildi.
15 Mart günü, Suudi Arabistan Doğu Filosu Komutanlığı’nda gö-
revli subaylara gemi gezdirildi. Geziye iştirak eden subaylar ta-
rafından MİLGEM Projesinin Suudi Arabistan Deniz Kuvvetleri’nin
gemi tedarik projeleri için referans teşkil edeceği ve alınan bilgi-

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 106 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde

17-25 Mart Kuveyt/KUVEYT Askeri Ateşeleri ile ABD ve Kanada askeri ataşe yardımcılarına
gemi gezdirildi.
17 Mart sabahı, Kuveyt’in Mina Ash Shuwaykh Limanına aborda
olduk. Limanda bizi karşılayan T.C. Kuveyt Büyükelçisi Sn. Mu-
rat TAMER ve Kuveyt Askeri Ateşesi Hv. Müht.Tah.Kur.Alb. Mikail
GÜLLÜ eşliğinde Kuveyt Valisi makamında ziyaret edildi.

Kuveyt Deniz Kuvvetlerinin ADA Sınıfı Korvetlere olan ilgisi tüm

gemi personeli tarafından biliniyordu. Kuveyt Deniz Kuvvetleri Ko-
mutanı Türkiye’de iki kez gemide ağırlanmış ve tanıtım seyrine işti-
rak etmişti. Korvet tedarik gurubunda bulunan subaylar tarafından
gemi ziyaret edilmiş, Mavi BALİNA -14 tatbikatı süresince gemide
gözlemci olarak bulunmuşlardı.
Katılımın yüksek seviyede ve çok kalabalık olacağı düşüncesiyle
SSM ve savunma sanayii firmalarının tanıtımları iskelede kuru-
lan çadırda yapıldı. Yapılan sunumların hemen ardından gemide
resepsiyon verildi. Resepsiyona çok sayıda yabancı ülkenin bü-
yükelçileri, askeri ve savunma ateşeleri, Kuveyt Deniz Kuvvetleri
Komutanı Yardımcısı, Kuveyt Donanma Komutanı ve Yardımcısı,
Kuveyt Emniyet Müdürü, Kuveyt Silahlı Kuvvetleri mensubu üst
rütbeli subaylar, Mina Ash Shuwaykh Liman Müdürü, SSM Plat-
form Projelerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Sn. Serdar DE-
MİREL ile SSM heyeti, çok sayıda firma temsilcisi ve yerel basın
mensupları olmak üzere toplam 147 kişi katıldı.

Aborda olduktan 3 saat sonra, Kuveyt Türk Okulu’ndan 12 öğret-

men ve 85 öğrenci gemimizi ziyaret etti. Öğrencileri uğurularken
yeni misafirimiz Mina Ash Shuwaykh Liman Müdürü oldu. Ku-
veyt’te 17-26 Mart tarihleri arasında iştirak edeceğimiz KARTAL-
LAR-2015 Tatbikatı kapsamında icra edilecek eğitimlere katılmak
üzere Sualtı Görev Timi personeli gemiden ayrılarak Kuveyt Deniz
Üssü’ndeki kampa katıldı. Öğle saatlerinde, Kuveyt Deniz Kuv-
vetleri Komutanı Yardımcısı ve beraberindeki heyet gemiyi ziyaret
ederek, gemi hakkında tanıtıcı brifing aldı. Ardından, Irak-Kuveyt
savaşında direnişin sembolü olan Bait Al-Qurain Müzesi ziyaret
edildi ve Kuveytli şehitler anısına müzeye çiçek sunuldu. Akşam
saatlerinde ise, Kuveyt Büyükelçiliğinde icra edilen resepsiyona
gemiden 50 personel ile iştirak edildi.
18 Mart sabahı Kuveyt Türk Okulunda icra edilen 18 Mart Çanak-
kale Deniz Zaferi ve Şehitleri Anma Günü törenine iştirak edildi.
Bangladeş, BAE, Çin, İran, Kanada, Rusya Federasyonu, Ürdün

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 107 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde

22 Mart günü Kuveyt açıklarında bulunan Failaka Adası’nda icra

edilecek eğitimlere katılmak üzere Amfibi Hücum Timi personeli-
miz gemiden ayrıldı. Aynı gün, tanker petrol sızıntısı eğitimini icra
etmek üzere birlik halinde limandan avara ettik.
Gemimize verilen görev kapsamında, deniz güvenliğini sağlayarak
yaralı personeli ilk müdahalenin ardından helikopterimizle askeri
hastaneye transfer ettik. 22-25 Mart tarihlerinde Amfibi Hücum
Timi çıkarma harekatı, meskun mahal muharebesi eğitimleri icra
ederken, Sualtı Görev Timi de patlayıcı madde, liman güvenliğinin
sağlanması, saldırıya karşı direnme, aldatma teknikleri eğitimlerine
iştirak etti.

19 Mart günü Kuveyt Shuwaykh Limanından avara edilerek, KAR-

TALLAR-2015 Tatbikatı kapsamında petrol sızıntısı eğitimine işti-
rak ettik. ABD Merkez Komutanlığı tarafından planlanan ve Kuveyt
ev sahipliğinde icra edilen KARTALLAR-2015 Tatbikatı; Körfez
İşbirliği Konseyi (Gulf Cooperation Council) ülkeleri (Kuveyt, Suudi
Arabistan, Umman, Katar, Bahreyn, BAE) silahlı kuvvetlerinin im-
kan ve kabiliyetlerini geliştirmek, iş birliğini artırmak ve asimetrik
tehditlerle mücadele etmek amacıyla planlanan bir davet tatbikatı.
Eğitim hitamında, Kuveyt Muhammed Al-Ahmed Deniz Üssü’ne
aborda olduk. Kuveyt Deniz Üssü’nde ABD Kara Kuvvetlerine ait
çok sayıda çıkarma gemisi ile yardımcı sınıf gemi bulunmaktaydı.
Suudi Arabistan’a ait AL SIDDIQ (511) Korveti de tatbikat amacıy-
25 Mart günü, Kuveyt Korvet Alım Heyetinin katılımıyla tanı-
la limanda bulunuyordu. Limanda bulunduğumuz süre içersinde
tım seyri icra ettik. STM Deniz Projeleri Direktörü Tuğamiral
Kuveytli, Amerikalı ya da Suudi olsun misafirimiz hiç eksik olmadı.
(E) M.Savaş ONUR’a eşlik eden sistem mühendisleri eşliğinde
AL SIDDIQ (511) Komutanı’nın gemimize yaptığı ziyaret, bizleri
gemi şapkadan sintineye kadar incelendi.
gemisinde misafir etmesi Jubail’den Kuveyt’e taşınan dostuk zin-
cirine bir bakla daha eklemişti. 26 Mart sabahı, Kuveyt Deniz Kuvvetleri Komutanı Yardımcı-
sı’nın katılımıyla tanıtım seyri ve Kuveyt Deniz Kuvvetleri’ne ait

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 108 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde
KNS ALFAHAHEEL hücumbotu ile geçiş eğitimleri icra ettik. Eği-
timler hitamında, Kuveyt Deniz Kuvvetleri Komutanı Yardımcısı’nı
helikopterimizle üsse transfer ettikten sonra geri dönüş seyrine
başladık.
Geri dönüş seyrinde ilk limanımız Salalah’dı. Seyir süresince, bir
yandan Okyanus Kalkanı Harekatı’na direk destek görevi icra edi-
yor, bir yandan da diğer ülke unsurlarıyla koordine ettiğimiz geçiş
eğitimleri icra ediyorduk. 27 Mart günü, ABD Deniz Kuvvetleri’ne
ait USNS CHARLES DREW (10) akaryakıt gemisi ile denizde
akaryakıt ikmali icra edildi.
31 Mart akşamı Deniz Kuvvetleri Komutanlığından gelen bir ha-
berle gündemimiz bir anda değişti. Yemen’deki mevcut iç karı-
şıklıklar ve Suudi Arabistan tarafından başlatılan askeri harekat
dolayısıyla can güvenliği kalmayan vatandaşlarımızın Aden Lima-
nından tahliye edilmesine yönelik hazırlık yapmamız emri verildi.
Uzun zamandır Yemen’de meydana gelen olayları bulunduğumuz
bölgede olması itibari ile yakından takip ediyorduk. Çin savaş ge-
milerinin vatandaşlarını Aden ve Al-Hudeyde Limanlarından tahliye
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
ettiklerine ilişkin haberler okumuştuk. Bize de bu konuda bir gö-
rev olabilir mi düşüncelerimiz bir anda gerçeğe dönüştü.
1 Nisan Salalah/UMMAN
Bizi bekleyen tahliye harekatı öncesinde sadece yakıt ikmali yap-
mak üzere 1 Nisan sabahı Salalah Limanına aborda olduk ve
öğleden sonra avara ederek yüksek süratle intikale başladık.
3 Nisan Aden Limanı Tahliye Harekatı
DİKKAT!
PERSONEL SAVAŞ YERLERİNE. PERSONEL SAVAŞ YERLERİNE.
GEMİNİN ZUHAL DURUMUNA ALINMASINA 3 DAKİKA VAR.
DİKKAT GEMİNİN ZUHAL DURUMUNA ALINMASINA 2 DAKİKA VAR.
DİKKAT GEMİNİN ZUHAL DURUMUNA ALINMASINA 1 DAKİKA VAR.
DİKKAT GEMİ ZUHAL DURUMUNA ALINACAKTIR. GEMİNİN ZUHAL
DURUMUNA ALINDIĞI ANA GÜVERTE ÜSTÜ İÇİN HAREKAT KONT-
ROL, ANA GÜVERTE VE ALTI İÇİN HASAR KONTROL TARAFINDA
KONTROL EDİLEREK KOMUTA KONTROLE RAPOR EDİLECEKTİR.
KOMUTA KONTROL SHM’DEDİR.
TAMAM.
Denizdeki Vatan’a Hoş Geldiniz
Deniz (savaşı) şehidi, (sevap bakımından) iki kara (savaşı) şehidi-
ne bedeldir. Ve deniz (savaşı)nda başı dönen (gazi), kara (savaşı)
nda kan içinde kıvranan kimse gibidir. Denizin iki dalgası arasında
mesafeyi kat eden gazi de Allah’a ibadet (yolun)da dünyayı bir
baştan bir başa kateden kimse gibidir.
Şüphesiz Allah ruhları almak görevini ölüm meleğine vermiştir.
Ancak deniz şehitlerinin ruhlarını bizzat Allah alır.
109 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Piri Reis’in İzinde

İntikal süresince muhtemel tahliye harakatının nasıl icra edile- köprüüstünü gezdirdik, helikopter ile fotoğraf çektirmelerini sağ-
ceğine, tahliye harekatını nerelerden yapabileceğimize ilişkin ladık.
olasılıklara çalışırken, gemiye alacağımız vatandaşlarımızın nasıl DİKKAT! GEMİ YILMAZ DURUMUNA ALINACAKTIR. GEMİNİN
ağırlanacağına ilişkin çalışmalar da her türlü ihtimal göz önünde YILMAZ DURUMUNA ALINDIĞI ANA GÜVERTE ÜSTÜ İÇİN HARE-
bulundurularak devam etmişti. KAT KONTROL, ANA GÜVERTE VE ALTI İÇİN HASAR KONTROL
TARAFINDAN KONTROL EDİLEREK KOMUTA KONTROLE RAPOR
Limandaki otorite boşluğu, giderek şiddetini arttıran çatışmalar,
EDİLECEKTİR.
liman girişinin dar bir kanaldan yapılacak olması ve manevra ala-
nının kısıtlı olması tahliyenin limana aborda olarak yapılması yerine SAVAŞ YERLERİ NETA, SAVAŞ YERLERİ PAYDOS. SANCAK VARDİYA
limana girmeden vasıtlarla yapılması alternatifini güçlendiriyordu. SAVAŞ NÖBET YERLERİNE.
Ancak her ihtimale karşı B planımız hazırdı.
Her iki plan için alabileceğimiz tedbirleri gözden geçirdik, tüm
hazırlıklarımızı yaptık. Sabah saatlerinde Aden önlerinde her türlü
imkan ve kabiliyeti ile hazır bir şekilde verilecek emirleri bekleme-
ye başladık. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tarafından vatandaşları-
mızın limandan kiralanan teknelerle tahliye edileceği bilgisi verildi
ve tekneleri karşılayacağımız mevkiye intikal etmemiz emredildi.
Belirtilen mevkiye intikal ederek, vatandaşlarımızı taşıyan teknele-
re koruma sağlamak üzere kendi vasıtamızı denize indirdik. Va-
tandaşlarımız taşıyan iki adet tekne 12:50C itibariyle gemimize
yanaştı ve tahliye harekatı başladı.

Tahliye edilecek vatandaşlarımızın isimleri daha önceden bildiril-

mişti fakat gelenleri görünce biraz şaşırdık. Gelenlerin çoğu küçük
çocuklardan ve kadınlardan oluşuyordu. Gemiye girerken etrafla-
rına merakla bakan küçük misafirlerimiz hepimizin yüzünde bir
gülümsemeye neden olmuştu. Subay ve astsubay salonlarında
ağırlanan misafirlerimiz önce sağlık kontrolünden geçirildi. Gelen
misafirlerimize Türk toprağında olduklarını hissettirmek için gele-
neksel yemeklerimizden ikram ettik, yakından ilgilendik. Çocuk-
larımıza yaşadıkları savaş ortamını unutturmak için ilgilerini çeken

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 110 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde

Emniyetli bir şekilde vatandaşlarımızı gemiye almayı müteakip sunulduğu gösterilerle sona eren gece, seyir süresince icra edilen
yüksek süratle Cibuti’ye intikale geçtik. 6 saatlik intikalin sonunda faaliyetler arasında unutulmayacak olanlar arasında yerini almıştı.
Cibuti’ye vardık. T.C. Cibuti Büyükelçiliği yetkilileri ve Mogadişu
Liman ziyaretinin ikinci günü 23 Sudanlı subay / astsubayın göz-
Silahlı Kuvvetler Ateşesi Dz.Kur.Alb. İsmail İPEKÇİ tarafından kar-
lemci olarak katıldığı yangın-Y/S eğitimleri icra edilerek bilgi ve
şılandık. Vedalaşıktan sonra misafirlerimizi büyükelçilik yetkililerine
tecrübe aktırımı yapılmıştır. Yerel basın mensupları ve Sudan Deniz
teslim ettik. Görevimiz süresince en mutlu olduğumuz an işte bu
Harp Okulu öğrencilerinin katılımı ile öğleden sonra gemi tanıtım
andı. Unutulmayacak hatıralarla dolu bir günü bitirirken yeni göre-
brifingi verildi ve gemi gezdirildi.
vimiz için hazırlıklara başladık.
3 Nisan gecesini Cibuti Limanında geçirdik. Sabah avara ederek
akaryakıt transferi yapmak üzere 2 no.lu Doraleh iskelesine bağ-
ladık. Bu sırada yeni görevimiz de şekillenmeye başlamıştı. Ye-
men’in Al-Hudeyde Limanından, TCG GEDİZ (F-495) ile beraber
185 Türk vatandaşının tahliye edilmesi görevini alarak Cibuti’den
ayrıldık. İntikal sürecinde Al-Hudeyde Limanında bulunan vatan-
daşlarımızın hava yoluyla tahliye edilmesi sonucunda görevimiz
iptal edildi.
6 Nisan sabahının ilk saatlerinde TCG GEDİZ (F-495) ile denizde
malzeme transferi yaptık. Silah arkadaşlarımızı Ertuğrul Fırkatey-
ni’nin izinden uzak doğuya telsizden okuduğumuz Deniz Türküsü
ile uğurlarken biz de rotamızı Port Sudan’a değiştirdik.

7-8 Nisan Port Sudan/SUDAN

2 günlük seyrin ardından 7 Nisan sabahı Port Sudan Limanı'na
aborda olduk. Gemiyi, 17 Sudan Deniz Kuvvetleri mensubu su-
bay, askeri bando takımı ve Hartum Askeri Ateşesi İsth.Kd.Alb.
Serdar ÇAĞLAYAN karşıladı. Müteakiben resmi makam ziyaret-
lerine başlandı.

Aynı günün akşamında Sudan yetkilileri tarafından ziyaretimiz onu-

runa şehrin en büyük otelinde resepsiyon verildi. Yerel dansların

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 111 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde

Limanda kaldığımız her iki günde de dünyanın en önemli batık
noktaları arasında gösterilen Umria bölgesinde batık İtalyan savaş
gemisine yapılan dalışlar Kızıldeniz’in sualtındaki büyüleyici dün-
yasıyla tanışmamızı sağladı. 1940 yılında, İngilizlerin eline geç-
me tehlikesi nedeniyle üzerindeki 5000 ton cephane ve kargo
yüküyle batırılan gemi, 5 metreden 35 metreye varan derinlikte
150 metrelik boyuyla dalış yapanlar için harika bir deneyim oldu.
Günün sonunda, gemide verilen resepsiyon, Sudanlıların bize
gösterdikleri ilgi, alaka ve misafirperverliğe karşı yeterli olmasa da
teşekkür mahiyetinde bir faaliyet oldu. Sudanlı general, amiral ve
subayların gösterdiği büyük ilgi bizi de mutlu etmişti.
İki günlük liman ziyaretinin ardından karşılarken olduğu gibi sa-
hilde yerini alan çoşkulu kalabalığın huzurunda samimi insanlar
ülkesi Sudan’a veda ettik. Seyir süresince petrol zenginliğinden
etkilenmiştik fakat gönül zenginliği bizi daha çok etkilemişti.
12-15 NİSAN Akabe/ÜRDÜN
11 Nisan akşamı Tiran Boğazı’nı geçerek Kızıldeniz’in ağır deniz
şartlarını geride bırakıp Akabe Körfezi’ne girdik. 12 Nisan saba-
hı Ürdün Kraliyet Deniz Üssü’ne aborda olduk. Aynı gün içeri-
sinde Amman Askeri Ateşesi Mu.Kur.Alb. Ahmet Deryan DEMİR
eşliğinde Ürdün Deniz Kuvvetleri Komutanı makamında ziyaret
edildi. T.C. Amman Büyükelçisi Sn. Sedat ÖNAL ve Ürdün Deniz
Kuvvetleri Komutan Yardımcısı öğle yemeğinde ağırlandı ve gemi
gezdirildi.

Yerleşim yeri anlamına gelen Savakin bölgesine yapılan geziler-

de TİKA tarafından restore edilen Osmanlı eserlerini ziyaret ettik.
10 Nisan 1554’te Sancak Beyliği verilen Kızıldeniz kıyısında bir
liman şehri olan Savakin, Osmanlı döneminde gümrük bölgesi
olarak kullanılmış bir ticaret şehri.
Savakin bölgesine bir diğer ziyarette yardım malzemelerinin da-
ğıtılması maksadıyla yapıldı. Çocukların yüzlerindeki gülümseme,
hediye edilen malzemelerin değeriyle ölçülemeyecek kadar kıy-
metliydi.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 112 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde

14 Nisan akşamı verdiğimiz resepsiyona Ürdün Deniz Kuvvetleri

Komutanı ve Yardımcısı başta olmak üzere aralarında Türk Deniz
Harp Okulundan mezun olan subayların da olduğu Ürdün Deniz
Kuvvetleri personeli ve bölgede bulunan Türk şirketlerinin temsil-
cilerini ağırladık.

15 Nisan sabahı limandan ayrılmak üzere hazırlıklarımızı yaparken

Ürdün Akademi Huffaz Özel Okulu’nda öğrenim gören Türk öğ-
renciler gemimizi ziyaret etti.
Akabe, sahip olduğu zengin deniz yaşamının yanısıra Petra Antik
Kenti, Wadi Rum ve Ölüdeniz’e olan yakınlığı ile önemli bir turizm
bölgesi olarak dikkat çeken bir şehir. Bu güzel şehirde geçirdiği-
miz üç günün sonunda halatlarımızı fora ederken rotamız Aksaz’dı.

Yaşanan tüm anılar ve tecrübelerle Arap Yarımadası’na veda eder-

ken, zamanın nasıl geçtiğini Süveyş Kanalı’na girdiğimizde anla-
dık. Kanala girmek için demirde beklediğimiz süre görevin tama-
mından uzun gelmişti. 17 Nisan akşam saatlerinde başladığımız
kanal geçişi 19 Nisan sabahı günün ilk ışıklarıyla son bulmuştu.

19 Nisan saat 0505C’de gemi genel anons devresinden yapılan

“Türk karasularına girilmiştir” anonsuyla başlayan heyecan Ak-
saz’da demirlememizle bir kat daha artmıştı. Gümrük muayenesi,
yakıt ikmali tamamlanır tamamlanmaz vira demir etmeye başladık.
21 Nisan Salı saat 0945 Gölcük Feneri’ni bordaladığımızda Do-
nanma Komutanı Koramiral Veysel KÖSELE başta olmak üzere,

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 113 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Piri Reis’in İzinde
değerli büyüklerimiz, silah arkadaşlarımız ve ailelerimiz bizi karşı-
lamak üzere tören alanında yerlerini almışlardı.
Gemi Komutanı Dz.Bnb.Ali Tuna BAYSAL tarafından görev ta-
mamlanmıştır raporunun Donanma Komutanı Koramiral Veysel
KÖSELE’ye verilmesinin ardından 93 günlük seyrin hasreti bitiyor
personel sevdiklerine ailelerine koşuyordu.
İcra edilen görev süresince TCG BÜYÜKADA;
1007 saat seyir yaparak 10.589 mil mesafe kat etmiştir.
Aden Körfezi’nde NATO’nun Okyanus Kalkanı Harekatı’na destek
sağlamış, bu kapsamda bölgede NATO’nun tek temsilcisi olarak
altı günde beş ayrı ülke unsuru ile faaliyet icra ederek ülkemizin/
NATO’nun bölgedeki görünürlüğüne önemli katkılarda bulunmuş,
sağlanan destek ve icra edilen faaliyetler NATO makamları tarafın-
dan da takdirle karşılanmış,
Karaçi liman ziyareti sonrasında Pakistan Deniz Kuvvetleri unsur-
ları ile icra ettiği eğitimlerde üstün performans göstermiş, icra edi-
len H/S atışlarında DRON hedef düşürülmüş, S/Ü atışında hedef
batırılmış,
17-26 Mart 2015 tarihleri arasında Kuveyt’te icra edilen KAR-
TALLAR-15 tatbikatına iştirak ederek planlı faaliyetleri başarıyla
icra etmiş,
Yemen’de meydana gelen karışıklıklar nedeniyle kısa bir ikaz sü-
resini müteakip 55 vatandaşımızın Aden Limanından emniyetle
tahliyesini sağlamış,
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
9 ayrı ülkede 13 limana yaptığı ziyaretler ile Türkiye’nin ve Türk
Deniz Kuvvetlerinin bu ülkeler nezdinde tantımına ve ikili askeri
ilişkilerin gelişimine katkı sağlamış,
Liman ziyaretleri süresince icra edilen savunma sanayii etkinlikleri
ile Türk savunma sanayimizin tanıtımına önemli katkılarda bulun-
muş, ülkemizi ve Türk Deniz Kuvvetlerini en iyi şekilde temsil etmiş,
Jubail/SUUDİ ARABİSTAN Limanı ile Kuveyt Muhammed Al-Ah-
med Deniz Üssü’nü ilk ziyaret eden Türk savaş gemisi olmuş,
Seyir icra ettiği bölgelerde harekat icra eden görev grupları, müs-
takil gemiler ve yerel makamlar ile müşterek faaliyetler icra etmiş,
sekiz ülkenin Deniz Kuvvetleri unsurları ile yapılan geçiş eğitimle-
rine iştirak etmiş,
Cibuti, Karaci ve Port Sudan’da eğitim yardım malzemesi dağıtım
faaliyetlerinde bulunmuş,
ADA Sınıfı Korvetlerin açık denizlerde müstakil ve müşterek görev
yapabilme kabiliyetini bir kez daha göstermiş,
İcra edilen tüm faaliyetlerde Türk Deniz Kuvvetlerinin sahip olduğu
profesyonellik düzeyi ile imkan ve kabiliyetlerini başarıyla sergi-
lemiştir.
Hint Kaptanı Pîrî Reis’in kadırgalarının, baştardalarının dümen su-
yunda başarıyla icra edilen bu görev “Dünyada Söz Sahibi Olmak
İçin, Tüm Denizlerde Var Olmak!” vizyonuna ulaşmak için atılmış
büyük bir adım olarak bahriye tarihinde yerini almıştır!
114 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülent BOSTANOĞLU’nun Kabul ve Ziyaretleri

NATO DENİZ KOMUTANI KORAMİRAL

PETER HUDSON’UN DZ.K.K.LIĞINI ZİYARETİ

D eniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülent BOSTANOĞ-

LU’nun resmi davetlisi olarak Türkiye’de bulunan NATO Deniz
Komutanı Koramiral Peter HUDSON ve beraberindeki heyet,
23 Haziran 2015 tarihinde Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral
Bülent BOSTANOĞLU’nu makamında ziyaret etmiştir.
Konuk Komutan ve beraberindeki heyet, 23-24 Haziran 2015
tarihileri arasında Donanma Komutanlığına ziyarette bulunmuştur.
Donanma Komutanını makamında ziyaret eden heyet; Deniz Hava
Komutanlığı, Gölcük Tersanesi Komutanlığı ve TCG KEMALREİS
(F-247) fırkateyninde gezi ve incelemelerde bulunmuştur.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 115 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülent BOSTANOĞLU’nun Kabul ve Ziyaretleri

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 116 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülent BOSTANOĞLU’nun Kabul ve Ziyaretleri

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 117 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Hizmet Dışına Ayrılan Gemiler

TCG FATSA (M-502), TCG FİNİKE (M-503),

TCG ALBATROS (P-327) VE TCG ŞAHİN (P-323)
HİZMET DIŞINA AYRILIŞ TÖRENLERİ

Hazırlayan •• Deniz Kuvvetleri Genel Sekreterliği

TCG FATSA (M-502) VE TCG FİNİKE (M-503)

T ürk Donanmasına 27 Ekim 1967 tarihinde katılan TCG FATSA ve 01 Aralık 1967 tarihinde katılan TCG FİNİKE, yaklaşık yarım
asırlık hizmetin ardından 24 Temmuz 2015 tarihinde, daha önce söz konusu gemilerde görev yapmış personelin katılımıyla icra
edilen son seyir hitamında Erdek Deniz Üssü’nde düzenlenen törenle hizmet dışına ayrılmıştır.
Törene; Donanma Komutanı Koramiral Veysel KÖSELE, Mayın Filosu Komutanı Tuğamiral Mustafa Zeki UĞURLU, Mayın Filosu Komu-
tanlığı personeli ve personel aileleri ile TCG FATSA ve TCG FİNİKE’ de görev yapmış personel iştirak etmiştir.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 118 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Hizmet Dışına Ayrılan Gemiler

TCG ALBATROS (P-327) VE TCG ŞAHİN (P-323)

T ürk Deniz Kuvvetlerinin ilk güdümlü mermili platformlarından olan ve modern Türk hücumbotçuluğunun başlamasında önemli bir
role sahip KARTAL Sınıfı Hücumbotların hizmet dışına ayrılmasına devam edilmektedir.
Türk Donanmasına 03 Kasım 1966 tarihinde katılan TCG ŞAHİN ve 22 Şubat 1970 tarihinde katılan TCG ALBATROS yaklaşık yarım
asırlık hizmetin ardından 27 Temmuz 2015 tarihinde, daha önce söz konusu gemilerde görev yapmış personelin katılımıyla icra edilen
son seyir hitamında Aksaz Deniz Üssü’nde düzenlenen törenle hizmet dışına ayrılmıştır.
Törene; Donanma Komutanı Koramiral Veysel KÖSELE, Güney Görev Grup Komutanı Tuğamiral Cihat YAYCI, Güney Görev Grup Komu-
tanlığı personeli ve personel aileleri ile TCG ALBATROS ve TCG ŞAHİN’de görev yapmış personel iştirak etmiştir.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 119 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Hizmet Dışına Ayrılan Gemiler

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 120 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı

TSK REHABİLİTASYON VE BAKIM MERKEZİ

Hazırlayan •• TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı

T SK REHABİLİTASYON VE BAKIM MERKEZ BAŞKANLI-

ĞINDA EN SON TEKNOLOJİK CİHAZLAR VE YÖNTEM-
LERLE REHABİLİTASYON HİZMETİ
TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı kuruluşunun
15’inci yılının kutlandığı bu günlerde gazilerimizin ve tüm has-
talarımızın tedavi ihtiyaçlarını son teknolojik gelişmeler doğrultu-
sunda daha ileriye taşıma çalışmalarına devam etmektedir. Bu
kapsamda son sekiz aylık dönemde bir çoğu ülkemizde ilk olarak
merkezimizde kullanılmaya başlanan son teknoloji ürünü ve etkili
rehabilitasyon cihazları temin edilmiştir. TSK Elele Vakfı kaynak-
larıyla merkezimize alınan bu cihazlar 2014-2015 yılı içerisinde
rehabilitasyon tedavilerinde deneyimli doktor ve fizyoterapistler
tarafından kullanılmaya başlanmıştır.
Merkezimiz için tedarik edilen son teknoloji rehabilitasyon cihazları
ile kullanılma yöntemleri ve amaçları kısaca aşağıda açıklanmıştır.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 121 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı

1. Yerçekimsiz Ortamda Yürüme Cihazı olmak üzere 3 ana öğeden oluşur. Batarya, uzun yürüme ortezi ve
kanedyenler yardımıyla hasta yürüme, dönme, merdiven çıkma,
Cihaz; hava geçirmez şortla cihaza giren hastayı, diferansiyel
oturup-kalkma, ayakta durma gibi fonksiyonları uygulayabilir. Bu
hava basınç kontrol teknolojisi ile hava basıncı uygulayarak kal-
yetenekleri hastanın kullanması için 2-3 aylık bir eğitime ihtiyaç
dırma prensibi ile çalışır. İleri derecede eklem hasarı olan veya
vardır. 25 kg olan cihaz 4 saat yürüme süresi sağlar.
kas kuvveti yeterli düzeyde olmayan hastaların bacaklarına yük
binmesinin istenmediği durumlarda kullanılır. Ayrıca nörolojik has- 4. Fonksiyonel Elektronik Stimülasyon Ergometri Cihazı
talarda yürüme eğitimi, kalça, diz, ayak bileği ve ayak ameliyatı
Bu cihaz çevresel sinirleri uyararak kas zayıflıkları, nörolojik ya-
ve sakatlanma sonrası rehabilitasyon, eklem ameliyatları sonrası
ralanmalar ve felç sonucu işlevini yerine getiremeyen kasların
rehabilitasyon ve yaşlılarda güçlendirme ve kondisyon amacıyla
faaliyetlerini gerçekleştirmek için kullanılmaktadır. Kas spazmla-
da kullanılmaktadır.
rının rahatlatılması, kullanılmama atrofisinin önlenmesi veya ge-
2. Kısmi Ağırlık Aktarımlı Çocuk Yürüyüş Terapi Cihazı ciktirilmesi, yerel kan dolaşımının artırılması ve hareket açıklığının
korunmasında gövde, kollar ve bacaklar için kullanılır. Hasta aktif
Çocuk hastalarda fonksiyonel bozuklukların tedavisinde kullanılan
hareket yapmasa bile harekete yardımcı olur. Aynı anda kas kuv-
bir cihazdır. Yürüme bandı, yük taşıma sistemi ve görsel isteklen-
vetlendirici akımlar da verir. Toplam yirmi dört tane elektrot kanalı
dirme sistemiyle kombine edilmiştir. Taşıma sistemiyle hastanın
vardır.
adım atması kolaylaştırılmakta, daha rahat hareket etmesi sağ-
lanmakta ve taşıdığı ağırlık giderek artırılarak, bacakların fonk-
siyonelliği artırılmaya çalışılmaktadır. Hareket sensörleriyle hasta
hareketlerini kendi takip edebilmektedir.

5. Tüm Vücut Lenf Ödem Kompresyon Cihazı

3. Robotik Kişisel Yürüme Cihazı
Cihaz, meme ve prostat kanseri ameliyatları, ışın tedavisi uygula-
Doğal yürüyüşü birebir taklit eden motorlu bir yürüme ortezidir.
maları gibi süreçler sonrasında kol, bacak ile karın ve sırt bölge-
Kıyafetin dışından bacaklara monte edilen motorize bir uzun yü-
lerinde gelişen lenf ödemlerinin tedavisinde kullanılır. Cihaz, de-
rüme ortezi, batarya ve ayarların yapıldığı küçük bir bilgisayar
ğişken basınç tedavisiyle bölgesel olarak fazlalaşan hücreler arası
sıvıyı dağıtarak, vücudun sağlıklı kesimleri tarafından emilmesini
sağlamaktadır.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 122 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı

6. El Kompresyon Cihazı koyabiliyorum” veya “elimle saçımı tarayabiliyorum” gibi hastalar-

dan geri bildirimler alınmaktadır.
Felçli hastalarda kullanılan bir cihazdır. Çeşitli büyüklüklerde ve
sağ-sol el için ayrı olan eldiven aparatı hastanın el ve parmaklarına
takılır. Cihaz tarafından verilen hava ile dolan hava yastıkları hasta-
nın el bileğinde hareket meydana getirir. Cihazın amacı; meydana
gelen hareketle birlikte beyinde aktif hareket yapılıyormuş gibi bir
etki sağlamaktır.

9. Manyetik Alan Stimülasyon Koltuğu

Hastaların pelvik taban kaslarına darbeli manyetik alan uygulayan
bir tedavi cihazıdır. Söz konusu cihaz; pelvik ağrı sendromu, kronik
prostatit, erkek ve kadınlarda idrar tutamama, doğumdan sonra
vajinal tonlama, erektil disfonksiyon, erkek ve kadınlarda orgazm
7. El Parmak Robotik Rehabilitasyon Ünitesi bozukluğu ve fekal inkontinans gibi alanlarda kullanılmaktadır.
Baş parmak dahil her parmağın bağımsız olarak veya bir arada
çalışmasını sağlayan tek mekatronik parmak rehabilitasyon ciha-
zıdır. Cihaz, hasta elin hareket etme ve doğal kavrama hareketini
taklit eder. Hastanın parmaklarında aktif hareketi yok ise, cihaz
pasif hareket moduna alınarak hastanın aktif katılımı olmadan, ak-
tif hareketi olan hastalarda ise uygun oyunlar seçilerek hastanın
aktif katılımı ile egzersizler yapılabilir. Cihaz her tedavi sonunda
hastanın kaydını tutarak başarı durumunu gösterir.

10. Elektronik El Stimülasyon Cihazı

Bu el rehabilitasyon sistemi, eli açıp-kapatan belirli ön kol ve el
kaslarını elektronik olarak harekete geçirerek el işlevi engellenmiş
ve günlük işlevlerini yapamayan kişilere yardımcı olmaktadır.

8. Omuz-Kol Robotik Rehabilitasyon Ünitesi

Omuz, dirsek, el bileği ve eli kapsayan üst tarafımız için tedavi
cihazıdır. Hastanın ihtiyacı olan egzersizler belirlenir ve bilgisayar
ekranında hastaya oyun şeklinde yaptırılır. Amaç hastanın var olan
gücünü kullanarak geliştirmek veya cihazın gücüyle hastaya pasif
egzersizler yaptırmaktır. Yetişkinler için kullanılan cihazla hastalar-
da fonksiyon artışı sağlanmaktadır. Örneğin; “elimi artık cebime

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 123 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı

11. Yutkunma Rehabilitasyonu İçin Elektronik Stimülas- araştırmak, efor kapasitesini ölçmek ve eforla ortaya çıkan ritim
yon Cihazı bozukluklarının tanısını koymak amacıyla kullanılmaktadır.
Elektriksel uyaranların uygulanmasıyla, zayıf yutma kaslarını güç-
lendirmek ve yutmanın motor kontrolünün iyileşmesine yardımcı
olmak amacıyla kullanılmaktadır. Yutma problemi mevcut tüm
nörolojik hastalarda kullanılmaktadır.

15. Kol-Bacak Egzersiz Aletleri

12. Tedavi Amaçlı Elektrik Stimülasyon Cihazı
Hastaların kayıtlarını günlük düzende tutmak, önceki tedavilere
ait değerlere ulaşmak ve kişiye özgü tedavi programı oluşturmak
üzere geliştirilmiştir. Bunlara ek olarak bu cihazla çalıştırılacak olan
kasın fizyolojik özellikleri analiz edilerek kasa uygun stimülasyon
değerleri otomatik olarak oluşturulabilir. Elektroterapi ve aktif ça-
lışmayı birleştirerek en etkili tedaviye olanak sağlar. Cihaz temel
olarak atrofinin önlenmesi, kas güçlendirme, kas gevşetme ve
ağrının azaltılması etkileriyle ön plana çıkmaktadır.
Bu egzersiz aletleri “basınçlı hava direnci” prensibiyle çalışmakta-
dır. Cihazlar akıllı kart sistemine sahiptir. Bu sistemle; kullanıcının
idman seansları kayıt altına alınmakta ve gelişmeleri ile ilgili çeşitli
ve destekleyici geri bildirimler sağlanmaktadır. Ayrıca tekerlekli
sandalye ile de kullanılabilmektedir.
Dünyadaki yeni teknolojik cihazlardaki gelişmeler takip edilmekte,
ihtiyaç duyulan cihaz ve yöntemler alınarak Merkezimizde hayata
geçirilmeye çalışılmaktadır.

A.Hikmet KAYAR
Uzm.Tbp.Alb.
TSK Reh.Bkm.Mrk.Bşk.lığı
13. Ayak Bileği Fonksiyonel Elektrik Stimülasyon Cihazı
Ayak bileğinde yukarı yönlü kas kuvveti olmayan hastalar için kul-
lanılır. Hasta ayağını yerden kaldırdığı anda devreye girer. Cihaz
ayak bileğini yukarı kaldıran kaslara elektriksel akım verir. Hasta
bu sayede takılıp düşmeden yürüme aktivitesini gerçekleştirir.
14. Kardiyak Efor Test Cihazı
Cihaz; kalp damar hastalıklarını araştırmak, kalp krizi geçiren
hastalarda risk belirlemek, eforla tansiyon yükselme derecesini

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 124 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı
“YAKIN TARİHİMİZİN YAŞAYAN CANLI TANIKLARI GAZİLERİMİZ”
Bize kendiniz hakkında bilgi verir misiniz?
Ben Ulvi BAYRAK, Malul gaziyim. 1977 yılında Kocaeli’de doğ-
dum. Liseyi yine Kocaeli’de bitirdim. Babamın seraları vardı ve
ticaretle uğraşıyordu. Ben de liseden sonra, bir an önce askerliği-
mi yapıp babamın yanında kendi işimizle ilgilenmeyi planlıyordum.
Bu nedenle askerlik çağım geldiğinde hemen askerlik şubesine
başvuruda bulundum. Askerlik şubesinde gönüllü olarak doğuya
gitmek istediğimi söyledim. Acemiliğimi Isparta’da yaptıktan sonra
Şubat 1997’de Kayseri Zincidere’ye askerlik görevime devam
etmek üzere gittim.
Nasıl gazi olduğunuzu kısaca anlatır mısınız?
Askerliğim sırasında birliğim Hakkari Dağlıca’ya Nisan 1997
tarihinde taşındı. Kaydırma birlik olarak gittiğimiz Hakkari Dağ-
lıca’da intikal halindeyken tuzaklı mayın patlaması sonucunda
30.08.1997 tarihinde yaralandım. Yaralanma anında yürürken bir
anda havaya uçtum ve yere düştüm. O anla ilgili olarak sadece
ağzımdan dişlerimin döküldüğünü hatırlıyorum. Daha sonrasında
kendimi kaybetmişim.
Tedavi süreciniz hakkında bilgi verir misin?
İlk yaralanma anında Diyarbakır’a götürülmüşüm. Burada bir gece
kaldıktan sonra 31.08.1997 tarihinde Ankara’ya, GATA yoğun
bakım ünitesine getirilmişim. Burada 1 ay boyunca yatmışım.
Bilincim kapanmasın diye hemşireler başımda sürekli nöbet
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
tutmuşlar. Kendime geldikten sonra, yaralanma anında dişlerim
ve çenem dağıldığından 6 ay yemek yiyemedim, sıvı yiyeceklerle
beslendim. Bu süreç sonrasında kendime geldiğimde, tedavilerim
halen devam ederken gözlerimde bant olduğunu zannediyordum.
Kimseye de ‘‘Ben gözlerimi mi kaybettim?’’ diye soramadım. Yak-
laşık bir hafta sonra bir psikiyatrist yanıma geldi ve gözlerimin
göremeyebileceğini söyledi. O anda gözlerim ile artık dünyaya
bakamayacağımı anladım.
Askere gitmeden önce memleketimde, yaşlı ve gözleri görmeyen
kişilerin karşıdan karşıya geçmesine yardım eder, kendimi onların
yerine koymaya çalışırdım. O zaman bu durumda yaşamanın ne
kadar zor olacağını düşünürdüm. Ancak insanın başına geldiği za-
man Allah sabrını ve dayanma gücünü veriyormuş meğer.
Çene, ağız, diş yararlanması ve gözlerimin görmemesi nedeniyle
tedavilerim 8 yıl ( 1997-2005) boyunca devam etti. Bu süreçte
toplam 18 ameliyat geçirdim.
Tedavi sürecinde neler hissediyordunuz?
Önceleri büyük bir boşluk hissi vardı. Tek düşüncem bir an önce
tedavilerimin bitmesi ve ailemin yanına dönmekti. Kendimi topar-
ladıktan sonra ise dışarıya çıkmak yerine daha çok eve kapandım.
Evden dışarıya çıktığımda da sadece GATA’ya gitmek istiyordum.
Kendi evimden sonra ikinci ev olarak GATA’yı görüyordum. Orada
beni anlayan insanların olduğunu biliyor ve hissediyordum.
Yaşamımda bazı süreçler çok hızlı ilerleme göstermiştir.
30 Ağustos 1997’de yaralandım. Askere gitmeden önce şimdiki
eşimle tanışıyorduk. Ben yaralandıktan sonra eşimin ailesi evlen-
memize karşı çıktı kısaca beni istemediler. Bende eşimin de rızası
ile benden küçük iki kardeşimle birlikte eşimi kaçırdım. Zaten ya-
ralanma sonrasında beni hayata bağlayan en önemli unsur eşim
ve çocuklarım oldu. Eşimin anlayışlı olması ve beni desteklemesi
bütün bu yaşanan sıkıntıları atlatmamda büyük destek sağladı.
Bunun yanında beni hayata bağlayan ikinci bir yerde TSK Rehabi-
litasyon ve Bakım Merkezi oldu.
Bu katkı nasıl gerçekleşti biraz anlatır mısınız?
TSK Rehabilitasyon Merkezi’nden 2003 yılının Mayıs ayın-
da Mesleki Rehabilitasyon Biriminde görme engelliler için
125 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı
düzenlenen kursa davet edildim. Bu kursa çok istekli geldim. Ni-
tekim kurs sürecinde bilgisayar, satranç, bastonla yürüyüş eğitimi
verildi.
Bilgisayar kullanımıyla birlikte internete girebilmeye başladım.
Kurs bitiminde, bizim dünyayla iletişimimizi sağlayan konuşan
bilgisayarlar Kuvvet Komutanlıklarınca hediye edildi. Bağımsız
yürüme eğitimi ile birlikte bastonla yürüyüşü öğrendim, o eğitim
sonunda yanımda birisi olmadan dışarıya çıkabildim.
Bütün bunlar bana ikinci bir hayata başlamamda en büyük katkıyı
sağladı. Kendime olan güvenimi tekrar kazanmama yardımcı oldu.
Keşke bu tür hizmetler ilk yaralandığım zaman olsaydı. Yaralanma
sonrası 5 yıl boyunca, evlilik harici beni hayata bağlayan bir şey
olmadı. Benim TSK Rehabilitasyon Merkezi’ne davet edilmem ve
burada bana verilen eğitim, hayatımı çok olumlu yönde etkile-
miş oldu. Sonra ben yine bu merkez aracılığı ile işe başladım.
İş hakkımı çalışamayacağımı düşündüğüm için kardeşime ver-
miştim. Daha sonra, bir şeyleri başarıp bağımsız hareket ettiğimi
gördükçe kendime olan güvenim arttı ve çalışmaya karar verdim.
O zamanlarda Merkez Başkanı olarak görev yapan Fahir ALTAN
“YAKIN TARİHİMİZİN YAŞAYAN CANLI TANIKLARI GAZİLERİMİZ”
Bize kendiniz hakkında bilgi verir misiniz?
Ben Bayram ÜNAL, malul gaziyim. 1973 yılında Niğde’de doğ-
dum. İlkokulu ve Ortaokulu Niğde Kitreli Köyünde okudum. Kö-
yümüzde lise olmadığından ve imkânsızlıklardan dolayı daha fazla
okuyamadım. Dokuz kardeştik. Hangi birimiz okuyabilecektik ki.
İstanbul’a gittim. İstanbul’da inşaat işinde, kaynakçılık yaparak
geçimimi sağlamaya başladım. İstanbul’da şantiyelerde, bekar
evlerinde kaldım. Ortalama 4-5 sene inşaat işlerinde çalıştım.
Bu sırada askerlik muayenesi geldi. Acemiliğimi Isparta 2’nci Ko-
mando Tabur’unda kırk beş gün yaptım. 1993 yılının Nisan ayı
ortalarında askerlik görevime usta birliğim olan 57’nci Komando
Taburu Sarıkamış/Kars’ta devam ettim.
Nasıl gazi olduğunuzu kısaca anlatır mısınız?
Usta birliğim olan 57’nci Komando Taburu Sarıkamış’a ilk git-
tiğimde burada askerlik bitmez diye aklımdan geçirdim çünkü
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Paşa’nın yönlendirmesi ve TBMM Başkanının yardımlarıyla Milli
Saraylar İpekli Halı Fabrikasında çalışmaya başladım. 11 yıldır
Kocaeli Hereke arasını otobüsle tek başıma gidip gelebiliyorum.
Ben bu saatten sonra çocuklarım için yaşıyorum. Çocuklarımın
psikolojisi benim için çok önemli. Çocuğumun okul ve sınıfında
öğretmenlerinde desteğiyle “gazilik nedir, şehitlik nedir” bunların
anlatılmasına ve anlaşılmasına çabalıyorum. Çocuklarım arkadaş-
larına “Benim babam gazi, o bir kahraman” diyor. Bunun bizden
sonra gelen nesillerinde bu konuda bilinçlenmesi için çok önemli
bir nokta olduğunu düşünüyorum.
Son olarak; hayatta kanaatkâr olmak gerektiğini düşünüyorum.
Dertsiz insan olmadığına ve hayata olumlu bakmanın bizlere bir
artısı olduğuna inanıyorum. Bu vesileyle de benim hayata tutun-
mamda büyük katkısı olan eşim Firdevs ve TSK Rehabilitasyon ve
Bakım Merkezi ekibine sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.
Sinem AKSU
Sosyal Hizmet Uzmanı
TSK Reh. ve Bkm.Mrk.Bşk.lığı
nizamiyede nöbet tutan askerlerin yüzü kar yanığı sebebiyle es-
merleşmişti. Usta birliğim gezici bir birlikti. 20 gün sonra 3’ncü
bölükte göreve başlayacağım belirlendi. Bölüğüm belirlendikten
sonra devam eden operasyonlara çıkmaya başladık. Operasyon-
larda arama tarama yapılıyordu. 1993 yılında Temmuz ayında Ağrı
Dağı’nda çatışmada omuzumdan ve sağ gözüme yabancı bir ci-
sim gelmesi sonucu yaralandım. Askeri hastanelerdeki tedavilerim
ve hava değişimi sonrası tekrar birliğime döndüm. Bir süre ope-
rasyonlara çıkarılmadım. Askerliğimin bitimine yakın izne çıktım.
İzin dönüşü operasyona çıktık. 1994 yılının yine bir Temmuz ayı
akşamıydı. Kars Kağızman’da pusuya düşürüldük. 13 arkadaşımı-
zı şehit verdik. O gecenin sabahı teröristlerin kaçması sonrasında
şehitlerimizi kaldırırken, şehit arkadaşımızın altına yerleştirilen ma-
yının patlaması sonucu yaralandım. Benimle beraber patlamada
altı arkadaş yaralanmıştık. Durumu en ağır olan bendim.
126 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı

Tedavi süreciniz hakkında kısaca bilgi verir misiniz?
İlk yaralanma anında helikopterle Erzurum’a getirildik. Erzurum’da
hangi hastaneye götürüldüğümü bilmiyorum. Sedyeye alındığımı
ve elbiselerimin makasla kesildiğini hatırlıyorum. Ertesi gün oda-
da gözlerim sarılı yatıyordum. Erzurum’da bir hafta kaldım. Ailemi
arayıp yaralandığımı haber verdim. GATA’da Göz Kliniğine sevk
edildim. Burada yattığım sırada gözlerimden operasyon geçirdim
ancak doktor ‘‘artık göremeyeceğimi, yapılacak bir şey olmadı-
ğını” söyledi. İki ay hava değişimi ile evime gönderildim. Hava
değişimi sonrası 1994 yılının Ekim ayında tekrar GATA’ya geldim.
Kesin işlem süreci başladı. 10 Ekim 1994 tarihinde kesin işlem
raporu ile ‘’Askerliğe Elverişli Değildir’’ kararı alarak memleketime
döndüm.
Tedavi sürecinde neler hissediyordunuz?
İlk zamanlarda yüzüme dokunmaktan ve dokunulmasından ra-
hatsız oluyordum. Başka doktorlara da gittim. Olumlu bir cevap
alamadım. Memlekete döndüm. Memlekete döndüğümde sürekli
evde kaldım. Evden hiç çıkmadım. İlk maaşımı aldığımda çok gü-
cüme gitti. Çünkü henüz yirmi bir yaşındaydım ve üretken bir in-
san olacakken emekli olma hali bende bir burukluk yarattı. Hayat-
la barışık biri olduğum ve aile kurduğum için bu süreci daha kolay
atlattım. 2000 yılında komşumuzun gelininin kardeşi olan eşimle
tanıştırıldım ve evlendik. 2001 yılında oğlum Barış, 2003 yılında
kızım Sevilay, 2006 yılında Gökçe doğdu. Bunun yanında TSK
Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi kendimi geliştirmemde, gözle-
rim görmese de ufkumun aydınlanmasında bana yardımcı oldu.
Bu katkı nasıl gerçekleşti biraz anlatır mısınız?
2003 yılında TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı-
na çağrıldım. Burada bilgisayar, satranç, bağımsız hareket, müzik
kursları almak için üç ay kaldım. 2003 yılında ilk defa bastonu
elime aldım. Ayrıca Gollball takımına katıldım. Bilgisayar kurslarına
katılarak bilgisayarımı geliştirdim.
2012 yılında Niğde’den Ankara’ya taşınma kararı aldık. Ankara’ya
gelme sebebim çocuklarımdı. Köyümüzde okulların yetersizliği,
sosyal aktivitelerin olmaması gibi sebeplerle geldik. Ankara’ya
ve TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı’na gelmiş
olmaktan memnunum. Bu sayede bağımsız yürüme eğitimi ile
birlikte bastonla yürümeyi öğrendim.
TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi’nin bizlere sağladığı faali-
yetlerden faydalanmaya başladım. Şu anda da 29 Aralık 2014
tarihinde hizmete giren görme engelliler atıcılık takımında (havalı
tüfek) dört arkadaşla birlikte çalışıyoruz. Turnuvalara katılmak için
federasyondan onay bekliyoruz. Eğer turnuvalara katılabilirsek ba-
şarılar elde edebileceğimize ve çalışma azmimizi destekleyeceği-
ne inanıyoruz. Bu çalışmalar bana anlık değil programlı yaşamanın
gerekliliğini öğretti.
Hayatla barışık olmama rağmen yaralanma sonrası eve kapanmak
zorunda kaldım. TSK Rehabilitasyon Merkezi benim yeni uğraşı-
lar kazanmama ve ailemle birlikte hayatta bizi mutlu edecek yeni
şeyler öğrenmeme vesile oldu. Kendimle birlikte eşimin, çocuk-
larımın da iyi ve mutlu olduğunu bilmek bana güven ve yaşam
enerjisi veriyor.
Son olarak söyleyeceklerim şunlar: İnsanoğlunun başına herşey
gelebilir. Allah baş edemeyeceğimiz dertler vermesin. Her şey biz
insanlar için. Bu yüzden göremeyeceğimi öğrendiğimde de haya-
ta ve insanlara küsmedim. Yapabileceğimiz çok şey var. Yeter ki
isteyelim ve bunun için çaba harcayalım. Bu vesileyle de benim
hayatıma büyük katkıları olan TSK Rehabilitasyon ve Bakım Mer-
kezi ekibine sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.
Seçil KAYNAK
Sosyal Hizmet Uzmanı
TSK Reh. ve Bkm.Mrk.Bşk.lığı

“YAKIN TARİHİMİZİN YAŞAYAN CANLI TANIKLARI GAZİLERİMİZ”

Bize kendiniz hakkında bilgi verir misiniz?
Ben Em.P.Er. Mustafa AMAÇ, 19.11.1992 yılında
Suruç /Şanlıurfa’da doğdum. İlk ve ortaokulu Suruç’ta okudum.
Çeşitli nedenlerle eğitim hayatıma devam edemedim ve ortaöğ-
retim mezunuyum. Ailem çiftçilikle geçiniyordu. 9 yaşındayken
aileme yardım amacıyla pamuk toplamaya giderdim. Daha sonra
Şanlıurfa’da fazla iş imkânı olmadığı için Gaziantep’e taşındık. 15
yaşında aileme maddi destek sağlamak amacıyla Gaziantep Şe-
ker Fabrikasında işçi olarak çalışmaya başladım. 5 yıl çeşitli sek-
törlerde (şeker, matbaa ve tekstil) çalıştıktan sonra askerlik çağım
geldiği için askerlik görevimi yapmak üzere askerlik şubesinden
çağrıldım.
Nasıl gazi olduğunuzu kısaca anlatır mısınız? vimi yapmak için gönderildim. 75 gün acemi askerliğimi yaptıktan
sonra usta birliği olarak Şırnak / Uludere / Şenova / Sokuna tepe
Gaziantep Şehitkâmil Askerlik Şubesinden Jandarma Er olarak
üst bölgesinde Piyade Er olarak görevlendirildim. 01.11.2012
Serinyol / Hatay askeri birliğine acemi asker olarak vatani göre-

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 127 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı

yılında üst bölgesinde operasyon sırasında bölücü terör örgütü Merkezimizde sizi etkileyen şeylere örnek verir misiniz?
mensuplarının döşediği mayına basma sonucunda yaralandım.
TSK’nın güzide kurumlarından biri olan TSK Rehabilitasyon ve Ba-
Mayına bastığım esnada büyük patlama sonucu havaya sıçradım
kım Merkezi’nde bizim için düzenlenen faaliyetler unutulmadığımı-
ve yere düştüm. İlk olarak ayağıma baktım, sol ayağımın kanlar
zı göstermekte ve sıkıntılarımızdan uzaklaşarak moral bulmamızı
içinde olduğunu gördüm. Yanımdaki arkadaşımın da gözüne şa-
sağlamaktadır.
rapnel parçasının saplanması nedeniyle gözü kanıyordu. O sırada
yanıma, bölük komutanı geldi. Yanımda sürekli bana destek oldu
ve helikopter istedi.
Tedavi süreciniz hakkında bilgi verir misiniz?
Helikoptere bindirildikten sonra bayıldım, uyandığımda olayın
üzerinden 3 gün geçtiğini, olay sonrasında önce Şırnak Askeri
Hastanesi götürüldüğümü, ilk müdahaleden sonra GATA Askeri
Hastanesi Yoğun Bakım Servisi’ne tedavi için ambulans helikopter
ile gönderildiğimi öğrendim. Yanımda sürekli bana destek olan
bölükten görevli gönderilen bir başçavuş vardı ve benimle yak-
laşık 1,5 ay kadar kaldı. Tedavim boyunca yardımcı oldu. GATA
Askeri Hastanesi Yoğun Bakım Servisi’nde 5 gün kaldıktan sonra
Plastik Cerrahi Kliniği Yoğun Bakım Servisi’ne geçtim ve yaklaşık
3 ay tedavim devam etti. Bu tedavilerim esnasında sol ayağımın Sporu özellikle de futbolu çok sevdiğim için bir malul gazi ar-
bilekten aşağısının kesildiğini ve üst bölgesinde de kırık olduğunu kadaşımla ampute futbol takımının maçını izlemeye gittiğimde
öğrendim. Ayrıca bacağımda demirler olduğunu görünce endişe- takımın koçu ile tanıştım. Onun yönlendirmesiyle ampute futbol
lendim. Toplam 6 ay ortopedi kliniğinde tedavi gördükten sonra ile ilgilendim. Şimdi lisans işlemlerim sürüyor. Bacağımdaki sıkıntı
fizik tedavi görmem ve protez yaptırmam gerektiği belirtilerek TSK nedeniyle bir süre ara vermiş olsam da ampute futbol aracılığıyla
Rehabilitasyon ve Bakım Merkezinin varlığından bahsedildi. Böy- spor yapabiliyor olmak, sosyal hayata adaptasyonum açısından
lece TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi’ne geldim. bana olumlu katkıları olmuştur.
Bu kapsamda bu imkânları bize sunan TSK Rehabilitasyon ve Ba-
kım Merkezi’ne ve Spor Kulübü’nü kuran, çeşitli branşlarda yapıl-
masını sağlamaya çalışan ve gelişmesini destekleyen tüm emeği
geçenlere teşekkürler…

TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Ampute Rehabilitasyon

Kliniği’ne Eylül 2013 tarihinde ilk kez yatış yaptım. Yatış yaptığım
esnada çift kanedyen ile yürüyebiliyordum, bacağımda kırık vardı
ve refakatçiye ihtiyaç duyuyordum. Tedavim yaklaşık bir yıl sürdü.
Bu süreçte hava değişimlerine gidip, geldim. Tedavilerim sonu-
cunda ‘‘TSK’da Görev Yapamaz’’ kararı aldım. Fizik tedavim halen
devam etmekte olup, protezim yapıldı ve kırık bacağım kaynadı.
Son olarak ne söylemek istersiniz?
Tıbbi tedavilerimin yanında hem psikolojik sıkıntılarımın giderilme-
Tedavi sürecinde desteklerini hiç eksik etmeyen, beni hiç yalnız
si, hem de sosyal hayata uyum sağlayabilmem için sosyal hiz-
bırakmayan; başta ailem olmak üzere, görev yaptığım birliğimdeki
met uzmanı ve psikologdan destek aldım ve her istediğim zaman
arkadaşlarım ve komutanlarıma, hastanede tanıştığım diğer gazi
yanlarına gidebiliyor olmak bana moral ve destek verdi. Hastane
arkadaşlarıma ve TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi‘nde gö-
sürecinde tedavide kullanılacak tıbbi malzemelerin alımı, ödemesi
revli tüm personele çok teşekkür ederim.
vb. konular, emeklilik öncesinde ve sonrasında verilen haklar ve
bunların kullanılması konusunda sosyal hizmet uzmanlarının bü- Burcu ÖZDEMİR / Sosyal Hizmet Uzmanı
yük yardım ve desteğini gördüm. TSK Reh. ve Bkm.Mrk.Bşk.lığı

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 128 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı
TSK Ankara Özel Bakım Merkezi’nde kalmakta olan Melek
BEK ile Sosyal Çalışmacı Senem Yay’ın yaptığı söyleşiyi siz-
lerle paylaşıyoruz.
S.Y.: Melek Hanım ailenizden ve çocukluğunuzdan biraz
bahseder misiniz?
M.B.: 1933 İstanbul doğumluyum. Emekli bir baba ve ev hanımı
bir annenin çocuğuyum. Babam Yüzbaşı rütbesindeyken emekli
olmuş. Emekli olduktan sonra Beyoğlu’nda muhtarlık yapmış. 4
ağabeyim var. Babamın ilk eşinden olan iki ağabeyim şehir dışın-
da çalıştıklarından diğer iki ağabeyim askeri okulda okudukların-
dan küçük yaşta evde annem ve babamla yalnız kalmışım. Annem
hastalanıp üst üste ameliyatlar geçirdiğinden evde çoğu işi ben
yapıyordum. Beş altı yaşlarındayken sobanın üstünde anneme
çorba pişirdiğimi hatırlıyorum.
Çocukluğumdan beri sanatın hemen her dalına ilgim vardı. Re-
sim yapmayı, şiir yazmayı ve müziği çok severdim. Evin küçük
çocuğu olduğumdan ağabeylerim boyalar alıp getirirlerdi bana.
Bir keresinde yolda boya bulmuştum. Hemen eve gelip onunla
resim yaptım. Ancak bulduğum sulu boyaymış ve ben kurumasını
beklemediğim için deftere yapışmıştı ve resmim bozulmuştu. Çok
ağladığımı ve ağabeylerimin üzülmemem için bana boya alacak-
larını söylediklerinde çok mutlu olduğumu hatırlıyorum.
S.Y.: Resim yapmaya devam ettiniz mi peki?
M.B.: Evet devam ettim hatta ortaokulda iken öğretmenimiz
benim yaptığım resimleri ayırır ve yıl sonu sergilerinde kullanırdı.
Beni yatılı öğretmen okuluna göndermek istedi. Ancak annem
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
evin tek kızı olduğum için yatılı okutmayı istemedi ve kabul etme-
di. Öğretmenim ortaokuldan ayrılırken resim yapmayı sürdürmemi
özellikle istemişti benden.
S.Y.: Müziğe karşı olan ilginiz ne zaman başladı?
M.B.: İlkokul beşinci sınıfa giderken mahallemizde akordion çalan
biri vardı ve ben akordionun sesine hayrandım. Okula giderken
akordion sesini duyduğumda resmen büyülenirdim ve binanın
önünde durup müziği dinlerdim. Okuldan döndüğümde anneme
yalvarırdım bana akordion almaları için. Ancak akordion için çok
küçük olduğumdan bana keman almaya karar verdiler. Bir de ço-
cuklara ders veren bir hanımı ders vermek için tuttular. Ancak
ben derslere başladıktan sonra karnem kötü geldi yaklaşık beş
ya da altı tane zayıfım vardı. Ondan sonrada annemlerin isteği ile
müzik derslerini bırakmak zorunda kaldım. Müziğe karşı olan ilgim
böylece bitmiş oldu.
S.Y.: Melek Hanım lise ve üniversite yıllarınızdan biraz
bahseder misiniz?
M.B.: Lise birinci sınıftayken babamı kaybettim. Ondan sonra sı-
kıntılar biraz daha arttı tabi. Küçük bir muhitte yaşadığımızdan ar-
kadaşlarım gezerken laf söz olmasın diye ben dışarı çıkamazdım.
Okul dışındaki zamanlarda evde kalır ve el işleriyle uğraşırdım.
Liseden sonra İstanbul’da Kimya Mühendisliği bölümünü kazan-
dım. Derslerimde iyiydi ancak rahatsızlandığımdan annem beni
okuldan almak istedi. Üniversiteye giderken de resim yapma-
ya devam ediyordum. Ayhan diye bir hocam vardı, defterimin
arasında bir gün yaptığım resimlerden birini görmüş ve şöyle
demişti bana; “Sen burada yazık ediyorsun kendine niye aka-
demiye gitmiyorsun”. Bunun üzerine annemin isteğiyle kimya
129 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı

mühendisliğinden ayrıldıktan sonra Güzel Sanatlar Akademisi’nin niyle bana kızması sonucunda şiir yazmayı bıraktım. İçimden geli-
sınavlarına girdim kazandım ve böylece okula başladım. yordu, yazmak ancak dayımı üzmemek için yıllarca şiir yazmadım.
Sonra tekrar yalnızlıkla beraber şiir yazmaya başladım. Burada
S.Y.: Güzel Sanatlar Akademisi’nde okuduğunuz yıllarda
da resim ve şiir çalışmalarımı devam ettirme şansım olduğu için
ilginç bir anınız var mı?
ayrıca çok mutluyum.
M.B.: Güzel Sanatlar Akademisi’nde Afiş Bölümümde okuyor-
dum. Zeki Müren de Kumaş Desenleri Bölümünde okuyordu.
Beni çok severdi ve benimle ilgilenirdi. Hatta bir gün bana “niye
bu kadar içine kapanıksın, herkes gezmelere gidiyor, sana araba
vereyim sen de gez” diyerek takılmıştı.

S.Y.: Şiirlerinizden birini bizlerle paylaşabilir misiniz?

M.B.: Tabi ki defterler dolusu şiirim var seçmek zor olacak ama
Emrine Bağlı şiirimi sizlerle paylaşabilirim.
EMRİNE BAĞLI
Bir şarkı dolanmakta,
S.Y.: Güzel Sanatlar Akademisini bitirdiniz mi? Dilime neden?
M.B.: İkinci sınıfa geçtiğimde annem ameliyat oldu ve benim Sabah sabah geçmişten.
yanında olmam gerektiğinden bir süre okula gidemedim. Sonra
Sadece birazı,
devamsızlıktan kaydımı sildiler okuldan.
Seni sevmelere hiç doyamadım der.
S.Y.: Melek Hanım sonraki yaşamınız nasıl şekillendi?
Başı neydi bir tanem,
M.B.: İki kez üniversiteye gidip hastalıklar yüzünden bırakmak
zorunda kalmıştım. Sonrasında da bir daha böyle bir girişimim Sonuysa ne der?
olmadı. İstanbul’da annemle yaşamaya devam ettim. Daha sonra Hiç aklıma gelmiyor,
çeşitli sebeplerle iki dayım da bizimle yaşamaya başladılar. An-
nem öldüğünde 48 yaşındaydım. O zamana kadar hiç ayrılmadık Feryadı figan
annemle. Annem öldükten sonra da dayılarıma bakmaya devam Ama haykırıyorum
ettim. Ağabeyim emekli olduktan sonra o da yanımıza yerleşti ve
ona da baktım. Hayatımın büyük çoğunluğu aile üyelerine bak- Herkese karşı
makla geçti diyebilirim. Ben sana doymazdım,
S.Y.: Çalışma hayatınız oldu mu? Doymasın eller.
M.B.: 12 sene PTT de çalıştım. Önce şehirlerarasında çalıştım. Garibin icazeti
Ondan sonra gece uykusuzluğunu vücudum kaldıramadığı için ra-
hatsız olmaya başladım ve muhasebe bölümüne geçtim. İki sene Emrine bağlı.
kadar da muhasebe bölümünde çalıştım. S.Y.: Melek Hanım buradan bahsetmişken Özel Bakım
S.Y.: Melek Hanım çok güzel şiirler yazdığınızı biliyoruz, Merkezi’ne gelmeye nasıl karar verdiniz?
biraz da bu yönünüzü anlatabilir misiniz? M.B.: İstanbul’da ağabeyim ile beraber yalnız kalınca yeğenim
M.B.: Resim ve müziğe olan ilgim gibi şiire olan merakım da Nejat BEK kendisi de Ankara’da yaşadığından buraya gelmemi-
çocukluğumda başladı. İlkokula başladığım yıllardan beri şiir yazı- zi istedi. Bizde İstanbul’dan ayrılarak Ankara’ya yerleştik. Sonra
yorum. Bir ara dayımın şiirlerimi bulması ve yazdığım şiirler nede- bir dönem yeğenimin Erzurum’da görev yapması ve ağabeyimin
rahatsızlanması nedeniyle Erzurum’a gitmek durumunda kaldık.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 130 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı
SPORCUNUN ZEKİ ÇEVİK VE DİMDİK DURANI: MİLLİ GÜREŞÇİ İSMAİL AKÇAY
2014 yılında TSK Ankara Özel Bakım Merkezi’nde kalmaya
başlayan hem müsabakalarda kazandığı derecelerle hem de
antrenörlüğü ile Türk sporunun ve ülkenin tanıtımına katkıları
büyük olan Em.Alb İsmail AKÇAY ile sosyal çalışmacı Öznur
GÜNİ tarafından yapılan söyleşi ile yaşamına dair anılarını bu
satırların sığabilecek kadar olanını paylaşmaya çalışacağız.
Ö.G.: İsmail Bey Öncelikle bize biraz kendinizden bah-
seder misiniz?
İ.A.:1931 yılında Yozgat’ın Bahadın köyünde doğdum. Dokuz
kardeş büyüdük. Köyde ailemle birlikte yaşıyordum. 1939 sene-
sindeki büyük deprem sonrasında hem köyümüz hem de okulum
dümdüz oldu. Ankara’da yaşayan amcam Ali AKÇAY’ın hiç çocu-
ğu yoktu. Bu yüzden beni okumam için yanına aldı ve ben ilkokulu
Ankara’da bitirdim
Ö.G.: Amcanızın dokuz kardeş içinden özellikle sizi oku-
manız için yanına almasının özel bir sebebi var mı?
İ.A.: Benim babamın bir ağabeyi Çanakkale savaşında sancaktar
olarak bir elinde sancak diğer elinde silah, düşmanla boğuşurken
İngiliz kurşunu ile şehit olmuş. Ben amcamın bu kahramanlıklarını
köy meydanlarında, kahvelerinde duyarak büyüdüm. Ölen amca-
mın adı da İsmail olduğu için Ankara’da yaşayan amcam özellikle
benim okumam için yanına almış.
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
Tekrar Ankara’ya dönüş yapacağımız zamanda Özel Bakım Mer-
kezi yeni açılmıştı ve ağabeyimle buraya 2008 yılında yerleşmeye
karar verdik. Huzurevleri ile ilgili hiçbir fikrim yoktu ve ne ile karşı-
laşacağımı da bilmiyordum. Fakat geldikten sonra güzel bir ortam
gördüm. Burada çok huzurlu ve mutluyum. Verdiğim bu karardan
dolayı hiç pişmanlık duymadım. Böyle bir yerde kalmanın herkese
nasip olmasını dilerim. Ayrıca TSK’ya ait bu tür merkezlerin sayı-
sının artmasını umarım.
Senem Yay
Sosyal Çalışmacı
TSK Ankara Özel Bakım Merkezi
Ö.G.: Peki asker olmak fikri sizde nasıl oluştu?
İ.A.: Amcamlarla birlikte Topraklık’ta otururken, yan komşumuz
Şemsettin abi hukuk fakültesinde öğrenciydi. Ben Kuleli nedir?
Askeri öğrenci nedir? Bilmiyordum. Mahalleden rugan palaskalı,
lacivert elbiseli, apoletleri olan bir öğrenci geçti. Bu kimdir? diye
sorduğumda. Bana “Kuleli Askeri Liseli; böyle bir tane Bursa’da
bir tanede İstanbul’da var ama sen daha ilkokulu yeni bitirdin”
dedi. Bunun askeri ortaokulu olduğunu da söyleyince beraber
dilekçe yazdık ve Çankaya’daki askerlik şubesine verdik. Aradan
1.5 ay kadar süre geçtikten sonra sınav için çağırıldım. Sınava
yaklaşık 2000 kişi giriyordu İlk soruda neden subay olmak is-
tediğimizi yazmamızı istediler. Bunun üzerine ben de “bir köylü
131 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı
çocuğu olarak alay sancaktarı Çanakkale’de şehit olan amcamın
intikamını almak için, şerefli Türk ordusunun saflarına girmek is-
teyen fakir bir köylü çocuğuyum” diye yazdım. Edebiyat hocası
bunu okuyor ağlıyor ve kağıdı alıp okul komutanına okuması için
götürüyor. Okul komutanı da yazdıklarım karşısında duygulanıyor
ve “bu çocuğu diğer sınavlarına bakmadan derhal okula alın diye
emir veriyor. Benim subay olmamın temelleri de böylelikle atıl-
mış oluyor. 1949’da ortaokulu bitirdim, aynı senede Kuleli Askeri
Lisesine oradan da Kara Harp Okuluna gittim. 1957 senesinde
topçu subayı olarak Kara Harp Okulundan mezun oldum. Ben
topçu subayı olarak mezun olduktan sonra TSK Spor Okulu açıldı
Ö.G.:Peki spora olan ilginiz nasıl başladı?
İ.A.: Benim topçu subayı olarak harp okulundan mezun oldu-
ğum sene Silahlı Kuvvetler Savaş Beden Eğitimi ve Spor Okulu
açıldı. Oraya Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeni yapmak için altı
teğmen almak gerekiyordu. İki sene bu okulda okuduktan sonra
Gazi Üniversitesi’nin Beden Eğitimi bölümünde sınava tabi tutul-
duk. Gazi’den mezun olacak 300 öğrenciyle birlikte bütün spor
dallarında biz altı teğmen birinciliği paylaştık. Oradan aldığımız
diplomalardan sonra Topçu sınıfından Beden Eğitimi Öğretmenliği
sınıfına geçtim. İlk tayin yerim Konya Subay Okulu oldu.
Ö.G.: Bu kadar başarılı bir eğitimin sizin yaşamınızdaki
yansımaları nasıl oldu?
İ.A.: Sporun birçok branşı ile yakından ilgiliyimdir. Almanya’nın
Münih Santofen Spor Okuluna gönderildim ve buradaki eğitimimi
de başarı ile tamamladım. Almanya’da Judo Federasyonunca dü-
zenlenen kursa katıldım ve kurs sonunda yapılan müsabakalarda
birinci oldum. Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde, çeşitli spor dallarında
kondisyon çalışmalarında bulundum ve buna ilişkin bir kitap yaz-
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ
dım. Ayrıca spora ilişkin olarak yerel ve ulusal basında da çeşitli
makalelerim bulunmaktadır. En sonunda ata sporu Güreş tutkusu
daha ağır bastı. Dünya Şampiyonu olan Yaşar Doğu, Celal Atik,
Nasuh Akar gibi hocaların eğitiminden geçtim. 1953- 1954 yıl-
larında hem serbest hem de greko-romen güreş dallarında 73
kiloda Türkiye birincisi olduktan sonra Milli takıma girerek bir çok
müsabakada ülkemi temsil etme şerefini yaşadım. Bu tutkum
bana ve ülkeme birçok madalya, kupa, şilt, diploma ve ödüller
kazandırdı. 25 Avrupa Şampiyonası, 16 Dünya Şampiyonası, 22
Uluslararası Turnuva, 7 Balkan Şampiyonası yönettim. Montreal
Olimpiyatlarında, Akdeniz ile Dünya Üniversite Oyunlarında toplam
6 olimpiyatta bir Türk hakemi olarak görev yaptım. 1972 Münih
olimpiyatlarında hakemlik yaptım.
Ö.G.: Hep aktif olarak sporun içinde yer almışsınız. Aktif
sporu bıraktıktan sonra yaşamınızı nasıl yönlendirdiniz?
İ.A.: Aktif sporu bıraktıktan sonra antrenör ve hakemlik eğitim-
lerimi alarak 5 kıtada 25 yıl görev yaptım. Başarılarımdan dolayı
FİLA(Ulusaraarası Güreş Federasyonu) tarafından Onur listesine
alındım. Ayrıca Roma’da uluslararası istisnai FİLA Kokartlı Hakem
unvanım da bulunmaktadır. Güreş antrenörlüğü ve hakemliğinin
yanı sıra futbol, voleybol, basketbol, halter ve boks dallarında da
hakemliğim bulunmaktadır.
Başarılarımdan dolayı Gen.Kur. Bşk. Tarafından Kara Harp Oku-
lu’ndaki spor müzesinde adıma ayrılmış bir bölüm bulunmakta-
dır. Moğolistan’daki 1979 olimpiyatlarında tek Türk olarak ben
stadyumda bayrağımızı dalgalandırdım. 2003 yılında Gençlik ve
Spor Bakanlığı’nın önerisi ile adım memleketimde bir stadyuma
verilmiştir.
Ö.G.: Spor iç içe olmanın size kazandırdığı güzel hatı-
ralarda vardır elbette hafızanızda. Bunlardan bir kaçını
anlatabilir misiniz?
İ.A.: Elbette olmaz mı? ilk aklıma gelen eski Genel Kurmay Baş-
kanımız Yaşar Büyükanıt ile İlker Başbuğ ve Hurşit Tolon ile ilgili.
Yaşar Büyükanıt, 1960’lı yıllarda Harp Okulunda benim öğren-
cimdi. Okul yıllarına ait çok güzel hatıralarımız bulunmaktadır.
Yaşar Büyükanıt paşa daha sonra üst kademedeki subayların bu-
lunduğu ve tarafımı saat hediye ederek onurlandırdığı bir ortamda,
132 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı

Genelkurmay Başkanı olarak bu anısını kürsüden anlatmıştır. Ara-
mızda yaşanan bu hatırayı paylaşması ile orada bulunanlar içinde
gülmeyen kalmadı.
Çevik Bir paşada benden okul sancağını teslim almıştır. 1965
yılında da Hurşit Tolon paşa basketbol antrenörü olarak benim
emrim altındaydı. Birlikte basketbol takımına derece kazandırdık.
1979 yılında da kendi isteğim ile Askerlikten emekli oldum.
Ö.G.: Peki emekli olduktan sonra neler yaptınız?
Eşim kahveleri dağıtmak üzere odaya girince ben beğendiğimi
belirten işareti yaptım ve eşimle nişanlandık.1955 Ekim ayında
nişanlandık, 1957 yılında da mezun olduktan sonra evlendik. 57
sene aynı yastığa baş koyduk. İki kızımız bir oğlumuz oldu. Geçen
sene eşimi kaybettikten sonra ben buraya gelmeye karar verdim.
Ö.G.: Buradan gençlere bir tavsiyeniz var mı?

İ.A.: Askerlikte emekli olduktan sonra da spor yaşamındaki aktif-

liğim devam etti. 1989-1994 yılları arasında Çankaya Belediyesi
Meclis Üyeliği yaptım. Büyükşehir ve Çankaya Belediyesinde baş-
ta sporla ilgili olmak üzere birçok yönden hizmet verdim. Çevre,
kültür ve sosyal işler komisyonlarında görev yaparak Çankaya il-
çesinin mahalle ve semtlerinde spor alanlarının yapılmasına öncü
oldum. Büyükşehir Belediyesi’nde de spor koordinatörü olarak
görevlendirildim. Buradaki görevim esnasında çeşitli dallarda spor
kampları açılmasını sağlayarak gençlerin birbirleriyle kardeşlik ve
kendine güven içinde yaşamayı öğrenmelerine katkı sağladığımı
rahatlıkla söyleyebilirim. Ayrıca Makine Kimya Kurumu’nda da 11
yıl Yönetim ve Denetim Kurul Üyeliği yaptım.1983 ve 1987 genel
seçimlerinde kendi memleketim olan Yozgat’tan milletvekili adayı
oldum. Çok az bir oy farkı ile milletin vekili olma şansını kaçırdım.
Ö.G.: Spor yaşamınızda önemli bir yere sahip ancak ben
çocuklarınızın olduğunu da biliyorum.

İ.A.: Evet ben harp okulunda öğrenciyken yengem bana bir kom-
şumuzun kızı olan eşimi görmeye gittik. Yengemle kendi aramızda
kızı beğenip beğenmediğimi anlamak için gizli bir işaret belirledik.
İ.A.: Eşler birbirlerine dikkat etsinler. Bir evde bir erkeğin eşi
öldüğü zaman ikinci bir kayıp oluyor. Sonsuz, izah edilemez bir
yürek acısı içten çıkmayan bir yara. Eşimi kaybettikten sonra evde
kalamayacağıma karar vererek Türk Silahlı Kuvvetlerinin bu nadide
kurumunda kalmaya karar verdim ve şu anda burada yaşıyorum.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 133 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 TSK Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi Başkanlığı

Ö.G.: Peki TSK Ankara Özel Bakım Merkezi hakkında ne

düşünüyorsunuz?
İ.A.: Çok memnunum, her yönüyle; personeliyle, hizmetleriyle
dört dörtlük bir yer. Bir ara alışamayacakmışım gibi geldi ama şu
anda burada olduğum için çok mutluyum.
Öznur GÜNİ
Sos.Hiz.Uzm
Ankara ÖBM Bşk.lığı

Bize kendiniz ve rahatsızlığınız hakkında kısaca bilgi verir misiniz?

Ben, İbrahim GÜNEŞ.1960 yılında Iğdır’da doğdum. Devlet Su Merkezde aldığınız tedavi sağlık durumunuzu nasıl et-
İşleri’nde çalıştım ve 2008 yılında emekli oldum. Bel ağrısı şika- kiledi? Merkezimiz hakkında neler söylemek istersiniz?
yetiyle, hiç de uygun olmayan yöntemlere yönelerek birkaç kere
belimi çektirdim. Bu müdahalelerden birinin akabinde ne yazık
ki sinirlerim zedelenmişti. Belden aşağımda neredeyse tamamen
hissizlik oluşmuştu ve korkunç ağrılarım vardı. Kars Araştırma
Hastanesinde ameliyat oldum. Operasyon başarılıydı fakat uzun
süreli fizik tedaviye ihtiyacım vardı. Sağlık durumumdan haberdar
olan bir yakınımız bana TSK Rehabilitasyon Merkezinden bahsetti.
Ben de burada şifa bulacağıma inanarak geldim.

Merkezde tedavim Haziran 2015’de tekrar başladım. Tedavilerim

aynı yoğunlukta ve hızda devam ediyor. Buraya ilk geldiğimde
sedyedeydim. Şimdi koltuk değnekleri yardımıyla ayağa kalkıyor
ve yürüyebiliyorum. Doktorlarımın ve fizyoterapistlerimin söyledi-
ğine göre tedavim sayesinde çok daha iyi duruma gelebilecekmi-
şim. Buna ben de inanıyorum. Yukarıda Allah, aşağıda doktorum
ve fizyoterapistlerim sayesinde buradan yürüyerek çıkacağım.
Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Merkezdeki tedavi sürecinizi anlatabilir misiniz?
Başta Merkez Başkanı Celalettin Paşam olmak üzere, Baştabibi-
2014 yılının kış aylarında ambulansla Merkeze getirildiğimde
miz Kenan Hoca’ya, Doktorum Yasin Bey’e ve benimle fedakarca
durumum çok kötüydü. Sedyeyle geldiğim bu hastanede ayağa
ilgilenen Fizyoterapist Emre Bey’e sonsuz şükranlarımı sunarım.
kalmayı ümit ediyor ama karamsarlığımdan da kurtulamıyordum.
Her biri beni ayrı ayrı motive etmek için oldukça yakınlık göster-
Ameliyat sonrası filmlerimi ve sağlık durumumu değerlendiren
diler. Allah burada tedavi olan ve kalan Kahraman Gazilerimize de
doktorlar, benim için çok yoğun bir fizik tedavi programı plan-
acil şifalar versin. Onlar gözbebeğimiz. Bu tesise emeği geçen
ladılar.
herkese teşekkür ederim.
Her gün, egzersiz salonu, havuz, elektroterapi ve spor alanların-
Ayşen BASA
daki tedavilerime büyük bir azimle katıldım. Yorucu ve acılı eg-
zersiz çalışmalarımda beni çalıştıran, bana tedavilerimde eşlik Halk.İlş.Uzm
eden sağlık personeli her zaman çok sabırlı ve anlayışlıydı. Zaman TSK Reh.ve Bkm.Mrk.Bşk.lığı
zaman onları kırdım, çok zorladım. Çünkü tahammülsüz ve ıstırap
içindeydim. Fakat asla alınmadılar ve yılmadılar. Aksine bana
moral vermek için ellerinden geleni yaptılar. Beni başaracağıma,
ayağa kalkacağıma inandırmak için çabaladılar. Onların özverisi
beni bugünlere taşıdı. Tam üç buçuk ay Merkezde kaldım.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 134 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Deniz Harp Okulu 242’nci Yıl Mezunları Diploma Alma ve Sancak Devir Teslim Töreni

DENİZ HARP OKULU 242’NCİ YIL MEZUNLARI

DİPLOMA ALMA VE SANCAK
DEVİR TESLİM TÖRENİ
Hazırlayan •• Deniz Kuvvetleri Genel Sekreterliği

D eniz Harp Okulu 242'nci Dönem Teğmenlerin Diploma Alma ve Sancak Devir Teslim Töreni, Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük
Millet Meclisi Başkanı, Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Millî Savunma Bakanı, İçişleri Bakanı, Millî Eğitim Bakanı, Kuvvet Ko-
mutanları ile Jandarma Genel Komutanı ve diğer misafirlerin iştirakiyle 31 Ağustos 2015 tarihinde, Deniz Harp Okulu Komutanlığında
icra edilmiştir.
Törende; 10’u Misafir Askerî Personel ve ikisi bayan olmak üzere 223 Subay mezun olmuştur.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 135 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

Deniz Harp Okulu 242’nci Yıl Mezunları Diploma Alma ve Sancak Devir Teslim Töreni

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 136 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Deniz Astsubay Meslek Yüksek Okulu 125’inci Yıl Mezunları Diploma Alma ve Sancak Devir Teslim Töreni

DENİZ ASTSUBAY MESLEK YÜKSEK OKULU

125’İNCİ YIL MEZUNLARI DİPLOMA ALMA
VE SANCAK DEVİR TESLİM TÖRENİ

Hazırlayan •• Deniz Kuvvetleri Genel Sekreterliği

D eniz Astsubay Meslek Yüksek Okulu 125’inci Dönem Mezunları Diploma Alma ve Sancak Devir Teslim Töreni, Genelkurmay
Başkanı, Deniz Kuvvetleri Komutanı, Donanma Komutanı, Yalova Valisi, Sahil Güvenlik Komutanı ve diğer misafirlerin iştirakiyle
31 Ağustos 2015 tarihinde, Deniz Astsubay Meslek Yüksek Okulu Komutanlığında icra edilmiştir.
Törende; 12’si Misafir Askerî Personel olmak üzere 469 Astsubay mezun olmuştur.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 137 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

Deniz Astsubay Meslek Yüksek Okulu 125’inci Yıl Mezunları Diploma Alma ve Sancak Devir Teslim Töreni

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 138 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

 Ertuğrul'un İzinde Deniz Kuvvetleri ve Diplomasi Sempozyumu

ERTUĞRUL'UN İZİNDE DENİZ KUVVETLERİ

VE DİPLOMASİ SEMPOZYUMU

Hazırlayan •• Basım Yayım ve Müzeler Şube Müdürlüğü

D eniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülent BOSTANOĞLU ev sahipliğinde Türk ve Japon bilim adamlarının katılımıyla "Ertuğrul'un
İzinde Deniz Kuvvetleri ve Diplomasi Sempozyumu" 16-17 Eylül 2015 tarihlerinde Deniz Müzesi Komutanlığında icra edilmiştir.

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 139 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

Ertuğrul'un İzinde Deniz Kuvvetleri ve Diplomasi Sempozyumu

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 140 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

Ertuğrul'un İzinde Deniz Kuvvetleri ve Diplomasi Sempozyumu

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 141 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

Ertuğrul'un İzinde Deniz Kuvvetleri ve Diplomasi Sempozyumu

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 142 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015

DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 143 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015
DENİZ KUVVETLERİ DERGİSİ 144 SAYI: 623 I EYLÜL I 2015