Carretilla Elevadora

OPERADOR/A DE CARRETILLA ELEVADORA
ÍNDICE
1. INTRODUCIÓN ...................................................................................................................... 2
2. MARCO LEGAL ...................................................................................................................... 3
3. A CARRETILLA ELEVADORA ................................................................................................ 8
4. O CONDUTOR ..................................................................................................................... 18
5. A ESTABILIDADE DA CARRETILLA E DA CARGA ............................................................ 21
6. RISCOS DA CARRETILLA E A SÚA PREVENCIÓN ............................................................ 24
7. LUGARES DE TRABALLO .................................................................................................... 29
8. OS ACCIDENTES .................................................................................................................. 32
9. DISPOSITIVOS DE SEGURIDADE MÁIS IMPORTANTES ................................................ 34
10. REGRAS DE UTILIZACIÓN E CIRCULACIÓN .................................................................... 38
11. MANTEMENTO PREVENTIVO DA CARRETILLA .............................................................. 47
12. SINAIS E SÍMBOLOS ........................................................................................................... 51
1
1. INTRODUCIÓN
O emprego das carretillas automotoras para o transporte interior en fábricas, almacéns e talleres está moi
estendido. Estas máquinas son sumamente útiles e seguras a condición de que o seu mantemento e a súa
utilización son os correctos e adecuados.
A seguridade activa e pasiva no manexo de carretillas debe atender ao catro áreas que se interrelacionan e que
corresponden ao equipo, á carga, ao medio e ao operador.
Para actuar con seguridade, débese prestar especial atención á Lei de Prevención de Riscos Laborais 31/1995 e
o R.D. 1215/1997 sobre a utilización de equipos de traballo. Este manual ten a finalidade de facilitar a formación
dos traballadores en materia preventiva para que comprendan os riscos aos que están expostos durante a
utilización da carretilla elevadora.
É indispensable ter en conta que no mercado existen gran variedade de modelos e marcas de carretillas, e que
será necesario solicitar información do fabricante sobre os riscos específicos e o seu mantemento máis
adecuado. Tamén se debe contemplar outros riscos específicos como os do ambiente onde se traballa para
garantir unha formación e información o máis axustada á realidade do día a día.
2
2. MARCO LEGAL
2.1 UNHA ADECUACIÓN AO SISTEMA EUROPEO

Cando comezaron a verse carretillas elevadoras no noso país, non existía un marco normativo claro que
delimitase cousas tan importantes como as características construtivas da carretilla ou os requirimentos
específicos do condutor.
Coa incorporación de España á Unión Europea revisouse a normativa e adaptouse a lei para adecuarse ás
directivas deste ente supranacional.
Resultado diso, conseguiuse a aparición na lexislación española de diversa normativa, que regula as condicións
de seguridade que deben reunir as carretillas elevadoras.
• Real Decreto 1435/92, de 27 de Novembro, polo que se ditan as disposicións de aplicación da Directiva
do Consello 89/392/CEE relativa á aproximación das lexislacións dos estados membros sobre máquinas.
• Real Decreto 56/1995, de 20 de Xaneiro, polo que se modifica o Real Decreto 1435/92, de 27 de
Novembro.
• Real Decreto 1215/97, de 18 de Xullo, polo que se establecen as condicións mínimas de seguridade e
saúde para a utilización polos traballadores dos equipos de traballo.
3
Orde do 26 de
R.D. 1435/92 R.D.1215/97
Maio de 1989 (T.C.
MIE-AME3)
Norma UNE 58 Norma UNE 58 Norma UNE 58

402 90 1R 405 88 2R 406 80 1R
2.2 DEREITOS E OBRIGACIÓNS DE TRABALLADORES E EMPRESARIOS
O empresario debe cumprir as obrigacións establecidas na normativa sobre prevención de riscos laborais.
En cumprimento do deber de protección, o empresario debe garantir a seguridade e saúde dos traballadores ao
seu servizo en todos os aspectos relacionados co traballo.
O empresario debe desenvolver unha acción permanente co fin de perfeccionar os niveis de protección
existentes e dispor do necesario para a adopción das medidas de prevención. A acción preventiva é planificada
polo empresario a partir dunha avaliación inicial dos riscos.
O empresario debe adoptar as medidas necesarias para que os equipos de traballo sexan os adecuados ao
traballo que deba realizarse. Se a utilización dun equipo presenta riscos específicos, débense tomar as medidas
adecuadas para que a utilización do equipo quede reservada ao persoal formado.
Así mesmo o empresario debe proporcionar os equipos de protección individual adecuados para o desempeño
das súas funcións e velar polo uso efectivo dos mesmos cando, pola natureza do traballo realizado, sexan
necesarios.
Por último, debe adoptar as medidas necesarias en materia de primeiros auxilios, loita contra incendios e
evacuación dos traballadores.
Á súa vez, os traballadores teñen o dereito a unha protección eficaz en materia de seguridade e saúde no
4
traballo, concretamente a:
• Ser informados e formados en materia preventiva.
• Ser consultados e participar nas cuestións relacionadas coa prevención de riscos.
• Paralizar a actividade en caso de risco grave e inminente.
• Recibir unha vixilancia periódica do seu estado de saúde en función dos riscos inherentes
ao traballo.
As obrigacións dos traballadores en materia de prevención de riscos son os enumerados no artigo 29 da Lei
31/1995:
• Usar adecuadamente as máquinas, aparellos, ferramentas, sustancias perigosas, equipos
de transporte, etc.
• Utilizar correctamente os medios e equipos de protección facilitados polo empresario.
• Non pór fóra de funcionamento e utilizar correctamente os dispositivos de seguridade
das máquinas, aparellos, ferramentas, instalacións, etc.
• Informar de inmediato aos seus superiores e aos traballadores designados nas
actividades preventivas, ou ao servizo de prevención, acerca de calquera situación que, ao
seu xuízo, entrañe risco para a seguridade e a saúde dos traballadores.
• Contribuír ao cumprimento das obrigacións establecidas pola autoridade competente co
fin de protexer a seguridade e a saúde dos traballadores.
• Cooperar co empresario para que este poida garantir unhas condicións de traballo
seguras.
• O incumprimento polos traballadores das obrigacións en materia de prevención de riscos
laborais terá a consideración de incumprimento laboral aos efectos previstos no artigo
58.1 do Estatuto dos Traballadores.
2.3 REGULAMENTOS QUE DESENVOLVEN A LEI 31/1995
Ademais da Lei de Prevención de Riscos Laborais, que ten por obxecto a determinación do corpo
básico de garantías e responsabilidades preciso para establecer un
5
adecuado nivel de protección da saúde dos traballadores fronte aos riscos derivados das
condicións de traballo, é preciso ter en conta un conxunto de normas regulamentarias que fixan e
concretan os aspectos máis técnicos das medidas preventivas.
É conveniente ter presente, traballando con carretillas elevadoras, a seguinte relación de
regulamentos (relación non exhaustiva) para cumprir cos requisitos mínimos que deben reunir as
condicións de traballo:
• Real Decreto 39/1997 polo que se aproba o Regulamento dos Servizos de Prevención.
• Real Decreto 485/1997 sobre disposicións mínimas en materia de sinalización de
seguridade e saúde no traballo.
• Real Decreto 486/1997 disposicións mínimas de seguridade e saúde nos lugares de
traballo.
• Real Decreto 487/1997 sobre disposicións mínimas de seguridade e saúde relativas á
manipulación de cargas.
• Real Decreto 773/1997 sobre disposicións mínimas de seguridade e saúde para a
utilización polos traballadores de equipos de protección individual.
• Real Decreto 1215/1997 sobre disposicións mínimas de seguridade e saúde para a
utilización polos traballadores dos equipos de traballo.
• Real Decreto 1435/1992 polo que se ditan as disposicións de aplicación da Directiva do
Consello 89/392/CEE, relativo á aproximación das lexislacións dos Estados membros
sobre máquinas.
• Real Decreto 56/1995 polo que se modifica o Real Decreto 1435/92, relativo ás
disposicións de aplicación da Directiva do Consello 89/392/CEE, sobre máquinas.
2.4 UTILIZACIÓN DE EQUIPOS DE TRABALLO (R.D. 1215/97)
O que máis incidencia ten respecto da condución das carretillas elevadoras, é o Real Decreto
1215/1997, de 18 de xullo, polo que se establecen as disposicións mínimas de seguridade e saúde
para a utilización polos traballadores dos equipos de traballo. Resaltando:
6
• A condución de equipos de traballo automotores debe estar reservada aos traballadores
que recibisen unha formación específica para a condución segura destes equipos de
traballo.
• Cando un equipo de traballo manobre nunha zona de traballo, deben establecerse e
respectarse unhas normas de circulación adecuadas. Especialmente se se require a
presenza de persoas a pé nas zonas de traballo dos equipos automotores.
• As carretillas elevadoras ocupadas por un ou varios traballadores deben estar
acondicionadas e ser seguras para todos os seus ocupantes.
• A elevación de traballadores só estará permitida mediante equipos de traballo e
accesorios previstos para ese efecto.
• Os equipos de traballo deben deixarse de utilizar se se producen deterioracións, avarías
ou outras circunstancias que comprometan a seguridade do seu funcionamento.
• Os equipos de traballo móbiles dotados dun motor de combustión non deben
empregarse en zonas de traballo, salvo se garántese nas mesmas unha cantidade
suficiente de aire que non supoña riscos para a seguridade e a saúde dos traballadores.
Equipos de protección individual de uso común para o carretillero
7
3. A CARRETILLA ELEVADORA
3.1 QUE É UNHA CARRETILLA ELEVADORA?
Unha carretilla elevadora, guindastre pinza, montacargas ou coloquialmente touro é un vehículo
contrapesado na súa parte traseira, que, mediante dúas pinzas, pode transportar e apilar cargas
xeralmente montadas sobre tarimas ou palés.
8
Historia
O primeiro prototipo de montacargas foi creado por
Waterman en 1851. Tratábase dunha plataforma unida a un
cable. Este modelo inspirou a Otis a inventar o ascensor, un
elevador cun sistema dentado, que permitía amortecer a
caída do mesmo no caso de que se cortase o seu cable.
Lucius Waterman
Nome en distintos países
• Carretilla elevadora, touro ou Fenwick (marca comercial), en España.
• Clark (marca comercial), en Arxentina.
• Forklift truck (en inglés).
• Gabelstapler (en alemán).
9
• Guindastre pinza ou Yale (marca comercial) en Chile.
• Montacargas, en Arxentina, Colombia, Costa Rica, Ecuador, O Salvador e México.
• Montacargas ou pato (aludindo ao animal) en Perú.
CARACTERÍSTICAS E TIPOS DE CARRETILLAS

Pola localización da carga
Voladizo: Carretilla elevadora apiladora provista dunha pinza (pode estar substituída por outro
equipo ou implemento) sobre a que a carga, paletizada ou non, está situada en voladizo con
relación ás rodas e está equilibrada pola masa da carretilla e a súa contrapeso.
Figura 1 Figura 2
Carretilla non contrapesada, retractiles, apiladores, etc.: Carretilla elevadora apiladora de
traveseiros portantes na cal a carga, transportada entre os dous eixos, pode ser situada en
voladizo por avance do mastro, do taboleiro porta pinzas, dos brazos de pinza ou de carga lateral.
10
Figura 3 Figura 4
Carretilla pórtico elevadora apiladora (ao carricho sobre a carga ou "straddle-carriers"): Carretilla
elevadora baixo cuxo bastidor e brazos portantes sitúase a carga, que o sistema de elevación
mantén e manipula para elevala, desprazala e apilarla. Normalmente utilizada para a manipulación
de colectores de frete.
Figura 5
Polo sistema de elevación da carga
11
Mastro vertical, elevación libre, etc. A carga sitúase sobre unha pinza, plataforma ou implemento
que montado sobre a placa porta pinza deslízase ao longo dunhas guías verticais de varias etapas,
cadeas, cables, etc. elevando ou descendendo a carga. (Ver fig. 1, 3, 4).
Brazo inclinable e telescópico, manipulador telescópico: a carga tamén se sitúa sobre unha pinza
ou implemento montado no extremo dun brazo telescópico que alcanza a altura desexada
mediante a extensión e inclinación do mesmo. (Ver fig. 2)
De pequena elevación. Unicamente para separar minimamente a carga do chan e facilitar o
desprazamento. A carga recóllese do chan introducindo debaixo da mesma unha pinza ou
plataforma que se eleva lixeiramente, mediante un sistema de pancas accionadas mecanicamente
ou hidráulicamente, para separar esta carga do chan facilitando o seu transporte.
Polo tipo de enerxía utilizada
As carretillas elevadoras poden ter tres tipos de motores
• Con motor térmico, xa sexa Diesel, a gasolina, gas licuado, etc. Carretillas xeralmente
propias de exteriores e zonas ventiladas.
• Con motor eléctrico, alimentado a partir de baterías de acumuladores. Carretillas propias
de interiores. (Ata 10 Tn e con menos autonomía que os térmicos.
• Mixtas, con motor térmico e accionamiento eléctrico ou outras variables.
Polas características dos seus trens de rodaxe
Tendo en conta a dirección
12
A BC
A. Un só motor de tracción.
B. Un motor de tracción para cada roda.
C. Roda traseira como motriz e directriz (menor radio de xiro).
Exemplos
• Con catro rodas sobre dous eixos, (Ver fig. 1, e 2 Con rodaxe en triciclo, s. (Ver fig. 3,
4 e 6).
• Con catro rodas sobre dous eixos motrices, (Ver fig.1 e 2).
Pola posición do operador
• De operador transportado sentado sobre a carretilla, (Ver fig. 1, 2, 4 e 5).
• De operador transportado de pé. Aínda que nalgúns casos poida dispor dun asento
auxiliar para uso temporal polo operador, considérase de operador transportado de pé.
(Ver fig. 3).
• De operador a pé. Aínda que nalgúns casos dispóñase dunha plataforma abatible para o
transporte ocasional do operador, a carretilla considérase de operador a pié. (Ver fig. 6).
Estrutura e partes dunha carretilla elevadora
• Parte dianteira: mastro con pinzas.
• Parte central: posto do condutor.
• Parte posterior: contrapeso.
Na seguinte figura pódense observar desagregadas as principais partes das que se compón unha
carretilla elevadora. Máis adiante atoparase unha breve descrición de cada unha delas.
13
Chasis
Bastidor sobre o que se asenta toda a estrutura e compoñentes da carretilla. Recibe e absorbe as
cargas e tensións que se orixinan durante o desprazamento e manipulación da carga.
Sistema de elevación
• Mastro, formado por un bastidor fixo e un, dous ou tres bastidores móbiles. Este defínese
geométricamente pola altura de elevación, altura de construción e a altura libre. Pode
inclinarse uns 3º a 5º facía adiante, e uns 10º cara atrás.
• Cilindros hidráulicos e cadeas de elevación.
• Taboleiro portahorquilla e pinza. É a parte da carretilla en contacto directo e dinámico
coa carga, e está sometida a esforzos e solicitaciones mecánicas moi esixentes.
• Compoñentes varios, desde os rodetes ás válvulas de seguridade contra a rotura dun
conduto.
Eixos directriz e motriz
Existen dúas versións básicas respecto dos eixos e rodas por eixo. Máquinas con dous eixos e
catro rodas, dous por eixo, e máquinas con dúas rodas no eixo motriz dianteiro e unha roda
directriz na parte traseira.
O eixo dianteiro motriz é ríxido, ancorado de forma solidaria ao
14
chasis da máquina e sen ningún tipo de suspensión que pode facer variar o c.d.g. da carga
durante a manipulación. A única absorción de vibracións ou irregularidades do terreo neste eixo é
a efectuada polos pneumáticos.
O eixo traseiro únese ao chasis nun só punto, a través dunha rótula, que permite pequenas
oscilacións do eixo. Iso permite entender como a carretilla, dinámicamente, responde coma se
estivese apoiada sobre só tres puntos a pesar do seu catro rodas.
Figura 6. Triángulo de estabilidade
Rodas
Constitúe o nexo de unión entre a máquina e o piso que as soporta. Deben basicamente:
• Soportar a carga tendo en conta que non sempre están equilibrados os puntos de apoio.
Atención coas rodas traseiras que coa carretilla descargada soporta o 60% do peso total
da máquina.
• Participar na dirección da carretilla.
• Actuar a maneira de suspensión. Especialmente aquelas que levan pneumáticos con
cámara de aire.
• Facilitar a radiación da calor nas freadas. Canto maior é o diámetro da roda máis calor
disípase. Hai un límite, xa que ao aumentar o diámetro tamén se consegue a elevación do
15
c.d.g., e isto repercute directamente na estabilidade da carretilla.
• Facilitar a estabilidade do conxunto.
• Transmitir esforzos (freado, aceleracións, etc.).
• As rodas que se empregan poden clasificarse en; neumáticas (con ou sen cámara) o seu
principal característica é que absorbe as vibracións, e sen aire (macizas ou elásticas) cuxa
menor flexión lle confire unha maior resistencia á rodaxe e ás picadas.
Diferentes tipos de rodas para carretillas
elevadoras
É necesario manter unha presión correcta nas rodas co fin de
conseguir a maior superficie de contacto co chan. Un mal contacto coa superficie de rodamiento
provoca un aumento da distancia de freado e reduce sensiblemente a estabilidade do vehículo.
As vibracións que se producen nunha carretilla son absorbidas basicamente por dous elementos,
as rodas neumáticas e o asento do condutor.
Da roda neumática dicir só que absorbe aproximadamente un 75% do golpe que se produce por
unha irregularidade do terreo.
Con respecto ao asento dunha carretilla, indicar que estes normalmente non son amortecidos e
dita función desenvólvea o coxín do asento, deica que sexa tan importante que o seu estado sexa
16
o máis adecuado. En caso de deterioración da espuma, o asento debe ser cambiado. Non é
aceptable a súa substitución por cartóns, coxíns non suxeitos ao chasis ou calquera sistema non
estándar.
Ademais é aconsellable que o asento sexa regulable segundo as dimensións antropométricas do
operario.
Freos
Hai dous tipos de freos en toda carretilla elevadora, o freo de servizo e o freo de estacionamento.
O freo de servizo é o que se designa comunmente como sistema de freos de traballo, que en
máquinas térmicas é hidráulico e en eléctricas pode ser mecánico, hidráulico ou electrónico ou
unha combinación de ambos.
O freo de estacionamento ou de man actúa sobre a transmisión ou sobre o freo de servizo por
accionamiento mecánico mantendo freada á carretilla.
O freo de man e o de servizo deben ser accionados por sistemas independentes.
Nas carretillas convencionais os freos actúan unicamente sobre as rodas do eixo motriz.
Dependendo do tipo de máquina e das súas aplicacións os freos serán dunhas prestacións ou
doutras; así, unha máquina de interiores pode levar un freo menos protexido que unha carretilla
todo terreo que traballa con barro.
Apuntar que a carretilla eléctrica frea máis suave e máis progresivamente que a térmica.
Accesorios
Dispositivos: pinzas, Apaga faíscas, pesada de cargas sobre paleta, luz rotativa, etc.
Outros requisitos especiais
As carretillas de manutención automotoras que estean previstas para circular por vías públicas,
deben cumprir as prescricións específicas citadas no Código de Circulación. Entre elas destácanse:
• A matriculación.
17
• O permiso de circulación a solicitar ás respectivas autoridades competentes.
• E que as carretillas teñan girofaro, luces e sinal acústico.
• Se non está matriculada, non é obrigatorio pero se debe terse en conta que as
prestacións da carretilla dependerán directamente das características da instalación e
zona de traballo; así por exemplo, os equipos de traballo que pola súa mobilidade ou
pola das cargas que desprazan poidan supor un risco, nas condicións de uso previstas,
para a seguridade dos traballadores situados nas súas proximidades, deberán ir provistos
dunha sinalización acústica de advertencia, aínda que non circule nunca por fóra da
instalación.
4. O CONDUTOR
Moitos dos perigos que encerra o manexo das carretillas están nas mans e son responsabilidade
dos seus condutores. Por iso é de gran importancia a elección e selección dos operarios máis
idóneos para o desenvolvemento da devandita actividade.
4.1 SELECCIÓN DO CONDUTOR
Os factores máis destacados que lle afectan e as accións máis recomendadas para unha selección
do condutor son, as seguintes:
• Idade non inferior aos 18 anos, por evidentes razóns de capacidade física en
traballos que poden comprometer o desenvolvemento do individuo. Tamén por
razóns laborais.
• Exceder un adecuado exame médico anual non presentando enfermidades nin
deficiencias físicas que lle impidan o manexo das máquinas a pleno rendemento. As
enfermidades de bronquios e pulmonares son sensibles ás atmosferas polvorientas
tan frecuentes no manexo de materiais a granel. Non deben afectarlle os cambios
bruscos de temperatura que se producen no enchido de frigoríficos. As artroses,
hernias discales e doenzas similares imposibilitan para conducir a carretilla xa que
unha elevada porcentaxe dos desprazamentos realízanse marcha atrás
18
co torso e a cintura en planos distintos, soportando ademais as vibracións que
orixina a marcha dunha máquina que carece, por obrigado deseño, de suspensión.
Como no caso de todo individuo que conduce un vehículo, a inxestión de fármacos
tranquilizantes, somníferos, etc., inhabilítano para o labor.
• A amputación de máis dun dedo dunha man é un factor limitativo. A capacidade

de visión en ambos os ollos debe ser como mínimo de 7/10. Agudeza e campo de
visión sen limitacións fóra do normal. Debe poder distinguir as cores
perfectamente sen asomo de daltonismo.
• O oído é outro aspecto que pasa desapercibido en exames rutineiros e que ten
importancia en traballos comprometidos como é o caso de portuarios, fundiciones,
etc., onde o tráfico da área de traballo inclúe o paso de trens, camións ou outras
carretillas e o nivel de ruído do ambiente é alto.
• Recoméndase que os candidatos estean en posesión do permiso de condución

de automóbiles tipo B.
• Pasar un curso de formación para condutores de carretillas cun exame teórico e
práctico.
• Recibir unha autorización escrita da planta para conducir carretillas (carné).
Ademais de todos estes legais, recoméndase que o condutor posúa as seguintes capacidades e
actitudes.
• Aptitudes: Intelixencia xeral, razoamento, comprensión, aplicación de instrucións,
atención e percepción.
• Personalidad básica: Estabilidade, control emocional e valores interpersoais.
• Actitudes: Estabilidade, integración, esixencia identificación, responsabilidade e
compromiso.
4.2 NORMAS XERAIS DE COMPORTAMENTO DO CONDUTOR
• En todas as quendas e ao facerse cargo da carretilla,
19
o condutor debe realizar as comprobacións que son de aplicación ao tipo de

carretilla asignada: Sistema de dirección, estados de conservación e presión dos
pneumáticos, freos, niveis de combustible, aceite e auga no radiador,
iluminación, luces de freo, sinais acústicos, reglaje do asento do condutor e dos
espellos retrovisores, etc. Se existe algunha avaría ou deficiencia, o equipo non
debe ser utilizado.
• Cando detecte unha deficiencia, solicite a súa inmediata reparación polo persoal
autorizado. Unha vez reparada, comprobe que a carretilla volve estar en
condicións antes de facerse cargo dela..
• O condutor non debe efectuar ningunha reparación nin ningunha regulación na
carretilla se non está especialmente autorizado.
• Non esqueza que ao manexar unha carretilla pódense orixinar accidentes graves,
caso de non detectar a tempo unha deficiencia.
• Unicamente os condutores autorizados poden conducir unha carretilla. O persoal

autorizado é responsable durante a súa manipulación de:
o As situacións que poida xerar ou provocar pola súa actuación incorrecta.
o A carretilla que manexa.
o A carga transportada.
• A condución dunha carretilla por unha persoa non autorizada, ou o feito de
deixar un condutor a súa carretilla a unha persoa non autorizada, constitúe falta
grave.
• Sempre que se abandone o asento de mando, ten que garantirse a perfecta

inmobilidade do vehículo, por curta que sexa a ausencia.
• Durante a xornada de traballo, hai que prestar unha especial atención ás funcións
que está a realizar. Un lixeiro descoido pode ser o desencadenamento dun
accidente.
• Un bo condutor de carretillas ten que coñecer o seu equipo e debe familiarizarse
con: a nomenclatura da súa carretilla, as súas características, as súas pezas e o
seu funcionamento.
• Debe coñecer a capacidade de elevación e o centro
20
de gravidade da carretilla.
• Asegurarse que sabe o que a súa carretilla pode facer e as limitacións da mesma.
Evitar en todo momento as imprudencias aínda sabendo que algunha vez se
realizasen e que non pasou nada.
• Nunca se deben inxerir bebidas alcohólicas, pois estas poderían influír
negativamente sobre a pericia do condutor.
4.3 CONSECUENCIAS SOBRE O OPERARIO
O traballo a desenvolver polo operario con carretillas elevadoras, vén determinado pola
interrelación do medio, da máquina e da carga. O operario está sometido a unha forte presión
variable, física e psíquica, de forma allea á súa vontade e que debe controlar de forma total, xa
que a diferenza entre un traballo seguro e outro sen a adecuada seguridade, é o accidente.
Algúns estudos reflicten que os condutores de carretillas están sometidos a unha tensión
semellante á que padecen os condutores de taxi nas grandes cidades, e que o exceso de fatiga
e/ou o incumprimento das adecuadas medidas de seguridade pode levar a:
• Irritabilidad. Trastornos nerviosos.
• Dificultades dixestivas provocadas ou non por reflexo da excitación nerviosa.
• Estómago caído.
• Dores de cabeza e jaquecas provocadas por fumes e ruídos. Cansazo ocular.
• Catarros por correntes de aire. Insomnio.
• Incapacidade para relaxarse.
• Reflexos máis lentos que propician a posibilidade dun accidente.
5. A ESTABILIDADE DA CARRETILLA E DA CARGA
O triángulo de estabilidade
O envorco lateral prodúcese con máis facilidade nunha carretilla
21
elevadora que nun automóbil. Isto é debido a que o eixo de dirección (eixo traseiro) da carretilla
atópase unido ao chasis só pola súa banda central, formando coas rodas dianteiras un triángulo
imaxinario: o triángulo de estabilidade.
Así, a carretilla elevadora compórtase coma se tivese dúas rodas dianteiras e só unha roda traseira.
O centro de gravidade
O centro de gravidade é un punto que se comporta coma se todo o peso da carga estivese nel.
Ademais debemos ter en conta o seguinte:
• Nos obxectos compostos por materiais moi diferentes, o centro de gravidade
pode atoparse
• En un lugar aparentemente estraño (moi distante do
centro xeométrico);
• No transporte de líquidos, o centro de gravidade varía co movemento; é o que se
coñece como «efecto onda».
A perda de estabilidade
A carretilla elevadora perde a súa estabilidade cando a carga é moi longa ou excesivamente
pesada.
22
Factores que inflúen na estabilidade da carretilla
1) Posición das cargas: é importante axustar a carga ao talón das pinzas, para que a distancia
desde este a o centro de gravidade da carga sexa a menor posible.
2) Posición do mastro: durante a circulación da carretilla, tanto con carga como en baleiro, será
sempre replegado e inclinado cara atrás..
3) Altura da carga: a altura adecuada das pinzas sobre o chan é de 15 a 20 cm. Así será máis
difícil que a carretilla envorque.
4) Sobrecarga: se a carga pesa demasiado, a carretilla elevadora pode envorcar. Se ten que
mover unha gran carga, é mellor formar con ela varios lotes para movelos por separado..
5) Inclinación do chan: o risco de envorco é maior cando o chan está moi inclinado. A pendente
máxima non debe superar o 10%.
6) Características do chan: é máis seguro traballar sobre chans lisos, planos, limpos; resistentes
ao peso e aos movementos de aceleración e freada da carretilla.
7) Posición das cargas en ramplas: para non envorcar, a carga debe estar sempre mirando á
parte superior da rampla, tanto se sobe coma se baixa.
8) Diferenzas bruscas de velocidade: as freadas, aceleracións e deceleraciones aumentan o risco
de envorco..
9) Cambios na dirección: os xiros bruscos da carretilla poden facer que esta envorque..
10) Movementos da carretilla en ramplas: hai risco de envorco lateral se se circula
transversalmente ou se realizan xiros, e só se poderá baixar cara adiante se a carga é estable e o
ángulo de inclinación do mastro cara atrás é maior que a pendente da rampla.
Factores que inflúen na estabilidade da carga
As formas máis usuais de transporte son:
• O transporte con cargas apoiadas (soportadas polas
23
pinzas);
• O transporte con cargas paletizadas (sobre un palet e suxeitas a este). Para que o
sistema carga-carretilla sexa estable, hai que ter en conta o diagrama de cargas
da placa da carretilla elevadora.
• As cargas paletizadas son máis estables. Pero a estabilidade destas cargas
depende de:
• O deseño do palet, adecuado á carga que sobre el se coloca; O tamaño do palet,
nunca menor á carga;
• A resistencia do palet: a carga máxima non debe superar o 700 kg (debuxos 1a e
1b);
• A integridade do palet;
• A adecuada sujeción e colocación sobre o palet (debuxos 2a e 2b);
• A altura do apilamiento: a menor posible, nunca debe impedir a visibilidade do
condutor;
• A altura da carga sobre o palet, nunca superior a 1,5 m;
• A posición sobre as pinzas: o palet debe estar centrado, pegado ao seu talón e
suxeito por lugares resistentes.
6. RISCOS DA CARRETILLA E A SÚA PREVENCIÓN
6.1 PRINCIPAIS RISCOS NO MANEXO DE CARRETILLAS ELEVADORAS

Na seguinte táboa podemos observar unha relación dos principais riscos de accidentes que poden
aparecer no manexo de carretillas elevadoras.
Riscos Causas
24
• Caída de obxectos transportados.
• Colisión con outros vehículos e
obstáculos.
• Elevación e almacenamento de cargas

Golpes por caída
inestables sen flejar.
da carga
• Manexo da carretilla en espazos
reducidos.
• Circulación inadecuada por ramplas e
pendentes.
• Envorco de carretilla ao circular por
desniveis e chans irregulares.

Atrapamientos e
• Iluminación insuficiente.
atropelos
• Velocidade excesiva en zonas de xiro.
• Falta de mantemento adecuado da
carretilla (freos, desgaste rodas…).
Lesións por
sobreesfuerzos • Manipulación manual das cargas a
transportar.
Queimaduras por • Uso de carretillas inadecuadas en zonas
incendios de almacenamento de materias
inflamables.
Fronte a estes riscos podemos tomar medidas preventivas de dous tipos: xenerais e específicas.
6.2 MEDIDAS XERAIS DE PREVENCIÓN
25
• Permitir únicamente a condución de carretillas a persoal maior de idade e
autorizado pola empresa.
• Respectar e utilizar todas as proteccións e dispositivos das carretillas. En caso
de detectarse algunha anomalía ou deficiencia en o funcionamento,
comunicalo de forma inmediata a a persoa responsable e, se procede,
sinalizar a avaría e prohibir o uso da carretilla.
• Manter sempre a carretilla libre de obxectos e restos de material. Manter brazos
e pernas dentro do volume da carretilla.
• Utilizar o material de protección asignado.
• Utilizar cinto de seguridade, salvo que a carretilla dispoña de dispositivos
alternativos.
• Antes de comezar a traballar, verificar o estado de todos os elementos que
compoñen a carretilla (freos, dirección, circuito hidráulico, pneumáticos,
iluminación, avisadores...).
6.3 MEDIDAS ESPECÍFICAS DE PREVENCIÓN
• Tanto con carga como en baleiro, circular coas pinzas en posición baixa, a unha
distancia de entre 15 e 25 cm. do chan.
• Se a carga impide dispor de boa visibilidade, circular marcha atrás extremando as
precaucións.
• Facer soar o claxon nas cruces e puntos de risco ou con pouca visibilidade.
• Evitar golpear coas pinzas as paredes e outras instalacións como conducións de
gas, electricidade, auga, etc.
• Non aumentar en ningún caso o contrapeso para elevar cargas pesadas coa
máquina
• Colocar os materiais máis pesadas nas zonas inferiores dos andeis para evitar
perdas de estabilidade das mesmas.
26
• Cando se transporte algunha carga, descender as ramplas marcha atrás,
extremando as precaucións.
• Evitar que outros traballadores efectúen tarefas no radio de acción da máquina.
• Non levantar cargas cunha soa pinza.
• Coa colaboración de: Non transportar cargas sobre recipientes ou palés
deteriorados.
• Non colocar palés de pezas soltas en zonas elevadas; se non se dispón de medios
para flejarlas colocar a mercadoría en zonas inferiores
• Non permitir que suba ningunha persoa na carretilla para depositar contido ou
mercadoría, ou simplemente para trasladala.
• Non efectuar tarefas debaixo de cargas elevadas coa carretilla.
• Non estacionar a carretilla nin depositar as cargas, aínda que sexa de forma
momentánea, nas vías de evacuación e saídas de emerxencia.
• Non depositar a carga preto de puntos de luz e instalacións contra incendios,
tales como extintores ou BIEs, xa que poden quedar pouco operativas en caso de
emerxencia.
• Non bloquear o acceso a cadros eléctricos coa carretilla ou ao deixar a carga
depositada.
• Non estacionar a carretilla en interseccións ou cruces nos que poida resultar
afectada por outros vehículos ou preto de zonas de acceso ás instalacións.
• Durante recárgaa da batería da carretilla evitar a presenza de produtos
inflamables na súa proximidade, así como acender calquera tipo de chama.
• No caso de carretillas con motor de explosión, non permanecer demasiado
tempo coa carretilla acesa nun local cunha ventilación deficiente.
• Cando se acceda a cámaras de conservación ou conxelación, utilizar roupa
adecuada para baixas temperaturas.
27
• Cando se acceda ao interior de vehículos en patios de carga, comprobar que se
atopan cos sistemas de inmovilización accionados.
• Non bloquear corredores estreitos con mercadorías que dificulten a circulación
da carretilla
• Non circular con materiais cuxa altura dificulte a visibilidade do condutor.
• Ao cruzar patios, zonas de recollida de auga, etc., extremar as precaucións ante a
posible presenza dos rexistros destas instalacións.
28
7. LUGARES DE TRABALLO
7.1 INTRODUCIÓN
As contornas onde leva a cabo a actividade deben aterse ao establecido no Real Decreto 486/1997,
de 14 de Abril, sobre condicións mínimas de seguridade e saúde aplicables aos lugares de traballo. A
carretilla debe adaptarse aos locais nos que vai traballar e á súa vez o deseño dos ámbitos onde
deba moverse a carretilla axustarase ás características dos devanditos enxeños.
Concretamente na actividade de operador carretillero deberanse coidar especialmente estes
apartados:
7.2 FIRMES E CHANS
Os chans dos lugares de traballo deben ser fixos, estables e non esvaradíos, sen irregularidades nin
pendentes perigosas. Os corredores de circulación destes vehículos deben estar debidamente
delimitados e libres de obxectos.
O factor máis importante a considerar nun chan para a circulación de carretillas son as
irregularidades clasificando aos chans en:
• Chans Normais = Irregularidade de +5 mm. en distancias de 2 m.
• Chans Moi Bos = Irregularidade de +3 mm. en distancias de 2 m.
• Chans Superlisos = Irregularidade de +1,5 mm. en distancias de 2 m. e cumprindo outros
requisitos de diferenza máxima permisible de niveis entre as rodas traseiras e dianteiras da
carretilla cando se despraza nun corredor.
Os chans deben ser resistentes ao paso das carretillas no caso de máxima carga e antiderrapantes de
acordo co tipo de roda ou lamia utilizada.
Deberán eliminarse calquera tipo de buracos, saíntes ou calquera outro obstáculo en zonas de
circulación de carretillas.
Se a pendente é superior á inclinación máxima da pinza obrigarase ao empresario a sinalizar a
inclinación e ao operario a circular marcha atrás.
29
7.3 LOCAIS
Débese utilizar unha carretilla compatible co local onde debe operar. Así en función de se debe
traballar ao aire libre, en locais cubertos pero ben ventilados ou en locais pechados de ventilación
limitada, elixirase a forza motriz da máquina e depuradores de gases de escape.
Ademais segundo o mesmo, a carretilla deberá estar provista de iluminación propia a non ser que
só traballe en locais ao aire libre e en horas diúrnas.
É necesario prever un lugar para gardar as carretillas así como para efectuar labores de
mantemento.
7.4 CORREDORES DE CIRCULACIÓN

O deseño dos corredores de circulación debe cumprir as seguintes normas:
A anchura dos corredores non debe ser inferior en sentido único á anchura do vehículo ou á da
carga incrementada en 1 metro.
A anchura, para o caso de circular en dous sentidos de forma permanente, non debe ser inferior a
dúas veces a anchura dos vehículos ou cargas incrementado en 1,40 metros.
7.5 ILUMINACIÓN
Os niveis de iluminación serán distintos segundo as necesidades e o tipo de traballo a
desenvolver. No caso dos operadores de carretillas, onde a necesidade de distinción de detalles é
importante debido á colocación e recollida de cargas a alturas
30
considerables, este aspecto é pouco atendido.
Cando a iluminación da zona de traballo é inferior a 32 lux. Debe preverse unha iluminación
auxiliar sobre a carretilla, como é o caso de colectores ou camións de gran lonxitude de caixa
pechada.
Ningún tipo de modo de iluminación debe producir deslumbramientos aos condutores nin un
excesivo contraste entre zonas iluminadas e de sombra.
7.6 PUERTAS OU OUTROS OBSTÁCULOS FIXOS

As portas deben cumprir o indicado no apartado de corredores e a súa altura ser superior en 50
cm á maior da carretilla ou da carga a transportar.
7.7 RUÍDO
O Real Decreto 1316/1989, de 27 de Outubro, establece que o empresario deberá avaliar a
exposición dos traballadores ao ruído, co obxecto de determinar se se superan os límites
establecidos nesta norma.
A exposición a un elevado nivel sonoro induce a erros de manobra e a fatiga provocando unha
perda de rendemento e falta de seguridade. O nivel máximo a soportar medido en dB, é de 90 dB,
a razón de 8 horas diarias, aínda que se recomenda non exceder os 85 dB. Segundo a norma
alemá DIN 45635 debe disporse de medios de protección que deberán usarse ao pasar de 85 a 90
dB.
31
8. OS ACCIDENTES
8.1 QUE É UN ACCIDENTE DE TRABALLO?

A definición legal de accidente de traballo, segundo queda recollida no artigo 115, punto 1, do
Real Decreto Lexislativo 1/1994, de 20 de xuño, Lei de Xeneral da Seguridade Social:
“Enténdese por accidente de traballo toda lesión corporal que o

traballador sufra con ocasión ou a consecuencia do traballo que
executa por conta allea”
Desde o punto de vista preventivo, enténdese por accidente de traballo:
“Todo suceso anormal non desexado que, de forma brusca e

inesperada, interrompe a normal continuidade do traballo e que
representa un risco para a saúde e integridade das persoas”
8.2 COMO SE PRODUCE UN ACCIDENTE DE TRABALLO?

Non existe nunca unha soa causa, senón máis ben un cúmulo de circunstancias que non se
presentan casualmente e que son consecuencia do estado actual no que se atopa o equipo de
traballo, a instalación e o traballador.
Os factores que maiormente interveñen son:
• Inexperiencia. Imprudencia.
• Mal estado dos equipos e instalacións.
Ademais de dar parte dos accidentes con lesións, é importante comunicar todos os incidentes ou
accidentes sen lesión que se produzan na empresa, xa que a pirámide de sinistralidade mostra a
eficacia de intervir na súa base e previr os incidentes (os estudos de Bird e Henrich demostran
unha relación entre as distintas clases de accidentes), para reducir o resto de accidentes, leves,
graves e mortais.
32
8.3 OS ACCIDENTES QUE OCORREN COAS CARRETILLAS
A utilización dunha carretilla elevadora nunha empresa constitúe unha situación industrial
complexa, que implica aos seguintes elementos: o home (carretillero), o deseño (carretilla), a
tarefa efectuada (translación, elevación, etc.) e o medio de traballo. O accidente ou incidente,
cando se produce, raramente é imputable a un só destes elementos. Con frecuencia é a
coincidencia de factores desfavorables que implican a varios dos elementos citados.
Salvo excepcións, esta multicausalidad probable do accidente implica, no plano da prevención, a
necesidade de actuar nos diferentes niveis.
33
9. DISPOSITIVOS DE SEGURIDADE MÁIS IMPORTANTES
9.1 9.1. PRINCIPAIS DISPOSITIVOS DE SEGURIDADE

A carretilla debe dispor dunha serie de accesorios e dispositivos de seguridade activa e pasiva
intrínsecos que a converten nun equipo máis seguro; entre eles destácanse os seguintes:
Pórtico de seguridade
É unha estrutura resistente que protexe o posto de condución da caída de obxectos ou cargas así
como do envorco da carretilla. Se a estrutura de protección é aberta, é recomendable que leve un
tejadillo complementario de chapa perforada.
Placa porta-pinzas
É un elemento ríxido situado no mastro que amplía a superficie de apoio das cargas, impedindo
que poidan caer sobre o condutor. O porta-pinzas vai colocado na parte anterior do mastro e
desprázase conxuntamente coa pinza de carga.
34
Sinais luminosos e acústicos
Advirten ao traballador de pé da proximidade da carretilla, especialmente útiles para aqueles
puntos de pouca visibilidade ou onde coexista o tráfico de maquinaria co de peóns.
A luz emitida polo sinal debe provocar un contraste luminoso apropiado respecto da súa
contorna, en función das condicións de uso previstas. A súa intensidade debe asegurar a súa
percepción, sen chegar a producir deslumbramientos.
O sinal acústico debe ter un nivel sonoro superior ao nivel de ruído ambiental, de forma que sexa
claramente audible, sen chegar a ser excesivamente molesto.
A eficacia e bo funcionamento dos sinais luminosos e acústicas debe ser comprobada antes da
súa entrada en servizo e posteriormente mediante as probas periódicas necesarias.
Posto de condución
Consta dos seguintes elementos:
• Asento amortiguador e ergonómico: debe dispor de proteccións laterais de sujeción, ser
regulable longitudinalmente ao longo de raíles de desprazamento, ser axustable a
inclinación do respaldo e dispor dalgún sistema de absorción das vibracións. Dado que
moitas operacións de manutención realízanse marcha atrás a posibilidade de que o asento
poida efectuar xiros laterais de 10º en 10º pode facilitar a seguridade de certo tipo de
manobras.
• Agarradores para facilitar o acceso á plataforma de condución. Chanzo con drenaxe, ou
35
aberto, de materias que poidan arrastrarse na sola do calzado.
• Superficie antiderrapante en plataforma como os pedais. Dispositivo de retida.
Protector do tubo de escape
É un dispositivo illante que envolve o tubo de escape e impide o contacto directo evitando
posibles queimaduras e incendios.
Inmovilización
Dispositivo que bloquea a carretilla (chave) e impide a súa utilización por persoas non
autorizadas.
Placas indicadoras
Deberán dispor de dúas placas:
• Placa de identificación: Datos do fabricante.
• Placa de identificación de equipos móbiles: capacidade nominal de carga, presión de
inchado de pneumáticos, presións hidráulicas de utilización...
Outros dispositivos
Ademais destes dispositivos, e en función dos lugares nos que se utilicen este tipo de equipos,
teñen que dispor doutros elementos accesorios.
• Equipos de absorción de gases de escape en motores de combustión interna utilizados en
lugares pechados ou con pouca ventilación.
• Dispositivos antideflagrantes nos locais con risco de incendio e/ou explosión.
• Retrovisores.
• Iluminación nas carretillas que teñan que traballar en lugares con iluminación escasa.
9.2 PLATAFORMAS DE TRABALLO EN CARRETILLAS ELEVADORAS
Aínda que as funcións primarias das carretillas elevadoras son as de cargar, trasladar e descargar a
36
distintos niveis, tamén poden ser utilizadas para efectuar traballos en altura, esporádicos e de
curta duración, axustando á carretilla unha adecuada plataforma de traballo.
A plataforma debe estar fabricada con material dunha resistencia adecuada e debe manterse
sempre limpa. É conveniente que leve unha bandexa porta-obxectos.
O chan da plataforma debe ser horizontal, antiescorregadiza e deseñado para evitar a
acumulación de auga ou outros líquidos.
O peso do conxunto da plataforma xunto co persoal que debe utilizala, ferramentas, materiais,
etc., non debe superar a metade da carga máxima admisible á altura máxima de elevación
(aconséllase que a carga máxima
admisible non supere o 300 kg).
A altura máxima de traballo debe limitarse a 5 m. Para alturas superiores deben utilizarse outros
equipos.
É necesario que todo aquel operario que se vaia a subir nunha plataforma de traballo fágao co
equipo de protección correspondente, especialmente do casco de seguridade e do cinto de
seguridade (para alturas superiores a 2 m.)
Riscos asociados a ter en conta
• Caída de altura de persoas mentres se atopan sobre a plataforma nunha posición
elevada.
• Caída de obxectos, ferramentas ou outros utensilios sobre persoas ou equipos situados
na vertical da zona de operación.
• Atrapamiento entre algunha parte da plataforma e partes da propia carretilla como
poden ser o mastro ou transmisións ou contra estruturas, paredes ou teitos nos que se
deben realizar os traballos.
• Atrapamiento entre algunha parte da conxunto plataforma-carretilla e o chan como
consecuencia da súa inclinación ou envorco por circunstancias diversas como pode ser
37
efectuar traballos en superficies con moita pendente.
• Contacto eléctrico directo ou indirecto con liñas eléctricas aéreas de baixa tensión.
• Golpes das persoas ou da propia plataforma de traballo contra obxectos móbiles ou fixos
situados na vertical da propia plataforma.
10. REGRAS DE UTILIZACIÓN E CIRCULACIÓN
10.1 REGRAS DE UTILIZACIÓN
O factor humano é sen dúbida o máis importante, do seu criterio depende en boa parte o nivel de
seguridade no traballo. A forma como conduce un operario a carretilla é unha boa mostra da
atención que cada empresa aplica sobre o tema da seguridade e a formación ao seu persoal.
O condutor debe asegurarse dos seguintes aspectos:
• A utilización das carretillas elevadoras debe estar reservado ás persoas autorizadas que
recibisen unha formación específica para a condución segura destes equipos de traballo
(non poden ser utilizadas por persoal externo á empresa).
• O condutor responsable debe prohibir que alguén suba á carretilla, aos brazos da pinza ou a
equipos e remolques, a menos que estes conteñan elementos especialmente deseñados e
previstos para transportar a unha segunda persoa.
38
• O condutor debe subir ou baixar da carretilla lentamente e de face ao asento.
• Queda prohibido colocar e transportar ferramentas en lugares inadecuados da carretilla.
• Se a carretilla automotora presenta algún defecto, o condutor debe comunicalo
inmediatamente ao mando competente e sinalizar o equipo de maneira que ninguén poida
utilizar a carretilla ata que fose reparada.
• As carretillas elevadoras con asento ou posto de condución, non deben porse en marcha
desde o chan.
Antes de manipular unha carga…
• A capacidade máxima da carretilla, que se indica na placa identificativa, non debe ser
excedida.
• Antes de elevar a carga, é preciso asegurarse que as plataformas, os palets e os colectores
sexan os apropiados para soportalas.
• Asegurarse que as cargas están perfectamente equilibradas e
estibadas aos seus soportes, de forma que se elimine o risco de deslizamiento ou
basculamiento. Nalgúns casos é preciso volver a empaquetar e paletizar a carga antes de
movela.
39
• Abrir a pinza ao ancho da carga para transportala.
• A carga paletizada é recollida pola carretilla mediante a introdución da pinza ata o talón sen
rozar a paleta. A continuación e cun movemento coordinado o mastro inclínase cara atrás e
elévase coa súa carga uns 15 ou 20 cm. sobre o chan. É nese momento cando o condutor
ten tempo de darse conta se a carga presenta algún problema, por exemplo un exceso de
peso.
• Non levantar nunca a carga cun só brazo da pinza. Asegurarse que a carga está contra o
“respaldo” e que a protección do condutor está colocada.
• O manexo de cargas longas: barras, tubaxes, troncos, etc. esixen dunha atención especial
para que a carga non oscile ao virar, xa que os desprazamentos poden afectar o equilibrio
da carretilla.
Durante a manipulación da carga…
• Nunca debe circularse coa carga elevada xa que se reduce a estabilidade. A carga debe ser
trasladada o máis preto posible do chan (15 cm).
• Non se debe efectuar movementos de elevación ou descenso mentres o vehículo estea en
40
movemento.
• O condutor debe ter prudencia cando inclina o mastro. Unicamente debe utilizarse a
inclinación máxima cando se estea preto do chan.
• O condutor non debe permitir a ninguén que se sitúe ou que circule debaixo da pinza ou
dun accesorio, tanto en carga como en baleiro.
• Antes de deixar a carga, asegurarse que o lugar está en condicións e libre de obstáculos.
• Baixar a carga lentamente e detela gradualmente.
• A utilización conxunta de carretillas para manipular unha carga pesada ou embarazosa é
unha manobra perigosa que necesita que se tomen precaucións especiais. Non deben
efectuarse máis que excepcionalmente e sempre en presenza do responsable e coordinador
da manipulación.
• O traballo de apilamiento require dunha atención especial para evitar os accidentes e os
danos na carga.
10.2 REGRAS DE CIRCULACIÓN
Débese…
41
• En calquera caso, a carretilla elevadora debe ser conducida a unha velocidade que permita
detela con toda seguridade.
• Débense respectar todos os sinais do código de circulación e as existentes dentro da
instalación.
• O condutor de carretillas debe mirar sempre no sentido da marcha, tanto se circula cara
adiante coma se faino cara atrás. Se unha carga voluminosa reduce a visibilidade débese
circular marcha atrás.
• Prestar especial atención ás rodas (presión e estado). Nalgunhas áreas de traballo son
frecuentes as picadas. Non se debe seguir circulando en caso de picada.
• Antes de finalizar a xornada de traballo debe asegurarse que todas as pancas estean en
punto morto, o motor parado, o freo botado, a chave de contacto sacada e a pinza
repousando sobre o chan.
• Se a carretilla atópase nunha pendente, debe deixarse moi ben calzada e os brazos da pinza
na súa posición máis baixa.
Non se debe…
• Cando se circule o condutor non debe asomarse fose do contorno da carretilla. E nunca
debe introducir a cabeza entre os traveseiros do mastro.
• Non se deben transportar persoas na carretilla.
42
• A carretilla non debe ser utilizada para elevar persoas sen estar a mesma debidamente
equipada (plataforma de traballo).
• Os arranques e as paradas non deben realizarse bruscamente.
• Non se deben tomar as viraxes rapidamente pois a carga pode deslizar, envorcar e danar
tanto a terceiras persoas como a nós mesmos.
• Nunca se debe utilizar a marcha atrás como freo, nin se debe investir tampouco o sentido
da dirección co vehículo en movemento.
• Recoméndase non subir por pendentes que superen o 10% de desnivel. As viraxes nas
ramplas deben ser evitados.
• Non se debe introducir a carretilla nun ascensor ou montacargas sen ser autorizado.
• Nunca nin de forma ocasional debe colocarse unha carga ou estacionar a carretilla diante
dun equipo de loita contra incendios, saída de evacuación ou armarios eléctricos.
Terase especial atención cando…
• Ao circular polos corredores débense extremar as precaucións, reducir a velocidade da
marcha e avisar cun sinal acústico, naqueles lugares con pouca visibilidade e na proximidade
a zonas frecuentadas por peóns. Por exemplo, tocar a bucina antes de dobrar unha esquina.
43
• Manter unha distancia prudencial entre a súa carretilla e outros vehículos industriais que lle
precedan equivalente á distancia de 3 carretillas.
• Debe coñecerse e ter moi en conta, a altura de “paso libre” baixo estruturas e portas,
antes de pasar co equipo.
• Reducir a velocidade antes de iniciar un xiro ou volta. Vixiar a carga, especialmente se é moi
voluminosa ou pouco estable.
• Abordar as pendentes con velocidade suficiente e baixar as ramplas á velocidade mínima.
• Non deben realizarse adiantamentos a vehículos en marcha, nas cruces, en puntos
perigosos ou nun lugar de visibilidade reducida.
• Manter alerta en terreos desiguais. Circular amodo alí onde as condicións do chan sexan
deficientes para protexer a carga de posibles caídas ou danos. Os cascallos no chan adoitan
afectar os pneumáticos.
• Extremar as precaucións cos chans húmidos e deslizantes, especialmente nos bordos dos
peiraos.
• Ter coidado coas cargas espalladas ou mal apiladas, obstáculos perigosos ou obxectos
caídos.
Circulación en ramplas
A circulación en ramplas ou pendentes debe realizarse lentamente, circulando sempre en liña recta e
44
seguindo unha serie de medidas que se describen a continuación:
• O ascenso debe realizarse sempre marcha adiante.
• Non se debe tentar virar mentres se estea nunha pendente, existe risco inminente de
envorco.
• En principio, toda carretilla con carga que teña que baixar unha rampla farao marcha atrás, e
co mastro inclinado cara atrás, ao máximo. De todos os xeitos se a pendente é de
inclinación inferior á máxima da pinza, poderase baixar a rampla de fronte ao sentido do
descenso, iso si, o mastro á súa inclinación máxima cara atrás.
• Débese circular a baixa velocidade e frearase progresivamente, sen brusquidade.
Apilado e desapilado das cargas
• Para depositar a carga, primeiro débese elevar a carga co mastro vertical e de forma gradual
ata unha altura superior a uns 100 mm ao plano onde debe depositarse.
• Avanzar lentamente ata que a carga atópese encima do emprazamento da pila e a
continuación fréase o equipo.
• Depositar lentamente a carga no lugar de apilado, asegurándose da verticalidad e
servíndose se fixese falta da inclinación adiante.
• Para retirar a carga, é conveniente aproximarse a unha velocidade moderada ata o punto
onde se ache apilada.
45
• Frear a máquina e avanzar o mastro cara adiante. Situar o extremo da pinza baixo a carga.
• Liberar o freo e avanzar lentamente.
• Unha vez a carga está na súa totalidade sobre a pinza retraer o mastro. Dar marcha atrás ata
situarse fóra do andel.
• Cando se trata de cargar ou descargar nun andel de paletización , a manipulación das
paletas realizarase co mastro vertical.
Traballos en peiraos de carga e descarga de camións e containers
• As carretillas deben poder circular polo peirao a máis de 50 cm do bordo. Esta é unha
distancia de seguridade.
• Antes de entrar nun camión remolque ou vagón debe comprobarse que os freos deste
foron aplicados e ródalas calzadas para impedir calquera movemento.
• Verificar o estado das pontes móbiles de carga e a súa boa colocación. A ponte de carga
deben apoiarse polo menos 5 cm. sobre o peirao e sobre a plataforma do camión.
• Observar se a ponte de acceso e o camión poden soportar o peso da carretilla e da carga.
• Verificar a altura da carga antes de entrar na caixa do camión. Conducir á mínima velocidade
e en liña recta.
46
• Dispor na carretilla de dispositivos acústicos ou luminosos (claxon, girofaro) para alertar, ao
persoal que carga o vehículo, da súa
proximidade.
IMPORTANTE: Non entrar nunca nunha
ponte de carga sen comprobar antes
todo isto.
11. MANTEMENTO PREVENTIVO DA CARRETILLA
11.1 A COMPROBACIÓN DIARIA
Por que unha comprobación diaria?
Porque para desenvolver o traballo coa calidade e seguridade requirida a carretilla debe funcionar
correctamente.
Quen a realiza?
O condutor é o reponsable de comprobar todos os días a carretilla elevadora, tomando notas das
súas observacións.
Cando facer a revisión diaria?
• Ao empezar a quenda de traballo.
• Tras os descansos, sobre todo se se cre que alguén a puido
47
utilizar.
• Despois da utilización por unha persoa que non pertence ao equipo habitual.
• Cando, ao comezar a traballar con ela, obsérvase algo estraño no seu funcionamento.
Que elementos revísanse?
Niveis:
• A carga das baterías ou o nivel do depósito de combustible. A auga de refrixeración do
motor, se é unha carretilla térmica.
Funcionamento en baleiro:
• O bo estado dos freos.
• A ausencia de aceite hidráulico baixo a carretilla.
• O funcionamento suave do acelerador. A eficacia do freo de man.
• O bo estado das cadeas de sujeción. O aceite motor e o aceite hidráulico.
• O movemento suave do volante, comprobando a folgura. O desgaste das rodas.
• A integridade e simetría das pinzas respecto ao eixo.
• O estado do taboleiro portahorquillas e dos elementos mecánicos do mastro.
• O funcionamento suave e o movemento constante de cada circuíto hidráulico (ata a súa
máxima extensión en ambos os sentidos) e dos seus elementos mecánicos.
• O funcionamento da luz intermitente e da sirena de marcha atrás. O correcto
funcionamento do pulsador de home morto, se a carretilla lévao.
• O claxon.
48
Anomalías máis frecuentes:
• Goteos ou fugas de aceite, combustible ou outros fluídos. Deterioración do illamento
eléctrico das mangueiras. Alteración das terminais das baterías.
• Perda de aire en rodas con pneumáticos inchables. Desgaste das rodas.
• Deformación das pinzas.
• Alteración da simetría das pinzas respecto ao eixo.
• Deterioración física do taboleiro portahorquillas e dos elementos mecánicos do mastro.
Se a máquina presenta algunha anomalía:
• Non utilizala.
• Reparala se se está autorizado para iso; se non,
comunicalo á persoa responsable.
Revisións periódicas de mantemento
Por que se realizan?
Porque hai elementos e anomalías dos mesmos que necesitan unha inspección detallada e
minuciosa por parte de alguén cuns coñecementos especiais.
49
Quen as realiza?
Empresas especializadas ou persoas formadas e autorizadas para iso pola empresa. As operacións
efectuadas deberán anotarse na ficha de mantemento da carretilla.
Cando se realizan?
Realízanse cando indica o máis esixente dos seguintes criterios:
• O indicado polo fabricante.
• O indicado pola experiencia acumulada na propia Empresa.
• O que figure nas normas internas da Empresa.
Que elementos revísanse?
Nas revisións periódicas de mantemento, revísanse os seguintes elementos:
• Os indicados nos manuais de mantemento das carretillas elevadoras.
• Os recolleitos nas normas internas da Empresa.
• Os que a práctica nos di que son elementos que sempre se deben revisar.
• O pórtico de seguridade.
O mantemento do pórtico de seguridade
• Non ten puntos de óxido.
• Mantense fortemente amarrado ao chásis da máquina. As soldaduras non teñen fisuras ou
roturas.
• As deformacións presentes non afectan á súa resistencia.
• Mantense a visión para a recollida e depósito de cargas en altura.
50
12. SINAIS E SÍMBOLOS
Trátase dunha sinalización que, referida a un obxecto, actividade ou situación determinadas,
proporcione unha indicación ou unha obrigación relativa á seguridade ou a saúde no traballo
mediante un sinal en forma de panel, unha cor, un sinal luminoso ou acústico, unha comunicación
verbal ou un sinal gestual, segundo proceda.
Os sinais de seguridade poden significar o seguinte:
• Sinal de prohibición: un sinal que prohibe un comportamento susceptible de provocar un
perigo.
• Sinal de advertencia ou perigo: un sinal que advirte dun risco ou perigo.
• Sinal de obrigación: un sinal que obriga a un comportamento determinado.
• Sinal de salvamento ou de socorro: un sinal que proporciona indicacións relativas ás saídas
de socorro, aos primeiros auxilios ou aos dispositivos de salvamento.
Os sinais poden estar indicadas en forma de panel:
• Un sinal que, pola combinación dunha forma xeométrica, de cores e dun símbolo ou
pictograma, proporciona unha determinada información, cuxa visibilidade está asegurada
por unha iluminación de suficiente intensidade.
• Cor de seguridade: unha cor ao que se atribúe unha significación determinada en relación
coa seguridade e saúde no traballo. Vermello para perigo e prohibición, azul para
información ou obrigatoriedade, verde para emerxencia e amarelo para advertencia
• Símbolo ou pictograma: unha imaxe que describe unha situación ou obriga a un
comportamento determinado, utilizada sobre un sinal en forma de panel ou sobre unha
superficie luminosa.
• Sinal luminoso: un sinal emitido por medio dun dispositivo formado por materiais
transparentes ou translúcidos, iluminados desde atrás ou desde o interior, de tal maneira
que apareza por si mesma como unha superficie luminosa
• Sinal acústico: un sinal sonoro codificada, emitida e difundida por medio dun dispositivo
51
apropiado, sen intervención de voz humana ou sintética.
• Comunicación verbal: unha mensaxe verbal predeterminado, no que se utiliza voz humana
ou sintética.
• Sinal gestual: un movemento ou disposición dos brazos ou das mans en forma codificada
para guiar ás persoas que estean a realizar manobras que constitúan un risco ou perigo para
os traballadores.
Exemplos de sinalización
Prohibido levar pasaxeiro en carretilla
Prohibido o acceso montado en carretilla elevadora
52
Obrigación de pasar por este punto Perigo. Zona de paso de carretillas

montado nunha carretilla
Pictogramas sobre características químicas e físicas da mercadoría. Estándar internacional.
53
Precaucións á hora de manipular a mercadoría. Estándar internacional.
54

Carretilla Elevadora

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Carretilla Elevadora

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Carretilla Elevadora

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OPERADOR/A DE CARRETILLA ELEVADORA

2. MARCO LEGAL ...................................................................................................................... 3

3. A CARRETILLA ELEVADORA ................................................................................................ 8

5. A ESTABILIDADE DA CARRETILLA E DA CARGA ............................................................ 21

6. RISCOS DA CARRETILLA E A SÚA PREVENCIÓN ............................................................ 24

7. LUGARES DE TRABALLO .................................................................................................... 29

9. DISPOSITIVOS DE SEGURIDADE MÁIS IMPORTANTES ................................................ 34

10. REGRAS DE UTILIZACIÓN E CIRCULACIÓN .................................................................... 38

11. MANTEMENTO PREVENTIVO DA CARRETILLA .............................................................. 47

12. SINAIS E SÍMBOLOS ........................................................................................................... 51

corresponden ao equipo, á carga, ao medio e ao operador.

utilización da carretilla elevadora.

garantir unha formación e información o máis axustada á realidade do día a día.

2.1 UNHA ADECUACIÓN AO SISTEMA EUROPEO

delimitase cousas tan importantes como as características construtivas da carretilla ou os requirimentos

directivas deste ente supranacional.

de seguridade que deben reunir as carretillas elevadoras.

saúde para a utilización polos traballadores dos equipos de traballo.

Norma UNE 58 Norma UNE 58 Norma UNE 58

2.2 DEREITOS E OBRIGACIÓNS DE TRABALLADORES E EMPRESARIOS

seu servizo en todos os aspectos relacionados co traballo.

polo empresario a partir dunha avaliación inicial dos riscos.

adecuadas para que a utilización do equipo quede reservada ao persoal formado.

evacuación dos traballadores.

• Ser informados e formados en materia preventiva.

• Ser consultados e participar nas cuestións relacionadas coa prevención de riscos.

• Paralizar a actividade en caso de risco grave e inminente.

• Usar adecuadamente as máquinas, aparellos, ferramentas, sustancias perigosas, equipos

• Utilizar correctamente os medios e equipos de protección facilitados polo empresario.

• Non pór fóra de funcionamento e utilizar correctamente os dispositivos de seguridade

das máquinas, aparellos, ferramentas, instalacións, etc.

• Informar de inmediato aos seus superiores e aos traballadores designados nas

actividades preventivas, ou ao servizo de prevención, acerca de calquera situación que, ao

seu xuízo, entrañe risco para a seguridade e a saúde dos traballadores.

• Contribuír ao cumprimento das obrigacións establecidas pola autoridade competente co

fin de protexer a seguridade e a saúde dos traballadores.

• O incumprimento polos traballadores das obrigacións en materia de prevención de riscos

laborais terá a consideración de incumprimento laboral aos efectos previstos no artigo

58.1 do Estatuto dos Traballadores.

2.3 REGULAMENTOS QUE DESENVOLVEN A LEI 31/1995

básico de garantías e responsabilidades preciso para establecer un

concretan os aspectos máis técnicos das medidas preventivas.

É conveniente ter presente, traballando con carretillas elevadoras, a seguinte relación de

• Real Decreto 485/1997 sobre disposicións mínimas en materia de sinalización de

seguridade e saúde no traballo.

• Real Decreto 486/1997 disposicións mínimas de seguridade e saúde nos lugares de

• Real Decreto 487/1997 sobre disposicións mínimas de seguridade e saúde relativas á

• Real Decreto 773/1997 sobre disposicións mínimas de seguridade e saúde para a

utilización polos traballadores de equipos de protección individual.

• Real Decreto 1215/1997 sobre disposicións mínimas de seguridade e saúde para a

utilización polos traballadores dos equipos de traballo.

• Real Decreto 1435/1992 polo que se ditan as disposicións de aplicación da Directiva do

Consello 89/392/CEE, relativo á aproximación das lexislacións dos Estados membros

disposicións de aplicación da Directiva do Consello 89/392/CEE, sobre máquinas.

2.4 UTILIZACIÓN DE EQUIPOS DE TRABALLO (R.D. 1215/97)

1215/1997, de 18 de xullo, polo que se establecen as disposicións mínimas de seguridade e saúde

para a utilización polos traballadores dos equipos de traballo. Resaltando:

• A condución de equipos de traballo automotores debe estar reservada aos traballadores