Machine Translated by Google

21 BUNT
AGIS, 333–331 pne
Michaela Whitby'ego

Agis III zastąpił swojego ojca, Archidamusa, jako król po jego śmierci w
południowych Włoszech w 338 r. (Patrz rozdział 20: Grecy we Włoszech, 342–303
pne). Stanął przed tradycyjnymi problemami spartańskiego przywódcy: jak
zrównoważyć odwieczną ambicję bycia przywódcą w greckim świecie z realiami
poważnie ograniczonych zasobów, zwłaszcza siły roboczej, oraz obecnością
podejrzanych sąsiadów na Peloponezie którzy szukaliby zewnętrznego wsparcia
przy jakichkolwiek oznakach spartańskiego renesansu. Sparta nie brała udziału w
antymacedońskiej koalicji pod Chaeronea, ale również nie przystała na prośbę
Filipa, aby przystąpiła do jego antyperskiego sojuszu, Ligi Korynckiej, rzekomo
na tej podstawie, że Spartanie byli przyzwyczajeni raczej do dowodzenia niż
dowodzenia. podążanie za innymi; w rzeczywistości udział był niemożliwy,
ponieważ wymóg uznania status quo na Peloponezie uniemożliwiłby Spartanom
odzyskanie utraconych terytoriów w Mesenii. Z perspektywy Macedonii obecność
Sparty poza ligą zachęciłaby inne państwa do bardziej entuzjastycznego wspierania jej.
Tak więc Sparta była oczywistym punktem kontaktowym dla Persów, gdy
zaczęli szukać greckich sojuszników, aby przysporzyć Aleksandrowi kłopotów w
Europie i odwrócić jego uwagę od dalszych podbojów w Azji. W 333 roku Agis był
w trakcie angażowania się w sprawę perską: po bitwie pod Issos w listopadzie
Aleksander znalazł spartańską ambasadę w Damaszku oczekującą na powrót
Dariusza wraz z wysłannikami z Aten i Teb, podczas gdy sam Agis popłynął do
spotkać się z perskimi dowódcami marynarki wojennej, Farnabazosem i
Autofradatesem, w Sifnos, gdzie otrzymali zgubne wieści od Issusa. Pomimo tego
niepowodzenia wydaje się, że Agis posunął się za daleko w opozycji do Macedonii,
aby się wycofać. Otrzymał 30 talentów i 10 statków od Persów (Arr. Anab. 2.13),
którzy teraz wycofali się do Azji Mniejszej, aby umocnić tam swoją kontrolę, i
wysłał je do swojego brata Agesilausa, który gromadził najemników w Taenarum,
odległym skalistym południowym krańca Peloponezu z poleceniem udania się na Kretę.

Encyklopedia starożytnych bitew, wydanie pierwsze. Pod redakcją Michaela Whitby'ego i Harry'ego Sidebottoma.
© 2017 John Wiley & Sons Ltd. Opublikowane w 2017 r. przez John Wiley & Sons Ltd.
Machine Translated by Google

2 Epoka macedońska i powstanie Rzymu

Antymacedońskie machinacje Sparty były kontynuowane w 332 r. Wraz z udaną

kampanią na Krecie, w której brał udział sam Agis, być może po śmierci Agesilausa.
Grecy, którzy ocaleli z sił Dariusza pod Issos, w liczbie około 8000, uciekli przez
Cypr i dołączyli teraz do Agis, a niedobitki perskiej floty na Morzu Egejskim również
współpracowały z takim sukcesem, że Antipater, regent Aleksandra w Macedonii,
został zmuszony do wysłania pomoc przeciwnikom Sparty na Krecie. Pod koniec
roku Aleksander zdecydował, że konieczne są dalsze działania i polecił
Amfoterusowi, który zneutralizował perskie zagrożenie morskie na Morzu Egejskim,
aby wziął 100 statków w celu przywrócenia porządku na Krecie, a następnie
prawdopodobnie udał się na Peloponez z ta sama intencja.
W 331 okolicznościach zachęcił Agisa do otwartego buntu. W Macedonii zasoby
wojskowe dostępne dla Antypatera zostały wyczerpane przez wysłanie 15 000
posiłków do Aleksandra, w tym 6 000 Macedończyków, a Anti pater musiał wtedy
zabrać wszystkie pozostałe siły do Tracji, aby stłumić tam bunt. Agis wycofał teraz
swoje siły z Krety i zdołał zadać klęskę macedońskiemu dowódcy Korragusowi,
który prawdopodobnie dowodził garnizonem w Koryncie. Ten sukces skłonił inne
państwa do przyłączenia się do Agis, a Sparta otrzymała teraz wsparcie Elis, Ligi
Achajskiej z wyjątkiem Pallene i wszystkich arkadyjskich miast z wyjątkiem
Megalopolis; bezskutecznie próbowano przyciągnąć Ateńczyków. Aleksander mógł
śledzić wydarzenia w Lewancie, ale jeśli tak, wieści o zamieszkach w Grecji nie
odwiodły go od marszu w głąb lądu, by stawić czoła Dariuszowi pod Gaugamelą.

Megalopolis (331)1

Pod koniec 331 r. Antypaterowi udało się zakończyć zamieszki w Tracji i był gotowy
do marszu na południe z bardzo liczną armią, która mogła liczyć nawet 40 000.
Agis oblegał Megalopolis, miasto założone przez Epami nondas pokolenie
wcześniej jako bastion przeciwko odrodzeniu się spartańskiej potęgi i przeszkodę
w jakimkolwiek ruchu przeciwko Mesenii. Zbliżając się do Antypatera, Agis wycofał
się na południe, w kierunku Sparty, aby zapobiec zagrożeniu miasta przez
Antypatera i zlokalizować się na bardziej wąskim polu bitwy, aby zrównoważyć ataki Macedończyk
przewaga liczebna. Oddziały Agisa walczyły dzielnie, a macedońska falanga czasami
się chwiała, być może dlatego, że składała się ze stosunkowo niewypróbowanych
żołnierzy. Sam Agis został raniony lancą w uda i musiał zostać wycofany z bitwy
przez swoich strażników. Walki trwały zaciekle, ale ostatecznie ciężar macedońskich
sił zmusił wyczerpaną armię spartańską do odwrotu, gdy jej greccy sojusznicy
zostali wyparci z ich pozycji; Agis został wyprzedzony w ucieczce i nie mogąc już
stać, zginął walcząc na kolanach. Z armii Agisa

1
Źródła: Dioda. Sic. 17.62–63; Lakoniczny. 6.1 Nowoczesna dyskusja: Bosworth (1988) 198–204.
Machine Translated by Google

Bunt Agis, 333-331 pne 3

5300 zostało zabitych i chociaż ogólne straty Antypatera mogły sięgać

nawet 3500, dalszy opór Sparty był niemożliwy.
Antypater skierował ukaranie swoich wrogów do Ligi Korynckiej, której
rada nałożyła różne kary na sojuszników Sparty zgodnie z ich entuzjazmem
dla buntu. Rada jednak zarezerwowała decyzję w sprawie Sparty dla
samego Aleksandra i zezwoliła miastu na wysłanie delegacji do Azji, aby
broniła swojej sprawy, podczas gdy Antypater nalegał na dostarczenie 50
zakładników, aby w międzyczasie zapewnić dobre zachowanie. Zanim
poselstwo spartańskie dotarło do Aleksandra w Baktrii, król był zajęty
stłumieniem buntu Sogdian, a konflikty starej Grecji wydawały się odległe. Nie ma dowodu
że wymierzył Sparcie jakąkolwiek karę poza dotkliwymi stratami, jakie poniosła w
bitwie. Sparta milczała przez resztę swojego panowania i nie uległa pokusie
przyłączenia się do walki o zrzucenie macedońskiego jarzma w wojnie lamijskiej w latach 323–322.

Odniesienie

Bosworth, AB (1988), Podbój i imperium: panowanie Aleksandra Wielkiego. Cambridge.