Professional Documents
Culture Documents
246095 ไฟล์บทความ 872006 1 10 20210204
246095 ไฟล์บทความ 872006 1 10 20210204
246095 ไฟล์บทความ 872006 1 10 20210204
สุ ชญั ญา วงค์เวสช์
อาจารย์ภาควิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่
บทคัดย่ อ
การวิ จั ย นี้ เป็ นการวิ จั ย เอกสารมี ว ัต ถุ ป ระสงค์ เ พื่ อ ศึ ก ษาสิ ทธิ ส ตรี ไทยใน
เชิ ง ก้า วหน้า ที่ ป รากฏในนวนิ ย ายไทย 5 ด้า น คื อ สิ ท ธิ พ ลเมื อ ง สิ ท ธิ ท างการเมื อ ง
สิ ทธิ ทางสังคม สิ ทธิ ทางเศรษฐกิ จ และสิ ทธิ ทางวัฒนธรรม โดยวิเคราะห์นวนิ ยายไทย
ของณารา จํานวน 19 เรื่ อ ง โดยใช้ท ฤษฎี ก ารสร้ า งตัว ละครของฟี ลิ ป ดา สตรี นิย ม และ
สิ ทธิ มนุ ษยชนเป็ นแนวทางในการวิเคราะห์ วิธีการดําเนิ นการวิจยั ใช้การอ่าน และบันทึก
ลงในตารางแสดงพฤติกรรมและแนวคิดที่ตวั ละครเอกฝ่ ายหญิงได้แสดงออกถึงสิ ทธิ สตรี
ไทยในเชิ งก้าวหน้า นําเสนอรายงานการศึกษาแบบพรรณนาวิเคราะห์ ผลการศึกษาพบว่า
ตัวละครเอกฝ่ ายหญิ งของณารา มี การแสดงออกสิ ทธิ สตรี ไทยในเชิ งก้าวหน้าทั้ง 5 ด้าน
โดยเฉพาะอย่างยิง่ ด้านสิ ทธิ พลเมืองและสิ ทธิทางสังคม ตัวละครเอกฝ่ ายหญิงมีการเรี ยกร้อง
แสดงพฤติกรรมและแนวคิดในการพัฒนาตนเองให้เป็ นคนที่มีศกั ยภาพ ต้องการการยอมรับ
จากสังคมผ่านความรู ้ ความสามารถ มีภาวะความเป็ นผูน้ าํ หรื อต้องการมีบทบาทสําคัญใน
สั ง คม มี ก ารใช้ชี วิ ต อยู่บ นพื้ น ฐานของความพึ ง พอใจ แต่ ค าํ นึ ง ถึ ง ความเหมาะสมตาม
วัฒนธรรมของสังคม และมีแนวคิดว่า ทุกคนในสังคมมีสิทธิ เท่าเทียมกัน สามารถดูแลชีวิต
ตนเองได้โดยลดการพึ่งพาผูอ้ ื่นให้นอ้ ยที่สุด
Suchanya Wongwet
Lecturer, Department of Thai Language, Faculty of Humanities and Social Sciences,
Chiang Mai Rajabhat University
Abstract
กฎบัตร Convention on the nationality married women เริ่ มเมื่อปี ค.ศ. 1958 แต่
ไม่ ค รอบคลุ ม สิ ท ธิ ส ตรี เ ที ย บเท่ ากับ ระดับ นานาชาติ เพราะสั ง คมไทยได้รับ
การปลู ก ฝั ง เรื่ อ งบทบาทหน้า ที่ ข องสตรี เ ป็ นเพี ย งผูต้ าม และยกย่อ งเพศชาย
ดังสํานวนที่ว่า สตรี เป็ นเพียงช้างเท้าหลัง ดังที่ ปราณี วงษ์เทศ (2544, น. 345)
ได้ศึกษาสังคมในระบบขุนนางในสมัยอยุธยาพบว่า สตรี ไทยได้รับการปลูกฝัง
อบรมเลี้ ยงดู จากรุ่ นสู่ รุ่นให้ยกย่องเพศชาย และมี ทศั นคติ ในแง่ ลบกับผูห้ ญิง
ด้วยกันเองหากหญิงคนนั้นมีแนวคิดพัฒนาสถานภาพของตน เพราะในสังคม
ยุคระบบขุนนาง ผูห้ ญิงมีฐานะเป็ นสมบัติของชาย ต้องเป็ นแม่บา้ นแม่เรื อนที่ดี
เอาอกเอาใจสามี รักนวลสงวนตัว สงบเสงี่ยม ไม่ตอ้ งทําหน้าที่ในการหาเลี้ยง
ครอบครั วเพราะเป็ นหน้าที่ฝ่ายชาย ดังนั้นผูช้ ายจึ งเป็ นผูก้ ุมอํานาจทั้งในบ้าน
และสังคม
บทบาทสิ ท ธิ ส ตรี ไ ทยในเชิ ง ก้า วหน้า ที่ ป รากฏในนวนิ ย าย เป็ นการเรี ย นรู ้
การเปลี่ ย นแปลงที่ เ กิ ด ขึ้ น ในสั ง คมและเป็ นการบัน ทึ ก ภาพสะท้อ นสั ง คม
ที่ปรากฏผ่านวรรณกรรมในยุคปัจจุบนั
2. วัตถุประสงค์
เพื่อศึกษาสิ ทธิสตรี ไทยในเชิงก้าวหน้าที่ปรากฏในนวนิยายไทย 5 ด้าน
คือ สิ ทธิพลเมือง สิ ทธิทางการเมือง สิ ทธิทางสังคม สิ ทธิทางเศรษฐกิจ และ
สิ ทธิทางวัฒนธรรม
3. กรอบแนวคิด
จากการศึ ก ษาแนวคิ ด และทฤษฎี ที่ เ กี่ ย วข้อ งผูว้ ิ จ ัย ได้ก ํา หนดกรอบ
แนวคิดสําหรับการวิจยั ดังนี้
การสร้างลักษณะของตัวละคร
สิ ทธิพลเมือง
ความขัดแย้ ง
สิ ทธิทางการเมือง
สิ ทธิสตรี และสตรี เชิงก้าวหน้า
(Conflict)
1. ความขัดแย้งที่เกิดจากการ
การแสดงออก
สิ ทธิทางสังคม
ขัดขวาง
2. ความขัดแย้งภายใน
สิ ทธิทาง
3. ความขัดแย้งภายนอก
เศรษฐกิจ
4. ความขัดแย้งที่ทาํ ให้ตอ้ งเลือก
5. ความขัดแย้งที่ต่อต้าน สิ ทธิทาง
กันและกัน วัฒนธรรม
4.6.วิสถานการณ์
ธีวจิ ัย ที่บีบบังคับ
4. วิธีการวิจัย
5. ผลการศึกษา
จากการวิ เ คราะห์ พ ฤติ ก รรมและแนวคิ ด ที่ แ สดงออกถึ ง สิ ท ธิ ส ตรี ไ ทย
ในเชิ งก้าวหน้าของตัวละครเอกฝ่ ายหญิงพบว่า มี การแสดงถึ งพฤติกรรมและ
แนวคิดผ่านสิ ทธิมนุษยชนทั้ง 5 ด้าน ดังนี้
5.1 สิ ทธิทางพลเมือง (Civil Right) แบ่งได้เป็ น 2 ประเภท คือ
5.1.1 สิ ทธิพลเมือง
1) สิ ทธิ ในชีวิตและร่ างกายที่ตวั ละครเอกฝ่ ายหญิงได้แสดง
สิ ทธิ ในการปกป้องเพื่อความปลอดภัยในชีวิตและร่ างกายของตน ซึ่ งได้ปรากฏ
ในนวนิ ย ายเรื่ อ งภารกิ จ ลับกับดัก ใจ โดยผูเ้ ขี ย นได้นํา ปมปั ญ หาทางจิ ตของ
ตัวละครจันทร์มาลา ที่มีอาการกลัว และไม่สามารถเข้าใกล้ผชู ้ ายได้ ตัวละครจะ
เกิดอาการต่อต้านและหวาดกลัวเพศชาย เพราะคิดว่าตนเองถูกข่มขืนจากแฟน
ของเพื่ อ นสนิ ท ผู เ้ ขี ย นจึ ง สร้ า งให้ ต ัว ละครแสดงสิ ท ธิ ที่ จ ะปกป้ อ งตนเอง
เป็ นผู ้ห ญิ ง ที่ พ่ ึ ง พาตนเองได้ โดยให้ ต ัว ละครศึ ก ษาศิ ล ปะการป้ อ งกัน ตัว
เช่ น เดี ย วกับ ตัว ละคร มายูมิ ในเรื่ อ งรอยฝั น ตะวัน เดื อ ด ที่ ไ ด้ศึ ก ษาศิ ล ปะ
การป้ องกันตัวทุ กชนิ ด เพื่อความปลอดภัยของตนเอง เพราะผูเ้ ขี ยนได้สร้ าง
ลักษณะทางสังคมให้ตวั ละครเป็ นคู่หมั้นกับ ริ ว โอนิ ซีกะ ตัวละครเอกฝ่ ายชาย
ซึ่ งเป็ นหัวหน้ากลุ่มโกคุโด ทําให้ตวั ละครจะต้องเผชิญอันตรายตลอดเรื่ องราว
ตัวละครต้องแสดงสิ ทธิ ในการปกป้ องความปลอดภัยของตนเองโดยการเรี ยน
ศิลปะป้องกันตัวเพื่อสามารถดูแลตนเองให้ปลอดภัย ดังข้อความ
ป้ อ งกัน ตัว เองอย่า งสุ ด ความสามารถ ผ่า นไปหลายปี เธอก็ ไ ด้ยูโ ดสายดํามา
การันตีความมุ่งมัน่ และเรี ยนเคนโด้จนเชี่ยวชาญหาตัวจับยากเช่นกัน”
(รอยฝันตะวันเดือด, น. 34)
5.1.2 สิ ทธิความเสมอภาค
1) สิ ทธิความเสมอภาคในการดํารงชีวิต คือ การไม่ถูกเลือก
ปฏิเสธโดยไม่เป็ นธรรมเพราะความแตกต่างในเรื่ องถิ่นกําเนิ ด เชื้ อชาติ ภาษา
เพศ อายุ สถานภาพทางกายหรื อสุ ขภาพ สถานะของบุคคล ฐานะทางเศรษฐกิจ
หรื อ สั ง คม รวมถึ ง ความเชื่ อ ทางศาสนา ซึ่ งสิ ท ธิ ใ นข้อ นี้ ได้ป รากฏอยู่ใ น
การแสดงออกถึงพฤติกรรมของตัวละครจากสถานการณ์ต่าง ๆ ในเรื่ อง ดังเช่น
การแสดงถึ ง แนวคิ ด ในเรื่ องของถิ่ น กํา เนิ ด หรื อเชื้ อ ชาติ ที่ ต ัว ละครยึ ด ถื อ
ความเสมอภาคในการเป็ นมนุ ษ ย์ โดยไม่ ยึด ติ ด กับ ชาติ พ นั ธุ์ เช่ น ตัว ละคร
สติพอที่จะเลือกได้หรอกว่าจะให้ใครมาผ่าผม ตอนผมถูกหามเข้ามาโรงพยาบาล
อาการก็แย่มากแล้ว” เขาพูดติดตลก พลอยทําให้คนฟังอดยิม้ ไปด้วยไม่ได้
(รอยฝันตะวันเดือด, น. 119)
“หม่อมฉันขอพระราชทานอนุญาตแสดงความคิดเห็นเพคะ”
“ว่าไป”
“ในหุ บเขามักมีเส้นทางนํ้า พวกโจรจะอยูไ่ ด้ก็ตอ้ งมีน้ าํ ” นาง
กล่าวเรี ยบ ๆ ด้วยความเกรงใจ เมื่อตนเป็ นหญิง การเอ่ยขึ้นในที่ประชุ มในหมู่
ชายชาตรี ย่อ มถู ก เพ่ ง เล็ง เป็ นธรรมดา ยิ่ง เอ่ ย ขึ้ น ต่ อ หน้า พระพัก ตร์ ข ององค์
รั ช ทายาท ก็ยิ่ง เกรงพระทัย จึ ง ไม่ เ คยเอ่ ย อะไรขึ้ น มาระว่ า งนั่ง ฟั ง แต่ ต ลอด
การประชุมไม่มีใครคิดถึงเรื่ องนี้สกั คน นางจึงอดที่จะแทรกขึ้นมาไม่ได้...
... “หม่อมฉันขอประทานอภัยที่บงั อาจแทรกขึ้นระหว่าง
การประชุมเพคะ” นางกราบทูล
(ทายาทแห่ งมาซิดอน, น. 119)
และการเลือกคู่ครองนั้นผูช้ ายต้องมีคุณสมบัติที่เหมาะสมกับ
เธอ เพราะว่าพวกเธอเป็ นสตรี ที่มีความสามารถและมีคุณค่า มีสิทธิ เลือกคู่ครอง
ที่ ดี แ ละมี ค วามเหมาะสม แต่ ห ากหาคู่ ค รองที่ คิ ด ว่า เหมาะสมไม่ ไ ด้ การอยู่
เป็ นโสดและใช้ความสามารถหาเลี้ยงตนเองเป็ นทางเลือกที่ดีกว่าสําหรั บสตรี
ในปั จจุบนั
วัฒ นธรรมและสั ง คมไทย ถื อ เป็ นการแสดงสิ ท ธิ ส ตรี เ ชิ ง ก้า วหน้า ที่ อ ยู่บ น
ฐานของความถูกต้องเหมาะสมตามค่านิยมของสังคมไทย
5.4.1 สิ ทธิในการประกอบอาชีพ
1) สิ ทธิ ในการทํางานและการเลื อกงานอย่างอิ สระ เป็ นสิ ทธิ
ต่อเนื่ องจากสิ ทธิ ในการได้รับการศึกษา คือใช้ความรู ้ไปพัฒนาอาชีพของตนเอง
ปรากฏในตัว ละคร มายู มิ เรื่ องรอยฝั น ตะวัน เดื อ ด ตัว ละคร วิ ม าลา เรื่ อง
บ่วงวิมาลา ตัวละคร จันทร์ มาลา เรื่ องปฏิบตั ิการล่าตามหาหัวใจ ดังที่ตวั ละคร
จัน ทร์ ม าลาแสดงความสามารถในการพู ด ได้ 4 ภาษา จนได้รั บ เลื อ กให้
เข้าทํางานในหน่ วยงานสําคัญของรัฐ รวมถึงตัวละคร พศิกา ในเรื่ องทะเลไฟ
ที่จบการศึกษาในต่างประเทศ และมีประสบการณ์ในการบริ หารโรงแรม ได้รับ
ตําแหน่งเป็ นรองประธานกรรมการบริ หารบริ ษทั ซึ่ งถือว่าเป็ นตําแหน่งที่สาํ คัญ
และต้องแสดงศักยภาพในการทํางาน หรื อการตัดสิ นใจทํางานด้วยความสามารถ
ของตนเอง และตัวละคร บุษบาบรรณ ในเรื่ องเล่ห์รักบุษบา ที่ตดั สิ นใจทํางาน
ไม่ ร อความช่ ว ยเหลื อ จากใคร โดยผู เ้ ขี ย นใช้ป มปั ญ หาเรื่ องเศรษฐกิ จ ของ
ตัวละคร มาเป็ นแรงผลักดันให้ตวั ละครต้องพยายามหางานจากความสามารถ
ของตนเอง ด้ ว ยความมั่น ใจในความรู ้ ค วามสามารถจากการศึ ก ษา และ
ประสบการณ์ของตน
“...ก่อนจดทะเบียนสมรส ฉันต้องการให้คุณเซ็นสัญญาระบุ
ข้อตกลงระหว่างกันให้เรี ยบร้อย ทั้งหมดที่คุณจะได้รับจากฉันก็คือ เช็คเงินสด
มู ล ค่ า ห้ า ล้า นบาท ซึ่ งจะมอบให้ ห ลัง วัน จดทะเบี ย น และคุ ณ จะไม่ มี สิ ท ธิ์
ในทรัพย์สินอื่น ๆ ของฉันทั้งสิ้ น”...
... “แล้วคุณตั้งใจจะจดทะเบียนสมรสเมื่อไหร่ ”
“อีกไม่เกินสองอาทิตย์ค่ะ ฉันกําลังให้ทนายความร่ างสัญญา”
เพื่อยกทรัพย์สินให้กบั ลูกแฝด โดยมีนา้ ของเธอเป็ นผูด้ ูแลตามกฎหมายหลังจาก
ทุกอย่างเรี ยบร้ อย จึ งค่อยจดทะเบียนสมรสกับไตรทศ อย่างน้อยเธอก็จะไม่มี
ทรัพย์สินให้เขาฟ้องร้องขอแบ่งในวันที่หย่าขาดจากกัน”
(โซ่เวรี , น. 278-279)
“มันไม่เห็นแปลกสักนิ ด เมื่อชายหญิงที่พึงพอใจกันจะหลับ
นอนกัน ผมเจอเยอะแยะที่ตามกลับบ้านหลังจากดื่มกันไปแค่ไม่กี่แก้ว อย่างเราก็
รู ้จกั กันมาพอสมควรแล้วด้วยซํ้า”
“สํา หรั บ คุ ณ อาจไม่ แ ปลก แต่ สํา หรั บ ฉั น มัน เป็ นเรื่ อ งที่
ไม่สมควรอย่างยิง่ พ่อกับแม่ของฉันท่านอบรมสั่งสอนเสมอว่าวันที่มีค่าที่สุดคือ
คืนวันแต่งงาน เมื่อชายหญิ งเพาะบ่มความรั กจนสุ กงอมและเก็บเกี่ ยวผลแห่ ง
ความรักในคืนแห่งความทรงจําของทั้งคู่ไปตลอดชีวิต”
“ว้าว...” ฟั ลคอนอึ้ง ไม่คิดว่าหญิงสาวอายุมากขนาดนี้ ยงั เชื่อ
นิ ทานหลอกเด็กอีก หญิงสาวชาวตะวันตกไม่มีใครเห็นคุณค่าของความบริ สุทธิ์
กันแล้ว และปั จจุบนั ทั้งชายและหญิงมีอิสรภาพเท่าเทียมกัน สามารถเลือกคบ
จากตัวอย่างตามสถานการณ์ที่เกิดกับตัวละคร แม้ว่าตัวละคร
เอกฝ่ ายหญิงจะมีความเป็ นผูห้ ญิงสมัยใหม่ที่มีความมัน่ ใจในตนเอง อยูใ่ นบริ บท
ทางวั ฒ นธรรมตะวั น ตกที่ มี ค วามแตกต่ า งทางความคิ ด แตกต่ า งทาง
การแสดงออกทางวัฒนธรรม แต่ตวั ละครก็แสดงให้เห็นถึงลักษณะสิ ทธิสตรี ไทย
ในเชิงก้าวหน้าในการยึดมัน่ แนวคิดและแสดงสิ ทธิตามวิถีของวัฒนธรรมไทย
6. สรุปและอภิปรายผล
เอกสารอ้างอิง
ชัชริ นทร์ ไชยวัฒน์. (2546). ระวังผู้หญิง. กรุ งเทพฯ: พิมพ์คาํ .
บุญยงค์ เกศเทศ. (2536). แลลอดวรรณกรรมไทย. กรุ งเทพฯ: โอ.เอส.พริ้ นติ้ง.
เฮ้าส์.
ปรานี วงษ์เทศ. (2544). เพศและวัฒนธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุ งเทพฯ: เรื อน
แก้วการพิมพ์.
เปลื้ อ ง ณ นคร. (2514). การประพั น ธ์ และหนั ง สื อ พิ มพ์ . (พิ ม พ์ค รั้ งที่ 4).
พระนครศรี อยุธยา: ไทยวัฒนาพาณิ ช.
ภัส สร ลิ ม านนท์ . (2543). บทบาทเพศ สถานภาพสตรี กั บ การพั ฒนา.
(พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุ งเทพฯ: วิทยาลัยประชากรศาสตร์.
รื่ นฤทัย สัจจพันธ์. (2523). วรรณกรรมปั จจุบัน. กรุ งเทพฯ: ภาควิชาภาษาไทย
และภาษาตะวันออก คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคําแหง.
สมชาย กษิ ติ ป ระดิ ษ ฐ์ . (2546). สิ ทธิ ม นุ ษ ยชน. กรุ งเทพฯ: สํ า นั ก พิ ม พ์
มหาวิทยาลัยรามคําแหง.
เสาวลักษณ์ พลรั ฐธนาสิ ทธิ์ . (2554, กรกฎาคม 8). แนวคิ ดเกี่ยวกับผู้หญิ งใน
นวนิ ยาย “นํ้า อบ”: การศึ ก ษาเชิ ง วิ เ คราะห์ . สื บ ค้น จากhttp://www.
Thaied research.org/thaied/index
ศรี จ ัน ทร์ พัน ธุ์ พ านิ ช. (2550). การวิ เคราะห์ ตัวละครผู้ห ญิ งใ นนวนิ ยายของ
ว.วิ นิ จฉั ยกุ ล . ปริ ญ ญานิ พ นธ์ ม หาบัณ ฑิ ต ภาษาไทย มหาวิ ท ยาลัย
ศรี นคริ นทรวิโรฒ.
หทัยวรรณ ไชยะกุล. (2544). วรรณกรรมศึกษา. เชียงใหม่: โรงพิมพ์มิ่งเมือง.
อรทัย เพียยุระ. (2561). วรรณกรรมกับเพศภาวะ. (พิมพ์ครั้ งที่ 2). ขอนแก่ น:
ขอนแก่นการพิมพ์.
Martha, F. L. (1980). Rural women: Unequal partners in development. Genève:
International Lobour Organization.