Professional Documents
Culture Documents
CUI Special NL
CUI Special NL
CUI Special NL
Corrossie: begrijpen en
voorkomen
Deel 1: Wat is corrosie en waartoe leidt het? De electronen welke de schil vormen kunnen we ons voor-
stellen als uiterst kleine bolletjes die om de kern cirkelen,
Deel 2: Corrosie, bescherming en isolatie, het net als planeten om de zon, hetzij met de snelheid van het
komt aan op de juiste combinatie
zuurstof of waterstof corrosie), manifesteert zich als contact, omdat ze electronen kwijt zijn en de positieve kernen zijn dan
oppervlak, put/spleet-corrosie of als plaatselijke corrosie, in overtal). Deze ionen scheiden zich af, vormen zouten, leiden
deze is het bekendste en komt ook het meeste voor, en als tot afbladderen.
2-e categorie de breuk of scheurcorrosie, deze komt veel Dit verloop laat zich eenvoudig demonstreren wanneer men
minder voor maar is veel venijniger. (onedel) bladzink met (edel) bladstaal met elkaar in contact
Beiden beginnen in het verborgene, op het atomaire niveau brengt in een zoutoplossing (afb.2); normaliter zou staal in
maar breiden zich op verschillende wijzen voort. De norm- een zulke aggressieve omgeving snel gaan roesten, maar nu
definitie is als volgt: corrosie is de reactie van een metaal- bouwt het zink af en het staal blijft blank.
element met zijn omgeving met als gevolg een meetbare Het zink werkt als "offeranode", het beschermt het staal tegen
verandering van het metaalelement welke kan leiden tot een corrosie door deze tot kathode te maken. In de warmtetech-
nadelige beinvloeding van de functie van een mechanisch niek maakt men gebruik van deze offeranodes om bijvoorbeeld
bouwdeel of een kompleet systeem. In de meeste gevallen
is de reactie er een van electrochemische aard, in enkele
gevallen kan deze echter ook van chemische of metaalp-
hysische aard zijn.
Je hebt een onedel element nodig, een anode of een ne- Afbeelding 2
gatieve lading
Een edel element oftwel een kathode of plus lading in di- ketels of voorraadvaten te beschermen. Verzinkte tanks be-
rect contact (contactcorrosie) of (minstens voor beperkte schermt men vaak met magnesium anodes daar magnesium
tijd) electrisch geleidend verbonden noch onedeler is dan zink. Gegalvaniseerd verzinkt staal wordt
alsook een waterige, en daardoor eveneens electrisch ge- zo dus niet enkel door de passieve laag zink beschermd, wan-
leidende verbinding tusen deze beiden (de electroliet) neer de zinkmantel zou worden doorbroken is er als het ware
tevens nog een offeranode als extra bescherming voorhanden.
Deze combinatie levert een electrochemisch element op (ook Maar natuurlijk enkel zolang dat er een zink offerlaag aanwe-
wel galvanisch element genoemd). Binnen deze constructie zig is. Kathodische corrosiebescherming laat zich ook op grote
vindt er een electrische stroming plaats wat betekent dat de schaal toepassen, dwz.een complete installatie wordt electro-
electronen van de anodes naar de kathodes kunnen bewe- technisch (parasitaire- stroomanode, offeranode) geladen. Bij
gen. De anode (het onedele metaal) raakt daardoor electronen schepen en off-shore installaties wordt gewerkt met over de
kwijt, het electronengas raakt als het ware verdund en verliest constructie aangebrachte offferanodes.
daardoor zijn onderlinge samenhang. Metaal atomen aan de
oppervlakte veranderen in ionen (ze worden positief geladen
kathodische spanningscorrosie.
Zuurstofcorrosie vereist luchtaanvoer en speelt zich veelal Deze zelfcorrosie door de vorming van een concentratie-ele-
af in neutrale (water) of basische (loog) omgevingen af. Zure ment treedt bijvoorbeeld op in vochtige of met vloeistoffen
zuurstofcorrosie is afhankelijk van de samenstelling van het gevulde spleten daar hier bijna altijd spraken is van concen-
chemische element ook voorstelbaar, ze staat dan met een tratieverschillen (spleetcorrosie) en ook wanneer er lokaal
basische paralelle reactie in verbinding. Het roesten van ij- zouten of zuren op de vochtige metaaloppervlakken te vin-
zer is zulk een complex proces waarbinnen zuurstof en wa- den zijn.
terstofcorrosie zich in wisselend milieu afspelen. De zuur- Als er een concentratie-element voorhanden is kan er zowel
stofcorrosie is daarbij de meest voorkomende vorm, ook de waterstof als zuurstof corrosie optreden, bijvoorbeeld in een
meeste passiveringsprocessen vallen daaronder. Deze kan spleet waterstofcorrosie en daar er te weinig luchttoevoer
door het uitsluiten van vocht of zuurstof worden onderdrukt, is aan de rand ervan zuurstofcorrosie. Daarom zijn dan ook
dus bijvoorbeeld door het aanbrengen van een diffusiedichte halogenen (Chloride, Bromide) en sulfaten in vele specifica-
beschermende verflaag. ties begrensd of zelfs verboden: het zijn efficiente electrolie-
ten, ze veroorzaken concentratiegevallen en zijn bovendien
meestal ook nog zuur. Onder bepaalde omstandigheden zijn
deze in staat om passiveerlagen af te breken en plaatselijke
corrosie te bevorderen.
Zink-Stikstof/Ammonia-alkali. Zink in legeringen vooral
die met koper (messing, brons rood gietijzer) is gevoelig
voor stikstofverbindingen, vooral ammoniak en zijn de-
rivaten (Amino, Amido, Ammoniumverbindingen, Nitriet,
Nitraat) verder stikstofoxide. Wordt het zink omgezet, dan
gaat de innerlijke samenhang van de legering verloren.
Zink-Zwavel/SO2. Evenzo kunnen zwaveldioxide en
zwavelverbindingen die zwaveldioxide vormen of bevat-
ten of gedeeltelijk sulfide, het zink in legeringen aantasten
Austenitsiche staalsoorten – Halogeniden (zoutverbinding
tussen halogeen en metaal). Halogeniden, vooral chloride
kunnen die legeringscomponenten (Chroom, Molybdeen)
Afbeelding 7
welke voor passivering zorgdragen, uit het roestvaste en het risico op plotselinge uitval wordt daardoor vergroot.
staal veranderen of verwijderen. De chroom resp. molyb- Meestal zal hier spraken zijn van kristallijne breuk.
deen beschermlaag wordt geperforeerd en de corrosie
dringt tussen en in de kristallieten binnen. 2.2.4 Mengvormen
Weinig tot niet gelegeerde staalsoorten en Natriumhy- Daar de corroderende media welke binnen breukcorrosie in
droxide (Natronloog). Het aggresieve looog etst de pas- het spel zijn ook in potentie de klassieke corrosie kunnen
sieflaag en deformeert het ijzer, bij voorkeur aan de kor- initieren, kunnen zich er in de praktijk meerdere scenario´s
relovergangen. gelijktijdig of wisselend afspelen. Daar de ontwikkeling van
plaatselijke corrosie erg veel lijkt op die van scheurcorrosie,
Spanningscorrosie manifesteert zich wel aan de oppervlakte, namelijk een punstgewijze aanval op de passiveerlaag, zal
het eigenlijke proces speelt zich echter in de diepere lagen bij een vermoeden van plaatselijke corrosie, indien zich die
af. Meestal is er bij Non-Ferro legeringen spraken van inter- voordoet op een legering die vatbaar is voor spanningscor-
kristallijne breuk, bij staalsoorten veelal de transkristallijne. rosie, gecontroleerd moeten worden of er aan de bodem van
Het typische scheurpatroon kan helpen te determineren of het gat spanningscheuren te zien zijn. Netzogoed zal er bij
er spraken is van SCC en niet van bijvoorbeeld mechanische spleetcorrosie bij bewegende delen de dieper gaande CFC in
breuk, scheurcorrosie of plaatselijke corrosie. ogenschouw genomen moeten worden.
Praktische corrosiebeschermings-verflagen dienen daarom Al gelang de toepassing kan de elastomeer isolatie (FEF,
op metalen en non-ferro metalen gelijkmatig te hechten flexible elastomeric foam) enkelvoudig op de (van corrosie-
en te functioneren en dit betekent veelal een meerlaags beschermende verflagen voorziene) installatie worden aan-
systeem-opbouw. Dit meerlagen systeem biedt als voordeel gebracht of wordt in een meerlaags dampremmend systeem
dat men aan de verschillende installatie-onderdelen welke aangebracht.
achtereenvolgens geverfd worden kan zien hoe de voortgang Daar metalen ommantelings-systemen nooit 100 % dicht te
van de diverse lagen optisch eruit ziet (afb.9). Bij Epoxy en krijgen zijn is een buitenste schil van elastomeer aan te be-
Polyester (PU) systemen moeten per laag 2 componenten velen. Bij extreme temperaturen is een kombinatie van ach-
worden aangebracht terwijl Alkyd of Alkydharssystemen in tereenvolgens een anorganische laag afgedekt met een FEF
1 laag sneller aangebracht kan worden. Met het aanbrengen een uitstekende keuze, het dauwpunt dient dan in de FEF te
van de laag alleen is het niet gedaan: er zal ook gekeken liggen.
moeten worden naar de verdraagzaamheid van de bescher-
mingslaag met het isolatiemateriaal en de lijm om het isola- 5. Conclusie
tiemateriaal te verlijmen. Dit om vast te kunnen stellen of de Corrosiebescherming als belangrijk onderdeel van een duur-
bindmiddelen in de verflaag niet verweken of dat er verande- zaam presterende isolatiesysteem moet deskundig en zeker
ringen aan het isolatiemateriaal of de lijm plaatsvindt. worden aangebracht. Dit allemaal afgestemd op de toege-
paste isolatie.
Afbeelding 9
Literatuurlijst
[a] DIN EN ISO 8044:2015-12 [1] Kunze (Hrsg.): Korrosion und Korrosionsschutz,
„Korrosion von Metallen und Legierungen – 6 Bde., Weinheim 2001.
Grundbegriffe“ Standardwerk mit fast 3800 Seiten, sehr umfassend,
[b] AGI Arbeitsblatt Q 151 aber aufgrund der vielen Autoren nicht homogen
„Korrosionsschutz unter Isolierungen“ geschrieben und nicht gleichartig aktuell.
[2] Kaesche: Die Korrosion der Metalle, Berlin 1990.
Nicht mehr ganz aktuell, aber gut lesbar: Man kann
jedes Kapitel für sich verstehen, ohne alles von vorne
nach hinten durcharbeiten zu müssen.
[3] Trostmann: Korrosion – Ursachen und Vermeidung,
Weinheim 2001.
Basis war ein Vorlesungsskript, deshalb etwas akade-
misch, aber konzentrierter und stringenter als [1].
[4] Winnik (Hrsg.): Corrosion-Under-Insulation (CUI)
Guidelines: Revised Edition, Cambridge 2016.
Teil einer großen Serie über Korrosion;
sehr gut praxisorientiert.
[5] Schweitzer: Corrosion of Polymers and Elastomers,
Boca Raton 2007.
“Corrosion“ meint hier allgemein die Schädigung von
Kunststoffen, inklusive echter Korrosion. Kompletter
Überblick.
[6] Raja, Shoji: Stress corrosion cracking –
Theory and practice, Cambridge 2001.
Umfassender aktueller Überblick zum Phänomen SCC.
Kaimann GmbH · Hansastraße 2-5 · D-33161 Hövelhof · Germany · Tel.: +49 5257 9850 - 0 · Fax: +49 5257 9850 - 590 · info@kaimann.com · www.kaimann.com · © 2017 Kaimann GmbH · Wijzigingen voorbehouden
Alle gegevens en technische informatie zijn gebaseerd op resultaten welke zijn bereikt onder specifieke bedrijfsomstandigheden. De ontvanger/gebruiker van deze gegevens
en informatie is zelf ervoor verantwoordelijk om zich tijdig te vergewisssen dat deze gegevens ook van toepassing zijn voor de door hem of haar beoogde toepassing(en).
Kaiflex® en Kafinish® zijn gedeponeerde handelsmerken van de firma Kaimann GmbH.