LIONGO MITOLOHIYA MULA SA KENYA

(isinalin sa filipino ni Roderic P. Urgelles)

LIONGO - pinaka mahusay na makata sa kanilang lugar.

- mataas at malakas tulad ng higante
- hindi nasusugatan ng anumang armas
- kung siya’y tamaan ng karayom sa kaniyang pusod ay mamatay siya.
- hari siya ng ozi at ugnawa sa tana delta, at shangha sa faza o isla ng pate.
- nanirahan siya sa WATWA kasama ang mga tao sa kagubatan.
- nag sanay sa paghawak ng busog at palaso
- nagkaanak ng isang lalaki na nagtraydor at pumatay sa kanya.

MBWASHO – ina ni liongo, si liongo at siya lamang ang nakakaalam sa kahinaan nito.
HARING AHMAD - Siya ang pinsan ni Liongo at hinirang na bagong hari ng Pate.
- unang namuno sa islam.
- nais niya mawala si liongo

MATRILINEAR – pamamahala ng mga kababaihan.

PATRILINEAR – pamamahala ng kalalakihan,

MASHYA AT MASHYANA (mito ng pagkakalikha) PERSIYA

AHURA MAZDA – dakilang diyos
AHRIMAN MAINYU - espirito ng masasama
- naghangad na wasakin ang lahat na nilikha ni Ahura Ohrmuzd

AHURA OHRMUZ – inisip na patayin si Gayomard kaya nagpadala siya ng DEMONESA sa katauhan ni JEH
- pinadala siya ni ahura ohrmuz para patayin si gayomard
- nagtagumpay siya sa pagpatay kay GAYOMARD
- nabihag ng buwan na si MAH

MASHYA AT MASHYANA – galing sa binhi ni gayomard bago siya namatay ay lumago at mula sa kaniyang bangkay ay may
tumubong isang puno na pinagmulan ng lahat ng may buhay na halaman.
- tumulong sa pakikipaglaban kay arihman mainyu
- nagkaroon ng anak na TIG-15 KAMBAL

Ang mga tauhang itinampok sa kwentong “Maaaring Lumipad ang Tao” ay sina:

Sarah – na isang magbubukid na may dala-dalang sanggol na anak sa kanyang likuran.

Toby – na isang matandang lalaki na siyang tumulong upang mapalaya ang mga tao.

Ang tagapagbantay – na siyang humihigit ng latigo sa mga magbubukid na nakikita niyang mabagal kumilos.

Ang mga magbubukid – na kapwa pinalaya at naghihintay pa ng takdang panahon ng paglaya sa tulong ni Toby.
Epiko - tulang pasalaysay na nagsasaad ng kabayanihan ng pangunahing tauhan na nagtataglay ng katangiang nakahihigit sa
karaniwang tao na kadalasan siya’y buhat sa lipi ng mga diyos o diyosa.

mitolohiya 

 ay isang anyo ng panitikan na nakapalibot sa relihiyon o tradisyonal na kultura. Sa mga librong ito, tipo na ang protagonist o
main character ay isang diyos, diyosa, o anak ng isang diyos. Maraming elemento tulad ng mahika, nilalang, at mahiwagang
mga lugar. 

pagsasalin-wika

 ay proseso ng paghahanap o pagpapaunawa ng pinakamalapit o katumbas na kahulugan ng isang mensahe ng isang wika
mula sa ibang wika.

Pagsisidhi ng damdamin

 pagpapahayag ng saloobin o emosyon sa paraang papataas na antas nito

halimbawa:

1. inis > asar > galit > poot

2. paghanga > pagsinta > pagliyag > pagmamahal
3. pagkagalit > pagkamuhi > pagkasuklam
4. nasisiyahan > natutuwa > masaya
5. pangamba > kaba > takot

kasanayang komunikatibo

1. gramatikal - sangkap kung saan nagbibigay kakayanan sa nasasalita kung paano bigkasin sa wstong kaayusan ang mga salita.

2. Sosyo-lingguwistik- Magagamit nang nagsasalita ang kalawakan ng kanyang vocabulary at ang pagpili ng salitang naangkop sa
sitwasyon

3. Diskorsal - Nagbibigay kakayahang ng nagsasalita na ipalawak ang mensahe upang mabigyan ng wastong interpretasyon ang
salita

4. Strategic - Nagagamit ng nagsasalita ang mga berbal na pananalita upang wasto niyang maipahayag ang kanyang mensahe

Si Mullah Nasreddin ay isang pilosopo

anekdota

 ay isang simpleng kwento na karaniwang naglalaman ng isang nakakatawang kaganapan o kawili-wiling pangyayari na
tumatalakay sa mga kilalang personalidad o sitwasyon sa buhay ng tao.
 Ito ay may layuning magpatawa, magbigay ng aral o mensahe, o makapagdulot ng kasiglahan sa mga tagapakinig o
mambabasa. Ito ay maaaring totoo o kathang-isip ngunit kadalasang may kabuluhan sa kulturang pinagmumulan nito. 

Ama ng komiks - José Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda

ELEMENTO NG TULA

1. Anyo - Ang anyo ay tumutukoy sa kunbg paano isinulat ang isang tula. Ang tula ay nagtataglay ng apat na anyo.

A. Malayang Taludturan
- Ang malayang taludturan ay walang sinusunod na tugma, sukat, o anyo. Nakabase ito sa karaniwang nais ng isang manunulat.
Karaniwang nasa anyong malayang taludturan ang mga tulang isinulat ni Alejandro Abadilla.

B. Tradisyunal
- Ang tradisyunal na anyo ng isang tula ay may sukat, tugma, at mga matatalinhagang salita. Nasa anyong tradisyunal ang ilan sa mga
halimbawa ng tula na isinulat ni Dr. Jose Rizal. Isa sa mga ito ay ang tula na pinamagatang, “Isang Alaala ng Aking Bayan.”

C. May Sukat Na Walang Tugma

- Ang anyo ng tula na may sukat na walang tugma ay tumutukoy sa mga tulang may tiyak na bilang ng pantig, subalit, ang mga huling
pantig ay hindi magkakatugma o hindi magkakasintunog.

D. Walang Sukat Na May Tugma

- Ang anyo ng tula na walang sukat na may tugma ay tumutukoy sa mga tulang walang tiyak na bilang ang pantig sa bawat taludtod,
subalit, ang mga huling pantig ay magkakatugma o magkakasintunog.

2. Kariktan
- pagga,it ng mga maririkit na salita. Ang elemento ng tula na ito ay nagtataglay ng mga salitang umaakit o pumupukaw sa damdamin
ng mga mambabasa.

3. Persona
-- Ang elemento ng tula na persona ay tumutukoy sa nagsasalita sa tula. Kadalasan, iisa lang ang persona at ang makata. Pwede rin
namang magkaiba ang kasarian ng makata at persona. Kung minsan ang persona ay maaaring isang bata, pusa, matanda, o iba pang
nilalang.

4. Saknong
- Ang saknong ay siyang tumutukoy sa grupo ng mga taludtod ng tula. Maaari itong magsimula sa dalawa o higit pang taludtod sa
isang tula.

2 linya – couplet 3 linya – tercet 4 linya – quatrain 5 linya – quintet 6 linya – sestet 7 linya – septet 8 linya – octave

5. Sukat
- Ang sukat ay tumutukoy sa bilang ng pantig ng tula sa bawat taludtod. Karaniwan itong may sukat na waluhan, labing-dalawahan,
at labing-animan na pantig.

Mga Uri Ng Sukat

1. Wawaluhin – may 8 na pantig

2. Labindalawahin – may 12 na pantig
3. Lalabing-animin – may 16 na pantig
4. Lalabing-waluhin – may 18 na pantig

6. Talinhaga
- Ang talinhaga na elemento ng tula ay tumutukoy sa paggamit ng matatalinhagag salita at tayutay. Hindi direct

7. Tono o Indayog
- Ang tono o indayog ay tumutukoy sa paraan ng pagbigkas ng bawat taludtod ng tula. Karaniwan itong pataas o pababa.

8. Tugma
- Ang tugma ay tumutukoy sa pagbigkas o pagkakasintunog ng mga huling pantig ng mga salita sa bawat taludtod ng tula.
Nakatutulong ito sa magandang pagbasa ng tula. Karaniwan din itong nagbibigay sa tula ng angkin nitong himig o indayog.

Mga Uri Ng Tugma

A. Tugmang Ganap - huling pantig ng salita sa bawat taludtod na nagtatapos sa patinig.

B. Tugmang Di-ganap - huling pantig ng salita sa bawat taludtod na nagtatapos sa katinig.

Tauhan

Ang mga tauhang itinampok sa kuwentong “Ang Alaga” ay sina:

1. Kibuka - na isang retiradong indibidwal na nag-alaga ng isang biik na sa unang pagkakataon ay hindi niya gusto subalit ng naglaon
ay napamahal na rin siya.
2. Apo ni Kibuka - na siyang nagbigay ng biik sakanya upang alagaan.

Tagpuan

1. Kalsada o daan – kung saan nagana pang aksidenteng kinasangkutan ni Kibuka at ng kanyang baboy na alaga

Mga pahayag na nagsasaad ng opinion:

 Nais nitong ipahiwatig ang ipapahayag ng ating kausap o ng mambabasa

1. sa palagay ko…
2. ipinahihiwatig sa kaniyang sinabi…
3. batay sa aking paniniwala…
4. sa tingin ko…
5. maaaring…
6. baka…
7. siguro…