GZW1021 Syllabus 2023-2024 2-1

SYLLABUS
Een Leven Lang Gezond

GZW1021
Academisch jaar: 2023–2024
Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

Bachelor Gezondheidswetenschappen
 2023 Maastricht University, Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, offset,
fotokopie of in enige digitale, elektronische of andere vorm zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van
de eigenaar van het auteursrecht.
Inhoudsopgave
Deel 1 Algemene informatie .................................................................................... 3

1.1 Blokplanningsgroep en coördinatie ................................................................. 3
1.2 Inleiding ..................................................................................................... 5
1.3 Academische vorming ................................................................................... 9
1.4 Conceptmapping: effectief gebruik van aantekeningen ...................................14
1.5 Doelstellingen van het blok ..........................................................................14
1.6 Onderwijsactiviteiten ...................................................................................16
1.7 Verdieping biologie .......................................................................................19
1.8 Trainingen...................................................................................................21
1.9 Overzicht blok en rooster ..............................................................................24
1.10 Filosofie in Actie (FiA) (week 6 van dit blok) ..................................................27
1.11 Literatuur .................................................................................................29
1.12 Beoordeling en aftekening ..........................................................................30
1.13 Mentor en schrijflijn ...................................................................................30
1.14 Evaluatie ..................................................................................................31
Deel 2 Inhoud van de onderwijsgroepsbijeenkomsten ...............................................32
Bijeenkomst 1 (05-09-2023): Wanneer ben je gezond? ..........................................33
Bijeenkomst 2 (08-09-2023): Zorgen voor een gezond begin ..................................39
Bijeenkomst 3 (12-09-2023): Ouder en kind: een levenslange band ........................42
Bijeenkomst 4 (15-09-2023): Consultatiebureaus of consternatiebureaus? ...............47
Bijeenkomst 5 (19-09-2023): Stress en de HPA-as ................................................49
Bijeenkomst 6 (22-09-2023): Wie ben ik? ............................................................51
Bijeenkomst 7 (26-09-‘23): Preventie, hoe organiseren we dat eigenlijk? .................55
Bijeenkomst 8 (29-09-2023): Gezond werk ..........................................................58
Bijeenkomst 9 (2-10-2023): Gezond leven: goed sociaal netwerk en goede slaap.....60
Bijeenkomst 10 (6-10-2023): Meer kennis, dus gezonder? .....................................61
Bijeenkomst 11 (17-10-2023): Lang zullen ze leven… ............................................64
Bijeenkomst 12 (20-10-2023): ‘Oost west, thuis best’............................................67
Bijeenkomst 13 (24-10-2023): Proeftoets, reflectie en evaluatie .............................68
Bijlage 1 Oefening Kritisch Lezen bij taak 9..............................................................69
Bijlage 2 Literatuur ...............................................................................................70
GZW1021 2023-2024 2
Deel 1 Algemene informatie
1.1 Blokplanningsgroep en coördinatie

Dit blok is gemaakt door onderstaande groep docenten, die elk met een verschillende
inhoudelijke achtergrond hebben bijgedragen. Deze blokplanningsgroep is eerder
ondersteund door studenten en docenten die ervaring hebben met, en betrokken zijn
(geweest) bij het onderwijs.
Blokplanningsgroep
Dr. Christel van Gool, blokcoördinator, Vakgroep Epidemiologie,
DEB1 kamer B2.124
e-mail: C.vanGool@Maastrichtuniversity.nl (Gzw1021@maastrichtuniversity.nl)
Co-coördinatoren:
Dr. Niki Reynaert, vakgroep Pulmonologie
e-mail: N.Reynaert@maastrichtuniversity.nl (Gzw1021@maastrichtuniversity.nl)
Dr. Danielle Zijlstra, Vakgroep Gezondheidsbevordering,
e-mail: D.Zijlstra@maastrichtuniversity.nl (Gzw1021@maastrichtuniversity.nl)
Dr. Rosanne Beijers, vakgroep Pulmonologie

Dr. Nicolle Boumans, vakgroep Sociale Geneeskunde
Dr. Petra Erkens, vakgroep Health Services Research
Dr. Herma Roebertsen, Vakgroep Onderwijsontwikkeling en Onderwijsresearch
Trainingscoördinatoren
Training Studievaardigheden Dr. Herma Roebertsen, Vakgroep
(Training 1, leerlijn Leren, Onderwijsontwikkeling en research, UNS60
Communiceren & Samenwerken) N5.09,
email: H.Roebertsen@maastrichtuniversity.nl
Training Reactietijd (Training 2) Dr. Niki Reynaert, vakgroep Pulmonologie

UNS50 G5.224
email: N.Reynaert@maastrichtuniversity.nl
Training Levensloop en Gezondheid Dr. Nicolle Boumans, vakgroep Sociale

(Training 3) Geneeskunde, DUB30 0.105
email: Nicolle.Boumans@maastrichtuniversity.nl
GZW1021 2023-2024 3
Vragen?
Algemene vragen (of klachten) over het blok:
1. Vraag je tutor, of
2. Stel de vraag voor of tijdens het college aan het aanwezige blokplanningsgroeplid, of
3. Stel de vraag in het contactpersonenoverleg op dinsdag, of
4. Mail naar de blok(co-)coördinator via e-mailadres: Gzw1021@maastrichtuniversity.nl.
Bij vragen over de trainingen (practicals) neem je contact op met je trainer of, als er geen
aparte trainers zijn, de trainingscoördinator (zie p. 3).
Bij vragen over Filosofie in Actie (FiA): fia@maastrichtuniversity.nl. Dit onderwijs in week
6 valt buiten het blok “Een leven lang gezond”.
Heb je vragen over technische of administratieve zaken, zoals de zichtbaarheid van je

rooster, je registratie voor trainingen en practica, aftekening van het blok, de onderwijs-
en examenregeling, toetsdata, toetsresultaten of algemene studie-informatie? Neem dan
contact op met het onderwijsinstituut via askFHML: www.askfhml.nl.
Veel informatie kun je ook (terug)vinden op FHMLweb (fhmlweb.unimaas.nl) en het

intranet (intranet.maastrichtuniversity.nl/nl/fhml-studenten).
Je ziet je tutor en trainer regelmatig.

Heb je mededelingen voor hem of haar, dan wordt van je verwacht dat je deze tijdens de
bijeenkomsten zegt. Toch kan het nodig zijn je tutor of trainer te mailen. Bijvoorbeeld om
je vooraf af te melden wegens een bijzondere omstandigheid. Of omdat je je tutor over
iets wilt informeren zonder dat je medestudenten daarbij zijn.
Daarvoor gelden een paar spelregels:
- Je mailt vanaf je UM-mail, dus met je UM-account
- Vul in de onderwerpregel in waar je mail over gaat
- Formuleer beleefd en helder
- Leg uit om welk blok het gaat en welke training/bijeenkomst
- Gebruik alleen urgentie (rode uitroepteken) bij een calamiteit
- Onderteken met je naam en je ID-nummer
- Verwacht niet een onmiddellijk antwoord. Medewerkers hebben veel verschillende
onderwijs- en onderzoekstaken en vaak een drukke agenda.
- Verwacht geen reactie buiten kantoortijden (9.00-17.00u)
- Realiseer je dat sommige docenten parttime werken, vaak ook elders een andere baan
hebben of vrij opnemen, en op de dagen dat ze niet (hier) werken dus niet reageren.
GZW1021 2023-2024 4
1.2 Inleiding
Hoe de mens naar gezondheid kijkt en erover denkt, is over de eeuwen heen verschillend
geweest en aan verandering onderhevig. Tot de Tweede Wereldoorlog stond het genezen
van de zieke mens centraal. In 1945, net na het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog
en in een sfeer van wederopbouw en optimisme, besloten een aantal artsen die
betrokken waren bij de oprichting van de Verenigde Naties, dat een wereldwijde
organisatie voor gezondheid moest worden opgericht: in 1948 werd de WHO
(Wereldgezondheidsorganisatie) opgericht. De WHO definieerde gezondheid als ‘een
toestand van volledig fysiek, mentaal en sociaal welbevinden en niet alleen de
afwezigheid van ziekte’. De focus verschoof van het genezen van ziekte naar het
stimuleren van gezondheid en voorkomen van ziekte. De WHO is inmiddels een
belangrijke organisatie die wereldwijd actief is en publiceert over verschillende
onderwerpen binnen de gezondheidszorg, zoals aids en kanker, maar ook over thema’s
die minder direct verbonden lijken met gezondheid maar dat zeker wel zijn, zoals
armoede, bevolkingsopbouw, dieet en klimaat. Daarnaast richt de WHO zich niet alleen
op typische welvaartsziekten, zoals eetstoornissen en overgewicht, maar ook op ziekten
die een gevolg zijn van armoede.
De oprichting van de WHO markeerde dus een nieuwe denkstijl over gezondheid en
ziekte, die de jaren daarna veel invloed zou hebben. Hoewel deze definitie van
gezondheid gemeengoed werd in veel landen, was er ook discussie: Was ze niet te
idealistisch (Huber, 2014)? Maakte deze definitie gezondheid niet te veel tot een norm
die vrijwel niemand kan halen? Als reactie introduceerden Huber en haar collega’s een
andere definitie van gezondheid: niet de afwezigheid van ziekte maar ‘het vermogen zich
aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de lichamelijke, emotionele
en sociale uitdagingen van het leven’ (Huber, 2014).
Deze definitie van gezondheid wordt momenteel door veel Nederlandse organisaties
omarmd. De reden is dat de laatste decennia mensen steeds ouder worden, waarbij ze
vaker een chronische aandoening hebben en deze definitie aansluit bij hoe we denken
dat mensen met een chronische aandoening kunnen participeren. Maar ook over deze
‘nieuwe’ definitie is discussie. Enerzijds lijkt ze te passen in de huidige westerse
maatschappijen waar bezuinigd wordt op zorgvoorzieningen en veel meer
zelfredzaamheid van mensen gevraagd wordt. Maar is de nieuwe benadering wel op
iedere burger van toepassing? Ook op mensen met bijvoorbeeld lagere
gezondheidsvaardigheden?
In dit blok gaan we ons buigen over de diverse betekenissen van gezondheid. Hierbij
gebruiken we een multidisciplinair perspectief: in het onderzoek naar gezondheid spelen
meerdere disciplines (vakgebieden) een rol: de biologie, de sociologie, de psychologie
enzovoort. In de volgende paragraaf wordt dit verder uitgelegd.
Om in dit blok te bestuderen hoe verschillende disciplines zich bezighouden met
gezondheid gedurende een mensenleven, volgen we de structuur van de levensloop. We
hebben deze opgedeeld in vier levensfases: preconceptie & babytijd, kindertijd &
adolescentie, volwassenen en ouderen. Je bestudeert telkens een aantal belangrijke
gezondheidsbepalende processen die (vooral) bij die levensfase horen.
GZW1021 2023-2024 5
1.2.1 Biopsychosociale benadering van gezondheid: de GW-driehoek

Bij gezondheid gaat het volgens de WHO niet alleen om de afwezigheid van ziekte en ook
niet alleen om een lichamelijke toestand. Gezondheid heeft ook een psychische en sociale
dimensie. Hoewel er kritiek is op de WHO-definitie, is deze biospychosociale benadering
van gezondheid nog steeds actueel. Ook in de definitie van Huber zien we weer de
biopsychosociale kant van gezondheid terug. Ditmaal echter in termen van uitdagingen.
In het algemeen is men het dus eens dat gezondheid zowel biologische, psychologische
en sociale aspecten betreft. Voor de studie Gezondheidswetenschappen gebruiken we de
“GW-driehoek” om schematisch de biopsychosociale benadering van gezondheid weer te
geven.
Figuur 1: GW-driehoek.
Als eerste geeft de GW-driehoek weer dat gezondheid beleefd wordt op drie niveaus:
biologisch, gedragsmatig en op het niveau van de omgeving. Het biologisch niveau gaat
bijvoorbeeld over genetische aanleg, hoe lang je wordt, of dat je aanleg hebt om heel
sportief te zijn. Voor het psychologisch gedeelte is gekozen voor de term gedrag omdat
dit is wat de buitenwereld ziet. Daar zitten emoties en psychische processen achter. Je
kunt je energiek gedragen maar je kunt je ook bijvoorbeeld somber gedragen. Bij
omgeving verwijzen we naar verschillende omgevingen: de micro-omgeving dicht bij de
persoon, de directe sociale omgeving van gezin, familie en vrienden; de meso-omgeving,
die iets verder weg staat (bijvoorbeeld de werkplek, de buurt waarin je woont) en de
macro-omgeving oftewel maatschappij. In die omgevingen zitten factoren die gezondheid
gunstig (en ongunstig) kunnen beïnvloeden. Als jij je opgenomen voelt in een fijne
vriendenkring of uitdagend werk hebt, voel je je gezonder dan wanneer je geen vrienden
of saai werk hebt.
Ten tweede geeft de GW-driehoek weer welk soort factoren iemands gezondheid
bepalen en hoe je kunt begrijpen waarom iemand zich gezond voelt: biologische
factoren, gedragsmatige factoren en iemands omgeving. Als je moeder toen ze zwanger
was van jou, sigarettenrook heeft vermeden, is dat gunstiger voor jouw biologische
gezondheid, dan wanneer ze dat niet heeft gedaan. Uit dit voorbeeld van rookvrije
omgevingen komt ook naar voren dat omgeving, gedrag en biologie elkaar wederzijds
beïnvloeden. Als de collega’s van je moeder zouden hebben gerookt, was ze meer
blootgesteld aan rook. Tenzij jouw moeder rokende collega’s ontliep of hen vroeg in haar
nabijheid niet te roken, wat beter was voor haar en jouw biologische gezondheid. In de
GW-driehoek komt dus tot uiting dat biologie, gedrag en omgeving interacteren.
GZW1021 2023-2024 6
Een speciaal omgevingsaspect, dat vooral betrekking heeft op de meso- en macro-

omgeving, is gezondheidsbeleid. Zoals in dit blok zal blijken, is beleid het meest
effectieve middel om gezondheid van veel mensen tegelijk te verbeteren.
Volksgezondheidsbeleid wordt door de overheid gemaakt. Beleid schrijft de concrete
acties waarmee die doelen bereikt kunnen worden zoals wetgeving of
voorlichtingscampagnes. Zo is er wetgeving die roken op de werkplek verbiedt.
Gezondheidsbeleid is niet alleen wetgeving, maar ook bevolkingscampagnes
(bijvoorbeeld de NIX-18 campagne), en andere speciale initiatieven (zoals lessen over
gezondheid op basisscholen).
De drie aspecten biologie, gedrag en omgeving hebben dus betrekking op de niveaus
waarop gezondheid beleefd wordt en op de factoren waardoor gezondheid bepaald wordt.
Maar dat niet alleen. De drie aspecten in de GW-driehoek weerspiegelen ten derde de
verschillende disciplines (wetenschapsgebieden) die zich met gezondheid
bezighouden. De aspecten staan voorop in achtereenvolgens de biologische, de
gedragswetenschappelijke en de sociaalwetenschappelijke benadering van gezondheid:
 In de biologische benadering ligt de nadruk op interne biologische processen (zoals
genetische aanleg of bloeddruk).
 In de gedragswetenschappelijke benadering (psychologie en pedagogiek) ligt het
accent op de dynamiek van menselijk gedrag (leef je gezond? Maak je gemakkelijk
contact?)
 Sociale, economische en politieke processen worden vanuit verschillende
sociaalwetenschappelijke disciplines bestudeerd. In de sociologie ligt de nadruk op de
rol van de sociale omgeving en in de economie- en beleidswetenschappen hoe
gezondheidsbeleid tot stand komt, de machtsrelaties die daarbij rol spelen, en hoe je
gezondheid van de bevolking kunt beïnvloeden. De organisatiekunde en economie
helpen om beleidsprocessen te begrijpen, om beleid te ontwikkelen en om methoden
te ontwikkelen om beleid effectiever te maken. In de politieke wetenschappen (of
politicologie) wordt het (lokale, nationale, internationale) politieke systeem
bestudeerd.
Zoals je ziet, zijn sommige disciplines heel sterk gericht op het verklaren, andere meer
gericht op het ontwikkelen van oplossingen (interventies) en tenslotte zijn er disciplines
meer gericht zijn op het begrijpen.
Er zijn tenslotte ook wetenschappelijke disciplines die van zichzelf al overstijgend of
beschouwend zijn. In de antropologie wordt de mens in al zijn aspecten, zowel fysiek als
cultureel, bestudeerd. In de filosofie staat het streven naar kennis en wijsheid centraal
en wordt de betekenis en geldigheid van ons denken bestudeerd; de filosofie is een
beschouwende discipline.
Tegenwoordig vormen digitalisering en technologisering de zorg. Gedragsveranderingen
komen in toenemende mate via online toepassingen tot stand, zonder tussenkomst van
contact met een levend persoon. Technologische toepassingen bieden biologische
informatie aan ieder individu. Burgers worden geïnformeerd via het web, ook over
gezondheid. Ouderen krijgen thuiszorg via technologische toepassingen, zoals EHealth.
Idealiter wordt bij het ontwikkelen van gezondheidszorgtechnologie discipline
overstijgend gewerkt: een transdisciplinaire aanpak werkt hierbij het beste.
Het unieke van Gezondheidswetenschappen is dat uit al deze benaderingen geput wordt.
We gaan binnen Gezondheidswetenschappen vanuit dat gezondheid het beste als iets
GZW1021 2023-2024 7
biopsychosociaals begrepen kan worden. Dat betekent 1) dat de verschillende aspecten

ook op elkaar effect hebben (zoals in de GW-driehoek is weergegeven met de pijlen); 2)
dat je als gezondheidswetenschapper niet alleen biologische verklaringen leert, maar ook
gedragswetenschappelijke, sociologische, beleidswetenschappelijke.
Gezondheidswetenschappen studeren betekent met andere woorden, dat je een
multidisciplinaire benadering leert. Bovendien zul je een beschouwende benadering leren
(zie hieronder bij Academische vorming).
Dat betekent niet dat Gezondheidswetenschappen een simpele optelsom is van deze
disciplines – ze vullen elkaar soms wel aan, maar er is ook onderlinge strijd en competitie
over de vraag hoe gezondheid en ziekte begrepen moeten worden. Dat zullen we ook
zien als we de verschillende fases van de levensloop behandelen.
1.2.2 Levensfasen
Na een algemene introductie op het begrip gezondheid volgen we in dit blok de
verschillende benaderingen van gezondheid aan de hand van een aantal thema’s binnen
vier levensfasen.
Fase 1: Pre-conceptie en babytijd (taken 2-3)

1. Wat is een gezonde zwangerschap? Hoe spelen voor en na de conceptie de
biologie, het gedrag en de omgeving van de (biologische) ouders/verzorgers een
rol bij de toekomstige gezondheid van het kind?
2. Wat is de rol van hechting van ouder en kind in relatie tot gezondheid en welke
opvoedstijlen zijn ‘gezonder’?
Fase 2: Kindertijd en adolescentie (taken 4-6)

3. Hoe kunnen we groei (groeihormonen, metabolisme) biologisch begrijpen en hoe
vormt groei via de groeicurve een centraal uitgangspunt van de
jeugdgezondheidszorg?
4. Wat is de gezonde ontwikkeling van het centraal zenuwstelsel en hoe speelt de
‘HPA-as’ (het stress-regulerend systeem) daarin een rol?
5. Wat is de adolescentie? Met welke gezondheidsuitdagingen krijgen veel
adolescenten te maken en hoe spelen opvoeding, persoonlijkheid, weerbaarheid,
en veerkracht een rol om hieraan weerstand te bieden?
Na de eerste twee levensfasen wordt ingegaan op de rol van volksgezondheidsbeleid.

Welke rol spelen onderzoek, burgers en overheid in het ontwikkelen van beleid om
gezondheid te bevorderen? Hoe werkt dat in Nederland in de praktijk? (taak 7)
Levensfase 3: Volwassenen (taken 8-10)

6. Hoe kunnen mensen bevlogen, vitaal en duurzaam inzetbaar blijven tijdens hun
werkende leven?
7. Waarom zijn sociale netwerken en slaap ook heel belangrijk om gezond te blijven?
8. Zijn hoger opgeleiden altijd gezonder? Het is bekend dat hoger opgeleiden langer
gezond zijn dan lager opgeleiden. Hoe kan dat verklaard worden? Welke rol spelen
gezondheidsvaardigheden daarbij?
GZW1021 2023-2024 8
Levensfase 4: Ouderen (taken 11-12)

9. Hoe kun je gezond en gelukkig ouder worden? Er wordt in dit kader gesproken
van ‘Active aging’. Veroudering is geen ziekte maar naarmate men ouder wordt
verouderen cellen, verandert de psychische gezondheid en de sociale
leefomgeving.
10. Hoe kan gelukkig oud worden (met of zonder beperkingen) ondersteund worden?
Het beleid zet steeds meer in op langer zelfstandig thuis blijven wonen in de eigen
omgeving. Hoe voorkom je dat ouderen niet vereenzamen en zich aan hun lot
overgelaten voelen?
1.3 Academische vorming

1.3.1
Waarom academische vorming?
De studie Gezondheidswetenschappen vindt plaats aan de universiteit, een
kennisinstelling. Hier is men niet alleen bezig met kennisoverdracht maar ook aan
kennisconstructie, oftewel kennisontwikkeling. Om processen van kennisconstructie goed
te laten lopen hebben universiteiten een specifieke cultuur ontwikkeld, met eigen
waarden. Kernwaarden van een academische cultuur zijn openheid, vrijmoedig spreken,
creativiteit, integriteit en wederzijdse kritiek. Zonder deze waarden is kennisconstructie
niet mogelijk. Alleen door open te zijn over onderzoeksprocessen, onconventioneel te
durven zijn en continue kritiek toe te laten van anderen, komt de wetenschap verder.
Een academische cultuur organiseert openbaarheid en kritiek; de dialoog en het
twistgesprek horen dus als vanzelfsprekend bij de academische cultuur. Dat is een van
de redenen dat een academische cultuur met vrijheid wordt verbonden: alles mag
onderzocht en gezegd worden. Als Gezondheidswetenschapper word je opgeleid tot
onderzoeker, professional en beleidsmedewerker met een academische houding die past
bij bovengenoemde kernwaarden.
Gezondheidswetenschappers hebben ook te maken met verschillende groepen in de
samenleving (beleidsmakers, zorgverzekeraars, patiëntenorganisaties, gemeentes,
burgers, industrie etc.) en zij moeten dus met verschillende perspectieven op gezondheid
en gezondheidsproblemen kunnen omgaan. In hun rol worden ze ook geconfronteerd met
publieke controverses over zaken zoals de kwaliteit van de zorg, aanpak van
overgewicht, vroeg-opsporing van genetische risico’s, privatisering van de
gezondheidszorg. Het is dan ook een belangrijk onderdeel van de academische gewoonte
om te kunnen omgaan met verschillen in kennis en de eigen kennis niet te
verabsoluteren.
Academische vorming en de ontwikkeling van academische competenties zijn een
cruciaal element van de studie. Het gaat niet alleen om het verwerven van inhoudelijke
kennis maar ook om het besef dat deze kennis voorlopig en “in constructie’’ is, en dat jij
een bijdrage levert aan dat proces. Het gaat om inhoud maar ook om kritisch lezen,
schrijven, reflectie op keuze en gebruik van theorieën en van methodieken, deelnemen
aan publiek debat, samenwerken met andere wetenschappers en niet-wetenschappers et
cetera.
GZW1021 2023-2024 9
1.3.2 Lange leerlijnen academische vorming

Om een academische houding en academische competenties te ontwikkelen zijn binnen
de bachelor lange leerlijnen ontwikkeld, die lopen door alle drie de jaren van de bachelor.
1. Leren, Communiceren en Samenwerken (LC&S)
2. Filosofie in actie (FiA)
3. Methoden, Technieken en Statistiek (MT&S)
De leerlijnen zijn deels verweven met de inhoud van de blokken maar hebben ook eigen
trainingen/weken/blokken waarin verdieping wordt aangebracht. Tabel 1 geeft een kort
overzicht met betrekking tot blok GZW1021, evenals de tekst hieronder.
1. Leerlijn Leren, Communiceren en Samenwerken (LC&S)

Deze leerlijn bestaat uit verschillende onderdelen.
a) Leren leren
Studeren in een PGO-omgeving betekent dat je in aanraking komt met een behoorlijke
hoeveelheid studiestof. Het is belangrijk dat je straks na je studie al je opgedane kennis
en geleerde vaardigheden ook kunt (blijven) toepassen. Je gaat met verschillende
werkvormen aan de slag waarbij uitgegaan wordt van de volgende leerprincipes:
 Constructief leren: kennis verwerven moet een actief proces zijn, waarbij je kennis
opdoet vanuit jouw ervaringen en de interacties met jouw omgeving. Dat betekent
dat je aangemoedigd wordt om na te denken over wat je al weet en dat je leert om
nieuwe informatie toe te passen en te integreren met bestaande kennis.
 Leren in een relevante context: Je leert aan de hand van relevante casussen, die
spelen in de samenleving. Zo leer je niet alleen om te gaan met een breed scala aan
onderwerpen, maar ook hoe je de theorie vertaalt naar de praktijk.
 Samen leren: Je wordt gestimuleerd om naar anderen te luisteren, met hen te
discussiëren en van hen te leren. Je gaat onderwerpen beter begrijpen door er met
elkaar van gedachten over te wisselen en elkaar feedback te geven. Leren is geen
individueel proces; je bent als groep verantwoordelijk.
 Zelfsturend leren:
Bij de UM ben jij de baas over je eigen leerproces door het zelf te plannen, te
monitoren en te evalueren. Tutors en docenten faciliteren dit leerproces, maar jijzelf
bent ‘de motor’. Je leert je eigen leerproces te sturen op een motiverende en
effectieve manier, een manier die je in staat zal stellen om je leven lang te blijven
leren.
Werken en leren op basis van deze leerprincipes zal helpen om de academische houding
van een Gezondheidswetenschapper te ontwikkelen.
b) Kritisch Lezen
Je moet teksten kritisch kunnen lezen zodat je weet wat ze waard zijn. Kennis is
tegenwoordig gemakkelijk te vinden, maar kennis van goede kwaliteit is steeds
moeilijker te onderscheiden van kennis van slechte kwaliteit. Bovendien hangt de
kwaliteit ook af van de context waarin de kennis gebruikt wordt. Waarop is de kennis van
toepassing? Een academicus moet weten wanneer hij of zij kennis van goede kwaliteit te
pakken heeft door kritisch te leren lezen. Het kritisch lezen is een vaardigheid die je goed
onder de knie moet krijgen. In de wetenschap gaat het bovendien om kennisconstructie.
Je wordt geacht claims, redeneringen, en argumenten niet zomaar voor waar aan te
nemen, maar om teksten te analyseren met betrekking tot doelstelling, opbouw, logica,
GZW1021 2023-2024 10
veronderstellingen, relevantie, retorische structuren, technische details enzovoort. Zo

kun je tot een onafhankelijke lezing komen en op basis daarvan kun je feedback geven
aan de wetenschappelijke gemeenschap en bijdragen aan kennis constructie. Kritisch
lezen en het analyseren van teksten kun je leren. De vragenlijst ‘Kritisch lezen’ is daarbij
een hulpmiddel (zie bijlage 1 van deze syllabus waar je deze lijst kunt vinden).
c) Schrijflijn eerste jaar

De bachelor sluit je af met een individuele thesis. Daarvoor moet je onderzoek doen. Dat
betekent dat je begrip hebt van onderzoeksmethodologie, statistiek en epidemiologie.
Maar dat betekent ook dat je in staat bent te luisteren en lezen, dat je in staat bent om
je eigen werk te rapporteren en presenteren en dat je goed met anderen kunt
samenwerken.
In het eerste jaar zal je voor de schrijflijn 3 keer een schrijfopdracht maken, verspreid
over de verschillende blokken. Je mentor gaat het schrijfwerk beoordelen maar ook
feedback geven, die je kunt gebruiken bij het schrijven van een volgende opdracht. Je
begint met de schrijflijn in het tweede blok.
d) Communiceren en samenwerken
Als toekomstige professional wordt van je verwacht dat je goed kunt communiceren en
samenwerken. Dat mag duidelijk zijn geworden in de voorgaande paragraaf. Binnen elk
blok evalueer je samen met je medestudenten en jouw tutor wat jouw sterke en minder
sterke punten zijn in communicatie en samenwerking. Al doende en gebruik makend van
de feedback kun je jezelf in je eigen tempo verder ontwikkelen in
communicatievaardigheden. Deze vaardigheden worden geëvalueerd aan de hand van
het formulier Professioneel Handelen (zie mentorcourse in Canvas/Studentportal).
2. Leerlijn Filosofie in Actie (FiA)

In de bachelor GW wordt in de vorm van de lange leerlijn ‘Filosofie in Actie’ (FiA)
aandacht besteed aan filosofische-, historische-, ethische- en sociologisch-
antropologische reflectie op kernconcepten van de opleiding zoals kennis, wetenschap,
gezondheid, ziekte, risico, beleid, participatie, individu, maatschappij. Reflectie is ten
eerste belangrijk binnen een academische opleiding omdat het een kenmerk is van een
academische houding dat we de betekenis van concepten niet als gegeven zien. Een
academicus moet beseffen dat betekenissen historisch cultureel verankerd zijn, dat ze
veranderen, en dat er dus ook andere betekenissen mogelijk zijn en naast elkaar kunnen
bestaan. Concepten zijn dus altijd ‘betwistbaar’. Ten tweede is reflectie belangrijk omdat
constructie van gezondheidswetenschappelijke kennis nauw verbonden is met discussies
over maatschappelijke, politieke en ethische waarden in de gezondheidszorg. Je kunt dan
denken aan vragen zoals wie is er eigenlijk verantwoordelijk voor de kwaliteit van de
zorg? In hoeverre mogen financiële motieven een rol spelen in de spreekkamer? Hoe
moet een balans gevonden worden tussen preventie en ‘goed leven’? Wat mag je van
mantelzorgers verwachten als het gaat om zorg voor demente ouderen? Wat te doen met
isoleerbehandelingen in de geestelijke gezondheidszorg? In de gezondheidzorg hebben
alle problemen ook een politieke of ethische dimensie en de academische gewoonte
impliceert dat we daar rekenschap van geven.
GZW1021 2023-2024 11
Om bij te dragen aan de ontwikkeling van reflexieve competenties heeft de bachelor GW

een driejarige leerlijn Filosofie in Actie (FiA), waarin conceptuele reflectie en het leren
omgaan met betekenisverschillen en controverses centraal staat. In de bachelor heb je
een aantal keren een hele week FiA onderwijs. In zo’n ‘FiA week’ ben je fulltime bezig.
Opdrachten in deze weken worden op verschillende manieren getoetst en geëvalueerd
(zie de course Filosofie in Actie via Student Portal). Het derde jaar sluit je af met een
thesisopdracht, waarin je de kennis van de FiA leerlijn gaat integreren in een reflectie op
je eigen thesisonderzoek. Bewaar je aantekeningen dus!
3. Leerlijn Methoden, Technieken en Statistiek (MT&S)

Wetenschap draagt bij aan het verkrijgen van nieuwe kennis door onderzoek. Om de
kwaliteit van die kennis te verhogen, wordt methodisch gewerkt. Er zijn verschillende
methodes ontwikkeld om problemen te onderzoeken, data te verzamelen, data te
analyseren en te interpreteren. We kunnen deze methodes ordenen van “veldonderzoek”
tot “labonderzoek”, oftewel van onderzoek waarbij het object niet wordt gecontroleerd
tot onderzoek waarbij het object van studie zoveel mogelijk wordt gecontroleerd. Voor
de eerste gebruiken we vaak kwalitatieve methodes en voor de laatste meer
kwantitatieve methodes. Ook kan onderzoek geordend worden op het soort data dat
wordt verzameld: historische bronnen, beleidsteksten, advertenties,
veldwerkobservaties, interviews, vragenlijsten, patiëntendossiers, etc. Door de opkomst
van ICT is het mogelijk om steeds grotere databestanden te maken en te beheren, en
daar steeds complexere statistische analyses op te doen.
In de leerlijn MT&S maak je kennis met verschillende methoden van wetenschappelijk
onderzoek. Je leert waarom je bij een bepaalde vraagstelling een bepaalde methode kunt
gebruiken en je leert verschillende analysetechnieken. In het eerste blok maak je tijdens
de training kennis met vragenlijstonderzoek en een experimentele onderzoeksopzet. Die
kennismaking helpt je om een basis te leggen voor de MT&S-leerlijn die in blokperiode 3
van start gaat.
1.3.3 Kennisatelier Academische Vorming

Gedurende alle jaren van je bachelor ga je werken aan de bovengenoemde academische
vaardigheden. Dit betekent dat opdrachten op elkaar voortbouwen. In Canvas is de
course Kennisatelier ingericht. In deze course vind je bijna al het materiaal wat
aangeboden wordt om groei van jouw academische vaardigheden te stimuleren. Je kunt
dit Kennisatelier als een GW – zoeksysteem zien waar je bij informatie komt die door
docenten van de verschillende blokken is verzameld.
GZW1021 2023-2024 12
Tabel 1: Overzicht onderdelen academische vorming in GZW1021
Leerlijn Onderdeel Omschrijving Meer informatie

LC&S, Probleemgestuurd Leren werken in De syllabus,
onderdeel leren onderwijs (PGO) en onderwijsgroep, 12 informatie in
Studievaardigheden studenten en een Canvas course
(training 1) tutor Schrijflijn
Op een effectieve en in het
manier informatie kennisatelier
leren integreren en
onthouden
UB-training Bronnen Op een effectieve

zoeken (onderdeel Training manier bronnen leren
Levensloop en Gezondheid, zoeken en selecteren
training 3a)
UB-training Plagiaat Leren herkennen wat Kennisatelier
plagiaat is en hoe dit
te voorkomen
LC&S, Training Kritisch lezen van Ter voorbereiding op De syllabus en
aandacht voor kritisch 1 artikel (onderdeel onderwijs Kennisatelier
lezen training Levensloop en Academische
Gezondheid, training 3b); Vorming
kritisch lezen van artikel
bij taak 9
LC&S, Dit onderdeel komt in dit blok nog niet aan de orde, start in blok 2
aandacht voor
wetenschappelijk
schrijven
LC&S, aandacht voor Professioneel handelen Training en reflectie In blok en
communiceren en (PGO-training) binnen de Kennisatelier
samenwerken onderwijsgroep Academische
Vorming
Leerlijn FiA FiA week Conceptuele analyse Aparte FiA course in

van betekenissen Canvas
van gezondheid
Leerlijn Methoden, Dit onderdeel komt in dit blok nog niet aan de orde, wel maak je kennis
Technieken en met twee onderzoeksmethoden (experiment en vragenlijstonderzoek).
Statistiek (MT&S)
Noot: LC&S = Leren, Communiceren en Samenwerken, FiA = Filosofie in Actie, PGO =

Probleemgestuurd Onderwijs, UB = Universiteitsbibliotheek, MT&S = Methoden,
Technieken en Statistiek
GZW1021 2023-2024 13
1.4 Conceptmapping: effectief gebruik van aantekeningen

Studeren betekent dat je kennis vergaart aan de hand van verschillende bronnen:
handboeken, colleges, wetenschappelijke artikelen etc. Het is tegenwoordig dankzij
Google en andere zoekmachines eenvoudig om snel allerlei informatie over een
onderwerp te verzamelen. Om te begrijpen hoe verschillende bronnen kunnen helpen om
een probleem te onderzoeken, is het belangrijk dat je niet alleen aantekeningen van elke
bron afzonderlijk maakt, maar dat je leert om samenhang te zien.
“Het verzamelen van bronnen is niet hetzelfde als het begrijpen van bronnen”
Een hulpmiddel hierbij is het maken van een schema

in de vorm van een conceptmap of mindmap.
Er bestaand verschillende soorten software maar je kunt ook
werken met pen en papier. Zie hiervoor ook de uitleg over
conceptmaps en mindmaps in het kennisatelier en d
aar vind je ook de links naar de verschillende tools.
In de onderwijsgroepen ga je oefenen met
het gebruik van conceptmaps.
1.5 Doelstellingen van het blok

Het doel van dit blok is dat je inzicht krijgt in verschillende betekenissen van gezondheid.
Hierbij ligt de nadruk niet op processen die gezondheid bedreigen (dat komt in het
volgende blok aan bod), maar juist op processen die een normale ontwikkeling
waarborgen en gezondheid bevorderen.
Kennis en inzicht
De Bachelor Gezondheidswetenschappen (B-GW) student beschikt na het blok over
kennis van en inzicht in:
 De definitie van de World Health Organization voor gezondheid en de definitie van
Huber, de culturele, historische en maatschappelijke achtergronden van deze
definities en de verschillen en overeenkomsten van deze definities.
 Een aantal belangrijke aspecten van hoe de ’normale’ biologische, psychologische
en sociale ontwikkeling in de verschillende levensfasen is.
 Welke biologische, gedragsmatige en omgevingsfactoren een belangrijke rol
kunnen spelen met betrekking tot gezondheid en hoe deze rollen kunnen
verschillen over de levensloopfasen (prenataal en babytijd; kindertijd en
adolescentie; volwassenen; ouderen).
 De regulatie van groei en ontwikkeling, zowel op cellulair als organisme niveau,
met specifieke aandacht voor de voortplanting.
 De ontwikkeling en werking van het humane zenuwstelsel.
 Het gebruik van technologie binnen de gezondheidszorg (o.a. EHealth, monitoring,
sociale media) met aandacht voor zowel mogelijke positieve als negatieve
gevolgen.
 De fasen van wetenschappelijk, empirisch onderzoek.
GZW1021 2023-2024 14
 De opbouw van wetenschappelijke verslaglegging.
Toepassing van kennis en inzicht

De B-GW student is na het blok in staat:
 De verschillen en overeenkomsten tussen de definities van de WHO en van Huber
van gezondheid in relatie tot achtergronden en consequenties voor onderzoek en
praktijk te kunnen omschrijven.
 Om in de literatuur onderscheiden factoren van invloed op gezondheid en
ontwikkeling te kunnen herkennen en benoemen.
 Aan te geven welke gezondheidsgerelateerde factoren in welke levensfase van
meer en welke van minder belang kunnen zijn.
 De volgende voorbeelden van overheidsbeleid gericht op gezondheid en normale
ontwikkeling te beschrijven: jeugdgezondheidszorg, de volksgezondheid
beleidscyclus en de rol van Volksgezondheidstoekomstverkenningen.
 De ontwikkeling en het gebruik van (technologische) innovaties om gezond oud te
worden.
 De (wetenschappelijke) empirische cyclus te benoemen en herkennen.
 De opbouw van een artikel te benoemen en te herkennen.
 Gegevens te verzamelen om een eenvoudige onderzoeksvraag te beantwoorden.
Oordeelsvorming
De B-GW student heeft na het blok een kritische houding ten opzichte van:
 Definities van gezondheid en gezondheidsgerelateerde factoren en is in staat deze
te plaatsen in hun historische, culturele en maatschappelijke context.
 De rol van gezondheidsgerelateerde factoren in verschillende levensfasen.
 Bronnen van (wetenschappelijke) kennis.
Communicatie
De B-GW student is na het blok in staat:
 Onderzoeksresultaten op een visueel heldere manier te presenteren (in grafiek en
tabel).
 Mondeling helder te communiceren over de bestudeerde stof met studenten en
docenten.
Studiehouding en leervaardigheden
De student heeft na het blok:
 De basisvaardigheden om actief de verschillende rollen binnen het PGO in te
vullen.
 Een actieve leerhouding. Bestudeert de aangegeven stof en zoekt zelf naar
aanvullende bronnen.
 Een actieve inbreng in de onderwijsgroep en stelt vragen.
 Geoefend met constructieve feedback geven en ontvangen en is in staat om
andere studenten aan te spreken op een mogelijke niet-actieve leerhouding.
GZW1021 2023-2024 15
1.6 Onderwijsactiviteiten
Alle informatie over het onderwijs is te vinden via de Student Portal. Er worden voor dit
blok 7 weken onderwijs aangeboden (weken 1-5; 7-8; in week 6 zit FiA) met daarin 13
bijeenkomsten van de onderwijsgroep (waarin 12 taken worden besproken), colleges en
trainingen. De voertaal is Nederlands, maar de literatuur is ook in het Engels.
1.6.1 Elektronische leeromgeving (Student

Portal en Student Desktop Anywhere)
Tijdens de facultaire introductie kreeg je uitleg
over de Student Portal. Via de Student Portal is
alle relevante informatie voor een blok op een
centrale, digitale plaats toegankelijk. Denk
bijvoorbeeld aan berichten van de
blokcoördinator, hand-outs van een college,
roosters en roosterwijzigingen, Syllabi etc.
Daarnaast zijn er verschillende mogelijkheden
om digitaal samen te werken (bv. samen schrijven van een paper, discussiëren met
medestudenten buiten de onderwijsgroep om, in een team aan een mindmap of
conceptmap werken etc.).
Wen je aan om regelmatig in de course van het blok dat je op dat

moment volgt te kijken via de Student Portal > My Courses:
berichten en wijzigingen worden voornamelijk op deze manier
doorgegeven. Daarnaast zal je naarmate je studie vordert alleen maar
meer gebruik maken van deze leeromgeving. Check ook dagelijks je mail!
Om gebruik te maken van de faciliteiten van de bibliotheek log je in

via Student Desktop Anywhere (zie button op openingspagina
Universiteitsbibliotheek,
https://library.maastrichtuniversity.nl/services/remote-access/). Dan kom
je op je eigen desktop, met 250MB-schijfruimte.
1.6.2 Onderwijsgroepsbijeenkomsten
De bijeenkomsten van de onderwijsgroep vormen de belangrijkste onderwijsactiviteiten
binnen het PGO. Alle andere activiteiten zijn hierop afgestemd. In de onderwijsgroep
word je geconfronteerd met een ‘taak’, meestal een probleem of casus, die je samen met
je onderwijsgroep systematisch gaat bespreken. Je probeert het probleem of de situatie
van de casus te verklaren aan de hand van een aantal stappen. Sommige stappen vinden
plaats in de onderwijsgroep en andere daarbuiten.
Het doel tijdens zo’n bijeenkomst is het vergroten van kennis en inzicht in een bepaald
vakgebied en/of het vormen van een opinie over één of meer vraagstukken.
De onderwijsgroep bestaat uit 10 tot 12 studenten, onder begeleiding van een tutor. De
eindverantwoordelijkheid voor het succes van de bijeenkomst ligt bij de studenten zelf.
De bijeenkomst duurt 2 uur, waarbinnen ruimte is voor een korte pauze. De eerste helft
wordt een probleem nabesproken, de tweede helft wordt een nieuw probleem
GZW1021 2023-2024 16
voorbesproken. Bovendien neem je in de onderwijsgroep verschillende rollen aan, zoals

gespreksleider, notulist en groepslid.
Lees altijd als voorbereiding voor de bijeenkomst van de onderwijsgroep

altijd thuis de taak die je die dag gaat voorbespreken, alvast door.
Samenwerkend leren staat centraal in de onderwijsgroep. Om als groep goed te

kunnen functioneren is het noodzakelijk dat je inzicht krijgt in het groepsproces en -
procedure. Daarnaast is het belangrijk dat je goed communiceert: actief luisteren,
kritische vragen stellen, samenvatten, feedback geven etc.
Professioneel Handelen
De onderwijsgroepsbijeenkomsten zijn bij uitstek de plek om te leren professioneel te
handelen. Van een professionele Gezondheidswetenschapper wordt niet alleen verwacht
dat hij/zij kennis en inzicht heeft, maar ook dat hij/zij sociaalvaardig is en een
professionele attitude heeft. Tijdens je studie ga je werken aan het ontwikkelen van je
eigen kennis en inzicht, maar ook aan het ontwikkelen van vaardigheden zoals
presenteren, samenwerken en feedback geven. Daarnaast wordt ook ontwikkeling van
een professionele attitude verondersteld. Uiteraard verloopt deze ontwikkeling voor ieder
anders. In elk blok wordt gewerkt met de GW-competentie-kaart (zie Mentor-course in
Canvas).
De tutor geeft iedere onderwijsgroep bijeenkomst kort feedback op het professioneel
handelen van een aantal studenten en je mag altijd om feedback vragen. Die feedback is
bedoeld om van te leren. De tutor zal dus in de eerste bijeenkomsten vooral aangeven
wat goed gaat. Als je je echter niet inzet in de onderwijsgroep, krijg je geen aftekening
voor actieve aanwezigheid.
In het eerste jaar van GW krijgt je een mentor. Met deze mentor bespreek je aantal
keren per jaar jouw groei in academische vaardigheden.
Binnen jaar 1 van GW heb je een mentor. Met de mentor bespreek je de voortgang in
professioneel handelen, ‘communiceren en groei als Health expert en onderzoeker’.
Op de GW-competentie-kaart vat je samen wat de sterktes en zwaktes van een
competentie zijn en wat je wilt verbeteren.
De feedback die je van de tutor en medegroepsleden krijgt in deze onderwijsgroepen,
kun je gebruiken bij de reflecties op de GW-Competentie-kaart. Maak dus aantekeningen
van de feedback die je ontvangt en verwerk die in de GW Competentie Kaart die je
upload in de Canvas course: Mentoren.
100% actieve participatie in onderwijsgroepsbijeenkomsten

De aanwezigheid en actieve participatie in onderwijsgroepen wordt door de tutor
geregistreerd. De te beoordelen aspecten van actieve participatie zijn:
- Geleverde bijdragen aan analyse van taken en formuleren van leerdoelen;
- Nakomen van gemaakte afspraken;
- Bijdragen aan de presentatie en bespreking van gevonden informatie;
- Functioneren als gespreksleider;
- Betrokkenheid bij de procesevaluaties naar aanleiding van de onderwijsgroeps-
bijeenkomsten;
- Bijdragen aan het bevorderen van de samenwerking in de onderwijsgroep;
GZW1021 2023-2024 17
- En bij online-onderwijsgroepsbijeenkomsten het zichtbaar deelnemen, d.w.z. dat

je de camera ingeschakeld hebt
Studenten moeten 100% aanwezig zijn én actief participeren in alle bijeenkomsten.

Hieronder zie je wat er kan gebeuren bij afwijkende situaties:
1. Aanwezigheid en participatie: 75-100%
De student mag wegens ziekte of andere persoonlijke omstandigheden maximaal
25% van de verplichte onderwijsgroepen met opgaaf van redenen missen. Hij/zij
dient de tutor hiervan voor aanvang van de onderwijsgroep in kennis te stellen. Als
de student in verband met privacy de reden niet wil vermelden dan dient hij/zij
contact op te nemen met de studieadviseur. Ook als een student wel aanwezig is,
maar vanwege bijzondere omstandigheden onvoldoende aan de criteria van
participatie kan voldoen, dient hij/zij de tutor hiervan voor aanvang van de
onderwijsgroep in kennis te stellen, of om privacy redenen contact op te nemen met
de studieadviseur.
2. Aanwezigheid en participatie: 50-75%
Wanneer de student minder dan 75% maar meer dan 50% aanwezig is geweest bij
de onderwijsgroepsbijeenkomsten, dient hij/zij een afspraak te maken met een
studieadviseur. In het vertrouwelijke gesprek met de studieadviseur zal de student de
redenen voor afwezigheid bij alle onderwijsgroepen dienen aan te geven. De
studieadviseur zal, als hij/zij de redenen voor afwezigheid gegrond acht, de
examencommissie verzoeken 50% aanwezigheid toe te staan. De reden wordt in
verband met privacy niet vermeld. Het verzoek dient uiterlijk binnen een week na
afloop van het betreffende blok bij de examencommissie ingediend te worden. De
examencommissie zal uiteindelijk beslissen of de student voor een uitzondering met
betrekking tot de aanwezigheidsplicht in aanmerking komt of dat hij/zij het blok
opnieuw dient te volgen. De student wordt via e-mail op de hoogte gesteld van het
besluit van de examencommissie.
3. Aanwezigheid en participatie: < 50%.
Wanneer een student minder dan 50% van de bedoelde bijeenkomsten aanwezig is
geweest, dient hij/zij het blok opnieuw te volgen en is het toetsresultaat niet geldig
als de student daaraan deelneemt.
Studenten die een topsportstatus hebben, en om die reden niet kunnen voldoen aan de
aanwezigheidsplicht, vallen onder de in lid 2 genoemde regeling. Zij hoeven zich niet te
melden bij de studieadviseur.
1.6.3 Colleges
De colleges die tijdens dit blok gegeven worden, ondersteunen de onderwerpen die
tijdens de onderwijsgroepen aan de orde komen. De colleges duren meestal een uur en
vinden live plaats. De colleges die bij een taak horen komen online beschikbaar binnen
een week. Voor alle colleges geldt dat het mogelijk is om hierover vragen te stellen bij
het eerstvolgende wekelijkse vragenuur. De colleges kunnen theoretisch of juist meer
praktisch zijn maar veronderstellen altijd wat voorkennis en zijn altijd een aanvulling op
de studiestof die je naar aanleiding van je leerdoelen hebt bestudeerd.
GZW1021 2023-2024 18
Bijwonen van de colleges is niet verplicht. De stof die besproken wordt is wel
examenstof. Kijk in het overzicht welk soort college het betreft, en probeer
meer achtergrondinformatie over de collegegever te krijgen. Bedenk welke
vragen je nog hebt over de stof en neem je voor een vraag te stellen als deze
stof niet behandeld wordt in het college. Opnames van colleges hebben niet altijd een
optimale kwaliteit.
Als je besluit een college of vragenuurtje bij te wonen gaan we er

vanzelfsprekend van uit dat je respect toont voor andere studenten en de
collegegever en dat je dus niet stoort. De collegegever kan horen wat achter in
een zaal gezegd wordt, en dat is storend. Is dat het geval, dan word je verzocht de
collegezaal te verlaten.
In de collegezaal gelden de volgende regels:
1. Tijdens het college ben je stil.
2. Er wordt niet gegeten of gedronken (een flesje water is toegestaan).
3. Gebruik van mobiele telefoons is niet toegestaan en laptops alleen om aantekeningen
op te maken.
Vragenuurtjes & contactpersonenoverleg

Tijdens het wekelijkse vragenuurtje in de eerste drie weken van het blok op de maandag
kun je vragen stellen. Inhoudelijke vragen moeten uiterlijk maandagmorgen 9:00 uur
aan de blokcoördinator worden gestuurd (gzw1021@maastrichtuniversity.nl). Colleges en
vragenuurtjes zijn hét moment waarop je direct in contact komt met een expert. Het is
ook vaak de enige mogelijkheid om zo iemand vragen te stellen, tijdens of na het
college. Na 3 weken is er het contactpersonenoverleg waarbij 1 persoon uit de
onderwijsgroep wordt afgevaardigd.
1.7 Verdieping biologie

De blokken van de bachelor GW zijn multidisciplinair opgezet. Dat betekent dat je in elk
blok thema’s en onderwerpen zult bestuderen uit de beleidswetenschappen,
gedragswetenschappen, sociale wetenschappen en de biologie. Omdat niet iedereen
hetzelfde niveau van voorkennis heeft wordt voor de biologische onderwerpen in blok
GZW1021 “Een leven lang gezond” aangegeven hoe je vanaf beginniveau het gewenste
academische niveau van biologie in het eerste jaar Gezondheidswetenschappen kunt
bereiken.
In blok GZW1021 worden biologische onderwerpen aangeboden in taken 2, 4, 5, 9 en 11.
Omdat de taken multidisciplinair zijn en dus niet uitsluitend biologische onderwerpen
behandelen zal naast de reguliere taken en colleges extra aandacht besteed worden aan
de biologie in de sessies ‘Verdieping biologie’. Verdieping biologie bestaat voor het
grootste deel uit zelfstudie en met behulp van een toets kun je vooraf nagaan of je de
stof voldoende beheerst. Bij de toetsvragen wordt aangegeven of deze op VWO of op
academisch niveau toetsen. Als je het eindniveau (academisch) beheerst zou je alle
oefenvragen juist moeten hebben beantwoord.
GZW1021 2023-2024 19
De procedure is als volgt. Nadat in een taak een biologisch onderwerp aan de orde is
geweest, bijvoorbeeld de celdeling, wordt dit in het responsiecollege Verdieping Biologie
verder uitgediept. Bij de informatie over Verdieping biologie (te vinden via Student Portal
> blok GZW1021 Een Leven Lang Gezond) wordt aangegeven welke stof behandeld
wordt. Ongeveer 1 week tevoren zijn er (meerkeuze) oefenvragen beschikbaar waarmee
je jouw beheersing van de stof kunt toetsen. Bij die vragen wordt aangegeven welk
niveau ze hebben (vwo of academisch); bij elke vraag is gegeven wat het goede
antwoord is en op welke bron deze is gebaseerd. Deze meerkeuzevragen, met name de
vragen op academisch niveau, zijn illustratief voor toetsvragen die over biologische
onderwerpen gesteld kunnen worden tijdens de bloktoets. Op basis van jouw score
bepaal je vervolgens zelf hoeveel extra studie nodig is en of het zinvol is voor jou om
naar het responsiecollege Verdieping biologie te gaan (paragraaf 1.4).
De stof voor de biologische onderwerpen in de taken en in de sessies ‘Verdieping

biologie’ is te vinden in Guyton en in Bouman (zie literatuurlijst). Als je geen biologie
hebt gehad op eindexamenniveau vwo dan kun je voor per sessie ‘Verdieping biologie’
informatie vinden over filmpjes (YouTube) en boeken die de onderwerpen op vwo
behandelen. We adviseren om te beginnen met deze filmpjes en boeken en pas daarna
over te gaan op de stof in Bouman, Eck van der Sluijs-van de Bor, Guyton, of
Silverthorne.
Tijdens het responsiecollege worden de toetsvragen behandeld. Als er behoefte is aan

extra toelichting bij een vraag of onderwerp, dan wordt deze door de docent gegeven. De
onderwerpen die op deze wijze behandeld worden zijn:
1. Verdieping biologie 1: De opbouw van de cel, functies van celorganellen, celdeling;
2. Verdieping biologie 2: Basisprincipes van hormonale en nerveuze regulatie en
signaaloverdracht;
3. Verdieping biologie 3: Van DNA eiwit, regulatie van genexpressie, inclusief
epigenetische regulatie.
De overige biologische thema’s en onderwerpen komen in taken en colleges aan bod.
Waarom die extra aandacht voor biologie? Gezondheidswetenschappen en gezondheid

zijn direct verbonden aan het goed functioneren van het lichaam, inclusief het brein. Dat
betekent dat van een afgestudeerde bachelor gezondheidswetenschappen een bepaald
niveau van basiskennis verwacht wordt over het functioneren van lichaam en brein. Voor
de richtingen ‘Biologie en gezondheid’ (B&G) en ‘Geestelijke gezondheidszorg’ (GGZ)
geldt dat binnen de richting dieper ingegaan zal worden op het functioneren van het
lichaam (B&G) en brein (GGZ) en dat wordt voortgeborduurd op de stof van het eerste
jaar. Om je te helpen te bepalen hoe je, afgaand op je huidige niveau van biologische
kennis het beste de biologische onderwerpen kunt bestuderen hebben we een
‘Studiewijzer biologie’ (tabel 3) gemaakt die aangeeft wat voor jou de beste aanpak is.
GZW1021 2023-2024 20
Tabel 3: Studiewijzer biologie
Jouw niveau biologie Studiewijzer biologie

Vwo-eindexamen Bestudeer opgegeven literatuur uit Guyton en/of Bouman;
Als de toetsvragen op academisch niveau juist zijn beantwoord
is het gewenste niveau bereikt;
Als <90% van alle vragen juist zijn beantwoord wordt
geadviseerd om kennis te nemen van de toelichting die
gegeven wordt tijdens het responsiecollege verdieping biologie
Geen vwo- Bestudeer eerst de opgegeven filmpjes en literatuur op vwo-
eindexamen niveau (zie ‘handleiding verdieping biologie’) en daarna de
opgegeven literatuur uit Guyton en/of Bouman;
Als de toetsvragen op academisch niveau juist zijn beantwoord
is het gewenste niveau bereikt;
Als <90% van alle vragen juist zijn beantwoord wordt
geadviseerd om kennis te nemen van de toelichting die
gegeven wordt tijdens het responsiecollege verdieping biologie;
Bereid vragen voor over onderwerpen die je nog niet begrijpt
om tijdens responsiecollege te bespreken.
Bijspijkercursus biologie
De FHML biedt studenten zonder biologie in hun eindexamenpakket de mogelijkheid om

deel te nemen aan een korte, gratis cursus. Deze cursus maakt onderdeel uit van de
kwaliteitsafspraken en de kosten worden betaald uit de middelen die de faculteit
ontvangt wegens de afschaffing van de basisbeurs. De cursus wordt verzorgd door
AthenaStudies vanaf week 3 van het blok. Je kunt je inschrijven via de website van
AthenaStudies.
Zodra inschrijving open staat ontvang je hiervan een announcement via de Student
Portal. Let op: De cursus is bedoeld als ondersteuning om het onderwijs in GZW1021 ook
zonder biologische voorkennis goed te doorlopen. Je krijgt hier dus geen studiepunten
voor.
1.8 Trainingen
Training = een activiteit die veel zelfstudie (vooraf en achteraf) vergt. Anders dan op de
middelbare school en anders dan in de onderwijsgroepen vereisen trainingen dat je
zelfstandig de planning van de voor de training vereiste zelfstudie inplant en dat je
voorbereiding uitvoert. Lees de handleidingen twee keer door. Aan het begin van het blok
moet je globaal alle handleidingen doornemen en alle deadlines en voorbereidende
activiteiten in je agenda noteren. In de eerste week ga je een planning maken. Tijdens
het blok lees je nog een keer precies door welke voorbereiding verwacht wordt en voer je
deze op tijd uit. Arriveer goed voorbereid bij een trainingsbijeenkomst.
De volgende trainingen behoren bij dit blok. Neem bij vragen over de trainingen/practica
direct contact op met de betreffende coördinatoren (zie paragraaf 1.1 voor
contactgegevens).
GZW1021 2023-2024 21
1) PGO en studievaardighedentraining
In deze training krijg je een introductie op werken in een probleemgestuurde
onderwijsomgeving en op werken in teams (LC&S).
Tijdens de onderwijsgroepsbijeenkomsten in de eerste week en tijdens
mentorbijeenkomsten in de eerste, de derde en de zevende week van het blok krijg je
training in relevante vaardigheden voor het werken in een onderwijsgroep en individuele
leervaardigheden. In deze training maak je stap voor stap kennis met de
probleemgestuurde leeromgeving en leer je individuele en groepsvaardigheden
ontwikkelen die relevant zijn voor zelfstudie en het werken in een onderwijsgroep. Het
leren van de vaardigheden wordt voornamelijk gedaan aan de hand van blokinhoudelijke
problemen. Je zult merken dat de cognitieve psychologie de basis vormt voor de
leerprincipes die in het probleemgestuurd onderwijs toegepast zijn.
De PGO en studievaardighedentraining is een training die wordt gegeven door je mentor
en tutor. Het is de bedoeling dat je hetgeen je leert, in de onderwijsgroepen gaat
toepassen. De tutor zal je daarbij in de onderwijsgroep begeleiden. Het is mogelijk dat je
mentor en je tutor in het eerste blok dezelfde persoon zijn, maar het kunnen ook
verschillende personen zijn. De verantwoordelijkheid voor het toepassen van geleerde
vaardigheden komt, naarmate het blok vordert, steeds meer bij jezelf te liggen.
2) Bibliotheektrainingen
Er zijn in dit blok twee online bibliotheektrainingen waarbij je een certificaat moet
downloaden. De trainingen zitten in het kennisatelier, een aparte course waar je allerlei
trainingen kunt vinden.
3) Training Reactietijd
In deze training maak je kennis met een experimentele onderzoeksopzet. In een
experiment onderzoek je het effect van een bepaalde interventie of activiteit door een
systematische vergelijking te maken met de situatie zonder die bepaalde interventie of
activiteit, maar waarin verder alles gelijk is. De interventie is ‘mindfulness oefeningen
doen’ en de uitkomstmaat die je vergelijkt is je reactietijd. Zo leer je een belangrijk
onderzoeksdesign, dat is een onderzoeksopzet, voor biologisch en psychologisch
onderzoek kennen. Inhoudelijk heeft deze training een relatie met de werking van het
centraal zenuwstelsel. Je legt ook een relatie met de empirische cyclus, dat is de cyclus
van onderzoeksvragen genereren en beantwoorden. Je verwerkt de gegevens met Excel,
en maakt een grafische weergave om de onderzoeksvragen te beantwoorden. Je voert
het experiment zelfstandig uit, inclusief het verwerken en rapporteren van de
groepsresultaten en de training eindigt met een plenaire nabespreking.
4) Training Levensloop en Gezondheid

De training bestaat uit vier bijeenkomsten in week 1, 2, 4 en 5. De trainingsgroep heeft
dezelfde samenstelling als de onderwijsgroep. In de training ga je zelf onderzoek doen.
Je gaat samen met medestudenten en de trainer oefenen in het formuleren van
hypothesen (verwachtingen), het verzamelen van onderzoeksgegevens, het invoeren van
de gegevens in een datamatrix, het analyseren van de gegevens, en het presenteren van
de resultaten in een mondelinge eindpresentatie in je eigen trainingsgroep.
Je voert een kwantitatief onderzoek uit met behulp van een aangereikte, gestructureerde
vragenlijst. Iedere student neemt de vragenlijst bij twee mensen af: bij iemand van 70-
GZW1021 2023-2024 22
80 jaar, bijvoorbeeld je opa of oma, en bij iemand van 50-60 jaar, bijvoorbeeld je vader
of moeder. Je gaat de verschillen tussen de levenslopen van de twee generaties
onderzoeken. Op basis van wetenschappelijke bronnen formuleer je vooraf hypothesen
over de uitkomsten van het onderzoek.
Per groep maak je met alle verzamelde gegevens een ‘datamatrix’ en voer je eenvoudige
beschrijvende statistische analyses uit (met Excel). In blok GZW1026 doe je
geavanceerdere statistische analyses op deze data met SPSS. Als eindproduct geef je
een PowerPointpresentatie die door de trainer wordt beoordeeld.
De vier trainingsbijeenkomsten zijn altijd op de woensdag of donderdag en de
opdrachten die je voor elke bijeenkomst moet maken moet je telkens inleveren op de
woensdag voorafgaande aan de donderdag uiterlijk om 9.00 uur.
Je moet je voorbereiden op de eerste trainingsbijeenkomst op donderdag in de

eerste week. Dat doe je door:
 Het lezen van de trainingshandleiding
 Het maken van de zelfstudie- en voorbereidende opdracht voorafgaande aan
bijeenkomst 1
 Het inleveren van de zelfstudie- en voorbereidende opdracht op de inleverpunten
in de Canvas course (onder training Levensloop en gezondheid)
De zelfstudie- en voorbereidende opdrachten voor bijeenkomst 1 staan op pagina 8 van

de trainingshandleiding Levensloop en gezondheid (in de Canvas course onder training
Levensloop en gezondheid GZW1221).
Lever de antwoorden van zowel de zelfstudie als de voorbereidende opdracht in

vóór woensdag 6 september 9.00 ’s ochtends uur (week 1) op het daarvoor
bestemde online inleverpunt op Canvas (Blok GZW1021 > Modules> training
Levensloop en gezondheid (GZW1221) > inleverpunt zelfstudie- en
voorbereidende opdracht bijeenkomst 1).
Voor de tweede bijeenkomst in week 2 leer je het zoeken van wetenschappelijke bronnen
met behulp van de internetmodule ‘basic search’ van de Universiteitsbibliotheek (UB)
(Blok GZW1021> Modules > UB-training bronnen zoeken). In deze module wordt uitleg
gegeven over de beschikbare voorzieningen van de Universiteitsbibliotheek. Aan bod
komen o.a. variatie van studieplekken, lenen van literatuur, plaatsing collecties, maar
ook efficiënt leren gebruik te maken van de digitale voorzieningen, zoals catalogi, e-
journals en informatiebestanden. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de meerwaarde
die de UB biedt ten opzichte van de informatie die tegenwoordig vrij via internet
toegankelijk is. Verder is voor de week erna de online module ‘Plagiarism’ gepland, die je
ook zlef mag plannen. Beide modules zijn belangrijk voor de aftekening van de training
“Vaardigheden 1 (GZW1221)”.
Er is een vragenuurtje georganiseerd op maandag 11 september van 16.00-17.30 uur
waarin je vragen kunt stellen over de internetmodules ‘Basic search’ en ‘Plagiarism’.
GZW1021 2023-2024 23
1.9 Overzicht blok en rooster

Tabel 4. Overzicht activiteiten blok*
Week 1
4 september Openingscollege en training levensloop Blokplanningsgroep
5 september College PGO: hoe wat en waarom? Maarten van Kooij
College Introductie FiA Mare Knibbe
Onderwijsgroep 1 Tutor
6 september of Mentorbijeenkomst Mentor
7 september of
8 september
6 september of Training levensloop 1 Trainer
7 september
8 september Introductie training reactietijd Niki Reynaert
Week 2
11 september College praktijk (ONLINE): Preconceptie zorg door Merta Weltens, Academie
verloskundigen. Verloskunde Maastricht
11 september College: Inleiding bibliotheektraining en vragenuur Christel van Gool,
training levensloop Nicolle Boumans
12 september Onderwijsgroep 3 Tutor
Vraagstellingen en verdeling interventies training
reactietijd in OWG.
Voormeting training reactietijd. Zelfstandig
13 september Responsiecollege biologie deel 1 Alex Remels & Rosanne Beijers

Start interventie training reactietijd Zelfstandig
13 september of Training levensloop 2 Trainer
14 september
15 september Inleidend theoretisch college over ontwikkeling van Cor Meesters
hechting. (taak 3)
Week 3
18 september College: Uitleg toetsing & vragenuur Christel van Gool
19 september College: Groei als parameter voor gezondheid en Miriam Weijers
normale ontwikkeling in de jeugdgezondheidszorg.
College Biologie: Ontwikkeling (bouw) en werking van Anke Sambeth
het centraal zenuwstelsel.
Onderwijsgroep 5 tutor
20 september of Mentorbijeenkomst 2 mentor
21 september of
22 september
22 september College Biologie; Biologische regulatie van groei. Annemieke den Boer
College over stress en reacties op stress op fysiologisch Gerda Kraag
en psychologisch niveau.
Nameting training reactietijd zelfstandig
Week 4
25 september College waarin het examenreglement wordt toegelicht: Tanja Adam,
hoe verder in jaar 1? Herman Popeijus
Jill Whittingham
Christel van Gool
GZW1021 2023-2024 24
College: Vragenuur Christel van Gool

26 september Contactpersonenoverleg zelfstandig
Datafile training reactietijd insturen
College Biologie: Embryonale ontwikkeling (taak 2 & 6) Niki Reynaert
27 september Responsiecollege biologie deel 2 Alex Remels & Rosanne Beijers
27 september of Mentorbijeenkomst 3 mentor
28 september of
29 september
27 september of Training levensloop 3 trainer
28 september
29 september Datafile training reactietijd beschikbaar zelfstandig
29 september College praktijk over beleid en volksgezondheidsbeleid. Danielle Mohren en Nicole Smeets,
(taak 7) GGD Zuid-Limburg
Week 5
2 oktober Vragenuur training Reactietijd & algemeen Niki Reynaert
Christel van Gool
3 oktober Contactpersonenoverleg
College: Hoe heeft het denken over gezonde Angelique de Rijk
arbeidsomstandigheden zich ontwikkeld? (taak 8)
4 oktober of Training levensloop 4 trainer
5 oktober
6 oktober College over slaap (taak 9) Ree Meertens
Week 6 FiA week -> zie rooster en course GZW1242 op Canvas
9 oktober Deadline inleveren rapportageformulier training zelfstandig
reactietijd
Week 7
17 oktober Contactpersonenoverleg Christel van Gool
College (ONLINE): Gezondheidsvaardigheden Monique Heijmans, Nivel
Verdiepende online clip over gezondheidsvaardigheden Sil Aarts
en digital divide
18 oktober Responsiecollege biologie deel 2 Alex Remels & Rosanne Beijers
20 oktober College biologie: Veroudering (taak 11) Niki Reynaert
Week 8
24 oktober Contactpersonenoverleg Christel van Gool
Verdiepend college over de ondersteuning van ouderen Petra Erkens
thuis met en zonder technologie (taak 12). Sil Aarts
25 oktober Responsiecollege blok Blokplanningsgroep
27 oktober Toets
Inleveren Take Home Examen.
*(NB! Rooster kan wijzigen: check altijd mytimetable)
GZW1021 2023-2024 25
Hieronder staan de deadlines binnen dit blok.
Tabel 5: Deadlines
Week Datum Tijd Wat Hoe en wie/waar
1 Woe 6-9 9:00 u Voorbereidende opdracht 1 Inleverpunt zelfstudie- en
van training Levensloop en voorbereiden opdracht
gezondheid bijeenkomst 1 in Canvas
2 Woe 13-9 9:00 u Voorbereidende opdracht 2 Inleverpunt zelfstudie- en
van training Levensloop en voorbereiden opdracht
gezondheid bijeenkomst 2 in Canvas
Vrij 15-9 Eind Training Reactietijd Thuis voorbereiden en met

OWG OWG afspraken over verdeling
interventie maken (tutor
checkt)
Voor di 12-9 thuis Training Reactietijd Online voormeting

3 Vrij 22-9 18:00 u Afronden Online bibliotheek Inleverpunt uploaden certificaat
module ‘Basic search’ in Canvas
4 Ma 25-9 thuis Training reactietijd Online nameting
Di 26-9 Eind Training reactietijd Gemeten reactietijden van

OWG Strooptaak verzamelen in
resultatenformulier Strooptaak
(OWG) en sturen naar de
trainingcoördinator
Woe 27-9 9:00 u Voorbereidende opdracht 3 Inleverpunt voorbereidende
van training Levensloop en opdracht bijeenkomst 3 Canvas
gezondheid
Do 28-9 Training reactietijd Groepsresultaten (jaargroep)
online beschikbaar
Vrij 29-9 18:00 u Afronden Online bibliotheek Inleverpunt uploaden certificaat
module ‘Plagiarism’ in Canvas
5 Woe 4-10 9:00 u Presentaties training Inleverpunt presentaties
Levensloop en gezondheid Canvas
Vrij 6-10 18:00 u 3 Apps voor FiA Kiezen met FiA groep
6 FiA week: zie deadlines binnen deze week in de FiA plek op Canvas
Maandag 9-10: Deadline inleveren rapportageformulier training reactietijd
8 Ma 23-10 12:00 u Vragen responsiecollege Mailen naar:
gzw1021@maastrichtuniversity.
nl
Vr 27-10 Toets GZW1021 Zie Mytimetable
18:00 u Take Home Toets & Uploaden

FiA opdracht
Later 3-11 Herkansing PPT-presentatie Mailen naar trainer (Levensloop
training Levensloop en en Gezondheid)
gezondheid
21-12 Herkansing Take Home Toets Inleverpunt in Canvas
Begin juli 2024 Herkansingstoets GZW1021 Zie t.z.t. My Timetable of
FHMLweb
Vragen voor het vragenuurtje of voor het contactpersonenoverleg kunnen uiterlijk iedere
maandagmorgen 9:00 uur aan de blokcoördinator worden gestuurd
(gzw1021@maastrichtuniversity.nl). Ook ter plekke kunnen vragen worden gesteld.
GZW1021 2023-2024 26
Rooster
Je persoonlijke blokrooster met de indeling in de onderwijsgroep vind je in de Student
Portal bij My Timetable. Wijzigingen in het rooster worden altijd direct verwerkt in je
digitale rooster. Bekijk dit dus regelmatig!
Wil je het volledige rooster en de gehele onderwijsgroepsindeling inzien, klik dan
rechtsboven op ‘Overview’. Pas indien nodig het academisch jaar aan en typ de code van
het blok in de zoekbalk. Klik op ‘View timetable’ om het volledig rooster voor GZW1021
(blok), GZW1221 (trainingen) of GZW1242 (FiA) te zien. Klik op de ‘help’-knop om de
verschillende opties te zien voor het exporteren van je rooster naar je smartphone,
Microsoft Outlook, Apple Calendar of Google Calendar. MyTimetable applicatie is ook in
een aangepaste versie voor mobiele telefoon. Deze is beschikbaar op:
timetable.maastrichtuniversity.nl.
1.10 Filosofie in Actie (FiA) (week 6 van dit blok)

Week 6 van het blok wordt geheel besteed aan Filosofie in Actie, zoals het
filosofieonderwijs heet binnen de bachelor gezondheidswetenschappen. In die week staan
normen voor gezondheid en zelfmanagement centraal.
Je wordt op vele manieren aangespoord tot gezond leven en zelfmanagement, met harde
en zachte hand, regels, adviezen en richtlijnen. Je moet minder verzadigde vetten eten,
meer bewegen, minder op de bank zitten. Je moet signalen van ongezondheid op tijd
herkennen, meten en zo nodig stappen ondernemen. Je krijgt veel ongevraagd advies en
regelmatig ook tegenstrijdige adviezen. Over de schadelijkheid of beschermende werking
van rode wijn, mindfulness, koffie en melk, bieden experts bijvoorbeeld heel
verschillende inzichten. De afgelopen jaren zijn daar bovendien veel adviezen
bijgekomen om ‘positieve gezondheid’, weerbaarheid en veerkracht te bevorderen:
Experts op deze gebieden vertellen je hoe je om moet gaan met stress, sociale relaties,
emoties, of hoe je het beste kan slapen. De overvloed aan leefregels en adviezen roept
de vraag op hoe normen voor gezondheid tot stand komen, wat normen in de praktijk
doen en wat ze betekenen in verschillende sociaaleconomische contexten.
In de FiA week maak je kennis met filosofische en filosofisch-sociologische reflectie op
normen voor gezondheid en gezond leven. Het werk van de filosoof Michel Foucault over
‘disciplinering’ staat centraal. Om inzicht te krijgen in de theorie en om toepassing van de
theorie te leren, gebruiken we gevarieerde werkvormen: colleges, zelfstudie, een
groepsopdracht en discussies in werkgroepen.
In het aparte FiA syllabus (zie de FiA course via de Student Portal > My Courses >
Filosofie-In-Actie (GZW1242)) wordt de inhoud van deze werkvormen nader toegelicht.
Hier geven we uitleg over de groepsopdracht en de noodzakelijke voorbereidingen in
groepsverband.
Alle informatie over de FiA leerlijn en de FiA weken in de hele bachelor

staat in de FiA course, te raadplegen via de Student Portal > My Courses of
via Canvas.
GZW1021 2023-2024 27
Voorbereiding FiA
De FiA week vindt plaats in week 6 van deze eerste blokperiode. Je zit in een groep van
vijf studenten. Om de opdracht Zelfmanagement te kunnen maken, moet je voor die
week begint al met je groep een drietal apps, online interventies of
gecombineerd aanbod (app & online) over verschillende thema’s selecteren
zodat je op dag 1 van de week in overleg met de practicumdocent en de andere
werkgroepen van je practicum een app/online interventie kan kiezen en
installeren. Het is de bedoeling dat de drie werkgroepen in je practicum drie
verschillende apps/interventies, gekoppeld aan verschillende thema’s analyseren. Een
voorselectie van drie apps is nodig omdat je vanaf dag één van de FiA week moet
beginnen met deze app! Als de eerste twee dagen niet gewerkt wordt, kan die tijd niet
worden ingehaald.
 Kijk in welke groep je zit (via de Student Portal > My Timetable). Om te zien welke
andere studenten er in jouw groep zitten, klik op het ‘person icon’ achter de
betreffende groep.
 Als jij nog niet gemaild bent, neem zelf dan het initiatief om de anderen te mailen
(dat kan via ieders studentnummer) en kom (virtueel) bijeen.
 Selecteer vrijdag 1 oktober met je groep drie apps die gericht zijn op drie van de
onderstaande vijf thema’s. Tijdens het eerste practicum op maandag 4 oktober
maak je in overleg een keuze voor één app die je als werkgroep installeert en gaat
gebruiken binnen de volgende thema’s:
 Slaap
 Stress
 Meditatie
 Weerbaarheid en veerkracht
 Sociale contacten/ eenzaamheid
Alle leden van een groep installeren de samen gekozen app op hun smartphone of tablet.
Tijdens de FiA-week ga je deze app gebruiken en je ervaringen hiermee analyseren
vanuit twee theoretische perspectieven.
Je mag zelf op zoek gaan naar apps die op de vijf genoemde thema’s gericht zijn. Om op
gang te komen kan je ook kijken op onderstaande websites. Voor sommige apps moet je
wat betalen, maar veel apps hebben ook een gratis proefperiode.
Het Trimbos-instituut heeft een aantal online-interventies, programma’s en apps

ontwikkeld voor weerbaarheid en veerkracht:
https://www.psyfit.nl/inhoud-cursus
Het is ook interessant om over de grens te kijken, bijvoorbeeld in Engeland:

https://www.in-equilibrium.co.uk/apps-for-resilience-mindfulness-mental-health/
https://www.healthline.com/health/anxiety/top-iphone-android-apps#5
https://umwellness.wordpress.com/2013/02/22/8-apps-for-emotional-wellness/
GZW1021 2023-2024 28
1.11 Literatuur
Achter in de syllabus staat de lijst met literatuur, die via de KeyLinks learning resources
lijst in de course op de Student Portal in te zien is (zie ook bijlage 2). Dit zijn
wetenschappelijke artikelen, hoofdstukken uit boeken en internetsites die je kunt
gebruiken voor het beantwoorden van de leerdoelen en het bestuderen van de stof. Deze
literatuur behoort tot de examenstof. Daarnaast staat bij sommige taken extra literatuur
genoemd. Deze literatuur is niet direct examenstof, maar kan je wel helpen bij het beter
begrijpen van de stof, of als je je wat meer wilt verdiepen in een onderwerp.
Bij de bronvermeldingen is in dit blok aangegeven wat het niveau van de literatuur is:
*aanvangsniveau
**tussenniveau
***eindniveau
Alle literatuur is belangrijk. Maar door de manier van schrijven verschilt het niveau.
Sommige studenten vinden het prettiger om bij het bestuderen van de studiestof met het
aanvangsniveau te beginnen.
De literatuur is te vinden in het studielandschap van de bibliotheek (SL) of KeyLinks
learning resources lijst (een elektronische literatuurklapper die je kunt vinden via de
Student Portal > My Courses > Een Leven Lang Gezond. Kijk in de course onder
Resources en klik op de link naar de lijst.
LET OP: Niet alle literatuur is digitaal (onbeperkt) beschikbaar.
We raden aan om de volgende twee boeken aan te schaffen als je het fijn vindt om zelf
een boek te hebben. Deze boeken worden in dit blok en in volgende blokken veel
gebruikt worden (let op de juiste druk!):
 Bernstein, D.A., Penner, L. A., Clarke-Stewart, A., & Roy, E. J. (2012). Psychology
(9th ed.). Australia: Wadsworth Cengage Learning. (SL BF 130).
 Boot, J.M. (2021). Organisatie van de gezondheidszorg (5e herziene druk).
(ISBN9789023256946).
Het volgende boek wordt in dit, het tweede en het vijfde blok gebruikt en is niet als E-
book beschikbaar in de UB (wel zijn er 25 papieren exemplaren):
 Mackenbach, J.P. & Stronks, K. (2016). Volksgezondheid en gezondheidszorg (8e
druk). Amsterdam: Bohn Stafleu van Loghum.
Via de UB kun je ook toegang krijgen tot Clinical Key, dat is een database met medisch
wetenschappelijke handboeken, databases en publicaties. Onder andere het boek
‘Medical Physiology’ (Guyton) is via Clinical Key digitaal beschikbaar. Via de volgende link
krijg je toegang:
http://library.maastrichtuniversity.nl/database/clinicalkey/
Klik ‘browse’ en zoek dan de titel van het boek.
Ook hier staan hard copy’s van in het studielandschap.
GZW1021 2023-2024 29
Als je op de middelbare school geen biologie in je examenpakket hebt gehad, kan het
zijn dat je kennisniveau onvoldoende is. Gebruik in dat geval naast de aanbevolen
literatuur (één van) de vwo-handboeken biologie:
 Smit, G., Waas, B., Bos, A. (2006) Biologie voor jou. Biologie voor de tweede fase (4e
druk). 's-Hertogenbosch: Malmberg (of latere drukken) (SL QH 308.7).
 Schoot, E.J. van der, Leegwater, A.N (2017 of later). Samengevat. Vwo-biologie.
Vijfde druk (of later). Amersfoort: Thieme Meulenhoff (niet in studielandschap)
1.12 Beoordeling en aftekening

In het ‘toetsplan’ (te vinden in de betreffende course onder > Overview > Beoordeling,
toetsing en aftekening) van dit blok vind je de precieze omschrijving van de toetsing in
dit blok.
Raadpleeg aan het begin van ieder blok altijd de toetsplannen behorend bij dat
blok (te vinden in de betreffende course onder > Overview > Beoordeling,
toetsing en aftekening). Dan weet je hoe je je moet voorbereiden om het blok
te halen en kom je niet voor verrassingen te staan.
Bloktoets
De bloktoets bestaat uit
1. Een Take Home Toets die je tijdens het blok maakt en in week 8 inlevert (30%
van je eindcijfer) (zie de Student Portal > Blok GZW1021 Een Leven Lang Gezond
> Overview> Beoordeling, toetsing en aftekening)
2. Een schriftelijke toets aan het eind van het blok met ongeveer 60-80 meerkeuze-
en korte antwoordvragen (70% van je eindcijfer).
Verdere uitleg over de inhoud van de Take Home Toets en de meerkeuzetoets krijg je in
het college over toetsing. Verdere uitleg over de toetsprocedure en de normering van de
toets wordt gegeven tijdens het college ‘Hoe verder in jaar 1?’, waarin het
examenreglement wordt toegelicht. Beide deeltoetsen moeten met een voldoende
worden behaald.
1.13 Mentor en schrijflijn

Binnen jaar 1 GW reflecteer je samen met je mentor op jouw ontwikkeling en groei in
vaardigheden op het gebied van onderzoeker, professional en communicator. In de
Canvas Course Mentoren GW 2023-2024 vind je hierover informatie. De feedback die
je ontvangt binnen dit blok, kun je verwerken in de GW-vaardigheden kaart die je moet
uploaden voor elk mentorgesprek,
Daarnaast is er in de Bachelor GW een leerlijn wetenschappelijk schrijven. Voor deze
leerlijn moet je in de loop van het jaar 3 schrijfopdrachten inleveren. Zie voor verdere
informatie Canvas Course Schrijflijn GW 2023-2026.
GZW1021 2023-2024 30
1.14 Evaluatie
Binnen de bachelor Gezondheidswetenschappen wordt veel aandacht besteed aan het
maken en vernieuwen van blokken en het op peil houden van de kwaliteit daarvan. Dit
doen we ook in samenwerking met studenten. Studenten van het ‘Reviewpanel’ zullen
eerstejaars studenten vragen om tijdens het blok al mee te werken aan de evaluatie van
het blok.
Aan het eind van elk blok (bij de toets) word je gevraagd de basisevaluatielijst in te
vullen. Het doel van deze vragenlijst is het evalueren van de kwaliteit van het blok en de
specifieke evaluatie van de tutorrol. Met de informatie uit de evaluatie, mits serieus en
constructief ingevuld, wordt ieder jaar het blok weer vernieuwd.
Mocht je tussentijds vragen of opmerkingen hebben, meld die dan bij de blokcoördinator,
dan kunnen we ze meteen beantwoorden en/of proberen op te lossen. De evaluatie is
niet bedoeld als klachtenprocedure!
GZW1021 2023-2024 31
Deel 2 Inhoud van de onderwijsgroepsbijeenkomsten
Inleiding: wat is gezondheid?
GZW1021 2023-2024 32
Bijeenkomst 1 (05-09-2023): Wanneer ben je gezond?
Voorbereiding: lees de inleiding van deze syllabus en de stukken tekst bij

de eerste bijeenkomst.
Volg het blokopeningscollege op maandag 5 september.
De start van de onderwijsgroep

5 min – Inleiding en kennismaking
De tutor geeft een korte inleiding op het blok en de inhoud van de eerste bijeenkomsten.
30 min - Kennismaking
Je groepsleden leren kennen, speelt een belangrijke rol in de groepsontwikkeling. Omdat
de samenstelling van een groep per blok varieert, is de werkwijze van de groep ook
iedere keer weer anders. Als je je inspant om je groepsleden te leren kennen, begrijp je
beter hoe de groep werkt en kun je bepalen hoe je zelf in de groep wil functioneren.
30 min - Cyclus van probleem gestuurd leren, afspraken & Student portal
Vraag: Wie kan uitleggen wat PGO is (sommigen hebben al eerder gewerkt met PGO of
zijn naar de voorlichting of verdiepingsdag geweest, wat weet je nog van het college van
daarnet)?
De tutor zal vervolgens kort de cyclus van probleem gestuurd leren doornemen (schema
volgende pagina), aansluitend op de voorkennis die er en ook ruim aandacht besteden
aan de verschillende rollen in de OWG (onderwijsgroep).
Je kijkt vervolgens met je onderwijsgroep naar hoe de informatie over het blok is
weergegeven op de StudentPortal.
 Waar staan de taken?
 Waar staat informatie over wat je moet voorbereiden voor de trainingen?
 Waar staat de literatuur?
 Waar staat de groepspagina?
 Neem syllabus door?
Dan licht de tutor kort toe wat met actieve participatie wordt bedoeld. Onder leiding van
de tutor probeer je gezamenlijk tot een aantal afspraken te komen; een vrijwillige
student notuleert de gemaakte afspraken.
Spreek af wie de afspraken en adressenlijst (inclusief het e-mailadres van de tutor)
maakt en verspreid.
Tijdens de eerste onderwijsgroepsbijeenkomst maak je kennis met de voorbespreking via
het PGO-format (zie hieronder). Tijdens de tweede onderwijsgroepsbijeenkomst zal de
nabespreking aan de orde komen.
Voor de volgende bijeenkomst kijk je de filmpjes voor PGO. Zoek alvast op waar die
staan in StudentPortal.
GZW1021 2023-2024 33
Figuur 2: De Zevensprong
10 min: PAUZE
30 min - Voorbespreken taak 1

De voorbespreking moet leiden tot het formuleren van leerdoelen, die vrijdag worden
nabesproken. De taak (het probleem) staat op pagina 36.
Tot het formuleren van de probleemstelling doen jullie dat gezamenlijk. Vandaag wordt
extra tijd besteed aan het brainstormen.
Maak duo’s van 2 personen die samen een specifiek leerdoel voor de nabespreking
voorbereiden. Iedere bijeenkomst zal 1 due 1 leerdoel terugkoppelen. Let wel, iedereen
bereidt alle leerdoelen voor, het is juist de bedoeling dat er diepgang wordt bereikt.
Vul de lijst op de volgende pagina in.
GZW1021 2023-2024 34
Datum Duo
9 september
13 september
16 september
20 september
23 september
27 september
30 september
4 oktober
7 oktober
18 oktober
21 oktober
25 oktober
10 min – Training Levensloop en Gezondheid

Deze week start de training Levensloop en Gezondheid (zie je timetable). Als
voorbereiding moeten opdrachten gemaakt worden. Zoek de trainingshandleiding op in
CANVAS en kijk wat je moet voorbereiden. Is iedereen duidelijk wat wanneer en hoe
moet gebeuren?
5 min - En nu… zelfstudie!

Kijk eerst in de literatuurlijst achter in de syllabus en je zult zien dat de
moeilijkheidsgraad met sterretjes is aangegeven (afhankelijk van het niveau van
uitdaging dat de student zoekt beginnen met moeilijk of met makkelijk). Bespreek met
de groep hoe je hiermee omgaat. Ga dan naar Reference List (in de course) en dan valt
op dat vrijwel alle literatuur online beschikbaar is. Er zijn enkele uitzonderingen en
daarvoor moet je soms naar het Studie Landschap. Je kunt met je groep eventueel
afspraken maken wie naar het studielandschap gaat en de benodigde informatie kopieert
of scant. NB. Het is niet de bedoeling dat je zelf via Google antwoorden op de leerdoelen
zoekt! De aanbevolen literatuur in de referentielijst zal in principe alle benodigde
informatie geven en ook de toetsing zal gebaseerd zijn op die bronnen.
 15 min - Reflectie
Nabespreking over hoe de eerste onderwijsgroep is ervaren.
Hoe vond je het om in een onderwijsgroep te functioneren en hoe vond je deze eerste
bijeenkomst verlopen?
Bespreek of duidelijk is wat de komende dagen van je wordt verwacht.
GZW1021 2023-2024 35
Taak 1: Wanneer ben je gezond?
Het denken over gezondheid heeft een lange geschiedenis. De oude Grieken hadden al
ideeën over wat gezondheid was en hoe je gezondheid kunt bevorderen.
Een belangrijke verandering in het denken over gezondheid vond plaats nadat het vanaf
1490 weer toegestaan werd om lijken open te snijden. Tot dan had men niet kunnen
kijken in het lichaam. Door in het lichaam te kijken raakte men gefocust op afwijkingen
en ziekte. Dat had grote gevolgen voor opvattingen over gezondheid.
De Tweede Wereldoorlog heeft bijna net zulke grote veranderingen in het denken over
gezondheid teweeggebracht. Ten eerste werd in een sfeer van optimisme de
Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organization, WHO) opgericht (en niet de
World Disease Organization). De WHO kwam vanzelfsprekend met een definitie van
gezondheid.
Maar de Tweede Wereldoorlog gaf ook de aanzet tot onderzoek naar veerkracht
(resilience). Waarom wist de ene groep mensen die het concentratiekamp overleefde
verder te leven in goede gezondheid en waarom had een andere groep levenslange
problemen? Onderzoekers hebben een naam gegeven aan de gemeenschappelijke
eigenschap ‘Sense of Coherence.’ Dat onderzoek gaf een aanzet tot het bestuderen van
gezondheid in plaats van ziekte, salutogenisis.
In Nederland heeft de arts Huber het begrip positieve gezondheid geïntroduceerd, met
een nieuwe formulering voor gezondheid. Ze zet zich nadrukkelijk af tegen de definitie
van de WHO: https://www.youtube.com/watch?v=qoJ_zywh9uM
Wetenschap betekent dat nieuwe concepten, zoals positieve gezondheid, weer leiden tot
discussie en verdere uitwerkingen. Andere wetenschappers reageren dus op de definitie
van Huber. Een van de problemen van het begrip positieve gezondheid is bijvoorbeeld
dat alle aspecten van het leven met gezondheid te maken hebben. “Is iemand ongezond
als zij verdrietig blijft over het verlies van een partner?“ vragen Poiesz en collega’s
(2016) zich bijvoorbeeld af. En kun je wel op die hele spin gezond zijn?
GZW1021 2023-2024 36
De twee definities van gezondheid bestaan nog steeds naast elkaar. In het nationale
onderzoek naar gezondheid worden nog steeds dezelfde maten gebruikt als voor 2010.
Levensverwachting is in het nationale onderzoek de belangrijkste maat voor gezondheid
en daarmee het centrale concept om dat te meten. Daarin zijn grote verschillen tussen
levensverwachting en gezonde levensverwachting en tussen mannen en vrouwen.
De praktijk verandert echter snel. De NOS meldde op 23 juni 2019 dat er in de App Store
en Play Store inmiddels ruim 350.000 gezondheidsapps te vinden zijn. Veel mensen
gebruiken een gezondheidsapp. Ze bepalen daarmee hun gezondheid niet alleen aan de
hand van hoe ze zich voelen of aan de hand van de diagnose van een arts, maar ook aan
de hand van bijvoorbeeld hun bloeddruk gemeten met een app. Wat betekent dit voor
hoe wij mensen gezondheid ervaren?
GZW1021 2023-2024 37
Levensfase 1: Preconceptie en babytijd
GZW1021 2023-2024 38
Bijeenkomst 2 (08-09-2023): Zorgen voor een gezond begin
5 min – Agenda voor bijeenkomst 2

10 min – Nabespreken filmpjes
10 min – Nabespreken opdracht zelfstudie
Hoe is de samenwerking verlopen? Heb je elkaar kunnen helpen?
Waar lopen jullie tegenaan?
40 min – Nabespreken taak 1 inclusief literatuur zoeken en leerstrategieën.
- Literatuurrondje door gespreksleider
- Presentatie groepje 1 van leerdoel
- Beantwoorden leerdoelen in groep in eigen woorden met de laptop dicht
15 min – Nabespreken proces
Wat ging goed, wat vonden jullie moeilijk? Wat ga je nu doen met deze
nabespreking?
15 min: PAUZE
40 min – Voorbespreking taak 2

- Inventarisatie van moeilijke woorden door gespreksleider
- Samenvatting van de taaktekst door gespreksleider (of een andere vrijwilliger)
- Formuleren algemene probleemstelling en inventariseren van belangrijke cues in de
taaktekst
- Brainstorm over cues en vragen, afsluiting met clusteren/ hoofdthema’s
- Opstellen van leerdoelen
10 min – Vooruitkijken naar week 2

5 min – Evaluatie professioneel handelen en aftekening
Taak 2: Zorgen voor een gezond begin

Marieke, een 24-jarige oncologieverpleegkundige, heeft al sinds haar 18e een vaste
relatie met Bart. Ze wonen sinds een jaar samen en zien een toekomst voor zich met
kinderen. Marieke is daarom gestopt met de pil.
Omdat Marieke wil dat haar baby gezond wordt geboren heeft ze al nagedacht over haar
leefstijl. Roken heeft ze nooit gedaan, ze sport regelmatig en eet vrij gezond. Bij etentjes
en feestjes drinkt ze gezellig een glaasje alcohol mee. Elke dag slikt ze een dosis
prenatale voedingssupplementen die ze in de apotheek heeft gekocht. Haar werkt baart
haar echter veel zorgen want de chemotherapie en bestraling die ze aan haar patiënten
toedient werkt in op snelgroeiende tumorcellen. In een foetus delen de cellen natuurlijk
ook supersnel. Ze zal daarom extra voorzichtig zijn en misschien stoppen met werken als
ze zwanger is.
Na 3 maanden proberen is het eindelijk zo ver, de zwangerschapstest kleurt positief!
Als ze 4 weken later samen met Bart op de eerste afspraak bij de verloskundige komt,
stelt deze allerlei vragen om te achterhalen of er misschien factoren zijn die een
verhoogd risico op zwangerschapscomplicaties geven. Haar gezonde levensstijl en de
voedingssupplementen verlagen vele van deze risico’s, maar in haar baan had ze al extra
voorzichtig moeten zijn. De verloskundige adviseert haar daarnaast om meteen te
GZW1021 2023-2024 39
stoppen met het drinken van alcohol. Marieke vraagt of ze daar ondersteuning bij kan
krijgen. De verloskundige wijst haar op een gratis eHealth interventie: ‘alcoholvrij
zwanger’. Al tijdens de rit naar huis meldt Marieke zich via de website aan voor deze
interventie.
Die avond ziet ze een documentaire op de televisie over embryonale stamcellen die
gebruikt kunnen worden om beschadigde hartcellen te vervangen. In de documentaire
wordt verteld dat embryonale stamcellen daarvoor het meest geschikt zijn omdat ze
pluripotent zijn. Er wordt ook gesproken over donatie van navelstrengbloed omdat hierin
bloedvormende multipotente stamcellen aanwezig zijn die bijvoorbeeld bij patiënten met
leukemie als therapie gebruikt worden bij een beenmergtransplantatie. Deze
mogelijkheid zal ze volgende keer zeker met de verloskundige bespreken.
Marieke vindt het een bijzonder idee dat er nu in haar buik een kindje groeit dat
begonnen is uit een eicel en een zaadcel. Ze vraagt zich af hoe ver het nu is: is het nog
een klompje delende cellen? of het heeft het al een hartje? Of misschien al de vorm van
een klein mensje? Wanneer is het een foetus en wanneer een embryo? Ze besluit om op
te zoeken hoe het precies werkt en gaat ervan uit dat de bevruchting hooguit 6 weken
geleden was. Ze vindt de volgende informatie:
Figuur 2.a. De eerste 23 dagen van de embryonale ontwikkeling.

Bron: Wikipedia, "HumanEmbryogenesis" by Zephyris - SVG version of Licensed under CC BY-SA
3.0 via Commons
Tijdens haar opleiding heeft ze al geleerd dat er eerst een zygote is, daarna de morula en
dan de blastocyste of blastula en uiteindelijk de gastrula, en ze vraagt zich af waar die in
GZW1021 2023-2024 40
het schema staan. Ook vraagt ze zich af welke cellen de stamcellen zijn die toegepast
worden bij regeneratieve geneeskunde. Was het niet zo dat er al heel vroeg drie
kiemlagen worden gevormd waaruit alle weefsels gevormd worden? Ze vindt een filmpje
op internet [je mag het filmpje samen in de onderwijsgroepsbijeenkomst bekijken]:
https://www.youtube.com/watch?v=bIdJOiXpp9g
GZW1021 2023-2024 41
Bijeenkomst 3 (12-09-2023): Ouder en kind: een levenslange band
5 min – Agenda voor bijeenkomst 3

40 min – Nabespreken taak 2, te beginnen met zoeken literatuur en
leerstrategieën, dan nabespreking
o Literatuur zoeken en leerstrategieën (tutor)
o Beantwoorden leerdoelen in eigen woorden (aan de hand van eigen
kernbegrippenlijstje en plaatjes/ schema’s die je deelt op het scherm)
o Discussie taak bespreken
5-10 min: PAUZE
40 min – Voorbespreken taak 3
o Inventarisatie van moeilijke woorden door gespreksleider
o Samenvatting van de taaktekst door gespreksleider (of een andere
vrijwilliger)
o Formuleren algemene probleemstelling en inventariseren van belangrijke
cues in de taaktekst
o Brainstorm over cues en vragen, afsluiting met clusteren/ hoofdthema’s
o Opstellen van leerdoelen
10 min – Voorbespreken conceptmapping
10 min – Afsprakenlijst training reactietijd invullen
Taak 3: Ouder en kind: een levenslange band
Annemiek en Lieke, twee eerstejaars studenten Gezondheidswetenschappen, zitten

beiden op kamers sinds het begin van het academische jaar en bespreken hun jeugd aan
de hand van de literatuur die ze moeten lezen.
Annemiek en Lieke vinden het logisch dat voeding en lichamelijke verzorging de
belangrijke behoeften van baby’s en kinderen zijn, en dat verzorgers daarin moeten
voorzien. Dat is allang bekend.
Zie onderstaande passage uit 1928 (!) uit een opvoedingsboek:
“Treat [children] as though they were young adults. Dress them, bathe them with care
and circumspection. Let your behavior always be objective and kindly firm. Never hug
and kiss them, never let them sit in your lap. If you must, kiss them once on the
forehead when they say good night. Shake hands with them in the morning.” (pp. 81-82;
Uit: Psychological care of the infant and child (1928), J.B. Watson)
GZW1021 2023-2024 42
Ze lezen vervolgens literatuur over een

aantal zeer baanbrekende onderzoeken, die
de kijk van opvoeding radicaal hebben
veranderd. In de afbeelding hiernaast zie je
een foto van het beroemde experiment van
de psycholoog Harry Harlow (1905-1981).
Een filmpje is hier te vinden:
https://www.youtube.com/watch?v=OrNBEhzjg8I.
In het experiment werden baby-aapjes opgesloten in een kooi waarin een ‘draadmoeder’
met voeding en een zachte moeder zonder voeding werden geplaatst.
De psychiater John Bowlby (1907-1990) deed ook onderzoek naar opvoeding en hij was
het niet eens met de klassieke bovenstaande ideeën over opvoeding. Zijn
hechtingstheorie heeft bijgedragen aan het feit dat moeders en andere verzorgers baby’s
meer gingen dragen en troosten.
Mary Ainsworth (1913-1999) werkte de ideeën van Bowlby verder uit en beschreef
verschillende vormen van hechting die ze testte bij jonge kinderen, onder andere zoals
afgebeeld op onderstaande figuur.
Annemiek en Lieke weten niet goed hoe hun hechting was. ‘Dat ga ik dit weekend aan
mijn ouders vragen,’ stelt Lieke. Wel weten ze hoe hun opvoeding verliep. Annemiek zegt
haar ouders niet veel thuis waren, dat ze alle ruimte had om te doen en laten wat ze zelf
wilde. Ze maakte vaak haar eigen eten klaar en bepaalde zelf of ze naar school ging of in
bed bleef liggen. Het was soms vervelend als ze ergens mee zat, want dan kon ze ook
niet bij haar ouders terecht. Eigenlijk is er niet veel veranderd nu ze op kamers zit. Ze
merkt bovendien dat ze een ongezond voedingspatroon heeft. Dat is anders voor Lieke.
Haar ouders hebben haar streng opgevoed. Er waren veel regels thuis waar ze zich aan
GZW1021 2023-2024 43
moest houden en daar kon niet over gesproken worden. Zij merkt nu wel dat ze het
heerlijk vindt dat ze als ze thuiskomt met huisgenoten kan kletsen bij een kop thee. Dat
kon ze thuis niet. Maar ze heeft wel geleerd om gezond te koken voor zichzelf, hoewel ze
het moeilijk vindt om vol te houden.
Ze proberen hun opvoeding in te delen in de onderstaande classificatie van Baumrind:
Veel controle
? ?
Weinig responsiviteit Veel responsiviteit, warmte

? ?
Weinig controle
Voorbespreken opdracht Conceptmapping

Maak groepjes van twee of drie. Je gaat als onderdeel van de zelfstudie samen de
antwoorden op de leerdoelen ‘visualiseren’ aan de hand van wat je hebt geleerd over
conceptmapping in de PGO-training (of al eerder). De tutor geeft je een groot vel waarop
je de conceptmap kunt maken met pen, je mag ook met software een conceptmap
maken. In de volgende bijeenkomst ga je deze ophangen of projecteren. De tutor
spreekt conceptmapping met je door. Maak zelf afspraken met je groepje.
Zie ook de uitleg over conceptmaps en mindmaps in het kennisatelier en de links naar de
verschillende tools: Kennisatelier Academische Vorming (Studenten intranet >
Studieverloop > Bachelor Gezondheidswetenschappen > Kennisatelier Academische
Vorming).
GZW1021 2023-2024 44
Training reactietijd
Vul de deze tabel in tijdens je onderwijsgroep vandaag.

Als je feedback wil op de vraagstelling en hypotheses dan vul je dit formulier op een
apart vel in (te vinden bij via Canvas, blok GZW1021, training reactietijd) en stuurt 1
student per onderwijsgroep deze digitaal ingevulde tabel op 12 september naar:
n.reynaert@maastrichtuniversity.nl
OWG nr:
Onderdeel Afspraak
Wie doet welke interventie? Ontspanningsoefeningen:
Met welke mogelijk verstorende MindfulnessApp:

variabelen heb je rekening gehouden?
Welke afspraken voorafgaand aan de

uitvoering van de Strooptaak (hoe
zorg je ervoor dat iedereen deze in
dezelfde omstandigheden uitvoert)?
Wat is de onderzoeksvraag?
Wat zijn de verwachtingen – hypotheses?
- % juist (incongruent/interfere)
- Reactietijd normaal
- Reactietijd incongruent/interfere
- Interferentietijd
GZW1021 2023-2024 45
Levensfase 2: Kindertijd en adolescentie
GZW1021 2023-2024 46
Bijeenkomst 4 (15-09-2023): Consultatiebureaus of consternatiebureaus?
50 min – Nabespreken taak 3

Deel de verschillende conceptmaps met de hele groep. Elk groepje presenteert zijn eigen
weergave. Wat zijn de reacties van de overige groepsleden? Is het overzichtelijk, logisch?
Wat zijn verschillen en overeenkomsten?
Hoe kun je dit zelfstandig gebruiken bij het voorbereiden van de nabespreking?
5-10 min: PAUZE
Taak 4: Consultatiebureaus of consternatiebureaus1?
Groei lijkt zo vanzelfsprekend. Maar niet altijd…..
Ionica Smeets in een column in de Volkskrant 11 april 2015:

2.980 gram
Onze dochter Rifka was nog maar net geboren of de getallen vlogen ons om de oren. (…)
Het belangrijkste meetgegeven was echter het gewicht van de baby. Toen Rifka een paar
dagen achter elkaar 2.980 gram woog, staarde de kraamhulp bezorgd naar haar tabellen
en grafieken. Het was de bedoeling dat de baby elke dag een beetje aankwam. (…)
Toevallig kwam mijn vriend in de supermarkt een bevriende huisarts tegen en zij spoedde
zich naar mijn kraambed. Ze grinnikte dat ik normaal toch best goed was met
meetonnauwkeurigheden. Ik besefte toch wel dat het eigenlijk niet zo slim was om een
pasgeboren baby elke dag te wegen en vergaande conclusies te verbinden aan die
momentopnamen? (…) Een plasluier voor het wegen en de baby lijkt tien gram afgevallen.
Mijn vriendin stelde de vraag die meer waard is dan alle tabellen met getallen bij elkaar:
had ik het gevoel dat mijn baby tevreden was? Ja, dat dacht ik eigenlijk wel. Ze plaste en
poepte goed, was helder als ze wakker was en lag verder gelukzalig te slapen. (…)
Inmiddels is mijn dochter weer een halve kilo aangekomen, kan ik weer redelijk rationeel
denken en moet ik voorzichtig lachen om mijn eigen hormonale paniek. Bij het
consultatiebureau kregen we bij ons eerste bezoek zelfs complimenten dat de baby zo’n
keurige groeicurve volgde.
Die curve is ook een probaat middel om jonge ouders de stuipen op het lijf te jagen. Vijf
grafieken beschrijven welk gewicht een kind ‘moet’ hebben bij een bepaalde leeftijd. (…)
1
Consternatie BETEKENIS & DEFINITIE: (Fr.), v. (...tiën, -s), ontsteltenis, verslagenheid; opschudding.
GZW1021 2023-2024 47
Een fraai staaltje beschrijvende statistiek, dat zo gemaakt is dat 99% van de baby’s wat
gewicht betreft tussen de twee buitenste grafieken valt.
(…) Per definitie zal één op de honderd baby’s buiten de grafieken vallen, en hun ouders
krijgen vaak te horen dat er iets mis is. Het kostte Aziatische vrienden veel moeite om het
consultatiebureau duidelijk te maken dat het niet zo gek was dat hun baby ver onder het
gemiddelde bleef, zelf waren ze immers ook een kop kleiner dan de gemiddelde
Nederlander.
Een paar jaar terug, ging het bij mijn zoon ook niet zo soepel. Hij zat steeds op de
onderste curve voor zowel zijn lengte als gewicht, waardoor we elke keer de vraag
kregen of we hem wel genoeg te eten gaven. Tot hij (…) ineens gemiddeld was in
gewicht, terwijl zijn lengte onder het gemiddelde bleef. Een verpleegkundige zei
verheugd dat het geweldig was dat zijn gewicht eindelijk ‘normaal’ was. Terwijl ik uit de
combinatie van grafieken concludeerde dat mijn zoon op dat moment iets te zwaar
was.(…)
Consultatiebureaus gebruiken groei als indicator voor ontwikkeling, en dus om de

gezondheid van kinderen in de gaten te houden. Dat is beleidsmatig handig: ze kunnen
moeilijk alle kinderen in de bevolking wekelijks bevragen en doormeten. Groei heeft te
maken met lengte en een daarbij passend gewicht. Lengte heeft eigenlijk vooral te
maken met botgroei. Dat heb je zelf wellicht ervaren: misschien voelde je je vroeger
groeien doordat je groeipijn gehad. Het is natuurlijk wel belangrijk dat de lengte en het
gewicht zorgvuldig vastgesteld worden. Net als bij het reactietijdexperiment, houden de
verpleegkundigen en artsen op het consultatiebureau zich aan regels om de metingen zo
betrouwbaar mogelijk te doen.
Consultatiebureaus mogen bij sommige ouders tot consternatie leiden, ze zijn in het
leven geroepen om vroeg te kunnen ingrijpen, lang voordat een kind echt een afwijking
heeft ontwikkeld. Voordat een aandoening ontstaat, is er een lange periode van ‘growing
into deficit’, waarin de jeugdarts en verpleegkundigen, maar ook andere professionals
ervoor kunnen zorgen dat een kind zich toch weer gezond gaat ontwikkelen.
Ouders kunnen zelf volgen of hun kind gezond groeit via de iGrow app van TNO.
GZW1021 2023-2024 48
Bijeenkomst 5 (19-09-2023): Stress en de HPA-as

5-10 min: PAUZE
Taak 5: Stress en de HPA-as
Sophie (10 jaar) zit in groep 7. Ze vindt het leuk op school, maar
vandaag is ze er niet echt bij met haar aandacht. Na school heeft
ze een laatste training, morgen is de belangrijke danswedstrijd.
Tijdens de pauze begonnen haar vriendinnen er ook over. Ze
weten dat dit een belangrijke wedstrijd is en hoe hard ze de
afgelopen weken getraind heeft. Tot haar eigen verbazing
reageerde ze een beetje prikkelbaar. Nu zitten ze weer in de klas
en heeft Sophie een beetje spijt dat ze zo reageerde. Ze denkt aan
de training straks, die is belangrijk, die moet goed gaan. Over sommige dansbewegingen
is ze nog onzeker, die wil ze echt nog oefenen. Als ze maar niets vergeet, of de volgorde
door elkaar haalt. Maar dat is niet haar enige zorg, ze voelt zich zo raar, ze zal toch niet
uitgerekend nu ziek worden? Ze voelt zich een beetje misselijk, haar mond is droog, haar
handen zijn klam en koud, af en toe voelt ze rillingen...
Tom (16 jaar) is in een discussie met de docente Nederlands

verwikkeld. Hij snapt niet waarom die vrouw zo onredelijk is.
Hij heeft wel wat anders aan zijn hoofd dan die samenvatting
maken. Ze mag toch blij zijn dat hij iets heeft ingeleverd?
Het is ook nooit goed. Het lijkt wel of niemand hem begrijpt.
Ook met zijn ouders heeft hij veel discussies. Ze doen net of
hij nog steeds een klein kind is. Hij heeft het er helemaal
mee gehad. Hij heeft nog alle tijd om zijn punten op te halen
voor volgend examenjaar. Hoewel, als hij eerlijk is…. het ziet
er inderdaad niet zo best uit….zou hij daarom zo prikkelbaar
zijn, eigenlijk denkt hij er toch wel vaak aan en dan wordt hij
er onrustig van. Hij heeft het gevoel nog veel te moeten
doen, maar geen tijd ervoor te hebben. Hij slaapt er ook
slechter van, vooral als hij naar bed gaat begint het piekeren. Ook overdag betrapt hij
zich erop dat hij er veel over piekert. Het kost hem steeds meer moeite om zich te
concentreren in de les. Als zijn ouders er weer over beginnen, wil hij het liefst hard weg
rennen, maar ja dat kan niet, dus dan doet hij heel onhandig. Dat weet hij ook wel, maar
het lijkt wel of hij niet anders kan dan.
GZW1021 2023-2024 49
In zijn huisartsenpraktijk ziet Frank

een toename in het aantal jongeren en
kinderen die zich melden met stress
gerelateerde klachten. Hij vraagt zich
af of de samenleving echt veel
complexer is geworden. Of misschien
zijn het toch de ouders die wel veel
verwachten van hun kroost? Of is de
jeugd over het algemeen minder in
staat om met stress om te gaan? Hij
hoort van veel ouders dat gaming en
andere social media stress kunnen
veroorzaken bij jonge kinderen. Het is
lastig om niet mee te spelen, het is
lastig om te stoppen met gamen en social media bieden ook een laagdrempelig platform
voor pesten. Maar misschien zijn dit juist wel de overbezorgde ouders en moet hij zich
meer zorgen maken over gezinnen waarin niet kritisch met social media omgegaan
wordt?
Hij is enigszins verbaasd dat de patiënten die zich melden met stress gerelateerde
klachten zelf die link niet leggen. Uiteraard sluit hij eerst andere mogelijke oorzaken uit.
Maar hij is veel tijd kwijt aan uitleg over hoe ons lichaam op stress reageert. Toch is deze
‘psycho-educatie’ van groot belang om gezond te kunnen leven en je geen onnodige
zorgen te maken. Hij denkt erover om een folder te maken die hij aan de balie bij de
assistente legt en in de wachtkamer. Vooral de HPA-as moet daarin uitgelegd worden.
Hoe kan hij goed uitleggen wat de rol van de HPA-as bij stress is? Zou hij ook iets over
het diathesis stress model in de folder opnemen? Wat is eigenlijk de invloed van al die
social media? Moet daar ook iets over in de folder?
GZW1021 2023-2024 50
Bijeenkomst 6 (22-09-2023): Wie ben ik?

5-10 min: PAUZE
15 min – Tussenevaluatie (feedback) en formuleren persoonlijk leerdoel in
het kader van professioneel handelen
Taak 6: Wie ben ik?

De verandering van kind naar volwassene wordt als één van de belangrijkste
levensfasen beschouwd. Er verandert veel in de adolescentie als naar de GW-
driehoek gekeken wordt.
De adolescentie is ook een spannende periode. Er gebeurt van alles in het

lichaam van de adolescent, waarbij hormonen een essentiële rol spelen. Een
belangrijk onderdeel hiervan is de bioseksuele ontwikkeling waarbij zichtbare
(secundaire geslachtsrijping), en onzichtbare (primaire geslachtsrijping)
veranderingen in het lichaam optreden. Bij jongens en meisjes is de volgorde
waarin de zichtbare vs. onzichtbare veranderingen optreden omgekeerd.
Daarnaast is er de laatste jaren is steeds meer begrip voor het ‘tienerbrein’

zoals professor Jolles dat heeft verwoord.
Prof. Jolles vindt dat een beetje risicogedrag erbij hoort: “Tieners die geen
risico’s nemen zijn verkeerd bezig,” zegt hij in een interview. Dat komt omdat
tieners volop hun identiteit aan het ontwikkelen zijn.
Het is natuurlijk van belang dat het risicogedrag niet uit de hand loopt. Om
factoren in kaart te brengen die daarin meespelen, kan het onderstaande
schema met voorbeschikkende factoren, die positief (beschermend) en negatief
kunnen zijn. Deze factoren kunnen individuele maar ook omgevingsfactoren
zijn: met betrekking tot de psychologische ontwikkeling onderscheiden we
daarin ‘nature’ en ‘nurture’. Die voorbeschikkende factoren kunnen weer
uitlokkende factoren oproepen, die op hun beurt risicogedrag uitlokken.
GZW1021 2023-2024 51
De groep waarin de puber zit is belangrijk maar ouders kunnen nog

steeds een rol spelen: https://www.youtube.com/watch?v=cx0Emn-zJsw
Of een puber over de schreef gaat of niet, hangt van veel factoren af,
niet alleen van ouders en vrienden. Wetenschappers maken onderscheid
tussen voorbestemmende en uitlokkende factoren. Die voorbestemmende
factoren kunnen in de persoon maar ook in zijn of haar omgeving liggen.
GZW1021 2023-2024 52
Tussenevaluatie (feedback) en formuleren persoonlijk leerdoel in het kader van

professioneel handelen
Actieve participatie in de onderwijsgroep is belangrijk in PGO. Natuurlijk heeft iedereen
zijn sterke en zwakke punten. Deze bijeenkomst starten we met je zelfevaluatie, een
belangrijke academische vaardigheid.
In de PGO-training ben je ingegaan op de vaardigheid van feedback geven en ontvangen.

Je hebt ook geleerd hoe je verbeterpunten moet communiceren. Maak een rondje met
verbeterpunten (‘negatieve feedback’).
Kijk dan individueel naar het formulier Professioneel Handelen in het Kennisatelier
Academische Vorming. Welke vaardigheden beheers je al en aan welke vaardigheden wil
je nog extra aandacht besteden tijdens dit blok?
Kies één aandachtspunt als speerpunt en formuleer hier een leerdoel van. Je mag
natuurlijk altijd meer leerdoelen formuleren. Je beschrijft waaraan je gaat werken, wat
het jou zal opleveren voor je studie en hoe je het wilt gaan realiseren. Daarnaast geef je
aan welke vorm van ondersteuning je denkt nodig te hebben. Ten slotte geef je aan op
welke manier je wilt nagaan of jouw doelen bereikt zijn. Dit doel(en) evalueer je tijdens
de laatste onderwijsgroep.
Het doel dat ik wil bereiken

in dit blok is:
Dit ga ik realiseren door:
De ondersteuning die ik denk

nodig te hebben is:
Ik ga na of ik mijn doel heb

bereikt door:
Dit bespreek je ook met je mentor tijdens de individuele bijeenkomst in week 7.
GZW1021 2023-2024 53
Intermezzo: Gezondheidsbeleid over de levensloop
GZW1021 2023-2024 54
Bijeenkomst 7 (26-09-‘23): Preventie, hoe organiseren we dat eigenlijk?

5-10 min: PAUZE
10 min – Training reactietijd:
Verzamelen van resultaten strooptaak en invullen resultatenformulier 
opsturen naar n.reynaert@maastrichtuniversity.nl
5-10 min – Evaluatie professioneel handelen en aftekening
Taak 7: Gezondheidsbeleid, eigenlijk helemaal niet zo vaag?
Als iets het afgelopen jaar duidelijk is geworden is dat gezondheidsbeleid een centrale
plaats heeft in de samenleving en dat de COVID-19 uitbraak de noodzaak voor beleid
duidelijk heeft gemaakt, ook al zal niet iedereen zich scharen achter de maatregelen die
zijn genomen.
Misschien vond jij beleid ook maar een vage term. Je hebt misschien het nieuws en de
discussies over de COVID-19 uitbraak proberen te volgen.
Kijk eens naar dit filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=hxGRiipfuCI
Je ziet dat gezondheidsinstanties zoals RIVM en de GGD een grote rol spelen.
De Minister van VWS is afhankelijk van het RIVM. Op gemeentelijk niveau is de GGD
belangrijk.
Maar ook vóór de COVID-19 uitbraak was er beleid op het gebied van volksgezondheid.
Immers, het is wettelijk vastgelegd dat de volksgezondheid moet worden beschermd. En
daarvoor moet je beleid hebben.
Hoe komt gezondheidsbeleid nou precies tot stand komt en wie doet wat precies?
Gezondheidsbeleid gaat over meer dan epidemieën zoals Corona, maar waarover
eigenlijk? Bijvoorbeeld ook over ziekenhuiszorg zoals het aantal ic-bedden voor
Coronapatiënten? Of over de rol die de QR-code en bijbehorende app speelde in de
pandemie. Maar ook over het voorkomen/de preventie van ziekte. Voorkomen is altijd
nog beter dan genezen!
Nederland was in het verleden behoorlijk succesvol met haar gezondheidsbeleid. Nu lijkt
dat wat minder in vergelijking met andere Europese landen. Gelukkig trekt de
vaccinatiegraad weer wat aan door Corona. En ook het belang van hygiëne is weer
GZW1021 2023-2024 55
overduidelijk. Het feit dat overgewicht je risico’s vergroot als je Corona krijgt, lijkt
mensen te motiveren tot een gezondere leefstijl. Zou de GGD zich daar ook mee bezig
houden?
Je herinnert je nog vast een paar gezondheidsprojecten op de basisschool en de
middelbare school, bijvoorbeeld op het gebied van roken en alcohol. Maar gezond leven,
gezond eten en genoeg sporten, is dat voor iedereen weggelegd? Pakt iedereen die
boodschap op en speelt geld en opleiding daarbij een rol? Zou gezondheidsbeleid zich
daar ook op richten of is dat een andere sector en is dat te integraal gedacht? Je zou
toch denken dat daar wel aandacht voor is in het actuele beleid.
GZW1021 2023-2024 56
Levensfase 3: Volwassenen
GZW1021 2023-2024 57
Bijeenkomst 8 (29-09-2023): Gezond werk

5-10 min - PAUZE
Taak 8: (On)Gezond werk
De moeder van Sara (50) is leidinggevende in een groot telecombedrijf. Ze komt meestal
vrolijk thuis van haar werk, maar afgelopen vrijdag was ze extra opgetogen omdat ze
een bonus had ontvangen. Het gaat haar niet alleen om het geld, maar ook om wat er
gezegd werd over haar functioneren. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is er veel
meer kennis over hoe werk bijdraagt aan plezier en (on)gezondheid.
Ook in dit wetenschapsgebied zie je dat wetenschappers altijd op de schouders van

anderen staan. Allereerst nam men aan dat de gezondheid van werknemers het beste
was bij een goede ‘fit’ tussen werkomgeving en persoonlijke eigenschappen. Gezondheid
werd toen vooral gezien als weinig stress en weinig hart- en vaatziekten. De onderzoeker
Karasek vond in 1979 dat twee specifieke factoren in het werk cruciaal waren: werkdruk
en autonomie. Een combinatie van beiden zorgde voor een uitdagende baan waarin de
werknemer zich kan ontplooien. Later voegde hij daar nog steun van collega’s en
leidinggevende aan toe. Andere combinaties waren minder gezond, wat ook aangetoond
is in talrijke onderzoeken. Vervolgens ontwikkelde Warr een model naar analogie met
vitaminen: sommige ‘arbeidsvitaminen’ zijn altijd goed, maar sommigen zijn schadelijk
bij een overdosis. Werkdruk leidt tot uitdaging maar te veel werkdruk is ongezond. De
onderzoeker Siegrist reageerde ook op de theorie van Karasek en stelde vervolgens voor
dat het juist de balans tussen werkdruk en waardering - in welke vorm dan ook – is die
telt. Ook dit werd aangetoond in onderzoek. We zien dat de werkstressmodellen
complexer worden. De onderzoeker Bakker heeft voorgesteld om te spreken over een
combinatie van verschillende werkeisen en verschillende hulpbronnen, een combinatie
van positieve en negatieve factoren dus. In het daaruit volgende Job Demand Resources
model wordt dankbaar gebruik gemaakt van eerdere werkstressmodellen, maar worden
ook nieuwe factoren toegevoegd. Met al deze kennis heeft de moeder van Sara nu een
veel beter beeld gekregen van wat ongezond/gezond werk is en wat de mogelijke
positieve en negatieve gevolgen zijn van werk. Als de werkstress te hoog wordt kan dit
leiden tot burnout en fysiologische/biologische gevolgen en kunnen mensen wellicht een
hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten ontwikkelen. Werk kan mensen echter ook veel
plezier geven en bijdragen aan hun bevlogenheid.
Maar de komende jaren komen met nieuwe uitdagingen. De moeder van Sara weet dat
ze pas op haar 69e met pensioen zal mogen gaan en ze wil graag zo lang mogelijk
gezond aan het werk blijven. Volgens de nieuwste inzichten en in lijn met het model van
positieve gezondheid, moeten werkgevers bijdragen aan de capabilities van werknemers.
Werkgevers moeten niet (alleen) inzetten op het voorkomen van gezondheidsproblemen,
GZW1021 2023-2024 58
maar ook op het ontwikkelen van capabilities, zodat hun werknemersom kunnen gaan
met de uitdagingen in leven en werk om zo hun duurzame inzetbaarheid te bevorderen
Toch heeft de moeder van Sara het nog goed in vergelijking met veel andere werkenden:
hoogopgeleid, vast contract bij een werkgever. Nieuwe ontwikkelingen in de arbeid als
technologisering, robotisering en de platformeconomie hebben waarschijnlijk veel meer
ernstige gevolgen voor andere groepen werknemers.
GZW1021 2023-2024 59
Bijeenkomst 9 (2-10-2023):
Gezond leven: goed sociaal netwerk en goede slaap

5-10 min: PAUZE
10 min – Voorbespreken opdracht kritisch lezen
Taak 9: Gezond leven: goed sociaal netwerk en goede slaap
Sommige factoren die gezondheid bevorderen zijn zo voor de hand liggend dat ze vaak
vergeten worden.
De psychiater Esther van Fenema viel het in de praktijk op dat veel mensen niet meer
weten hoe ze mentaal (psychisch) gezond kunnen blijven. Ze introduceerde om de
discussie daarover te starten de ‘Mentale schijf van vijf’, naar analogie met de schijf van
vijf voor voeding https://esthervanfenema.nl/mentale-schijf-van-vijf/. In deze mentale
schijf van vijf worden vijf factoren benoemd die bijdragen aan een goede mentale
gezondheid, waaronder het hebben van een goed sociaal netwerk en een goede slaap.
Voor investeren in je sociale contacten en gezonde slaap is in toenemende mate bewijs.
Het hebben van fijne sociale relaties en het ontvangen van sociale steun draagt bij aan
gezondheid. Een goed sociaal netwerk is niet alleen goed voor je humeur, maar van
levensbelang, omdat het ook gunstige fysiologische effecten kan hebben, zo blijkt uit
onderzoek. Sterke sociale cohesie kan zelfs hartinfarcten voorkomen, dat staat in de
wetenschap bekend als “het Roseto-effect”.
Slapen lijkt vanzelfsprekend maar is dat niet voor iedereen. Mensen die goed slapen,
voelen zich gezonder. Hun mentale gezondheid maar ook hun lichamelijke gezondheid
gaat erop vooruit. Hoe komt dat eigenlijk? En hoe komt het dat het soms zo moeilijk is
om voldoende slaap te krijgen? Wat is genoeg?
Tenslotte blijkt uit steeds meer onderzoek dat sociale steun samenhangt met
slaapkwaliteit en slaapduur.
10 min – Voorbespreking opdracht Kritisch lezen

Bij deze taak ga je een van de literatuurbronnen extra kritisch lezen, namelijk het artikel
van Egolf en collega’s. Je vult thuis ht de checklist Kritisch lezen in. Deze opdracht wordt
besproken in de volgende onderwijsgroep. Kijk nu samen naar de checklist (zie bijlage 1
van de syllabus waar je dit kunt vinden).
GZW1021 2023-2024 60
Bijeenkomst 10 (6-10-2023): Meer kennis, dus gezonder?
60 min – Nabespreken taak 9, inclusief nabespreken opdracht kritisch

lezen
5-10 min: PAUZE
5-10 min – Evaluatie professioneel handelen en aftekening
Taak 10: Meer kennis, dus gezonder?
De bekende Public Health professor Mackenbach uit Rotterdam (zie ook taak 7) vond al in
1994 dat mensen met een hoger opleidingsniveau vaker gezond zijn, en mensen met een
lager opleidingsniveau vaker ongezond. Maar een hogere opleiding heeft een veel kleiner
positief effect dan dat een lage opleiding een negatief effect heeft.
In Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2018 staat dat het percentage mensen met
ernstig overgewicht tot 2040 minder toeneemt onder mensen met een hoge
sociaaleconomische status. Ook is het percentage rokers onder hoogopgeleiden drie keer
zo klein als onder laagopgeleiden, hoewel het percentage mensen dat soms rookt
afneemt onder alle sociaaleconomische groepen. Het terugbrengen van Sociaal
Economische Gezondheidsverschillen blijft een belangrijk beleidsdoel van de overheid. In
de onderstaande figuur is het percentage dat sport in de Nederlandse populatie van 12
jaar en ouder weergegeven, naar hoogst voltooid opleidingsniveau.
Naast leefstijl spelen ook iemands psychologische kenmerken en iemands materiele

omstandigheden een rol. De WHO attendeert echter vooral op
‘gezondheidsvaardigheden.’ Het Nivel deed onderzoek naar gezondheidsvaardigheden en
concludeerde: “Voor drie op de tien volwassen Nederlanders is het vinden, begrijpen,
beoordelen en toepassen van gezondheidsinformatie problematisch. Dit geldt vooral voor
GZW1021 2023-2024 61
mannen, ouderen, mensen met een lagere opleiding en een lager inkomen. Eén op de
twee Nederlanders (48%) heeft moeite om zelf de regie te voeren over gezondheid,
ziekte en zorg. Hen ontbreekt het aan kennis, motivatie en zelfvertrouwen. Ook hier is er
een verband met leeftijd, opleiding en inkomen, en daarnaast met zelfgerapporteerde
gezondheid. Ouderen, mensen met een lagere opleiding en een lager inkomen en
mensen met een slechtere gezondheid zijn minder actief op het gebied van gezondheid,
ziekte en zorg.” Toch vonden zij dat niet alle hogere opgeleiden goede
gezondheidsvaardigheden hadden. “Ook bij hoger opgeleiden komen we lage
gezondheidsvaardigheden tegen, en omgekeerd (…)”.
Het onderzoek naar gezondheidsvaardigheden maakt duidelijk dat er geen rechtstreekse

relatie is tussen een lagere opleiding en een slechtere gezondheid (of, in termen van dit
blok: een hogere opleiding en een betere gezondheid)?
Uit onderzoek van professor Bosma weten we dat psychologische factoren als
zelfvertrouwen een rol spelen bij de relatie tussen opleidingsniveau en gezondheid. Ook
materiele factoren als huisvesting en financiële mogelijkheden, kunnen het verschil in
gezondheid tussen hoger en lager opgeleiden verklaren, maar minder dan de
psychologische factoren. Daar komt nog bij dat ook digitale vaardigheden in steeds
grotere mate de gezondheid en toegang tot de gezondheidszorg bepalen.
De factoren die bepalend zijn voor de relatie tussen opleidingsniveau en gezondheid zou
je met pijlen en soort relatie (+ voor een versterkend effect, - voor een verlagend effect)
grafisch kunnen weergeven. De vraag is natuurlijk wel of er wetenschappelijk bewijs is
voor die relaties.
GZW1021 2023-2024 62
Levensfase 4: Ouderen
GZW1021 2023-2024 63
Bijeenkomst 11 (17-10-2023): Lang zullen ze leven…
50 min - Nabespreking taak 10, inclusief individuele concept maps

5-10 min - PAUZE
45 min - Voorbespreking taak 11
5 min – Voorbespreking maken van toetsvragen voor bijeenkomst 13
Taak 11: Lang zullen ze leven
Tijdens de pauze discussiëren twee studenten (Janneke en Pieter) over ouder worden.
Pieter: “Gisteren heb ik een heel intrigerend interview gezien met professor Andrea Maier
die beweerde dat volgens sommige wetenschappers op dit moment al mensen leven die
misschien wel 1000 jaar oud kunnen worden!’’
Janneke: “Wat een idee! Maar als iedereen alsmaar ouder wordt, dan heeft de
maatschappij toch een groot probleem? Gezond of succesvol oud worden, of ‘normale
veroudering’ bestaat helemaal niet in mijn optiek. Al die oudere mensen zullen op den
duur allerlei gebreken krijgen.”
Pieter: “Maar dat was nog niet alles! Ik vond ook dat uit onderzoeken met proefdieren is
gebleken dat minder eten de beste manier om ouder te worden is. Kijk het zelf maar na!”
Janneke: “Veroudering is als een ziekte, net als kanker en dat je veel minder moet eten
dan normaal om gezond ouder te worden lijkt me niet haalbaar. En daarbij, wat is oud?
Mijn oma is 90 maar in vele opzichten beter dan sommige mensen van 65. Ze gaat elke
week kaarten, drinkt gezellig met ons een wijntje en woont zelfstandig thuis zonder hulp.
Zij is pas wat je noemt succesvol oud!”
GZW1021 2023-2024 64
Pieter: “En toch zijn er diverse wetenschappers die beweren dat als we precies weten hoe
het proces van veroudering verloopt, we ook aan de oplossing daarvoor kunnen werken.
Er bestaan veel theorieën over allerlei mechanismen hoe we verouderen, en het lijkt erop
dat minder eten inderdaad tot een remming van die mechanismen leidt. Ook ziekten
komen dan pas op veel latere leeftijd voor.”
Janneke: “En toch denk ik dat het allemaal veel ingewikkelder ligt, want als het
evolutionair (volgens de evolutietheorie) voordelig zou zijn geweest, dan bestonden er
allang veel meer oudere mensen. Bovendien denk ik dat het op den duur toch niet
voordelig is om heel oud te worden. Er komen dan toch gewoon te veel mensen?”
Pieter: “Maar toch is er in de laatste 10 jaar een enorme toename van 100-jarigen, dat
wijst erop dat mensen nu wel veel ouder worden dan voorheen.”
Janneke: “En is ook al duidelijk hoe die mensen ouder dan 100 worden? Vast niet
zelfstandig maar in een verpleegtehuis………” Ik vraag me ook af in welke mate hun oude
brein nog functioneert….
Kijk ook eens naar dit filmpje: https://nos.nl/op3/video/2433124-zo-word-je-100
Maken van toetsvragen

Begin vanaf nu thuis met de voorbereiding voor bijeenkomst 13.: Gedurende dit
blok zijn al heel wat onderwerpen de revue gepasseerd. Nu krijg je de volgende
opdracht. Ga eens bij jezelf na (per taak): wat heb ik hiervan geleerd? Wat zijn
de hoofd- en bijzaken? Het is daarbij van belang dat je voor jezelf nagaat wat nu de
belàngrijkste onderwerpen zijn. Deze inventarisatie is tevens een goede voorbereiding op
je bloktoets!
 Schrijf onder elkaar de onderwerpen uit dit blok waarvan je denkt dat ze belangrijk
zijn (minimaal tien)
 Schrijf daarna onder elkaar de onderwerpen uit dit blok waarvan je denkt dat ze
minder belangrijk zijn
 Construeer per belangrijk onderwerp één meerkeuzevraag. Dat is een vraag met drie
alternatieven waarvan er één correct is. Zorg ervoor dat de vragen niet gericht zijn
op het bevragen van feitenkennis, maar op inzicht of toepassing. Dus geen vragen
als: ‘Welke van de onderstaande definities van het begrip xxxxxx is correct?’ of ‘Wat
hoort in het volgende rijtje xxxxxx niet thuis?’, enzovoorts. In Box 1 staat een
checklist die je kunt hanteren bij het construeren van de toetsvragen.
 Een handige methode om ervoor te zorgen dat een vraag inzicht of
toepassingskennis bevraagt, is de volgende: Begin de vraag met een korte schets
van een situatie, onder de noemer ‘Gegeven’. Stel dan een vraag over die situatie.
Zie de voorbeelden.
 Tijdens de laatste onderwijsgroep leg je minimaal vijf vragen voor aan je
medestudenten. Lever voor de volgende bijeenkomst de vragen en de antwoorden,
via de mail, in bij je tutor.
GZW1021 2023-2024 65
BOX 1: Checklist meerkeuzevragen

Onderstaande checklist kun je gebruiken bij het construeren van meerkeuzevragen.
Inhoud van de vraag

 De vraag dient over een belangrijk onderwerp te gaan.
 Vraag geen definities en/of opsommingen.
 Mooie vragen zijn vragen die twee onderwerpen met elkaar in verband brengen.
 Zorg dat de vraag kort en zakelijk is geformuleerd zonder nodeloze uitweidingen.
 Zorg er ook voor dat de vraag met de bestudeerde literatuur is te beantwoorden.
 Een vraag mag geen valkuil bevatten.
 Is slechts één alternatief correct of duidelijk het beste?
 Sluiten de alternatieven elkaar uit? Lijken de alternatieven niet te veel op elkaar?
Vormtechnisch
 Een vraag mag niet onnodig negatief worden gesteld. Ook dubbele ontkenningen
moet je niet gebruiken.
 Als je woorden als NIET of GEEN gebruikt, moet je ze cursiveren.
 Zijn alle alternatieven ongeveer even lang en gelijkwaardig?
 Zijn de alternatieven in een logische volgorde geplaatst?
Proces
 Controleer of anderen het eens zijn met het juiste antwoord.
Bron: Van Berkel, HJM. Zicht op toetsen. Assen: Van Gorcum, 1999.
GZW1021 2023-2024 66
Bijeenkomst 12 (20-10-2023): ‘Oost west, thuis best’

5-10 min: PAUZE
Taak 12: ‘Oost west thuis best’

De prognose is dat er in 2030 ongeveer 4 miljoen 65-plussers in Nederland woonachtig
zijn. Een kwart van deze 65-plussers kan gekenschetst worden als kwetsbaar. Bij
kwetsbare ouderen is er vaak sprake van meerdere lichamelijke, psychische en/of sociale
tekorten in het functioneren. Deze kwetsbaarheid (ook wel frailty genoemd) kan op
verschillende manieren worden vastgesteld.
Goed in je vel zitten, dat is ook voor ouderen belangrijk. Er zijn heel wat factoren die
hierin een rol spelen. Gezondheid is immers meer dan de afwezigheid van ziekte. Denk
bijvoorbeeld aan het hebben van sociale contacten of zinvolle bezigheden in het
dagelijkse leven. Met de juiste ondersteuning kan het grootste deel van deze kwetsbare
ouderen veelal thuis blijven wonen. Thuis is voor veel ouderen ‘the place to be’.
Vanuit de zogenaamde ‘Aging in Place’ gedachte zet de overheid sterk in op een beleid
dat ‘thuis oud worden’ stimuleert. Belangrijk is om daarbij te kijken welke ondersteuning
ouderen nodig en belangrijk vinden. Hoe kan je een ouder persoon ondersteunen om
‘gezond oud te worden’ zodat het zelfstandig thuis wonen kan worden gerealiseerd?
Welke adviezen kunnen ouderen helpen om oud en zelfstandig thuis te kunnen wonen?
Welke rol speelt de inzet van ‘slimme’ technologie in ‘Aging in Place’? Het gebruik van
technologieën door zowel zorgprofessionals als door ouderen zelf heeft een enorme
impuls gekregen tijdens de coronacrisis. Het kan leiden tot meer eigen regie, een hogere
kwaliteit van leven en een doelmatiger inzet van schaarse zorgverleners. Gebruik van
technologieën is een van de weinige oplossingsrichtingen die kan leiden tot een grotere
intensiteit en hogere kwaliteit van zorg zónder inzet van meer arbeidskrachten.
GZW1021 2023-2024 67
Bijeenkomst 13 (24-10-2023): Proeftoets, reflectie en evaluatie
50 min – Nabespreking taak 12

5-10 min: PAUZE
30 min – Toets je groep!
Leg de vragen, die je voorbereid hebt (zie bijeenkomst 11) voor aan je groepsgenoten.
Ga ook na of je de vragen van anderen kan beantwoorden. Hiermee krijg je inzicht in je
opgedane kennis en je voorbereiding op de bloktoets.
15 min – Invullen formulier Professioneel Handelen in EPASS

Het is tijd voor een reflectie op je persoonlijke leerdoelen, opgesteld in de PGO-training
en met je mentor: heb je je leerdoel(en) bereikt? Zo nee, hoe kun je dat in de toekomst
proberen? Zo ja, waar ga je in het volgende blok aan werken? Gebruik het formulier
Professioneel Handelen in EPASS (zie ook Kennisatelier Academische Vorming).
15 min - Eindevaluatie
Een blokperiode van acht weken is bijna ten einde. Je krijgt nu de tijd om de digitale
evaluatievragenlijst in te vullen. De tutor legt uit hoe.
Daarna kan het blok mondeling geëvalueerd worden. Wat heb je geleerd van dit blok,
wat waren echt eyeopeners? Wat vond je goed aan dit blok? Wat kan verbeterd worden
en hoe?
GZW1021 2023-2024 68
Bijlage 1 Oefening Kritisch Lezen bij taak 9
Introductie
Kritisch lezen en het bevragen van teksten kun je leren. De leesadviezen en de
vragenlijst zijn daarbij hulpmiddelen. In de verschillende blokken zullen we je vragen om
teksten met behulp van de vragenlijst Kritisch lezen onder de loep te nemen. Je zult dan
ervaren dat er meer aan een tekst te ontdekken valt dan je op het eerste gezicht had
gedacht.
In de lijst wordt onderscheid gemaakt in vragen die over de publicatie als geheel gaan en
vragen die specifiek bij een bepaald onderdeel van een publicatie gesteld kunnen
worden. De vragen over de publicatie als geheel zijn relevant voor elke publicatie. De
vragen per onderdeel zijn niet voor alle publicaties maar deze vragen maken je alert en
stellen je in staat om grip te krijgen op een tekst en een tekst kritisch te kunnen
evalueren.
In de diverse blokken krijg je leesopdrachten en per blok krijg je informatie over de
vragen die dan relevant zijn.
Lezen van academische teksten

Binnen de onderwijsgroep worden wetenschappelijke publicaties besproken. In dit blok
zal één publicatie uitgebreid besproken worden (zie taak 9). In de vragenlijst is in de
rechterkolom aangekruist welke vragen je in deze fase van je studie waarschijnlijk kunt
beantwoorden. Om een tekst goed te kunnen begrijpen is het belangrijk een tekst
minstens twee keer te lezen. De eerste keer lees je een tekst helemaal van begin tot
eind en ook als je sommige dingen niet begrijpt, lees je toch door, want vaak wordt het
later wel helder. De tweede keer lees je aandachtig, aan de hand van vragen die
onderstaand schema zijn aangekruist.
De vragenlijst “Kritisch lezen van een wetenschappelijke publicatie” is voor

ieder blok en iedere literatuurbron handig. Je kunt hem je altijd vinden binnen
het “Kennisatelier Academische Vorming” (Maastrichtuniversity.nl -> inloggen
via MyUM, FHML Stud (Bovenaan) > Studieverloop > Bachelor
Gezondheidswetenschappen > Kennisatelier Academische Vorming) via de link
‘vragenlijst kritisch lezen’ in paragraaf 2.1 “Artikel analyseren” vind je een link
naar de Vragenlijst kritisch lezen.
(https://canvas.maastrichtuniversity.nl/courses/5087)
GZW1021 2023-2024 69
Bijlage 2 Literatuur
Basisboeken
 **Bernstein, D.A., Penner, L.A., Clarke-Stewart, A. & Roy, E.J. (2012). Psychology
(9th ed.). Australia: Wadsworth Cengage Learning. SL BF 130.
 *Boot, J.M.D. (2021, 5e herziene druk). Organisatie van de gezondheidszorg. Assen:

Koninklijke Van Gorcum. SL W 84.GN4.
 ***Bouman, L., Muntinga, J., & Bakels, R. (2018). Leerboek medische fysiologie
(Vierde, herziene druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. E-book
 **Eck van der Sluijs-van de Bor M., Gier B. de & Kallen L. van der. (2018).
Levenscyclus van de mens. Ontwikkeling en gezondheid van conceptie tot ouderdom.
VU University Press. Amsterdam. SL WS 103
 *Tieleman, M. (2023). Levensfasen. De psychologische ontwikkeling van de mens

(vierde druk). Den Haag: Boom Lemma. E-book
Taak 1
 * de Groot, M., Timmers, B., & den Braber, M. (2014). De zelfmetende mens. Medisch
contact, 68(35), 1618-1620
 ***Huber, M. (2014). Towards a new, dynamic concept of health: Its

operationalisation and use in public health and healthcare and in evaluating health
effects of food. Maastricht: Maastricht University. Hoofdstukken 1-3.
 ***Leonardi, F. (2018). The definition of health: towards new

perspectives. International Journal of Health Services, 48(4), 735-748.
 **Mackenbach, J.P. & Stronks, K. (2016). Volksgezondheid en gezondheidszorg (8e

druk). Amsterdam: Bohn Stafleu van Loghum. SL WA 100.GN4. p. 76-78, 81-88.
 *Poiesz, T., Caris, J. & Lapré, F. Gezondheid: een definitie? TSG, 94(7), 252-253.
 **Schermer, M.H.N. & Horst, H.E. (2021) Het concept ‘positieve gezondheid’ nader
bekeken. Ned Tijdschr Geneeskd. 2021;165:D5897
https://www.ntvg.nl/artikelen/het-concept-positieve-gezondheid-nader-
bekeken/volledig
 Interview met Huber in medisch contact:

*Visser, J. (2014). Arts-onderzoeker Machteld Huber over de vraag wat gezondheid
eigenlijk is: ‘Het vermogen om zelf de regie te voeren’. Medisch Contact, 6, 246-248.
GZW1021 2023-2024 70
 * VZinfo.nl (2023a): http://www.vzinfo.nl/levensverwachting/leeftijd-en-geslacht,

RIVM: Bilthoven, 9 augustus 2023.
 * https://mijnpositievegezondheid.nl/ -> op hoofdpagina klik op papieren versie van

de eenvoudige tool
Taak 2
*Uitleg over voortplanting op VWO-niveau:
NGBiologie:
- Hormonale regulatie voortplanting:
https://www.youtube.com/watch?v=9TGn40KrRuY
- Embryonale ontwikkeling:
https://www.youtube.com/watch?v=JvM5OyHkpKU
Embryonale en prenatale ontwikkeling:

 *** Boron, W.F. & Boulpaep, E.L. (Eds.). (2017). Medical Physiology (3rd edition).
Philadelphia: Saunders Elsevier. Beschikbaar via ClinicalKey:
http://library.maastrichtuniversity.nl/database/clinicalkey/ (open de database en klik
op ‘browse’ en zoek dan de titel van het boek). Relevante delen uit hoofdstuk 56:
fertilization, pregnancy and lactation, en uit hoofdstuk 57: fetal and neonatal
physiology (nadruk op eerste 3 weken, opbouw placenta en ontwikkeling van
individuele organen niet).
 *** Bouman, L., Muntinga, J., & Bakels, R. (2018). Leerboek medische fysiologie
(Vierde, herziene druk ed.). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Ebook.
Relevante delen uit H. 23 en 24 (nadruk op de eerste 3 weken, opbouw placenta en
ontwikkeling van individuele organen niet).
 **Eck van der Sluijs-van de Bor M., Gier B. de & Kallen L. van der (2018)
VU University Press. Amsterdam. SL WS 103. Relevante delen uit H. 2-5 (pagina’s
15-39; niet: lichaamsassen)
 *Stichting Biowetenschappen en Maatschappij (2016). De embryonale ontwikkeling.

Beschikbaar via: https://www.nemokennislink.nl/publicaties/de-embryonale-
ontwikkeling/
 *Tieleman, M. (2023). Levensfasen. De psychologische ontwikkeling van de mens.

Den Haag: Boom Lemma. SL BF 713. Relevante delen uit hoofdstuk 1.
GZW1021 2023-2024 71
E-Health:
 * Van Lettow, B., Wouters, M., Sinnige, J., & Van Stiphout, C. (2019). E-Health, wat
is dat. Den Haag: Nictiz. URL: https://nictiz.nl/app/uploads/2022/08/E-health-Wat-is-
dat.pdf
Alcohol en verloskundigen:
 Van der Wulp, N.Y., van Dalen, W.E., Hoving, C., de Vries, H. (2010). Advies over
alcoholgebruik aan zwangere vrouwen. Interviews met verloskundigen over alcohol
en zwangerschap. Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP).
 Interventie alcoholvrijzwanger: www.alcoholvrijzwanger.nl
 Van de Wulp, N.Y., Hoving, C., Eijmael, K., Candel, M.J.J.M., van Dalen, W. & de
Vries, H. (2014). Reducing alcohol use during pregnancy via health counselling by
midwives and internet-based computer-tailored feedback: A cluster randomized trial.
Journal of Medical Internet Research, 16(12): e-274.
**Animaties en filmpjes over embryonale ontwikkeling in het Engels:

 General Embryology Reviews in 20 min:
https://www.youtube.com/user/AnimatedEmbryology
 General Embryology - Detailed Animation On Gastrulation:

https://www.youtube.com/watch?v=3AOoikTEfeo
 General Embryology - Detailed Animation On Second Week Of Development:

https://www.youtube.com/watch?v=bIdJOiXpp9g
 General Embryology - Detailed Animation On Neurulation:

https://www.youtube.com/watch?v=yXUv4MPuNTA
Risico’s van alcohol tijdens zwangerschap:

 Hautvast, J.G.A.J. (2005). Risico’s van alcoholgebruik bij conceptie, zwangerschap en
borstvoeding. Gezondheidsraad. 27-01-2005.
Taak 3
(9th ed.). Australia: Wadsworth Cengage Learning. SL BF 130. Hoofdstuk 12.
 **Brug, J., Van Assema, P., Lechner, L. Gezondheidsvoorlichting en

gedragsverandering. Een planmatige aanpak. (2017). Hoofdstuk 10 t/m pagina 283.
Van Gorcum
 *Bucx, F. Gezinsrapport 2011. Een gezinsrapport van het gezinsleven in Nederland.

Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag 2011. Hoofdstuk 7: Opvoeden in
Nederland.
GZW1021 2023-2024 72
 ***Feeney, J.A. (2000). Implications of attachment style for patterns of health and
illness. Child: care, health and development, 26(4), 277-288.
 ***Karavasilis, L., Doyle, A.B. & Markiewicz, D. (2003). Associations between

parenting style and attachment to mother in middle childhood and adolescence.
International Journal of Behavioral Development, 27(2), 153-164.
 *Kremers, S., Larsen, J.K., Renders, C.M. Invloed van opvoeding op eetgedrag van
kinderen. Factsheet. (2022). Voedingscentrum.
 *Roos, S de. & Bucx, F. (2011). Merendeel ouders voelt zich competent als opvoeder.
Jeugd en Co Kennis, 5(3) 8-16.
 **Shaffer, D. & Kipp, K. (2014). Developmental psychology: Childhood and

adolescence. (9th ed.). Belmont , Calif: Wadsworth. SL BF 713. Hoofdstuk 10 en 14.
 *Tieleman, M. (2023). Levensfasen. De psychologische ontwikkeling van de mens

(vijfde druk). Den Haag: Boom Lemma. SL BF 713. Hoofdstuk 2 en 3 (alleen
relevante stukken).
Taak 4
(Vierde, herziene druk ed.). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Relevante stukken uit
H. 15 en 24. EBook
 ** Eck van der Sluijs-van de Bor M., Gier B. de & Kallen L. van der (2018)
VU University Press. Amsterdam. SL WS 103. Relevante stukken (alleen lichamelijke
groei en ontwikkeling) uit H12 en H15 (groeispurt)01
 ** Mackenbach, J.P. & Stronks, K. (2016). Volksgezondheid en gezondheidszorg (8e

druk). Amsterdam: Bohn Stafleu van Loghum. SL WA 100.GN4. Hoofdstuk 7 (met
name p. 253-268)
 **Nederlands Centrum Jeugdgezondheid: JGZ-richtlijn overgewicht (Bijlage 1: meten

van gewicht en lengte)
https://www.ncj.nl/richtlijnen/jgzrichtlijnenwebsite/details-
richtlijn/?richtlijn=10&rlpag=689
 ** Oostdijk, W., & Wit, J. M. (2013). Hst 3 tot en met paragraaf 3.2. De plaats van
groeicurven in de diagnostiek. In Kindergeneeskunde (pp. 23-30). Bohn Stafleu van
Loghum, Houten.
 *Schönbeck, Y. & Van Buuren, S. (2010). Factsheet Resultaten Vijfde Landelijke

Groeistudie. TNO.
GZW1021 2023-2024 73
 ** Silverthorn, D., Johnson, B., Ober, W., Ober, C., & Silverthorn, A. (2015). Human
Physiology: An integrated approach (Seventh edition (Global edition). Harlow:
Pearson Education Limited. SL QP 35.5. Ch 23, Tissue and bone growth
 * TNO. Groeidiagrammen in PDF-format.

https://www.tno.nl/nl/aandachtsgebieden/gezond-
leven/roadmaps/youth/groeidiagrammen-in-pdf-formaat/
Taak 5
 **Bernstein, D. A., Penner, L. A., Clarke-Stewart, A., Roy, E. (2012). Health Stress
and Coping. In Psychology (9th ed., pp. 523 -554). Boston: Wadsworth Cengage
Learning.
 * Englert, H. (2004). Sussing out stress. Scientific American MIND, 14(1), 56-61.
 *** Kraag, G., Van Breukelen, G. J., Kok, G., & Hosman, C. (2009). ‘Learn Young,
Learn Fair’, a stress management program for fifth and sixth graders: longitudinal
results from an experimental study. Journal of Child Psychology and
Psychiatry, 50(9), 1185-1195.
 ** Nikken, P. (2013). Media-risico’s voor kinderen. Een verkenning. Utrecht: NJI.

https://www.nji.nl/nl/Download-NJi/Publicatie-NJi/Media-risicos-voor-kinderen.pdf
 **Tieleman, M. (2023). Levensfasen. De psychologische ontwikkeling van de mens

(5e druk). Den Haag: Boom Lemma Uitgevers Hoofdstuk 5 (relevante delen)
Extra literatuur (niet verplicht):

 Sternberg E. M., Gold, P. W. (2002). The mind-Body interaction in Disease. Scientific
American, Special Edition: The Hidden Mind, 12 (1), pp 82 -89.
Taak 6
(9th ed). Australia: Wadsworth Cengage Learning. SL BF 130. Hoofdstuk 12.
 *** Crone, E. A., & Dahl, R. E. (2012). Understanding adolescence as a period of

social–affective engagement and goal flexibility. Nature reviews neuroscience, 13(9),
636-650.
 *Ewalds, D., & Van der Mooren, F. (2011). Een op de vijf jongeren heeft ongezonde
leefstijl. CBS. Bevolkingsstrends, 1e kwartaal 2011.
GZW1021 2023-2024 74
 *Jolles, J. (2017). Het tienerbrein. Over de adolescent tussen biologie en omgeving.

Amsterdam: Amsterdam University Press. Hoofdstuk 2 (Aanpassing aan een nieuwe
en veranderende omgeving), Hoofdstuk 5 (De persoonlijke levensgeschiedenis
bepaalt het leren), Hoofdstuk 6 (‘Ik’ tussen nature en nurture), Hoofdstuk 11 (De
tiener, slaap, alcohol en drugs), Hoofdstuk 14 (De tiener heeft plezier in denken en
redeneren), Hoofdstuk 18 (De hersenmicrostructuur: cellen, synapsen, netwerken)
 * Kloosterman, R. & van Beuningen, J. (2015). Jongeren over sociale media. Heerlen:
CBS.
 **Sales, J.M., & Irwin, Jr.C.E. (2013). Biopsychosocial perspective of adolescent

health and disease. In W. O’Donohue, L. Benuto & L. Woodward Tolle (Eds.),
Handbook of Adolescent Health Psychology. New York, NY: Springer Publishing.
 * Tieleman, M. (2023). Levensfasen. De psychologische ontwikkeling van de mens

(vijfde druk). Den Haag: Boom Lemma. Hoofdstuk 6.
*Uitleg over het voortplantingsstelsel op VWO-niveau:

NGBiologie:
- Bouw van de geslachtsorganen:
https://www.youtube.com/watch?v=vWxhOiKObtw
- Vorming van de geslachtscellen:
https://www.youtube.com/watch?v=tUCxOCBbKwI
- Hormonale regulatie voortplanting:
https://www.youtube.com/watch?v=9TGn40KrRuY
- Embryonale ontwikkeling:
https://www.youtube.com/watch?v=JvM5OyHkpKU
Hormonale regulatie van menstruatie en vruchtbaarheid:

(Vierde, herziene druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Ebook. Relevante delen
uit H. 23.
 Apotheek.nl (nd). Thema anticonceptiepil:

https://www.apotheek.nl/themas/anticonceptiepil
Taak 7
 *Boot, J.M.D. (2021, 5e herziene druk). Organisatie van de gezondheidszorg. Assen:

Koninklijke Van Gorcum. (Hoofdstuk 4 Preventie en publieke gezondheidszorg)
 **Hoogerwerf, A. & Herweijer. M. (2008). Overheidsbeleid. Een inleiding in de

beleidswetenschap. Alphen aan den Rijn: Kluwer. (pp. 19-22 Paragraaf 1.2 De
beleidsinhoud en pp. 22-26 paragraaf 1.3 Het beleidsproces)
GZW1021 2023-2024 75
 **Mackenbach, J.P. & Stronks, K. (2016, 8 e druk). Volksgezondheid en

gezondheidszorg. Amsterdam: Bohn Stafleu Van Loghum. (p. 38 Preventie, pp. 219-
242 Hoofdstuk 6 Uitvoering en organisatie van de publieke gezondheidszorg)
 Ministerie van VWS (2020). Gezondheid breed op de agenda. Landelijke nota

gezondheidsbeleid 2020-2024. Den Haag: Ministerie van VWS.
https://www.loketgezondleven.nl/documenten/landelijke-nota-gezondheidsbeleid-
2020-2024

 **Dossier Preventieakkoord. NRC.nl: https://www.nrc.nl/dossier/preventieakkoord/
 *Nationaal preventieakkoord: een gezonder Nederland. Het totale Preventieakkoord:

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/convenanten/2018/11/23/nationaal-
preventieakkoord
 Quickscan mogelijke impact Nationaal Preventieakkoord. RIVM:

https://www.rivm.nl/nieuws/ambities-preventieakkoord-voor-roken-mogelijk-
haalbaar-voor-overgewicht-en-alcohol-is-extra
Taak 8
 ***Schaufeli, W.B. & Bakker, A.B. (2020). Psychologie van Arbeid en Gezondheid (4e,
herziene druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. SG HD 4904.8 (ook als Ebook).
Hoofdstuk 2 en paragraaf 17.2, 17.3, 17.7 en 17.9.
 *Sociaal Economische Raad (2017). Toekomst van werk. Den Haag: SER
https://wp.kennisbanksocialeinnovatie.nl/wp-content/uploads/2020/08/SER_-
_De_toekomst_van_werk.pdf
 **Sociaal Economische Raad (2019). Effecten technologisering op de arbeidsmarkt,

een kennisdocument. Den Haag: SER. Pagina 1-15 https://www.ser.nl/-
/media/ser/downloads/overige-publicaties/2019/technologisering-arbeidsmarkt.pdf
 ***van der Klink PhD, J. J., & van der Wilt PhD, G. J. (2016). Sustainable
employability-definition, conceptualization, and implications: A perspective based on
the capability approach. Scandinavian journal of work, environment & health, 42(1),
71.
 ***Van Echteld, P. (2020). Werk, zaligmakend of ziekmakend? De relatie tussen

arbeid en gezondheid. Den Haag: Wetenschappelijke raad voor het regeringsbeleid
(WRR) (p.9-22). https://www.wrr.nl/publicaties/working-papers/2020/01/15/werk-
zaligmakend-of-ziekmakend
GZW1021 2023-2024 76
Taak 9
Zelf je sociale steun in kaart brengen:

 *Beslisboom Poliklinische Indicatiestelling Hartrevalidatie 2012. Vragenlijst
‘Multidimensional Percieved Social Support Scale’ in
https://www.nvvc.nl/Richtlijnen/Beslisboom%20Hartrevalidatie%202012%20-
website-.pdf (Richtlijnen -> Risicomanagement -> Hartrevalidatie -> Beslisboom
Hartrevalidatie 2012 pagina III-5 / internetpagina 67).
 **Buysse D.J. (2014). Sleep health: can we define it? Does it

matter? Sleep, 1;37(1):9-17. doi: 10.5665/sleep.3298.
 *** Deindle, C., Brandt, M. & Hank, K. (2016). Social networks, social cohesion, and
later-life health. Social Indicators Research, 126, 1175-1187.
 ***Egolf, B., Lasker, J., Wolf, S. & Potvin, L. (1992). The Roseto effect: a 50-year
comparison of mortality rates. American Journal of Public Health, 82(8), 1089-1092.
 * Heemskerk, D., van Stralen, M. M., Renders, CM., Busch, V., & Piotrowski, J.
(2021). Jongeren en slaap: Kwantitatieve toetsing . TeamAlert Pagina’s 18-22
 **Huygen, A. & de Meere, F. (2008). De invloed en effecten van sociale samenhang:

gezondheid. Utrecht: Verweij-Jonker instituut. Pagina’s 7-14.
 ***Mesas, A.E., Peppard, P.E, Hale, L., Friedman, e.M., Nieto, F.J. & Hagen, E.W.
(2020). Individuals’ perceptions of social support from family and friends are
associated with lower risk of sleep complaints and short sleep duration. Sleep Health,
6, 110-116.
 *Social Support and Your Health. https://www.youtube.com/watch?v=-s5AzJHXJWM
 ***Uchino, B.N. (2006). Social support and health: a review of physiological

processes potentially underlying links to disease outcomes. Journal of Behavioural
Medicine, 29(4), 377-387.
 ***Wellman. B. and Gulia M (2018). The network basis of social support: A network
is more than the sum of its ties. In: Wellman B. (Eds.) Networks in the global village
(pp. 83-90 en 106-108 (Summary and conclusions tot aan: A Comparative
perspective). New York: Routledge.
 Stickgold, R. (2018). Sleep on it! Scientific American Mind, special edition, spring
2018, 86-89. E-journal in the Maastricht University library.
 Institute of Sleep Medicine, US (2006). Colten, HR & Altevogt, BM, Committee on

Sleep Medicine and Research. Sleepdisorders and Sleep Deprivation: An unmet Public
Health problem. E-book in the Maastricht University Libarary.
Chapter 1 ‘Introduction’, paragraph ‘Magnitude and cost of the problem’
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK19948/#a2000f7efddd00033), and
GZW1021 2023-2024 77
Chapter 2 ‘Sleep physiology’, paragraphs ‘Sleep architecture’, ‘Sleep wake regulation’,

‘Circadian rhythms’, and ‘The 24-hour clock’
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK19956/).
Chapter 1 is aanbevolen literatuur en behoort dus niet tot de verplichtte literatuur.
Dit hoofdstuk biedt achtergrondinformatie over slapen en het belang van slaap.
 Trimbosinstituut/ Hersenstichting/ RIVM, 2018. Slechte slaap: een probleem voor de

volksgezondheid? Een strategische verkenning.
https://www.trimbos.nl/docs/235e05ba-7057-4055-802e-a5bcd1dc2361.pdf
 Matthew Walker, ‘Sleep is your Super Power’. Ted talk.

https://www.ted.com/talks/matt_walker_sleep_is_your_superpower/transcript
Extra:
Podcast: https://www.nporadio1.nl/podcasts/kennis-en-co/91580/5-waarom-slapen-
onze-kinderen-toch-zo-slecht
Taak 10
 ***Groffen, D.A., Bosma, H., Tan, F.E., van den Akker, M., Kempen, G.I. & van Eijk,
J.T.M. (2012). Material vs. psychosocial explanations of old-age educational
differences in physical and mental functioning. European Journal of Public Health,
22(4), 587-592.
 ***Mackenbach, J.P., Van Den Bos, J., Joung, I.M.A., Van de Mheen, H. & Stronks, K.
(1994). The Determinants of Excellent Health: Different from the Determinants of III-
Health? International Journal of Epidemiology, 23(6), 1273-1281.
 ** Mackenbach, J.P. & Stronks, K. (2016). Volksgezondheid en gezondheidszorg (8e

druk). Amsterdam: Bohn Stafleu van Loghum. SL WA 100.GN4. p. 117-120.
 **Rademakers, J. (2014). Kennissynthese Gezondheidsvaardigheden. Niet voor

iedereen vanzelfsprekend. Utrecht: Nivel. Pagina’s 5-15 en 25-27.
 **Rademakers, J. (2015). Gezondheidsvaardigheden: waarom doen ze er toe?

Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen, 93(3), 89-91.
 ***van der Heide, I., Rademakers, J., Schipper, M., Droomers, M., Sørensen, K. &
Uiters, E. (2013). Health literacy of Dutch adults: a cross sectional survey. BMC Public
Health. 27;13: 179. doi: 10.1186/1471-2458-13-179.
 Rademakers J. Heijmans M. Beyond reading and understanding: health literacy as the

capacity to act. International Journal of Environmental Research and Public Health.
2018, 15, 1676
GZW1021 2023-2024 78
 Heijmans, M., Rademakers, J. Gezondheidsvaardigheden en de mismatch tussen de

patiënt en de zorgomgeving. Oefenen.nl: 2020, 16
Taak 11
 ***Bootsma-van der Wiel, A., Von Faber, M., Van Exel, E., Cussekloo, J., Lagaay, A.
M. & Van Dongen, E. (2004). Succesvol oud op hoge leeftijd; de 'Leiden 85-plus
Studie'. Nederlands tijdschrift voor geneeskunde, 148(20), 985-990.
 ***Boron, W.F. & Boulpaep, E.L. (Eds.). (2017). Medical Physiology (3rd edition).
Philadelphia: Saunders Elsevier. Beschikbaar via ClinicalKey:
http://library.maastrichtuniversity.nl/database/clinicalkey/ (open de database en klik
op ‘browse’ en zoek dan de titel van het boek). Relevante delen uit Hoofdstuk 62 The
Physiology of Aging
(Vierde, herziene druk ed.). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. EBook. Relevante
delen uit H. 25.
 ***Dziechciaz, M., Filip, R. (2014) Biological psychological and social determinants of

old age: Bio-psycho-social aspects of human aging. Ann Agric Environ Med
2014;21(4):835–838
 **Eck van der Sluijs-van de Bor M., Gier B. de & Kallen L. van der (2018)
VU University Press. Amsterdam. SL WS 103. Relevante delen uit H20 (niet:
tumorsuppressorgenen)
 *Gezond ouder worden in Nederland, RIVM 2011. Met name hoofdstuk 5.

http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/270462001.pdf.
 ***Rowe, J. W. & Kahn, R. L. (1997). Successful aging. The Gerontologist, 37(4),

433-440.
 **Westendorp, R. (2014). Oud worden zonder het te zijn. Over vitaliteit en

veroudering. Amsterdam-Antwerpen: Uitgeverij Atlas Contact. SL BF 724.55.
Hoofdstuk 11: De kwaliteit van ons bestaan
 ***DiLoreto R & Murphy CT (2015). The cell biology of aging. Mol Biol Cell, 26(25),
4524-4530 (wel: processen en hun bijdrage aan veroudering, niet: connecties met
neurodegeneratieve aandoeningen)
 ***Al-Regaiey KA (2016). The effects of calorie restriction on aging: a brief review.

Eur Rev Med Pharmacol Sci, 20(11), 2468-2473 (niet small non-coding RNAs)
GZW1021 2023-2024 79
 ***Hofer SJ, Carmona-Gutierrez D, Mueller MI & Madeo F (2022). The ups-and-

downs of caloric restriction and fasting: from molecular effects to clinical application.
EMBO Mol Med, 14(1), e14418 (Inhoud t.a.v. figuren 3 en 4)

 **Kirkwood, T. (2015). Why can't we live forever? Scientific American, 24, 12-19.
 **Stipp, D. (2015). A New path to longevity. Scientific American, 24, 86-93.
 **Weindruch, R. (2006). Calorie Restriction and Aging. Scientific American, 16, 54-
61.
Taak 12
 *** Lecovich, E. 2014. Aging in place: From theory to practice. Anthrological

Notebooks, 20 (1): 21–33.
 *Overzichtstudie ouderen van de toekomst. Nivel (2014).

https://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/Overzichtstudie-ouderen-van-de-
toekomst.pdf
 ** Ploeg E. en Gobbens. Werken met thuiswonende kwetsbare ouderen. Hoofdstuk 2,

Hoofdstuk 5 en Hoofdstuk 12.
 ** Peek STM, Aarts S, Wouters EJM. Can smart home technology deliver on the
promise of independent living? A critical reflection based on the perspectives of older
adults. 2015. Handbook of Smart Homes, Health Care and Well-Being. DOI
10.1007/978-3-319-01904-8_41-1.
https://silaarts.netlify.app/post/images/articles/Peeketal.-2015-
CanSmartHomeTechnologyDeliveronthePromiseofIndependentLiving-3.pdf
 * Overzichtstudie. Techologie in de zorg thuis. Nivel (2013).

https://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/Rapport-Technologie-in-de-zorg-
thuis.pdf
 Rapport en bijbehorende samenvatting van het advies ‘Oud en zelfstandig in 2030.

Een reisadvies’:
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/06/30/oud-en-zelfstandig-
in-2030-aangepast-reisadvies

 **Peek STM, Aarts S & Wouters EMJ. Can Smart Home Technology Deliver on the
Promise of Independent Living? A critical reflection Based on the Perspectives of Older
Adults. In: Handbook of Smarthomes, Health Care and Well-Being.
 Rijksoverheid. Kamerbrief Stimuleringsregeling E-health Thuis (SET)
GZW1021 2023-2024 80
 Rijksoverheid. langer thuis wonen voor ouderen: wat doet de overheid?

Rijksoverheid- zorg en ondersteuning thuis - Langer-zelfstandig-wonen:
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorg-en-ondersteuning-thuis/langer-
zelfstandig-wonen
 RIVM. Vroegopsporing bij (kwetsbare) ouderen: wat is nodig om beter aan te sluiten bij
hun wensen en behoeften?https://www.rivm.nl/sites/default/files/2018-
11/Factsheet%20Vroegopsporing%20bij%20%28kwetsbare%29%20ouderen%20-
%20wat%20is%20nodig%20om%20aan%20te%20sluiten%20bij%20hun%20wensen%20e
n%20behoeften.pdf
GZW1021 2023-2024 81

GZW1021 Syllabus 2023-2024 2-1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

GZW1021 Syllabus 2023-2024 2-1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SYLLABUS

Een Leven Lang Gezond

Academisch jaar: 2023–2024

Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

 2023 Maastricht University, Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

Deel 1 Algemene informatie .................................................................................... 3

Deel 1 Algemene informatie

1.1 Blokplanningsgroep en coördinatie

Dr. Rosanne Beijers, vakgroep Pulmonologie

Training Reactietijd (Training 2) Dr. Niki Reynaert, vakgroep Pulmonologie

Training Levensloop en Gezondheid Dr. Nicolle Boumans, vakgroep Sociale

Algemene vragen (of klachten) over het blok:

Heb je vragen over technische of administratieve zaken, zoals de zichtbaarheid van je

Veel informatie kun je ook (terug)vinden op FHMLweb (fhmlweb.unimaas.nl) en het

Je ziet je tutor en trainer regelmatig.

1.2.1 Biopsychosociale benadering van gezondheid: de GW-driehoek

Een speciaal omgevingsaspect, dat vooral betrekking heeft op de meso- en macro-

biopsychosociaals begrepen kan worden. Dat betekent 1) dat de verschillende aspecten

Fase 1: Pre-conceptie en babytijd (taken 2-3)

Fase 2: Kindertijd en adolescentie (taken 4-6)

Na de eerste twee levensfasen wordt ingegaan op de rol van volksgezondheidsbeleid.

Levensfase 3: Volwassenen (taken 8-10)

Levensfase 4: Ouderen (taken 11-12)

1.3 Academische vorming

1.3.2 Lange leerlijnen academische vorming

1. Leerlijn Leren, Communiceren en Samenwerken (LC&S)

veronderstellingen, relevantie, retorische structuren, technische details enzovoort. Zo

c) Schrijflijn eerste jaar

2. Leerlijn Filosofie in Actie (FiA)

Om bij te dragen aan de ontwikkeling van reflexieve competenties heeft de bachelor GW

3. Leerlijn Methoden, Technieken en Statistiek (MT&S)

1.3.3 Kennisatelier Academische Vorming

Tabel 1: Overzicht onderdelen academische vorming in GZW1021

Leerlijn Onderdeel Omschrijving Meer informatie

UB-training Bronnen Op een effectieve

Leerlijn FiA FiA week Conceptuele analyse Aparte FiA course in

Noot: LC&S = Leren, Communiceren en Samenwerken, FiA = Filosofie in Actie, PGO =

1.4 Conceptmapping: effectief gebruik van aantekeningen

Een hulpmiddel hierbij is het maken van een schema

1.5 Doelstellingen van het blok

 De opbouw van wetenschappelijke verslaglegging.

Toepassing van kennis en inzicht

1.6.1 Elektronische leeromgeving (Student

Wen je aan om regelmatig in de course van het blok dat je op dat

Om gebruik te maken van de faciliteiten van de bibliotheek log je in

voorbesproken. Bovendien neem je in de onderwijsgroep verschillende rollen aan, zoals

Lees altijd als voorbereiding voor de bijeenkomst van de onderwijsgroep

Samenwerkend leren staat centraal in de onderwijsgroep. Om als groep goed te

100% actieve participatie in onderwijsgroepsbijeenkomsten

- En bij online-onderwijsgroepsbijeenkomsten het zichtbaar deelnemen, d.w.z. dat

Studenten moeten 100% aanwezig zijn én actief participeren in alle bijeenkomsten.

Als je besluit een college of vragenuurtje bij te wonen gaan we er

Vragenuurtjes & contactpersonenoverleg

1.7 Verdieping biologie

De stof voor de biologische onderwerpen in de taken en in de sessies ‘Verdieping

Tijdens het responsiecollege worden de toetsvragen behandeld. Als er behoefte is aan

Waarom die extra aandacht voor biologie? Gezondheidswetenschappen en gezondheid

Tabel 3: Studiewijzer biologie

Jouw niveau biologie Studiewijzer biologie

De FHML biedt studenten zonder biologie in hun eindexamenpakket de mogelijkheid om

4) Training Levensloop en Gezondheid

Je moet je voorbereiden op de eerste trainingsbijeenkomst op donderdag in de

De zelfstudie- en voorbereidende opdrachten voor bijeenkomst 1 staan op pagina 8 van