PHẦN I: LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI

(TỪ GIỮA THẾ KỶ XVI ĐẾN NĂM 1917)

---------------
Chương I: THỜI KỲ XÁC LẬP CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN
(TỪ GIỮA THẾ KỶ XVI ĐẾN NỬA SAU THẾ KỶ XIX)
Ngày soạn: 1/9/2022
Tuần 1 – Bài 1: NHỮNG CUỘC CÁCH MẠNG TƯ SẢN ĐẦU TIÊN
Tiết 1: I. SỰ BIẾN ĐỔI KINH TẾ XÃ HỘI TÂY ÂU THẾ KỈ XV-XVII.
CÁCH MẠNG HÀ LAN THẾ KỶ XVI
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Giúp học sinh nắm được: nguyên nhân, diễn biến, tính chất, ý nghĩa lịch sử của
C.M Hà Lan giữa thế kỷ XVI.

- Các khái niệm cơ bản trong bài, chủ yếu là khái niệm “cách mạng tư sản”.

2. Tư tưởng
- Bồi dưỡng cho học sinh nhận thức đúng đắn về vai trò của quần chúng nhân dân
trong các cuộc cách mạng.

- Nhận thấy CNTB có mặt tiến bộ, song vẫn là chế độ bóc lột thay cho chế độ
phong kiến.

3. Kỹ năng
- Rèn kỹ năng sử dụng bản đồ, tranh ảnh.

- Kỹ năng độc lập suy nghĩ.

B. CHUẨN BỊ
- Bản đồ thế giới.

- Vẽ, phóng to các lược đồ trong SGK.

C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP

1. Kiểm tra: Sách vở, đồ dùng.
2. Dạy và học bài mới
- GV nhắc lại những kiến thức đã học ở lớp 7.
- Trong lòng chế độ phong kiến suy yếu đã nảy sinh và bước đầu phát triển nền sản xuất của chủ
nghĩa tư bản. Mâu thuẫn ngày càng tăng giữa PK – TS và các tầng lớp khác --> CM sẽ nổ ra.

1. Nền sản xuất mới ra đời

- Thời gian: thế kỉ XV
H1: Thế kỷ XV nền kinh tế Tây Âu có gì thay - Sự thay đổi:
đổi? + Xuất hiện nhiều xưởng… thuê
mướn nhân công
+Các thành thị trở thành trung tâm
sản xuất và buôn bán
+ Xuất hiện ngân hàng…
GV: phân tích làm rõ sự thay đổi so thời PK
H2: Trong xã hội có sự thay đổi gì? - Thay đổi về xã hội:
+Xuất hiện giai cấp tư sản và vô
GV phân tích : sản
+ Thành phần xuất thân
+Tiềm lực kinh tế
+Quan hệ hai giai cấp trong giai đoạn
đầu( đồng minh) + Mâu thuẫn giữa chế độ PK với
tư sản và các tầng lớp khác không
thể điều hòa=> Chiến tranh
2. Cách mạng Hà Lan thế kỷ 16

- Giới thiệu về Nê đéc lan: thuộc Hà Lan và

Bỉ ngày nay. Đây là vùng đất thấp hơn mực
nước biển. a. Hoàn cảnh
H1: Đầu thế kỷ XVI, vùng đất Nêđéclan có - Đầu thế kỷ 16: kinh tế TBCN
đặc điểm gì nổi bật? phát triển nhất Tây Âu.

H2: Biểu hiện nền sản xuất mới như thế nào?
- Sản xuất hàng hóa phát triển.
- Mở rộng sản xuất, buôn bán nhiều nơi.
- Các xưởng thuê nhân công. - Bị Tây Ban Nha thống trị từ thế
- Quan hệ chủ - thợ (trước là thợ cả - thợ kỷ 12, ngăn cản kinh tế phát triển.
bạn).

H2: Mâu thuẫn trong xã hội Nêđéclan?

Nhiệm vụ?
- Mâu thuẫn: PK – TS và nhân dân lao động.
TBN – nhân dân Nêđéclan.
- Nhiệm vụ: Đánh đổ vương triều TBN, lật b. Diễn biến
đổ PK mở đường cho KTTB phát triển, đưa
giai cấp tư sản nên nắm quyền. - Tháng 8-1566, nhân dân nổi dậy
bị đàn áp…
H3: Tóm tắt diễn biến chính của cuộc Cách - 1581 lập cộng hòa Hà Lan.
mạng? - 1648 TBN công nhận nền độc
- GV nhấn về kết quả ngoại giao => thắng lợi lập của Hà Lan (thủ đô
không dễ dàng. Amxtecđam).
+ Còn thời gian đọc cho HS nghe về cuộc
đấu tranh của nhân dân Nêđéclan thế kỷ 16
(Tư liệu LS8-tr 5) c. Ý Nghĩa
+ Khái niệm Cộng hòa: Là thể chính trị ở
một nước không có vua, đứng đầu là nhà - Mở đường cho CNTB phát triển;
nước do đại biểu nhân dân bầu ra cầm quyền xác lập sự thống trị của tư sản; mở
bằng phổ thông đầu phiếu hoặc một số người đầu thời kỳ cận đại.
đại diện.
H4: Vì sao cách mạng Hà Lan được coi là
cuộc CMTS đầu tiên trên thế giới?
- Nó đánh đổ chế độ phong kiến, xây dựng
một xã hội mới tiến bộ hơn.
+ Hướng dẫn HS cách tìm tính chất: Trả
lời “Ai lãnh đạo? Mục đích? Kết quả?”
==> Tính chất: Là cuộc CMTS đầu tiên trên
thế giới diễn ra dưới hình thức một cuộc đấu
tranh GPDT (lật đổ PK, ngoại bang; do tư
sản lãnh đạo…)
3. Sơ kết bài học
- Đối lập giữa chế độ phong kiến với sự phát triển của sản xuất tư bản chủ nghĩa
dẫn tới những cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu là cách mạng Hà Lan.

- Thắng lợi của CM Hà Lan mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử.

4. Hướng dẫn về nhà

a. Bài cũ
- Học bài, trả lời câu hỏi cuối bài.

- Lập bảng so sánh sự khác nhau giữa nền sản xuất PK với nền sản xuất TBCN.

b. Chuẩn bị bài mới

- Tìm hiểu về nguyên nhân, diễn biến, tính chất, ý nghĩa lịch sử của CM Anh giữa
thế kỷ XVII.

- Tìm hiểu về khái niệm “quý tộc mới”; vai trò quý tộc mới trong cách mạng nước
Anh.

- Tìm hiểu về khái niệm “quân chủ lập hiến”; vai trò nhà vua và tư sản trong chế
độ này.
- Vẽ sơ đồ sự phát triển của cách mạng tư sản Anh.

- Đọc thêm phần 2: Tiến trình cách mạng Anh.

------------------------------------------------------------

Ngày soạn: 4/9/2022

Tuần 1 – Bài 1: NHỮNG CUỘC CÁCH MẠNG TƯ SẢN ĐẦU TIÊN
Tiết 2: II. CÁCH MẠNG ANH THẾ KỶ XVII
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Giúp học sinh nắm được: nguyên nhân, diễn biến, tính chất, ý nghĩa lịch sử của
C.M Anh giữa thế kỷ XVII.

- Củng cố các khái niệm cơ bản trong bài, chủ yếu là khái niệm “cách mạng tư
sản”.

2. Tư tưởng
- Bồi dưỡng cho học sinh nhận thức đúng đắn về vai trò của quần chúng nhân dân
trong các cuộc cách mạng.

- Nhận thấy CNTB có mặt tiến bộ, song vẫn là chế độ bóc lột thay cho chế độ
phong kiến.

3. Kỹ năng
- Rèn kỹ năng sử dụng bản đồ, tranh ảnh.

- Kỹ năng độc lập suy nghĩ.

B. CHUẨN BỊ
- Bản đồ thế giới.

- Vẽ, phóng to các lược đồ trong SGK.

C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP

1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
3. Dạy và học bài mới
Bản đồ thế giới: Giới thiệu vị trí nước Anh. 1.Sự phát triển của CNTB ở
H1: Vị trí nước Anh có thuận lợi cho việc phát Anh
triển ngành kinh tế nào?
- Ngoại thương.
H2: Biểu hiện sự phát triển CNTB ở Anh như
thế nào?
a. Kinh tế
- Nhiều công trường thủ công ra
đời có thuê nhân công.
- Nhiều trung tâm lớn về công
- Dùng số liệu SGK chứng minh sự phát triển nghiệp, thương mại, tài chính
KTTBCN. được hình thành (tiêu biểu là
+ Công ti Đông Ấn Độ thành lập 1600, có Luân Đôn).
nhiều thương điếm ở Xurát, Mađrát, Bengan
(Ấn Độ); cạnh tranh kịch liệt với thương nhân
Hà Lan, Pháp.
H3: Nguyên nhân làm cho kinh tế TBCN phát
triển mạnh ở nước Anh?
- Vị trí thuận lợi…
- Ứng dụng thành tựu KHKT vào sản xuất.
- Hình thức tổ chức lao động hợp lý…
=> Minh họa: làm kim khâu --> dây chuyền --
> nâng cao năng suất…
H4: Quan hệ sản xuất TBCN tác động tới nông
thôn nước Anh như thế nào?

- Tại nông thôn: Số động địa

H5: Hệ quả sự phát triển quan hệ sản xuất
TBCN ở nước Anh?
H6: Vì sao nông dân phải rời bỏ quê hương đi
nơi khác kiếm sống?
- Do địa chủ rào đất cướp ruộng (cừu ăn thịt
người).
H7: Thế nào là quý tộc mới?
- Là bộ phận quý tộc Anh kinh doanh theo
hướng TBCN, đuổi tá điền đi, biến ruộng đất
thành đồng cỏ, thuê nhân công nuôi cừu, lấy
lông cung cấp ra thị trường.
Nhóm: Vai trò quý tộc mới với cách mạng?
chủ là quý tộc vừa và nhỏ đuổi
tá điền, thuê nhân công nuôi
cừu… => NN PK chuyển sang
NN TBCN.
b. Xã hội
+ Làm biến đổi thành phần xã
hội.
- Xuất hiện tầng lớp quý tộc
mới, tư sản.
- Nông dân trở nên nghèo khổ
phải đi nơi khác làm thuê, trở
thành vô sản.
- Có quyền lợi kinh tế gắn với tư sản --> muốn
xóa bỏ sự cản trở của chế độ PK.
- Có quyền lợi chính trị gắn với PK --> vừa
tham gia lãnh đạo CM, vừa tìm cách hạn chế
CM cho phù hợp lợi ích của mình.
==> Mang tính chất hai mặt, không thể tiến
hành CM triệt để.

H1: Sự kiện chính Cách mạng Anh?

+ Mâu thuẫn xã hội dâng cao,
bùng nổ cách mạng.

H3: Sau khi Sáclơ I bị xử tử, tại sao CM Anh

chưa chấm dứt?
2. Tiến trình cách mạng
Giai đoạn - Quân đội nhà vua và
H4: Nêu sự kiện 12-1648? Vì sao nước Anh
1: 1642- quân quốc hội nội
thiết lập chế độ quân chủ lập hiến?
1648 chiến
H1: Tại sao CMTS Anh lại là một cuộc CMTS
- 1648: quân nhà vua
không triệt để, còn nhiều hạn chế?
bị đánh bại
- Lãnh đạo là quý tộc mới và tư sản -> nhiều
Giai đoạn -1649 vua bị xử tử,
tàn dư PK bị xóa bỏ.
2: 1649- Anh là nước cộng hòa
- Nông dân không có ruộng đất  tiếp tục bị 1688
- 12/1688, thiết lập chế
đẩy tới chỗ phá sản hoàn toàn.
độ quân chủ lập hiến
H2: Hình thức CMTS Anh?
3. Ý nghĩa lịch sử
- Nội chiến.
H3: CMTS Anh có ý nghĩa lịch sử như thế
nào?

- CM mở đường cho CNTB phát

triển mạnh mẽ hơn, đem lại
thắng lợi cho giai cấp tư sản và
quý tộc mới.
=> Là cuộc CMTS thứ hai trên
thế giới, nhưng cuộc CMTS đầu
tiên có ý nghĩa to lớn với quá
trình hình thành CNTB châu Âu
và thế giới.
4. Sơ kết bài học
Sau CM Hà Lan, mặc dù còn nhiều hạn chế song CMTS Anh thế kỷ XVII là một
sự kiện quan trọng trong lịch sử châu Âu và thế giới, mở đường cho CNTB phát
triển, mở đầu thời kỳ cận đại.

5. Hướng dẫn về nhà

a. Học bài cũ

- Vẽ sơ đồ thể hiện sự phát triển của cách mạng Anh.

- Vai trò nông dân trong CMTS Anh.

b. Chuẩn bị bài mới

- Tìm hiểu về nguyên nhân, diễn biến, tính chất, ý nghĩa lịch sử của chiến tranh
giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ.

- Tìm hiểu tính chất nhà nước tư sản Mỹ.

- Tìm hiểu bản chất của cách mạng tư sản Mỹ nói riêng, các cuộc CMTS nói
chung.

- Tìm tư liệu về Gioocgiơ Oasinhtơn, bản Tuyên ngôn độc lập của Mỹ.

- Tìm tư liệu về những người soạn thảo ra Tuyên ngôn và Hiến pháp của Hoa Kỳ.

- Đọc thêm phần 2: Diễn biến chiến tranh.

- Vẽ sơ đồ về sự phát triển của cách mạng Mỹ.