/\ I\ .

' \ l I N I)

Tekstong Argumentatib
11 1 1
11
1
il il 111 ,II I !; 11! ; , l l t; ll l l1l' lll ,I\ Jl , , lll f , 111 ,1\ .1, I '• 111 ,1111 I', ll f 1 ,lj', l1 '• 1
1', I II I' '•

N
111
.\ ., 11 ,11n .111 1.11; 11 ,111 II ); 11. lll f ,, lll f, ,I\II\\ 11 ,111 , 11 .il , 1d, 1il1 ,111 r . 11 1 l j ' ) Ii i'' ,I 1 I ,1

1 11 11 111
\ ,I , .1111 11 11; 11 ,11111111 1111t; •II' 11 )', ll.l f . 11 1. 1111.11111 \ 1, I f·-l . q •, .11-.. 1"' I 1 11 " 1· II•'.

, , .d , d , i1 1,1 ,: 1q : 11 .n .111 "" 1li.111 r, 1,1, 1

1 111 111
'l l I I ll I', ' ', I l '
\' ~ 1.,.1 .11 i11 ;
1
111 .111 : .1111\\ 11.,11 11 , .111 r . 11111 .il , ,,
1 1 ,,,·. ,··""" "''ii.," ,1
11 1
L 1' w 1•· l l,,,.1
<-.,I ,l),l,)\ ,,-.,

INAASAHAN G PA GG ANA P
N ,~',lJ'-,LJ I I ,111 ~ L 1l 1k.1-.,,11 l k. 11,1 11 _, ·, . ,,,

11R , ,, k -.,[l1 11)~ ,II )~li lll l' ll [.llil •

MGA PAKSANG
TATALAKAYIN
l/ 1I 11~: 1,, k-.,[L)
Balc1g t.1-.,,lll - n.1p,l l " 1,1gk,1 1,,,~,1

I1~ 1<. ac,L1I1g Sex11.1I H.11.1-.,,I111', ll

Ang Batas ng Bayon

GRAMATIKA
Paggam 11 ng Angkop na I11g,,
Sa li ta '>cl l·' a~1l1d,1gay ng i,._ c1tu1, 11,111

PAGSULAT
Pag-, ul.J\ II~\ l<, c1I1g Pag<,11su1, s..l
Kal1k a'.'.idl1. Ka tang1dn ng lek <;tu11g

Ai g u tn( •11lci \il i

PANANALIKSIK
Pd~ ',cl'-,.Jr'.rlWd llP, Pc1lldlldlik '-. 1k •,.1

Kal1lc1• ..1rI, f-:d[rl ll/.'1,11 1 rip rr,I •. \ fll l '

Ar g urTH •ll l d\111
r
ru KL AS IN _
aurnuu : ,g p,ck up line s r
ung paa norig dng ~--O b-
,\ liw an ag dlaa n a I rr,o9,,g O O
e:, u-:_ , ;; 2 r ,. ~
~ ,-,::~ - ~- ::::
o
ddtf;".Ni Lag yari ng pa ,:;
('Jd1Juo 11g Pic k Up Lines

- - -- --

Palt wanag :

I
J
:•
I
I
I

_ _ _ _ _ _ _ ____JI
__
--
8· Mga Pokus na Tanong
um entatib sa
1 Paano ma iuu gn ay ang mg a kaisipang nakapaloo
b sa binasang teksto ng arg
·
alukuyan?
nan gya yar i sa dai gdi g sa kas arg umentatrb
apa loob sa binasa ng tekstong
2· Bakit mahalag ang ma iug na y ang mg a kaisipang nak
kasalukuyan ?
sa nan gya yar i sa dai gdi g sa

t sa mg a Pokus na Tanong
C Hinuha o Ma aa rin g Sa go
LINAN GIN
Basahin Mo!
~3 53 s, J" f: p,'1ag -~ 0sapan sa buori g da1gd1g ay ang tungko l sa sexu al hai rassment Mag1ng lr
:; p nas 2, ~agIg1ng usa pin na rin no sa 1ba't ibang sektor ng l1punan . Basahi n ang kasunod r C
cc ai :a s2 r . . aug,ia) nito.

Dapat na Magkaroon ng Kasong Sexual Harrasment

(Balagtasan)
ni Alcomtiser P. Tuma ngan

LAKANDI WA:
Mga bunyin g panauhin, mga mahal na kabayan .
Akong inyong Lakandiwa sa inyo ay magpupugay;
ltong ating Balagtasan amin ngayong itatanghal
At bibigyang kasagutan mahalagang katanungan

Problemang sexual harrassment tila tabak ni Damocles

Sa ulo ng bawat isa 'y nananakot, nananakit;
May dalawang panig itong kapag mata 'y itinitig
Na rarapat pagtalunan ng matalas yaong isip.

Magtatagis ng talino 'y mga tanyag na makata

Matatamis na sa lita 'y nilalaro lang sa dila;
Sa ka tuwirang maga ganda 'y punong-puno iyong diwa .
Sa laban sa bigkasan kap wa sila hasang-hasa!

Ang una kong tatawa gin na sa ati'y mangatuwiran

Ang ma giting na makatang sa paksai 'y kapalagay;
Yaong panig na inako kaniya ngayong susuhayan
Kaya siya'y atin namang suubin ng palakpakan.

DAPAT:
Ako'y hamak na makatang sa inyo ay nagpupugay
Nakakita ng liwanag magmula sa kadiliman;
Sa naritong manonood, panauhing mararangal
Kayo 'y aking sinusuob ng pagbati 't pagmamahal.

Ako ngayo't tumitindig at tungkuling aariin

Panig ng sexual harassment ay siya kong sasaysayin;
Kami yaong mahihina kayang-kaya na laruin
Kaya dapat ay proteksiyon nang maligtas sa hilahil.

Kahit kam i ay matapat sa gawaing pinasukan

Subsob ul o sa trabaho sa paggawa 'y walang lubay;
Kaydala s pang ang boss namin tila hindi masiyaha n
At na is pan g hil1ngin din itong aming kapurihan .
May salitang
Ti! rnasasa
a tuwang h' gwang 5
At kun a am,n ay h,
. inahamak at sa sala
g m,nsan d. ' nahagkis
Pawa itong inadagil ma Y b1nubulid
nagbab adya ng, han .
y akba. Ypa at kalabit
M ganng ano
ay panakot sa pa ng pangit
Na suma ma sa paglab g-alok na pagbigyan an
At kung hind as sa pagk . g hangaric
Kund · ' sa trabaho bak a1n at sa motel·
' nama 'y matataas sa a kami ay tanggalin·
sahod man at tun k .

Kaya taman . g ulin

g pag-us,gin .
Mga punong guma a parat1ngin sa hukuman
g wa ng
Ito laman g ang paraan mahala
. Y sa tauhan ·
Sa pa para s1la m • . '
ggawa ng di-tama ap1g1lan
, ng masagwa at mahalay.

LAKANDIWA:
yAng makata nitong kontra kanina P I .
aong kaniyang k I a a ump1hit
a ooban nag-a I b
Kaya marahil ku nd.' Iamang na .a.a·1 na. sa init;
Baka itong kabala . p1p1g1 nitong bait
gtas sinugod na at pinitik.

Kay_a _di na pipigilin, babayaang magpah

Ng . b pun ong-puno ng katuwirang ayag
N ,s1pang kumikislap-
gunit ago patayuin '
ung1n ng matunog na pala kpak.
Atin siyang salub ·

KONTRA:
Mabunying Lakandiwa, anning nnadlang panauhin
At maging sa kabalagtas kayo'y aking babatlin;
Babatiin nang tainntinn na kalakip ang dalangin
Ng dalangin kay Bathala na kayo ay pagpalain.

Amo aka sa tanggapan, gawain din ang maglingkod

Pabutihin ang gawain itong lakas ay handog;
Ang talino at isipan ginagannit sa paghubog
Ng tauhan at programang kaunlaran yaong alok.

Oo ako'Y nangungusap sa lahat ng aking empleyado

Ngunit yao'Y sa hangaring bigyan sila ng konsuwelo;
Papurihan sa gawain at ;wring na modelo
upang lalong pagbutihin ang paggawa sa trabaho

Oo ako minsan-m1nsan sa bahkat umaakbay

LJ pang loob ng .,waniY d1 matakoL rnaralagav
Kung m,nsan nga'Y tun ld tJP'k <,a 0,,1,lat n i,lod ,,,,,n
Pagka t na,s nJ t,iu I,, i y ,n,1 pa 1,1n,W "lo< ,i,,,n
 Ang ma hirap sa ka ta lo ang IsI pan ay marumI
r,1ay masamang ka huluga n kahil gawan ng mabut1.
i aong ngItI tsaka kindat na ugali sa pagbati
Sexual hara ssmen t na dapat ikaaapi .

Kaya aka tum ututol sa sexual harassment

Ka si ito'y nagagamit sa hindi tamang layunin;
Kapag ang boss ay mah igpit uumangan nitong pain
At kung ito 'y minamalas baka kaso ang marating.

LAKAN DIWA:
Tig-isa ng tindigan pa lang mainit na ang pingkian
Ang katuwirang napalahad umaapoy sa labanan;
Ba wat isa sa kanila'y naghahangad mangibabaw
Kaya ki slap mong diwa 'y tila talang kumikinang .

An g makata nitong pabor muli nating tatawagin

Baba yaang magsalaysay ng katuwiran at damdamin;
Sa pagtayo at pagbigkas ng katuwirang maluningning
Sa pa lakpak na matunog siya 'y ating salubungin .

DAPAT:
Wala pa mang nasasabi kalaban ko'y tila mano k
Wal ang habas sa pagputak tila sira na ang tuktok;
Ang payo ko sa kalabang tila si ra ang loob
Lumaban ka ng parehas katuwiran mo ay ibantog.

Huwag ako ang sabihang may maruming pag-iisi p

Kaya dagil at akbay mo 'y inaaring panggigipit;
A ng akbay mo'y sa marina may gigil pa kun g tumapik
At ang bulong na malaswa ay bulong na lumalait.

Ako 'y taong ang isipan ay matuwid at malinaw

Ang akbay mo't mga tapik ay alam kong may palaman;
Hindi aka magsusumbong upang dangal mapukaw
Kundi aka ay talagang ginigipit, hinahalay.

Kahit ako'y isang hamak may taglay ding karapatan

Ang puri ko't karangalan ay dapat na pag-ingatan;
Kaya kapag may magbanta siya'y aking lalabanan
ltong sexual harassment isasampa sa hukuman .

LAKANDIWA:
Habang itong Balagtasa' y lumalao't nagtatagal
Lalo namang umiinit ang labanan ng katu wiran;
Ka ya d1na p1p1 g1l1n na magb,ga y
A ng dah,lan
ng rnakatang kurnokontra at may b
0
mbang Ib1b1ga y
KONT RA:

ltong aking kabaiagtas ka yrarni nang na,daidal

Ngunit kapag sinuri rno'y pawa-pawang Walang sa ysay;
Tila baga yaong ulo'y naubusan na ng laman
Kaya yaong sinasabi'y pawang walang kabuluhan.

Wala akong sinasabi na wala kang karapatan

Na rnagsampa ng kaso mo sa harapan ng hukuman;
Ngunit baka ang kaso mo'y bunga lamang ng isipang
Nahahaling na matanyag, makilala't parangalan?

Saka anong kaapihan ang sa iyo ay naganap

Sa akbay ko nawala ba at puri mo ay nawasak;
Dangal mo ba 'y nabawasan sa ngiti ko't mga kindat
.
Katauhan mo'y nasira nang ako ay may ianas 7.

K dito kitang-kita walang dapat pag-usapan . . .

aya on wala namang sexua I harassment lumll1taw,
Kaya no . , nababanggit sa usapan
At sa ngayon kung ,to mat , itarak na nang mariin.
Pagkat mayrong ang kata o Y

DAPAT: k di ako ay insultuhin

Katalo ko'y wa ang alam un b ang tungku 1·in,
I
k ako at maba a
Palibhasa 'y hama y siya sa harassment
. kikitang sana ·
Diyan ninyo ma . , maipilit siyang sundm .
ong gusto niya y
Para Ya .

. no ang ma buti'y paalisIn .

Kapag ganyan ang pinu marangal na tungkull~;
alah1 sa usapIn
Hindi dapat mam log at sampahan ng .
Sa hukurnan ay durnu
. . ·t siya 'y ating pan agutIn.
At sa salang panggIgIpI

A . ngan ng harassment
KONTR . kit ngayon bib1nta d ng isipin?
Aba . .. aba ba yo larnang nagsasa~ang ng gagawin
. ga ba ta I hat na .
Hindi n g katalo a . y iyakIn
Kapag ganyan ansrnent pagkat sIya a
ha ras
ltuturing na ., arnurnuh1
bat, t n
g bu111a korte,
'k at sal1tan a na sa " ,n
Akbay, tap, abihin isasarnP lang ng gaga
usapin nang sas g ~atal o lahat natal ,11an1aI J li
nyan an a Men
Kapag ga , urnalis na at .,
Sa trabaho y
 ' r
/'

lJ Af '/\1
A11g gJ l11 1g I l )U, 1Jc1k1 l d ko '.:, ll ~U kO '.:, J lcl l)c:tncln
lidyong 1kJw ang wa la lld11g m ,1IIJ1guy 11 a katu w1 1d11!

KONTRA:
Tamang aka ay magaling. diyan kita pupurihin
lkaw na ang umaaming dapat ako 'y pan alunin .

DA PAT:
Magaling ba iyong ha mbog, !aging ala m ay magyabang
Kaya pati panggigipit in aa ni na ka tu wiran 1

LAKANDIWA:
Aki n ngayong tatap usin itong ating Balagtasan
Yayamang ang katu wi ra 'y na lahad na't na isaysay;
Kaya akong La kandiwa na hukom na magbibigay
Ng hatol kong sa katuwiran ibinata y nang timtiman .

ltong ating kapurihan higit pa sa kayam anan

Kapag ito'y inaagaw nararapat isanggalang;
Kaya ang sexua l harassment ma y batas na napagtibay
Pagkat mayrong mga punong nanggigipit, nanghahala y.

Kaya ako 'y puma panig na ma nghabla ang naa pi

Sa hukuman ay iharap dinumihan niyang pu ri;
Nang sa gayo'y matuwi ran ang pinun ong wa lang budhi.
At matutong magsi gala ng sa babae nitong lahi .

Simulan Mo!
Pagbibigay ng Kasingkahulugan ng Salita
Maha laga ang gam it ng salita sa isang pangu ngusap o pahayag. Nil ili nang ito sa pamamagita n ng
pagbibigay ng kah ul ugan sa salita .
Nagkakaroon lamang ng tiyak na kah ulugan ang mga sa lita kapag ginamit na ito sa loob ng
pangungusap. Madaling mauunawaan ang kahulugan ng mga sa lita sa pamamagitan ng pag-alam sa
kaugnayan nito sa iba pa ng mga salitang kasama sa loob ng pangungusap . Maaaring magamit sa mga
salitang maraming taglay na kahu lugan o kaya nama'y doon sa mga salitang di madalas na gamitin.
Hal1mbawa : Mabunga ang puno ng lansones sa baku ran ni Ange lo.
Kas ingkahul ugan ng Mabunga : hiti k sa bunga o maram in g bu nga
A. lb1gay ang kas ingka hulugan ng sa l1tang naka kahon sa bawat bi lang na ginam1 t sa b1 nasang
tek sto . Pil11n ang sagot sa ka hong nasa kanang bahagi ng mga ta nong. lsu lat sa patlang n~
ba wat bilang ang sagot.
r-
j d1-mapaka li/mapalagay nagbil>igay ga lJng 11agpupur1 papat1bayin/papatatagin
wa lang t1gil/hin to m~sdgwn tcJg1sa n map1tagan
 \ A~untit> ,nyOfltJr-, Ldkanu,wJ l
'
rJ /( (
J ) •J /
'

.., , , ;' rJ f ;~ , •

J · subsob aka sa tr abaho sa pagga wa·y waJar,g i,r _ •

UC / ,

4 'Mga punong gumaga wa ng mahalay sa taut- c1n .

5 •Ang makata nitong kontra kangina pa alump,h1t •

_ 6 ''T1g-1sang tind1ga n pa lang mai nit na ang -~-ingha~--

8 Paano 1b1b1gay ang kasingkahulugan ng mga salitang ginam,t sa tekstong argumentat,b7

Unawain Mo!
A. lpaliwanag kung ano ang sexual harassment sa pama mag,ta n ng pagb1b1gay ng ilang sitwasyon .

I I S1
I Sexual 1 - - - - - - - - - - - - - , I
H I

a S2
s
5
m
e
n S3
t
I

. . . on n Lakandiwa sa pagtata lo ng dalawang makata

B. B1gyang-interpretasyon and nag1ng desisy g
kaugnay ng pa ksang sexual harassment.
 ( Magb1gay 11g 1edk~1yon ~c1 11 .-1e 111 g pi:rn1 g ng cldidwane ma~atang nagtalu

Reuf.,.~yon-sa ~a~ ig-ng ;dpa; -- \ I Rea ks1yon sa Parng ng Dapat

I
l

D. Bilang mambabasa/tagapakinig, ana ang iyang mararamdaman sa ipinahahayag ng Lakandiwa

sa ginagawang pagtatala ng dalawang makata; at kung ikaw naman ang isa sa nagtatalo, ano
ang iyang mararamdaman sa bawat pagkantra ng iyang katala?
Kung aka ang Lakandiwa ,

Kung aka ang isa sa makatang na k1ki pagtala

F. Pagkatapas mang basahin ang Ba lagtasan, anang mga pangya yari ang maaari ng makapagbago
a makapagturo sa iya tu ngkal sa sexual harassment 7

G. Bilang pagpapahalaga sa aral ng araling ito na, "Maayos na proposisyon pa ra sa maayos nz

pangangatuwiran ." Magbigay ng halimbawang pa ksa na gagawan ng proposisyon. lpaliwanag
ang ibinigay na proposisyon .

r---------
Paksa: l

---- ---- ---- -_J

 ang b,na na isan n I
~ Balikan sang te~sto g Balagtasa ugnay ang mga kaisipang nak apa 1oob dito
sa sa d
mg a nan gy
aya r a1gd1g B,gyan din 110 ng Para/e/ismo (p kakatulad) sa nang yayan sa
ag
bansa

Ka,s,pan
-- - - - -
- - - -Bansa I
Da tsC>g I

I
_ __J

lsaisip Mo! Teksto sa rili, lalabas sa p

amilya
,
n g na sa ya n g
Pag-uu g na y ng mga Ka1s
1pa
pa g-ug naya n sa kan, . g ka niyan g
k1k1 an
g-una ay na . unan , lalawak
g 1n dib1 duwa/, unan a n n, ya p atungo sa lip
Ang is an ayanang g
inagalaw .
mak,k,p ag-ugna yan sa pam da1gd1g. ito Jato kung
, a t h 1g1t sa /aha t sa n a gig ing m akahulugan
Pak ,!..ipa g -ugnayan sa b
ansa ksto, nasabing ka
i-
binasang te iin kung ang
1pan g n a sa loob ng u g na y? S ur
nay ng ka1s aiu
no ba ito m
_Sa Pag -uu g ay a ri sa daigdig . Paa n ba ,to bila
ng patunay?
a n an g y a y b ata ya ang may
_rna,uugnay
sa m g
sa b u on g daigdig. M
ug na y ,to sa mga bans
g yayari aigdig. " Ma
iu
amb,ng ,to
aa,,ng nan sa buong d maaaring ih
~ .J anay rna p a ya p aa n pa ng ya ya ri,
7 1 ,) ng ~a
,s,pan, "ka . Sa nasabin
g
-,..:, '• -t ::i, te ro n s m o at iba pa
s n g
i,aka~arana
· L,nu, 1•0 0
: 'l - r - .ay.:1r, S 3 bJnsa
· 1'
 PA LA LI MI N
Talakayln Mo !
,\ 1 r,.1,,, 1l111l,1111:·.i111H1·.i11H11l11.1t
1 •~·.11, ll.l11 ,q1111 .111i:11w,. 1!·.11 •,q,
"· ' 11.lll))V, lV,11 I ,,,l d,ll~'.lli1: ,11,i : 11.,~. 11••i1 ,,,,1, ,1i 11 ,11.,, ,,. , ,,,
1 .

All>.{ 1\.,1.,,, II~ Ht1y,111

l1 v,1"- lld 11"1 ~111 0 ,lll> t hJ y.11,~:
w,11,1111-•. 1}!111.i~:,d,11,K "" po11111111
i,._ ,11 Hyc1 11g p.11.1.111 <1111: 1ngc1 1tn 1111 ,111 11 1,.11, 1·. 11.i 11111,,11 ,. f .,
',d p,1np,llJw 11 g k,q 1, ·,, 11.i1 11
1111 1 1 •.. 1 1111 , ,1 ~.1·.. 11 11,1111 •. 1,o11•.l .,1
1
ll Jf!U~ tllh ,, n clllt~ g illd l,;\d
Wcl 11 ,i1 1,, ,,
Di dapat urni1 ,; 1 i <mg ga11itong
111i n ~~ lipu1k111 upJ1tl\ ell ~Jli1Yl1,1
s,stema. Oo , proc;e song gaba 11111J. ·.11·.1111rnl 11,11 ,1111 lv'l.il1.1l, 1~:•i
y ito ne1 d.-1p,1l l',.Jwi 11 '>d lipu, .11 ,
1,111n klt 1.ihlll1li111p_11ri 11p. 11111, rr 1i1L
tag umpay, at mai1wasan ang I[ r , . ·,-
11 11
walang pag pc.1peihc1 laee1 ne pc.1g
kit1I ,,~, I11 ,I 1r1y () p11p,pi1pi1I 111 •11, t'
Totoong may sistem ang dap ',,i r,, ,,.,·
at nali11g sun clin '-.d pc1 k,m1it 1111
ng batas ng bay an. 8 11g h1pt1yr1pc1r1t1 rr1 11~1.r1.iy ·.. , p, -,t,
11 ,,,
Pagtuun an ng pan sin ang hig
it na mataas nri pAg huo ng IMl
do. Marami ri ng nag simula sa l"l', n"' ri t1~•: ,ir1111 lr1 ·.,1•.,11,~'.-1y rip'
sanga y ng mga kin atnwan. .,., ..
Mag-uusap ang isa ng komiten
g ang bawat sangay ay may rep
ang kani-kanilang bersiyon ng rcc.,(' ritanl(' . fJo1gYr1l r1prr , p,w11t,n
bat as, ipapasa ito !:>a Pangulo ;ir
nf?, Pil1pinr1', prJr II l,1,: <h1r1 .
sang-a yon ang pangulo, gag f" lJf1)'. h1r r,
am itin niy a ang kapang yariha
ng md['.VPto (w to powr•r ). lha
batas upang muling pag-arala b;,lfy ,,r ~-
n. Kung sin ang -ayunan ng lah
at, isu~umitr: ..,d fkHl f~ulr, 1iprirw
Pagkatapos ilimbag sa mg a lr1P,rld;:,r
pangunahing pahayagan, it ata
kda nrJ ,mg pr1gprJpdtUp dd rig
sisinuhin ang posibleng lum aba balrJ'. H1r1,J
g sa bat as . Sa bawal bat as na
nilabag , rnay y;ir ?J rnpr.1tr1nr: 1-' ;ip,
Sa mamamayang nag nanais ir 11',".lt,,:Jr
na ang lipunang kinabibilangan
tagumpay ng mga batas na pin ay pay apr.i ril rri,; unl ;:irJ, I I J,:iY ri;, ,,r P.
aiiral mula sa leb el na pampam
aydnan hringgane ',,1pi-Jr nb;.,nr,,
el. Magiging maliit ang porsye :ir1~ I'-~,
nto ng kriminalidad. Maraming
banyagang narnu rnuhunr1 n anQ
negosyo sa bansa. Ang res ulta rri;::_,P,f ,"-
ay isang maunlad na ekonom
iya at ka lag,;yang ttm·,rnr1

2. Pagsusuri
Talakayin ang mga kaisipang
nakapa loob sa bin asa ng teksto
. lugnay ito sa mga nangyd w
daigdig. '>:

Kaisipan :

Pag -uugnay sa Nangyari sa

Daigdig:

B. Sagutin ang sumusunod

na tanong .
1. Paano maiuugnay ang
mga kai sipang nakapaloob
sa bin asang tek stong argum
nangyayari sa daigdig sa kas erit?,' "'
alukuyan?

2. Bak it maha lagang maiug ·

nay ang mga ka 1s1p ang nakap alo ob sa bin asang
ti b sa nangyayari sa da1gdig tekstong argu mP'"'
sa kasalukuy an?
payamanin Mo!
no od
aw a in sa Pa no
lnte ra kt ib on g G
g '1a li b
vide o cl1p ng ,san n, av-. a ng pa gd edebate o pagtat alo lham b ing arig naoasa1g
, 1panood ang
sa n) d
en ta i,b (Balag ta . tung1<0, sa s exua l harassment sa napa nood na v1 eo c', p.
:eks tong ar g um
ka ro on
ga w a 1n M ag ka ng ta laka ng baw at pa ng kat sa pags usu rin g gina w a
Pa rig ka tan ang Ya
ng ka t I Paksa
Pa
sa Pagtatalo
Pa ng ka r II M ga Pa ha ya g
ib ,ga y
Pa ng ka t Ill Pa ra an ng Pa gb ng mga Pag m am at uw ,d
Pa ng ka t IV H at ol ng La ka nd ,w a o N am am ag,tan

(self-evalu at ion) gtal k ay ng sa nl,n g pang kat

ng pa gt at ay a sa g,na wang pa a
M ag kaka ro on t,r ya
no d na kr ay
Gaw in g b at ay an an g ka su
rL- - ·- -- - - -aw-a - -
N a,sa ga w a
-
l
..J
H1nd1Na,s ag
-

Pangkat Big M ar ka . 0
Pa l,w an ag

l1ks 1k
,n aw an g Panana
2 Pag- uu la t sa G
Kal,kasan
Pa ng ka t I tuw iran)
ka sa n at Pa ra an ng Panganga
(Kal1
Ka l,k as an
Pangkat II
ga tu w iran)
(U n ng Pa ng an

Pangkat 111 Ka ta ng,an

nganga tu w ira n)
(Tun g uh in ng Pa

Pang kat IV Ka ta ng ,a n nJ
ga tu w ira
ab ut ing Pa ng an
(Sa ng ka p ng M
g- uu lat sa
sa na gi ng k,nalabasan ng pa
n)
a (self-evaluatio lat? Pil1i n ang iy
on g
ka ro on ng sa rilin g pa gt at ay on m o sa pag- uu
M ag ng pa rti si pa sy
n an g nagi
an o m am ar ka ha
Pananaliksik. Pa pi l,ng m ar ka .
an ag ku ng ba ki t ito an g na Pang Paun lann
m ar ka at 1pa l1w
Hi nd , M ah us ay ; 1 - Kallangan
; 2-
y; 3 - M ah us ay
4 - N ap a ka hu sa

M ar ka : 0
Pa liw an ag
 GR AM AT IK A
A Mga Pokus na Tanong
1 Paano gagam,t,n ang ang
kop na mga salita sa pag b'.b.1gay ng katuw1ran 7
2. Bak it mahalagang gamitin ang · .
angkop na mga salita sa pagbibigay
ng katuwiran?
B. Hinuha o Maaari ng Sagot sa mga
Pokus na Tanong

L__ _ _ _ _ _
_ _______
_______
_ _ _ __ _

ILAHAD MO
Basahin ang bahagi ng panig ng
dalawang makatang nagtalo sa
harassment. Balagtasan tungkol sa sexu al

· _ DMJAf I · KON r Ft\

Kaya tamang pag-usigin,
paratingin sa hukuman Kaya aka tumututol sa sexual
Mga punong gumagawa ng harassment
mahalay sa tauhan Kasi ito'y nagagamit sa di
Ito lamang ang paraan para tamang layunin;
Kapag ang boss ay mahigpit,
sila mapigilan
Sa paggawa ng di-tama, uumangan nitong pain
At kung ito'y minamalas baka
ng masagwa at mahalay.
kaso ang marating.

SURIIN MO
1. Tungkol saan ang nilalaman
ng bawat panig?
2. Ano ang layon ng bawat pan
ig sa mga ipinahayag nila?
3. Gumamit ba ng mga salitang
nagpapahayag ng pagbibgay ng
katu wiran kung paano sumang-
ayon at di-sumang-ayon?

TANDAAN MO
Angkop na mga Salita sa Pagb
ibigay ng Katuwiran
!sang paraan ng pagpapatunay
ng isang katotohanan ang pag
pangangatuwiran , ang mga pat bibigay ng katuwiran. Sa
otoo ay inaayos nang buong
linaw upang makita ang isang
hakbangin na kanais-nais .
Karaniwang mga salitang ginaga
mit sa pagbibigay ng katuwiran ay
o pagsulat. Batay ito sa panig na may diwa ng pagsang-a yon
bibigyan ng kat uwiran .
Halimbawa ng mga salita o pahaya
g sa pagsang-a yon :
naniniwala aka, totoo, talaga, tun
ay, at iba pa .
Halimbawa ng mga salita o pahaya
g sa pagsalungat:
hindi aka naniniwala, ayaw ko, hind
i dapat, at iba pa .

Sa ibang pagpapahayag ng ka
tuwiran tulad sa talump ati na
nagpapahayag ng op1nyon
karaniwang gin agarnit sa opinyon
g may aga m-agam pa ang: tila,
baka, wari. at iba pa.
 G,a w111 Mo!
r•agsa~a nay 1
. ._-; ,, J ' ., I. ! ·.,'1 1-·1 [ ,, ,!-_ ! ✓ J f 111 · :
,
,.
,1 , I
I
, ,. 1

, ,J ) 1.. . 'b r, -~c: ,1:1rn::H1

l lt_l, \

---- 1 J cJ::1µ at u rn1rc1I .:J11g j· ,f1tl( 11i, •, 1111 I

l. T >ak r,a rncJgulo -=rng IJrJy JI ,

. ' 11 /✓ ,JI 11 ,.
__...--

3 ', lahciloga ang s1ste rr,,j

-1 Isa ,tung proseso na dci lJrJt 1~d Will • .. 1 J
1, J , r; ;
tagum pay.

-- 5. Pdgtuu nan rig pans 1n ang higit na rnat r:1 ,

11g Sena do
d) rtrJ r1,1pti ,,,
, ~, r,,,I·1 ,
r 'l

-- o. Totoong ma> sisternang dapat ta yon Sundin ',d r>dpr nr ,w I , . ,

sa pagbuo ng batas ng bayan
g
· r ~ "· ,,;;-,·,-J-,' (~ ,.:~ ;, 1

-- 7. Maram , rtng nags1mula sa sangay ng

8 Sa mamamayang nagnanais na ang
.
t1yak na ang tagumpay ng mga batas na
k
mga inatawa n
ipunang k1nab1bildngan d . . . . •
. f.,d/dPd d rnaur ac,
-
1

pina11ra mula sa lebel pam Pdyanan hanggang

1

sa pambansang lebel

9. Ma raming banyagang namuhuna ng magnegosyo sa bansa.

10 Ang resul ta ay ,sang maunlad na ekonorrnya at kalagayang tu rismo.

Pagsasanay 2
usap.
Salungguh itan ang sa l,ta sa pahaya g na nagb1 b1ga y ng katuwiran sa bawat pangung
1. Hind, matatamo ang kaunl aran kung magulo ang palig1d.
2. Tuna y na s1nikap na pagbut,hin ang s,stema ng pulisya
pinaiiral ang mga
3. Kapag lahat ng Pi11p1no' y may d1wang mapayapa, tiya k na may mga batas na
ito sa kanilang puso .
ang mamamayan.
4 Sang-a yon akong mag,ng mah1gp1t ang batas upang magkaroon ng disiplina
5 Hindi ako naniniw ala na dapa t paba yaan ang kabataang naliligaw ng landas.
6 Totoong pam ilya ang pundasyon ng ,sa ng bansa .
ang buhay.
7. Talagang malak, ang nagagawa ng bansa para sa pamilyang ibig umunlad
8 D, ako sang-ayon na ,asa ng magulang sa paaralan ang pagd1di siplina sa anak.
9 Tila bu lag, pip,, at bing, ang ilang nam umuno sa ating baya n.
10 Ga noon nga, baka ma pasama lalo ang anak kapag labis ang pagh ihigpit sa
kaniya .

Pagsasanay 3 · kol sa paksang "Kapa yapaang

1- Sumulat sa kuwaderno ng talatang nagbibigay ng katu w,ra n tung ' b.b. Y ng
. salita o pahayag na nag I tga
ng mga . b ng debate
Pandaigd1g ." lsaalang-alang ang wa stong gam,t
. . ha yag ng panig at umuo
katuwiran . Humanap ng mga kamag-ara l na 1big mag
ka ugnay sa isinulat na talata . Gawin sa klase
Ma rkahan ang sarili nang ayon
2 H g pakikipa gdebate . ·
' ag~_aroon ng sa ri ling pa gtata ya sa ginawan d
,· liwanag sa iyo ng kuwa erno .
..,d surn usunod na katego rya . Gumaw a ng pa .
ng mga Katuw1ran
I7 .
• Lubu sang Naisagawa ang Pagpapa ayag
!1a ag ng rnga Ka tu w1ran
• Rariai_:vang Na ,sagawa ang Pc1gpapa c Y
ig 111 ga Ka tu w11 an
, I;\ ,i ,l[Hl F\ 1g~1tl j)dhJyJg I
RETORIKA
lsi pin Mo! . kstong Argumentatib
Pagsulat ng Pagsusuri sa Kalikasa n, Katangian ng Te
• maayos na pagb1b1ga y ng katu
Ang karotohanan ay natuklasa n sa pa mamag1tan ng w,ra',
, · katotohanan ng g
pananal1 at ma h k
Nanganga tuw 1ran tayo upang ang 1ba y mapapaniwa 1a sa I a1~'.

upang kumilos alinsunod doon .

Kalikasan ng Tekstong Argumentatib
Kah uluga n
/sa ng paraan ng pagpapatunay ng 1sang ka totohanan . Sa argumentatib, ang mga patotoo ay
isinasaayos nang buong lin aw upang makita ang isang hakbangin na kanais-nais at maaa ring ang
isa ng paha yag ay may ka totohanan .
Paraan ng Pangangatuwiran
1. Pa nga ngatuwirang Gumagamit ng Pagtutulad
Ha li mbawa : Ang pagma matuwid ni Messiah ay matipid sapagkat ang kaniyang arna 'y may
ganitong katan gian .
2. Pagkakaroon ng Dah ilan ang Pagkaga nap sa Pangyayari
Halimbawa :
Ang mga bahay ay natupok sapagkat ang si nundang gabi ay nagkaroon ng malaking sunog
Hindi matutupok ang mga baha y kun g hindi nagkakaroon ng sunog.
3. Pamamagitan ng mga Katunayan
Halimbawa : Pan inindigan na ang isang tao ang na gnakaw ng ga yon at ganitong kagam1tan
sapagkat ang mga kaga mitang ninakaw ay natagpuan sa kaniyang taguan ng gamit
Uri ng Pangangatwiran
1. Pagmamatuwid upang umakit ng pan iniwala o makapagpahinuhod
lto'y isang pagsisi kap na mah ikayat ang mambabasa o ang nakikinig sa pamamagitan ng
balangkas ng mga pangungusap at mahahalagang pananalita .
Halimbawa : Dapat ba o hindi dapat maghanapbuhay ang isang ina?
2. Personal na Pagta lakay
Dito ay may pinunong nagtatalakay at may iba pang mga katulo ng na pinuno . Hindi lamang
kaalaman ang nais matamo kundi ang wastong pamamaraan upang ma linang ang mga
kaalamang batay sa mga tiyak na batas at tuntun in
Halimbawa : Dapat ba o di-dapat pairalin ang diborsyo sa Pil ipinas?
Dapat ba o di-dapat ibalik ang death penalty sa ating bansa 7
3. Panel Discussion
lsang pangkat na binubuo ng apat na kasapi at isang pinuno ang nakaupo sa hara pa n. Maaanng
kakaunti o marami ang nakikinig. Ang panahong laan sa pagtalaka y ay mu la sa tatlumpu
hanggang apatnapung sandali . Pagkatapos ay isinusunod ang tatlumpung minuto sa malayang
pagtanggap sa mga tanong ng madla.
4. Simposyum

Ang ikinaiba nito sa di-pormal na pagtalaka y at panel discussion ay ang pagka karoon ng
t1yakang talumpating iniaatas sa bawat magtatalaka y.
5. Porum
Ito ay isang malaking pagtitipon-tipon sa ilalim ng pamamat nu bay ng samba yanang 171 ay r,1g~
.
p1nunong maglalahad ng mahahalagang sul1ran in Pagkata ng anf.
. . . . . pos ay may layang magtano
mad la sa mga magsasa l1ta. Hindi 1to 1isang paksa lamang It , ria~,t
· 0 Y pagtala kay sa ma1·am1ng ~
 5ANGKAP NG MABUTING PANGANGATUWIRA
1 rn ljr1t1mi'ly J I Pat1l)ay
N
\dPd I

~v1 r111m1p r ,1fJ<1r11 -pan1wa la ang pangangatuw1ran

kung .
I c-J , ' ' .
HrJl11nl;,-; wrJ11e rndy ndis_ na ma ngh1kayat ng pagsa inay Sci[)at n,-1 pat1IJi1 / cJ{ [>ri l (1t r,1
)IJcJ rit p1 sa isa ng ka[)1sana n, kailrJn~,J1 1 r11 ;;mg1
rr,rJ f, rJ np• patundy c,a pagsap1
2 Nc1rdf arat na ang pangangatuwi ran a_y may pagsang-ay
~ ,..-
on sa opinyon at kuro-kuro ng isang
( ' I '-> I ,,.,rtu sa IJagay na 1p1nagmamatuw1d .
1v1a11alrl f~a ang kuro- kuro ng isang eksperto upang ang
pagmamatuwid ay ma kah1kayat sa mga
nidl' ihn1g o babasa .

3 Mahalaga ang pagiging tiyak ng pangangatuw1ran. lwasa n ang maligoy

at paikot -rkot na pag-
rnama tu w1d .

1sulat Mo!
A Balif' an ang tekstong Balag tasan tungkol sa sexua
l harassment at ang tekstong "Ang Batas ng
Bayan ."
.
8 Su riin ang ka lika sa n at katangian ng pagkakasu lat nito bilang isang tekstong argum
entat1b.

"DAPAf N/\ -MA(,K,\l<OON NG KJ\',() N(i

SEXU/\1. H/\IVV,SMEN'f"
I "AN(i BArAS N(j BAYAN '

ILA PAT . . d lawang tekstong argumentatib. Suri1n ang gr-

/\ Bal1kan ang 1s1nu 1at sa pa gsusun sa binas. ang a
. .

b mga teksto
. k
nawang pagsusun sa allI asan al ratang1an ng nasa ing
. Mar~a han ang sanli ng.
e Magkaroon ng sa rilin g pagtatay a sa ginawang . pagsusur1.
4 - Napakah usay 2 _ Hindi Mahusay
. p ng Pa unlarin
3 - Mahu sa y 1 _ Kailangan a

Marr a:O
PcJl1 wanag:

SINTE SIS natutu han sa ara1rig to

rl ~j a agpas o '.u~u ang,r
,,,1 f1,1rr1,irr1ar, 1tan ng cI0 c3 Ure, isu lat ang rnga
,,, L,f) ',,1111 d
' , -1111 ,1 tt,1,1n ko c;a aral1 n ang

' l.11 Jl• Ji 1, ir 1 1-'n n,i

i J,1 r, 11h1 p ,1rif '. p,1r,-arr1 l,in ,7 nr,