LuËn V ̈N Cao Häc Update Header

Trung t©m sau §¹i häc – trêng §HBK Hµ Néi
Lêi nãi ®Çu

Ngµy nay ®a phÇn çc xe «t« sö dông ®éng c¬ x¨ng trªn thÞ trêng thÕ giíi ®Òu
sö dông hÖ thèng nhiªn liÖu phun x¨ng. §©y lµ mét hÖ thèng cã nhiÒu u ®iÓm so
víi hÖ thèng nhiªn liÖu sö dông chÕ hoµ khÝ (carburator) nh tÝnh kinh tÕ vµ
tÝnh hiÖu qu¶ cao h¬n. H¬n n÷a nhê biÖn ph¸p nµy cã thÓ gi¶m tèi ®a lîng khÝ
th¶i ®éc h¹i cña ®éng c¬ nh»m gi¶m møc « nhiÔm m«i trêng. HiÖn nay trªn thÕ
giíi viÖc nghiªn cøu vÒ hÖ thèng nµy ®ang rÊt ®îc chó träng v× çc tiªu chuÈn vÒ
møc ®é khÝ x¶ ®éc h¹i trªn thÕ giíi ngµy cµng ngÆt nghÌo h¬n.
ë ViÖt Nam vÊn ®Ò nghiªn cøu hÖ thèng nµy chØ dõng ë møc ®é sö dông vµ
söa ch÷a, çc ®Ò tµi nghiªn cøu míi chØ xem xÐt ®îc bªn ngoµi cña hÖ thèng nh
chøc n¨ng, nguyªn lý ho¹t ®éng, çch l¾p r¸p…chø cha ®Æt vÊn ®Ò thiÕt kÕ chÕ
t¹o míi. ViÖt Nam tuy cha ¸p dông nghiªm kh¾c tiªu chuÈn vÒ nång ®é « nhiÔm
cña khÝ x¶ «t« nhng sÏ ph¶i b¾t buéc ¸p dông trong mét t¬ng lai gÇn. §Ó ¸p dông
®îc çc tiªu chuÈn nµy th× biÖn ph¸p tèi thiÓu lµ ®éng c¬ ph¶i ®îc ®iÒu khiÓn
cÊp nhiªn liÖu tù ®éng theo ch¬ng tr×nh. HiÖn nay ViÖt Nam cha cã mét liªn
doanh hoÆc mét nhµ m¸y nµo cã thÓ s¶n xuÊt hoµn chØnh toµn bé «t« kÓ c¶ hÖ
thèng ®iÒu khiÓn nhiªn liÖu, mµ gi¸ thµnh nhËp hÖ thèng nhiªn liÖu phun x¨ng
rÊt ®¾t, kho¶ng vµi ngh×n USD 1 hÖ thèng. H¬n n÷a khi çc xe lu hµnh t¹i ViÖt
Nam sö dông hÖ thèng nµy nÕu nh x¶y ra háng hãc th× thêng ph¶i ®Æt mua t¹i
h·ng víi gi¸ rÊt cao vµ nÕu nh kh«ng mua ®îc th× çc xe nµy ph¶i quay trë l¹i sö
dông hÖ thèng nhiªn liÖu víi bé chÕ hoµ khÝ cã møc tiªu thô nhiªn liÖu cao vµ cã
hµm lîng khÝ th¶i ®éc h¹i lín.
LuËn v¨n nµy ®îc hoµn thµnh trªn c¬ së thùc hiÖn nhiÖm vô nghiªn cøu vµ
chÕ t¹o bé ®iÒu khiÓn ECU (Electronic Control Unit ) bíc ®Çu ¸p dông cho mét
®éng c¬ cô thÓ ®ã lµ ®éng c¬ COROLLA s¶n xuÊt n¨m 1994 cña h·ng TOYOTA
lµ ®éng c¬ rÊt phæ biÕn trªn thÞ trêng vµ vËt t phô kiÖn cña h·ng còng rÊt s½n
®iÒu ®ã cho phÐp dÔ dµng thÝ nghiÖm vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶. KÕt qu¶ nghiªn
cøu bíc ®Çu nµy sÏ lµ c¬ së ®Ó nghiªn cøu tiÕp theo, chÕ t¹o bé ECU ®a dông
cho çc lo¹i «t« phun x¨ng ë ViÖt Nam gãp phÇn vµo ch¬ng tr×nh chÕ t¹o phô tïng
thay thÕ trong níc.
Víi h¬n 100 trang thuyÕt minh bao gåm 8 ch¬ng vµ 4 phô lôc luËn v¨n ®· ®Ò
cËp tíi çc vÊn ®Ò quan träng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thiÕt kÕ. Tuy nhiªn viÖc
nghiªn cøu chÕ t¹o ECU lµ mét vÊn ®Ò réng ®ßi hái ph¶i cã sù tËp hîp cña rÊt
nhiÒu chuyªn ngµnh, mÆt kh¸c do tr×nh ®é vµ thêi gian cã h¹n nªn luËn v¨n kh«ng
tr¸nh khái thiÕu sãt rÊt mong sù gãp ý cña thÇy c« vµ b¹n bÌ ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò
tµi ®îc hoµn thiÖn h¬n.
TrÇn Anh Trung
Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 1

Bé m«n §éng c¬ ®èt trong – khoa C¬ khÝ – trêng §HBK Hµ Néi
Chó gi¶i ký hiÖu, viÕt t¾t trong luËn v¨n
§CT : ®iÓm chÕt trªn

A/D : chuyÓn ®æi tÝn hiÖu t¬ng tù sè
Characteristic curve : ®êng ®Æc tÝnh
Characteristic map : mÆt ®Æc tÝnh
CPU : M¸y vi tÝnh
: (Digital Motor Electronic) hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®éng c¬ kü thuËt
DME sè
ECU : (Electronic Control Unit) hép ®iÒu khiÓn ®éng c¬ «t«
EPROM : (Erasable and Programmable Read Only Memory) bé nhí ch¬ng
tr×nh cã thÓ ghi xo¸ ®îc
G : tÝn hiÖu thêi ®iÓm
I/O port : cæng vµo ra
Ignition time (IGT) : thêi ®iÓm ®¸nh löa
Injection pulse : xung phun
Injection time : thêi ®iÓm phun
ISC program : (Idle Speed Control) ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn van kh«ng t¶i
KE-Jetronic : hÖ thèng phun nhiªn liÖu kiÓu c¬ khÝ kÕt hîp ®iÖn tö
 : hÖ sè d lîng kh«ng khÝ

MAF sensor : (Mass Air Flow) c¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p
MAP sensor : (Manifold Absolute Pressure) c¶m biÕn ¸p suÊt ®êng èng n¹p
NE : tÝn hiÖu tèc ®é ®éng c¬
PIM : (Presure Inlet Manifold) tÝn hiÖu ¸p suÊt ®êng èng n¹p
RAM : (Random Access Memory) bé nhí ®äc viÕt
TTL : (Transistor - Transistor Logic)

Ch¬ng I
C¬ së lý thuyÕt phÇn cøng ecu
Trong ch¬ng nµy giíi thiÖu mét sè nÐt vÒ hÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng ®éng
c¬ vµ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng lý thuyÕt c¬ b¶n vÒ phÇn cøng khi thiÕt kÕ ECU. Bao
gåm viÖc ph©n tÝch çc c¶m biÕn, d¹ng tÝn hiÖu cña c¶m biÕn, c¬ cÊu chÊp
hµnh, ph©n tÝch qu¸ tr×nh xö lý tÝn hiÖu trong ECU, çc biÕn ®æi cña ®Çu vµo
vµ çc biÕn ®æi cña ®Çu ra trong ECU tõ ®ã lÊy c¬ së cho viÖc t×m chän linh
kiÖn vµ thiÕt kÕ phÇn cøng mét çch phï hîp ®¶m b¶o æn ®Þnh cho qu¸ tr×nh
lµm viÖc cña ECU.
1.1. Giíi thiÖu hÖ thèng DME (Digital Motor Electronic) ®éng c¬ COROLLA
1.1.1. Giíi thiÖu hÖ thèng DME
HÖ thèng DME bao gåm hÖ thèng nhiªn liÖu vµ hÖ thèng ®¸nh löa, c¶ hai hÖ
thèng nµy ®Òu ®îc ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn. §iÒu nµy gióp cho nhiªn liÖu phun
vµ thêi ®iÓm ®¸nh löa ®îc ®iÒu khiÓn theo ch¬ng tr×nh ®Þnh tríc lµm t¨ng hiÖu
qu¶ cña c¶ hai qu¸ tr×nh. PhÇn tö chÝnh cña hÖ thèng DME lµ ECU (Electronic
control unit), nã chÝnh lµ mét bé vi xö lý ®iÒu khiÓn sè. Bé vi xö lý nµy cho
phÐp kÕt nèi gi÷a hÖ thèng nhiªn liÖu, hÖ thèng ®¸nh löa, hÖ thèng ®iÖn vµ
toµn bé çc c¶m biÕn ®Ó sö dông cho ®iÒu khiÓn ®¸nh löa vµ phun nhiªn liÖu.
§èi víi hÖ thèng ®¸nh löa, thay cho hÖ thèng ®¸nh löa cæ ®iÓn sö dông qu¶
v¨ng kÕt hîp víi buång ch©n kh«ng thay ®æi gãc ®¸nh löa sím theo tèc ®é ®éng
c¬ vµ ¸p suÊt ®êng èng n¹p, th× hiÖn nay thêi ®iÓm ®¸nh löa ®îc thay ®æi bëi
ECU. Thêi ®iÓm ®¸nh löa bÞ ¶nh hëng bëi vÞ trÝ bím ga (bao gåm çc vÞ trÝ
kh«ng t¶i, nöa t¶i, toµn t¶i), tèc ®é vßng quay, nhiÖt ®é níc, nhiÖt ®é khÝ n¹p, l-
îng khÝ n¹p…

§èi víi hÖ thèng phun x¨ng, hÖ thèng phun dùa trªn c¬ së hÖ thèng phun L-
Jetronic. Sù kh¸c nhau chñ yÕu gi÷a çc hÖ thèng ECU lµ sù gia c«ng tÝn hiÖu
vµo. HiÖn t¹i tÊt c¶ çc hÖ thèng ®Òu øng dông kü thuËt sè. Nhiªn liÖu ®îc phun
kh«ng liªn tôc, hay cã thÓ phun gi¸n ®o¹n ®ång lo¹t ë tÊt c¶ xi lanh hoÆc phun
theo nhãm xi lanh tuú tõng kiÓu lo¹i ®éng c¬. Thêi ®iÓm phun phô thuéc vµo thêi
®iÓm ®¸nh löa tõng xi lanh. Lîng nhiªn liÖu phun phô thuéc vµo çc th«ng sè
gièng nh cña thêi ®iÓm ®¸nh löa.
*¦u ®iÓm cña hÖ thèng DME
Khi so s¸nh hai hÖ thèng chÕ hoµ khÝ vµ hÖ thèng phun nhiªn liÖu trªn mét
®éng c¬ víi hÖ thèng ®¸nh löa thêng, th× nhËn thÊy ë hÖ thèng phun tiÕt kiÖm
®îc mét lîng nhiªn liÖu ®¸ng kÓ bëi nh÷ng lý do sau ®©y.
- Lîng nhiªn liÖu tiÕt kiÖm ®îc bëi v× trong thêi gian ch¹y Êm m¸y lîng nhiªn
liÖu ®îc tÝnh to¸n chÝnh x¸c vµ gãc ®¸nh löa ®îc ®iÒu chØnh hîp lý.
- Khi toµn t¶i lîng nhiªn liÖu còng ®îc tÝnh to¸n phï hîp phô thuéc kiÓu lo¹i
®éng c¬.
- Lîng nhiªn liÖu tiªu thô còng gi¶m ®¸ng kÓ bëi v× hÖ thèng phun nhiªn liÖu
sÏ c¾t phun khi xe xuèng dèc. Nhiªn liÖu còng gi¶m ®îc nhê sù thu håi h¬i nhiªn
liÖu khi ngõng phun hoÆc t¾t m¸y.
- Lîng nhiªn liÖu tiªu thô gi¶m nhê tèi u ho¸ gãc ®¸nh löa.
- ChÕ ®é khëi ®éng ®· ®îc tèi u trong c¶ hai qu¸ tr×nh khëi ®éng nãng vµ khëi
®éng l¹nh b»ng çch thiÕt lËp ®îc gãc ®¸nh löa sím phï hîp. H¬n n÷a chÕ ®é khëi
®éng hoµn h¶o h¬n nhê sù tÝnh to¸n chÝnh x¸c ®îc lîng nhiªn liÖu phun trong thêi
kú nµy.
- ChÕ ®é kh«ng t¶i æn ®Þnh.
- Gãc ®¸nh löa hiÖu qu¶ kÕt hîp víi lîng nhiªn liÖu ®îc tÝnh to¸n chÝnh x¸c
lµm gi¶m hµm lîng chÊt ®éc trong khÝ x¶.

- Lîng chÊt g©y « nhiÔm trong khÝ x¶ cßn ®îc gi¶m bít h¬n n÷a nhê ch¬ng
tr×nh ph¶n håi ®îc ®iÒu khiÓn bëi c¶m biÕn  vµ bé xóc t¸c ba thµnh phÇn.
Tõ nh÷ng lý do trªn nªn ngµy nay phÇn lín çc xe lu hµnh trªn thÕ giíi ®Òu sö
dông hÖ thèng ®iÒu khiÓn «t« kü thuËt sè DME. HÖ thèng nµy vÉn cßn tiÕp tôc
®îc çc h·ng chÕ t¹o «t« chó träng nghiªn cøu v× çc tiªu chuÈn vÒ møc ®é khÝ x¶
®éc h¹i trªn thÕ giíi ngµy cµng ngÆt nghÌo h¬n.

3
2 4 5
1
6
ECU
7
8
10
9
14
28
18
11 16
13 15
17
19 12
20 25 26 27
21
22 24
23
H×nh 1.1: S¬ ®å hÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng ®éng c¬ COROLLA
1.1.2. Giíi thiÖu hÖ thèng DME ®éng c¬ COROLLA

S¬ ®å hÖ thèng DME ®éng c¬ COROLLA ®îc giíi thiÖu ë h×nh 1.1

Çc bé phËn trªn s¬ ®å 1.1:
1: ¨cquy 13: Bé chia ®iÖn
2: kho¸ ®iÖn 14: c¶m biÕn bím ga
3: r¬ le b¬m x¨ng 15: vßi phun x¨ng
4: b¬m x¨ng 16: van ®iÒu ¸p x¨ng
5: thïng x¨ng 19: gi¾c chÈn ®o¸n
6: läc x¨ng 20: c«ng t¾c ®Ìn phanh
7: ®Ìn CHECK 23: c«ng t¾c khëi ®éng
8: c¶m biÕn ¸p suÊt 24: Bé xóc t¸c khÝ x¶
9: van kh«ng t¶i (van ISC) 25: c¶m biÕn oxygen
10: van ®iÒu khiÓn lu©n håi khÝ 26: c¶m biÕn nhiÖt ®é níc
th¶i 27: c¶m biÕn kÝch næ
11: tÝn hiÖu ®iÒu hoµ nhiÖt ®é 28: c¶m biÕn nhiÖt ®é khÝ n¹p
12: b« bin vµ IC ®¸nh löa
Theo s¬ ®å, ECU COROLLA cã çc tÝn hiÖu vµo bao gåm tÝn hiÖu ¸p suÊt
®êng èng n¹p mang th«ng tin vÒ ¸p suÊt ®êng èng n¹p tõ ®ã dùa vµo tèc ®é ®éng
c¬ vµ nhiÖt ®é khÝ n¹p ECU sÏ tÝnh to¸n ra ®îc lîng kh«ng khÝ n¹p. TÝn hiÖu
nhiÖt ®é níc mang th«ng tin vÒ nhiÖt ®é cña ®éng c¬, nhiÖt ®é khÝ n¹p cho
ECU biÕt nhiÖt ®é cña kh«ng khÝ ®©y chÝnh lµ th«ng tin vÒ mËt ®é khÝ n¹p.
TÝn hiÖu kÝch næ cho ECU biÕt thêi ®iÓm x¶y ra hiÖn tîng kÝch næ trong
®éng c¬. TÝn hiÖu thêi ®iÓm cho ECU biÕt thêi ®iÓm ®¸nh löa vµ thêi ®iÓm
phun cña tõng m¸y. TÝn hiÖu vßng quay t¹o nhÞp ®iÒu khiÓn ®¸nh löa cho ECU.
TÝn hiÖu vÞ trÝ bím ga cho ECU biÕt ®éng c¬ ®ang lµm viÖc ë chÕ ®é t¶i nµo
vµ cho ECU biÕt thêi ®iÓm t¨ng tèc. TÝn hiÖu khëi ®éng, tÝn hiÖu bËt ®iÒu
hoµ cho ECU biÕt thêi ®iÓm cÇn n©ng møc garanty. TÝn hiÖu ®iÒu khiÓn ra
bao gåm tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn 4 vßi phun, tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn IC ®¸nh löa, tÝn
hiÖu ®iÒu khiÓn van kh«ng t¶i ISC (Idle Speed Control) , tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn

b¬m x¨ng, tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn van lu©n håi khÝ th¶i, tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn
®Ìn chÈn ®o¸n (CHECK).
1.2. Ph©n tÝch çc c¶m biÕn vµ c¬ cÊu chÊp hµnh dïng cho hÖ thèng DME
(Digital Motor Electronic) ®éng c¬ COROLLA
1.2.1 Nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n vµ çc ®Æc trng ®o lêng
Çc ®¹i lîng vËt lý lµ ®èi tîng ®o lêng nh nhiÖt ®é, ¸p suÊt… ®îc gäi lµ çc
®¹i lîng cÇn ®o m. Sau khi tiÕn hµnh çc c«ng ®o¹n thùc nghiÖm ®Ó ®o m ta
nhËn ®îc ®¹i lîng ®iÖn t¬ng øng ë ®Çu ra. §¹i lîng ®iÖn nµy cïng víi sù biÕn
®æi cña nã chøa ®ùng tÊt c¶ çc th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó nhËn biÕt m. ViÖc ®o
®¹c m thùc hiÖn ®îc lµ nhê sö dông çc c¶m biÕn. [6]
C¶m biÕn lµ mét thiÕt bÞ chÞu t¸c ®éng cña ®¹i lîng cÇn ®o m kh«ng cã tÝnh
chÊt ®iÖn vµ cho ta mét ®Æc trng mang b¶n chÊt ®iÖn (nh ®iÖn tÝch, ®iÖn ¸p,
dßng ®iÖn hoÆc trë kh¸ng) ký hiÖu lµ s. §Æc trng ®iÖn s lµ hµm cña ®¹i lîng
cÇn ®o m
s = (m)
Trong ®ã s lµ ®¹i lîng ®Çu ra hoÆc ph¶n øng cña c¶m biÕn vµ m lµ ®¹i lîng
®Çu vµo hay kÝch thÝch (cã nguån gèc lµ ®¹i lîng cÇn ®o). ViÖc ®o ®¹c s cho
phÐp nhËn biÕt gi¸ trÞ cña m
®¹i lîng cÇn ®o ®¹i lîng ®iÖn

(m) (s)
C¶m biÕn
Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng khi sö dông c¶m biÕn lµ lµm sao cho ®é
nh¹y cña chóng kh«ng ®æi nghÜa lµ ®é nh¹y Ýt phô thuéc nhÊt vµo çc yÕu tè nh
gi¸ trÞ ®¹i lîng cÇn ®o m (®é tuyÕn tÝnh), tÇn sè thay ®æi cña nã (d¶i th«ng),
thêi gian sö dông (®é giµ ho¸) vµ ¶nh hëng cña çc ®¹i lîng vËt lý kh¸c (kh«ng ph¶i
lµ ®¹i lîng ®o) cña m«i trêng xung quanh.

V× c¶m biÕn lµ mét phÇn tö cña m¹ch ®iÖn, nªn cã thÓ coi c¶m biÕn nh mét
m¸y ph¸t trong ®ã s lµ ®iÖn tÝch, ®iÖn ¸p hay dßng vµ nh vËy ta cã c¶m biÕn
lo¹i tÝch cùc gäi t¾t lµ c¶m biÕn tÝch cùc nh c¶m biÕn ¸p suÊt ®êng èng n¹p, c¶m
biÕn thêi ®iÓm G, NE, kÝch næ…Nh mét trë kh¸ng, trong ®ã s lµ ®iÖn trë, ®é tù
c¶m hoÆc ®iÖn dung, trêng hîp nµy ta cã c¶m biÕn lo¹i thô ®éng gäi t¾t lµ c¶m
biÕn thô ®éng nh c¶m biÕn nhiÖt ®é níc, nhiÖt ®é khÝ n¹p…
Khi dïng c¶m biÕn ®Ó x¸c ®Þnh mét ®¹i lîng cÇn ®o, kh«ng ph¶i chØ cã mét
®¹i lîng nµy t¸c ®éng lªn c¶m biÕn. Trªn thùc tÕ, ngoµi ®¹i lîng cÇn ®o cßn cã
nhiÒu ®¹i lîng vËt lý kh¸c cã thÓ g©y t¸c ®éng ¶nh hëng ®Õn tÝn hiÖu ®o.
Nh÷ng ®¹i lîng nh vËy gäi lµ ®¹i lîng ¶nh hëng hoÆc ®¹i lîng g©y nhiÔu. ThÝ dô
nh nhiÖt ®é lµ ®¹i lîng ¶nh hëng cña c¶m biÕn ¸p suÊt…
Sai sè phÐp ®o lµ hiÖu sè gi÷a gi¸ trÞ thùc vµ gi¸ trÞ ®o ®îc. Sai sè phÐp ®o
chØ cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ mét çch íc tÝnh bëi v× kh«ng thÓ biÕt gi¸ trÞ thùc cña
®¹i lîng ®o. Khi ®¸nh gi¸ sai sè thêng ph©n lµm hai lo¹i bao gåm sai sè hÖ thèng
vµ sai sè ngÉu nhiªn vÝ dô nh ta ®o mét ®¹i lîng ®· biÕt tríc gi¸ trÞ thùc cña nã.
NÕu nh gi¸ trÞ trung b×nh cña çc gi¸ trÞ ®o ®îc lu«n lÖch khái gi¸ trÞ thùc kh«ng
phô thuéc vµo sè lÇn ®o liªn tiÕp th× ta nãi trong trêng hîp nµy cã sai sè hÖ thèng.
Cßn sai sè ngÉu nhiªn cña phÐp ®o lµ sai sè mµ sù xuÊt hiÖn còng nh dÊu vµ biªn
®é cña chóng mang tÝnh kh«ng x¸c ®Þnh. Mét sè nguyªn nh©n cña sai sè ngÉu
nhiªn cã thÓ dù ®o¸n ®îc nhng ®é lín cña chóng th× kh«ng thÓ biÕt tríc.
Díi ®©y ta sÏ xÐt vµ ®¸nh gi¸ riªng çc ®¹i lîng trªn cña tõng lo¹i c¶m biÕn sö
dông trong hÖ thèng DME ®éng c¬ COROLLA
1.2.2. C¶m biÕn ¸p suÊt ®êng èng n¹p (Manifold Absolute Pressure)MAP
TÝn hiÖu nµy ®îc sö dông nh lµ ®Çu vµo cho ®iÒu khiÓn nhiªn liÖu vµ ®¸nh
löa trong hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®èt trong. Trong hÖ thèng hiÖu chØnh
theo tèc ®é th× viÖc sö dông c¶m biÕn ¸p suÊt hay ®îc sö dông h¬n lµ c¶m biÕn
lu lîng khÝ n¹p (Mass Air Flow) MAF bëi v× nã rÎ h¬n. Do cã ®é chÝnh x¸c cao

nªn ngµy cµng cã nhiÒu nhµ m¸y s¶n xuÊt sö dông c¶m biÕn lu lîng MAF trong
çc lo¹i xe ®êi míi.
§Æc tÝnh cña c¶m biÕn MAP h×nh 1.2
®iÖn ¸p ra
(V)
VC 4
3
PIM
2
IC
E2
1
101.3 81.3 41.3 1.3 mmHg

¸p suÊt ®êng èng n¹p
Sillicon
chip tíi ®êng
èng n¹p
H×nh 1.2: §Æc tÝnh c¶m biÕn ¸p suÊt ®êng èng n¹p (MAP)
D¶i sai sè cña c¶m biÕn ¸p suÊt MAP lµ 1% trong d¶i nhiÖt ®é lµm viÖc cña
®éng c¬. Sai sè cã thÓ t¨ng lªn khi nhiÖt ®é vît qu¸ gi¸ trÞ tíi h¹n vµ ®îc m« t¶ bëi
®êng ®Æc tÝnh h×nh 1.3. [2]
cÊp sai sè
4.0
3.0
2.0
1.0
0.0
- 40 -20 0 20 40 60 80 100 120 130 140 150
0
nhiÖt ®é C
H×nh 1.3: D¶i sai sè cña c¶m biÕn ¸p suÊt theo nhiÖt
®é

Sai sè cña c¶m biÕn ¸p suÊt còng t¨ng khi gi¸ trÞ ¸p suÊt n»m ngoµi kho¶ng cho
phÐp vµ ®îc m« t¶ bëi ®êng ®Æc tÝnh h×nh 1.4
CÊp sai sè
3.0 giíi h¹n sai sè do ¸p

suÊt
2.0
1.0 ¸p suÊt ®êng èng

n¹p
0.0
20 40 60 80 100 120 kPa
- 1.0
- 2.0
- 3.0
H×nh 1.4: Giíi h¹n sai sè do ¸p suÊt
Ngoµi sai sè do nhiÖt ®é hay ¸p suÊt n»m ngoµi kho¶ng th× kÕt qu¶ ®o gi¸ trÞ
¸p suÊt cña ECU lu«n lu«n tån t¹i sai sè, trong ®ã bao gåm sai sè hÖ thèng vµ sai sè
ngÉu nhiªn. Trong trêng hîp nµy, sai sè hÖ thèng cã thÓ ®îc bá qua bëi v× kÕt qu¶
®o kh«ng ph¶i ®îc th«ng b¸o ra cho ngêi sö dông mµ phôc vô ngay cho viÖc tÝnh
to¸n cña ECU. ViÖc tÝnh to¸n nµy ®îc lËp trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm trªn chÝnh
phÇn cøng cña ECU víi chÝnh lo¹i c¶m biÕn nµy do ®ã nÕu cã tån t¹i sai sè hÖ
thèng th× gi¸ trÞ tÝnh ra trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm còng theo sai sè nµy vµ gi¸
trÞ tÝnh ra trong qu¸ tr×nh ch¹y æn ®Þnh còng ®îc tÝnh theo sai sè nµy. §iÒu ®ã
dÉn tíi sai sè nµy kh«ng ¶nh hëng tíi kÕt qu¶ tÝnh to¸n cña ECU. Sai sè nµy sÏ
g©y ¶nh hëng nÕu nh ta dïng phÇn tÝnh to¸n nµy cho mét ECU cã phÇn cøng kh¸c
víi phÇn cøng cña ECU thÝ nghiÖm. Sai sè ngÉu nhiªn lµ sai sè mµ sù xuÊt hiÖn
còng nh dÊu vµ biªn ®é cña chóng mang tÝnh kh«ng x¸c ®Þnh. §èi víi c¶m biÕn
¸p suÊt th× viÖc xuÊt hiÖn sai sè ngÉu nhiªn trong kÕt qua ®o cña ECU lµ kh«ng
tr¸nh khái nÕu nh ta kh«ng cã biÖn ph¸p kh¾c phôc, vµ sai sè nµy sÏ g©y ¶nh hëng
rÊt lín ®Õn qu¸ tr×nh tÝnh to¸n lîng phun nhiªn liÖu. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ sai sè

ngÉu nhiªn cña c¶m biÕn ¸p suÊt ta xÐt ®êng ®Æc tÝnh lµm viÖc cña c¶m biÕn
¸p suÊt ë h×nh 1.5
tÝ
hi
Ö
n
0 25 50 75 100 125 150 175 200 225 250

Thêi gian (ms)
H×nh 1.5: BiÕn thiªn cña tÝn hiÖu ¸p suÊt ®êng èng n¹p
H×nh 1.5 biÓu diÔn biÕn thiªn ®iÖn ¸p cña c¶m biÕn ¸p suÊt ®êng èng n¹p
trong thêi kú gi¶m tèc. Sù biÕn thiªn cña tÝn hiÖu lµ do sù thay ®æi ¸p suÊt trong
®êng èng n¹p mçi khi xu p¸p n¹p cña mét trong çc xy lanh më. §Æc ®iÓm cña
m¹ch chuyÓn ®æi A/D (Analog to Digital converter) lµ thêng ®îc lÊy mÉu t¹i mét
thêi ®iÓm. §èi víi c¶m biÕn ¸p suÊt nÕu lÊy mÉu t¹i mét thêi ®iÓm sÏ g©y ra sai
sè do m¹ch chuyÓn ®æi kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc thêi ®iÓm nµo lµ thêi ®iÓm
®óng vµo gi¸ trÞ trung b×nh cña tÝn hiÖu. VÝ dô t¹i chu kú lÊy mÉu thø nhÊt cã
thÓ sÏ ®óng vµo gi¸ trÞ max t¹i chu kú lÊy mÉu tiÕp theo rÊt cã thÓ sÏ r¬i vµo gi¸
trÞ min ®iÒu ®ã sÏ g©y cho ECU tÝnh to¸n lîng nhiªn liÖu kh«ng thÓ chÝnh x¸c
vµ nhiªn liÖu phun ra kh«ng ®Òu. §©y chÝnh lµ nguyªn nh©n g©y sai sè ngÉu
nhiªn cña gi¸ trÞ ¸p suÊt. NÕu nh kh«ng cã biÖn ph¸p lo¹i trõ sai sè nµy th× ECU sÏ
kh«ng thÓ lµm viÖc æn ®Þnh ®îc.

1.2.3. C¶m biÕn tèc ®é quay vµ c¶m biÕn thêi ®iÓm
Hai c¶m biÕn nµy göi vÒ ECU hai tÝn hiÖu, tÝn hiÖu thêi ®iÓm mang th«ng
tin vÒ thêi ®iÓm b¾t ®Çu tÝnh to¸n gãc ®¸nh löa sím cña tõng xylanh, vµ tÝn
hiÖu vßng quay cho ECU biÕt tèc ®é ®éng c¬ trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n lîng nhiªn
liÖu phun vµ gãc ®¸nh löa sím; ngoµi ra tÝn hiÖu nµy cßn t¹o xung nhÞp ®Ó thay
®æi gãc ®¸nh löa sím. §èi víi nh÷ng ®éng c¬ ®iÒu khiÓn phun x¨ng theo nhãm
hoÆc ®iÒu khiÓn ®¸nh löa kh«ng chia ®iÖn th× cßn cÇn thªm tÝn hiÖu mang
th«ng tin vÒ thêi ®iÓm cña xi lanh thø nhÊt. §èi víi hÖ thèng phun cña ®éng c¬
COROLLA, viÖc ®iÒu khiÓn phun nhiªn liÖu theo kiÓu ®ång lo¹t vµ ®iÒu
khiÓn ®¸nh löa sö dông bé chia ®iÖn nªn kh«ng cã tÝn hiÖu thêi ®iÓm xi lanh thø
nhÊt. ChØ cã tÝn hiÖu thêi ®iÓm ®¸nh löa cña bèn xi lanh vµ tÝn hiÖu tèc ®é
®éng c¬ cã 24 xung mét vßng quay trôc cam. C¶ hai tÝn hiÖu nµy ®îc lÊy tõ hai
c¶m biÕn tõ ®iÖn ®Æt trong bé chia ®iÖn. H×nh 1.6 lµ d¹ng vÊu vµ d¹ng tÝn
hiÖu cña c¶m biÕn thêi ®iÓm vµ tèc ®é cña hÖ thèng phun ®éng c¬ COROLLA

Cùc tõ
§iÖn ¸p
thêi gian
NE
G-
H×nh 1.6: d¹ng vÊu tõ vµ tÝn hiÖu cña c¶m biÕn tèc ®é vµ thêi ®iÓm
®éng c¬
Trªn trôc quay cña ®enc« ®îc g¾n çc vÊu s¾t, c¶m biÕn lµ mét cuén d©y
quÊn trªn mét lâi nam ch©m, khi trôc quay lµm çc vÊu cam quÐt qua c¶m biÕn, tõ
trë m¹ch tõ cña cuén d©y biÕn thiªn mét çch tuÇn hoµn lµm xuÊt hiÖn trong cuén
d©y mét suÊt ®iÖn ®éng cã tÇn sè tû lÖ víi tèc ®é quay.
Biªn ®é E cña suÊt ®iÖn ®éng trong cuén d©y phô thuéc chñ yÕu vµo hai yÕu
tè lµ kho¶ng çch vµ tèc ®é quay. Kho¶ng çch gi÷a cuén d©y víi çc vÊu s¾t
chÝnh lµ khe tõ, kho¶ng çch cµng lín th× biªn ®é cña suÊt ®iÖn ®éng cµng nhá,
th«ng thêng sù thay ®æi kho¶ng çch nµy kh«ng vît qu¸ 0.2  0.4mm. Tèc ®é quay
tû lÖ thuËn víi biªn ®é cña suÊt ®iÖn ®éng. Khi tèc ®é quay rÊt nhá biªn ®é sÏ
qu¸ bÐ ®Ó cã thÓ ph¸t hiÖn ®îc nã, do vËy vïng tèc ®é chÕt lµ vïng mµ ë ®ã

kh«ng thÓ ®o ®îc suÊt ®iÖn ®éng. Vïng nµy cµng réng khi kho¶ng çch gi÷a
cuén d©y vµ vÊu s¾t cµng lín.
D¶i ®o cña c¶m biÕn tõ ®iÖn phô thuéc vµo sè r¨ng cña ®Üa. Tèc ®é tèi thiÓu
Vmin cã thÓ ®o ®îc sÏ nhá khi sè r¨ng lín. Tèc ®é tèi ®a V max cã thÓ ®o ®îc cµng
lín khi sè r¨ng cµng nhá.
Sai sè cña lo¹i c¶m biÕn nµy thêng chØ lµ sai sè vÒ vÞ trÝ t¬ng ®èi gi÷a çc
vÊu, çc vÊu kh«ng ®Òu nhau sÏ dÉn ®Õn viÖc ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm kh«ng æn
®Þnh ®èi víi tõng m¸y. Sai sè nµy do nhµ s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh ®óc g©y ra.
1.2.4. C¶m biÕn nhiÖt ®é ®éng c¬ vµ nhiÖt ®é khÝ n¹p
Môc ®Ých cña c¶m biÕn nhiÖt ®é níc vµ nhiÖt ®é khÝ n¹p lµ b¸o cho ECU
biÕt gi¸ trÞ nhiÖt ®é cña ®éng c¬ vµ cña khÝ n¹p ®Ó ECU hiÖu chØnh l¹i lîng
nhiªn liÖu phun vµ gãc ®¸nh löa cho phï hîp.
Cã nhiÒu çch ®o nhiÖt ®é, trong ®ã cã thÓ liÖt kª çc ph¬ng ph¸p chÝnh sau
®©y:
- Ph¬ng ph¸p quang dùa trªn sù ph©n bè phæ bøc x¹ nhiÖt do dao ®éng nhiÖt
(hiÖu øng Doppler).
- Ph¬ng ph¸p c¬ dùa trªn sù gi·n në cña vËt r¾n, cña chÊt láng hoÆc khÝ (víi ¸p
suÊt kh«ng ®æi) hoÆc dùa trªn tèc ®é ©m.
- Ph¬ng ph¸p ®iÖn dùa trªn sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo nhiÖt ®é, hiÖu øng
Seebeck, hoÆc dùa trªn sù thay ®æi tÇn sè dao ®éng cña th¹ch anh.
§Ó ®¬n gi¶n vµ phï hîp víi ®Çu vµo ECU, tr¸nh sai sè do nhiÔu lµ nhá nhÊt
th× ph¬ng ph¸p ®iÖn dùa trªn sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo nhiÖt ®é lµ ®îc dïng
nhiÒu nhÊt. H×nh 1.7 lµ ®Æc tÝnh cña c¶m biÕn nhiÖt ®é níc dïng ®iÖn trë vµ
çch m¾c chóng víi ECU cña hÖ thèng phun ®éng c¬ COROLLA. §Æc tÝnh cña
c¶m biÕn nhiÖt ®é níc dïng cho ECU lµ phi tuyÕn vµ cã vïng sai sè réng. Nhng do
kh«ng ph¶i thÓ hiÖn kÕt qu¶ ®o mµ gi¸ trÞ nµy chØ sö dông ®Ó tÝnh to¸n lîng
nhiªn liÖu phun thªm vµ tèi u ho¸ gãc ®¸nh löa nªn kh«ng cÇn ®é chÝnh x¸c cña
c¶m biÕn cao.

Ön
)
trë
®i
(k
viªn ®iÖn trë
40 THW
20 5v
10
8 E2
6
4 E1
2 c¶m biÕn nhiÖt ®é
1 níc
0.8
0.6
0.4
0.2
-20 0 20 40 60 80 100 120

0
nhiÖt ®é( C)
H×nh 1.7: C¶m biÕn nhiÖt ®é vµ ®Æc tÝnh c¶m biÕn nhiÖt
®é
1.2.5. C¶m biÕn vÞ trÝ bím ga
§©y lµ th«ng tin ph¶n ¸nh møc t¶i cña ®éng c¬. Nã ®Æc biÖt quan träng ®èi
víi hai tr¹ng th¸i ®Çu (kh«ng t¶i) vµ 75% t¶i trë lªn cña bím ga, ngoµi ra nã cßn
dïng ®Ó ®iÒu khiÓn hép sè tù ®éng, hÖ thèng treo tù ®éng vµ ®iÒu khiÓn ®Æc
tÝnh cña ®éng c¬. Cã hai lo¹i c¶m biÕn lµ lo¹i tiÕp ®iÓm (a) vµ lo¹i biÕn trë (b)
h×nh 1.8. Lo¹i tiÕp ®iÓm cã hai hoÆc ba tiÕp ®iÓm hay cã thªm nhiÒu tiÕp
®iÓm phô. C¶m biÕn bím ga ®a ra hai th«ng tin quan träng b¸o vÒ ECU lµ th«ng
tin vÒ vÞ trÝ kh«ng t¶i hay th«ng tin vÒ vÞ trÝ toµn t¶i, vµ th«ng tin vÒ thêi
®iÓm t¨ng tèc. Lo¹i c¶m biÕn kiÓu c«ng t¾c kh«ng cho biÕt chÝnh x¸c vÞ trÝ b-
ím ga mµ chØ cho biÕt m¸y ®ang ho¹t ®éng ë chÕ ®é nµo, ®èi víi lo¹i nµy viÖc
x¸c ®Þnh thêi ®iÓm t¨ng tèc dùa vµo kho¶ng thêi gian tõ lóc c«ng t¾c kh«ng t¶i
më tíi khi c«ng t¾c 75% t¶i ®ãng. Lo¹i c¶m biÕn kiÓu biÕn trë cã thÓ cho biÕt vÞ

trÝ bím ga t¹i bÊt kú vÞ trÝ nµo, viÖc x¸c ®Þnh t¨ng tèc ®èi víi lo¹i c¶m biÕn nµy
lµ viÖc t¨ng ®ét ngét ®iÖn ¸p t¹i ch©n gi÷a cña c¶m biÕn.
c¶m biÕn vÞ trÝ c¶m biÕn vÞ trÝ bím ga

bím ga kiÓu c«ng kiÓu chiÕt ¸p
VC 5V
t¾c
IDL +B hoÆc 5V VTA
më +B
IDL
+B hoÆc 5V E2
PSW E1
(a) (b)
H×nh 1.8: C¶m biÕn bím ga kiÓu c«ng t¾c (a) vµ kiÓu biÕn trë (b)
tÝn hiÖu kh«ng t¶i
§iÖn ¸p (V)
5
4
ga
ím
3 r Ýb
v Þt
2 h iÖu
tÝn
1
0
100% ®é më
bím ga
H×nh 1.9: §Æc tÝnh c¶m biÕn bím ga kiÓu biÕn trë
§Æc ®iÓm cña c¶m biÕn c«ng t¾c lµ hai ®Çu tiÕp ®iÓm cè ®Þnh lu«n lu«n
chê s½n mét møc ®iÖn ¸p cè ®Þnh ®©y ®îc coi lµ møc 1, khi c«ng t¾c chuyÓn
sang ®ãng vÞ trÝ nµo th× t¹i vÞ trÝ ®ã ®iÖn ¸p tôt xuèng b»ng 0 vµ ®îc coi lµ
møc 0 do ch©n gi÷a cña c¶m biÕn nèi m¸t. Cßn ®èi víi c¶m biÕn kiÓu biÕn trë
møc ®iÖn ¸p t¹i ch©n gi÷a thay ®æi, kh«ng cè ®Þnh t¹i møc nµo do ®ã ®Ó tÝn
hiÖu nµy cã thÓ sö dông ®Ó ®iÒu khiÓn phun th× tÝn hiÖu ph¶i ®i qua mét bé
chuyÓn ®æi A/D ®Ó trë thµnh tÝn hiÖu sè.
C¶m biÕn bím ga cña hÖ thèng phun ®éng c¬ COROLLA lµ lo¹i c¶m biÕn sö
dông biÕn trë (chiÕt ¸p) cã ®Æc tÝnh nh h×nh 1.9
1.2.6. C¶m biÕn Lambda

Môc ®Ých cña c¶m biÕn  lµ ®o liªn tôc nång ®é khÝ x¶ vµ hiÖu chØnh liªn
tôc lîng x¨ng phun ra tuú theo kÕt qu¶ ®o, th«ng qua ECU.
Cã 2 lo¹i c¶m biÕn khÝ x¶ bao gåm c¶m biÕn «xygen vµ c¶m biÕn hoµ khÝ
nghÌo. C¶m biÕn «xygen cã hai lo¹i. Lo¹i thø nhÊt sö dông mét èng Sø ZrO 2, lo¹i
nµy khi lµm viÖc t¹o ra ®iÖn ¸p  01V, lo¹i thø hai sö dông èng b»ng Titan, khi
lµm viÖc ®iÖn trë thay ®æi tuú theo hµm lîng O2 trong khÝ x¶. C¶m biÕn hoµ
khÝ nghÌo khi lµm viÖc lµm thay ®æi dßng nu«i. ë ®©y ta chØ xÐt lo¹i c¶m biÕn
oxygen sö dung èng ZrO2. H×nh 1.10 lµ kÕt cÊu cña c¶m biÕn Lambda lo¹i ZrO2.
Us
Kh«ng khÝ (PO 2")
KhÝ x¶
ranh giíi 3 pha
Z rO-chÊt
2 ®iÖn ph©n
®Æc PO 2'
PO 2
"
Pt-®iÖn cùc ngoµi Z rO2
H×nh 1.10: KÕt cÊu c¶m biÕn Lambda
§Æc ®iÓm cÊu t¹o cña lo¹i nµy bao gåm 1 èng sø ZrO 2, mét ®Çu bÞt kÝn, víi
hai bÒ mÆt lµ çc ®iÖn cùc ®îc t¹o thµnh bëi mét líp platin (b¹ch kim) rÊt máng
vµ cã cÊu tróc rçng, cho phÐp khÝ cã thÓ thÈm thÊu qua. Mét ®iÖn cùc (mÆt
ngoµi èng) tiÕp xóc trùc tiÕp víi khÝ x¶ tõ ®éng c¬, ®iÖn cùc kia (mÆt trong
èng) tiÕp xóc víi kh«ng khÝ tiªu chuÈn. MÆt èng ®o híng vÒ phÝa khÝ x¶ ®îc
phñ mét líp xø rçng nh»m b¶o vÖ líp platine khái sù xãi mßn do çc chÊt cÆn,
muéi trong khÝ x¶. èng b¶o vÖ cã thÓ chÞu ®îc nhiÖt ®é tíi 10000C, ®îc xÎ r·nh
ch÷ chi nh»m tr¸nh xung ®éng trùc tiÕp cña khÝ x¶ lªn phÇn tö ®o. Nguyªn lý ®o

dùa trªn sù so s¸nh hµm lîng oxy trong kh«ng khÝ chuÈn vµ khÝ x¶. Khi cã sù
chªnh lÖch vÒ lîng «xy th× trªn hai bÒ mÆt èng sø xuÊt hiÖn ®iÖn ¸p, gi¸ trÞ
®iÖn ¸p phô thuéc møc ®é chªnh lÖch hµm l¬ng O2 víi ®iÒu kiÖn c¶m biÕn ®·
®îc nung nãng ®Õn nhiÖt ®é nhÊt ®Þnh.
Gi¸ trÞ ®iÖn ¸p gi÷a hai ®iÖn cùc ®îc tÝnh
(trang
6.6 [2])
Trong ®ã
R: h»ng sè chÊt khÝ
T: nhiÖt ®é tuyÖt ®èi
F: h»ng sè Faraday
pO2’: ¸p suÊt riªng phÇn cña khÝ oxy trong khÝ x¶
pO2”: ¸p suÊt riªng phÇn cña khÝ oxy trong kh«ng khÝ tiªu chuÈn
Sù chªnh lÖch ®iÖn ¸p gi÷a hai bÒ mÆt chØ xuÊt hiÖn khi cã sù chªnh lÖch
vÒ tû lÖ khÝ O2 gi÷a hai bÒ mÆt. Vµ chªnh lÖch nµy sÏ gia t¨ng ®ét ngét t¹i vÞ
trÝ   1 do quan hÖ gi÷a ®iÖn ¸p víi tû sè gi÷a ¸p suÊt oxy cña kh«ng khÝ tiªu
chuÈn vµ ¸p suÊt oxy cña khÝ x¶ lµ quan hÖ hµm logarÝt, h×nh 1.11 giíi thiÖu
®Æc tÝnh c¶m biÕn Lambda
Khi  =0,9 ®iÖn ¸p trªn hai cùc < 0,2v
Khi  =1,1 ®iÖn ¸p trªn hai cùc > 0,8v
C¶m biÕn  chØ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ khi nhiÖt ®é cña c¶m biÕn >2500C.
C¶m biÕn  cña hÖ thèng phun ®éng c¬ COROLLA ®îc trang bÞ thªm mét sîi
®èt n»m bªn trong c¶m biÕn nh»m rót ng¾n thêi gian sÊy nãng c¶m biÕn khi ®éng
c¬ míi khëi ®éng.

1.2.7. Vßi phun
H×nh 1.12: KÕt cÊu vßi phun ®iÖn tõ

1:läc nhiªn liÖu
2:gi¾c kÕt nèi
3:cuén d©y
4:th©n vßi phun
5:lâi tõ
6:th©n van
7:van kim
Nguyªn lý ho¹t ®éng cña vßi phun x¨ng lµ khi cha

cã dßng ®iÖn ch¹y qua cuén d©y cña nam ch©m
®iÖn 3, lß xo Ðp kim phun 5 xuèng ®Õ. Lóc nµy vßi
phun ë tr¹ng th¸i ®ãng kÝn. Khi cã dßng ®iÖn kÝch
thÝch, nam ch©m ®iÖn sÏ hót lâi tõ 4, vµ kim phun
®îc n©ng lªn kho¶ng 0,1mm. Nhiªn liÖu sÏ ®îc ra
phun qua tiÕt diÖn h×nh vµnh khuyªn cã kÝch thíc
hoµn toµn x¸c ®Þnh. Qu¸n tÝnh vßi phun phô thuéc
vµo biÖn ph¸p ®iÒu khiÓn vßi phun. Nh vËy, viÖc
®ãng më kim phun cña vßi phun x¨ng kiÓu ®iÖn tõ
kh«ng ph¶i do t¸c dông cña ¸p suÊt nhiªn liÖu nh trêng
hîp vßi phun ®iªzen, mµ qua ®iÒu khiÓn bªn ngoµi
nhê tÝn hiÖu ®iÖn. NÕu ®é chªnh ¸p tríc vµ sau lç
®iÖn ¸p ra V
phun kh«ng ®æi th× lîng nhiªn liÖu cung cÊp chØ phô thuéc vµo thêi gian më kim
phun hay phô thuéc vµo ®é réng xung phun ®îc tÝnh to¸n bëi ECU tuú thuéc vµo
çc chÕ ®é lµm viÖc cña ®éng c¬.
1
Vßi phun COROLLA cã trë kh¸ng cao 13,8 H×nh 1.13 lµ çch ®iÒu khiÓn
theo ®iÖn ¸p cña vßi phun COROLLA.
§Æc ®iÓm cña biÖn ph¸p ®iÒu khiÓn vßi phun trë kh¸ng cao theo ®iÖn ¸p cã
u ®iÓm lµ dßng n©ng kim phun vµ duy tr× rÊt thÊp chØ kho¶ng 1A do ®ã bãng
giµu  nghÌo
H×nh
Häc viªn: TrÇn Anh1.11:
Trung§Æc tÝnh
– Cao häcc¶m
2000biÕn Lambda 20
b¸n dÉn ®iÒu khiÓn vßi phun nµy kh«ng cÇn ph¶i chÞu dßng lín. Nhng nhîc
®iÓm cña biÖn ph¸p nµy lµ thêi gian n©ng kim phun l©u (thêi gian trÔ).
+B
dßng
më
vßi
phun vßi phun
ttrÔ trë kh¸ng
ECU cao
1A
A B thêi gian n©ng

bÐp phun
H×nh 1.13: BiÖn ph¸p ®iÒu khiÓn vßi phun
1.3. Ph©n tÝch qu¸ tr×nh xö lý tÝn hiÖu vµo cña ECU
Ta ®· biÕt vi xö lý chØ lµm viÖc víi tÝn hiÖu sè v× vËy çc tÝn hiÖu tõ çc
c¶m biÕn khi ®a vµo ECU ®Òu ph¶i ®îc chuyÓn ®æi sang tÝn hiÖu sè tríc khi
®a vµo vi xö lý. Çc tÝn hiÖu ®a vµo ECU bao gåm tÝn hiÖu t¬ng tù
(ANALOG), tÝn hiÖu xung, vµ tÝn hiÖu d¹ng on/off. Díi ®©y ta sÏ xÐt riªng tõng
d¹ng tÝn hiÖu.
1.3.1. ChuyÓn ®æi t¬ng tù – sè (A/D)
TÝn hiÖu t¬ng tù (analog) thêng lµ ®iÖn thÕ hay dßng ®iÖn cã d¹ng biÕn
thiªn liªn tôc theo thêi gian nh biÓu diÔn ë h×nh 1.14. Th«ng tin mµ çc tÝn hiÖu t-
¬ng tù muèn truyÒn ®¹t lµ biªn ®é cña nã. Biªn ®é nµy lµ mét hµm cña thêi gian.

u i
u=f(t) i=g(t)
t t
H×nh 1.14: D¹ng tÝn hiÖu t¬ng tù
Tuú theo d¹ng cña f vµ g mµ ta cã thÓ kÕt luËn ®îc vÒ b¶n chÊt cña tÝn hiÖu
u, i nãi trªn.
Kh¸c víi tÝn hiÖu t¬ng tù, tÝn hiÖu sè (digital) chøa th«ng tin ë vÞ trÝ çc
xung hay sù thay ®æi ®ét ngét cña biªn ®é (so víi tÝn hiÖu thêi gian chuÈn) cßn
trÞ sè tuyÖt ®èi cña biªn ®é xung th× kh«ng quan träng.
Nh vËy, b¶n chÊt cña hai lo¹i tÝn hiÖu t¬ng tù vµ sè lµ kh¸c nhau. TÝn hiÖu t-
¬ng tù thêng gÆp trong thùc tÕ v× dÔ t¹o ra, h¬n n÷a tÝnh chÊt liªn tôc theo thêi
gian cña nã phï hîp víi çc hiÖn tîng vËt lý th«ng thêng. Cßn tÝn hiÖu sè th× chØ
xuÊt hiÖn trong çc thiÕt bÞ sè vµ thêng ®îc dïng nh mét h×nh thøc trung gian
thuËn tiÖn cho viÖc ®o lêng vµ xö lý tÝn hiÖu. Do ®ã, cÇn ph¶i cã çc m¹ch
trung gian ®Ó chuyÓn ®æi tÝn hiÖu d¹ng t¬ng tù sang sè vµ ngîc l¹i.
Trong çc tÝn hiÖu vµo ECU th× tÝn hiÖu t¬ng tù bao gåm tÝn hiÖu ¸p suÊt
®êng èng n¹p, tÝn hiÖu nhiÖt ®é níc nhiÖt ®é kh«ng khÝ n¹p, tÝn hiÖu vÞ trÝ b-
ím ga, tÝn hiÖu lambda, tÝn hiÖu ®iÖn ¸p cung cÊp.
Nh phÇn ph©n tÝch tÝn hiÖu c¶m biÕn ¸p suÊt ®êng èng n¹p ®· tr×nh bµy, ë
®©y ta ph¶i xÐt ®Õn vÊn ®Ò vÒ ®é chÝnh x¸c cña m¹ch chuyÓn ®æi t¬ng tù –
sè.
a. Sai sè tÜnh

Khi thùc hiÖn chuyÓn ®æi çc tÝn hiÖu t¬ng tù thµnh çc tÝn hiÖu sè víi sè
bit h÷u h¹n thêng xuÊt hiÖn sai sè hÖ thèng. Çc sai sè nµy ®îc gäi lµ sai sè lîng tö.
Sai sè nµy xuÊt ph¸t tõ çc t¹p ©m lîng tö xuÊt hiÖn ë çc m¹ch ADC. §Ó gi¶m nhá
t¹p ©m lîng tö th× ta ph¶i t¨ng sè bÝt cña m¹ch ADC lªn.
Bªn c¹nh sai sè hÖ thèng do lîng tö ho¸ cßn cã sai sè còng ®¸ng kÓ do kÕt cÊu
cña m¹ch g©y ra. NÕu çc ®iÓm gi÷a cña çc bËc trªn ®êng gÊp khóc vÏ ë h×nh
1.15 ®îc nèi liÒn víi nhau th× ta ®îc mét ®êng th¼ng víi mét hÖ sè gãc nhÊt ®Þnh
xuÊt ph¸t tõ gèc to¹ ®é (®êng nÐt ®øt). §èi víi çc m¹ch ADC thùc tÕ, ®êng th¼ng
nµy kh«ng xuÊt ph¸t tõ gèc to¹ ®é, ngoµi ra ®êng nèi çc ®iÓm gi÷a cña çc bËc
trªn ®êng gÊp khóc kh«ng ph¶i lµ ®êng th¼ng mµ lµ mét ®êng g·y.
UADC
Uvµo
H×nh 1.15: Sai sè do sè bit h¹n chÕ
b. Sai sè ®éng
Khi sö dông ADC trong çc m¹ch xö lý tÝn hiÖu, do tÝn hiÖu ®Çu vµo liªn tôc
biÕn ®éng v× vËy ph¶i tiÕn hµnh lÊy mÉu tÝn hiÖu qua çc kho¶ng thêi gian
b»ng nhau, gäi lµ chu kú lÊy mÉu. Çc d÷ liÖu thu ®îc sau ®ã sÏ chuyÓn sang sè
nhê m¹ch ADC. §Ó cã thÓ phôc håi ®îc chÝnh x¸c tÝn hiÖu t¬ng tù th× viÖc lÊy
mÉu cÇn ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn lµ tÇn sè lÊy mÉu Ýt nhÊt ph¶i lín h¬n hai lÇn
tÇn sè lín nhÊt cña tÝn hiÖu. §iÒu kiÖn nµy lu«n ®îc tho¶ m·n víi çc tÝn hiÖu
nhiÖt ®é níc, nhiÖt ®é khÝ n¹p, vÞ trÝ bím ga, ®iÖn ¸p cÊp, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ
®¶m b¶o chÝnh x¸c ®èi víi tÝn hiÖu ¸p suÊt ®êng èng n¹p vµ tÝn hiÖu lambda
khi mµ biªn ®é cña tÝn hiÖu nµy lu«n lu«n thay ®æi.

c. Çc yÕu tè ¶nh hëng ®Õn ®é chÝnh x¸c cña ADC.
ChÝnh kho¶ng chuyÓn tiÕp cña tÝn hiÖu vµo lµ mét yÕu tè g©y ra sù kÐm
chÝnh x¸c bëi v× hai tÝn hiÖu vµo ph¶i kh¸c nhau mét lîng nµo ®ã th× ®iÖn thÕ
ra cña m¹ch so s¸nh míi cã sù chuyÓn tr¹ng th¸i. Ngoµi ra, kho¶ng chuyÓn tiÕp nµy
l¹i thay ®æi theo trÞ sè tuyÖt ®èi cña ®iÖn thÕ vµo tøc lµ øng víi mçi biªn ®é ta
cÇn cã mét kho¶ng chuyÓn tiÕp riªng, v× thÕ mµ x¶y ra hiÖn tîng kh«ng tuyÕn
tÝnh trong phÐp so s¸nh. Tuú theo sù thiÕt kÕ cña m¹ch so s¸nh mµ bÒ réng
chuyÓn tiÕp cßn cã thay ®æi Ýt nhiÒu theo nhiÖt ®é. Ngoµi çc ®iÓm trªn ®é
chÝnh x¸c cña m¹ch ADC còng cßn bÞ ¶nh hëng bëi ®é æn ®Þnh cña m¹ch dao
®éng chuÈn vµ thêi gian giao ho¸n cña çc cæng logic.
1.2.2. ChuyÓn ®æi xung – sè
Còng nh tÝn hiÖu t¬ng tù, tÝn hiÖu xung còng cÇn ph¶i ®îc chuyÓn ®æi
thµnh tÝn hiÖu sè tríc khi ®a vµo vi xö lý. D¹ng th«ng tin mµ tÝn hiÖu xung
muèn truyÒn lµ tÇn sè xung hay sè lÇn xuÊt hiÖn xung d¬ng trong mét ®¬n vÞ
thêi gian.
tÇn sè cao tÇn sè thÊp
H×nh 1.16: D¹ng tÝn hiÖu xung tõ c¶m biÕn ®a tÝn hiÖu d¹ng xung
M¹ch chuyÓn ®æi xung – sè thùc chÊt lµ m¹ch ®Õm sè lÇn xuÊt hiÖn xung d-
¬ng trong mét kho¶ng thêi gian vµ gi¸ trÞ ®Õm ®îc biÓu thÞ b»ng gi¸ trÞ sè.
Trong ECU m¹ch nµy ®îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh tèc ®é ®éng c¬ b»ng viÖc ®Õm
sè xung NE hoÆc ®Õm sè xung tõ c¶m biÕn dßng xo¸y Kacman.
Sai sè cña m¹ch chuyÓn ®æi thêng rÊt hay xuÊt hiÖn th«ng thêng do nguån
xung kh«ng æn ®Þnh v× bÞ nhiÔu bëi çc xung bªn ngoµi. Thªm n÷a sai sè sÏ xuÊt
hiÖn nÕu nh xung nhÞp t¹o thêi gian cho m¹ch ®Õm kh«ng æn ®Þnh còng lµ mét
nguyªn nh©n g©y sai sè.

1.2.3. ChuyÓn ®æi tõ tÝn hiÖu on/off sang tÝn hiÖu sè.
TÝn hiÖu ON/OFF chÝnh lµ nh÷ng tÝn hiÖu tõ çc c«ng t¾c ®iÒu khiÓn VD
nh tÝn hiÖu bËt ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, tÝn hiÖu ®¸nh tay l¸i t¹i chç, tÝn hiÖu tõ
c«ng t¾c kh«ng t¶i… §Ó vi xö lý x¸c ®Þnh ®îc tÝn hiÖu nµo xuÊt hiÖn thêng cã
nhiÒu çch, hoÆc lµ t¬ng øng víi mçi tÝn hiÖu on/off lµ mét gi¸ trÞ sè t¬ng øng
b¸o vÒ ECU hoÆc ECU sö dông biÖn ph¸p quÐt vßng lÇn lît tõng tÝn hiÖu vµo.
Çc biÖn ph¸p nµy sÏ cßn ®îc ®Ò cËp ®Õn trong ch¬ng “S¬ ®å nguyªn lý hÖ
thèng”.
1.3. Ph©n tÝch qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn ra cña ECU
Çc c¬ cÊu chÊp hµnh do ECU ®iÒu khiÓn bao gåm vßi phun chÝnh, IC ®¸nh
löa hoÆc ®iÒu khiÓn trùc tiÕp b«bin, van kh«ng t¶i… Çc c¬ cÊu nµy chØ lµm
viÖc ®îc víi tÝn hiÖu xung, v× thÕ cÇn ph¶i chuyÓn ®æi tõ tÝn hiÖu sè thµnh
tÝn hiÖu xung.
1.3.1. §iÒu khiÓn vßi phun
ViÖc thay ®æi lîng nhiªn liÖu phun ®îc thay ®æi b»ng ®é réng xung ®iÒu
khiÓn vßi phun cßn thêi ®iÓm phun ®îc ®iÒu khiÓn b»ng tÝn hiÖu thêi ®iÓm G.
ë ®©y ta quan t©m chñ yÕu ®Õn biÖn ph¸p thay ®æi ®é réng xung phun.
BiÖn ph¸p thay ®æi ®é réng ë ®©y sö dông m¹ch ®Õm lËp tr×nh tøc lµ gi¸ trÞ
sè cña lîng nhiªn liÖu phun lµ bao nhiªu th× m¹ch ®Õm xung nhÞp sÏ ®Õm lªn bÊy
nhiªu. Khi b¾t ®Çu ®Õm còng lµ khi n©ng xung ®iÒu khiÓn phun vµ khi gi¸ trÞ
®Õm b»ng gi¸ trÞ ®iÒu khiÓn ra còng lµ lóc h¹ møc xung ®iÒu khiÓn phun
xuèng. H×nh 1.17 lµ minh ho¹ cña qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn phun

xung ®iÒu
khiÓn phun
xung nhÞp
xung phun
H×nh 1.17: Qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn phun cña ECU
VD gi¸ trÞ sè ®iÒu khiÓn phun do vi xö lý tÝnh to¸n lµ 36 th× khi xuÊt hiÖn
xung ®iÒu khiÓn phun m¹ch ®Õm sÏ b¾t ®Çu ®Õm xung nhÞp ®ång thêi n©ng
møc cña xung phun lªn cao, vßi phun b¾t ®Çu më. Khi gi¸ trÞ ®Õm xung ®ñ 36
th× m¹ch ®Õm sÏ h¹ møc xung phun xuèng t¬ng øng ngõng phun vµ ®ång thêi
ngõng ®Õm chê xung ®iÒu khiÓn phun tiÕp theo. ViÖc tÝnh to¸n tÇn sè xung
nhÞp ®iÒu khiÓn ®îc tÝnh nh sau:
Ta ®· biÕt ®éng c¬ COROLLA lµ ®éng c¬ 4 kú sö dông biÖn ph¸p phun ®ång

lo¹t vµ phun hai lÇn trong mét chu kú tõ ®ã ta cã thÓ tÝnh ®îc thêi gian më vßi
phun cùc ®¹i:
tmax = t1 vßng quay t¹i n max = (ms)
nmax: tèc ®é vßng quay max cña ®éng c¬, ®éng c¬ COROLLA nmax = 6000vg/ph
=> tmax = 10ms
Khi tmax=10ms vµ ®éng c¬ ch¹y t¹i tèc ®é 6000vg/ph th× vßi phun më hoµn
toµn.
Tuú theo sè bÝt ®iÒu khiÓn cho qu¸ tr×nh phun mµ ta cã thÓ tÝnh to¸n ®îc
tÇn sè xung nhÞp.
NÕu bus ®iÒu khiÓn lµ 8 th× ta sÏ cã 256 gi¸ trÞ vµ tÇn sè xung nhÞp ®îc
tÝnh to¸n sao cho khi c¶ 8 bit b»ng 1 tøc lµ 256 th× ®é réng xung phun lµ 10ms
hay ta cã

1.3.2. §iÒu khiÓn ®¸nh löa
Kh¸c víi ®iÒu khiÓn phun x¨ng, ë ®©y do lu«n lu«n ph¶i ®¶m b¶o gãc ngÊm
®iÖn cho b«bin lµ h»ng sè v× thÕ thêi gian b¾t ®Çu cÊp ®iÖn cho b«bin kh«ng
ph¶i tõ lóc xuÊt hiÖn xung thêi ®iÓm G mµ ph¶i xuÊt hiÖn sím h¬n xung thêi
®iÓm nh»m ®¶m b¶o gãc ngÊm ®iÖn lµ ®ñ cho b«bin vµ ®é më sím h¬n xung
thêi ®iÓm nµy ph¶i ®îc thay ®æi theo sè vßng quay nh»m ®¶m b¶o gãc ngÊm
®iÖn lu«n lu«n gi÷ æn ®Þnh.
H×nh 1.18 minh ho¹ cho qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn ®¸nh löa.
Tõ h×nh 1.18 ta nhËn thÊy xung thêi ®iÓm G lu«n lu«n xuÊt hiÖn tríc ®iÓm
chÕt trªn (§CT) tõ 450 ®Õn 500. Khi xung G xuÊt hiÖn th× xung IGT ®· xuÊt hiÖn
tõ tríc ®ã. Kho¶ng thêi gian tõ thêi ®iÓm b¾t ®Çu cÊp ®iÖn cho b«bin ®Õn thêi
®iÓm b¾t ®Çu tÝnh to¸n gãc ®¸nh löa sím t 1 phô thuéc sè vßng quay ®éng c¬.
Kho¶ng thêi gian nµy ®îc tÝnh to¸n sao cho tæng hai kho¶ng thêi gian t 3 = t1 + t2 lµ
h»ng sè víi mäi tèc ®é ®éng c¬ vµ víi mäi gãc ®¸nh löa.

900 gãc quay trôc cam

xung ®iÒu
khiÓn ®¸nh
löa (G)
xung nhÞp
xung ®¸nh t1
t2
löa (IGT)
t3 10 gãc quay trôc khuûu
Thêi Thêi Thêi

®iÓm ®iÓm ®iÓm §CT
b¾t b¾t ®Çu ®¸nh
®Çu tÝnh löa
cÊp to¸n
®iÖn gãc
cho ®¸nh
b«bin löa
H×nh 1.18: qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn ®¸nh löa cña
sím ECU
Tõ h×nh 1.18 ta thÊy xung nhÞp ®Ó t¹o nhÞp ®iÒu khiÓn gãc ®¸nh löa kh«ng
ph¶i lÊy tõ m¹ch t¹o xung chuÈn mµ ®îc lÊy tõ xung vßng quay NE nhng kho¶ng
çch mçi xung t¬ng øng víi 10 gãc quay trôc khuûu. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy th× tÝn
hiÖu NE tríc khi ®a vµo m¹ch ®Õm th× ph¶i qua m¹ch nh©n xung nh»m ®¶m b¶o
®iÒu kiÖn trªn. Víi mét sè ®éng c¬ vÝ dô nh ®éng c¬ NISSAN MAXIMA th×
xung tõ c¶m biÕn NE ®· ®îc t¹o s½n víi kho¶ng çch mçi xung 1 0 gãc quay trôc
cam. Víi gi¸ trÞ nµy kh«ng cÇn thiÕt ph¶i qua m¹ch nh©n xung nÕu mçi bíc ®iÒu
chØnh lµ 20 hoÆc nÕu cã nh©n th× sè nh©n rÊt nhá chØ lµ 2 ®Ó ®¶m b¶o
0.50gãc quay trôc cam vµ 10gãc quay trôc khuûu ta sÏ cã bíc ®iÒu chØnh lµ 10. Nh-
ng ®èi víi ®éng c¬ TOYOTA COROLLA xung NE chØ cã 24 xung/mét vßng quay
trôc cam tøc lµ kho¶ng çch xung lµ 30 0 vßng quay trôc khuûu. §Ó ®¶m b¶o
kho¶ng ®iÒu chØnh lµ mÞn th× gi¸ trÞ nµy ph¶i qua m¹ch nh©n 30 víi mçi bíc
®iÒu chØnh lµ 10. BiÖn ph¸p sö dông m¹ch nh©n cã u ®iÓm lµ chØ cÇn bus d÷
liÖu 6 bit (26 = 64) lµ ®ñ, nhng m¹ch nh©n cã nhîc ®iÓm lµ ho¹t ®éng kh«ng æn
®Þnh ë sè vßng quay thÊp h¬n n÷a tÇn sè xung NE vµo yªu cÇu ph¶i ®Òu, mét sù

kh«ng æn ®Þnh cña xung NE sÏ dÉn tíi sù mÊt æn ®Þnh cña tÝn hiÖu thêi ®iÓm
®¸nh löa. Mét biÖn ph¸p kh¸c còng ®îc sö dông vµ thö nghiÖm ë ®©y lµ biÖn
ph¸p ®o kho¶ng çch xung gi÷a hai xung NE hoÆc xung thêi ®iÓm G, biÕt
kho¶ng çch ta sÏ tÝnh ®îc thêi gian cña trôc khuûu quay hÕt 1 0, lÊy gi¸ trÞ nµy
nh©n víi gi¸ trÞ gãc ®¸nh löa sÏ tÝnh ®îc thêi gian tÝnh tõ lóc xuÊt hiÖn xung thêi
®iÓm ®Õn khi ®¸nh löa.
VD: n=2500vg/ph; IGT=230gãc quay trôc khuûu; tÇn sè xung nhÞp f=1MHz
(tÇn sè xung nhÞp vi xö lý), gãc gi÷a c¶m biÕn thêi ®iÓm vµ ®iÓm chÕt trªn m¸y
t¬ng øng lµ 500, ta sÏ tÝnh ®îc thêi gian tÝnh tõ lóc xuÊt hiÖn xung thêi ®iÓm
®Õn khi ®¸nh löa lµ
Tvg trôc khuûu =
T®é trôc khuûu = = 66s
T®¸nh löa = 66*(50-23) = 1802s = 70A(Hex)

Víi kÕt qu¶ trªn th× ph¶i cÇn tíi bus d÷ liÖu Ýt nhÊt lµ 12(2 12 = 4096) nhng
nÕu ¸p dông biÖn ph¸p nµy sÏ cho ®é chÝnh x¸c vµ ®é æn ®Þnh cao h¬n biÖn
ph¸p ¸p dông m¹ch nh©n xung.
1.3.3. §iÒu khiÓn van kh«ng t¶i
§éng c¬ COROLLA sö dông van kh«ng t¶i kiÓu ®iÖn tõ ®ãng më theo xung.
§Ó ®iÒu khiÓn van nµy ta ph¶i thay ®æi ®é réng xung d¬ng hoÆc xung ©m ®Ó
thay ®æi ®é më cña van. NÕu ®é réng xung d¬ng cµng lín th× thêi gian më van
cµng l©u tiÕt diÖn th«ng qua cµng lín vµ ngîc l¹i. Gi¸ trÞ ®é réng xung ®îc x¸c
®Þnh th«ng qua thÝ nghiÖm trªn ®éng c¬ thùc.

Ch¬ng II
tÝnh to¸n lý thuyÕt ®iÒu khiÓn

phun x¨ng
Nh»m rót ng¾n thêi gian thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh çc th«ng sè cña çc ®Æc tÝnh
lµm viÖc trong ®iÒu khiÓn phun x¨ng th× viÖc tÝnh to¸n t¹o çc sè liÖu lý thuyÕt
ban ®Çu lµ rÊt cÇn thiÕt. Trong ch¬ng nµy giíi thiÖu biÖn ph¸p tÝnh to¸n çc sè
liÖu ®é réng xung phun cho çc chÕ ®é vËn hµnh cña ®éng c¬. Víi nh÷ng gi¸ trÞ
tÝnh to¸n nµy sÏ ®îc hiÖu chØnh dÇn ®Ó trë thµnh tèi u trong qu¸ tr×nh thÝ
nghiÖm.
Ta ®· biÕt lîng nhiªn liÖu phun phô thuéc vµo rÊt nhiÒu th«ng sè. Nh÷ng
th«ng sè phô thuéc c¬ b¶n lµ sè vßng quay vµ lu lîng khÝ n¹p vµo, nh÷ng th«ng sè
¶nh hëng phô bao gåm nhiÖt ®é ®éng c¬, nhiÖt ®é khÝ n¹p, ¸p suÊt m«i trêng,
Lambda, vÞ trÝ bím ga…Nh÷ng th«ng sè ¶nh hëng phô tuy kh«ng g©y ¶nh hëng
lín ®Õn qu¸ tr×nh vËn hµnh ®éng c¬ nhng l¹i lµ çc th«ng sè cã ¶nh hëng ®Õn
chÊt lîng qu¸ tr×nh ch¸y trong ®éng c¬, v× thÕ muèn chÊt lîng qu¸ tr×nh ch¸y tèt
vµ æn ®Þnh th× ph¶i xÐt ®Çy ®ñ çc th«ng sè phô nµy. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm
thÕ nµo ®Ó tÝnh to¸n ®îc lîng nhiªn liÖu thùc tÕ tõ lîng nhiªn liÖu c¬ b¶n (phô
thuéc vµo sè vßng quay vµ lîng kh«ng khÝ n¹p) vµ ph¶i cã xÐt thªm nh÷ng ¶nh h-
ëng cña çc th«ng sè phô kh¸c.
Th«ng thêng lîng nhiªn liÖu thùc tÕ G ftt t¹i chÕ ®é vËn hµnh b×nh thêng ®îc
tÝnh th«ng qua c«ng thøc
Gftt=Gfcb*k1*k2*k3
Trong ®ã
Gfcb: lîng nhiªn liÖu c¬ b¶n phô thuéc vµo sè vßng quay n vµ lîng kh«ng khÝ
n¹p vµo Gk
k1: hÖ sè lµm ®Ëm phô thuéc nhiÖt ®é ®éng c¬

k2: hÖ sè lµm ®Ëm phô thuéc nhiÖt ®é khÝ n¹p
k3: hÖ sè lµm ®Ëm phô thuéc vµo vÞ trÝ më bím ga
Díi ®©y ta sÏ tÝnh to¸n tõng th«ng sè.
2.1. TÝnh to¸n ®é réng xung phun c¬ b¶n.
§Ó t¹o ®îc mét bé sè liÖu vÒ lîng nhiªn liÖu c¬ b¶n th× th«ng thêng çc h·ng ®i
tõ bé sè liÖu lý thuyÕt khi ®· xÐt ®Õn çc yÕu tè ¶nh hëng vµ bé sè liÖu nµy sÏ
®îc lµm tèi u b»ng thÝ nghiÖm. V× vËy nÕu nh sè liÖu lý thuyÕt cµng chÝnh x¸c
th× thêi gian thÝ nghiÖm sÏ cµng ®îc rót ng¾n l¹i. Do kh«ng cã c«ng thøc hay
phÇn mÒm nµo tÝnh to¸n ®Ó t¹o ®îc bé sè liÖu chÝnh x¸c nhÊt v× vËy ë ®©y
chØ xÐt mét çch gÇn ®óng.
Gi¸ trÞ lîng nhiªn liÖu c¬ b¶n phô thuéc vµo lîng kh«ng khÝ n¹p vµo vµ tèc ®é
®éng c¬
Gnl=f(n,Gk)
Tríc tiªn ta xÐt ®Õn quan hÖ gi÷a Gkvµ Gnl.
Ta ®· biÕt hÖ sè d lîng kh«ng khÝ  ®îc tÝnh theo c«ng thøc
(2.1)
Gk,Gnl-lu lîng kh«ng khÝ ®i qua bím tiÕt lu vµ lîng nhiªn liÖu ®îc phun trªn ®-
êng èng n¹p cho mét chu tr×nh (kg/chu tr×nh).
L0:lîng kh«ng khÝ lý thuyÕt dïng ®Ó ®èt ch¸y hoµn toµn 1kg nhiªn liÖu (kg/kg
nhiªn liÖu)
L0=14,7 (kg kh«ng khÝ / kg nhiªn liÖu).
Gi¸ trÞ Gk mét chu tr×nh ®îc tÝnh theo c«ng thøc
(kg/chu tr×nh) (2.2)

Trong ®ã: V: ThÓ tÝch c«ng t¸c cña 1 xi lanh (m3) = 1,8/4lÝt=0,45l
Ra: H»ng sè chÊt khÝ cña kh«ng khÝ (287 )
T¹i 760mmHg, 76,8% N2, 23,2% O2

Tk: NhiÖt ®é m«i trêng, ë ®©y ta xÐt t¹i mét gi¸ trÞ nhiÖt ®é cè
®Þnh vµ trung b×nh t¹i ViÖt Nam. ¶nh hëng cña nhiÖt ®é m«i trêng
®Õn lîng nhiªn liÖu phun sÏ ®îc xÐt sau (Tk = 297 0K = 240C)
pk : ¸p suÊt ®êng èng n¹p (kg/m2)
Gi¸ trÞ ¸p suÊt p ®îc c¶m biÕn ch©n kh«ng ®êng èng n¹p ®o vµ b¸o vÒ ECU
1kPa = 101,97kG/m2
v: HÖ sè n¹p cña ®éng c¬ (engines volumetric efficiency) lµ hµm cña tèc ®é
®éng c¬, ®é më bím ga, nhiÖt ®é ®éng c¬ (nhiÖt ®é sÊy nãng m«i chÊt) ngoµi ra
nã cßn phô thuéc vµo kÕt cÊu, chiÒu dµi ®êng èng n¹p.
§é më bím ga ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn ¸p suÊt ch©n kh«ng ®êng èng n¹p v×
thÕ ta kh«ng xÐt tíi ¶nh hëng cña nã tíi hÖ sè n¹p.

v
0.85
0.75
0.6
0.4
0.2
nmin 3500 nmax

H×nh 2.1: ¶nh hëng cña tèc ®é ®éng c¬ tíi hÖ sè n¹p
NhiÖt ®é ®éng c¬ ®îc xÐt riªng ë ®å thÞ quan hÖ gi÷a nhiÖt ®é ®éng c¬ vµ
hÖ sè lµm ®Ëm v× thÕ ta còng kh«ng xÐt tíi ¶nh hëng cña nã tíi hÖ sè n¹p.

KÕt cÊu chiÒu dµi ®êng èng n¹p sÏ ®îc xÐt riªng trong qu¸ tr×nh ch¹y thÝ
nghiÖm øng víi ®éng c¬ cô thÓ
ë ®©y ta chØ xÐt ¶nh hëng cña sè vßng quay n tíi hÖ sè n¹p v
H×nh 2.1 lµ mét vÝ dô vÒ ¶nh hëng cña tèc ®é ®éng c¬ ®Õn hÖ sè n¹p, ë
®©y ta coi nh hÖ sè n¹p ®¹t cùc ®¹i t¹i tèc ®é 3500vg/ph, vµ vMAX=0,85.
nmin=700vg/ph; nmax=6000vg/ph
§êng cong c¾t trôc v t¹i 0.75.
§Ó dÔ dµng lËp ®îc ph¬ng tr×nh ta coi nh t¹i n=0 th× v=0.75.
lËp ®îc hÖ ph¬ng tr×nh
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh ta t×m ®îc a = - 8*10-10 ; b = 5.6*10-5 ; c = 0.75
Thay vµo ta ®îc ph¬ng tr×nh ®êng cong v phô thuéc n
v= - 8*10-10*n2 + 5.6*10-5* n + 0.75 (2.3)
Thay vµo ph¬ng tr×nh Gk víi gi¸ trÞ n chia 26 bíc tõ 700vg/ph ®Õn 6000vg/ph.
Gi¸ trÞ ch©n kh«ng ®êng èng n¹p chia 16 bíc tõ 1kPa ®Õn 103kPa(toµn t¶i)
Sè bíc chän ë ®©y phô thuéc møc ®é chÝnh x¸c, dung lîng bé nhí cña ECU, tèc
®é vµ kh¶ n¨ng tÝnh to¸n cña ECU. ViÖc néi suy ®å thÞ ®¬n gi¶n ë ®å thÞ hai
chiÒu nhng l¹i rÊt phøc t¹p ë ®å thÞ 3 chiÒu mµ viÖc tÝnh to¸n trong ECU ®ßi hái
cã tèc ®é tÝnh to¸n cao, thuËt gi¶i ®¬n gi¶n mµ hiÖu qu¶, do ®ã ®Ó gi¶m bít khèi
lîng c«ng viÖc cña vi xö lý trong ECU th× ta ¸p dông viÖc néi suy hai chiÒu cho
trôc cã møc ®é phô thuéc lín vµ ta t¨ng sè ®iÓm nhí lªn cho trôc cã møc ®é phô
thuéc nhá. Trong quan hÖ nµy th× lîng nhiªn liÖu phun phô thuéc chñ yÕu vµo lîng

khÝ n¹p vµo vµ rÊt Ýt phô thuéc vµo tèc ®é ®éng c¬ v× thÕ ta chän biÖn ph¸p néi
suy cho quan hÖ gi÷a lîng khÝ n¹p vµ lîng nhiªn liÖu phun. Vµ t¨ng sè ®iÓm nhí
lªn cho quan hÖ gi÷a tèc ®é ®éng c¬ vµ lîng nhiªn liÖu phun. Khi tÝnh to¸n ta bá
qua sù thay ®æi cña gi¸ trÞ nhiÖt ®é kh«ng khÝ n¹p, v× gi¸ trÞ nhiÖt ®é kh«ng
khÝ n¹p ®îc xÐt riªng ë ®å thÞ quan hÖ gi÷a nhiÖt ®é khÝ n¹p vµ hÖ sè lµm
®Ëm.
Thay vµo 2-2 ta cã:
(kg/chu tr×nh)
(2.4)
n: vßng/phót
pk: kPa
Tõ (2.3) vµ (2.4) ta tÝnh ®îc khèi lîng kh«ng khÝ n¹p trong 1 chu tr×nh
Thay vµo (2.1) x¸c ®Þnh ®îc khèi lîng nhiªn liÖu phun trong mét chu tr×nh víi
chó ý r»ng ®©y lµ gi¸ trÞ lîng phun c¬ b¶n nªn ph¶i ®¶m b¶o =1, do ®ã c«ng
thøc (2.1) trë thµnh
KÕt qu¶ tÝnh to¸n: b¶ng 1.1 phô lôc I
Gnl=Gb¶ng.10-4(kg/chu tr×nh)
Khèi lîng riªng cña x¨ng ë 200 =0,710,75 kg/lÝt
Qnl= (lÝt/chu tr×nh)=
Do ë ®©y lËp ch¬ng tr×nh cho hÖ thèng phun ®éng c¬ COROLLA lµ hÖ

thèng sö dông kiÓu phun ®ång lo¹t tÊt c¶ çc xylanh, mçi vßng quay trôc cam phun
hai lÇn v× thÕ lîng nhiªn liÖu phun thùc mçi lÇn xuÊt hiÖn xung më vßi phun

Qphun= (2.5)
Qua thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh ®îc lu lîng th«ng qua cña vßi phun COROLLA khi
tÜnh víi ¸p suÊt phun 3at lµ 170g/phót.
Qvßi phun=2,833g/gi©y
Gvßi phun=
B¶ng 1.2 phô lôc I lµ gi¸ trÞ ®é réng xung phun (thêi gian më kim phun) tÝnh
theo ms khi cha tÝnh ®Õn çc yÕu tè ¶nh hëng kh¸c nh thêi gian n©ng kim, thêi
gian ®ãng kim, ®iÖn ¸p acquy…
¶nh hëng cña tèc ®é ®éng c¬ ®Õn Gnl rÊt khã x¸c ®Þnh b»ng çc hµm to¸n
häc v× thÕ sÏ ®îc xem xÐt ®Õn trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm trªn ®éng c¬ thùc
hoÆc trªn b¨ng thö ECU.
2.2. HÖ sè lµm ®Ëm qu¸ tr×nh sÊy nãng ®éng c¬
Qu¸ tr×nh sÊy nãng ®éng c¬ b¾t ®Çu sau khi khëi ®éng. Trong suèt qu¸ tr×nh
sÊy nãng ®éng c¬ ph¶i cÇn thªm mét lîng nhiªn liÖu n÷a ®Ó bï vµo phÇn nhiªn
liÖu ®äng trªn thµnh v¸ch xylanh khi xylanh vÉn cßn l¹nh. NÕu lîng x¨ng nµy
kh«ng ®îc thªm vµo th× tèc ®é ®éng c¬ sÏ bÞ gi¶m xuèng lµm kÐo dµi thêi gian
ch¹y Êm m¸y lµm t¨ng tæn thÊt nhiÖt vµ lµm gi¶m c«ng suÊt ®éng c¬ thêi kú nµy.

sè lµm
HÖch¹y
kú nãng thêi
sÊy ®Ëm
2,0
1,0
0
-30 0 +50 +100 C
NhiÖt ®é ®éng c¬
H×nh 2.2: §Æc tÝnh lµm ®Ëm cña h·ng
BOSCH
Vµo thêi kú sÊy nãng do ®éng c¬ l¹nh nªn sù tÝnh to¸n chÝnh x¸c lîng nhiªn
liÖu lµ rÊt khã, t¹i v× phÇn lín nhiªn liÖu bÞ ngng tô l¹i n¬i cuèi ®êng èng thµnh
nh÷ng giät nhiªn liÖu, phÇn nhiªn liÖu nµy rÊt khã bay h¬i khi ®éng c¬ cßn l¹nh.
Do ®ã khi nhiÖt ®é thÊp mét lîng nhiªn liÖu n÷a ph¶i ®îc thªm vµo hçn hîp sao
cho sù bèc ch¸y trong xi lanh hoµn h¶o nhÊt t¹i mäi nhiÖt ®é. Lîng nhiªn liÖu thªm
®îc lÊy tõ lîng phun c¬ b¶n vµ nh©n víi mét hÖ sè gäi lµ hÖ sè lµm ®Ëm. HÖ sè
nµy sÏ gi¶m dÇn khi nhiÖt ®é ®éng c¬ t¨ng vµ b»ng 1 khi nhiÖt ®é ®éng c¬ ®¹t
®Õn nhiÖt ®é lµm viÖc
H×nh 2.2 lµ ®Æc tÝnh lµm ®Ëm tham kh¶o cña h·ng BOSCH
Do thiÕt kÕ ECU cho ®iÒu kiÖn vËn hµnh t¹i ViÖt Nam nªn ë ®©y ta chØ
quan t©m tõ 00 trë lªn. Do ®ã cã thÓ coi ph¬ng tr×nh hÖ sè lµm ®Ëm lµ ®êng
th¼ng bËc nhÊt.
T¹i 00 hÖ sè k1=1,4
T¹i 750 hÖ sè k1=1
Ph¬ng tr×nh hÖ sè lµm ®Ëm theo nhiÖt ®é níc
k1= - 0,00533*tn + 1,4

ë ®©y ta chän sè ®iÓm nhí lµ 16 ®iÓm t¬ng øng 16 gi¸ trÞ nhiÖt ®é tõ
00®Õn 750
Çc gi¸ trÞ b¶ng trªn chØ lµ çc gi¸ trÞ th«, gi¸ trÞ nµy sÏ ®îc tèi u trong qu¸
tr×nh thÝ nghiÖm trªn ®éng c¬ thùc vµ trªn b¨ng thö ECU.
2.3. HÖ sè lµm ®Ëm theo nhiÖt ®é khÝ n¹p
Khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ n¹p thÊp sÏ lµm t¨ng khèi lîng riªng cña kh«ng khÝ
n¹p. NÕu kh«ng phun bï thªm nhiªn liÖu sÏ lµm cho hçn hîp nghÌo >1, gi¶m c«ng
suÊt ®éng c¬. V× thÕ lîng phun thùc tÕ cÇn ph¶i ®îc hiÖu chØnh theo nhiÖt ®é
khÝ n¹p. ViÖc hiÖu chØnh còng gièng nh ®èi víi hiÖu chØnh theo nhiÖt ®é ®éng
c¬ víi hÖ sè k2.
§Ó x¸c ®Þnh ®îc ®Æc tÝnh hiÖu chØnh ta xÐt t¹i hai vÞ trÝ cã cïng n, p k, v
nhng nhiÖt ®é khÝ n¹p kh¸c nhau, mét vÞ trÝ cã nhiÖt ®é 24 0C (2970K) vµ mét vÞ
trÝ t¹i 00C(2730K), t¹i ®©y ta tÝnh lîng nhiªn liÖu phun c¬ b¶n.
XÐt t¹i ®iÓm cã n = 3244vg/ph ; pk = 103kPa =10503 kG/m2
1.1
1.05
He so lam dam
0.95
0.9
0.85
0.8
0 7 .3 20 .7 .3 40 .7 0
6. 13 26 33 46 C
Nhiet do
H×nh 2.3: ®Æc tÝnh hiÖu chØnh lîng nhiªn liÖu phun theo nhiÖt ®é khÝ
¸pn¹p
dông 2.2 ta x¸c ®Þnh ®îc
T¹i t = 240C ta cã thêi gian më vßi phun = 5,785ms/vßng quay trôc khuûu

T¹i t = 00C ta cã thêi gian më vßi phun = 6,2933ms/vßng quay trôc khuûu
T¹i 240C hÖ sè lµm ®Ëm k2 = 1
T¹i 00C hÖ sè lµm ®Ëm k2= =1,0876
Tõ ®©y ta lËp ph¬ng tr×nh hÖ sè lµm ®Ëm theo nhiÖt ®é khÝ n¹p
k2=- 0,00327*ta + 1,0786
Ta chia thµnh 16 ®iÓm trong d¶i tõ 00C ®Õn 500C
Çc gi¸ trÞ trong b¶ng 1.4 sÏ ®îc tèi u ho¸ trong qu¸ tr×nh thö nghiÖm.
2.4. HÖ sè lµm ®Ëm phô thuéc ®é më bím ga
§èi víi ®éng c¬ x¨ng sö dông bé xóc t¸c khÝ x¶ 3 thµnh phÇn nªn b¾t buéc ph¶i
lµm viÖc t¹i vïng =1 ®Ó bé xóc t¸c ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nhÊt. Nhng t¹i vÞ trÝ
=1 th× c«ng suÊt ®éng c¬ kh«ng ph¶i lµ lín nhÊt, mµ lín nhÊt t¹i =0,9 do t¹i gi¸
trÞ nµy th× tèc ®é ch¸y cña hçn hîp lµ cùc ®¹i. V× thÕ khi nµo cÇn lîng khÝ x¶
®éc h¹i lµ nhá nhÊt th× ta cho ®éng c¬ ho¹t ®éng t¹i vïng  = 1, cßn khi nµo cÇn
®éng c¬ ph¸t ra c«ng suÊt cùc ®¹i th× ta cho ®éng c¬ ho¹t ®éng t¹i  = 0,9.
Th«ng thêng khi xe ch¹y trong thµnh phè lµ lóc cÇn lîng khÝ x¶ ®éc h¹i lµ Ýt
nhÊt cßn khi xe ch¹y ra ®êng cao tèc th× cÇn ®¹t c«ng suÊt cùc ®¹i. Do ®ã tõ vÞ
trÝ 75% bím ga th× ECU b¾t ®Çu lµm ®Ëm (gi¶m ), vµ t¹i vÞ trÝ 90% bím ga
th× =0,9 ®Ó tr¸nh trêng hîp xe ho¹t ®éng kh«ng æn ®Þnh khi lµm ®Ëm ®ét ngét.
Glamdam: lîng nhiªn liÖu lµm ®Ëm t¹i 90% ®é më bím ga

Gcoban: lîng nhiªn liÖu phun c¬ b¶n phô thuéc n vµ Gk

hÖ sè lµm ®Ëm
1,11
75% 90% 100%% ®é më

bím ga
H×nh 2.4: §Æc tÝnh lµm ®Ëm theo ®é më bím

ga
2.5. T¹o sè liÖu ®iÒu khiÓn cho qu¸ tr×nh phun nhiªn liÖu thêi kú t¨ng tèc
Khi ®ét ngét t¨ng tèc hçn hîp trë nªn nghÌo, nªn cÇn ph¶i bï thªm mét lîng nhiªn
liÖu trong suèt qu¸ tr×nh t¨ng tèc. H¬n n÷a trong mét thêi gian ng¾n ®éng c¬ cho
phÐp sö dông hçn hîp cã =0,9 ®Ó ®¹t ®îc m« men cùc ®¹i. Ban ®Çu ®Ó ®¶m
b¶o lîng x¨ng chÝnh x¸c t¹o cho qu¸ tr×nh chuyÓn tiÕp ®îc tèt vµ ®¹t søc kÐo lín
trong khi t¨ng tèc th× tÝn hiÖu ®îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh lîng phun vµ thêi gian
phun cÇn thiÕt dùa trªn vÞ trÝ bím ga vµ ®îc hiÖu chØnh theo nhiÖt ®é ®éng c¬.
NhiÖt ®é ®éng c¬ thÊp lîng nhiªn liÖu cÇn thiÕt ®îc thªm vµo trong suèt thêi kú
t¨ng tèc nhiÒu h¬n khi nhiÖt ®é ®éng c¬ ®¹t 60 0C hoÆc khi ®éng c¬ ®· ®¹t tíi
nhiÖt ®é vËn hµnh. NhiÖt ®é ®éng c¬ thÊp lµm cho hçn hîp gi÷a kh«ng khÝ vµ
nhiªn liÖu nghÌo v× lîng nhiªn liÖu cha bay h¬i bÞ ®äng l¹i trªn ®êng èng nhiÒu
h¬n khi ®éng c¬ nãng. Môc tiªu cña qu¸ tr×nh t¨ng tèc lµ t¨ng tèc nhanh chãng mµ
hçn hîp kh«ng giµu h¬n møc cÇn thiÕt vµ t¨ng tèc nhÑ nhµng kh«ng ®ét ngét do
hçn hîp qu¸ giµu.
Cã hai th«ng sè cÇn quan t©m trong qu¸ tr×nh t¨ng tèc lµ møc ®é lµm ®Ëm
mçi chu tr×nh vµ sè chu tr×nh cÇn lµm ®Ëm. Møc lµm ®Ëm mçi chu tr×nh tøc lµ
lîng nhiªn liÖu ®îc phun thªm trong mét chu tr×nh. Râ rµng lµ th«ng sè nµy phô
thuéc chñ yÕu vµo ®é më cña bím ga vµ nhiÖt ®é níc bëi v× ban ®Çu gi¸ trÞ ¸p
suÊt ®êng èng n¹p b¸o tõ c¶m biÕn ¸p suÊt thêi kú nµy kh«ng chÝnh x¸c vµ cã ®é

trÔ lín. Do ®ã ta kh«ng thÓ tÝnh to¸n lîng nhiªn liÖu tõ gi¸ trÞ ¸p suÊt nµy ®îc.
Sau mét sè chu tr×nh nhÊt ®Þnh ®Õn khi ®¶m b¶o gi¸ trÞ ¸p suÊt ®êng èng n¹p lµ
æn ®Þnh th× lîng nhiªn liÖu sÏ ®îc tÝnh theo gi¸ trÞ ¸p suÊt vµ tèc ®é ®éng c¬.
Trong qu¸ tr×nh nµy, ta tÝnh to¸n lîng nhiÖn liÖu t¹i =0,9 gi÷ gi¸ trÞ nµy cho
®Õn khi tèc ®é ®éng c¬ kh«ng tiÕp tôc t¨ng hoÆc t¨ng rÊt Ýt trong mét kho¶ng
thêi gian nhÊt ®Þnh ®Õn lóc ®ã gi¸ trÞ  sÏ ®îc t¨ng lªn ®Õn 1, khi =1 th× gi¸ trÞ
lîng nhiªn liÖu phun l¹i tiÕp tôc ®îc tÝnh to¸n theo gi¸ trÞ ¸p suÊt ®êng èng n¹p.
§Ó tÝnh to¸n, ban ®Çu ta coi nh phÇn tr¨m gãc më cña bím ga t¬ng øng víi
phÇn tr¨m lîng khÝ n¹p nghÜa lµ ta coi ®é më 100% còng t¬ng øng lîng khÝ n¹p
vµo lµ 100% hoÆc 70% ®é më bím ga t¬ng øng 70% lîng khÝ n¹p vµo.
§Ó ®¬n gi¶n ta sö dông l¹i c«ng thøc tÝnh lîng nhiªn liÖu phun c¬ b¶n 2.1 vµ
2.2, thay gi¸ trÞ ¸p suÊt ®êng èng n¹p b»ng gi¸ trÞ % ®é më bím ga t¬ng øng. Bá
qua phô thuéc cña tæn thÊt ®êng èng n¹p theo sè vßng quay, mµ coi gi¸ trÞ nµy lµ
h»ng sè v=0.85. Vµ b©y giê thay v× gi¸ trÞ  =1 th× ta thay b»ng gi¸ trÞ  = 0,9.
Tuy viÖc thay thÕ nµy kh«ng chÝnh x¸c nhng ®©y còng lµ mét c¬ së gÇn s¸t víi
gi¸ trÞ thùc, gióp cho gi¶m bít viÖc thÝ nghiÖm trªn ®éng c¬ thùc.
Bá qua sù phô thuéc cña lîng nhiªn liÖu phun theo tèc ®é ®éng c¬ mµ thay vµo
®ã lµ sù phô thuéc gi÷a lîng nhiªn liÖu phun vµ nhiÖt ®é ®éng c¬. ViÖc lµm
®Ëm theo nhiÖt ®é ®éng c¬ thêi kú t¨ng tèc cã thÓ cã hÖ sè lµm ®Ëm t¬ng øng
víi thêi kú ch¹y æn ®Þnh nhng còng cã thÓ kh¸c v× thÕ ban ®Çu ta ¸p dông ph¬ng
tr×nh cña ®êng lµm ®Ëm thêi kú æn ®Þnh vµ çc hÖ sè cña ph¬ng tr×nh nµy sÏ
®îc söa l¹i trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm trªn ®êng. Çc gi¸ trÞ nhiÖt ®é vµ sè
®iÓm chia còng ®îc lÊy nh qu¸ tr×nh ch¹y æn ®Þnh vµ ®îc tÝnh to¸n lËp b¶ng
trong Delphi.

Gi¸ trÞ cét lµ % ®é më bím ga
Gi¸ trÞ hµng lµ nhiÖt ®é ®éng c¬ tõ 00 ®Õn 750C
Khi b¾t ®Çu t¨ng tèc ®Ò phßng trêng hîp hçn hîp qu¸ lo·ng ngay c¶ khi ®· ®îc
lµm ®Ëm th× trong 24 chu kú ®Çu hÖ sè lµm ®Ëm cã thÓ lín h¬n k=1,5 hoÆc
k=1,7. §iÒu nµy ®· ®îc kiÓm chøng th«ng qua thÝ nghiÖm trªn ECU ®éng c¬
COROLLA. Gi¸ trÞ nµy sÏ ®îc hiÖu chØnh l¹i trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm trªn ®-
êng.
2.6. T¹o sè liÖu ®iÒu khiÓn cho qu¸ tr×nh phun nhiªn liÖu thêi kú khëi ®éng
l¹nh.
Do ta viÕt ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn cho hÖ thèng phun ®éng c¬ COROLLA lµ
hÖ thèng kh«ng sö dông vßi phun khëi ®éng l¹nh v× thÕ ph¶i cã ch¬ng tr×nh ®iÒu
khiÓn vßi phun riªng trong qu¸ tr×nh khëi ®éng.
Khi khëi ®éng do tèc ®é ®éng c¬ kh«ng cao v× thÕ sù biÕn thiªn ¸p suÊt trong
®êng èng n¹p rÊt lín dÉn ®Õn phÐp ®o lîng kh«ng khÝ n¹p vµo kh«ng chÝnh x¸c.
Lóc nµy tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn phun kh«ng ph¶i lµ tÝn hiÖu lu lîng mµ lµ tÝn
hiÖu khëi ®éng vµ lîng nhiªn liÖu phun dùa vµo nhiÖt ®é ®éng c¬. ViÖc tÝnh
to¸n hÇu nh kh«ng cã c¬ së lý thuyÕt ®Ó x¸c ®Þnh lîng nhiªn liÖu phun v× thÕ gi¸
trÞ nµy ban ®Çu ®îc sö dông cña h·ng BMW h×nh 2.5 vµ tèi u trong qu¸ tr×nh thÝ
nghiÖm sau nµy.

HÖ sè lµm ®Ëm thêi kú khëi ®éng
1
-40 -20 0 20 40 60 80
NhiÖt ®é ®éng c¬ (0C)
H×nh 2.5: §êng ®Æc tÝnh hÖ sè lµm ®Ëm
thêi kú khëi ®éng l¹nh cña h·ng BMW
2.7. Sè liÖu ®iÒu khiÓn cho qu¸ tr×nh sau khëi ®éng
60
40
20
0
-40 -20 0 20 40 60 80
NhiÖt ®é ®éng c¬ (0C)
H×nh 2.6: §Æc tÝnh lµm ®Ëm sau khëi ®éng cña h·ng BMW
Thêi kú sau khëi ®éng ë møc nhiÖt ®é thÊp ngoµi viÖc lµm ®Ëm theo nhiÖt
®é nh trªn th× vÉn cÇn thiÕt phun thªm mét lîng nhiªn liÖu n÷a ®Ó bï cho hçn hîp

nghÌo do ®a phÇn nhiªn liÖu ®Òu b¸m trªn thµnh v¸ch xylanh. Lîng nhiªn liÖu t¨ng
thªm còng lµm t¨ng thªm m«men v× thÕ c¶i thiÖn ®îc chÕ ®é chuyÓn tiÕp tõ chÕ
®é kh«ng t¶i sang chÕ ®é cã t¶i (P16 [5]). Qu¸ tr×nh nµy ph¶i ®îc ®iÒu chØnh
sao cho ®éng c¬ ho¹t ®éng mµ kh«ng gÆp ph¶i vÊn ®Ò g× trong bÊt kú møc
nhiÖt ®é nµo vµ ®¹t ®îc sù tiªu thô nhiªn liÖu lµ thÊp nhÊt. Lîng nhiªn liÖu thêi
kú nµy ®îc ®iÒu chØnh theo nhiÖt ®é vµ thêi gian lµm ®Ëm. Do kh«ng cã c¬ së
tÝnh to¸n cho thêi kú nµy nªn ban ®Çu ta sö dông ®å thÞ cña h·ng BMW h×nh 2.6.
Sau ®ã sÏ ®îc söa l¹i cho tèi u trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm.
2.8. Sè liÖu ®iÒu khiÓn cho qu¸ tr×nh gi¶m tèc ®ét ngét
Tèc ®é ®éng c¬
ngìng b¾t ®Çu phun nhiªn liÖu

(vg/ph) ngìng phun b×nh thêng
3800
3400
3000
2600
2200
1800
1400
1000
0
-40 -20 0 20 40 60 80 (0C)
NhiÖt ®é ®éng c¬
H×nh 2.7: §êng ®Æc tÝnh thùc nghiÖm qu¸ tr×nh gi¶m tèc cña h·ng BOSCH
Khi ®éng c¬ ®ang ë tèc ®é cao gi¶m tèc ®ét ngét ECU sÏ c¾t phun x¨ng nh»m
tiÕt kiÖm nhiªn liÖu vµ gi¶m lîng khÝ x¶ tho¸t ra ®ång thêi cho phÐp t¨ng hiÖu
qu¶ cña viÖc dïng phanh ®éng c¬. Tuy nhiªn biÖn ph¸p nµy chØ thùc hiÖn khi
nhiÖt ®é ®éng c¬ ®· ®¹t tíi mét giíi h¹n ®Þnh tríc. ECU nhËn biÕt viÖc gi¶m tèc
®ét ngét th«ng qua sù thay ®æi ®ét ngét vÞ trÝ bím ga. Qu¸ tr×nh phun ®îc thiÕt
lËp trë l¹i b×nh thêng khi sè vßng quay tôt xuèng díi mét ngìng x¸c ®Þnh tríc. ë
®©y ta còng sö dông sè liÖu thùc nghiÖm cña h·ng Bosch hÖ KE-Jetronic h×nh
2.7 vµ ®îc ®iÒu chØnh cho tèi u trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm.

2.9. Sè liÖu ®iÒu khiÓn h¹n chÕ tèc ®é
Nh»m ®¶m b¶o an toµn vµ tuæi bÒn cho ®éng c¬ trong qu¸ tr×nh vËn hµnh,
th× viÖc c¾t phun nhiªn liÖu khi ®éng c¬ vît qu¸ mét gi¸ trÞ tèc ®é cho phÐp lµ
®iÒu cÇn thiÕt. Th«ng thêng sè vßng quay giíi h¹n lµ 6000 vg/ph. V× thÕ khi gi¸
trÞ sè vßng quay lªn tíi 6040vg/ph th× ECU sÏ ®iÒu khiÓn ngõng phun nhiªn liÖu.
Qu¸ tr×nh phun ®îc thiÕt lËp l¹i khi sè vßng quay gi¶m xuèng møc 5960 vg/ph.
2.10. §iÒu chØnh Lambda
4
4000
2000
r r
CO r NOx
CmH n
3
3000
1500
NOx
2
2000
1000
CmH n
1
1000
500
CO
0
0,8 1,0 1,2 1,4

H×nh 2.8: Thµnh phÇn ®éc h¹i cña khÝ th¶i theo 
B¶n chÊt cña qu¸ tr×nh ch¸y lµ qu¸ tr×nh oxy ho¸ nhiªn liÖu. S¶n phÈm ch¸y
trong khÝ th¶i cña ®éng c¬ ®èt trong cã rÊt nhiÒu thµnh phÇn kh¸c nhau. Trong
sè ®ã çc thµnh phÇn g©y « nhiÔm m«i trêng bao gåm CO, NOx, CmHn, çc chÊt
th¶i d¹ng h¹t vµ çc hîp chÊt cã chøa ch×. Ngµy nay x¨ng pha ch× ®· nghiªm cÊm
sö dông v× thÕ çc hîp chÊt cã chøa ch× chØ cßn rÊt Ýt trong khÝ th¶i ®éng c¬
x¨ng. Çc thµnh phÇn cßn l¹i chñ yÕu ta xÐt CO, NO x vµ CmHn cã rÊt nhiÒu trong
khÝ th¶i ®éng c¬ x¨ng. Nång ®é çc thµnh phÇn ®éc h¹i nãi trªn phô thuéc rÊt

nhiÒu vµo hÖ sè d lîng kh«ng khÝ  (møc ®é ®Ëm nh¹t cña hçn hîp) ®îc thÓ
hiÖn râ ë h×nh 2.8.
Nh chØ râ h×nh 2.8, nång ®é CO vµ C mHn nhá nhÊt t¹i =1,05 1,1 nhng còng
t¹i ®©y nång ®é NOx ®¹t cùc ®¹i. Nh vËy, nÕu ®iÒu chØnh chÝnh x¸c  ®¹t gi¸
trÞ nãi trªn ®· h¹n chÕ ®îc hai thµnh phÇn ®éc h¹i chñ yÕu lµ CO vµ C mHn cßn
NOx sÏ ®îc h¹n chÕ bëi bé xóc t¸c. Ngµy nay ®a phÇn çc xe du lÞch dïng ®éng c¬
x¨ng ®Òu sö dông bé xö lý xóc t¸c khÝ th¶i ba thµnh phÇn, nã cã thÓ ®ång thêi xö
lý tíi 90% çc chÊt ®éc h¹i chÝnh lµ CO, C mHn, NOx nhng cêng ®é xö lý çc chÊt
®éc h¹i trªn phô thuéc chñ yÕu vµo møc ®é ®Ëm nh¹t cña hçn hîp c«ng t¸c cña
®éng c¬. H×nh 2.9 thÓ hiÖn râ quan hÖ nång ®é çc thµnh phÇn ®éc h¹i tríc bé
xö lý (a) vµ sau bé xö lý (b) theo hÖ sè d lîng kh«ng khÝ .
(%) (%)
NOx
CO
CmH n
NOx
CO
0,9 1,0 1,1 0,9 1,0 CmH n 1,1
(a) (b)
H×nh 2.9: Thµnh phÇn ®éc h¹i cña khÝ x¶ tríc (a) vµ sau (b) bé xóc t¸c
Tõ h×nh 2.9 ta thÊy hiÖu qu¶ xö lý cã thÓ ®¹t tíi 90% t¹i mét vïng rÊt hÑp
xung quanh gi¸ trÞ hÖ sè d lîng kh«ng khÝ =1. V× vËy môc ®Ých cña ch¬ng
tr×nh ®iÒu chØnh  ph¶i lu«n lu«n ®¶m b¶o =1. ViÖc ®iÒu chØnh nµy ®îc
®¶m b¶o th«ng qua tÝn hiÖu ph¶n håi tõ c¶m biÕn lîng oxy cßn thõa trong khÝ x¶
hay cßn gäi lµ c¶m biÕn Lambda vµ ch¬ng tr×nh ®iÒu chØnh sÏ ®îc ®Ò cËp
trong ch¬ng: Ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn.

2.11. HiÖu chØnh theo ®iÖn ¸p ¨cquy
Sù sôt ¸p cã thÓ x¶y ra khi khëi ®éng hay khi cã nhiÒu phô t¶i cïng sö dông
®iÖn ¸p ¨cquy. Khi ®iÖn ¸p cung cÊp gi¶m, qu¸n tÝnh ®ãng më cña vßi phun
®iÖn tõ sÏ t¨ng lªn. §iÒu nµy chñ yÕu do sù t¨ng thêi gian kÝch thÝch ®Ó kim
phun nhÊc khái ®Õ, cßn viÖc ®ãng kim phun do lß xo håi vÞ quyÕt ®Þnh nªn
kh«ng bÞ ¶nh hëng bëi ®iÖn ¸p. Trong trêng hîp nµy cÇn thiÕt ph¶i t¨ng thêi gian
phun thùc tÕ ®Ó bï l¹i sù t¨ng qu¸n tÝnh cña vßi phun. ViÖc hiÖu chØnh nµy
th«ng qua 1 ®å thÞ hiÖu chØnh ®îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm theo vßi
phun cô thÓ.

Ch¬ng III
C¬ së lý thuyÕt ®iÒu khiÓn ®¸nh löa

3.1. Sè liÖu ®iÒu khiÓn cho qu¸ tr×nh ®¸nh löa ë chÕ ®é vËn hµnh æn ®Þnh
T¹o bé sè liÖu cho qu¸ tr×nh ®¸nh löa thùc chÊt lµ tÝnh to¸n gãc ®¸nh löa sím
c¬ b¶n phô thuéc vµo hai yÕu tè ¸p suÊt ®êng èng n¹p PIM ( Pressure Inlet
Manifold ) vµ tèc ®é ®éng c¬ NE. Gãc ®¸nh löa sím  (®é, gãc quay trôc khuûu)
®îc tÝnh tõ thêi ®iÓm b¾t ®Çu bËt tia löa ®iÖn cho tíi ®iÓm chÕt trªn §CT, nã
cã ¶nh hëng rÊt lín tíi tÝnh kÞp thêi cña qu¸ tr×nh ch¸y. Gi¸ trÞ tèt nhÊt cña  phô
thuéc vµo tÝnh chÊt nhiªn liÖu, tèc ®é vµ phô t¶i cña ®éng c¬. ¶nh hëng cña gãc
®¸nh löa sím tíi tÝnh kÞp thêi cña qu¸ tr×nh ch¸y ®îc thÓ hiÖn ë h×nh 3.1.

a
b
Vc Vh V
H×nh 3.1: ¶nh hëng cña gãc ®¸nh löa sím tíi qu¸ tr×nh ch¸y
§å thÞ c«ng b, ®îc x¸c ®Þnh khi  = 390, do bËt tia löa ®iÖn sím qu¸ nªn phÇn
hoµ khÝ bèc ch¸y ë tríc §CT, kh«ng nh÷ng lµm cho ¸p suÊt trong xilanh t¨ng lªn
qu¸ sím, mµ cßn lµm t¨ng ¸p suÊt lín nhÊt khi ch¸y, v× vËy ®· lµm t¨ng phÇn c«ng
tiªu hao cho qu¸ tr×nh nÐn vµ lµm gi¶m diÖn tÝch ®å thÞ c«ng. §ång thêi do ®¸nh
löa qu¸ sím lµm cho nhiÖt ®é cña sè hoµ khÝ ë khu vùc cuèi cña hµnh tr×nh mµng
löa t¨ng cao, qua ®ã lµm t¨ng khuynh híng kÝch næ cña hoµ khÝ.
§å thÞ c«ng c ®îc x¸c ®Þnh khi =00, do ®¸nh löa qu¸ muén nªn qu¸ tr×nh ch¸y
cña hoµ khÝ kÐo dµi sang thêi kú gi·n në. ¸p suÊt vµ nhiÖt ®é cao nhÊt khi ch¸y
®Òu gi¶m nªn ®· lµm gi¶m diÖn tÝch ®å thÞ c«ng vµ gi¶m c«ng suÊt ®éng c¬.
§ång thêi do kÐo dµi thêi gian ch¸y ®· lµm t¨ng tæn thÊt truyÒn nhiÖt qua thµnh
xylanh, t¨ng nhiÖt ®é khÝ x¶ vµ nhiÖt lîng khÝ x¶ ®em theo, do ®ã lµm gi¶m
hiÖu suÊt cña ®éng c¬.
§å thÞ c«ng a ®îc x¸c ®Þnh khi =260, ®ã lµ gãc ®¸nh löa sím hîp lý, ¸p suÊt
vµ nhiÖt ®é ch¸y cao nhÊt xuÊt hiÖn sau §CT kho¶ng 10150, qu¸ tr×nh ch¸y t¬ng
®èi kÞp thêi nhiÖt lîng ®îc lîi dông tèt nªn diÖn tÝch ®å thÞ c«ng lín nhÊt, c«ng

suÊt vµ hiÖu suÊt ®éng c¬ cao nhÊt. Lóc ®ã tèc ®é t¨ng ¸p suÊt còng nh ¸p suÊt
cùc ®¹i khi ch¸y ®Òu kh«ng lín qu¸. Gãc ®¸nh löa t¬ng øng víi c«ng suÊt vµ hiÖu
suÊt cao nhÊt ®îc gäi lµ gãc ®¸nh löa tèi u.
Th«ng thêng gãc ®¸nh löa tèi u ®îc x¸c ®Þnh th«ng qua thùc nghiÖm b»ng çch
x©y dùng ®Æc tÝnh ®iÒu chØnh gãc ®¸nh löa sím thÓ hiÖn sù biÕn thiªn cña
c«ng suÊt Ne vµ suÊt tiªu hao nhiªn liÖu ge theo gãc ®¸nh löa sím  khi cho ®éng
c¬ ho¹t ®éng ë mét tèc ®é vµ mét gi¸ trÞ ¸p suÊt ®êng èng n¹p. Nhng lµm thùc
nghiÖm b»ng biÖn ph¸p nµy víi d¶i thay ®æi gãc ®¸nh löa kh¸ réng sÏ dÉn tíi mÊt
nhiÒu thêi gian vµ kinh phÝ thùc hiÖn. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy tríc tiªn ta ¸p
dông quy luËt to¶ nhiÖt VIBE x¸c ®Þnh ¸p suÊt qu¸ tr×nh ch¸y tõ ®ã vÏ ®îc ®å
thÞ c«ng t¹i çc gãc ®¸nh löa kh¸c nhau øng víi mét gi¸ trÞ vßng quay vµ ¸p suÊt ®-
êng èng n¹p sau ®ã b»ng biÖn ph¸p so s¸nh diÖn tÝch cña çc ®å thÞ c«ng sÏ x¸c
®Þnh ®îc ®å thÞ c«ng cã diÖn tÝch lín nhÊt. Gãc ®¸nh löa t¬ng øng víi ®å thÞ
c«ng nµy lµ gãc ®¸nh löa tèi u lý thuyÕt t¹i gi¸ trÞ vßng quay vµ ¸p suÊt ®êng èng
n¹p trªn. Sau ®ã trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm tõ nh÷ng gi¸ trÞ tèi u lý thuyÕt ta sÏ
dÔ dµng t×m ®îc gi¸ trÞ tèi u thùc tÕ mµ kh«ng mÊt nhiÒu thêi gian lµm thÝ
nghiÖm.
ViÖc tÝnh to¸n t×m gãc ®¸nh löa tèi u thùc chÊt lµ viÖc tÝnh to¸n qu¸ tr×nh
ch¸y nh»m nhËn ®îc ¸p suÊt vµ nhiÖt ®é t¹i thêi ®iÓm bÊt kú trong xilanh ®éng
c¬, ®Ó tÝnh to¸n chÝnh x¸c çc th«ng sè nµy ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c çc
th«ng sè cña qu¸ tr×nh ch¸y trªn c¬ së çc quy luËt nhiÖt ®éng vµ quy luËt to¶
nhiÖt.
3.1.1. NhiÖt lîng cña qu¸ tr×nh ch¸y vµ lîng nhiÖt tËn dông
NhiÖt to¶ ra do ch¸y tû lÖ thuËn víi phÇn nhiªn liÖu bèc ch¸y
(3.1)
Trong ®ã
Qx: NhiÖt to¶ ra trong qu¸ tr×nh ch¸y sau thêi gian t
Gnl: Lîng nhiªn liÖu ®a vµo trong xilanh trong 1 chu tr×nh

x: PhÇn tr¨m nhiªn liÖu ®· ch¸y trong kho¶ng thêi gian t (%)
Hu: NhiÖt trÞ thÊp cña nhiªn liÖu
: HÖ sè xÐt ®Õn tæn thÊt nhiÖt do ch¸y kh«ng hoµn toµn
Ta cã:
Q= Qx – QP (3.2)
Trong ®ã:
Q: nhiÖt lîng dïng ®Ó t¨ng néi n¨ng m«i chÊt c«ng t¸c vµ sinh c«ng tÝnh tõ lóc
b¾t ®Çu ch¸y ®Õn ®iÓm xem xÐt, gäi lµ nhiÖt lîng tËn dông.
QP: NhiÖt lîng tæn thÊt do trao ®æi nhiÖt víi thµnh, tæn thÊt do ph©n gi¶i s¶n
phÈm ch¸y tÝnh tõ lóc b¾t ®Çu ch¸y ®Õn thêi ®iÓm xem xÐt.
Ngêi ta cã thÓ chÊp nh©n QP lµ mét phÇn nhá cña Qx vµ cã thÓ viÕt
Qp  ( 1 -  ).Qx (3.3)
: HÖ sè lîi dông nhiÖt
ta cã thÓ viÕt
Q = Qx - ( 1 - )Qx
HoÆc Q=.Qx (3.4)
Tõ (3.1) ta cã thÓ viÕt
Q=..Hu.Gnl.x = .Hu.Gnl.x (3.5)
Trong ®ã: =. gäi lµ hiÖu suÊt qu¸ tr×nh ch¸y
Tõ 3.5 ta cã lîng nhiÖt øng víi 1kg m«i chÊt c«ng t¸c
(3.6)
G: Khèi lîng m«i chÊt tÝnh cho 1kg nhiªn liÖu

§éng c¬ x¨ng
(3.7)
G0: Khèi lîng khÝ n¹p míi ®èi víi 1 kg nhiªn liÖu
Gr: Khèi lîng khÝ sãt

r: HÖ sè khÝ sãt

: HÖ sè d lîng kh«ng khÝ ( hoÆc ký hiÖu )
L0: Khèi lîng kh«ng khÝ lý thuyÕt cÇn thiÕt ®Ó ®èt ch¸y hÕt 1kg nhiªn liÖu
L0= (kg kh«ng khÝ/ kg nhiªn liÖu)
Nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng C=0,855; H=0,145

Sè lîng nhiÖt sö dông trong toµn bé qu¸ tr×nh ch¸y (x=1) ®Ó t¨ng néi n¨ng bªn
trong vµ thùc hiÖn c«ng ®èi víi 1kg nhiªn liÖu
(3.8)
Qz: NhiÖt lîi dông khi ch¸y

Trªn c¬ së (3.7),(3.8) ta cã thÓ viÕt
q = qz. x (3.9)
hoÆc
dq= qz.dx (3.10)
dq: vi lîng cña nhiÖt lîng dïng ®Ó thay ®æi néi n¨ng cña m«i chÊt vµ ®Ó thùc
hiÖn sinh c«ng trong kho¶ng thêi gian dt
dx: vi lîng cña nhiªn liÖu ch¸y trong kho¶ng thêi gian dt
3.1.2. X¸c ®Þnh ¸p suÊt qu¸ tr×nh ch¸y
Chia qu¸ tr×nh ch¸y ycz1z ra nhiÒu phÇn nhá h×nh 3.2
§èi víi mçi phÇn (1-2) ¸p dông ®Þnh luËt nhiÖt ®éng thø nhÊt ta cã
(3.11)
Trong ®ã
A: §¬ng lîng nhiÖt c«ng =1/427
q1-2: NhiÖt lîi dông trªn ®o¹n 1-2
Cv1-2: Tû nhiÖt ®¼ng tÝch trung b×nh trªn ®o¹n 1-2
T1,T2: NhiÖt ®é ®Çu vµ nhiÖt ®é cuèi trªn ®o¹n 1-2
v1,v2: thÓ tÝch riªng cña m«i chÊt t¹i thêi ®iÓm 1,2

Khi cho hiÖu sè v2-v1 ®ñ bÐ th×
(3.12)
Tõ (3.9) ta cã thÓ viÕt

q1-2=q.(x2-x1)=q.x1-2 (3.13)
p §CT z1
q1-2 c
z
2
1 Pmax
y 2
1
1
P2 P1 2
Py
(z1)  ()
(z)
H×nh 3.2: Chia qu¸ tr×nh ch¸y thµnh çc ®o¹n nhá
theo gãc quay trôc khuûu
Do pv=RT nªn sè h¹ng thø nhÊt cña vÕ ph¶i trong ph¬ng tr×nh 3.11 cã thÓ viÕt
(3.14)
Nhng Cp - Cv= A. R vµ nªn
(3.15)
Thay vµo (3.11) çc gi¸ trÞ nhËn ®îc tõ (3.12),(3.13),(3.15)

(3.16)
Tõ ®ã cã thÓ rót ra p2
(3.17)
§Æt gäi lµ yÕu tè tû nhiÖt th×
(kG/cm2) (3.18)
NÕu nh tÊt c¶ qu¸ tr×nh ch¸y ®Òu chÊp nhËn th×
(kG/cm2) (3.19)
PhÇn nhiªn liÖu ch¸y trªn ®o¹n 1-2 x¸c ®Þnh nh sau
(3.20)
Gi¸ trÞ z ®îc chän theo ¸p suÊt ®êng èng n¹p, n»m trong kháng z=60900
m : Tham sè ®¸nh gi¸ chÊt lîng qu¸ tr×nh ch¸y m = 1,9 (TLTK H·ng AVL)
vy, v1, v2, v3…vi ®îc tÝnh
(3.21)
va ®éng c¬ x¨ng ®îc tÝnh
(3.22)
L0: Lîng kh«ng khÝ lý thuyÕt cÇn thiÕt ®Ó ®èt ch¸y hoµn toµn 1 kg nhiªn
liÖu kg/kg

M: Sè kmol cña m«i chÊt lµm viÖc ë ®Çu qu¸ tr×nh nÐn tÝnh víi 1kg nhiªn
liÖu ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc M = (1+) M0
M0: Sè kmol kh«ng khÝ cÇn thiÕt ®Ó ®èt ch¸y 1 kg nhiªn liÖu
M0 = .L0’ + Mm =
L0’: Lîng kh«ng khÝ lý thuyÕt cÇn thiÕt ®Ó ®èt ch¸y hoµn toµn 1 kg nhiªn
liÖu kmol/ kg
Mm: Sè kmol ë thÓ h¬i ®èi víi 1kg nhiªn liÖu nhÑ
: hÖ sè d lîng kh«ng khÝ
m: Khèi lîng ph©n tö cña nhiªn liÖu
0: Khèi lîng ph©n tö cña kh«ng khÝ
: Tû sè b¸n kÝnh khuûu vµ chiÒu dµi thanh truyÒn
pa: ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh n¹p

pa = p0 - pa (3.23)
pa: Tæn thÊt ¸p suÊt trªn ®êng èng n¹p
(MPa) (3.24)
: HÖ sè h·m dßng cña khÝ n¹p

ad: HÖ sè c¶n cña ®êng èng n¹p t¹i tiÕt diÖn hÑp nhÊt
Wad: Tèc ®é trung b×nh cña dßng khÝ t¹i tiÕt diÖn hÑp
0: MËt ®é hçn hîp kh«ng khÝ vµ x¨ng
R=8314 J/Kg0K
Khèi lîng ph©n tö hçn hîp kh«ng khÝ vµ x¨ng a=28,95 kg/kmol
T¹i chÕ ®é ®Þnh møc

Wad=50130m/s2
Tõ çc tÝnh to¸n cho qu¸ tr×nh ch¸y ë trªn kÕt hîp víi tÝnh to¸n nhiÖt th«ng th-
êng cho qu¸ tr×nh hót, nÐn vµ x¶ ta sÏ vÏ ®îc ®å thÞ c«ng øng víi çc gãc ®¸nh löa
sím, sau khi tÝnh ®îc diÖn tÝch çc ®å thÞ c«ng nµy, so s¸nh sÏ x¸c ®Þnh ®îc
phÇn diÖn tÝch cña ®å thÞ c«ng nµo lµ lín nhÊt vµ gãc ®¸nh löa t¬ng øng lµ gãc
®¸nh löa tèi u. Toµn bé çc tÝnh to¸n ®îc thùc hiÖn b»ng m¸y tÝnh, tõ çc sè liÖu
tÝnh to¸n ®îc kÕt hîp tham kh¶o gi¸ trÞ thùc tÕ cña h·ng NISSAN x¸c ®Þnh ®îc
b¶ng gi¸ trÞ gãc ®¸nh löa phô thuéc tèc ®é ®éng c¬ vµ ®é réng xung phun (b¶ng
1.7 phô lôc 1). Çc gi¸ trÞ trong b¶ng sÏ ®îc tèi u trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm.
3.2. Tèi u gãc ®¸nh löa theo nhiÖt ®é ®éng c¬ vµ nhiÖt ®é khÝ n¹p.
Ta ®· biÕt tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc cña mµng löa khi ch¸y trong buång ch¸y
®éng c¬ tû lÖ víi e T (T – nhiÖt ®é) nhiÖt ®é cµng cao gióp cho tèc ®é bay h¬i ë
bÒ mÆt cña çc giät nhiªn liÖu trong hçn hîp cµng lín dÉn ®Õn sè lîng nhiªn liÖu
bèc ch¸y trong mét ®¬n vÞ thêi gian t¨ng tøc lµ t¨ng tèc ®é ch¸y. Tèc ®é ch¸y t¨ng
sÏ lµm rót ng¾n thêi gian ch¸y (z). H×nh 3.3 bµy 3 chu tr×nh øng víi 3 gi¸ trÞ z
víi hÖ sè tÝnh chÊt ch¸y m=3 vµ t¹i gãc ®¸nh löa sím =250.
Ta nhËn thÊy thêi gian ch¸y (tÝnh theo gãc quay trôc khuûu) ¶nh hëng rÊt lín
®Õn ®êng cong ch¸y ®é dèc cña ®êng cong ch¸y tõ ®iÓm b¾t ®Çu ch¸y ®Õn
pmax sÏ gi¶m m¹nh khi t¨ng z khi ®ã pzmax còng gi¶m.
Díi ®©y lµ kÕt qu¶ tÝnh to¸n 3 chu tr×nh trªn víi 3 z kh¸c nhau
z(0TK)
chØ tiªu ®¸nh gi¸
25 50 100
pi (kG/cm2)……………………. 9,58 10,03 8,67
i……………………………….. 0,399 0,355 0,307
gi (g/ml.h)…………………….. 173 165,5 192
pmax(kG/cm2)……………………. 44,3 37,8 19,0

p §CT
z25
 z =25
z
=50 z50
 z =100
z 100
=250
()
H×nh 3.3: BiÕn thiªn ¸p suÊt thêi kú ch¸y øng
víi ba z kh¸c nhau
Tõ b¶ng trªn ta thÊy gi¸ trÞ tèi u cña pi, i, gi nh©n ®îc khi z=500, víi çc gi¸ trÞ
z kh¸c th× chØ tiªu ®ã xÊu ®i. Nhng còng nhËn thÊy khi z=25;1000 cã thÓ c¶i
thiÖn tèt h¬n b»ng çch thay ®æi gãc ®¸nh löa.
Do viÖc tÝnh to¸n gãc ®¸nh löa sím theo nhiÖt ®é rÊt khã kh¨n v× vËy ®Ó x¸c
®Þnh ta sö dông biÖn ph¸p thùc nghiÖm.
3.3. Tèi u gãc ®¸nh löa thêi kú khëi ®éng

Gãc quay Gãc quay

trôc khuû trôc khuû
0
30 0
10
0
20
0 0
10
0
-10
0 100 200 300 400 500 600 vg -40 -20 0 20 40 60 80 0
C
ph
Thêi ®iÓm ®¸nh löa phô thuéc gãc Thêi ®iÓm ®¸nh löa phô thuéc nhiÖt ®é
quay ®éng c¬ Gãc quay ®éng c¬
trôc khuû
0
10
0
-10
-40 -20 0 20 40 60 80 0
C
Thêi ®iÓm ®¸nh löa phô thuéc nhiÖt ®é khÝ
n¹p
H×nh 3.4: Sù phô thuéc cña gãc ®¸nh löa khi khëi ®éng
®èi víi tèc ®é ®éng c¬, nhiÖt ®é níc vµ nhiÖt ®é khÝ n¹p
Trong thêi kú khëi ®éng kh«ng chØ cã mét lîng x¨ng ®îc phun thªm mµ thêi
®iÓm ®¸nh löa còng ®îc ®iÒu chØnh l¹i cho phï hîp. Thay ®æi thêi ®iÓm ®¸nh
löa cã thÓ c¶i thiÖn ®îc qu¸ tr×nh khëi ®éng vµ qu¸ tr×nh sëi Êm m¸y mçi lÇn
khëi ®éng. TÝn hiÖu ®Ó t¹o sù hiÖu chØnh thêi ®iÓm ®¸nh löa lµ tèc ®é ®éng
c¬, nhiÖt ®é ®éng c¬ vµ nhiÖt ®é khÝ n¹p. NÕu ®éng c¬ l¹nh vµ tèc ®é ®éng c¬
thÊp th× gãc ®¸nh löa tèt nhÊt lµ ë gÇn ®iÓm chÕt trªn. NÕu gãc ®¸nh löa qu¸ lín
th× cã thÓ g©y nguy hiÓm do hiÖn tîng ch¸y sím g©y h háng m«t¬ khëi ®éng.
NÕu tèc ®é ®éng c¬ ban ®Çu lín vµ thªm n÷a gãc ®¸nh löa còng ®îc hiÖu chØnh
tèt th× ®éng c¬ sÏ dÔ dµng khëi ®éng vµ nhiÖt ®é ®éng c¬ t¨ng lªn nhanh chãng.
NÕu ®éng c¬ nãng hiÖn tîng ch¸y sím thËm chÝ x¶y ra víi gãc ®¸nh löa nhá,
nguyªn nh©n lµ do hçn hîp cña nhiªn liÖu vµ kh«ng khÝ hoµ trén rÊt tèt nªn kh¶
n¨ng ch¸y vµ tèc ®é ch¸y lín. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy gãc ®¸nh löa ®îc gi¶m bít
t¬ng xøng khi nhiÖt ®é ®éng c¬ t¨ng lªn.H×nh 3.4 lµ ®å thÞ tham kh¶o cña h·ng
BMW, çc gi¸ trÞ nµy sÏ ®îc hiÖu chØnh l¹i trong qu¸ tr×nh thö nghiÖm.
Ch¬ng VII

chän linh kiÖn chÕ t¹o ecu

Th«ng thêng çc h·ng chÕ t¹o ECU thêng thiÕt kÕ t¨ng cêng kh¶ n¨ng tÝch hîp
trªn mét chip gióp cho gi¶m bít sè linh kiÖn ph©n lËp trong ECU ®iÒu nµy g©y
khã kh¨n khi söa ch÷a çc ECU hiÕm trªn thÞ trêng do kh«ng t×m ®îc linh kiÖn.
Tiªu chÝ chän linh kiÖn cho ECU ë ®©y lµ chän linh kiÖn cã nhiÒu trªn thÞ trêng
gióp cho qu¸ tr×nh chÕ t¹o söa ch÷a dÔ dµng.
4.1. Vi xö lý chÝnh
Vµo n¨m 1977 tËp ®oµn Intel ®· giíi thiÖu 8080, bé vi xö lý (micro-processor)
thµnh c«ng ®Çu tiªn. Sau ®ã kh«ng l©u Motorola, RCA, kÕ ®Õn lµ MOS
Technology vµ Zilog ®· giíi thiÖu çc bé vi xö lý t¬ng tù: 6800, 1801, 6502 vµ
Z80. B¶n th©n çc vi m¹ch nµy tuy kh«ng cã nhiÒu hiÖu qu¶ sö dông nhng khi lµ
mét phÇn cña m¸y tÝnh ®¬n board (single-board computer), chóng trë thµnh thµnh
phÇn trung t©m trong çc s¶n phÈm cã Ých dïng ®Ó nghiªn cøu vµ thiÕt kÕ.
Vµo n¨m 1976 Intel giíi thiÖu bé vi ®iÒu khiÓn (microcontroller) 8748, mét
chip t¬ng tù nh çc bé vi xö lý vµ lµ chip ®Çu tiªn trong hä vi ®iÒu khiÓn MCS-
48. 8748 lµ mét vi m¹ch chøa trªn 17000 transistor bao gåm mét CPU, 1K byte
EPROM, 64 byte RAM, 27 ch©n xuÊt nhËp vµ mét bé ®Þnh thêi 8 bit. IC nµy vµ
çc IC kh¸c tiÕp theo cña hä MCS-48 ®· nhanh chãng trë thµnh chuÈn c«ng
nghiÖp trong çc øng dông híng ®iÒu khiÓn trong viÖc thay thÕ çc thµnh phÇn
c¬ ®iÖn cña çc s¶n phÈm nh «t«, m¸y giÆt, ®Ìn giao th«ng, çc thiÕt bÞ c«ng
nghiÖp, çc s¶n phÈm tiªu dïng vµ çc thiÕt bÞ ngo¹i vi cña m¸y tÝnh.
§é phøc t¹p, kÝch thíc vµ kh¶ n¨ng cña çc bé vi ®iÒu khiÓn ®îc t¨ng thªm mét
bËc quan träng vµo n¨m 1980 khi Intel c«ng bè chip 8051, bé vi ®iÒu khiÓn ®Çu
tiªn cña hä vi ®iÒu khiÓn MCS-51. So víi 8048, chip 8051 chøa trªn 60000
transistor bao gåm 4K byte ROM, 128byte RAM, 32 ®êng xuÊt nhËp, 1 port nèi
tiÕp vµ 2 bé ®Þnh thêi 16 bit- mét sè lîng m¹ch ®¸ng kÓ trong mét IC ®¬n. Çc
thµnh viªn míi ®îc thªm vµo cho hä MCS-51 vµ çc biÕn thÓ ngµy nay gÇn nh cã
gÊp ®«i çc ®Æc trng nµy. TËp ®oµn Siemens, nguån s¶n xuÊt thø hai çc bé vi

®iÒu khiÓn thuéc hä MCS-51 cung cÊp chip SAB80515, mét c¶i tiÕn cña 8051
chøa trong vá 68 ch©n, cã 6 port xuÊt nhËp 8 bit, 13 nguån t¹o ng¾t vµ mét bé
biÕn ®æi A/D 8 bit víi 8 kªnh ngâ vµo. Hä 8051 lµ mét trong nh÷ng bé vi ®iÒu
khiÓn 8 bit m¹nh vµ linh ho¹t nhÊt, ®· trë thµnh bé vi ®iÒu khiÓn hµng ®Çu
trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
Trªn thÞ trêng ViÖt Nam hiÖn nay, hä MSC-51 rÊt phæ biÕn, Çc thµnh viªn
cña hä MSC-51 ë ViÖt Nam bao gåm 89C51, 89C52, 89C54, 89C55… Sù kh¸c
nhau gi÷a chóng chñ yÕu lµ dung lîng bé nhí ch¬ng tr×nh trªn chÝp Flash ROM.
89C51……………………..4k Flash ROM
89C52……………………..8k Flash ROM
89C54……………………..16k Flash ROM
89C55……………………..20k Flash ROM
Do khèi lîng ch¬ng tr×nh cña ECU kh«ng lín l¾m v× vËy ë ®©y ta sö dông
chip 89C52. H×nh 4.1 lµ s¬ ®å khèi cña chÝp 89C52
H×nh 4.1: S¬ ®å khèi vi m¹ch 89C52

Çc thuËt ng÷ trªn s¬ ®å khèi

OSCILLATOR : m¹ch dao ®éng
PORT 1,2,3,4 DRIVERS : tÇng ®iÒu khiÓn ra cña çc cæng xuÊt nhËp
PORT 1,2,3,4 LATCH : m¹ch chèt cña çc cæng xuÊt nhËp
TIMING AND CONTROL : thêi gian vµ ®iÒu khiÓn
DPTRS MULTIPLE : con trá d÷ liÖu
PROGRAM COUNTER : thanh ®Õm ch¬ng tr×nh
PC INCREMENTER
BUFFER : bé ®Öm
PROGRAM ADDRESS REGISTER : thanh ghi ®Þa chØ ch¬ng tr×nh
SFRs TIMER : thanh ghi ®Þnh thêi
PSW : tõ tr¹ng th¸i ch¬ng tr×nh
ALU : ®¬n vÞ sè häc logic
MP1,2 : çc thanh ghi d÷ liÖu t¹m thêi
B REGISTER : thanh ghi B
ACC : thanh chøa A
STACK POINTER : con trá ng¨n xÕp
RAM ADDR REGISTER : thanh ghi ®Þa chØ RAM néi
FLASH : bé nhí ROM cã thÓ ghi vµ xãa b»ng ®iÖn ¸p cao
Vi m¹ch 89C52 cã çc ®Æc trng nh sau
- 8KB ROM
- 128 byte RAM
- TÇn sè m¹ch dao ®éng trong chÝp lªn tíi 33MHz
- 4 port xuÊt nhËp (I/O port) 8-bit
- 3 bé ®Þnh thêi 16-bit
- Cã 6 nguån g©y ng¾t
- Kªnh dÉn nèi tiÕp vµo ra
- Kh«ng gian nhí ch¬ng tr×nh (m·) ngoµi 64K
- Kh«ng gian nhí d÷ liÖu ngoµi 64K

- Bé xö lý bit (thao t¸c trªn çc bit riªng rÏ)

- 210 vÞ trÝ nhí ®îc ®Þnh ®Þa chØ, mçi vÞ trÝ 1 bit
- Nh©n chia trong 4s
4.2. M¹ch chuyÓn ®æi A/D
ViÖc chän linh kiÖn cho chuyÓn ®æi A/D phô thuéc vµo sè Bit cña bus d÷
liÖu, tèc ®é chuyÓn ®æi vµ sè çc kªnh vµo. Ta cã çc tÝn hiÖu cÇn chuyÓn ®æi
lµ tÝn hiÖu ¸p suÊt ®êng èng n¹p, nhiÖt ®é níc, nhiÖt ®é khÝ n¹p, ®é më bím ga,
Lambda, ®iÖn nguån cung cÊp. Tøc lµ yªu cÇu m¹ch chuyÓn ®æi A/D ph¶i cã sè
kªnh vµo lín h¬n hoÆc b»ng 5. ë ®©y chän vi m¹ch ADC 0809 rÊt th«ng dông ë
thÞ trêng ViÖt Nam cã 8 kªnh lµm viÖc hoµn toµn ®éc lËp víi nhau ®Ó lùa chän,
dßng tiªu thô rÊt nhá 300A, thêi gian biÕn ®æi cì 100s. H×nh 4.2 lµ s¬ ®å khèi
cña vi m¹ch ADC 0809
H×nh 4.2: S¬ ®å khèi vi m¹ch ADC 0809
§Æc ®iÓm cña vi m¹ch ADC 0809

 DÔ dµng giao tiÕp víi çc vi xö lý.
 §é ph©n gi¶i 8 bit.

 TÊt c¶ çc tÝn hiÖu t¬ng thÝch TTL (Transistor –

Transistor Logic).
 Bé ph¸t xung nhÞp n»m ngoµi chip.
 D¶i tÝn hiÖu analog lèi vµo 0…5V khi ®iÖn ¸p nguån
nu«i lµ 5V.
 Kh«ng cÇn ®ßi hái ®iÒu chØnh ®iÓm 0.
 QuÐt ®éng 8 kªnh b»ng logic ®Þa chØ.
 Thêi gian biÕn ®æi :100 s.
 Dßng tiªu thô (b×nh thêng): 0,3mA
4.3. Vi xö lý phô
Vi xö lý ®îc chän dïng lµm vi xö lý phô kh«ng kh¸c nhiÒu so víi vi xö lý
chÝnh, sù kh¸c biÖt ë ®©y lµ sè lîng cña çc cæng xuÊt nhËp Ýt h¬n so víi vi xö
lý chÝnh. Vi xö lý ®îc chän ë ®©y lµ vi m¹ch 89C2051.

H×nh 4.3: S¬ ®å khèi vi m¹ch 89C2051
- 2KB ROM
- D¶i ®iÖn ¸p lµm viÖc tõ 2.7V6V
- TÇn sè m¹ch dao ®éng trong chÝp 0 Hz24 MHz
- 128 byte RAM
- 15 ®êng vµo ra ch¬ng tr×nh
- 2 bé ®Þnh thêi 16-bit
- Cã 6 nguån g©y ng¾t
- Kªnh dÉn nèi tiÕp vµo ra
- Hai ®êng so s¸nh Analog

- Bé xö lý bit (thao t¸c trªn çc bit riªng rÏ)

- 210 vÞ trÝ nhí ®îc ®Þnh ®Þa chØ, mçi vÞ trÝ 1 bit
- Nh©n chia trong 4s
4.4. Çc linh kiÖn kh¸c
Çc linh kiÖn kh¸c ®îc chän trªn c¬ së ®¶m b¶o tÝnh t¬ng thÝch TTL, dßng
tiªu thô thÊp, phæ biÕn trªn thÞ trêng bao gåm:
 Vi m¹ch ph¸t thu BUS 8bit 74LS245: Cho phÐp truyÒn gi÷a 2 BUS theo
c¶ hai híng. NhiÖm vô: ®äc 8 bit d÷ liÖu tõ m¸y tÝnh göi tíi.
 Vi m¹ch dån kªnh 74LS257. NhiÖm vô: chuyÓn ®æi 8 bit song song tõ
vi xö lý thµnh 4 bÝt song song göi tíi m¸y tÝnh.
 Bé ph©n kªnh 8 ®Çu ra 74LS138. NhiÖm vô: chän chip (Select chip).
 Ngoµi ra cßn cã çc cæng NAND, AND, OR, YES, NOT còng ®îc sö
dông trong s¬ ®å nµy.
Ch¬ng V
s¬ ®å nguyªn lý ecu
Nh ®· tr×nh bµy môc ®Ých cña ®Ò tµi lµ chÕ t¹o ECU cho hÖ thèng ®iÒu
khiÓn ®éng c¬ CORROLA. §iÒu ®Çu tiªn ph¶i ®¶m b¶o ®îc lµ phÇn cøng cña
ECU ph¶i t¬ng thÝch víi çc linh kiÖn ngo¹i vi bao gåm çc c¶m biÕn ¸p suÊt ®-
êng èng n¹p, thêi ®iÓm, tèc ®é ®éng c¬, nhiÖt ®é níc, nhiÖt ®é khÝ n¹p, Lambda,

vÞ trÝ bím ga… çc c¬ cÊu chÊp hµnh nh vßi phun, van kh«ng t¶i, m¹ch ®¸nh löa,
b¬m x¨ng… vµ ph¶i chuyÓn ®æi çc tÝn hiÖu nµy trë thµnh tÝn hiÖu sè gióp cho
vi xö lý hiÓu ®îc çc gi¸ trÞ ®Çu vµo còng nh chuyÓn ®æi çc tÝn hiÖu sè tõ vi
xö lý thµnh çc tÝn hiÖu phï hîp víi c¬ cÊu chÊp hµnh.
Trong ch¬ng nµy giíi thiÖu s¬ ®å nguyªn lý cña ECU thiÕt kÕ ®¶m b¶o ®îc
çc yªu cÇu trªn.
5.1 S¬ ®å nguyªn lý
h×nh 5.1 s¬ ®å nguyªn lý ECU thiÕt kÕ

ANALOG SIGNAL : TÝn hiÖu t¬ng tù
1: §iÖn ¸p nguån cung cÊp cho ECU
2: Lambda
3: VÞ trÝ bím ga
4: NhiÖt ®é kh«ng khÝ n¹p
5: NhiÖt ®é níc
6: ¸p suÊt ®êng èng n¹p
POTENTIAL PULSE SIGNAL : TÝn hiÖu xung
1: Xung ®¸nh löa quay vÒ
2: Thêi ®iÓm ®¸nh löa
3: Tèc ®é ®éng c¬ (NE)
ON/OFF SIGNAL : TÝn hiÖu on/off
1: TÝn hiÖu khëi ®éng
2: TÝn hiÖu b¸o kh«ng t¶i cña c¶m biÕn bím ga

H×nh 5.1: S¬ ®å khèi ECU chÕ t¹o

3: TÝn hiÖu bËt ®iÒu hoµ

4: TÝn hiÖu b¬m trî lùc tay l¸i
CPU: M¸y tÝnh ngoµi
ADC0809 : M«®ul biÕn ®æi A/D 8 bit 8 kªnh t¬ng thÝch TTL
BUFFER: TÇng ®Öm giao tiÕp gi÷a vi xö lý víi m¸y tÝnh ngoµi
Auxiliary 89C2051 #1, #2: Vi xö lý phô 1,2
Main 89C52: Vi xö lý chÝnh
ROM: bé nhí chØ ®äc
RAM: bé nhí ®äc viÕt
INT0, INT1: Ng¾t 0, 1
INJECTION OUTPUT AMP: KhuÕch ®¹i ra ®iÒu khiÓn vßi phun
IGNITION OUTPUT AMP: KhuÕch ®¹i ra ®iÒu khiÓn IC ®¸nh löa
POWER: Nguån cung cÊp cho ECU
CHECK ENGINE: §Ìn kiÓm tra vµ gi¾c kiÓm tra
IDLE VALVE OUTPUT AMP: KhuÕch ®¹i ra ®iÒu khiÓn van kh«ng t¶i
§Æc ®iÓm cña s¬ ®å;
- 8 ®êng vµo ANALOG cã d¶i ®iÖn ¸p tõ 05V phï hîp víi çc c¶m biÕn hÖ
thèng ®iÒu khiÓn ®éng c¬ COROLLA.
- 3 ®êng vµo tÝn hiÖu xung nhËn tÝn hiÖu tõ c¶m biÕn thêi ®iÓm çc xi
lanh, c¶m biÕn tèc ®é vßng quay NE.
- 7 ®êng vµo tÝn hiÖu ON/OFF t¬ng thÝch víi çc møc ®iÖn ¸p cña hÖ thèng
nh tÝn hiÖu bËt ®iÒu hoµ, tÝn hiÖu b¬m trî lùc tay l¸i, tÝn hiÖu kh«ng t¶i.
- §êng ®iÒu khiÓn ra vßi phun, t¬ng thÝch víi mäi lo¹i vßi phun trë kh¸ng kh¸c
nhau b»ng çch thay ®æi ®iÖn trë ngoµi.
- §êng ®iÒu khiÓn ®¸nh löa th«ng qua IC ngoµi, cã thÓ lËp tr×nh linh ho¹t
thay ®æi theo lo¹i ®éng c¬.
- §êng ®iÒu khiÓn van kh«ng t¶i kiÓu cuén d©y ®iÖn tõ (solenoid)
- Ngoµi ra tuy kh«ng tr×nh bµy trong s¬ ®å nhng vi xö lý phô II cßn cã thÓ lËp
tr×nh ®iÒu khiÓn çc ch¬ng tr×nh phô kh¸c nh ®iÒu khiÓn qu¹t giã, ®iÒu khiÓn

b¬m x¨ng…
§Ó ®¹t ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn th× nhiÖm vô mçi linh kiÖn nh sau
(S¬ ®å m¹ch xem trong phô lôc I).
5.2 Vi xö lý chÝnh 89C52
NhiÖm vô chÝnh cña 89C52 lµ tiÕp nhËn d÷ liÖu tõ vi m¹ch A/D vµ tõ çc vi
xö lý phô sau ®ã tÝnh to¸n theo ch¬ng tr×nh n¹p s½n trong ROM cïng víi çc b¶ng
d÷ liÖu n¹p trong RAM hoÆc ROM vµ göi kÕt qu¶ tÝnh to¸n tíi çc vi xö lý phô
®Ó ®iÒu khiÓn çc c¬ cÊu chÊp hµnh bªn ngoµi, ngoµi ra trong s¬ ®å nµy vi xö
lý chÝnh cßn ph¶i lµm mét nhiÖm vô quan träng n÷a lµ göi çc d÷ liÖu tÝnh to¸n
vÒ m¸y tÝnh vµ nhËn l¹i çc b¶ng gi¸ trÞ hoÆc gi¸ trÞ thay ®æi tõ m¸y tÝnh sau
®ã n¹p l¹i vµo RAM. Ngoµi ra vi m¹ch 89C52 cßn cã nhiÖm vô chän kªnh cho m¹ch
A/D b»ng ba ®êng ®Þa chØ A13A15 trong ®ã A13 t¬ng øng víi ®êng A vµ A15
t¬ng øng víi ®êng B. Vµ 3 ®êng ®Þa chØ nµy còng ®îc vi xö lý chÝnh sö dông
®Ó chän chip (Select chip) th«ng qua vi m¹ch 74LS138 (1- of- 8
decoder/demultiplexer) kh«ng ®îc vÏ trong s¬ ®å nµy. Mét sè çc ho¹t ®éng kh¸c
cña vi xö lý chÝnh bao gåm :
- Timer 0,1 ®îc sö dông ®Ó ®Õm xung tõ ch©n T0 vµ T1 trong mét kho¶ng
thêi gian.
- Çc ng¾t ngoµi 0 vµ 1 ®îc sö dông ®Ó ng¾t nhËn d÷ liÖu tõ m¹ch A/D, vi xö
lý phô, còng nh ng¾t nhËn d÷ liÖu tõ m¸y tÝnh.
5.3 Vi xö lý phô 1 (89C2051)
Nh trªn s¬ ®å ta thÊy, nhiÖm vô chñ yÕu cña vi xö lý phô 1 lµ nhËn çc gi¸ trÞ
sè vÒ gãc ®¸nh löa sím, ®é réng xung phun tõ vi xö lý chÝnh biÕn ®æi thµnh tÝn
hiÖu xung ®¸nh löa vµ xung phun theo ®óng gÝa trÞ nhËn ®îc vµ ®óng thêi
®iÓm. §Ó thùc hiÖn ®îc viÖc nµy, vi xö lý phô sö dông hai bé ®Õm xung timer
counter 0 vµ 1, Khi xuÊt hiÖn mét ng¾t thêi ®iÓm ®¸nh löa hoÆc ng¾t phun th×
vi xö lý phô sÏ n©ng møc ®iÖn ¸p t¹i cæng ®iÒu khiÓn lªn vµ ®ång thêi bé ®Õm
0 hoÆc 1 sÏ thùc hiÖn ®Õm theo gi¸ trÞ nhËn ®îc tõ vi xö lý chÝnh. Khi gi¸ trÞ

®Õm kÕt thóc, møc ®iÖn ¸p t¹i cæng ®iÒu khiÓn sÏ h¹ xuèng vµ chê møc ng¾t
tiÕp theo. H×nh 5.2 cho biÕt çch tÝnh to¸n ®é réng xung phun vµ thêi ®iÓm
®¸nh löa cña vi xö lý phô.
§èi víi qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn ®¸nh löa, thêi ®iÓm b¾t ®Çu cÊp ®iÖn cho
b«bin kh«ng phô thuéc vµo xung ®iÒu khiÓn mµ phô thuéc vµo tèc ®é ®éng c¬.
§iÒu nµy nh»m ®¶m b¶o cho gãc ngÊm ®iÖn cña b«bin lµ h»ng sè.
H×nh 5.2: TÝnh to¸n ®é r«ng xung phun vµ ®¸nh löa cña vi xö lý
phô I
5.4 Vi xö lý phô 2 (89C2051)
NhiÖm vô chÝnh cña vi xö lý phô 2 lµ nhËn gi¸ trÞ ®iÒu khiÓn van kh«ng t¶i
tõ vi xö lý chÝnh biÕn ®æi vµ ®iÒu khiÓn van. Thªm n÷a vi m¹ch nµy cßn lµm
nhiÖm vô liªn tôc quÐt çc cæng vµo ®Ó kiÓm tra tÝn hiÖu ON/OFF sau ®ã göi
l¹i vi xö lý chÝnh th«ng qua cæng nèi tiÕp. Bé ®Õm ®îc sö dông t¹o xung cho van
kh«ng t¶i.
5.5 Vi m¹ch ADC 0809
Vi m¹ch nµy sÏ liªn tôc chuyÓn ®æi çc møc ®iÖn ¸p ANALOG ®Çu vµo theo
sù ®iÒu khiÓn cña vi xö lý chÝnh thµnh d÷ liÖu d¹ng sè vµ göi tr¶ l¹i vi xö lý

chÝnh. ViÖc hái ®¸p gi÷a vi m¹ch A/D vµ 89C52 lµ sö dông bus 8 bit vµ thªm mét
sè bit phô ®Ó b¸o hiÖu cho thêi ®iÓm b¾t ®Çu vµ kÕt thóc qu¸ tr×nh biÕn ®æi.
5.6 Bé ®Öm (BUFFER)
Do khèi lîng th«ng tin trao ®æi gi÷a m¸y tÝnh vµ vi xö lý chÝnh lín v× thÕ
cæng song song ®îc sö dông. V× m¸y tÝnh cã thÓ göi ra ®îc 8 bit nhng chØ nhËn
®îc 4 bÝt nªn ph¶i cÇn mét bé ®Öm ®Ó biÕn ®æi tõ 8 bit cña vi xö lý chÝnh
thµnh 4 bit nèi tiÕp lÇn lît göi tíi m¸y tÝnh. Bé ®Öm bao gåm 2 vi m¹ch:
74LS245(bé ®Öm), 74LS257 (chuyÓn ®æi d÷ liÖu tõ 8 bit song song thµnh 2*4
bÝt nèi tiÕp).
5.7. Çc linh kiÖn kh¸c
Ngoµi nh÷ng vi m¹ch nªu trªn trong s¬ ®å kh«ng chØ râ çc bé ®Öm, khuÕch
®¹i ®¶o, AND, OR, XOR, NOT. Çc linh kiÖn nµy ®îc tr×nh bµy trong phô lôc II.

Ch¬ng VI
lu ®å thuËt to¸n
§Ó x©y dùng ®îc mét ch¬ng tr×nh tÝnh to¸n th× viÖc x©y dùng lu ®å lµ rÊt
cÇn thiÕt, nã lµ c«ng cô trùc quan gióp dÔ tr×nh bµy vµ hiÓu çc ch¬ng tr×nh mét
çch cã hÖ thèng. Môc ®Ých cña ch¬ng nµy lµ tr×nh bµy mét çch râ rµng ch¬ng
tr×nh ®iÒu khiÓn sö dông lu ®å, sau ®ã sÏ chuyÓn thµnh hîp ng÷, ®iÒu nµy gióp
cho dÔ dµng h¬n trong viÖc lËp tr×nh trùc tiÕp b»ng hîp ng÷. S¶n phÈm cuèi cïng
dÔ ®äc, dÔ gì rèi vµ b¶o tr× h¬n. PhÇn ch¬ng tr×nh ®îc tr×nh bµy trong phÇn
phô lôc III.
6.1 Ch¬ng tr×nh phôc vô ng¾t khëi ®éng

Ng¾t
Khëi ®éng
t injection =10ms
Xung phun = f(tw )
HiÖu chØnh theo Sai

®iÖn ¸p ¨cquy
RPM > 300
Xung phun
hiÖu qu¶ §óng
END
H×nh 6.1: Lu ®å thuËt to¸n ch¬ng tr×nh phôc vô ng¾t khëi

®éng
Khi tÝn hiÖu khëi ®éng xuÊt hiÖn sÏ t¹o mét ng¾t cho vi xö lý chÝnh nh»m
®a vi xö lý chÝnh vµo phôc vô ng¾t khëi ®éng. Tríc tiªn vi xö lý chÝnh sÏ ®iÒu
khiÓn vi xö lý phô 2 phun nhiªn liÖu trong 10ms kÕt hîp víi hiÖu chØnh theo
®iÖn ¸p mµ kh«ng cÇn quan t©m tíi vÞ trÝ cña çc m¸y, ®iÒu nµy gióp cho ngay
lËp tøc çc xy lanh cã x¨ng mµ kh«ng cÇn chê ®Õn ®iÓm chÕt trªn cña m¸y 1
hoÆc m¸y 4 míi nhËn ®îc nhiªn liÖu, tøc lµ ngay trong chu kú ®Çu ®éng c¬ cã
thÓ khëi ®éng ®îc lu«n. Sau ®ã vi xö lý chÝnh sÏ kiÓm tra ®iÒu kiÖn nÕu tèc ®é
®éng c¬ vît qu¸ 300vg/ph (®èi víi ®éng c¬ COROLLA) th× tho¸t khái ng¾t khëi
®éng trë vÒ ch¬ng tr×nh chÝnh. NÕu cha ®¹t, th× ®é réng xung phun lóc nµy sÏ
®îc lÊy tõ characteristic curve cã quan hÖ gi÷a nhiÖt ®é ®éng c¬ víi ®é réng xung
phun thêi kú khëi ®éng. Çc gi¸ trÞ nµy ®îc x¸c ®Þnh trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm.
Do nhiÖt ®é t¹i ViÖt Nam lu«n ë møc trung b×nh kh«ng qu¸ thÊp so víi çc níc
kh¸c v× thÕ ®Ó ®¬n gi¶n mµ vÉn ®¶m b¶o tÝnh n¨ng khëi ®éng dÔ dµng th×

gãc ®¸nh löa sím ®îc gi÷ cè ®Þnh t¹i vÞ trÝ 50 gãc quay trôc khuûu.
6.2 Ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn phun thêi kú ®éng c¬ ho¹t ®éng æn ®Þnh
Thêi kú ®éng c¬ ho¹t ®éng æn ®Þnh, lîng nhiªn liÖu phun c¬ b¶n ®îc x¸c
®Þnh tõ ¸p suÊt ®êng èng n¹p vµ tèc ®é ®éng c¬ th«ng qua mét characteristic
map. Map nµy ®îc x©y dùng trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm víi ®iÒu kiÖn ®éng c¬
lµm viÖc æn ®Þnh nhiÖt ®é kh«ng khÝ lµ 24 0C vµ nhiÖt ®é níc lµ 850C. Do ®ã
gi¸ trÞ nµy ph¶i ®îc hiÖu chØnh theo nhiÖt ®é ®éng c¬ vµ nhiÖt ®é khÝ n¹p. Do
nhiÖt ®é khÝ n¹p thay ®æi kh«ng lín v× thÕ ë ®©y ta chØ hiÖu chØnh theo
nhiÖt ®é ®éng c¬. ViÖc hiÖu chØnh theo nhiÖt ®é ®éng c¬ ®îc thùc hiÖn ë
nhiÖt ®é nhá h¬n 850C. Nh ë môc 2.7 ®· nãi qu¸ tr×nh hiÖu chØnh nµy thùc chÊt
lµ nh©n gi¸ trÞ ®é réng xung phun c¬ b¶n víi hÖ sè lµm ®Ëm, hÖ sè lµm ®Ëm
nµy phô thuéc nhiÖt ®é ®éng c¬ vµ çc gi¸ trÞ ®îc ®Æt s½n trong mét
characteristic curve. Çc gi¸ trÞ nµy ®îc x©y dùng b»ng thÝ nghiÖm vµ ph¶i ®¶m
b¶o lµm sao thêi gian sÊy nãng lµ nhanh nhÊt vµ lîng khÝ th¶i ®éc h¹i lµ Ýt nhÊt.
Do t¹i ViÖt Nam nhiÖt ®é kh«ng khÝ thay ®æi nhá chØ n»m trong kho¶ng 15 0
®Õn 300 v× thÕ kh«ng ¸p dông hiÖu chØnh theo nhiÖt ®é kh«ng khÝ n¹p vµo
trong lu ®å nµy. §é réng xung phun sau khi ®îc hiÖu chØnh bëi nhiÖt ®é sÏ ®îc
hiÖu chØnh tiÕp tôc theo gi¸ trÞ Lambda tøc lµ lîng oxy cßn d trong khÝ x¶. Do
qu¸ tr×nh hiÖu chØnh nµy cã qu¸n tÝnh lín nªn sù hiÖu chØnh nµy thùc ra lµ sù
thay ®æi dÇn dÇn lîng nhiªn liÖu phun ®Õn khi nµo ®¶m b¶o Lambda=1 chø
kh«ng t¨ng gi¶m ®ét ngét g©y ra sù mÊt æn ®Þnh trong ®éng c¬.

t injection= f(PIM, NE)
§óng
tw<85
0 t injection= t injection*kwarm-up
Sai
HiÖu chØnh theo

LAMBDA
§óng
NE>6000/min t injection= 0
Sai
HiÖu chØnh theo

chÕ ®é lµm viÖc
cña ®éng c¬
HiÖu chØnh theo

®iÖn ¸p ¨cquy
Xung phun
hiÖu qu¶
H×nh 6.2: Lu ®å ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn phun

thêi kú ho¹t ®éng æn ®Þnh
Mét ®iÒu kiÖn ®îc kiÓm tra sau khi hiÖu chØnh Lambda lµ tèc ®é ®éng c¬
cã vît qu¸ tèc ®é ®Þnh møc kh«ng. Nh môc 2.9 ®· tr×nh bµy, sè vßng quay dao
®éng thêi kú nµy n»m trong kho¶ng 80vg/ph.
ViÖc hiÖu chØnh theo chÕ ®é vËn hµnh ®éng c¬ ®îc thùc hiÖn tríc khi hiÖu
chØnh theo ®iÖn ¸p acquy. ViÖc hiÖu chØnh nµy thùc chÊt lµ hiÖu chØnh theo
®é më bím ga nh phÇn 2.4 ®· ®Ò cËp.
6.3 Ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn ng¾t phun t¨ng tèc.

Ch¬ng tr×nh chÝnh sÏ chuyÓn vµo ch¬ng tr×nh con phôc vô qu¸ tr×nh t¨ng tèc
khi cã sù thay ®æi ®ét ngét vÒ vÞ trÝ bím ga, hoÆc sù thay ®æi ®ét ngét cña ¸p
suÊt
Ng¾t
t¨ng tèc
tinjection =f(vÞ trÝ bím ga, tH2O) t injection =f(PIM, NE)

=0.9)
HiÖu chØnh theo

NhiÖt ®é
Dïng cho c¶m biÕn bím ga

HiÖu chØnh theo kiÓu ON/OFF
sai
®iÖn ¸p ¨cquy
n>x
Xung phun ®óng
hiÖu qu¶
END
H×nh 6.3 : Lu ®å thuËt to¸n ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn
ng¾t phun t¨ng tèc
®êng èng n¹p, cña c¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p (®èi víi ®éng c¬ dïng c¶m biÕn vÞ
trÝ bím ga kiÓu c«ng t¾c). §èi víi hÖ thèng sö dông c¶m biÕn bím ga kiÓu biÕn
trë, ®é réng xung phun ®îc tÝnh to¸n th«ng qua mét (characteristic map) quan hÖ
®Æc tÝnh gi÷a vÞ trÝ bím ga, nhiÖt ®é ®éng c¬ víi lîng nhiªn liÖu thêi kú khëi
®éng. §èi víi hÖ thèng sö dông c¶m biÕn bím ga kiÓu ON/OFF ®é réng xung phun
®îc tÝnh to¸n th«ng qua mét quan hÖ ®Æc tÝnh gi÷a ¸p suÊt ®êng èng n¹p, tèc ®é
®éng c¬ víi lîng nhiªn liÖu phun thêi kú t¨ng tèc vµ ®îc hiÖu chØnh bëi nhiÖt ®é

®éng c¬. Qu¸ tr×nh nµy ®îc tiÕp diÔn cho ®Õn khi sù thay ®æi tèc ®é ®éng c¬
trong mét kho¶ng thêi gian nhá h¬n mét gi¸ trÞ x th× ch¬ng tr×nh sÏ tho¸t khái ng¾t
t¨ng tèc. Gi¸ trÞ ®é réng xung phun nµy ®îc hiÖu chØnh theo nhiÖt ®é th«ng qua
mét ®êng ®Æc tÝnh tríc khi trë thµnh gi¸ trÞ ®é réng xung phun tèi u.
6.4 Ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn ®¸nh löa.
Thêi ®iÓm ®¸nh löa c¬ b¶n ®îc quyÕt ®Þnh bëi ®é réng xung phun vµ tèc ®é
®éng c¬ th«ng qua mét b¶n ®å ®Æc tÝnh ®¸nh löa (ignition characterristic map).
Nã
0Gãc ®l c¬ b¶n=f(NE, PIM)
HiÖu chØnh theo

nhiÖt ®é
Giíi h¹n
gãc ®¸nh löa
Gãc ®¸nh löa

H×nh 6.4 : Lu ®å hiÖu
thuËtqu¶
to¸n ch¬ng tr×nh
®iÒu khiÓn ®¸nh löa
còng ®îc hiÖu chØnh theo nhiÖt ®é ®éng c¬ theo mét ®êng cong riªng, sau ®ã ®-
îc kiÓm tra ®Ó ®¶m b¶o gãc ®¸nh löa sím nhÊt kh«ng qu¸ 40450 gãc quay trôc
khuûu. KÕt thóc hiÖu chØnh, gãc ®¸nh löa tèi u ®îc göi ra vi xö lý phô 2.
6.5 Ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn van kh«ng t¶i
§é më van kh«ng t¶i ®îc quyÕt ®Þnh bëi nhiÖt ®é níc theo mét ®êng ®Æc
tuyÕn. NÕu xuÊt hiÖn tÝn hiÖu ®ãng më c«ng t¾c kh«ng t¶i th× van kh«ng t¶i

®îc hiÖu chØnh cho phï hîp víi qu¸ tr×nh chuyÓn tiÕp tõ kh«ng t¶i sang cã t¶i.
TiÕp theo ch¬ng tr×nh sÏ lÇn lît kiÓm tra tõng tÝn hiÖu ON/OFF ®Çu vµo ®Ó
n©ng møc kh«ng t¶i lªn phï hîp.
§é réng xung ®iÒu khiÓn
van kh«ng t¶i phô thuéc
nhiÖt ®é níc
C«ng t¾c §óng HiÖu chØnh chÕ ®é

kh«ng t¶i kh«ng t¶i sang
ON/OFF cã t¶i
Sai
N©ng ga theo tÝn hiÖu ON/OFF

VD: C«ng t¾c b¬m dÇu trî lùc
C«ng t¾c ®iÒu hoµ
C«ng t¾c hép sè...
§é réng xung
hiÖu qu¶
H×nh 6.5 : Lu ®å thuËt to¸n ch¬ng tr×nh

®iÒu khiÓn van kh«ng t¶i

Ch¬ng VII
ch¬ng tr×nh kÕt nèi ecu – m¸y tÝnh

§Ó thay ®æi vµ ®iÒu chØnh çc sè liÖu ®îc sö dông bëi ECU trong qu¸ tr×nh
thÝ nghiÖm th× ECU ph¶i ®îc ®iÒu khiÓn bëi m¸y tÝnh. Trong ch¬ng nµy giíi
thiÖu ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn ECU viÕt b»ng ng«n ng÷ lËp tr×nh DELPHI cho
phÐp göi ra vµ nhËn gi¸ trÞ tõ ECU. PhÇn ch¬ng tr×nh ®îc tr×nh bµy trong phô
lôc IV.
7.1. Giao diÖn ch¬ng tr×nh
H×nh 7.1 : Giao diÖn chÝnh cña ch¬ng tr×nh kÕt nèi ECU – m¸y tÝnh
Giao diÖn chÝnh cña ch¬ng tr×nh ®îc chia thµnh 2 khu vùc, phÝa bªn ph¶i cña
giao diÖn lµ çc b¶ng sè liÖu tÜnh, bao gåm çc quan hÖ: ¸p suÊt ®êng èng n¹p –
tèc ®é ®éng c¬ - lîng nhiªn liÖu phun; ¸p suÊt ®êng èng n¹p – tèc ®é ®éng c¬ -

gãc ®¸nh löa sím; VÞ trÝ bím ga – nhiÖt ®é níc – lîng nhiªn liÖu phun thêi kú t¨ng
tèc; NhiÖt ®é níc – hÖ sè lµm ®Ëm; NhiÖt ®é níc – hÖ sè thay ®æi gãc ®¸nh löa;
NhiÖt ®é níc – hÖ sè lµm ®Ëm thêi kú khëi ®éng; NhiÖt ®é níc - gãc ®¸nh löa
thêi kú khëi ®éng; §iÖn ¸p ¨cquy- hÖ sè thay ®æi ®é réng xung phun; Tèc ®é
®éng c¬ - ®é réng xung ®iÒu khiÓn van kh«ng t¶i; NhiÖt ®é níc – hÖ sè thay
®æi ®é réng xung kh«ng t¶i. PhÝa bªn tr¸i cña giao diÖn lµ çc sè liÖu thÓ hiÖn
tr¹ng th¸i lµm viÖc cña ®éng c¬ bao gåm tèc ®é ®éng c¬, ¸p suÊt ®êng èng n¹p,
nhiÖt ®é khÝ n¹p, nhiÖt ®é níc, ®é më bím ga, Lambda, ®iÖn ¸p ¨cquy, ®é réng
xung phun, gãc ®¸nh löa sím, ®é réng xung ®iÒu khiÓn van kh«ng t¶i. Çc gi¸ trÞ
phÝa bªn tr¸i cña giao diÖn ®îc cËp nhËt liªn tôc mçi gi©y mét lÇn bëi thµnh phÇn
timer1.
7.2. Çc chøc n¨ng cña ch¬ng tr×nh
7.2.1. Thay ®æi lîng nhiªn liÖu phun
ViÖc thay ®æi lîng nhiªn liÖu phun ®îc thùc hiÖn b»ng çch nhÊn con trá vµo
« ®é réng xung phun ë giao diÖn bªn tr¸i, lóc nµy sÏ xuÊt hiÖn mét cöa sæ phô cho
phÐp thay ®æi gi¸ trÞ hiÖn thêi cña ®é réng xung phun mµ ECU ®ang sö dông.
Sau khi nhËp xong m¸y tÝnh sÏ t¹o cho ECU mét ng¾t ®Ó ECU tiÕp nhËn gi¸ trÞ
®é réng xung phun míi. Gi¸ trÞ nµy ngay lËp tøc sÏ ®îc göi ra vi xö lý phô 1 ®Ó
ch¹y thö. CÇn lu ý lµ gi¸ trÞ nhËp ë ®©y lµ gÝa trÞ sè nguyªn n»m trong ph¹m vi
tõ 1 ®Õn 100. bëi v× gi¸ trÞ nµy sÏ ®îc nh©n víi 100 ®Ó trë thµnh s. Nh vËy
nÕu lµ 1 th× ®é réng xung phun sÏ lµ 100s cßn nÕu lµ 100 th× ®é réng xung sÏ
lµ 10000s = 10ms. Th«ng thêng gi¸ trÞ nhá nhÊt n»m trong kho¶ng tõ 1500s
®Õn 1800s, nÕu n»m díi kho¶ng nµy th× kim phun sÏ kh«ng kÞp nhÊc lªn khái
®Õ kim. NÕu gi¸ trÞ nhËp vµo kh«ng ph¶i lµ sè nguyªn th× ch¬ng tr×nh sÏ b¸o lçi.

H×nh 7.2 : Cöa sæ nhËp gi¸ trÞ ®é réng

xung phun thay ®æi
7.2.2. Thay ®æi gãc ®¸nh löa sím

Còng nh thay ®æi lîng nhiªn liÖu phun, thay ®æi gãc ®¸nh löa sím b»ng çch
nhÊn vµo « gãc ®¸nh löa sím ë giao diÖn bªn tr¸i, çc c«ng viÖc tiÕp theo ®îc thùc
hiÖn nh trªn. Gi¸ trÞ nhËp ë ®©y còng lµ sè nguyªn n»m trong ph¹m vi tõ 0 0 ®Õn
500. Ngoµi hai kho¶ng nµy vi xö lý phô sÏ nhËn sai gi¸ trÞ dÉn ®Õn ®iÒu khiÓn
gãc ®¸nh löa sai.
H×nh 7.3 : Cöa sæ nhËp gi¸ trÞ ®é gãc ®¸nh löa

sím thay ®æi
7.2.3. Thay ®æi gi¸ trÞ trong çc b¶ng
Do thêi gian h¹n hÑp, thuËt gi¶i ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn cha tèi u nªn thay v×
ch¬ng tr×nh tù tÝnh to¸n çc gi¸ trÞ vµ çc hÖ sè tèi u råi tù ®iÒn vµo b¶ng th× ë
®©y viÖc ®iÒn gi¸ trÞ vµo çc b¶ng thùc hiÖn b»ng tay. Tøc lµ, ngêi thÝ nghiÖm
sÏ tù hiÖu chØnh vµ ghi çc gi¸ trÞ vµo giÊy, sau ®ã ph©n tÝch vµ t×m ra çc gi¸
trÞ tèi u, çc gi¸ trÞ nµy sÏ ®îc nhËp vµo b¶ng b»ng çch nhÊn chuét lªn « cÇn thay
®æi trong b¶ng, vµ thùc hiÖn nh thay ®æi gi¸ trÞ ®é réng xung phun. Kh¸c víi thay
®æi ®é réng xung phun, khi thay ®æi çc gi¸ trÞ trong çc « nµy, th× gi¸ trÞ thay
vµo sÏ kh«ng ®îc göi ngay ra ECU. Çc gi¸ trÞ nµy sÏ ®îc lu vµo trong çc m¶ng t-
¬ng øng vµ ®îc lu vµo file nÕu cÇn.

H×nh 7.4 : Cöa sæ nhËp gi¸ trÞ vµo b¶ng d÷

7.2.4. T¹o b¶ng cho ®éng c¬ míi liÖu
Khi b¾t ®Çu thùc hiÖn ®o cho ®éng c¬ míi ta kÝch chuét vµo HÖ thèng/ T¹o
tÖp míi. HoÆc b»ng çch kÝch chuét vµo biÓu tîng . Khi thùc hiÖn lÖnh nµy
tÊt c¶ çc b¶ng gi¸ trÞ sÏ ®îc xo¸ toµn bé ®Ó chê thùc hiÖn ®o ®éng c¬ míi.
7.2.5. Më file ®· cã
Khi tiÕp tôc thùc hiÖn thÝ nghiÖm cho mét ®éng c¬ ta cÇn lÊy çc gi¸ trÞ cò
®· thùc hiÖn b»ng çch kÝch chuét vµo HÖ thèng/Më tÖp. HoÆc b»ng çch kÝch
chuét vµo biÓu tîng . Khi thùc hiÖn lÖn nµy mét cöa sæ Open sÏ xuÊt hiÖn ®Ó
chän file.
H×nh 7.5 : Cöa sæ më File d÷ liÖu

Trong ch¬ng tr×nh nµy ®Ó tiÖn theo dâi vµ xö lý th× cÊu tróc file d÷ liÖu lµ
d¹ng text cã phÇn më réng lµ *.tha. ChØ cã file .tha vµ cã d¹ng format d÷ liÖu nh
b¶ng díi th× ch¬ng tr×nh míi cã thÓ më ®îc. KiÓu ghi d÷ liÖu trong file ë h×nh díi
cña file COROLLA 1.6

16 16 {luu gia tri MAP nepimtta}

05 07 09 10 11 13 15 17 19 20 22 22 22 24 25 25
05 07 09 10 11 13 15 17 19 20 22 22 22 24 25 25
08 08 09 11 12 14 17 21 24 27 29 29 28 29 30 30
09 10 11 12 14 18 22 25 30 32 32 33 35 33 33 33
12 13 18 18 18 18 25 30 32 34 34 34 34 34 34 34
14 15 17 18 18 18 25 33 34 34 35 35 35 35 35 35
17 18 18 18 18 18 27 35 35 37 38 38 37 37 37 37
18 18 19 19 20 23 31 36 38 39 40 40 39 39 39 39
20 20 20 20 24 28 37 38 40 41 42 42 43 42 42 42
22 23 24 25 28 32 40 41 41 43 45 45 45 45 45 45
23 25 26 27 31 35 40 42 42 44 45 45 45 45 45 45
23 25 29 29 32 37 40 41 42 43 45 45 45 45 45 45
25 28 30 32 35 37 40 40 41 42 45 45 45 45 45 45
25 28 35 35 35 38 38 40 40 40 40 45 45 45 45 45
23 24 35 35 35 35 35 38 38 38 38 40 40 40 40 40
20 23 27 28 28 28 35 35 38 38 38 38 38 38 38 38
Hai gi¸ trÞ ®Çu tiªn “16 16” biÓu thÞ sè hµng vµ sè cét cña MAP. Çc gi¸ trÞ
tiÕp theo lµ çc sè liÖu ho¹t ®éng cña ECU, vÞ trÝ cña çc gi¸ trÞ trong file t¬ng
øng víi gi¸ trÞ trong map cña ch¬ng tr×nh. Sè b¶ng trong file b»ng sè ®êng vµ mÆt
®Æc tÝnh trong giao diÖn bªn ph¶i.
7.2.6. Lu gi¸ trÞ vµo file
ViÖc cÊt d÷ liÖu vµo file ®îc thùc hiÖn b»ng çch kÝch chuét vµo HÖ thèng/
lu vµo ®Üa hoÆc lu vµo ®Üa víi tªn file kh¸c. Ta còng cã thÓ nhÊn lªn biÓu tîng
. Khi thùc hiÖn lÖnh nµy mét cña sæ save as sÏ xuÊt hiÖn. D¹ng d÷ liÖu khi lu
vµo file gièng nh khi më file vµ ch¬ng tr×nh sÏ tù ®éng thªm vµo phÇn më réng
cña file lµ *.tha

H×nh 7.6 : Cöa sæ lu File d÷ liÖu

7.2.7. Göi d÷ liÖu ra ECU
Thùc hiÖn viÖc göi d÷ liÖu ra ECU b»ng çch kÝch vµo HÖ thèng/ Göi ra
ECU hoÆc b»ng çch nhÊn vµo biÓu tîng . Khi thùc hiÖn lÖnh nµy tríc tiªn m¸y
tÝnh sÏ t¹o ng¾t cho vi xö lý ngõng çc c«ng viÖc kh¸c vµ thùc hiÖn viÖc nhËn d÷
liÖu. Gi¸ trÞ göi ra lÇn lît cét tríc hµng sau, vµ theo ®óng thø tù çc mÆt vµ ®êng
nh trong giíi thiÖu phÇn giao diÖn ch¬ng tr×nh. Khi nhËn, ECU sÏ cÊt çc d÷ liÖu
nµy vµo trong bé nhí RAM theo ®óng vÞ trÝ. ë ®©y ®èi víi mçi mÆt vi xö lý
dµnh 512 byte RAM vµ dµnh 32 byte RAM cho mçi ®êng. ChØ ®Õn lóc nµy sù
thay ®æi trong çc b¶ng mëi cã ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng cña ECU.

Ch¬ng VIII
thÝ nghiÖm t¹o sè liÖu cho
ho¹t ®éng cña ECU
ViÖc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm t¹o sè liÖu ë ®©y cã hai giai ®o¹n, giai ®o¹n ®Çu
lµ tõ bé sè liÖu lý thuyÕt n¹p vµo ECU cho ®éng c¬ ho¹t ®éng víi nh÷ng gi¸ trÞ lý
thuyÕt nµy, sau ®ã tõ çc sè liÖu ®o ®îc bao gåm c«ng suÊt Ne, suÊt tiªu hao
nhiªn liÖu ge, hµm lîng khÝ th¶i ®éc h¹i NOx, CO, HC ph©n tÝch chän lùa gi¸ trÞ
tèi u nhÊt vµ n¹p trë l¹i ECU. Giai ®o¹n nµy ®îc thùc hiÖn trªn b¨ng thö c«ng suÊt
®éng c¬. Giai ®o¹n hai lµ giai ®o¹n thö nghiÖm trªn ®êng tøc lµ ®éng c¬ ®îc l¾p
lªn xe vµ cho ch¹y thö nghiÖm nhng thùc chÊt viÖc thö nghiÖm nµy kh«ng ®îc
tiÕn hµnh trªn ®êng thùc mµ lµ th«ng qua bÖ thö Chassis Dynamometer t¹o ra chÕ
®é ch¹y m« pháng nh trªn ®êng thËt bao gåm çc qu¸ tr×nh t¨ng tèc, gi¶m tèc,
phanh ®ét ngét, leo dèc, xuèng dèc, t¹o ra çc søc c¶n kh¸c… Çc sè liÖu lÊy trong
giai ®o¹n nµy chñ yÕu lµ hµm lîng khÝ th¶i ®éc h¹i th«ng qua hÖ thèng thö CVS.

Qua ph©n tÝch chän lùa gi÷a çc chØ tiªu chÊt lîng cña ®éng c¬ sÏ x¸c ®Þnh ®îc
gi¸ trÞ tèi u nhÊt cho çc chÕ ®é ch¹y trªn ®êng vµ n¹p trë l¹i ECU.
7.1 Giíi thiÖu ®éng c¬
KiÓu ®éng c¬ AUDI 80, dung tÝch xy lanh 2l, phun x¨ng, th¼ng hµng, t¨ng ¸p
qu¸n tÝnh.
Sè kú  = 4
Sè xylanh i = 4
Thø tù næ 1-3-4-2
Hµnh tr×nh piston S = 92.8mm
§êng kÝnh xilanh D = 82.5mm
Gãc më sím xup¸p n¹p 1 = 260 vßng quay trôc khuûu
Gãc më sím xup¸p th¶i 2 = 320 vßng quay trôc khuûu
ChiÒu dµi thanh truyÒn ltt = 144mm
C«ng suÊt ®éng c¬ Ne = 130,56 m· lùc = 96kW
Sè vßng quay ®éng c¬ n = 5700vg/ph
SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu ge = 180g/ml.h = 244.7g/kW.h
Tû sè nÐn  = 10.3
Memax t¹i sè vßng quay Memax/n = 195.10-6/3300 (MNm/v/ph)
Khèi lîng thanh truyÒn mtt = 0.64kg
Khèi lîng piston mpt = 0.36kg
H×nh 7.1 vµ 7.2 thÓ hiÖn mÆt c¾t ngang vµ mÆt c¾t däc ®éng c¬ thÝ
nghiÖm Audi 2.0

H×nh 7.1: mÆt c¾t däc ®éng c¬ Audi 2.0

H7
h6
5 8 k6
H7
Ø5 4
H7
k6
52
H7
h6
48
H×nh 7.2: MÆt c¾t ngang ®éng c¬ Audi

2.0
§éng c¬ thÝ nghiÖm ®îc l¾p trªn b¨ng thö ÑÒÝÓ-28-1000 víi thiÕt bÞ phanh
®iÖn ®iÖn ¸p 380V/50Hz. m¸y ®iÖn ®îc sö dông víi hai chøc n¨ng lµ chøc n¨ng
®éng c¬ biÕn ®iÖn n¨ng thµnh c¬ n¨ng ®Ó lai t¶i ch¹y rµ ®éng c¬ thö nghiÖm,

vµ chøc n¨ng m¸y ph¸t ®iÖn biÕn c¬ n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng, m¸y ph¸t ®iÖn trë
thµnh phanh h·m t¹o t¶i träng cho ®éng c¬ næ khi rµ nãng vµ thö nghiÖm. H×nh
7.3 lµ s¬ ®å l¾p ®Æt ®éng c¬ víi b¨ng thö ®iÖn ÑÒÝÓ-28-1000
H×nh 7.3 : S¬ ®å l¾p ®Æt ®éng

c¬ thÝ nghiÖm víi b¨ng thö ®iÖn
B¨ng thö cã çc ®¨c tÝnh nh sau:
- 4501000 vg/ph ë chÕ ®é ®éng c¬ ®iÖn
- 10002000vg/ph ë chÕ ®é ph¸t ®iÖn
- C«ng suÊt ®éng c¬ Ne=35kW
- C«ng suÊt phanh cùc ®¹i Nephanh=160ml=117kW
- Tû sè truyÒn hép sè b¨ng 1.56 vµ truyÒn th¼ng
7.2. T¹o ®êng ®Æc tÝnh phun vµ ®¸nh löa thêi kú khëi ®éng
Vµo thêi kú khëi ®éng ®Ó ®¬n gi¶n mµ còng kh«ng lµm ¶nh hëng tíi çc ®Æc
tÝnh khi khëi ®éng th× gãc ®¸nh löa sím ®îc gi÷ cè ®Þnh lµ 150 tríc ®iÓm chÕt
trªn vµ kh«ng thay ®æi theo nhiÖt ®é, tÇn sè ®iÒu khiÓn van kh«ng t¶i còng ®îc
cè ®Þnh chØ cã lîng nhiªn liÖu phun phô thuéc nhiÒu vµo nhiÖt ®é ®éng c¬. §Ó
®¹t ®é chÝnh x¸c cao t¹o cho qu¸ tr×nh khëi ®éng dÔ dµng ta thÝ nghiÖm t¹i çc
gi¸ trÞ nhiÖt ®é: 15, 20, 25, 30, 35, 40, 50, 60, 80, 100. Tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸
®iÓm tèi u lµ thêi gian khëi ®éng.
KÕt qu¶ thÝ nghiÖm: ThÝ nghiÖm tõ nhiÖt ®é 250C ®Õn 1150C cã kÕt qu¶
nh sau
Gãc ®¸nh löa sím  = 100
NhiÖt ®é khÝ trêi t = 250C

B¶ng 1.8 phô lôc I
H×nh 7.4: § êng ®Æc tÝnh phun thêi kú khëi ®éng
140
120
C
0
100
NhiÖt ®é
80
60
40
20
0
70 66 60 54 51
§ é réng xung phun /10 (ms)
Së dÜ cã sù thay ®æi ®é réng xung phun nh h×nh 7.4 lµ v× khi nhiÖt ®é thÊp
tèc ®é bay h¬i cña nhiªn liÖu rÊt thÊp mét phÇn ®¸ng kÓ b¸m vµo thµnh ®êng
èng n¹p lµm cho hçn hîp rÊt nghÌo, ®éng c¬ rÊt khã khëi ®éng do ®ã lîng nhiªn
liÖu phun thêi kú khëi ®éng t¹i nhiÖt ®é thÊp sÏ cao h¬n khi nhiÖt ®é cao.
7.3. T¹o çc ®êng ®Æc tÝnh phun vµ ®¸nh löa thêi kú ch¹y æn ®Þnh
7.3.1. §é réng xung phun c¬ b¶n vµ gãc ®¸nh löa sím c¬ b¶n
ViÖc x¸c ®Þnh ®é réng xung phun tèi u theo ¸p suÊt ®êng èng n¹p PIM vµ tèc
®é ®éng c¬ NE ph¶i song song cïng víi x¸c ®Þnh thêi ®iÓm ®¸nh löa tèi u t¹i chÕ
®é vËn hµnh b×nh thêng cña ®éng c¬ tøc lµ ®· qua thêi kú sÊy nãng ®éng c¬.
§¸nh gi¸ ®iÓm tèi u th«ng qua ba th«ng sè lµ c«ng suÊt ®éng c¬, suÊt tiªu hao
nhiªn liÖu vµ thµnh phÇn khÝ th¶i « nhiÔm. Tuy nhiªn viÖc cïng mét lóc tèi u
nhiÒu th«ng sè lµ mét viÖc rÊt khã kh¨n vµ mÊt thêi gian.
Trong phÇn lý thuyÕt tÝnh to¸n gãc ®¸nh löa (3.1), th«ng qua tÝnh to¸n vµ
tham kh¶o map ®iÒu khiÓn ra cña h·ng NISSAN ta coi ®©y nh lµ mét th«ng sè cè
®Þnh vÒ gi¸ trÞ gãc ®¸nh löa tèi u vµ viÖc cßn l¹i lµ t×m ®é réng xung phun tèi u.
§Ó t×m ®é réng xung phun tèi u th× ta hiÖu chØnh tõ gi¸ trÞ lý thuyÕt, tÝn hiÖu
ph¶n håi l¹i chÝnh lµ gi¸ trÞ  cña c¶m biÕn . Khi hiÖu chØnh ®é réng xung
phun th× viÖc ®o c«ng suÊt, suÊt tiªu hao nhiªn liÖu vµ lîng khÝ ®éc h¹i lµ cha
cÇn thiÕt mµ môc tiªu tríc m¾t lµ ph¶i ®¶m b¶o ®îc  lu«n b»ng 1. Sau khi x¸c

®Þnh ®îc ®é réng xung phun th× gi÷ cè ®Þnh gi¸ trÞ nµy vµ quay trë l¹i ®iÒu
chØnh gãc ®¸nh löa sím tèi u. ViÖc hiÖu chØnh gãc ®¸nh löa sÏ lÊy çc gi¸ trÞ ®o
bao gåm c«ng suÊt, nhiÖt ®é ®éng c¬ vµ thµnh phÇn khÝ th¶i « nhiÔm. Tuy
nhiªn viÖc hiÖu chØnh gãc ®¸nh löa sím sÏ g©y ¶nh hëng tíi chÊt lîng qu¸ tr×nh
ch¸y dÉn tíi nång ®é oxy d trong khÝ th¶i thay ®æi dÉn tíi  bÞ thay ®æi kh¸c1.
ViÖc hiÖu chØnh l¹i ®é réng xung phun lµ cÇn thiÕt vµ tiÕp tôc hiÖu chØnh gãc
®¸nh löa. Nhng sÏ xuÊt hiÖn hai trêng hîp hoÆc lµ çc gi¸ trÞ nµy sÏ héi tô t¹i mét
®iÓm tøc lµ cïng mét lóc ta ®¹t ®îc gãc ®¸nh löa sím tèi u vµ ®é réng xung phun
tèi u hoÆc lµ çc gi¸ trÞ nµy sÏ ph©n kú chØ cã mét trong hai gi¸ trÞ lµ tèi u. Khi
gÆp trêng hîp ph©n kú th× gi¸ trÞ ®îc u tiªn lµ ®é réng xung phun v× ta ph¶i lu«n
lu«n ®¶m b¶o =1 ®Ó bé xóc t¸c khÝ th¶i ba thµnh phÇn lµm viÖc lµ tèi u nhÊt
cßn gi¸ trÞ gãc ®¸nh löa sím sÏ chØ tèi u theo mét hoÆc hai trong ba th«ng sè trªn,
th«ng sè ®îc chän chñ yÕu ë ®©y lµ lîng khÝ th¶i ®éc h¹i vµ nhiÖt ®é ®éng c¬.
Qu¸ tr×nh tiÕn hµnh thÝ nghiÖm ®îc thùc hiÖn t¹i phßng thÝ nghiÖm bé m«n
§éng c¬ ®èt trong. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm giíi thiÖu trong phô lôc I t¹i b¶ng 1.9,
1.10, 1.11, 1.12. H×nh 7.5 lµ ®êng ®Æc tÝnh c«ng suÊt thÝ nghiÖm t¹i 10% ®é
më bím ga
H×nh 7.5: §Æc tÝnh c«ng suÊt t¹i vÞ trÝ 10% ®é më bím ga

Do h¹n chÕ vÒ kinh phÝ vµ thêi gian, ngoµi ra do kÕt cÊu ch©n m¸y cha ®ñ
cøng v÷ng nªn thÝ nghiÖm míi chØ thùc hiÖn ®Õn vÞ trÝ 20% ®é më bím ga cã
c«ng suÊt rÊt nhá. Çc vÞ trÝ kh¸c vµ çc ®êng ®Æc tÝnh kh¸c sÏ ®îc thùc hiÖn
tiÕp tôc sau nµy.
7.3.2. HiÖu chØnh theo nhiÖt ®é ®éng c¬

HiÖu chØnh theo nhiÖt ®é ®éng c¬ hay hiÖu chØnh kh«ng t¶i nhanh víi môc
®Ých rót ng¾n thêi gian ch¹y Êm m¸y ®Ó chuyÓn sang chÕ ®é kh«ng t¶i chuÈn.
ë chÕ ®é nµy viÖc quan träng nhÊt lµ ph¶i hiÖu chØnh sao cho nhiÖt ®é khÝ
ch¸y vµ nhiÖt ®é khÝ th¶i cµng cao cµng tèt ®Ó ngoµi viÖc sÊy nãng ®éng c¬
th× cßn cÇn ph¶i sÊy nãng c¶m biÕn  vµ bé xóc t¸c khÝ x¶ 3 thµnh phÇn cµng
nhanh cµng tèt.
Nh vËy râ rµng tiªu chÝ ®¸nh gi¸ lµ tèc ®é gia nhiÖt cho ®éng c¬ vµ bé xóc t¸c
khÝ th¶i. §Ó ®¬n gi¶n mµ kh«ng lµm gi¶m tÝnh chÝnh x¸c cña gi¸ trÞ thÝ
nghiÖm ë ®©y ta chia d¶i nhiÖt ®é ra 10 ®iÓm bao gåm 15, 20, 25, 30, 35, 40,
50, 60, 80, 1000. Trong mçi kho¶ng ta lËp mét ph¬ng tr×nh bËc nhÊt quan hÖ gi÷a
hÖ sè lµm ®Ëm víi nhiÖt ®é níc lµm m¸t vµ tiÕn hµnh cho ®éng c¬ ch¹y thö t¹i
mçi kho¶ng víi mét gi¸ trÞ gãc ®¸nh löa sím cè ®Þnh vµ ®o kho¶ng thêi gian gia
nhiÖt cña ®éng c¬ t¹i kho¶ng ®ã. Sau mçi lÇn thÝ nghiÖm ta l¹i thay hÖ sè cña
ph¬ng tr×nh trªn vµ thö nghiÖm l¹i. Ph¬ng tr×nh tèi u lµ ph¬ng tr×nh mµ cã tèc ®é
gia nhiÖt lín nhÊt. Sau khi x¸c ®Þnh ®îc ph¬ng tr×nh quan hÖ gi÷a hÖ sè lµm
®Ëm víi nhiÖt ®é níc lµm m¸t tèi u th× lóc nµy ta gi÷ cè ®Þnh ®Ó ®éng c¬ ch¹y
trªn ®êng ®Æc tÝnh nµy vµ thay ®æi gãc ®¸nh löa sím, gãc ®¸nh löa tèi u thêi kú
nµy lµ gãc ®¸nh löa mµ t¹o cho khÝ ch¸y cã nhiÖt ®é lín nhÊt. Sau khi thÝ
nghiÖm ®ñ 10 kho¶ng nhiÖt ®é ta sÏ ®îc mét hä çc ®êng th¼ng nèi tiÕp nhau
quan hÖ gi÷a nhiÖt ®é víi hÖ sè lµm ®Ëm vµ 10 gi¸ trÞ gãc ®¸nh löa sím phô
thuéc theo nhiÖt ®é. Nèi çc ®iÓm nµy l¹i vµ hiÖu chØnh ta sÏ ®îc ®êng cong
quan hÖ gi÷a hÖ sè thay ®æi gãc ®¸nh löa sím víi nhiÖt ®é ®éng c¬ cïng ®êng
cong quan hÖ gi÷a hÖ sè lµm ®Ëm víi nhiÖt ®é ®éng c¬.
7.3.3. HiÖu chØnh theo ®iÖn ¸p ¨cquy
ThÝ nghiÖm x¸c ®Þnh hÖ sè t¨ng ®é réng xung phun theo ®iÖn ¸p ¨cquy ®îc
tiÕn hµnh trªn b¨ng thö ECU. §iÖn ¸p vßi phun ®îc mét m¹ch æn ¸p ®iÖn ¸p ®iÒu

chØnh ®îc thay ®æi gi¸ trÞ ®iÖn ¸p v« cÊp tõ 5v17v. B»ng viÖc thay ®æi ®iÖn
¸p vµ x¸c ®Þnh lîng nhiªn liÖu phun trong mét kho¶ng thêi gian phun sÏ x¸c ®Þnh
®îc hÖ sè thay ®æi ®é réng xung phun. H×nh 7.7 giíi thiÖu b¨ng thö vßi phun
VØ m¹ch ®Õm
thêi gian phun
VØ m¹ch æn ¸p
®iÖn ¸p ®iÒu
chØnh ®îc
ECU
+ Volt DC
-
H×nh 7.7 : B¨ng thö lu lîng vßi phun

KÕt luËn
Qua gÇn 7 th¸ng thùc hiÖn luËn v¨n tèt nghiÖp, víi sù nç lùc cña b¶n th©n, t«i
®· cã ®îc nhËn thøc kh«ng nh÷ng chØ vÒ nguyªn lý ho¹t ®éng phÇn cøng, phÇn
mÒm vµ çc linh kiÖn cña ECU, mµ cßn t×m hiÓu kü ®îc nh÷ng vÊn ®Ò thuéc
vÒ b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh th«ng qua viÖc nghiªn cøu thÝ nghiÖm ®o ®¹c ®¸nh
gi¸ çc gi¸ trÞ cña çc biÓu ®å t¬ng quan gi÷a çc th«ng sè cña qu¸ tr×nh phun vµ
®¸nh löa. Tõ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ ECU (Electronic Control Unit) kÕt hîp víi kiÕn
thøc ®· ®îc ®µo t¹o vÒ ®éng c¬ ®èt trong vµ ®iÖn tö t«i ®· thiÕt kÕ thµnh c«ng
toµn bé phÇn cøng ECU cho hÖ thèng phun ®éng c¬ COROLLA. MÆc dï ®©y
míi chØ lµ c«ng ®o¹n ®Çu tiªn ®Ó cã thÓ ®a thµnh phÈm ra ¸p dông chÕ t¹o nhng
nh÷ng kÕt qu¶ nµy cã ý nghÜa rÊt lín bëi v×:
 Tõ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc cho thÊy viÖc chÕ t¹o ECU ë ViÖt Nam lµ hoµn
toµn hiÖn thùc.
 ChØ víi nh÷ng linh kiÖn vµ vi m¹ch th«ng dông ë thÞ trêng ViÖt Nam ®· chÕ
t¹o thµnh c«ng ECU cã çc chøc n¨ng vµ çc th«ng sè lµm viÖc gièng nh ECU cña
çc h·ng níc ngoµi.
 T¹o ra mét tiÒn ®Ò cho viÖc nghiªn cøu chÕ t¹o hÖ thèng ®iÒu khiÓn cho
®éng c¬ phun x¨ng trùc tiÕp GDI (Gasoline Direct Injection), ®éng c¬ diezen,
®éng c¬ xe m¸y lµ nh÷ng vÊn ®Ò hiÖn nay ®ang ®îc çc h·ng trªn thÕ giíi ®Æc
biÖt quan t©m.
Tõ kÕt qu¶ nµy sÏ më ra ®îc çc híng tiÕp tôc ph¸t triÓn ®Ò tµi mµ chóng t«i
cha thÓ gi¶i quyÕt ®îc do ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian lµm luËn v¨n vµ kinh phÝ cã
h¹n, ®ã lµ:
 Nghiªn cøu tiÕp tôc viÕt hoµn thiÖn ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn.
 Nghiªn cøu ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p thÝ nghiÖm t¹o bé sè liÖu tèi u cho tÊt c¶
çc chÕ ®é vËn hµnh. §©y lµ vÊn ®Ò quan träng trong toµn bé ®Ò tµi vµ lµ vÊn
®Ò ph¶i gi¶i quyÕt mÊt nhiÒu thêi gian nhÊt cña ®Ò tµi. Th«ng thêng çc h·ng

trªn thÕ giíi ®Ó cã thÓ ®a ®îc mét ECU ra thÞ trêng th× thêi gian thÝ nghiÖm
chiÕm tíi 4/5 cña toµn bé thêi gian thùc hiÖn vµ thêng kÐo dµi tõ 3 ®Õn 4 n¨m.
 ThiÕt kÕ chÕ t¹o ECU cã thÓ l¾p lÉn cho tÊt c¶ çc xe ®ang lu hµnh ë ViÖt
nam. §©y lµ mét viÖc rÊt quan träng nÕu nh ®Æt vÊn ®Ò chÕ t¹o ECU l¾p cho
çc xe ®· vµ ®ang lu hµnh v× ®Æc ®iÓm cña thÞ trêng phô tïng ViÖt nam lµ cã
sè lîng phô tïng ®å cò nhËp lËu rÊt lín. Nh÷ng phô tïng nµy cã gi¸ thµnh kh¸ thÊp
chØ b»ng 1/5 ®Õn 1/10 so víi nh÷ng phô tïng nhËp míi vµ ECU còng kh«ng n»m
ngoµi nh÷ng phô tïng ®ã. MÆc dï víi nh÷ng ECU cò cã tuæi thä kh«ng cao nhng l¹i
phï hîp kinh tÕ víi nh÷ng ngêi sö dông xe víi môc ®Ých kinh doanh. ViÖc chÕ t¹o
®¹i trµ mét lo¹i ECU sÏ lµm gi¶m gi¸ thµnh ®i ®¸ng kÓ gióp cho cã thÓ c¹nh tranh
dÔ dµng víi hµng cò nhËp lËu.
T«i hy väng sÏ ®îc tiÕp tôc gãp phÇn c«ng søc nhá bÐ cña m×nh vµo nh÷ng dù
®Þnh mµ t«i mong ®îc tiÕp tôc thùc hiÖn nh ®· nãi ë trªn. Cuèi cïng xin ch©n
thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o híng dÉn Ph¹m Minh TuÊn, thÇy §ç Xu©n KÝnh cïng çc
thÇy c« gi¸o vµ b¹n ®ång nghiÖp ®· ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn v« cïng quý b¸u vµ
t¹o ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian còng nh c¬ së vËt chÊt, kinh phÝ ®Ó t«i cã thÓ thùc
hiÖn ®Ò tµi nµy.
Ngµy 24 – 10 - 2002

Phô lôc i
B¶ng sè liÖu tÝnh to¸n
B¶ng 1.1
B¶ng 1.2

B¶ng 1.3
B¶ng 1.4
% 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90
k3 1.00 1.01 1.02 1.02 1.03 1.03 1.04 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.0 1.1 1.11
B¶ng 1.5
B¶ng 1.6

B¶ng 1.7

B¶ng 1.8
NhiÖt ®é (0C) 25 40 59 78 115

§é réng xung phun (ms) 70 66 60 54 51
B¶ng 1.9
nph¹nh n®éng c¬ tphun/100 (ms)  Pn¹p(mmHg) Lùc phanh kG

250 2973 40 30 520 0
230 2650 40 41 550 3
195 1500 43 44 520 6
146 1350 42 43 500 9
125 1104 43 46 495 13
101 1042 46 49 495 16
68 900 45 50 495 20
46 857 45 61 495 25
B¶ng 1.10

311 3400 40 37 570 0
277 3200 39 43 550 5
214 2750 42 45 515 10

163 2172 46 45 500 15

122 1855 48 41 490 20
92 1572 50 40 490 25
62 1400 52 42 480 30
B¶ng 1.11

976 4120 45 49 560 0
676 3359 48 45 500 5
355 3200 48 45 490 10
241 3090 48 45 500 15
201 2752 52 44 440 20
172 2400 54 44 440 25
141 2154 56 40 436 30
121 2000 57 40 436 35
94 1762 59 40 430 40
B¶ng 1.12

1177 4700 55 40 530 0
704 4500 58 37 500 5
585 3900 60 40 470 10
423 3800 60 40 430 15
301 3600 63 42 460 20
236 3400 65 44 430 25
Phô lôc II

S¬ ®å m¹ch ®iÖn









Phô lôc iII
Ch¬ng tr×nh nguån vi xö lý chÝnh 89C52

org 0000h db
ljmp batdau 34,33,32,31,30,29,29,28,28,27,27,26,26,25,2
org 0003h 5,24,24,23,23,22,22,21,21,20,20 ,85
ljmp ngat0 db
org 000ch 19,19,19,18,18,18,17,17,17,16,16,16,15,15,1
ljmp nhan3 5,14,14,14,14,13,13,13,13,12,12 ;100
org 0013h db
ljmp ngat1 12,12,11,11,11,11,10,10,10,10,10,9,9,9,9,9,8,
org 001bh 8,8,8,8,7,7,7,7,7,6,6,6,6,6 ;131
ljmp timer db
;------------------------------- 5,5,5,5,5,5,4,4,4,4,4,4,3,3,3,3,3,3,2,2,2,2,2,2,
org 0030h ;bang chuyen doi gia 2,2,1,1,1,1,1,1,1,1,1,1,1 ;167
tri ap suat db
db 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0
0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0 ;28 org 0230h ;bang chuyen doi gia
db 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, tri vi tri buom ga
0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0 ;56 db
db 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 1, 1, 1, 2, 2, 3, 3, 0,0,1,1,1,2,2,3,3,3,4,4,5,5,5,6,6,7,7,7,8,8,9,9,
4, 4, 5, 5, 6, 6, 7, 7, 8, 8, 8, 9, 9 ;84 9,10,10,11,11,11,12,12,13,13,13
db 9, 10, 10, 10, 11, 11, 11, 12, 12, 12, db
13, 13, 13, 13, 14, 14, 14, 15, 15, ;102 14,14,15,15,15,16,16,17,17,17,18,18,19,19,1
db 15, 16, 16, 16, 17, 17, 17, 18, 18, 18, 9,20,20,21,21,21,22,22,23,23,23,24,24
19, 19, 19, 20, 20, 20, 21, 21, 21 ;121 db
db 22, 22, 22, 23, 23, 23, 24, 24, 24, 24, 25,25,25,26,26,27,27,27,28,28,29,29,28,30,3
25, 25, 25, 26, 26, 26, 27, 27, 27 ;140 0,31,31,31,32,32,33,33,33,34,34,35,35,35
db 28, 28, 28, 29, 29, 29, 30, 30, 30, 31, db
31, 31, 32, 32, 32, 33, 33, 33, 34 ;159 36,36,37,37,37,38,38,39,39,39,40,40,41,41,4
db 34, 34, 35, 35, 35, 36, 36, 36, 37, 37, 2,42,42,43,43,43,44,44,45,45,45,46,46
37, 38, 38, 38, 39, 39, 39, 40, 40 ;178 db
db 40, 41, 41, 41, 42, 42, 42, 43, 43, 43, 47,47,47,48,48,49,49,49,50,50,51,51,51,52,5
44, 44, 44, 45, 45, 45, 46, 46, 46 ;197 2,53,53,53,54,54,55,55,55,56,56,57,57,57
db 47, 47, 47, 48, 48, 48, 49, 49, 49, 50, db
50, 50, 51, 51, 51, 52, 52, 52, 53 ;216 58,58,59,59,59,60,60,61,61,61,62,62,63,63,6
db 53, 53, 54, 54, 54, 55, 55, 55, 56, 56, 3,64,64,65,65,65,66,66,67,67,67,68,68
56, 57, 57, 57, 58, 58, 58, 59, 59 ;235 db
db 59, 60, 60, 60, 61, 61, 61, 62, 62, 62, 69,69,69,70,70,71,71,71,72,72,73,73,73,74,7
63, 63, 63, 64, 64, 64, 65, 65, 65 ;254 4,75,75,75,76,76,77,77,77,78,78,79,79,79
db 66 db
;255 80,80,81,81,81,82,82,83,83,83,84,84,85,85,8
org 0130h ;bang chuyen doi gia 5,86,86,87,87,87,88,88,89,89,89,90,90
tri nhiet do db
db 91,91,91,92,92,93,93,93,94,94,95,95,95,96,9
110,108,106,104,102,101,100,98,96,94,92,90 6,97,97,97,98,98,99,99,99,100,100
,88,86,84,82,80,77,74,72,69,67,64,62,60 ;25 org 0330h ;bang chuyen doi gia
db tri Lambda
59,58,57,56,55,54,53,52,51,50,49,48,47,46,4
5,44,43,42,41,40,39,38,37,36,35 ;50

db doicao
2,4,6,8,10,12,14,16,18,20,22,24,26,28,30,32, ;------------------
34,36,38,40,42,44,46,48,50,52,54,56 mov r0,#00h
db nhan1:
58,60,62,64,66,68,70,72,74,76,78,80,82,84,8 ;jb p1.7,nhan1 ;cho p1.7
6,88,90,92,94,96,98,100,102,104,106,108 xuong muc thap
db 110,112 jnb p1.7,doithap
org 0430h ;bang chuyen doi gia sjmp laplai4
tri dien ap doithap:
db mov p2,#01000000b
0,2,4,8,11,13,15,17,19,22,24,26,28,30,33,35, setb p1.0 ;chon 74HC245
37,39,41,44,46,48,50,52,55,57,59,61,63 nhan du lieu tu MT
db mov a,p0
66,68,70,72,74,77,79,81,83,85,88,90,92,94,9 jz nhan2 ;neu gia tri MT gui
6,99,101,103,105,107,110,112,114,116,118 ra la 0 thi nhan gia tri khac
db cjne a,#11111111b,khongnhay ;neu
121,123,125,127,129,132,134,136,138,140,1 gia tri MT gui ra la ff thi ngung viec nhan
43,145,147,149,151,154,156,158,160,162,16 ljmp nhan3
5 khongnhay:
db 167,169,171,173,176,178,180 mov p2,#00000000b
;------------------------------ movx @dptr,a ;chuyen gia
ngat0: tri ra bo nho ngoai
;ngat nhan va gui du lieu vao may tinh inc dptr
push acc sjmp nhan0
push b nhan2:
push dpl inc dph ;danh moi
push dph bang 512byte
push 02h mov dpl,#00h
push 00h sjmp nhan0
push 01h ;-----------------------
push p2 laplai3:
push 20h inc r0
mov 00h,p1.0 cjne r0,#255,nhan0
jnb p1.7,a1 ljmp nhan3
sjmp nhantuvxl ;----------------------
a1: laplai4:
jnb p3.1,a2 inc r0
sjmp nhangiatrile cjne r0,#255,nhan1
a2: ljmp nhan3
;VXL nhan bang gia tri tu may tinh ;------------------------
clr p3.0 ;dong y nhan nhantuvxl:
mov dptr,#0000h clr p3.0
mov r0,#00h mov p2,#60h
nop setb p1.0 ;chon 74HC257 gui
nop du lieu ra MT
nop mov r0,#08h ;chuyen gia
setb p3.0 tri o nho chua NE vao r0
nhan0: nhan4:
jb p1.7,doicao setb p3.0
sjmp laplai3 mov r1,#00h

;l: ;cho p3.1 len muc cao

;jnb p1.7,l jnb p3.1,chop31thap
;------------------------ ;cho p3.1 xuong muc thap
laplai: sjmp laplai6
jb p1.7,tiep chop31thap:
sjmp chodoi mov p2,#01000000b
;------------------------ ;mov dpl,p0
tiep: mov 10h,p0
mov a,@r0 sjmp nhan7
mov p0,a laplai5:
clr p3.0 inc r0
mov r1,#00h cjne r0,#254,nhan5
;k: sjmp nhan3
;jb p1.7,k laplai6:
;------------ inc r1
laplai2: cjne r1,#254,nhan6
jnb p1.7,tiep2 sjmp nhan3
sjmp chodoi2 ;------------------------
;------------ nhan7
tiep2: mov r0,#00h
inc r0 mov r1,#00h
cjne r0,#13h,nhan4 ;neu chua gui du thi nhan8:
quay lai nhan4 jb p3.1,nhan9
clr tr2 sjmp laplai7
ljmp nhan3 nhan9:
chodoi: ;cho p3.1 len muc cao
inc r1 jnb p3.1,chop31thap1
cjne r1,#255,laplai ;cho p3.1 xuong muc thap
ljmp nhan3 sjmp laplai8
chodoi2: chop31thap1:
inc r1 mov p2,#01000000b
cjne r1,#255,laplai2 ;mov dph,p0
sjmp nhan3 mov 11h,p0
;-------------------- sjmp nhan10
nhangiatrile: laplai7:
clr p3.0 inc r0
nop cjne r0,#254,nhan8
nop sjmp nhan3
nop laplai8:
nop inc r0
nop cjne r0,#254,nhan9
setb p3.0 sjmp nhan3
setb p1.0 ;------------------------
;chon 74HC245 nhan du lieu tu MT nhan10
mov r0,#00h mov r0,#00h
mov r1,#00h mov r1,#00h
nhan5: nhan11:
jb p3.1,nhan6 jb p3.1,nhan12
sjmp laplai5 sjmp laplai9
nhan6: nhan12:

;cho p3.1 len muc cao ;ljmp khoidong

jnb p3.1,chop31thap2 i:
;cho p3.1 xuong muc thap mov a,2fh
sjmp laplai10 cjne a,#16,a
chop31thap2: ljmp apsuat
mov p2,#01000000b a:
;mov a,p0 cjne a,#17,g
;mov p2,#0 sjmp nhietdon
;setb p1.0 g:
;movx @dptr,a cjne a,#18,c
sjmp nhan3 ljmp nhietdok
laplai9: c:
inc r0 cjne a,#19,d
cjne r0,#254,nhan11 ljmp buomga
sjmp nhan3 d:
laplai10: cjne a,#20,e
inc r0 ljmp lambda
cjne r0,#254,nhan12 e:
sjmp nhan3 cjne a,#21,f
;------------------------ ljmp dienap
nhan3: f:
clr p1.0 ; phai xoa thanh ghi 2fh va 2eh khi bat
setb p3.0 dau khoi dong chuong trinh
mov 00h,p1.0 ; phai xoa p1.2 va p1.3 khi bat dau khoi
pop 20h dong chuong trinh
pop p2 mov p2,#00h
pop 01h setb p1.2
pop 00h clr p1.2
pop 02h inc 2fh
pop dph ljmp thoat
pop dpl apsuat:
pop b ;chuyen doi gia tri ap suat
pop acc setb p1.3
reti mov a,p0
;---------------------------------------- clr p1.3
ngat1: clr cy
push 00h add a,2dh
push acc ;cong gia tri nhan duoc voi cac gia tri
push b truoc
push p0 mov 2dh,a
push p2 jnb cy,ktran
push dpl ;neu tran thi tang byte cao len 1
push dph inc 2ch
push 00h ktran:
clr dpl mov a,2eh
clr dph cjne a,#0fh,kcong
;jnb p1.1,khoi ;neu cong du 16 gia tri thi thuc hien phep
;nhay toi nhan khoi dong neu p1.1=1 chia cho 16
;sjmp i mov a,2dh
;khoi: swap a

;dao noi dung cu byte thap gia tri ap suat ;gia tri nhiet ;do nuoc sau chuyen doi dat
mov r0,#0fh trong 14h
anl a,r0 inc 2fh
;xoa 4 bit cao mov p2,#40h
mov 2dh,a setb p1.2 ;khoi dong A/D
mov a,2ch clr p1.2
swap a ljmp thoat
;dao noi dung cua byte cao gia tri ap suat nhietdok:
mov r0,#11110000b setb p1.3
anl a,r0 mov a,p0
;xoa 4 bit thap clr p1.3
orl a,2dh ;mov 1ch,a
;a chua gia tri trung binh cua 16 lan do ap ;gia tri nhiet ;do khong khi truoc chuyen
suat doi dat trong 1ch
;mov 0ah,a mov dptr,#0130h
clr dpl movc a,@a+dptr
clr dph mov 0bh,a ;gia tri
mov 1ah,a nhiet ;do khong khi sau chuyen doi dat trong
;gia tri trung ;binh dat trong o nho 1a 15h
mov dptr,#0030h inc 2fh
movc a,@a+dptr mov p2,#01100000b
mov 0ah,a setb p1.2
;gia tri ap ;suat sau chuyen doi dat trong clr p1.2
14h ljmp thoat
mov 2eh,#00h buomga:
mov 2ch,#00h setb p1.3
mov 2dh,#00h mov a,p0
sjmp cong clr p1.3
kcong: mov r0,a
inc 2eh mov b,1dh
cong: div ab
inc 2fh jz h
;chon gia tri chuyen doi nhiet do ;nuoc mov a,r0
mov p2,#20h subb a,1dh
setb p1.2 mov b,2bh
;khoi dong A/D div ab
clr p1.2 jz h
ljmp thoat setb f0
nhietdon: h:
;chuyen doi gia tri nhiet do mov 1dh,r0
setb p1.3 ;gia tri buom ;ga truoc khi chuyen doi dat
mov a,p0 trong 1dh
clr p1.3 mov a,r0
;mov 1bh,a mov dptr,#0230h
;gia tri nhiet ;do nuoc truoc chuyen doi movc a,@a+dptr
dat trong 1bh mov 0dh,a
mov dptr,#0130h ;gia tri buom ;ga sau chuyen doi dat
movc a,@a+dptr trong 15h
mov 0ch,a inc 2fh
mov p2,#80h

setb p1.2 nop

clr p1.2 setb p1.5
sjmp thoat mov p0,#2
lambda: clr p1.5
setb p1.3 nop
mov a,p0 setb p1.5
clr p1.3 mov p0,#100
mov 1eh,a clr p1.5
;gia tri ;lambda truoc chuyen doi dat nop
trong 1ch setb p1.5
;mov 0eh,a pop p1.0
mov dptr,#0330h mov a,09h
movc a,@a+dptr mov b,#1
mov 0eh,a div ab
;gia tri ;lambda sau chuyen doi dat trong jnz thoat
15h sjmp khoidong
inc 2fh jnb p1.1,thoat
mov p2,#10100000b ljmp i
setb p1.2 thoat:
clr p1.2 pop 00h
sjmp thoat pop dph
dienap: pop dpl
setb p1.3 pop p2
mov a,p0 pop p0
clr p1.3 pop b
mov 1fh,a pop acc
;gia tri dien ;ap truoc chuyen doi dat pop 00h
trong 1ch reti
mov 0fh,a ;----------------------
mov dptr,#0430h timer:
movc a,@a+dptr clr tr1
mov 0fh,a clr tr0
;gia tri dien ap sau chuyen doi dat trong ;clr tf1
15h mov 08h,tl0
mov 2fh,#00h mov 09h,th0
mov p2,#00h mov tl0,#00h
setb p1.2 mov th0,#00h
clr p1.2 mov tl1,#191
sjmp thoat mov th1,#201
;----------------------------------- ;mov tl1,#0
khoidong: ;mov th1,#180
push p1.0 setb tr1
clr p1.3 setb tr0
clr p1.5 reti
n: ;------------------------
jb p1.4,n ;chuong trinh con tinh toan luong nhien
;cho den khi VXL fu 1 ngat nhan lieu phun
setb p1.5 phun:
mov p0,#0 mov b,#27
clr p1.5 mov a,09h

div ab nhay:
jnz ngatphun mov a,09h
mov r0,#0 mov b,r2
mov r2,#2 div ab
ondinhp: jnz timthay
inc r2 inc r0
mov b,r2 inc r2
inc r0 sjmp nhay
mov a,09h lonhon3072:
div ab mov r2,#14
jz ondinhp nhay1:
dec r0 mov a,09h
mov r1,#0 mov b,r2
mov r2,#65 div ab
chiap: jnz timthay
mov a,0ah inc r0
mov b,r2 inc r2
div ab inc r2
jnz quap sjmp nhay1
inc r1 timthay:
mov a,r2 mov a,10h
add a,#9 mov b,#84h
mov r2,a div ab
sjmp chiap jnz lonhon84
quap: mov a,10h
dec r1 mov b,#42h
mov dph,r0 div ab
mov dpl,r1 jnz lonhon42
mov r3,p2 mov r2,0
mov p2,00h mov r1,#14
setb p1.0 lap1:
movx a,@dptr mov a,10h
clr p1.0 mov b,r1
mov p2,r3 div ab
;mov 10h,a jnz timthay1
sjmp thoatphun mov a,r1
ngatphun: add a,#4
;mov 10h,#0 mov r1,a
thoatphun: inc r2
;mov 10h,#80 sjmp lap1
ret lonhon42:
;------------------------------------------------- mov r2,0
;chuong trinh con tinh toan goc danh lua mov r1,#42
danhlua: lap2:
mov r0,#0 mov a,10h
mov b,#12 mov b,r1
mov a,09h div ab
div ab jnz timthay1
jnz lonhon3072 mov a,r1
mov r2,#3 add a,#7

mov r1,a nop

inc r2 nop
sjmp lap2 nop
lonhon84: nop
mov r2,0 nop
mov r1,#84 nop
lap3: nop
mov a,10h l: jb p1.4,l
mov b,r1 setb p1.5
div ab nop
jnz timthay1 nop
mov a,r1 nop
add a,#12 nop
mov r1,a nop
inc r2 nop
sjmp lap3 nop
timthay1: ll: jnb p1.4,ll
mov dph,r2 mov p0,a
mov dpl,r0 nop
setb p1.0 nop
movx a,@dptr nop
clr p1.0 nop
;mov 11h,a nop
;mov 11h,#30 clr p1.5
ret nop
;---------------------------- nop
;CTC gui du lieu ra vi xu ly phu nop
guiravxlf1: nop
mov a,10h nop
cjne a,20h,guineukhongbang0 nop
mov a,11h nop
cjne a,21h,guineukhongbang0 lll: jb p1.4,lll
sjmp thoatctc setb p1.5
guineukhongbang0 nop
mov 20h,10h nop
mov 21h,11h nop
;-------------------------- nop
mov a,09h nop
;clr c nop
clr acc.0 nop
;clr 0e0h llll: jnb p1.4,llll
rr a mov p0,10h
;------------------------- nop
mov p0,11h nop
nop nop
nop nop
nop nop
nop clr p1.5
nop nop
clr p1.5 nop

nop setb it0

nop setb p1.2
nop clr p1.2
nop batdaulai:
nop lcall phun
lllll: jb p1.4,lllll lcall danhlua
setb p1.5 mov r0,#00h
nop t:
nop nop
nop nop
nop inc r0
nop cjne r0,#255,t
nop mov r0,#00h
nop tt:
thoatctc nop
ret nop
;---------------------------- inc r0
;---------------------------- cjne r0,#255,tt
batdau: mov r0,#00h
clr p1.0 ttt:
clr p1.2 nop
clr p1.3 nop
mov 10h,#12 inc r0
mov 11h,#15 cjne r0,#255,ttt
mov 2fh,#00h mov r0,#00h
mov 2eh,#00h tttt:
clr f0 nop
mov sp,#2fh nop
mov tmod,#01010101b inc r0
mov ie,#10001101b cjne r0,#255,tttt
mov ip,#00001000b lcall guiravxlf1
setb tf1 sjmp batdaulai
setb it1 END
Ch¬ng tr×nh nguån vi xö lý phô #1 89C2051
ORG 0000H mov SP,#50h
LJMP MAIN CLR P3.0
ORG 0003H ;ha muc 0 cho dieu khien xang
LJMP NHAN0 CLR P3.1
ORG 000Bh ;ha muc 0 cho dieu khien lua
LJMP NHAN2 mov r1,#30
ORG 0013H mov r2,#5
LJMP NHAN1 mov r3,#50
ORG 001BH ;MOV P1,#11111111B
LJMP NHAN3 MOV TMOD,#01100110B
ORG 0030H ;chon chuc nang cho cac bo dinh thoi
db 175, 167, 154, 141, 127, 114, 101, 90, MOV IE,#10001111B
75, 62, 49, 46, 31 ;chon chuc nang cho thanh ghi ngat
;---------------------------------------- mov ip,#00000100b
MAIN: SETB IT0

;ngat ngoai 0 phat hien canh setb p1.7

SETB IT1 nop
;ngat ngoai 1 phat hien canh nop
I SJMP I nop
NHAN0: nop
CLR TR0 nop
MOV A,#50 nop
SUBB A,R1 nop
MOV R4,A lll: jb p3.7,lll
MOV A,#0ffh ;mov r2,p1
SUBB A,R4 MOV A,P1
MOV TL0,A CLR ACC.7
;chuyen gia tri dem vao TL0 MOV R2,A
SETB P3.1 ;bat dau danh lua clr p1.7
; SETB TR0 ;khoi dong nop
bo dem nop
MOV A,R2 nop
MOV DPTR,#0030H nop
MOVC A,@A+DPTR nop
MOV R4,A nop
MOV A,#0ffh nop
SUBB A,R4 ll: jnb p3.7,ll
MOV TH0,A setb p1.7
setb tr0 nop
; nop
JBC F0,NHAN5 nop
; SETB P3.0 ;bat dau nop
phun nop
MOV A,#0ffh nop
SUBB A,R3 nop
MOV TL1,A llll: jb p3.7,llll
setb p3.0 MOV A,P1
SETB TR1 ;bat dau dem CLR ACC.7
SETB F0 MOV R3,A
NHAN5: clr p1.7
RETI nop
;;;;;;;;;;;;;;;;; nop
NHAN1: nop
MOV A,P1 nop
CLR ACC.7 nop
MOV R1,A nop
clr p1.7 nop
nop nop
nop setb p1.7
nop nop
nop nop
nop nop
nop nop
nop nop
l: jnb p3.7,l nop

;jb p1.7,giatrisau clr ie1

;mov r0,#01h RETI
;mov @r0,p1 ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;;clr p3.7 NHAN2:
;sjmp thoatj JBC P3.1,THOAT
;giatrisau: SETB P3.1
;cjne r0,#3,tiep ;clr p3.1
;jnz thoatj CLR TR0
;tiep: THOAT:
;inc r0 RETI
;mov @r0,p1 NHAN3
;clr p3.7 CLR P3.0
thoatj: CLR TR1
;nop RETI
;setb p3.7 END
Ch¬ng tr×nh nguån vi xö lý phô #2 89C2051

ORG 0000H NHAN10
LJMP MAIN JB P1.5, NHAN10
LJMP NHAN0 JB 7FH, NHAN3
ORG 001BH SETB TF1
LJMP NHAN1 NHAN3:
ORG 0030H JB P1.6, NHAN4
MAIN: JB 7EH,NHAN5
CLR P3.0 MOV A, R0
;ha muc 0 cho dieu khien van khong tai ADD A, R1
MOV R1,#30 MOV R0, A
MOV R2,#45 SETB 7EH
MOV P1,#11111111B SJMP NHAN5
MOV TMOD,#01100000B NHAN4:
;chon chuc nang cho cac bo dinh thoi JNB 7EH, NHAN5
MOV IE,#10001001B MOV A, R0
;chon chuc nang cho thanh ghi ngat SUBB A, R1
MOV IP,#00000001B MOV R0, A
;uu tien cho ngat ngoai 0 CLR 7EH
SETB IT0 NHAN5:
;ngat ngoai 0 phat hien canh JB P1.7, NHAN6
CLR 7FH JB 7DH, NHAN7
CLR 7EH MOV A, R0
CLR 7DH ADD A, R2
SETB P1.5 MOV R0, A
SETB P1.6 SETB 7DH
SETB P1.7 SJMP NHAN7
NHAN2: NHAN6
CLR P3.0 JNB 7DH, NHAN7

MOV A, R0 NHAN1
SUBB A, R2 JBC P3.0, NHAN9
MOV R0, A CLR TR1
CLR 7DH CLR 7FH
NHAN7: MOV A,#11111111B
JB P1.5, NHAN2 SUBB A,R0
SJMP NHAN10 MOV TL1, A
NHAN0 SETB P3.0
PUSH ACC MOV A,#32
MOV A, P1 SUBB A, R0
CLR 0E7H MOV R3,A
CLR 0E6H MOV A,#11111111B
CLR 0E5H SUBB A,R3
MOV B,#7 MOV TH1, A
MUL AB JB P1.5, NHAN9
MOV R0, A SETB TR1
CLR 7EH SETB 7FH
CLR 7DH NHAN9:
POP ACC RETI
RETI
Phô lôc iV
Ch¬ng tr×nh kÕt nèi cpu - ecu
unit Chuong_trinh;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Classes, Graphics, Controls, Forms, Dialogs,
Menus, ImgList, ComCtrls, ToolWin, ExtDlgs, jpeg, ExtCtrls, PORTINC,
StdCtrls, Grids, TeEngine, Series, TeeProcs, Chart, DBChart;
type
TForm1 = class(TForm)
MainMenu1: TMainMenu;
H1: TMenuItem;
Mtp1: TMenuItem;
ngtp1: TMenuItem;
N1: TMenuItem;
Luvoa1: TMenuItem;
Luvitnkhc1: TMenuItem;
GiraECU1: TMenuItem;
N2: TMenuItem;
Thot1: TMenuItem;
Gip1: TMenuItem;
DEMOchngtrnh1: TMenuItem;
Giithiuchngtrnh1: TMenuItem;
N3: TMenuItem;
Vtcgi1: TMenuItem;

N6: TMenuItem;
Totpmi1: TMenuItem;
ImageList1: TImageList;
ToolBar1: TToolBar;
ToolButton2: TToolButton;
OpenPictureDialog1: TOpenPictureDialog;
Panel1: TPanel;
PageControl1: TPageControl;
Label1: TLabel;
TabSheet1: TTabSheet;
StringGrid1: TStringGrid;
Label2: TLabel;
Label4: TLabel;
Label5: TLabel;
Label7: TLabel;
Edit3: TEdit;
Label8: TLabel;
Edit4: TEdit;
Label9: TLabel;
Label10: TLabel;
Label11: TLabel;
Edit5: TEdit;
Label12: TLabel;
Label13: TLabel;
Edit6: TEdit;
Label14: TLabel;
Label15: TLabel;
Edit7: TEdit;
Label17: TLabel;
Edit8: TEdit;
Bevel1: TBevel;
Label18: TLabel;
Edit9: TEdit;
Label20: TLabel;
Edit10: TEdit;

Label21: TLabel;
Edit11: TEdit;
Label23: TLabel;
OpenDialog1: TOpenDialog;
SaveDialog1: TSaveDialog;
Label24: TLabel;
Label25: TLabel;
Edit12: TEdit;
Label26: TLabel;
Edit13: TEdit;
Label27: TLabel;
About1: TMenuItem;
Label28: TLabel;
DBChart1: TDBChart;
Series1: TLineSeries;
Label29: TLabel;
Chart1: TChart;
Series2: TLineSeries;
Label34: TLabel;
Edit18: TEdit;
Label35: TLabel;
Edit19: TEdit;
Label36: TLabel;
Edit20: TEdit;
Label37: TLabel;
Edit21: TEdit;
Label38: TLabel;
Label39: TLabel;
Edit22: TEdit;
Edit23: TEdit;
Timer1: TTimer;
Timer2: TTimer;
Label41: TLabel;
Label42: TLabel;
Label43: TLabel;
Label44: TLabel;
Label3: TLabel;
Label6: TLabel;
procedure Thot1Click(Sender: TObject);
procedure FormCreate(Sender: TObject);
procedure Mtp1Click(Sender: TObject);
procedure StringGrid1MouseDown(Sender: TObject; Button: TMouseButton;
Shift: TShiftState; X, Y: Integer);
procedure TabSheet1Show(Sender: TObject);


procedure GiraECU1Click(Sender: TObject);
procedure Luvoa1Click(Sender: TObject);
procedure About1Click(Sender: TObject);
procedure Timer1Timer(Sender: TObject);
procedure Edit9Click(Sender: TObject);
procedure Edit10Click(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
const BA=$378;
type
mang= array[1..16,1..25] of integer;
chuoi=array[1..16] of integer;
var
Form1: TForm1;
negkgf, negktta, thtwgf: mang;
nhaptuvxl,tagk, twgf, twtta: chuoi;
implementation
uses Unit1;
{$R *.DFM}
procedure TForm1.Thot1Click(Sender: TObject);
begin
Close;
end;
{_____________________________________________________}
procedure TForm1.FormCreate(Sender: TObject);

begin
OpenCom('LPT1:');
outport(BA, 0);
outport(BA+2, 255 xor 11);
end;
{-------------------------------------------}
procedure gui_du_lieu(a,x1,so: integer);
var m,i,x:integer;
begin

outport(BA+2, 2 xor 11); {1010}

m:=1;
while m<5000 do
{while (Inport(BA+1) and 8) =0 do}
begin
if (Inport (BA+1) and 8)<> 0 then
Begin
for x:=1 to 10000 do;
for i:=1 to 2000 do;
outport(BA, x1);
outport(BA,a);
outport(BA,so);
outport(BA+2,9 xor 11);
m:=2020;
end
else
m:=m+1;
end;
end;
{_____________________________________________________}
{Nhap File}
procedure TForm1.Mtp1Click(Sender: TObject);

var nhap: TextFile;
chuoi:string;
a,b,c,d,e,i,j,z,z1: integer;
begin
If OpenDialog1.Execute then
Begin
AssignFile(nhap,OpenDialog1.FileName);
Reset(nhap);
Readln(nhap, chuoi); { Doc gia tri luong nhien lieu phun phun phu thuoc NE va Gk}
a:=StrToInt(chuoi[1]);
b:=StrToInt(chuoi[2]);
c:=StrToInt(chuoi[4]);
d:=StrToInt(chuoi[5]);

a:=a*10;c:=c*10;
a:=a+b;c:=c+d;
for j:=1 to c do
begin
e:=1;
Readln(nhap, chuoi);
for i:=1 to a do
begin
z:=StrToInt(chuoi[e]);
z1:=StrToInt(chuoi[e+1]);
z:=z*10;
z:=z+z1;
negkgf[i,j]:=z;
e:=e+3;
end;
end;
readln(nhap);
Readln(nhap, chuoi); { Doc gia tri luong goc danh lua phu thuoc NE va Gf}
a:=StrToInt(chuoi[1]);
b:=StrToInt(chuoi[2]);
c:=StrToInt(chuoi[4]);
d:=StrToInt(chuoi[5]);
a:=a*10;c:=c*10;
a:=a+b;c:=c+d;
for j:=1 to c do
begin
e:=1;
Readln(nhap, chuoi);
for i:=1 to a do
begin
z:=StrToInt(chuoi[e]);
z1:=StrToInt(chuoi[e+1]);
z:=z*10;
z:=z+z1;
negktta[i,j]:=z;
e:=e+3;
end;
end;
readln(nhap);
end;
end;
{_____________________________________________________}
{thay doi gia tri trong bang 1}
procedure TForm1.StringGrid1MouseDown(Sender: TObject;

Button: TMouseButton; Shift: TShiftState; X, Y: Integer);
var hanghientai,cothientai,so,a,x1,b,i:Integer;
z:String;
begin
Timer1.enabled:=false;

StringGrid1.MouseToCell(X,Y,cothientai,hanghientai);
z:=StringGrid1.Cells[cothientai,hanghientai];
so:=STrToInt(Inputbox
('NhËp gi¸ trÞ vµo b¶ng PIM-NE-Gf','Gi¸ trÞ thay ®æi',z));
StringGrid1.Cells[cothientai,hanghientai]:=(IntToStr(so));
negkgf[cothientai,hanghientai]:=so;
Timer1.enabled:=true;
end;
{_____________________________________________________}
{Bang 1}
procedure TForm1.TabSheet1Show(Sender: TObject);

var b,c,d,i,j: integer;
a:real;
begin
a:=1;
b:=700;
for d:=1 to 17 do
begin
StringGrid1.Cells[d,0]:=(FloatToStr(a));
a:=a+6.8;
end;
for c:=1 to 26 do
begin
StringGrid1.Cells[0,c]:=(IntToStr(b));
b:=b+212;
end;
for j:=1 to 26 do
begin
for i:=1 to 17 do
StringGrid1.Cells[i,j]:=(IntToStr(negkgf[i,j]));
end;
end;
{_____________________________________________________}

var hanghientai,cothientai,so,a,x1,b,i:Integer;
z:String;
begin
('NhËp gi¸ trÞ vµo b¶ng PIM-NE-Gãc §L','Gi¸ trÞ thay ®æi',z));
negktta[cothientai,hanghientai]:=so;

end;
{_____________________________________________________}
{bang 2}

var a,c,d,i,j: integer;
b:real;
begin
a:=800;
b:=1;
for d:=1 to 8 do
begin
StringGrid2.Cells[d,0]:=(FloatToStr(b));
b:=b+0.25;
end;
for d:=9 to 16 do
begin
StringGrid2.Cells[d,0]:=(FloatToStr(b));
b:=b+0.5;
end;
for c:=1 to 6 do
begin
StringGrid2.Cells[0,c]:=(IntToStr(a));
a:=a+200;
end;
for c:=7 to 16 do
begin
a:=a+400;
end;
for j:=1 to 26 do
begin
for i:=1 to 17 do
StringGrid2.Cells[i,j]:=(IntToStr(negktta[i,j]));
end;
end;
{_____________________________________________________}

var hanghientai,cothientai,so,a,x1,b:Integer;
z:String;
begin

('NhËp gi¸ trÞ','Gi¸ trÞ thay ®æi',z));

thtwgf[cothientai,hanghientai]:=so;
b:=hanghientai*16;
b:=b+cothientai;
a:=b div 256;
x1:=b mod 256;
end;
{_____________________________________________________}
{bang 3}

var a,b,c,d,i,j: integer;
begin
a:=0;
b:=0;
for d:=1 to 17 do
begin
StringGrid3.Cells[d,0]:=(IntToStr(b));
b:=b+6;
end;
for c:=1 to 11 do
begin
a:=a+10;
end;
for j:=1 to 11 do
begin
for i:=1 to 17 do
StringGrid3.Cells[i,j]:=(IntToStr(thtwgf[i,j]));
end;
end;
{_____________________________________________________}
{gui gia tri ra ECU}
procedure TForm1.GiraECU1Click(Sender: TObject);

var
i,j,x,l,m,n:integer;
begin
outport(BA+2, 10 xor 11); {1010}
m:=1;
while m<5000 do
{while (Inport(BA+1) and 8) =0 do}
begin
if (Inport (BA+1) and 8)<> 0 then {gia tri negkgf bat dau tu o nho 0000}
Begin
for x:=1 to 10000 do;


for x:=1 to 1000 do;
for j:=1 to 25 do
begin
for i:=1 to 16 do
begin
l:=negkgf[i,j];
if l=0 then
l:=1;
if l=255 then
l:=254;
outport(BA,l);
for x:=1 to 10000 do;
for x:=1 to 10000 do;
end;
end;
outport(BA,0);
for x:=1 to 100 do;
{gia tri negktta bat dau tu o nho 0200}
for j:=1 to 16 do
begin
for i:=1 to 16 do
begin
l:=negktta[i,j];
if l=0 then
l:=1;
Edit3.text:=IntToStr(l);
outport(BA,l);
for x:=1 to 1000 do;
end;
end;
outport(BA,255);
for x:=1 to 100 do;
m:=2020;
end
else
m:=m+1;
end;
end;
{_____________________________________________________}

{Luu File}
procedure TForm1.Luvoa1Click(Sender: TObject);

var xuat: TextFile;
i,j,l,o:integer;
begin
if SaveDialog1.Execute then
Begin
AssignFile(xuat,SaveDialog1.Filename);
Rewrite(xuat);
write(xuat, 1); {luu gia tri MAP negkgf}
write(xuat, 6);
write(xuat, ' ');
write(xuat, 2);
write(xuat, 5);
write(xuat,' {luu gia tri MAP negkgf}');
writeln(xuat);
for j:=1 to 25 do
begin
for i:=1 to 16 do
begin
l:=negkgf[i,j];
o:=l div 10;
l:=l mod 10;
write(xuat,o);
write(xuat, l);
write(xuat, ' ');
end;
writeln(xuat);
end;
writeln(xuat);
write(xuat, 1); {luu gia tri MAP negktta}
write(xuat, 6);
write(xuat, ' ');
write(xuat, 1);
write(xuat, 6);
write(xuat,' {luu gia tri MAP negktta}');
writeln(xuat);
for j:=1 to 16 do
begin
for i:=1 to 16 do
begin
l:=negktta[i,j];
o:=l div 10;
l:=l mod 10;
write(xuat,o);
write(xuat, l);
write(xuat, ' ');
end;
writeln(xuat);

end;
end;
end;
{_____________________________________________________}
{hop about}
procedure TForm1.About1Click(Sender: TObject);

begin
AboutBox.Show;
end;
{_____________________________________________________}
{ bang 4}

var b,d,i: integer;
begin
series1.Clear;
StringGrid4.Cells[0,0]:=('Temp Water');
StringGrid4.Cells[1,0]:=('f(Gf)');
b:=0;
for d:=1 to 16 do
begin
StringGrid4.Cells[0,d]:=(IntToStr(b));
b:=b+7;
end;
for i:=1 to 16 do
StringGrid4.Cells[1,i]:=IntToStr(twgf[i]);
for i:= 0 to 15 do series1.Add(i);
b:=0;
for i:= 1 to 15 do
begin
series1.XValues.Value[i] := b;
b:=b+7;
series1.YValues.Value[i] := twgf[i];
end;
end;
{_____________________________________________________}

var hanghientai,cothientai,a,x1,b,i,so:Integer;
z:String;
begin

repeat
('NhËp gi¸ trÞ','Gi¸ trÞ thay ®æi/10',z));
until so <= 20;
StringGrid4.Cells[cothientai,hanghientai]:=(FloatToStr(so));
twgf[hanghientai]:=so;
series1.Clear;
b:=0;
for i:= 1 to 15 do
begin
series1.YValues.Value[i] := twgf[i];
b:=b+7;
end;
b:=hanghientai*16;
b:=b+cothientai;
a:=b div 256;
x1:=b mod 256;
for b:=1 to 20 do
begin
outport(BA, x1);
end;
for b:=1 to 20 do
begin
outport(BA, 0);
end;
for b:=1 to 20 do
begin
outport(BA, a);
end;
for b:=1 to 20 do
begin
outport(BA, 0);
end;
for b:=1 to 20 do
begin
outport(BA, so);
end;
for b:=1 to 20 do
begin
outport(BA, 0);
end;

end;
{_____________________________________________________}
{bang 5}

var b,d,i: integer;
begin
series2.Clear;
StringGrid5.Cells[0,0]:=('Temp Water');
StringGrid5.Cells[1,0]:=('§é CS');
b:=0;
for d:=1 to 16 do
begin
StringGrid5.Cells[0,d]:=(IntToStr(b));
b:=b+7;
end;
for i:=1 to 16 do
StringGrid5.Cells[1,i]:=IntToStr(twtta[i]);
b:=0;
for i:= 1 to 16 do
begin
b:=b+7;
series2.YValues.Value[i] := twtta[i];
end;
end;

var hanghientai,cothientai,a,x1,b,i,so:Integer;
z:String;
begin
('NhËp gi¸ trÞ','Gi¸ trÞ thay ®æi',z));
twtta[hanghientai]:=so;
series2.Clear;
b:=0;
for i:= 1 to 16 do
begin
series2.YValues.Value[i] := twtta[i];
b:=b+7;
end;
b:=hanghientai*16;

b:=b+cothientai;
a:=b div 256;
x1:=b mod 256;
for b:=1 to 20 do
begin
outport(BA, x1);
end;
for b:=1 to 20 do
begin
outport(BA, 0);
end;
for b:=1 to 20 do
begin
outport(BA, a);
end;
for b:=1 to 20 do
begin
outport(BA, 0);
end;
for b:=1 to 20 do
begin
outport(BA, so);
end;
for b:=1 to 20 do
begin
outport(BA, 0);
end;
end;
procedure TForm1.Timer1Timer(Sender: TObject);

var ne,ne1,ne2,gk,ta,tn,bg,lambda,accu,gf,tta,van,x,y,i,j,k,l,m:integer;
begin
j:=1;
while j<3000 do
begin
if (inport(BA+1) and 8)<>0 then
Begin
k:=1;
while k<3000 do
begin
if (inport(BA+1) and 8)=0 then

begin
i:=1;
while i < 12 do
begin
l:=1;
while l<3000 do
begin
if (inport (BA+1) and 8)<>0 then
begin
l:=3000;
x:=inport(BA+1)and 240;
y:=inport(BA+1)and 240;
x:=x div 16;
nhaptuvxl[i]:=y+x;
i:=i+1;
end
else
begin
l:=l+1;
if l>2999 then
i:=13;
end;
end;
end;
ne2:=nhaptuvxl[2]*256;
ne:=ne2+nhaptuvxl[1];
edit3.Text:=IntToStr(ne);
edit4.Text:=IntToStr(nhaptuvxl[3]);
j:=3020;
k:=3020;
end
else
begin
k:=k+1;
end;
end;
j:=3020;

end
else
j:=j+1;
end;
end;
procedure TForm1.Edit9Click(Sender: TObject);
var so,x,y:integer;
z:String;
begin
x:=StrToInt(Edit9.text);
z:=IntToStr(x);
('NhËp gi¸ trÞ ®é réng xung phun','Gi¸ trÞ thay ®æi',z));
Edit9.Text:=IntToStr(so);
y:=StrToInt(Edit10.Text);
gui_du_lieu(y,so,0);
end;
procedure TForm1.Edit10Click(Sender: TObject);

var so,x,y:integer;
z:String;
begin
x:=StrToInt(Edit10.text);
z:=IntToStr(x);
('NhËp gi¸ trÞ gãc ®¸nh löa sím','Gi¸ trÞ thay ®æi',z));
Edit10.Text:=IntToStr(so);
y:=StrToInt(Edit9.Text);
gui_du_lieu(so,y,0);
end;
end.

Tµi liÖu tham kh¶o
[1] NguyÔn TÊt TiÕn –Nguyªn lý ®éng c¬ ®èt trong – §¹i häc B¸ch Khoa
Hµ Néi - Hµ néi 2000.
[2] Ronald K. Jurgen - Automotive Electronics Handbook - NXB McGraw-
Hill (Mü) 1995
[3] H.P.Lenz in collaboration with W.Bhme, H.Duelli, G.Fraidl, H.Friedl,
B.Geringer, P.Kohoutek, G.pachta, E.Pucher, and G.Smetana - Mixture Formation
in Spark-Ignition Engines - NXB Springer-Verlag Wien-New York 1990
[4] BOSCH – Autoelektrik Autoelektronik am Ottomotor 1994
[5] Schmeing Paul – BMW Service training
[6] Phan Quèc Ph«, NguyÔn §øc ChiÕn – Gi¸o tr×nh c¶m biÕn – Nhµ xuÊt
b¶n khoa häc vµ kü thuËt – Hµ Néi 2000
[7] Huúnh §¾c Th¾ng – Kü thuËt sè thùc hµnh – Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ
kü thuËt – Hµ Néi 1995
[8] È. È. BÈÁE – íoâoe o paáo÷em öèêëe äâèãateëeé – ƒocyäapctâehhoe íaó÷íî-
òåõíè÷åñêîå èçäàòåëüñòâî ìàøèíîñòðîèòåëüíîé ëèòåðàòóðüè – MOCKBA 1962
[9] Tèng V¨n On, Hoµng §øc H¶i - Hä vi ®iÒu khiÓn 8051- Nhµ xuÊt b¶n
Lao §éng – X· Héi – Hµ Néi 2001
[10] Ph¹m Minh TuÊn – §éng c¬ ®èt trong - Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü
thuËt – Hµ Néi 2001
[11] Ng« Diªn TËp - §o lêng vµ ®iÒu khiÓn b»ng m¸y tÝnh – Nhµ xuÊt b¶n
khoa häc vµ kü thuËt – Hµ Néi 1999
[12] Ng« Diªn TËp – LËp tr×nh ghÐp nèi m¸y tÝnh trong Windows – Nhµ
xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt – Hµ Néi 2001
[13] BOSCH - Automotive Handbook – Published by  Robert Bosch Gmbh
2000

Môc lôc
Trang
Lêi nãi ®Çu............................................................................................................... 1
Ch¬ng I: C¬ së lý thuyÕt thiÕt kÕ phÇn cøng......................................................... 3
1.1 Giíi thiÖu hÖ thèng DME (Digital Motor Electronic) ®éng c¬
COROLLA............................................................................................3
1.1.1 Giíi thiÖu hÖ thèng DME........................................................................3
1.1.2 Giíi thiÖu hÖ thèng DME ®éng c¬ COROLLA.......................................6
1.2 Ph©n tÝch çc c¶m biÕn dïng cho hÖ thèng DME ®éng c¬
COROLLA............................................................................................7
1.2.1 Nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n vµ çc ®Æc trng ®o lêng............................. 7
1.2.2 C¶m biÕn ¸p suÊt ®êng èng n¹p (PIM)................................................ 8
1.2.3 C¶m biÕn vßng quay vµ c¶m biÕn thêi ®iÓm..........................................
11
1.2.4 C¶m biÕn nhiÖt ®é ®éng c¬ vµ nhiÖt ®é khÝ
n¹p..................................... 13
1.2.5 C¶m biÕn vÞ trÝ bím ga.........................................................................
14
1.2.6 C¶m biÕn Lambda..................................................................................16
1.2.7 Vßi phun................................................................................................. 18
1.3 Ph©n tÝch qu¸ tr×nh xö lý tÝn hiÖu vµo cña
ECU..................................... 19
1.3.1 ChuyÓn ®æi t¬ng tù – sè (A/D).............................................................19
1.3.2 ChuyÓn ®æi xung – sè............................................................................
22
1.3.3 ChuyÓn ®æi tõ tÝn hiÖu on/off sang tÝn hiÖu
sè....................................... 22

1.4. Ph©n tÝch qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn ra cña ECU............................................

23
1.4.1 §iÒu khiÓn vßi phun...............................................................................
23
1.4.2 §iÒu khiÓn ®¸nh löa...............................................................................
24
1.4.3 §iÒu khiÓn van kh«ng t¶i.......................................................................26
Ch¬ng II: Çc tÝnh to¸n lý thuyÕt ®iÒu khiÓn phun x¨ng......................................
27
2.1 TÝnh to¸n ®é réng xung phun c¬ b¶n..................................................... 28
2.2 HÖ sè lµm ®Ëm qu¸ tr×nh sÊy nãng ®éng c¬..........................................
32
2.3 HÖ sè lµm ®Ëm theo nhiÖt ®é khÝ n¹p....................................................
33
2.4 HÖ sè lµm ®Ëm phô thuéc ®é më bím ga............................................ 34
2.5 T¹o sè liÖu ®iÒu khiÓn cho qu¸ tr×nh phun nhiªn liÖu thêi kú t¨ng
tèc......................................................................................................... 35
2.6 T¹o sè liÖu ®iÒu khiÓn cho qu¸ tr×nh phun nhiªn liÖu thêi kú khëi ®éng
l¹nh....................................................................................................... 37
2.7 Sè liÖu ®iÒu khiÓn cho qu¸ tr×nh sau khëi ®éng......................................
38
2.8 Sè liÖu ®iÒu khiÓn cho qu¸ tr×nh gi¶m tèc ®ét ngét................................
39
2.9 Sè liÖu ®iÒu khiÓn cho qu¸ tr×nh vît tèc................................................39
2.10 §iÒu chØnh Lambda.................................................................................
40
2.11 HiÖu chØnh theo ®iÖn ¸p ¨cquy................................................................
41

Ch¬ng III: C¬ së lý thuyÕt ®iÒu khiÓn ®¸nh löa..................................................

43
3.1 T¹o sè liÖu ®iÒu khiÓn cho qu¸ tr×nh ®¸nh löa chÕ ®é vËn hµnh æn
®Þnh.......................................................................................................
43
3.1.1 NhiÖt lîng cña qu¸ tr×nh ch¸y vµ lîng nhiÖt tËn dông........................ 45
3.1.2 X¸c ®Þnh ¸p suÊt qu¸ tr×nh ch¸y..............................................................
46
3.2 Tèi u gãc ®¸nh löa theo nhiÖt ®é ®éng c¬ vµ nhiÖt ®é khÝ n¹p.............
50
3.3 Tèi u gãc ®¸nh löa thêi kú khëi ®éng................................................... 52
Ch¬ng IV: Chän linh kiÖn chÕ t¹o ECU.............................................................. 53
4.1. Vi xö lý chÝnh.........................................................................................53
4.2 M¹ch chuyÓn ®æi A/D..............................................................................
56
4.3 Vi xö lý phô............................................................................................. 57
4.4 Çc linh kiÖn kh¸c.................................................................................... 53
Ch¬ng V: S¬ ®å nguyªn lý ECU.......................................................................... 59
5.1 S¬ ®å nguyªn lý........................................................................................ 59
5.2 Vi xö lý chÝnh 89C52...............................................................................
62
5.3 Vi xö lý phô 1 (89C2051)....................................................................... 62
5.4 Vi xö lý phô 2 (89C2051)....................................................................... 63
5.5 Vi m¹ch ADC 0809................................................................................. 63
5.6 Bé ®Öm (BUFFER)..................................................................................
63
5.7 Çc linh kiÖn kh¸c.................................................................................... 64
Ch¬ng VI: Lu ®å thuËt to¸n............................................................................... 65

6.1 Ch¬ng tr×nh phôc vô ng¾t khëi ®éng......................................................

66
6.2 Ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn phun thêi kú ®éng c¬ ho¹t ®éng æn
®Þnh…….. 66
6.3 Ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn ng¾t phun t¨ng tèc............................................
68
6.4 Ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn ®¸nh löa............................................................
69
6.5 Ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn van kh«ng t¶i....................................................
69
Ch¬ng VII: Ch¬ng tr×nh kÕt nèi ECU – m¸y tÝnh............................................... 71
7.1 Giao diÖn ch¬ng tr×nh........................................................................... 71
7.2. Çc chøc n¨ng cña ch¬ng tr×nh............................................................. 72
7.2.1 Thay ®æi lîng nhiªn liÖu phun.............................................................. 72
7.2.2 Thay ®æi gãc ®¸nh löa sím.................................................................... 73
7.2.3 Thay ®æi gi¸ trÞ trong çc b¶ng..............................................................
73
7.2.4 T¹o b¶ng cho ®éng c¬ míi..................................................................... 74
7.2.5 Më file ®· cã.......................................................................................... 74
7.2.6 Lu gi¸ trÞ vµo file.................................................................................. 75
7.2.7 Göi d÷ liÖu ra ECU................................................................................ 75
Ch¬ng VIII: Çc bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm t¹o sè liÖu cho ho¹t ®éng cña ECU..
77
7.1 Giíi thiÖu ®éng c¬................................................................................... 77
7.2 T¹o characteristic curve thêi kú khëi ®éng............................................. 80
7.3. T¹o çc characteristic curve, map thêi kú ch¹y æn ®Þnh......................... 81
7.3.1 §é réng xung phun c¬ b¶n vµ gãc ®¸nh löa sím c¬ b¶n........................ 81
7.3.2 HiÖu chØnh theo nhiÖt ®é ®éng c¬..........................................................
82

7.3.3 HiÖu chØnh theo ®iÖn ¸p ¨cquy...............................................................

83
KÕt luËn...................................................................................................................
85
Phô lôc I: B¶ng sè liÖu tÝnh to¸n..............................................................................
87
Phô lôc II: S¬ ®å m¹ch
®iÖn......................................................................................91
Phô lôc III: Ch¬ng tr×nh nguån vi xö lý chÝnh vµ
phô...........................................100
Phô lôc VI: Ch¬ng tr×nh kÕt nèi cpu - ecu........................................................111
Tµi liÖu tham
kh¶o...................................................................................................127


LuËn V ̈N Cao Häc Update Header

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

LuËn V ̈N Cao Häc Update Header

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Trung t©m sau §¹i häc – trêng §HBK Hµ Néi

Lêi nãi ®Çu

TrÇn Anh Trung

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 1

Chó gi¶i ký hiÖu, viÕt t¾t trong luËn v¨n

§CT : ®iÓm chÕt trªn

 : hÖ sè d lîng kh«ng khÝ

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 2

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 3

- ChÕ ®é kh«ng t¶i æn ®Þnh.

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 4

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 5

1.1.2. Giíi thiÖu hÖ thèng DME ®éng c¬ COROLLA

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 6

S¬ ®å hÖ thèng DME ®éng c¬ COROLLA ®îc giíi thiÖu ë h×nh 1.1

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 7

®¹i l­îng cÇn ®o ®¹i l­îng ®iÖn

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 8

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 9

§Æc tÝnh cña c¶m biÕn MAP h×nh 1.2

101.3 81.3 41.3 1.3 mmHg

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 10

3.0 giíi h¹n sai sè do ¸p

1.0 ¸p suÊt ®­êng èng

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 11

0 25 50 75 100 125 150 175 200 225 250

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 12

1.2.3. C¶m biÕn tèc ®é quay vµ c¶m biÕn thêi ®iÓm

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 13

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 14

1.2.4. C¶m biÕn nhiÖt ®é ®éng c¬ vµ nhiÖt ®é khÝ n¹p

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 15

-20 0 20 40 60 80 100 120

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 16

c¶m biÕn vÞ trÝ c¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga

1.2.6. C¶m biÕn Lambda

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 17

Kh«ng khÝ (PO 2")

Pt-®iÖn cùc ngoµi Z rO2

H×nh 1.10: KÕt cÊu c¶m biÕn Lambda

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 18

Gi¸ trÞ ®iÖn ¸p gi÷a hai ®iÖn cùc ®îc tÝnh

R: h»ng sè chÊt khÝ

T: nhiÖt ®é tuyÖt ®èi

pO2’: ¸p suÊt riªng phÇn cña khÝ oxy trong khÝ x¶

Khi  =0,9 ®iÖn ¸p trªn hai cùc < 0,2v

Khi  =1,1 ®iÖn ¸p trªn hai cùc > 0,8v

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 19

1.2.7. Vßi phun

H×nh 1.12: KÕt cÊu vßi phun ®iÖn tõ

Nguyªn lý ho¹t ®éng cña vßi phun x¨ng lµ khi cha

giµu  nghÌo

A B thêi gian n©ng

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 21

H×nh 1.14: D¹ng tÝn hiÖu t­¬ng tù

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 22

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 23

c. C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn ®é chÝnh x¸c cña ADC.

tÇn sè cao tÇn sè thÊp

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 24

1.3. Ph©n tÝch qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn ra cña ECU

1.3.1. §iÒu khiÓn vßi phun

Häc viªn: TrÇn Anh Trung – Cao häc 2000 25

®¹i lîng cÇn ®o ®¹i lîng ®iÖn

1.0 ¸p suÊt ®êng èng

c¶m biÕn vÞ trÝ c¶m biÕn vÞ trÝ bím ga

H×nh 1.14: D¹ng tÝn hiÖu t¬ng tù

Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh ta t×m ®îc a = - 810-10 ; b = 5.610-5 ; c = 0.75

v= - 810-10n2 + 5.610-5 n + 0.75 (2.3)

H×nh 2.4: §Æc tÝnh lµm ®Ëm theo ®é më bím